Opera omnia quae exstant, vel quae ejus nomine circumferuntur : ad MSS. codices gallicanos, vaticanos, anglicanos, germanicosque necnon ad Savilianam et Frontonianam editionew castigata, innumeris aucta

e SgcbHGhÜ0 T3^T E

“1 11.111]

con own
AaNRARY

v

IOQANNOY

ΤΟΥ XPYXOXTOMOY

TA EYPIEKOMENA IIANTA.

JOANNIS CHRYSOSTOMI

. OPERA OMNIA.

ILAXLLMMAA—AM——————————————————Á—

TYPIS MOQUET ET SOCIORUM,

VIA LA HARPE, N? 90.

—JY EN ATIOIZ ΠΑΤΡῸΣ HMÓRN

IOANNOY

TOY XPYXOXTOMOY,

APXIEHIXKOHOY KONEZTANTINOYIIOAEOEX,

TA EYPIXKOMENA IIANTA.)

SANCTI PATRIS NOSTRI

JOANNIS CHRYSOSTOMI,

Archiepiscopi. Constanünopolitani ,

OPERA OMNIA QUAE EXSTANT,

VEL ΟΣ EJUS NOMINE CIRCUMFERUNTUR,

AD MSS. CODICES GALLICANOS, VATICANOS, ANGLICANOS, GERMANICOSQUE 5 NECNON AD SAVILIANAM ET FRONTO-
NIANAM EDITIONES CASTIGATA, INNUMERIS AUCTA ; NOVA INTERPRETATIONE UBI OPUS ERAT, PRJEFATIONIBUS, MO-
NITIS, NOTIS, VARIS LECTIONIBUS ILLUSTRATA; NOVA SANCTI DOCTORIS VITA, APPENDICIBUS, ONOMASTICO ET
GOPIOSISSIMIS INDICIBUS LOCUPLETATA.

oPERA ET sTUDIo D. BERNARDI DE MONTFAUCON ,

Monachi Ordinis S. Benedicti e Congregatione S. Mauri, opem ferentibus aliis
ex eodem sodalitio Monachis.

EDITIO PARISINA ALTERA, EMENDATA ET AUCTA.

«
TOMUS NONUS. 251

PARISIIS,
APUD GAUME FRATRES, BIBLIOPOLAS,

VIA POT DE FER SAINT-SULPICE, N^ 5.

M. DCCC. XXXVH.

RSS M Epl Me von ὙΠ ἘΠ «ὦ, dete isibars e ἐἰριδηοτίνοκαο!α i ^
9C. D QE 2 ae nghe es on Luft eiiltitioe uboo ἈΉΡ 2 AL.
A P t ΚΑ ΟΝ Loci esed : A MeV
Mr n» ἮΝ Ip E JE Rd a ἢ m E ἌΡΗ ) V PP DEEN M fm ΑΝ
πο y^ Y Toy endis 71 HAE c ' ;
| τ v4), T UNS γριὰ ζ ἀγρὺν: rx AY 4. awrma no MYXelnsa oria
δ " : hU A Pl M ioo ae — i E
AS ) A^ 4 e. b me £d Leon -- nes
^ S ^, * : τ : M Msn d 3: 4. I
- es; δῇ πο} ὃ eR OT.
S cbe ie D d εὐ T
-* * : ὅν
b Mf, DX , r
"LOR Fu raa
] "e s 1 - wr A
- * E ,
ἢ wn d ΑἹ
E ir ΧΗ

τὰ
$
&
EI
»
δ».
*
"
;
'd
9. ,
σ΄ [ m
B :
pe Bm Σ
| Hy
*
H
-*
.
^
4 ἔν
1 “-
? Ed:
"v
B
GIA (t
fl

GU

ud. 1

TID 0C Mami vl fA eai : peu i esa ipi 29 fv. ! Sor dti ees j Root (os »atwAd^ ἃ
cwn, ΡΥ τ τὺ, ἘΠΕ sono dA otcomardurtiamt. OM 4! ad erfadicrert s ΠΩΣ txrokrmit Sed
DOSE OR ἐσ open EA MINIM" ΕΣ 4 009E- 1 XTÀ Area patti! DUCES SNL

τί

d j | is τος
Ly) "c ghnadAwmenr "eo JREV AS a oiKyra T^ uam ΩΝ

m pes τ —— e m
A i ᾿ " 7
Á MT TÉ noun u T: A ]
I - llamar rcs xosiwafehbig edo 19 LINES S
p.c : , A 5 4 L E 3 LE

CUN CE MORBI |

m B ek. D 142 Yrotre em b
JOMOTeOPYJHD. απ πλοι τὲ
Ws acr n n p idus ΤΣ ΟΝ ὙΠῸ "n E jd E.

ὝΠΑΤΡ χα Up DEO. αὐήμιὸ * ux

ΩΣ αἱ otim ami d BU rop d rr 5 3

— [vii [ E Á «ὦ E [ If

: Jr : (SE ΔΌΣ νἀ κε συν amio c zn

PRJEFATIO

AD HOMILIAS

IN ACTA APOSTOLORUM.

In nullum incidimus S. Joannis Chrysostomi opus, a consueto et eleganti tanti artificis stylo ita alie-
num, ut sunt Homiliz in Acta. Hactenus orationis poliendz et ornandz autorem locupletissimum vidi-
mus; hic oratorem conspicimus plerumque humilem, jejunum, intricatum; sicubi autem pristinum elo-
quentie gradum resumat, subinde recidit in abjectum et strigosum dicendi modum. Hinc suborta
dissensio fuit inter criticos, aliis homilias hasce Chrysostomo vel abjudicantibus vel ut suspectas haben-
tibus; aliis illas ut omnino elegantes defendentibus ; aliis, quibus nos adstipulamur, plerumque incultas
illas, sed γνησίας et vere Chrysostomi esse pugnantibus. Ut autem ordine quopiam procedatur, primo
variorum sententize referentur, hinc veterum testimonia, deinde quid cause fuerit indagabitur cur Chry-
sostomus hiulca hujusmodi et inculta invexerit. Ibidemque asseretur γνησιότης operis tam ex. veterum
testimoniis, quam ex iis, qu ipse Chrysostomus cum solita eloquentia passim interserit, maxime cum
de moribus informandis agitur. Demum de anno disseretur quo ha homilia dicte fuere, adjunctis qui-
busdam ad rem eamdem pertinentibus.

Recentiorum scriptorum opinio circa hasce in 44cta Homilias.

Nemo certe tractandis Chrysostomi scriptis assuetus non fateatur , hic Chrystomum multa effundere
sine delectu, eaque inculta, ac plerumque perplexa, imo nonnunquam lacera et hiulca, maxime vero in
concionum principio, et cum allatos Scripture versiculos explicat, idque sat jejune et exiliter : et ubi
jam explicata resumit, hoc vel simili premisso dicto, ἀλλ᾽ ἴδωμεν ἄνωθεν τὰ εἰρημένα, sed superiora
repetamus : quod. ad nauseam usque repetit. Has homilias cum Latine convertere ccepisset. Erasmus,
tanto affectus tzedio fuit, ut in epistola quadam ad 'Tonstallum Anglum hzc scriberet : Ex Chrysostomo
in 4cta verteram homilias treis : cujus opere me ponituit, cum hic nihil viderem Chrysostomi.
Tuo tamen hortatu recepi codicem in manum : sed. nihil unquam legi indoctius. Ebrius ac. ster-
tens scriberem meliora. Habet frigidos sensiculos, nec eos satis commode potest explicare. ln pre-
fatione autem interpretationi suz Latinz praefixa, de auctore subdubitarese dixit, Quod stylus haberet
concisum quiddam et abruptum ; id quod a phrasi Chrysostomi videtur alienum. Si docti tamen
censebunt opus Chrysostomo dignum, libenter hoc quidquid est suspicionis ponam. Hzc Erasmus;
qui cum semel incidisset in illa, quz nos ipsi inculta et salebrosa esse fatemur, non advertise videtur alia
hisintermixta esse, quz Chrysostomum vere sapiant et tanto doctore digna sint. Huic subjunxit Savilius
Jacobum Billium, qui Erasmo semper infensus, dicit, hoc in Acta Apostolorum libro nihil fingi posse ele-
gantius, nihilque Chrysostomo dignius; sed huic opponit Flaminium Nobilium, qui non negat hoc opus
Chrysostomi esse, sed ait scatere mendis, et videri ex diversis librariorum scriptis consarcinatum. De-
mumque suam Savilius affert opinionem, aitque opus quidem salebrosum et perplexum esse, ac multa
habere ὑποσόλοιχα ; sed quzdam passim auri ramenta, qua nonnisi ab aurea illa vena manare potuerunt ;

VI PR.EFATIO.

demumque opus vere Chrysostomi esse pronuntiat. Haec carptim a me dicta sunt, quia Savilii hac de re
sententiam ipsis verbis in fine hujusce Prafationis afferre animus est. Hzc cum sagacitate et accuratione
solita memorat Tillemontius, et licet multis in locis neglectam orationem, perplexas, obscuras, imo etiam
hiulcas sententias agnoscat; multa tamen in ethicis admiranda recenset, cui et nos hac in re adstipula-
mur : adjicimusque non multas esse apud Chrysostomum conciones informandis moribus aptiores. Harum
vero γνησιότητα, prater ea, quae diximus, probant etiam testimonia veterum mox adferenda; nec non
illa quz de anno quo dicte ille fuerunt proferimus, et alia quoque ipsis subjungenda.

Feterum testimonia de his homilüs, qu& harum γνησιότητα probant.

Qui primus hoc Chrysostomi opus memorasse putatur, est Cassiodorus, qui sic loquitur T. 2, p. 544:
Sed in Actibus Apostolorum S.Joannis episcopi Constantinopolitani in Greco sermone commenta
reperimus : quc amici nostri in duobus Codicibus, quinquaginta quinque homilüis, Deo juvante,
transtulerunt. Hic hodierno, qui in Editis habetur, parem homiliarum numerum recenset, qua re pro-
batur eumdem ipsum in Acta Apostolorum commentarium seculis Chrysostomo vicinis, ejus praemisso
nomine in Occidentem allatum fuisse. Hunc. commentarium laudat etiam Joannes Damascenus, ut Sa-
vilius et Tillemontius referunt; OEcumenius quoque Enarrationibus in Acta Apostolorum non semel que-
dam ex hoc libro mutuatur.

Photius vero in Bibliotheca sua N. crxxrr, p. 586, ubi de Homiliis in Genesim agit, hec de Concio-
nibus in Acta Apostolorum interserit: ai yàp εἰς τὰς Πράξεις ὁμιλίαι πεντήχοντα μέν εἶσι, σχεδὸν δὲ δι᾿
ὅλου αὐτῷ τοῦ ἐνιαυτοῦ ἐῤῥήθησαν " οὐ γὰρ καθ’ ἡμέραν ταύτας ;G)AX καὶ ὑπὲρ πέντε, καὶ ὑπὲρ ἑπτὰ xat
πλείω χαθωμίλει. Ἃς δῆλον αὐτὸς ποιεῖ ὅτι ἀρχιερατεύων κατὰ τὸ τρίτον ἔτος ὡμίλησε. 'Γὰς δὲ εἰς τὴν Γέ-
νεσιν οὖχ ἔσχομεν γνῶναι ὁπότε ὁμιλήσειε πλὴν εἰ ἐχείνων μέμνηται τῶν δμιλιῶν ἐν τῷ x" λόγῳ διιλῆσαι,
ἃς διὰ τοῦ τρίτου ἔτους τῆς ἀρχιερωσύνης αὐτοῦ ἐξειργάσατο, ἀλλὰ μὴ ἑτέρων τινῶν παρὰ ταύτας - οὔπω
γὰρ τοῦτο ἔγνων - δῆλον ὅτι χαὶ ταύτας ἀρχιερατεύων x. τεσχεύασε, τὰς μὲν x τῇ τεσσαραχοστῇ τοῦ δευ-
τέρου ἔτους, τὰς δὲ λοιπὰς AO ἐν τῷ τετάρτῳ ἔτει. Ἢ δὲ φράσις αὐτοῦ μετὰ τῆς συνήθους σαφηνείας xol
χαθαρότητος χαὶ τὸ λαμπρὸν xai εὔρουν ἐνδείκνυται, τὸ πολύχουν τῶν νοημάτων, xoi τῶν παραδειγμάτων
τὴν προσφυεστάτην εὐπορίαν συνυποφαίνουσα. ᾿Ηλάττωται δὲ ὅμως τῆς ἐν ταῖς Πράξεσι φράσεως ἐπὶ τὸ τα-
πεινότερον ἀπενηνεγμένη, ὅσον τῶν εἰς τὸν ἀπόστολον ἑρμηνειῶν χαὶ ἔτι τῶν εἷς τὸν ᾿αλτῆρα ὑπομνημάτων
ἣ ἐν ταῖς Πράξεσιν ὑπολείπεται. Homilie in Acta quinquaginta sunt, et per integrum fere annum
sunt habite : neque enim quotidie, sed quinto quoque die, vel septimo, vel tardius, illas concio-
nando proferebat. Declaratque ipse illas se, cum archiepiscopatus tertium annum ageret, ad po-
pulum habuisse. Homilias vero in Genesim quo tempore habuerit scire nondum. potuimus : in-
certum quippe est an in vigesima octava illas memorare velit , quas tertio archiepiscopatus sui
anno habuit, an alias. Palam est, eum has etiam cum archiepiscopus esset composuisse ; viginti
septem nempe, in quadragesima secundi ( archiepiscopatus sui ) anni, reliquas autem in. quarto
anno. Loquutio ejus cum solita claritate puritateque splendorem profluentiamque exhibet, con-
junctam cum sensuum ubertate, et concinna exemplorum copia. Inferior tamen. est Homilüis in
"Acta, ad humiliorem declinans dictionem ; tantoque spatio, quanto hec in cta opere Com-
mentariis in Psalmos et in Apostoli Epistolas inferior est. Hec Photius, qui in numero Concionum
in Acta errat, quadraginta tantum esse dicens, cum quinquaginta quinque numero sint, ut etiam Homi-
liarum in. Genesim numerum non accurate retulit; nisi fortassis menda in ejus exemplaria irrepserint ,
quod facilius est cum anni numeralibus literis notantur. Neque felicius procedit cum ait, Homilias in Ge-
nesim habitas fuisse Constantinopoli, partem scilicet earum annoarchiepiscopatus Chrysostomi secundo, et
partemanno quarto. Certum quippe est Homilias in Genesim Antiochiz, cum adhuc Chrysostomus presbyter
esset, dictas fuisse, ut in Prafatione ad Homilias in Genesim probavimus. Quod de stylo ait, cum scilicet
Homiliarum in Acta dictionem przfert Homiliarum in Genesim loquutioni, nescio an 115 omnibus, qui
stylum utriusque operis conferre voluerint, placiturum sit. Certumque est in utroqueopere Chrysostomum
a solita eloquentia non parum deflectere. Utri autem operi hic. naevus magis adscribi debeat, examinare
non magnum operc pretium fuerit.

PROEFATIO. VII

Cur Homilie in Acta humiliore stylo conscripta videantur , quam cetere Chrysostomi.

Ait Photius conciones, quas Antiochi; habuit Chrysostomus, ornatiores cultioresque esse illis quas
Constantinopoli pronuntiavit. Quod ut plurimum verum esse fatendum est. Cave tamen hoc dictum
pro norma habeas, et hinc semper judicium ferendum censeas. Nam is ipse Photius, qui hanc posuit
tesseram , Homilias in Genesim inter incultiora. Chrysostomi opera locatas, Constantinopoli dictas
fuisse affirmavit, quz tamen Antiochiz certissime, ipso indicante Chrysostomo , habita» fuerunt. Nihi-
lominus stat illud, quod supra dictum est, Conciones nempe in Acta , que Constantinopoli dicta fuere ,
inter jejuniores humilioresque quoad magnam sui partem computandas esse: id vero hinc evenisse
putatur, quod imperatoriz urbis presul constitutus Chrysostomus et negotiorum, quz tantze civitatis
cura adferebat , mole obrutus, ornandis poliendisque concionibus spatium non habuerit : maxime vero

annis 400 et 401 , queis habitas putamus hasce homilias, ut mox dicetur. Tunc enim Gaina et Gothis
tumultu omnia replentibus, Chrysostomus, qui eorum conatibus pro virili obsistebat, minus opera
adornandis concionibus insumere valebat, nec mirum si prepedito tot tantisque negotiis artifice, tumul-
tuarium aliquid in hoc opere deprehendatur. Alia vero perplexz et nonnullis in locis hiulez seriei causa
non abs re affertur, quod videlicet librarii, qui dicta sancti doctoris excipientes describebant, in tu-
multuariis illis, et ex tempore prolatis concionum partibus, alii aliud conscriberent. Hinc haud dubie
orta est illa tanta varietas, quz. in Codicibus has homilias efferentibus observatur. Ut enim in ima pa-
gina aliquoties monuimus, tanta in Manuscriptis occurrit lectionum diversitas, ut si omnia exscripsis-
semus, novam seriem concionibus longitudine pene parem attulissemus ; idque nullo fructu. Varietates
enim illze tam frequentes, vel ordinem verborum periodos constituentium diversum efferunt solummodo,
vel synonymas voces suppeditant. Neque animus erat tantam operum Chrysostomi molem, quantam scri-
ptorum nullus unquam suppeditavit , superfluis accessionihus augere.

Unum restat explorandum, cur nempe Joannes noster in omnibus fere in Acta Concionibus, postquam
libri versiculos explanandos protulit ac. brevi interpretatione donavit, aliam illamque brevem. eorum-
dem versiculorum explicationem aggrediatur , hoc vel simili praemisso dicto, ἀλλ᾽ ἴδωμεν ἄνωθεν τὰ
εἰρημένα, sed superius dicta repetamus : id quod. in aliis nullis ejus in Scripturam sacram Commen-
tariis observatur. Ipse fortasse Chrysostomus hujus solvendae quastionis modum subministravit, quando
in prim:e concionis principio ait, Actorum librum ita ignotum auditorum plerisque esse, ut ne quidem
noverint an exstet, et an ita pretiosus liber inter Biblicos compareat. Ut igitur ignoti antea libri ple-
niorem notitiam inculcaret, post priorem explanationem , alteram adjecerit ; quod extemporale addita-
mentum plerumque intricatum et nonnunquam hiulcum est. Hzc enim styli perplexitas in. his maxi-
me additamentis observatur. Nam ἠθιχὰ, et ea quze ad mores informandos post additamenta sequuntur,
suam semper servant dignitatem , et vere Chrysostomi eloquentiam ut plurimum saltem prz se ferunt.

Quo anno he in -4cta Homilie habite fuerint.

Ipso Chrysostomo duce et locum et annum statuimus , quo has conciones habuit. Non semel enim
indicat se episcopum et in episcopali solio sedentem concionari : indubitatumque est hasce conciones in
Constantinopolitanis censendas esse. Habuit autem illas anno episcopatus sui tertio, ut testificatur ille
Homilia quadragesima quarta p. 535 , D : ἰδοὺ τῇ χάριτι τοῦ Θεοῦ xoi ἡμεῖς λοιπὸν τριετίαν ἔχομεν,
νύχτα μὲν xol ἡμέραν οὐ παραχαλοῦντες, διὰ τριῶν δὲ πολλάχις ἡμερῶν ἢ δι’ ἑπτὰ τοῦτο ποιοῦντες : Ecce
per gratiam Dei nos triennium jam habemus, non quidem nocte et die hortantes , sed post tres
scepe dies , vel post septem hoc facientes. Ubi observes illud , τριετίαν ἔχοντες, triennium habentes,
si literam sequaris , significare Chrysostomum in episcopatu jam triennium emensum fuisse , quando ad
hane quadragesimam quartam homiliam pervenit; cumque Chrysostomus in sedem Constantinopolita-
nam evectus fuerit anno 598 , mensis Februarii die vigesimo sexto, hinc sequeretur dictam illam fuisse
anno 401. At praeterquam quod non omnino constat hic exactum triennum diserte notari , jam sepe vi-

VIII PRAEFATIO.

dimus Chrysostomum non cum tanto scrupulo notas temporum consignare. Ut ut res est, alio argumento
comprobari videtur hanc temporis notam referendam esse in annum 401. Homilia quadragesima secunda
ait Chrysostomus, p. 311 , anno superiore, πέρυσι, concussisse Deum universam civitatem, Constanti-
nopolim nempe terre motu agitatam fuisse. Hic vero terrae motus quem refert Synesius , ad annum 400
consignari debet, unde sequatur hanc homiliam, qua quadragesima prima numero est, anno 401
habitam fuisse ; in quem etiam annum illam retulit Baronius. Tillemontius vero Baronii sententiam non
respuit quidem, mallet tamen terrz notum in annum 399, et homiliam quadragesimam primam in an-
num 400 referre : frequentissimi quippe erant Constantinopoli terr motus , neque omnes quotquot accide-
runt, ab historiz scriptoribus referuntur. Secundum hanc Tillemontii opinionem, in nota ibid. p.511 in imo
margine posita diximus, terre motum illum anno 399 accidisse, remque pluribus excutiendam misimus in
Vitam S. Joannis Chrysostomi, quz ultimo in Tomo ponetur. In annum ergo. vel 400 vertentem, vel se-
quentem 401 referenda est haec quadragesima prima homilia. Nam illa vox πέρυσι, anno proximo supe-
riore, non ita accipienda est, ut annum integrum clapsum Chrysostomus significare voluerit.

Ibidem autem et continenter p. 5312 eadem voce πέρυσι Chrysostomus utitur ad rem aliam carptim
indicandam : Τὰ χατὰ Θεόδωρον ἐχεῖνον γεγενημένα πέρυσι, τίνα οὖκ ἐξέπληξε; Καὶ Opaoc οὐδὲν πλέον γέ-
γονεν. Que. circa Theodorum. illum anno proximo gesta sunt, quem non obstupefecerunt ? Et
tamen nihil amplius factum est. Quis ille Theodorus esset , quidve illi acciderit, nullus, quod sciam ,
scriptor docuit. Sed hoc unum hinc expiscari possumus ; nimirum vocem πέρυσι quz pro terr motu
et pro illo tanto Theodori casu indiscriminatim usurpatur, annum proxime preteritum ita significare,
ut non curaverit orator an plures paucioresve menses intercesserint. Stet igitur id quod supra diximus ,
Homiliam nempe quadragesimam primam vel anno 400 vergente, vel 401 ineunte dictam fuisse, donec
quid certius emerserit.

Homilias autem incepit extra. quadragesimam , ut ipse dicit homilia prima p. 15, et quidem Paschali
tempore, ut innuere videtur p. 10 , anni videlicet 400. In moralibus autem adhortationibus quz partem
concionum postremam occupant, multa profert utilia, et quzdam ad vitam suam spectantia, qui suo
loco commemorabuntur; in quinquagesima vero secunda se Joannem appellari dicit.

His subjungere visum fuit judicium Savilii circa Homilias Chrysostomi in Acta Apostolorum.

SAVILII IN CHRYSOSTOMUM

IN

ACTA APOSTOLORUM JUDICIUM.

De auctore harum in Acta Homiliarum magnam esse inter doctos video controversiam. Erasmus in
Epistola quadam ad Tonstallum, magnum suo tempore ornamentum Anglie, in volumine Floridarum,
Ex Chrysostomo, inquit, in :£cta. verteram homilias tres; cujus opere me poenituit, cum nihil
hic viderem Chrysostomi. Tuo tamen hortatu recepi codicem in manum; sed. nihil umquam legi
indoctius. Ebrius ac stertens scriberem meliora. Habet frigidos sensiculos, nec eos satis commode
potest explicare. Hzc ille, severitate plusquam censoria usus. Idem tamen in Praefatione huic libro La-
Une verso przfixa haud paulo mitius, Subdubitare se, quod. stylus haberet concisum quiddam et
abruptum, id quod ὦ phrasi Chrysostomi videbatur alienum : si docti tamen, inquit, censebunt
opus Chrysostomo dignum, se libenter hoc, quicquid est, suspicionis positurum, quam tamen
haud temere concepisse sibi visus est. Atque ut Erasmi suspicionem augeam, addo perplexa et involuta
hic reperiri complurima, pleraque aspera et salebrosa, ὑποσόλοιχα multa, ab alio argumento in aliud
saltum potius quam transitum, textum bis percursum magis quam explicatum, solemnem illam cantile-
nam, ἴδωμεν δὲ ἄνωθεν τὰ εἰρημένα vel τὰ ἀνεγνωσμένα, sexcenties ad. nauseam usque inculcatam. In
summa, destituta fere omnia iis luminibus, iis orationis ornamentis, quibus disertissimus vir Chryso-
stomi nomen apud posteritatem invenerit. Tantum abest, ut Jacobo Dillio assentiar, qui, sive odio Erasmi
stimulatus, seu quo alio partium studio abreptus, Greco codice nihil ait fingi posse elegantius, nihil
quod Chrysostomi phrasin melius referat. Quanto rectius doctissimus vir Flaminius Nobilius :
Omnino, inquit, hi Commentarii in Acta parum explere animum lectori possunt. Scatent enim
mendis, suntque ex varüs, ut puto, librariorum scriptis, Chrysostomi orantis sententias, quoquo
modo poterant, excipientium, male coagmentata. His accedat Photii auctoritas, qui Chrysostomum
quidem in Acta commentatum esse prodit, sed homilias numerat non plures quinquaginta, easque multo
elegantius scriptas censet, quam sunt ille in Genesin : ἠλάττωται δὲ Giu (scilicet, phrasis Homiliarum
in Genesin ) τῆς ἐν ταῖς Πράξεσι φράσεως, ἐπὶ τὸ ταπεινότερον ἀπενηνεγμένη : quod aperte, ut mihi qui-
dem videtur, si de hisce accipias, secus est. Atque haec fere sunt, qua in eam partem afferantur. Quae ta-
men omnia eam vim non habent, ut mihi vel tantillum persuadeant γνήσιον hunc fetum, etsi minus for-
tasse ὥραϊον, a γνησίῳ patre abjudicare. Ac primo, ramenta quaedam passim apparent, quz nonnisi ab
aurea illa vena manare potuerunt. At multa sunt, inquis, plumbea. Respondeo, proclivius esse χρυσοῤ-
δήμονι nostro alicubi humi repere, adeoque jacere, quam alii ad ejus altitudinem assurgere : ut propter
aliqua admirabiliter scripta malim Chrysostomum inscribere auctorem, quam alium propter nonnulla
bumilius. Deinde quis nescit, non eosdem esse omnes omni tempore? Aliter eloquentiz Latine princeps
dixit adolescentior, aliter jam consularis. Et de Chrysostomo nostro verissime Photius, ipsum Antiochiz,
semotum a publicis curis, multo accuratius limatiusque scripsisse, quam eundem Constantinopoli ἀρχιε-
ρατεύοντα : in quod. tempus hzc, qu: in manibus habemus, incidisse luce clarius est. De numero Pho-
tiano respondeo, idem objici posse de Homiliis in Genesin, quz sine dubio germane sunt, et non plures
Photio una et sexaginta, cum tamen omnes nostri Codices septem et sexaginta pra-ferant, ut vel Photium
hic et ibi memoria lapsum esse necesse sit, vel in Codices incidisse minus integros, vel oscitantes libra-
rios hic pro ve' facili lapsu scripsisse ν΄, Has enim esse, quas jam manibus terimus, non alias in Acta ho-
milias a Photio intelligi, verba ipsius aperte declarant : αἵ γὰρ εἰς τὰς Πράξεις ὁμιλίαι πεντήχοντα μέν
εἰσι, σχεδὸν δὲ δι᾽ ὅλου αὐτῷ τοῦ ἐνιαντοὺ ἐῤῥήθησαν. Οὐ γὰρ καθ᾽ ἡμέραν ταύτας, ἀλλὰ καὶ ὑπὲρ πέντε

a

X SAVILII IN ACTA APOSTOLORUM.

( malim τρεῖς : respexit enim ad locum in hom. quadragesima quarta διὰ τριῶν πολλάχις ἡμερῶν ἢ ἑπτὰ
τοῦτο ποιοῦντες ) xoi ὑπὲρ ἑπτὰ, καὶ πλείω ( fort. πλείους : nam de diebus loquitur) χαθωμίλει- ἃς δῆλον
αὐτὸς ποιεῖ, ὅτι ἀρχιερατεύων χατὰ τὸ τρίτον ἔτος ὡμίλησε. Locus, ad quem respexit Photius, est. in
hom. quadragesima quarta, pag. 856, lin. 59 [p.535, D., Montf.], ubi arrepta occasione ex Pauli verbis,
μνημονεύοντες, ὅτι τριετίαν νύχτα xot ἡμέραν οὐχ ἐπαυσάμην, Actorum 20,51, Chrysostomus de se, ἰδοὺ τῇ
χάριτι τοῦ Θεοῦ χαὶ ἡμεῖς λοιπὸν τριετίαν ἔχομεν. Atque ut non alium esse hujus libri auctorem, quam
Johannem nostrum, liquidius appareat, hzc pauca adjecisse non abs re fuerit. Omitto multas loquendi for-
mulas huicnostro peculiares, interrogatiunculas, dialogismos, digressiones morales, leges contra juramenta
latas, Sixto Senensi atque ipsi Erasmo notata. Quod in hom. prima invehitur in eos, qui baptismum
rejiciunt usque ad extremas ἀναπνοάς : quod in hom. trigesima legem statuit in eos, qui episcopo concio-
nanti plausus cient: quod contra Platonem et philosophos toties ac tam vehementer disputat, an non satis
indicant antiquum esse scriptorem, qui in vitia multis jam inde szculis antiquata tam acriter invehatur?
Quid quod homil. undecima, ἤκουσά ποτε πατέρων τῶν ἡμετέρων, inquit, λεγόντων, ὅτι κατὰ τὸν διωγμὸν τὸν
παλαιὸν ἦν ἰδεῖν ὄντως Χριστιανοὺς ἄνδρας, etc. Ex quibus apparet hujus libri auctorem statim post tem-
pora persecutionis vixisse, qui hzc a patribus suis audire potuerit. Quid quod homil. vigesima secunda
legitur, σπεῖρα, ὃ χαλοῦμεν νῦν νούμερον ? et quod homil. quadragesima sexta, ὃ παρ᾽ ἡμῖν λέγουσι κατὰ
τὴν Ῥωμαϊκὴν συνήθειαν, ἐν τοῖς σίγνοις αὐτὸν ἔμιαλε, nonne satis hac per se antiquitatem. produnt?
Sed quid conjecturas consector, cum ipse aperte hom. quadragesima prima contemporaneum se profi-
teatur Juliano? Locus est pag. 859, 7 [p. 511 extr. Montf.]: ἰδοὺ γὰρ ἐπὶ τῶν χαιρῶν τῶν ἡμετέρων
τὰ χατὰ τὸν μαχάριον Βαδύλαν γέγονε, τὰ χατὰ τὰ Ἱεροσόλυμα, τὰ κατὰ τὴν χαθαίρεσιν τῶν ἱερῶν ? quo-
rum duo priora sub Juliano contigerunt, tertium sub Theodosio. Jam illud hom. trigesima octava de
libro magico invento in flumine, cum adhuc μειράκιον esset Chrysostomus, Cardinalis Baronius recte, ut
opinor, ad tempora Valentis refert. Ex his liquet scriptorem fuisse temporum illorum zqualem. Sed et
episcopum fuisse satis constabit. Hom. tertia loquitur de seipso, ut episcopo. Hom. nona aperte seipsum
episcopum vocat, ἀλλὰ σὺ, φησὶν, ἄρχων ei καὶ £xioxoroc. Homil. octava de seipso loquitur, ut episcopo
in civitate βασιλευούσῃ (quod nomen przterquam Romae et Constantinopoli, nulli alii conveniebat ci-
vitati) suspiciose quaedam aspergens de sua expulsione, περὶ τῆς ἑαυτοῦ χαθαιρέσεως : qualia sunt
pag. 655, 24 [ pag. 68, A, Montf. ] : ἢ καθέλετέ με ταύτης τῆς ἀρχῆς, ἢ μένοντά με μὴ περιδάλλετε
κινδύνοις. Et pagina sequente, lin. 12 [pag. 69, ΑἹ: ἕως ἂν ἐν τῷ θρόνῳ χαθέζωμαι τούτῳ, οὐδὲν
προήσω τῶν αὐτοῦ δικαιωμάτων. Ἂν μέ τις xao ida, λοιπὸν ἀνεύθυνός εἶμι. Ethomil. undecima loqui-
tur, ut in civitate, quz preter Judzeos et gentiles, Christianorum habeat plusquam centum millia. Hom.
quadragesima secunda, p. 848, 1. 12 [p. 524, B]: Ἰδοὺ ἡλίκη πόλις fiv ἐστιν ἣ μεγάλη αὕτη. Et quod
nusquam, ut opinor, alibi in ejus operibus reperitur, homil. quinquagesima secunda, pag. 902, l. 40, [ p.595,
D]nomen suum directe ponit: Εἰμὶ τοῦ μαχαρίου μὲν ἐχείνου ( Ἰωάννου ὁμώνυμος, οὗ uv συνώνυμος. Οὐχ
εἰμὶ Ἰωάννης, ἀλλὰ καλοῦμαι. Postremo accedunt et veterum scriptorum de hujus libri auctore testi-
monia. DePhotio supra diximus. Damascenus, lib. 5, cap. 15, De fide orthodoxa, locum citat ex secunda
homil. in Acta: qui tamen auctoris an librarii lapsu, non in secunda reperitur homil., sed in prima,
pag. 610, 1.13. Deinde Catenarum scriptores, Nicetas, OEcumenius, etc. non ex aliis quam ex hoc horto
depromptis flosculis suas contexuere corollas : ut jam stultum sit deinceps, ut mihi quidem videtur, de
hujus libri auctore dubitare.

INDEX

OPERUM S. JOANNIS GCHRYSOSTOMI,

QUJE IN NONO TOMO CONTINENTUR.

1. Homilie LV. in Acta Apostolorum. Savil. Tor. IV. Morel. Tom. III. in Novum Testam.
II. Homilie XXXII. in S. Pauli Epistolam ad Romanos. Savil. Tom. III. Morel. Tom. III.

SPURIA.

I. De penitentia. I. pag. 761. Savil. T. VI. pag. 905.

II. De penitentia. II. p. 780. Savil. T. VI. p. 917.

III. De poenitentia. HI. p. 786. Savil. T. VI. p. 924.

IV. De eleemosyna. p. 789. Savil. T. VI. p. 926.

V. De przdicatione jejunii. I. p. 793. Savil. T. VI. p. 950.

VI. De jejunio. II. p. 795. Savil. T. VI. p. 952.

VII. De jejunio. IH. p. 797. Savil. T. VI. p. 955.

VIII. De jejunio. IV. p. 799. Savil. T VI. p. 955.

IX. De jejunio. V. p. 800. Savil. T. VI. p. 956.

X. De jejunio. VI. p. 802. Savil. T. VI. p. 958.

XI. De jejunio. VII. p. 804. Savil. T. VI. p. 940.

XH. De patientia. I. p. 806. Savil. T. VI. p. 943.

XIII De patientia. H. p. 806. Savil. T. VI. p. 949.

XIV. De salute animz. p. 819. Savil. T. VI. p. 968.

XV. In catechumenos. p. 825. Savil. T. VI. p. 871.

XVI. Contra eos qui virgines corrumpunt. p. 826. Savil. T. VI. p. 976.
XVII. Contra hzreticos. p. 829. Savil. T. VI. p. 979.

XVIII. De eleemosyna. p. 832. Savil. T. VI. p. 811.

XIX. Epistola ad monachos. p. 857. Savil. T. VII. p. 225.

XX. In annuntiationem sanctissimz Deiparz. p. 841. Savil. T. VIL. p. 949.
XXI. In illud, Quecumque ligaveritis, etc. p. 845. Savil. T. VII. p. 268.
XXII. In illud, Demonium habes, etc. p. 849. Savil. T. VII. p. 272.
XXIII. De poenitentia. p. 852. Savil. T. VII. p. 282.

XXIV. De fide. p. 854. Savil. T. VII. p. 288.

XXV. De spe. p. 858. Savil. T. VII. p. 293.

XXVI. De caritate. p. 861. Savil. T. VII. p. 295.

φησίν τα

oin Ἢ ut XT Su s -- ἐς ἄν

E. zs pe Sua M *. XM τε dgesin x MW

) Le να}. E ter δὲ él4 EI ,

-a. "T. ! e 5 ὑῶν 47 "n
n - 2 L o

PEE EU.
! $ ] E ΓΕ Tulsa AUT. PE LUN antis] Fil
€ P Nw Y. METTRA A81..q Me. Ao: ΠΩΣ
ἄπ ἘΣ x WEE Jy doas 887 HT adaatn ΑΙ
T E ^ τὰς, E V am. LAE T Tesi: Mr: Ὧν pee

1 "Ὁ ^ Op ἢ W IAE thP. ΤΣ ΔῈ L EL εἶδε immi πα
“ ᾿ ABT AD oan ames Ti dg
dcm 7 ἊΝ qan — ΤΟΥ͂ ἢ TU impete
Uu Eq ΠΥ ἘΠῚ τ: jS E ἀπο Ὡς E

pu - δέξο Ap. IV ἰοῦ deo "m. 12 un

ἡ ec

"an we » Ὧν e * Ἔ τῇ hr ABE
AU τῇ Μὴ waa UU. ἥ Pp [SEEMS
4 e j ] I " né $4 Ἵ
ΠΝ Ir P s t Jf a i E
ue MC -GDU q PEE doa n8 ar
Mer "E T Ara " pta aud

1 v" 315 END Ae ü ehihlequtami 19 ic γᾷ {6}, ἐμ E 1
Nn o ae ἬΝ Lh EXE iq a |
ne o o ur AV. 3 E A 95 M adv
indes μΆ ἘΠῚ: NE Are ΕΣ ἢ & το] Iss. d
τὸ iv, VI ivao.: t3 ἡ eere MO rins TT RENE
FA. ἫΝ A van eM ΝΑ ste Wien anemia n
* STET S Hv Ἵ AS Oi aq EENEADL ejt αὐτου, '

᾿ "Ἢ ᾿ CES E Ht jd νὴ ion " ΗΝ ἀπ
a r^ ἢ É ἵν | - l »
Ὁ n A vant Ἶ “ἢ L E ἰὴ IL T ΓῊΣ ἊΝ σὺν «d abi
Bs o ΝΗ A T Ne ie cam t ἐν τῷ BOR απ εν Y c
anc » ἣν qu up AT ἘΝ deg ΤΌ. “ἢ -nietivig Mi. ἘΝ Á.

w4 ᾿ hane i
- "n 4
» eU ELI T - ἯΙ
Ξ : Dy M! ᾿ n -. ^ pn r i ,
i * ΤΑ b bie

T nom V εἶ "
mS ᾿ . esty ^" T

TOY EN ATIOIX ITATPOX HMON

IQANNOY

TON XEDIXLZILOMOYX

TA EYPIZKOMENA IIANTA.

SANCTI PATRIS NOSTRI

JOANNIS CHRYSOSTOMI
OPERA OMNIA.

TOY EN ATIOIXZ ΠΑΤΡῸΣ HMQN

IOANNOY,

5 , ΄ ,
Ἀρχιεπισχόπου Κωνσταντινουπόλεως;

ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ͂,

Ὑπόμνημα εἰς τὰς Πράξεις "τῶν ᾿ΑἈποστόλων.
i ie e

SANCTI PATRIS NOSTRI

JOANNIS

CHRYSOSTOMI,

ARCHIEPISCOPI CONSTANTINOPOLITANI,

Commentarius in Acta JApostolorum.

OMIAIA «4.

Τὸν μὲν πρῶτον λόγον ἐποιησάμην περὶ πάντων, ὦ
Θεόφιλε, ὧν ἤρξατο ὃ Ἰησοῦς ποιεῖν τε xal διδά-
σχειν, ἄχρι ἧς ἡμέρας ἐντειλάμενος τοῖς ἀποστό-
λοις διὰ Πνεύματος ἁγίου, obc ἐξελέξατο, ἄνε-

λήφθη.

Πολλοῖς τουτὶ τὸ
y
Ü

!4 y ,
βιόλίον * οὐδ᾽ ὅτι ἔνι γνώριμόν
v
ἔστιν, οὔτε αὐτὸ, οὔτε ὃ

γράψας αὐτὸ χαὶ συνθείς. Διὸ

Hzc Commentaria collata sunt cum duobus Codd.
Colbertinis, uno Coisliniano et Edit. Savil. Nota autem
in his Codicibus singulas homilias, ὁμιλίας appellari ,
quas λόγους vocat Savilius. [ Quinque Catalogus Biblio-
thece Regie prebet Codices, Commentarios in Acta
Apost, continentes, omnes membranaceos. Quorum an-
tiquissimus, olim Colb., nunc Reg. 729, szc. X, nitide
€t aceurate scriptus, desinit in hom. quinquagesima.

HOMILIA I.

Ca». I. 1. Primum quidem sermonem feci
de omnibus, o Theophile, que cepit Jesus
facere et docere , 2. usque in diem, qua
precipiens apostolis per Spiritum sanctum,
quos elegit, assumtus est.

1. Multi perinde ignorant an hic liber exstet, et
quis sit ejus auctor : quz mihi potissimum causa

Continet is eam harum homiliarum recensionem, quam
Erasmus Latine expressit eleganter, ut solet, et prope
premens verba Graca. Ceterorum, ejusdem omnium
familiz, secundus et tertius Regg. 725,726, olim Colber-
tini, alter sec. XII, alter XIV, carent aliquot foliis ab
initio, et posterior fine ultimz homilia. Quartus Reg.
727,scc. ut videtur XII, olim 'Thuani, a quo acce-
ptum contulit primus Savilius. Hos (ut omittamus

2 S. JOANNIS CHRYSOST.

fuit ut hoc opus aggrederer, quo hujus rei ignaros
instituerem, nec tantum thesaurum latere sinerem.

Non minus enim nobis, quam ipsa Evangelia B

Libri Actu- utilis esse poterit: tanta nimirum plenus est philo-

us Αρο- sophia, tanta dogmatum sinceritate, miraculorum-
stolornm : E τσ ΒΞ
digeitas. — Que copia, eorum maxime, quz a Spiritu sancto

patrata sunt. Ne itaque deinceps hunc librum
protercurramus ; sed eum magna accuratione ex-
ploremus. Etenim ea, quz Christus in Evangeliis
przdixit, hic opere completa videre est; veritatem
ex rebus ipsis splendentem, discipulosque post
acceptum. Spiritum. sanctum. in melius longe

commutatos. Nam quae ἃ Christo audierant di- A

Joan.ij. Cente: Omnis qui crediderit in me, signa que
La ego facio, et ipse faciet, et his majora faciet :
Matth, το. €t €a qua praedixit discipulis, quod. ante przesides
18. et reges ducendi essent, quod in synagogis flagel-
landi, quod intolerabilia passuri, et his omnibus
superiores futuri essent, quod item evangelium
praedicandum foret in universo mundo: hzc, in-
quam, omnia accuratissime completa in hoc libro
cernere est ; necnon his plura quz cum discipulis
versans Dominus dixerat. Videbisque hie aposto-

los ceu volucres per terram et maria discurrentes, p

illosque olim timidos et rudes, in alios homines
repente mutatos, divitiarum contemtores, gloria,
ira, concupiscentia caeterisque omnibus superiores
effectos: multam videbis inter ipsos concordiam,
nullam invidiam, ut olim, nullam ob primatus
desiderium contentionem ; sed omnem in illis vir-
tutem diligenter cultam, caritatemque eximie ful-
gentem : de qua multa ipsis praeceperat, dicens :
Joan. 13. 4n. hoc. cognoscent omnes quod. discipuli mei
35. sitis, si dilexeritis invicem. Quin et. dogmata
quadam in hoc libro. reperire licet, quae nisi

scriptus ille fuisset, nulli ita perspicua et plana €

fuissent: imo etiam id, quod est salutis nostre
caput, tam secundum vitam et mores, quam se-
cundum dogmata, occultum obscurumque esset.
Maxima pars autem libri Pauli gesta. sunt, qui

-Cod. 728 recentiorem et a librario malefido scri-
ptum) in locis dubiis, vel ubi gravior aliqua esset
verborum inter Savilium et Montfauconum discre-
pantia, vel singulos, vel etiam ommes, prout lice-
bat per temporis angustiam, denuo contulimus,
signatos nobis, pro ordine numeri, literis 4. B. C. D.]
Quod autem dicit in ipso principio Chrysostomus, per-
inde multos ignorare an hic liber exstet, atque quis
sit ejus scriptor; habetur etiam Tomo tertio Homil. in
principium Actorum , p. 54.

* τῶν ἁγίων ἀπ. Cod. C. D.]

2 [ οὐδ᾽ ὅτι ἔστι Savil. et C. a. p. m. οὐδ᾽ ὅτι τί ἐστι idem
a. s. m.]

ARCHIEP.

CONSTANTÍNOP.

A ob , ? J -
xxi "μάλιστα εἷς ταύτην ἐμαυτὸν ἔχρινα θεῖναι τὴν
, ῳ * e
πραγματείαν, ὥστε xal τοὺς ἀγνοοῦντας διδάξαι, χαὶ
- - mM—
μὴ ἀφεῖναι τοσοῦτον λανθάνειν xol ἀποχρύπτεσθαι
, 5 ^V ' E τ
θησαυρόν. Οὐδὲ γὰρ ἔλαττον αὐτῶν τῶν Εὐαγγελίων
2, m» €. c) ers - ,
ὠφελῆσαι due δυνήσεται: τοσαύτης ἐμπέπλησται
PN 4 J M bi , ^ / c jt 7
φιλοσοφίας χαὶ δογμάτων ὀρθότητος, “ χαὶ θαυμάτων
5 " / M L4 Iud τω
ἐπιδείξεως, χαὶ μάλιστα τῶν παρὰ τοῦ Πνεύματος
LA Z MA δὲ λοιπὸ 7. 3.
εἰργασμένων. Μὴ δὴ λοιπὸν παρατρέχωμεν αὐτὸ,
αι τὸν 5 E ιν ον ἢ λ
ἀλλὰ μετὰ ἀχριδείας ἐξετάζωμεν. Καὶ γὰρ τὰς προῤ-
, ^ 3 - 14 "d
δήσεις, ἃς ἐν τοῖς Εὐαγγελίοις ὃ Χριστὸς προαναφὼ--
- , 5 y , D -
νεῖ, ταύτας εἰς ἔργον ἐξελθούσας ἐνταῦθα ἔστιν ἰδεῖν,
A , , — ——
"xol ἀπ᾽ αὐτῶν τῶν πραγμάτων διαλάμπουσαν τὴν
P] , M A c e
ἀλήθειαν. καὶ πολλὴν τῶν μαθητῶν τὴν ἐπὶ τὸ βέλ-
ι Ἁ 5 M D -
τιον μεταδολὴν τὴν ἀπὸ τοῦ Πνεύματος αὐτοῖς ἐγγε-
, "2 έτη , E] cx PES
νομένην. Καὶ γὰρ ἅπερ ἤχουσαν τοῦ Χριστοῦ λέγοντος,
-, “ , M - --
ὅτι πᾶς ^O πιστεύων εἰς ἐμὲ, τὰ σημεῖα, ἃ ἐγὼ ποιῶ,
» - , M L
χἀχεῖνος ποιήσει, xol μείζονα τούτων ποιήσει" xal
a ^ üt - - e 5 € J M
προλέγοντος τοῖς μαθηταῖς, ὅτι ἐπὶ ἡγεμόνας xat βα-
A d , ὦ - «i “
σιλεῖς ἀχθήσονται, χαὶ ὅτι ἐν ταῖς συναγωγαῖς αὐτῶν
, M
μαστιγώσουσιν αὐτοὺς, καὶ τὰ ἀνήχεστα πείσονται;
"usE "mi, , Mg SC NS P.
xol ὅτι περιέσονται πάντων, xul ὅτι τὸ εὐαγγέλιον
, er m D ,
χηρυχθήσεται ἐν ὅλῳ τῷ χόσμῳ, ταῦτα πάντα μετὰ
ΡῚ 7 € , Lad /
ἀχριδείας ἁπάσης Ex6sOnxóvm ἐν τῷ βιδλίῳ τούτῳ
E] ἘΞ 2^ - M / , J cr L4
ἔστιν ἰδεῖν, xol πλείονχ τούτων ἕτερα, ἅπερ εἴρηχεν
» - , y M
αὐτοῖς συνών. Ὄψει δὲ καὶ αὐτοὺς τοὺς ἀποστόλους Ev-
“Ὁ , N D τ
ταῦθα χαθάπερ πτηνοὺς διατρέχοντας T xa θάλατ--
1 M NES UE 2 / Xia e» H zi /,
ταν, χαὶ τοὺς δειλοὺς ἐχείνους καὶ ἀσυνέτους ἀθρόον
πρὸς 395 , Y / ε
ἄλλους ἀντ᾽ ἄλλων γενομένους, xa χρημάτων ὕπερ-
M AL NC PE N D
οπτὰς, xol δόξης, xai θυμοῦ, xal ἐπιθυμίας, πάντων
€ cT E] , , M N M /
ἁπλῶς ἀνωτέρους γεγονότας, xat πολλὴν τὴν ὁμόνοιαν
» M D ^
ἔχοντας, xal οὐδαμοῦ οὐδεμίαν βασχανίαν ὡς ἔμπρο-
M D
σθεν, οὐδὲ τὸν περὶ πρωτείων ἔρωτα, ἀλλὰ πᾶσαν
, -
ἀπηχριδωμένην ἐν αὐτοῖς τὴν ἀρετὴν, καὶ τὴν ἀγάπην
μεθ’ ὑπερδολῆς διαλάμπουσαν, ὕπερ ἣς xoi πολλὰ
b / - J d 3
παρήγγειλεν αὐτοῖς λέγων, ὅτι "Ev τούτῳ γνώσονται
/, d —
πάντες, ὅτι ἐμοὶ μαθηταί ἐστε, ἐὰν ἀγαπᾶτε ἀλλή-
*Y ^Y ΙΝ b »
λους. Ἔστι δὲ χαὶ δόγματα ἐνταῦθα εὑρεῖν, ἅπερ, εἰ
"2 Qc E N 6X SINCE m e /
«τὴ τοῦτο zv τὸ βιόλίον, οὐδενὶ σαφῶς οὕτω γνώριμα
DE . XA v s 1). v , um E
ἐγένοντο * ἀλλὰ τὸ χεφάλαιον τῆς σωτηρίας ἡμῶν ἀπε--
, Y y^ 5 104 Y , et
χρύπτετο, καὶ ἄδηλον ἦν, καὶ βίου xat δογμάτων ἕνε-

b Morel. ἀναγκαίως. Paulo post [ pro ἐμαυτὸν ἔχρινα
θεῖναι Savil. ἐμαυτὸν χαθῆκα, Cod. C. χαθῆχα. Mox] pro
διδάξαι Savil. ἐπισπάσασθαι. |C. ὥστε ἐπισπ. τοὺς ἀγν.» μη-
ὃὲ ἀφρεῖναι.} Mss. διδάξαι habent.

e Hac, xai θαυμάτων ἐπιδείξεως, desuntinSavil. [et C. ],
nec lecta sunt ab Erasmo ; sed habentur in Morel. et
Mss.

4 Savil. [et C.] ἐπ᾽ αὐτῶν.

a Hac, προλέγοντος τοῖς μαθηταῖς, desunt in duobus
Mss., sed in Editis habentur et ab Interprete lecta sunt.

b Morel. παρήγγελλεν. [Mox σαρῶς ap. Savil uncis in-
clusum, abest a C.]

IN ACTA APOSTOLORUM.

Ll m ,
x&v. Τὸ πλέον δὲ τῶν ἐνταῦθα ἐγχειμένων, Παύλου πρά-
c / M
ξεις εἰσὶ, τοῦ περισσότερον πάντων χοπιάσαντος. Καὶ
τὸ αἴτιον, ὅτι αὐτοῦ φοιτητὴς ἦν ὃ τὸ βιδλίον τοῦτο
πὰ T Y REA
cuvÜcicsA oux ὃ uaxdotos* οὗ τὴν ἀρετὴν πολλαχό-
θεν μὲν χαὶ ἄλλοθεν ἔστιν ἰδεῖν, μάλιστα δὲ Ex τοῦ
πρὸς τὸν διδάσκαλον ἀδιασπάστως ἔχειν, καὶ διαπαν-
^ - τ c €
τὸς αὐτῷ παραχολουθεῖν. Ὅτε γοῦν Δημᾶς καὶ "Ep-
// LI
μογένης αὐτὸν ἐγχατέλιπον, ὃ μὲν εἰς Γαλατίαν, ὃ δὲ
,
εἰς Δαλματίαν ἀπελθὼν, ἄκουσον τί φησι περὶ τούτου *
τ M
Aoux&c ἐστι μόνος μετ᾽ ἐμοῦ * καὶ Κορινθίοις δὲ ἐπι-
ἔλλων περὶ αὐτοῦ, φησίν - Οὗ ὃ ἔπαινος ἐν τῷ εὐαγ-
D ^ e e , e
γελίῳ διὰ πασῶν τῶν ᾿Εχχλησιῶν. Καὶ ὅταν λέγη, ὅτι
ὌὭφθη Κηφᾷ, εἶτα “ τοῖς δώδεχα: καὶ, Κατὰ τὸ εὐ--
αγγέλιον, ὃ παρελάδετε, τὸ τούτου λέγει - ὥστε οὐχ
ἄν τις ἁμάρτοι τὴν πραγματείαν ταύτην αὐτῷ ἀνα--
θείς. Ὅταν δὲ εἴπω, τούτῳ, τῷ Χριστῷ λέγω. Εἰ
,
δέ τις λέγοι * καὶ τί δήποτε οὐχὶ πάντα “συνέγραψε,
μέχρι τέλους ὧν μετ᾽ αὐτοῦ ; ἐχεῖνο ἂν εἴποιμεν, ὅτι
τ τω Y - 7
χαὶ ταῦτα ἀρχοῦντα ἦν τοῖς βουλομένοις προσέχειν,
καὶ ὅτι πρὸς τὰ χατεπείγοντα ἀεὶ ἵσταντο, καὶ ὅτι
D P ox - M
00x. ἐν τῷ λογογραφεῖν ἦν αὐτοῖς ἣ σπουδή * πολλὰ γὰρ
32 " PU eg PA K i / a 5.
καὶ ἀγράφῳ παραδόσει * δεξώχασι. Καὶ πάντα μὲν οὖν
ἄξια θαύ X ἐν τῷ βιβλίῳ τούτῳ χκεί ά-
ἀξια θαύματος τὰ ἐν τῷ βιβλίῳ τούτῳ χείμενα, tu
L [2] M
λιστα δὲ τῶν ἀποστόλων ἣ συγχατάδασις, ἣν xal τὸ
Πνεῦμα αὐτοῖς ὑπέδαλλε, παρασκευάζον αὐτοὺς τῷ
τῆς οἰχονομίας ἐνδιατρίόειν λόγῳ. Διὰ δὴ τοῦτο το-
c ^ m 7 55} M Y
σαῦτα περὶ Χριστοῦ διαλεχθέντες, ὀλίγα μὲν περὶ
τῆς θεότητος αὐτοῦ εἰρήχασι, τὰ δὲ πλείονα περὶ τῆς
ἀνθρωπότητος διελέγοντο, xol τοῦ πάθους, xat τῆς
ἀναστάσεως, x«i τῆς ἀναδάσεως. 'To γὰρ ζητούμενον
τέως τοῦτο ἦν, τὸ πιστευθῆναι, ὅτι ἀνέστη xol ἀνέδη
ΕἸ ΕἸ ας, » ΕἼ x Y /
εἰς οὐρανούς. “ὥσπερ οὖν xol αὐτὸς ὁ Χριστὸς μά--
λιστα πάντων ἐσπούδαζε δεῖξαι, ὅτι παρὰ τοῦ Πατρὸς
L4 is ch Ὶ οὗ Horn AM | àve o0 Y
ἥχει " οὕτω xol οὗτος, ὅτι ἀνέστη καὶ ἀνελήφθη, xol
N TX. 5 € ^ , DE. NE 5 ὧν z2 Χ
πρὸς αὐτὸν ἀπῆλθε, καὶ παρ᾽ αὐτοῦ ἀφῖκτο. Ei γὰρ
μὴ τοῦτο ἐπιστεύθη πρότερον, πολλῷ μᾶλλον τῆς
προσθήχης γενομένης τῆς κατὰ τὴν ἀνάστασιν καὶ τὴν
ἀνάληψιν, ἄπιστον ἅπαν τὸ δόγμα τοῖς Ιουδαίοις ἔδο-
ξεν εἶναι. Διὸ ἠρέμα χαὶ κατὰ μικρὸν αὐτοὺς ἐπὶ
τὰ ὑψηλότερα ^ ἀνάγει. "Ev δὲ ᾿Αθήναις καὶ ἄνθρω-
πον αὐτὸν ἁπλῶς χαλεῖ ὃ Παῦλος, οὐδὲν πλέον εἰπών -
7
εἰκότως. Et γὰρ αὐτὸν τὸν Χριστὸν διαλεγόμενον περὶ
τῆς εἷς τὸν Πατέρα ἰσότητος λιθάσαι πολλάχις ἐπε-
, m -
χείρησαν, καὶ βλάσφημον διὰ τοῦτο ἐχάλουν, σχολὴ
» ἃ Y E e L - Y , 25/-
q^ ἂν παρὰ τῶν ἁλιέων τοῦτον τὸν λόγον ἐδέξαντο, xod
ταῦτα τοῦ σταυροῦ προχωρήσαντος.
M -
Καὶ τί δεῖ λέγειν τοὺς ᾿Ιουδαίους, "ἢ ὅπου γε καὶ αὐ-
X , c
τοὶ τότε πολλάχις οἱ μαθηταὶ τῶν δψηλοτέρων ἀχούον--

* Sic omnes Editi et Mss. At in Novo Testamento

Graeco legitur τοῖς ἕνδεχα, et in Vulgata undecim ; et heec
vera lectio est.

4 Unus Cod.[C. D.] ἀνέγραψε.

Β

HOMIL. I. 5

plus omnibus laboravit. Cujus rei causa est, quod
is qui hunc librum scripsit beatus Lucas, ejus es-
set discipulus : cujus virtutem tum ex aliis multis
cernere est, tum maxime quod doctori suo indesi-
nenter hzeserit. Itaque cum Demas et Hermogenes
ipsum reliquissent, alterque in Galatiam, alter in

Dalmatiam abiisset, audi quid de illo dicat : Zu- 2. Tim. 4.

VIENT : I
cas solus mecum est; et Corinthiis scribens de ἢ

illo ait : Cujus laus est in evangelio per omnes 2. Cor. 8.
Ecclesias. Et cum dicit : Fisus est. Cephe, de- τ᾿ c, s.

inde duodecim ; cum ait vero, Secundum evan- 5. 1

gelium quod accepistis, de Lucie Evangelio lo-
quitur:ita ut non aberraverit, si quis ipsi hoc
opus adscripserit. Cum ipsi dico , Christo dico.
Quod si quis dixerit : Cur non omnia scripsit qui
usque ad finem cum ipso semper fuerit? respon-
debimus , hzc satis fuisse iis, qui animum adhi-
bere vellent; illosque iis semper incubuisse, quz
magis urgerent, neque illis tantum fuisse scri-
bendi studium ; multas quippe non scriptas tra-
ditiones dederunt. Omnia itaque. hoc in libro ad-
miratione digna sunt, maxime vero illa verborum
demissio, qua, suggerente Spiritu sancto, de ceco-
nomia loquentes usi sunt apostoli. Ideo cum tot
tantaque de Christo narrent, pauca de divinitate
ejus dixerunt, longe plura vero de humanitate,
de passione , de resurrectione , deascensione. Nam
hoc interim querebatur, ut crederetur ipsum re-
surrexisse et ascendisse in celos. Quemadmodum

Cur Chri-

igitur ipse Christus in primis ostendere curabat, ?'! divinitas
in Áctis non

se a Patre venisse: ita et hic narrat, ipsum resur- ita

aperie

rexisse, assumtum fuisse, οἱ ad illurn rediisse , a *^"netar.

quo venerat. Nisi enim hoc prius creditum fuisset ;
multoque magis postquam accesserunt resurrectio
et assumtio, totum dogma Judzis incredibile vi-
sum fuisset. Qaapropter sensim et paulatim eos

ad sublimiora ducit. Athenis vero hominem eum 4ct. 17.31.

simpliciter vocat Paulus, nihil amplius addens:

et jure quidem. Etenim si ipsum Christum, de sua 7oan 8.59.

cum Patre zqualitate. loquentem, spe lapidare
tentarunt, ipsumque blasphemum ideo vocarunt,
vix illum. sermonem a piscatoribus accepissent ,
cum maxime crux przecessisset.

2. Et quid de Judzis loquar, quando ipsi quo-
que discipuli, cum sublimiora audirent dogmata ,

e Duo Mss. (C. D.] παραδεδώχασι,
a Sic Savil. et Mss. Morel. vero à&zz.
b Morel. ὅπον 7: αὐτοί.

16.

Joan.
12.

Deut. 6. 4.

CAP. I.

Luc. 1.3.

S. JOANNIS CHRYSOST.

4

sape turbati et offensi sunt? Ideo dicebat : Multa
habeo vobis dicere, sed non potestis portare
modo. Si illi non poterant, qui tanto tempore
cum ipso erant , qui tot arcanorum consortes erant,
et tot viderant miracula : quomodo homines recens
avulsi ab aris, ab idolis, a sacrificiis, a felibus,
a crocodilis (hic enim erat gentilium cultus ) ; qui
a czeteris malis tunc primum abducti fuerant, su-
blimia statim dogmatum verba accepissent? quo-
modo etiam Judzi, qui quotidie discebant et
instituebantur a lege : udi Israel, Dominus
Deus tuus, Dominus unus est, et preter eum
non est alius; qui ipsum viderant cruci affi-
xum; imo qui crucifixerant et sepelierant , neque
ipsum resuscitatum viderant, audientes eumdem
ipsum esse Deum et Patri zsqualem, non omnino
resiliissent ac recessissent? Ideoque paulatim et
sensim illos ad majora ducunt, et sese multum
ipsis attemperant. Uberiore vero Spiritus gratia
fruuntur, et majora, quam Christus fecit, in ipsius
nomine faciunt; ut utrinque ipsos humi jacentes
erigant, et ut resurrectioni fidem habeant. Hic
quippe liber in primis est resurrectionis demon-
stratio , qua credita, cetera facile succedunt.
Argumentum ergo et scopus hujus libri , ut sum-
matim dicam, hic potissimum est. Audiamus
demum ipsa proemia. 1. Primum. quidem ser-
monem feci de omnibus, o Theophile, quce
ccpit Jesus facere et docere. Cur illi Evange-
lium in memoriam revocat? Ut accurationem
suam ostendat. Nam initio illius operis dixit:
Visum est et mihi assequuto omnia a princi-
pio diligenter, ex ordine tibi scribere. Neque
suo contentus testimonio, totum refert ad aposto-
los, dicens : Sicut tradiderunt nobis,qui ab initio
ipsi viderunt, et ministri fuerunt sermonis.
Idcirco postquam sermoni fidem ibi conciliavit ,
hic alia confirmatione opus non habet, cum
Theophilus jam persuasus, ac per illud. opus de
accurata rei veritate institutus esset. Etenim cui
habita fides est scribenti que audierat; multo
magis credendus est , cum ea scribit , non quae ab
aliis accepit, sed quae vidit et audivit. Nam si ca
que de Christo dicta sunt, inquit, accepta ha-
buisti, multo magis accipies ea qu: de apostolis
dicturus sum. Quid igitur? an historia tantum hoc

e Morel. solus χαθ᾽ ἑχάστην χαίπερ ἡμέραν. Ibid. μαν-
ϑάνοντες; sic Morel. et unus Cod.; atque ita legit Era-
smus. Savil. et alius Cod. ἀχούοντες.

4 Alius ἄλλος, xai ἐν τῷ σταυρῷ ἰδόντες.

ὁ Sie Savil. Morel. vero ἀπολάθδονσι, unus Cod. ἀπο-

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

€

D

E

A

, Ὡ ^ εἶ
τες δογμάτων, ἐθορυδοῦντο xol ἐσχανδαλίζοντο; Διὰ
LJ M - τι
τοῦτο χαὶ ἔλεγε: Πολλὰ ἔχω λέγειν ὑμῖν, ἀλλ᾽ οὐ
£ u ^ -
δύνασθε βαστάζειν ἄρτι. Ei δὲ ἐχεῖνοι οὐχ ἐδύναντο,
[4 "d τω e
oW συγγενόμενοι χρόνον τοσοῦτον αὐτῷ, xai τοσού-
, m
τῶν χοινωνήσαντες ἀποῤῥήτων, xal τοσαῦτα θεασά-
,ὔ Dl -»
μενοι θαύματα, πῶς ἄνθρωποι ἀπὸ βωμῶν χαὶ εἰ-
δώλ Y 0 Dod M D / ) ^N
λων χαὶ θυσιῶν, καὶ αἰλούρων, xol κροχοδείλων
€ A y Ὁ €
(τοιαῦτα γὰρ ἦν τῶν “Ἑλλήνων τὰ σεδάσματα), xo
τῶν ἄλλων τῶν καχῶν τότε πρῶτον ἀποσπασθέντες,
/ N X e
ἀθρόον τοὺς ὑψηλοὺς τῶν δογμάτων ἐδέξαντο λόγους ;
Led E! a 3 -
πὼς δὲ àv xai Ἰουδαῖοι, oi *xa0' ἑκάστην ἡμέραν
/, m
μανθάνοντες, xo ἐνηχούμενοι ὑπὸ τοῦ νόμου * Ἄχουε
3 z4 , 7 Tr
Ἰσραὴλ, Κύριος ὃ Θεός σου, Κύριος εἷς ἐστιν, xoi
M τ LÀ m
πλὴν αὐτοῦ οὐχ ἔστιν S ἄλλος - ἐπὶ ξύλου σταυροῦ ἰδόν-
τες προσηλωμένον αὐτόν - μᾶλλον δὲ χαὶ σταυρώσαν-
Ξ ^ θά: ὶ 3: NY. 5 / /
τες xai θάψαντες, xai οὐδὲ ἀναστάντα θεασάμενοι"
E] /, ci / T -
ἀχούοντες, ὅτι Θεός ἐστιν αὐτὸς οὗτος, χαὶ τῷ Πα-
»y *
τρὶ ἴσος, οὐκ ἂν μάλιστα πάντων ἀπεπήδησάν τε xal
»Σ , , τω
ἀπεῤῥάγησαν; Διά τοι τοῦτο ἠρέμα καὶ χατὰ μικρὸν
Χ c τω
αὐτοὺς προσόδιδάζουσι, καὶ πολλὴ μὲν κέχρηνται τῇ
b /
τῆς συγχαταδάσεως οἰχονομίᾳ, διαψιλεστέρας δὲ
7 m— n
ἀπολαύουσι * τῆς τοῦ Πνεύματος χάριτος, καὶ μείζονα
-- EY z ο-ῸὉςὦὠ οὺ
ὧν αὐτὸς πεποίηχεν ἐργάζονται τῷ αὐτοῦ ὀνόματι,
d /
ἵνα ἑχατέρωθεν αὐτοὺς χαμαὶ χειμένους ἀναστήσωσι,
A ^ ΩΣ
χαὶ τὸν περὶ τῆς ἀναστάσεως πιστώσωνται λόγον. Καὶ
M mM /
γὰρ τοῦτο μάλιστά ἐστι τουτὶ τὸ βιόλίον, ἀπόδειξις
^, / T ΑΞ ^Y 7, ελου A i]
ἀναστάσεως. Τούτου δὲ πιστευθέντος, 60 xal τὰ
y /!e — , c
ἄλλα προύδαινεν. Ἢ μὲν οὖν ὑπόθεσις xol ὃ τοῦ βι-
, M Ψ e
Θλίου σχοπὸς ἅπας, ὡς ἄν ctc! παχυμερῶς συλλαδὼν
y fs I^ I3 3 ΄ M N ;
εἴποι, οὗτος μάλιστά ἐστιν. ᾿Αχούσωμεν δὲ λοιπὸν αὖ-
τῶν τῶν προοιμίων. "ov μὲν πρῶτον λόγον ἐποιησά-
wn περὶ πάντων, ὦ Θεόφιλε, ὧν ἤρξατο ὃ Ἰησοῦς
ποιεῖν τε καὶ διδάσχειν. Τίνος ἕνεκεν αὐτὸν ἀναμιμνή-
σχει τοῦ Εὐαγγελίου ; “Ὥστε τὴν οἰκείαν ἀχρίδειαν ἐν-
ς᾽ ΤΩΝ , b ,
δείξασθαι. Καὶ γὰρ ἀρχόμενος τῆς πραγματείας ἐχεί-
» . , "ES je » M / E τ
νης ,φησίν" "Ἔδοξε κἀμοὶ παρηχολουθηχότι ἄνωθεν πᾶ-
σιν ἀχριθῶς, χαθεξῆς σοι γράψαι. Καὶ οὔτε τὴ οἰχεία
» ^ 1 B !
ἀρχεῖται μαρτυρίᾳ μόνον, ἀλλὰ καὶ ἀνάγει ἐπὶ τοὺς
/ c Z -
ἀποστόλους τὸ πᾶν, λέγων: Καθὼς παρέδοσαν ἡμῖν oi
m , τω
ἀπαρχῆς αὐτόπται xo ὑπηρέται γενόμενοι τοῦ λόγου.
M , - ς -
Διὸ τὸν λόγον ἀξιόπιστον ἐχεῖ ποιήσας, οὐδὲ δεῖται
ἐνταῦθα “ἑτέρας βεδαιώσεως, ἅπαξ αὐτοῦ πιστευθέν-
᾿ M 3
τος, χαὶ OV ἐχείνου τὸ ἀχριδὲς αὐτὸν τῆς ἀληθείας
ΕΝ c 1 I y ;
χκατηχήσας. Ὃ γὰρ ἅπερ ἤχουσεν ἀξιόπιστος γενόμε-
, AN «^ Ge
voc γράψαι, χαὶ πιστευθεὶς, πολλῷ μᾶλλον ὃ ταῦτα

b

συνθεὶς ἃ μὴ παρ᾽ ἑτέρων παρείληφεν, ἀλλ᾽ ἃ εἶδε

λαύσουτι.

f Alius παχυτέρως. [| Supra legebatur τούτου πιστευθέν-
τος. Savil. et C. τούτου γὰρ π. D. τούτου δέ.]

a Alii οὐδὲν δεῖται ἑτέρας συστάσεως... ἀληθξιὰς ἀναμνή-

σας. ὃ γάρ.

IN

*

^ - ^ x À!
xat ἤχουσε, πιστευθῆναι δίκαιος ἂν ἦν. Ei γὰρ τὰ

δέξο ad gast , πολλῷ μᾶλλον τὰ τῶν

2

τοῦ Χριστοῦ &Ó

' ἀποστόλων. Τί oov;
ec - σ

καὶ Πνεύματος ἄμοιρος ὃ λόγος; Οὐδαμῶς. Πῶς; Ὅτι

P ἵστορ ία 'λόνον τὸ TX: ά ἐστι,
prt

ἅπερ οἱ ἀπαρχῆς αὐτόπται xoi ὑπηρέται γενόμενοι
τοῦ λόγου αὐτῷ παρέδοσαν, τοῦ Πνεύματος ἦσαν.
Καὶ διατί μὴ εἶπεν, ὅτι καθὼς παρέδοσαν ἡμῖν οἱ
Πνεύματος ἁγίου καταξιωθέντες ; ἀλλ᾽, Ot ἀπ᾽ ἀρχῆς
αὐτόπτα! γενόμενοι: Ὅτι τοῦτο μάλιστα εἷς πίστιν
ἐστὶν ἀξιόπιστον, τὸ παρὰ αὐτοπτῶν μαθεῖν- ἐχεῖνο δὲ
καὶ ἀλαζονεία, “χαὶ τῦφος ἂν ἔδοξε τοῖς ἀνοήτοις. Διὸ
καὶ Wisin οὕτως ἔλεγεν - ᾿Εγὼ ἑώραχα xot μεμαρ-
τύ ρηκα, à τι οὗτός ἐστιν 6 ΥἹὸς τοῦ Θεοῦ. Καὶ 6 Χριστὸς
δὲ οὕτω διαλέγεται τῷ Νικοδήμῳ παχυτέρῳ. ὄντι - ^O
οἴδαμεν λαλοῦμεν, xol ὃ ἑωράχαμεν μαρτυροῦμεν,
xot τὴν μαρτυρίαν ἡμῶν οὐδεὶς “λαμθάνει. Καὶ πά-
λιν δεικνὺς, ὅτιπολλὰ xol ἀπὸ ὄψεως μαρτυρεῖν ἐστι;
τοῖς μαθηταῖς ἔλεγε. Καὶ ὑμεῖς μαρτυρεῖτε περὶ ἐμοῦ,
ὅτι ἀπ᾽ ἀρχῆς μετ᾽ ἐμοῦ ἐστε. Καὶ αὐτοὶ οἱ ἀπόστο-
λοι πολλαχοῦ οὕτω φασί: Μάρτυρες ἡμεῖς xoi τὸ
Πνεῦμα τὸ ἅγιον, ὃ ἔδωχεν 6 Θεὸς τοῖς πειθαρχοῦσιν
αὐτῷ. Καὶ μετὰ ταῦτα δὲ πιστούμενος τὴν ἀνάστασιν
6 Πέτρος ἔλεγεν - Οἴτινες συνεφάγομεν καὶ συνεπίομεν
αὐτῷ. Ἔάχιον γὰρ τὴν παρὰ τῶν αὐγγενομενων ἂν-
θρώπων μαρτυρίαν ἐὸ δέχοντος διὰ τὸ τῆς περὶ τοῦ
Πνεύματος ἐννοίας σφόδρα τέως ἀποδεῖν. Διὰ τοῦτο

Ἰωάννης “ἐν τῇ τοῦ Εὐαγγελίου συγγραφῇ ἔλε-

UN

γεν, ὅτι αὐτὸς εἶδε, περὶ τοῦ αἵματος χαὶ τοῦ ὕδατος
διαλεγόμενος, τὴν ὄψιν αὐτοῖς ἀντὶ dee τιθεὶς
μεγίστης ". χαίτοι ὄψεως ἀχβιβέσπερα τὰ παρὰ τοῦ
Πνεύματος, ἀλλ᾽ οὐ παρὰ τοῖς ἀπίστοις. ᾿Επεὶ ὅτι
Πνεύματος μετεῖχεν ὃ ἀνὴρ, πολλαχόθεν δῆλον, ἀπό
τε τῶν σημείων τῶν νῦν γινομένων, ἀπό τε τοῦ χαὶ
τοὺς τυχόντας τότε μεταλαμθάνειν Πνεύματος, ἀπό
τε τῆς Παύλου μαρτυρίας ( Οὗ γὰρ, φησὶν, ὃ ἔπαινος
ἐν τῷ εὐαγγελίῳ), ἀπό τε τῆς κατὰ τὴν χειροτονίαν
ψήφου. Εἰπὼν γὰρ τοῦτο, ἐπάγει - ᾿Αλλὰ καὶ χειροτο-
νηθεὶς ὑπὸ τῶν ᾿Εχχλησιῶν, συνέκδημος ἡμῶν ἐν τῇ
χάριτι ταύτῃ τῇ διαχονουμένη 0o ἡμῶν.

Καὶ ὅρα αὐτοῦ τὸ ἄτυφον. Οὐ γὰρ λέγει, τὸ μὲν
πρῶτον εὐαγγέλιον,
πρῶτον λόγον ἐποιησάμην, μείζονα ἑαυτοῦ εἶναι νο-
μίζων τοῦ εὐαγγελίου τὴν προσηγορίαν. Καίτοι ye ὃ
ἀπόστολος ἐντεῦθεν αὐτὸν χοσμεῖ λέγων - Οὗ ὁ ἔπαι-
νος ἐν τῷ εὐαγγελίῳ. Ἀλλ᾽ αὐτὸς paru xai yas
Τὸν μὲν pem dde ἐποιησάμην περὶ πάντων, ὦ

ὃ εὐηγγελισάμην ἀλλὰ, Τὸν μὲν

Θεόφιλε, ὧν ἤρξατο ὃ Ἰησοῦς ποιεῖν τε καὶ διδά-

b Editi τί οὖν ἐχεῖ, sed ἐχεῖ abest ab omnibus Mss. et
hic superfluum est.
* Alius zat τύρος εἶναι δοχεῖ.

TOM. ΙΧ.

ACTA APOSTOLORUM.

m
3;

MOMIL. 1.

opus, et Spiritu vacuum est? Nequaquam. Quo
pacto? Quoniam ea, que ipsi tradiderunt ii qui
viderant et ministri sermonis fuerant, ex Spiritu
erant. Et cur non dixit, Sicut tradiderunt nobis ,
qui Spiritu sancto dignati erant, sed, Qui ab
initio iderunt ? Quia hoc maxime fidem facit ,
cum ab iis ipsis qui viderunt narratur; illud vero
arrogantiam et fastum pre se tulisset apud insi-

pientes. Ideo Joannes dicebat: Ego vidi, et te- Jour, 1.35.

C stimonium perhibui, quia hic est. Filius Dei.
Christus vero sic alloquitur Nicodemum adhuc

rudiorem : Quod scimus loquimur, et quod υἱ- Iria.3.

dünus testamur, et testimonium nostrum nemo
accipit. Àc rursum ostendens multa ex oculorum

testimonio dici, discipulis dicebat : Et vos testi- itia. 15

ficamini de me, quia ab initio mecum esüis.
Apostoli quoque sepe ita loquuntur.
et Spiritus sanctus, quem dedit Deus creden-
tibus in se. Postea vero Petrus, ut resurrectioni
fidem faciat , dicit: Qui manducavimus et bibi-
p mus cum illo. Facilius enim eorum testimonium
admittebant, qui versati fuerant cum illo, quod

Testes nos ;

9
2.

"ct. Yo. 4t.

adhuc longe abessent a notitia Spiritus. πὰ Joan. 19.

rem dne in Evangelio dicebat se vidisse, de Ὁ
sanguine et aqua τ δεν , oculatum testimonium
ut maximum ponens; etiamsi oculis certiora sint
ea qua a Spiritu proficiscuntur; sed non apud in-
credulos. Quod vero Spiritus particeps Lucas
fuerit, ex multis perspicuum est; tum ex signis
qua tunc fiebant , tum quod illo tempore quilibet
Spiritus essent participes; tum ex Pauli testimo-
nio: Cujus laus est in evangelio, inquit; tum
E ex ordinationis calculo; post illud enim addit:
Sed et ordinatus est ab Ecclesiis comes pere-
grinationis nostre in hanc gratiam, que mi-
nistratur a nobis.

5; ὅ. Et vide quam sit a fastu alienus. Non enim
A dicit, Primum evangelium, quod evangelizavi ;
sed , Primum. sermonem. feci , se majorem esse
putans evangelii appellationem : etiamsi illum
inde apostolus celebret, dicens: Cujus laus est
in evangelio. Sed ille modeste sic loquitur :
Primum quidem sermonem feci de omnibus,
o Theophile, que ccpit Jesus facere et doce-

4 Unus Cod. λαμθάνει. διὰ τοῦτο πολλὰ χαὶ ἀπὸ

μαρτυρεῖν ἐπέτρεπε λέγων, χαὶ ὑμεῖς.
* Sayil. et unus Cod. ἐν τῷ εὐαγγελίῳ τότε ἔλεγεν.

ὄψεω
:

2.
1

8,

Cor,

8.

Joan.
2l

Luc.

6

re ; non simpliciter, De omnibus, sed a principio
ad finem usque : Usque ad diem, inquit, quo as-
sumtus est. Atqui Joannes declarat non posse
omnia scribi. Ut enim hoc ostendat, postquam di-

S. JOANNIS CHRYSOST.

21. Xerat : Que. si. scribantur singula, nec ipsum

1. 4.

arbitror mundum posse capere, adpcit, Eos B
qui scribendi sunt libros. Quomodo igitur, in-
quies, hic de omnibus loquitur? At non dixit,
Omnia, sed, De omnibus : ac si quis dicat sum-
matim et in genere ; aut de omnibus quz compe-
tunt et urgent. Deinde ostendit quz sint illa omnia.
Que caepit Jesus facere et docere; miracula
nempe et doctrinam subindicans. Neque hoc tan-
tum, sed quod etiam faciendo doceret. Vide au-
tem ilius benignum apostolicumque animum ,
qui vel unius heminis causa hanc suseepit accu-
ralam operam, ut totum Evangelium scriberet.
Ut habeas , inquit, eorum, de quibus eruditus Ὁ
es, sermonum. veritatem. Àudierat enim Chri-

Mattb, 18. stum dicentem : /Yon est voluntas Patris mei ut

11.

ILid. 11

20.

Iund.8.
20.

Ibid. 5.

40.

pereat unus ex his pusillis. Et cur non unum
librum fecit uni Theophilo mittendum, sed in
duo partitus est argumenta? Perspicuitatis causa ,
et ut intermissionem daret auditori : alioquin vero
distincta sunt amborum argumenta. Consideres au-
tem velim, quomodo Christus per opera dictis
suis fidem conciliarit. Ad mansuetudinem horta-
batur, dicens : Discite a me, quia mitis sum et D
humilis corde. Docebat paupertatem, et illam
per opera exhibebat: nam Zilius hominis non
habet ubi caput suum reclinet, inquit. Jubebat
rursum inimicos diligere. Hoc in cruce docuit
cum pro crueifigentibus precatus est. Dicebat,
'olenti tecum in judicio contendere et tunicam
tuam tollere, dimitte ei et pallium. lpse vero
non solum vestimenta, sed etiam sanguinem suum
dedit. Sic etiam discipulos suos facere jussit.

Philipp. 3. Quapropter dicebat Paulus: Sicut habetis for-

19.

mam. nostram. Nihil enim frigidius doctore, qui E
verbis tantum philosophatur : neque enim hoc
doctoris est, sed hypocritze. Idcirco apostoli pri-
mum exemplo, hinc verbis docebant; imo non
verbis opus habebant, operibus ipsis clamantibus.

4. Savil. et unus Cod. γράψαι. εἰ yàp ἐγράφη» οὐδ᾽ ἂν

τὸν χόσμον οἶμαι, φησὶ, χωρῆσαι τὰ γραφόμενα βιθλία. Sen-
sus idem est.
b ἀδρομερῶς, confertim , summatim. Hec vox apud

Chrysostomum rara, habetur etiam supra Tom. 6, in
Prologo ad Synopsin Scripture, p. 316: quod opus
nunc primum editum fuit. Significat autem confertim.
Non ergo ex hujus vocis ἀδρομερῶς uSu νοθείας senten-

ARCHIEP.

CONSTANTINOPF.

σχειν" οὖχ ἁπλῶς, eme πάντων, ἄλλ᾽ ἀπ᾽ ἀρχ, ἧς [εε-
χρ: τέλους: Ἄχρι γὰρ, τῆς iuépac » φησὶν, fc ἀνε-
λήφθη. Καὶ μὴν Ἰωάννης δείκνυσιν, ὅτι οὖκ ἦν δυνατὸν
δηλῶσαι, εἰπὼν,
τὸν χόσμον

πάντα Ἐς Θέλων γὰρ τοῦτο
Ἅτινα ἐ ἐὰν γραφῆται χαθ᾽ ἕν, οὐδὲ αὐτὸν
οἶμαι ORE προστίθησι; Τὰ γραφόμενα iA.
Πῶς pon φησὶ, περὶ πάντων οὗτος AI Ἀλλ᾽ ox
εἶπε »πᾶντα, ἀὐλὰ, Περὶ πάντων ὡς ἂν εἴποι τις,
᾿ἁδρομερῶς χαὶ DOS: ἢ περὶ πάντων λέγει,
τῶν συνεχόντων χαὶ χατεπειγόντων. Εἶτα δείχνυσ!
χαὶ ποίων πάντων. Ὧν ἤρξατο ὃ Ἰησοῦς ποιεῖν τε
σχαλίας ai-

χαὶ διδάσχειν, τὰ θαύματα χαὶ τὰς διδα

νιττόμενος. Οὐ τοῦτο δὲ ir. ἀλλ᾽ ὅτι xai ποιῶν
σ ^Y , a
Opa δὲ αὐτοῦ xa τὴν φιλάνθρωπον xa

τοσαύτην

“4.7
ἐδίδασχεν.
5 , 5 M CON er
ἀποστολικὴν γνώμην, si χαὶ ἑνὸς ἕνεχεν
ἐποιεῖτο ἀχρίδειαν, ὡς ὁλόκληρον ᾿ὐαγγέλιον γρά-
E τς
ψαι. “Ἵνα γὰρ ἔχης, φησὶ, περὶ ὧν χατηχήθης, λόγων
' , I^ Aa M y mM 7 m /
τὴν ἀσφάλειαν. Καὶ γὰρ ἤχουσε τοῦ Χριστοῦ λέγοντος *
Οὐχ ἔστι θέλημα τοῦ Πατρός μου, ἵνα ἀπόληται εἷς
-» το ͵ὔ POM , e , ^ ,
τῶν μιχρῶν τούτων. Καὶ τίνος ἕνεχεν οὐχ ἕν βιύλίον
ἐποίησεν ἑνὶ τῷ Θεοφίλῳ ἐπι TM ἀλλ᾽ εἰς δύο
διεῖλεν ὑποθέσεις : Σαφηνείας ἕνεχεν, χαὶ τοῦ διανα-
ἄλλως δὲ, χαὶ τῇ ὑποθέσει

- L E
διηρημέναι * εἰσὶν αἱ dece Σχόπει 0$ ὅπως
7

παῦσαι τὸν EXPE ἦν"

e c M m e γ΄ ,

ἑαυτοῦ τοὺς λόγους 6 Χρισ τὸς διὰ τῶν ἔργων ἀξιοπί-

στους ἐποίει. Περὶ πραότητος maie xo Ξλεγε"
Y x

d

w
ER
O2 €
Ὁ)

δασχεν ἀχτ ope. εἶναι,

- €

xa τοῦτο ἐδεί-
“ ^
τῶν ἔργων: Ὃ 1ἢ γὰρ γιὸς τοῦ ἀνθρώπου οὔ οὐκ

Υ̓͂ - M

ἔχει, ποῦ τὴν τ χλίνη φησί. Πάλιν ἐχέλευσΞ
* 3 N 5 T 5 c E]

τοὺς ἐχθροὺς ἀγαπᾷν. ᾿Εδίδαξε τοῦτο ἐπὶ τοῦ σταυροῦ

τῶν στ ταυραύντων. E z, Τῷ θέλοντί
σοι χριθῆναι, χαὶ τὸν pon σου λαύεῖν, ἄφες αὐτῷ

xaX τὸ ἱμάτιον. Ὁ δὲ οὐχὶ τὰ ἱμάτια μόνον, ἀλλὰ xal

Y - Y^ cr ^ - wi αὐ τὰς

τὸ αἷμα ἔδωχεν. Οὕτω χαὶ τοῖς μαθηταῖς ἐχέλευσε
- ^ AT τον

ποιεῖν. Διὸ χαὶ ὃ Πα αὖλος leyes Καθὼς τ τύπον

Y ^ ,

ἡμᾶς. Οὐδὲν γὰρ διδασχάλου Ψυ) τ ἐρον, ἐν λόγοις
^ m-- J r E] Ν ᾽
φιλοσοφοῦντος μόνον. Τοῦτο γὰρ οὗ διδασχάλου, ἀλλ
ὑποχριτοὺ. Διὰ τοῦτο οἱ ἀπόστολοι T πρότερον ἀπὸ τοῦ

BLISS ere DALAI T "ESOS

pou εοιοασχον,. χαὶ τότε απ τῶν ῥημότων μαλλον

^Y $^ YN € πε

Ot ουὸςξ εοει δημάτων αὐτοῖς, των ἔργων βοώντων.
E! / ,

tia ferenda est in Synopsim illam. Quamquam etsi non
alibi in Chrysostomi scriptis usurparetur, hinc staiim
suspicio falsi habenda esset: quandoquidem non paucz
occurrunt apud Chrysostomum voces, quz semel tan-
tum usurpantur,

e Morel. solus post εἰσίν addit εἰς δύο.

1 Unus Codex xai ὑπεδείχνυτο.

IN

μαστὸν ἔργον Exeivo, τὸν θάνατον χαταλύσας, xoi τὰ
ἄλλα πάντα ἐργασάμενος. Ἄχρι ἧς ἡμέρας ἐντειλά-
μενος τοῖς ἀποστόλοις διὰ Πνεύματος ἁγίου, οὺς ἐξε-
λέξατο, ἀνελήφθη. Διὰ Πνεύματος ἐντειλάμενος
τουτέστι, πνευματιχὰ 1 πρὸς α αὐτοὺς εἰπὼν βήσετο: οὖ-
δὲν ἀνθρώπινον. Ἢ τοῦτο οὖν ἐστιν εἰπεῖν * ἢ ὅτι διὰ
Πνεύματος αὐτοῖς ἐνετείλατο. Ὃρϑς, πῶς ταπεινῶς
ἔτι διαλέγεται περὶ αὐτοῦ, ὡς χαὶ αὐτὸς περὶ ἑαυτοῦ,
λέγων - Εἰ δὲ ἐγὼ ἐν Πνεύματι Θεοῦ ἐχόάλλω τὰ δαι-
μόνια; Καὶ γὰρ χαὶ τὰ Πνεῦμα τὸ ἅγιον ἐνήργει ἐν
ἐχείνῳ τῷ ναῷ. Τί δαὶ ἐνετείλατο; Πορευθέντες μαθη-
τεύσατε πάντα τὰ ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτοὺς εἷς τὸ ὄνο-
ux τοῦ Πατρὸς, καὶ τοῦ ΥἹοῦ, xai τοῦ ἁγίου Πνεύμα-
τος, διδάσχοντες αὐτοὺς τηρεῖν πάντα, ὅσα ἐνετειλάμην
Guiv. Μέγα τῶν ἀποστόλων τὸ ἐγκώμιον, ὅταν τοιαῦτα
ὦσιν ἘΠΕ. τρεξυδι - τῆς οἰκουμένης λέγω τὴν σωτη-
ρίαν᾽ ὅταν ῥήματα. τοῦ Πνεύματος * γέμοντα" δ δή που
xoi αἰνιττόμενος εἶπεν, τὸ Διὰ Πνεύματος ἁγίου" του-
τέστι, χαὶ τὰ δήματα, ἃ ἐλάλησα ὑμῖν, Πνεῦμά ἐστι.

5

Ὁ Ν, ^ , M E] / * *
Τοῦτο δέ φησι,, τὸν ἀχροατὴν εἰς ἐπιθυμίαν λοιπὸν

ἄ τ f) - X 5 Y AC. xe 7 M
Ὕων τοῦ μαθεῖν τὰς um , χαὶ ἀξιοπίστους τοὺς
: MM np, εἴ γε τὰ τοῦ Πνεύματος μέλλουσι
λέγειν, χαὶ τὰς τοῦ Xo: οὗ ἐντολάς. ᾿Εντειλάμενος
- ᾿ π᾿
οὖν, φησὶν, i dxsidiobn. Οὐκ εἶπεν, ἀνέδη, ἐπειδὴ ἔτι
ε XN, 5 , ^ / b* A M M
ὡς περὶ ἀνθρώπου διαλέγεται. "Ἄρα xol μετὰ τὴν
a d NIS M J 555}. Y ,
ἀνάστασιν ἐδίδασκε τοὺς μαθητάς" ἀλλὰ τὸν χρόνον
τοῦτον οὐδεὶς εἰπεν ἥμῖν μετὰ ἀχριδείας ἅπαντα.
Ἀλλ᾽ e cs piv αὐτῷ 6 "lodvyrnc τῶν ἄλλων μᾶλ-
λον, xal οὗτος" πάντα δὲ σαφῶς οὐδεὶς ἀπήγγειλε
(πρὸς γὰρ ἕτερον ἠπείγοντο) * ἐμάθομεν δὲ ταῦτα διὰ
τῶν ἀποστόλων " ἃ γὰρ ἤχουσαν xal εἶπον. Οἷς xai
, € ^ cT- 5 ^ M m EJ A
παρέστησεν ἑαυτὸν ζῶντα. Εἰπὼν περὶ τῆς ἀναλήψεως
πρότερον, λέγει xa περὶ τῆς ἀναστάσεως. ᾿Επειδὴ γὰρ
» d 3 , εἰ M ,
εἶπεν, ὅτι ᾿Ανελήφθη; ἵνα μὴ νομίσῃς ὅφ᾽ ἑτέρων αὖ-
bv adver To em vae * Ote xal PECES
τὸν ἀνειλῆφθαι, ἐπήγαγεν - Οἷς καὶ παρέστησεν Éau-
τὸν ζῶντα. Εἰ γὰρ ἐν τῷ μείζονι ἑαυτὸν παρέστησε,
πολλῷ μᾶλλον ἐν τῷ ἐλάττονι.

Εἰδ ες, πῶς λανθανόντως παρασπείρει τὰ iA eyaAa

ταυτὶ

b δήγματα; AC ἡμερῶν ue pdt ὀπτανό-
μένος αὐτοῖς. Οὐ γὰρ ὥσπερ πρὸ τῆς ἀναστάσεως ἀεὶ
μετ᾽ αὐτῶν ἦν, “ οὕτω xal τότε. Ὅρα γάρ. Οὐχ εἶπε,
τεσσαράχοντα ἡμέρας, ἀλλὰ, Δι’ ἡμερῶν τεσσαρά-
χοντα. "Eotovazo γὰρ, καὶ 5 ἀφίπτατο πάλιν. Τί δή-
ποτε; Ἀνάγων αὐτῶν τὰς διανοίας, xol οὐχ ἔτι συγ-

ἃ Unus Codex γέμοντα. χαὶ τοῦτο αἰνιττόμενος. [ Paulo
ante ὅταν abest a Savil.]
b Idem Codex ὅρα καὶ μετά.

ACTA APOSTOLORUM.

C

D

I. "9

HOMIL.

Neque aberraverit si quis passionem ejus actionem
vocaverit : patiendo namque magnum illud mira-
bileque opus edidit, quo mortem solvit, ac reliqua
omnia peregit. 2. Usque in diem, qua prceci-
piens apostolis per Spiritum. sanctum, quos
elegit, assumtus est. Per Spiritum precipiens,
id est, spiritualia apud ipsos loquens precepta,
nihilque humanum. Vel hoc ergo dicendum; vel
quod per Spiritum ipsis przceperit. Vides, quo-
modo adhuc de Christo humiliter loquatur, ut et

ipse de seipso loquebatur, dicens : δὲ autem ego Mati. 12.

in Spiritu Dei ejicio demonia? Etenim Spiritus
sancius in illo templo operabatur. Quid autem

precepit? Euntes docete omnes gentes, bapti- jjj4.
zantes eos in nomine Patris et Filii et Spiritus '9- ?o.

sancti; docentes eos servare omnia qucecum-
que mandavi vobis. Magna laus apostolorum,
cum talia ipsis commissa sint, nimirum totius
orbis salus; cum etiam verba Spiritu plena essent:
id quod subindicans dicebat, Per Spiritum san-
cium ; id est, Verba que loquutus sum vobis,
Spiritus sunt. Hoc porro dicit, ut auditorem ad
concupiscenüam trahat discendi precepta, apo-
stolisque fidem conciliet : siquidem ea, qu» sunt
Spiritus, loquuturi sunt, necnon przcepta Chri-
sti. Cum precepisset, inquit, 4Zssumtus est. Non
dixit, Ascendit; quia de illo ut de homine adhuc
loquitur. Post resurrectionem quoque fortasse di-
scipulos docuit; sed hoc totum tempus nemo no-
bis accurate explicavit. Verum huic rei magis
immoratur Joannes, quam ceteri, ut hic quoque;
sed nullus omnia clare recensuit (ad aliud
quippe fesunabant ), sed didicimus per apostolos,
qui ea qua audierant retulerunt. 5. Quibus et
prebuit seipsum vivum. Loquutus ante de as-
sumtione, jam de resurrectione agit. Quia enim
dixerat, 4ssumtus est, ne putares illum ab aliis
assumtum fuisse, subjunxit, Quibus et prebuit
seipsum. vivum. Nam siin majori re seipsum
exhibuit, multo magis in minori.

4. Viden' quomodo clanculum hac magna
disseminet dogmata? Per dies quadraginta ap-
parens eis. Neque enim , ut ante resurrectionem,
semper cim illis erat. Observa autem non dixisse
illum, Quadraginta diebus, sed, Per dies qua-
draginta, Adveniebat enim , et avolabat rursum.
Quare? Animos illorum ad altiora ducebat, nec

* Savil. οὕτω χαὶ τότε. οὐ γὰρ εἶπε.
4 Sayil. ἀφίστατο. Morel. et Mss. ἀρίπτατο.

3

"T

28.

28.

* Act. 10 1t.

8

sinebat illos perinde erga se affici atque antea.
Nec sine causa hoc agebat, sed utrumque diligen-
ter praparans; ut resurrectio crederetur, et ut ma-
jor ipse putaretur esse , quam homo. Atqui hzc
erant inter se contraria. Ut enim resurrectio cre-
deretur, humana multa fieri oportebat ; ut. alte-
rum vero firmaretur, non item. Attamen utrum-
que opportuno tempore factum est. Cur autem non
omnibus, sed apostolis tantum apparuit ? Quia
multis id phantasma visum fuisset , qui arcanum
mysterii non noverant. Si enim ipsi discipuli non
credebant initio et turbabantur, tactuque manus ;
opus habebant , necnon mensa communi, quomodo
vulgus affectum fuisset ? Quapropter ex miraculis
indubitatam reddit resurrectionem ; ita ut non illis
tantumtunc temporis hominibus, sed omnibus post-
ea certa foret resurrectio. Quod enim in illis effe-
cerunt conspecta signa, hoc in posteris omnibus
per fidem futurum erat. Ideo hinc incredulos ar-
gumentis impeüimus. Si non resurrexit, sed mor-
tuus manet, quomodo in nomine ejus apostoli si-
gna fecerunt? At non fecere miracula ? Quomodo
ergo gens nostra constitit? Non enim huic veritati
obsistent neque pugnabunt contra ea, quae sub con-
spectum cadunt. Itaque quando dicunt, non facta
fuisse miracula, tune magis sese pics Hoc
enim maximum esset miraculum, s! sine miraculis
totus orbis accurrisset, a duodecim pauperibus et
illiteratis hominibus captus. Neque enim pecuniis,
non verborum sapientia, non alio simili modo
piscatores vicerunt; ut vel inviti confiteantur di-
vinam in illis esse virtutem : neque enim huma-
na vires talia umquam facere potuerint. Ideo
ille quadraginta diebus mansit post resurrectio-
nem ; tam longo conspectus sul spatio rei verita-
tem comprobans, ne id quod videbatur, phanta-
sma esse putarent. Neque his contentus , mensam
etiam addidit, id quod. etiam postea dicit. 4. £t
convescens cum illis. Hoc autem ipsi apostoli
semper in resurrectionis argumentum sumserunt
dicentes, Qui manducavimus et bibimus cum
illo. Quid autem apparens fecerit, per sequentia
ostendit dicens : Zpparens illis , et loquens de
regno Dei. Quia vero dejecti animis erant, et tur-
bati ob ea, quz facta fuerant, atque ad magna
deinceps exituri erant certamina , sermone circa
futura habito recreans illos , Precepit ab Jero- Ὁ

S. JOANNIS CHRYSOST.

E

b

* Unus Cod. ἀνάστ 210» νομισθῆναι
λοιπὸν ἢ κατὰ SMRER πολλά.
f Morel. solus ἔτι φάντασμα.

* [ Savil. et C. περιπείρουσι.

σιν, XXL τὸ μείξονα

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

a» ͵7 -
χωρῶν δμοίως πρὸς αὐτὸν διαχεῖσθα: ὥσπερ xot &u.-
Οὐχ ἁπλῶς δὲ τοῦτο ἐποίει, ἀλλ᾽ ἑχάτερα
Z2 , 6 , d M V d
Es ἀχριδείας κατασχευάζων; χαὶ τὸ πιστευθῆναι
τὴν ἀνάσα, χαὶ τὸ μείζονα αὐτὸν opus λοι-
πὸν ἢ χατὰ ἄνθρωπον. Καίτοι γε ταῦτα ἐναντία ἦν.
YS M δ᾿ } e T M e M
πὲρ μὲν γὰρ τοῦ πιστευθῆναι τὴν * ἀνάστασιν πολλὰ
/
ατέρου, τοῦναν-

προσῦε i

5 , Y
ἀνθρώπινα ἔδει γενέσθαι" ὑπὲρ δὲ 0
, 5 , e , ,ὔ , i! τ
τίον. Ἀλλ᾽ ὅμως ἀμφότερα γέγονε μετὰ τοῦ προσή-
Ὁ , " E -
χοντος καιροῦ. 'l'(yoc δὲ ἕνεχεν οὐχὶ πᾶσιν, ἀλλὰ τοῖς
2 , g. 3 ΝΥ
ἀποστόλοις Sg f^Ozt φάντασμα ἂν ἔδοξεν εἶναι
-- ^ - ,
τοῖς πολλοῖς, οὖχ εἰδόσι τὸ ἀπόῤῥητον τοῦ puoi
, M jM
Ei χὰρ xat αὐτοὶ oi μαθηταὶ ἠπίστουν τὴν ἀρχὴν χαὶ
ἐθορυδοῦντο, x«i ἁφῆς € δεήθησαν τῆς διὰ χειρὸς , καὶ
τραπέζης, τί τοὺς πολλοὺς εἰχὸς παθεῖν ἦν; Διά τοι
τοῦτο Ex τῶν σημείων ἀναμφίδολον ποιεῖ τῆς ἀναστά-
i. MOS CONES CEN ΨΥ ; 5333
σεως τὴν ἀπόδειξιν, ὥστε μὴ τοῖς τότε μόνον, ἀλλὰ
M M - M cT M
xal πᾶσι τοῖς μετὰ ταῦτα φανερὰν γενέσθαι τὴν ἀνά-
Y , DU c
στασιν. “Ὅπερ γὰρ ἐχείνοις ἐχ τῆς ὄψεως τῶν ση-
τω EJ τ» , c y, ^
μείων, τοῦτο ἐχ τῆς πίστεως πᾶσιν ὕστερον ἔμελλεν
Μ [4 D M N z) H 2 eo
ἔσεσϑαι. Διά cot τοῦτο χαὶ τοὺς ἀπίστους ἐντεῦθεν συλ-
M ,
λογιζόμεθα. Ei γὰρ οὐκ ἀνέστη, ἀλλὰ μένει νεχρὸς;
ο ον , m— ES
πὼς ἐν τῷ ὀνόματι αὐτοῦ οἱ ἀπόστολοι σημεῖα ἐποίη-
5 , - ΩΝ *
σαν; Ἄλλ᾽ οὐχ ἐποίησαν σημεῖα ; Πῶς οὖν συνέστη τὸ
ΝΜ,
ἔθνος

, M ^Y A b! - -
τὸ UT TA ρον: Οὐ γὰρ OY χαι προς τουτο ἄντι-

Li - € 7 , Jg
ξ τοις ορῶμενοις μαγήσονται. ὥστε

ε
-
o

,
στήσονται; OU
ὅτα λέ. σ 4 “ενέσθ ^ 21 cu c Ém δ

ταν λέγωσι κὴ γενέσθαι σημεῖα, μειζόνως ἑαυτοὺς
, mI ῃ ΄ τὰ
* χαταισχύνουσι. Τ᾿ οὗτο γὰρ μέγιστον σημεῖον, τὸ χω-
Y 7, Y , Mel
pic σημείων τὴν οἰχουμένην προσδραμεῖν ἅπασαν, ὑπὸ
NN E M 5 - ,
δώδεχα πτωχῶν x«i ἀγραμμάτων ἀνθρώπων ἁλιευ--
θεῖσαν. Οὐδὲ γὰρ πλούτω χοημάτων, οὗ σοφία λό
εἴσαν. Οὐδὲ γὰρ πλούτῳ χρημάτων, οὐ σοφίᾳ λόγων,
2 3^ , - c
οὐχ ἄλλῳ τινὶ τοιούτῳ περιεγένοντο οἵ ἁλιεῖς " ὥστε
A ΡΣ μὰς δ * c , * » 3 in UE
χαὶ ἄχοντες δμολογήσουσι θείαν εἶναι £v αὐτοῖς δύνα-

μιν" Gus, aov γὰρ ἀνθρωπίνην ἰσχὺν δυνηθῇ τ
υ. Uh y. γὰρ ἀνθρωπίνη ἰσχὺν δυνηθῆναι το-
σαῦτα ποτέ. Διά τοι τοῦτο χαὶ αὐτὸς e em

ἡμέρας ἔμεινε μετὰ τὴν ἀνάστασιν, ἔλεγχον διδοὺς ἐν
τῷ μαχρῷ χρόνῳ τῆς τ τῆς οἰχείας, ἵνα μὴ φάν-
τασμα εἶναι νομίσωσι τὸ piede Καὶ οὐδὲ τούτῳ
n 0n; ἀλλὰ xa τράπεζαν προσετίθει" Ὅπ περ οὖν

χα ρον λέγει - Καὶ BTE αὐτοῖς. Τοῦτο
^
ὶ

ἊΣ
δὲ τολοι τεκμήριον ἐποιοῦντο
c 7 "
τῆς ἀναστάσ τες " χῆνα: γες

, 32 5 E 7 w«N
συνεπίομεν αὐτῷ. “Τί δὲ xal φαινόμενος ἐποίει, δι’
᾿Οπτανόμενος αὐτοῖς,

χαὶ αὐτοὶ οἵ ἀπόσ

π
2-
αε
,

,
ξεως λέγον τ συνεφάγομεν χαὶ

^

€T 32 7 ,

ὧν ἐπήγαγε δείχνυσι γεν .
A] M1 -

χαὶ λέγων τὰ mo "iie βασιλείας τοῦ Occ Tru

€ xxt χότ
, M

γεγενημένοις, καὶ πρὸς μεγάλους £u. Cid Jourby ἐξιέ-

vat ἀγῶνας, τοῖς περὶ τῶν μελλόντων αὐτοὺς ἀναχτώ-

a Alius τί δὲ ἐποίει -

Ὁ
R-
bi
o
x
L4]
R
xu
N
uU
R
d
e.
τῇ
τὶ
ἘΣ
x
«NM
*
3)

νος; διελέγετο αὐτοῖς ὶ
b Unus ἐπειδὴ καί. Infra λ
Mss.

IN ACTA APOSTOLORUM. HOMIL. I. 9

“7 2 SN ig , " i
μενος λόγοις, Παρήγγειλεν ἀπὸ “Ἱεροσολύμων μὴ χω
οίζεσθαι, ἀλλὰ περιμένειν τὴν ἐπαγγελίαν τοῦ Πα-
τρός. Πρῶτον αὐτοὺς εἰς τὴν Γαλιλαίαν ἐξήγαγε,
q /
δεδοικότας ἔτι xoi τρέμοντας, ἵνα μετὰ ἀδείας ἀχού-
σωσι τῶν λεγομένων. Εἶτα ,enetby ἤχουσαν, xat τεσ-
σαράχοντα συνδιέτριψαν ἡμέρας, Παρήγγειλε μὴ
ἀπὸ Ἱεροσολύμων χωρίζεσθαι. Τί δήποτε; Καθάπερ
τινὰς στρατιώτας μέλλοντας εἰς πλῆθος ἐμπίπτειν,
οὐδεὶς ἀφίησιν ἐξελθεῖν, ἕως ἀν ὁπλίσωνται " οὐδὲ ἵπ--
^c τ - σ T. ^ ἴσαι ον ,
πους προπηδδὶν τῆς βαλόϊδος, ἕως ἂν τὸν ἡνίοχον λά-
ὄωσιν" οὕτω δὴ xoi αὐτοὺς πρὸ τῆς τυῦ Πνεύματος
χαθόδου φανῆναι ἐπὶ τῆς παρατάξεως οὖχ ἠφίει; ὥστε
μὴ γενέσϑαι εὐχειρώτους καὶ ἁλωσίμους τοῖς πολλοῖς.
Οὐ διὰ τοῦτο δὲ μόνον, ἀλλὰ χαὶ ἐπειδὴ πολλοὶ ἠσαν
€ , /, 5 / A Es Y M / ,
οἵ Eve πιστεύειν αὐτοῦι. Ko duse τούτοις πα-
λιν, ἵνα μὴ λέ ἐγωσί τινες, ὅτι τοὺς γνωρίμους AE
παρὰ τοῖς ξένοις ἦλθον κομπάσαι, τούτου χάριν παρ᾽
αὐτοῖς τοῖς πεφονευχόσι παρέχουσι τὰ τεχμήρια τῆς
ἀναστάσεως, παρ᾽ αὐτοῖς τοῖς ἐσταυρωχόσι,, τοῖς θά-
ψασιν, ἐν αὐτῇ ΕἸ πόλει ἐν E τὸ πρᾶγμα τὸ παράνο--
μον ἐτολμήθη, ὥστε χαὶ τοὺς ἔξωθεν SER
ἅπαντας. Ὅταν γὰρ oi ἐσταυρωχότες αὐτοὶ φαίνων--
ται xai πεπιστευχότες, εὔδηλον, ὅτι xai Ó σταυρὸς
χαὶ τοῦ τολμήματος ἐδείκνυτο fj παρανομία, xal τῆς
ἀναστάσεως πολλὴ ἣ ἀπόδειξις. Εἶτα ἵνα μὴ λέγωσι,
πῶς οὖν δυνησόμεθα μεταξὺ ἀνθρώπων μιαρῶν xal
φονούντων, καὶ τοσούτων ὄντων, ὀλίγοι xa εὐτελεῖς
ὄντες μένειν, ὅρα, πῶς λύει τὴν ἀγωνίαν, εἰπών *
Ἀλλὰ περιμένειν τὴν ἐπαγγελίαν τοῦ Πατρὸς, ἣν
5 , , TUN ΄ », , e
ἠχούσατέ μου. Καὶ πότε ἤκουσαν, φησίν; “Ὅτε ἔλεγε"
- ce M
Συμφέρει ὑμῖν ἵνα ἐγὼ ἀπέλθω. ᾽Εὰν γὰρ ἐγὼ μὴ
E] l4 , Y e
ἀπέλθω, ὃ Παράχλητος οὐχ ἐλεύσεται πρὸς ὑμᾶς"
xoi πάλιν, ᾿ρωτήσω τὸν Πατέῤα, καὶ ἄλλον Παρά-
; €. cd / abe c
χλητον πέμψει uiv, ἵνα μένη μεθ᾽ ὑμῶν.
Καὶ τίνος ἕνεκεν οὐχὶ παρόντος αὐτοῦ οὐδὲ ἀπελ-
θόντος εὐθέως παρεγένετο, ἀλλ᾽ αὐτὸς μὲν τῇ τεσσα--
s € / 3 7). »! δὲ m / 2
ραχοστῇ ἡμέρα ἀνῆλθε, τὸ δὲ Πνεῦμα παρεγένετο ἐν
τῷ συμπληροῦσθαι τὴν ἣ μέραν τῆς πεντηχοστῆς; Καὶ
πὼς, εἰ μηδέπω ἐὸν ἜΤ σευ ἔλεγε, Λαόετε Πνεῦμα
ἅγιον; ἽΝνα δεχτιχοὺς αὐτοὺς ποιήσῃ, καὶ ἀρχοῦντας
πρὸς τὴν ὑποδοχήν. Εἰ γὰρ ἄγγελον μέλλων δρᾶν ὃ
Δανιὴλ" παρίετο, πολλῷ μᾶλλον οὔτοι μέλλοντες το-
σαύτῆν δέχεσθαι χάριν. Ἢ τοῦτο οὖν ἔστιν EP ἢ
ὅτι τὸ E ἔσεσθαι ὡς ἤδη γεϊενημενον εἴρηκεν :
ὥσπερ ὅταν λέγη, Πατεῖτε ἐπάνω ὄφεων xoi σχορ-
πίων, xo ἐπὶ πᾶσαν τὴν δύναμιν τοῦ ἐχθροῦ. "l'ívoc
: 4
δὲ ἕνεχεν οὐχ εὐθὺς τότε. παρεγεγόνει ; "Ev ἐπιθυμίᾳ
, δ za /, b , N er f
αὐτοὺς ἔδει γενέσθαι τοῦ πράγματος, καὶ οὕτω δέξα-
0 δ / Δ Χ τω z 3 A. h 5:5 7 /
σθαι τὴν χάριν. Διὰ τοῦτο ὅτε αὐτὸς " ἀπέπτη, τότε

* Morel. [et D.] παρίετο. Savil. [et C. ] διελύετο. Utra-
que lectio quadrare potest.

B

solymis ne discederent, sed exspectarent pro-
missionem Patris. Primo in Galilam deduxerat
eos adhuc formidantes et trementes, ut cum li-
bertate dicta audirent. Deinde cum audissent, et in
his per quadraginta dies essent versati, Precepit
eis ab Jerosolymisne discederent. Quare? Sicut Apostoli in-
milites in agmina irrupturos nemo sinit exire , : fes Spiri-
donec armati fuerint, EIEE equos ex Carcere €eX- tus | sancti
silire, priusquam aurigam nacti sint: sic neque adveniuur.
illos ante adventum Spiritus sancti in acie com-
parere permisit, ne facile a multis caperentur
Neque propterea tantum, sed quia multi erant illic
credituri. Ad hec vero, ne quidam dicerent ipsos,
missis notis et contribulibus suis, ad. extraneos
ostentationis causa migrasse; idcirco apud eos
ipsos, qui Jesum occiderant, signa probent resur-
rectionis , apud eos , inquam , qui crucifixerant ,
qui sepelierant, in ipsa urbe ubi facinus impium
patratum fuerat; ita ut extrane1 omnes hinc ob-
mutescere cogerentur. Cum enim 11, qui crucifi-
xerant, inter credentes comparerent; hinc certe
et crucis et tam iniqui facinoris certum indicium,
et resurrectionis magnum ducebatur argumentum.
Deinde ne dicerent, Quomodo ergo poterimus in-
ter tam multos homines nefarios et homicidas de-
gere, nos qui iia pauci et viles sumus ? vide quo-
modo hanc angusiiam expediat et solvat dicens :
Sed exspectarent promissionem Patris , quam
audistis a me. Et quandonam, inquies , audie-
runt? Cum diceret: £xrpedit vobis ut ego va- Joan. 16.
dam. Si enim non abiero , Paracletus non ?:
veniet ad vos ; et rursum, Ego rogabo Patrem, Joan. τή.
et alium Paracletum mittet vobis , ut maneat 10.
vobiscum.

5. Etcur non Christo presente, vel non statim
post ejus discessum, ad venit Spiritus, sed Christus
quadragesima die ascendit, Spiritus vero advenit
cum compleretur dies Pentecostes? Acsi nondum
advenerat ille, quomodo Christus dicebat: /Zccipite Joa». 20.
Spiritum sanctum ? Ut illos capaces redderet at- ^?
que idoneos accipiendo Spiritui. Si enim angelum
visurus Daniel, dissolvebatur, multo magis hi id p,,. 8.17.
passuri erant, tantam accepturi gratiam. Vel hoc
dicendum est, vel quod rem futuram ut jam factam
diceret ; ut cum ait : Calcate supra serpentes et rj, 10.19.
scorpiones, et supra omnem virtutem inimici.
Cur autem non tunc statim advenit? Oportebat
eos rei desiderio teneri, atque ita gratiam accipere.
Ideo postquam 116 discesserat , Spiritus advenit,

b Savil. in marg. ἀπέστη.

Joan. I

Matth. 11

lf.

. dicebat

10 S.
Si illo presente venisset, non in tanta exspectatio-
ne fuissent. Idcirco neque statim post ascensionem
ejus advenit, sed post octo vel novem dies. lta et
nos tum maxime excitamur erga Deum, cum in
necessitate constituti sumus. Ideoque Joannes tunc
mittit discipulos suos ad Christum , quando illo
opus habituri erant, Joanne in carcere degente.
Alioquin vero oportebat in celo comparere natu-
ram nostram, et perfectam reconciliationem fieri,
ac tum venire Spiritum , puramque percipi volu-
ptatem. Nam si Spiritu praesente, Dominus abiis-
set, ille vero mansisset, non tanta fuisset consola-
tio; Christo enim admodum hzrentes, ab illo
zgre divulsi fuissent. Unde et consolans illos
: Expedit vobis ut ego vadam. ldeo
missionem Spiritus per aliquot dies differt , ut
aliquamdiu moesti, et, ut dixi, In necessitate con-
stituti, plena et pura fruerentur voluptate. Si vero
minor esset Filio Spiritus, non fuisset sufficiens
consolatio : quomodo enim dixisset, Expedit vo-
bis ? Ideo major illi doctrina reservata est, ne il-
lum minorem putarent. Consideres velim quantam
ilis necessitatem imposuerit manendi Jerosoly-
mis, cum promisisset se illic Spiritum prebiturum
esse, Nam ne rursum post assumtionem ipsius fu-
gerent, hac exspectatione, ceu vinculo, illos omnes
ibi retinet. Posiquam autem dixit : Ut ezspecta-
rent promissionem Patris, quam audistis ame,
subdit: 5. Quia Joannes quidem baptizavit aqua,
vos autem baptizabimini in Spiritu sancto non
post multos hos dies. Ostendit demum, quantum
intersit Joannem inter et ipsum ; jam non adum-
brate ut antea (nam obscure admodum loquutus

. fuerat, quando dixit: Qui. autem. minor est. in

regno celorum, major est illo), sed nunc ma-
nifestius : Joannes, inquit, baptizavit aqua,
vos aulem baptizabimini in Spiritu sancto. Non
jam utitur testimonio, sed personam tantum me-
morat, in memoriam revocans ea, quz prius di-
xerat, significatque 1psos jam majores esse Joanne;
siquidem in Spiritu et ipsi baptizaturi erant. Non
dixit, Vos ego baptizo in Spiritu sancto , sed,
Baptizabimini : docens nos humilitatem. Nam
ex testimonio Joannis palam erat ipsum baptiza-
turum esse; dixit enim : 7116 vos baptizabit in
Spiritu sancto et igne: ideoque illum unum
memoravit. Evangelia igitur bistoria sunt eo-

* [μάλιστα ἔμελλον Savil. et C.]
hd Unus zi γὰρ ἔλαττον
^ Unus Codex νῦν Ere 9n9t, ἰωάννης μὲν ἐβάπτισεν

JOANNIS CHRYSOST.

)

E

b

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

2 » 7 ES 2
ἐχεῖνο 2 Ei δὲ ἦλθε, παρόντος αὐτοῦ, οὐχ ἂν ἐν
^Y L
τοσαύτη ἐγένοντο προσδοχία, Διὰ τοῦτο οὐδὲ εὐθέως
ἡγελῇ , - ὦ , 233 e RS DM Y
ἀνελθόντος αὐτοῦ παραγίνεται, ἀλλὰ μετὰ ὄχτω ἢ
, , E P. ' ,
ἐννέα fufpac. Οὕτω xa ἡμεῖς πρὸς τὸν Θεὸν τότε
, - m—
μάλιστα διεγειρόμεθα, ὅταν ἐν χρεία καταστῶμεν.
; petat
AY m 5
Διὰ τοῦτο χαὶ Ἰωάννης τότε μάλιστα πέμπει τοὺς

x -
μαθητὰς πρὸς τὸν Χριστὸν, ὅτε " ἔμελλον ἐν χρείᾳ
— -23 - - /

εἰναι τοῦ Ιησοῦ, τὸ δεσμωτήριον οἰκοῦντος ἐχείνου.

Ἄλλως δὲ, ἔδει ἐν οὐρανῷ φανῆναι τὴν ἡμετέραν φύ-
σιν, χαὶ τὰς χαταλλαγὰς Y γενέσθαι ἀπηρτισμένας, χαὶ
τότε ἐλθεῖν τὸ τὸ ὦ χαὶ cibus γενέσθαι τὴν
ἡδονήν. Εἰ γὰρ παρόντος αὐτοῦ, ὃ μὲν ἀπῆλθεν, ὃ δὲ

x

ἔμεινεν, οὐχ ἂν ἦν τοσαῦτα τὰ τῆς παραμυθίας " χαὶ

γὰρ σφόδρα αὐτοῦ δυσαποσπάστως εἶχον. Διὸ χαὶ

y ,
SAEYE παραμυθούμενος αὐτούς: Zuy. φέρει ὑμῖν ἵνα ἐγὼ

/,
ἀπέλθω. Διὰ τοῦτο xal ἡμέρας ἄνα αμένει τὰς μεταξὺ,

rA X059" αδυιήσαντε E χρείᾳ ὅπερ ἔφην,
ἵνα μιχρὸν ἀθυμήσαντες, xa ἐν χρεία» τ: gv

χαταστάᾶντες, ὅλόκληραν χαὶ χαθαρὰν χαρπ τώσωνται

M ^ ,
τὴν ἡδονήν." El δὲ ἔλαττον ἦν τὸ Πνεῦμα, oUx ἦν ἀρ-

τω ,
χοῦσα 1, 7 ἀρ νον Πῶς δὲ xa ἔλεγε, Συμφέρει ϑυῖν ;

ἊΝ

,
ἥρηται τῆς διδασχαλίας,

Y

Διὰ τοῦτο τὰ μείζονα αὐτῷ τετ
eg Y 2) δ ὡς , v , SX .eN ς 2 -

ty μη ελᾶττον αὐτό γομιίσωσι. 4X. OTcEL OZ Y AME αὐὑτοις
SE 5^4, 3 kc “1 ν᾿ — c Ζ

ἄναγχην ἔπεθηχεν ἐν νει ἢ εἰναι, τῷ ὕποσχέε-

σθα! exei τὸ Πνεῦμα παρέχεσθαι. Ἵνα γὰρ μὴ πάλιν

us m , ,
μετὰ τὴν ἀνάλη! Ψιν αὐτοῦ τύ) γωσι; ds ταὺυ-
ἔχει πάντας αὐτοὺς ἐχεῖσε.

, c—
τῇ χαθάπερ τινὶ δεσμῷ χατ
,

τὴν ἐπαγγελίαν τοῦ ἘΠῚ 5)

Pis AA ^Y
Εἰπὼν δὲ, Περιμένειν
[6

Ὁ Pl , , ,
Ἣν ἡχούσατε A: QU , xd aYev " "Qa Ἰωάννης μὲν ἐδά-

πτισεν ὕδατι, βαπτισθήσεσθε ἐ ἐν [Πνεύματι

e 2 ^ M J EX ^

5 00 μετὰ πολλὰς ταύτας ἡμέρας. Astxvuct λοιπὸν
τὸ μέσον αὐτοῦ xoi νὴ θυ οὖχ ἔτι p πρὸ τ τούτου
συνεσχιασμένως (χα

4 τῶν

,

cp cam s
γον οτε ΡΣ
2

-

"0 δὲ 1 τ: ἐν τῇ βασιλεία
ΧΝΎΘΧΧΣ
ν }} a). VoL

τισεν ὕδατι, ὑμεῖς δὲ βα-

ῃ
οὐρανῶν μείζων αὖτο γῦν φανερώτε-

3
ρον" ᾿Ιωάννης, φησὶν,

^

[4 2 , ,
πτισθήσεσθε ἐν Πνεύματι ἁγίῳ.

, 2* M 5 , D

μαρτυρία; ἄλλὰ ἀναμιμνήσχει τοῦ
D i *

, — , D

εἰς ἀνήμην τῶν παρ᾽ αὐτοῦ

ΝΠ 3

ὀείχνυσιν QUT

Οὐχ ἔτι χέχρηται τῇ
, ,
προσώπου μόνον,
» / EL e Y
εἰρημένων "ἐνάγων, xa

τοὺς ἤδη υείζους λοιπὸν γεγενγτιαέ
οὺς ἤδη μείζους λοῖπον fere μένους

» Fl , »
Ἰωάννου, εἴ γε ἐν Πνεύματι ἔμελλον καὶ αὐτοὶ βαπτί-
᾿ 5 € j
ζειν. Καὶ οὐχ εἰπεν, buic δὲ ἐγὼ βαπτίζω ἐν Πνεύ-
D kJ
M , / ^
ματι ἁγίῳ, d) x, Basstofbínests, διδάσχων ἡμᾶς

, 3 ,
ταπεινοφρονεῖν. Τοῦτο "up ἀπὸ τὴς μαρτυρίας Ἰωάν-
*gi-
Hop
πόντος, ὅτι Αὐτὸς ὑμᾶς βαπτίσει ἐν Πνεύματι & ἁγίῳ

vou δῆλον λοιπὸν ἦν, ὅτι eas ἦν ὃ βαπτίζων,

^ , ^N Y , E] »
ἘΝ mUQpt* oto "sus μόνο αὐτοῦ ἐμνημόνευσε. Τὰ μὲν
BS

Ut

οὖν εὐαγγέλια, ὧν ὃ Χριστὸς ἐποίησε xa εἶπεν ἵστο-

[Supra Savil. et C. Ἰωάννου ρανερῶς. οὐχ ἔτι-.]
b Unus ἀνάγων.
* εἰπόντος ὅτι deest in uno Cod,

IN ACTA

pix τίς ἐστιν * αἱ
* 5 7
εἶπε χαὶ ἐποίησε.

. ^ c9 SX CN m
καὶ vócs* ἀλλὰ τότε * μὲν διὰ τοῦ ναοῦ, νῦν δὲ διὰ τῶν
,

H s ΄
ἀποστόλων: xai τότε μὲν εἰς παρθενικὴν ἦλθε μη-

τραν, xal vaby διέπλασε, νῦν δὲ εἰς ψυχὰς ἀποστολι-
xác* xai τότε μὲν ἐν εἴδει περιστερᾶς, vüv δὲ ἐν εἴδει
πυρός. Τί δήποτε; ᾿Εχεῖ μὲν τὸ πρᾶον δηλῶν, ἐνταῦθα
δὲ xal τὸ τιμωρητικόν. Καὶ τῆς χρίσεως δὲ εὐκαίρως
Ὅτε μὲν γὰρ ἁμαρτήματα συγχωρῆσαι

3^ - , 3 NX INN SERES
£ozt τῆς πραοτητος" ETELOT, GE EXU f OU.EV

ἀναμιμνήσχει.
ἔδει, πολλῆς
“Ὁ “ * ' , EY e , -

τῆς δωρεᾶς, λοιπὸν xo χρίσεως xat ἐξετάσεως xat-
- - eu , *x

góc. Πῶς δὲ, Βαπτισθήσεσθε, λέγει, ὕδατος οὐχ ὄντος
5 "c , [4 ^e , ex I mM //»

ἐν τῷ ὑπερῴῳ; Ὅτι τὸ ? χυριώτερον τὸ Πνεῦμα ἐστι,

T du - e. M N

δι’ οὗ καὶ τὸ ὕδωρ ἐνεργεῖ " ὥσπερ οὖν χαὶ αὐτὸς χε-

Ν τω , Y

χρίσθαι λέγεται, οὐδαμοῦ χρισάμενος ἐλαίῳ, ἀλλὰ
τ ΝΑ ,

Πνεῦμα δεξάμενος " ἄλλως δὲ χαὶ ὕδατι βαπτιζομένους

à

E] M " € - A13 δὸς, 7 - "ES;
αὐτοὺς ἔστιν EUOEIV, XX εν οιάφοροις χαιροις. nd
NT , A OM
Ug ἕν, τότε ÓE£ Ote-
€

σπασμένως. Παρὰ γὰρ τὴν ἀρχὴν ὑπὸ ᾿Ιωάννου ἐδα-

m ,
ἡμῶν μὲν γὰρ ἀμφότερα γίνεται

, M M , 5 M, , M
πτίσθησαν: xai μὴ θαυμάσης. Εἰ γὰρ πόρναι xoi
τελῶνα! ἐπὶ τὸ βάπτισμα ἤεσαν ἐχεῖνο, πολλῷ μᾶλλον
ol μετὰ ταῦτα βαπτίζεσθαι μέλλοντες ὑπὸ τοῦ Πνεύ-

5 d X X f 35 5 ; 2. ^
ματος. Εἶτα ἵνα μὴ λέγωσιν, ἐν ἐπαγγελίαις ἀεὶ τὸ
πο / 1 ὰ 5 YN Διὰ X. (9). enne αὶ Av)
πρᾶγμα (xo γὰρ xat ἤδη πολλὰ περὶ αὐτοῦ διελέχθη),
μηδὲ νομίσωσιν αὐτὸ ἐνέργειαν εἶναι f ἀνυπόστατον,
τ V
ἀπάγων αὐτοὺς τῆς τοιαύτης ὑπονοίας, Οὐ μετὰ πολ-
λὰς ταύτας ἡμέρας, φησί. Καὶ οὐχ ἐδήλωσε πότε, ἵνα
ΓΝ hi 233^ d Xa (30 τς Y 35- d
ἀεὶ γρηγορῶσιν, ἀλλ᾽ ὅτι μὲν ἐγγὺς ἔσται εἰπεν, ἵνα
E c , ^Y T - » / d «ANT
μὴ ἐχλυθῶσι" πότε δὲ, οὐχ ἔτι προσέθηχεν, ἵνα ἀεὶ

^

, E] , H / τὶ M -— ΩΣ
νήφωσιν. Οὐ τούτῳ δὲ μόνον αὐτοὺς πιστοῦται, τῇ
το -Ὁ M ^
ταχύτητι λέγω τοῦ καιροῦ, ἀλλὰ καὶ τῷ λέγειν, Τὴν
3, , A , , , ^ ^N / c
ἐπαγγελίαν, ἣν ἠχούσατέ μου. "O δὲ λέγει, τοῦτό
3 Sms . δὰ, δὲ ej A , 2 λ ν᾿
ἐστιν οὗ νῦν ὑμῖν εἶπον, φησὶ, μόνον, ἀλλὰ xoi ἤδη
5 , E / / "Uu , ,
ἐπηγγειλάμην, ἃ ποιήσω πάντως. Tt τοίνυν θαυμά-
" - A cep 1
ζεις, εἶ τὴν ἡμέραν τῆς συντελείας μὴ λέγει, ὅπου γε
, M c CERA E ΓΕ: 20 Pa ES
ταύτην τὴν οὕτως ἐγγὺς οὖσαν οὐχ ἠθέλησε ποιῆσαι
IM τ E , ai. p ARMES E /
κατάδηλον ; Καὶ μάλα εἰκότως, ἵν’ ἀεὶ ἐγρηγορότες
ἘΣ 3. s , M γα RE-
ὦσι χαὶ ἐν προσδοχία xai μερίμνῃ.

Οὐ iH y ΕἸ y ds , " E d) ^ 1
ὖ γὰρ ἔστιν, οὐχ ἔστι χάριτος ἀπολαῦσαι μὴ
7 ** c , δες 7 " ^
νήφοντα. Ἢ οὐχ δρᾶς, τί φησι xxi Ἤλίας πρὸς τὸν

,
μαθητήν ; ᾿Εὰν ἴδης με ἀναλαμδανόμενον, ἔσται σοι
οὕτω τουτέστι, γενήσεταί σοι τοῦτο, ὃ αἰτεῖς. Καὶ
ὃ Χριστὸς δὲ πανταχοῦ τοῖς προσιοῦσιν ἔλεγε: Πι-
, 3 M M M ? e v ^ ^
στεύεις 5 Ev γὰρ μὴ οἰκειωθῶμεν πρὸς τὸ διδόμενον,

* [μέν ab Savilio uncis inclusum, abest a C. D.]
3 Idem Cod. χρίσεως λοιπὸν ἀναμιμνήσχει.
* [τὸ χυριώτερον addidimus e Savil. et C. D. ]

APOSTOLORUM.

HOMIL. i. IT

eorum quz alius Paracletus dixit et fecit. llle
namque jam olim multa operabatur , sicut etiam
Christus nunc operatur, et olim quoque operaba-
tur; sed tunc per templum, nunc per apostolos.
Et tunc quidem in virgineum uterum venit, et
templum formavit ; nunc autem in animas venit
apostolicas : tunc in specie columb:z, nunc in
specie ignis. Quare? Illic mansuetudinem exhi-
bebat, hic vero ultionis severitatem. Judicium
autem opportune commemorat. Cum enim pec-
cata condonanda erant, multa opus erat mansue-
tudine : quia vero donum consequuti sumus,
jam tempus est judicii et examinis. Quomodo
autem dicit, Paptizabimini, cum aqua non esset
in ccenaculo? Quia in baptismo precipue valet
Spiritus, per quem aqua operatur : quemad-
modum Christus unctus. fuisse dicitur, licet
numquam oleo unctus fuerit, sed Spiritum acce-
perit. Alioquin. vero ipsos aqua baptizatos fuisse
reperire est , et in diversis temporibus. Apud nos
enim utrumque uno eodemque fit tempore, tunc
autem diversis temporibus. Initio namque a Joan-
ne baptizati sunt ; nec mirum est. Nam si meretri-
ces et publicani ad illud baptisma venerunt ; mul-
to magis ii, qui postea a Spiritu baptizandi erant.
Deinde, ne dicerent, rem in promissis semper esse
( nam multa hac de re dicta fuerant ); neve puta-
rent operationem esse sine re aliqua, illos ab hac
suspicione abducens, ait: Yon post multos hos
19 dies. Neque indicavit quando , ut semper vigila-
À rent ; sed brevi futurum dixit , ne animo defice-
rent ; nec addidit quando, ut semper vigiles es-
sent. Neque hoc tantum modo illos ad credendum
inducit, scilicet per brevitatem temporis; sed
etiam cum dicit , Promissionem quam. audistis
a me ; id est : Non nunc vobis tantum dixi, sed
jam promisi, quz omnino facturus sum. Quid ergo
miraris, si diem consummationis non dicat , qui
hunc vicinum diem noluit indicare? Idque jure
merito, ut nimirum exspectando vigilarent ac
solliciti essent.

6. Non potest enim , non potest , inquam, gra-
tia frui qui non vigilat. Annon vides, quid dicat
Ehas discipulo? Si videris me cum assumar :
erit tibi sic : id est, Continget tibi hoc quod po-
stulas. Christus quoque solebat accedentibus
dicere, Credis? Etenim nisi rei datz admodum

D

E

ῳ

f Ανυπόστατον. ἴνα οὖν μὴ τοῦτο λέγωσιν, οὐ μετά,βῖο unus.
* οὐχ ἤθελ: Morel, :
b Hac, ἔσται σοι οὕτω, τουτέττι, desunt in uno.

4. heg.2.
TO.

12 S. JOANNIS CHRYSOST.

hzserimus, beneficium non valde sentiemus. Sic
et Paulo non statim data est gratia, sed triduum
intercessit quo czcus erat, atque interim metu
purgabatur et prsparabatur. Quemadmodum enim
qui purpuram tingunt, prius quibusdam aliis
preparant id, quod tincturam accepturum est,
ne flos evanidus sit: ita hic quoque Deus prius
Car bapti- sollicitam animam preeparat, et tunc gratiam infun-
e. ci. dit- Idcirco non statim Spiritum misit, sed. in
sostomi in Pentecoste. Quod si quis dixerit : Cur nos non hoc
a see tempore bapüzamus? respondebimus , gratiam
tur, eamdem tunc fuisse quz, nunc est; sed mentem
sublimiorem nunc esse, quod jejunio preparetur.
Pentecostes vero tempus habet aliquam rationem
non ineptam. Quznam illa est? Existimaverunt
patres nostri, baptisma esse frenum idoneum
malz concupiscentiz, magnamque doctrinam con-
tinere, ut vel tempore deliciarum. temperantes
simus. Ác si ergo cum Christo epulemur , mensze
ejus consortes, ne quid temere faciamus , sed in
jejuniis, precibus et temperantia multa degamus.
Nam siis, qui secularem quamdam przfectu-
ram aditurus est, sibi parat quidquid ad vitam
pertinet; et ut dignitatem quamdam assequatur ,
pecunias impendit, tempus consumit, et sexcentos
subit labores ; quo nos digni fuerimus supplicio qui
cum tanta socordia regnum czlorum adimus,neque
antequam assequamur solliciti, et post acceptum
ignavi? Ideo enim postquam accepimus, segnes su-
mus, quiaantequam acciperemus, non vigilavimus.

Idcirco multi postquam acceperunt, protinus ad

priorem vomitum redierunt, pejores sunt effecti,
et gravius. sibi supplicium attraxerunt, a priori-
bus liberati peccatis : hineque magis judicem ad
iram concitarunt, quod a tanto soluti morbo, ne
sic quidem resipuerint, sed illud passi sint, quod
paralytico comminatus est Christus , dicens :
Joos. 5.14. Ecce sanus factus es ; noli amplius peccare ,
ne quid tibi deterius contingat : quodque de Ju-
deis predixit, ostendens ipsos ingrati animi
Joan. τὸ. causa Intolerabilia passuros esse : Si non venis-
e sem et loquutus fuissem eis, peccatum non ha-
berent. aque. posthac dupla et quadrupla sunt
peccata. Quo pacto ? Quia post collatum honorem
ingrati sumus et improbi. Quapropter nihil nobis
proficit lavacrum , ut mitius puniamur. Animad-
verte porro : in gravia peccata quis incidit; vel ca-
dem , vel adulterium, vel aliud quidpiam deterius

« Idem Codex ἐπὶ Παύλῳ. (Mox Savil. et C. τηχόμε
νος pTO σμηχόμενος.]

3 Unus Ccdex οἱ Savil. in marg. προύλεγεν, ὅτι ἔτται

D

E

*

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

δὲ τῆς εὐεργεσίας σφύδρα αἰσθανόμεθα. Ούτω χαὶ
M ,

πὶ Παύλου - οὐχ εὐθέως f, χάρις ἦλθεν, ἀλλὰ ὦ:

δῷ
(Qu C»

ES
E

ἡμέραι ἐγένον το μεταξὺ , ÉV αἷς ἦν τυφλὸς, ὑπὸ τοῦ
ga deir voc xai mpurapecxeuotáue voc. Καθά-
ne γὰρ οἵ τὴν pid βάπτοντες, πρότερον ἑτέροις
τισὶ τὸ δεχόμενον πὴν PED opsdcv edd ουσιν,
ἵνα uj ἐξίτηλον γένηται τὸ ἄνθος - οὕτω δὴ xol ἐν-
ταῦθα πρότερον μεμεριμνημένην κατασχευάζει τὴν
ψυχὴν ὃ Θεὸς, χαὶ τότε τὴν χάριν ἐχχεῖ. Διὰ τοῦτο
χαὶ οὐδὲ εὐθέως τὸ Πνεῦμα ἔπεμψεν , ἀλλ᾽ ἐν τῇ πεν-
τηχοστῇ. Εἰ δὲ λέγοι τις, τίνος ἕνεχεν xod ἡμεῖς oüx

2

— "e , 7, -
ἐν τῷ χαιρῷ τούτῳ βαπτίζομεν ; ἐχεῖνο ἂν εἴποιμεν,

Q.

ς D / c 5 x D , TES c M
ὅτι ἢ μὲν χάρις ἣ αὐτὴ καὶ τότε xai νῦν - ἣ δὲ
ΤΕ ὦ € ls - , 5 / D. ΝᾺ,
διάνοια δψηλοτέρα γίνεται νῦν, νηστείᾳ προπαρα
"— rd gt K ME -- z Pons ^Y M »
σχευαζομένη. Καὶ ὃ τῆς πεντηκοστῆς δὲ χαιρὸς ἔχει
M , , , , - "V ω Pj οω Ἢ
τινὰ λόγον οὐχ ἀπειχότα. Ποῖον δὴ τοῦτον: ᾿Αρχοῦντα
nor ς ΄ * Ν ΡΞ
ἐνόμισαν οἵ πατέρες εἰναι χαλινὸν ἐπιθυμίας πονηρᾶς
Y y ^w , N , ? ^ N-
xa μεγάλην διδασχαλίαν τὸ βάπτισμα, εἰς τὸ καὶ ἐν

c - - ΄ὔ e ^
χαιρῷ τρυφῆς σωφρονεῖν. Καθάπερ οὖν αὐτῷ συναλι-
, cC Pd Dd ^ /* —
ζόμενοι τῷ Χριστῷ, καὶ τραπέζης χοινωνοῦντες, μη-
NA t c / 5 v 2 / E] -
δὲν ἁπλῶς πράττωμεν, ἀλλ᾽ ἐν νηστείαις xot εὐχαῖς,
Y , € N 7 22 N 2A Ὁ M
χαὶ σωφροσύνῃ πολλὴ διάγωμεν. Ei γὰρ ἐπὶ ἀρχὴν
/ a Αἵ y € c^
μέλλων ἰέναι τις βιωτιχὴν, παρασχευάζει ἑαυτῷ
e ^ Q0! ; Yd /2- οἷ ρα, M
ἅπαντα τὸν βίον, καὶ ἵνα τύχη τινὸς ἀξιώματος, xol
ἢ , ς eo
χρήματα ἀναλίσχει, xa χρόνον δαπανδξ, καὶ μυρίους
, L4 , b! Y - ^
ὑπομένει πόνους * τίνος ἂν εἴημεν ἡμεῖς ἄξιοι μετὰ το-
, τ , -» --
σαύτης ΠΟΤΕ τ εἰ βασιλεία τῶν οὐρανῶν προσιόν-
τες, καὶ οὔτε πρὶν ἢ λαξεῖν σπουδάζοντες, χαὶ μετὰ
^
τὸ Àabciv ῥυπε νυ ον Διὰ γὰρ τοῦτο μετὰ τὸ T
ῥαθυμοῦμεν, ἐπειδὴ πρὶν ἢ λαδεῖν οὐχ ἐγρηγόραμεν.
Η͂ Ἐπ ἘΩ͂Ν x
Διὰ τοῦτο πολλοὶ μετὰ τὸ λαύεῖν εὐθέως ἐπὶ τὸν
ΑΒ 2 e EJ M à $ 3 J^
πρότερον ἐπανῆλθον ἔμετον, καὶ χείρους ἐγένοντο, xat
χαλεπωτέραν ἐπεσπάσαντο χόλασιν, τῶν μὲν προτέ-
ρων ἀπαλλαγέντες ἁμαρτημάτων, ταύτη δὲ μειζόνως
*i

T

E] 5 «V er

ἀῤῥωστίας, οὐδὲ οὕτως ἐσωφρονίσθησαν, ἀλλ᾽ ἔπαθον

dg , - - T ^

ὅπερ ἢ dece τῷ ToU νος ὃ AEN λέγων:

Nec M T

[δε ὑγιὴς Ὑ aps μηκέτι | ἁμάρτανε, ἵνα μὴ χεῖρόν
^

γένηται: καὶ ὃ περὶ τῶν ᾿ἰουδαίων δὲ “προύλεγε,

c

em
«x
x
(S

O2 d

Y ,
ς ὅτι τὰ ἀνήχεστα πείσονται ἀγαοθεεον
“"

λάλησα αὖ τοῖς" ἐν ipa pte οὐχ

t ΓΞ
τοῦ
LÍ
a

Mj
E
e
g
-.
ἝΝ
ἕξ,
ὧν

διπλᾶ χαὶ τετραπλὰ τὰ μετὰ ταῦτα

Qa ὦ,

p

ex
9
v
[Lr
k
I
«1
e

μαρτήματα γίνεται. Πῶς; Ὅτι id τὴν τιμὴν
ἀγνώμονες γινόμεθα xa πονηροί. Καὶ διὰ τοῦτο οὐδὲν
ἡμῖν βοηθεῖ λοιπὸν τὸ λουτρὸν εἰς τὸ πραοτέρας τυ-
"a vapsipfat. Σχόπει δέ: ἔσχε τις iuge aee χα-
, ἢ φονε εύσας, 7; cd gere. ἢ ἕτερόν τι Ἔχαλε-
πώτερον ἐργασάμενος, ἀφέθη διὰ τοῦ λουτροῦ ταῦτα.

τὰ ἔσχατα χείρονα τῶν πρώτων. εἰ μή.
[ χαλεπώτερον apud Savil. uncis inclusum abest ἃ
C. D.]

IN

A 3 ,
Οὐ γάρ ἐστιν, ox ἔστιν οὐδὲν ἁμάρτημα, xot ἀσέ-
z E - ὦ c ,
όημα,, ὅπερ οὐκ εἴκει καὶ παραχωρεῖ τῇ δωρεδ * θεια
(o € 13 χά Πάλιν ἐμοίχευσέ τις xoX ἐφόνευ-
γὰρ ἐστιν ἣ χάρις. Mat ἐμοίχευσε τις xat ἐφονε
/
csv* ἣ uiv προτέρα μοιχεία λέλυται, xat ὃ φόνος
ἐχεῖνος συγχεχώρηται, καὶ οὐκ ἀνακαλεῖται ( Ἄμετα-
μέλητα γὰρ τὰ χαρίσματα, καὶ ἣ χλῆσις τοῦ Θεοῦ)"
^ ,
ὑπὲρ δὲ τῶν μετὰ τὸ βάπτισμα τοσαύτην ^ διδόαμεν
δίχην, ὅσην ἂν εἰ x«i ἐχεῖνα ἀνεχλήθη, χαὶ πολλῷ
D c 2 λ
χείρονα. Οὐκέτι γὰρ ἁπλοῦν ἐστι τὸ ἁμάρτημα, ἀλλὰ
ΝΜ - DJ , c
διπλοῦν, xol τριπλοῦν. “Ὅτι δὲ μείζων τούτων τῶν
ς / c N/ » / [4 ΩΝ -
ἁμαρτημάτων ἣ δίκη, ἄκουσον, τί φησιν ὃ Παῦλος
5» δ /, / LI , 3 lY 5 e Θ *
Αθετήσας τις νόμον Μωῦσέως, χωρὶς οἰκτιρμῶν ἐπὶ
δυσὶν ἢ τρισὶ μάρτυσιν ἀποθνήσχει" πόσῳ δοχεῖτε
m». ΕΣ f bee / CE EX Y τῷ Θε m
χείρονος ἀξιωθήσεται τιμωρίας ὃ τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ
χαταπατήσας, xoi τὸ αἷμα τῆς διαθήχης κοινὸν ἥγη-
σάμενος, xo τὸ πνεῦμα τῆς χάριτος ἐνυδρίσας; Τάχα
πολλοὺς ἀπετρέψαμεν νῦν λαύεῖν τὸ βάπτισμα. Ἀλλ᾽
" Nux ο c 5 / EJ D e λ 6έ " J
οὗ διὰ τοῦτο ταῦτα εἰρήκαμεν, ἀλλ᾽ ἵνα λαδόντες μεί-
νωσιν ἐν σωφροσύνῃ xal ἐπιεικείᾳ πολλῇ. ᾿Αλλὰ δέ-
δοιχα, φησίν. Εἰ ἐδεδοίχεις, ἔλαόες ἂν καὶ ἐφύλαξας.
᾿Αλλὰ OU αὐτὸ μὲν οὖν τοῦτο οὐ λαμδάνω, φησὶ; διὰ
τὸ φοδεῖσθαι. Τὸ δὲ οὕτως ἀπελθεῖν οὐ δέδοικας: Φι-
λάνθρωπός ἐστι, φησὶν, ὃ Θεός. Οὐχοῦν λαύε τὸ βά-
πτισμα" φιλάνθρωπος γάρ ἐστι καὶ βοηθεῖ. Σὺ δὲ, ἔνθα
Y * , N/ 5 / N
μὲν ἂν δέῃ σπουδάσαι, οὐ προδάλλῃ τὴν φιλάνθρω-
πίαν ταύτην " ἔνθα δ᾽ ἂν θέλης ἀναδαλέσθαι, τότε αὖ-
τῆς μέμνησαι * χαίτοι τότε χαιρὸν ἂν ἔχοι f; φιλανθρω-
, e AT M 5r. 5 [094 dg M
mix αὕτη, xat μᾶλλον αὐτῆς ἐπιτευξόμεθα, ὅταν xat
τὰ παρ᾽ ἑαυτῶν εἰσενέγχωμεν. Ὃ μὲν γὰρ τὸ πᾶν ἐπὶ
2 Y €7 M N x / c /
τὸν Θεὸν ῥίψας, xot μετὰ τὸ βάπτισμα ἁμαρτάνων
οἵα εἰχὸς ἄνθρωπον ὄντα, μετανοῶν τεύξεται φιλαν-
θρωπίας * ὃ δὲ ὥσπερ σοφιζόμενος τοῦ Θεοῦ τὴν φι-
e € Dogediccaue nw
/ E) X y c Δ E] ,
λανθρωπίαν, ἀπελθὼν ἄμοιρος τῆς χάριτος, ἀπαραίτη-
e M — CS
τον ἕξει p τιμωρίαν. Τί δὲ τοιαῦτα χατὰ τῆς σεαυ-
τοῦ σωτηρίας προδάλλῃ; ; Ἀμήχανον γὰρ, ἀμήχανον,
ὡς ἔγωγε οἶμαι, τὸν τοιαύταις ἐλπίσιν ἀναδαλλόμ. ενον
ἐργάσασθαί τι γενναῖον xo ἀγαθὸν. Σὺ δὲ ἀνθ᾽ ὅτου
D "6 , ΝΖ, M Ἂ EANJ Lud f
τοσοῦτον q960v ἀναδέχη; x«t τὸ ἄδηλον τοῦ μέλλοντος
προδάλλῃ; διατί μὴ μεταύδάλλεις τὸν φόδον τοῦτον
εἰς πόνον xat σπουδὴν, ἵν᾿ ἔσῃ μέγας xol θαυμαστός ;
τί βέλτιον, φοδεῖσθαι, ἢ πονεῖν; Εἴ τις σε ἐχάθισεν
? ἐν οἴκῳ miis ἀργοῦντα, "ees ὅτι mppanhóka
ἐπὶ τὴν σὴν uec. πεσεῖσθαι τὴν ὀροφὴν σαθρὰν
οὖσαν (ἴσως μὲν γὰρ πεσεῖται, "iac δὲ οὐ πεσεῖται)"
εἰ δὲ μὴ τοῦτο θέλεις, ἐργάζου, χαὶ τὸν ἀσφαλέστε-
ρον oixet θάλαμον" τί ἂν εἵλου μᾶλλον, τὴν ἀργίαν
5 , D
ἐχείνην μετὰ τοῦ φόδου, ἢ τὴν ἐργασίαν ταύτην μετὰ
τοῦ θαῤῥεῖν; Οὐχοῦν οὕτω καὶ νῦν ποίει. Τὸ μὲν γὰρ

a Savil. et Cod. unus δίδωσι δίχην.
b Morel. ἐν οἴκῳ σεσηπότι, qui etiam lectio quadrare
potest, [ Paulo ante xzi £z Savil. et C. / ἔση A. D.]

ACTA APOSTOLORUM.

B

D

4

E

r

HOMIL. 1. 12

admisit : haec per lavacrum remissa sunt. Nullum
quippe est , nullum est certe peccatum, nulla im-
pietas, quae huic dono non cedat : divina quippe
est gratia. Rursum mechatus est quis et occidit :
primum quidem adulterium solutum est, et caedes
condonata, neque revocatur :

iis, quie post baptismum perpetrata sunt, tantas
damus pcenas, quantas si illa revocata non fuis-
sent, imo longe majores. Non enim jam simplex
est peccatum , sed. duplex et triplex. Quod. au-
iem horum major sit ultio , audi quid dicat
Paulus : Zrritam quis faciens legem Moysis ,
sine ulla misericordia duobus vel tribus te-
stibus moritur: quanto magis putatis dete-
riora mereri supplicia qui Filium Dei con-
culcaverit , et sanguinem testamenti pollutum
duxerit, et spiritui gratie contumeliam fece-

rit ? Fortasse inultos avertimus , ne nunc acci- Contra
. ] . V : 1 ill d 4E eos qui ba-
piant baptisma. Verum non hac ila de causa l- ptisma df

Hebr. τὸ
28. 29.

Dona quippe Dei Rom. 11
et vocatio ejus sunt sine panitentia. Sed. pro 59:

2

ximus, sed ut qui jam acceperunt, in multa maneant ferebant.

temperantia et modestia. At metuo, dicet aliquis.
Si metueres, accepisses utique et servasses. Verum,
inquies, ea ipsa de causa non accipio, quod me-
tuam. Ànnon metuis sic ex hac vita decedere?
Clemens, inquit, est Deus. Igitur accipe baptisma:
clemens enim est et opitulatur. Tu vero ubi opor-
teret studiose rem agere, illam non prcetendis cle-
mentiam ; ubi vero differre optas, tunc illam cle-
mentiam memoras. Atqui tunc tempus esset uten-
di illa clementia, atque illam tum magis asseque-
mur, cum ea quz penes nos sunt afferemus. Etenim
is, qui omnia in Deum rejicit, et post baptisma
peccat utpote homo, per poenitentiam venia dona-
bitur : qui vero de Dei. clementia quasi argute
agit, si gratiz expers hinc decedat, inevitabili
supplicio plectetur. Cur autem haec adversus salu-
tem tuam prztendis? Impossibile enim est, impos-
sibile ut puto est, eum , qui tali spe fultus differet,
strenuum quid aut bonum operari. 'T'u vero cur tan-
tum metum suscipis, et incertum futurum praten-
dis? cur non metum illum in laborem et diligentiam
mutas, ut sis magnus et mirabilis? utrum melius est,
timere, an laborare? S1 quis te collocaret otiosum
in domo ruine pr oxima, diceretque, Exspecta

» donec contignatio jam putris in caput tuum cadat

(nam forte adea; forte non cadet); sin non placet,
operare, et in tutiore habita thalamo : utrum po-

* [Verba, ἴσως δὲ οὐ πεσεῖται, e Savil. et Codd. acces-
serunt.]

I4 S. JOANNIS CHRYSOST.

tius eligeres , otiumne illud timore plenum , an
laborem spe fultum ? lta et nunc facito. Nam
incertum illud futurum , est quasi domus in rui-
nam vergens; illa vero operatio, etsi laboriosa ,
securitatem. spondet.

T. Absit ergo ut in tantam necessitatem incida-
mus, ut post lavacrum , peccemus. Attamen si
quid simile accidat , ne sic quidem. desperemus.
Clemens enim est Dominus, multasque nobis
dedit remissionis postea impetrandz vias. Caete-
rum sicut ii, qui post lavacrum peccant, gravius
puniuntur, quam catechumeni: sic qui sciunt
penitentie esse remedia, nec iis uti. volunt, gra-
viora patientur. Quanto enim. major est Dei cle-
mentia, tanto magis supplicium augetur, si non
illa ut oportet utamur. Quid dicis, o homo?
Tantis plenus malis ac. deploratus , amicus re-
pente factus es, et ad culmen honoris evectus,
non ex propriis laboribus, sed ex dono Dei, et
rursus ad prisünam reversus es turpitudinem ,
etiamsi hinc graviter cruciaudus sis : ille vero
neque sic aversus est, sed mille salutis ansas
dedit, per quas amicus efficiaris. Et hzc quidem
facit Deus, tu vero ne sic quidem vis laborem
suscipere. Et qua tandem venia dignus eris?
quomodo non te jure gentiles derideant, ceu fucum
quempiam temere frustraque viventem? Nam si
valet, inquiunt, philosophia vestra , quid sibi vult
ila non initiatorum multitudo? Praeclara certe
atque expetenda mysteria : sed nullus exspectet ,
ut animam agens lavacrum accipiat. Non enim
mysteriorum tempus illud est, sed testamentorum :
mysteriorum auiem tempus est sanitas mentium ,
et animz temperantia. Dic enim mihi : si testa-
menta non vult quis sic affectus edere, sed et si
ediderit , ansam dat postea litigandi ; ideoque qui
testantur hec addunt verba : Ego vivens, et
menie valens mea dispono : quomodo 15, qui sui
compos non est, poterit accurate mysteriis ini-
uari? Si enim. de secularibus rebus non sinunt
externz leges testari eum, qui omnino mente non
valeat, cum tamen de suis facultatibus przscri-
pturus sit: quomodo de regno colorum deque
arcanis illis bonis institutus poteris clare omnia
discere, cum szpe ob morbum mente captus sis?
quandonam verba illa Christo dices, Consepultus
cum illo, cum jam migraturus sis? Nam et ope-
ribus et verbis benevolentia illi exhibenda est. Tu

^ Savil. [ et À.] παρ᾽ ὑμὶν. Morel. [et C.] παρ᾽ ὑμῶν.
[παρ᾽ ἡμῶν D. Paulo ante verba, ξῶντα εἰχᾷ xal μάτην,
ap. Savil. uncis inclusa, absunt ab A. C.]

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

E e , E 3 |; » ^
ἄδηλον τοῦ μέλλοντός καθάπερ οἶχός τίς ἐστι σαθρὸς,
2. € ἡπειλῶνγ- ἡ δὲ ὃ TANT. , y.
ἀεὶ πτῶσιν ἀπειλῶν" ἣ δὲ ἐργασία αὕτη, ἣ πόνον ἔχου-
σα, τὸ ἀσφαλὲς ἐγγυᾶται.

Y / ᾿ ἘΣ - -
Μὴ γένοιτο μὲν οὖν ἡμᾶς ἐμπεσεῖν εἰς ἀνάγχην
, S:
τοσαύτην, ὥστε ἁμαρτάνειν μετὰ τὸ λουτρόν * πλὴν εἰ
xoi γένοιτό τι τοιοῦτον, μηδὲ οὕτως ἀπογνῶμεν. Φι-
-
λάνθρωπός ἐστιν ὃ Θεὸς, xoi πολλὰς ἡμῖν δέδωχεν
δὲ M 57 ἃ EN — ΠῚ) [4 € M
οὺς ἀφέσεως xat μετὰ ταῦτα. Πλὴν ὥσπερ οἱ μετὰ
τὸ λουτρὸν ἁμαρτάνοντες, τῶν χατηχουμένων κατὰ
τοῦτο μᾶλλον χολάζονται, οὕτως οἵ εἰδότες, ὅτι μετα-
νοίας ἐστὶ φάρμαχα, xo μὴ θέλοντες αὐτοῖς χεχρὴ-
, € , [74 M b 5

σθαι. χαλεπώτερα ὑποστήσονται. “Ὅσῳ γὰρ ἂν ἐπι-
, i € , c c / Nee. /
τείνηται ἣ φιλανθρωπία τοῦ Θεοῦ, τοσούτῳ xat ἣ xó-
λ Ut ἄλλον, ἐὰν μὴ εἰς δέον τῇ φιλανθρωπία
ασις αὔξεται μᾶλλον, ἐὰν μὴ εἰς δέον τῇ φιλανθρωπία

, 6 Τί λέ » 0 3 M A “ἡ c
χρησώμεθα. "TC λέγεις, ἄνθρωπε ; Μεστὸς ὧν χαχῶν
τοσούτων, xal ἀπεγνωσμιένος, ἀθρόον ἐγένου φίλος,
χαὶ πρὸς τὴν ἀνωτάτω τιμὴν ἀνηνέχθης, οὐχ ἐξ οἷ-
χείων πόνων, ἀλλ᾽ ἐχ τῆς τοῦ Θεοῦ δωρεᾶς , χαὶ πάλιν

D ΝΖ
ἐπὶ τὴν προτέραν ἐπανῆλθες ἀσχημοσύνην, χαὶ δέον

c Lud € NN 55 er 5 7

χολασθῆναι χαλεπῶς" ὃ δὲ οὐδὲ οὕτως ἀπεστράφη,
ἀλλ᾽ ἔδωχε μυρίας ἀφορμὰς σωτηρίας, δι᾿ ὧν ἔση φί-

ἀλλ᾽ ἔδωχε μυρίας ἀφορμὰς σωτηρίας, ἔση φ

N

oc. Καὶ ὃ μὲν Θεὸς ταῦτα, σὺ δὲ οὐδὲ οὕτως ἐθέλεις

T

- - » , ’, -
πονεῖν. Καὶ ποίας ἄξιος ἔση συγγνώμης λοιπόν; πῶς
δὲ οὐκ εἰκότως “Κλληνές σε γελάσονται, χαθάπερ χη-

c c ec ? M S M
φῆνά τινα ζῶντα cix, καὶ μάτην ; Ei γὰρ δυνατὴ, φη-
M ^at - - ) d SIC zt nu
civ, ἣ παρ᾽ ὑμῶν φιλοσοφία, δείζατε, τί βούλεται
κω Ὁ , κι c ΄ Y 1 , '
τῶν ἀμυήτων τὸ πλῆθος: Καλὰ τὰ μυστήρια xat πο-
θεινά" ἀλλ᾽ οὐδεὶς ψυχοῤῥαγῶν λουτρὸν " λαμανέτω.
Οὐ γὰρ ἐχτῦ ) ἡρίων ὃ χαιρὸς, ἀλλὰ τῷ
à γὰρ ἐχεῖνος τῶν μυστηρίων ὃ χαιρὸς, ἀλλὰ τῶν
διαθηχῶν " μυστηρίων δὲ χαιρὸς, ὑγεία φρενῶν, xai
ροοσύνη Ψυ ὥε. Εἰπὲ νά i| διχθή 0x d
σωφροσύνη ψυχῆς. Εἰπὲ γάρ μοι, εἰ διαθήχας οὐκ ἄν
᾿ E ^ ἢ / AT ΠΣ ἘΝ
τις ἕλοιτο οὕτω διαχείμενος γράψαι" xày γράψη δὲ,
ΝΙΝ - M τω 63 "NN , c M
δίδωσι τοῖς μετὰ ταῦτα λαύήν ( διὰ γάρ τοι τοῦτο xai
προτάττουσι ταυτὶ τὰ ῥήματα λέγοντες" ὅτι ζῶν, xol
φρονῶν, xo ὑγιαίνων ἐπισχήπτω περὶ τῶν ἐμαυτοῦ) -
—-— E ΠΩ ^ ^ , M E] ,
πῶς dv τις ἐξεστηχὼς δυνηθείη μετὰ ἀχριδείας μυ-
ee T4 REST WS, E ἢ
σταγωγεῖσθαι: Et γὰρ περὶ βιωτιχῶν πραγμάτων
Q z , , ^ , Z ! ΄ m yv ,
βουλευομένῳ οὖχκ ἂν ἐπιτρέψαιεν οἱ τῶν ἔξωθεν νόμοι,
τῷ μὴ σφόδρα ὑγιαίνοντι διατάττεσθαι, xol ταῦτα ἐν
τοῖς αὐτοῦ μέλλοντι νομοθετεῖν - πῶς περὶ βασιλείας
οὐρανῶν μανθάνων, καὶ τῶν ἀποῤῥήτων ἐχείνων ἀγα-
θῶν, δυνήσῃ σαφῶς πάντα μαθεῖν, πολλάχις χαὶ πα-
δ. se ^ c 225c , / , "NY M ,
ραπλὴς ὑπὸ τῆς ἀῤῥωστίας γενόμενος : πότε δὲ τὰ δή-
ματα ἐχεῖνα πρὸς τὸν Χριστὸν ἐρεῖς, συνθαπτόμενος

M m ^ M ^ €
αὐτῷ , μέλλων ἀποπηδᾶν; Καὶ γὰρ καὶ διὰ τῶν ἔρ-

Ἂχ εν Lud c , 5 m - A A *
γων, καὶ διὰ τῶν ῥημάτων ἐπιδείκνυσθαι χρὴ τὴν εὔ-

b [ Morel. cum vet. Edit. et D. λαμέάνει. À. C... τὸ
πλῆθος" el χαλὰ... ποθεινὰ μηδεὶς... λαμβανέτω. Quod vero
e Savilio repetiit Montf. οὐδεὶς... λαμβανέτω soleecum est. ]

IN ACTA

- 7
γοιαν. Σὺ δὲ ταὐτὸν ποιεῖς, οἷον ἂν εἴ τις ἀπογράφεσθαι
7" , D / / l4
βούλοιτο στρατιώτης; τοῦ πολέμου λύεσθαι μέλλον-
. Y 2 DA Ὁ , N »
τος" ἢ ἀθλητὴς ἀποδύεσθαι, τοῦ θεάτρου λοιπὸν ἄνα-
στάντος. Καὶ γὰρ ὅπλα διὰ τοῦτο λαμόάνεις, οὐχ ἵνα
εὐθέως ἀποπηδήσης, ἀλλ᾽ ἵνα λαδὼν κατὰ τοῦ ἔναν -
, / K NY , c , 3
τίου τρόπαιον στήσης. Μηδεὶς νομιζέτω “ ἄχαιρον εἰ-
ναι τὸν περὶ τούτων λόγον, εἰ μή ἐστι τεσσαρα-
c 5 V
xoci νῦν. Διὰ γὰρ τοῦτο δάχνομαι, ὅτι χαιρὸν
παρατηρεῖτε ἐν τοῖς τοιούτοις. Καίτοι γε 6 εὐνοῦχος
^ Ὁ M
ἐχεῖνος, xoi βάρθαρος ὧν xai δδοιπορῶν, χαὶ ἐν
NAI
μέση λεωφόρῳ ὧν, καιρὸν oUx ἐζήτησεν - ἀλλ᾽ οὐδὲ
ἐὰν ζ [κ᾿ M b EN ὃςε Lud ὧν M
ὃ δεσμοφύλαξ, xoi ταῦτα μεταξὺ δεσμωτῶν ὧν, καὶ
3 NNI / 3 OMS L e
τὸν διδάσχαλον μεμαστιγωμένον καὶ δεδεμένον δρῶν,
χαὶ τέως αὐτὸν μέλλων ἔνδον ἔχειν. ᾿Ενταῦθα δὲ οὐ
δεσμωτήριον οἰχοῦντες, οὐδ᾽ ἐν ὁδοῖς ὄντες, ἀναδαλ-
λονται πολλοὶ, καὶ ταῦτα ὄντες πρὸς “ἐσχάτας ἀνα-
πνοᾶς.
Εἰ μὲν οὖν ἔτι ἀμφιθάλλεις, " ὅτι Θεός ἐστιν ὃ
Χριστὸς, ἔξω στῆθι, καὶ μηδὲ θείων ἄκουε λόγων,
"Yi .9 € πω 7 τὶ ,ὕ - / ΡῈ 5 ^ 2
μηδὲ ἐν τοῖς χατηχουμένοις ἀρίθμει σαυτόν * εἰ δὲ θαῤ-
δεῖς, χαὶ οἰδας τοῦτο σαφῶς, τί μέλλεις; τί δὲ ἄνα-
δύῃ χαὶ ὀχνεῖς; Δέδοικα μὴ ἁμάρτω, φησί, Τὸ δὲ
/ X M , Lu
γαλεπώτερον οὗ δέδοιχας, μὴ μετὰ φορτίων τοσούτων
2 lá El - 2^5 , τ » /, 7
ἀπέλθης exei; Οὐδὲ γάρ ἐστιν ἴσον χάριτος προχειμέ-
M DNE B T 5 " c^ 5 NC
νης μὴ τυχεῖν, xai κατορθοῦν ἐπιχειροῦντα ἀποτυχεῖν.
ma Ao ^ 3 M 2 XT y cl Z 5 3À
Εἰπὲ δή μοι, ἂν γὰρ ἐγκαλῇ, τίνος £vsxev o0 mpocTA-
Üec , τίνος ἕνεχεν οὐ χατώρθωσας, τί ἐρεῖς; " Exet μὲν
γὰρ τάχα τὸ φορτιχὸν ἔχεις εἰπεῖν P καὶ τῶν προστα-
γμάτων xol τῆς ἀρετῆς" ἐνταῦθα δὲ οὐδὲν τοιοῦτον.
Χάρις γάρ ἐστι δωρεὰν παρεχομένη τὴν ἐλευθερίαν.
?A 3, V ΙΝ M € )z rp oc M N /
Αλλὰ δέδοικας μὴ ἁἅἁμάρτης;: Ταῦτα μετὰ τὸ βά-
/ "m^ Ν N ΄ J /- M
πτισμα λέγε. "l'óve. ἔχε τὸν φόδον, ὥστε φυλάξαι τὴν
παῤῥησίαν, ἣν ἔλαύες, οὐχ ὥστε μὴ λαδεῖν δωρεὰν
“τοιαύτην. Nüv δὲ πρὸ μὲν τοῦ βαπτίσματος εὐ-
λαδὴς σὺ, μετὰ δὲ τὸ βάπτισμα ῥάθυμος. ᾿Αλλὰ
τὸν χαιρὸν ἀναμένεις τῆς τεσσαραχοστῆς ; Τίνος
ἕνεχεν; μὴ γὰρ ἔχει τι πλέον ἐχεῖνος Ó xotpóc;
Οἱ γοῦν ἀπόστολοι οὐχ ἐν τῷ πάσχα χατηξιώθησαν
τῆς χάριτος, ἀλλ᾽ ἐν ἑτέρῳ χαιρῷ " xol oi cotoy Quot
ISI epreo65 Su cese τρίσχύλιο
xot οἵ πενταχισχίλιοι, ὅτε ἐδαπτίσθησαν, πάσχα οὐχ
s f / CET Ü / € 2. ec .
ἣν χαιρός: xui ὃ Κορνήλιος, καὶ ὃ εὐνοῦχος, καὶ
ἕτεροι πλείους. M7, τοίνυν καιρὸν ἀναμένωμεν, μή--
ποτε μέλλοντες καὶ ἀναδαλλόμενοι ἀπέλθωμεν χενοὶ
Y ow , 5 cC m LÀ 5^ e
xoi ἔρημοι τοσούτων ἀγαθῶν. Πῶς οἴεσθε ὀδυνῶμαι,
ὅταν ἀχούσω, ὅτι ἀμύητός τις ἀπηνέχθη ἐντεῦθεν, τὰς
ἀφορήτους ἐννοῶν χολάσεις ἐκείνας, τὴν ἀπαραίτητον

H - 7 ΄, cr cp ᾿ » '
T!UOptxy πως οαχνομαι πάλιν, οταν ἑτέρους ἴδω προς

* In quadragesima quippe de non differendo bapiü-
smo concionari solebant.

^ Morel: ὅτι à sis, Codex unus ὅτι οὐ θεός, Savil. ὅτι
θεός.

APOSTOLORUM.

15

D,

15
vero perinde facis , ac si quis postulet adscribi
militie, cum jam bellum est solvendum; aut si
athleta tum vestes exuat, cum spectatores surgunt.
Nam ideo arma sumis, non ut protinus aufugias;
sed ut illis instructus , contra hostem tropzeum
erigas. Nemo putet intempestivum hunc sermo-
nem esse, quia non in Quadragesima nunc sumus.
Ideo namque discrucior, quod in talibus rebus

HOMIL. I.

tempus observetis. Etenim eunuchus ille et bar- cr. 8. 27.

barus iter agens , media in via cum esset, tempus

non exquisivit : nec custos carceris ille, inter [pig. 16.

vinctos, cum magistrum videret flagellis czesum ?9-
et vinctum, et in carcere, mansurum. Hic autem
plerique, non in carcere, non in via constituti, dif-
ferunt, idque ad extremum usque vit halitum.

8. Quod si adhuc ambigis num Christus sit
Deus, foris stato, nec divina verba audias, neque
inter catechumenos te annumeres : sin confidis, et
hoc probe cognoscis, quid cunctaris? cur refugis
et segnis es? Vereor, inquies, ne peccem. Quod
vero deterius est non vereris, ne cum tantis sar-
cinis illo abeas? Non enim par culpa est proposi-
tam gratiam non assequi, et remaggressum, frustra
conatum esse. Dic mihi, si redarguaris, cur non
accesseris, cur non recte rem perteceris, quid di-
ces? Illic enim forte allegare posses onus przce-
ptorum et virtutis; hic vero nihil simile. Gratia
enim est gratis dans libertatem. Verum times, ne
pecces ἢ Hoc post bapusma dicito. Tunc time, ut
serves libertatem, quam accepisti ; non ut tantum
donum gratis non accipias. Nunc autem ante ba-
ptisma pius es, post baptisma segnis. Sed tempus
Quadragesima exspectas ? Qua de causa? numam-
plius quid habet illud tempus? Apostoli namque
nonin Paschate gratia dignati sunt, sed alio iem-
pore : illa tria et quinque millia non in Paschate
baptizata sunt, ut neque Cornelius, eunuchus etalii
plurimi. Ne itaque tempus exspeciemus, ut ne cun-
ctantes et differentes, vacul et experies tantorum
bonorum abeamus. Quaniam putaüs me discru-
ciarl, cum audio quempiam non initiatum obiisse,
et cogito intolerabilia illa supplicia inevitabilem-
que cruciatum? rursus quam angor, cum alios
video ad extremum halitum deductos, non tamen
resipiscere? Ideo multa fiunt. hoc tanto dono in-

b Alius χαὶ τῶν παθημάτων.
e Savil. in marg. τοσαύτην, quam lectionem sequutus

videtur Interpres.

Contra

eos qui ba-
ptisma dif-
ferebant.

Gal, 5.22.

16 S. JOANNIS CHRYSOST.

digna. At cum oporteret gaudere, choreas agere,
letari, coronari, cum quispiam initiatur ; quando
wgroti uxor audit, id a medico statutum fuisse,
quasi in magno infortunio plangit, et lamentatur :
hinc gemitus et ejulatus per totam domum, ac si
damnatus quispiam ad necem duceretur. Ille quo-
que tunc magis dolet, et si a morbo convalescat,

gravius cruciatur, ac si magno affectus esset damno. E

Quia enim non erat ad virtutem przparatus, se-
gniter agit deinceps, et certamina refugit. Viden',
quantas machinas diabolus apparet, quantum ri-
sum, quantum ludibrium? Àb hoc itaque ludibrio
nos subducamus : vivamus ut precepit Christus.
Ideo baptisma dedit, non ut statim abscedamus,

sed ut post baptismum viventes fructus profera- 4

--

mus. Quomodo abeunti, et exciso dices, Fructi- ^

fica? non audisti, quod Fructus Spiritus sit, ca-
ritas, gaudium, pax? Quomodo igitur contraria
eveniunt? Etenim uxor adstat lugens, cum gau-
dere oporteret ; liberi plorant, cum gratulari par
esset : 15 Ipse qui jacet obtenebratus, tumultu ac
perturbatione plenus est, cum oporteret festum
agere; in moerore totus, quod filios orbos relin-
quat, uxorem viduam , domum desertam. Num
sic, quiso, acceditur ad mysteria? num sic aditur

sacra mensa? hazccine ferenda? S1 Imperator mis- B

sis litteris vinctos in carcere solvat, gaudium est
ac letitia : Deus autem mittit Spiritum de calis,
non pecunie reliquias, sed universa peccata con-
donans, omnesque lugetis et ingemiscitis? Quz
est hzc inzqualitas? Nondum enim dico, quod
mortuis infusa sit aqua, et quod. sancta projecta
sint 1n terram : non enim nos in causa sumus, sed
ingrati quidam. Proinde rogo, ut omnibus omis-
sis nosmetipsos convertamus, et cum omni alacri-
tate ad baptismum accedamus ; ut cum in przsenti
vita magnam exhibuerimus diligentiam, futuram

consequamur fiduciam : quam nos omnes assequi €

contingat gratia et benignitate Domini nostri Jesu
Christi, cui gloria et imperium 1n szecula szeculo-
rum. Ámen.

4 Morel. εὐρραίνεσθαι χαὶ yzipst» χαὶ στε.

* Alius χαταθρύπτεται. Tunc utique multi, quos fre-
quenter carpunt Chrysostomus , Augustinus aliique Pa-
tres, baptismum differebant usque ad mortis articu-
lum. Si quando igitur medici monerent periclitantem
conjugatum baptizandum esse, uxor quasi mox amis-

P]

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

Ah] ϑ ka , E] V M A 2 36
τὰς ἐσχάτας φθάνοντας ἀναπνοὰς, xai μηδὲ ἐντεῦθεν
, το Ὁ τω
σωφρονιζομένους: Διά τοι τοῦτο πολλὰ τῆς δωρεᾶς
, » IT , /, A d , , M
ταύτης ἀνάξια γίνεται. Δέον γὰρ “ εὐφραίνεσθαι, καὶ
7 A , M Ὁ
χορεύειν, xot χαίρειν, καὶ στεφανοῦσθαι, ἑτέρου μυ--
y. , τω
σταγωγουμένου, ὅταν ἀχούση τοῦ χάμνοντος ἣ γυνὴ,
er τ SY m
ὅτι τοῦτο ἐπέσχηψεν ὃ ἰατρὸς, ὡς ἐπὶ χαχῷ τινι *xa-
, 3 - ^
ταχόπτεται χαὶ θρηνεῖ, xai χωχυτοὶ xoi οἰμωγαὶ
ec m— , , m ,
πανταλχ οὗ τῆς οἰκίας ὡς ἐπὶ καταδίκων τῶν τὴν ἐσχά--
2 2 eM uL Eo εἰς M / Tr
τὴν ἀπαγομένων 600v. Καὶ ἐχεῖνος δὲ πάλιν Icóvs
2^ E [4 E! » , mM. m 225c€ H
ὀδυνᾶται πλέον, x&v ἀνενέγχῃ ἀπὸ τῆς ἀῤῥωστίας,
, - - ΝΑ à]
χαλεπώτερον ἀλγεῖ ὡς ἐπηρεασθείς. ᾿Ἐϊπειδὴ γὰρ οὐ
, τ᾿ ^5 ν 7
παρεσχεύαστο πρὸς ἀρετὴν, ὀχνεῖ λοιπὸν, καὶ ἀναδύε--
e N ᾿ -“ c -“- τ
ται πρὸς τοὺς ἀγῶνας τοὺς μετὰ ταῦτα. Op&c, οἷα ὃ
^" e^ , Z [ N ΕΝ ὧν
διάαύολος κατασχευάζει μηχανήματα, ὅσην τὴν αἰσχύ-
ci ^ ^. D , /,
νην, ὅσον τὸν γέλωτα; Ama)ayOusv τοίνυν τούτου
- 7 ΄ '
τοῦ γέλωτος" ζήσωμεν ὡς ὃ Χριστὸς ἐχέλευσε. Διὰ
τοῦτο ἔδωχε τὸ βάπτισμα, οὖχ ἵνα Aa ove ἀπέλθω--

D
/,

3d X -" τ
μὲν, ἀλλ᾽ ἵνα ἐπιζήσαντες χαρποὺς ἐπιδειξώμεθα. Πῶς
E , c , c ,
ἐρεῖς, καρποφόρει, τῷ ἀπιόντι, τῷ ἐχχοπέντι; οὐχ
X ci Ὅ ^ AS ΤΙ — Ao. - 2 ,
ἤχουσας, ὅτι Ὃ χαρπὸς τοῦ Πνεύματός ἐστιν ἀγάπη,
Y 9: 7 -- τ ἢ Ἂς 15 7ὔ , M Y
χαρὰ, εἰρήνη; Πῶς οὖν τὰ ἐναντία γίνεται; Kot γὰρ
M , e^ , M^ ^ ,
ἣ γυνὴ παρέστηχε πενθοῦσα, ὅτε χαίρειν ἔδει" τὰ τέχνα
Pl , J , cC M ,
ὀδυρόμενα, ὅτε συνήδεσθαι ἐχρῆν " αὐτὸς ὃ χείμενος
M bd c
ἐσχοτωμένος, θορύδου γέμων xol ταραχῆς; ὅτε πα-
7 , τ Nt
γηγυρίζειν ἔδει: ἀθυμίας πεπληρωμένος πολλῆς, διὰ
ΡῚ , cC , EY V , c
τὴν ὀρφανίαν τῶν τέχνων, διὰ τὴν χηρείαν τῆς γυ-
, m— , εἴ ,
ναιχὸς, διὰ τὴν ἐρημίαν τῆς οἰκίας. Οὕτω τις προέρ--
, y er 7.
χεται μυστηρίοις : εἰπέ μοι᾽ οὕτως ἅπτεται τραπέζης
em τω /, ^ X AN »
ἱερᾶς ; ταῦτα ἀἄνεχτά ; Κἂν μὲν βασιλεὺς πέμψη
M , , , M
γράμματα,, τοὺς ἐν δεσμωτηρίῳ λύων, εὐφροσύνη xai
, ς ἂχ bi , M D Pr , -
χαρά: 6 δὲ Θεὸς χαταπέμπει τὸ Πνεῦμα ἐξ οὐρανῶν,
7 , , δ. ,
οὐχὶ ἐλλείμματα χρημάτων, ἀλλ᾽ δλόκχληρα ἁμαρτή-
D , - ,
ματα συγχωρῶν " xal πάντες θρηνεῖτε xol ὀδύρεσθε ;
,ὔ M E) ^N, [τ E V 7 c X
Τίς ἡ ἀνωμαλία αὕτη; Οὔπω γὰρ λέγω; ὅτι xat ve-

5

- 5 / e M Mg 2
χροις ἐπεχύθη vo00, χαιτὰ αγια ερ

ἔφη εἷς γὴν * ἀλλ᾽

f
Yt
, - , E 5*5 e , , ^
οὐχ. ἡμεῖς τούτων αἴτιοι, ἀλλ᾽ oi ἀγνώμονες. Διὸ πα-
- , , δῦ M
ραχαλῷ πάντα ἃ ἀφέντας συστρέψαι ἑαυτοὺς χαὶ προσ--
ορ 3 , € /, «“
ιέναι τῷ βαπτίσματι μετὰ προθυμίας ἁπάσης, ἵνα
- e , ANA 21 Y ES
xaX ἐν τῷ παρόντι πολλὴν ἐπιδειξάμενοι σπουδὴν, τῆς
J T / ,
μελλούσης τύχωμεν παῤῥησίας" "jg γένοιτο πάντας
δι σῷ, 2 fee IL M , c Ln ,
ἡμᾶς ἐπιτυχεῖν, χάριτι xo φιλανθρωπίᾳ τοῦ Κυρίου
e dc EN OX - T IT X SN , 3 M
ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ᾧ ἣ δόξα xai τὸ χράτος εἷς τοὺς
m - , ? ,
αἰῶνας τῶν αἰώνων. μήν.

sura virum, ejulatus magnos edebat; ut etiam nunc
sepe contingit, quando :gro conferenda est extrema
unctio.

f τότε deest in Morel.

a Alius ἀφέντες, σπουδάσωμεν μὴ ἀμύητοι τοῦ παρόντος

ἀπελθεῖν βίου, ἀλλὰ τοῦ βαπτίσματος ἐπιτυχεῖν μετά.

IN

ACTA APOSTOLORUM.

HOMIL. II.

OMIAIA μ΄.

m , ^ , "€
Οἱ μὲν οὖν συνελθόντες ἐπηρώτων αὐτὸν λέγοντες
c - us
Κύριε, εἰ ἐν τῷ χρόνῳ τούτῳ ἀποχαθιστᾶνεις τὴν
βασιλείαν τῷ Ἰσραήλ;

3 ^ e y € Ὁ
Ὅταν τι μέλλωσιν ἐρωτᾶν οἵ μαθηταὶ, δμοῦ προσ-
c A e Dod , T ^ 7
ἔρχονται. Τοῦτο δὲ ποιοῦσιν, ἵνα τῷ πλήθει δυσωπή-
* à J N ys , 2 Gi σα, ἐς id
σωσιν. Ἤδεισαν γὰρ; ὅτι τὸ πρῴην παρ᾽ αὐτοῦ cius
E. 3 3
μένον, ὅτι Οὐδεὶς οἱδε τὴν ἡμέραν, P διακρουομένου
nx 53 / M δ
ἦν, οὐχ ἀγνοοῦντος, ἀλλ᾽ ἀναδαλλομένου τὴν ἀπόχρ:--
e ^
σιν" ὅθεν πάλιν προσέρχονται, xot ἐρωτῶσιν. Οὐχ ἂν
Ὁ ΤΥ y » 5 n / E δ
δὲ ἠρώτησαν, εἴ γε ὄντως ἦσαν πεπεισμένοι. "Emeióy,
co / ΕΣ
γὰρ ἤκουσαν, ὅτι Πνεῦμα μέλλουσι λαμόάνειν, ὡς ἄξιοι
- Ὧ 3
λοιπὸν ὄντες ἤθελον μαθεῖν, xo πρὸς ἀπαλλαγὴν ἦσαν
- ^ ,
ἕτοιμοι. Οὐ γὰρ ἐδούλοντο χαθεῖναι ἑαυτοὺς εἰς χινδύ-
τ SY '
γους, ἀλλὰ ἀναπνεῦσαι" διότι οὐ μιχρὰ ἦν τὰ συμόε-
- - - J
δηχκότα αὐτοῖς, ἀλλὰ περὶ τῶν ἐσχάτων ὃ κίνδυνος
ἘΝ c D ,
ἐπεχρεμάσθη. “Οὐδὲν oy αὐτῷ περὶ τοῦ Πνεύματος
*, LJ F ων
εἰπόντες, ἐρωτῶσι λέγοντες Κύριε, εἰ ἐν τῷ χρόνῳ
,ὕ c 5 , M
τούτῳ ἀποχαθιστάνεις τὴν βασιλείαν τῷ Ἰσραήλ; Καὶ
E 5 , E ' rone E Ap Ὁ Ὁ 2 04
οὐχ εἶπον, πότε; ἀλλὰ, εἰ νῦν; φησίν" οὕτως ἐπεθύ-
μουν “τὴν ἡμέραν μαθεῖν. Διὸ xol μετὰ πλείονος
7: co e 5 VN OS. - 55 eo 0 /
προσίασι τῆς τιμῆς. ᾿Εμοὶ δὲ δοχεῖ οὐδὲ τετρανῶ)σθαί
- - J y ET '
πως αὐτοῖς, τίς ποτε ἦν 7j βασιλεία" οὔπω γὰρ ἦν τὸ
Πνεῦμα διδάξαν αὐτούς. Καὶ οὐχ εἶπον, πότε ταῦτα
ἔσται; * ἀλλὰ τί; Εἰ ἐν τῷ χρόνῳ τούτῳ ἀποχαθιστά-
Ζ 2 |^ à à
c E A -
veto τὴν βατιλείαν τῷ ᾿Ισραήλ; ὡς ἤδη ἐχπεπτωχυῖαν.
"mo e / d Wesce se
Ταῦτα οὕτω πυνθάνονται, ὅτι περὶ τὰ αἰσθητὰ ἔτι
Y
διέκειντο, εἰ xo μὴ δμοίως ὡς πρότερον: οὐδὲ γὰρ
2 , , e ' (t /
οὐδέπω γεγένηντο βελτίους. Οὕτω λοιπὸν οὗτοι μεί-
ζονα περὶ αὐτοῦ ἐφαντάζοντο. ᾿Κπεὶ οὖν ἀνήχθησαν,
M συν, 5 / 2 - ^ /, 5 /, M
xol αὐτὸς ἀνηγμένως αὐτοῖς διαλέγεται. Οὐχέτι γὰρ
^ " x
λέγει πρὸς αὐτοὺς, ὅτι Οὐδὲ 6 ΥἹὸς οἰδε τὴν ἡμέραν "
, ^ Ps Jm € 5 μὴ cC ^ , ^ M
ἀλλὰ τί; Οὐχ ὑμῶν ἐστι ἡνῶναι χρόνους 7j καιροὺς,
C 35 3 »
οὺς ὃ Πατὴρ ἔθετο ἐν τῇ ἰδίᾳ ἐξουσίᾳ. Μείζονα αἰτεῖτε,
/ M X να Ὁ’ I “ / D
φησί. Kot μὴν ἤδη ἔμαθον xat ἃ πολλῷ μείζονα ἦν.
D Ὁ ei , , D
Καὶ ἵνα μάθης τοῦτο ἀχριδῶς, ὅρα πόσα ἀπαριθμοῦ-
, - ἊΨ /,
μαι. Τί μεῖζον, εἰπέ
x es J ^cN - e
ἔμαθον; μαθον γοῦν, ὅτι Υἱὸς τοῦ Θεοῦ

μοι, τοῦ μαθεῖν αὐτοὺς ἅπερ
ἐστι, χαὶ
Υἱὸν ἔχει ὃ Θεὸς δμότιμον: ἔμαθον, ὅτι ἀνάστασις
ἔσται: ἔμαθον, ὅτι ἀνελθὼν ἐχάθισεν ἐν δεξιδ τοῦ
Πατρός" τὸ τούτου φριχωδέστερον ἔμαθον, ὅτι σὰρξ

b Morel. διαχρονομένου οὐ ἀγνοοῦντος. [Mox Savil. et A.
C. οὐ γὰρ ἂν, εἴ γε... ἠρώτησαν.

* Morel. οὐδὲν οὖν περὶ τοῦ. [Mox Savil. et A. C. οὐ
γὰρ μικρὰ ἦν.

4 [ Savil. ἐπεθύμουν τῆς ἡμέρας, À. C. τὴν ἡμέραν, sine

HOMILIA II.

Car. 1. v. 6. 7gitur qui convenerant, interro-
gabant eum, dicentes : Domine, si in tempore
hoc restitues regnum Israel?

δ

D

1. Discipuli interrogaturi simul adeunt, ut mul-
titudinis reverentia responsionem obtineant. Scie-

bant id quod. nuper dixerat, /Vemo novit diem, pug. 24.

repellentis fuisse, neque ignorantis, sed differen-
tis responsionem : unde rursus accedunt, et inter-
rogant. Non autem interrogassent, nisi id vere per-
suasum habuissent. Quia. enim audierant, se Spi-
ritum sanctum accepturos esse ut jam digni id vo-
E lebant ediscere, jam parati ad libertatem obtinen-
dam. Non enim volebant se in pericula conjicere,
sed potius respirare, eo quod. non exigua essent,
qui illis contgerant, sed de extremis periclitati
essent. Nihil igitur de Spiritu loquuti, sic inter-
rogant : Domine, si in tempore hoc restitues re-
gnum Israel? Non dixerunt, Quando? sed, An
nunc? adeo desiderabant diem cognoscere. Ideo
inulto cum honore adeunt. Puto autem illos non
clare novisse, quodnam esset illud regnum : non-
,5 dum enim Spiritus illos docuerat. Nec dixerunt,
A Quando hac erunt? sed quid? Si in tempore hoc
restitues regnum Israel? utpote quod jam exci-
derat. Hzec ita sciscitantur, quia erga sensibilia
adhuc affecti erant, etsi non quantum antea : rion-
dum enim meliores facti erant. Sic demum hi ma-
jora de illo 1maginabantur. Quia igitur ad altiora
provecti erant, et ipse sublimius eos alloquitur.
Non jam enim ita dicit illis : /Veque Filius diem
nopit; sed quid? T. /Yonm est vestrum nosse
tempora vel momenta,quce Pater posuit in sua
potestate. Majora, inquit, postulatis. Atqui longe
b majora, inguies, jam. didicerant. Ut autem hoc
accurate discas, perpende quam multa recenseam.

Quid, quiso, majus iis, quz didicerant? Ipsi γραη. 5.

nempe esse Filium Dei, esse Patri honore parem

didicerant; resurrectionem fore, ipsum ascenden- 3754/7. 17

tem sessurum ad dexteram Patris. Rem item ma-
gis stupendam didicerant, quod caro superne se-

μαθεῖν.]

* [ Savil. et ἃ. C. ἀλλὰ μετὰ πλείονος τιμῆς προσίασι,
λέγοντες, εἰ ἐν x. τ' λ., his verbis ex superiore loco huc
transpositis.]

36.

Marc. 13.

32.

17.
19.
"Zuc. 251
θο.
Marc. 16.
19.

18

deat, et adoretur ab angelis, quod iterum ventu-

S. JOANNIS CHRYSOST.

Matth, 16, E05 Sit judicare mundum universum : didicerant,

ARCHIEP. CONSTANTINOP

z /, ^ - € ^ 9 J^

ἄνω κάθηται, καὶ προσχυνεῖται ὑπὸ ἀγγέλων - ἔμα-
dg eoe ΄ -

θον, ὅτι ἥξει πάλιν χρῖναι πάντα τὸν χόσμον" ἔμαθον,

27. quod ipsi quoque tunc sessuri essent judices duo- ὅτι μέλλουσι χαθεδεῖσθαι χαὶ αὐτοὶ τότε χριταὶ τῶν
᾿Ξ ρει 27 decim tribuum Israel : didicerant Judzos ejicien- δώδεκα φυλῶν τοῦ Ἰσραήλ᾽ ἔμαθον, ὅτι Ἰουδαῖοι " ἐχ-
38: D Tu esse, atque eorum loco ingressuras gentes. Di- C άλλονται, οἱ δὲ ἐξ ἐθνῶν ἀντεισέρχονται. Τὸ ταῦτα
73 scere hzc futura esse, magnum est; discere vero, εἰδέναι ὅτι ἔσται, μέγα " τὸ δὲ μαθεῖν, ὅτι βασιλεύσει
aliquem esse regnaturum, et quando id accidet, τις ἢ τὸ πότε, οὐδὲν pepe Ἔμαθε Παῦχος ἃ οὐχ
2. Cor. 12. Π 0} ita magnum est. Didicit Paulus quae nonli- ἐξὸν ἀνθρώπῳ AE τὰ πρὸ τοῦ χόσμου ἅπαντα
E cebat homini loqui, omnia que mundum hunc ἔμαθε. Τί μαθεῖν P δυσχολώτερον, τὴν ἀρχὴν, ἢ τὸ
processerant, Utrum discere difficilius esi, ρυῖποῖ-. τέλος; Εὔδηλον, ὅτι τὸ π πρῶτ τον. Οὐχοῦν τοῦτο Mob-
pium an finem? Liquet, prius esse difficilius. At- σῆς ἔμαθε, χαὶ Werl χαὶ πρὸ πόσων χρόνων, δεί-
qui id Moyses didicit, et quando et quanto ante χνυσι 8€ ὧν ἀριθμεῖ τὰ € ἔτη. 'Γοῦτο xot Σολομῶν, διὸ
tempore declarat, com annos enumerat. Hoc et Sa-.— xo ἔλεγε" Mvnpxoveóce) τὰ ἀπ᾽ αἰῶνος. Ὅτι τοίνυν
ἔν 51. ]omon sciebat; Tm ait : Commemorabo ea, qu& ἐγγύς ἐστιν, ἴσασι μετὰ ταῦτα xal οὗτοι" ὥσπερ χαὶ
| fuerunt a duds Quod porro Dominus prope p ὃ Παῦλος, λέγων - Ὃ Κύριος ἐγγὺς, μηδὲν μεριμνᾶ-
sit, hi postea. noverunt, ut et Paulus, qui dicit : τε, Ἀλλὰ τότε οὖχ ἔγνωσαν, καίτοι λαθόντες τεχμή--
Philipp. 4. Dominus prope est, nihil solliciti sitis. Sed gut. Ὃ δὲ Χριστὸς ὥσπερ εἶπεν, Οὐ μετὰ πολλὰς
10M tunc non noverant, tametsi signa jam accepe- ταύτας ἡμέρας, ἀγρυπνεῖν αὐτοὺς βουλόμενος, xol
rant. Christus autem quemadmodum dixit, /Von οὐχ ἐδήλωσε φανερῶς οὕτω καὶ νῦν ποιεῖ. Ἄλλως δὲ,
post multos hos dies, volens 1105 vigiles esse, “ χαὶ ἐχεῖνοι ἐνταῦθα οὐ περὶ συντελείας, ἀλλὰ περὶ
nec evidenter rem declaravit: ita et nunc facit. βασιλείας ἐρωτῶσι" διὸ καὶ, Ei ἐν τῷ χρόνῳ τούτῳ
Illi autem hic non de consummatione, sed de re- ἀἄποχαθισ bs yetG τὴν βασιλείαν τῷ iun ἔλεγον.
gno interrogant; ideoque dicebant : Sz in tempore ὋὉ δὲ οὐδὲ τοῦτο αὐτοῖς ἐξεχάλυψε. Ley δὲ τοῦ τέλους
hoc restitues regnum Israel? lle vero neque χαὶ πρὸ τούτου τοῦτο ἠρώτων᾽ dXX ob “ ὥσπερ ἐχεῖ
id eis revelavit. De fine autem antehac interro- ἀπεχρίνατο σφοδρότερον, ἀπάγων αὐτοὺς τοῦ νομίζειν
gabant ; sed non quemadmodum illic severius re- pg. τὴν ἀπαλλαγὴν εἶναι πλησίον, καὶ “ ἐνέδαλεν εἰς τοὺς
spondit, abducens illos, ne putarent liberationem κινδύνους" οὕτω xal ἐνταῦθα, ἀλλ᾽ ἥμερ ρώτερον. Ἵνα

esse vicinam, et conjecit illos in. pericula: ita et γὰρ UT, δοχῶσιν δόρίισθαι μηδὲ προφάσεις εἶναι ταῦτα,
hfc facit, sed mansuetius. Ne putarent enim sibl ἄχουσον xoi πῶς εὐθέως αὐτοῖς δώσειν ἐπαγγέλλεται
contumeliam inferri, neve crederent hzc obtentus — 27^ ᾧ ἐχάρησαν. "Ez γαγε γοῦν - Ἀλλὰ λ' ἤψεσθε ὃ om.
esse, audi quomodo statim illis polliceatur seali- — γαμιν ἐπελθόντος τοῦ ἁγίου Πνεύματος ἐφ᾽ ὑμᾶς, xol
quid daturum, de quo gauderent. Subjecit igi- ἔσεσθέ uox μάρτυρες ἔν τε Ἱερουσαλὴμ, χαὶ ἐν πάσῃ

tur : 8. Sed accipietis virtutem. supervenientis τῇ Ιουδαίᾳ, xoà Σαμαρείᾳ, καὶ ἕως ἐσχάτου τῆς γῆς.
in vos Spiritus sancli, et eritis mihi testes in ^ Εἶτα, ἵνα μὴ πάλιν αὐτὸν ἐρωτῶσιν, εὐθέως ἄνε-

Jerusalem, et in omni Judea, et Samaria, et
usque ad ultimum terre. Deinde ne rursus ipsum
interrogarent, statim assumtus est. Quemadmo-
dum igitur illic metu ipsos obtenebravit, cum di-
xit, se nescire : sic et hoc loco statim assumtus, ut
dicitur. Multo namque rei desiderio tenebantur,
neque destitissent; ac necesse admodum erat, ne
scirent id, quod scire cupiebant. Dic enim mihi,
quid minus credunt genüles, an fataram consum-

» Duo Mss ἔξω βάλλονται. Mox iidem ἐθνῶν
ται.

b Alius δυσχολώτερον, ἡ ἀρχὴ ἣ τὸ τέλος. Infra unus
1olam seriem mutat sine ulla sensus diversitate.

c Savil. χαὶ ἐχεῖνοι o) περὶ τῆς χγαθόλου αὐτὸν ἠρώτων
συντελείας, ἀλλὰ, εἰ ἐν τῷ. [Cod. A. C. ἄλλως δὲ ἐχεῖνοι οὐδὲ

περὶ, etc. ut Savil. Mox iidem aliter verba constituunt. ]

εἰσέρχον-

λήφθη. "Καθάπερ οὖν ἐχεῖ τῷ φόδῳ αὐτοὺς ἐσχότωσε,
xai τῷ εἰπεῖν, οὐχ οἶδα - οὕτω xo ἐνταῦθα, τὸ ᾽Ανε-
λήφθη εἰπών. Καὶ γὰρ πολλὴν
à
/
τὴν ἐπιθυμίαν, xal οὐκ ἂν ἀπέστησαν, xal σφόδρα
Y
Εἰπὲ γάρ μοι"

e cC [*4 Pj 7 *
υᾶλλον ἀπιστοῦσιν “Ἕλληνες; ὅτι συντέλεια ἔσται,

τοῦ πράγματος εἶχον

E] - ΣΕΥ S PAIN M Inu D
αναγχαιον Ἣν αὐτοὺς μη μαθεῖν: τι

, »
ἢ ὅτι ἃ Θεὸς γέγονεν specus xoi " ἐχ Παρθένου
^^ ,
προῆλθε μήτ ρας; χαὶ μετὰ σαρχὸς E ROS

&o' οὐχὶ τοῦτο; Πάντως χαὶ σ

Lectio Morelli quam servamus eodem recidit.
d Unus ἐνέδαλλεν. Infra idem ἄχουσον τί
θέως.
a Idem χαθάπερ γὰρ ἐκεῖ. [Μοχ Savil. et A. C. xai
ἐνταῦθα τῷ (χαὶ τῷ C.) ἀναληφθῆναι.
» Unus ἐχ παρθένου προῆλθε xai ὃ σορὸς Σολομῶν puat,

φησιν" εὖ-

μνημονεύσω τὰ ἀπ᾽ αἰῶνο:. ἀλλ᾽ αἰσχύνομαι.

IN ACTA

- Y» d »*
πράγματός τινος ἀδιαφόρου. Eica πάλιν ἵνα μὴ εἴ-
^ !5 UNS N 5 E O2 c Hl Δ -

πωσι, διατί ἐπαίρεις τὸ πρᾶγμα; Οὺς 6 Πατὴρ, qn
c ͵ ^

civ, ἔθετο ἐν τῇ ἰδία ἐξουσία. Καὶ μὴν μία Πατρὸς
m - / € e A - e C, - ST € -

xal αὐτοῦ ἐξουσία, ὡς ὅταν λέγη “Ὥσπερ γὰρ ὃ ns

- ,
τὴρ ἐγείρει τοὺς νεχροὺς χαὶ ζωοποιεῖ, οὕτω χαὶ ὃ
Υἱὸς οὺς θέλει ζωοποιεῖ. Ei ἔνθα ἐργάσασθαι δεῖ,
Ly c ES EL ἐὰν , T h » 2"

μετὰ τῆς αὐτῆς αὐτῷ " πράττει ἐξουσίας: ἔνθα εἰδέναι
A 3. 1 Y cT 2 ὦ b 5 χ Y A
χρὴ, οὐχὶ μετὰ τῆς αὐτῆς οἶδεν ἐξουσίας: Καὶ μὴν
E PM 3 DJ - ^ MN 5, ,
τοῦ μαθεῖν τὴν ἡμέραν πολλῷ μεῖζον τὸ vexpoug ἐγεί-

ρειν. Εἰ τὸ μεῖζον μετ᾽ ἐξουσίας ποιεῖ, οὐ πολλῷ μᾶλ-
λον τὸ ἕτερον;

Ἀλλ᾽ ἵνα μάθητε, ἐπὶ δποδεύγματος ποιήσω τοῦτο
, Ὅ el »^ ^, , λ ,
φανερόν. Ὥσπερ ὅταν ἴδωμεν παιδίον ἀποχλαιόμενον,
xal συνεχῶς βουλόμενόν τι λαθεῖν παρ᾽ ἡμῶν οὐχ
- - c M NIA
ἀναγχαῖον αὐτῷ, υδλλον ἀποχρύψαντες, γυμνὰς δεί-
- RÀ er
χνυμεν τὰς χεῖρας, λέγοντες, ἰδοὺ οὐχ ἔχομεν " οὕτω
Ἁ 4 X is 2 Hh , AERA [74 M
xal αὐτὸς τοῖς ἀποστόλοις πεποίηχεν. ὥσπερ τὸ
παιδίον ἐχεῖνο, xol μὴ δειχνύντων ἡμῶν ἐπίχειται
- 25w d (x , ^ 325p y /
χλαῖον, εἰδὸς ὅτι ἐξηπάτηται" εἶτα ἀφέντες ἄπιμεν λέ-
γοντες * χαλεῖ με ὃ δεῖνα, xot ἕτερόν τι ἀντ᾽ αὐτοῦ δι-
δόαμεν, βουλόμενοι αὐτὸ ἀπαγαγεῖν τῆς προαιρέσεως,
χαὶ θαυμάζοντες ἐχεῖνο ἀντὶ τούτου, xal δόντες ἀπο-
δου e Y € rd ^ EJ J 5 ἢ 7
πηδῶμεν " οὕτω x«i ὃ Χριστὸς ἐποίησεν. ᾿Εζήτουν
ἐχεῖνοι λαδεῖν * ** ἔφη οὗτος μὴ ἔχειν. “Ὅμως xol
Pad 5 , , VN , E] / a /
πρῶτον ἐφόδησεν ἐπεὶ δὲ πάλιν ἐζήτουν, ἔφη πάλιν
μὴ ἔχειν. Πλὴν οὐ go6si νῦν, ἀλλὰ μετὰ τὸ δεῖξαι
τοῦτο ὃ πεποίηχε, λέγει καὶ εὐπρόσωπον ἀφορμήν"
c ^ - )
ὅτι Ὃ Πατὴρ ἔθετο ἐν τῇ ἰδία ἐξουσίᾳ. Τί οὖν; σὺ
3, ΤᾺ M τ , , , EE, M ,
οὐχ οἶδας τὰ τοῦ Πατρός; ἀλλ᾽ αὐτὸν μὲν γινώσχεις,
S LS adi 73 LAN E PESE ,
τὰ δὲ αὐτοῦ οὐχέτι; Αὐτὸς εἶπας" Οὐδεὶς γινώσχει
τὸν Πατέρα, εἰ μὴ ὃ Υἱός: xoi, Τὸ μὲν Πνεῦμα
πάντα ἐρευνᾷ, xal τὰ βάθη τοῦ Θεοῦ" σὺ δὲ οὐδὲ
ES *^ LÀ 32 e -- e 7
τοῦτο οἰδας: Ἄπαγε. Οὐχ ἵνα τοῦτο ὑποπτεύσω-
μεν; τοῦτο εἴρηχεν" ἀλλ᾽ ἀγνοεῖν προσποιεῖται, τῆς
5 / / E) 7 τὶ /, 5 /, Ἐτ
ἀχαίρου ζητήσεως ἀπάγων αὐτούς. ᾿φοδήθησαν οὖν
ἐρωτῆσαι πάλιν, ἵνα μὴ ἀχούσωσι" Καὶ ὑμεῖς ἀσύνε-
τοί ἐστε; Πολλῷ γὰρ μᾶλλον αὐτὸν ἐφοδοῦντο “ νῦν,
ἢ τὸ πρότερον. ᾿Αλλὰ λήψεσθε δύναμιν ἐπελθόντος τοῦ
c io Π , 0 2, 8 € c “Ὁ Ξ M z - 5 N
ἁγίου Πνεύματος ἐφ᾽ ὑμᾶς. "meo γὰρ ἐχεῖ οὐ πρὸς
ἃ ἠρώτησαν ἀπεχρίνατο (διδασκάλου γὰρ τοῦτό ἐστι,
μὴ * ἃ βούλεται ὃ μαθητὴς, ἀλλ᾽ ἃ συμφέρει μαθεῖν,
διδάσχειν)" οὕτω xal νῦν, ἃ ἔδει μαθεῖν διὰ τοῦτο
/ d. M οὐ ὦ vy y 2 -
προλέγει, ἵνα μὴ ταραχθῶσιν. ἄρα ἔτι ἀσθενεῖς
* c e
ἦσαν. Ὥστε δὲ παῤῥησιάζεσθαι, ἐπῆρεν αὐτῶν τὰς
ψυχὰς, χαὶ τὰ φορτιχὰ συνεχάλυψεν. Ἐπειδὴ γὰρ
ἔμελλεν αὐτοὺς μικρὸν ὕστερον λοιπὸν καταλιμπάνειν,
* [πράττεις Savil. et C. ; et mox οἶδας.

** [Sayil. et A. C. ἔφη μὴ ἔχειν. καὶ πρ. &p.]
* Sic Savil. recte, Morel. vero νῦν, xai τὸ πρότερον,

APOSTOLORUM IIOMIL.

D

MN. TO

Virginis utero prodierit, atque cum carne ab ho-
minibus yisus sit? annon hoc postremum? Ita
certe dicturus es. Verum pudet me hac de re sepe
loqui, quasi de negotio quopiam indifferente. Rur-
sus ue dicerent, Cur rem suspendis? ait, Que
Paterposuit in sua potestate. Atqui una est Patris

et Filii potestas, ut cum dicit : Sicut enim Pater Joan.5.21.

moriuos suscitat et viyificat, ita ei Filius quos
vult vivificat. S1 cum operari oportet, cum ea-
dem agit potestate, annon cum scire quidpiam
oportet, cum eadem scit potestate? Attamen longe
majus est mortuos suscitare, quam scire illam
diem. Quod si id, quod majus est, cum potestate
facit, annon multo magis faciet et alterum?

2. Verum ut rem discatis, exemplo vobis illam
declarabo. Sicut cum infantem videmus ploran-
tem, ac sepe quidpiam a nobis petentem sibi non
necessarium, id occultamus, vacuasque illi manus
ostendimus, dicentes , Ecce non habemus: ita et
ipse apostolis fecit. Verum ut infans ille, si ni-
hil ostendamus, insiat plorando, se delusum vi-
dens, nosque discedimus dicentes : Vocat me quis-
piam, et ejus quod petebat loco, aliud quidpiam illi
damus, ut eum a tali desiderio avocemus, et lau-
dantes id quod damus pre re quzsita, statim nos
subducimns : sic fecit Christus. Illi accipere quze-
reb ant; hic se habere negavit. Attamen primo deter-
ruit; at quia rursus quzrebant, iterum dixit se non
habere. V erum jam non territat, sed postquam osten-
dit id quod fecerat, affert probabilem causam; Pa-
ter, inquit, posuit in sua potestate. Quid ergo?
an tu nescis ea, quae Patris sunt? an ipsum nosti,

et que ejus sunt ignoras? Dixisti: /Vemo novit Luc.10.22.
Patrem nisi Filius; et, Spiritus omnia. scru- τὶ cor, 2.

tatur, etiam. profunda Dei ; et tu ne hoc qui- 19:
dem nosti? Absit. Non ut hoc suspicemur, ita lo-
quutus est; sed se nescire simulat, ut illos ab in-
tempestiva questione abducat. Non ausi sunt ergo

iterum interrogare, ne audirent: Et pos insipien- Matth, 15.

tes estis? Multo enim magis illum nunc metue- 16.

Marc.

bant, quam antea. Sed accipietis virtutem Super- i8
venientis Spiritus sancti in. vos. Quemadmo-
dum enim illic non ad interrogata respondit (do-
ctoris enim est, non quod vult discipulus, sed quod
ipsi expedit, docere): ita et nunc, qua discere opus
erat przdicit, ne turbentur. Etenim adhuc infirmi
erant. Ut autem fiduciam indat, ipsorum animos
erigit, et onerosa texit. Quia enim paulo post illos
relicturus erat, nihil ipsis asperum simpliciter lo-

perperam,

4 ( Hzc , ἃ βούλεται... ἀλλά, Vypothetz culpa excide-

rant in Montf]

7-

20 S. JOANNIS CHRYSOST.

quitur; sed quid? Cum admixta laude molesta

mitigat; ac si diceret: Ne timeatis ; nam .Zccipie-

Us virtutem. supervenientis Spiritus sancti in

vos, el eritis mihi testes in Jerusalem, et in

omni Judcea, et Samaria. Quia enim dixerat,

Matih. 10. In viam. gentium ne abieritis, et in civitatem

5 Samaritanorum ne intraveritis ; nunc vero vult

eos przdicare in omni Judza et Samaria; quae

iunc non dixerat, hic addidit, Et usque ad ul-

timum terre. Et, quod omnium terribilissimum

erat loquutus,ne rursus illum interrogarent, 9. 77-

dentibus illis elevatus est, et nubes suscepit

eim ab oculis eorum. Viden' eos predicasse et

implevisse evangelium? Vere rem magnam dedit

illis. Ubi timuistis, inquit, nempe Jerosolymz, ibi

primo przedicate, et postea usque ad ultimum ter-

rz. Deinde ad. fidem faciendam 115, quz dixerat,

Fidentibus illis elevatus est, inquit. Non illis

videntibus resurrexit, sed, /llis videntibus ele-

Patus est; quia neque aspectus hic omnia potuit.

Nam resurrectionis finem. viderunt, initium non

item ; assumtionis vero initium viderunt, non vero

finem. Inutile namque fuisset in resurrectione ini-

tium videre, ipso przsente qui hzc loqueretur, et

sepulcro testificante ipsum ibi jam non esse : sed

qui assumtionem sequuta sunt, verbo discere

oportebat. Quia enim non poterant oculi ad tan-

tam pertingere celsitudinem, nec docere an in

czlum, an quasi 1n celum ascenderit, vide quid

factum sit. Quod ipse Jesus esset, sciebant ex iis,

quz ad ipsos loquutus fuerat ( procul enim posi-

tum non poterant oculis cognoscere): quod autem

in czlum susceptus sit, ipsi postea docuerunt an-

geli. Vide quomodo provisum sit, ut non Spiritu

Cur nubes omnia, sed quzdam oculis cernerentur. Cur autem

e. nubes suscepit eum ? Hoc quoque signum erat,

4. Reg.2. ipsum ascendisse in celum. Non ignis, ut ἽΝ

NM neque currus 1gneus, sed nubes suscepit eum ;

Psal. 193. Quod. erat. czeli. symbolum, ut ait propheta, Qui

3. posuit in nube ascensum suum : quamquam hoc

de Patre dictum est. Ideo dicit, In nube, decla-

rans id esse in symbolo divine potenti? : neque

enim alia virtus ulla in nube conspicitur. Audi

Isai. το. 1, rursus quid alius propheta dicat: Dominus sedet
super nubem levem.

5. Cum ergo de re, quam necessariam puta-

^ ἁπλῶς deest in quibusdam Mss. ut et τί sequens.
b j£ deest in quibusdam.

c Morel. τῆς μὲν ἀναστάσεως.

4 Sic Mss. Morel. vero γίνεται ὥστε μὲν.

* Morel. ὅτι xi τοῦτο.

ARCHiEP. CONSTANTINOP.

b

ταῦτα διαλεγόμενος οὐδὲν λέγει λυπηρὸν ἃ ἁπλῶς" ἀλλὰ
Pd , , M
τί; Mec ἐγχωμίου τὰ λυπηρά φησι, μονονουχὶ λέγων,
M c , ^ e
μὴ φοδηθῆτε- Λήψεσθε γὰρ δύναμιν ἐπελθόντος τοῦ
ἁγίου Πνεύματος ἐφ᾽ ὑμᾶς, xo ἔσεσθέ ἔρτυρες
Y ματος ἐφ᾽ ὑμᾶς, καὶ ἔσεσθέ μοι μάρτυρες
- 4 € m—
ἔν τε Iecotinsiino xai ἐν πάσῃ τῇ IovSaía , xoà Xa-
7 5
μαρείᾳ. ᾿Επειδὴ γὰρ εἶπεν - Εἰς ὁδὸν ἐθνῶν μὴ ἀπέλ-
ee xai εἷς πόλιν Σαμαρειτῶν u^ εἰσέλθητε νῦν
P δὲ βούλεται ἐν πάθῃ τῇ ᾿Ιουδαίᾳ χαὶ Σαμαρείᾳ χη-
ρύσσειν αὐτούς - xal ἃ τότε οὖχ εἶπεν, ἐνταῦθα προσ-
έθηχε, Καὶ ἐ τῆς γῆς; λέ Καὶ τὸ πάν
χε) Καὶ ἕως πεῖς τῆς γῆς; ἔμος αἱ τὸ πάν-
τῶν φοδερώτερον εἰπὼν, ἵνα μὴ: πάλιν αὐτὸν ἐρωτῶσι,
Βλεπόντων αὐτῶν ἐπήρθη; xaX νεφέλη ὑπέλαδεν αὖ-
τὸν ἀπὸ τῶν ὀφθαλμῶν αὐτῶν. Ὃρᾶς ὅτι αὐτοὶ ἐχή-
ρυξαν, xa Na es τὸ εὐαγγέλιον; Ὄντως μέγα
αὐτοῖς ἐχαρίσατο. “Ὅπου δεδοίκατε, φησὶν, ἐν ΠΣ
σολύμοις, ἐχεῖ χηρύξατε πρῶτον, xal ὕστερον ἕως
- , ^ c bd 7, σὰ ἔα , ,
ἐσχάτου τῆς γῆς. Εἶτα πάλιν τῶν λεχθέντων ἣ πίστις"
Βλεπόντων αὐτῶν ἐπήρθη, φησί. DAezóvzov μὲν γὰρ
οὐχ ἀνέστη" Βλεπόντων δὲ ἐτφήρθη ἐπειδὴ οὐδὲ ἐν-
ταῦθα 5 ὄψις τὸ πᾶν ἴσχυσε. Καὶ Ἰὰρ :Tiis ἄναστά-
σεως τὸ μὲν τέλος εἶδον, τὴν δὲ ἀρχὴν οὐχέτι" χαὶ τῆς
ἀναλήψεως τὴν μὲν ἀρχὴν. εἶδον, τὸ δὲ τέλος οὐχέτι.
Παρεῖλχε γὰρ ἐχεῖνο τὸ τὴν ἀρχὴν ἰδεῖν, αὐτοῦ τοῦ
ταῦτα - τς γομένου παρόντος, χαὶ τοῦ μνήματος δη-
ἜΚ κα ὅτι οὖχ ἔστιν ἐχεῖ" ἀλλὰ τὸ μετὰ τοῦτο λόγῳ

qu,
[Ὁ

o2
e

AS 2. m € 5 ᾿ E] bi Li
νὸν ἀνῆλθεν, fj ὡς εἰς τὸν οὐρανὸν, ὅρα τί

ν
σ ' , 5 Le rf oT ς
ὁτι μὲν αὐτός ἐστιν ὃ Ἰησοῦς, ἤδεσαν ἐξ ὧν διελέ-
/5« ES
3 E ἰδόντας

M , , ^ M ay
γέτο πρὸς αὐτούς (πόῤῥωθεν γὰρ οὐχ ἐνῆν
γνῶναι ) * ὅτι δὲ εἰς τὸν οὐρανὸν ἀναλαμθάνεται , αὐτοὶ
λοιπὸν ἐδίδασχον οἵ Ru Ὅρα, πῶς οὗ πάντα
Πνεύματι, ἀλλὰ xo ὄψει γενέσθαι οἰκονομεῖται. Διατί
δὲ νεφέλη ὑπέλαδεν αὐτόν: * Καὶ τοῦτο xexyaipuov ,

Y
ὅτι εἷς τὸν οὐρανὸν ἀνῆλθεν. Οὐ is ὡς ἐπὶ Ἡλίου,
5^ e x e F
οὐδὲ ἅρμα πύρινον" ἀλλὰ γεφέλη αὐτὸν ὑπέλαύεν, ὃ
τοῦ οὖραν

ρανοῦ σύμόολον ἦν, χαθὼς ὃ προφήτης φησίν"
Ὁ τιθεὶς νέφει! τὴν ἐπίόασιν αὐτοῦ, εἰ xal περὶ τοῦ
Hone εἴρητ αι τοῦτο. Διὰ τοῦτο λέγει, ὅτι ἐπὶ νε-
φέ) νης 7 ᾿ δεικνὺς, ὅτι ἐν τῷ συμόόλῳ αὐτῷ τῆς θείας
x

δυνάμεως * οὐδαμοῦ γὰρ ἄλλη τις δύναμις ἐ ἐπὶ νεφέλης

, 5 I^ , “ΜᾺ
φαίνεται. Ἄχουε qe τί φησιν ἄλλος προφήτης" Ὁ

I^ ,
Θεὸς χάθηται ἐπὶ νεφέλης χούφης.
i i td

à

» ,

ἘΠερὶ ἀχαγχαίου γὰρ τῆς ἐρωτήσεως οὔσης. Xu
ρὲ ἀχαγκαίου γὰρ τῆς ἐρωτήσεως οὔσης,

f [ Ita Cod. D. Montf. e Commoel. pro αὐτῷ habebat
φησί. . Savil. et A. C. νεφέλης, ἐν τῷ συμθόλῳ, φησὶ, τῆς...

" [ Hac ordine i ρέει ρας o habent A. C C. Cod. vero D.
Ε μοὶ δὲ δοχεῖ, ὅτι xal τῆς ἐρωτήσεως οὔσης ἔτι, XXl..... γέ-
γονξ. πλὴν χαὶ ἐν τῷ ὄρ. vs2. ,optime.]

IN ACTA APOSTOLORUM. HOMIL. 11. 2

T
LI

bant, interrogarent, cumque dictis admodum in-

tenti essent, et concitati ncc dormitantes, hoe ac-

cidit. In monte quoque nubes propter ipsum erat,

quando Moyses ingressus est ia caliginem ; sed Exod. 33,
non propter illum nubes erat. Ille vero non sim- 9
pliciter dixit, Pado; ne rursum dolerent; sed di- 7,5;. τό.
xit, Spiritum mitto. Quod autem in celum abi- 5- 7:

s Dod ^ Y Ww
προσεχόντων αὐτῶν σφόδρα τοῖς λεγομένοις, καὶ Gte-

»

&£
e

γηγερμένων xal οὐ νυσταζόντων, τοῦτο γέγονε. Καὶ
τῷ ὄρει δὲ νεφέλη δι᾿ αὐτὸν, ὅτε Μωσῆς εἰσῆλθεν εἰς
τὸν γνόφον" ἀλλ᾽ οὐ δι’ ἐχεῖνον ἦν 4 € νεφέλη. Καὶ
οὐχ εἶπεν, ὅτι Πορεύομαι, μόνον, ἵνα μὴ πάλιν ἀλ-
γήσωσιν᾽ ἀλλ᾽ εἶπε xol, ὅτι Τὸ πνεῦμα πέμπω. Ἄρα

Y ES COME TN,
ὅτι εἷς τὸν οὐρανὸν ἀπήει, διὰ τῶν ὀφθαλμῶν ἐμαν-

θανον. Βαθαὶ οἵου θεάματος κατηξιώθησαν. Καὶ ὡς
ἀτενίζοντες ἦσαν, φησὶν, εἰς τὸν οὐρανὸν πορευομένου
αὐτοῦ, x«i ἰδοὺ ἄνδρες δύο πραρειστήχεισαν αὐτοῖς
ἐν ἐσθῆτι λευχῇ, οἱ καὶ εἶπον" ἄνδρες Γαλιλαῖοι, τί

ret, ipsis oculis didicerunt. Ῥαρῶ, quanto specta-
culo dignaii sunt! 10. Cumque intuerentur, in-
quit, Zn ccelum. euntem illum, ecce duo viri ad-
stiterunt illis in veste alba, qui et. dixerunt:

ἑστήκατε ἐμόλέποντες εἰς τὸν οὐρανόν; Οὗτος ὃ "In- 7 τὶ Galilei, quid statis aspicientes in celum ὃ
σοὺς ὃ ἀναληφθεὶς ἀφ᾽ ὑμῶν εἰς τὸν οὐ ρανόν. Δειχτιχῶς Hic Jesus, qui assumtus est a vobis in celum.

/, c

ἐχρήσαντο τῇ
» Es
iid

/ X /, /^,
ἐθεάσασθε αὐτὸν πορευόμενον εἰς τὸν οὐρανόν. ΤΠ λιν

e "m C S 1
λέξει, Οὗτος, εἰπόντες, ὃ ἀναληφθεὶς
€ m ? ^ ^ M el 2). , ^ /
ὑμῶν εἰς τὸν οὐρανὸν, οὕτως ἐλεύσεται, ὃν τρόπον
ἃ eic

, 3 , / E] / J -
τύπον ἀνθρώπων σχηματισθέντες ἐπέστησαν, xot φα-

τ , y Y
τὸ σχῆμα φαιδρόν. Ἄγγελοι γὰρ ἀθρόον τινὲς

Demonstrantium more loquuntur : Zic, qui as-
sumtus est a vobis in celum, sic veniet, quem-
admodum vidistis eum euntem in. celum.
Iterum | leta species est. Angeli enim subito qui-
dam hominum specie adstantes dixerunt : 7 τὶ

σιν" Ἄνδρες Γαλιλαῖοι. Ἀξιόπιστοι λοιπὸν ἐδόχουν D Galilei. Fide digni certe videbantur cum dice-
ἐχείνοις ἐκ τοῦ εἰπεῖν, Ἄνδρες Γαλιλαῖοι. Τί γὰρ — rent, F'iri Galilei. Ad quid enim qui noverant.
ἔδει τοὺς εἰδότας τὴν πατρίδα μαθεῖν, εἰ ἡ τοῦτο — patriam memorassent, nisi ut fidem facerent? Ex
ἦν; Καὶ τῷ σχήματι δὲ ἐπέστρεψαν, καὶ ἐδήλουν, ὅτι — specie quoque illos ad se convertebant, declaran-
ἀπὸ τοῦ οὐρανοῦ εἶσι. Διατί μὴ ταῦτα αὐτὸς αὐτοῖς — tes se de caelis esse profectos. Cur non ipse Chri-
λέγει, ἀλλ᾽ οἵ ἄγγελοι; Διελέχθη. αὐτοῖς προλαδὼν stus hec ipsis loquitur, sed angeli? Prius illis
αὐτὸς πάντα, ὥστε ἀναμιμνήσχκοντος ἦν αὐτοὺς Ovx — omnia dixerat, jam vero per angelos illis in me-
τῶν ἀγγέλων ἅπερ ἤχουσαν. Koi οὐκ εἶπον, ὃν ἐθεά- ^ moriam revocat ea, quie audierant. Nec dixerunt,
σασθε ἀναληφθέντα, ἀλλὰ, Πορευόμενοι εἰς τὸν oó- — Quem vidistis assumtum, sed, Euntem. in ce-
ρανὸν, δηλῶν ὅτι ἀνάδασίς ἐστιν * f; ἀνάληψις" σαρχὸς — lum ; ut ostendatur. assumtionem illam, ascensio-
δὲ τὸ ἀναληφθῆναί ἐστι. Διὰ τοῦτό φασιν" Ὃ ἀναλη- — nem fuisse:carnis autem est assumi. Ideo dicunt:
φθεὶς ἀφ᾽ ὑμῶν, οὕτως ἐλεύσεται᾽ οὐ πεμφθήσεται, Ομὶ assumtus est a vobis, sic veniet : non,
ἀλλ᾽, ᾿Ελεύσεται. Ποῦ οὖν τὸ ἔλαττον ; Νεφέλη ὑπέ- Miitetur , sed, Ζ δῖοι. Qua in re ergo minor est
λαόεν αὐτόν. Καλῶς. Αὐτὸς γὰρ ἐπέδη τῆς νεφέλης" C Filius? JVubes suscepit eum. Recte; ipse enim

/ N
διότι Ὃ ἀναδὰς xoc ἐστι καὶ ὃ χαταδάς. Σὺ δέ μοι
«“ e M M HI M E] , QUE ,ὕ
ὅρα, πῶς τὰ μὲν χατὰ τὴν ἐχείνων διάνοιαν φθέγ-
ν 55) Ὁ - 2 , N
γονται, τὰ δὲ ἀξίως τοῦ Θεοῦ. "Econ λοιπὸν ἣ διά-
e , [4 - m ,
votx τῶν δρωντων᾽ ἐχαρίσατο αὐτοῖς τῆς δευτέρας
, b: Χ , [4 abi N 6
παρουσίας “οὐ μικρὸν γνώρισμα. "ló γὰρ, Οὕτως
E , cC ^ τ / 5 M DU »
ἐλεύσεται, τοῦτο δηλοῦντός ἐστι" μετὰ τοῦ σώ-

e
ὅτι πάλιν

2^

M
1000 ,

M Ni aA 5.09 M
p.106, φησιν, ο ἐπόθουν αχουσαι" xot
gi LE
A 4 N / / L “Ὁ »
σὶν, ἄνδρες δύο παρεστήχεισαν. Διατί εἰπεν, Av-

[4
εἰς χρίσιν ἥξει οὕτως ἐπὶ νεφέλης. Καὶ

ὃρες; Ἀχριδῶς γὰρ * ἑαυτοὺς ἀπετύπωσαν εἰς ἄνδρας

ὡς μὴ πτοηθῆναι. Ot xoi εἶπον " τί ἑστήκατε ἐμδλέ-

8. Morel. [et D.] νερέλη. αὐτὸς ὃὲ οὐκ εἶπεν.

a Al. ἐν τύπῳ ἀνθρωπίνω doy) ἐφάνησαν. [Mox A. C.
ἀξιόπιστοι ἦσαν ἐχεῖνοι ἐχ τοῦ εἰπεῖν, ἄνδρες T. τοῦτο γὰρ ἦν
τὴν πατρίδα μαθεῖν. καὶ τῷ cy. D. ἀξιόπιδτοι λοιπὸν περὶ ὧν
διαλέγονται ὥστε δόξαι. ἐχ τοῦ τόπου χαλοῦσιν αὐτούς. τί γὰρ
ἔδει τοὺς εἰδότας τὴν T- x. τ. λ. Unde saltem recepimus

TOM. IX.

ascendit in nubem : quoniam Qui ascendit, ipse Ephes. 4.

est qui descendit. Animadverte, quomodo alia '
secundum discipulorum mentem dicantur, alia
secundum dignitatem Dei. Sublimiorque demum
facta est mens videntium : ac. secundi adventus
non parvam illis dedit notitiam. lllud. enim, Sic
veniet, hoc significat : cum corpore, inquit:illud
enim audire optabant; et quod iterum nube vectus
ad judicium venturus sit. £t ecce, inquit , duo
viri adstiterunt, Cur dixit, Firi? Quia perfe-
ctam virorum formam repreesentabant, ne illi ob-
stupescerent. Qui et dixerunt, Quid statis aspi-

τοὺς εἰδότας.» pro quo habebat Montf. τούτους, Savilius
τέως, Commel. csjc, sic.]
* [οὐκ ἀνάληψις ^. C ]
b ΑἸ. οὐ μικρὸν αἴνιγμα. [Paulo ante D. καὶ πῶς ἐπήρθη
λοιπὸν..... δρώντων; ὅτι ἐδόθη αὐτοῖς... quod prastat.]
c Alius ἑχυτοὺς διετύπωσαν.

ὥ

22 S. JOANNIS CHRYSOST.

cientes in. celum ? Simul blandientium. verba D
erant, et non tamen sinentium cito exspectare re-
ditum ejus. Hi quod majus est dicunt, quod vero
minus non item. Ipsum sic venturum, et ex calo
exspectandum esse dicunt; quandonam vero, id
tacent. Ab illo autem spectaculo evocatos, dictis
suis attentos reddunt, ut ne quoniam Dominum
jam videre non poterant, putarent ipsum non
ascendisse; utque hanc cogitationem verbis suis

Joán. 13. provenirent. Nam si prius Ticchant, Quo vadis ?

36.

multo magis nunc dixissent, /Vum in tempore y,
hoc restitues regnum Israel ? e illius mansue-
tudinem noverant, ut post passionem interrogarent
illum, JVum restitues? Atqui prius dixerat illis,

Marc. 13. d udituri estis bella et opiniones bellorum : sed

7:

nondum. finis, neque Jerosolyma tunc capietur.
Nunc autem de regno interrogant, non de consum-
matione. Alioquin vero post resurrectionem non
longos cum illis sermones habet. Igitur illi velut
ipsi quoque celebres futuri, 51 id evenerit, percon-
tantur. Ipse vero non declarat an restiturus sit A
necne. Quz necessitas enim, ut illi hoc discerent ?

Matth. 24. Ideo hoc metuentes illi non ultra dicunt : Quod si-

gnum adventus tui, et consummationis seculi ?
sed, JYum restitues regum. Israel? Existima-
bant enim id jam adesse. Ipse vero in parabolis
ostenderat id non prope esse:et jam ubi interro-
garunt, respondet, JZccipietis virtutem. super-
venientis Spiritus sancti in. vos. Animadverte
quod dixerit, Supervenientis, non, Missi; ut pa-
rem honorem ostenderet. Quomodo ergo, Spiritus
sancti inimice, audes illum dicere creaturam? £t B
eritis mihi testes. Assumtionem. subindicavit :
imo potius id, quod jam audierant, in mentem
revocat. Jam ostensum est ipsum in clos ascen-

Psal. 9.2. disse. /Vubes et caligo sub pedibus ejus, inquit,

quo significatur illud : Vubes suscepit eum, uem-
pe celorum Dominum. Quemadmodum enim re-
gem declarat currus regalis: sic illi missus est
currus regalis, ut ne quid triste loqueretur, neve

4. Reg.2. id illis ice quod Eliseo, qui assumto

12.

magistro, tunicam discidit. Quid vero dicunt an-
geli? Hic Jesus, qui assumtus est a vobis in
ccelum, sic veniet; et, Ecce duo viri adstiterunt C

4 Interpres χολαξζόντων legisse videtur, qui vertit
castigantium. Nostra lectio cum sequentibus magis
consentire videtur. Illa tamen alia ferri posset.

* [φθάση D., recte, ut videtur. φθάσει A.]

f Morel.

Y Ita D. Editi καὶ πρὸς αὐτὸ ἀπεχρίνατο, λήψεσθε, λέ-
ων.

* sm 3332 ^
τὸ τέλος, ἀλλ᾽ οὐδέ.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

ποντες εἷς τὸν οὐρανόν: Ἅμα “᾿χολαχευόντων ἦν τὰ
/ , q ec
δήματα, καὶ οὐχ ἐώντων αὐτοὺς προσδοχϑν αὐτὸν πά-
/ τ - ς
λιν εὐθέως. Οὗτοι τὸ μὲν μεῖζον λέγουσι, τὸ δὲ ἔλατ-
τον οὐχέτι. Ὅτι μὲν γὰρ οὕτως ἐλεύσεται, χαὶ ὡς ἐξ
οὐρανοῦ αὐτὸν χρὴ προσδέξασθαι, φασί" τὸ δὲ πότε,
σιγῶσι. Λοιπὸν ἀπὸ τῆς θέας ἐχείνης ἐπέστρεψαν αὖ-
τοὺς πρὸς τὸν αὐτῶν λόγον " ἵνα μὴ διὰ τὸ μὴ δύ
ς πρὸς ὑτῶν λόγ Uf διὰ τὸ μὴ δύ-
- , ^
νασθαι το νομίσωσιν αὐτὸν μὴ ἀνεληλυθέν ναι,
ἀλλ᾽ ἐν ᾧ διαλέ joven * φθάσειν. Ei γὰρ πρὸ τούτου
ἔλεγον, Ποὺ ὃ ordres; πολλῷ μᾶλλον xxi νῦν ἂν ci-
πον" Εἰ ἐν τῷ χρόνῳ τούτῳ, φησὶν, ἀποχαθιστάνεις
M , € , SES ry Y^ , c *
τὴν βασιλείαν τῷ ᾿Ισραήλ; Οὕτως ἤδεσαν αὐτοῦ τὸ
R4 d M M ^ E 2 —— - TN E
ἥμερον, ὅτι xol μετὰ τὸ παθεῖν ἐρωτῶσιν αὐτὸν, Et
5 / 1 EE 5. 2 T o
ἀποχαθιστάνεις: Καὶ μὴν ἔμπροσθεν εἰπεν αὐτοῖς, ὅτι
, 5 , / N τ᾿ M »
Μελλήσετε ἀχούειν πολέμους, x«t ἀχοὰς πολέμων"
ἀλλ᾽ οὔπω f τὸ τέλος, οὐδὲ τὰ “Ἱεροσόλυμα ἁλώσεται.
το ^N M / 5 - τὶ X ,
Νῦν δὲ περὶ βασιλείας ἐρωτῶσιν, οὐ περὶ συντελείας.
Ἄλλως δὲ, οὐδὲ μαχρὸν λοιπὸν πρὸς αὐτοὺς ἀποτείνει
, ἘΠ PCS Ὁ. δὲ 3 M 9 A MP»
λόγον μετὰ τὴν ἀνάστασιν. Ὥς δὴ οὖν xal αὐτοὶ εὖ--
^ , ^ Ld , 5 Ὁ NN i
δοχιμήσοντες, εἶ τοῦτο γένοιτο, ἐρωτῶσιν. Αὐτὸς δὲ
e ΕῚ 5 , ΕἸ EA "D, A Y ΡΞ
ὅτι οὐχ ἀποχαθιστάνει; οὐχ ἐδήλωσε. "Tt γὰρ ἦν τοῦτο
5 - 5 N - , Ὁ M ^ ,ὔ
ἀναγχαῖον αὐτοὺς μαθεῖν: Διά τοι τοῦτο χαὶ δεδοιχό-
τὲς οὐχ ἔτι εἶπον" τί τὸ σημεῖον τῆς σῆς παρουσίας, καὶ
τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος; ἀλλ᾽, Εἰ τὴν βασιλείαν τῷ
Ἰσραὴλ ἀποχαθιστάνεις ; νόμιζον γὰρ αὐτὴν ἤδη
παρεῖναι. Αὐτὸς δὲ xol ἐν παραδολαῖς ἔδειξεν, ὅτι
Cue: 7 Y Z0 3: v *.2 * 2 i 5
οὖχ ἐγγύς - xai ἔνθα ἠρώτησαν, * o0 πρὸς αὐτὸ ἀπε-
duin ἀλλὰ, moe φησὶ, δύναμιν ἐπελθόντος
τοῦ ἁγίου Πνεύματος ἐ τ ὑμᾶς. Ὅρα, ᾿Ἐπελθόντος,
οὐ πεμφθέντος, εἶπεν, ἵνα τὸ ἰσάτεμιον δείξη. Πῶς οὖν,
ὦ πνευματομάχε, χτίσμα τολμᾶς εἰπεῖν; Καὶ ἔσεσθέ
μοι μάρτυρες. Ἠνίξατο τὴν ἀνάληψιν" μᾶλλον δὲ ἃ
ἤδη προήχουσαν, xai νῦν αὐτοὺς πάλιν ἀνέμνησεν.
Ἤδη ἐδείχθη, ὅτι εἰς τὸν οὐρανὸν ἀνῆλθε. - ἐφέλη χαὶ
γνόφος ὑπὸ τοὺς πόδας αὐτοῦ, φησί * τοῦτο γὰρ δηλοῖ
τὸ, Νεφέλη ὑπέλαόεν αὐτόν " τὸν τοῦ ME φησὶ
Ac Καθάπερ γὰρ βασιλέα δείχνυσιν ὄχημα
Ω λιχὲ a ATE - eméu of M FS
βασιλικὸν, οὕτω xai ἐπ’ αὐτὸν ἐπέμφθη τὸ ὄχημα
N *
b τὸ βασιλιχὸν, ἵνα μηδὲν φθέγξωνται λυπηρὸν, μηδὲ
^ ej , ce € CT - cm NON ,
τὸ αὐτὸ πάθωσιν, ὅπερ ὃ EXtccaioc, τοῦ διδασχάλου
E] nz bj 2c 7T Y 4 , RA H
ἀναληφθέντος, διαῤῥήξας τὸν χιτωνίσχον. Kat τί φα-
ts. ;2,5 eate day 5959 es Se 5» *
cw; Οὗτος ὃ Ἰησοὺς ὃ ἀναληφθεὶς ἀφ᾽ δμῶν εἰς τὸν
E] »! cr 5 , Y ze x y ,
οὐρανὸν, οὕτως ἐλεύσεται: καὶ, ᾿Ιδοὺ ἄνδρες δύο
παρειστήχεισαν αὐτοῖς. Eixózoc. ᾿Επὶ στόματος γὰρ

^ [ Longe aliter habetur locus in D. ὥστε δεῖξαι, ὅτι
els τὸν op. ἀν. καὶ σχόπει; πῶς xxl οὗτος ὅπερ ὃ Δαβὶδ νε--
φέλη xai γνόφος χύχλῳ αὐτοῦ φησι, τοῦτο νῦν δηλοῖ τῷ εἰπεῖν,
yzg.]

b Morel. τὸ βασιλιχόν *
interpositis, male.

μηδὲ τὸ αὐτὸ πάθωσιν, omissis

P IN ACTA

δύο μαρτύρων σταθήσεται πᾶν ῥῆμα. Καὶ τοῦτα αὐτὰ
φθέγγονται. Καὶ ἐν ἐσθῆτι, φησὶ, λευχῇ. “Ὥσπερ ἤδη
ἄγγελον εἶδον ἐπὶ τοῦ μνήματος ἐν ἐσθήσεσιν “ ἀνα-
στραπτούσαις, καὶ προεῖπεν αὐτῶν xol τὴν διάνοιαν "
οὕτω xot τῆς ἀναλήψεως αὐτοῦ κήρυξ ἄγγελος γίνεται"
εἰ χαὶ οἱ προφῆται πολλαχοῦ προεῖπον, ὥσπερ καὶ
περὶ τῆς ἀναστάσεως.

Πανταχοῦ ἄγγελοι γίνονται χήρυχες, ὡς ἐπὶ τῆς

, ε N Y 5 " € 3 * —
γεννήσεως; ὡς πρὸς τὴν Μαρίαν πάλιν, ὡς ἐπὶ τῆς
» , e EU ES £l SON
ἀναστάσεως " οὕτω δὴ καὶ ἐπὶ τῆς ἀναλήψεως * μᾶλ--
λον δὲ καὶ ἐπὶ τῆς δευτέρας παρουσίας ἄγγελοι φανοῦν -

ν᾿ 3 -T-
ται προτρέχοντες. Εἰπόντες δὲ, Οὗτος ὃ Ἰησοῦς ὃ
, M 7 3 fe. ΩΣ er τὶ ^ 3 ,
ἀναληφθεὶς ἀφ᾽ ὑμῶν, ἵνα μιὴ αὐτοὺς ἐξαπορήσωσιν,
3 d cr 2 , E] / '
ἐπήγαγον: Οὕτως ἐλεύσεται. ᾿Ανέπνευσαν μιχρὸν
ἀχούσαντες, ὅτι πάλιν ἐλεύσεται, χαὶ ὅτι οὕτω, καὶ
cT Y
οὐχ ἔσται “ ἀπρόσιτος. Καὶ τὸ "Ag! ὑμῶν δὲ, οὐχ
ἁπλῶς πρόσχειται, ἀλλὰ τῆς ἀγάπης ἐστὶ παραστατι-
xbv τῆς εἰς αὐτοὺς, xol τῆς ἐχλογῆς; xai ὅτι οὐκ
ιν A 3k 4/f* ^ A 3 ΕἸ “ ,
ἀφήσει, οὺς ἐξελέξατο. Τῆς μὲν οὖν ἀναστάσεως αὖ-
€ ,
τὸς γέγονε μάρτυς ( πάντων γὰρ τοῦτο θαυμασιώτερον
ἦν μετὰ τὸν τόχον, μᾶλλον δὲ xai πρὸ τοῦ τόχου, τὸ
ἑαυτὸν ἀναστῆσαι. Λύσατε γὰρ, φησὶ, τὸν ναὸν τοὺ-
τον, χαὶ ἐν τρισὶν ἡμέραις ἐγὼ ἐγερῶ αὐτόν) τῆς δὲ
μελλούσ! H e » ju Οὔ 2) ,
μελλούσης παρουσίας, oi ἄγγελοι, Οὕτως ἐλεύσεται,
λέγοντες. Et τις τοίνυν ἐπιθυμεῖ τὸν Χριστὸν ἰδεῖν, εἴ
μ e ,

3 - d 5 5s 9 Χ ES 2 , à!
τις ἀλγεῖ, ὅτι οὐκ εἶδεν αὐτὸν, τοῦτο ἀκούσας, βίον
θαυμαστὸν ἐπιδειχκνύσθω, x«i πάντως ὄψεται, xal
οὐχ ἀποτεύξεται. Μετὰ γὰρ πλείονος ἥξει δόξης * πλὴν
οὕτω μετὰ γεφέλης, οὕτω μετὰ σώματος" xal πολλῷ
θαυμασιώτερον ἰδεῖν αὐτὸν ἀπὸ τοῦ οὐρανοῦ καταδαί-

ΓΕ τ b 2 / dg i zl
νοντα, ἢ ἀπὸ τῆς γῆς ἀναδαίνοντα. "Oct μὲν οὖν
ur x 378. ὦ ^ 3.7 , nom
ἥξει, εἶπον " ἐπὶ τίνι δὲ, οὐκέτι προσέθηκαν. Τοῦτο

ἣν ἀνάστασιν βεδαιοῖ. Εἰ γὰρ μετὰ σώ ?
τὴν ἀνά L Εἰ γὰρ μετὰ σώματος ἄνε-

, -Ὁ e b , es
λήφθη, πολλῷ μᾶλλον μετὰ σώματος ἀνέστη. Ποῦ
εἰσιν οἵ διαπιστοῦντες τὴ ἀναστάσει; τίνες εἰσίν; εἶπέ

σ E , - e ^
μοι" Ἕλληνες, ἢ Χριστιανοί; ἀγνοῶ γάρ: μᾶλλον δὲ
5 E) c g / 5 e M Ὁ
οἰδα ἀχριδῶς. “Ἑλληνές γάρ εἶσιν, ot καὶ τῇ δημιουρ--

, bd J c ^ c
γίᾳ τῆς χτίσεως διαπιστοῦντες. "TOv. γὰρ αὐτῶν ἐστι
A - c E e
μὴ συγχωρεῖν ἐξ οὐκ ὄντων ποιεῖν τι τῷ Θεῷ, xol τὰ
", ESL ' ^. "5
χείμενα μὴ λέγειν αὐτὸν ἀνιστᾶϊν, Etica αἰσχυνόμενοι,
x δ m c ej τὭ
ὅτι οὐκ ἴσασι τὴν δύναμιν τοῦ Θεοῦ, ἵνα μὴ τοῦτο
ἐγχαλῶνται, φασίν: οὗ διὰ τοῦτο ταῦτα λέγομεν,
ἀλλ᾽ ὅτι οὐ χρεία σώματος. Εὔχαιρον ἀληθῶς εἰπεῖν"
€ M b /,
Ὁ γὰρ μωρὸς μωρὰ λαλήσει. Θὺχ αἰσχύνεσθε ἐξ οὖχ
ὄντων οὐδὲν διδόντες ποιεῖν τὸν Θεόν ; Εἰ δὲ ἐξ ὄντων

- » D
ποιεῖ, τί διαφέρει τῶν ἀνθρώπων; Ἀλλὰ πόθεν,
AN Y ya 1 ΟΝ
φησὶ, τὰ χαχά; Μὴ γὰρ, ἐπειδὴ οὐχ οἶδας πόθεν,

e Alius ὀστραπτούσαις. [ Paulo ante D. ἄγγελος ὥρθη.

Mox idem egregie εἰ δὲ οἱ προρῆται μὴ τοῦτο προεῖπον, μὴ
θχυμώσης᾽ περιττὸν γὰρ ἦν ἰδία τι λέγειν περὶ σὐτῆς τῇ ἀνα-

APOSTOLORUM.

HOMIL. Il. 25

illis. Jure quidem. Nam in ore duorum testium Deut. 17.6.

stabit omne verbum. Et hi eadem ipsa loquun-
tur. Zn veste, inquit, alba. Quemadmodum jam

ante ad monumentum angelum viderant in vesti- Mat. 28.
bus fulgidis, qui predixit illis quid in animo ver-

sarent:sic et assumtionis ejus przeco angelus est.
Quod etiam propheta szepe praedixerant, ut et ea
qua resurrectionem spectabant.

4. Ubique angeli nuntii sunt : sic in natali, sic
ad Mariam, sic in resurrectione, perindeque in
D assumtione : imo etiam in secundo adventu angeli

precurrentes videbuntur. Cum dixissent autem,

Hic Jesus, qui assumtus est a vobis, ne con-

sternarent illos, adjiciunt, Sc veniet. Paulum

respirarunt audientes ipsum rediturum esse, et
sic rediturum , nec inaccessum fore. Illud vero,

-4 vobis, non sine causa additur; sed ejus erga

illos amorem declarat , et electionem ipsorum, in-

nuitque non relicturum esse eos quos elegit. Re-

surrectionis ergo suze ipse testis fuit (imo eorum ,

qua ante partum, atque etiam post partum con-

tigerunt , illud maxime mirandum, quod seipsum
E suscitaverit. Nam ait : Solvite templum hoc, et
in tribus diebus excitabo illud) : futurum au-
tem adventum angeli ita indicant, Sic veniet. Si
quis ergo Christum videre cupit; si quis dolet
quod illum non viderit : his auditis, admirandam
vitam exhibeat, et sic videbit, nec aberrabit a
scopo. Nam cum majore venturus est gloria;
sed sic cum nube, sic cum corpore : ac longe
mirabilius erit sic ipsum videre de calo descen-
dentem, quam a terra ascendentem. Venturum
j igitur dixerunt : qua vero de causa venturus sit ,
non addiderunt. Hoc resurrectionem confirmat. Si
enim cum corpore assumtus est, multo magis cum
corpore resurrexit. Übinam suntii, qui resurre-
ctioni non credunt? qui sunt illi, dic mihi, gen-
tiles an Christiani? Id certe nescio; imo potius
probe novi. Gentiles quippe sunt, qui creationi
non credunt. Eorumdem enim est, non concedere,

Deum posse aliquid ex nihilo creare, et negare,

ipsum posse ea suscitare, quz sepulta sunt. Deinde

pudore affecti, quod non cognoscant virtutem Dei,
p ne ideo incusentur, dicunt : Non ideo hoc dicimus,
sed quod. corpore non sit opus. Apposite dicatur,

Stultus stulta loquetur. Non vos pudet, Deo

potestatem auferre aliquid. ex nihilo creandi?

Si ex praexistentibus creat, in quo ergo dif-

t auyvoov i évrs Tum id. πανταχοῦ 05 ἄγγελοι ροαίνονται.

STAGE
A. C.

πανταχοῦ dc. wa ἐπὶ v. y. ]

4 Morel. εὐπρόσιτος, male. :

Ct

Joan.2.19.

[sai.32. 6.

Contra j ingenitam malitiam dicas.

Manichzos

S. JOANNIS CIIRYSOST.

24
fert ab hominibus? Sed unde, inquiunt, mala?
Àn quia ignoras unde, aliud debes inducere ma-
lum in cognitione malorum? Duo enim hinc ab-
surda sequuntur; alterum quod sic loqui audeas :
nam si negas Deum ex nihilo creare, multo magis
ignorabis unde mala sint : alterum vero, quod sic
Cogita quam operosum

ARCHIEP.

hic pluri- gu fontem malorum reperire, hunc ignorare, et C

bus agit.

Rom.1.20.

alterum huic addere. Quare unde iudi yenismt;
nec blasphemes contra Deum. Quomodo blasphe-
ino, inquies? Quid dicis? non blasphemas, quando
malum inducis ingenitum? cum illi. potestatem
tribuis divine parem, virtutem malorum aqua-
lem? Ingenitum malum? Vide quid Paulus di-
cat : /nvisibilia enim ipsius, a creatura mundi,
per ea quc facta sunt intellecta conspiciuntur.
Certe diabolus utraque dicit esse ex materia, ut
nulla ex re Deum cognoscamus. Quid enim, quz-
so, difficilius est , id quod natura sit malum fa-
cere bonum; si tamen ullum est (loquor enim
secundum vestram opinionem : natura quippe ni-
hil potest fieri malum, quod bonis sit adjumento),
an creare ex non exstantibus? Quid est facilius
(de qualitate loquor), an. qualitatem quz non sit
inducere, aut qua sit in contrarium mutare?
quid facilius, domum quz non sit strucre, an
desertam restaurare? Planum est illud esse faci-
lius. Ergo hoc impossibile est. Sicut autem hoc
fieri nequit, ita et illud impossibile est, nempe in
contrarium operari.

5. Dic mihi, quid difficilius est, unguentum
conficere, aut luto vim inferre, ut ea quie un-
guentum operetur? Utrum, quaso, eorum faci-
lius est? (quandoquidem Deum ratiociniis nostris
subjicimus; at non nos, absit; sed vos id facitis)
oculos formare, an facere, ut czecus manens caecus
videat , et acutius vidente , czcitate ad visum uta-
iur, surditate ad auditum? Videtur mihi prius
illud facilius. Quod ergo difficilius est, Deo
concedis, quod facilius non item? Sed quid in
his insisto? Etiam animas dicunt ex substantia
Dei esse. At vide quanta impia et stulta proferant.

a Savil. ἐπεισαγαγεῖν.

b ἀγέννητον | ἀγένητον A. D. hic et infra] τὴν χαχίαν,
lVon genitam malitiam. Hzc erat Manicheorum opi-
nio, qui malitiam , seu malum , non nasci , sed semper
exstitisse putabant. Bonum et malum deum esse asse-
rebant, qui inter se pugnarent. Quod erroris monstrum
ante Christi adventum apud gentiles in. Azypto fue-
rat, qua de re Plutarchus in libro de Iside et Osiride.
Infra quoque contra Manichzos agit Chrysostomus.

* Al. ἕτερον προσθεῖναι αὐτῷ.

D

E

CONSTANTINOP.

ἕτερον ὀφείλεις ὃ ἐπεισάγειν χαχὸν ἐν τῇ γνώσει τῶν
χαχῶν; Δύο γὰρ γίνεται ἄτοπα ἕν μὲν οὖν, ὅτι τοῦτο
λέγειν τολμᾶς " εἰ γὰρ μὴ λέγεις ἐξ οὐκ ὄντων τὰ ὄντα
τὸν Θεὸν, πολλῷ μᾶλλον οὐχ εἴση πόθεν τὰ
ἕτερον δὲ, ὅτι ἢ

᾿Ἐννόησον, ὅσον ἐστὶ γαλεπὸν, βουλό-

ποιεῖν
/ 4 M το ΄,
χαχά" ἀγένητον τὴν χαχίαν τοῦτο λέ-

γῶν εἰσάγε εις.

E Wels qme cU xexNenftzh disk.
μένον εὑρεῖν τὴν πηγὴν τῶν χαχῶν, ταύτην τε avo,
σαι, xai “ἕτέρ σθεῖ Δή js

JEAN I Eu αὐτῇ. Ζήτει πόθεν τὰ

χαχὰ, χαὶ μὴ βλασφήμει τὸν Θεόν. Καὶ πῶς βλασφη-
Uu, φησί; Τί λέγεις; οὐ βλασφημεῖς, ὅταν ἀγένητον
εἰσάγης τὸ χαχόν ; ὅταν ἴσον δύνασθαι τῷ Θεῷ συγχω-
Qc 5 ὅταν ἰσοσθενὴ δύναμιν εἰσάγης τῶν xaxov ; ὅταν
ἀγένητον; Ὅρα γὰρ, τί φησιν ὃ Παῦλος. Τὰ γὰρ
ἀόρατα αὐτοῦ ἀπὸ χτίσεως χόσμου τοῖς ποιήμασι
νοούμενα, χαθορᾶται. Ὃ μέντοι διάδολος ἀμφότερα
ἔφησεν εἶναι τῆς ὕλης, ἵνα Heo λοιπὸν ὧν
Θεὸν ἐπιγνῶμεν. Τί γὰρ δυσχολῴτερον ; εἶπέ μοι" “ τὸ
"e εἰ χαχὸν χαλὸν ποιῆσαι (εἴ γε τί * xa0' buc

5
ἐστ

τὰρ λέγω: φύσεν γὰρ οὐδὲν ἔστι εἶ αὐτοῦ χαχὸν χαλοῦ

2t
τὸ ες

συχερ γον 7 οὐχ ὄντων: Τί εὐχολώτε iiid ( ὡς

ἐπὶ gus λέγω), τὴν οὐχ οὖσαν ποιότητα Pix

γεῖν, ἢ τὴν οὖσαν μεταῦαλε iv εἷς τὸ ἐναντίον: τί εὖ-
χολώτερον, * [ τὴν ] οὐχ οὐσ ἰχίαν ποιΐσο
κολώτερον, “Ἶ τὴν ] οὐχ οὖσαν οἰκίαν ποιῆσαι, ἢ τὴν
ἔρημον οὖσαν ἄνωθεν ἐργάσασθαι; E36 2n)ov , ὅτι
ἐχεῖνο. Οὐχοῦν τοῦτο ἀδύνατον. Ὥσπερ οὖν τοῦτο
Ej ΄ er - “ὁ

ἀμήμανον, οὕτω καὶ ἐχεῖνο ἀδύνατον, εἰς τὸ ἐναντίον

λέγω τὸ ἐνεργεῖ
y epyeiv.

5 7 PAN , , /
Εἰπέ μοι, τί δυσχολώτε 90v5 | Pope χατασχευάσα!ι,
2
2

NLIS ,

ἢ τὸν Bop6opov βιάσασθαι τὰ τοῦ μύρου SpyucusU

rm, , , /

Τί εὐχολώτερον, εἶπέ μοι, τούτων ; (ἐπειδὴ τοῖς ἥμε-
, - bi 2 ^

τέροις λογισμοῖς τὸν Θεὸν ὑποδάλλομεν, ἀλλ᾽ oUy

T Y ?" "
ἡμεῖς" μὴ γένοιτο: ἀλλ᾽ ὑμεῖς) ὀφθαλμοὺς I:

2 o) τὶ z

ἢ τυφλὸν ποιῆσαι βλέπειν ! μένοντα τυφλὸν, καὶ ὀξυω-
, -M—

πέστερον τοῦ Εν τος; χαὶ τῇ τυ agora t vino.

fj , Zl ,
σασθαι εἰς βλέψιν, καὶ τῇ κωφότητι εἰς ἀχοήν; "Eno

€

^ -“ 5 -

δοχεῖ ἐχεῖνο. Τὸ δυσχολώτερον οὖν δίδως τῷ Θεῷ,
5 , τὶ 7 rp!

εἶπέ μοι, χαὶ τὸ εὐκολώπτερον οὐχί; Τί λέγω τοῦτο;
*?

Ἀλλὰ χαὶ τὰς Ψυχὰς ἐχ τῆς οὐσίας αὐτοῦ εἶναί φα-
τὶ τ ,ὔ Y ΩΣ τ
σιν. Ἀλλ᾽ ὅρα, πόσα τὰ ἀσεδὴ καὶ ἀνόητα. Πρῶτον,

4 In uno Codice legitur, τὸ εύσεε χαχὺν χαχὸν ποιῆσαι.
Omnino assentior Dounzi conjecturz apud Savilium ,
qui putat legendum , cà φύσει χαχὸν 225» ποιῆσαι. Vitio
igitur ille Codex χαχόν bis ponit: nam postremum xz-
λόν legendum est.

* [ Articulum qui abest ab. A. C. D., uncis inclusi-
mus,]

f [ Hzc, μένοντα τυφλὸν xai, non leguntur in D.]

ἘΠ ἀλλά abest a D.]

IN ACTA

í δ E 1
βουλόμενοι δεῖξαι, ὅτι ἐκ τοῦ Θεοῦ τὰ xax, ἕτερον
^ , / M
τούτου ἀσεῤέστερον ἐπεισάγουσιν " ὁμόχρονα γὰρ αὖ-
ne a » 2^ ' rn 6 , b 9o M λέ--
τῷ, “χαὶ οὐδενὸς αὐτῶν πρεσόύτερον τὸν Θεὸν λέ
γουσι, τὸ γέρας τὸ μέγα xat αὐτοῖς διδόναι τολμῶν.--
, S E] , A , , 5
τες. Δεύτερον, χαὶ ἀνώλεθρον τὴν χαχίαν φασίν " οὗ
i - € e ' /
γὰρ τὸ ἀγέννητον ἀναιρεῖται. ὋΟρᾶτε τὴν βλασφημίαν;
σ -“- m dec A M
Ὥστε ἀνάγχη, ἢ wn8ev τοῦ Θεοῦ εἰναι" ἢ, εἰ μὴ
τ Ef , cei » ,
ταῦτα, xoi Θεὸν μὴ εἶναι. Τρίτον ὅπερ ἔφην, P ταύτῃ
τοι πολεμοῦσι xal αὐτοὶ ἑαυτοῖς, xai προσαγαναχτεῖν
^ ^ eus. 77 "p M
τὸν Θεὸν μᾶλλον παρασχευάζουσιν. Τέταρτον, τὴν
L4 er , 32 , ΕΑ NN
ἄστατον ὕλην τοσαύτην ἐπιτηδειότητα ἔχειν διδόασι.
ΩΝ τ D A y,
Πέμπτον, τῆς ἀγαθότητος τοῦ Θεοῦ τὴν πονηρίαν αἷ-
, M m A ἘΝ M , “ΣΝ Χ
τίαν φασὶ γεγενῆσθαι, καὶ ὅτι χωρὶς ταύτης ὃ ἀγαθὸς
€ - 7
oüx ἦν ἀγαθός. "Excov, τὰς δδοὺς fiuiv ἀποχλείουσι
m - ,
τῆς θεογνωσίας. “Ἑδδομον, τὸν Θεὸν εἷς ἀνθρώπους
τάγουσι. χαὶ φυτὸ | ξύλα. Εἰ γὰρ $ μὲν ἧμε-
χατάγουσι, xoi φυτὰ, xat ξύλα. Ei yàp ἣ μὲν fuc
, EA MES Ὁ Θεοῦ οὐσί 2 m 4$ δὲ ΒΞ
τέρα ψυχὴ τῆς τοῦ Θεοῦ οὐσίας ἐστὶν, ἣ δὲ μετενσω--
μάτωσις χαὶ εἷς σιχυοὺς χαὶ

7

, M
πέπονας &x6Guivet , xol
/ J E CO Ὁ 45 σὴν 20 ἔων
χρόμμυα - ἄρα τοῦ: Θεοῦ ἣ οὐσία εἰς σιχυοὺς * ἔσται.
£3 M y e c e N x 2
Κἂν μὲν εἴπωμεν, ὅτι Πνεῦμα ἅγιον ναὸν ἔπλασεν ἐν
τ , D * e - A 2. a
τὴ Παρθένῳ, καταγελῶσιν - ἂν, ὅτι ἐνῴχησεν ἐν τῷ
- cC y c ' ^Y *
πνευματιχῷ ναῷ, πάλιν γελῶσιν. Αὐτοὶ δὲ xai εἷς

,

Ἁ à , Y , M
cixuoüc καὶ πέπονας, xai μυίας, xol χάμπας, xot
Y m ^ A , , ,
ὄνους τοὺ Θεοῦ τὴν οὐσίαν κατάγοντες οὐκ αἰσχύνον-

p J [d ,

ται, χαινόν τινα εἰδωλολατρείας ἐξευρίσχοντες τρό-
3 5 , m m— ^

πον. * Ἀλλ᾽ οὐ τὸ χρόμμυον ἐν τῷ Θεῷ - ἀλλ᾽ ὃ Θεὸς

ἐν τῷ χρομμύῳ ἐστί. [Μὴ γὰρ τὸ κρόμμυον ἔστω

à pops f Eye eopt cd

, , , ῃ n s A
Qzóc.] Τί φεύγεις τὴν μετενσωμάτωσιν τοῦ Θεοὺ ;
Αἰσχρὸν, φησὶν, ἐστίν. Οὐχοῦν πολλῷ μᾶλλον τοῦτο

, cC M b
αἰσχρόν. ᾿Αλλ᾽ ox αἰσχρόν; Πῶς; “Ὅπερ γὰρ ἂν εἰς
€ c , »y ? , Y^ Χ E)
ἡμᾶς γένηται, ὄντως αἰσχρόν. [ἴδετε συοφετὸν dcs-

, "ANS , e
6slac; ᾿Αλλὰ διατί οὐ βούλονται ἀνίστασθαι σῶμα ;

c d, - , €
xa ἐροῦσιν; Ὅτι τὸ σῶμα πονηρόν; Πόθεν οὖν
μοι

e ^ , , , ^
γνῶσιν; Ὃ δὲ φιλόσοφος πόθεν φιλόσοτος, εἰ μηδὲν

X , , Y -ῸὉ» Y M
, τὸν Θεόν; πόθεν ἔχεις τῶν ὄντων τὴν

ks - M cC : IZ h ? 0-4 M u
συντελεῖ τὸ σῶμα; ΠΠήρωσον τὰς αἰσθήσεις, καὶ μάθε
- NS e. Τί δὲ 5. ! - M zs 2 4 ,
τι τῶν δεόντων. Τ δὲ μωρότερον ψυχῆς γένοιτ᾽ ἂν, εἰ
arn cx ἰσθήσεις εἴ: x ἔνε: Ei Y EX
ἐξ ἀρχῆς τὰς αἰσθήσεις εἴη πεπηρωμένη; Et γὰρ ἑνὸς
μέρους μόνον πήρωσις, τοῦ ἐγκεφάλου λέγω, τὸ πᾶν
αὐτῆς βλάθη γίνεται" εἰ μέλλοι χαὶ τὰ ἄλλα πεπη-
m cT y -
ρῶσθαι, ποῦ χρήσιμος ἔσται; Δεῖξόν μοι χωρὶς σώ--
΄ ^ 5 2 y E] c Aue H
ματος ψυχήν. Ἢ οὐχ ἀχούεις ἰατρῶν λεγόντων " νόσος
* M NAT LAN E] US 2 / 5
γὰρ παροῦσα δεινῶς ψυχὴν ἀμαυροῖ; Μέχρι τίνος οὐκ
» EE i )! mc mx d 3 , 5 ,
ἀπαάγζεσθε; Τὸ σῶμα τῆς ὕλης ἐστίν; εἶπέ μοι. Ka-
o EJ LJ EN - , , F , , 3, PN /,
ὥς. Οὐχοῦν ἔδει μισεῖν αὐτό τί τοίνυν αὐτὸ τρέφεις ;

4. Alii χαὶ οὐδέν.

b [Ita Cod. D. Montf. ταύτη, πολ. αὐτοὶ ἑαυτοῖς. Com-
mel. et Morel. ταύτη τοι πολεμοῦσι, μὴ αὐτοὶ ἑαυτοῖς. À.
B.C. ταὐτῃ αὐτοὶ ἐχπολεμοῦσιν ἑαυτοὺς, χοὶ πρὸς ἀγα-
νάχτησιν παρασχευάξουσι. ]

* [ἔσται ἃ, C. D. Vulgo ἐστί.]

APOSTOLORUM HOMIL.

b

E

35

Bs
Dum probare nituntur, mala ex Deo esse, aliud
magis impium inducunt : nam illa ipsi contempo-
ranea , nihiloque Deum illis antiquiorem esse sta-
tuunt, tantam illis prerogativam dare non veriti.
Secundo etiam malitiam. statuunt. immortalem.
Quod enim ingenitum est, numquam interit. Vi-
detis blasphemiam? liaque necesse est , aut nihil .

git.

Contra
anichzos
Vide

a Deo esse; aut si haec non sunt, ne Deum qui- Augustin.

dem esse. Tertio, ut jam dixi , liinc illi secum €?

. . . LI . LI n
pugnant, et majorem Dei in se indignationem Ι, 3.

provocant. Quarto, quod huic non subsistenti
materie tantam vim tribuant. Quinto, quod
malitiam bonitatis Dei causam fuisse dicant,
quodque sine hac, aiunt, bonus ille non esset
bonus. Sexto, quod viam nobis przcludant per-
veniendi ad cognitionem Dei. Septimo, quod
Deum ad homines deducant, imo ad plantas et
ligna. Etenim 51 anima nostra ex Dci substantia
est, eademque anima demigrat in varia corpora,
in cucumeres, in peponas, in cepas: ergo Dei
pariter substantia in cucumeres abit. Jam si dixe-
rimus Spiritum sanctum efformasse templum in
Virgine, nos illi derident : si dicamus, habiiasse in
spirituali templo, rursus irrident. Nec pudet illos
Dei substantiam in cucumeres, in peponas, in mu-
scas, bruchos et asinos deducere, nova idololatriz
specie reperta. At non cepa, inquit, in Deo est ; sed
Deus in cepa : [neque enim cepa Deus fuerit.] Cur
refugis Dei demigrationem in corpora? Turpis
res est , inquit. Multo certe turpius hoc est. At non
turpis res est. Quomodo? Quandoquidem si in
nobis fiat, vere turpe est. Videtisne f»cem impie-
tatis? Sed cur nolunt corpus resurgere? Quid hic
dicent? Quia corpus mala res est? Et quomodo,
quiso, Deum nosti? unde rerum notitiam habes?
Quo pacto philosophus est philosophus, si nihil ef-
ficit corpus? Destrue sensus, et disce aliquid eorum
quz scire est opus. Quid autem insipientius esset
anima, si ab initio sensus haberet vitiatos? Nam
si una corporis parte vitiata, nempe cerebro, tota
ipsa lzditur; 51 cetera qnoque vitientur , in quo
utilis erit? Ostende mihi animam sine corpore.
Annon audis medicos dicentes , Morbus vehemen-
ter obscurat animam ? Quousque vos strangulare
differetis? Num, quaeso, corpus ex materia est?

« Hic variant quedam exemplaria. [A. B. C. et Savil.
μὴ γὰρ τὸχρόμμυον ἔστω θεὸς χατ᾽ Αἰγυπτίους, ἀλλ᾽ ὁ θεὸς ἐν
τῷ κρομμύῳ. zi φεύγ. In Cod. D. cujus lectionem sequun-
tur Commel. et Mont£,, absunt verba, μὴ yàp... θεῷ,
qua post Commel. uncis seclusimus.]

ntra Ma-
ichzeos ,

- ergo ipsum alis, cur foves? [ Ergo teipsum inter-

Rom. 1.22.

Psal. 118.
85.

4ct. 10.4 1.

256

Recte quidem. Ergo ipsum odisse oportuit : cur

S. JOANNIS CHRYSOST.

22
ficere debuisti ?] Ergo te ab hoc carcere liberare A

oportuit? Alioquin vero Deus non potest vincere
materiam, nisi cum illa misceatur. Non potest
enim illi precipere, donec cum illa fuerit, ac per
totam pervadat. O imbecillitatem ! Rex imperando
facit omnia; Deus vero malis non imperat? In
summa, nisi materia boni cujuspiam esset parti-
ceps, subsistere non posset. Malitia enim subsistere
nequit, nisi virtuti admisceatur : proinde nisi fuis-
set admixta virtuti, jamdiu periisset : nam hac
est malorum conditio. Sit quispiam lascivus, qui
sul impotens omnino sit, an vivet decem dies?
Sit latro quispiam , qui nulla retinente conscientia
in omnes etiamque in consceleratos grassetur, num
vixerit omnino? Sit aliquis fur impudens, qui sine
rubore palam furetur, num diu superstes erit?
Malorum natura talis est, ut nisi boni quidpiam
habeant, stare non possint : sic illa Deus, ut illi
dicunt, constituit. Sit civitas improborum homi-
num, an stabit umquam? Stent mali, non contra
bonos, sed contra seipsos, certe stare nequeunt,
Fere stulti facti sunt, cum dicant se esse sa-
pientes. Si corpus malum est, frustra facta sunt
omnia qua conspiciuntur, aqua, terra, sol, aer.
Nam et aer corpus est , etiamsi non [densum et]
solidum. Opportune ergo dicatur : JVarraverunt
mihi iniqui fabulationes. N erum hzc ne tolere-
mus ,'sed aures ab illis avertamus. Est enim, est
utique corporum resurrectio. Hoc declarat sepul-
crum Jerosolymis , necnon lignum, cui fuit alli-
gatus , ut flagellis cederetur. Comedimus enim,
inquit, et bibimus cum illo. Credamus ergo re-
surrectioni, et quze hac digna sint operemur, ut
futura consequamur bona, in Christo Jesu Domino
nostro, quicum Patri et Spiritui sancto gloria,
imperium, honor, nunc et semper, et in szcula
seculorum. Amen.

b

C

b

4 Hac, οὔχουν ἔδει ἀναιρεῖν σαυτόν, desunt in qui-
busdam Mss. [In nostris omnibus. Quare post Comm.
et Savilium ea inclusimus.]

* [οὐ addidimus e D. Carent his verbis, ἕως... αὐτῆς,
A, B. C.] |

a Quidam οὐχ ἀνέστη. οὐ γάρ. [ Inclusimus cum Com-

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

Τί θάλπεις; [ “Οὐκοῦν ἔδει ἀναιρεῖν σαυτόν ; Οὐκοῦν
^

ἔδει ἀπαλλάττεσθαι τοῦ δεσμωτηρίου. Ἄλλως δὲ, ὃ
7 c
Θεὸς οὐ δύναται περιγενέσθαι τῆς ὕλης, ἂν μὴ συμ.-
9 5 / Vi n NE * ce 3 E] ,
πλαχῇ. ᾿Επιτάξαι γὰρ οὗ δύναται," ἕως ἂν οὐ συγγέ-
vivat αὐτῇ, καὶ Ov ὅλης σταθῇ. Ὦ τῆς ἀσθενείας.
Καὶ βασιλεὺς μὲν ἐπιτάττων πάντα ποιεῖ, 6 δὲ Θεὸς
- - ΕῚ E] , σ XM 39 e
τοῖς πονηροῖς οὐχ ἐπιτάττων; “Ὅλως δὲ εἰ ἀγαθοῦ τι-
νος ἄμοιρος ἦν, * οὐχ ἂν ἔστη [ἢ ὕλη]. Οὐ γὰρ ἔχει
, € J , ῃ b 4 5 ). dz
φύσιν ἣ πονηρία συνίστασθαι, ἂν μή τινος ἐπιλάθη-
ται τῶν τῆς ἀρετῆς ὥστε εἰ πρὸ τούτου ἀμιγὴς ἦν
τὰ τω / E ^ /, M M m “
ἀρετῆς; πάλαι ἂν διεφθάρη xal γὰρ τοῦτον ἔχει τὸν
τρόπον τὰ χαχά. Ἴστω τις ἀσελγὴς, xo μηδὲ ὅλως
* € mM y 5 7 NI € /, "E
ἑαυτοῦ κατεχέτω, εἰ ζήσεται δέκα ἡμέρας: "Ecco
4
τις ληστὴς xoi πρὸς πάντας ἀσυνείδητος, ἔστω xal
πρὸς τοὺς συλληστεύοντας, εἶ ζήσεται ὅλως; " Ecco
, E] 7 M Ax , E] M
τις χλέπτης ἀναίσχυντος, xai μὴ ἐρυθριάτω, ἀλλὰ
^ , , -j , € Ὁ 5 »
δημοσίᾳ χλεπτέτω, εἶ βιώσεται ὃ τοιοῦτος; Οὐχ ἔχει
φύσιν τὰ χαχὰ συνίστασθαι, ἂν μὴ χαὶ μιχρόν τι
παρὰ τῶν ἀγαθῶν λάόδηῃ, ὥστε κατ᾽ αὐτοὺς ὃ Θεὸς
πόλις ἀνδρῶν πονηρῶν, εἶ

Y M

ἔστωσαν, UT

LÀ
αὐτὰ συνέστησεν. Ecco
/ M VoM ι N
στήσεταί ποτε; Πονηροὶ δὲ πρὸς τοὺς
^ , ?
ἀγαθοὺς, ἀλλὰ καὶ πρὸς ἑαυτούς. Ἀλλ᾽ οὐ δυνατὸν
E ; 5
στῆναι. Ὄντως ἐμωράνθησαν φάσχοντες εἰναι σοφοί.
“ ͵ e 1 “
Ei τὸ σῶμα καχὸν, πάντα ἁπλῶς xal εἰχῇ τὰ δρώ-
NV UN N 2o ὶ 7) Y. H2 Καὶ
μενα, καὶ ὕδωρ; καὶ γῆ, καὶ ἥλιος, καὶ P ἀήρ. Κα
Lad M AN M 7
γὰρ xoà 6 ἀὴρ σῶμα; εἶ καὶ μὴ [παχὺ xo] ναστόν.
ἘΣ - ΄ὔ ,ὔ /
Εὔχαιρον οὖν εἰπεῖν - Διηγήσαντό μοι παράνομοι ἀδο-
M , Δ
λεσχίας. Ἀλλὰ μὴ ἀνεχώμεθα, ἀλλ᾽ ἀποτειχίσωμεν
- »* Y »y
αὐτοῖς τὰς ἀχοάς. [ἔστι γὰρ, ἔστι σωμάτων ἀνάστασις.
τὰ E € , τὸ 7
Τοῦτο ὃ τάφος δηλοῖ ὃ ἐν Ἱεροσολύμοις " τοῦτο τὸ ξύ-
, ,
λον, ἔνθα προσεδέθη καὶ ἐμαστιγώθη. Συνεφάγομεν
c , »
γὰρ αὐτῷ, φησὶ, χαὶ συνεπίομεν. Πιστεύωμεν τοί-
Ὁ M Pd
γυν τῇ ἀναστάσει, χαὶ πράττωμεν ἄξια ταύτης, ἵνα
xaX τῶν μελλόντων ἐπιτύχωμεν ἀγαθῶν, ἐν Χριστῷ
μελλόντ jouer ἀγαθῶν, ἐν Χριστῷ
5 Ὁ ^ , ES e -n? € cC M er c
Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν, μεθ’ οὗ τῷ Πατρὶ ἅμα τῷ
e 7 Π αι - δόξᾳ y ἢ - D A 29 0N.
ἁγίῳ Πνεύματι δόξα, χράτος, τιμὴ, νῦν xal ἀεὶ,
M hd b 5
χαὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

mel. verba ἡ ὕλη, quibus carent Codd. nostri omnes et
Savil.]

* [ ἑαυτοῦ pro ἑαυτόν dedimus e C. D ]

b Morel. male, καὶ ἀνήρ. xai γὰρ xat ἀνὴρ σῶμα. Ibid,
παχὺ xai deest in quibusdam Mss. (B. C. D.]

IN ACTA

APOSTOLORUM HOMIL.

Ht.

y

OMIAIA y.

Τότε ὑπέστρεψαν oi ἀπόστολοι εἰς Ἱερουσαλὴμ. ἀπὸ
Y [
τ ο ^ «
ὄρους τοῦ χαλουμένου ἐλαιῶνος, ὅ ἐστιν ἐγγὺς Ἵε-
Y , zi «»΄
ρουσαλὴμ., σαδδάτου ἔχον δδόν.

Τότε, φησὶν, ὑπέστρεψαν. Τότε, πότε ; "Os ἤχου-
σαν. Οὐ γὰρ ἂν * ἄλλως ἠνέσχοντο, εἰ μὴ ἑτέραν αὐὖ-
τοῖς παρουσίαν ὑπέσχετο. Δοχεῖ δέ μοι xal ἐν σαό-
Gao γεγονέναι ταῦτα. Οὐ γὰρ ἂν οὕτω xal τὸ διά-

5 2, DEN 3 M ovy e /
στημα ἐδήλωσεν εἰπὼν, ᾿Απὸ ὄρους τοῦ καλουμένου
ἐλαιῶνος, ὅ ἐστιν ἐγγὺς Ἱερουσαλὴμ... σαδδάτου ἔχον
680v, εἰ ud ὡρισμένον τι μῆχος δδοιπορίας ἐθάδιζον

, pn ep l
ἐν τῇ ἡμέρα τοῦ σαδόάτου. Καὶ ὅτε εἰσῆλθον
εἰς τὸ ὑπερῷον ἀνέδησαν, οὗ ἦσαν Χαταμένοντες.
v Y na - , Y Y X » ru A
Ἄρα λοιπὸν ἐν ᾿Ιεροσολύμοις ἔμενον μετὰ τὴν ἀνά-
τασιν. Ὅ τε Πέτρος, φησὶ, καὶ Ἰάχωδος, καὶ Ἰωάν-
νης. Οὐχ ἔτι μετὰ τοῦ ἀδελφοῦ μόνος οὗτος ἀριθμεῖ--
ται, ἀλλὰ χαὶ ᾿Ανδρέας μετὰ Πέτρου: Φίλιππος καὶ
Θωμᾶς, Βαρθολομαῖος χαὶ Ματθαῖος, Ἰάχωῤξος 6 Ἂλ-
D $5 e E
M , 3 ,

φαίου , xat Σίμων ὃ ζηλωτὴς. καὶ Ἰούδας Ἰαχώδου.
Καλῶς ἐμνημόνευσε τῶν μαθητῶν. ᾿Επειδὴ γὰρ ὃ μὲν
προέδωχεν, * ὃ δὲ ἠρνήσατο, ὃ δὲ ἠπίστησε, δείχνυ-
σιν, ὅτι πλὴν ἐχείνου πάντες ἦσαν σῶοι. Οὗτοι πάντες
ἦσαν προσχαρτεροῦντες ὁμοθυμαδὸν τῇ προσευχῇ xal

EUN of N — -; x MZ 1 c
τῇ δεήσει σὺν ταῖς γυναιξί. Καλῶς. Μέγα γὰρ τοῦτο
ὅπλον ἐν τοῖς πειρασμοῖς, xal τοῦτο ἦσαν προπαι--
δευθέντες ἱχανῶς ὕπ᾽ αὐτοῦ τοῦ διδασχάλου. Ἄλλως
N - - zm .

δὲ, χαὶ ὃ παρὼν πειρασμὸς αὐτοὺς εἷς τοῦτο ἦγε. Διὰ

το κι» / i]
τοῦτο dvaGaívouct xal εἰς τὸ ὑπερῷον - σφόδρα γὰρ

TN ,ὔ
ἐδεδοίκεσαν τοὺς Ἰουδαίους. "Σὺν γυναιξὶ, φησίν.
e" D ΝΙΝ 7 Ὁ ἐς
Εἰπε γὰρ. ὅτι ἠκολούθησαν αὐτῷ. Καὶ Μαρίᾳ τῇ μη-
τρὶ τοῦ Ἰησοῦ, xoi σὺν τοῖς ἀδελφοῖς αὐτοῦ. Πῶς οὖν

^ , ,
λέγει, ὅτι εἰς τὰ ἴδια αὐτὴν ἔλαδσε τότε ὃ μαθητής;
“
᾿Αλλὰ συναγαγὼν "ἢ πάλιν αὐτοὺς ὃ Χριστὸς, οὕτω λοι -
M , 2 - Ἃς J m EY M - 25.
πὸν πάλιν αὐτοῖς xat ἐχείνη συνῆν. Καὶ σὺν τοῖς ἀδελ-
φοῖς αὐτοῦ. Τούτους λέγει, οὗ ἀπιστοῦντες πρότερον
ἦσαν" [αὐτῷ]. Καὶ ἐν ταῖς ἡμέραις ταύταις, ἀναστὰς
Πέτρος ἐν μέσῳ τῶν μαθητῶν εἶπε. Καὶ ὡς θερμὸς,
xol ὡς ἐμπιστευθεὶς παρὰ τοῦ Χριστοῦ τὴν ποίμνην,
x«i ὡς τοῦ χοροῦ πρῶτος, ἀεὶ πρότερος ἄρχεται τοῦ
λόγου ( Ἢν τε ὄχλος ὀνομάτων, φησὶν, ἐπὶ τὸ αὐτὸ ὡς
Kou , ,

* ἄλλως deest in quibusdam.

ὃ ὃὲ ἠρνήσατο deest in quibusdam exemplaribus , et
iufra xai τῇ δεήσει similiter deest in iisdem.

* [ D. σὺν γυναιξί. Ταύτας λέγει» περὶ ὧν γέγραπτα' ἐν
εὐαγγελίοις, ὅτι xo. Caeteri ut editum.)

E

C

HOMILIA III.

Car. 1. v. 19. Tunc reversi apostoli Jeroso-
lymam «a monte qui vocatur Oliveti, qui
est juxta Jerusalem , sabbati habens iter.

1. Tunc, inquit, reversi sunt. Tunc, quando-
nam? Postquam illa audierant. Non enim alio
modo id sustinuissent, nisi alter adventus illis
promissus fuisset. Videtur autem mihi hzc in
sabbato gesta fuisse. Alioqui non spatium itineris
sic indicasset, “7 monte qui dicitur Oliveti, qui
est juxta Jerusalem, sabbati habens iter; nisi
prascriptum fuisset itineris spatium, quod peragi
posset in die sabbati. 15. Et cum introissent, in
cenaculum ascenderunt, ubi erant permanen-
tes. Ergo post resurrectionem Jerosolymis mane-
bant. Petrus, et Jacobus, et Joannes.Non jam hic
solus cum fratre numeratur ; sed et Andreas cum
Petro; Philippus et Thomas, Bartholomeus et
Mattheus, Jacobus Alphei, et Simon Zelotes
et Judas Jacobi. Recte discipulos memoravit.
Quia enim alius prodidit, alius negavit, alius non
credidit ; declarat omnes, uno excepto proditore,
salvos fuisse. 14. Hi omnes erant perseverantes
unanimiter in oratione et deprecatione cum
mulieribus. Recte. Magnum enim oratio telum
est in tentationibus, et ad hoc a Magistro suo sa-
üs fuerant instituti. Alioquin vero presens tenta-
tio ad hoc illos ducebat. Ideoque ascendunt in cce-
naculum : admodum enim timebant Judaeos. Cum.
mulieribus, Jam enim dixerat illas Jesum sequu-
las fuisse. Et. Maria matre Jesu, et cum fra-
tribus ejus. Quomodo autem dictum est, disci-
pulum eam tunc in sua recepisse? Sed cum con-
gregasset 1105 Christus, cum ipsis iterum illa
versabatur. Et cum fratribus ejus. De iisloqui-
tur, qui prius non credebant in eum. 15. £t in
diebus illis, surgens Petrus in medio discipu-
lorum dixit. Utpote fervens, cui grex a. Christo
concreditus erat, atque ut primus in choro, pri-
mus semper sermonem orditur ( Erat autem tur-

b Alii πάλιν αὐτοὺς οὕτω λοιπὸν αὐτοίς, omissis inter-
positis. [ D. omitit ὁ Χριστός, et paulo ante pro λέγει
habet εἴρηται.

* [ αὐτῷ, quod abest a quatuor Codd. nostris, uncis
inclusimus.]

Joan. 19.

26.

JOANNIS CHRYSOST.

28 s.

ba hominum simul fere centum viginti ) :
16. Firi fratres, oportebat impleri Scripturam
hanc, quam prcedixit Spiritus sanctus. Cur non
solus a Christo petiit, ut sibi daret aliquem in lo-
cum Judz? cur item non per seipsos electionem
faciunt? Jam Petrus seipso melior factus erat. Sic
ergo ad priorem quzsstionem respondendum : cur
autem non simpliciter, sed ex revelatione choream
impleri postalarint, duas causas afferemus. Prima
est, quod aliis rebus incumberent ; secunda, quod
hoc maximum esset argumentiun, Christum illis
adesse. Ut enim presens eligebat, ita. et absens.
Nec parum id ad. consolationem conferebat. Vide
autem quomodo Petrus omnia ex communi sen-
tentia faciat, nihilque cum auctoritate vcl cum
imperio. Neque simpliciter. dixit : Loco. Jude
hunc eligimus ; sed consolans illos super eo, quod
acciderat, vide quomodo sermonem temperet. Ne-
que enim facinus illud parvam illis. consternatio-
nem attulerat; et ne mireris. Nainsi illud hodie-
que multi versant, quid tunc iliis accidisse putan-
dum? Firi CS inquit. 51 Dominus illos fratres
appellavit, multo magis hic: ideo praesentibus
omnibus, sic illos affatur. Ecce Ecclesiz dignita-
tem et angelicum statuin. Nullus erat ibi ab aliis
divulsus, non mas, non femina. Tales nunc etiam
Ecclesias esse volo. Nemo ibi szculare quidpiam
curabat; nullus erat de. re domiestica. sollicitus.
Tantum Loni afferunt tentationes, tautum zerumnz
lucrum. Oportebat impleri Scripturam hanc,
quam predixit Spiritus sanctus. Semper conso-
latur eos a przedictione. Sic etiam Christus ubique
facit. Eodemque modo hic ostendit nihil stupen-
dum accidisse, sed quod jam przdictum fuerat.
Oportebat, inquit, impleri Scripturam hanc,
quam pradixit Spiritus sanctus per os David.
Non ait : David dixit, sed, Spiritus per eum. Vi-
de statim in exordio libri, qua. utatur. doctrina.
Cernis vero me non sine causa in principio operis
dixisse, hunc librum esse Spiritus sancti institu-
tum? Quam prcedixit, mquit, Spiritus sanctus B
per os David. Animadverte, quomodo prophetam
sibi accommodet, ipsumque in medium adducat;
sciens, ipsis utile fore, quod hzc a Davide, non
ab alio propheta dicta sint. De Juda, inquit, qui
fuit dux. Hie. perpende viri philosophiam. Non
contumeliam dicit, non insultat, nec vocat scele-
. stum aut exsecrandum ; sed rem simpliciter nar-
rat, nec vocat eum proditorem; sed in alios crimen

E

4 διεῤῥηγβιένος deest in quibusdam Mss,

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

M m
ἑχατὸν εἴχοσιν): Ἄνδρες ἀδελφοὶ, ἔδει πληρωθῆναι τὴν
7 Y " A^ ES E B v. rp
Poaozv ταύτην, ἣν προεῖπε τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον. "Tt
NLIS 3 N N iT! , [74 EE)
δήποτε οὐ τὸν Χριστὸν ἠξίωσε μόνος, ὥστε αὐτῷ
f" c 2 Χ , 39 Iw , ^ FN A CoU
δοῦναι εἰς τὸν τόπον ᾿Ιούδα τινά: διατί δὲ χαὶ do
-- δ. x ^ ' uv
ἑαυτῶν οὐ ποιοῦνται τὴν ἐκλογήν; Βελτίων λοιπὸν ἦν
N € y 2. "X Xe c - , 2 M 2
γεγονὼς ὃ Πέτρος αὐτὸς ἑαυτοῦ. Τοῦτο τοίνυν ἐστὶν ci-
- M , Y X bl NUS hd 3"— WP 32
πεῖν περὶ τούτου. Περὶ δὲ τοῦ μὴ ἁπλῶς, ἀλλ᾽ ἐξ
- YA ,
ἀποχαλύψεως αἰτεῖν τὸν τὴν χορείαν ἀναπληρώσοντα,
MN E 3 € , VN EL T; 5.:- Ry
δύο αἷτίας ἐροῦμεν ^ μίαν μὲν, ὅτι περὶ ἄλλα ἦσχό-
5. ^. / NX tf — -- qus * X
Ànvvo* δευτέραν δὲ, ὅτι τοῦ παρεῖναι αὐτοῖς τὸν Χρι-
Ἂ , , mA z , AY M
στὸν pages id τοῦτο: Καθάπερ γὰρ παρὼν
* ^N i
ἐξελέγετο, οὕτω xol ἀπών. Οὐ μικρὸν δὲ abico εἰς
παραμυθίαν. un δὲ αὐτὸν μετὰ xowijs s πάντα T0000 y-
τα γνώμης" οὐδὲν αὐθεντιχῶς; οὐδὲ ἀρχικῶς. Καὶ οὐχ
εἶπεν οὕτως ἁπλῶς ἀντὶ τοῦ Ἰούδα τοῦτον χαταλέ-
γομεν " ἀλλὰ παραμυθούμενος αὐτοὺς ὑπὲρ τοῦ tes
γημένου, βλέπε, πῶς μεταχειρίζει τὸν λόγον. Οὐ γὰρ
M 7] /
μικρὰν ἀπορίαν ἐνεποίησε τὸ γεγονός - xol μὴ θαυ-

γὰρ νῦν τοῦτο πολλοὶ περιστρέφουσι; τί

μάσης. Ei
, 5 mW c DN / YA QS 2 9m ,

τότε εἰχὸς 7|» αὐτοὺς λέγειν; Ἄνδρες, φησὶν, ἀδελφοί.
^ ΄ iT A — το

Εἰ ὃ Κύριος ἀδελφοὺς αὐτοὺς ἐχάλεσε, πολλῷ μᾶλλον

c , ων - x

οὗτος * διὸ xal πάντων παρόντων τοῦτο ἀναφωνεῖ. Ἰδοὺ

,ὔ » M

᾿Ἐκχλησίας ἀξίωμα, καὶ ΠΕΣ ux, κατάστασις. Οὐδεὶς

Ἣν exei 2 διεῤῥηγμένος; οὐχ ἄρ οσεν, οὐ θῆλυ. 'Γοιαύτας
Li

βούλομαι τὰς ᾿Εχκλησίας εἶναι χαὶ νῦν. Οὐδεὶς βδιω--
CN f 3 ,

περὶ οἰχίας ἐμερίμνα. Το-
τ

P 5 , .2 5 SY
τιχόν τι ἐωρόντιζεν, οὐδεὶς 7
σοῦτον ἀγαθὸν οἵ SR οιοῦτον at θλίψεις * xa-

λόν. E2et πλη το τ ἘΝ Ῥραφὴν PLA ἣν e

τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον. ἢ puru. αὐτοὺς ἀπὸ
τῆς πο ροῤῥή σεως. Οὔτ 0 xo ὃ Χριστὸς zo ED ποιεῖ.
* eun

πον χαὶ οὗτος δείχνυσιν, ὅτι οὐδὲν

Τὸν αὐτὸν δὴ «90:
- . oy^ / ΕΣ μον A
ξένον γέγονεν, ἀλλὰ τὸ ἤδη προδεβηίμέγον: E8221 , φησὶ,
nz - A! τω
πὰ νηρωθῆναι πε τὸ Πνεὺ-
ELO τὸ ἅγιον διὰ στόματος Δαυίδ. Καὶ οὐ λέγει, Δαυὶδ
εἰπεγ, eru τὸ Hicges δι προς ADR Rai. ἐν

ξ

τὴν Γ αφὴν ταύτην ἣν προεῖ
i 472 vU
-

λέγει,

* , ^
ὅτι οὐχ Bs εἶπον e. τῆς συγγρα-
, M 2 Ὃν
ἐστι πολ'τεία τὸ βιδλίον τοὺ-
^ * m ^ cf "NN ,
Πνεῦμα τὸ iN διὰ στό-
^

T0001, icm οἰκειοῦται ,

, ὅτι αὐτοὺς ὠφελεῖ τὸ
ἄλλου προφήτου. Bn

᾿Ιούδα, φησὶ, τοῦ δδηγοῦ γενομένου. Ὅρα xai ἐν-
2

ἐς E
ταῦθα τὸ φιλόσοφον τοῦ ἀνδρός. Οὐχ $6 ópitet οὐδὲ

'N
ἐνάλλεται, λέγων, τοῦ μιαροῦ χαὶ παμμ Hippo ἀλλ᾽
5 NM , -
ἁπλῶς τὸ γενόμενον δηλοῖ" οὐδὲ λέγει, τοῦ προδόντος,

£o ρους βιάζεται μεταθεῖναι τὸ ἔγχλημ.
ξ 6 j SET ET cL [ LRAT UL S

55
ὅσον εἰς bile ἧκε. Καὶ οὐδὲ

r M
ται Τοῦ γενομένου γὰρ; φησὶν,

o^ d

ἐχείνων σφόδρα χαθάπτε-
δδηγοῦ τοῖς συλλα-

ν deest iu. quibusdam.

€ 7zxÀ6

IN ACTA

m D 5 D" πον - τω E
6o0ci τὸν Ἰησοῦν. Καὶ πρὶν ἢ εἰπεῖν, ποῦ εἶπεν ὃ
Δ 1^ λέ P - ΄ ΓΤ τας; ΡΟ T

αυϊδ, λέγει τὰ πεπραγμένα αὐτῷ, ἵνα ἀπὸ τῶν πα-

Kar 1 1 /^ , V UN Ὁ y^
ρόντων xat τὰ μέλλοντα πιστώσηται, χαὶ δείξη ἤδη

"EJ r.. jJ. [«] Ψ εἴ τ ^ -
δεδωχότα δίχην. Ὅτι χατηριθμημένος ἦν σὺν ἡμῖν,

ἀν: Y E e e
xxt ἐλαχε τὸν χλῆρον τῆς διαχονίας ταύτης. Οὗτος

Top
μὲν οὖν
Ἢθιχὸν ποιεῖ τὸν λόγον, καὶ ELM fs τὴν αἰτίαν

^
παιδευτικὴν οὖσαν ἀπ τοχαλύπτει. Οὐ λέγει γὰρ; ὅτι

« ^
ἱ Ἰουδαῖοι - ἀλλ᾽, οὗτος αὐτὸ ἐχτ ἥσατο. Ey γὰρ
:

Que cry , - c —— 2^ n
ἐχτ igavo χωρίον Ex μισθοῦ τῆς ἀσιχίας.

o

ai ψυχαὶ τῶν dcüeviy οὐχ οὕτω πρὸς τὰ μέλλοντα
^ m
δρῶσιν, ὡς πρὸς τὰ παρόντα, περὶ τῆς παρούσης

^, ' , 23 47
δίχης διαλέγεται. Koi πρηνὴς γενόμενος ἐλάκησε

μέσος. Καλῶς οὐχ ἐν τῷ ἁμαρτήματι » ἀλλ᾽ ἐν τῇ τι-

μωρία τὸν λόγον ἐπῆρ. Καὶ ὁ ἐξεχύθη, φησὶ, πάντα
τὰ σπλάγχνα αὐτοῦ. "'oüzo παραμυθίαν ἐχείνοις ἔφε-
pe. Καὶ γνωστὸν ἐγένετο πᾶσι τοῖς χατοιχοῦσιν Ἵερου-
σαλὴμ., ὥστε χληθῆναι τὸ χωρίον ἐκεῖνο τῇ ἰδία δια--
λέχτῳ αὐτῶν ᾿Ἀχελδαμὰ, τουτέστι, χωρίον αἵματος.

TONES ES , τ
t uzy οὺν Ἰουδαῖοι TOUT, τῇ T poc tro

J , ,
ia. ἐχάλεσαν
Y € 1 1 ' €
διὰ τοῦτο, ἀλλὰ διὰ τὸν Ἰούδαν - οὗτος δὲ

à
Ἁ 5
αὖτο, οὐ
DEED devi ΣΕ νον δοὺς md
εἰς τοῦτο αὕτο BEPTrONSR Euer Bp n τοὺς S iguue Q&-
gov. * Τῷ
-

γαγεῖν, Τῇ ἰδία διαλέχτῳ αὐτῶν, τοῦτο posu βού-

τε γὰρ ε ἱπεῖν; ὅτι ὠνόμασαν, χαὶ τῷ ἐπα-
λεται. Εἶτα μετὰ τὴν ΠΡ ΞΕΝ οἰκείως ἐπεισάγει τὸν
προφήτην λέ pronis p γὰρ ἐν βίδσλῳ Way -
Γενηθήτω f, ἔπαυλις αὐτῶν ἔρημος, καὶ μὴ ἔστω ὃ
χατοιχῶν ἐν αὐτῇ. Τοῦτο περὶ τοῦ χωρίου χαὶ τῆς
A 2 M 5 -T- et
τὴν ἐπισχοπὴν αὐτοῦ λαδέτω Ec

“Ὥστε οὐχ

του-
ἐμῇ

"EU i ΙΝ
οἰχίας. Καὶ ἐρος *

EX
τὴ

T ὩΣ ἘΣ ΞΕ SN HERR
τεστι; τὴν ἄργην, τὴν ἱερωσυνην.
, c , PES , cal -
γνώμῃ τοῦτο τυγχάνει, ἀλλ᾽ ἐχείνου τοῦ τοῦτα προει-
, σ à rz ΤᾺ , -j
ρηχότος. “ἵνα γὰρ μὴ δόξη μεγάλῳ πράγματι ἐπιχει--
cT jT ἴω 6 Xo τὶ eT /UuN& L L5TUO6
τοιούτῳ otto ὃ ἄριστος, ἐπήγαγε μάρτυρα

"4 1 ^ ^ -
2 pen φησὶ ; τῶν συνελθόντων ἡμῖν

- Y

ρεῖν, xat
,
προφήτην.

ι

τον
3

ἘΝ το E] -
«y o0 ὧν £y παντὶ : χρόνῳ. Διατί τ χοινουται MIA Ἵνα

"ἡ περιμάχητον τὸ πρᾶγμα γένηται, χαὶ εἰς φιλονει-
i i Εἰ i 2 "p
? Ei γὰρ αὐτοὶ τοῦτο ἔπαθον, πολλῷ

παραιτεῖται. Διὰ

m

χίαν E

ivo. Καὶ " ἀεὶ τοῦτο

μᾶλλον ἐχ
dy o,
5
ἐξ ἡμῶν. To

χεῖ
τοῦτο όμενος ἔλεγεν " δεῖ ἐχλέ-
ξασθαι
/, A 5^ 7 cC M 23) NC , ^
τούς τε γινομένους αἰδεσίψιους ποιῶν, xa αὐτὸς ἀπαλ-
λ , zm eda , - x No [
αττόμενος ἀπεχθείας τῆς πρὸς τοὺς ἄλλους. Νεγάλα

M y ΓΞ
τι μὲν Οὺν OE!

,
πλήθει τὴν κρίσιν ἐπιτρέπει,

M 2 ' c 3 , "uer
γὰρ «et τὰ τοιαυτα Sgen χαχα.

,
Teiatos, τὸν π προφήτην παράγει μάρτυρα" ἐχ τίνων
,
δὲ δεῖ, αὐτὸς etae λέγων * "Ex τῶν συνελθόντων

Y ' mE. X -
ἣμῖν £y παντὶ χρόνῳ. Εἰ μὲν γὰρ εἰπε, τοὺς ἐπιεικεῖς
^-T εἰς M » à dg?2 m NY Lud /
δεῖ παρεῖναι; τοὺς ἄλλους ἂν ὕόρισε * νῦν δὲ τῷ χρόνῳ

* Quidam. Mss. «zi à? ὧν ὠνόμασαν, χαὶ τῷ εἰπεῖν, τῇ.
? εἰ γάρ. Id est, si apostolis accidit ut de primatu
contenderent; multo magis accidere poterat, ut qui

APOSTOLORUM HOMIL.

τῷ
er

ΠῚ.

29
detorquet quantum potest. Àc neque illos vehe-
menter exagitat. Qui fuit, inquit, dux eorum,
qui comprehenderunt Jesum. Ac priusquam
dicat, ubi hoc przdixerit David, narrat quz fe-
cerit Judas, ut ex presenübus futura indicet,
ostendatque ipsum jam pcenas dedisse. 17. Qui
connumeratus erat in nobis, et sortitus est sor-
tem ministerii hujus. 18. Et hic quidem posse-
dit agrum de mercede iniquitatis. Moralem
reádit sermonem, ei latenter subindicat, rem esse
ad correptionem. aptam. Non dicit Judzeos, sed
ipsum possedisse agrum. Quia enim imbecillorum
animr non ita futura ut presentia perspiciunt,
de przsenü ultione loquitur. Et suspensus cre-
puit medius. Recte non in peccato, sed in. ultione
insisüt. Et effusa sunt, inquit, omnia viscera
ejus. Hocillis consolationem affercbat.19. Et no-
tum factum est omnibus habitantibus Jerusa-
lem, ita ut appellaretur ager ille lingua eorum
Aceldama, hoc est, ager sanguinis.

2. Judzi ergo hoc nomen agro dedere, non ob
agrum ipsum, sed ob Judam : nam is agro nomen
indidit. Et testes affert inimicos : id enim signi-
ficat, cum dicit, ipsos appellavisse, et cum addit,
Lingua eorum. Deinde post eventum, apposite
prophetamadducit, dicens : 20. Scriptum est enim
in libro Psalmorum : Fiat commoratio eorum
deserta, et non. sit qui inhabitet in ea. Hoc de
agro οἱ de domo dicitur. Et episcopatum ejus
accipiat alter; hoc est, principatum, sacerdotium.
Itaque hzc non meo fiunt, sed ejus, qui hzc prz-
dixit , consilio. Ne videretur enim magnam rem

gredi, et qualem Christus ipse fecisset, prophe-
tam testem adhibet. 21. Oportet ergo, inquit, ex
his viris , qui aobiscum sunt congregati in
omni tempore. Cur cum illis hoc communicat ?
Utne contentio hac dere oriretur, et nemutuoliti-
garent. Nam siid ipsis accidit, multo magis illis ac-
cidisset. Hoc vero semper devitat. Ideo in principio
dicebat, /'iri fratres, oportet eligere ex nobis.
Multitudini permittit judicium, simul eos, qui
eligebantur, venerandos reddens, seque liberans
ab invidia, quz suboriri poterat. Nam hac magna
sepe solent parere mala. Quod igitur sic fieri
oporteat, prophetam adducit testem : ex. quibus
vero electionem fieri oporteat, interpretatur ipse
dicens, Ex iis, qui nobiscum congregati sunt,
B in omni tempore. 81 enim dixisset, Dignos opor-

C

E

*

eligendi erant in locum J uda , inter se contenderent.
b Morel. solus ἀεὶ διὰ τοῦτο παρ.

Psal. 68.
26.

50 $. JOANNIS CHRYSOST.

tet adesse, caeteros affecisset contumelia. Nunc
autem tempori rem commisit ; nec dixit simplici-
ter, Qui congregati sunt, sed addidit, In omni
tempore, quo intravit et exivit inter nos Domi-
nus Jesus, 22. incipiens a baptismate Joan-
nis, usque in diem qua assumtus est a. nobis,
testem resurrectionis ejus nobiscum fieri unum
ez istis. Ad quid illud? Ne chorus numero trun-
catus esset. Quid ergo ? an Petrum ipsum eligere
nonlicebat? Licebat utique; sed ne videretur ad
gratiam facere, abstinet. Alioquin vero nendum
Spiritus particeps erat. 95. Et statuerunt, inquit,
duos, Joseph, qui vocabatur Barsabas , qui
cognominatus est Justus, et Matthiam. Non ipse
illos statuit, sed omnes. Consilium vero ipse pro-
tulit, ostendens non suum esse, sed jam olim in
prophetia efferri. Itaque interpres fuit, non prz-
ceptor. Joseph qui vocabatur Barsabas, qui
cognominatus est Justus. Forte quod plures co-
gnomines essent, utrumque posult : nam inter
apostolos quoque complures erant cognomines, Ja-
cobus Zebedzi, Jacobus Alphai, Simon Petrus,
Simon Zelotes, Judas Jacobi, et Judas Iscariotes.
Alioquin vero poterat appellatio esse vel ex. vitae
mutatione, vel ex ipsius voluntate. Statuerunt,
inquit, Joseph, qui vocabatur Barsabas, qui
cognominatus est Justus, et Matthiam. 94. Et
orantes dixerunt : Tu, Domine, qui corda no-
sti omnium, ostende quem elegeris ex his duo-
bus unum, 25. accipere sortem ministerii hujus
et apostolatus, de quo prevaricatus est Judas,
ut abiret in locum suum. Recte memorant illius
peccatum, declarantes se testem quzrere, non au-
gentes numerum, sed nonimminui sinentes. 26. £t
dederunt sortes eis (nondum enim Spiritus datus
erat ), et cecidit sors super Matthiam, et annu-
meratus est cum undecim apostolis. Tunc, in-
quit, reversi sunt Jerosolymam a monte, qui
vocatur Oliveti, qui est juxta Jerosolymam,
sabbati habens iter. Hoc ait ut innueret ipsos 26
non longum iter suscipere, ne quid terroris acci- ^
deret trementibus adhuc ipsis et metuentibus. Et

cum introissent, ascenderunt in cenaculum.

Non enim audebant in civitate comparere. Et recte

ascenderunt in ccnaculum, ut non facile esset

ipsos comprehendere. £t erant, inquit, perseve-

rantes unanimiter in oratione. Viden' quam vi-

C

D

E

« Sic Savil. et unus Codex qui habet οὐχὶ πλεονάξον--
τες. Morel. οὐ πληροῦντες. [ Ὁ. οὐχὶ πληροῦντες, qui mox
ἐπεὶ οὕπω m. ἦν χλήρῳ τὸ πρᾶγμα ποιοῦσιν. χαὶ ἔπεσεν ὁ χλ.}

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

τὸ πρᾶγμα ἐπέτρεψεν, οὖχ ἁπλῶς Συνελθόντας εἰπὼν,
ἀλλ᾽, Ἔν παντὶ χρόνῳ, ἐν ᾧ εἰσῆλθε χαὶ ἐξῆλθεν ἐφ᾽
ἡμᾶς ὃ Κύριος Ἰησοῦς, ἀρξάμενος ἀπὸ τοῦ βαπτίσματος
3i / e ἀν τς caf, Qe av Jo Qu uc ταν ,
ωάννου, ἕως τῆς ἡμέρας ἧς ἀνελήφθη ἀφ᾽ ἡμῶν, μάρ-
τυρα τῆς ἀναστάσεως αὐτοῦ σὺν ἣμῖν γενέσθαι ἕνα τού--
των. Ἵνα τί γένηται; Ἵνα μὴ ἠχρωτηριασμένος ὃ χο-
ρὸς εἴη. Τί οὖν; ἑλέσθαι [τὸν Πέτρον] αὐτὸν οὐχ ἐνῆν;
Καὶ πάνυ γε’ ἀλλ᾽ ἵνα μὴ δόξη χαρίζεσθαι, τοῦτο οὗ
ποιεῖ, Ἄλλως δὲ xal Πνεύματος ἄμοιρος ἦν ἔτι. Καὶ
ΝΥ M NI 5 NY M 7
ἔστησαν, φησὶ, δύο, ᾿Ιωσὴφ τὸν χαλούμενον Bapca-
6&v, ὃς ἐπεχλήθη Ἰοῦστος, καὶ Ματθίαν. Οὐχὶ αὐτὸς
αὐτοὺς ἔστησεν, ἀλλὰ πάντες. Τὴν γνώμην δὲ αὐτὸς
3 N IT 2M εν " ὦ 3: 233?
εἰσηγήσατο, δείξας οὐδὲ αὐτὴν αὐτοῦ οὖσαν, ἀλλ
ἄνωθεν κατὰ προφητείαν ὥστε ἐξηγητὴς γέγονεν, οὗ
διδάσχαλος. ᾿Ιωσὴφ τὸν καλούμενον Βαρσαθᾶν, ὃς ἐπε-
, 5 τὦω » SN M € , , J "
χλήθη ᾿Ιοῦστος. Ἴσως διὰ τὰς δμωνυμίας ἀμφότερα
τέθειχεν " ἐπεὶ xa ἐν τοῖς ἀποστόλοις πολλαὶ ὅμωνυ-
utat σαν Ἰάχωδος ὃ Ζεδεδαίου, καὶ Ἰάκωδος ὃ τοῦ
᾿Ἀλφαίου, Σίμων Πέτρος xai Σίμων ὃ ζηλωτής - Ἰού-
δας Ἰαχώῤου, χαὶ Ἰούδας ὃ ᾿Ισκαριώτης. Ἄλλως δὲ
xal μεταδολῆς βίου, ἴσως δὲ xoi ἔσεως ἦν ἣ
[ Ἰς βίου, ἴσως δὲ xai προαιρέσεως 7
ὀνομασία. "Ecvnoav, φησὶν, Ἰωσὴφ τὸν χαλούμενον
Βαρσαδᾶν, ὃς ἐπεχλήθη Ἰοῦστος, καὶ Ματθίαν. Καὶ
προσευξάμενοι εἰπον" σὺ, Κύριε, καρδιογνῶστα πάν--
Fla

cc

j^ τ , »
των, ἀνάδειξον, ὃν ἐξελέξω £x τούτων τῶν δύο ἕνα

τ

τῆς
c νὰ M Χ /
λῆς, ἐξ ἣς παρέδη Ἰούδας πορευθῆναι εἰς τὸν τόπον

λαδεῖν τὸν κλῆρον διαχονίας ταύτης χαὶ ἄποστο-
τὸν ἴδιον. Καλῶς λέγουσιν ἐχείνου τὸ ἁμάρτημα, δει-
χγνύντες, ὅτι μάρτυρα αἰτοῦσιν, “ οὐ πλεονάζοντες τὸν
ἀριθμὸν, ἀλλ᾽ ἐλαττωθῆναι οὐκ ἐῶντες. Καὶ ἔδωχαν
χλήρους αὐτῶν (οὐδέπω γὰρ Πνεῦμα ἦν), καὶ ὃ κλῆρος
ἐπὶ Ματθίαν ἔπεσε, xat συγχατεψηφίσθη μετὰ τῶν
eg x ΒΞ 3 có). , M € , ! 5 €
ἕνδεκα ἀποστόλων. Τότε, φησὶν, ὑπέστρεψαν εἰς "Te-
M FEES i D , » c d
ρουσαλὴμ. ἀπὸ ὄρους τοῦ χαλουμένου ἐλαιῶνος, 6 ἐστιν
5 M € b £e /, Y ew? "es JP
ἐγγὺς Ἱερουσαλὴμ,, σαδόάτου ἔχον 680v. Τοῦτό φησιν,
LÀ 7 e M , NH € NS € 5:
ἵνα δείξη, ὅτι μαχρὰν οὐ βαδίζουσιν 600v, ὡς φόθον
τινὰ μὴ γενέσθαι τρέμουσιν ἔτι χαὶ δεδοικόσιν αὐτοῖς.
Καὶ ὅτε εἰσῆλθον, ἀνέδησαν εἰς τὸ ὑπερῷον. Οὐχ ἐτόλ-
ψῆσαν γὰρ φανῆναι ἐπὶ τῆς πόλεως. Καὶ καλῶς εἰς
X. Dex τιων 3. 2 d T ES y Ε c
τὸ ὑπερῷον ἀνέδησαν, ὥστε μὴ εἰναι εὔχολον ἐχ τοῦ
ἑτοίμου συλληφθῆναι αὐτούς: xol ἦσαν, φησὶ, προσ-
χαρτεροῦντες διμοθυμαδὸν τῇ προσευχῇ. Opüc, πῶς
ἐγρηγορότες “ἦσαν τῇ προσευχῇ προσχαρτεροῦντες,
M ^N cr ^ m τω
xai διοθυμαδὸν ὥσπερ ἐχ μιᾶς Ψυχῆς προσχαρτεροὺν-
, ^, - LIC Y 5 M »
τες; Δύο αὐτοῖς μαρτυρεῖ. Ὃ μὲν ᾿Ιωσὴφ ἴσως τετε-
λευτηχὼς ἦν " διὸ οὐδὲ μνήμης ἀξιοῦται. Οὐ γὰρ ἂν
τῶν ἀδελφῶν πιστευσάντων ἐχεῖνος ἠπίστησεν ὃ πρὸ

* [ D. ἤσαν. διὸ αὐτοῖς μαρτυρεῖ xol ὅτι τῇ προσευχῇ
προσεκαρτέρουν, καὶ ὅτι ὁμ. ὦ. Ex μ.. Ψ. τοῦτο ποιοῦντες. ὁ μὲν
"T / - - EIS *, -
οὖν 1. Mox ex eodem addidimus διὸ... ἀξιοῦται.

ΙΝ ACTA APOSTOLORUM HOMIL. III. 51

'
τω ^ c ,
πάντων πιστεύσας * ἀμέλει γοῦν οὐδὲ ἁπλῶς φαίνεται
P οὐδαμοῦ ὡς — προσέχων, καθάπερ ἣ μήτηρ
^ ,
ἔλεγεν * Ἐγὼ χαὶ δ1 mari σου ὀδυνώμιενοι —
M
ce. Doce πρὸ πάντων αὐτὸς ἔγνω τοῦτον. Πρὸς δὲ τοὺς
ἀδελφοὺς ἔλεγεν ὃ Χριστός: Οὐ δύναται 6 χόσμος
«ὦ - A c NXLLUNAN - T d A 3 /
ὑμᾶς μισεῖν, ἐμὲ δὲ μισεῖ. Καὶ ὅρα τὴν ἐπιείχειαν
ἸΙαχώδου. Αὐτὸς ἔλαδε τὴν ἐπισχοπὴν τὴν ἐν Ἵερο-
σολύμοις , καὶ ὅμως τότε οὐδὲν διαλέγεται. “Ὅρα δὲ
Ἁ m ΕΣ bod M1 H /,
xat τῶν ἄλλων μαθητῶν τὴν πολλὴν ταπεινοφροσύ-
γην, * πῶς αὐτῷ συγχωροῦσι τοῦ θρόνου, xoà οὐχ ἔτι
ἀμφισδητοῦσι πρὸς ἀλλήλους. “Ὥσπερ γὰρ ἐν οὐρανῷ
ἣ ᾿Εχχλησία ἐχείνη ἦν, οὐδὲν ἔχουσα βιωτιχὸν, οὐ
cot; 082 í ἀλλὰ προθυμία τῶν συνιόν-
ἔχοις οὐδὲ μαρμάροις, ἀλλὰ προθυμία
των ἀπολάμπουσα. Ὥς ἑχατὸν εἴχοσιν "ieav; φησίν οἵ
ἑδδομιήκοντα ἴσως, οὺς es ἐξελέξατο, ἢ xai ἄλλοι
τῶν σπουδαιοτέρων, οἷον ὃ δ᾽ Ἰωσὴφ χαὶ ὃ Maxblac- xai
- T A m s , Epp, Te, 5
quvaixeg ἦσαν πολλαὶ, αἵ ἠχολούθουν αὐτῷ, ἐπιτο-
αὐτὸ πανταχοῦ ἦσαν.

Αὕτη πρόνοια διδασχάλου. Πρῶτος οὗτος διδάσχα-
λον χατέστησεν. Οὐχ εἶπεν, ὅτι ped ἡμεῖς" o9-
τω πάσης χενοδοξίας ἐχτὸς ἦν, χαὶ πρὸς ἕν ἑώρα υό-
νον, χαίτοι οὐδὲ ἰσότυπον ἅπασιν Ἐίχε τὴν χατάστα--
σιν" ἀλλ᾽ εἰκότως ταῦτα ἐγένετο διὰ τὴν ἀρετὴν τοῦ

NJ S. / , Ce) P. 5 X 2 '
ἀνδρός χαὶ ὅτι τότε ἣ ἐπιστασία ἦν, οὗ τιμὴ, ἀλλὰ
πρόνοια τῶν ἀρχομένων. Τοῦτο οὔτε τοὺς αἱρουμέ--
νους ἐποίει ἐπαίρεσθαι" ἐπὶ γὰρ κινδύνους ἐκαλοῦντο"

Y M M € / € » / E] -
οὔτε τοὺς μὴ Prunus ὡς ἀτιμασθέντας ἀλγεῖν,
᾽Αλλ᾽ οὐχὶ νῦν οὕτω γίνεται, ἀλλ᾽ ἅπαν τοὐναντίον.

χὰ Y ie

"Opa γὰρ, ἑχατὸν εἴχοσιν ἤσαν, καὶ ἕνα αἰτεῖ ἀπὸ
παντὸς τοῦ ἜΤ εἰκότως. Πρῶτος τοῦ πράγμα-
τος αὔθεντεῖ, “ἅτε αὐτὸς πάντας ἐγχειρισθείς. Πρὸς
γὰρ τοῦτον εἶπεν Ó Χριστός - Καὶ σύ ποτε ἐπιστ τρέ-

Jy
Vac, στήριξον τοὺς ἀδελφούς σου. τι Κατηριθμη-
μένος ἦν, φησὶ, σὺν ἡμῖν. Διὰ τοῦτο προσήχει ἕτερον
L cr 7 ΄ E] P 2 /
προθάλλεσθαι, ὥστε μάρτυρα γενέσθαι εἷς τὸν ἐχεί--
, M c "m ^ Ὁ -
νου τόπον. Καὶ ὅρα, πῶς τὸν διδάσχαλον μιμεῖται,
πανταχοῦ ἀπὸ τῶν Γραφῶν διαλεγόμενος, χαὶ οὐδὲν

» c - ,ὔ 5 e -

περὶ τοῦ Χριστοῦ λέγων οὐδέπω; ὅτι προεῖπε πολ-
E , * E"
Adxig αὐτός. Καὶ οὐ λέγει, ἔνθα τῆς προδοσίας αὐ-
τοῦ μέμνηται " οἷον, Στόμα ἁμαρτωλοῦ, καὶ στόμα
δολίου ἐπ᾽ ἐμὲ ἠνοίχθη - ἀλλ᾽ ἔνθα τῆς τιμωρίας
αὐτοῦ 1 μόνον τὴν μνήμην ἐποιήσατο" τοῦτο γὰρ
αὐτοὺς τέως ὠφέλει. Τοῦτό μάλιστα δείχνυσι πάλιν
b οὐδαμοῦ deest in Morel, [et D.]

* [πῶς παραχωροῦσι τοῦ 6. D.]
* Duo Mss. Zr: αὐτός, recte. Savil, et Morel, ἅτε γὰρ

D

E

giles essent in oratione perseverantes, idque una-
nimiter quasi uno eodemque animo? Hac duo de
ilis testificatur. Joseph fortasse mortuus erat: ^ Joseph
qua propter nulla sit mentio ejus. Non enim, RUP eda
tribus credentibus, ipse non credidisset, qui ante tur mortuus
omnes crediderat. Certe non vitlihatie usquam MP RS
ille Christo ut homini attendere, ut Mater dice- nem.
bat, Ego et pater tuus dolentes querebamus te. Lc. 2. 48.
Itaque ante omnes ille Dominum noverat. Fra-
tribus vero dicebat Christus : /Von potest mun- Joan. 7. 7.
dus vos odisse, me autem odit. Vide autem Ja-
cobi modestiam. Ille namque Jerosolymorum
episcopatum accepit, et tamen hic nihil loquitur.
Aliorum quoque discipulorum summam humili-
tatem considera, quo pacto illi thronum concedunt,
neque jam mutuo disceptant. llla enim Ecclesia
quasi in czlis posita erat, szeculare nihil habens,
non parietibus, non marmoribus, sed eorum qui
convenerant fervore resplendens. Erant, inquit,
fere centum viginti. Forte septuaginta, quos
ipse elegerat, sive alii quoque ex ferventioribus,
quales erant Joseph et Matthias : et mulieres
multa qua sequebantur illum, simul ubique ade-
rant,
9. Hzc doctoris providentia. Primus hic do-
ctorem constituit. Non dixit, Nos ad. docendum
sufficimus: ita procul erat a vana gloria, et ad
unum tantum spectabat ; quamquam non pari
forma apud omnes ejus vigebat auctoritas. Sed
jure hic sic gerebantur ob virtutem viri; et quod
nunc przfectura non honor esset, sed providentia
erga subditos. Ea res non sinebat electos efferri ;
ad pericula enim vocabantur; neque eos qui ele-
cti non fuerant, ut inhonoratos dolere. At nunc
non ita se res habet, sed contra omnino. Vide
namque, centum viginti erant, et unum postulat ab
omni multitudine; et jure quidem. Primus au-
ctoritatem habet 1n negotio, ut cui omnes commis-
si fuissent. Huic enim Christus dixerat : Et. tu Zuc.22.32.
aliquando conversus, confirma fratres tuos.
Quia, inquit, Connumeratus erat in nobis, ideo
oportet alium proponere, qui illius loco sit testis.
Et vide, quomodo doctorem suum imitatur, ubi-
que ex Scripturis disserens; nec quidquam de
Christo loquens, quod nempe id ille sepe przdi-
xisset. Neque dicit ubi Scriptura proditionem ejus
memoret; nempe, Os peccatoris et os dolosi Psal. 18.
super me apertum. est; sed ubi tantum illius ?
supplicii meminit : hoc enim interim illos scire
αὐτός.
ἃ [αὐτοῦ,υοα abest a D. ,cum Savil. uncis inclusimus. ]

Matth.
24.

Psal. 68.
26.

Joan. 1.40.

26.

52 S. JOANNIS CHRYSOST.

juvabat. Illud vero maxime Domini benignitatem
declarat. Quoniam, inquit, Connumeratus erat
in nobis, et sortitus est sortem. ministerii hu-
jus. Sortem ubique vocat, ostendens totum a gra-
tia Dei et ab ejus electione esse, et vetera ipsis in
mentem revocans, quod nempe Deus ipsis sortem
dederit, ut olim Levitis. Et immoratur iis quae
dicuntur de Juda, quod nempe proditionis merces,
vindicte sit przeco. Possedit, inquit, agrum de
mercede iniquitatis. Vide quomodo hoc ex divi-
na dispensatione factum fuerit. /niquitatis , in-
quit. Multe sunt imiquitates, sed hac nihil ini-
quius umquam factum est. Itaque iniquitatis erat
negotium. Nec presentibus tantum notum fuit,
sed etiam posteris omnibus : ita ut vel inviti et
inscii locum. nominarent, quemadmodum et Cai-
phas prophetavit inscius. Deus compulit eos ut
Hebraice nomen darent Aceldama. Hinc declara-
bantur mala Judzos invasura. Atque ostendit
hanc prophetiam ex. parte Menem : Bonum
erat ei , si natus non fuisset homo ille. De Ju-
dzis quoque eadem dicere par est. Etenim si dux
plexus fuit, multo magis hi. Sed horum nihil
adhuc loquitur. Deinde ostendens de ipso jure di-
ci illud Aceldama , inducit prophetam dicentem :
Fiat habitatio ejus deserta. Quid enim deser-
tius sepulcro? Ideo sic jure debuit ager vocari.
Qui enim pretium numeravit , etiamsi alii eme-
rint, ille merito censeri debet causa esse tantz
desolationis. Hzc porro desolatio principium est
Judaicz desolationis, si quis diligenter expendat.
Nam et ipsi seipsos fame occiderunt , multosque
interemerunt, et urbs ipsa sepulcrum fiit. hospi-
tum et militum. Illos vero ne sepeliri quidem si-
nebant, ut sepultura indignos. Oportet igitur ,
inquit, ex his viris qui nobiscum sunt congre-
gati. Vide, quomodo vult illos testes vere
fuisse, etiamsi adventurus esset Spiritus : attamen
magnam hujus rei curam habebat. Ex viris, in-
quit, qui nobiscum sunt congregati, in omni D
tempore quo intravit et exivit inter nos Domi-

nus Jesus. Significat ipsos habitasse cum illo,

nec simpliciter el discipulos. Nimirum a prin-

cipio multi sequebantur eum. Vide igitur quomo-

do dicat : Erat unus ex duobus qui audierant

a Joanne, et sequuti sunt Jesum. In omni tem-

pore, inquit, quo intravit et exivit inter nos

Dominus Jesus incipiens a baptismate Joan-

1 Morel.
b Morel.
c Morel.

χαὶ ὅτι ἐνδιατρίθει.
[et D.] 2« μέρους ἐχείνην τήν.
ἐνάγει, et sic Mss. Savil. ἐπάγει. [D. εἰσάγει.

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

τοῦ Δεσπότου τὴν φιλανθρωπίαν. Ὅτι χκατηριθμη-
μένος ἦν, φησὶ, σὺν ἡμῖν, καὶ ἔλαχε τὸν κλῆρον τῆς
διαχονίας ταύτης. Κλῆρον αὐτὸν πανταχοῦ χαλεῖ,
δεικνὺς τῆς τοῦ Θεοῦ χάριτος τὸ πᾶν ὃν, καὶ τῆς
ἐχλογῆς, χαὶ ἀναμιμνήσχων αὐτοὺς τῶν παλαιῶν,
ὅτι ὃ Θεὸς αὐτὸν ἐχληρώσατο, χαθάπερ τοὺς Λευίτας,
ἃχαὶ ἐνδιατρίδεν, τοῖς περὶ αὐτοῦ, ὅτι ὃ "iie i desquse
μισθὸς αὐτὸς καὶ τῆς τεμωρίαξ γέγονε κήρυξ.

σατο γὰρ, φησὶ, χωρίον £x μισθοῦ τῆς ἀδικίας.

Ἔχτηή-
Ὅρα
c ^ 5 , ^ M Y ^ ,

πὼς Θεοῦ oixovouía τὸ γεγονὸς ἦν. Τῆς ἀδιχίας,

, M

φησί. Πολλαὶ αἱ ἀδικίαι, ἀλλὰ ταύτης οὐδὲν ἀδιχώ-

τερο ars A qu. AN E m * ASA OA
&poV γέγονέ ποτε, ὥστε ἀδικίας ἦν τὸ πρᾶγμα. Οὐχὶ

"Y / - m— D

δὲ uóvow τοῖς Ὁ; γέγονε δῆλον τὸ γενόμενον,

ἀλλὰ χαὶ πᾶσι τοῖς μετὰ ταῦτα, ὥστε ἄκοντες ὠνόμα-

σαν οὖχ εἰδότες, χαθάπερ xot Καϊάφας προεφήτευσεν
3 28 € ^ ^ , ei

οὐκ εἰδώς. Ὃ Θεὸς αὐτοὺς ἠνάγχασεν οὕτω καλέσαι

ἘΝῚ S (A e

Ἑραϊστὶ ᾿Αχελδαμά. "Amo τούτου xol τὰ ' Iou2atotc

ἐπιένα ἔλλοντ λον δον E E S ;

ἐπιέναι μέλλοντα xax δῆλα ἦν xoi δείχνυσι τέως
ρόῤδησ "elm θοῦσα!" Ῥ2 y M λένο :
πρόῤῥησιν ἐξελθοῦσαν " ἐχ μέρους, τὴν ---.

*

ὃν ἦν αὐτῷ, εἰ οὐχ "ee ὃ i Sr ἐχεῖνος.

τῶν ᾿Ἰουδαίων τὰ αὐτὰ ἁρμόζει ee Εἰ

M € / «Ὁ Y c cON S T
γὰρ BU γενόμενος ὅδογος, πολλῷ μᾶλλον χαὶ οὗτοι.
Ἀλλ᾽
περὶ αὐτοῦ εἰκότως ἂν

^3 Y
οὐδὲν τούτων λένει τέως. Εἶτα δειχνὺς, ὅτι
5
λέγοιτο ᾿Αχελδαμὰ, * ἐνάγει τὸν
coborzmi όταν τονε Bevntie modo) om Z
προφήτην λέγοντα * Γενηθήτω ἣ ἔπαυλις αὐτοῦ ἔρη-
Τ' AY m ,- m , , 5 9C)
μος. Τί γὰρ ἐρημότερον τοῦ τάφον γενέσθαι: “Ὥστε
' Ὁ ΜΕΥ τὰ 5 ὦ , N , € Y
χαὶ εἰχότως ἂν αὐτοῦ χληθείη τὸ χωρίον. Ὃ γὰρ τὸ
y R € e 5 Ng. en ! *5
τίμημα καταδαλὼν, εἰ χαὶ ἕτεροι οἱ ἠγοραχότες sev,
- MSS b. Y, ΝΠ ). I. , " ,
αὐτὸς ἂν εἴη δίκαιος λογίζεσθαι χύριος ἐρημώσεως με-
er 5 7 , - 8 mL
Αὕτη ἥἣ Eppure peetpdoy τῆς Ἰουδαϊχῆς,
εἴ γέ τις ἀχριδῶς € ἐξετάσειε. Καὶ γὰρ ἐχεῖνοι ἑαυτοὺς

ἀνεῖλον λιμῷ, xa πολλοὺς ἀπέχτειναν, xal τάφος γέ-

γάλης:

L D ZU
TON ἢ πόλις, τῶν ξένων, τῶν EN crepm
γὰρ οὐδ᾽ ἂν εἴασαν ταφῆναι; οὐδὲ γὰρ ταφῆς χατηξιώ-
θησαν. Δεῖ οὖν τῶν συνελθόντων ἡμῖν, φησὶν, dy-
^ cm dg hd λετ f ΕἸ M ε
δρῶν. “Ὅρα; πῶς βούλεται αὐτόπτας αὐτοὺς εἰναι.
7 E] , * x P
Καίτοι γε ἔμελλε παρέσεσθαι τὸ Πνεῦμα" 3 ἀλλ᾽ ὅμως
ANM ^Y M ΄ e το ,
πολλὴ σπουδὴ περὶ τούτου ἦν. Τῶν συνελθόντων
fuiw ἀνδρῶν, φησὶν, ἐν παντὶ y 00 ἐν à εἰσῆλθε
μῖν ἀνδρῶν, φησὶν, ἐν παντὶ χρόνῳ, ἐν ᾧ εἰσῆλθε
Ὁ 3 ον z/ 3 c
xoi ἐξῆλθεν ἐφ᾽ ἡμᾶς ὃ Κύριος Ἰησοῦς. Δείχνυσιν
AN , m οὼω
αὐτοὺς συνῳχηχότας αὐτῷ οὖχ ἁπλῶς ὡς μαθητὰς
, x M 5 qu» , ^ A
παρόντας. Ἄρα xai ἐξ ἀρχῆς τότε πολλοὶ παρηχο-
- E] m T EC -
λούθουν αὐτῷ. "Opa γοῦν, * πῶς τοῦτο δηλοῖ, ὅταν
5 m" — y bh ,
λέγη: Hv εἷς ἐχ τῶν δύο τῶν ἀχουσάντων παρὰ "lo-
, M , ^ , ἄρα τ - 5 Ἁ
ἄνϑουν χαὶ ἀχολουθησάντων τῷ Ἰησοῦ. "Ev παντὶ
χρόνῳ, φησὶν , ἐν ᾧ εἰσῆλθε χαὶ ἐξῆλθεν ἐ ἐφ’ ἡμᾶς ὃ
Κύριος Ἰησοῦς, ἀρξάμενος ἀπὸ τοῦ βαπτίσματος Ἰω-

ἄννου. Καλῶς. Τὰ γὰρ πρὸ τούτου οὐδεὶς ἤδει μα-

4 Unus ἀλλὰ πολλή.
* [ Verba , πῶς τοῦτο δηλοῖ, addidimus e D.]

IN

"Eos τῆς ἡμέρας,
A 390-1 / 3 ere. ,ὔ πάρες n ΄ὔ
σιν. Ὡς ἀνελή: θη ἀφ᾽ ἡμῶν. μάρτυρα τῆς ἀνᾶστα-
| 2 19 7 1 ii ? [ ρ e i a

θὼν, ἀλλὰ Πνεύματι ἐμάνθανον.

σεως αὐτοῦ σὺν fuiv γενέσθαι ἕνα τούτων. Οὐχ εἰπε,
τ E 7 » i D E , δὲ Ὁ
τῶν ἄλλων μάρτυρα, ἀλλὰ, τῆς ἀναστάσεως μόνης
/ EAM PA 2T / T ^ 7 3
μάρτυρα. Καὶ γὰρ ἀξιοπιστότερος ἦν ὃ δυνάμενος εἰ-
- - A M
πεῖν, ὅτι ἐχεῖνος ὃ φαγὼν, xa πιὼν, xal σταυρωθεὶς;
- Y" CZ σ “
αὐτὸς ἀνέστη. Ὥστε οὔτε
Y
οὔτε τῶν μετὰ ταῦτα ἔδει μαρτυρα
σημείων. Τὸ γὰρ ζητούμενον τοῦτο ἦν, ἣ ἀνάστα-
σις " ἐπεὶ ἐχεῖνα δῆλα ἦν xo ὡμολογημένα, αὕτη δὲ

τῶν πρὸ τούτου χρόνων,
ὁ εἶναι χαὶ τῶν

λάθρᾳ γέγονε, καὶ τούτοις μόνοις ἦν δήλη. Καὶ οὐ λέ-
γουσιν, ὅτι ἄγγελοι εἶπον ἡμῖν, ἀλλ᾽, ὅτι ἑωράχαμεν
ἡμεῖς. Πόθεν δῆλον ; "EE ὧν θαυματουργοῦμεν. Διὰ
τοῦτο μάλιστα τότε αὐτοὺς ἀξιοπίστους ἔδει εἶναι.
Καὶ φησὶ, δύο. Διατί μὴ πολλούς:
Ἵνα μὴ μείζων ἣ ἀθυμία γένηται, μηδὲ εἰς

Μ᾿
ἐστησαν,

πολλοὺς τὸ πρᾶγμα περιστῇ.

, - ^ M
τίθησιν ἐχεῖνον, ἀλλὰ δειχνὺς, ὅτι mco de ὃ παρὰ

Οὐχ ἁπλῶς δὲ * προσ-
ἀνθρώποις τίμιος, παρὰ τῷ Θεῷ ἐλάττων ἐστί. Καὶ
xow7 δὲ πάντες εὔχονται λέγοντες * Σὺ, Κύριε, καρ-

Δι ἐδ -
μὴ ἡμεῖς.

διογνῶστα πάντων, ἀνάδειξον. Σὺ, φησὶ,
Εὐχαίρως eiie Eme χαλοῦσιν * ἀπὸ γὰρ τούτου
αἱρεῖσθαι ἐχρῆν, ? οὐχὶ τῶν ἔξωθεν. Οὕτως ἐθάῤῥουν,
ὅτι πάντως ἕνα δεῖ γενέσθαι. Καὶ οὐχ εἶπον, ἔχλεξαι,
ἀλλὰ, ἀνάδειξον τὸν ἐχλεγέντα, φησὶν, Ὃν ἐξελέξω"
εἰδότες πάντα προωρίσθαι τῷ Θεῷ. "Ex τούτων τῶν
δύο ἕνα λαχεῖν τὸν χλῆρον τῆς διαχονίας ταύτης χαὶ

Ἢν γὰρ xoà ἄλλη διαχονία. Kot ἔδωχαν
b

“ e
ἀποστολῆς.
αὐτοῖς χλήρους. Οὔπω γὰρ ἑαυτοὺς ἀξίους " ἡγοῦντο

- 3 « "X Mo S 5} m^ N /

Ro» ἑαυτῶν ἐχλέξ ξασθαι" οιοὸ χαι Uoc οιὰ τινος
,
ει

ou μαθεῖν. -

Ἄλλως δὲ, εἰ ἔνθα οὔτε εὐχὴ, οὔτε ἀξιόλογο! ἄν -
δος T z bj e. διὸ ὃ ἐξ ῥοθῆς “ενέ
ρες, χλῆρος τοσοῦτον ἴσχυσε, διὰ τὸ ἐξ ὀρθῆς γενέ-
σθαι γνώμης ἐπὶ τοῦ Ἰωνᾶ πολλῷ μᾶλλον ἐνταῦθα
E] Ζ M ἊΝ 2 / 3 "bz ΣΝ σὺ t
ἐπλήρωσε τὸν χορὸν, ἀπήρτισε τὴν τάξιν. Καὶ ὃ ἕτε-
ρος οὐχ ἤλγησεν - οὗ γὰρ ἂν ἀπέχρύψαν τὰ οἰχεῖα
ἐλαττώματα οἵ ἀπόστολοι: οἵ y ΤῸ αὐτῶν τῶν χο-
ρυφαίων εἰπεῖν οὐχ ἀπέσχοντο, ὅτι ἠγανάχτησαν ἀλ-
λαχοῦ * χαὶ οὐχ ἅπαξ, ἀλλὰ xo δὶς xal πολλάκις. Τού-
τοὺς οὖν καὶ ἡμεῖς μιμησώμεθα. Οὐχ ἔτι μοι πρὸς

y € / » M] M M , hg 5 JE
πάντας ὃ λόγος, ἀλλὰ πρὸς τοὺς ἀρχῆς ἐφιεμένους.
Εἰ πιστεύεις, ὅτι Θεοῦ ἐστιν ἐχλογὴ, μὴ ἀγανάχτει:

, - -
ἐχείνῳ γὰρ ἀγαναχτεῖς, xal πρὸς ἐχεῖνον παροξύνη"

εὖ. δ
ἐχεῖνός ἐστιν 6 ἐχλεξάμενος. Εἰ δὲ αὐτὸς μὲν ἐξελέ-

e Morel. [et D.] εἶναι μόνον, χαί.
* [οὐ προτίθησιν D.]
? Hac, οὐχὶ τῶν ἔξωθεν, absunt ab omnibus Mss. no-
p sed habentur in Savil. et Morel. et bene qua-
rant.

ACTA APOSTOLORUM. HOMIL.

23
nis. Recte etenim, qu: prius gesta fuerant, nemo
noverat edoctus, sed a Spiritu didicerunt. Usque
in diem, inquit, qua assumtus est a nobis, te-
stem. resurrectionis ejus nobiscum fieri unum
ex istis.Nondixit, Caeterorum testem ; sed, Testem
resurrectionis, tantum. Nam fide dignior erat 15,
qui dicere poterat : Qui edebat, bibebat, et cruci-
fixus est, is ipse resurrexit. Itaque neque przteriti,
neque sequentis temporis, neque signorum testem
esse oportebat, sed resurrectionis tantum. llla
namque manifesta et in confesso erant ; resurrectio
autem clam facta fuerat, hisque solum nota erat.
Neque dicunt : Angeli dixerunt nobis ; sed, Nos
vidimus. Ündenamid manifestum est? Ex miracu-
lis quz facimus. Ideo tunc. potissimum illos fide
dignos esse mM Et statuerunt , inquit ,

- difos. Cur non plures? Ne major fieret animorum
perturbatio, neve res in multos extenderetur. Nec
sine causa Matthiam adjicit, sed ut ostendat eum,
qui apud homines honorabilis est, apud Deum es-
se inferiorem. Et simul omnes precantur dicentes,
Tu, Domine, qui corda nosti omnium, osten-
de. 'T'u, non nos. Opportune cordium cognitorem
vocant : ab illo enim electio facienda erat, non ab
aliis. Sic confidenter loquebantur, quia oportebat
omnino unum eligi. Neque dixerunt, Elige ; sed,
Ostende electum, Quem elegeris, inquit : scientes
omniaa Deo predefinita esse. Ex his duobus

1Π.

τῷ
P- oo

B

unum accipere sortem ministerii hujus et apo-
stolatus. Erat enim etiam aliud ministerium. Et
dederunt sortes eis. Nondum enim se dignos esse
putabant, qui ex sese ipsi facerent electionem :
ideo cupiunt aliquo signo edoceri.

4. Alioquin vero, si ubi nec precatio erat, ne-
que digni viri aderant, tantum valuit sors , eo

quod recto animo fieret, nempe super Jona : multo Joze. 1. 7

magis hic, ubi chorum explevit, ubi ordinem
perfecit. Neque alter doluit; non enim id tacuis-
sent apostoli , qui non abstinuerunt a referendis
etiam przcipuorum apostolorum vitiis, quando
nempe indignati sunt. non semel, sed bis et plu -
ries. Hos itaque et nos imitemur. Non omnibus
loquor, sed iis, qui principatum affectant. 5i cre-
dis electionem a Deo esse, ne indigneris : adver-
sus illum enim indignaris et irritaris : ille est
qui elegit. Si autem. elegit ille, et sic indignari

b [Ita D. Savil. ἡγοῦντο εἶναι τοῦ διὰ ἑαυτῶν ἐχλέγεσθαί
τινα᾿ ὥστε διά τ. σ. JA» gis zat. Montf, cum Commel. et
A. C. ἡγοῦντο εἶναι τοῦ διά τ. c. μαθεῖν. Mox ex D. χαὶ ὁ
ἕτερος pro ἀλλ᾽ à £, dedimus.]

officium,

34 5. JOANNIS CHRYSOST.

audes, idipsum facis quod Cain. Cum enim ap-
probare oportuisset , zgre et indigne tulit ille ,
quod fratris sui victima acceptior esset ; quando D
compungi oportebat. Ego vero non hoc dico, sed
quod Deus sciat rem utiliter dispensare. Sape
namque tu, qui moribus es modestioribus , non
tamen idoneus es. Rursus est tibi vita inculpata
moresque liberales sunt : neque tamen in Ecclesia
hzc satis sunt. Alioquin vero alius ad aliud est
idoneus. Annon vides, quantam harumce rerum
Episcopi rationem habeat divina Scriptura? Sed dicam,
qua de causa hac de re dissidia oriantur : quia
nempe non quasi ad praefecturam et patrocinium E
fratrum accedimus, sed. quasi ad honorem et re-
quiem. Si scires enim episcopum omnium esse,
omnium onera ferre oportere; quod aliis irascen-
tibus venia detur, illi vero. minime; quod. aliis
peccantibus excusatio multa, ipsi vero nulla sit :
ad hanc dignitatem non accurrisses. Hic enim
omnium linguis expositus est, omnium judicio,
sapientium et insipientium : quotidianis curis atte-
ritur, imo et nocturnis: multorum odio, multorum

invidie patet. Ne mihi enim de illis loquaris, qui

omnia ad gratiam faciunt, et dormire cupiunt, A
qui ad hoc negotium quasi ad. requiem accedunt.
De his non loquor, sed deiis, qui vigilant pro ani-
mabus vestris, qui subditorum salutem suz ante-
ponunt. Dic mihi: si is, qui decem filios habet
subditos, secum semper habitantes, sine intermis-
sione curam illorum habere cogitur ; is, qui tot
habet, non sub manu positos, non cohabitantes,
sed auctoritati suze obsequentes, qualem esse opor-
tet? Sed, inquies, in honore habetur. In quo ho-
nore? Pauperes vilissimi in foro ipsum conviciis
lacerant.Cur ergo illis non os occludit ? Belle sane;
sed non opus episcopi narras. Rursus nisl omni- B
bus largiatur, tam otiosis, quam iis, qui operantur,
mille undique criminationibus impetitur : nemo
timet illum accusare et criminari. Nam erga prin-
cipes metus cohibet, erga hos minime. Apud illos
enim timor Dei nihil valet. Quis representare
possit curam de verbo et doctrina, difficultatem
in ordinationibus? Fortasse vel ego admodum
imbecillus sum, miser, et nullius pretii ; vel res ita
se habet, ut dico. Sacerdotis anima nihil differt
a navi fluctibus agitata: undique pungitur, ab
amicis, ab inimicis; a suis, ab alienis. Annon or- C

* πολλή deest in quibusdam.
4 Alii τῶν πᾶσι χαριζομένων.

à οὐχ ὑποχειρίους deest in Mss.

nostris, sed habetur

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

x x e - -
ξατο, σὺ δὲ τολμᾷς τούτῳ ἀγαναχτεῖν, ταὐτὸν ποιεῖς
οἷον ὃ Κάϊν. Δέον γὰρ ἀποδέξασθαι, ὃ δὲ ὅτι προετιΞ
, ο a mM

μιήθη ἣ θυσία τοῦ ἀδελφοῦ, ἐλυπήθη" ἠγανάχτησε,

δέον χατανυγῆναι. ᾿Εγὼ δὲ οὐ τοῦτο λέγω, ἀλλ᾽ ὅτι

συμφερόντως οἰδὲν οἰκονομεῖν ὃ Θεός. Πολλάχις γὰρ
* ME ἘῚ 2 H . De It by4 /

τὸ μὲν ἦθος ἐπιεικέστερος cu, οὐχ ἐπιτήδειος δέ. Πά-

λιν ἔστι σοὶ μὲν βίος ἄληπτος χαὶ ἦθος ἐλευθέριον, ἐν
Y -

δὲ ᾿Εχχλησία οὐ τούτων δεῖ μόνον. Ἄλλως δὲ xad ἄλ-

Aoc πρὸς ἄλλο ἁρμόδιός ἐστιν. Οὐχ δρᾷς, ὅσον ὑπὲρ
,

τούτων πεποίηται λόγον ἣ θεία Γραφή; ᾿Αλλ᾽ εἴπω,
, (j e^

τίνος ἕνεχεν περιμάχητον τὸ πρᾶγμα γέγονεν * ὅτι οὐχ

ὡς ἐπὶ ἀρχὴν; χαὶ προστασίαν ἀδελφῶν ἐρχόμεθα,

» M

ἀλλ᾽ ὡς ἐπὶ τιμὴν xol ἀνάπαυσιν. Ei γὰρ ἤδεις, ὅτι
E S

πάντων ὀφείλει εἶναι ὃ ἐπίσχοπος, τὰ πάντων βάρη

c -

βαστάζων : ὅτι τοῖς μὲν ἄλλοις ὀργιζομένοις συγγνώ-
E 5 Ὁ δὲ 5^ τω d - » c ,

μη, αὐτῷ δὲ οὐδαμοῦ ὅτι τοῖς ἄλλοις ἁμαρτάνουσι

, D

παραίτησις “πολλὴ, αὐτῷ δὲ οὐχ ἔτι, οὐχ ἂν ἔσπευ-

σας ἐπὶ τὴν ἀρχὴν, οὖχ ἂν ἔδραμες. Καὶ γὰρ οὗτος

τοῖς ἁπάντων ὑπόχειται στόμασι, ταῖς ἁπάντων χρί-

σεσι, καὶ σοφῶν, χαὶ ἀσόφων φροντίσι χαθ᾽ ἑχάστην
7 M c

χόπτεται τὴν ἡμέραν, χαθ’ ἑχάστην νύχτα - πολλοὺς

2 Ἂν c 2. N » N ,

ἔχει τοὺς μισοῦντας, πολλοὺς ἔχει τοὺς διαφθονουμέ-

NY c
vouc. M7, γάρ μοι περὶ ἐχείνων εἴπης ^ τῶν πάντα χα-

, ον 5 Ὁ
ριζομένων, τῶν καθεύδειν βουλομένων, τῶν ὡς ἐπὶ
ἀνάπαυσιν εἰς τὸ πρᾶγμα ἐρχομένων. Οὐ περὶ τού-

, 5 iY 5» i , m^ , ,
τῶν ὃ λόγος, ἀλλὰ περὶ ἐχείνων τῶν ἀγρυπνούν-
^ - EU EC EU -
τῶν ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ὑμῶν, τῶν τῆς οἰχείας σω-
, -Ὁ-Ρ
τηρίας τὴν τῶν ἀρχομένων προτιθέντων. Εἰπέ μοι,

, - m
εἰ δέχα τις παῖδας ἔχων Ómoystplouc συνοιχοῦντας
αὐτῷ διαπαντὸς, ἀδιαλείπτως αὐτῶν ἀναγχάζεται

x
φροντίζειν, τοσούτους ἔχων οὗτος ἅ οὐχ ὑποχειρίους,
οὗ συνοιχοῦντας, ἀλλ᾽ ἐν τῇ ἰδία ἐξουσίᾳ τὴν ὗπα-

M » H
χοὴν ἔχοντας, τίς οὖχ ὀφείλει γενέσθαι: ᾿Αλλὰ τι-
M- ^ H A A * "T
μᾶται, φησίν. ΠΠοίᾳ τιμῇ; Πένητες τριωδολιμαῖοι
βλασφημοῦσιν αὐτὸν ἐπὶ τῆς ἀγορᾶς. Τί οὖν αὐτοὺς
οὐχ ἐπιστομίζει: Πάνυ γε. Οὐ γὰρ ἐπισχόπου λέ-
EY LÁ -
qets ἔργον. Πάλιν, ἂν μὴ πᾶσι παρέχη, xoi τοῖς ἐν
,ὔ M -
ἀργία, xai τοῖς ἐργαζομένοις, μυρία πανταχόθεν
, , *$5^w* ΝΥ͂Ν -» ^ I
ἐγχλήματα " οὐδεὶς δέδοικε χατηγορῆσαι xat διαδα-
- A m
λεῖν - ἐπὶ μὲν γὰρ τῶν ἀρχόντων ὃ φόδος ἔπεστιν, ἐπὶ
^Y , 3 y wc Y "6 ec D , , -
δὲ τούτων οὐχί. Ὃ γὰρ φόδος τοῦ Θεοῦ παρ᾽ αὐτοῖς
$5 5 , fof » ^ M Ν ,
οὐδὲν ἰσχύει. Τί ἄν τις εἴποι τὴν περὶ τὸν λόγον χαὶ
τὴν διδασκαλίαν φροντίδα; τὴν δυσχολίαν τὴν ἐν ταῖς
: 7] . "T yp 2 Iw - 0 A OX ,
χειροτονίαις ; "Tío ἢ σφόδρα ἀσθενὴς ἐγὼ τυγχάνω
xoi ταλαίπωρος χαὶ οὐδαμινὸς, ἢ τὸ πρᾶγμα οὕτως
ἔχει. Οὐδὲν πλοίου χλυδωνιζομένου διενήνοχεν f τοῦ
59-22 IU 1 ἢ " 70 , " n
ἐρέως ψυχή" P πανταχόθεν στίζεται, παρὰ φίλων,

Ξ
ξ
ς
ι

in Savil. et Morel. [ Mox D. τί οὐκ ὁφ.]
b Savil. et quidam Ν,58.πανταχόθεν μαστιξομένου παρά.

IN

παρ᾽ ἐχθρῶν, παρ᾽ οἰχείων, παρ᾽ ἀλλοτρίων. Οὐχὶ
m - ν᾿ Y
τῆς οἰχουμένης 6 βασιλεύων χρατεῖ" οὗτος δὲ πόλεως
m gÉ ,
μόνης; ᾿Αλλὰ τοσοῦτον μείζους εἰσὶν αἱ φροντίδες τού-
^ ,
του, ὅσον ὕδατος ἁπλῶς ὑπὸ πνεύματος χινουμένου
ὦ ,
ποταμίου, xoi πελάγους οἰδοῦντος, καὶ μαινομένου
S - Y
τὸ διάφορον. Τί δήποτε; Ὅτι ἐχεῖ μὲν πολλοὶ of συν-
/, , M ,ὔ M ^ ἜΘ E ,
αντιλαμθανόμενοι (πάντα γὰρ νόμῳ καὶ διατάξει γί-
* mM ^Y 5^ —M— 254 c2 4 ^»
νεται)" ἐνταῦθα δὲ οὐδὲν τοιοῦτον, οὐδὲ “ ἀπ᾽ ἐξου--
i] Ll τ
σίας ἔστιν ἐπιτάξαι: ἀλλ᾽ ἂν μὲν σφοδρῶς κινηθῇ»
-Ὁ- , - WV τ
ἀχούει ὦμός * ἂν δὲ μὴ σφοδρῶς, Ψυχρός. Δεῖ δὲ ταῦτα
- , -
τὰ ἐναντία συνελθεῖν, ὥστε μήτε χαταφρονεῖσθαι,
- M ,
we μισεῖσθαι. Ἄλλως δὲ xal τὰ πράγματα προχα-
p M
τείληπται. Πόσους ἀναγχάζεται σχανδαλίζειν, xat
X ^ δι αν,
ἐχὼν xal ἄχων; πόσους πλήττειν, Xo ἑχὼν χαὶ Gv 5
» XN 3 *5
Οὐχ ἄλλως λέγω, ἀλλ᾽ ὡς ἔχω xo διάχειμαι. Οὐχ oi-
τοῦ " - ^ /
μαι εἶναι πολλοὺς ἐν τοῖς ἱερεῦσι τοὺς σωζομένους,
- / j^ Ὑ
ἀλλὰ πολλῷ πλείους τοὺς ἀπολλυμένους: τὸ δὲ ai-
τω - τ 1
τιον, ὅτι μεγάλης τὸ πρᾶγμα δεῖται ψυχῆς. Πολλὰς
, M , Y
γὰρ ἀνάγχας ἔχει τὰς ἐξαγούσας τοῦ οἰχείου ἤθους,
ὶ ίων αὐτῷ χόθεν ὀφθαλμῶν δεῖ. Οὐχ δρᾷ
καὶ μυρίων αὐτῷ πανταλ: φθαλμ. . Οὐχ δρᾷς,
^ M
ὅσα δεῖ τὸν ἐπίσχοπον ἔχειν: Διδαχτιχὸν εἶναι, &yc-
ξίχακον, ἀντεχόμενον τοῦ χατὰ τὴν διδαχὴν πιστοῦ
ES , - ZA Js
λόγου. Πόσης τοῦτο δυσχολίας: Καὶ τῶν τοῖς ἄλλοις
ς ; ORO Ue SUNODNRUP SADEMDES
ἁμαρτανομένων αὐτὸς ἔχει τὰς αἰτίας. Οὐ λέγω τῶν
ES x Ἂ
ἄλλων οὐδέν - ἂν εἷς μόνον ἀπέλθη ἀμύητος, οὐχὶ TÉ-
^ M H . ΡΣ ' 94.
σὰν αὐτοῦ κατέστρεψε τὴν σωτηρίαν ; V'vy7;c γὰρ ἀπώ-
M / e M
λεια μιᾶς τοσαύτην ἔχει ζημίαν, ὅσην οὐδεὶς ma-
m NI , 5 Y m , $ ὦ
ραστῆσαι. δύναται λόγος. Ei γὰρ ἣ σωτηρία αὐτῆς
, T! e bi Yt e Θε e y 6 ia
τοσούτου ἀξία, ὥστε τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ ἄνθρωπον γε
γέσθαι, χαὶ τοσαῦτα παθεῖν * ἣ ἀπώλεια ἐννόησον ὅσην
y H 23 €^a4 E] / / 5 c
οἴσει τὴν τιμωρίαν. Et δι’ ὃν ἀπόλλυταί τις, £v τῷ πα-
- ANO .- - M ,
ρόντι βίῳ ἄξιος ἀποθανεῖν, πολλῷ μᾶλλον ἐχεῖ. Μὴ γάρ
το aocaféstoas ἥμαρτες unb ὅτι δ᾽ διώ-
μοι εἴπης, ὅτι ὃ πρεσδύτερος ἥμαρτε, μηδὲ ὅτ
A —
χονος "πάντων τούτων ἐπὶ τὴν χεφαλὴν τῶν χειροτονη-
, € ἄν ον / /I^ er E]
σάντων αἱ αἰτίαι φέρονται. Πάλιν ἕτερον εἴπω. Συμ.--
, ^ ^ ^ NIIT 5. Ὁ ὦ c
δαίνει τινὰ χλῆρον διαδέξασθαι ἀνδρῶν μοχθηρῶν"
- , A , - pm - 3-3 c ,
τί χρὴ βουλεύσασθαι ἀπορεῖ ἐπὶ ἁμαρτήμασι προ-
λαδοῦσι. Δύο γὰρ οἵ χρημνοὶ, xal δεῖ μήτε ἀφεῖναι
ΓΆΡ Y M SN ^ J 3 /
ἐχεῖνον, xai τοὺς ἄλλους μὴ σχανδαλίσαι. Ἔχχόψαι
, Ν- c 32 “δὰς 5 y τ ,
τοίνυν δεῖ πρῶτον; Ἀλλ᾽ οὐχ ἔστι παροῦσα πρόφασις.
- I d Ree)
Ἀλλ᾽ ἀφεῖναι; Ναὶ, φησί: τοῦ γὰρ χειροτονήσαντος 1,
“7 πν 7 5 3 - - ἀφ} 23.» d
αἰτία. Τί οὖν; οὐ δεῖ χειροτονῆσαι, οὐδὲ ἐφ᾽ ἕτερον
βαθμὸν ἀγαγεῖν; ᾿Αλλὰ τοῦτο πᾶσιν ἔσται δῆλον, ὅτι
μοχθηρός τίς ἐστι. Πάλιν οὖν ἑτέρως ἐσκανδάλισεν.
"AX ἀγαγεῖν ἐπὶ μείζονα βαθμόν ; Τοῦτο πολλῷ χα-
λεπώτερον. .
“Ὥστε εἴ τις ὡς ἐπὶ προστασίαν ἔτρεχε τὴν ἀρχιε-
, 2^ V A ZAR 2. ΖΚ ΄ του τ
ρωσύνην, οὐδεὶς ἂν αὐτὴν ἐδέξατο ταχέως. Νῦν δὲ,

€ ἐπ᾽ ἐξουτίας duo Manuscript.
a Savil. τί χρὴ βουλεύσασθαι ἐπὶ ἀμ. Unus Cod. τί δεῖ

ACTA APOSTOLORUM.

30
À

B

55

bis est Imperatori subditus ; hic vero unam tantum
civitatem regit? ΑἹ tanto majores sunt hujus sol-
licitudines, quanto majus est pelagus tumens ac
furens aqua fluminis. Quam tandem ob causam ?
Quia illic multi sunt ministri, omniaque lege et
mandato peraguntur; hic vero non item : neque
enim licet ex auctoritate przcipere; verum si ad-
modum commoveatur, crudelis audit; sin parum,
frigidus dicitur. Oportet autem hzc duo contra-
ria concurrere, ita ut nec contemtus, nec odium
excitetur. Alioquin vero ipsa negotia przeoccupant.
Quot homines cogitur offendere, velit nolit? in quot
alios invitus aspere agere? Non alio modo loquor,
quam ut affectus sum. Non multos puto sacerdo-
tes salvos fieri, sed longe plures perire, non alia
de causa, quam quod res magnum postulet ani-
mum. Multis enim necessitatibus a propriis pelli-
tur moribus, et innumeris undique opus habet

HOMIL. III.

oculis. Non vides quam multa opus sit episcopo τ, Tij. 3

adesse? Ut doctrina polleat, ut sit patiens, ut fide- 3:
lem sermonem in doctrina servet. Quanta hoc dif-
ficultatis? Aliorum peccatis ipse obnoxius est. Alia
non memoro ; sed si vel unus decedat non initiatus,
annon id totam ipsius salutem. subvertit? Unius
enim animz pernicies tantum est damnum, ut nul-
lo possit exprimi sermone. Si enim ejus salus tanti
est, ut pro illa Filius Dei homo factus et tanta
passus sit, ejus pernicies cogita quantum afferet
supplicium. Si is, per quem alius perit, in hac
vita morte dignus est, multo magis ille. Ne mihi
dixeris, Peccavit presbyter aut diaconus : hzc
omnia 1n caput ordinantium referuntur. Aliud ite-
rum dico. Contingit, ut quis successionem exci-
piat improborum hominum : dubitat ille, quid
consilii capere oporteat circa preterita peccata.
Duo enim sunt precipitia, atque oportet neque
illum dimittere, neque alios offendere. An exscin-
dendus est prior? Verum causa non adest. An di-
mittendus? Etiam, inquies : nam ejus est culpa
qui ordinavit. Quid ergo? non oportet ordinare,
neque ad alium gradum evehere? Sed hinc omni-
bus palam erit, illum esse improbum. Itaque rur-
sus alio offendit modo. Num ad majorem gradum
promovendus est? Hoc multo deterius est.

5. Itaque si quisad summum sacerdotium acces-. Onus epi-
Scopatus
non ambi-

serit velut ad sollicitudinem, nemo illud facile

βουλεύσασθαι ἐπέ, alii duo ut Morel. habent, Paulo po-t
alii habent χρημνοὶ, ὥστε ἀφεῖναι.

Tit. 1. 7.

56 S. JOANNIS CHRYSOST.

tur, sed di- susceperit. Nunc autem velut externos magistratus

gnilas.

ilud affectamus. Nam ut gloria et honore apud
homines afficiamur, apud Deum perimus. Quod
honoris lucrum? quam clare probatur nihil esse?
Quando sacerdotium concupiscis, ex adverso pone
gehennam , perpende rationes illic reddendas : ex €
adverso pone vitam a curis liberam, pone suppli-
cii mensuram. Quoniam si privatim. pecces, nihil
tale passurus es : si vero sacerdos sis, perusti.
Cogita, quanta passus, quanta philosophia usus
sit Moyses, quanta exhibuerit bona, et tamen
quod unum peccatum admiserit, acerbe plexus
est; ac merito : quoniam id cum aliorum jactura
factum est. Itaque graviores poenas dedit, non
quod palam factum sit, sed quod. sacerdotis pec-
catum esset. Non enim pari modo plectimur pro
manifestis et pro occultis. Peccatum enim idem p
est, pcena non eadem; imo ne peccatum quidem
est idem : neque enim idem est, occulte peccare,
et palam id audere. Episcopo autem non licet clam
peccare. Optandum enim illi esset non peccantem
a criminationibus liberari; tantum abest ut pec-
cans 1d possit. S1 irascatur , si rideat, si vel per
somnum quietem expetat, multi conviciis inces-
sunt, multi offenduntur , multi leges prascribunt,
multi priscos repetunt memoria, et przsenti im-
properant : hocque faciunt, non quod illos lau- p
dare, sed quod hunc xiordcis velint , coepiscopos
et presbyteros memorantes. Dulce, aiunt, bellum
inexpertis. Hoc et nunc dicere par est ; imo etiam
dicimus antequam in certamen veniamus; cum
autem eo venimus, non a vulgo cognoscimur. Non
est enim jam nobis bellum contra eos, qui pau-
peres opprimunt, neque gregem defendimus ; sed

Ezech. 34. ut pastores illi ab Ezechiele memorati , mactamus ἃ

2.

et devoramus. Quis nostrum tantam curam exhi-
bet circa greges Christi, quantam Jacob circa gre-
ges Labani? quis describere possit. nocturnum
gelu? Ne mihi dixeris pervigilia tantamque exhi-
bitam curam. Totum igitur contrarium est. Consu-
les et przfecti non tanto fruuntur honore, quanto
is qui przest Ecclesie. 51 in regiam ingrediatur,
quis primus est? si apud matronas , si in proce-
rum zdes, nemo illi anteponitur. Omnia perie-
runt et corrupta sunt. Hzc dico, non ut vos pudore

b Qu: sequuntur vitiata apud Morel, ex Savilio et
ex Manuscriptis restituta sunt, In Morel. quippe voces
qu:edam substituuntur, quz seriem turbant, alice omis-
se voces hiatum efficere videntur. [ Cod. D. ὥστε οὐ
τῷ..... ἁμάρτημα, μειζόνως ἐτιμωρεῖτο. lta Commel.]

c Hac, χαὶ ταῦτα ποιοῦσι, desunt in Savil. et in uno

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

D EU DADA Τ' ς , B E , s
ὥσπερ τὰς ἔξωθεν ἀρχὰς, οὕτω xal ταύτην διώχομεν.
dq ' ΝΖ -- e hd ,
ἵνα γὰρ δοξασθῶμεν, ἵνα τιμηθῶμεν παρὰ ἀνθρώ-
:
“ -— ' ^ cT c
ποις, ἀπολλύμεθα παρὰ τῷ Θεῷ. Τί τὸ κέρδος τῆς τι-
LI
S eletee I Y^) enr EE RP Ci E
U7,6 5 πῶς ἐλήλεγκται οὐδὲν οὖσα: “Ὅταν Eniüotolione
ἘΞ A NA ^s , - Y
ἱερωσύνης , ἀντίστησον τὴν γέενναν, ἀντίστησον τὰς
^nf H - ^ ,
εὐθύνας τὰς Exci, ἀντίστησον τὸν ἀποάγμονα βίον,
SEP M m / λ / dg ^ € ,
ἀντίστησον τῆς χολάσξως τὸ μέτρον" ὅτι x&y ἁσαάρτης
AY M - c

χατὰ σαυτὸν, οὐδὲν πείση τοιοῦτον ἂν δὲ iepeus e
21) / * e € ,
KEvvóno», ὅσα ὑπέ!ει

I^
ἀπόλωλας. νεν, ὅσα ον

; - τῳ RÀ - -
φησεν ὃ Μωῦσῆς, ὅσα ἐπεδείξατο ἀγαθά: xui ἵνα

L
Lis
ἔξατο
e^ € 7 € / , , ^
ἕν ἁμάρτη ἁμάρτημα μόνον, ἐχολάζετο πικρῶς" ci-
γε Mec ' c -- EL , . L
χότως. δίετα γὰρ τῆς τῶν ἄλλων ζημίας τοῦτο γέ-
NecccOM I ΕΣ μας τες ΟΡ PI
γονεν " "ὥστε πιχρότερον ἐχολάζετο, οὐ τῷ φανερὸν
, τ D --- / P
ied. ἀλλὰ xa τῷ ut εἰναι τὸ ; ἁμάρτημα * οὗ
τὴν αὐτὴν γὰρ dee διδόσμιεν τῶν τε φανερῶν"
xoi τῶν λάθρᾳ ἁμαρτανομένων. Ἣ μὲν γὰρ ἁμαρτία
ς 2 0X EL NX A / * τ NS c ^Y Y
ἢ αὐτὴ, 7 δὲ ζημία οὐχ ἣ αὐτὴ, μᾶλλον δὲ οὐδὲ jj
€ , 3 Ψ 2 3A ,
ἁυιαρτία" οὗ γάρ ἐστι τὸ αὐτὸ, λανθάνοντα χαὶ χρυ-

2

, e , M ΩΣ [4 ^Y Ν᾽
πτόμενον ἁμαρτάνειν, χαὶ φανερῶς. Tov δὲ ἐπίσχοπον
οὐχ Evi λάθρα ἁμιαοτάνειν. ᾿Αγαπητὸν γὰρ μὴ ἅμαρ-

Ux &vt λάθρα ἁμαρτάνειν. ᾿Αγαπητὸν γὰρ μὴ ἅμαρ
, ^ ^ ,

τανοντὰα ἀπαλλαγῆναι ἐγχλημάτων, μή τι γε ἅμαρ-

τάνοντα. Kv ὀργισθῇ, χἂν γελάση, χἂν ἀνέσεως ova

τ τα. QY'!GUT,, XXV γξλ 00 » zG 06 ov xo

- ΄ ANA Ὁ , DPA N

ἐπιθυμιήση, πολλοὶ οἵ σχώπτοντες, πολλοὶ οἵ σχανδα-

, MAN c DES cT /
λιζόμενοι, πολλοὶ ol νομοθετοῦντες, πολλοὶ οἵ τῶν προτέ-

, M

pov μεμνημένοι, xal τὸν παρόντα χαχίζοντες " “ χαὶ

οο m , /, ^
ταῦτα ποιοῦσιν, οὐχ ἐχείνους ἐγκωιλιάσαι βουλόμενοι,

L4 — c
ἀλλὰ τοῦτον δακεῖν, τῶν συνεπισχόπων, τῶν πρεσόυ--
,

τέ ρῶν μεμνημένοι. Γλυχὺς ὃ πόλειλος ἀπείροις, - φησί.
“ἢ το M ὩΣ [9 I» , e ^Y M ,

οὔτο xat νῦν ἁρμόζει λέγειν - μᾶλλον δὲ καὶ λέγομεν

^ τ c 5 M - ' ^V b
πρὸ τοῦ χαταστῆναι εἰς τὸν ἀγῶνα " μετὰ δὲ τὸ ἐμ.-

-- ΝΑ A^ , - - τ' /, -
θῆναι, οὐδὲ. δῆλοι γινόμεθα τοῖς πολλοῖς. Οὐ γάρ ἐστιν

- ES , b N , -
ἡμῖν νῦν πόλειλος πρὸς τοὺς χαταδυναστεύοντας τῶν

Q0

, 57 Ἢ , - ,
πενήτων, οὐδὲ τοῦ ποιμνίου προπολεμεῖν ἀνεχόμεθα *

ἣν M - 5 ,
ἀλλὰ χατὰ τοὺς ποιμένας ἐχείνους τοὺς ἐν τῷ Tece-

5 ,
τεσθίομεν. Τίς ἡμῶν ἐπιδεί-

χιὴλ, σφάττομεν χαὶ χα
, ΠΣ γ
χνυται τοσαύτην φροντίδα περὶ τὰ ποίμνια τοῦ Χρι-

TOR a NEN , ES !e e? / ,
στοῦ, ὅσην περὶ τὰ ποίμνια τοῦ Λάδαν ὃ ᾿Ιαχώδ; τίς
^/ 2 ῃ , BS , ^ 7
δύναται ἀπαριθμήσασθαι παγετὸν νυχτός: Md γάρ

,
je ποννυχίδας εἴπης, χαὶ τὴν τοσαύτην θερα-
cS. Y 5.

. Πᾶν μὲν οὖν τοὐναντίον. nbn xa τοπάρ-
χαι 09x d ΞΕ τοσαύτης τιμῆς; ὅσης ὃ τῆς Ex-
χλησίας ἄρχων. Ἂν ἐν βασιλείοις εἰσίῃ, τίς πρῶτος:

[4 ' - 7 -
ἂν παρὰ γυναιξὶν, ἂν παρὰ ταῖς οἰχίαις τῶν μεγάλων,
EX JS! ce EJ cT l4 , l4 ,
οὐδεὶς ἕτερος αὐτοῦ προτετίμηται. ᾿Ἀπόλωλε πάντα
,

xol διέφθαρται. Ταῦτα οὐχ ὑμᾶς καταισχῦναι βουλό-

Cod., sed habentur in aliis Codd., et lecta sunt ab
Erasmo.

ἃ Unus Codex et Savil. in marg.
οὐδὲ μετὰ τὸ ἐχθῆναι δῆλος τοῖς πολλοῖς. οὐ γάρ ἐστιν αὐτοῖς
πόλεμος, ἀλλὰ κατὰ τοὺς. [Paulo ante verba, τῶν συνεπ....
μεμνημένοι, desunt iu D., et inclusit Commcel.]

φησί: xv 6E vOv,

iN ACTA APOSTOLORUM.

HOMIL. Ii. 357

paie λέγω, ἀλλ᾽ ὑμῶν ἐπισχεῖν τὴν ἐπιθυμίαν. Ποίῳ B suffundam, sed ut vestram cohibeam cupiditatem.

&p συνειδότι ἂν γένη σπουδάσας ἢ διὰ σαυτοῦ ἡ Bv
Y Ysvn 7 ,
ἑτέρου ; ποίοις ὀφθαλμοῖς ἀντιδλέψεις ἐχείνῳ τῷ συν-
zx 3 zu 2 / [: ^ AUR US
εργήσαντι; τί ἕξεις ἀπολογήσασθαι; Ὃ μὲν γὰρ ἄχων
χαὶ βιασθεὶς, xoi οὐχ ἐθέλων, ἔχοι ἄν τινα ἀπολο-
γίαν, εἰ xol τὰ μάλιστα xal οὗτος ἀπεστέρηται συγ-
γνώμης" πλὴν ἀλλὰ παρὰ τοῦτο ἔχε: τινὰ ἀπολογίαν.
᾿Εννόησον τί Σίμων ἔπαθε; Τί γὰρ, εἰ μὴ ἀργύριον
/,
δίδως, ἀλλ᾽ ἀντὶ ἀργυρίου κολαχεύεις, χαὶ χατασχευά-
ζεις πολλὰ, xa ERU T5 ἀργύριόν σου σὺν σοὶ εἴη
εἰς ἀπώλειαν. Πρὸς ἐχεῖνον iae xai τούτοις cA
ἢ σπουδὴ ὑμῶν μεθ’ ὑμῶν ἔστω εἰς ἀπώλειαν, ὅτι
2. / z 8 - Ὁ Lees A ^ N e (3c Ἐπὶ
ἐνομίσατε περιδρομἢ ἀνθρωπίνη τὴν δωρεὰν τοῦ Θεοῦ
DJ D ,
χτᾶσθαι. 'AAX οὐδείς ἐστι τοιοῦτος; ΝΙηδὲ γένοιτο.
Οὐδὲ γὰρ βούλομαι οὐδὲν πρὸς ὑμᾶς εἰναι τῶν λεγο-
7 No5QNAC 5. D EJ / 5 7 5 I
μένων" νυνὶ δὲ ἐκ τῆς ἀχολουθίας εἰς τούτους ἐνεπέ-
σομεν τοὺς λόγους. Οὐδὲ γὰρ ὅταν κατὰ πλεονεξίας
DJ ^ ,
λέγωμεν, πρὸς ὑμᾶς λέγομεν, ἀλλ᾽ οὐδὲ πρὸς ἕνα. T'£-
νοιτο six; τὰ φάρμακα παρ᾽ ἡμῶν χκατασχευάζεσθαι.
Αἱ τῶν ἰατρῶν εὐχαὶ τοιαῦταί εἰσιν, οὐχ ἄλλα αἰ-
τ EU A ὰ ^ M / € c € e
τοῦσαι, ἢ ὥστε μετὰ τὸν πολὺν πόνον ἁπλῶς ῥιφὴ-
M , Ὁ M - ^ , € ec
vat τὰ φάρμαχα. Ταῦτα xot ἡμεῖς πο με θαι; ἁπλῶς
εἰς ἀέρα λέγεσθαι τὰ ῥήματα τὰ ἥμετερα , ὥστε
το τ εἰναι. Πάντα ὑποστῆναι ἕτοιμος ἐγὼ;
ὥστε i sig χρείαν per τοῦ ταῦτα λέ: jene
Ei δε. βούλεσθε, χαὶ CH μόνον ἔστω ἀχίν--
δυνος 5 5001: Οὐ γὰρ οἶμαι οὐδένα, κἂν σφόδρα
κενόδοξος ἡ, μὴ καλούσης χρείας θελῆσαι ἂν ἁπλῶς
ἐπιδείκνυσθαι. Παραχωρήσομεν τῆς διδασχαλίας
CN eram. * γε E eM CTS 1x. 2 S ᾿
Opiv: αὕτη γὰρ μείζων f, διδασχαλία * ἣ διὰ πρα-
γμάτων᾽ ἐπεὶ xal τῶν ἰατρῶν οἱ ἄριστοι, χαίτοι γε
τῆς νόσου τῶν χαμνόντων φερούσης αὐτοῖς μισθοὺς,
, ^ [4 , ^ e x o lH δ ΞΑ -
βούλοιντο ἂν ὑγιαίνειν τοὺς αὐτῶν φίλους. Καὶ ἡμεῖς
βουλόμεθα ἅπαντας ὑγιαίνειν. Οὐ γὰρ ἵνα ἡμεῖς δόκι-
όμε Y . Οὐ γὰρ ἵνα ἡμεῖς δόχι
μοι ὦμεν βουλόμεθα, ὑμεῖς δὲ ἀδόχιμιοι ἦτε. EGou-
λόμην εἰ οἷόν τε ὄψει αὐτῇ τὴν ἀγάπην, ἣν περὶ ὑμᾶς
y. El ^ !c $5.w , bi 5 Ww b!
ἔχω, ἐπιδείξασθαι" οὐδεὶς ied μοι λοιπὸν οὐδὲν ἂν
ἐνεχάλεσεν, εἰ χαὶ σφόδρα. τραχὺς ἦν ὃ λόγος. Τὰ γὰρ
παρὰ φίλων τῶν χἂν UE ἢ, φορητά. Ἄξιο-
πιστότερα γὰρ τραύματα φίλου, ἢ ἑκούσια φιλήματα
3, Ὁ DNA EUR , eom 2M -M ^
ἐχθροῦ. Οὐδὲν ἐμοὶ ποθεινότερον ὑμῶν, οὐδὲ τοῦτο τὸ
ἘΞ Μ , M ^ 23 fe. E “» y
φῶς. Μυριάχις γὰρ ἂν εὐξαίμην αὐτὸς πηρωθῆναι, εἴ
γε ἐνὴν διὰ τούτου τὰς ὑμετέρας ἐπιστρέψαι uy &c *
] - E τ
οὕτως αὐτοῦ τοῦ φωτὸς γλυχίων ἐμοὶ ἢ σωτηρία ἣ
« ZA Τί M » λό D , 7 c^
ὑμετέρα. Τί γὰρ ὄφελός μοι τῶν ἀκτίνων τῶν ἡλια-
- e c -“-
χῶν, ὅταν ἣ Ov ὑμᾶς ἀθυμία πολὺ χατασχεδάζη τῶν
A ns M, ἐπ ἢ E
ὀφθαλμῶν τὸ σχότος; T6 γὰρ φῶς τότε καλὸν, ὅταν
ἐν εὖ: v τ 5 BE e -
ἐν εὐφροσύνη φαίνηται" ἐπεὶ τῇ λυπουμένη ψυχὴ xol
ἌΡ τ ANNIS JCT 1
παρενοχλεῖν δοχεῖ. “Ὅτι δὲ o0 ψεύδοιλαι, μὴ γένοιτο

a ΑἹ, ἡ ἡ διὰ πραγμάτων.

TOM. IX."

e

D

E

Quo uteris conscio, si ambias vel per te vel per
alium? quibus allis respicies eum qui tibi fuit au-
xilio? quid poteris ad tui defensionem proferre? Nam
qui invitus coactus fuit , aliquam habet excusatio-
nem, etiamsi plerumque hic quoque nullam habeat
veniam : ceterum aliquam tamen excusationem
habet. Cogita, quid acciderit Simoni. Quid enim

refert, si argentum non dederis; si argenti loco,

aduleris, et machinas adhibeas? Argentum tuum Act. 8. 20.

tecum sit in perditionem. Hoc illi dixit ; hisque
dicet : Ambitio vestra vobiscum sit in. perditio-
nem, quia putastis vos humana circuitione donum
Dei possessuros esse. At nullus talis est? Utinam
non sit. Cuperem sane horum nihil ad vos perü-
nere : nunc autem ex verborum serie in hos inci-
dimus sermones. Neque enim, quando avaritiam
insectamur, contra vos loquimur, sed neque con-
tra unum quidem. Utinam vero hzc pharmaca a
nobis frustra parentur : hazc sunt medicorum vo-
ta, nihil aliud. postulantium, quam ut post mul-
tum laborem remedia frustra parata projiciantur.
Hiec et nos optamus, ut verba nostra frustra et in
aerem abeant, et verba tantum sint. Equidein pa-
ratus sum ad omnia sustinenda, ut non sit opus
haec dicere. Quin si vultis, tacebimus , dum si-
lentium sit sine periculo. Neque enim puto quem-
piam quantumvis vane glori: cupidum, nisi vo-
cet necessitas, velle frustra sese efferre. Concede-
mus vobis doctrinam : hiec quippe major doctrina,
quie factis docet. Quandoquidem et optimi medici,
etiamsi eegrorum morbi mercedem ipsis pariant,
malint tamen amicos suos bene valere. Et nos cu-
pimus omnes. bene valere. Non enim cupimus nos
probatos esse, vos autem reprobos. Vellem, si fieri
posset, meam erga vos caritatem ipsis oculis ex-
hibere : nullus enim postea me redargueret,

etiamsi aspero sermone uterer. Nam Zide digniora Prov.27.6.

sunt vulnera. amici, quam spontanea oscula
inimici. Nihil mihi carius vobis, ne ipsa quidem
lux. Optarim enim vel milles excacari, si sic
animas vestras convertere possem : sic mihi salus
vestra ipsa luce dulcior est. Quid. enim. prosunt
mihi solares radii, si dolor propter vos :ortus,
oculos tenebris offundat? Tunc lux bona est,
quando cum laetitia prodit : merenti. quippe ani-
m: molesta est. Quod. vero non mentiar, utinam
numquam conüngat experimento di aene, Caete-
rum si quando εὐπ ξεῖν quempiam vestrum pec-

TA

58

care, dormienti mihi adeste; peream , si non pa-
ralyticis aut mente captis similis sim , secundum
Psal. 37. propheticum dictum, Et lumen oculorum meo-
τοῦ rum et ipsum non est mecum. Quz enim nobis
spes, vobis non proficientibus? quis meror esse
possit, vobis praeclare agentibus? Ceu alis instru-
ctus videor, cum boni quidpiam de vobis audio.
Philipp. 2. Implete gaudium meum. Hoc solum in voto ha-
2. beo, quod desiderem profectum vestrum. In hoc
vero cum omnibus decerto, quod vos amem, quod
complectar : quia vos mihi omnia estis, et pater,
et mater, et fratres, et filii. Ne putetis eorum quid-
piam, qua a me dicuntur, ex odio proficisci, sed
Prov. 18. ad emendationem loquor. Nam Zrater, inquit, qui
19. adjueatur a fratre, quasi. civitas firma. Ne
igitur indignemini : neque enim ego sermonem
vestrum contemno, sed vellem a vobis emendari,
vellem discere. Omnes enim fratres sumus , unus
est autem Magister noster. Inter fratres vcro par
est, ut unus przcipiat , alii obtemperent. Ne igi-
tur indignemini, sed omnia faciamus ad gloriam
Dei; quia ipsi gloria in secula seculorum. Àmen.

3 ἀπολοίμην deest in uno [ in ompibus nostris].

S. JOANNIS CHRYSOST. ARCHiEP. CONSTANTINOP.

μέν ποτε πεῖραν Aa6eiv. Πλὴν εἴποτε συμόαίη τινὰ
ὑμῶν ἁμαρτάνειν, χαθεύδοντί μοι παράστητε " ἀπο-
λοίμην,, εἰ μὴ τοῖς παραλύτοις ἔοιχα, εἰ μὴ τοῖς ἐξε-
τὸ φῶς
Τίς

Nose ἵν 2) 1 ST ὧν A 0 m isl S 0
Yep ow ε T6, μων μὴ TC00XOTCCOV TOY 5 τίς O£ ανυ-

334 ^ ^ V ^ , eT
στηχόσι, χαὶ χατὰ τὸν προφητιχὸν λόγον, Καὶ

ο-ῸῪμ 5 bh M 2 b - y 3453
τῶν ὀφθαλμῶν μου, χαὶ αὐτὸ oUX ἔστι μετ᾽ ἐμοῦ.

, eom ^ , A MUERE ἐκ
αἱα, ὑμῶν εὐδοκιμούντων; Πτεροῦσθαι oxi) , ὅταν τι
περὶ ὑμῶν ἀκούσω χρηστόν. Πληρώσατέ μου τὴν χα-

ΩΣ / ,
ράν. Τοσοῦτον μόνον εἰσήνεγχα εἰς τὴν εὐχὴν, ὅτι ἐπι-
θυμῷ διμῶν τὴν προχοπήν. ἢ Ὃ δὲ διαμιλλῶμαι πρὸς
πάντας τοῦτό ἐστιν, ὅτι φιλῶ, ὅτι συμπέπλεγμαι,
[Jj , -
ὅτι πάντα μοι ὑμεῖς ἐστε, xal πατὴρ, xoi μήτηρ,
xoi ἀδελφοὶ, καὶ παιδία. Μὴ δὴ νομίσητέ τι τῶν παρ᾽
cC ,
ἡμῶν λεγομένων πρὸς ἀπέχθειαν λέγεσθαι, ἀλλὰ πρὸς
N 7 Χ A] v M
διόρθωσιν. ᾿Αδελφὸς γὰρ, φησὶν, ὑπὸ ἀδελφοῦ βοηθού-
r
μενος, ὡς πόλις ὀχυρά. Μὴ δὴ ἀπαξιώσητε * οὐδὲ γὰρ
ἐγὼ τὸν παρ᾽ ὑμῶν ἀτιμάζω λόγον, ἀλλὰ βουλοίμην
E! ^ € ,» € c , E /
ἂν διορθοῦσθαι παρ᾽ ὑμῶν, βουλοίμην ἂν μανθάνειν.
Πάντες γὰρ ἡμεῖς ἀδελφοί ἐσμεν, εἷς ὃξ ἡμῶν ἐστιν ὃ
" » M NS ἮΝ -. 32 J

χαθηγητής. Ἔστι δὲ xal ἐν ἀδελφοῖς ἕνα ἐπιτάττειν,
χαὶ τοὺς ἄλλους πείθεσθαι. M7, δὴ ἀπαξιώσητε, ἀλλὰ
πᾶντα ποιῶμεν εἰς δόξαν τοῦ Θεοῦ" ὅτι αὐτῷ ἣ δόξα
εἷς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

b Alius ὃ ὃὲ ἀμιλλῶμαι.

HOMILIA IV.

Car. IL v. 1. Et cum compleretur dies Pente-
costes , erant omnes pariter in eodem loco :
2. et factus est repente de celo sonus.

1. Quz est hac Pentecoste? Gum falx mit-
tenda esset in messem , cum fructus essent colli-
gendi. Vidisti typum? Vide jam veritatem. Cum
falx sermonis esset immittenda, cum messis col-
ligenda , tunc Spiritus ut acuta falx advolat.

Joan.4.35. Audi namque Christum dicentem : Zevate oculos
vestros, et videte regiones, quia albe sunt

Luc. 10. 2. Ja ad messem: ac rursus, JMessis quidem
multa , operarii autem. pauci. Ttaque ille prior

faleem immisit. llle enim primitias ad. clum

advexit, nostra assumta natura : ideoque illud

;Cur in messem appellat. Cum compleretur , inquit,

xc dies Pentecostes ; hoc est, non ante Pentecosten,
ritus san-sed circa ipsam, ut ita dicam, Pentecosten.
ctus.

« In uno Codice homilia incipit ab his verbis , quae
infra posita sunt, εἶδες τὸν τύπον. τίς. [ Mox D. βλέπε

E

D

OMIAIA $2.

Nf τω Ὁ A /, hg
Καὶ ἐν τῷ συμπληροῦσθαι τὴν ἡμέραν τῆς πεντηχο-
τω - € ΔΑ 9 *' ^ , ac 1
στῆς, ἦσαν ὁμοθυμαδὸν ἐπὶ τὸ αὐτό xol ἐγένετο
» ὦ eS vy
ἄφνω EX τοῦ οὐρανοῦ Tj/OG.

, , , ο
“Τίς ἐστιν αὕτη ἣ πεντηχοστή ; Ὅτε τὸ δρέπανον

5 I5 YN ^ m e
ἐπιθάλλειν ἔδει τῷ Gum ὅτε τοὺς χαρποὺς συνάγειν

, ^^ 5^ M , , 3

ἐχρῆν. Εἰδες τὸν τύπον; Βλέπε πάλιν τὴν ἀλήθειαν.
dg N NE INS c

Οτε τὸ δρέπανον ἐπιδάλλειν ἔδει τοῦ λόγου, ὅτε τὸν

ΒΕ Ἐν / , d , ^ 7 Y E
ἀυνητὸν συλλέγειν, τότε xa dmep δρέπανον τὸ Πνεῦμα
3

ξ

ἠχονημένον ἐφίπταται. "Axous γὰρ τοῦ Χριστοῦ λέγον-

5»

, 7 N V Cad M /
τος" Βπάρατε τοὺς ὀφθαλμοὺς ὑμῶν, χαὶ θεάσασθε
ce ,

LN
τας

, 5 M M PAN M
χώρας, ὅτι λευχαί εἶσι πρὸς θερισμὸν ἤδη" xot
πάλιν, Ὁ μὲν θερισμὸς πολὺς, oi δὲ ἐργάται ὀλίγοι.
Ὥστε αὐτὸς ἐπέδαλε τὸ δρέπανον πρότερος. Αὐτὸς

c

ἡμῶν προσ-

M 2 / 5 2 M 2 x V
(Xo ἀνήγαγεν εἰς οὐρανοὺς ἀπαρχὴν; τὸ 1j
λαθών. Διὰ τοῦτο χαὶ θερισμὸν τὸ τοιοῦτον χαλεῖ. "Ev

τῷ συμπληροῦσθαι, φησὶ, τὴν ἡμέραν τῆς πεντηχο-
D S9 ig ; Q9; μέραν τῆς TEVTT)XO

λοιπὸν.
4 Alius χαθάπερ γὰρ

5»

NS mq
ἀντὶ δρξπάνου τὸ πνεῦμα.

IN ACTA

m M
στῆς" “τουτέστιν, οὐ πρὸ τῆς πεντηχοστῆς, ἀλλὰ περὶ
αὐτὴν, ὡς εἰπεῖν, τὴν πεντηκοστήν. Ἔδει γὰρ ἕορ-
τῆς οὔσης πάλιν ταῦτα γίνεσθαι, ἵν᾿ οἱ παρόντες τῷ

. c X Ὁ e cS M H
σταυρῷ τοῦ Χριστοῦ, οὗτοι xat ταῦτα ἴδωσι. Καὶ ἐγέ-
νετο ἄφνω ἐχ τοῦ οὐρανοῦ ἦχος. Διατί μὴ χωρὶς αἷ-
σθητῶν ὑποδειγμάτων τοῦτο γέγονεν ; Ὅτι εἶ καὶ τού-
του γενομένου ἔλεγον, ὅτι lAeóxouc μεμεστωμένοι ei-

M ΠΝ ES 2 NEUE TEES 39r. C e
σὶν, εἰ μὴ τοῦτο ἐγένετο, τί οὐχ ἂν εἶπον * Οὐχ ἁπλῶς
δὲ ὃ ἦχος γέγονεν, ἀλλ᾽, "Ex τοῦ οὐρανοῦ. Καὶ τὸ αἰ-
φνίδιον δὲ διανέστησεν αὐτούς. Καὶ ἐπλήρωσεν ὅλον
M τἫ 7
τὸν oixov. Πολλὴν τὴν ῥύμην λέγει τοῦ Πνεύματος.
Ξ c Y ,
Ὅρα. Πάντας ἐχεῖ συνήγαγεν, ὥστε xol τοὺς παρόν-
mM - σ »,
τὰς πιστεῦσαι, xal τούτους ἀξίους δειχθῆναι. Καὶ οὐ
c P
τοῦτο μόνον, ἀλλὰ τὸ πολλῷ τούτου φρικωδέστερον
- / A
ἐπάγων Καὶ ὥφθησαν αὐτοῖς διαμεριζόμεναι γλῶσ--
' 7 n D M €,
σαι ὡσεὶ πυρὸς, φησί. Καλῶς πανταχοῦ τὸ, Ὡς,
m ,
πρόσχειται, ἵνα μηδὲν αἰσθητὸν περὶ τοῦ Πνεύματος
,ὔ € M Y » M ὶ c Y e Οὐ
γοιλίσῃς. Kost πυρὸς, φησὶ, xal ὡσεὶ πνοῆς. Οὐχ

; 5 cC g M M
ἄρα ἄνεμος ἦν ἁπλῶς εἰς ἀέρα χεόμενος. “Ὅτε μὲν γὰρ
- ΄ὔ Y^ 07. M H - hee τα Ü
Ἰωάννη ἔδει γνωρισθῆναι τὸ Πνεῦμα, ὡς ἐν εἴδει πε

Ψ ce 7 c τ i
ριστερᾶς ἐπὶ τὴν χεφαλὴν ἦλθε τοῦ Χριστοῦ: νῦν δὲ

c -Ὁ Ὁ N ,ὔ σ᾿
ὅτε πλῆθος ὅλον ἐπιστραφῆναι ἐχρῆν, ὡσεὶ πυρός. Καὶ
ἐχάθισεν ἐφ᾽ ἕνα ἕχαστον αὐτῶν " τουτέστι, παρέμει-

τ. ,
γεν, ἐπανεπαύσατο" τὸ γὰρ χαθίσαι τοῦ ἑδραίου ἐστὶ
* ' τ - LC ADEM Y X RN E
σημαντιχὸν καὶ τοῦ μεῖναι. Τί δαί; ἀρα ἐπὶ τοὺς δώ-
^ : , El REN NN WM N ) fe E]
δεχα μόνους ἦλθεν, οὐχὶ δὲ xat ἐπὶ τοὺς λοιπούς: Oo-
δαμῶς" ἀλλὰ χαὶ ἐπὶ τοὺς ἑχατὸν εἴκοσιν. Οὐ γὰρ ἂν
ἁπλῶς παρήγαγε τὴν μαρτυρίαν τοῦ προφήτου ὃ Πέ--
l4 TON IM 5 - eA "C , ,ὕ
τρος, λέγων" Καὶ ἔσται ἐν ταῖς ἐσχάταις ἡμέραις, λε-
γει Κύριος ὃ Θεὸς, ἐχχεῦ ἀπὸ τοῦ Πνεύματός μου
ἐπὶ πᾶσαν σάρχα᾽ xu προφητεύσουσιν οἱ υἱοὶ ὑμῶν,
χαὶ αἱ θυγατέρες ὑμῶν, χαὶ οἵ νεανίσχοι ὑμῶν δράσεις
ὄψονται, xo οἱ πρεσδύτεροι buy ἐνύπνια ἐνυπνιασθή-
΄ , c M δι 7 5 ΖΕ “ 5*4 4 V
σονται. Καὶ σχόπει" ἵνα γὰρ μὴ ἐχπλήξη μόνον, ἀλλὰ

, A e ^ ,F e ,

xad χάριτος πληρώσῃ; διὰ τοῦτο καὶ ἐν Πνεύματι ἁγίῳ
(^ δ ἐπά Xo, Καὶ ἐπλήσθ: 2:
xal πυρί: "ἐπάγει γὰρ, Καὶ ἐπλήσθησαν ἅπαντες
- ,
ἁγίου Πνεύματος, καὶ ἤρξαντο λαλεῖν ἑτέρα!ς γλώσ--
Y b τ ΖΝ - ξεν τς ,
coute, καθὼς τὸ Πνεῦμα ἐοίόου αὐτοῖς ἀποφθέγγεσθαι.
Οὐ λαμόάνουσιν ἕτερον σημεῖον, ἀλλὰ τοῦτο πρῶτον *
/ VE d N 5 AE SUA ^e ME , E /
ξένον γὰρ ἦν, χαὶ οὐ χρεία ἦν ἑτέρου σημείου. "Exa-
θισε, φησὶν, ἐφ᾽ ἕνα P ἕκαστον αὐτῶν. Οὐχοῦν xol
ἐπὶ τὸν καταλειφθέντα. Διὰ τοῦτο οὐδὲ ἀλγεῖ λοιπὸν μὴ
αἱρεθεὶς, ὡς ὃ Ματθίας. Καὶ ἐπλήσθησαν, φησὶν, ἅπαν-
τες. Οὐχ ἁπλῶς ἔλαδον τοῦ Πνεύματος τὴν χάριν,
M -
* ἀλλ᾽ ἐπλήσθησαν. Καὶ ἤρξαντο λαλεῖν ἑτέραις γλώσ--

* Idem τουτέστι πρὸ τῆς πεντηχοστῆς, τῆς περὶ αὐτὴν, ὡς
εἰπεῖν. ἔδει γὰρ ἑορτῆς.

* [οὐχ ἁπλῶς ὃ ἦχος γ. ἄρνω ix τοῦ οὐρανοῦ, ἀλλ᾽ ἕνα
πλέον τοῦτο διαναστήση αὐτοὺς D. Idem infra πνεύματος.
xat δείκνυσι πάντας συνηγμένους, ὥστε..... δειχθῆναι. οὐ διὰ

τοῦτο δὲ μν., ἀλλὰ καὶ τὸ π. τ΄ g. γνῶναι. In Savilio et A.

APOSTOLORUM HOWIL.

Iv. 50

Oportebat enim hzc rursus festi tempore contin?

gere, ut qui cruci Christi adfuerant, hzc quoque

viderent. Et factus est repente de cielo sonus.

Cur non id sine sensibilibus signis factum est?
5; Quoniam, si re sic gesta dicebant, Musto pleni
A sunt, nisi res sic facta fuisset , quid non dixissent?
Neque simpliciter sonus factus est, sed, De ccelo.
Et quia repentinus erat, excitavit illos. Et re-
plevit totam. domum. Magnam dicit Spiritus
vehementiam. Attende. Omnes illuc congregavit,
ut et presentes crederent, ac digni ostenderentur.
Neque hoc tantum, sed et aliud longe terribilius
adjecit. 5. Et apparuerunt illis dispertite lin-
gue tamquam ignis, inquit. Recte ubique addi-
tur illud, Tamquam , ne quid sensibile de Spiritu
existimes. Tamquam ignis , inquit, et tamquam
spiritus. Non erat ergo ventus simpliciter per
aerem effusus. Nam cum Joanni Spiritus debuit
innotescere, quasi in specie columbz supra Christi
caput venit : nunc vero, cum tota multitudo
convertenda esset, tamquam ignis venit. Sedit-
que supra singulos eorum ; 1d est, mansit,
requievit; nam sedere , stare et manere significat.
Quid. vero? an in duodecim tantum venit, non
in ceteros ? Nequaquam ; sed venit etiam in illos
centum viginti. Neque enim sine causa Petrus
prophetz testimonium protulit dicens : Et erit
in nopissimis diebus, dicit Dominus Deus,
effundam de Spiritu meo super omnem car-
nem : et prophetabunt fili vestri, et filie
vestre ; et juvenes vestri visiones videbunt ,
et senes vestri somnia somniabunt. Animad-
verte porro illum non modo ut percelleret, sed
etiam ut gratia repleret , in Spiritu sancto et
igni venisse : subjungit enim, 4. £t repleti sunt
omnes Spiritu sancto, et ceperunt loqui va-
riis linguis, prout Spiritus sanctus dabat elo-
qui illis. Non aliud. signum accipiunt, sed. hoc
primum : novum enim erat, nec opus fuit alio
signo. Sedit , inquit , supra singulos eorum. Er-
go etiam supra illum, qui electus non fuerat.
Ideo non jam dolet quod non electus fuerit ut
Matthias. Et repleti sunt , inquit, omnes. Non
gratiam Spiritus simpliciter acceperunt, sed illa
repleti sunt. Et. cazperunt loqui varüs linguis,

b

-
I"

C. abest ἐπάγων.

ἃ ἐπάγει γάρ in solo. Morel. reperitur; sed recte qua-
drat ad seriem. [ Ceteri xzi ἐπλ., ρησί.]

b Alii ἕκαστον αὐτῶν. ὅρα μοι πῶς οὐχέτι ἀλγεῖ ἐχεῖνος b

A.

Marc. t.
10.

Luc. 3. 22.
Joan.1.325.

Joel. 2. 28.

40 S. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

prout Spiritus sanctus dabat eloqui illis. Non cat, χαθὼς τὸ Πνεῦμα ἐδίδου αὐτοῖς ἀποφθέγγεσθαι.
dixisset, Omnes, licet prasentes essent apostoli, Οὐχ ἂν εἰπε, Πάντες, xol ἀποστόλων ὄντων exci, εἶ
nisi alii quoque participes fuissent. Alioquinautem, μὴ xoi ot ἄλλοι μετέσχον. Ἄλλως δὲ οὐδὲ ἄνω xac
cumillosantenominatim recensuisset,nonillos nunc ἰδίαν αὐτοὺς προειπὼν xo ὀνομαστὶ, νῦν ἂν συνῆψεν
cum aliis jungeret in hoc negotio. Nam siubi dicen- E ἐν τῷ αὐτῷ πράγματι. Ei γὰρ ὅπου εἰπεῖν ἦν, ὅτι
dum tantum erat apostolosadfuisse, ipsos nomina- παρῆσαν, χατ᾽ ἰδίαν τῶν ἀποστόλων μνημονεύει,
tim recensuit, multo magis hic illos distinxisset. πολλῷ μᾶλλον ἐνταῦθα. Σχόπει δέ uot, πῶς, ὅταν
Spiritus Animadverte autem, quomodo cum perseverant προσχαρτερῶσι τῇ δεήσει, ὅταν ἀγάπην ἔχωσι, τότε
etes qe, In oratione, cum caritatem servant, tunc Spiritus τὸ Πνεῦμα παραγίνεται. “ Ἀνέμνησε δὲ αὐτοὺς καὶ
send, — adveniat. In memoriam illis revocat alteram vi- ἑτέρας ὄψεως, εἰπὼν, Ὡσεὶ πυρός. Ὥς πῦρ γὰρ
sionem, cum dicit, Zamquam ignis. Tamquam ἐφάνη xoi ἐν τῇ βάτῳ. Καθὼς τὸ Πνεῦμα ἐδίδου
ignis enim apparuit in rubo. Prout Spiritus san- αὐτοῖς ἀποφθέγγεσθαι. Ἀποφθέγματα γὰρ ἦν τὰ παρ᾽
ctus dabat eloqui illis. Nam eloquia eorum quasi — αὐτῶν λεγόμενα. Ἦσαν δὲ, φησὶν, ἐν "legouca-
apophthegmata erant. 5. Érant autem in Jerusa-
lem , inquit, habitantes Judei viri religiosi, A «owe, εὐλαδείας ἦν σημεῖον. Πῶς; ᾿Απὸ τοσού-
Hec habitatio signum religionis erat. Quomodo? τῶν γὰρ ἐθνῶν ὄντες, καὶ πατρίδας ἀφέντες, xal
Cum etot nationibus essent, patriam, domos, co- οἰκίας, xai συγγενεῖς, ᾧχουν ἐχεῖ. ἬἭσαν γὰρ,
gnatos reliquerant, et illic habitabant. Nam ait: φησὶν, ἐν Ἱερουσαλὴμ χατοιχοῦντες ᾿Ιουδαῖοι ἄν-
Erant in Jerusalem habitantes Judei, viri ὅὃρες εὐλαδεῖς, ἀπὸ παντὸς ἔθνους τῶν ὑπὸ τὸν oüpa-
religiosi , ex omni natione, que sub celo est. νόν. Γενομένης δὲ τῆς φωνῆς ταύτης, συνῆλθε τὸ πλῆ-
6. Facta autem hac voce convenit multitudo, θοὸς, xoX συνεχύθη. ᾿πειδὴ ἐν οἰκία ἐγένετο τὸ γε-
et mente confusa est. Quia in domo res gesta νόμενον, εἰχότως ἔξωθεν συνέδραμον. Συνεχύθη τὸ
est, jure qui foris erant accurrebant. Mente con- πλῆθος. 'Ft iet, Συνεχύθη * [ «5 πλῆθος 1: Εταράχθη,
fusa est multitudo. Quid significat illud, Confusa ἐθαύμασεν. Εἶτα δηλῶν, ὅτι ἐθαύμαζον, ἐπάγει, Ὅτι
est? Turbata, admirata est. Deinde admirationem ἤχουον εἷς ἕχαστος αὐτῶν τῇ ἰδία διαλέχτῳ λαλούν-
illam declarans ita pergit : Quoniam. audiebat B τῶν αὐτῶν. Καὶ συνῆλθε τὸ πλῆθος, καὶ πρὸς ἑαυτοὺς
unusquisque lingua sua illos loquentes. 1. Et ἔλεγον * οὐχ ἰδοὺ πάντες οὗτοί εἶσιν οἵ λαλοῦντες Γα-
conpgenit multitudo , et inter se dicebant : λιλαῖοι; "Πρὸς τοὺς ἀποστόλους εὐθέως ἑώρων. Καὶ
IVonne ecce isti omnes, qui loquuntur, Galilei πῶς,, φησὶν, ἡμεῖς ἀκούομεν ἔχαστος τῇ ἰδία δια--
sunt ? Ad apostolos statim respiciunt. 8. Et λέχτῳ ἡμῶν, ἐν ἢ ἐγεννήθημεν, Πάρθοι, καὶ Μῆδοι,
quomodo nos audimus unusquisque linguam χαὶ ᾿Ελαμῖται, χαὶ οἱ χκατοιχοῦντες τὴν Νεσοποτα-
nostram, in qua nati sumus ? Parthi , et Medi, — uízv , ᾿Ιουδαίαν τε xai Καππαδοχίαν, Πόντον xat τὴν
et Elamite, et qui habitant Mesopotamiam, ᾿Ασίαν, Φρυγίαν τε xoi Παμφυλίαν, Αἴγυπτον καὶ τὰ
Judeam et Cappadociam, Pontum et Asiam, μέρη τὴς Λιδύης τῆς κατὰ Κυρήνην, χαὶ oi ἐπιδη-
10. Phrygiam et Pamphyliam , /Egyptum et μοῦντες Ρωμαῖοι, Ἰουδαῖοί τε χαὶ προσήλυτοι, Κρῆ-
partes Libye, que est circa Cyrenen, et τες xoi Ἄραδες, ἀχούομεν λαλούντων αὐτῶν ταῖς

λὴμ. χατοιχοῦντες ᾿Ιουδαῖοι ἄνδρες εὐλαύεῖς. Τὸ χα-

advene Romani, 11. Judei quoque et prose- € ἡμετέραις γλώσσα!ς τὰ μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ; ᾿Εξί-

lyti , Cretes et Arabes : audimus eos loquentes σταντο δὲ πάντες, xa διηπόρουν πρὸς ἀλλήλους,
nostris linguis magnalia Dei. 19. Stupebant λέγοντες" τί θέλει τοῦτο εἶναι; " "Opi ἐξ ἀνατολῶν cic
autem omnes et mirabantur , ad invicem di- δυσμὰς αὐτοὺς τρέχοντας ; “Ἕτεροι δὲ, φησὶ, Ow-
centes : Quidnam vult hoc esse? Viden' illos χλευάζοντες ἔλεγον" γλεύχους μεμεστωμένοι εἰσίν.
ab Oriente in Occidentem accurrentes ? 15. Z7
aulem , inquit , irridentes dicebant , Quia
musto pleni sunt.

2. O vesaniam ] o ingentem nequitiam ! Atqui Ὦ τῆς ἀνοίας, ὦ τῆς χαχίας τῆς πολλῆς. Καίτοι
nec tempus erat vindemiz : erat enim Pentecoste. οὐδὲ χαιρὸς ἣν οὗτος τοῦ γλεύχους * πεντηχοστὴ γὰρ

ἃ [D. πῶς χαὶ ὃν. αὐτοὺς ἐτ. Et infra οὕτως εἶπε, δει b Unus [D.] δρᾷς πόθεν χαθάπερ ὑπόπτεροί τινες, τν
χνὺς, ὅτι ἀπορθέγματα.] οἰχου μένην διέδραμον, ἕτεροι δὲ αὐτοὺς 9., quam lectionem
* | τὸ πλῆθος cum desit in D., inclusimus.] sequutus est Erasmus. [Mox idem D. à ἀνοίας, à πόνη-

a [ταῦτα λέγουσι πρὸς τ. ἃ. δρῶντες» xul ἐπισυνάπτουτι ρίας χαὶ καχίὰς ὑπερθολή.ἢ
πῶς ἡμεῖς D.

IN ACTA APOSTOLORUM. HOMIL. IV. 41

ἣν. Καὶ τὸ δεινότερον, ὅτι πάντων ὁμολογούντων, Ῥω- — Quodque gravius est, confitentibus omnibus , Ro-

μαίων ὄντων, προσηλύτων ὄντων, τῶν σταυρωσάντων — manis, proselytis, et forte ex iis qui crucifixerant,

ἴσως, ἐχεῖνοι μετὰ τοσαῦτα λέγουσιν, ὅτι ᾿Πλεύκους — ili tam multis signis editis dicunt, Musto pleni
μεμεστωμένοι εἰσίν. Ἀλλ᾽ ἴδωμεν ἄνωθεν τὰ εἰρημένα. — sunt. Sed qua supra dicta sunt repetamus. Κε-
᾿Επλήρωσε, φησὶ, τὸν οἶκον. Ἢ πνοὴ καθάπερ xo- D plevit, inquit, domum. Spiritus quasi piscina
λυμθήθρα γέγονεν ὕδατος. Τῆς δαψιλείας δὲ τοῦτο — aque fuit. Ignis vero et copiam et vehemenuam
τεχμήριον καὶ τῆς σφοδρότητος τὸ πῦρ. Οὐδαμοῦ cov- — significat. Nihil tale accidit in. prophetis ; sed

οὔτο γέγονεν ἐπὶ τῶν προφητῶν" ἀλλὰ τότε μὲν οὕτως — nunc sic illis, prophetis autem alio modo. Capi-

&xelyotc, τοῖς προφήταις δὲ ἑτέρως. Κεφαλὶς γὰρ βι- tulum enim libri datum est Ezechieli , et comedit

G)iou δίδοται τῷ ᾿Ιεζεχιὴλ, καὶ ἐσθίει ἃ ἔμελλε λέ- — eaquse dicturus erat : Factum est autem , inquit, Ezec^. 3.3.
γξιν" ᾿Εγένετο γὰρ, φησὶν, ἐν τῷ στόματι αὐτοῦ ὡς — in ore ejus ut mel dulcescens. Et rursum ma-

μέλι γλυχάζον. Καὶ πάλιν fj χεὶρ ἅπτεται τοῦ Θεοῦ — nus Dei tangit linguam alterius prophete. Hic Ze. r. 9.
τῆς γλώσσης ἑτέρου προφήτου. ᾿Ενταῦθα δὲ αὐτὸ τὸ — vero ipse Spiritus sanctus est : sicque par est ho-

* Πνεῦμα τὸ ἅγιον - οὕτως ὁμότιμον τυγχάνει Πατρὶ — nore Patri et Filio. Rursusque alibi ait : Lamen- Εὶ «δοῖν.α. 6.
xat Υἱῷ. Καὶ πάλιν ἑτέρωθι ἄλλως " Κατάλεγμα, καὶ — tatio, et canticum, et ve. Illis ergo jure 1n

μέλος, xo οὐαί. Εχείνοις * μὲν οὖν eixóvoc ἐν βιόλίῳ- — libro datum. est : nam similitudinibus egebant :

ἔτι γὰρ αὐτοῖς παραδειγμάτων ἔδει" πρὸς ἕν ἔθνος E remque illi habebant cum una tantum gente sibi

εἶχον ἐχεῖνοι μόνον, καὶ τοὺς οἰκείους: οὗτοι δὲ xol — propria : hi vero cum universo orbe, et cum iis :

πρὸς τὴν οἰκουμένην ἅπασαν, καὶ τοὺς οὐδέποτε γνω- — quos non noverant. Elisaeus per meloten gratiam ,, ps, τή
ρισθέντας. “Ἑλισσαῖος δὲ διὰ μηλωτῆς λαμδάνει τὴν — accipit; alius per oleum , ut David ; Moyses per τ. £tes- 16.
χάριν, ἄλλος δι᾿ ἐλαίου, ὡς 6 Δαυὶδ, Μωυσῆς δὲ, διὰ — ignem rubi vocatur. Sed hic secus; ipse nam- g,,;, 3. ἃ,
πυρὸς τῆς βάτου χαλεῖται. Ἂλλ᾽ ἐνταῦθα oby οὕτως, 4116 ignis insedit. Sed cur ignis non ita apparuit

ἀλλ᾽ αὐτὸ τὸ πῦρ ἐνεχάθισε. Διατί δὲ μὴ ἐφάνη πῦρ — ut impleret domum ? Quia exterriti fuissent. Sed

τὸν οἶκον πληροῦν; Ὅτι ἐξέστησαν ἄν. “ ᾿Αλλὰ δείκνυ- — ostendit idipsum evenisse. Ne attendas. enim quod

ἐξέ
σιν ὅτι τοῦτο ἐχεῖνό ἐστι. Mjj γὰρ τῷ λέγειν, ὅτι dixerit, Jpparuerunt illis. dispertite lingue,
᾿Ὥφθησαν αὐτοῖς διαμεριζόμεναι γλῶσσαι, πρόσχῃς" 3 sed ignem fuisse consideres. Tantus ignis immen-

ἄλλ᾽ ὅτι πυρός. Τοσοῦτον πῦρ μυρίαν ὕλην "ἀνάψαι ^ sam sylvam potest incendere. Ac recte diat, Dis-

δύναται. Καὶ χαλῶς εἶπε, Διαμεριζόμεναι. "Ex μιᾶς — perüitee. Ex una enim radice erant; ut discas

γὰρ ἦν δίζης " ἵνα μάθης, ὅτι ἐνέργειά ἐστιν ἀπὸ τοῦ — vim operandi esse ἃ Paracleto missam. Perpende
Παραχλήτου πεμφῳθεῖσα. “Ὅρα δὲ χαὶ ἐκείνους πρῶτον — autem illos primum dignos declaratos esse, et
δειχθέντας ἀξίους, καὶ τότε Πνεύματος καταξιωθέν- ^ hinc accepisse Spiritum sanctum , ut in Davide

τας " οἷον ὥσπερ ὃ Δαυίδ - ἅπερ γὰρ ἐν ταῖς ποίμναις — accidit : nam quz ille in ovilibus fecerat , eadem
εἰργάζετο, ταῦτα xol μετὰ τὴν νίκην καὶ τὸ τρόπαιον, — fecit post victoriam et tropzum, ut palam esset

ἵνα δειχθῇ αὐτοῦ γυμνὴ ἣ πίστις. “Ὅρα πάλιν τὸν Mob- — fides ejus. Vide rursum Moysem qui ipse quoque zo, 3.
σέα x«i αὐτὸν χαταφρονοῦντα βασιλείων; καὶ μετὰ — regiam despiciebat , et post quadraginta annos !!.
τεσσαράχοντα ἔτη τῆς δημαγωγίας ἁπτόμενον" xbv — rempublicam administravit; Samuelem in tem- :.71;.3 3.
Σαμουὴλ ἀνατρεφόμενον ἐν τῷ ναῷ " τὸν “Ῥλισσαῖον — plo educatum; Eliseum , qui omnia dimisit ; ὁ. /t«s 19.
πάντα ἀφιέντα - P τὸν ᾿Ιεζεχιὴλ πάλιν. Ὅτι δὲ οὕτω D Ezechielem item. Quod vero sic evenerit, liquet —
συνέδαινε, καὶ Ex τῶν μετὰ ταῦτα δῆλον - καὶ YXo xol — ex 115 quae sequuta sunt : nam hi sua omnia reli-

[--

"Pc

οὗτοι πάντα εἴασαν τὰ αὐτῶν. Διὰ τοῦτο τότε τὸ querunt. Ideo tunc Spiritum accipiunt , cum vir-
Πνεῦμα λαμόάνουσιν, ὅτε τὴν οἰκείαν ἀρετὴν ἐπεδεί- — tutem suam ostendissent. Didicerant humanam
ξαντο. "ἔμαθον καὶ τὴν ἀνθρωπίνην ἀσθένειαν, δι’ ὧν infirmitatem per ea, qua passi fuerant : didicerant
ἔπαθον - ἔμαθον, ὅτι oüx εἰκῇ ταῦτα κατώρθωσαν. se non frustra probe rem gessisse. Sic et Saül
Οὕτω xo Σαοὺλ πρότερον μαρτυρηθεὶς ἀγαθὸς εἶναι, — cum testimonium accepisset se bonum esse virum,
τότε τὸ Πνεῦμα ἔλαόεν. ᾿Αλλ᾽ οὕτως οὐδεὶς, * οὐδὲ ὃ Spiritum accepit; sed co modo quo nunc discipuli,
μείζων τῶν προφητῶν Μωῦσῆς. "Exsivog γὰρ ὅτε ἔδει — nemo ; neque Moyses qui major prophetis erat.

e [ D. πνεῦμα πάντα ἐνεργεῖ. a. Al. ἅψαι δύναται. [Mox D. πηγῆς pro ῥίζης. Et infra

4 μὲν οὖν deest in quibusdam.[Velut D.,qui mox ἔδει". πεμφθεῖσα᾽ ὅπερ πῦρ τοῦ χόσμου τὸς ἁμαρτίας ὡς ὕλην κατέ-
μᾶλλον δὲ ὅτι πρὸς ἕν ἔ. &. 8. χαὶ τοῦτο οἰκεῖον. χαυσε.}

* [ D. ὅμως δείχνυσι χαὶ οὗτος ὅτι τοῦτο ἐχ. ἐστι. σὺ δὲ b Morel. [et D.] τὸν ᾿Ξξεχεήλ, ὅτι τότε δέ.

μόνον, ὅτι ὦ. αὐτ., εἶπεν, 9. y. ἠδεις, ἀλλ.] ἘΤΓ μᾶλλον ὃὲ οὐδὲ Ὠ.]

4.

Joan.4.1
Exod. 4
10,

Jer. τς Ὁ.

JOANNIS CHRYSOST.

42
Nam ille, cum oporteret alios spirituales effici,
imminutus est. Hic vero non eodem modo, sed
quemadmodum ad ignem quot. volet quivis lucer-
nas accendet, nec minuet ignem, sic et apostolis
tunc contigit. Nam per ignem non modo gratie
ubertas ostendebatur; sed quisque fontem Spiritus
accipiebat , ut dixit ille, eos qui in se crederent,
accepturos esse fontem aquz salientis in vitam
eternam : idque jure merito. Neque enim cum
Pharaone disputaturi abierant, sed cum diabolo
pugnaturi. Quodque mirabilius est, missi non
repugnarunt , nec dixerunt se gracili voce et lingua
tardos esse ; Moyses enim illos ad *hoc erudierat.
Non dixerunt, se juniores esse; nam Jeremias
illos instituerat. Atqui multa audierant terribilia,
multoque, quam illi, majora : et tamen veriti
sunt contradicere. Hinc palam est eos fuisse an-
gelos lucis , et supernarum rerum ministros. Et
ills quidem in terra agentibus nullus de calo
apparuit ; sed postquam ascendit Homo sursum ,
Spiritus e supernis advenit; Tamquam superve-
nientis , inquit, spiritus vehementis. Hinc de-
clarat fore, ut nihil possit ipsis obsistere, sed
inimicos ab ipsis pulveris instar ventilandos
esse. Et replevit totam domum. Domus mundi
symbolum erat. Seditque supra singulos eorum.
Et convenit multitudo , et mente confusa est.
Viden' illorum pietatem, et quomodo nihil statim
pronuntent , sed hositent ? ΠῚῚ vero improbi
pronuntiant dicentes, usto pleni sunt. Quo-
niam secundum legem licebat illis ter quotannis
in templo comparere, ideo illic. habitabant ex
omnibus nationibus viri religiosi. Hinc perpende,
quam non aduletur illis qui hzc scripsit. Non enim
dicit illos quid pronuntiasse, sed quid? Facta au-
tem hac voce convenit multitudo et mente con-

S.

fusa est. Jure : putabant enim rem finem accepisse

per suum contra Christum facinus. Alioquin vero,
conscientia illorum animos exagitabat , cum cedes
adhuc quasi in manibus esset, et omnia illos terre-
bant. /Vonne ecce , mquit, hi omnes, qui loquun-
tur, Galilei sunt? Recte dixit: nam se tales profi-
tebantur. Adeo 1105 sonitus terrebat : nam magna
pars orbis huc confluxerat. Illud. vero apostolos
roborabat, quod cum nescirent quid esset Parthice
loqui , ab illis tunc se ita loqui discebant. Porro
gentes memorat illis inimicas, Cretas, Arabes,

* Alii παλαίσοντες, τὸ δὲ θαυμαστόν.

i Unus οὐδεὶς ἀπ’ ἀνθρώπου φαίνεται. | PrO διώχουτιν
Savil. con]. διοικοῦσι». Cod. C, τὸ γὰρ ἐν τῇ γ. 9.]

* Idem ὅρα :2229::4. σὺχ εὐθξως,

ARCHIEP.

D

36
À

CONSTXRNTINOPF.

, ; ^ τ
ἑτέρους γενέσθαι πνευματιχοὺς, ἠλαττοῦτο αὐτός.
3 , D y D
Ἀλλ᾽ ἐνταῦθα οὐχ οὕτως - ἀλλ᾽ ὥσπερ ἐπὶ τοῦ πυρὸς,
cer i 02) λύ- E RA ^ τ 2
ὅσους ἄν τις θέλοι τω ἀνάπτει, τὸ πὺρ οὐδὲν
ἐλαττῶν * οὕτω xa ἐπὶ τῶν ἀποστόλων συνέδαινε τότε.
Καὶ γὰρ διὰ τοῦ πυρὸς οὗ μόνον τὸ δαψιλὲς τῆς χάρι-
/, M M
τος ἐδείχνυτο, ἀλλὰ xol πηγὴν ἕκαστος ἐλάμόανςε
, cr ΕΥ̓ N 3 5 ν᾿, 5.8 c
Πνεύματος - ὥσπερ οὖν xa αὐτὸς πηγὴν ὕδατος ἀλ-
λομένου εἰς ζωὴν αἰώ ἔφησεν ἕξειν τοὺ joy-
μένου εἰς ζωὴν αἰώνιον ἔφησεν ἕζειν τοὺς πιστεύον
3,43 3 5E M , 22 5 à Ded ^
τας ἐπ᾽ αὐτόν * χαὶ μάλα εἴχότως. Οὐ γὰρ τῷ Φαραὼ
^ m nm
διαλεξόμενοι ἀπήεσαν, ἀλλὰ τῷ διαδόλῳ * παλαίσον--
τέκνα d , d / ES
τες. Καὶ τὸ δὴ θαυμαστότερον, ὅτι πεμπόμενοι οὐδὲν
2 - ENS EM: À am PN — ' EI
ἀντεῖπον, οὐδὲ εἶπον λον εἰναι, χαὶ βραδύ-
-ὦ I^
γλωσσοι" Moi σης γὰρ αὐτοὺς εἰς τοῦτο ἐπαίδευσεν.
Οὐχ εἶπον εἶναι νεώτεροι" πες Ἰὰρ αὐτοὺς ἐσω-
φρόνισε. Καίτοι πολλὰ ἤχουσαν φούερὰ. xol πολλῷ
?0 i 2 à
είζονα ἐχείνων * ἀλλ᾽ ὅμως ἐφοδοῦντο ἀντειπεῖν. "E
μείζονα ἐχε ὼς ἐφοδοῦντο ἀντειπεῖν. "Ex
^ x Ὅν" τ
τούτου δῆλον, ὅτι χαὶ φωτὸς ἄγγελοι ἦσαν, χαὶ τῶν
E , e / Se 47 Nd d
ἄνωθεν πραγμάτων ὑπηρέται. Kot ἐχείνοις μὲν 3 οὐ-
δεὶς ἀπ᾽ οὐρανοῦ φαίνεται τὰ ἐν τῇ γῆ διώχουσιν ἔτι"
E] " BA ^» » ὦ y Y M mM »
ἐπειδὴ 66 ἀνῆλθεν ἄνθρωπος ἄνω, xat Πνεῦμα ἄνω-
« , bd ,
θεν φέρεται, fcrt φερομένης, Φησὶ, πνοῆὴς βιαίας.
, Ac - - c
Διὰ τούτου δῆλον ποιεῖ, ὅτι οὐδὲν αὐτοῖς ἀντιστῆνα:
/ A^ aS Seg - rc L ,
δυνήσεται, ἀλλ᾽ ὥσπερ χοῦν τοὺς ὑπεναντίους λιχμιή-
΄ - [3 r c
couct. Καὶ ἐπλήρωσεν ὅλον τὸν οἶχον. "HE οἰχία τοῦ
5, 2 e e
ἐφ᾽ ἕνα ἕχαστον
^ c - € ον
αὐτῶν. Καὶ συνῆλθε τὸ πλῆθος, χα Ορᾶς
^ A cT H
τὴν τούτων εὐλάδειαν, καὶ πῶς o0x εὐθέως ἀποφαίνον-
, 351; - ,
ται, ἀλλ᾽ ἐν ἀπορία εἰσίν ; "Exeivot δὲ οἱ ἀγνώμονες

e YEN

εἰσι μεμεστω-

, ἘΣ δ /
χόσμου σύμόολον ἦν. Kat ἐχάθισεν
δὴ

| συνεχύθη. *

, d ,
ἀποφαίνονται λέγοντες, ὅτι l'Aeoxouc
, » 3 ως , - Y ^ , M € 5
μένοι. ᾿Επεὶ ἐξῆν αὐτοῖς κατὰ τὸν νόμον τρὶς τοῦ ἐνι--

τῷ E e Y Ξ- x 5

αὐτοῦ φαίνεσθαι ἐν τῷ vat), διὰ τοῦτο ᾧχουν ἐχεῖ

ο m - » ea τὰ

ἀπὸ πάντων τῶν ἐθνῶν εὐλαῤεῖς ἄνδρες. Oox ἐντεῦ-
ἘΞ Y ,

εν τὸν een οντα, πῶς αὐτοὺς οὗ χολαχεύει. Οὐ γὰρ

Y c

Γενομένης δὲ τῆς

πῶς
e s,

jum

ime, ὅτι ἀπεφήναντο" ἀλλὰ
, 5 /,

φωνῆς ταύτης συνῆλθε τὸ πλῆθος xai συνεχύθη. Eixó-
- , “ 5 '

τως ἐνόμιζον γὰρ αὐτοῖς τέλος ἔχειν τὸ πρᾶγμα διὰ

c "d e XN M

τὴν qeu τόλμαν χατὰ τοῦ Χριστοῦ. Ἄλλως δὲ
-» M '

xai τὸ συνειδὸς χατέσειεν αὐτῶν τὰς Vwyhe , ἐν χερσὶν
5 , 3

ἔπτοει. Οὐχ

Tic σφαγῆς, καὶ πάντα αὐτοὺς

σιν οἵ λαλοῦντες Γαλιλαῖοι:

, τ ὦ el
παντες QUTOL ELG
*5 VEN

xal γὰρ τοῦτο εἶναι ὡιμολογοῦντο.

, [4
ὺς οήῆσεν ὃ

y M
ς ἦχος, ὅτι xai τὸ [πλέον

3
ETT

Οὕτως “αὐτοὺ

t ere LM
τῆς οἰχουμένης ἐνταῦθα χατέλαδε. Τοῦτο δὲ αὖ ὑτοὺς

ἐνεύρου τοὺς ἀποστόλους, ὅτι τί πὸ
φθέγγεσθαι οὖκ ἤδεσαν, ἀλλὰ map

ΓΟ -- ,
"E0vv ὃὲ μέμνηται moÀsud

v
τε παρθιστὶ ἦν
*

,

ἐχείνων τότε

ἐμάνθανον. Viv, αὐτοῖς,
jJ

^ Morel. αὐτοὺς ἐποίησεν, male.
* [ zap ἐκείνων

ante ὅτι xozi-]

D. Idem paulo

IN ACTA

Κρητῶν, Ἀράδων, Αἰγυπτίων, Περσῶν, δηλῶν ὅτι
πάντων τούτων χρατήσουσιν.

Ἅτε δὲ ὄντων ἐν αἰχμαλωσία τῶν Ιουδαίων, εἰχὸς
αὐτοῖς συμπαρεῖναι τηνικαῦτα πολλοὺς τῶν ἐθνῶν * ἢ
ὅτι καὶ πρὸς τὰ ἔθνη τὰ τῶν δογμάτων ἤδη κατέσπαρτο.
Καὶ διὰ τοῦτο πολλοὶ καὶ ἐξ αὐτῶν παρῆσαν exei κατὰ
uv un, ὧν ἦ Πάντοθεν τοίνυν ἀναντίῤῥητος ἣ
υνήμην, ὧν ἤχουσαν. Πάντοθεν τοίνυν ἀναντίῤῥητος

F cs E τ: Y
μαρτυρία, παρὰ τῶν πολιτῶν, παρὰ τῶν ξένων, παρὰ
τῶν προσηλύτων. ᾿Ἀχούομεν λαλούντων αὐτῶν ταῖς ἣμε-

; , n x e E 34 L9 d etum εὖ
τέραις γλώσσαις τὰ μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ. Οὐ γὰρ ἁπλῶς
ἐλάλουν. ἀλλά τινα θαυμαστὰ ἔλεγον. 1ἰκότως τοίνυν

2 ι
2 / PENA M , , m σ ,
ἠπόρουν " οὐδέποτε γὰρ γέγονέ τι τοιοῦτον. “Ὅρα εὖ-

, , , 3 QE A ow , ,
γνωμοσύνην ἀνθρώπων. ᾿Κξίσταντο xat διηπόρουν λέ-
γοντες - Τί θέλει τοῦτο εἰναι: “Ἕτεροι δὲ διαχλευά-
ζοντες ἔλεγον, ὅτι γλεύκους μεμεστωμένοι P εἰσίν. Ὦ

nh 2 ,ὔ "I NGLA bl 2 , 2 ,
τῆς ἀναισχυντίας: εἰ διὰ τοῦτο ἐχλεύαζον, Καὶ τί
θαυμαστόν; ὅπου γε xoi αὐτὸν τὸν Δεσπότην δαίμο--
5 , "^ 4 Ν / Ei f
νας ἐλαύνοντα, δαίμονα ἔχειν λέγουσιν. ἔνθα γὰρ

-
T

EY 5 , ^ - Α ? "d , 2
ἂν ἡ ἰταμότης, ἕν ζητεῖ μόνον, εἰπεῖν ὃ τι δήποτε, οὐχ

ὅπως τι λόγου πρᾶγμα ἐχόμενον εἴποι, ἀλλ᾽ ὅπως εἴποι

APOSTOLORUM.

C

IIOMIL. IV.

49
JEgyptios, Persas: declarans illos has omnes
subacturos esse.

5. Cum autem Judi tunc in captivitate essent,
verisimile erat ibi multos comparere ex gentibus;
sive quod jam apud gentes dogmata seminata es-
sent. Ideoque multi jam illie aderant, eorum quae
audierant memores. Testimonium ergo undique
tutum erat et sine controversia, a civibus, ab ex-
traneis, a proselytis. -Zudivimus eos loquentes
nostris linguis magnalia Dei. Non enim vulga-
ria, sed mirabilia quaedam loquebantur. Jure ergo
hzsitabant : nihil enim umquam simile acciderat.
Vide hominum probitatem. Stupebant et dubita-
bant, dicentes : Quidnam vult hoc esse? Ali
autem irridentes dicebant, Musto pleni sunt.
O impudentiam ! Si ea de causa ridebant, ecquid

mirum? quandoquidem ipsum Dominum dzemonas J54;. 8.48.

expellentem, daemonium habere dicebant. Nam pe-
tulantia ubicumque adest; unum quzrit modo, ut
loquatur, non secundum rationem, sed quidquid

B τι δήποτε. Γλεύχους μεμεστωμένοι εἰσί. Πάνυ γε D in buccam venerit. Musto pleni sunt. Sane vero :
ὅτι ἄνθρωποι ἐν τοσούτοις κινδύνοις, περὶ τῶν ἐσχά- quia-homines in tantis periculis, extrema metuen-
τῶν τρέμοντες, ἐν τοσαύτῃ ὄντες ἀθυμίᾳ, τοιαῦτα — tes,in tanto moerore versantes, talia loqui audent.
φθέγγεσθαι “τολμῶσι. Καὶ ὅρα ἐπειδὴ τοῦτο ἀπίθα-ὀ ^ Perpendas velim quomodo, cum hoc verisimile
νον ἦν, παραλογιζόμενοι τοὺς ἀκούοντας , xxi δεικνύν- — non esset, ut auditoribus imponant, et ostendant
τες, ὅτι ἐμεθύσθησαν, τὴ ποιότητι τὸ πᾶν ἐπιγράφου- ^ ipsos ebrios esse, agendi et loquendi modo totum
σι, xat φασι" ἢ λεύχους μεμεστωμένοι εἰσί. Σταθεὶς — adscribant et dicant, Justo pleni sunt. Stans
δὲ ὃ Πέτρος σὺν τοῖς ἕνδεχα, ἐπὴρε τὴν φωνὴν αὐτοῦ, — autem Petrus cum undecim, levavit vocem
χαὶ ἐπεφθεγξηεθ αὐτοῖς. “Ορᾶς ἐχεῖ τὴν κηδεμονίαν, — suam, et loquutus est eis. Vidisti. modo illius
ἐνταῦθα δὲ τὴν A ον: Εἰ γὰρ ἐθαύμαζον, εἰ γὰρ E providentiam, hic vide fortitudinem. Etenim si

ἐξεπλήττοντο, οὗ χὶ xai οὕτω θαυμαστὸν ἦν, τὸ δυνη-
θῆναι μεταξὺ τοσούτων ῥῆξαι φωνὴν ἄνθρωπον ἀγράμ.-
ματον xat ἰδιώτην ; Ei γὰρ ἐν οἰκείοις τις λέγων τα-

ἄττεται, πολλῷ μᾶλλον ἐπὶ ἐχθρῶν xo * φονῴ
ράττεται, πολλῷ μὰ ἐπὶ ἐχθρῶν xoà * φονώντων.
Ὅτι δὲ οὐ μεθύουσιν, εὐθέως ἀπὸ τῆς φωνῆς ἐδήλωσεν "
ὅτι οὐκ ἐξεστήχασι, χαθάπερ ol μάντεις, ὅτι οὐχ
ἀνάγχη χατείχοντο. 'T'L δέ ἐστι, Σὺν τοῖς ἕνδεκα; Ko-
vw προεδάλλοντο φωνὴν, φησὶ ὶ πά ὑτὲ

iv πρ " » φησὶ, xal πάντων αὐτὸς
Y s s
ἦν τὸ στόμα. Lo δὲ οἵ ἕνδεχα μαρτυροῦντες
τοῖς λεγομένοις. Ἐπῆρε τὴν φωνὴν αὐτοῦ, φησί: του-

τέστι, μ : μετὰ πολλῆς εἶπε τῆς quas. Τοῦτο δὲ ͵

ποιεῖ, ἵνα μάθωσι τοῦ Πνεύματος τὴν χάριν. AL τ

μὴ ἐνεγκὼν ἐρώτησιν τ SlesAoMS οὗτος ἐν

μέσῳ δήμων, φονώντων ἅπαάντων, μετὰ τοσαύτης δια-
, , J c

λέγεται παῤῥησίας, ὡς ἀναμφισδήτητον τῆς ἀναστά-

87

admirabantur illi, 51 stupebant, annon zque mi-
randum erat, hominem illiteratum et idiotam in
tanta multitudine posse in verba prorumpere?
Namsi quis inter familiares loquens turbatur,
multo magis inter inimicos et czedem spirantes lo-
quens turbabitur. Quod. autem. ebrii non. essent,
statim ex ipsa voce declaravit, quodque non more
vatum furore correpti essent, neque vi quadam
detinerentur. Quid sibi vult illud, Cum unde-
cim ? Communem emittebant vocem, et ipse os
omnium erat. ÀAdstant vero undecim, dicta testi-
monio suo confirmantes. Levavit vocem. suam,
inquit, hoc est, magna cum fiducia loquebatur.
Hoc autem facit, ut Spiritus gratiam. ediscerent.
Is enim qui vilis puella interrogationem. non tu-

Petru
, c
σεως γενέσθαι τοῦτο τεχμιήριον μεταξὺ γὰρ γελώντων

ἀνθρώπων, χαὶ τὰ τοιαῦτα δια χλευαζόντων παῤῥησιά-
εται. Πόσης εἶναι γομίζεις ἰταμότητος τοῦτο, πόσης

lerat, jam in medio populorum, qui omnes czedem quam. ma-
spirabant, cum tanta disserit fiducia, ut esset i]- ^"
lud indubitatum resurrectionis signum : nam in-

b : EX Ἐν του Ὁ - "Te * " ; . PET E
Alius εἰσὶ, xci διὰ τοῦτο ἐχλεύαζον. à τῆς ἀναίσχυν- 4 Morel. φωνώντων, et infra similiter, Infra unus Co-

M: dex μάντεις, καὶ τοῦτο οὐχ ἀνάγχη.

[ D. τολμῶσι. ἀλλ᾽ ὅμω

JOANNIS CHRYSOST.

44 s.

ter ridentes homines et tali modo. subsannantes
cum libertate loquitur. Quante putas petulantia,
quant impietatis, quante, impudentiz, stupen- p
dum illud linguarum donum ebrietati adscribere?
Sed nihil hoc apostolos turbavit, neque timidio-
res ex tali risu facti sunt. Nam ex adventu Spiri-
tus quasi transformati, corporeis omnibus supe-
riores erant. Si quos enim adeat Spiritus, aureos
ex luteis efficit. Jam mihi Petrum considera, et
explora mihi timidum illum, et insipientem ; ut

Met: 15. ait Christus : -Zdhuc et vos insipientes. estis ;
IMbidi6.23, qui post confessionem illam mirabilem, satan vo-

4

t.

catus fuit. Perpende item apostolorum concor-
diam, quomodo Petro cesserint concionandi of-
ficio : neque enim oportebat omnes simul loqui. c
Et levavit, inquit, vocem suam, et magna cum
fiducia loquutus est eis. Tale quidpiam est esse
virum spiritualem. Tantum nos superna gratia
dignos constituamus, et omnia erunt facilia. Sic-
ut enim homo igneus in medias stipulas incidens,
nihil lzditur, sed magis operatur ; neque enim ille
quidpiam patitur, sed qui illi resistunt, seipsos
perdunt : ita nunc quoque factum est. Imo potius
ut 51 quis ignem gestans pugnet cum eo, qui fceno
onustus est: sic et apostoli illos cum magna for- Ὁ
ütudine aggressi sunt. Quid enim lzsit illos tanta
multitudo? Die enim mihi : annon. cum egestate
et fame pugnabant? annon cum ignominia et in-
famia? (nam deceptores esse credebantur Ὁ an-
non risul et ludibrio prasentium expositi erant?
In illos enim utraque incidebant, cum alii irride-
rent, alii illuderent. Nonne furori et insaniz inte-
grarum civitatum, nonne seditionibus et insidiis
expositi erant? nonne igni, ferro, feris? nonneun-
dique ipsis innumera instabant bella? nonne hzc
molesta videntes ita affecti erant, ac si sommia
aut picturam vidissent? Quid vero? nonne illo- E
rum furorem consumserunt? nonne in ipsos animi
angustiam retorserunt? nonne illi furore et metu
omnium maxime tenebantur? nonne illi anxü
erant, timebant tremebantque? Audi illos dicen-

ὅν 38, tes : J"ultis inducere super nos sanguinem ho-

^ Alus ποιεῖ. [Mox D. τὸν δειλὸν πρότερον, wai οὕτω

Ξ [i
δειλὸ ὡς μηδὲ ἡυναιχὸς εὐτελοῦς ἐρώτησιν ἐνεγχεῖν, τίς γέ-
δειλὸν, ὡς μιηὸξ υναιχος εὐτελοὺυ: ρώτησ γ γ «l$ 7

;
t

ὶ δαψιλῆ χορηγίαν τοῦ πνεύματος.

5 Y. εὔχολα γίνεται, Rire περ.

c Alius ἀδυμίαις. .

4 Unus πόώντοῆεν αὐτοῖς μυρίος. Quod sequitur au-
tem, οὐχὶ ὡς ὄναρ ταῦτα ὁρῶντες τὰ δεινὰ ἢ ἐν γραφῷ,

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

, »
ácsósiug, πόσης ἀναισχυντίας, τὸ μέθης Χογίζεσθαι
ἔργον τῶν γλωσσῶν τὸ παράδοξον ; "ÀJ" οὐδὲν τοῦτο
N EN

τοὺς ἀποστόλους ἐλύπησεν, οὐδ᾽ ἀτολμοτέρους εἰργά-

΄ A bates -

σατο τότε τὰ τῆς χλεύης ἀχούοντας. Tz, γὰρ παρουσίᾳ
c ,

τοῦ Πνεύματος ἤδη μετεσχευάσθησαν, καὶ ἀνώτεροι

τῶν σογματικῶν πάντων ὕπῆρχον. Ἔνθα δὲ ἂν παρα-
, M e ον

γένηται τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, χρυσοῦς ἀντὶ πηλίνων
5 / g

“ἐργάζεται, "Opa. μοι λοιπὸν τὸν Πέτρον, καὶ ἐξέταζε
N ^ x ' COT. / /

τὸν δειλὸν, τὸν ἀσύνετον, καθάπερ ὃ Χριστός φησιν *

3 -

A xp» xa ὑμεῖς ἀσύνετοί ἐστε: τὸν μετὰ τὴν ὅμολο-
, e

γίαν ἐχείνην τὴν θαυμαστὴν σατὰν χληθέντα. Σχόπει
A A e , m. € , ^, X

δὲ καὶ τῶν ἀποστόλων τὴν ὁμόνοιαν. Αὐτοὶ παραχω-

ροῦσιν αὐτῷ τῆς O7, μηγορίας" οὗ γὰρ ἔδει πάντας φθέγ-

γε ῦ 50 τΚαὶ ἐπῆρε; gets τὴν φωνὴν αὐτοῦ, xoi
GT ^ f z c 1$ B 5 e. J T
ἀπεφθέγξατο αὐτοῖς, μετὰ πολλῆς τῆς παῤῥησίας. Τοι-

τ
ε
:
VE

, -
στιν ων ἢ εἶναι m τνευματικόν. Μόνον χαὶ ἡμεῖς

οὺς χαταστήσωμεν τῆς ἄνωθεν χάριτοςς
εὔχολα ἔσται. Καθάπε i γὰρ πύρινος &y-
θρῶπος sic μέσην χαλάμην 8 eros οὐδὲν ἂν πάθοι
δεινὸν, ἀλλὰ μᾶλλον ἐργάσεται " οὗ γὰρ αὐτός τι πά-
quet , ἀλλ᾽ αὐτοὶ ἑαυτοὺς oi πυχτεύοντες scene :
οὕτω χαὶ νῦν ἐγένετο. Moy δὲ ὥ s ἂν εἴ τις πὺρ

t4

&1 πιφερομένῳ χόρτον ἔχων πυχτεύοι " οὕτω δὴ χαὶ οὗ--

τοι τούτους προσίεσαν μετὰ πολλῆς τῆς ἀνδρείας. Tt
τ - τ A

γὰρ αὐτοὺς ἔδλαψε τὸ τοσοῦτον πλῆθος: Εἰπὲ γάρ μοι,
-DTAN , 3 T ^ cC P AY 3i. , V δόξ

οὐχ! πενίᾳ ἐμάχοντο xal Au ; οὐχὶ ἀτιμία xat δόξη

D

ous y (πλάνοι γὰρ εἶναι ἐνοιμίζοντο) οὐχὶ γέλωτι

1

^ - co λ
αὖ y. eun τῶν παρόντων ὑπέχειντο; Em αὐτῶν γὰρ

Xo e «τ ΄ e ji ^ 2 V au c
τὰ ἕχάτερα συνέπιπτεν" οἵ μὲν γὰρ αὐτοὺς ἐγέλων, of
δὲ χαὶ ἐχλεύαζον. Οὐχὶ θυμοῖς , οὐχὶ “ μανίαις ὁλοκλή-

I.
ρῶν πόλεων, o) x στάσεσι χαὶ ἐπιθουλαῖς €
οὐχὶ πυρὶ xal σιδήρῳ, xa θηρίοις: οὐχὶ * πάντοθεν
τὶ M ,
αὑτοὺς μυρίος περιειστήχει πόλεμος : οὐχὶ ὡς ὄναρ
e ς ὦ Ad τ à» m er "A
ταῦτα δρῶντες τὰ δεινὰ ἢ £v γραφῇ, οὕτω διέχειντο ;
, b M , s
Τί δαί; οὐκ ἀνάλωσαν αὐτῶν τοὺς θυμούς; οὐχ εἰς ἑαυ-

mc

τοὺς τὴν ἀπορίαν περιέτρεψαν; οὐχὶ xoi θυμῷ, xat
δέει πάντων μάλιστα ἐχεῖνοι συνείχοντο ; οὐχὶ ἐναγώ-
νιοι ἦσαν, xal ἐφοθοῦντο, xol τς Ἄχουε γὰρ
αὐτῶν λεγόντων" Θέλετε ἐ παγαγε ety ἐφ᾽ ἡμᾶς τὸ αἷμα
τοῦ ἀνθρώπου τούτου ; Καὶ τὸ θαυμαστὸν, "ὅ ὅτι γυμνῷ
“παρετάττοντο πρὸς ὡπλισμένους, πρὸς
ἄπειροι,

e ,
5 t9 go U.xzt

* M m * * ,
ἄρχοντας χατὰ αὐτῶν ἔχοντας ἐξουσίαν,

οὕτω διέχειντο; IVonne ita affecti erant, ac si heec per
somnium atque in pictura vidissent? non ita intelli-
gas, ac si apostoli haec sibi illata mala non magis sen-
serint, quam si in somnis vel in pictura vidissent ;
sed sic intelligendum pto : ita inexspectata erant illa
quze. sibi inf eL mala , ut quasi 1d somno vel p:-
ctura illorum origo duci videretur.

e [πὰ D. Editi παρετάξαντο. À. B. C. πρὸς πάντας πα-

ρετάττοντο τοὺς Ómi:spivous.]

IN

E) “ 3^ , ^ J Y ,
ἄγλωττοι, χαὶ ἰδιωτικώτερον διαχείμενοι, πρὸς γόη-
τας, πρὸς πλάνους, πρὸς σοφιστῶν, πρὸς ῥητόρων; 88
πρὸς geemsds πλῆθος ᾽ τῶν χατασαπέντων ἐν Ἄχα- À
δημίᾳ καὶ " περιπάτοις, ἐνίσταντό τε καὶ ἀπεμάχοντο,
Καὶ ὃ περὶ λίανας ἠσχολημένος οὕτως αὐτῶν ἐχράτη-
1 c - ΩΣ
Gt, ὡς οὐδὲ εἰ πρὸς ἰχθῦς ἀγλώττους ὃ ἀγὼν ἦν αὐτῷ "
“ΞΞῈ M F4 c EA) , ΕῚ Α e
χαθάπερ γὰρ ὄντως ἁλιεὺς ἰχθύων ἀφωνοτέρων, οὕτω
τούτων περιεγένετο. Καὶ ὃ μὲν πολλὰ ληρήσας Πλά-
των, σεσίγηχεν * οὗτος δὲ φθέγγεται, οὐχὶ παρ᾽ οἷ-
χείοις μόνοις, ἀλλὰ καὶ παρὰ Πάρθοις, παρὰ Μήδοις,
uu» , 3 NI * D c
παρὰ ᾿Ελαμίταις, xat ἐν "Ivóta, xoi πανταχοῦ γῆς,
' 3 M , m— τὶ , m m - €
χαὶ εἰς τὰ πέρατα τῆς οἰχουμένης. Ποῦ vov τῆς E2-
λάδος ὃ τῦφος; ποὺ τῶν ᾿Αθηνῶν τὸ ὄνομα; ποὺ τῶν D
φιλοσόφων 6 λῆρος; 'O ἀπὸ Γαλιλαίας, ὃ ἀπὸ Βηθ-
σαϊδᾶ, ὃ ἀγροῖκος, πάντων ἐχείνων περιεγένετο. Οὐχ
αἰσχύνεσθε, εἰπέ μοι, ἐπὶ τῷ ὀνόματι τῆς πατρίδος
τοῦ νενιχηχότος ὑμᾶς ; Ἂν δὲ xol τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἀχού-
σητε, χαὶ ὅτι Κηφᾶς ἐλέγετο, πολλῷ μᾶλλον ἐγχαλύ-
τ e c e m
Ψεσθε. Τοῦτο γὰρ ὑμᾶς, τοῦτο ἀπολώλεχεν, ὅτι τοῦτο
ν ^ 5 , 2 , 2 , M
ὄνειδος εἶναι νομίζετε, xal εὐγλωττίαν ἐγκώμιον, καὶ

ἀπειρίαν εὐγλωττίας, ὄνειδος. Οὐχ ἤλθετε ἣν ἐλθεῖν

.- M / ' M
Ἐμᾶς ἔδει, ἀλλὰ τὴν βασιλικὴν ἀφέντες 600v. τὴν
ΝΜ ^ - 5A! /
εὔχολον xal λείαν, τὴν τραχεῖαν xa ἀνάντη xo χα-

M 3 , E. à
λεπὴν ἐδαδίσατε. Διὰ τοῦτο οὐδὲ ἐφ

θάσατε πρὸς τὴν
βασιλείαν τῶν οὐρανῶν.

Τί οὖν οὐχ εἰς Πλάτωνα ἐνήργησεν ὃ Χριστὸς, οὐδὲ
eic Πυθαγόραν, φησίν; Ὅτι πολλῷ φιλοσοφ φωτέρα ἦν
$ Πέτρου ψυχὴ τῶν ψυχῶν ἐχείνων. "Exeivot μὲν γὰρ
παῖδες ὄντως ἦσαν, ὑπὸ τῆς χενῆς δόξης περιτρεπό-
μένοι πανταχοῦ οὗτος δὲ ἀνὴρ φιλόσοφός, χαὶ δεχτι-
χὸς τῆς χάριτος. Ei δὲ γελᾶς ταῦτα ἀχούων, οὐ θαυ-

, 5 ὶ € 48 5» Ζ' Ὶ ). , zm Ἂν
μαστόν ἐπεὶ xal οἵ τότε ἐγέλων, xol γλεύχους αὐτοὺς
54842 cd
ἀλλ᾽ ὃ

M ,

τὰ πιχρὰ ἐχεῖνα, xal πάντων χαλεπώτερα, ὅτε ἘΝ

5 c 2 /
EI εἶναι μεστούς" στερον, ὅτε ἐπεπόνθεσαν

πόλιν E εἰπομένην v εἶδον, xal τὸ πῦρ ἀναπτόμε-
νον; χαὶ τὰ τ χη ῥιπτούμ ενα χαμαὶ, καὶ τὰς ΣΘΥΣΩΕΣ
βαχχείας ἐχείνας, ἃς οὐδεὶς παραστῆσαι δύναται λόγῳ,
οὖχ ἔτι ἐγέλων. Οὕτω xa ὑμεῖς τότε οὐ γελάσεσθε,
y b

ὅταν P6 τῆς χρίσεως ἐπιστῇ καιρὸς, ὅταν τὸ τῆς γεέν-
νης ἀναφθῇ πῦρ. Ἀλλὰ τί vs μεχλόντων λέγω ; Βού-
λει δείξω τίς ἐστι Πέτρος, τίς δὲ Πλάτων ; Τὰ γὰρ
ἤθη τέως αὐτῶν, εἰ δοχεῖ, ἐξετάσωμεν, χαὶ ἴδωμεν,

/ , T M 3
τίσιν * Eos ἑκάτεροι. Οὗτος μὲν οὖν πάντα

τὸν χρόνον ἀνάλωσε Be δόγματα στρεφόμενος ἀνό-
νητα χαὶ περιττά. Τί γὰρ ὄφελος ἐκ τοῦ μαθεῖν, ὅτι

μυῖα ἣ φυγὴ τοῦ φιλοσόφου γίνεται: Ovc ix, E
ἱ | ψυχὴ τοῦ φιλοσόφου γίνετα!: Ὄντως μυῖα,

οντο.[ Mox A. B.
ilo post e D. ad-

| Álius περ πάτοις M ene d ἐπ suc
C.2 ὄντως σοριστὴς ly γι
didimus E

ACTA APOSTOLORUM.

HOMIL. IV.

45
minis istius. Quodque mirabile est, apostoli nudi
aciem instruebant contra armatos, contra princi-
pes in se potestatem habentes imperiti; elingues,
idiotze, contra prestigiatores, deceptores, sophistas
multos, rhetoras, philosophos, qui in Academia et
apud Peripateticos putrefacti, instabant et pugna-
bant. Et is, qui circa stagna versatus semper
fuerat, ita illos superavit, ac si contra mutos
pisces certamen habuisset : vere enim, ut piscator
voce destitutos pisces, illos devicit. Et Plato ille,
qui tam multa nugatus est, tacuit : hie vero lo-
quitur non modo suis, sed etiam Parthis, Medis,
Elamitis, et Indis, ubique terrarum, et usque ad
terminos orbis. Ubi nunc Grzciz fastus 1116 9 ubi
Athenarum nomen? ubi philosophorum delira-
menta? Ille Galilzus, ille ex Bethsaida, ille rusti-
cus istos omnes superavit. Non erubescitis, quaeso,
yel de nomine patrie ejus, qui vos devicit? Si
vero nomen ejus audieritis, quod. nempe Cephas
vocaretur, multo magis vos pudebit. Hoc. quippe
vos, hoc, inquam, perdidit, quod simplicitatem
probrum, eloquentiam laudabilem esse putatis.
Non qua via oportuit venistis; sed omissa regali,
facili et plana via, asperam, przruptam et diffici-
lem tenuistis : ideoque non pervenistis ad regnum

Compa-
ralio Àpo-
stolorum
cum philo-
sophis.

celorum. :

4. Quid ergo, inquies? cur non in Platone et
in Pythagora operatus est. Christus? Quia Petri
quam illorum mens multo erat ad philosophiam
aptior. Illi namque pueri erant, ubique ad inanem
gloriam conversi : hic autem vir philosophus erat,
et gratie capax. Quod 51 his auditis rideas, nihil
mirum ; quandoquidem et illi tunc ridebant, eos-
que musto plenos esse dicebant; sed postea, cum
dira illa et acerbissima passi sunt, cum expu-
gnatam urbem viderunt, incensum ignem, deje-
ctos muros, illasque calamitates, quz nemo possit
recensere, non ultra ridebant. Ita et vos non ride-
bitis. cum judicii tempus advenerit, cum gehen-
na ignis accensus fuerit. Sed cur de futuris lo-
quor? Vis ostendam tibi quis sit Petrus, quis
Plato? Illorum mores, si videtur, expendamus,
videamusque quid ambo gesserint. Hic totam con-
sumsit vitam circa dogmata inutilia et superva-
canea. Quid enim prodestscire, quod anima-phi- — pi,
losophi musca fiat? Vere musca, non in mu- "ee.

scam mutata fuit, sed accessit ad animam in

* [ὑμᾶς D. ὁδόν Montf. caterique Editi et A. B. C.]
b Dao Mss. ὅταν ὃ τῆ: γεέννης ἐπιστῇ χαιρός.

,

c Morc]. inzz720552v.

40 s.

Platone habitantem. Qua nug:e his comparandz?
unde talia effutire in mentem venit? Ironia plenus
vir erat, et adversus omnes zelotypia laborabat.
Itaque quasi studeret in hoc, ut nec ex sese, nec
ab alio quicquam afferret utile : sic ab alio me-
tempsychosim, a se rempublicam in medium at-
tulit, ubi multe turpitudinis leges protulit. Com-
munes, inquit, sunto mulieres, nud: virgines sub
oculis amantium luctantor, communes sunto et
parentes et filii. Quam hzc insaniam non supe-
rant? Talia sunt ea, quz ad illum spectant. Hic
porro non natura communes patres efíicit, sed
Petri philosophia : nam illud. Platonis hic sustu-
ht. Nihil enim aliud. ille. efficiebat, nisi ut. qui
pater erat ignoraretur, et qui non erat inducere-
tur : atque in ebrietatem quamdam et in sterqui-
linium conjecit. animam. Omnes, inquit, mulie-
ribus audacter utuntor. Ideo poetarum dogmata
non exploro, ne quis dicat me fabulas explorare,
sed alias affero fabulas poeticis longe magis ridi-
culas. LU binam quid ita prodigiosum invenerunt
poete ? Sed. is, qui philosophorum princeps ha-
bebatur, arma mulieribus circumponit, cassides,
ocreas, nec quidquam dicit hominum genus ἃ ca-
nibus differre, Quia enim, inquit, canis femina et
mas communicant in factis, communicent et mulie-
res, atque omnia sus deque vertantur.Semper enim
per illas hoc egit. diabolus, ut ostenderet genus
nostrum non pretiosius esse brutis : quandoquidem
nonnulliin tam absurdam et vanam venerunt opi-
nionem, ut dicerent bruta animalia rationabilia esse,
Et vide, quam. varie in animabus illorum debac-
chatus sit. Illorum proceres dixerunt animam no-
stram in muscas et canes et bruta mutari : horum
successores hinc pudore affecti in aliam delapsisunt
turpitudinem, rationabilem omnem scientiam bru-
tis communicantes, et ubique monstrantes ea quae
propter nos facta sunt, uobis esse przstantiora.
Neque hoc tantum, sed etiam prescientiam et re-
ligionem apud illos esse dicunt. Corvus, inquiunt,
novit Deum, ut et cornix, ac. prophetie donum
habent, futura przedicunt: apud illos justitia, res-
publica, leges, invidiamque apud illos canis habet
secundum Platonem. Dicts fortasse fidem non D
habetis? Idque merito, utpote sanis educati do-

gmatibus. Quivis enim hoc cibo educatus, num-

quam credet hominem esse, qui stercora libenter

degustet. Cum ergo dicimus illis, hzc fabulas esse

JOANNIS CHRYSOST.

3 [πλάτωνι suppeditavit D. πλάτωνος ceteri. Ex eo-
dem D. mox addidimus δή post πόθεν, et copulain ante
ζηλοτύπως.]

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

οὐχ εἰς μυῖαν μετέπιπτεν, ἀλλ᾽ ἐπέδαινε τῇ ἐν Πλά-
ἃ.» , τω , c 5 , ,
τωνι “οἰκούση ψυχῇ. Ποίας ταῦτα οὐ ματαιολογίας: πό-
M cS - 3
θεν δὴ τοιαῦτα ληρεῖν ἐπεθάλετο: Εἰρωνείας μεστὸς ἦν
ὃ ἀνὴρ, χαὶ ζηλοτύπως πρὸς ἅπαντας διαχείμενος.
"O 2 EVA λ - [ONT 0 , 37e
σπερ οὖν φιλονειχῶν, μήτε οἴχοθεν, μιήτε παρ᾽ ἕτέ-
ρου χρήσιμόν τι εἰσαγαγεῖν * οὕτω παρὰ μὲν ἑτέρου τὴν
uas MI VN E E 3 ,ὔ
μετεμψύχωσιν ἐδέξατο, παρὰ δὲ ἑαυτοῦ τὴν πολιτείαν
εἰσήγαγεν, ἔνθα τὰ πολλῆς αἰσχρότητος γέμοντα ἐνο--
μοθέτησε. Κοιναὶ, φησὶν, ai γυναῖχες ἔστωσαν, xat
[ ] σιν» ᾽
γεγυμνωμέναι βεν Ἐν ἐπ᾿ ὄψεσι τῶν ἐραστῶν πα-
λαιέτωσαν, καὶ χοινοὶ πατέρες ἔστωσαν, xot οἵ τιχτό-
μενοι παῖδες. Ποίαν οὖχ ὑπερδάλλει ταῦτα ἄνοτανν
M
᾿Αλλὰ τὰ μὲν ἐχείνου τοιαῦτα. Ἔν ταῦθα δὲ οὐχ ἣ pui
σις ποιεῖ χοινοὺς pups ἀλλ᾽ f — προσ οτος
ἐπεὶ
ἀλλ᾽

y , , D D ^ /
ὄντα εἰσάγεσθαι. Εἰς μέθην τινὰ xat συρφετὸν &véGae

ἐχεῖνό dE xai ἀνήρει. Οὐδὲν γὰρ ἕτερον ἐποίει,
ἢ τὸν ὄντα ἀγνοεῖσθαι μονονουχὶ, xa τὸν οὖκ

Y E A IH , E: ae M EX - , -
τὴν ψυχήν. Πάντες, φησὶν, ἀδεῶς χεχρήσθωσαν ταῖς
zi Δ M UE , E /v » - €"
γυναιξί. Διὰ τοῦτο οὐχ ἐξετάζω ποιητῶν δόγματα,
Jg 7 /, Y , 2 9 e
ἵνα μή μέ τις εἴποι μύθους ἐξετάζειν " ἀλλ᾽ ἑτέρους
λέγω μύθους ἐχείνων πολλῷ χαταγελαστοτέρους. Ποῦ
Yo |

»

τοιοῦτόν τι iege τεύσαντο ποιηταί; Ἀλλ᾽ ὃ χορυφαῖος

τῶν 9 φιλοσό ppp ὡς ἐδόχει, καὶ ὅπλα ταῖς γυναιξὶ πε-

55

ριτίθησι , χαὶ χράνη, x«t χνημῖδας, καὶ χυνῶν οὐδὲν

/ A, ES , , ς-

διαφέρειν λέγει τὸ ἀνθρώπινον γένος. ᾿Επειδὴ γὰρ ἣ

χύων ἣ θήλεια, φησὶ, xa 6 ἄῤῥην κοινωνοῦσιν ἐν τοῖς
- M 7

ἔργοις, χοινωνείτωσαν xoi ai γυναῖκες, xal πάντα

» 3 » A , /. N /

ἀνατρεπέσθω. "Aci εἰ γὰρ δι’ αὐτῶν ἐσπούδασεν ὃ διά-
c A ^ y

Golog, μηδὲν ἐντιμότερον τῶν ἀλόγων τὸ ἡμέτε-
- , d οω ví!

pov δεῖξαι γένος - ὅπου γέ τινες εἰς τοῦτο χενοδοξίας

3*5 ε JE g Y Mox Y ,

ἤλθον, ὡς εἰπεῖν, ὅτι xal τὰ ἄλογα λογικὰ τυγχά-

EE EE d 2 , Uu , E] - 2 ,

vet. Καὶ ὅρα, πῶς ποικίλως ἐδάχχευσεν ἐν ταῖς ἐχεί-

- M - - “,
νων Ψυχαῖς. ΟἹ μὲν γὰρ χορυφαῖοι αὐτῶν ἔφησαν

,ὔ M , M LÀ
uta , Xat Xuvac , xat ἄλογα

ι

, , ον *, ,
ἐχείνους τοῦτο αἰσχυνθέντες,

) 4 , LAS A
τὴν ἥμετέραν ψυχὴν

3
εἰς
,
μεθίσταθαι" ot δὲ μετ᾽

2 ς H 3 , , ! e 5
εἰς ἑτέραν αἰσχύνην χατέπεσον, πάσης λογιχῆς ἐπι-

,
στημ:
Ξ
ζαντε

-."/ - 2 , M c NW ὦ

ἧς μεταδόντες τοῖς ἀλόγοις, καὶ πανταχοῦ δεί-
ἡμῶν τὰ δι’ ἡμᾶς γενόμενα ἐντιμότερα. Οὐ
τοῦτο δὲ μόνον, ἀλλὰ καὶ προ γνώσεις εἰναι τ αὖ-

!e
τοῖς, καὶ “ εὐσέδειαν λέγουσιν. Ὃ κόραξ, φησὶν; οἶδε
τὸν Θεὸν. xai ἣ χορώνη; χαὶ προφητείας ἔχουσι χα-
ρίσματα, καὶ τὰ μέλλοντα προλέγουσι, καὶ δικαιοσύνη
- 3 -
παρ᾽ αὐτοῖς, xal πολιτεία, xat νόμοι, xat ζηλοῖ παρ᾽
2 - € , A rd uS d "n. 5 - -
αὐτοῖς ὃ χύων χατὰ Πλάτωνα. ᾿Γάχα ἀπιστεῖτε τοῖς
7, n y E ,

λεγομένοις; Eixózox , ἅτε P τοῖς DIESDI ἐντεθραμμένοι
τις τραφείη ταύτῃ τῇ τροφῇ,

E E) c
ἀπιστήσειεν αν. rs ἔστιν ΠΡ τος το γευόμε--

NP, 3 M M
δόγμασιν ἐπεὶ καὶ εἴ
νος ἡδέως. Ὅταν οὖν λέγωμεν αὐτοῖς, ὅτι μῦθοι ταῦτα

^ Sic Mss. Ediü vero post εὐσέβειαν repetunt εἶναι.

b Alius τοῖς ὑγιαίνουσι».

IN ACTA APOSTOLORUM. HOMÍL. IV. 47

καὶ ἀνοίας μεστὰ, οὐκ ἐνοήσατε, φασί. Μηδὲ νοή- et insipientia plena; non intelligitis, inquiunt.
σωμιέν ποτε “ τὸν τοσοῦτον ὑμῶν γέλωτα. Σφόδρα ys: — Utinam rem tam. ridiculam numquam intelliga-
οὐ γὰρ φρενὸς βαθείας δεῖ, ἵνα μάθωμεν, τί βούλεται τπιι5. Et sane non ita profundo sensu opus est, ut
ἣ τοσαύτη ἀσέφεια xa σύγχυσις. Μὴ χοραχιστὶ φθέγ- — discamus, quid sibi vult illa tanta impietas et re-
γεσθε, ὦ ἀνόητοι, χαθάπερ τὰ παιδία; Παῖδες γὰρ E rum confusio. Num corvorum more loquimini, o
ὄντως ἐστὲ, χαθάπερ ἐχεῖνα. ᾿Αλλὰ Πέτρος οὐδὲν — insani, ut faciunt pueri? Infantes quippe estis, ut
τοιοῦτον ἔφησεν " ἀλλ᾽ ἀφῆχε φωνὴν, ἢ καθάπερ ἐν 1111. At Petrus nihil tale dixit, sed vocem emisit,
σχότῳ τινὶ φῶς ἀπολάυψασα μέγα, τὴν ἀχλὺν διεσκέ- — qua quasi in tenebris lucem magnam emitteret, et
δασε τῆς οἰκουμένης. ᾿Αλλὰ τὸ ἦθος αὐτοῦ πῶς ἥμερον — caliginem in orbe dissiparet. Verum mores illius
ἦν, πῶς ἐπιειχές" πῶς πάσης ἀνωτέρω δόξης ἵστατο — quam erant mansuetij, quam humani, quam ab
χενῆς " πῶς εἰς τὸν οὐρανὸν ἑώρα ἄτυφος ὧν, καὶ ταῦτα — omni vana gloria alieni, quomodo ad. clum re-
νεχροὺς ἀνιστῶν. Ei δὲ ἐξεγένετο ἐχείνων τινὶ τῶν ,, spiclebat sine fastu, licet. mortuos suscitaret !
ἀνοήτων, φαντασίᾳ γοῦν τοιοῦτόν τι ἐργάζεσθαι, ἄρ᾽ A Quod si cui insipientium illorum accidisset, ut
οὐχ ἂν εὐθέως βωμὸν ἐζήτησε xo ναὸν, xal ἰσόθεός τις — per phantasiam et speciem tale quidpiam ageret,
εἶναι ἠθέλησεν; ὅπου γε οὐδενὸς τούτων ὄντος τοιαῦτα — annon statim aram expetiisset ac. templum, ac
φαντάζονται det. Τί γὰρ βούλεται αὐτοῖς ᾿Αθηνᾶ, x«l — Deo par haberi postulasset; cum nihil hujusmodi
᾿Απόλλων, xot Ἥρα; Véva παρ᾽ αὐτοῖς ἐστι δαιμόνων. agentes, talia imaginentur? Quid sibi volunt apud
Καὶ βασιλεύς ἐστι παρ᾽ αὐτοῖς διὰ τοῦτο ἀξιῶν ἀπο- — illos Minerva, Apollo et Juno? Genera demonum
θανεῖν, ἵνα ἰσόθεος νομίζοιτο. "A22" οὗτοι οὐχ οὕτως, sunt apud illos. Estque rex penes illos qui mori
ἀλλὰ τοὐναντίον. Ἄχουε γὰρ αὐτῶν λεγόντων ἐπὶ τῆς — optat, ut par diis habeatur. Verum apostoli non
θεραπείας τοῦ χωλοῦ * Ἄνδρες ᾿Ισραηλῖται, τί ἡμῖν — sic, sed contra faciunt. Audi namque illos dicen-
προσέχετε, ὡς ἰδία δυνάμει ἢ εὐσεδεία πεποιηχόσι τοῦ — tes, postquam claudus sanatus fuerat : J'iri 15766- 4c1.3. 12,
περιπατεῖν αὐτόν ; * Καὶ ἀλλαχοῦ: Kal ἡμεῖς ópow- — lite, quid nos intuemini, quasi nostra virtu- Ibid. τή.
παθεῖς ὑμῖν ἐσμεν ἄνθρωποι. "Exet δὲ πολὺς ὃ τῦφος, — te aut pietate fecerimus ipsum ambulare ? rur- '
πολλὴ ἣ ἀλαζονεία: πάντα διὰ τὰς παρὰ τῶν ἀν- B sus alibi, /Vos similes vobis passibiles homines
θρώπων τιμὰς, οὐδὲν φιλοσοφίας ἕνεχεν. Ὅταν γάρ — sumus. llic vero multus est fastus, multa arro.
τι διὰ δόξαν γίνηται, πάντα μένουσιν εὐτελῆ. Κἂν — gantia: omnia enim pro humanis honoribus, nihil
γὰρ πάντα τις ἔχῃ, τούτου δὲ μὴ κρατῇ; πάσης φιλο-. philosophic gratia agebant. Ubi enim glorie causa —— Gloriz
σοφίας ἐξέπεσε, τῷ τυραννικωτέρῳ κατεχόμενος, καὶ — agitur, omnia vilia manent. Licet enim omnia quis *9"!*-
αἰσχροτέρῳ πάθει. Ταύτης ἣ ὑπεροψία πάντα διδάξαι — habeat, si hoc non teneat, ab omni philosophia ex-
τὰ ἀγαθὰ ἱχανὴ, καὶ τῆς ψυχῆς ἐξορίσαι πᾶν πάθος cidit, violentiore ac turpiore morbo detentus. Hujus
ὀλέθριον. Διὸ παραινῶ xa ὑμῖν πολλὴν ποιεῖσθαι τὴν — glorie contemtus ad bona omnia docenda est ido-
σπουδὴν, ὥστε τοῦτο τὸ πάθος πρόῤῥιζον ἐξελεῖν᾽ — neuset ad expellendum ex anima omnem perni-
οὐ γάρ ἐστιν ἄλλως εὐδοχιμῆσαι παρὰ τῷ Os, καὶ — ciosum affectum. Ideo vos hortor, ut magno stu-
τὴν παρὰ τοῦ ἀχοιμήτου ἐχείνου ὀφθαλμοῦ εὔνοιαν — dio morbum radicitus evellatis : nullo quippe alio
ἐπισπάσασθαι. OUxoUy πᾶσαν σπουδὴν ποιώμεθα, ὥστε C modo possumus apud Deum esse probati, et. in-
τῆς ἐχεῖθεν ἡμᾶς ῥοπῆς ἀπολαύειν, ἵνα xoi τῶν πα-. somnis illius oculi benevolentiam nobis attra-
ρόντων λυπηρῶν διαφύγωμεν τὴν πεῖραν, xoi τῶν — here. Itaque curam omnem adhibeamus, ut su-
μελλόντων ἀγαθῶν * καταξιωθῶμεν, χάριτι xoi φιλαν- — perna illa fruamur gratia, ut. et prosentia mala
üptia. τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, μεθ᾽ οὗ τῷ fugiamus, et futuris dignemur bonis, gratia et be-
Πατρὶ ἅμα τῷ ἁγίῳ Πνεύματι δόξα, χράτος, τιμὴ, — nignitate Domini nostri Jesu Christi, qui cum Pa-
νῦν xai del, xoi εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν. — tri et Spiritui sancto gloria, imperium, honor,
nunc et semper, et in secula s:eculorum. Amen.

[4

c Alit τὸν τοιοῦτον. * [ Verba, χαὶ ἀλλαχοῦ" xxi, accesserunt e D., et lege-
ἃ [ Ita D. Montf. φωνὴν, xzi... ἀπολάμψασαν. Savil. et — rat. Erasmus.]
À. B. C. zov» χαθάπερ..... ὁπολόμνψασαν» $,nisi quod ^ Alii ὀξιωθῶμεν.

C. ἀπολάμψαν.]

49 $. JOANNIS CHRYSOST.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

HOMILIA V.

OMIAIA *.

Car. ἃ. v. 14. F'iri Judei, et qui habitatis Je- D Ἄνδρες Ἰουδαῖοι, xoi οἵ κατοιχοῦντες CEU

rusalem universi, hoc vobis notum sit, et
auribus percipite verba mea.

1. Quos superius peregrinos dixit, ad illos hic
sermonem convertit : et. videtur quidem illos al-
loqui, sed irrisores emendat. Nam divina dispensa-
tione factum est ut quidam irriderent, quo hinc
defensionem ordiretur, ac per illam doceret. Ma--
gna sibi laudi esse putabant, quod Jerosolymis
habitarent. Zoc vobis, inquit, notum sit, et au-
ribus percipite verba mea. Attentiores interim
illos reddit, et postea defensionem parat. 15. /Von
enim, sicut vos suspicamini, hi ebrii sunt. Vi-
den' quam mitis sit defensio? Licet majorem po-
puli partem secum. haberet, mansuetius tamen il-
los alloquitur : ac primo malam suspicionem tollit,
deindeque defensionem statuit. Ideoque non dicit,
Non enim sicut vos subsannatis, vel ridetis, sed,
Sicut suspicamini : ostendere volens illos non
serio hzc dixisse, ut magis illis ignorantize, quam
malitize crimen offerret. /Von. enim, sicut vos su-
spicamini, hi ebrü sunt, cum. sit hora diei ter-
tia. Cur hoc dicit? annon poterant hora tertia ine-
briari? Poterant sane; sed in hoc ille non multum
instabat : neque enim ita se gesserant, ut irrisores

In rebus illi dicebant. Hinc ergo discimus, in rebus non
ga necessariis non longo uténditu esse sermone. Alio-
longo nten- quin vero hzc ont quie sequuntur : ac de-
dem **- mum ad omnes sermo dirigitur. 16. Sed hoc est
Joel. 3.28. quod. dictum est per idR Joel : 4T. Et

erit in novissimis diebus, dicit Dominus Deus.
Nondum auditur nomen Christi, nec promissio
illius est, sed Patris. Vide sapientiam. Non statim
transiit ad. ea, que Christum spectabant; nempe
quod ipse hzc promiserit, postquam. crucifixus
fuerat : alioquin omnia subvertisset hzc dicendo.
Atqui poterant, inquies, ejus divinitatem osten-
dere. Sane quidem, si credita fuissent : quod au-
tem jam quzrebatur, erat ut crederentur : non cre-
dita autem id effecissent, ut illi lapidarentur. Ef-
fundam de Spiritu meo super omnem carnem.
Dat illis quoque spem bonam, si quidem velint.
Nec sinit illos majore copia frui, quod livorem pe-

b Alius αὐτοὺς ἐποίησεν.

c [ D. xat τέως.]

ἅπαντες, τοῦ το ὑμῖν γνωστὸν ἔστω , xat ἐνωτίσα -
σθε τὰ ῥήματά μου.

Οὺς ξένους εἰπεν ἀνωτέρω, ἐνταῦθα πρὸς ἐχείνους
,ὔ , MEANS E M , , ^ ͵ὕ

ἀποτείνει τὸν λόγον: χαὶ δοχεῖ μὲν ἐχείνοις διαλέγε-
σθαι, ὀρθοῖ δὲ τοὺς διαχλευάζοντας. Ko γὰρ ᾧχονο-
μήθη τινὰς διαχλευάσαι, ἵνα ἀρχὴν τῆς ἀπολογίας
λάθη, χαὶ ἀπολογούμενος διδάζη. Μέγα ἄρα ἐγκώμιον
ἡγοῦντο, χαὶ τὸ ἐν Ἱεροσολύμοις οἰχεῖν. ᾿Γοῦτο ὑμῖν,
φησὶ, γνωστὸν ἔστω, xal ἐνωτίσασθε τὰ ῥήματά μου.
Προσεχτιχωτέρους τέως P αὐτοὺς ποιεῖ. Εἶτα xol ἅπο-
λογεῖται. Οὐ γὰρ ὡς ὑμεῖς ὑπολαμόάνετε, οὗτοι ue
θύουσιν. Ὅρες τὴν ἀπολογίαν, πὼς προσηνής ; Καίτοι
τὸ πλέον ἔχων τοῦ δήμου μεθ᾽ ἑαυτοῦ, ἐπιεικέστερον
Y
ἔρος αὐτοῖς διαλέγεται: καὶ πρότερον ἀναιρεῖ τὴν

ὑποψίαν τὴν πονηρὰν, χαὶ τότε ἐχείνην ἵστησι. Διὸ
Tu QUX εἶπεν, OU γὰρ ὡς ὑμεῖς χλευάζετε; οὗτε ὡς
ὑμεῖς imer. ἀλλ᾽, Ὥς ὑπολαυδάνετε, βούλομενμε
οὐχ ἐπίτηδες τοῦτο λέγοντας ὃ δεῖξα!, “ἀλλὰ τέως αὖ-
τοῖς περιθεῖναι ἀγνοίας υᾶλλον, ἢ χαχουργίας ἔγχλη-
μα. Οὐ ἴδ: ὡς ὑμεῖς ὑπολαμόάνετε, οὗτοι μεθύου-
σιν" ἔστι γὰρ ὥρα τρίτη τῆς ἥμερας. Καὶ τί φησι
τοῦτο; οὐχ ἔνε xol ἐν τῇ τρίτη ὥρα μεθύειν: Ἔνι,
LL , 39 » δ ^ Ὁ ΕΞ 2 4 5NY A c
ἀλλ᾽ οὐχ ἔστη " πρὸς τοῦτο ἐπὶ πολύ * οὐδὲ γὰρ οὕτως
ue e UN Iw 39 ^N OW e -—
εἰχον, ὡς διαχλευάζοντες αὐτοὶ ἔλεγον. Οὐχοῦν ἐντεῦὺ-
θεν μανθάνομεν, ὅτι πρὸς τὰ μὴ ἀναγχαῖα οὗ δεῖ πο-
λὺν ἀναλίσχειν λόγον. Ἄλλως δὲ xal τὰ ἐπαγόμενα

3

τούτου ἐστὶ συστατιχά " καὶ λοιπὸν κοινῇ πρὸς πάν-
, L 7 h
τας ὃ λόγος γίνεται. ᾿Αλλὰ τοῦτό ἐστι τὸ εἰρημένον διὰ
p , 5 I^" ÉAN ἡ ΕῚ - E , € 7
τοῦ προρήτου ᾿Ιωήλ’ Καὶ ἔσται ἐν ταῖς ἐσχάταις ἧἣμέ-
, P , D , mM
ραις, λέγει Κύριος ὃ Θεός. Οὐδαμοῦ τέως ὄνομα τοῦ
T c 3: NXce 3 7ὔ , ce 5 , 2 M
Χριστοῦ, οὐδὲ 7, ἐπαγγελία, αὐτοῦ ἐπαγγελία, ἀλλὰ
- Le. | , τ Ey
τοὺ Πατρός. “Ὅρα σύνεσιν. Οὐ παρῆλθε xoi εἶπεν εὖ-
, i] 'd -
θέως và χατὰ τὸν Χριστὸν, ὅτι ἐχεῖνος ἔπη iL esed
ταῦτα μετὰ τὸ DAC 7 Tune ἂν πάντα dvérpe-
ψεν pines εἰπών. Καὶ μὴν ἱκανὰ ἦν δεῖξαι αὐτοῦ,
M
φησὶ, τὴν θεότητα. ᾿Αλλὰ πιστευόμενα ( τὸ δὲ ζητού-
, - 3 / ς
μενον τέως πιστευθῆναι ἦν), μὴ πιστευόμενα δὲ, xol
bh , M * 5 “ 3 — E] M m
χαταλευσθῆναι αὐτοὺς ἂν ἐποίησεν. Exyco) ἀπὸ τοῦ
, M D , “ -
Πνεύματός μου ἐπὶ πᾶσαν σάρχα. Δίδωσι καὶ αὐτοῖς
5 IY E Y / p «δ' 5 2 ἢ. ,
ἐλπίδας χρηστᾶς, εἶ γε θέλοιεν. Καὶ οὐχ ἀφίησιν αὖ-
“- 7 N /. [4 Y
τῶν εἰναι τὸ πλεονέχτημα, ὅπερ καὶ βασχανίαν ἐποίει,
Ld b , , -
xoi ταύτῃ τὸν φθόνον ὑποτεμνόμενος. Καὶ προφητεύ-

a Alius πρὸς τοῦτο ἀχριδῶς " οὐδὲ γάρ.

IN

M m -- M ,

couct, φησὶν, ot υἱοὶ ὑμῶν. Οὔτε ὑμῶν, φησὶ, κατόρ-
m , Ὁ, v

θωμα τοῦτο, οὔτε μὴν ἐγκώμιον" εἰς τὰ παιδία τὰ
ὑμέτερα διέδη ἣ χάρις" αὐτῶν υἱοὺς ἑαυτοὺς χαλῶν,

- ,
xoi πατέρας ἐχείνους. Καὶ oi νεανίσχοι ὑμῶν δράσεις
Dd , "

ὄψονται, xo οἱ πρεσδύτεροι ὑμῶν ἐνύπνια ἐνυπνια-
, - J IN ^ ὃ o i DENEN As
σθήσονται xa γε ἐπὶ τοὺς δούλους μου καὶ ἐπὶ τὰς
» Ὁ ^ -—

δούλας μου ἐν ταῖς ἡμέραις ἐχείναις ἐχχεῶ ἀπὸ τοῦ

* ,
Πνεύματός μου, xoà προφητεύσουσι. Τέως δείχνυσιν
, V 59 , II /, cr [e θέ Ἢ
αὐτοὺς εὐδοχιμηχότας, Πνεύματος ἅτε χαταξιωθέντας
, , M
ἐχείνους δὲ οὐχὶ, ἅτε σταυρώσαντας. Οὕτω xal ὃ Χρι-
- rad ^ ^

στὸς βουλόμενος αὐτῶν μαλάξαι τὸν θυμὸν ἔλεγεν * Ot
pO 3 ON / -T

δὲ υἱοὶ ὑμῶν ἐν τίνι ἐχδάλλουσι τὰ δαιμόνια; Οὐχ εἰ-

ACTA APOSTOLORUM.

HOMIL. V. 40

perisset, atque. hinc invidiam succidit. Et pro-
C phetabunt , inquit , filii vestrí. Non vestra est
haec res praeclara, neque vestra laus; sed ad filios
vestros gratia transiit. Discipulos vocat filios, et
illos patres. Et juvenes vestri visiones videbunt
et seniores westri somnia somniabunt; 418. et
quidem. super servos meos et super ancillas
meas in diebus illis effundam de Spiritu meo, et
prophetabunt. Ynterim ostendit se probatos esse,
utpote qui Spiritu essent dignati ; illos vero mini-
me, utpote qui Christum crucifixissent. Ideo et
Christus ut illorum furorem sedaret, dicebat :

Fili autem vestri in quo ejiciunt demonia? ya, i»
p Non dixit, Discipuli mei ; nam sibi adulantem sa- ?7-.

, H
πεν, οἵ μαθηταί μου" καὶ γὰρ ἐδόχει χολακεία εἶναι.
Οὕτω xol αὐτὸς οὐχ εἶπεν, ὅτι o0 μεθύουσιν, ἀλλὰ,

ΤΙνεύματι φθέγγονται" xai οὐχ ἁπλῶς, ἀλλ᾽ ἐπὶ τὸν
^
προφήτην χατέφυγε; xai αὐτὸν “ ὑποδὺς ἰσχυρίζεται.
Οὕτω τῆς μὲν κατηγορίας αὐτοὺς ἀπήλλαξε δι’ ἕαυ-
τοῦ, τῆς δὲ χάριτος ἐκεῖνον παράγει μάρτυρα. ᾿Εχχεῶ
ἀπὸ τοῦ Πνεύματός μου ἐπὶ πᾶσαν σάρχα. Οὕτως εἷ--
πὲν, ὅτι τοῖς μὲν δι’ ὀνείρων, τοῖς δὲ xal ἐμφανῶς ἣ
χάρις ἐξεχεῖτο. Καὶ γὰρ xo δι᾿ ὀνείρων εἰδον ol προ-
d MT M 204E Ei FPEM, Rn
φῆται, xal ἀποκαλύψεις ἐδέξαντο. Eizo. ἐπεξέρχεται
τὴ προφητεία ἐχούση τι καὶ φούερόν. Καὶ δώσω, φησὶ,
τέρατα ἐν τῷ οὐρανῷ ἄνω, χαὶ σημεῖα ἐπὶ τῆς γῆς
D bh ,
χάτω. Ταῦτα xa περὶ τῆς μελλούσης χρίσεως xol
τ τὸ Ὁ / d.e. e , 5.

περὶ τῶν ᾿Ιεροσολύμων “ τῆς ἁλώσεως λέγων αἰνίττε-
T ν τοῦ X 15 Ὁ -φσ E

ται. Αἷμα xoi πῦρ, xat ἀτμίδα χαπνοῦ. “Ὅρα, πῶς
τὴν ἅλωσιν ὑπέγραψεν. Ὃ ἥλιος μεταστραφήσεται
εἰς σχότος, χαὶ ἣ σελήνη εἷς αἷμα. Ἀπὸ τῆς διαθέ-
σεως τῶν πασχόντων τοῦτο εἴρηχε. “Λέγεται δ᾽ οὖν
ὅμως xal πολλὰ τοιαῦτα γεγενῆσθαι ἐν οὐρανῷ , χαθὼς
y" - g NY , N A c3, )a r m
Ἰώσηπος μαρτυρεῖ. Ἅμα δὲ αὐτοὺς xoi ἔπληξε, τοῦ

€ , c
σχότους ἀναμνήσας τοῦ γεγενημένου, xal ποιῶν προσ-
δοχᾶν τὰ μέλλοντα. Πρὶν ἢ ἐλθεῖν τὴν ἡμέραν Κυρίου
A 7 NV 9 c Y M 3 NAM. S M
τὴν μεγάλην xat ἐπιφανῆ. M7, γὰρ ἐπειδὴ ἀτιμωρητὶ
νῦν ἁμαρτάνετε, φησὶ; θαρσήσητε. Ταῦτα δὴ προοί-
£ 5 7ὔ λ c ΄ Nr λ Ὁ Ὅ “

μιά ἐστι μεγάλης τινὸς ἡμέρας xa χαλεπῆς. Ὁρᾷς,
πῶς αὐτῶν χατέσεισε τὴν ψυχὴν καὶ διεσάλευσε, χαὶ
τὸν γέλωτα μετέστρεψεν εἰς ἀπολογίαν ; Ei γὰρ ταῦτα
προοίμια τῆς ἡμέρας ἐκείνης, ἀνάγχη περὶ τῶν ἐσχά-
εἶ ION 2 bh YEY/UN- P. 7 / Y

τῶν τὸν κίνδυνον ἐπηρτῆσθαι. "It δαί; ἀρα λέγων τὰ
φοδερὰ ἐπιμένει; Οὐδαμῶς. ᾿Αλλὰ τί; Πάλιν δίδωσιν
αὐτοῖς ἀναπνεῦσαι, xal φησι" Καὶ ἔσται, πᾶς ὃς ἂν
ἐπιχαλέσηται τὸ ὄνομα Κυρίου, σωθήσεται. "loco
εἴρηται μὲν περὶ τοῦ Χριστοῦ, καθὼς Παῦλος λέγει"

T Y E E ha CE SV "e / XTp^
οὗτος δὲ οὐ τολμᾷ σαφῶς αὐτὸ ἀποχαλύψαι. Ἴδωμεν
τοίνυν ἄνωθεν τὰ εἰρημένα. Καλῶς ὡς πρὸς γελῶντας
1A ἤν , , ^ y

xui χλευάζοντας χαθίσταται λέγων ΤΓνωστὸν ἔστω

b Unus Cod. υἱοὺς αὐτοὺς αὐτῶν χαλεῖ. is
c Alii ὑποῦὺ: οὕτω λέγει, τῆς μὲν οὖν χατηγορίας.
4 Alii τῆς αἰχμαλωσίας λέγων αἰνίττεται.

puisset, Sic ille non dixit, ipsos non ebrios esse,
sed ex Spiritu loqui : neque illud simpliciter, sed
ad prophetam confugit, et illo fretus fortiter agit.
Sic per se quidem illos ab accusatione purgavit,
prophetam vero gratiz testem inducit. Effundam
de Spiritu meo super omnem carnem. Sic di-
xit, quia aliis per somnia, aliis. manifeste gratia
effusa est. Nam et per somnia viderunt prophete,
E et revelationes acceperunt. Deinde progreditur in
prophetia, que quidpiam terribile habet. 19, Et
dabo, inquit, prodigia in celo sursum, et signa
in terra deorsum. Mis et futurum judicium et
Jerosolymorum excidium subindicat. Sanguinem
et ignem, et vaporem fumi. Vide, quomodo ex-
cidium describat. 20. Sol convertetur in tene-
bras, et luna in sanguinem. Ex affectu patien-
tium ita loquitur. Narratur tamen multa similia
i2, 12 caelo visa fuisse, ut testificatur Josephus. Inte-
A rim 1llos quoque perstrinxit, tenebras qua acci-
dere memorans, et futuri exspectationem inducens.
"Antequam veniat dies Domini magnus et ma-
nifestus. Ne quia nunc impune peccatis , inquit,
ideo confidatis. Hzec. procemia sunt magni cujus-
dam et gravissimi diei. Viden', quomodo animos
eorum exagitavit, et risum convertit in excusatio-
nem? Si enim. haec sunt. procemia diei illius, ne-
cesse est periculum de extremis jam imminere.
Quid vero ? num pergit terribilia dicere? Nequa-
quam. Sed quid ? Rursus dat illis respirandi lo-
p cum, etait : 21. Et erit, omnis quicumque in-
vocaverit nomen Domini, salvus erit. Hoc de
Christo dictum est, ut Paulus ait : hic vero non
audet id. palam revelare. Dicta vero a principio
repetamus. hecte quasi adversus ridentes et sub-

* Unus Cod. λέγεται μὲν οὖν xai T0224. Signa quz
Jerosolymorum excidium pracesserunt, narrat Jose-
phus de Bello Judaico,

Hom. τῷ.

19:

50

sannantes insurgit, dicens ; /Votum sit omnibus
vobis, et auribus percipite verba mea. Initio au-
tem dicebat, 7 1γὶ Judei. Judaeos mihi dicere vi-
detur eos, qui in Judza habitabant. Et, si placet,
afferamus illa Evangelii verba, ut discas qualis

S, JOANNIS CHRYSOST.

Matth, 26. repente factus sit Petrus. Exiit, inquit, puella di-
69.—72.

cens : Et tu eras cum Jesu Nazareno. Ille au-
tem respondit, JYescio hominem. Et rursus in-
terrogatus ccpit detestari et jurare.

2. Sed hic vide illius fiduciam. magnamque
dicendi libertatem. Non laudavit eos, qui dixe-
rant : JZudivimus eos loquentes nostris linguis
magnalia Dei; sed illa qua erga alios usus erat
gravitate, hos studiosiores reddere volens, et ser-
monem ab adulatione alienum ostendere. Hoc enim
ubique observandum est, quomodo indulgenter

Adulatio licet loquatur, sermo tamen ab adulatione. simul
vitanda.

Matth.

44.

22.

eta contumelia sit alienus; quod tamen difficile
est. Quod autem hzc hora teitia facta sint, non
sine causa dispensatum est. Cum enim lucis splen-
dor apparet, tunc non prandii curis homines oc-
cupantur, tunc lzta dies est, tunc. omnes in foro
sunt. Viden' sermonem libertate plenum? £t au-
ribus percipite verba mea. His dictis ex se nihil
addidit, sed hzc. subjunxit : Zoc est, quod di-
ctum est per prophetam Joel : Et erit in novis-
simis diebus. Ostendit enim postea consumma-
tionem prope affuturam. Sic illud, Zn novissimis
diebus, quamdam habet emphasim. Deinde ne vi-
deatur hac ad solos filios pertinere, subjungit : Et
seniores vestri soinnnia somniabunt. Vide rei
seriem.Primo filii ; sicut et David ait: Pro patri-
bustuis nati sunt tibi filii; et rursus Malachias :
Convertens corda patrum in filios. Et super
servos meos, et super ancillas meas. Et hoc
virtutis indicium : servi enim ejus facti sumus, li-
berati a peccato. Magnum autem est hoc donum,
quando in alium quoque sexum transit gratia ; non
in unam alteramve sicut olim , nempe in Deboram
et Oldam. Neque dixit esse Spiritum sanctum, ne-
que prophetze verba explicavit; sed solam induxit ,
prophetiam per seipsam certantem. Nihilque de εἶ
Juda jam loquitur, quia omnibus palam erat qua-

les dedisset pcenas; sed silet, sciens nihil validius

esse quam ex prophetia loqui illis : hoc enim ipsis

etiam operibus fortius est. Nam cum signa face-

* [xxi βαρεὶ recepimus e D. Habet ea, sed inclusa,
Comm., et expressit Erasmus.]

a Editi [et D.] τότε γάρ. Mss. melius ὅτε γάρ. Mox
suspicor illud, περὶ ἔργα, una voce legendum esse πε-
ρίξργα.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

πᾶσιν ὑμῖν, xoi
μένος δὲ ἔλεγεν"

ἐνωτίσασθε τὰ ῥήματά μου. Apyó-
Ἄνδρες Ἰουδαῖοι. ᾿Ιουδαίους ἐμοὶ δο-
Καὶ, εἰ
βούλει, παραθώμεθα τὰ ῥήματα ἐχεῖνα τὰ ἐν τῷ Εὐ-
αγγελίῳ, ἵνα μάθης τίς ἐξαίφνης γέγονεν ὃ Πέτρος.
Ἔξῶλθε, φησὶ, χόρη λέγουσα, xoi σὺ ἦσθα μετὰ
Ἰησοῦ τοῦ Ναζωραίου. Ὃ δὲ, οὐχ οἶδα τὸν ἄνθρω -

- , Y M P ὩΣ
χεῖ λέγειν τοὺς τὴν Ἰουδαίαν χατοιχοῦντας.

2 , M , 2 M xy
πον, ἀπεχρίνατο. Καὶ πάλιν ἐπερωτηθεὶς ἤρξατο xa-

Li a uw ,
τανχθεματίζειν χαὶ ὀμνύναι.

Ἀλλ᾽ δρα ἐνταῦθα αὐτοῦ τὴν παῤῥησίαν χαὶ τὴν

πολλὴν ἐλευθεροστομίαν. Οὐχ ἐπήνεσε τοὺς εἰπόντας,
“ 3 , , " ὦ - , ,
ὅτι ᾿Αχούομεν λαλούντων αὐτῶν ταῖς ἡμετέραις γλώσ-
σαις τὰ μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ" ἀλλὰ * χαὶ βαρεῖ, τῇ πρὸς
ἐχείνους βαρύτητι xot τούτους σπουδαιοτέρους ποιῆ--

ῃ , ^ - ^ / » ,
cat βουλόμενος, xo χολαχείας τὸν λόγον ἀπηλλαγμέ-
νον ἀποδεῖξαι. Πανταχοῦ γὰρ τοῦτο παρατηρεῖν χα-
Xv, χαὶ πῶς ἐν τάξει συγκα τασασ εις πάσης χολα--
χείας ὃ λόγος ὀπήλλαχται χαὶ puse ὕδρεως, ὅπερ
δύσχολον. To δὲ x (

x«t ἐν τρίτη ὥρα ταῦτα γενέσθαι,
Jg c
οὖὗχ ἁπλῶς ᾧχονόμηται. a" τε ε yàp" τὸ ον τοῦ

φωτὸς

L

δείχνυται, τότε οὐ 7 περὶ ἔργα ἔχουσιν οἱ ἄνθρω-
ποι τὰ περὶ ἄριστον, τότε φαιδρὰ ἣ ἡμέρα, τότε
, 3« N 3255 ἢ 5 οὦο c M M » , bi
πάντες εἰσὶν ἐπ᾽ ? ἀγορᾶς. Opüc καὶ ἐλευθερίας τὸν
δον , £o. E] J à] €^ ,
λόγον γέμοντα; Καὶ ἐνωτίσασθε τὰ ῥήματά μου.
το ^Y , ^,^
'Tooco εἰπὼν, οὐδὲν προσ τ ἀλλ᾽ ἐπήγαγε - "Voo-

^

τό ἐστι τὸ εἰρημένον διὰ τοῦ προφήτου "loi: Καὶ
ἔσται ἐν ταῖς ἐσχάταις Bene Δείχνυσι γὰρ λοιπὸν
τὴν συντέλειαν οὖσαν ἐγγύς: Οὕτω τὸ, "Ev ταῖς

ἐσχάταις ἡμέραις, ἔχει τινὰ ἔμφασιν. Εἶτα ὕ wax υνὴ

δόξη εἰς τοὺς υἱοὺς περιιστδὶν υμό ? τὸ To ἐπά
δόξη εἰς τοὺς υἱοὺς περ χν μόνον τὸ πρᾶγμα, ἐπά-
PA € —Du DAC a 2 ,
γει" Καὶ οἱ aei ὑμῶν ἐνύπνια ἐνυπνιασθή -
σονται. Ὅρα τὴν ἀκολούθία ay. Πρότερον viot* χαθὼς
χαὶ ὃ Δαυίδ φησιν * ᾿Αντὶ τῶν πατέρων σου ἐγεννήθη-
cay οἱ υἷοί σου" χαὶ ὃ Μαλαχίας πάλιν, ᾿Επιστρέψας

3

χαρδίας nod ἐπὶ τέχνα. τοὺς δούλους
M ^

τὶ τὰς δούλας μου. Καὶ τοῦτο ἀρετῆς τε-

Καὶ ἐπὶ
βου, χαὶ ἐπ

^

χμήριον’ δοῦλοι γὰρ αὐτοῦ γεγόναμεν, ἐλευθερωθέντες

€ , A j^
ἀπὸ τις ἁμαρτιας. Πολλὴ δὲ xai ἣ δωρεὰ, ὅταν χαὶ

ἐπὶ τὸ ἕτερον γένος μεταθαίνῃ τὸ χάρισμα, xai οὐχὶ
δευτέραν περιέστη ὥσπερ τὸ "ccu

, οἷον As66o pav xal ᾿Ολδᾶν: Ko οὐχ εἶπεν, ὅτι Πνεῦ--

πρὸς! uta χαὶ

υά ἐστιν ἅγιον, οὐδὲ ἡρμήνευσε τὰ τοῦ προφήτου -
ἀλλὰ τὴν προφητείαν μόνην. εἰσήγαγε χαθ’ ἑαυτὴν
- LAT Καὶ οὐδὲ πεοὶ Ἰούδ “΄ ἃ ῳθέγωςε
ἀγωνιζομένην. Καὶ οὐδὲν περὶ ᾿Ιούδα τέως * φθέγγε-
E] ^N - 5 El 97. . a Y^ N
ται, ἐπειδὴ τοῖς πᾶσιν ἣν δῆλον, οἵαν ἔδωχε δίκην,

425 M E 55V 2. ^ 3 , aa EON
ἀλλὰ σιγᾷ, εἰδὼς οὐδεν ὧν ἰσχυρότερον τοῦ ἀπὸ προ-

b Morel. ἀγορᾶς"
a Savil. "Unus habet
ἐρθέγξχτο. Mox unus δίχην χαὶ χόλτσιν. οὐδὲν γὰρ ἰσχυρό-

χαὶ ἐλευθερίας.

φθέγγεται) χαίτοι γε πᾶσιν ἦν.

τξρον.

E
IN ACTA APOSTOLORUM. [lIOMIL. V. 2I

φητείας αὐτοῖς διαλέγεσθαι" τοῦτο xal τῶν πραγμάτων — ret Christus, sepe contradicebant » uds de

αὐτῶν ἰσχυρότερον. Σημεῖα γὰρ ποιοῦντος τοῦ Xpi- prophetam induceret illis dicentem, ivit Domi Psal ταῦ:
στοῦ, πολλάκις ἀντέλεγον" ὅτε δὲ τὸν προφήτην πα- nus Domino meo, Sede a IMP EEMR ἐξ si- 1’
ρήγαγεν αὐτοῖς 6 Χριστὸς λέγοντα, Eimev ὃ Κύριος lebant, ut nemo deinceps pe s li d. 3i

τῷ Κυρίῳ μου, κάθου 2x δεξιῶν μου, ἐσίγησαν οὕτως, Ac sepe ille Scripturas memorat, dicens, ; : Jesr. το
ὡς μηδένα λοιπὸν ἰσχῦσαι ἀποχριθῆνα: αὐτῷ λόγον. dixit deos, ad quos sermo Dei factus » . Imo

Καὶ πολλαχοῦ τῶν Γραφῶν xal αὐτὸς μέμνηται λέ- B ubique hoc quis invenerit. Ideo. hic ait : dixi

yov * Ei ἐχείνους θεοὺς εἶπε, πρὸς οὗς ὃ λόγος τοῦ dam de Spiritu meo super S d ᾿

Θεοῦ ἐγένετο. Μᾶλλον δὲ πανταχοῦ τοῦτο εὕροι τις — hoc est,in gentes. Sed nondum rev elat, nec inter-

ἄν. Διὰ τοῦτο καὶ ἐνταῦθά φησιν" "Exys ἀπὸ τοῦ — pretatur; neque enim expediebat, quia etiam hoc
Πνεύματός μου ἐπὶ πᾶσαν σάρκα" τουτέστι, τὰ ἔθνη. obscurum erat. Dabo prodigia in celo sursum.

"AX οὐδέπω ἀποχαλύπτει, οὐδὲ ἑρμιηνεύει" "οὐδὲ — Magis illos hoc terrebat, quod esset obscurum.

γὰρ συνέφερεν, ἐπεὶ καὶ τοῦτο ἀσαφές. Δώσω τέρατα δὲ autem hoc interpretatus esset, magis d ob-

ἐν τῷ οὐρανῷ ἄνῳ. Μᾶλλον γὰρ αὐτοὺς ἐφόδει ἀσαφὲς — Stitisset. Deinde illud praeterit quasi mani E

ὄν. Et δὲ ἡρμήνευσε, μᾶλλον ἂν αὐτοῖς καὶ προσέστη. talem volens dare opinionem. Denique hoc illis

Vica xa ὡς δῆλον παρίησι, τοιαύτην βουλόμενος interpretatur, cum de resurrectione loquitur, et ad

δοῦναι δόξαν. ᾿Αμέλει γοῦν μετὰ ταῦτα αὐτοῖς ἕρμη- id sermone viam parat. Ideo sponte preterit, quo-

νεύει, ὅτε περὶ τῆς ἀναστάσεως αὐτοῖς διαλέγεται: c, niam bona ad illos pertrahendos non ues erant :

ὅτε προωδοποίησε τῷ λόγῳ. Διὰ τοῦτο ἑκὼν παρίησιν, quamquam hoc nunquam factum est. dis ue

ἐπειδὴ οὖκ ἤρχει τὰ ἀγαθὰ ἐπισπάσασθαι" χαίτοι — tunc effugit ; nunc vero deiasasioe isse Ἢ

τοῦτο οὐδέποτε γέγονεν. Οὐδεὶς γὰρ τότε διέφυγε" νῦν Vespasiano. Et hoc est quod dicit : /Visi abbr e- Matth. 9E.
δὲ οἱ πιστοὶ διέφυγον ἐπὶ Οὐεσπασιανοῦ. Καὶ τοῦτό νἱαιὶ, fuissent dies illi, non salvata fuisset 22.
ἐστιν, ὃ λέγει - Εἰ μὴ ἐχολοδώθησαν αἱ ἡμέραι ἐχεῖ- omnis caro. Quod molestius erat, primo contigit :

ναι, οὖχ ἂν ἐσώθη πᾶσα σάρξ. Fb joAemo spo πρός primo enim accidit ut habitatores caperentur, et

τερον γέγονε: πρῶτον γὰρ συνέδη τοὺς κατοιχοῦντας — urbs subverteretur etsuccenderetur, Deinde in me-

ἁλῶναι, καὶ τότε τὴν πόλιν χατασχκαφῆναι χαὶ ἐμπρη- —taphora insistit, sub oculos auditorum excidium

σθῆναι. Εἶτα “ ἐπιμένει τῇ μεταφορᾶ, ἐγγὺς τῆς adducens. Sol convertetur in tenebras, et Tuna. Quia et
ὄψεως τῶν ἀχροατῶν ἄγων τὴν χατασχαφὴν xui τὴν ἐπ sanguinem. Quid est, lunam mutari insangui- wmm mm
ἅλωσιν. Ὃ ἥλιος μεταστραφήσεται εἰς σχότος, xoi $, nem? Videtur mihi hie maximam cidem indica- Eno
σελήνη εἰς αἷμα. ὁ Τί ἐστιν, εἰς αἷμα σελήνην μετα- D re, sermonemque ita concinnatum esse, ut maximo
στραφῆναι; Δοχεῖ μοι διὰ τούτου τὴν ὑπερόολὴν λέ- terrore impleat. Et erit, omnis gei Jd in-

yew τῆς σφαγῆς, xai πολλῆς ἀπορίας ἐπίτηδες τὸν vocaverit nomen Domini, salvus erit. S

λόγον ἐμπιπλᾶν. Καὶ ἔσται, πᾶς ὃς ἂν ἐπικαλέσηται inquit, et si sacerdos sit (sed. nondum rey elat ),

τὸ ὄνομα Κυρίου, * σωθήσεται. Πᾶς, φησὶ, χἂν ἱερεὺς — sive servus sit, sive liber : JVon est enim. mas qa 3.58,
ἡ (ἀλλ᾽ οὐδέπω ἀποχαλύπτει), x&v δοῦλος ἡ, φησὶ, ^ neque femina in Christo Jesu, non serpus,

x&v ἐλεύθερος. Οὐχ ἄρσεν γὰρ, οὐ θῆλυ ἐν Χριστῷ non liber. Jure quidem : hoc enim discrimen hic

Ἰησοῦ, οὐ δοῦλος, οὐχ ἐλεύθερος. Eixóvoc: ταῦτα — est, ubi omnia umbra sunt. Nam si in regia

γὰρ ἐνταῦθα, ἔνθα πάντα σχιά. Ei γὰρ ἐν βασιλείοις — nemo nobilis , nemo ignobilis, sed sua quem-

οὐδεὶς εὐγενὴς οὐδὲ δυσγενὴς, ἀλλὰ ἀπὸ τῶν ἔργων — que opera notant, et si ἴῃ arte opus commendat

ἕχαστος φαίνεται, xal ἐν τέχνη ἀπὸ τοῦ ἔργου ἕχα- E. artificem : multo magis in illo statu. Omnis qui-

στος δείχνυται * πολλῷ μᾶλλον ἐν ἐκείνη τῇ καταστά- — cumque invocaverit. Invocaverit, inquam, non

cct. Πᾶς ὃς ἂν ἐπιχαλέσηται. ᾿Καιικαλέσηται, οὖχ, quavis ratione (/Von enim, mquit, omnis qui di- Matth. 7.
ἁπλῶς (Οὐ. γὰρ πᾶς, φησὶν, ὃ λέγων μοι, Κύριε ; cit mihi, Domine, Domine), sed qui cum affe- 2A.
Κύριε), ἀλλὰ μετὰ διαθέσεως, μετὰ βίου ἀρίστου, ctu, cum optima vita, cum congruenü fiducia.

μετὰ παῤῥησίας τῆς προσηχούσης. "loc ἀνεπαχθ [Interim non moleste loquitur, de fide agens,neque

ποιεῖ τὸν λόγον, τὸ τῆς πίστεως εἰσάγων, xot οὐ go- supplicii terrorem abscondens. Quomodo ? Osten-

Gspby χρύπτων τὸ τῆς χολάσεως. Πῶς; Acuvbc, ὅτι ditin invocatione salutem esse.

£y ἐπιχλήσει ἣ σωτηρία.

b Alius οὐδὲ γὰρ συμφέρει. : in Editis, quz ex Manuscripts [A. C.] adjecta fuerunt.
* Alius ἐπέμεως. ἘΓ σωθήσεται. εἶπεν; καὶ οὐδέπω dox. χἂν δοῦλος χ.τ.λ.}
“ Hic quedam { τί... μεταστραφῆναι] desiderabantur * Unus τέως δὲ χοῦρον ποιεῖ. [ Mox fort. τὸ φοδερό».]

52 S

3. Quid, quzso, dicis? salutem memoras post .

crucem? Exspecta interim : magna est Dei cle-

r À Se 4A
mentia. Et hoc non minus ostendit illum esse 4

Deum, quam resurrectio et signa, quod nempe il-

los advocet. Nam quod admodum bonum , Deo

Luc.A8. maxime proprium est. Ideo dicit, /Vemo bonus,
19: nisi unus Deus. Sed ne,bonitatem in desidiz
occasionem arripiamus : nam punit etiam ut Deus.

Haec ergo fecit is, qui dixit : Omnis quicumque
inpocaverit nomen Domini , saleus erit. De

rebus Jerosolym: loquor, de intolerabili illa ul-

Contra tione : de qua vobis nunc pauca loquar utilia, tum

EAT contra Marcionistas., tum contra alios multos ha-

reticos. Quia enim dicunt bonum Deum Christum, B

illum vero malum : videamus , quis hzc fecerit.
Quis hac ergo fecit, malusne illum. ulciscens ?
Minime. Quomodo igitur ab illo alienus? An bo-
nus hoc fecit? Sed. demonstratur. et. Patrem et
Filium hoc fecisse : Patrem multis in locis, ut cum
Matth. 20, dicitur, missurum. eum esse exercitus suos in vi-
nd το. Rem; Filium, ut quando dicit : /Znimicos autem
27. meos adducite et occidite coram me, eos qui
noluerunt me regnare super eos. Alioquin vero
et ipse narrat futuras tribulationes, quibus nulla
umquam crudelior fuit , et ipse illas annuntiavit.

Vis audire ux facta fuerint? Verubus illos €
2

transfixerunt. Quid hoc spectaculo gravius? Sed
vis narrem illam mulieris trageediam, quze omnem
superat calamitatem? vis famem et pestem? His
graviora przetereo. Ignorabant illi naturam, ignora-
bant legem, belluas feritate superabant. Hzc por-
ro omnia ex belli violentia contigere, et Deo et
Christo volente. Hzc et contra Marcionistas , et
contra eos, qui non credunt esse gehennam, apta

erunt ; illorum enim "impudentiam comprimere

valent. Annon hzc Babylonicis malis graviora D

8
sunt? annon hzc fames illa crudelior? De his ipse

Matth, 24. quoque Christus. pronuntiavit: Erit. tribulatio,
oh qualis numquam fuit, neque erit. Quomodo
ergo dicunt quidam, Christum remisisse illis pec-
catum? Forte vulgaris videtur esse quaestio; sed
vos potestis illam solvere. Nemo umquam poterit
tale figmentum ostendere, quale est id quod revera
accidit. Et 51 quidem Christianus esset , qui. hiec
scripsit, res esset forte suspecta : cum vero Judzeus
fuerit et. Judaicorum studiosus, qui post evan-
gelium. venit, quomodo non omnibus manifesta

sint ea, qua gesta sunt? Videbis namque illum E

3 Idem τῶν σημείων οὖχ ἧττον τὸ τούτους.
b Marcion dicebat Christum non fore judicem mor-
tuorum , inquit Philastrius in IH:zeresi Marcionistarum :

JOANNIS CHRYSOST.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

T λέ 189 , 7 b
t λέγεις, εἶπέ μοι; σωτηρίας μέμνησαι μετὰ
, 5 " / M M c /
σταυρόν; Ανάσχου τέως πολλὴ γὰρ ἣ φιλανθρωπία
τοῦ Θεοῦ. Καὶ τοῦτο οὐχ ἧττον τῆς ἀναστάσεως αὐτὸν
"N 7 cC
δείκνυσι Θεὸν, xoi ἃ τῶν σημείων, τὸ τούτους προσ-
καλεῖσθαι. ᾿Γὸ γὰρ σφόδρα ἀγαθὸν, τοῦτο Θεοῦ μά-
λιστα ἴδιον. Διὰ τοῦτο χαὶ λέγει: Οὐδεὶς ἀγαθὸς, εἰ μὴ
εἷς ὃ Θεός. ᾿Αλλὰ μὴ τὴν ἀγαθότητα εἰς ἀφορμὴν ῥαᾳ-
θυμίας λάδωμεν * καὶ γὰρ xol χολάζει χαθάπερ Θεός.
Αὐτὰ γοῦν ταῦτα αὐτὸς εἰργάσατο ὃ εἰπὼν, Ὃς ἂν
ἐπικαλέσηται τὸ ὄνομα Κυρίου, σωθήσεται. "Tà χατὰ
Αἰ. πὸ 1 , 1 3 7 D L
τὴν ᾿Ιερουσαλὴμ. λέγω, τὴν ἀφόρητον ἐχείνην xoAa-
σιν" ^e βούλομαι ὀλίγα πρὸς ὑμᾶς εἰπεῖν, χρησι-
υξύοντα ἣμῖν καὶ πρὸς Μαρχιωνιστὰς χαὶ πρὸς ἀλ-
λους πολλοὺς τῶν αἱρετιχῶν. ᾿Επειδὴ γὰρ λέγουσιν
2 X N b P * 5 - T 4 M Y^
ἀγαθὸν Θεὸν τὸν Χριστὸν, ἐχεῖνον δὲ πονηρὸν, ἴδωμεν
τίς ταῦτα ἐποίησε. Τίς τοίνυν ταῦτα εἰργάσατο: ὃ
' / OPUS 2^ - - 2 2 0
πονηρὸς, τούτῳ ἀμύνων; Οὐδαμῶς. Πῶς οὖν αὐτοῦ
ἀλλότριος; Ἂλλ᾽ ὃ ἀγαθός: ᾿Αλλὰ δείκνυται xol 6
Πατὴρ xot ὃ Υἱὸς πεποιηχώς" 6 μὲν Πατὴρ πολλα-
χοῦ, ὡς ὅταν λέγη, ἐν τῷ ἀμπελῶνι πέμπειν τὰ στρα-
m * ,
τεύματα αὐτοῦ "ὃ δὲ Y ioc, ὅταν λέγη, Τοὺς δὲ ἐχθρούς
μου ἀγάγετε χαὶ χατασφάξατε ἐνώπιόν μου, τοὺς μὴ
θελήσαντάς με αὐτῶν βασιλεῦσαι. Ἄλλως δὲ xal αὖ-
N , Y ll Y 2 / T $^ , ,
τὸς λέγει τὰς θλίψεις τὰς ἐσομένας, ὧν οὐδὲν ὦμό-
τερον γέγονε τῶν πώποτε πεπραγμένων, xal αὐτὸς
αὐτὰς ἀπεφήνατο. Θέλεις οὖν ἀχοῦσαι τὰ γεγενημένα;
53, Δ, 7 S BEALI LIEN MA "m, , eMe n
Οὐελίσχοις αὐτοὺς διέπειραν. Τί τούτων ἰδεῖν Bagó-
τερον; ᾿Αλλὰ τὸ τῆς γυναιχὸς βούλει πάθος διηγήσο-
μαι χαὶ τὴν τραγῳδίαν ἐχείνην, ἥτις πᾶσαν ἀπέκρυψε
συμφοράν ; ἀλλὰ τοὺς λιμοὺς xol τοὺς λοιμούς; Καὶ
, Y / , 3 n ,
παρίημι τὰ τούτων χαλεπώτερα. ᾿Ηγνοήθη παρ
nu, ep — LB CA V Aj. M [19 / €
ἐχείνοις ἡ φύσις, ἡγνοηθη ὁ vouos* τὰ θηρία ὑπερ--
ἡχόντισαν. Πάντα δὲ ταῦτα ὑπὸ τῆς ἀνάγκης τῶν
, , (A £47 - , A Ὃν d
πολέμων γέγονε, τοῦ Θεοῦ βουλομένου xat τοῦ Xpi-
στοῦ. Ταῦτα χαὶ πρὸς ^ Μαρχιωνιστὰς ἁρμόσει, χαὶ
πρὸς τοὺς ἀπιστοῦντας τῇ γεέννη " ἵκανὰ γὰρ αὐτῶν
ἐπιστομίσαι τὴν ἀναισχυντίαν. τῶν ἐν Βαδυλῶνι κα-
χῶν οὐχὶ ταῦτα χαλεπώτερα ; τῶν λιμῶν ἐχείνων οὐχὶ
m c E ^ , AN S ^N » ἢ
ταῦτα πολλῷ βαρύτερα: Περὶ τούτων καὶ αὐτὸς ἀπε-
φήνατο ὃ Χριστὸς, λέγων " ἔσται θλίψις οἵα οὗ γέ-
3M M / - ἘΠ / , J
γονεν, οὐδὲ μὴ γένηται. Πῶς οὖν λέγουσί τινες, ὅτι
"Pone 3 vien ae. NES n xc / n Ne it
εἴασεν αὐτοῖς ὃ Χριστὸς τὴν ἁμαρτίαν; Τάχα δοχεῖ
^ 3 BT LS 5 3M € - 35A ie 1 25
χοινὸν εἶναι τὸ ζήτημα " ἀλλ᾽ διμεῖς αὐτὸ ἱχανοὶ λῦσαι.
Οὐδεὶς οὐδαμοῦ πλάσμα τοιοῦτον ἔχει δεῖξαι, οἷον
ἐπὶ τῆς ἀληθείας γέγονε. Καὶ εἰ μὲν Χριστιανὸς 6
- / EY 3 er ε / 3 ? NM
ταῦτα γράφων ἦν, x&v ὕποπτος ὃ λόγος ἦν εἰ δὲ
Ιουδαῖος, xo Ιουδαῖος ζηλωτὴς, μετὰ τὸ εὐαγγέλιον
» ^ Led τ Ὡ Iw M , -4 !
ἐλθὼν, πῶς οὐ πᾶσι χατάδηλα τὰ γενόμενα ; Ὄψει

hinc gehennam excludebant. Cieterum | Marcionistze

non omnes inter se consenticbant : sed inter il!'os erant
opinionum diyortia.

IN

γὰρ αὐτὸν πανταχοῦ x«i ἐπαίροντα τὰ Ἰουδαϊχά.
Οὐχοῦν ἔστι καὶ γέεννα, χαὶ ἀγαθός ἐστιν ὃ Θεός.
Ἄρα ἐφρίξατε ταῦτα ἀχούσαντες: ᾿Αλλὰ ταῦτα ἐν-
ταῦθα γινόμενα οὐδέν ἐστι πρὸς τὰ ἐχεῖ. Πάλιν ἄναγ-
χαάζομαι ἀηδὴς φαίνεσθαι χαὶ φορτιχὸς xoi βαρύς:
ἀλλὰ τί πάθω; Εἰς τοῦτο χεῖμαι. Καθάπερ παιδαγω-
γὸς χαλεπὸς εἰς τοῦτο χεῖται, εἷς τὸ μισεῖσθαι παρὰ
τῶν παιδαγωγουμιένων * οὕτω δὴ καὶ ἡμεῖς. Πῶς γὰρ
οὐκ ἄτοπον, τοὺς μὲν παρὰ βασιλέων τάξιν τινὰ
ἃ τὸ προσταττόμενον ποιεῖν "

-
2

9
ἡμᾶς δὲ διὰ τὴν παρ᾽ ὑμῶν μέμψιν ἐλλείπειν τὴν τά-
ξιν, ἣν ἐτάχθημεν; Ἄλλος ἔργον ἔχει ἕτερον * ὑμῶν δὲ
πολλοὶ ἔργον ἔχουσι, τὸ ἐλεεῖν, τὸ φιλανθρωπεύεσθαι,
ἡδεῖς εἶναι xal προσηνεῖς τοῖς εὐεργετουμένοις. μεῖς
δὲ τοῖς ὠφελουμένοις βαρεῖς φαινόμεθα xa χαλεποὶ,
xot φορτιχοὶ xol ἀηδεῖς " οὐ γὰρ δι’ ὧν τέρπομεν ὦφε-
λοῦμεν, ἀλλὰ OU ὧν δάχνομεν. 'Γοιοῦτός ἐστι χαὶ ὃ
ἰατρός. Ἀλλ᾽ ἐχεῖνος μὲν οὐ σφόδρα ἀηδής" εὐθέως
γὰρ τῆς αὐτοῦ τέχνης τὴν ὠφέλειαν παρέχεται" ἡμεῖς
δὲ ἐν τῷ μέλλοντι. Τοοιοῦτός ἐστι xa ὃ δικαστὴς , λυ-
πηρὸς τοῖς νοσοῦσι χαὶ στασιάζουσι " τοιοῦτος ὃ vo-
υνοθέτης, λυπηρὸς τοῖς νομοθετουμένοις. ᾿Αλλ’ οὐχ ὃ
καλῶν ἐπὶ τρυφὴν, οὐδὲ ὃ δημοτελεῖς ποιῶν ἑορτὰς
καὶ πανηγύρεις, οὐδὲ ὃ στεφανῶν τὸν δῆμον - ἀλλὰ
προσηνεῖς οὗτοι, εὐωχοῦντες τὰς πόλεις θεάμασι παν-
τοδαποῖς, εἰσφέροντες, ἀναλίσχοντες. Διὰ τοῦτο χαὶ
P εὐφημίαις αὐτοὺς ἀμείδονται οἱ παθόντες εὖ jx πα-
,
ραπετάσμασι , χαὶ λαμπάδων πλήθει »χαι στέμμασι,
καὶ χλάδοις, χαὶ ἐσθῆτι λαμπρᾷ. Ἂν δὲ τὸν ἰατρὸν
ἴδωσιν ol κάμνοντες, στυγνοὶ xol κατηφεῖς γίνονται "
ἂν τὸν δικαστὴν δμοίως οἱ στασιάζοντες, συνεσταλ--
μένοι γίνονται, οὐχὶ διαχέονται, οὐδὲ ὀρχοῦνται,
πλὴν ὅταν χἀχεῖνος εἰς ἐχείνην μεταστῇ τὴν τάξιν.
Ἴδωμεν οὖν τίνες μάλιστα τὰς πόλεις ὠφελοῦσιν, οἵ
τὰς ἑορτὰς ταύτας ἄγοντες, καὶ τὰς θαλίας, χαὶ τὰς
τραπέζας τὰς πολυτελεῖς, xol τὰς τέρψεις τὰς ποικχί--
λας: ἢ oi πάντα ἐχεῖνα συστείλαντες, xal τὸ ξύλον
ἐπιφερόμενοι, καὶ μάστιγας, xo δημίους, xai στρα-
τιώτας φοδεροὺς, xaX φωνὴν προϊέμενοι πολλοῦ τρό-
μου γέμουσαν, χαὶ ἐπισχήπτοντες, χαὶ χατηφεῖν
ποιοῦντες, xo ῥάδδῳ ἀποσούοῦντες τοὺς ἐπὶ τῆς ἀγο-
ρᾶς. Ἴδωμεν τοίνυν ποῦ τὸ χέρδος λήγει. Οὗτοι μὲν
γάρ εἰσιν ἀηδεῖς, ἐχεῖνοι δὲ ποθεινοί. Τί οὖν ἀπ᾽ ἐχεί-
νων γίνεται τῶν τερπόντων ; Ἣ δονή τις ψυχρὰ, μέ-
χρι τῆς ἑσπέρας μένουσα xat τῇ ἐπιούσῃ διαῤῥέουσα,
γέλως ἄταχτος, ῥήματα ἀπρεπὴ καὶ διαχεχυμένα. Τί
δαὶ ἀπὸ τούτων; Φόθος, σωφροσύνη, .λογισμὸς συν-
ἐσταλμένος, ψυχῆς ἐπιείχεια, ῥᾳθυμίας ἀναίρεσις,
“χαλινὸς τῶν ἔνδον ὄντων παθῶν, τεῖχος τῶν ἔξωθεν

^ ^Y
ταχθέντας, x&v ἀηδὲς

4 Unus τὸ πρόσταγμα ποιεῖν.

b Morel. male epu uias.

* Morel. [et D.] χαλινὸς ὄντως τῶν ἔνδον. Codex unis
TOM. IX.

ACTA APOSTOLORUM.

᾽» Ἐ-
"o

C

HOMIL. V. 55
ubique res Judaicas extollentem. Est itaque ge-
henna, et bonus est Deus. Annon exhorruistis haec
audientes? Verum qua hic fiunt , nihil sunt in
comparatione illorum. Rursus cogor ingratus vi-
deri et molestus ; sed quid faciam? In hoc positus
sum. Sicut pzdagogus asper discipulorum odio
expositus est, sic et nos. Quomodo enim absurdum
non fuerit, si dum ii, quia regibus sunt constituti,
res quantumvis injucundas perficiunt, nos, ne a
vobis reprehendamur, officium implere desina-
mus? Alius aliud habet opus: multorum autem
ex vobis hoc officium est, ut misereantur, huma-
ni, suaves, mitesque sint iis, quibus beneficia pra-
stant. Nos vero ut subditis prosimus, graves vide-

mur, duri, onerosi , injucundi ; neque enim pro-

Siepe

Episcopus
non

sumus per ea quz placent, sed per ea quz pungunt, prodest per

Talis quoque est medicus : verum ille non tain

ea que pla-
cent,

sed

injicundus ; statim. quippe arte sua utilitatem ver «a quz

praebet : nos autem in futuro. Talis est et judex, i

invisus morbidis ac seditiosis : talis legislator,
molestus sub lege positis. At non is qui vocat ad
delicias , nec qui festa celebritatesque parat, nec
qui populum coronat: hi certe grati habentur,
qui civitates sumtuosis spectaculis excipiunt , pe-
cuni? non parcentes. Ideoque celebrantur a po-
pulo bene excepto, cum tapetibus, lucernis, coro-
nis, ramis et splendida veste. Infirmi vero si
medicum viderint , mesti sunt ; et si judicem sc-
ditiosi, dejecti fiunt, non effusi, nec exsultantes,
quod ille ad hoc officium sit constitutus. Videa-
mus ergo quinam maxime civitatibus prosint ;an
ii, qui tales celebritates parant, thalias, lautas
mensas et delicias ; an ii , qui , his sublatis omni-
bus, lignum inferunt , flagella, carnifices, milites
terribiles, tremendas voces, mandata, mostitiam ;
qni virga eos, qui in foro sunt, semovent. Videa-
mus, inquam , utra res in lucrum desinat. Hi
namque molesti sunt , illi amabiles. Quid igitur
evenit ex 115 qui oblectant? Voluptas frigida, quae
usque ad vesperam manet, et insequenti die effluit 3
risus incompositus, verba indecora et dissoluta.
Quid ex aliis? Timor, temperantia, cogitatio de-
missior, animi modestia, desidiz fuga , frenum
interiorum affectuum , murus adversus ea quae
foris ingruunt. Per hos quisque facultates suas pos-
sidet ; per illa autem festa eas ipsas dilapidamus,
non invadenübus latronibus, sed vana gloria et

χαλινός ἐστι τῶν ἔνδον. Savil. χαλινὸς τῶν ἔνδον. Paulo post
unus Codex à! ἐχείνας μὲν γὰρ τὰς ἑορτὸς ἐπιθλαθεῖς στε-
νοῦμεν. Prastare videtur Editorum lectio.

gunt.

Matth.6.1.

I. Cor.

12.

6.

54
voluptate przedante. Quisque videt latronem au-

ferentem omnia , et lztatur. Novus lairocinii mo-
dus: qui exutis, ut gaudeant, suadet.

S. JOANNIS CHRYSOST.

4. Verum illic nihil tale; sed ab omnibus re-
movit Deus. ut communis Pater, tum quz viden-
tur, tum quze non videntur. Nam ait : J'idete ne
eleemosynam vestram faciatis coram homini-
bus. Minc discit anima injustitiam fugere. Injusti-
tiaenim est, non modo pecunias per rapinam
parare, sed etiam plus cibi dare ventri, quam sa-
üs sit, et l;»titiam extra terminos efferre, atque
debacchari. Hine. castitatem. discit, hinc libidi- ;;
nem. Non solum enim mulieri misceri libido est, A
sed euam lascivis oculis respicere. Ilinc. mode-
stiam discit, hinc fastum. Omnia enim, inquit,
mihi licent, sed non omnia expediunt. VMlinc
honestatem, hine turpitudinem. Mitto ea quz in
theatris. Quod autem nulla ibi voluptas sit, sed
potius moestitia : ostendite mihi die festum inse-
quente eos qui sumtus effuderunt, eosque qui ad
spectacula invitati fuerunt : videbimusque omnes
moestitia correptos, maxime vero illum, qui sum-
tum suppeditavit. Et jure quidem : oblectavit B
enim die pracedenti popularem hominem, qui lz-
tus admodum erat; splendida namque veste frue-
batur; sed cum non ad usum suum esset, se illa
exutum videns, dolebat et cruciabatur : qui vero
sumtum fecit, suam prz illius felicitate parvam pa-
tabat. Ideirco sequenti die redduntur vestes, ma-
joremque mororem qui commodaverat concipit.
Quod si in exterioribus lzta tantam inferunt mo-
lestiam, et molesta utilitatem, multo magis in spi-
ritualibus. Ideo nemo succenset legibus, sed. eas
communis esse utilitatis censent. omnes. Neque €
enim peregrini vel inimici has leges statuere, sed
Ipsi cives, patroni, curatores : hocque salutis ac
benevolenti indicium putant, quod leges ponan-
tur. Atqui leges poenis et ultione plena sunt; nec
ulla lex invenitur sine pena. Quomodo ergo non
absurdum fuerit, eos quidem, qui leges illas expo-
nunt, servatores, beneficos, patronos vocare ; nos
vero duros et morosos putare, quod leges Dei
enarremus? Cum enim de gehenna agimus, leges
illas afferimus. Ac quemadmodum illi externi le-
ges de homicidis, de furibus, de nuptiis et simili- D
bus : sic et nos leges de suppliciis afferimus, quas
non homo posuit, sed ipse unigenitus Filius Dei.
Qui immisericors est, puniatur, inquit ; hoc enim

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

5 , M
ἐπιόντων. Διὰ τούτους τὰς οὐσίας ἔχομεν ἕκαστος; δι᾽
à e ^ ^ EN M

τὰς ἑορτὰς xa emi6)a Oc χενοῦμεν αὐτὰς,
E] c E] , EDS M e --
οὐ ληστῶν ἐπεισελθόντων, ἀλλὰ τῆς μεθ᾽ ἡδονῆς
€ c )! A er

Ops τὸν ληστὴν ἕχαστος
ἥδεται. Καινὸς τῆς 4

E] 7 MN
ἐχείνας ὃς

ληστευούσης χενοδοξίας.
le πάντα, xal
στείας ὃ τρόπος - ἔπεισε τοὺς ἀποδυομένους εὐφραίνε-
σθαι.

XX οὐχ ἐχεῖ τοιοῦτον οὐδέν: ἀλλὰ πᾶσιν ἀπετεί-
χισεν ὃ Θεὸς En χοινὸς Πατὴρ, xat τοῖς δρωμέ-
νοις, Xa τοῖς μὴ τὸ Βλέπετε γὰρ. φησὶ, τὴν
ἐλεημοσύνην ὑμῶν μὴ ποιεῖν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώ-
πων. Μίανθαάνει ψυχὴ ἐντεῦθεν ἀδιχίαν φεύγειν. Ἀδι-
χία γὰρ, οὐ τὸ χρήματα πλεονεχτεῖν μόνον, ἀλλὰ χαὶ
τὸ πλέον τῆς ὡρισμένης τροφῆς διδόναι τῇ TE
χαὶ τὴν εὐφροσύνην τῶν οἰχείων ἐξάγειν μέτρων, χαὶ
ποιεῖν ἐχδαχχεύεσθαι. "Exsiüsv σωφροσύνην μανθά-
v&t, ἐντεῦθεν ἀκολασίαν. Οὐ γὰρ τὸ μιγῆναι γυναιχὶ
μόνον ἀχολασία,, ἀλλὰ καὶ τὸ ἀχολάστοις ἰδεῖν ὀφθαλ-
μοῖς. ᾿Εχεῖθεν ἐπιείκειαν μανθάνει, ἐντεῦθεν τῦφον.

,
Πάντα γάρ μοι, φησὶν, ἔξεστιν, ἀλλ᾽ οὐ πάντα συμφέ-

E ce , H
ρει. "Exeiüev χοσμιότητα, ἐντεῦθεν ἀσχημοσύνην. Τὰ
- a "Y Y ^ , [d
γὰρ 8 ἐν τοῖς θεάτροις παρίημι. Ὅτι δὲ οὐδὲ ἡδονή τίς

€

ἐστιν, ἀλλὰ λύπη, δείξ 3e μοι μετὰ ulxv ἡμέραν τῆς
ἑορτῆς, τούς τε c updsdio. τούς τε ἑστιαθέντας
τοῖς θεάμασι, xal ὄψει αὐτοὺς μὲν ἐν χατηφείᾳ ἅπαν-
τας, 2 τ δὲ ἐχεῖνον τὸν ἀναλωχότα. Καὶ εἰχό-
τως" ἔτερψε γὰρ τῇ Jones τὸν ἰδιώτην" καὶ ὃ μὲν
ἰδιώτης ἐν εὐθυμία ἦν καὶ ἡδ dvi πολλὴ " τέως γὰρ τῇ
ἐσθῆτι ἔχαιρε τῇ Jap τὴν χρῆσιν δὲ αὐτῆς οὐκ

5 7

a is. xai ἐδά--

*

5^5 c c e M 5 ΠΡ, Ξ
ἔχων, ἀλλ΄ ὅρων ἑαυτὸν ἁἀποόυόμενον,
»

πὸ - M
χνετο. "Exsivog δὲ 6 ἀναλίσχων, χαὶ τὴν οἰχείαν cü-

, Ac EE ' X 35a ae PNE Δ M
πρᾶγιαν μικρὰν ορᾶν προς τὴΝ εχείνου εοοχει. ux
o5 2c L 3 NNI 2 λ) M '
U τεραια αντιοιοοᾶασιν ἀλ λοις. ΑΝ το

τοῦτο τῇ

- P, m ^
πλέον τῆς ἀθυμίας ἐχεῖνος δέχεται. Ei δὲ ἐν τοῖς ἔξω-
^t 5 ,
θεν τοσαύτην ἔ ἔχει ἀηδίαν τὰ τέρποντα͵, τὰ δὲ ἐπιστύ-

φοντα ὠφέλειαν, πολλῷ μᾶλλον ἐν τοῖς πνευματιχοῖς.
Διὰ τοῦτο μηδεὶς ἀγαναχτεῖ τοῖς νόμοις; ἀλλὰ χαὶ
χοινὴν ὠφέλειαν ἅπαντες τίθενται τὸ πρᾶγμα. Οὐ γὰρ
ἄλλοθέν ποθεν ξένοι καὶ πολέμιοι τῶν νομοθετουμένων
S ταῦτα διετάξαντο, ἀλλ᾽ αὐτοὶ oi πολῖται, ol
t, οἵ χηδεμόνες * xal τοῦτο σωτὴρίας xa εὖ-
χμήριον τὺ τ δ: EE τὸ νόμους θέ-

καίτοι γε
εὑρεῖν νόμον χολάσεως χωρίς. Πῶς οὖν oüx
τοὺς μὲν ἐχείνους ἔξη γουμένους τοὺς νόμους,

χολάσ εῶως οἵ νόμοι γέμουσι, χαὶ οὐκ

ἄτοπον,
χαὶ σωτῆρας xa εὐερ γέτας xai προστάτας ἀποχαλεῖν,
ἡμᾶς δὲ βαρεῖς τινας xa χαλεποὺς meelse ἂν τοὺς
τοὺ Θεοῦ νόμους λέγωμεν ; “Ὅταν γὰρ 1 περὶ γεέννης
διαλεγώμεθα, ἐχείνους τοὺς νόμους κινοῦμεν * xa χα-
θάπερ οἱ ἔξωθεν τοὺς φονιχοὺς, τοὺς περὶ λωποδυτῶν,
τοὺς γαμιχοὺς, καὶ πάντας τοὺς τοιούτους, οὕτω καὶ
οὺς οὐχ ἄνθρωπος ἔθηχεν;

΄

- N
ἡμεῖς τοὺς χολαστιχοὺς ,

IN

c m - ,
ἀλλ᾽ αὐτὸς ὃ μονογενὴς τοῦ Θεοὺ Παῖς. Ὃ ἀνελεήμων
χολαζέσθω, φησί: τοῦτο γὰρ f, παραδολὴ βούλεται.
€ c / J 25 ofr E NEM
Ὁ μνησιχαχῶν τιμωρείσθω τιμωρίαν ἐσχάτην " 6 0p

, ἘΠ πὰ 3 ὃ πῦρ ἐμξδαλλέσθω - 6 λοιδοοῦ
γιζόμενος eix7j, εἰς τὸ πῦρ ἐμαλλέσθω * ὃ λοιδορῶν,
, by4 , Ὁ / 223 NY l4 -—
τιννύτω δίκην ἐν τῇ γεέννη. Ei δὲ νομίζετε ξένους

- " -᾿
ἀχούειν νόμους, μιὴ θορυδηθῆτε. Ei γὰρ μὴ ξένους
ΒΕ , // M / € d / 3 -
ἔμελλε θήσειν, τί χαὶ παρεγένετο ὃ Χριστός; "Exciva
γὰρ δῆλα ἡμῖν ἐστιν, ὅτι τὸν φονέα xaX τὸν μοιχὸν δεῖ
,
χολάζεσθαι. Εἰ τοίνυν τὰ αὐτὰ ἐμέλλομεν ἀκούσεσθαι,
p c ,
τίς χρεία “ἦν οὐρανίου διδασκάλου ; Διὰ τοῦτο οὐ λέ--
7 a7
γει, ὃ μοιχὸς χολαζέσθω, ἀλλ᾽ ὃ βλέπων ἀχολάστοις
» - H M m ^ ,ὔ ΝΗ ^J ,
ὀφθαλμοῖς. Καὶ ποῦ, καὶ πότε δώσει δίχην, προστι-
, 2 NX ,
θησι. Καὶ οὐχ εἰς ἄξονας, οὐδὲ εἰς κύρύεις τοὺς νόμους

em V ,
κατέθετο, οὐδὲ στήλας ἀνέστησε χαλχᾶς xot γράμ.-

c

- , ,
ματα ἐνεχάραξεν: ἀλλὰ ψυχὰς duiv ἀναστήσας δώ-
δεχα τὰς τῶν ἀποστόλων, ἐν ταῖς ἐχείνων διανοίαις

e m , /
διὰ τοῦ Πνεύματος ταῦτα τὰ ΠΣ TEYpEge.
Ταῦτα ὑμῖν παραγινώσχομεν εἰχότως ἡμεῖς. Εἰ γὰρ
*IouBafotc τοῦτο θεμιτὸν ἦν, ἵνα μηδεὶς εἰς ἄγνοιαν
x c e - Y
ἔχῃ χαταφεύγειν, πολλῷ μᾶλλον ἡμῖν. Ei δὲ λέγοι
BNM 5.1 A EE ; a» , /

τις, οὐδὲ ἀχούω, οὐδὲ χρίμα * Eye, ταύτῃ μάλιστα
χολάζεται. Ei γὰρ μηδεὶς ἦν ὃ διδάσχων, ἐνὴν εἰς

e e m
ταῦτα καταφεύγειν" εἰ δὲ ἔστιν, oUx. ἔτι. “Ὅρα 10
Ἰουδαίους πῶς QUEE Sue pis ; λεγῶν ' Εἰ μὴ
ἦλθον χαὶ ἐλάλησα αὐτοῖς, AREE οὖχ εἰχον. Καὶ
πάλιν ὃ Παῦλος - ᾿Αλλὰ λέγω, μὴ οὐχ ἤχουσαν; Mev-
οὖν γε εἰς πᾶσαν τὴν γὴν ἐξῆλθεν 6 φθόγγος αὐτῶν.
Τότε γὰρ συγγνώμη ἐστὶν, ὅταν μηδεὶς ἡ ὃ λέγων.
J D * / Y boo 3i Say sr 4
ταν 0t ὃ σχοπὸς χάαθηται xat “τοῦτο ἔχη ἔργον, οὐχ
ἔτι συγνώμη. Μᾶλλον δὲ οὐχ ἐδούλετο ὃ Χριστὸς εἰς
ἐχείνας τὰς στήλας &vop&v ἡμᾶς μόνον, ἀλλὰ xai αὐὖ-

M 5: 7 3 mNACANCS. im [4 M c
τοὺς εἶναι στήλας. ᾿Κἰπειδὴ δὲ ἀναξίους ἑαυτοὺς τῶν

E!
γραμμάτων τούτων χατεστήσαμεν, x&v εἰς ἐχείνας
ἴδωμεν. Καθάπερ γὰρ αἵ στῆλαι ἑτέροις ἀπειλοῦσιν,
ΕῚ λον , p A € , [74 55 € /
αὐταὶ δὲ οὐχ εἰσὶν ὑπεύθυνοι, ὥσπερ οὐδὲ oi νόμοι"
οὕτω χαὶ οἵ μαχάριοι ἀπόστολοι. Καὶ δρα΄ οὐχ ἐν ἑνὶ
τόπῳ ἣ στήλη ἕστηχεν αὕτη, ἀλλὰ πανταχοῦ περιφέ-
hj / Kà 3 di NN E] 2) θ᾽ 2 ,
ρεται τὰ γράμματα. Κἂν εἰς ᾿Ινδοὺς ἀπέλθης, ἀκούση
τούτων * χἂν εἰς ᾿Ισπανίαν, x&v πρὸς αὐτὰ τῆς γῆς τὰ
7
τέρματα, οὐδεὶς ἀνήχοος τυγχάνει, πλὴν εἰ μὴ παρὰ
H A
τὴν οἰκείαν ῥαθυμίαν. Μὴ δὴ δυσχεραίνετε, ἀλλὰ
- / 7 τ n c

προσέχετε τοῖς λεγομένοις: ἵνα δυνηθῆτε τῶν τῆς
ἀρετῆς ἔργων ἐπιλαδέσθαι, καὶ τυχεῖν τῶν αἰωνίων
ΕἸ ^ 5 e 5 H c E L X m , TJ
ἀγαθῶν, ἐν Χριστῷ "InsoU τῷ Κυρίῳ ἡμῶν, μεθ’ οὗ
o II ὶ ἅμα CIL Πνεύ δόξ / b
τῷ Πατρὶ ἅμα τῷ ἁγίῳ Πνεύματι δόξα, κράτος, τιμὴ,
νῦν xal ἀεὶ, χαὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν.

c Unus ἑτέρου διδασχάλου.

^ Unus ἔχω. ταύτῃ μάλιστα χολάξεται. Editi vero sen-
tentiam habent imperfectam , ut palam erit legenu :
hiec quippe, ταύτη μάλιστα κολάξεται, in. serie necessario

ACTA APOSTOLORUM.

E

D Arv :
A talia confugi,

C

55

5101 vult parabola. Qui memor injuriarum est,
extremum luat supplicium : qui. irascitur temere,
in ignem injiciatur : qui conviciatur, poenas det
in gehenna. Si putatis vero, vos novas audire le-

HOMIL. V.

ges, ne turbemini. Nisi enim novas positurus Chri-.— Chiistus
stus fuisset, cur advenisset ? Illa quippe manifesta ποτα P^
uit leges.

nobis sunt, quod homicidam et adulterum punire
oporteat. Si ergo eadem audituri eramus, eur ca-
lesti Doctore opus erat? Ideo non dicit, Adulter
puniatur ; sed, Qui lascivis oculis respicit: et ubi,
et quando penam daturus sit, addit. Non in ta-
bulis leges descripsit, neque cippos zreos erexit,
ut ibi literas sculperet; sed erectis duodecim apo-
stolorum animabus, ibi per Spiritum sanctum has
scripsit literas, quas vobis nos merito przlegimus.
Nam si Judzis hoc licebat, ne quis ad ignorantiam
confugeret; multo magis nobis fas est. $i quis vero
dicat, Non audiam, nec judicium subibo, ideo
maxime punitur. Nam si nemo doceret, posset ad
sed cum adsit Doctor, non licet. Vide
ergo.quomodo Judaos a venia excludat, dicens :

Si non venissem et loquutus fuissem eis, pec- d

catum non haberent ; terumque Paulus, Sed di- ?
co, Numquid non audierunt? Et quidem in i8.

ἜΘΗ

|.

10.

omnem terram exipit sonus eorum. 'Tunc enim Psal, 18.5.

venia est, quando nullus est qui praedicet ; quando
autem speculator sedet, et hoc habet officium, non
ultra est venia. Imo vero non tantum voluit Chri-
stus nos in columnas illas respicere, sed nos quo-
que vult esse columnas. Quia vero nos talibus
scripüs indignos reddidimus, illas saltem colu-
mnas respiciamus. Sicut enim columnze aliis
minantur, ille vero non sunt in culpa, ut ne-
que leges : sic et beati apostoli. Et vide : non uno
in loco stat haec columna, sed ubique literz scri-
pte circumferuntur. Nam si ad Indos migres, il-
las audies; si in Hispaniam, et in omnes fines ter-
ro, nemo est quin audiat, nisi ob desidiam. Ne
ergo egre feratis, sed dictis attendite, ut possitis
virtutis opera suscipere, et zeterna consequi bona,
in Christo Jesu. Domino nostro, quicum Patri
unaque Spiritui sancto gloria, imperium, honor,
nunc et semper, et in secula seculorum. Amen.

adduntur.

b Unus Codex τοῦτον ἔχη βίον, οὐχέτι. [Infra τούτων
abest a D.]

Joan, 1.33.

Joan. 5.28.

Petri di-
gnilas.

JOANNIS CHRYSOST.

56 τῇ

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

L——————————————————————————————————

HOMILIA VI.

Car. II. v. 92. Firi Israelite, audite verba Ὁ
mea hec.

1. Nonest hoc per adulationem dictum ; sed quia
illos acriter perstrinxerat, jam remissior est, et
opportune Davidem memorat. Et rursus a prooemio
incipit, ne turbentur, quia de Jesu mentionem
facturus est. Nam superius turbati non sunt Pro-
phetam audientes ; nomen vero Jesu statim illos
offendisset. Nec dixit , Obtemperate , sed, Audite,
quod sane molestum non erat. Et animadverte
quomodo nihil sublime dicat, sed ab humilioribus
incipiat. Jesum , inquit , /Vazarenum. Patriam
statimdicit, quz vilis esse videbatur. Nec quidpiam
interim magnum de illo dicit, ne quidem quod de Ε
propheta alius diceret. Jesum, inquit, /Vazarenum,
virum. approbatum a Deo in vobis. Vide quam
magnum illud erat , quod dicat illum ἃ Deo mis-
sum fuisse. Hoc enim semper et ubique Joannes et
apostoli ostendere curabant. Audi namque Joannem
dicentem : {7116 mihi dixit, Super quem «videris
Spiritum. descendentem. et. manentem. super
eum, hic est. Hoc precipue facit ipse Christus,
dicens, 4 memetipso non veni , ipse me misit. |.
Et ubique in Scripturis hoc potissimum agitur. A
Ideo hic sanctus beati chori princeps, amator
Christi, ardens discipulus, cui commissz sunt
celorum claves, qui revelationem spiritualem ac-
cepit, postquam illos timore compressit, ostendit-
que magnis illos donis esse dignatos, atque fide
dignos reddidit, tunc de illo disserit. Papze, quo-
modo ausus est inter homicidas dicere ipsum resur-
rexisse! Nec dicit statim, quod resurrexerit ; sed
quod a Deo ad ipsos venerit. Hoc autem. manife-
stum est ex iis, quz fecit. Non Jam dicit, quod ipse,
sed quod Deus per ipsum, ut modestius loquen.lo 8
ipsos pertraheret, ad quam rem ipsos testes vocat,
dicitque : irum a Deo demonstratum in vobis
virtutibus, prodigüs et signis, que fecit per
ipsum Deus in medio vestri, sicut et ipsi
scitis. Deindein illorum facinus et scelus incidens,
vide quomodo conetur illos a crimine liberare :
etsi enim definitum esset, illi tamen homicid:e

* Unus ἀναμιμνήσχει τοῦ προπάτορος; xxl πάλιν ἀπὸ
προοιμίων.
d τέως deest in duobus Mss., sed bene habere puto.

OMIAIA ς΄.

Ἄνδρες Ἰσραηλῖται, ἀκούσατέ μου τοὺς λόγους
τούτους.

Μ) , M
Οὐχ ἔστι χολαχεία τὸ ῥῆμα" ἀλλ᾽ ἐπειδὴ χαθή-
ES e , N *
Ψατο αὐτῶν σφοδρῶς, ἀνίησιν αὐτοὺς λοιπὸν, xal
c2? , cC MEN 5 , ἫΝ / JEN
ἀναμιμνήσχει τοῦ Δαυὶδ εὐκαίρως. Καὶ πάλιν ἀπὸ
, ^
προοιμίου ἄρχεται, ἵνα μὴ θορυδηθῶσιν, ἐπειδὴ
Ej E) Ὰ 93 Ὗ 5 / 3 ,
ἔμελλεν αὐτοὺς τοῦ Ἰησοῦ ἀναμιμνήσχειν. ᾿Ανωτέρω
Y Y E] ^ 2 6 - 7 2 ,
μὲν γὰρ οὖχ ἂν ἐθορυδήθησαν τοῦ προφήτου ἀχούον-
Y MES E E L A E.
τες, τὸ δὲ ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ εὐθέως ἂν αὐτοῖς προσ-
, ^ m ,ὔ i 3 7
ἐστη. Καὶ οὐχ εἶπεν, πείσθητε, ἀλλὰ, ᾿Αχούσατε,
cl I 2 / T Nc € 2M 7ὕ -
ὅπερ ἦν ἀνεπαχθές. Καὶ ὅρα, πῶς οὐδὲν λέγει τῷ
« LS λῷ ΕῚ DU y) EN m IN D E
ὑψηλῶν, ἀλλ᾽ ἀπὸ τῶν σφόδρα ταπεινῶν ἄρχεται.
Ἵ; 53 M Y TL - "20547 Y IN
ἡσοῦν, φησὶ, τὸν Ναζωραῖον. ὐθέως τὴν πατρίδα
λέ e ED ΕἸ Y € wu 5 /
ἔγει, ἥπερ ἐδόχει εὐτελὴς εἰναι. Καὶ οὐδὲν μέγα
d -ν / Y 5 c EI NEU e Ej *
τέως λέγει περὶ αὐτοῦ, οὐδὲ olov ἄν τις εἰπε περὶ
, 5 Ὁ M Ἢ T » » ἃς ^,
προφήτου. ᾿Γησοῦν, φησὶ, τὸν Ναζωραῖον, ἄνδρα ἀπο--
828; ΄ 5 * e Θε m ΘΟ πο S - A
εἐδειγμένον ἀπὸ τοῦ Θεοῦ εἰς ὑμᾶς. "Opa, ποῖον ἦν
Ὁ , T 5 - e M ^ ωῸ 5 ,
τοῦτο μέγα, τὸ εἰπεῖν, ὅτι παρὰ τοῦ Θεοῦ ἀπεστάλη.
T m» M R4 M s M ΡΣ Δι 5 IN *
OUTO γὰρ ἄνω xol χάτω xai αὐτὸς ἐσπούδαζε xal
3 ἌΜΕ heit À NRI Y Y 3 ,
ὠάννης xat ot ἀπόστολοι δεῖξαι. Axous γὰρ ᾿Ιωάννου
és E 2E de P 5 ERO NE ACA A πν Ὁ ies II ES
ἔγοντος. Exsivóc μοι εἶπεν, ἐφ᾽ ὃν ἀν ἴδης τὸ Πνεῦμα
- E
xavaÓaivov x«i μένον ἐπ᾽ αὐτὸν, οὗτός ἐστιν. Αὐτὸς
"V a N Ὁ bg - ΄
δὲ ὃ Χριστὸς xoi μεθ᾽ ὑπερόολὴῆς τοῦτο ποιεῖ, λέγων"
32 c 3. La a M
Ἀπ᾿ ἐμαυτοῦ οὐκ ἦλθον, ἐχεῖνός με ἔπεμψε. Καὶ παν-
ὦ .- -- Ed , / M
ταχοῦ τῶν Γραφῶν τοῦτο μάλιστά ἐστι τὸ σπουδα-
/ ' ^ 3 y T - ΩΝ
ζόμενον. Διὰ τοῦτο xol ἅγιος οὗτος ὃ χορυφαῖος τοῦ
,ὔ c Y D d c
μαχαρίου χοροῦ, ὃ ἐραστὴς τοῦ Χριστοῦ, ὃ σφοδρὸς
M M - M cT τω
μαθητής; ὃ τὰς χλεῖς πιστευθεὶς τῶν οὐρανῶν, * 6 τὴν
S) 7 NP M A
ἀποχάλυψιν δεξάμενος τὴν πνευματικὴν, χαταστείλας
aou τῷ 5 a6 M Ne E L). ^ Ju 4
ὑτοὺς τῷ φόδῳ, xol δείξας μεγάλων ἠξιωμένους,
N , D , , M ,
και ποιήσας ἀξιοπίστους, τότε χαὶ περὶ ἐχείνου δια-
A ς Ba6 M (S 3 λ 4 ἘΝ "πὰ ,
ἐγεται. Ba6at, οἷον ἐτόλμησε μεταξὺ τῶν φονευσάν-
5 - er 2 2 RM ^, , [4 3 ῊΝ
των εἰπεῖν, ὅτι ἀνέστη. Καὶ οὐ λέγει, ὅτι ἀνέστη
, » J b ^ D M e ΩΣ
εὐθέως, ἀλλ᾽ ὅτι ἀπὸ τοῦ Θεοῦ εἰς ὑμᾶς ἥχει. Τοῦτο
Yos T7 / / ci
δὲ δῆλον οἷς ἐποίησεν. Οὐχέτι λέγει, ὅτι αὐτὸς, ἀλλ᾽,
5 οὖ b e
τι Gt αὐτοῦ ὃ Θεὸς, ἵνα μᾶλλον τῷ μετριάζειν
5 Ee 422 DEDE RSS M αὖ , ,
ρελχύσηται, ἐφ᾽ ᾧ αὐτοὺς xai χαλεῖ μάρτυρας, xai
v ^ 5 "Nw , kJ ^) ma τω ? € D
φησιν" Ἄνδρα ἀποδεδειγμένον ἀπὸ τοῦ Θεοῦ εἰς ὑμᾶς
/, , b ἢ 7 ,
δυνάμεσι xai τέρασι καὶ σημείοις oig ἐποίησε OU
2 c c ' 3 , p ΟΣ M M , 1 YN
αὐτοῦ ὃ Θεὸς ἐν μέσῳ ὑμῶν, καθὼς xat αὐτοὶ οἴδατε.
^5 3 ^ 3 ^ / 2. ὦ Ν 5 δ γ,ο᾽ μα
Εἴτα ἐμπεσὼν εἷς τὸ τόλμημα αὐτῶν τὸ ἐναγὲς ἐχεῖνο,
dg c EJ τὶ M 2 ΠΣ —€ h5 ,
ὅρα πῶς πειρᾶται αὐτοὺς ἀπαλλάξαι τοῦ " ἐγχλήμα-
a Unus [ C. ] ὃ τὴν σορίαν δεξ., que lectio sane non
spernenda videtur.
b Idem Codex ἐγχλήματος" εἰ γὰρ xai ὡρισμένον ἦν, ὄμως

IN ACTA APOSTOLORUM.

xoc * εἶ γὰρ xo ὡρισμένον ἦν, ὅμως ἀνδροφόνοι ἦσαν.
Τοῦτον, φησὶ, τῇ ὡρισμένη βουλῇ καὶ προγνώσει τοῦ
Θεοῦ ἔχδοτον λαθόντες, διὰ χειρῶν ἀνόμων προσπή-
ξαντες ἀνείλετε. Movovouy τὰ αὐτὰ τῷ Ἰωσὴφ λέγων
δήματα, ἅπερ δὴ χἀχεῖνος ἔλεγε πρὸς τοὺς ἀδελφούς"
Μὴ φοδεῖσθε, ὅτι ἀπέδοσθέ με οὐχ ὑμεῖς, ἀλλ᾽ 6
Θεός με ὧδε ἀπέστειλεν. Εἶτα εἰπὼν, ὅτι βουλὴ Θεοῦ,
ἵνα μὴ εἴπωσιν, ἄρα καλῶς τοῦτο ἐποιήσαμεν, συλλο-
γίζεται αὐτοὺς δι᾽ οὗ προσέθηχε, Διὰ χειρῶν ἀνόμων
προσπήξαντες ἀνείλετε. ᾿Ενταῦθα τὸν Ἰούδαν αἰνίττε--
ται" ἅμα δὲ αὐτοῖς δείχνυσιν, ὅτι οὐ τῆς αὐτῶν ἰσχύος
ἦν, εἰ μὴ χαὶ αὐτὸς συνεχώρησε χαὶ ἐξέδωχεν ὃ Θεὸς
αὐτόν. Τοῦτο γάρ ἐστι τὸ, "ἔκδοτον. Οὕτως ὅλον ἐπὶ
τὴν χεφαλὴν τοῦ ᾿Ιούδα περιέστησε τὸ ἔγχλημα τοῦ πα-
ραδεδωχότος" αὐτὸς γὰρ αὐτὸν παρέδωχε τῷ φιλήματι.
Ἢ τοίνυν περὶ τούτου τὸ; Διὰ χειρῶν ἀνόμων, ἢ τῶν
στρατιωτῶν λέγει, δηλῶν, ὅτι οὐδὲ ἁπλῶς ἀνείλετε,
ἀλλὰ, Διὰ τῶν ἀνόμων ἀνδρῶν. Καὶ θέα, πῶς παν-
ταχοῦ σπουδάζουσι τὸ πάθος ὁμολογηθῆναι πρότερον.
Τὰ δὲ τῆς ἀναστάσεως ἐπεὶ μέγα ἦν, τέως συσχιάζει,
xoi οὕτω πως μέσον αὐτὸ τίθησιν. "Exciva μὲν γὰρ
ὡμολόγητο, οἷον ὃ σταυρὸς xal ὃ θάνατος, ἣ δὲ ἀνά-
στασις, οὔπω διὸ χαὶ ὕστερον περὶ ταύτης φησὶν
ἐπάγων" "Ov 6 Θεὸς ἀνέστησε λύσας τὰς ὠδῖνας τοῦ
θανάτου, καθότι οὖχ ἦν δυνατὸν κρατεῖσθαι αὐτὸν ὑπ’
αὐτοῦ. ᾿Ενταῦθά τι μέγα χαὶ ὑψηλὸν ἠνίξατο. Τὸ γὰρ,
Οὐχ ἦν δυνατὸν, *xal αὐτὸν διδόντα ἐμφαίνει κατα-
σχεῖν - xal ὅτι χαὶ αὐτὸς ὥδινε χατέχων αὐτὸν ὃ θά-
νατος, xol τὰ δεινὰ ἔπασχεν. Ὦδῖνα γὰρ θανάτου fj
Γραφὴ τὸν χίνδυνον πανταχοῦ οἶδε xaÀsiv* xal ὅτι
οὕτως ἀνέστη, ὡς μηχέτι πάλιν ἀποθανεῖν. Ἢ τῷ
εἰπεῖν, Καθότι οὐκ ἦν δυνατὸν κρατεῖσθαι αὐτὸν ὑπ᾽
αὐτοῦ, τοῦτο δηλοῦντός ἐστιν, ὅτι οὐ χοινὴ τοῖς ἄλλοις
γέγονεν ἣ ἀνάστασις. Εἶτα πρὶν ἤ τι τὴν διάνοιαν
αὐτῶν ἐννοῆσαι, ἐπέστησεν αὐτοῖς τὸν Δαυὶδ πάντα
λογισμὸν ἀνθρώπινον ἀναιροῦντα. Δαυὶδ γὰρ, φησὶ,
λέγει εἰς αὐτόν. Καὶ ὅρα, πῶς πάλιν ἣ μαρτυρία τα-
πεινή" διὰ δὴ τοῦτο xol ἄνωθεν αὐτὴν ἀνέλαδεν ἀπὸ
τῶν “ταπεινοτέρων, ἵνα δείξη, ὅτι οὐ τῶν λυπούντων
ἦν 6 θάνατος. Προωρώμην, φησὶ, τὸν Κύριον ἐνώπιόν
μου διὰ παντὸς, ὅτι Ex. δεξιῶν μού ἐστιν, ἵνα μὴ σα-
λευθῶ- ὅτι οὐχ ἐγχαταλείψεις τὴν ψυχήν μου εἰς ἅδου.
Εἶτα πληρώσας τὴν μαρτυρίαν τὴν προφητιχὴν, ἐπά-
γει" Ἄνδρες ἀδελφοί. “Ὅταν μέλλῃ τι λέγειν μέγα,

, , ^
τούτῳ χέχρηται τῷ προοιμίῳ, διεγείρων αὐτοὺς xal

ἀνδρορόνοι ἦσαν. τοῦτον; φησὶ, τῇ ὡρισμένη. Editi vero,
ἐγχλήματος. τοῦτόν φησι, omissis interpositis, Sensus ad-
huc imperfectus esse videtur. Nam ut in prafatione
diximus , sepe Chrysostomus in hisce Commentariis
sententiam relinquit imperfectam. Sic ergo totum in-
telligas oportet: J"ide quomodo conetur illos a crimine

C

D

E

b

57

crant. 25. Hunc, inquit, definito consilio et pre-
scientia Dei traditum accipientes, per manus
iniquorum affigentes interemistis. lisdem fere
verbis utens, quibus Joseph fratres suos alloquutus
est : JVolite timere, quia non vostradidistis me,
sed Deus me hucmisit.Deinde postquam dixit, hoc
Dei consilio factum esse ; ne dicerent, Ergo id bene
fecimus, illos coarguit per ea que adjicit: Per
manus iniquorum. affigentes interemistis. ic
Judam subindicat, simulque ostendit , id non po-
tuisse illos facere , nisi Deus concessisset , tradi-
dissetque illum. Hoc enim sibi vult illud, 7radi-
ium. Sic totum scelus convertit in caput Jude,
qui tradidit eum : ipse enim illum osculo prodidit.
Vel hoc intelligit, cum ait, Per manus iniquo-
rum ; vel de militibus loquitur, ac 51 insinuet,
Non vos interemistis, sed Per manus iniquorum.
Et vide, quomodo ubique curent passionem pri-
mum confiteri. Resurrectionem vero, quia magna
res erat, interim subindicat, et quasi in medio
ponit. Illa namque , crux nimirum et mors, in
confesso erant, nondum autem resurrectio : ideo
hzc subjungit : 24. Quem Deus suscitavit, so-
lutis doloribus mortis, eo quod impossibile erat
teneri illum ab ea. Vic magnum et sublime quid-
piam subindicat. Illud enim, /mpossibile erat, si-
gnificat ipsum quoque dedisse potestatem inferno
ut se teneret, et mortem illum detinentem doloribus
partus affectam gravia passam esse. Dolorem
quippe mortis periculum Scriptura solet appel-
lare : et indicat, quod. sic resurrexerit quasi non
ultra moriturus. Vel cum dicit, Eo quod im-
possibile erat teneri illum ab ea, significat re-
surrectionem ejus non esse communem cum aliis.
Deinde priusquam mens illorum aliquid cogitet,
inducit Davidem, omnem humanam cogitationem
de medio tollentem. 25. David enim dicit in
eum, inquit. Et vide, quomodo rursus testimo-
nium sit humile. Ideo illud supra ex humiliori-
bus accepit, ut ostendat de morte non esse dolen-

HOMIL. Vi.

dum. Providebam, mquit, Dominum in con- Psal. 15.8.

spectu. meo semper, quoniam ὦ dextris est
mihi, ne commovear : 2'1. quoniam non dere-
linques animam | meam in inferno. Deinde
testimonio prophetico addit: 29. iri fratres.

liberare, quantum scilicet fteri poterat ; etsi enim id
definitum a Deo esset , nihilo tamen minus illi homi-
cide erant. Hunc , inquit , definito consilio , etc.

* Duo Mss xoi αὐτὸ διδόντος ἐστέ τι. δείχνυσιν ὅτι χαὶ
αὐτὸς ὥδινε, minus recte.

a Alius ταπεινοτέρων, διὰ τοῦτο χαὶ λυπούντων.

58 $. JOANNIS CHRYSOST

Peti. ln- Cum magnum quidpiam dicturus est , hoc utitur

militas.

procmio , ut illos excitet et alliciat. Liceat , 1n-
quit, audenter dicere vobis de patriarcha Da-
vid. Magna humilitas : ubi nihil est damni,
demissius loquitur. Ideoque non dixit, hec de
Christo , non de Davide dicta fuisse; idque ad-
modum prudenter, ut illos ex magno erga beatum
Davidem honore ad reverentiam deduceret, simul
circa illud quod in confesso erat, et illud quod
audacius dictum videbatur, demulcens illos lau-
des adhibendo. Ideo non, De David, tantum di-
xit ; sed, De patriarcha David, quia defunctus
est et sepultus. Non jam dicit, Et non resurre-

xit; sed alio modo recte hoc ipsum declarat ac

dicit : Et sepulcrum illius est apud nos usque
in hodiernam diem. Deinde, ut quod. voluerat
apparavit, neque sic venit ad Christum, sed rur-
sus Davidem laudat. 50. Propheta igitur cum
esset , et sciret quia jurejurando jurasset il-
li Deus.

9.][xc porro dicit, ut saltem ob honorem et
genus ipsius, verbum de resurrectione susciperent ;
quasi prophetia lzederetur nisi hoc esset, et quasi
ipsorum honori derogaretur. Et sciens, inquit,
quia jurejurando jurasset illi Deus. Non sim-
pliciter dixit, Promisit; sed quod majus erat, Ju-
ramento juravit, De fructu lumbi ejus oriturum
Christum secundum carnem; ut sederet super
thronum ipsius. Vide, ut excelsa iterum subin-
dicet. Postquam enim illos verbis placavit, fiden-
ter hoc prophete dictum attulit, et de resurrectio-
ne loquitur. 51. Quia neque anima ejus dere-
licta est in inferno, neque caro ejus vidit cor-
ruptionem. Hoc rursus mirum est : ostendit enim,
non similem alus esse resurrectionem. Detinuit
enim illum mors, nec sua in eum operata est. Et
peccatum quidem sub umbra dixit, peenam autem
non addidit, sed quod occiderint declaravit : dein-
de ad signum Dei venit. Quando autem demon-
stratum est, justum esse eum qui occisus fuit, et
Dei amicum, etiamsi pcenam taceas, is qui pecca-
vit, sese magis quam tu faceres, condemnabit.
Omnia itaque ad Patrem refert, ut dicta recipiant.
Deinde illud, Zmpossibile erat, ex prophetia in-
duxit. Rursus vero priora repetamus. Jesu, in-
quit, JYazarenum, virum .approbatum a Deo
in vobis:id est, de quo nihil. dubium est, sed
ex operibus probatum. Sie et Nicodemus dicebat :

Joan, 3. 3, Signa. hec. nemo potest facere que tu facis.

b Idem ἑτέρως, χαΐτοι οὐδὲ τοῦτο μέγα ἦν"

C

D

E

50,
Δ

καὶ τὸ μνῆμα.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

-— Z - - ,
οἰχειούμενος ἐντεῦθεν. ᾿Εξὸν εἰπεῖν, φησὶ, μετὰ παῤ-
€ J ^ ὦ A c
ῥησίας πρὸς ὑμᾶς περὶ τοῦ πατριάρχου Δαυίδ. Πολλὴ
6 dre E ἘΞ T » EDS! »

f ταπεινοφροσύνη" ἔνθα οὐδὲν ἔῤλαπτε, συγχατα-
eo τω -— m
δαίνει. Διά τοι τοῦτο καὶ οὐχ εἶπεν, ὅτι ταῦτα περὶ
τοῦ Χριστοῦ εἴρηται, οὗ περὶ τοῦ Δαυίδ: σφόδρα
m m --Ὡ A οὗ , MJ Ὁ
συνετῶς, τῇ πολλῇ περὶ τὸν μακάριον Δαυὶδ τιμῇ
ἐντρέπων αὐτοὺς, καὶ περὶ τοῦ ὡμολογημένου xa ὡς
τολμιηροῦ ὃ δοχοῦντος εἰρῆσθαι, ui ρε τσ ὦ αὐτοὺς
οἷς ἐγχωμιάζει ἠρέμα. Διὸ χαὶ οὐ » περὶ τοῦ nup
φησὶν ἁπλῶς, ἀλλὰ; Περὶ τοῦ πατριάρχου Δαυὶδ, ὅτι
NS , A Uy. , , , , M τ᾿ ^ ,
xat ἐτελεύτησε xol τ Ὁ Οὐχέτι λέγει, χαὶ οὐχ ἀνέ-
^bt 32 , M E .- ^
στη, ἀλλ᾽ Péc τέρως ἐξ εὐθείας τὸ αὐτὸ παριστῶν xal

, m - m
λέγων - Καὶ τὸ uvzpx αὐτοῦ ἐστιν ἐν ἡμῖν ἄχρι τῆς
CL , 5 ^2 / , 5^1
ἡμέρας ταύτης. Eixa ὃ ἐδούλετο χατασχευάσας, οὐδὲ

- LÍ 7
οὕτως ἦλθεν ἐπὶ τὸν Χριστὸν, ἀλλὰ πάλιν μετ᾽ ἐγχω-

, ^ TM IN ΄ νι E NICOL τ δι Y To
tty τῶν τοῦ Δαυίδ - Προφήτης οὖν ὑπάρχων, xat εἰ-
^N d c » porem: , Ξ
δῶς, ὅτι ὅρχῳ ὥμωσεν αὐτῷ 6 Θεός.

τω ^N d A] 5 - H
Ταῦτα δὲ λέγει, ἵνα x&v. διὰ τὴν εἷς ἐχεῖνον τιμὴν
^I .

χαὶ τὸ γένος δέξωνται τὸν περὶ τῆς ἀνασεάσεθο λό-
,

γον ὡς xal τῆς προφητείας c βλαπτομένης εἰ μὴ τοῦτο

σ΄ Ἁ M

Καὶ “παῖ φησὶν,

ἐπηγγεί-

T Mi M
εἴη, xat παῖε εἰς αὐτοὺς τιμῆς.

c
ὅτι 0x ὦὥμωσεν αὐτῷ ὃ Θεός. Οὐχ εἶπε:

λατο ἁπλῶς, ἀλλ᾽ ὃ πλέον ἣν, ΠΣ 61.068, €x χαρποῦ
τῆς ὀσφύος αὐτοῦ τὸ χατὰ σάρχα ἀναστήσειν τὸν Xpt-
στὸν, T EENP ἐπὶ τοῦ δ τυ αὐτοῦ. Ὅρα τὸ διψηλὸν
e n 7v 3 ^N Y - κα τ y.
πὼς πάλιν ἠνίξατο. ᾿Επειδὴ γὰρ αὐτοὺς χατεπραῦνε
τοῖς λόγοις, θαῤῥῶν τοῦτο παρενέθηχκεν τοῦ προφήτου,

M M τω ΕῚ , ^ , σ y
xai περὶ τῆς ἀναστάσεως διαλέγεται. “Ὅτι οὔτε
ἢ Ψυχὴ αὐτοῦ ἔγχατε (n 712) Utt 4 σὰρξ
| Ψυχὴ ἔγχατε j εἰς ἅδου, οὔτε ἣ σὰρξ
, € τι ΄ ,
αὐτοῦ εἰδὲε διαφθοράν, "odsb πάλιν θαυμαστόν:
5 7 y » , ,
εἰχγυσι γὰρν d ὅτι ex δμοία τοῖς ἄλλοις ἣ ἀνάστασις.
Γ΄ , M
Κατ τέσχε μὲν γὰρ αὐτὸν, οὐκ εἰργάσατο δὲ τὸ αὖ-

ς

Y € ,
τοῦ τότε ὃ θάνατος. Καὶ τὸ μὲν acd τημα εἶπε

qurssidues τὴν δὲ τιμωρίαν οὐχ ἐπήγαγεν " ἀλλ᾽ ὅτι

ἐν
^ M
Maus δὲ ἐπὶ

3 /^

^ - F4
μὲν - e ἐδήλωσε" τὸ σημεῖον ἔρχε-
^ c ^F i €
ται τὸ τοῦ Θεοῦ. “Ὅταν δὲ ἀποβεηιθην ὅτι δίχαιος ὃ
, M
ἀναιρεθεὶς, xo ὅτι Θεῷ φίλος, κἂν σιωπήσης τὴν xó-
5 , τ
λασιν, μϑλλόν σου χαταγνώσεται ἑαυτοῦ ὃ ἥμαρτη-
MM να δ,
χώς. Πάντα τοίνυν ἀνατίθησι τῷ Πατρὶ, ἵνα δέξωνται
ἣν , 3 Ἀ 5€ * 34 “ἃς -
τὰ λεγόμενα Εἶτα τὸ, Οὐ δυνατὸν, ἀπὸ τῆς Tp
τείας ἐπάγει" ἴδωμεν τοίνυν ἄνωθεν πάλιν τὰ εἰρη-
μένα. Ἰησοῦν, φησὶ, τὸν Ναζωραῖον, ἄνδρα ἀποδεδει-
cT τω ec /,
Yu£vov ἀπὸ τοῦ Θεοῦ eic ὑμᾶς " τουτέστιν, οὐκ ἀμφι-
LI
- , A τ
σθητούμενον, ἀλλ᾽ ἀποδεδειγμένον διὰ τῶν ἔργων.
εἰ E V Y b
Οὕτω xoi 6 Νικόδημος ἔλεγε: Τὰ σημεῖα ταῦτα οὐ-

δεὶς δύναται ποιεῖν, ἃ σὺ ποιεῖς. Δυνάμεσι, φησὶ, χα-

IN

, 1 , V , NAE 5 - € N ,
τέρασι xai σημείοις, οἷς ἐποίησε Ov αὐτοῦ ὃ Θεὸς ἐν
, -- d, ον
μέσῳ ὑμῶν. “Ὥστε οὐ λάθρᾳ, “ εἰ ἐν μέσῳ. Πρῶτον
ἀπὸ τῶν ἐχείνοις γνωρίμων ἄρχεται, καὶ τότε ἐπὶ τὰ
" E] ^ rp i x Ac
ἄδηλα ἔρχεται. "ἔπειτα λέγων, "V, τοῦ Θεοῦ βουλῇ,

[4
δείκνυσιν, ὅτι οὖκ αὐτοὶ ἴσχυσαν, καὶ ὅτι σοφόν τι τὸ
, k3 n. xm
γινόμενον ἦν xo οἰχονομία, εἴ γε παρὰ τοῦ Θεοῦ 7v.
M x ΩΝ -
Καὶ τὸ φορτιχὸν ταχέως παρῆλθε. Σπουδὴ γὰρ αὐτοῖς
πανταχοῦ, δεῖξαι, ὅτι τέθνηχε " x&v ὑμεῖς ἀρνήση-
M , - , € AY c ,
GÜs , φησὶν, ἐχεῖνοι μαρτυρήσουσιν. Ὃ δὲ τῷ θανάτῳ
ΕΘ ΕΝ Ξ "
πράγματα pep, πολλῷ aea τοῖς pues
σιν * ἀλλ᾽ οὐδὲν τοιοῦτον λέ yet; ὅτι En buc ἄνε-
λεῖν, ἀλλ᾽ ἁπλῶς μόνον ἐνέφηνε. Τέως δὲ μανθάνομιν
^ - ^M - τ ,ὔ Ἄχ N pp ἡ €
xai ἡμεῖς διὰ τῶν εἰρημένων τί ἐστι τὸ οὐ ἄν: [U
γὰρ ὠδίνων οὐ χατέχει τὸ κατεχόμενον, οὐδὲ 9 ,
ἀλλὰ ἀρ χαὶ spes σπεύδει. Καὶ χαλῶς sims-
Δαυὶδ γὰρ λέγει εἰς αὐτὸν, ἵνα μὴ εἰς τὸν προφήτην
ἑλχύ ὃ εἰρημένον. Op&iz, πῶς ἑρμηνεύει λοιπὸν
χύσης τὸ εἰρημένον. Op&c, πῶς ἑρμιηνεύει λοιπὸ
M E c ,
τὴν " προφητείαν χαὶ γυμνὴν τίθησι, δηλῶν πῶς ἐχά-
θισεν ἐπὶ τοῦ θρόνου αὐτοῦ ; ἣ γὰρ χατὰ Πνεῦμα βα-
σιλεία ἐν οὐρανοῖς. uiid πὼς μετὰ τῆς ἀναστάσεως
χαὶ τὴν βασιλείαν ἐν

ert

5 - 5 Load A 7
οἰ το εν τῷ αναστηναι. Δει-

xi pra zt Sese εἶχεν ὃ

προφήτης" o γὰρ αὖ-
ί μὴ

Pis
ἀλλὰ, Περὶ 3p ἀναστάσεως αὐτοῦ ;
Μέγα τοῦτο ἦν. Πῶς δὲ ἐ

5,

τοῦ ἦν fj προφητεία. Διὰ τ εἰπε » περὶ τῆς
λείας αὐτοῦ:
ἐπὶ τοῦ θρόνου ἐχάθισε ; Βα-
σιλεύων Ἰουδαίων. Εἰ δὲ "Donc, πολλῷ ἀδαλόν τῶν
, 2 1 E ' XA 95 “ὦ "Se
Eccc «otov. Οὐ γὰρ ἣ eu αὐτοῦ —
φησὶ, διαφθοράν. Τοῦτο τῆς ἀναστάσεως δοχεῖ μ.

μ
πλὴν

ἀνέστησεν ὃ Θεός. Ὅρα, πῶς οὐ χαλεῖ αὐτὸν ἕτ τέρως.

ἐν

ἧττον εἶναι, τ τὸ αὖτό ἐστι. Τοῦτον τὸν "Ivo

Οὗ πάντες ἡμεῖς ἐσμεν μάρτυρες. Τῇ δεξιδὶ οὖν τοῦ
Θεοῦ ὑψωθείς. Πάλιν ἐπὶ τὸν Πατέρα καταφεύγει,
7, y E] - P / E , 37^ Ij
χαίτοι ye ἤρχει εἰπεῖν τὸ TpoTrepov" ἀλλ᾽ οἶδεν ὅσον
-ἉΧἷ΄ ἢ 5 3g» D M S v 5 wl ΣΑ͂Σ,
τοῦτό ἐστιν. ᾿Ενταῦθα xoi περὶ τῆς ἀνα suae ἦνί-
bragey

φανερῶς λέγει. "Tv τε ἐπαγγελίαν, φησὶ, τοῦ Πνεύ-

ξατο, χαὶ ὅτι ἐν τοῖς οὐρανοῖς ἐστιν, ἀλλ᾽ οὐὸ

ees TOU ἁγίου λαδών. Ὅρα, πῶς ἀρχόμενος μὲν
οὐχ ἑαυτὸν ἔφη αὐτὸ καταπεπομφέναν, ἀλλὰ τὸν Πα-
τέρα- ἐπειδὴ δὲ ἐμνήσθη τῶν σημείων αὐτοῦ xa τῶν
εἰς αὐτὸν γεγενημένων παρὰ Ἰουδαίων, xoi περὶ τῆς
3 7 , Sap ^ M M M
ἀναστάσεως διελέχθη, θαῤῥῶν λοιπὸν xoi τὸν περὶ
, 5 , /, L4 ΕῚ Y , "5€
τούτων εἰσάγει λόγον, πάλιν αὐτοὺς μάρτυρας δι’ Exa-
τέρων τῶν αἰσθήσεων παράγων ' xoi τῆς μὲν ἀναστά-
σεως συνεχῶς μέμνηται, τοῦ δὲ τολμήματος αὐτῶν
ἅπαξ, “ἵνα μὴ αὐτοὺς βαρήσή. Τήν τε ἐπαγγελίαν,
A M ͵ -ἀς", Pe. ES ,
φησὶ, τοῦ Πνεύματος τοῦ ἁγίου λαθών. Τοῦτο πάλιν
, vj ARR. ὦ , ἡ S / D *
μέγα. Οἰμαι δὲ νῦν ἐπαγγελίαν αὐτὸν λέγειν τὴν πρὸ
τοῦ παθεῖν. Ὅρα, πῶς αὐτοῦ ποιεῖ αὐτὸ λοιπὸν ὅλον,

μέγα λανθανόντως αὐτὸ ἐργαζόμενος. Εἰ γὰρ αὐτὸς

3. εἰ ἐν μέσῳ deest in quibusdam.
^ Unus Codex προρητείαν οὐ γυμνήν, minus recte.

ACTA APOSTOLORUM ilOMIL.

B

D

»9
Firtutibus, inquit, prodigiis, et signis, que fe-
cit Deus per ipsum in medio vestri. Itaque non
clam, si in medio. Primo ab 115. qus nota ipsis
erant, orditur; et tunc ad. occulta venit. Deinde
cum ait, Dei consilio, ostendit ipsos id facere
non potuisse; et illud esse quidpiam sapienter et
per ceconomiam factum, siquidem a Deo ipso erat.
Quodque molestum erat, cito transcurrit. Ubique
illis studium erat ostendere, ipsum mortuum fuis-
se : Licet vos negaverits, inquit, illi testificabun-
tur. Qui vero morti negotia facessit, multo magis
poterit lis qui crucifixerunt. At nihil simile dicit,
nempe, Poterat vos de medio tollere, sed simpli-
citer subindicavit. Interim veroex dictis discimus,
quid sit illud, tenere. Nam qui cum dolore ali-
quid tenet, non illud retinet ; neque agit, sed
patitur, et illud. abjicere festinat. Ac pulchre di-
cit, David enim dicit in eum ; ne dictum illud
in prophetam derivares. Viden', quomodo de-
mum prophetiam interpretetur, et nudam expo-
nat, ostendens quomodo sedeat super thronum
suum ? regnum enim spirituale in czlis est. Vide,
quomodo cum resurrectione regnum declaravit in
resurgendo acceptum. Ostendit necessitatem fuisse
prophetze dicendi : de illo namque erat prophetia.
Cur non dixit, De regno ejus; sed, De resurre-
ctione ejus? Magnum hoc erat. Quomodo autem
in throno sedit? In Jud:zos regnans. Quod si in
Judzos , multo magis in eos qui crucifixerunt il-
lum. JYon enim caro ejus, inquit, vidit corru-
ptionem. Hoc resurrectione , inquit, minus vide-
tur, sed idipsum est. 52. Hunc Jesum suscita-
vit Deus. Vide, quomodo non aliter illum appel-
let. Cujus nos omnes testes sumus. 55. Dextera
igitur Dei exaltatus. Rursus ad. Patrem confu-
git, etiamsi satis erat id dixisse prius; sed scit
quanti momenti sit illud. Hic quoque assumtionem
subindicavit, ipsumque in czlis esse; sed hoc non
palam dicit. Et promissione, inquit, sancti Spi-
ritus accepta. Vide quomodo initio dicat non
Christum, sed Patrem illum misisse : postquam
vero signa ejus memoravit, et quae Juda in illum
fecerant, ac. de resurrectione loquutus fuit, tunc
fidenter de his sermonem habet, rursus illos testes
per utrumque sensum producit : ac resurrectionis
quidem frequenter meminit, illorum vero sceleris
semel tantum, ne ipsis oneri esset. Et accepta,
inquit, Spiritus sancti promissione. Hoc rursus
magnum est. Puto autem, ipsum nunc promissio-

Vi.

ς ἕνα μὴ αὐτοὺς βαρήσῃ. Hac desunt in quibusdam
Mss, [In D. abest αὐτῶν.]

Matth. 3.

ες

Psal. 109.

60 S

JOANNIS CHRYSOST.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

nem dicere ante passionem datam. Vide autem, / ἐξέχεε, περὶ αὐτοῦ ὃ προφήτης εἴρηκεν ἀνωτέρω ἂν
4 -

quomodo totum jam illi adscribat rem, magnam
occulte faciens. Nam si ipse effudit, de illo supra
propheta loquebatur, dicens : /z novissimis die-
bus effundam de Spiritu meo super servos meos
el super ancillas meas; et dabo prodigia in
celo sursum. Vide, qualia occulte interserat. Sed
quia magna res erat, rursus illam obumbrat, quasi
ἃ Patre acceperit. Dicit bona prestita, signa; quod
sit Rex, quod ad ipsos venerit: dixit quod ipse
det Spiritum sanctum. Quzcumque enim quis di-
xerit, nisi ad. utilitatem tendat, temere dicit. Sicut
et Joannes facit, dicens : /pse vos baptizabit in
Spiritu sancto. Et ostendit, crucem non modo
Ipsum non minuisse, sed etiam splendidiorem
reddidisse; siquidem quod illi olim. Deus pro-
miserat, tune dedit. Vel promissionem, inquit,
quam nobis promisit. Sic futuram przsciebat,
et majorem nobis post crucem largitus est. Et,
Effudit, inquit. Hic dignitatem declarat, nec
simpliciter, sed cum ubertate. Ideo hoc ipsum pa-
lam faciens, sequentia inducit. Postea enim fiden-
ter, post Spiritus sancü munus datum, de assum-
tione in czlos loquitur : neque simpliciter; sed
testem rursum producens, et illum memorans de
quo Christus dixit. 54. /Von enim, inquit, Da-
vid ascendit in celum.

$. Hic jam non demisse loquitur, assumta ex
dictis fiducia : neque dicit, Liceat dicere, vel
similia; sed. palam: Dixit Dominus Domino
meo, Sede a dextris meis, donec ponam ini-
micos tuos scabellum pedum tuorum. 81 Davi-
dis Dominus erat, multo magis illorum. Sede a
dextris meis. Totum hic posuit. 55. Donec po-
nam inimicos tuos scabellum pedum tuorum.
Hic metum magnum incutit, ut initio monstravit ;
qualia nempe amicis, qualia inimicis faciat. Ac
rursus imperium, ne non credatur , Patri adscri-
bit. Quia itaque magna loquutus est, rursus ad
humilia sermonem deducit. 56. Certo igitur sciat,
inquit, ominis domus Israel ; hoc est, Ne dubi-
tetis, ne ambigatis. Postea cum imperio : Quia et
Dominum eum et Christum fecit Deus. Hoc a
Davide et ἃ Psalmo commemoravit. Nam cum
videretur dicendum : Certo igitur sciat omnis do-
mus Ísrael, quod a dextris sedeat ; id. quod ma-
gnum erat : eo relicto aliud. inducit multo humi-
lius, cum dicit, Fecit, id est, constituit. Itaque
nihil hicde substantia, sed totum hac de re dicit.

a Alius ἐστὶ, τὸ zis χὐτὸν ἦχον, male.

B

(D

D

- , , , 5 mE om JN m , , a
ταῖς ἐσχάταις ἡμέραις ἐχχεῶ ἀπὸ τοῦ Πνεύματός μου
3: ^ ^ jÀ NOUO A b δον M
ἐπὶ τοὺς δούλους μου xal ἐπὶ τὰς δούλας μου, xol

, , cm D 8 -
δώσω τέρατα ἐν τῷ οὐρανῷ ἄνω. Ὅρα οἷα χεχρυμμέ-
νως ἐντίθησιν. "ÀJ ἐπειδὴ μέγα ἦν, πάλιν αὐτὸ συ--

7 c τ - e"

σχιάζει τῷ παρὰ τοῦ Πατρὸς λαθεῖν. Εἰπε τὰ γεγε-
γημένα ἀγαθὰ, τὰ σημεῖα * εἶπεν, ὅτι βασιλεύς "ἐστιν"
“ 3 2. €* 3 d SN ' — M
ὅτι εἰς αὐτοὺς ἧχεν - εἰπεν, ὅτι αὐτὸς τὸ Πνεῦμα δί--
^ Jg hi ^ » 2 4 zl M ,
δωσιν. "Oca γὰρ ἂν εἴπη τις, εἰ μὴ εἰς τὸ συμφέρον
ΞΕ λ , - e λέ * 9 NC , -
τελευτήσει, εἰκῇ λέγει. Ὥσπερ xat Ἰωάννης ποιεῖ,
Οὗτος ὑμᾶς, λέγων, βαπτίσει ἐν Πνεύματι ἁγίῳ. Καὶ
δείκνυσιν, ὅτι ὃ σταυρὸς οὐ μόνον αὐτὸν οὖχ ἠλάττω-

E] M M / 2 , » 7
σεν, ἀλλὰ χαὶ λαμπρότερον εἰργάσατο, εἴ γε πάλαι

M c

μὲν ἐπηγγέλλετο ὃ Θεὸς αὐτῷ, τότε δὲ ἔδωχεν. Ἢ

(Qu

παγγελίαν, φησὶν, ἣν ἡμῖν ἐπηγγείλατο. Οὕτω προή-

o2
[1]

/ M -
t ἐσομένην, καὶ μείζονα ἥμῖν μετὰ τὸν σταυρὸν
, ^
χαρίσατο. Καὶ, ᾿Εξέχεε, φησίν. ᾿Ενταῦθα τὸ ἀξίωμα

(ou (mu

, m

ψφαίνει- χαὶ ὅτι οὐχ ἁπλῶς, ἀλλὰ xol μετὰ δαψι-
λείας. Διὸ χαὶ αὐτὸ τοῦτο δῆλον ποιῶν, ἐπάγει τὰ
ἑξῆς. Λοιπὸν γὰρ θαῤῥούντως μετὰ τὴν τοῦ Πνεύμα-

, A Y c 5 M πὶ M 5 /,
τος δόσιν, xal περὶ τῆς εἰς τοὺς οὐρανοὺς ἀναλήψεως
^ / M E] € hd 2 M , ' 7)
διαλέγεται " xal οὐχ ἁπλῶς, ἀλλὰ πάλιν τὸν μάρτυρα
παράγων, χαὶ ἐχείνου ἀναμιμνήσχων περὶ οὗ ὃ Χρι-

Χ 7 SIN YS 155 A 2 'N E]

στὸς εἶπεν. Οὐ γὰρ Δαυὶδ ἀνέδη, φησὶν, εἰς τοὺς oü-
ρανούς.

᾿Ἐνταῦθα οὐχ ἔτι ἢ μεθ’ ὑποστολὴς δημηγορεῖ,
EJ ME Ὁ e 3 2. , 5M / 3£*
ἔχων τὸ ἀπὸ τῶν εἰρημένων θάρσος, οὐδὲ λέγει, ἐξὸν
εἰπεῖν, οὐδὲ ὅσα τοιαῦτα. λέγει δὲ φανερῶς, Εἶπεν 6
Κύριος τῷ Κυρίῳ μου, χάθου ἐχ δεξιῶν μου, ἕως ἂν
θῶ τοὺς ἐχθρούς σου ὑποπόδιον τῶν ποδῶν σου. Εἰ δὲ
τοῦ Δαυὶδ Κύριος, πολλῷ μᾶλλον αὐτῶν. Κάθου ἐχ
δεξιῶν μου. Τὸ πᾶν ἐνταῦθα τέθειχεν. "Ecc ἂν θῶ
V 2. , € I" Lad Neo 5 m
τοὺς ἐχθρούς cou ὑποπόδιον τῶν ποδῶν σου. ᾿Ενταῦθα
M /e 32 / / , E] "5 co Y^
xo φόδον ἐπέστησε μέγαν, καθάπερ ἐν τῇ ἀρχῇ ἔδει-
T N 7 2 / e M -S , '
ξεν, οἷα τοὺς φίλους ἐργάζεται, οἷα τοὺς ἐχθρούς. Καὶ
πάλιν τὴν χράτησιν, ἵνα μὴ ἀπιστῆται, τῷ Πατρὶ
5 3 /
ἀνατίθησιν. ᾿Επεὶ οὖν μεγάλα ἐφθέγξατο, πάλιν ἐπὶ
τὰ ταπεινὰ τὸν λόγον κατάγει. ᾿Ασφαλῶς οὖν γινωσχέ-
M eu , yas. / 14,5
τω, φησὶ, πᾶς oixoc ᾿Ισραήλ τουτέστι, μὴ ἀμφι-
- A e
σθητεῖτε, μηδὲ ἀμφιθάλλετε. Eizo xo ἐπιταχτιχῶς
λοιπόν: Ὅτι xol Κύριον αὐτὸν καὶ Χριστὸν 6 Θεὺς
ἐποίησε. Τοῦτο ἀπὸ τοῦ Δαυὶδ xol ἀπὸ τοῦ Wo) uU
ἐμνημόνευσε. Δέον γὰρ εἰπεῖν, ἀσφαλῶς οὖν γινω-
/ δ᾽ *5 3 A cr 23 ^E ,
σχέτω πᾶς οἶχος Ἰσραὴλ, ὅτι ἐχ δεξιῶν κάθηται,
«“ E n M a» M c a PA Ν᾿ *N ^
ὅπερ ἦν μέγα, τοῦτο ἀφεὶς, ἕτερον ἐπάγει τὸ πολὺ τα
, /, /,
πεινότερον εἰπὼν, ᾿Εποίησε, τουτέστι, χατέστησεν.
“Ὥστε οὐδὲν περὶ οὐσιώσεως ἐνταῦθα, ἀλλὰ πᾶν φησι

b Idem μεθ᾽ ὑπερβολῆς, perperan.

IN ACTA

Y , roc Y , € [4 mel ,
περὶ τούτου. "Toucov τὸν Inco)v, ὃν ὑμεῖς ἐσταυρὼ-
- E rf , El 1 /
σατε. Καλῶς ἐνταῦθα ἔληξε, διασείων αὐτῶν τὴν διά-
ΝᾺ ,ὕ M ,ὔ bi
γοιαν. "Ezaie5 γὰρ ἔδειξεν ἡλίχον ἐστὶ, τότε λοιπὸν
, cd τὶ - 1
xai τὸ τόλμημα ἐγύμνωσεν, ὥστε μεῖζον δεῖξαι καὶ
Dad "6 5 A n Οὐ Mi e εν 05 -
τῷ φόδῳ αὐτοὺς ἑλεῖν. Οὐ γὰρ οὕτως οἱ ἄνθρωποι ταῖς
/ PO !e L
εὐεργεσίαις ἐπάγονται, ὡς τῷ φόδῳ σωφρονίζονται.
e* M ^ , M - , 5^ N
Ot δὲ θαυμαστοὶ χαὶ μεγάλοι χαὶ Θεῷ φίλοι, οὐδενος
, ^, - ε τον Y , 3 L
τούτων δέονται οἷος ὃ Παῦλος ἦν. Οὐ γὰρ βασιλείας,
- D - 3,
οὗ γεέννης λόγον ἐποιεῖτο. 'Γοῦτό ἐστι φιλεῖν τὸν Χρι
ΡΞ X P 7 ^Y , Y
στὸν, τοῦτο μὴ μισθωτὸν εἰναι, unos πραγματείαν xat
» / 5. Y
χαπηλείαν ἡγεῖσθαι, ἀλλ᾽ ὄντως ἐνάρετον εἶναι, xat
€ — - / E NES
διὰ τὸ τῷ Θεῷ φίλον πάντα ποιεῖν. Πόσων οὖν δα-
, EE a ch D 2 Li / Ti
χρύων ἄξιοι, ὅταν τοσοῦτον ὀφείλοντες μέτρον, μιηδξ
/ Lud c
ὡς χάπηλοι μετίωμεν τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν:
M— - - M J 2 j/
Τοσαῦτα ἡμῖν ὑπισχνεῖται, καὶ οὐδὲ οὕτως ἀχούομεν ;
, bd * , 2 ,
Τί ταύτης τῆς ἔχθρας ἴσον γένοιτο ἄν; Καίτοι γε οἵ
Y , , “ N ^ el A
περὶ χρήματα μαινόμενοι, xv ἐχθροὺς; x&v δούλους,

μόνον

^ c *
Xy πολεμιωτάτους εὕρωσι , χἂν πάντα χαχοὺς, |

^N ^ , el , "5 3 gm ^ ,
δὲ προσδοχήσωσιν, ὅτι χρήματα OU αὐτῶν δυνήσονται
λαύεῖν, πάντα ποιοῦσι, χαὶ χολαχεύουσι, xo θερα-
, c c
πεύουσι, xa δοῦλοι γίνονται, χαὶ πάντων ἢ ἡγοῦνται
Du / ΤῈ d / g. t2 Few
αὐτοὺς σεμνοτέρους εἶναι. ἵνα τι λάδωσι παρ᾽ αὐτῶν"
Dy ,
R4 M od " , » M 5N* , 5 A 5 ,
ἣ γὰρ τῶν χρημάτων ἐλπὶς οὐδὲν τούτων αὐτοὺς ἀφίη-
σιν ἐννοῆσαι. Βασιλεία δὲ οὖχ ἴσγυσεν ὅσα χρήματα
i 5 9 ddl ᾽
e^ ^Y 5^ bI ,ὕ , 5wNV € ,
μᾶλλον δὲ οὐδὲ τὸ πολλοστόν: χαίτοι οὐδὲ ὁ τυχῶν
,ὔ M
ἐστιν ὃ ἐπαγγελλόμενος αὐτὴν, ἀλλ᾽ 6 ἀσυγχρίτως xal
c 7 τ ,
τῆς βασιλείας αὐτῆς μείζων. Ὅταν δὲ χαὶ τὸ ἐπαγ-
^ , E V ,
γελλόμιενον βασιλεία, xoX Θεὸς 6 ταύτην διδοὺς, μέγα
M t , το
χαὶ αὐτὸ τὸ παρὰ τοιούτου λαμόάνειν. Νῦν δὲ ταὐτὸν
rU h
, WX ^ 5 ^ M , 2
γίνεται, ὥσπερ ἂν εἰ βασιλεὺς μὲν χληρονόμους αὖ-
τ M , ^ — "m
τοῦ xa συγχληρονόμους τῷ υἱῷ βουλόμενος ποιῆσαι
i n à V i
, , -
ἑτέρας εὐεργεσίας, χαταφρονοῖτο᾽
3
, ^T L A! ES M - M
λήσταρχος δὲ μυρία xal ἡμᾶς xat τοὺς γονεῖς τοὺς

μετὰ μυρίας καὶ

δι E: ^ θ0 M M , a Ζ ἜΝΙ, τ M

ἡμετέρους διαθεὶς, καὶ μυρίων γέμων χαχῶν, καὶ xa-
Ay, Oe SEM / Y

ταισχύνας ἡμῶν xai τὴν δόξαν xal τὴν σωτηρίαν,

6. λὲ N fc €- 94.4 e^»

ὀδολὸν δείξας προσχυνοῖτο παρ᾽ ἡμῶν. Βα-
, / -

σιλείαν ἐπαγγέλλεται ὃ Θεὸς, xol xavagpovetcat *

, * ἐν - ΕΞ
γέενναν προζενεῖ ὃ διάδολος; xal τιμᾶται. Οὗτος Θεὸς,
- 7 3 q co
ἐχεῖνος διάβολος. Ἂλλ᾽ ἴδωμεν τῶν ἐπιταγμάτων τὸ

e /
ενα 'ονον

διάφορον. Εἰ γὰρ μηδὲν τούτων ἦν, μηδὲ οὗτος μὲν
Θεὺς, ἐχεῖνος δὲ διάδολος - unos οὗτος μὲν βασιλείαν,
ἐκεῖνος δὲ γέενναν προεξένει" αὐτὴ τῶν ἐπιταγμάτων
fj φύσις οὐχ ἱκανὴ πεῖσαι τούτῳ προσθέσθαι; Τί δαὶ
xai ἑκάτερος ἐπιτάττει; ᾿Εχεῖνος τὰ χαταισχύνοντα,
οὗτος τὰ ἐνδόξους ποιοῦντα " ἐχεῖνος τὰ νυρίαις περι-
βάλλοντα συμφοραῖς xo ἀσχημοσύναις, οὗτος τὰ πολ-
λὴν τὴν ἄνεσιν ἔχοντα. “Ὅρα γάρ" οὗτος λέγει, Má-
θετε ἀπ᾽ ἐμοῦ, ὅτι πρᾶός εἶμι καὶ ταπεινὸς τῇ καρδίᾳ,

M ε ,

χαι ευρήσετε

2 AL ἡγήσονται σεμνοτέρους εἶναι.

APOSTOLORUM.

C

61

Hunc Jesum, quem vos crucifixistis. Bene huc
desinit , illorum. animum exagitans. Postquam
enim ostendit quantum sit facinus , tunc demum
ipsum declarat, ut sic majus ostendatur, et timore
illos corripiat. Non enim.sic homines beneficiis
alliciuntur, ut timore castigantur. Admirandi au-
tem viri, pii ac Del amici, neutro opus habent ;
qualis erat Paulus, qui nec regni nec gehennae

HOMIL. VI.

rationem habebat. Hoc est amare Christum, hoc — Quid sit
est non esse mercenarium , neque quzstum vel ?"'27* uer
stum.

negotiationem id existimare; sed virtute vere
preditum esse, et ob Dei amorem omnia facere.
Quantis igitur lacrymis digni sumus, qui tantam
debentes mensuram , ne quidem ut negotiatores
regnum caelorum expetimus? Tanta nobis pol-
licetur, neque sic audimus eum? Quid huic inimi-
citiz: par fuerit? Atqui 11, qui insana pecunie cu-
piditate laborant, sive hostes adeant, sive servos,
sive inimicissimos sibi, et omnium nequissimos ; si
tamen sperent se posse per illos pecunias adipisci,
nihil non agunt, ipsis adulantur, ipsos ut servi
colunt, et omnium honestissimos habent, ut ab
illis accipiant : pecuniarum enim spes non sinit
eos horum quidpiam cogitare. Regnum autem
non tantum poterit, quantum pecunie; imo ne
minimum quidem poterit : quamvis non e vulgo
quispiam sit, qui illud promittit, sed ipso quoque
regno longe major sit. Quando autem id quod
promittitur regnum est, illudque dat Deus, ma-
gnum certe est et illud et a tali accipere. Nunc
autem perinde fit, ac si rex qui haredes et filio
coharedes vult facere eos, quos milleante benefi-
ciis affecit , contemnatur; et latronum princeps ,
qui innumeris etnos et parentes nostros malis affe-
cit, et mille malis ipse plenus est, si unum obo-
lum offerat, adoretur a nobis. Regnum pollicetur
Deus, et despicitur ; gehennam conciliat diabo-
lus, et honoratur. Hic Deus, ille diabolus. Sed
videamus preceptorum discrimen. Si enim nihil
horum esset, neque hic Deus , ille diabolus ; neque
hic regnum, ille gehennam conciliaret; annon vel
ipsa praceptorum natura suadere posset ut huic
hareremus? Quid igitur uterque imperat? Ille
qui turpes, hic quz gloriosos reddunt ; ille quz
mille calamitatibus et infamia involvunt, hic que
magnam pariunt tranquillitatem. Vide namque:

ille dicit: Discite « me quia mitis sum et humi- Math.11.

lis corde, et invenietis requiem animabus 39"

ἀνάπαυσιν ταῖς ψυχαῖς ὑμῶν ἐχεῖνός D vestris ; illeait : Ferox esto et inhumanus, atque

62 S. JOANNIS CHRYSOST.

iracundus , et fera magis quam homo. Videamus
quid utilius, quid opportunius. Imo ne hoc tantum;
sed cogita illum esse diabolum: illud enim ma-
xime si demonstratum est, jam triumphus major
erit. Non enim qui facilia imperat, curator est ,
sed qui utilia. Nam patres onerosa imperant, et

E
heri quoque servis; sed ideo hi quidem patres sunt,
illi vero heri, subigentes et perniciosi et omnia
contraria. Verum quod voluptatem habeant, hinc
palam est. Qua enim conditione putas esse ira-
Anima ju- cundum, qua patientem et mitem? Nonne hujus
5) T?" anima similis est solitudini cuipiam multam quie-
differat
anima pec- tem habenti ; illius vero anima, foro, turbz , ubi
catoris,
multus clamor sequentium camelos, mulos et asi-
nos, qui occlamant accedentibus ne conculcentur?
nonne illius anima mediis civitatibus similis est ,

ubi hinc aurificum , inde zrariorum magnus fra- A
gor ; et alii quidem lzdunt, alii vero. eduntur ?
Sed hujus anima similis est. vertici montis, leni
aura fruenti purisque radiis , limpida fontium flu-
enta emittenti: ubi multe florum gratiz, perinde
atque in vernis pratis et hortis, quz plantis, flo-
ribus et defluentibus aquis ornantur: si quis vero
sonus audiatur, suavis est et multam fundit au-
dientibus voluptatem. Nam vel aves sunt summis
arborum in ramis cantillantes ; vel cicadz, lusci-
nie, hirundines, concordem et unam quamdam
efficiunt musicam; vel zephyrus blande ramos
arborum allidit, pinorum stridulos sonos et cycnos
plerumque imitatur ; vel pratum rosas emittens et
lilia, quz se mutuo collidunt, quasi pelagus item
lenibus undis commotum. Imo multas quis inve-
nerit imagines. Nam si quis rosas inspiciat, iridem
se videre putabit; si violas, mare undosum; si
lilia, celum. Neque spectaculo et visu tantum de-
lectatur, sed etiam corpore : ille namque recreatur

b Quidam Mss. ἀνδραποῦίσται, οἱ OE λυμεῶνες. Savil.
οἱ ὃξ ἀνὸ. xol À. πάλιν τὰ i».

c [τοῖς μξσοις conj. Dounzus.Totus vero locus paulo
diverso ordine, sed iisdem fere verbis expressus legi-
tur in A. B. C., qui libri-ut in summa inter se conspi-
rant, ex eodemque, ut videtur, fonte sunt ducti, ita
ab quarto, quem nominamus D., sepe magnopere dis-
crepant vel verbis, vel orationis structura, vel etiam
sententiarum ordine et modo enarraüionis. Scilicet
quas duas intellexit Savilius jam inde ab antiquis tem
poribus esse factas harum homiliarum ἐχδόσεις. earum
alteram exhibent tres illi libri; alteram , sepe paulo

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

φησιν, ἄγριος ἔσο xo ἀνήμερος, καὶ ἀχρόχολος xal
ὀργίλος, xai θηρίον μᾶλλον, ἢ ἄνθρωπος. Ἴδωμεν
— τί χ βησιμώτερον; τί δαὶ ὠφελιμώτερον. ᾿Αλλὰ
μὴ τοῦτο μόνον, ἀλλ᾽ ἐννόησον, ὅτι ὃ μὲν διάδολός
ἐστι" μάλιστα γὰρ ἂν ἐχεῖνο δειχθῇ, πάλιν τὰ νικη-
τήρια ἔσται μείζονα. Οὐ q&o ὃ εὔκολα ἐπιτάττων οὗ-
τος χηδεμὼν, ἀλλ᾽ ὃ συμφέροντα. "Exe xoi dese
φορτιχὰ ἐπιτάττουσι, xad δεσπόται πάλιν δμοίως δού-
λοις * ἀλλὰ διὰ τοῦτο οἵ μέν εἰσι πατέρες, οἱ δὲ δεσπό-

Ἧ..5..ἃὄἍ ^ M M c Y
EE ως xot λυμεῶνες xat

3 - M
ται" ἐχεῖνοι δὲ
πάντα τὰ ἐναντία. dod ὅτι xal ὥδονὴν ἔχει, δῆλον

9
ἐχεῖθεν. Ἔν τίσι A νομίζεις εἶναι τὸν ——
B3!
ἐν τίσι δὲ τὸν ἀνεξίχαχον xoi 1 πρᾶον; οὐχὶ τούτου μὲν ἣ
,
ψυχὴ ἐρημίᾳ τινὶ πολλὴν £j 0007, τὴν ἡσυχίαν ἔοιχεν "
, X c -
ἡ ἐχείνου δὲ ἀγορᾷ χαὶ θορύδῳ, ἔνθα πολλὴ ἣ χραυγὴ τῶν
2 , Mi , Nie / ^ ovy
ἀχολούθων xa χαμήλοις, xal ἡμιόνοις, καὶ ὄνοις, με-
- c , dX
γάλα τοῖς πος οὔσιν ἐμ δοώντων, ὥστε μὴ χαταπα-
Y - /
£y “ταῖς μέσαις πάλιν

τηθῆναι; οὐχ, ἣ ons τοιούτου
i ἐ

ἐστιν, ἔνθα νῦν μὲν ἐντεῦθεν ἀρ-
X

γυροχόπων, νῦν 2 lese τῶν χαλχοτύπων 6 ἦχος

τῶν πόλεων 'Eotxut
NI , ᾿ ε 1 2 / € wv.
πολὺς γίνεται, xal oi μὲν ἐπηρεάζουσιν, ol δὲ ἐπη-
2 VK c y
ρεάζονται; Αλλ᾽ ἣ τούτου χορυφῇ τινι ἔοιχεν ὄρους,
M M x M * Y -
λεπτὴν μὲν ἔχοντι τὴν αὔραν, χαθαρὰν δὲ τὴν ἀχτῖνα
, ^os M , , ο-ὉὝ D
δεχομένῳ, διειδὴ τὰ νάματα προχέοντι τῶν πηγῶν, xa
s M - 5 , δ ^^ , ^ -— J “
πολλὰς τῶν ἀνθέων προξαλλομένῳ τὰς χάριτας, τῶν
A , , M ,
ἐαρινῶν διμοίως λειμώνων τε χαὶ παραδείσων, χαὶ φυ-
- 3v , 3 x 2c DN
τοῖς χαὶ ἄνθεσι χομώντων xat * χαταῤῥύτοις ὕδασιν"
» ^N M x M M M
εἴ τις δὲ καὶ ἠχὴ γένοιτο, λιγυρὰ xot πολλὴν *xaca-
, e - / V aee Nos s ΕἸ X cos
Eqs τῶν ἀχουόντων τὴν dm H γὰρ ὄρνιθες
ᾧδιχοὶ ἄχροις τῶν δένδρων ἐφιζάνουσι τοῖς πετάλοις,
^
xoi τέττιγες, xol ἀηδόνες, xa χελιδόνες, συμφώνως
- , A
pav. τινὰ ἀποτελοῦσι μουσικήν" ἢ ζέφυρος ἠρέμα
M - b R4 ,
τῶν πετάλων τοῖς δένδροις προσπίπτων, πίτυς xal
/, M , , -
πεύχας συριζούσας, x«i χύχνους πολλάχις μιμεῖται "
/ M ,
ἢ λειμὼν ῥόδα προδάλλων xa κρίνα ἀλλήλοις προσχε-
, / p
χλιχότα χαὶ χυανίζοντα , χαθάπερ πέλαγος χυανὸν
Apr χυματούμενον δείχνυσι. Μᾶλλον δὲ πολλὰς εἰ--
X τς, ἢ
χόνας εὕροι τις ἄν. “Ὅταν μὲν γὰρ εἰς τὰ ῥόδα τις
τὸ Xe 7 ES d
ἀποδλέψη , τὴν (otv οἰήσεται χαθορᾶν " ὅταν δὲ εἷς τὰ
Ej , : Z e NM 5 M H
ἴα, θάλατταν χυματουμένην . ὅταν δὲ εἰς τὰ χρίνα,
^ EI , , bd y TA NM S -A] ,
τὸν οὐρανόν. Οὐ τῇ θέᾳ δὲ μόνον, οὐδὲ ὄψει τέρ-

limatiorem, servatam in pulcherrimo Cod. D., et ab
Erasmo pridem Latine expressam , plerumque quidem
repetiit post Morel. Mont£., integram vero, certe ab sesta
homilia, nos demum representamus vel in textu, vel in
annotatione. ]

* [χαταῤῥύτων conj. Douncus.]

a Codex unus χατασχευάξει; alter χατασχεδὰ
opportunior est lectio Editorum.

b Morel. ὄψει τέρπει τότε... σώματι αὐτῷ, τοῦ πρὸς τὸν
λειμῶνα ὁρῶντος, ἐχεῖνον μᾶλλον. Sed praestat lectio Savilii
et Manuscriptorum, quam sequimur, [ Imo alteram

Ez, sed

IN ACTA

E! 7 [4 Ὁ 23$ Ἃ M c , 5 m
ποιτο ἂν τότε ὃ τοιοῦτος, ἀλλὰ xai τῷ σώματι αὐτῷ.
"Exetvov γὰρ μᾶλλον ἀνίησί τε χαὶ ἀναπνεῖν ποιεῖ,
ὥστε νομίζειν ἐν οὐρανῷ μᾶλλον εἶναι, ἢ ἐπὶ γὴ

μ. ε Qxvo μ. ; ἢ £T γῆς.
"E m [ET d Jie s c 98 2. τω
ctt xal ἑτέρα τις ἠχὴ, ὅταν ὕδωρ ἀπὸ τῆς
ἀχρωρείας διὰ χαραδρῶν αὐτομάτως φερόμενον, χαὶ
ταῖς ὑποχειμέναις ψηφῖσιν ἠρέμα ἐπιψοφοῦν ἡσύχω
) Ü ἐχλύη τὰ μέλη ἡμῶν τῇ ἣδονῃ, ὥστε
χτύπῳ, οὕτως ἐχλύη τὰ μέλη ἡμῶν τῇ ἧἥδονῇ, ὥστ
xol ταχέως τὸν λυσιμελῇ τοῖς ὀφθαλμιοῖς ὕπνον ἐπά-
γειν. Ἡδέως ἠκούσατε τοῦ διηγήματος " τάχα xal
5 N / 5 , ᾿Ἀλλὸ , - - ,
ἐρασταὶ γεγόνατε ἐρημίας. ὰ ταύτης τῆς ἐρημίας
eM - - , E T aie - ACA I
ἡδίων πολλῷ τοῦ μαχροθύμου ἣ ψυχή. Οὐ γὰρ ἵνα
p , )1 DIL N
λειμῶνα ὑπογράψωμεν, οὐδ᾽ ἵνα πρὸς ἐπίδειξιν τὸν
λόγον ἀγάγωμεν, ταύτης ἡψάμεθα τῆς εἰκόνος - ἀλλ᾽
ἵνα διὰ τῆς ὑπογραφῆς “ ἰδόντες, ὅση τῶν μακροθύμων
΄“ ρον M Ne αν νὰ δον, 05 ,
ἣ ἡδονὴ, καὶ ὅτι πολλῷ ἀνδρὶ μαχκροθύμῳ συγγινόμιενος
» 3 C. X 22 - ^ , € /
ἄν τις καὶ ἥδοιτο χαὶ ὠφελοῖτο, ἢ τοιούτοις Op. aac
, m
χωρίοις,τούτους μεταδιώχητε “Ὅταν γὰρ μηδὲ πνεῦμα
* Ns sari , "ER τ ow. δὴ) ὦ /
σφοδρὸν ἀπὸ ταύτης ἐξέρχηται τῆς ψυχῆς, ἀλλ᾽ ἥμεροί
τινες λόγοι χαὶ προσηνεῖς, χαὶ ὄντως ἐχεῖνο τὸ τοῦ
ζεφύρου “ ἤρεμον εἰχονίζοντες, καὶ παραινέσεις, οὐδὲν
c N
μὲν ἔχουσαι στῦφον, τοὺς δὲ ὄρνιθας τοὺς ᾧδιχοὺς μι-
μούμεναι πῶς οὐ τοῦτο βέλτιον: Οὐ γὰρ σώματι
c E
προσπίπτει τοῦ λόγου ἣ αὔρα, ἀλλὰ ψυχὰς ἀνίησιν.
, &
Οὐχ ἂν ἰατρὸς πυρέττοντα ἄνθρωπον οὕτω ταχέως

ΕῚ /vY Ὁ e "5 € "^N ^c € 5
ἀπαλλάξειε τοῦ πυρετοῦ, Ót οἱασδήποτε σπουδῆς, ὡς

μαχρόθυμος ἀνὴρ χαὶ ὀργίλον καὶ χαιόμενον ὑπὸ τῆς
ὀργῆς λαδὼν, χαταψύξειε διὰ τοῦ πνεύματος τῶν oi-
χείων λόγων. Kai τί λέγω ἰατοὺν ; Οὐδὲ σίδηρος πε-
πυρωμένος χαὶ ὕδατι βαπτόμενος οὕτω ταχέως τῆς
θέρμης * ἀφίσταται, ὡς εἰς βακχρόθυμον ψυχὴν ἄνθρω-
πὸς ὀργίλος ἐμπεσών. Καθάπερ δὲ ἐπὶ τῆς ἀγορᾶς, εἰ
εἰσέλθοιεν quot ὄρνιθες, χαὶ λῆρος εἶναι δοχοῦσιν"

οὕτω δὴ χαὶ τὰ παραγγέλματα τὰ ἡμέτερα, εἰς ψυχὰς δὴ

» / 5 7 » € NW -i 7ὔ H e
dxpoyóÀouc ἐμπίπτοντα. Ἄρα ἡδίων ἐπιείχεια χολῆς
M 3 , M 5 DU , 5 M M ky
xai θρασύτητος. Kat οὐ τοῦτο μόνον, ἀλλὰ τὸ μὲν ὃ
διάδολος, τὸ δὲ ὃ Θεὸς ἐπέταξεν. “Ορᾶτε, ὅτι οὐχ
ἁπλῶς εἶπον, ὅτι εἰ καὶ μὴ διάδολος ἦν x«l Θεὸς,
€
0

μὲν γὰρ καὶ ἑαυτῷ ἡδὺς, καὶ τοῖς ἄλλοις ὠφέλιμος *

Aw US: E c
αὐτὰ τὰ ἐπιτάγματα ἱκανὰ ἦν ἡμᾶς ἀποστῆσαι.

ὃ δὲ xa ἑαυτῷ ἀηδὴς, χαὶ τοῖς ἄλλοις βλαόερός. Οὐ-
δὲν γὰρ ἀτερπέστερον ἀνθρώπου χολῶντος, οὐδὲν φορ-
τικώτερον, οὐδὲν ἐπαχθέστερον, οὐδὲν αἰσχρότερον,
ὥσπερ οὖν τοῦ οὐχ εἰδότος χολᾶν οὐδὲν ἥδιον. Θηρίῳ
- , “Ὁ 59 , 3 , 3 - M) N
συνοιχεῖν χάλλιον, ἢ ἀνθρώπῳ τοιούτῳ. Exeivo μὲν γὰρ

3

ΝᾺ [:4 c “Ὁ 7 Χ 5 c /
ἐπειδὰν ἅπαξ ἡμερωθῇ, φυλάττει τὸν αὐτοῦ νόμον"

exhibent quatuor Codd. nostri, tres ita (4. B.C.) ut
addant ἐν ante τῷ σώμ., et posita interpunctione post
ὁρῶντος, preter B. cum quarto omittant γάρ post μᾶλ-
42». Harum quidem varietatum nulla multum profici-
mus, sed Savilii scriptura et ipsa incommoda , nec nisi
ex uno Cod. Nov. Coll. ducta, dubium non est quin

APOSTOLORUM.

65

et respirat; ita ut se in celo potius esse putet ,
C quam in terra.

HOMIL. VI.

4. Est et alius sonus, cum aqua ex cacumine
defluens per przcipitia sponte fertur, et subjectis
silicibus leniter obstrepit, sicque membra nostra
voluptate relaxat, ita ut somnum membra sol-
ventem conciliet. Narrationem libenter audistis ;
hincque forte injectus vobis est solitudinis amor.
Sed hac solitudine multo suavior est patientis

p anima. Non enim ut pratum describeremus , ne-
que ut ad ostentationem verba funderemus, hanc
aggressi sumus imaginem; sed ut per hanc de-
scriptionem videntes , quanta sit patientium vo-
luptas, et quod multo suavius utiliusque sit
cum viro patiente et mansueto versari, quam in
hujusmodi locis degere, hos sequeremini. Cum
enim neque ventus vehemens a tali anima egre-
diatur, sed benigni mansuetique sermones zephyro
placido similes, et admonitiones nihil asperum
habentes, sed aves illas cantatrices imitantes :
quomodo hoc non melius fuerit? Non enim cor-

E pori accidit sermonis aura, sed animas reficit.

Non tam cito medicus qualibet adhibita cura a

febri liberaverit, ut vir patiens iracundum οἱ
excandescentem spiritu verborum suorum refrige-
rabit. Ecquid de medico loquor? Ne ferrum qui-
dem ignitum in aquam immissum , tam cito calo-
rem amittit, ut iracundus in mansuetum incidens.

Sicut autem si in forum ingrediantur cantillantes

aves, nuge esse videntur : sic quoque prccepta
nostra in animas iracundas immissa. Ergo sua-
vior est mansuetudo ira et temeritate. Neque hoc

A tantum, sed hoc diabolus, illud Deus praecepit. Vi-
dete, me non sine causa dixisse, etiamsi nec diabo-
lus nec Deusesset, haec tamen praecepta satis fore ad
nos abducendos. Mitis enim homo et sibi suavis et
alusutilis est; iracundus vero et sibi insuavis, et
alus noxius. Nihil enim ingratius homine ira-
cundo, nihil onerosius, molestius, turpius ; uteo qui
irasci nescit, nihil. jucundius. Cum fera habitare
melius est , quam cum tali homine. Fera namque,
quando semel cicuratur, suam servat legem;
illum autem quoties placaveris, toties iterum ef-

Β feratur; sibi enim. habitum talem semel consti-

correctori debeatur.)

* [ Ita Commel. et D. Ceteri ἔδητε.]

4 [A.B. C. ἤρεμον καὶ ἡσύχιον μιμεῖται, xoà παραιν.
οὐδὲν (οὐδένα A. B.) μὲν ἐχούσας (ἐχούσαις Ἀ.) τῦφον , τοὺς
δὲ.... μιμουμένη.

* Editi ὑρίστατοι. Mss. recte ἀφίσταται.

Iracundo
nihil ingra-
tius.

64 S. JOANNIS CHRYSOST.
tuit. Sicut enim dies serenus et lztus, et hiems
admodum tristis , contraria sunt : ita iracundi
et mansueti anima. Àt nondum ea , quz in alios
manant incommoda, sed qua sibi ipsis inferunt
videamus. Atqui hoc non parvum est damnum,
alium. damno afficere : verum interim illud. con-
sideremus. Quis carnifex sic latera dilacerare po-
terit? qui verua ignita sic corpus transfigere ἢ
quis furor ita a sana mente excutit, ut ira et furor?
Multos novi qui ab iracundia in morbos incide-
runt : he sunt gravissime omnium febres. Quod
si corpus ita labefactent, animam cogita. Ne ratio-
cineris, quia non vides ; sed cogita, quod si is
qui malitiam concipit ita leditur, id quod ille
pariet quantum damnum afferet? Multi oculos
perdiderunt, multi in gravissimos incidere mor-
bos. Qui vero fortiter tolerat , omnia facile feret.
Attamen licet tam onerosa przecipiat, et horum
mercedem gehennam proponat, licet ille diabolus
sit, et salutis nostre inimicus, magis illi obtem-
peramus, quam Christo Servatori, benefactori,
et talia dicenti, qua et suaviora, et utiliora sunt ,
nobisque et contubernalibus magna bona confe-
rant. Nihil ira pejus, dilecte, et intempestivo
furore : non fert longam moram ; acutus est mor-
bus. Sape quis verbum ex ira profert, quod ut
reparet, tota vita opus habet ; et aliquid operatur,
quod totam ejus vitam subvertat. Quod autem
gravissimum est, brevi tempore, uno opere,
uno verbo sepe aeternis privamur bonis, innume-
rosque nobis parimus labores. Quamobrem rogo,
omnia faciamus, ut hanc feram frenemus. Cate-
rum hec de mansuetudine et ira dicta sint. Si
quis vero alia sermone tractet, ut avaritiam et
despectum pecuniarum , lasciviam et castitatem ,
invidiam et mansuetudinem, illaque mutuo con-
ferat , alia quoque discrimina sciet. Vidistis, quo-
modo ex praceptis tantum et Deus et diabolus
internoscantur ? Obtemperemus ergo Deo, ne-
que nos in barathra conjiciamus ; sed dum tem-
pus est, abluamus omnia que animam fcdant,
ut aeterna consequamur bona , gratia et benignitate
Domini nostri Jesu Christi , quicum Patri unaque ,.
Spiritui sancto gloria , imperium , honor, nunc A
et semper , et in secula saeculorum. Amen.

a Unus ἐχθηριοῦται᾽ πλὴν εἰ μὴ εἰς ἕξιν.
b Hac, ἕτερα ἀλλήλων εἰσί, desunt in uno Cod.

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

τοῦτον δὲ ὁσάκις ἂν ἡμερώσης, πάλιν "ἐχθηριοῦται;
y
ἅπαξ εἷς ἕξιν ἑαυτόν τινα τοιαύτην χαταστήσας. Ka-
, à] ,
θάπερ γὰρ ἡμέρα λευχὴ xo φαιδρὰ, καὶ χειμὼν γέμων
E e n
πολλῆς τῆς χατηφείας, " ἕτερα ἀλλήλων εἰσίν - οὕτως
, Ἢ
m , p D
ἣ τοῦ ὀργιζομένου ψυχὴ xol τοῦ ἐπιεικοῦς. Ἀλλὰ
, hj -
μήπω τὰ τοῖς ἄλλοις ἴδωμεν βλαδερὰ συμδαίνοντα,
M N - τ
ἀλλὰ τὰ ἑαυτοῖς * καίτοι xai τοῦτο οὗ μιχρὰ βλάδη,
€ , ^ om , A 2 A , D τ
ἑτέρῳ τι δοῦναι χαχόν πλὴν ἀλλὰ τέως τοῦτο σχοπῶ-
II PER. 1 e fe NATA -
μεν. Ποῖος δήμιος πλευρὰς οὕτω χαταξᾶναι δυνήσεται:
τίνες ὀδελίσχοι πεπυρωμένοι διέπειραν σῶμα; ποία
μανία οὕτως ἐχστήσειεν ἂν τῶν χατὰ φύσιν φρενῶν,
ὡς ὀργὴ χαὶ παραπληξία: Οἰδα πολλοὺς ἀπὸ ὀργῆς
γόσους τεχόντας. Καὶ οἵ χαλεποὶ τῶν πυρετῶν, μά-

i

IN AL 5 NES - er , 3
λιστα οὔτοι εἰσιν. Εἰ 6€ GOU.X QUTC) λυμαίνονται, εν-

νόησον τὴν ψυχήν. Μὴ γὰρ λογίση, ὅτι οὐχ δρᾶς"
- b

2 213 / e , M H e
ἀλλ᾽ ἐννόησον, ὅτι cl τὸ δεχόμενον τὴν χαχίαν οὕτω

,

/ P H ^ € ^J L
βλάπτεται, τὸ τίχτον πόσην ἂν ὑποδέξηται βλάδην;
Πολλοὶ τοὺς ὀφθαλμοὺς ἀπώλεσαν, πολλοὶ εἰς νόσον

,
βαρυτάτην κατέπεσον. Ὃ μέντοι φέρων γενναίως,
, € , 5 L 5 » dg M c
πάντα ὑποστήσεται εὐχόλως. Ἂλλ᾽ ὅμως xot τοιαῦτα
, -
ἐπιτάττει φορτιχὰ, xal τούτων μισθὸν ἡμῖν τίθησι
M , ES DRE m A , 5 ME] M τω
τὴν γέενναν. Καὶ διάδολός ἐστι xat ἐχθρὸς τῆς σωτη-
lac τῆς ἡμετέρας, καὶ μᾶλλον τούτῳ πειθόμεθα ἢ
ρίας τῆς ἡμετέρας, xol μᾶλλ τῷ πειθόμε
τῷ Χριστῷ, Σωτῆρι ὄντι xai εὐεργέτη, καὶ τοιαῦτα
λέγοντι, ἃ χαὶ ἡδίω χαὶ ὠφελιμώτερα χαὶ γρησιμώ-
yOVt US Paten ΦΕΡΕ aH, Jupuna
, M m - -
τερά ἐστι, καὶ ἡμᾶς xal τοὺς συνόντας ἡμῖν ὠφελεῖ
à] T 5N E] τ - » Α 28
τὰ μέγιστα. Οὐδὲν ὀργῆς χεῖρον, ἀγαπητὲ, οὐδὲν
7 m - - ΩΝ m
ἀχαίρου θυμοῦ * οὗ δεῖται πολλῆς τῆς ἀναύθολῆς - ὀξὺ
a* , ΩΣ e
τὸ πάθος ἐστί. Πολλάχις xoi ῥῆμα ἐξέδαλέ τις ὑπὸ

c

c Y , - ,
θυμοῦ, οὗ εἰς τὴν θεραπείαν δλοχλήρου δεῖται βίου"
M 5 , / ^ E 5 τ X M 3 ὦ !
καὶ εἰργάσατό τι, ὃ πᾶσαν αὐτοῦ τὴν ζωὴν ἀνέτρεψε.
Y Y Y - ei ' E -
Τὸ γὰρ χαλεπὸν τοῦτό ἐστιν, ὅτι καὶ ἐν βραχεῖ χαιρῷ,
WP c * PR X Dl
xai διὰ μιᾶς πράξεως, καὶ Or ἑνὸς ῥήματος μόνον τῶν

, m 7 -
αἰωνίων fuc πολλάχις ἐξέδαλεν ἀγαθῶν, xot μυ-
7 , / ^ -
ρίους ἐχένωσε πόνους. Διὸ παραχαλῶ, πάντα ποιεῖν,
c Y / τω ἮΝ ga Y
ὥστε τὸ θηρίον τοῦτο χαλινοῦν. “᾿Αλλὰ ταῦτα μὲν
M 5 , ^ -» 5 NM M Ν᾽ »"

περὶ ἐπιειχείας xoi θυμοῦ " εἰ δὲ xai τὰ ἄλλα τις
5. ES / o , T7 - ti € TT
τροχειρίσαιτο τῷ λόγῳ, οἷον πλεονεξίαν, ὑπεροψίαν

" τ LE , Z , T , Ἢ F n
χρημάτων, ἀσέλγειαν, σωφροσύνην, φθόνον, χρηστὸ-
SE Σ , A y^ » y €" £z
τητα, xa ἀντεξετάσοι, xat ἄλλο εἴσεται ἔτι διάφορον.
ον M το A
E πῶς ATO τῶν προσταγμάτων μόνον δ μὲν
^ '
Θεὺς, 6 δὲ

c M
τῷ Θεῷ, xal μὴ εἰς βάραθρα ἑαυτοὺς ἐμόάλωμεν,

E! ,
διάδολος ὧν δείκνυται; Πειθώμεθα τοίνυν

2A c , M M , ΕἸ 4 , θ M M

ἀλλ᾽ ἕως ἐστὶ χαιρὸς, πάντα ἀπονυψώμεθα τὰ τὴν
M hd c

ψυχὴν λυμαινόμενα, ἵνα τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν ἐπιτύ--

χωμεν, χάριτι χαὶ φιλανθρωπία τοῦ Κυρίου ἡμῶν

"LL. X c δι. τα “ Ἀν ΠΡ τ Τ

Izcoü Χριστοῦ, μεθ᾽ οὗ τῷ Πατρὶ ἅμα τῷ ἁγίῳ
, LE d , M τὺ

Πνεύματι δόξα, κράτος. τιμὴ, νῦν xoi ἀεὶ, xo εἰς

τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

IN ACTA APOSTOLORUM.

HOMIL. VII. 65

M ———————————————————————————————————————————————————————————À

OMIAIA ζ΄.

, , A
᾿χούσαντες δὲ τοὺς λόγους τούτους, χατενύγησαν τὴν
DT EX. E X b , M ^ À
χαρδίαν, εἶπον τε πρὸς τὸν Πέτρον χαὶ τοὺς λοι-
^ » " 4 , *,j ΝΜ ὃ 57 λῳ LY
ποὺς ἀποστόλους * τί ποιήσωμεν, ἄνδρες ἀδελφοί:

ὔ , el το
ὋὉρᾶς, ὅσον ἐστὶν ἐπιείκεια * ἀγαθόν; Αὕτη μᾶλ-
bh X MN E “- à
λον τῆς σφοδρότητος τὰς χαρδίας χαταχεντεῖ τὰς
, ἢ t Ζ NIS M " -ὰ 7 /,
ἡμετέρας, καὶ ὀξυτέραν διδωσι τὴν πληγήν: Καθάπερ
- / c : d
γὰρ ἐπὶ τῶν ἐσχιῤῥωμένων σωμάτων ὃ πλήττων οὐχ
- Ν , ^ Νῃ, NU
οὕτω ποιεῖ τὴν αἴσθησιν σφοδράν * ἂν δέ τις αὐτὰ μα-
“ , τς X 2 , s , HP
λάξη πρότερον, xol ἁπαλὰ ἐργάσηται, τότε νύττει
ei M cm , à
σφοδρότερον οὕτω δὴ xoi ἐνταῦθα πρότερον δεῖ μα-
Y Y EIS
λάξαι xai τότε νύξαι. Νίαλάττει δὲ, οὐ θυμὸς, οὐδὲ
7 , , -
χατηγορία σφοδρὰ, οὐδὲ ὀνείδη, ἀλλ᾽ ἐπιείκεια - ἐκεῖ-
A , ez NX ^3
νος μὲν γὰρ xai ἐπιτείνει τὴν πώρωσιν, αὕτη δὲ ἀναι-
- , /, ,
psi. Ὥστε ἂν ἐθέλης χαθάψασθαί τινος ἠδικηκότος,
-- τ , "m J σ
μετὰ πολλῆς τῆς πραότητος αὐτῷ προσφέρου. “Ὅρα
Ὁ E - , N ET
γοῦν χαὶ ἐνταῦθα τί ποιεῖ * ἀνέμνησεν αὐτοὺς τῶν οἱ-
S d M ^Y /
χείων τολμημάτων πράως, χαὶ οὐδὲν mpocíÜnxsv:
*5 € “Δ Y ; eO
εἶπε τοῦ Θεοῦ τὴν δωρεὰν, ἐπήγαγε τὴν χάριν μαρ-
^ - / Aun, , M
τυροῦσαν τοῖς γεγενημένοις, xal ἔτι περαιτέρω τὸν
, PI 4 3 4 . € 14 ss 5 ἜΤΕΙ
λόγον ἐξήγαγεν. ᾿Ηδέσθησαν τοῦ Πέτρου τὴν RR
- , ^, D
χειαν, ὅτι τοῖς τὸν Δεσπότην αὐτοῦ σταυρώσασι xal
, 5 ὦ b m ? ps M JJ c 1).
κατ᾽ αὐτῶν P φονῶσιν, £v τάξει πατρὸς xal διδασχάλου
we - , ΗΠ
χηδεμονιχοῦ διελέγετο. Οὐχ ἁπλῶς ἐπείσθησαν, ἀλλὰ
χατέγνωσαν ἑαυτῶν * ἦλθον εἷς αἴσθησιν τῶν γεγενη-
7. 3 V 25. ὦ 2 - ; € Ν ᾿ Y
μένων. Οὐ γὰρ ἀφῆχεν αὐτοῖς ἀρθῆναι τὸν θυμὸν, xal
eo e q M M m ,
ἐπισχοτῆσαι τῇ διανοίᾳ - ἀλλὰ διὰ τῆς ταπεινοφροσύ--
, N M 2 /
νης ὥσπερ τινὰ σχεδάσας ἀχλὺν τὴν ἀγανάχτησιν,
/ M hj [:4 »
οὕτως ἔδειξε τὸ τετολμημένον. Καὶ γὰρ οὕτως ἔχει,
e τι € - [EE / 0 5. 5 1 e
ὅταν εἴπωμεν ἡμεῖς, ὅτι ἠδιχήμεθα, Exelvot πειρῶν--
"9T [«] , 5^ , e » I cT
ται δεῖξαι, ὅτι 00x. ἠδικήχασιν * ὅταν εἴπωμεν ἡμεῖς,
΄ es -
ὅτι οὐκ ἠδικήμεθα, ἀλλ᾽ ἠδικήχαμεν μᾶλλον, ἐχεῖνοι
c e, , ,
τὸ ἐναντίον ποιοῦσιν. “Ὥστε εἰ βούλει τὸν ἠδικηκότα
- E , 5 ν.. - ᾽
εἰς ἀγῶνα ἐμδαλεῖν, μὴ κατηγορήσης αὐτοῦ, ἀλλ
» , , ,
ἀγώνισαι, χἀχεῖνος χατηγορήσει. Φιλόνειχον γάρ ἐστι
M / c 2 , ΟΣ c , » ,
τὸ γένος τῶν ἀνθρώπων. ᾿Γοῦτο ὃ ΠΕέτρος ἐποίησεν.
5 , » e ^ M ὦ 1) ).5 1i E] 401
Οὐ κατηγόρησεν αὐτῶν σφοδρῶς, ἀλλὰ xa ἐπειράθη
)! E) , c.c / M NN fv NDA
σχεδὸν ἀγωνίσασθαι “ἡμέρως χατὰ τὸ δυνατόν " διὰ
ες 5,5 , "m τ A , á£Íee
τοῦτο αὑτῶν χαθίχεται τῆς Ψυχῆς. Καὶ πόθεν δῆλον,
e , Ξ 3 bi m" € , E Τί x ,
ὅτι χατενύγησαν; Ἀπὸ τῶν ῥημάτων αὐτῶν. Τί γάρ
LÀ 14 ^ /
φασι; Τί ποιήσωμεν, ἄνδρες ἀδελφοί; Οὺς πλάνους
οτω τω A m
ἐχάλουν, ἀδελφοὺς νῦν χαλοῦσιν. Οὐχὶ τοσοῦτον ἕαυ-

? ἀγαθόν deest in Savil. ( Paulo ante idem et B. ποιῤ-
σομεν. Ceteri ποιήσωμεν. Similiter variant infra E.]

D

HOMILIA VII.

Car. II. v. 57. His autem auditis, compuncti
sunt corde, et dixerunt ad Petrum et ad
reliquos apostolos : Quid faciemus, viri fra-
tres?

1. Viden' quantum sit mansuetudo bonum?
Hac magis, quam vehementia quzlibet, corda
nostra compungit, et acutiorem infligit plagam.
Sicut enim qui obdurata corpora percutit, non tam
valide sensum afficit; sed si illa. prius emolliat,
tunc acrius pungit : ita et hic prius oportet emol-
lire, et tunc pungere. Emollit autem, non ira, non
vehemens accusatio, non convicium; sed mansue-
tudo : furor enim auget morbum, mansuetudo eli-
minat. Itaque si velis quempiam, qui te lzeserit,
corripere, illum cum mansuetudine magna aggre-
dere. Vide enim hoc loco quid faciat : mansuete
illis facinora sua in mentem revocat, et nihil ad-
jicit; Dei donum enarrat, addit gratiam in rerum
gestarum testimonium , et ulterius sermonem
producit. Reveriti sunt Petri mansuetudinem, quia
iis, qui Dominum suum crucifixerant, et contra
ipsos cadem spirabant, quasi pater et magister
bene affectus loquebatur. Nec simpliciter morem
gesserunt, sed etiam se ipsos damnarunt : in sen-
sum venerunt eorum quz fecerant. Non enim per-
misit illos furore corripi, et mente obtenebrari ;
sed per humilitatem, dissipata quadam indigna-
tionis nebula, sic facinus illud ipsis reprzsentavit.
Res enim sic usuvenit : quando quibusdam dici-
mus nos lzsos fuisse, illi conantur demonstrare se
non lesisse; cum vero dicimus nos non lzsos
fuisse, sed potius lesisse, illi contra nituntur.
Itaque si velis eum, qui injuste egit, in agonem
conjicere, ne accuses illum; sed pro illo decerta,
et ille sese accusabit. Contentiosum enim est genus
hominum. Hoc Petrus fecit : non illos vehementer
accusavit, sed conatus est quantum poterat illos
mansuete defendere; ideoque illorum animos per-
strinxit. Et undenam liquet illos compunctos fuis-
se? Ex ipsorum verbis. Quid enim dicunt ὃ Quid
faciemus, viri fratres ? Quos deceptores voca-
bant, fratres nunc appellant; non quod se ipsis

b AL. φωνῶσι.
ς ἡμέρως deest in uno Codice,

Mansue-
do quantum
bonum.

66

exaquarent, sed quod illos ad sui amorem et cu-
ram pertraherent. At alioquin, postquam illos sic
appellare dignati fuerant, et dixerant, Quid fa-
ciemus? non statim dixerunt : Érgo penitentiam
agamus ; sed se illis permiserunt. Quemadmodum
quis in naufragio vel in morbo gubernatorem vel
medicum conspiciens, omnia illi concedit ipsique
obtemperat, ita et hi confessi sunt se in extremis
positos nullam salutis spem habere. Et perpende :
non dixerunt, Quomodo salvi erimus ; sed, Quid
faciemus ? Quid igitur Petrus? Rursus hic cum
ommes interrogarentur, ipse respondet, 38. .Pce-
nitentiam agite, dicens, et baptizetur unusquis-
que vestrum in nomine Jesu Christi. Nondum
dicit, Credite; sed, Baptizetur unusquisque ve-
strum. Hoc enim in baptismate accipiebant. Dein-
de lucrum ostendit : {πὶ remissionem peccato-
rum; et accipietis donum Spiritus sancti. Si
donum accepturi estis, si remissionem habet ba-
ptisma, cur cunctamini? Deinde probabiliorem
reddens sermonem, subjunxit : 99. /obis enim
est repromissio. Manc et hic, quam superius di-
xerat. Et filiis vestris, inquit. Igitur majus est
donum, quando bonorum etiam haeredes habent.
Et omnibus, inquit, qui longe sunt. Si nsqui
longe, multo magis vobis qui prope. Quoscumque
advocaverit Dominus Deus noster. Vide quando
dicat, Jis qui longe sunt. Quando vidit illos sibi
proprios et sese damnantes. Anima enim quando
seipsam damnaverit, non ultra poterit invidere.
10. .4liis etiam verbis plurimis testificatus est,
et exhortabatur, dicens. Vide illum ubique bre-
viter loquentem, non ambitiosun, non ostentato-
rem. Testificatus est, inquit, et exhortabatur,
dicens. Hac perfecta. doctrina est, qua hinc ti-
morem, inde amorem habet. Saleamini a gene-
ratione ista prava. Nihil de futuris, sed de prz-
sentibus dicit, quibus maxime moventur homi-
nes : ostenditque przdicationem et a presentibus
et a futuris eruere malis. 41. Qui ergo libenter
acceperunt sermonem ejus, baptizati sunt : et
apposite sunt in die illa anime circiter tria
millia. Quam putas hoc, magis quam signum apo-
stolos recreasse? 42. Erant autem perseverantes
unanimiter in doctrina apostolorum, et com -
municatione. Du: virtutes, οἱ quod. persevera-

S. JOANNIS CHRYSOST.

a Alii ἐν τοῖς ἐσχάτοις χαχοὶς ὄντας. (Mox Editi et re-
centiores Codd. A. B. C. τί ποιήσομεν; πάλιν ἐνταῦθα ὃ
Πέτρος.... μετανοήσατε, φησί. Secuti sumus ἔχθοσιν Co-
dicis D., quam οἱ Erasmus interpretalione sua ex-
pressit ].

* [ Ita D. et Erasm. Editi et Codd. A. B. C. ἡ ἐπαγ-

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

N [4 7, e "S , E] ,
τοὺς παρεξισάζοντες, ὅσον εἰς φιλοστοργίαν ἐπισπω-
VN ^ J δ ^
μενοι xal χηδεμονίαν. Ἄλλως δὲ, ἐπειδὴ αὐτοὶ χατη-
Σ' - , X τ
ξίωσαν τοῦτο χαλέσαι αὐτοὺς, xat φασι, Τί ποιήσωμεν;
3 *5 ?04 3 eo - NUS EE
οὐχ εἶπον εὐθέως: οὐχοῦν μετανοῶμεν " ἀλλ΄ ἐπέτρε
iN ἘΞ - ,
ψαν ἑαυτοὺς αὐτοῖς. Καθάπερ ἐν ναυαγίῳ τις γενόμε-
ν A 3 , EN ἘΞ ur 25^ δ ^ - ΣΤῈΣ bi
og 7j ἐν νόσῳ, τὸν χυδερνήτην ἰδὼν ἢ τὸν ἰατρὸν,
, , e— - f
πάντα αὐτῷ παραχωρεῖ τε xoi πείθεται " οὕτω χαὶ
ΣΦ e ) JE actam ἐν » e ' '
οὗτοι ὡμολογήχασιν * ἐν ἐσχάτοις ὄντας ἑαυτοὺς, xa
αὐ ϑὺν f , EI
οὐδὲ ἐλπίδα σωτηρίας ἔχοντας. Kot ὅρα. Οὐχ εἰπον "
- - Η , / E
πὼς σωθῶμεν; ἀλλὰ, Τί ποιήσωμεν; Τί οὖν ὃ
, , m , -
Πέτρος ; Πάλιν ἐνταῦθα πάντων ἐρωτηθέντων, ἐχεῖ-
2 , , , ^
νος ἀποχρίνεται, Νετανοήσατε ; λέγων, καὶ βαπτι-
y. da € m EJ M -» ᾽ , bj -» D
σθήτω ἕχαστος ὑμῶν ἐπὶ τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ Χριστοῦ.
- Y , z ,
Καὶ οὔπω λέγει, ὅτι πιστεύσατε * ἀλλὰ, Βαπτισθήτω
ci c vm» E" D P
&xacoc ὑμῶν. Τοῦτο γὰρ ἐν τῷ βαπτίσματι παρέλα--
3 N
6ov. Εἶτα δείχνυσι xat τὸ κέρδος - Εἰς ἄφεσιν ἅμαρ-
Ὁ M , X D
τιῶν * χαὶ λήψεσθε τὴν δωρεὰν τοῦ ἁγίου Πνεύματος.
2 t€ M , 3
Ei δωρεὰν λήψεσθε, si ἄφεσιν ἔχει τὸ βάπτισμα, τί
E » ' d --
μέλλετε; Εἶτα πιθχνὸν τὸν λόγον ποιῶν, ἐπήγαγεν"
γ᾽ - 7 E] , D
Ὑμῖν γάρ ἐστιν ἣ ἐπαγγελία. * Ταύτην xoi ἐνταῦθα
΄ὔ ^ 3 3 x -
λέγει, ἣν εἶπε καὶ ἄνω διαλεγόμενος. Καὶ τοῖς τέχνοις
€ v , Led , jN - D
δυῶν, φησί. Οὐχοῦν μείζων f, δωρεὰ, ὅταν τῶν ἀγαθῶν
^ , E ΄ “ἢ τῶ E
xai χληρονόμους ἔχωσι. Καὶ πᾶσι, φησὶ, τοῖς εἰς μα-
, 2114 - 2 M c e - -
χρᾶν. Et Τοῖς εἰς μαχρὰν, πολλῷ μᾶλλον ὕμῖν τοῖς
, , d, E. , - m
ἐγγύς. Ὅσους ἂν προσχαλέσηται Κύριος 6 Θεὸς ἡμῶν.
7 ,ὔ , Ἢ.» tj 7
Ορα πότε λέγει, Τοῖς εἰς μαχράν. “Ὅτε αὐτοὺς εὗρεν
E] Lx , 5 y n , . ^ LT M
χειωμένους xai χατεγνωχότας ἑαυτῶν: Wy? γὰρ
d. ε A AN , iy - M
ὅταν ἑαυτὴν χαταδιχάση, οὐχέτι φθονεῖν δύναται.
Cy... 7 J ,
Ἑτέροις τε λόγοις πλείοσι διεμαρτύρατο xod παρεχά-
EE, d » v πα
λει, λέγων. “Ὅρα αὐτὸν πανταχοῦ ἐπιτέμνοντα, xal
Ll ^ - 7 “4 5 ^ ᾿ οῸὖῪ ͵ὔ
οὐ φιλοτιμούμενον, οὐδὲ ἐπιδειχτιῶντα. Διεμαρτύ-
ES anui ὐχαΐο νῦν
pato, φησὶ, xai παρεχάλει, λέγων. ᾿Ἀπηρτισμένη αὕτη
^ 8 , M Y ,ὕ
διδασκαλία, τὸ μὲν φόδου, τὸ δὲ ἀγάπης ἔχουσα. Σώ-
4. 0 N € .- τω 5 , s
θητε, ἀπὸ τῆς γενεᾶς τῆς σχολιᾶς ταύτης. Οὐδὲν περὶ
^ , M ^N cT 7
μελλόντων φησὶν, ἀλλὰ περὶ τῶν παρόντων, οἷς Xo
, N
μάλιστα ἐνάγονται ἄνθρωποι καὶ δείκνυσιν, ὅτι τὸ
, Ἁ -» , m
χήρυγμα χαὶ τῶν παρόντων χαὶ τῶν μελλόντων ἀπαλ-
λάττει χαχῶν. Οἱ μὲν οὖν ἀσμένως “ἀποδεξάμενοι
b! , » - 5 , M /, Ὁ
τὸν λόγον αὐτοῦ, ἐδαπτίσθησαν- χαὶ προσετέθησαν τῇ
2e τῇ 2. T d. M SEI -- Ἂ Ἢ Ho zi EST
ἡμέρᾳ ἐχείνῃ ψυχαὶ ὡσεὶ τρισχίλιαι. Πῶς οἴει τοῦτο
Ν: , , e το
τοὺς ἀποστόλους ἀναχτήσασθαι μᾶλλον τοῦ σημείου ;
-» ^ Y m— Ἂ Lad Lb
Ἤσαν δὲ προσχαρτεροῦντες ὁμοθυμαδὸν τῇ διδαχῇ
— ἴω" M - ,ὕ 7
τῶν ἀποστόλων xal τῇ χοινωνία. Δύο ἀρεταὶ, xot τὸ
- RES "/. d ^ M
προσχαρτερεῖν, χαὶ τὸ διμοθυμαδόν. “ Τοῦτο δέ φησι,
57]

J M J ^ c
ἵνα δείξη, ὅτι πολὺν χρόνον αὐτοὺς ἐδίδασχον. Καὶ τῇ

m , y M m c
χοινωνία, χαὶ τῇ χλάσει του ἄρτου. χαι τὴ προσευγ,.

πε χαὶ (εἶπε γὰρ καὶ Savil. sins γάρ A. B. C.) ἄνω
διαλ. Mox e D. sumsimus οὐχοῦν.
b Aliüi 4z1A12^4 vot; i775.

e Morel. solus δεξάμενοι.

d [Ita D.et Erasmus.Vulgo τῇ διδαχῇ τῶν ἀποστόλων,

φησί, πάλιν γὰρ αὐτοὺς ἐδίδασχον.]

IN

Πάντα xow?, πάντα μετὰ χαρτερίας * ἐποίο (
ἢ; τα μετὰ χαρτερίας “ ἐποίουν, φησί.
3 /, i , Q^ , mM Δ
Ἐγένετο δὲ πάσῃ ψυχῇ φόδος [τῶν πιστευσάντων],
πολλά τε
- m4 3:7 2 Y € ΩΣ / /
ἐγίνετο. Εἰκότως. Οὐ γὰρ ὡς τῶν τυχόντων κατεφρό-

9 ' - S! - - »
τέρατα χαι σημεια οιὰ τῶν ἀποστόλων

νουν, οὐδὲ τοῖς ὁρωμένοις προσεῖχον , ἀλλὰ πεπύρωτο
αὐτῶν ἣ διάνοια. ᾿Ἐπειδὴ δὲ ἄνωθεν ἦν πολὺς pov ὃ
Πέτρος, χαὶ ἐδείκνυ τὰς ἐπαγγελίας χαὶ τὰ μέλλοντα,
εἰχότως ἐξέστησαν τῷ φόῤῳ, χαὶ ἐμαρτύρει τοῖς λε-
γομένοις τὰ θαύματα. Καθάπερ οὖν ἐπὶ τοῦ Χριστοῦ
πρότερον σημεῖα, εἶτα διδασχαλία, εἶτα θαύματα"
δὲ οἱ πιστεύοντες ἦσαν ἐπιτο-
αυτὸ, χαὶ εἶχον ἅπαντα χοινά. Ὅρα εὐθέως ὅση f,
ἐπίδοσις. Οὐ γὰρ ἐν ταῖς εὐχαῖς μόνον ἣ χοινωνία,
δὲ ἐν τῇ διδασκαλίᾳ, ἀλλὰ xo ἐν τῇ πολιτείᾳ. Καὶ
τὰ χτήματα χαὶ τὰς ὑπάρξεις ἐπίπρασχον, καὶ διεμέ-
puov αὐτὰ πᾶσι, κόβει ἄν τις χρείαν εἶχεν. Ὅρα;
πόσος φόδος αὐτοῖς " ἐνεγένετο; Καὶ διαμερεϊανη αὐτά.
Καθότι ἂν τις
χρείαν εἰχεν. Οὐχ ἁπλῶς, * καθάπερ οἱ παρ᾽ “Ἕλλησι

er c^

οὕτω xai νῦν. Πάντες
^,
οὗ
Y
à

Τοῦτο εἰπε, τὸ οἰκονομικὸν δηλῶν.

φιλόσοφοι, οἵ μὲν ἄγῆχον τὴν Yn» οἱ δὲ εἰς θάλασσαν
ἔῤῥυ αν πολὺ χρυσίον, ὅπερ οὐχ dick Ἀρυμαάξῶν
ἦν, ἀλλὰ ponis xai "ἄνοια. ase γὰρ ἐσπούδασεν
ὃ διάῤδολος ἀεὶ τοῦ Θεοῦ τὰ χτίσματα διαδάλλειν, ὡς
οὐχ ἐνὸν χαλῶς χρήσασθαι etie. Καθ᾿ ἡμέραν τε
πρινεμερβεεῥοῦνξεξ δμοθυμαδὸν ἐν τῷ ἱερῷ. ᾿Ενταῦθα
τὸν τρόπον διδάσχει, xa0' ὃν τῆς spo vode ἀπέ-

λαυον.

^Y 3

Καὶ σχόπει, πῶς οὐδὲν ἐποίουν ἕτερον

- λ E] / 2 λ ex. - E 4 d z

οὐ μικρὸν, οὐ μέγα, ἀλλὰ τῷ ἱερῷ προσήδρευον. "Ace
/ / Y

γὰρ σπουδαιότεροι γεγενημένοι, xal περὶ τὸν τόπον

εὐλάδειαν πλείονα εἶχον. Οὐ γὰρ ἀπέσπων αὐτοὺς οἱ

ἀπόστολοι τέως, ὥστε μὴ βλάψαι. Κλῶντές τε xac

Ἰουδαῖοι,

οἶχον ἄρτον, μετελάμόανον τροφῆς ἐν ἀγαλλιάσει xol

ἃ

/, ^J, 2 οὖν v ΝΥ M y
ἀφελότητι χαρδίας, αἰνοῦντες τὸν Θεὸν, xol ἔχοντες
χάριν πρὸς
γων, χαὶ τὴν νηστείαν ἐνταῦθα σημαίνειν χαὶ τὸν
σχληρὸν βίον * τροφῆς γὰρ, οὗ τρυφῆς “ μετελάμθανον

ig Pone qupyesre DouwIe "pa po.

ον M , ,
᾿Εντεῦθεν, ἀγαπητὲ, μάνθανε, ὡς οὐχ ἣ τρυφὴ, ἀλλ᾽
ἣ τροφὴ τὴν ἀπόλαυσιν ποιεῖ" καὶ ὡς oi τρυφῶντες,

ὅλον τὸν λαόν. Tov ἄρτον ἐμοὶ δοχεῖ λέ-

* [Ita D. et Erasmus. In Ed:tis absunt verba ἐποίουν,
φησί. Mox eorumdem auctoritate inclusimus verba,
τῶν πιστευόντων, et infra ἀλλὰ πεπύρωτο dedimus, pro
ἄρα πεπ-]

Y [ ἐνεγένετο D., Savil. et al. Legebatur ἐγένετο. Paulo
post ex eodem D. mutasimus quod vulgo legitur : διε-

ACTA APOSTOLORUM.

HOMIL. Vit.

67

E rent, et quod unanimiter. Hoc autem dixit, ut
ostendat quod longo tempore illos docuerint. Et
communicatione, et fractione panis, et ora-
Lone. Omnia communiter, omnia cum perseve-
rantia fecerunt, inquit. 45. Fiebat autem. omni
anime [credentium] timor. Multa quoque pro-
digia et signa per apostolos fiebant. Merito.

s; Neque enim ut vulgares homines despiciebant,

À neque rebus sub aspectum cadentibus attendebant,
sed incensa erat mens eorum. Quia enim multa
superius verba fuderat Petrus, ostenderatque et
promissa et futura, jure metu correpti erant, et
signa dictis testimonium ferebant. Sicut igitur in
Christo primum signa, postea doctrina, deinde
miracula : ita et nunc. 44. Omnes autem. qui
credebant, erant pariter, et habebant omnia
communia. Vide, quantus statim profectus. Non
enim in orationibus tantum erat communicatio ,

B neque in doctrina solum, sed etiam in vitz pro-
bitate. ἀδ. Possessiones et substantias vende-
bant, et dividebant illas omnibus, prout cui-
que opus erat. Vide, quantus timor illis accidit.
Et dividebant eas. Hoc inquit, dispensationem
significans. Prout cuique opus erat. Non frustra,
quemadmodum apud Graecos philosophi , alii ter-
ram relinquebant, alii multum auri in mare pro-
jiciebant; quod. non pecuniarum contemtus erat ,
sed stultitia et insipientia. Semper enim studuit
diabolus, Dei creaturas ubique calumniari ; quasi
non posset quis bene uti pecuniis. 46. Quotidie
quoque perseverantes unanimiter in templo-
Hic modum docet, quo doctrina fruebantur.

2. Et perpende, quomodo nihil aliud facerent
Judaei , nec parvum, nec magnum , sed in templo
assidu essent. Nam utpote ferventiores facti, ma-

€ Jore erga locum erant reverentia. Neque enim illos
adhuc avellebant apostoli, ne ipsos lederent. Et
frangentes circa domos panem, sumebant ci-
bum cum exsultatione et simplicitate cordis,
4T. collaudantes Deum, et habentes gratiam
ad omnem plebem. Cum panem dicit, jejunium
mihi et austeram. vitam significare videtur : cibo
enim , non deliciis utebantur. Hinc disce , dilecte,
non deliciis, sed cibo nos suaviter frui ; et eos qui

μέριζον αὐτὰ, φησὶ, τὸ olx.]
a Alius χαθότι.
b Alius ἄνοια
ς Unus μετελάμϑανον ἐν ἀγαλλιάσει, φησίν. δρᾷς, ὅτι
ἡ τρυφὴ,

- ἐοπουῦασς γὰρ ὃ διάδολος.

aX.

68

deliciis fruuntur, in tristitia esse; qui vero non
fruuntur , in gaudio. Viden' Petri sermones , vite
temperantiam intulisse? Sic non potest exsultatio
esse sine simplicitate. Et quomodo , inquies, Za-
bebant gratiam ad omnem plebem ? Propter ea,
quz faciebant per eleemosynam. Ne enim atten-
das, quod principes sacerdotum ob invidiam et
livorem insurgerent in illos , sed quod gratiam ha-
berent ad plebem. Dominus autem augebat quo-
tidie eos, qui salvi fierent in Ecclesia. Omnes
autem credentes simul erant. Sic ubique bona

S. JOANNIS CHRYSOST.

Concordia est concordia. J4liisque sermonibus testificatus

ubique
na.

bo-

est. Hoc dixit ostendens, non satis fuisse illa,
quz dicta fuerant : vel illa quidem dixerat , ut ad E
fidem induceret ; hec vero docebant, qualem opor-
teret esse fidelem. Nec dixit, In cruce; sed , 7n
nomine Jesu Christi baptizetur unusquisque
vestrum. Neque frequenter illis crucem comme-
morat, ne exprobrare videatur ; sed simpliciter di-
cit : Penitentiam agite, et baptizetur unus-
quisque in nomine Jesu Christi in remissionem
peccatorum. Atqui aliter. hic se habent judicio-

rum leges: nam in pradicatione cum peccator con- ες

fitetur, tune servatur. Vide, quomodo Petrus id
quod majus est non praterierit ; sed cum de gratia
dixisset, illud subjunxerit, dicens : J4ccipietis
donum Spiritus sancti. Fide dignus sermo erat
ex iis, quz jam acceperant. Interim enim id quod
facile est dicit, et quod magnum habet donum,
et tunc ad vitam ducit; gnarus, occasionem ipsis
majoris studii fore, quod tanta jam bona degustas-
sent. Quia vero cupiebat auditor discere id, quod
plurium illorum sermonum caput esset, illud quo-
que addit, ostendens donum esse Spiritus sancti.
Illi itaque sermonem accipientes , dicta laudave- P
runt, etsi metum magnum incuterent, et iis as-
sensi, tunc ad baptisma veniunt. Sed quz dicta
sunt, repetamus. Erant, inquit, perseverantes in
doctrina. Hinc palam est eos non uno, vel duo-
bus vel tribus diebus, sed mulus edoctos fuisse,
utpote qui vitam mutaverint. Fiebat autem omni
anime timor. Si Omni, etiam iis, qui non cre-
diderant. Verisimile autem. est illos sic affectos
fuisse, quod tantam viderent mutationem : forte
etiam ex signis. Nec dixit, Simul ; sed, Unani-

miter : quia fieri potest, ut quidam. simul sint, €

nec tamen unanimiter, sed sententia dissidentes.
Sermonibus quoque hortabatur. Neque hic doctri-

3 Idem σωφρονισμόν; οὐ γὰρ ἔνι.
^ [dem ἄγει, ὑπόθεσις γὰρ αὐτοῖς.
b Morel. παρεχάλει. οὐ λέγει τὴν διῶασχαλίαν. | Sic D-

ARCHIEP, CONSTANTINOP,

ἐν δύ tM ENSE ὅκα v. TH UTC ce €
λύπη, οἵ δὲ μὴ τρυφῶντες, ἐν χαρᾷ. Op&c , ὅτι οἱ
7, , ᾿ E - c 7
ἔτρου λόγοι xal τοῦτο εἶχον, τὸν τοῦ βίου “σωφρο-
/ wa » / J PE)
νισμόν; Οὕτως οὐχ ἔνι γενέσθαι ἀγαλλίασιν, wr ἀφε-
, El M € M " / ML mL
λείας οὔσης. Καὶ πῶς, φησὶν, Εἶχον χάριν πρὸς ὅλον
᾿ J € , cv M , DJ
τὸν λαόν; Δι’ ὧν ἐποίουν διὰ τῆς ἐλεημοσύνης. M7,
΄ Drei But Darse RU ZR. καῖ ΕἾΣΙ det NN LLnnp
γάρ μοι, εἶ ot ἀρχιερεῖς ἐπέστησαν αὐτοῖς ὑπὸ φθόνου
M , D ^ '
xai βασχανίας, τοῦτο ἴδης" ἀλλ᾽ ὅτι πρὸς τὸν λαὸν
, 5 € Y , lH M 7
χάριν εἰχον. Ὃ δὲ Κύριος προσετίθει τοὺς σωζομένους
c ς ,
xa0' ἡμέραν τῇ ᾿Εχχλησία. Πάντες δὲ oi πιστεύοντες
EY 2 , cr b N e. es uh
ἦσαν ἐπιτοαυτό. Οὕτω πανταχοῦ xaxov f, ὅμονοια.
Cp 7 / ^ 2 ΝΣ ΜΈ ΞΕ. ΞΦ ^ N
Ἑτέροις τε λόγοις διεμαρτύρατο. Τοῦτο εἰπε, δεικνὺς,
μ᾿ E] y M ΄ A No -- Y c '
ὅτι 00x ἤρχει τὰ λεχθέντα“ ἢ xat ἐχεῖνα μὲν, ὥστε πρὸς
, i E 1 E *
πίστιν ἐπαχθῆναι, ταῦτα δὲ, τίνα χρὴ τὸν πιστὸν
- y RT 2 - —9 2543?
ποιεῖν, εἴρηται. Καὶ οὐχ εἶπεν, ἐπὶ τῷ σταυρῷ, ἀλλ᾽,
53 v δόμος ἡ 3 cx E ΄ el
Ez τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ Χριστοῦ βαπτισθήτω ἕχαστος

^
^

τῷ V e Ὁ
ὑμῶν. Οὐδὲ ἀναμιμνήσχει αὐτοὺς συνεχῶ)ς τοῦ σταυ--
ἜΝ ον ΡΞ ,
ροῦ, ἵνα μὴ ὀνειδίζειν 6025, ἀλλ᾽ ἁπλῶς, Μετανοή-
A , [:/ Lud
cats, φησὶ, xoi βαπτισθήτω ἕχαστος ἐν τῷ ὀνόματι
3 - 7 b ? LÀ € Dd RA ^ eu
Πησοῦ Χριστοῦ εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν. Καὶ μὴν ἑτέρως
E c E] - ^ , € ,ὔ EJ 9.553 τω
ἔχει τῶν ἐνταῦθα δικαστηρίων ὃ νόμος " ἀλλ᾽ ἐπὶ τοῦ
PAN ΟΡ ΣΎ E eb e cic 4 / f
κηρύγματος ὅταν ὃ ἡμαρτηκὼς δμολογήση , τότε σὼ
αἱ d. - E] * E Lb3 H T£ ^
ζεται. "Opa, πῶς οὗ τὸ μεῖζον παρέδραμεν ὃ Πέτρος
^ M / M /, - ,
ἀλλὰ πρότερον τὴν χάριν εἰπὼν, τότε xai ἐχεῖνο ἐπή--

A γαγε; λέγων: Λήψεσθε τὴν δωρεὰν τοῦ ἁγίου Πνεύ-

L / - τ

ματος. ᾿Αξιόπιστος ὃ λόγος αὐτόθεν ἐξ ὧν αὐτοὶ £)a ov.
d M M * 7ὕ M M » M

Τέως γὰρ τὸ εὔχολον λέγει χαὶ πολλὴν ἔχον δωρεὰν,
ΕΣ UNE YOL Ἐς , ax 55^ dE ree n 5

xa τότε ἐπὶ τὸν βίον * ἄγει, εἰδὼς, ὅτι ὑπόθεσις αὐὖ-
» ^c SY y , m ,

τοῖς ἔσται σπουδῆς, τὸ ἤδη, γεύσασθαι τῶν τοσούτων

-“ 3 1 -- -
ἀγαθῶν. ᾿Επεὶ δὲ ἐπόθει ἀχοῦσαι ὃ ἀκροατὴς, τί ἦν

Ὁ ,ὔ ^ m
τῶν πλειόνων λόγων τὸ χεφάλαιον, xai τοῦτο προσ-
7, ^ * c LUN j RA CELUM ,
τίθησι, δειχνὺς, ὅτι ἢ δωρεὰ τοῦ ἁγίου Πνεύματος.

r7

ς 1 » E ^ κι , ΕἸ Y
Οἱ μὲν οὖν ἀποδεξάμενοι τὸν λόγον ἐπήνεσαν τὰ λε-

, , !e /, ^
χθέντα, χαίτοι φόδου γέμοντα, χαὶ μετὰ τὴν συγκα-
E “ῃς: f. e Bo * , Ej a 3 5 y^
τάθεσιν τότε ἐπὶ τὸ βάπτισμα ἔρχονται. AY ἴδωμεν

“ Y E] , 5 1 τῶ
ἄνωθεν τὰ εἰρημένα. "Haav, φησὶ, προσχαρτεροῦντες
m— m 3 , ad e
τὴ διδαχῇ. Ex τούτου δῆλον, ὅτι οὐ μίαν ἡμέραν; οὐδὲ
Ὁ] M - , 215 915x M δ ἃ 7 e » 459
δύο χαὶ τρεῖς, ἀλλ᾽ ἐπὶ πολλὰς ἐδιδάσχοντο, ἅτε ἐφ
e /, 7 T M 5
τερον μεταστάντες βίον. Καὶ ἐ

LI
φόθος.

/

γένετο πάσῃ ψυχῇ

Et , - ^ - A ἊΣ , 22. V AY
ἰ πάσῃ, καὶ τῶν μὴ πιστευσάντων. Εἰχὸς δὲ

αὐτοὺς παθεῖν τοσαύτην ἀθρόον μεταδολὴν ἰδόντας "

Y M ΝΥ cC , M m

δὲ xxi ἀπὸ τῶν σημείων. Οὐχὶ δμοῦ δὲ, ἀλλ᾽,

« bi
Ομοθυμαδὸν,

,
τάχα
*5 2 TAM o ε cT 1 Sa.
εἶπεν" ἐπειδὴ ἔνι ὁμιοῦ μὲν εἰναί τι-
νας. 09 μὴν δὲ διιοθυμαδὸν, διηρημμένους ταῖς Ὑνώ!

$, μὴν og oU.0JUU.X 00V, OUT D, U.E $ 7916 γνώμαις.

, 7 m—

Λόγοις τε "παρεχάλει. Καὶ οὐδὲ ἐνταῦθα λέγει τὴν
, 5

διδασχαλίαν, ἐπιτέμνων [ τὸν λόγον ]* ἐξὸν δὲ μανθά-
ed , - y ES RS RE

γειν, ὅτι ὡς νέους παῖδας ἔτρεφον τῇ τροφῇ τῇ πνευ-

ματιχῇ. Καὶ ἄγγελοι γεγόνασι λοιπὸν “ ἐξαίφνης. Καὶ

[ [e d T. γγξ M ὙΞΎ οἱ ^ I ΕΞ ? nc. α

N , τ SN
διεμέριζον χαθὸ χρείαν τις ety ev. Εἶδον, ὅτι τὰ πνευμα-
qui cum omittat τὸν λόγον, inclusimus. V. p. 56, (.]

e Alii 2£xtoyned da. xU ENSIS ἘΞ
Alii ἐξαίφνης ἅπαντες, εὐχῆ χαὶ ἀχροάσει προσχαρτε
ροῦντες, E00» ὅτι τό. -

1N ACTA APOSTOLORUM.

χ b M NS
πιχὰ XOtyX , Xat οὐόεις

is qa
ταχέως ἦλθον ἐπὶ τὸ τὰ αὐτῶν

ς ἕτ Bu πλέον ἔχει, xal
διαδιδόναι. Πάν-

ἕτερος

, el ! dg ^Y , ,
τες δὲ ol πιστεύοντες ἦσαν Noii 0τι δὲ οὐ τόπῳ
3 2 X oss nS των 3 το) t 2 K E
ἤσαν ἐπιτοαυτὸ, δῆλον ἐξ ὧν ἐπήγαγε λέγων, Καὶ

, ^€ Hu / ^ M 3. x
πάντα εἶχον χοινά. Πάντες δὲ, φησὶν, οὖχ ὃ uiv, ὃ
ὕ. Τοῦτο πολιτεία ἀγγελιχὴ. μηδὲν αὐτῶν λέγειν

QUTO πολιτεία oye VET, μἱὴοξ τ ξγε
εἰν

-Ὁ D * , M
. Ἐντεῦθεν 5, δίζα τῶν χαχῶν ἐξεχόπη, χαὶ

^
Stoy
; ὅτι ἤχουσαν. Ἄρα τοῦτο ἦν

δι’ ὧν ἔπραττον ἔδειξαν,
ὃ ἔλεγε, Σώθητε ἀπὸ τῆς γενεᾶς τῆς σχολιᾶς ταύτης.
Καὶ προσετέθησαν τῇ ἡμέρᾳ ἐχείνη buy ad ὡσεὶ τρι-
ίλιαι. Ἐπειδὴ τουσχίλιοι γεγόνασιν, ἐξήγαγον αὐτοὺς
σχίλιαι. ᾽᾿Επειδὴ coto Quot γεγ »ἐξήγαγ'
^ ^ , er 5 ἮΝ
λοιπὸν ἔξω, ot xat μετὰ παῤῥησίας, ἅτε πολλῆς οὔσης
YM » τῷ / 3. f M EE NM CC Rm
ἤδη, καθ᾽ ἡμέραν ἀνήεσαν xa προσήδρενον ἐν τῷ ἱερῷ
3 M M , ΩΣ , 3 M er bi , A
ἐπεὶ xat Πέτρος x21 Ἰωάννης μικρὸν
τῶν Ἰουδαϊχῶν.

c
à
«1
[0]
eg e)
9
-—
ed
o
2
ς-
«1l

-Ὁ M , ,
ποιοῦσιν * οὐδὲν γὰρ τέως παρεχίνουν
Ἁ b! τωο
Καὶ αὐτὴ δὲ ἣ εἰς τὸν τόπον τιμὴ διέδαινε πρὸς τὸν τοῦ
ES "5 / ,
ἱεροῦ Δεσπότην: Εἶδες εὐλαδείας ἐπίδοσιν ; Χρήματα
3-5 / ,
ἔῤῥιψαν, » x& ἔχαιρον, xat πολλὴ ἦν ἣ εὐφροσύνη " μεί-
M / 38 Δ err FEE 25 *
ζονα γὰρ ἦν ἃ ἐλάμόανον ἀγαθά.Οὐδεὶς ὠνείδιζεν, οὐδεὶς
5» , 285. 22/7 E 3 τ CUN: TN MET
ἐφθόνει, οὐδεὶς ἐδάσχαινεν, οὐκ ἦν τῦφος, oUx ἣν ἐξου-
7. , bI4 "Ju er NU.
δένωσις" χαθάπερ παιδία ἐνόμιζον οὕτω nappe,
er
ὡς ἀρτίτοχοι οὕτω διέχειντο. Καὶ τί ὡς ἐν ἀμυὸ des λέγω
e
εἰχόνι ; * Ei μέμνησθε ὡς, ὅτε τὴν πόλιν ἡμῖν ἔσεισεν

LI / , ,

ὃ Θεὸς, xal πάντες ἦσαν συνεσταλμένοι, οὕτω τότε
, T NS /

ἐχεῖνοι διέχειντο “ οὐδεὶς ὕπουλος ἦν, οὐδεὶς πονηρός.

φόθος, τοιοῦτον ἣ θλῖψις. Οὐχ ἦν

Καὶ γὰρ τοιοῦτον
τὸ ψυχρὸν ῥῆμα τὸ, ἐμὸν, χαὶ τὸ, σόν. Διὰ τοῦτο
ἀγαλλίασις ἦν ἐπὶ "ic capu ceqee οὐδεὶς ὡς ἐξ ἰδίων
ἐσθίων διέ ἔχειτο, οὐδεὶς ὡς ἐξ Me pin : χαίτοι δοχεῖ
αἴνιγμα εἶναι. Οὔτε ἀλλότρια ἐ ἐνόμιζον εἶναι τὰ τῶν
ἀδελφῶν" δεσποτιχὰ γὰρ ἦν" οὔτε ἴδια, ἀλλὰ τῶν ἀδελ-
φῶν. Οὔτε 6
φοῦτο. Τοῦτό ἐστιν ἀγαλλίασις. Κἀχεῖνος ὡς εὐεργε-

, ΕῚ , Y Ξ C » , -
πένης ἠσχύνετο, οὔτε ὃ πλούσιος ἐτυ-
NA ey, u «Y XI AS
τούμενος διέχειτο, καὶ εὖ πάσχων υᾶλλον, xal οὗτοι
᾿ M ἘΠ
ὡς δοξαζόμενοι ταύτη; χαὶ πάνυ πρὸς αὐτοὺς ἦσαν
᾿ς -- 3 M VA E So ἢ /
συνδεδεμένοι. "Emzión γὰρ ἐν ταῖς τῶν χρημάτων
- ei / ^ , /
διανομαῖς xat ie. xai ἀπονοίας, καὶ λύπας γίνε-
σθαι συμδαίνει, διὰ τοῦτο ἔλεγεν ὃ ἀπόστολος - Μὴ
ἐκ λύπης, 7j ἐξ ἀνάγκης. “Ὅρα, πόσα αὐτοῖς μαρτυ-
- , , , , a Y 5 2 ,
gei ; Πίστιν Ὑμησίαν; βίον: ὀρθὸν, τὴν ἐν inpokass καρ-
M
τερίαν, τὴν ἐν εὐχαῖς, τὴν £v ἀφελεία, τὴν ἐν εὖ-
,
φροσύνη.

4 Terra: motum memorat, qui Constantinopoli acci-
dit anno 400, secundum alos autem anno 404. Diffi
cultas vero anni statuendi hinc oritur, quod ipse iufra

TOM. IX.

HOMIL. VII. 67

nam dicit, compendio loquens. Hinc licet discere,
apostolos ipsis quasi puerulis cibum spiritualem
dedisse , qui ut angeli statim facii sunt. Et divi-
debant singulis, prout cuique opus erat. Vide-
bant, spiritualia esse communia; nullusque alio
plus habebat, et ad hoc statim pervenerunt, ut
sua omnibus distribuerent. Omnes autem, qui
credebant, simul erant. Quod autem non loco
simul essent, palam est ex iis, quz subjunxit:
Et omnia habebant communia. Omnes dicit :
non ille habebat, ille secus. Hzc angelica respu-
blica erat, quod nihil dicerent sibi proprium.
Hinc radix malorum excisa est, et ex gestis suis se
audivisse demonstrarunt. Hoc ergo erat quod di-
cebat : Salvamini a generatione ista prava. Et
apposite sunt in die illa anime circiter tria
millia. Quia ter mille erant, educebant illos fo-
ras; qui cum fiducia multa quotidie ascendebant
in templum, et ibi assidui erant : nam Petrus et
Joannes paulo post illud fecerunt: nihil enim ex
Judaicis adhuc movebant. Et honor ille templo
exhibitus, transibat ad templi Dominum. Vidi-
stin pietatis augmentum ? Pecunias abjiciebant,
et gaudebant, magnaque erat laetitia : majora quippe
erant bona. qu: accipiebant. Nemo exprobrabat ,

B

59
X

nemo invidebat, nullus erat fastus, nullus con-
temtus : quasi. pueri se putabant erudiendos, ut
recens nati affecti erant. Et cur quasi in obscura

loquor imagine? $i meministis quomodo, cum Deus 4
concussit civitatcm nostram, omncs attoniti erant,
sic tunc illi affecti erant : nullus subdolus erat,
nullus malignus. Etenim talis timor est , talis an-
gustia. Non erat fngidum illud verbum, meum
et tuum. Ideo exsultatio in mensa erat : nemo ita
affectus erat, ac 51 ex suis, remo ac si ex alienis
ederet : etsi hoc enigma videatur esse. Neque
aliena putabant esse bona. fratrum ; erant enim ut
dominorum; neque propria, sed fratrum. Nequc
pauper pudore affectus, neque dives inflatus erat.
Hoc exsultatio est. Ille quasi beneficio affectus, et
hi quasi hinc gloria aucti; et valde inter se erant
colligati. Quia enim in pecuniarum distributioni-
bus contumeliz; accidunt, arrogantia, molestiz,

Terre mo-
tus qui Con-
stanlincpo&
accidit.

ideo dicebat apostolus, /Von ex tristitia, aut ex ; Cor.9.7-

necessitate. Vide, quanta illis testificetur ? Sin-
ceram fidem, vitam rectam, perseverantiam in
concione audienda , in precibus, in frugalitate , in
letitia.

dicat terrz motum factum esse πέρυσι, anno superiore.
Verum ea de re pluribus in Vita Chrysostomi.

6

Prov. t1.
25. et 10.

9.

*

68 $. JOANNIS CHRYSOST..

9. Duo poterant illos in merorem conjicere,
jejunium, et pecuniarum erogatio. llli vero ex
utroque gaudebant. Quis sic affectos non ut com-
munes patres dilexisset? Nihil mali pariebant alii
adversus alios : totum. permittebant gratiz Dei.
Nullus aderat timor in media pericula conjectis. C
Per simplicitatem ergo omnem illorum declaravit
virtutem, et. divitiarum contemtu, ct jejunio, et
perseverantia in oratione longe majorem. Ita pure
Deum laudabant, imo hoc est, ipsum pure lauda-
re. Vide autem hic illos statim accipere merce-
dem. Nam quod haberent gratiam apud populum,
hoc probat illos et amabiles et valde dilectos fuis-
se. Quis enim non obstupescat, quis non miretur
videns hominem moribus simplicem ? aut quis non
devinciatur homini nihil subdolum habent? Ad
quos nisi ad hos salus, ad quos magna bona perti-
neant? Nonne pastores primi evangelium accepe-
runt? nonne Joseph homo simplex erat; ita ut nec
peradulterii suspicionem sic perterreretur, ut ali-
quid mali patraret ? nonne agrestes homines et sim-
plices Deus elegit? AZ nima enim,inquit, oznis sim-
plex benedicta; ac rursus, Qui ambulat simpli-
citer, ambulat confidenter. Etiam, inquies; sed
prudentia est opus. Sed quid aliud est simplicitas,
quam prudentia? Cum enim nihil mali suspicaris,
nihil mali parere potes : cum nihil fers moleste,
non poteris injuriarum recordari. Contumelia te E
quis affecit? Non doluisti : obloquutus est? Nihil
passus es : invidit tibi? Non egre tulisti.Via qua -
dam est ad. philosophiam simplicitas. Nemo tam
pulcher animo est quam vir simplex. Sicut enim
in corpore qui moestus est, demissus et cogitabun-
dus, multum ex pulchritudine detrahit ; qui vero
letus est et subridet, formositatem auget : sic 1n
anima evenit: qui subdolus est, etsi innumera pe-
nes se habeat bona opera, disperdit illa; contra
vero qui liber est et simplex. Talem hominem quis
sibi amicum fidenter paret; et si inimicus sit, cum
illo. reconciliabitur. Nulla enim ad. hoc opus est
custodia, nullis vinculis; sed multa et illi et con-
tubernalibus erit securitas. Quid ergo, inquies, si,
qui talis est, in malos inciderit viros? Deus qui
simplices esse jubet, manum porriget. Quid Da-
vide simplicius? quid Saüle iniquius? Uter ergo
superavit? Quid in Josepho actum est? nonne ille
simpliciter ad dominam accessit ; illa vero subdo-
le? In quo, quzso, lzsus est? Quid Abele simpli-
cius erat? quid Caino sceleratus? Rursusque Jo- B

D

ι-

a [τῆς τῶν χρημάτων ὑπεροψίας. Postrema vox deest

in Codd. noswis omnibus. Mox prius τὸν Θεόν omis-

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

LR 3 H - M 9
Δύο ἦν ἱκανὰ ἐμδαλεῖν αὐτοὺς εἰς ἀθυμίαν, 1| τε
J ^ ^ M , ^ / Ld j M
νηστεία, καὶ τὸ τὰ χρήματα διαδίδοσθαι. Ot δὲ xat
NE , x. yi NS" UN d ^ /
δι’ ἀμφότερα ἔχαιρον. Τίς γὰρ τοὺς οὕτω διαχειμένους
» E 5 / € ; , 55 »
οὖκ ἂν ἠγάπησεν ὡς πατέρας χοινούς; Οὐδὲν ἔτιχτον
cT , cS
πονηρὸν κατ᾽ ἀλλήλων᾽ τὸ πᾶν ἐπέτρεπον τῇ χάριτι
c TM 2 oy. / X τ 3 / pepe
τοῦ Θεοῦ. Οὐκ ἦν qo6oc , καὶ ταῦτα ἐν μέσοις χινδύ-
z , c Y E b , M
νοις ἐμδεδληκότων αὐτῶν. Διὰ γοῦν τῆς ἀφελείας τὴν
— τ * A ^ i cv e a
πᾶσαν αὐτῶν ἐδήλωσεν ἀρετὴν, πολὺ xat τῆς τῶν * y pr-
J M bd » d b -
μάτων ὑπεροψίας, xai τῆς νηστείας, καὶ τῆς ἐν ταῖς
- ; *- ci M A €
εὐχαῖς καρτερίας μείζονα οὐσαν. Οὕτω δὲ xo καθαρῶς
e τ - ^
ἤνουν τὸν Θεὸν, μᾶλλον δὲ τοῦτό ἐστιν αἰνεῖν τὸν Θεόν.
σ ^M
Oga cc

MY , o! rpv A zi , Ἁ M M e 7
τὰς ἀμοιδάς. To γὰρ ἔχειν χάριν πρὸς τὸν λαὸν, τοῦτό

, το ,
xoi ἐνταῦθα αὐτοὺς ἀπολαμόάνοντας εὐθέως

EJ el , 3 D. SIS / rp, M
ἐστιν, ὅτι ποθεινοί τινες ἦσαν xat ἐπέραστοι. Τίς γὰρ
» * » / , ^Y 2 E. LN τὰ f)
οὐχ ἂν ἀγάσαιτο, τίς δὲ οὐχ ἂν θαυμάσειεν ἀνῦρωπον
sies τ ς c E! / » E ^ / ΩΝ ^Y
τὸ ἤθος ἁπλοῦν, ἢ vig οὐκ ἂν συνδεθείη τῷ μηδεν
ct ? ^ ,ὔ
ὕπουλον ἔχοντι ; "(vov δὲ ἄλλων ἐστὶν ἣ σωτηρία ἢ
, , S X27 I^ τὶ , Seni 4
τούτων; τίνων δὲ τὰ “μεγάλα ἀγαθά; Οὐχὶ ποιμένες
, , ^h , zi. Ἄν M [s τ ^
εὐηγγελίσθησαν πρότεροι ; οὐχὶ Ἰωσὴφ ἁπλοῦς τις ὧν
» θ cr M NM τ zy A e UH A ΒΞ ἘΞ
ἀνθρωπος, ὥστε μὴ διὰ μοιχείας ὕποψιαν φοδηθέντα

3A 3 , , , 9 NET , 3p x.

αὐτὸν ἐργάσασθαί τι πονηρόν: οὐχὶ ἀγροίκους ἐξελέ--
M 3 ζ΄ hd M M M 2 /

γετο τοὺς ἀπλάστους ; Wuyd γὰρ, φησὶν, εὐλογημένη
c € bod M ΤᾺ «, Ὧι , € .*,c

πᾶσα ἁπλῇ xai πάλιν, O δὲ πορευόμενος ἁπλῶς,
, , TA J » M M ,

πορεύεται πεποιθώς. Noi, φησίν - ἀλλὰ xai φρονή-

D
τῆς ἀλλ᾽ ἢ φρόνησις;

^ “τ

σεως δεῖ. Τί γὰρ ἄλλο ἐστὶν ἀπλ
Ὅ Y Ἐπὶ € id EIS AN “ ΩΝ
τὰν γὰρ μηδὲν ὑποπτεύης πονηρὸν, οὔτε τεχτῆναι
, , e e -
δύνασαι πονηρόν" ὅταν μιηδὲν ἔχης τῶν δεινῶν, οὐδὲ
τ ^ ͵7ὔ συγ" , y
μνησιχαχῆσαι δυνήση. “Ὑόρισέ vic; οὐχ ἤλγησας᾽
2 , Εν » EA 55 c
ἐχαχηγόρησεν : οὐδὲν ἔπαθες " ἐόάσχηνεν ; οὐδὲ οὕτως
y 04 € NS D'Y ERE , c ,
ἔπαθές τι. “Οδὸς τίς ἐστιν ἐπὶ φιλοσοφίαν ἣ ἁπλότης.
Οὐ BA [- , M A ! TA b € € c
ὑδεὶς οὕτως ἐστὶ τὴν ψυχὴν χαλὸς, ὡς 6 ἁπλοῦς.
- , M , Lud , T ' A
καθάπερ γὰρ ἐν τῷ σώματι ὃ μὲν στυγνὸς xal κατη-
H ^ , E ἢ αν AN E -
φὴς xat σύννους, X&y χαλὸς ἡ, τὸ πολὺ τῆς ὡραιότη-
X -»
τος ὑποτέμνεται" ὃ δὲ ἀνειμένος xoi ἠρέμα μειδιῶν
WS τῇ 2 / Aere / e LY V ALL
τὴν ὄψιν, ἐπιτείνει τὴν ὡραιότητα - οὕτω δὴ xat ἐπὶ
c» om c Y / NE 1: . aar ΝΗ ,
τῆς ψυχῆς, ὃ μὲν σύννους χἂν μυρία ἔχη χατορθώμα-
5 - Y τ
τα, ἠφάνισεν αὐτά" ὃ δὲ ἀνειμένος καὶ ἁπλοῦς, τοὐν--
- ^ Ἁ m€— bi
αντίον. Καὶ φίλον τὸν τοιοῦτον μετὰ ἀσφαλείας ἄν
: ͵ ν 3 P , " E
τις εἰργάσαιτο, xat ἐχθρὸν γενόμενον χαταλλάξειεν. Οὐ
CAE

T cT M ^ - 25V ^ — b

δεῖ φυλαχῆς xat προφυλαχῆς, οὐδὲ δεσμῶν xal
M DJ ,

συνδέσμων ἐπὶ τοῦ τοιούτου,

ἀλλὰ πολλὴ μὲν αὐτῷ
Y € L4 mONCM ^Y ^ - mM— , ᾿οεοὖὁὝ ΓΔ ,
ἔσται ἣ ἄνεσις, πολλὴ δὲ xai τοῖς συνοῦσιν αὐτῷ. "It
5 ' X..5 ES
οὖν, ἂν εἰς πονηροὺς, φησὶν, ἄνδρας ὃ τοιοῦτος ἐμ.-
, € NA ἐς a 5: E , ) 7x
πέση; Ὃ Θεὸς ὃ προστάξας εἶναι ἀπλάστους, ὀρέξει
ἌΡ: ,ὔ -“ A^ 2 , 2: /
χεῖρα. Τί τοῦ Δαυὶδ ἀπλαστότερον ἦν; τί
5 / zi ΄ ,
Σαοὺλ πονηρότερον; Τίς οὖν περιεγένετο; Tt

^

^ cox , T 3 τ
ται; Τί δαὶ τοῦ "AÓc) ἀπλαστότερον ἦν; τί δαὶ τοῦ

sum in D.]
b Alius μεγάλα θαύματα.

iN

He Li € , A

Καὶν χαχουργότερον ; Ὃ Ἰωσὴφ

- - ,

στως ἐκέχρητο τοῖς ἀδελφοῖς ; οὐ

, ,

σεν, ὅτι ὃ μὲν ἀνυπόπτως πάντα

΄ r » e ^ / '

χαχούργως ἐδέχοντο; Καὶ ἅπαξ εἰπε τὰ ὀνείρατα, xat
/ E E ΜΝ , ΓΈ xis y (λ M 5,

πάλιν εἶπε, χαὶ οὐχ ἐφυλάξατο xat πάλιν πρὸς αὖ-

Ἀ 5 / M 5 , M 35 ree ) Pneus b!

τοὺς ἀπήει τροφὰς ἀποίσων, καὶ οὐδὲν ἐφυλάττετο, τὸ
M 5 j , e m. , 5er εἰ - M Cue

πᾶν ἐπιτρέπων τῷ Θεῷ * ἀλλ᾽ ὅσῳ Exsivot πρὸς αὐτὸν
ei , , EJ - €

οὕτω διέχειντο ὡς πρὸς πολέμιον, οὕτως ἐχεῖνος ὡς
^ 7 M ^ ^, - -i ^

πρὸς ἀδελφούς. Kat ἠδύνατο ὃ Θεὸς μὴ ἀφεῖναι αὐτὸν
9 - , , , τ e ^ x 07, - 0 οτὧ ^ eu

ἐμπεσεῖν, ἀλλ᾽ ἀφῆχεν, ἵνα δειχθῇ τὸ θαῦμα, xat ὅτι

- ς -. ΕῚ , » Es
x&v τὰ αὐτῶν ἐπιδείξωνται, ἐκεῖνος ἀνώτερος ἔσται.

,
δὲ πάλιν οὐχ ἀπλά-
D s y
διὰ τοῦτο εὐδοχίμιη-
/ ΩΣ M
ἐφθέγγετο, οὗτοι δὲ

ACTA APOSTOLORUM.

HOMIL. Vil.

69
seph, nonne simplicitur cum fratribus egit? non-
ne ideo claruit, quia sine suspicione omnia lo-
quutus est, hi vero maligne ipsum exceperunt ?
Semel somnia, iterum somnia dixit, et sine cau-
uone illos adiit cibos afferens, omnia Deo commit-
tens; sed quanto magis illi ut. inimicum ipsum
habebant, tanto magis ille ut fratres tractabat;Po-
teratque Deus non permittere, ut incideret in illos;
sed permisit, ut miraculum appareret, et ostendere-
tur, quantumvis illi contra tenderent, illum. fore

€ superiorem. Et sic quamvis plagam accipiat, non

a se, sed ab alio accipit. Malignus vero seipsum

A 37 Ὁ m 2 ' 5
Ὥστε χἂν λάῤη πληγὴν, οὗ παρ £XUTOU, ἀλλὰ παρ Improbus

ἑτέρου λαμθάνει. ἃ Ὃ δὲ πονηρὸς ἑαυτὸν μὲν πλήττει — primo percutit, nullumque alium ; Sicque est suj?"! ipsius
πρότερον, ἕτερον δὲ οὐδένα - οὕτως ἐστὶ καὶ ἑαυτῷ — ipsius inimicus, Hujus anima mcrore semperplena es,
πολέμιος. Τοῦ τοιούτου del ἀθυμίας ἣ ψυχὴ μεστὴ, est, dum cogitationes perpetuo colligat et per-
τῶν λογισμῶν; ἀεὶ συνδεδεμένων: x&v ἀχοῦσαι, xàv — plexz sunt: si audire, si dicere quidpiam opor-
εἰπεῖν τι δέη, πάντα μετὰ ἐγχλημάτων ποιεῖ, πάντα — teat, omnia trahit ad crimen, omnia accusat. Pro-
μετὰ αἰτίας. Φιλία τῶν τοιούτων καὶ ὁμόνοια πόῤῥω — culab illis amicitia et concordia; apud illos pu-
xai μαχρὰν ἐσχήνωνται- μάχαι δὲ map αὐτοῖς xzi — gna, inimicitie, molestiz ; sibique ipsis sunt
ἔχθραι καὶ ἀηδίαι, xoi ἑαυτοὺς ὑποπτεύουσιν οἵ τοι- — suspecti. His neqne somnus, neque aliud quid-
οὗτοι. Τούτοις οὐδὲ ὕπνος ἡδὺς, οὔτε ἄλλο οὐδέν. Ἂν — piam suave est. Si uxores habeant, pape ! omni-
δὲ xoà γυναῖχα ἔχωσι, BaGat, πρὸς πάντας ἐχθροὶ γί- D bus sunt hostes et inimici ; zclotypiz infinitze, me-
νονται χαὶ πολέμιοι " ζηλοτυπίαι μυρίαι, φόδος διη- — tus perpetuus : malus enim a malo labore sic vo-
γεχής- πονηρὸς δὲ παρὰ τὸ πονεῖν εἴρηται. Οὕτω — catur. Sic utique Scriptura laborem semper vocat
γοῦν xoi ἡ Γραφὴ πόνον ἀεὶ τὴν πονηρίαν χαλεῖ, ὡς — malitiam; ut cum dicit : Sub lingua eorum labor pst. 9. 7.
ὅταν λέγη, Ymó τὴν γλῶσσαν αὐτοῦ χόπος καὶ πόνο: €t fatigatio; et alibi rursum, Et amplius eorum *' 89. το.

E - - e /
xai ἀλλαχοῦ πάλιν, Kal τὸ πλεῖον αὐτῶν χόπος xoi
- , M à Y M
πόνος. Ei δὲ θαυμάζοι τις, πόθεν μὲν παρὰ τὴν ἀρχὴν
- eo 1 s , 1
τοιοῦτοι γεγόνασι, νῦν δὲ οὗ τοιοῦτοι, μαθέτω τὴν
^ - , τ ΄, V
θλῖψιν αἰτίαν, τὴν διδάσχαλον τῆς φιλοσοφίας, τὴν
τέρα τῆς εὐλαδείας. Ὅτε χρημάτων ἀναίρεσις ἢ
μη τερα τῆς EUAC OEC. τε y on uv ἰρξεσιίς Ἣν,
E n * A --
) πονηρία ἦν. Ναὶ, φησίν αὐτὸ γὰρ τοῦτο
3 m τ ^ , c ἊΨ H , ΕἸ ,
ἐρωτῶ * νῦν δὲ πόθεν ἣ τοσαύτη πονηρία ; πόθεν ἐχεί-
m - H Y ,
vot; μὲν ἐπῆλθε τοῖς τρισχιλίοις xal πενταχισχιλίοις
“27 cu, M E 1 V e e dg 5.
εὐθέως ἑλέσθαι τὴν ἀρετὴν, καὶ ὁμοῦ οὕτως ἐγένοντο
» ν- - M , CHEMIN / NM dU
φιλόσοφοι, νῦν δὲ μόλις εἷς εὑρίσχεται ; τότε δὲ οὕτω
, N - M Ν M
συνεφώνουν : τί τὸ ποιῆσαν αὐτοὺς σφοδροὺς xul διε-
- » d s » , * Y P] n - ZB 2.4
γηγερμένους: τί αὐτοὺς ἄφνω ἐπύρωσεν; ᾿Κπειδὴ
- c - » M
μετὰ πολλὴς προσῆλθον τῆς εὐλαύείας - ἐπειδὴ τὰ
τῶν τιμῶν οὐκ ἦν καθάπερ νῦν ἐπειδὴ πρὸς τὰ μέλ-
e M , M "ΔΛ -»
λοντα μετέστησαν αὐτῶν τὴν διάνοιαν, καὶ οὐδὲν τῶν

5

, , [2 e-— ,
παρόντων προσεδόχων. 'Γοῦτό ἐστι πεπυρωμένης

labor et dolor. Si vero miretur quis, unde ab ini-
uo tales facti sint, et nunc tales non sint ; discant,
causam esse crumnam, magistram philosophiz,
matrem pietatis. Quando pecuniz de medio tolle-
bantur, tunc nequitia non erat. Etiam, inquit, sed
illud ipsum interrogo, unde nunc tanta malitia ?
E quomodo illi ter mille et quinquies niille stati
virtutem delegerunt, et mox pariter philosophi fa-
cli sunt, et nunc vix unus reperitur? cur tunc ita
concordes erant? quid illos tam agiles et excitato:
reddebat? quid. illos. ita incendit? Quia cum ma-
gna pietate. accedebant; quia honores non erant,
sicut hodie; quia ad futura mentem suam transtu-
lerunt, et. nihil praesentium exspectabant. Hoc est
ignes animz, 1n zrumnis versari : hoc putabant
illi Christianismum esse; sed non nos : nunc enim

Ψυχῆς. τὸ τοῖς δεινοῖς " ἐνστρέφεσθαι - τοῦτο ἐνόμιζον d solutam vitam. querimus. Ideo nec illa, cum. par
ἐχεῖνοι χριστιανισμὸν εἰναι. Ἄλλ᾽ οὐχ ἡμεῖς νῦν γὰρ A erit, assequemur. Quid faciemus ἢ interrogabant
τὰς ἀνέσεις ἐνταῦθα ζητοῦμεν. Διὰ τοῦτο οὐδὲ, ὅταν illi seipsos damnantes. Nos vero contra : Quid fa-
δέῃ, τούτων ἐπιτευξόμεθα. Τί ποιήσωμεν, ἠρώτων — ciemus? dicimus, nos praesentibus venditantes, et
ἐχεῖνοι, ἀπογινώσχοντες ἑαυτῶν ; Ὑμεῖς δὲ τὸ ἐναν-ὀ — altum de nobis sapientes. Illi faciebant qua facere
τίον, τί ποιήσομεν; λέγομεν, ἐπιδειχνύμενοι πρὸς τοὺς oportebat; nos vero secus, Damnabant illi seipsos,

? Unus ὁ γὰρ πονηρός. Mox idem 535:vz. μόνος y*p 25-

σιν, ἀντλήσει τὰ xe. ἀεὶ αὐτῷ Donius μεστὴ ἡ ψυχὴ τῶν

λογισμῶν.
b Alii2vzzé2zz2

Zi

Marc. 10.

21.

S. JOANNIS CHRYSOST.

79
desperabant de salute sua : ideo tales facti sunt.
Agnoverunt quale receperant donum.

4. Quomodo vos illis similes eritis, qui contra-
ria omnia facitis? Illi statim atque audierunt, ba- P
ptizati sunt : non dixerunt illa frigida verba, quae
nunc nos dicimus, neque moras nexuerunt, etsi
non omnes audissent justificationes ; sed hoc tan-
tum, Salramini a generatione ista. Non segnes
fuerunt, sed hos sermones exceperunt; et quod
accepissent, operibus monstrarunt, et qui essent,
Statim in certamen ingressi, exue-
cun vestimen-

exhibuerunt.
runt vestimenta : nos vero ingressi,
tis ceriare volumus. Ideoque antagonista noster
labore opus non habet, cum | nobis ipsis impliciti
sepe dejiciamur. Idipsum enim facimus, ac. si €
quis athletam pulvere conspersum, nigrum, nu-
dum, videns, ab arena et a sole multum habentem
luti, oleo, sudore et ceno delibutum, ipse unguen-
to fragrans, sericis. vestibus, aureis calceis, stola
usque ad malleolos defluente, aureolas capite ge-
stans, cum illo congrediatur. Qui enim talis. est,
non impedietur solum, sed curam habens ne vestes
feedentur vel scindantur, in primo congressu ca-
det, idque patietur quod statim timuit, in przci-
puis partibus lzsus. Tempus adest certaminis, et
DR exercitationis, tempus
stadii; et tu. quasi in pompa teipsum ornas? Et D
quomodo superabis? Ne ad externa, sed ad inter-
na respicias. His enim curis ceu gravibus vinculis
undique anima constringitur, manum non sinens
attollere, nec contra hostem proferre, nos molles ac
delicatos reddit. Utinam liberati vincere possimus
impuram illam potestatem. Ideo Christus, ac si
non satis sit divitias abjicere, vide quid. dicat :
Fende omnia que habes, et da pauperibus :
et veni, sequere me. Quod si, depositis opibus,
nondum in tuto sumus, sed alia arte et accuratio- E
ne nobis ést opus; multo magis, si retineamus,
nihil magnum operabimur, sed ridiculi et specta-
toribus et ipsi maligno hosti videbimur. Licet enim
diabolus non esset, licet nullus impugnaret, innu-
merz undique vie opum amantem ad gehennam
ducunt. Ubi nunc sunt qui dicunt : Cur diabolus
factus est ? Ecce hic diabolus nihil, sed nos totum

iu sericis indueris !

^ Codex unus χεχονιμένον, alius et Savil. χεχονια μένον,
Morel. χεχονιωμένον. Dounaus hac notat: Legendum
χεχονιμένον. Lucianus in Gymnasio sive Anacharside :

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

, Y ΄ A E
παρόντας, καὶ μέγα φρονοῦντες ἐφ᾽ ἑαυτοῖς. Ἅπερ
NM. eX E] J i [4 - Y 2 H
ἔδει γενέσθαι ἐποίουν ἐχεῖνοι, ἡμεῖς δὲ τοὐναντίον.

, - - ΩΣ τ
Κατέγνωσαν ἑαυτῶν ἐχεῖνοι. ἀπέγνωσαν αὐτῶν τῆς

, D
σωτηρίας" διὰ τοῦτο

τοιοῦτοι γεγόνασιν. γνωσαν

ὅσον ἔλαθον δῶρον.

- WW. 7e €- Y em , 7
Πῶς οευμεις ἔσεσθε τοῖίουτοι. ἀπενᾶν τία ΒΞ ἐχε tyotG

"Exetvot € ἅμα ἤχουσαν καὶ

τὰ /
ἅπαντα πράττοντες: ἐδαπτί-.
EET.
Gayto* οὐχ εἶπον ταῦτα τὰ δήματα τὰ ψυχρὰ, ἅπερ
ΣΝ ἀν ΑΝ CENE US 6 AT XS m u
ἡμεῖς νῦν, οὐδὲ τὴν ἀναδολὴν ἔπραγματεύσαντο" χαίτοι
, y M , mU. ,
γε οὗ πάντα ἤχουσαν τὰ δικαιώματα, ἀλλὰ μόνον, τὸ,
τ’ 3 5 b ἊΝ ET , , , M E] M
Σώθητε ἀπὸ τῆς γενεᾶς ταύτης. Οὐχ ὀχνηροὺς αὐτοὺς
M X ud
ἐποίησεν, ἀλλὰ ἀπεδέξαντο τοὺς λόγους - xa ὅτι ἀπε-
, E ε
αντο, διὰ τῶν ἔργων ἐδήλωσαν, χαὶ ἔδειξαν ἕαυ-
2 N M 3 7 2 Χ ». e
c τίνες ἦσαν. Ἅμα γὰρ ἐνέδησαν εἰς τὸν ἀγῶνα,
M

, , - Y '
σαντο τὰ As ἡμεῖς δὲ ἐμαίνοντες, μετὰ
zx

€

M 2 , 5 , - ,
νῶν ὃ ἀνταγωνιστῆς, ἀλλ᾽ ἐν αὐτοῖς περιπλαχέντες
7 , 5 * Y es “
πολλάχις χατηνέχθημεν. Τ᾽ αὐτὸν γὰρ ποιοῦμεν, ὥσπερ

A » Y 2 »a AL-tia / /
ἂν εἴ τις ἄνδρα ἀθλητὴν “χεχονιμένον, μέλανα, γυ-
, ^N M x5 EN m M
ἀνούμενον ἰδὼν, πολὺν χαὶ ἀπὸ τῆς ἄμμου χαὶ τοῦ
cn v y Ar , c » ,
ἡλίου πηλὸν ἔχοντα, xot ἀναχεχρωσμένον τῷ ἐλαίῳ,
M cC ^N ὦ νὴ od bod SX ,
xxt τῷ ἱδρῶτι, xxi τῷ πηλῷ, αὐτὸς μύρων ὄζων,
- ' Ν ΜΕΝ ΡΥ ΞΘ x4 2 —- € NM, Y
cou λαβὼν ἱμάτια xat χρυσὰ ὑποδήματα, xal
M M
στολὴν μέχρι σφυρῶν χαθιεμένην, xal χρυσία περὶ
X -
τὴν χεφαλὴν, συμπλέχοιτο εἰσιών. Ὃ γὰρ τοιοῦτος
3 5 / / 5 ii Y D Y
οὐχ ἐμποδισθήσεται μόνον, ἀλλὰ καὶ πᾶσαν τὴν φρον-
I8 N N V Dl ^M 3ecov ^ c
τίδα περὶ τὸ μὴ μολῦναι μηδὲ διαῤῥῆξαι τοὺς χιτῶνας
» 5 , , bh -
ἔχων, ἐκ πρώτης εὐθέως προσδολὴς πεσεῖται, xal
c N/ISN , Ὁ» , -
ὅπερ δέδοιχεν, εὐθέως τοῦτο πείσεται, περὶ ἐχεῖνα τὰ
ῃ ΙΝ 2 , * EI K S - ὦ 5. Ὁ
χαίρια τὴν ζημίαν λαύών. Καιρὸς ἀγῶνος ἐνέστηχε-
M Α I^ , ^ , ^
σὺ δὲ περιδάλλῃ capuc; χαιρὸς γυμνασίας, χαιρὸς
, N ^Y , c - ,
σταδίου σὺ δὲ χαθάπερ ἐν πομπῇ χοσμεῖς σαυτόν;
ZEN D /, , N Y y Ν᾿ ze Y
Καὶ πῶς περιέση; My, μοι πρὸς τὰ ἔξω ἴδης, ἀλλὰ
x i] » - M , ,
πρὸς τὰ ἔσω. Ταῖς γὰρ τούτων φροντίσι, καθάπερ
7 - , M ^, -
σχοινίοις χαλεποῖς, πάντοθεν ἣ ψυχὴ συνδέδεται, χεῖρα
5 5c » D 25.2 , e v ,
οὐχ ἐῶσα ἀντᾶραι, οὐδὲ ἐπανατείνασθαι τῷ πολεμίῳ,
^ ^ 5 , M € ) , A b! ,
μαλαχοὺς ἐργαζομένη xat ἁπαλούς. Ἀγαπητὸν, πάν-
77 - , c
των ἀπαλλαγέντα δυνηθῆναι περιγενέσθαι τῆς dxa-
, ^ , 5 , Ν - Ace }:
θάρτου δυνάμεως ἐχείνης. Διὰ τοῦτο καὶ ὃ Χριστὸς;
, ^s e 7, , O Ne
ὡς οὐχ ἀρχούσης τῆς τῶν χρημάτων μόνον ἀποθολῆς,
cr ἢ , / NEC Fi κα. Δ Ἂχ
ὅρα τί φησι; Πώλησόν σου τὰ ὕπαρχοντα, xat δὸς

- Y dw
πτωχοῖς, χαὶ ἐπ ἀχολούθει μοι. Εἰ δὲ, οὐδὲ ὅταν
ἀποδυσώμεθα τὰ χρήματα, οὐδέπω ἐν EE a ἑστή-

χαμεν, ἀλλὰ, καὶ ἑτέρας τινὸς xime ae xoi ἀχριδείας
ἡμῖν δεῖ" πολλῷ μᾶλλον ἔχοντες, οὐδὲν ἐργα Gods eo
μέγα, ἀλλὰ xac γέλαστοι χαὶ τοῖς θεαταῖς χαὶ α αὐτῷ

γενησόμεθα τῷ πονηρῷ. Κἂν γὰρ διάδολος μὴ 3, x&v

E

οἱ δὲ ὀρθοστάδην χεχονιμένοι χαὶ αὐτοὶ παίουσιν ἀλλήλους

προσπεσόντες, xal λαχτίξουσιν».

IN ACTA APOSTOLORUM.

ὃ παλαίων μηδεὶς ἡ, μυρίαι πάντοθεν ὁδοὶ πρὸς τὴν
γέενναν τὸν φιλοχρήματον ἄγουσι. Ποῦ νῦν εἶσιν οἱ
λέγοντες, διατί 6 διάδολος γέγονεν; ᾿Ιδοὺ ἐνταῦθα ὃ
Y , T5jpvevs "s
S e D-À d
διάόολος οὐδὲν ἐργάζεται, ἀλλὰ τὸ πᾶν ἡμεῖς. Καὶ μὴν
e. 5 - ἐν, c 7 y € Y
oi ἐν τοῖς ὄρεσι ταῦτα λέγειν ὥφειλον, ot μετὰ σωφρο-
, M 2: , € 7 k M ^q Lud X).
σύνην xol χρημάτων ὑπεροψίαν ἱκαὶ τὴν τῶν ἄλλων
^ Y
χαταφρόνησιν, πατέρα, xai οἰχίας, xal ἀγροὺς, χαὶ
- - 5 ,
γυναῖκα, xa παιδία ἀφεῖναι μυριάκις ἑλόμενοι. Ἂλλ
ἐχεῖνοι μάλιστα ταῦτα οὐ λέγουσιν: ἃ δὲ οὐδέποτε
λέγειν ἐχρῆν, οὗτοι λέγουσιν. ᾿Εχεῖνα ὄντως τοῦ δια-
δόλου τὰ παλαίσματα: εἰς ταῦτα δὲ οὐδὲ χαθεῖναι
ἄξιον. Ἀλλὰ αὐτὴν, φησὶ, τὴν φιλοχρηματίαν ὃ
διάῤδολος ἐνίησι. Καὶ ees , χαὶ μὴ καταδέξη , &y-
θρωπε. Nüv δὲ, ἂν μέν τινα ἴδῃς τινὸς ἀπὸ δρυφάκτου
χατασχευάζοντα ᾿Βορθθρον; εἶτα τὸν ὁρῶντα, χαταχεό-
μένον αὐτοῦ ἑστῶτα xal τὸ πᾶν δεχόμενον τῇ χεφαλῇ;
E] J E] 2 - 2 N EC) T Y M
οὐ μόνον οὐχ ἐλεεῖς, ἀλλὰ xa ᾿ἀγαναχτεῖς, xat φῆς
αὐτὸν δικαίως πεπονθέναι, χαὶ, μὴ μωρὸς ἴσθι,
et N nO X / Y 3. ^ ,
ἕχαστος πρὸς αὐτὸν φθέγγεται" x«t οὗ τὸν βάλλοντα
τοσοῦτον αἰτιδ', ἀλλὰ τὸν δεχόμενον. Νυνὶ δὲ οἰδας.,
" ὅτι τοῦ διαδόλου ἣ φιλοχρηματία " οἶδας, ὅτι μυρίων
χαχῶν τοῦτο αἴτιον: δρᾷς αὐτὸν χαθάπερ βόρδορον
χατασχευάζοντα τοὺς συρφετοὺς λογισμοὺς χαὶ ai-
σχρούς: xal γυμνὴ τῇ κεφαλῇ δεχόμενος τὴν ἀχαθαρ-
σίαν τὴν ἐχείνου οὐ νοεῖς, δέον μικρὸν ἐχχλίναντα τοῦ
παντὸς ἀπηλλάχθαι; Καθάπερ ἂν ἐχεῖνος τὸν τόπον
ἐχχλίνας ἀπηλλάγη οὕτω χαὶ σὺ μὴ δέχου. τοὺς τοι-
ούτους λογισμοὺς, “ καὶ φεύξη τὴν ἁμαρτίαν, ἀπό-
χρουσαι τὴν ἐπιθυμίαν. Kal πῶς ἀποχρούσομαι, φη-
civ; Εἰ ἠμὲν Ἕλλην ἧς, xol τὰ παρόντα ἐθαύμαζε
μόνα, ese πολλῆς ἦν δυσχολίας τὸ πρᾶγμα, καίτοι
γε

νὸν ἐὐοοδυκῶν χαὶ τὰ ἐν τοῖς οὐρανοῖς, λέγεις, TG

E]
£X

εχ

ivot Ea τοῦτο᾽ τοῖν δὲ τὸν οὐρα-
ἀποχρούσομαι; Εἰ τοὐναντίον ἔλεγον, τότε ἐχρῆν
ἀπορεῖν " εἰ ἔλεγοῦ; ἐπιθύμησον χρημάτων, καὶ πῶς
ἐπιθυμήσω χρημάτων; ἔφης ἂν, τοιαῦτα δρῶν. 1|πέ
μοι, εἶ χρυσοῦ προχειμένου χαὶ λίθων τιμίων ἔλεγον,

ἐπιθύμησον μολύδόοου * ἄρα οὐχ ἦν Gnoginss Εἶπες
γὰρ ἂν, πὼς δύναμαι; Εἰ δὲ ἔλεγον, μὴ ἐπιθυμήσης,
τοῦτο εὐχολώτερον ἦν. Οὐ θαυμάζω τοὺς καταφρο-
νοῦντας, ἀλλὰ τοὺς μὴ χαταφρονοῦντας: σφόδρα
Ψυχῆς τοῦτο νωθείας πεπληρωμένης, μυιῶν καὶ xo-
γώπων οὐδὲν διαφερούσης, χαμαὶ συρομένης., iÀu-
σπωμένης ἐν τῷ βορόόρῳ, οὐδὲν μέγα φανεαξομένης:

Τί λέγεις ; i μέλλεις κληρονομεῖν αἰώνιον, xol
λέγεις, πῶς καταφρονήσω τῆς παρούσης ὑπὲρ ἐχείνην ;
μὴ γὰρ ἀμφήριστά ἐστι τὰ πράγματα; Ἱμαάτιον μέλ-
λεις λαμδάνειν βασιλικόν" xol λέγεις, πῶς χάταφρο-

? Alii ἄξιοι. Infra Dounzus pro χατασχευάξοντα le-
gendum putat χατασχεδάζοντα.

b Illud ὅτι τοῦ διαθόλου ἡ φιλοχρηματίχ deest in qui-

HOMIL. Vil. 71

operamur. Atqui hoc dicere oportebat eos, qui in
montibus degunt, qui continentiam sectantes etin

trem, domos, agros, uxores et filios, Eun siac
reliquerunt. At illi hzec. non dicunt; hi vero illa
proferunt, que nunquam dicere oportuisset. Illa
vere sunt diaboli certamina : 1n. heec vero. neque
descendere dignum est. At, inquies, divitiarum
cupiditatem immittit diabolus. Fuge, et ne ad-
mittas, o homo. Nunc autem si quem videris a ta-
bulato lutum rejicere, deinde alium videntem con-
tra se [80], stare, et totum capite excipere, non
modo non misereris, sed etiam indignaris, dicis-
que illum juste passum esse : omnesque illi dice-
rent, Ne stultus esto; nec tam jacientem, quam
excipientem criminarentur. Nunc porro scis divi-
tiarum cupiditatem a diabolo proficisci ; scis illum
innumerorum esse malorum causam ; vides illum
feedas turpesque cogitationes quasi lutum apparare,
nec intelligis te nudo capite immunditiam. illam
excipere, cum oporteret tantisper declinando id
vitare? Quemadmodum 1lle, 51 a loco declinaret,
liberaretur, sic et tu tales cogitationes ne excipias,
et a peccato fugies : repelle cupiditatem. Et quo-
modo repellam, inquies ? 5i gentilis esses, et prz-
sentia tantum admirareris, forte res esset difficilis,
etiamsi gentiles hoc fecerint : at tu qui. czelum et
celestia exspectas, dicis, Quomodo repellam ? Si
contrarium dixissem, tunc dubitare oporteret; si
dicerem, Divitias concupisce, responderes, Quo-
modo concupiscam? cum talia videres. Dic mihi,
si auro et lapidibus pretiosis propositis dicerem :
Concupisce plumbum, an hzsitares ? Diceres cer-
te : Quomodo possum ? Sin dicerem, Ne concu-
piscas ; hoc facilius esset. Non admiror despicien-
tes, sed non despicientes : hoc. est animae ignavia
plene, quae nihil differat a muscis et nb hu-
ini repentis, 1n luto volutatze, nibil magnum cogi-
tantis. Quid dicis? Vitam ternam haereditate ac-
cepturus es, et ais, Quomodo presentem vitam prae
illa contemnam? num res sunt mutuo compara-
biles? Regiam vestem es accepturus, et dicis, Quo-
modo pannos contemnam ? in regiam ingressurus
dicis, Quomodo pauperem hanc casam despiciam?
Vere nos semper nobis causa malorum sumus, qui
nolumus paululum excitari.Nam qui voluerunt, re-
cle se gesserunt; idque cum magno fervore et faci-
litate. Utinam et vos nostra admonitione persuasi;

4

C

D

busdam.
e [ Verba, καὶ φεὐξη τὴν ἁμαρτίαν, absunt a Savil. et

Codd. A. B. C.]

pecuniarum aliae rerum contemtum, pa- te;.

Monachi
monti-
bus degen-

Joan. 13.
24. et 20.
ΠΕΡΙ 21:

P"

7 JOANNIS CHRYSOST.

2 s.

recte agatis, imitatoresque sitis corum qui przclare
se gesserunt, gratia et benignitate unigeniti Filii,
quicum Patri, unaque sancto Spiritui, gloria, im-
perium, honor, nunc et semper, et in secula seecu-
lorum. Amen.

E

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

νήσω τῶν $axiov; εἰς τὴν τοῦ βασιλέως μέλλεις
ἄγεσθαι οἰκίαν - χαὶ λέγεις, πῶς καταφρονήσω τῆς
πενιχρᾶς τῆς παρούσης: Ὄντως ἡμεῖς ἐσμεν αἴτιοι
πανταχοῦ, oi μὴ θέλοντες διεγερθῆναι μικρόν. Ot
γὰρ θελήσαντες, πάντες χατώρθωσαν * xal κατώρθω -
σαν μετὰ πολλῆς τῆς σφοδρότητος καὶ τῆς εὐχολίας.
Γένοιτο δὲ καὶ δμᾶς πεισθέντας τῇ ἡμετέρα παραινέ-
σει χατορθῶσαι, καὶ ζηλωτὰς γενέσθαι τῶν χατωρ-
θωχότων, χάριτι καὶ φιλανθρωπία τοῦ μονογενοῦς
αὐτοῦ Υἱοῦ, μεθ’ οὗ τῷ Πατρὶ ἅμα τῷ ἁγίῳ Πνεύ-
ματι δόξα, κρατὸς, τιμὴ, νῦν καὶ del, xo εἰς τοὺς
αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν. |

HOMILIA VHI.-
Ca». Ill. v. 1. Simul Petrus et Joannes ascen- "
debant in templum , ad horam orationis
nonam.

1. Hi ubique magnam inter se concordiam ha-
bere conspiciuntur. Zuic innuit Petrus : simul
ad sepulerum ambo veniunt : de Joanne dicit Pe-
trus Christo, Zic autem quid ? Alia quidem si-
gna prztermisit hujus libri scriptor; quod vero
in stuporem et admirationem omnes conjiciebat ,
illud narravit. Et animadverte, illos non consi-
lio huc venisse; ita ab omni ostentatione vacui
erant, doctoremque suum imitabantur. Cur autem
ascenderunt in templum? Num adhuc Judaice
vivebant? Minime ; sed utiliter hoc faciunt. Nam
rursus signum editur, quod iilos confirmet, alios-
que pertrahat : signum, inquam, quale nondum
fecerant. Naturalis erat morbus, arti medica non
cedens : imo a quadraginta annis claudicabat , ut
deinde dicitur, nemo illum in tam longo tempore
curaverat. Scitis vero, haec a natalibus mala cu-
ratu esse difficiliora. Tantus erat morbus ut ne
quidem necessarium sibi cibum parare posset.
Insignis vero erat, tum a loco , tum a morbo ; et
quomodo, audi. 2. Et quidam vir, inquit, clau-
dus ex utero matris sue bajulabatur : quem
ponebant quotidie ad portam templi, quce di-
citur Speciosa , ut peteret eleemosynam ab
introeuntibus in templum. Eleemosynam ergo
petebat , et nesciebat quinam viri essent. 9. Qui D

B

C

a Alii ἦλθον.
b Alii βιθλίον γράφων. λέγει $i τὸ σημεῖον, ἃ
z. xal ὅρα πάλω.

Ita D. Vulgo ὥστε οὐδέ. Codd. A.B C. locum

OMIAIA ἡ.

"n M
Πέτρος xo ᾿Ιωάννης ἀνέδαινον sic
M er τ c
τὴν ὥραν τῆς προσευχῆς τὴν ἐν-

"T c zz (He ΔΎΣΕΩΣ A
IE φαίνονται οὗτοι πολλὴν ἔχοντες πρὸς ἀλ-
͵ὔ r
λήλους δυιόνοιαν. "ooo νεύει 6 Πέτρος: διοῦ εἰς τὸν
, EJ € c c Eo
τάφον *£oyovsat οὗτοι" περὶ αὐτοῦ φησι τῷ Χριστῷ,
T M fa Y Y I ἘΞ " :
Οὗτος δὲ τί; Τὰ μὲν οὖν ἄλλα σημεῖα παρεῖδεν Ó
Bis , , Ν e
τὸ βιόλίον συγγράφων * ὃ δὲ πολλὴν εἰχε τὴν ἔχπλη-
Á Y / LE, /
ξιν χαὶ πάντας ἐξένιζε, λέγει. Καὶ Opa πάλιν αὐτοὺς
, ͵ὕ
οὗ προηγουμένως ἐπ᾽ αὐτὸ ἐρχομένους : οὕτω φιλοτι--
7ὔ i Y i
uiac ἦσαν χαθαροὶ, xai τὸν διδάσκαλον ἐμιμοῦντο
N 3m Ld n AUN WE A , X ox , Is Y 9 5
τὸν αὐτῶν. 'ΓΓ δαὶ ἀνήεσαν εἰς τὸ ἱερόν ; ἀρα ἔτι "Iou-
No e E 5 9 ed. b c —
δαϊκῶς ἔζων; Οὐχ! ἀλλὰ χρησίμως τοῦτο ποιοῦσι.
, Ξ δ L- , τω
Γίνεται γὰρ σημεῖον πάλιν ἐχείνους τε βεδαιοῦν xal
τοὺς ἄλλους ἐφελχόμενον" χαὶ σημεῖον, οἷον οὔπω 7,
ς € ἐφελχόμενον" xo σημεῖον; οἷον οὕπω ἦσαν
, El -
ποιήσαντες. Φυσικὸν τὸ πάθος ἦν, καὶ χρεῖττον τέχνης
ἰατρικῆς. Μᾶλλον δὲ 7
. €. , N E ς
ἐν τῇ χωλεία, χαθὼς προϊών φησι, καὶ οὐδεὶς αὐτὸν

, EA
τεσσαράχοντα ἔτη ἦν πεποιηχὼς

*, M mn * , 3 /, x M cr τ

ἐν παντὶ τῷ χρόνῳ ἐθεράπευσεν. Ἴστε δὲ, ὅτι ταῦτα
, ἘΦ ^ - Lr ge. “ἡ 5 e y

μάλιστα δυσκολώτερα, ἅπερ ἂν ἐχ γενετῆς εἴη. Το-
T 2 ἘΞ S M e

σοῦτον ἦν τὸ δεινὸν, * ὅτι οὐδὲ τὴν ἀναγκαίαν τροφὴν

r ^ NE» h3

πορίζεσθαι. δυνατὸς ἦν ἑαυτῷ. Kat ἐπίσημος δὲ ὑπῆρ-

E El J - m T ΕῚ , D c

εν ἀπό τε τοῦ τόπου, ἀπό τε τοῦ πάθους" xal πῶς,

Υ̓͂ K , δ᾽ τ E X ES 5 J -

ἄχουε. Kat τις ἀνὴρ χωλὸς, φησὶν, £x χοιλίας μητρὸς
5 το , ,

αὐτοῦ ὑπάρχων ἐδαστάζετο, ὃν ἐτίθουν καθ᾽ ἡμέραν
3 M , fo € “τ M

εἰς τὴν θύραν τοῦ ἱεροῦ τὴν λεγομένην ὡραίαν, τοῦ αἷ-
- EI δον h Led 5 ,

τεῖν ἐλεημοσύνην παρὰ τῶν εἰσπορευομένων εἰς τὸ

χὰ 5 , -

ἱερόν. Ελεημοσύνην * λαόεῖν ἄρα ἐζήτει, καὶ οὖκ ἤδει,
, € e v 2j δ ;

τίνες ἦσαν οἱ ἄνδρες. Ὃς ἰδὼν Πέτρον xoi ᾿Ιωάννην

sic exhibent γενετῆ
τῆς ἀναγκαίας τροφῆς εὐπορῆσαι δυνατὸν X» auTO.
« Unus Codex λαβεῖν ἐπ

* M : :
ς ἦν. πολλὴ ἦν ἡ συμφορὰ, ὥττε οὐδὲ
ὺ

IN

μέλλοντας εἰσιέναι εἰς τὸ ἱερὸν, ἠρώτα ἐλεημοσύνην
λαξεῖν. ᾿Ατενίσας δὲ Πέτρ
vm εἶπεν" βλέψον εἰς ἡμᾶς
οὕτως ἀνίσταται, ἀλλ᾽ ἔτι κι διενοχ λῶν. "T'otoUzov

c ,
ρος εἷς αὐτὸν σὺν τῷ Ἰωάν-
m bl 55V
. Τοῦτο ἀχούει" ὃ δὲ οὐδὲ

e , Ἁ
γὰρ f, πενία, καὶ δοῦναι ἀπαγορεύοντας ἐπιμένει xat
ἀναγχάζει. Αἰσχυνθῶμεν οἱ ἐν ταῖς εὐχαῖς ἁποπη -

c m jJ
δῶντες. "Opa δέ μοι τὴν ἐπιείκειαν πῶς ἔδειξε Πέ-
᾿ς». , Ra
τρος εὐθὺς εἰπὼν, “Βλέψον εἰς μᾶς. Οὕτως αὐτῶν
M b , 74 58 f ^ , *O δὲ , -
τὸ σχῆμα αὐτόθεν ἐδείκνυ τὸν τρόπον. E ἐπεῖχεν
ὑτοῖς » ' αὐτῶν λαθεῖν. Εἶπε δὲ
αὐτοῖς, προσδοχῶν τι παρ᾽ αὐτῶν λαύεῖν. Εἶπε δὲ
Πέτρος: Ἀργύριον καὶ χρυσίον οὐχ ϑεάρχει μοι" ὃ
δὲ ἔχω, τοῦτό σοι δίδωμι. Οὐχ εἶπεν, ὅτι τοῦ ápyu-
J
ρίου πολλῷ βέλτιόν cot δίδωμι: ἀλλὰ τί; "Ev. τῷ
e - ΩΣ M
ὀνόματι Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ Ναζωραίου ἔγειραι καὶ
περιπάτει. Καὶ πιάσας αὐτὸν τῆς δεξιᾶς χειρὸς, ἤγει-
ρεν. Οὕτω xai 6 ὙΠῸ ἐποίησε. Πολλάχις λόγῳ
ἐθε ie μος πολλάχις ἔ ἔργω, πολλάχις xat τὴν χεῖρα
ESTY ὅπου ἦσαν ἀσθενέστεροι χατὰ τὴν πίστιν,
ἵνα μὴ δόξη ἀπὸ ταὐτομάτου γίνεσθαι. Καὶ πιάσας
nw τ e Toc M y T [ud 5 δι » δήλων
αὐτὸν τῆς δεξιᾶς χειρὸς, ἤγειρε. Τοῦτο ἐποίησε δήλην
τὴν ἀνάστασιν. ἀναστάσεως γὰρ ἦν εἰκών. Καὶ πα-
ραχρῆμα ἐστερεώθησαν αὐτοῦ αἱ βάσεις καὶ τὰ σφυρά.
Καὶ ἐξαλλόμενος ἔστη, xoi περιεπάτει. Πειράζων
» « Y M / A / 2 - N
ἴσως ἑαυτὸν xat πλείονα τὴν βάσανον ἐποιεῖτο, μὴ
* c c 2 S / 3 9 372 SOON
ἄρα ἁπλῶς ἐστι τὸ γεγονός. ᾿Ασθενεῖς Ἵππον οὐ τονε
πόδες, οὗ χεχομμένοι. Τινὲς δέ φασιν, ὅτι χαὶ ἠγνόει
ἃ εἰς

N

92v

περιπατεῖν. Kat εἰσῆλθε σὺν αὐτοῖς περιπατῶν
τὸ ἱερόν. Ὄντως θαύματος ἄξιον. Οὐχ αὐτοὶ αὖτ
ἐπάγονται, ἀλλ᾽ αὐτὸς ἀχολουθεῖ, διὰ τὴς ἀχολουθή-
σεως τοὺς εὐεργέτας δειχνὺς, καὶ διὰ τοῦ μετὰ τὸ
ἅλλεσθαι αἰνεῖν τὸν Θεὸν, οὐχ ἐχείνους θαυμάζων,
ἀλλὰ τὸν Θεὸν τὸν OV ἐχείνων ἐνεργήσαντα. Οὕτως
εὐχάριστος ἦν ὃ ἀνήρ. ᾿Αλλ’ ἴδωμεν ἄνωθεν τὰ εἴρη-
μένα. ᾿Ἀνέδαινον, φησὶν, ἐπὶ τὴν ὥραν τῆς προσευ-
χἣς τὴν ἐννάτην. "dy κατὰ τὸν καιρὸν τοῦτον βα-
στάζοντες τὸν χωλὸν ἐτίθουν, ὅτε μάλιστα εἰσήεσαν
οἵ ἄνθρωποι εἰς τὸ ἱερόν. Ἵνα δὲ μὴ νομίση τις, ὅτι
δι’ ἕτερόν τι αὐτὸν ἐδάσταζον, xol οὐχὶ διὰ τὸ λα-
θεῖν, ὅρα, πῶς τοῦτο σαφῶς παρέστησε δι’ ὧν λέγει"
᾿Ετίθουν αὐτὸν ὥστε ἐλεημοσύνην λαύόεῖν παρὰ τῶν
εἰσπορευομένων εἰς τὸ ἱερόν. Διὰ τοῦτο χαὶ τόπων
μέμνηται, ἔλεγχον διδοὺς ὧν P γράφει. Καὶ πῶς, φη-
σὶν, αὐτὸν οὐ προσήγαγον τῷ Χριστῷ; Ἴσως ἦσαν
ἄπιστοι οἵ τῷ ἱερῷ προσεδρεύοντες, ὅπου γε οὐδὲ τοῖς
ἀποστόλοις αὐτὸν προσήγαγον, ἰδόντες “ αὐτοὺς tic-
ἰόντας, Xu θαύματα πεποιηκότας τοιαῦτα. ρώτα,
φησὶν, ἐλεημοσύνην λαδεῖν - ὥσπερ τινὰς εὐλαδεῖς ἄν-
puc ἀπὸ τοῦ σχήματος αὐτοὺς τάχα χατενόησε" διὰ
9

4 Idem Codex ἐπιείχειαν τοῦ Πέτρου. εἶπε γὰρ, φησὶ,
βλέψον εἰς ἡμᾶς.

^ Alii ἐν τῷ ἱερῷ.

ACTA APOSTOLORUM.

72
cum vidisset Petrum et Joannem incipientes
introire in templum, rogabat ut eleemosynam
acciperet. 4. Intuens autem in. eum Petrus
cum Joanne , dixit : Respice in nos. Hoc au-
dit; ille vero neque sic erigitur, sed adhuc manet

HOMIL. Vill.

instans. Talis enim est paupertas, dare negantibus Pauperum
mos,

instat et cogit illos. Erubescamus nos, qui a pre-
cibus resilimus. Vide autem , quam cito Petrus
mansuetudinem exhibeat, dicens : Respice in nos.
Sic illorum habitus per se mores indicabat. 5. Aft

) E ille intendebat in eos , sperans se aliquid ac-

cepturum ab eis. 6. Petr us autem dixit : Zfr-
gentum et aurum non est mihi , quod au-
tem habeo , hoc tibi do. Non dixit, Rem mul-
to pretioslorem argento do tibi ; sed quid?
In nomine Jesu Christi Nazareni surge et
ambula.'1. Et apprehensa manu ejus dextra ,
allevavit eum. Ya fecit et Christus, sepe curavit
verbo , saepe et opere, sepe et manum porrexit ,
o, quando erant in fide infirmiores , ut ne videretur
jf res ex sponte sua fieri. Et apprehensa. manu
ejus dextra, allevavit eum. Hoc manifestam fe.
cit resurrectionem : hzc quippe resurrectionis
imago erat. Et protinus consolidate sunt ba-
ses ejus et plante, 8. et exsiliens stetit, et am-
bulabat. 'Ventans forte seipsum, et majorem ex-
perientiam faciebat, num frustra id factum esset.
Tufirmi ejus pedes erant, non abscissi. Quidam
vero dicunt, ipsum incedere nescivisse. Et in-
travit cum illis in templum ambulans. Vere
admiratione digna res erat. Non illi ipsum du-
p cunt, sed sequitur, et sequendo benefactores osten-
dit; atque etiam. quod exsiliens laudaret Deum,
non illos admirando laudans, sed Deum, qui per
illos operatus erat. Ita grato vir animo erat. Sed
priora repetamus. PUB AMEN inquit , ed ho-
ram orationis nonam. Fortassis illo tempore de-
portatum claudum deponebant, quando maxime
intrabatur in templum. Ne quis vero putaret, ob
aliam rem deportatum fuisse, et non ut acciperet ;
vide, quomodo id clare significet, dicendo : Pone-
bant illum ut eleemosynam acciperet ab intro-
€ euntibus in templum. ldeo et loca. commemorat
in argumentum eorum qua scribit. Et cur, in-
quies, illum non Christo adduxerunt? Forte in-
creduli erant ii, qui templo assidebant, quando-
quidem ne apostolis quidem ipsum obtulerunt ,
cum viderent illos ingredi, post tot edita miracu-

b γράρει. πῶς δὲ αὐτόν, Sic unus, [Paulo ante τόπων
pro τόπου recepimus e D.]
* Alii αὐτοὺς προσιόντας.

Petrus
quam alie-
nus a fastu.

74 S. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

la. Rogabat, inquit, ut eleemosynam acciperet. τοῦτο xa ἐπεῖχεν αὐτοῖς. Ὅρα δὲ, κῶς 6 Ἰωάννης

Forte ex habitu illos ut quosdam pios viros exi- πανταχοῦ σιγᾷ, ὃ δὲ Πέτ os xui ὑπὲρ αὐτοῦ ἀπολο-
I p ἐν Tà e e

stimavit; ideoque detinuit eos. Vide autem, quo- γεῖται" v SApyupials q φησὶ, xol 4 guatov οὖχ ὑπάρχει μοι.

modo Joannes ubique sileat ; Petrus vero etiam
pro illo rationem reddat: 4rgentum et aurum
non est mihi, inquit. Non dixit hic, Non. habeo,
ut nos dicimus, sed prorsus, Non habeo. Quid ergo
claudus? Mene supplicem despicis? Non, inquit;
sed de iis quie habeo accipe. Viden' , quomodo a
fastu alienus sit Petrus, nec se ostentet etiam ei ,
qui a se beneficium accepturus est? Os itaque et
manus totum fecerunt. Tales erant Judzi claudi-
cantes; et cum opus esset sanitatem petere , illi
potius pecunias petebant humi Jacentes : qui et
ideo templo assidebant, ut ditarentur. Quid igitur
Petrus? Non despexit eum , non divitem. quzsi-
vit, nec dixit, Nisi in illo fiat miraculum , nihil
magnum erit : non honorem exspectavit ab illo,
neque presentibus quibusdam curavit illum : erat
enim vir in ingressu, non intus, ubi erat multitu-
do. At nihil horum quzsivit Petrus, neque ingres-
sus predicavit, sed ex solo habitu claudum at-
traxit ad petendum. Quodque mirum est, ille
statim credidit. Nam qui a diutinis morbis liberati
sunt, vix credunt etiam ea quz vident. Et sanatus
deinde cum apostolis erat gratias agens Deo. Et
intrayit, inquit, cum illis in templum, ambu-
lans, exsiliens et laudans Deum.

2. Vide, quomodo non quiescat, tum ex gaudio,
tum ut Judaeis ora obstruat. Ut autem. videtur
mihi, ne videretur ementita res, ideo ipse salta-
vit : hoc enim nullo modo simulari poterat. Qui
enim omnino non poterat incedere, fame etiam
cogente; neque cnim voluisset cum bajulis elee-
mosynas partiri, si solus ire potuisset ; multo ma-
gis tunc. Quomodo autem simulasset in gratiam
eorum, qui eleemosynam non dederant? Sed grati
animi vir erat, etiam adeptus sanitatem. Utrinque
ergo fidelis ostenditur, et ex gratiarum actione,
et ex eo quod accidit. Non. sane omnibus notus
erat; unde et agnoscebant illum. 9. Et «idit
eum, inquit, ozuus populus ambulantem et B
laudantem Deum.10. Cognoscebantque ipsum
esse, qui ad eleemosynam sedebat ad Specio-
sam portam templi. Bene dixit, Cognoscebant :
nam postea non cognosci ccpit : hac quippe voce
uiimur circa eos, qui vix agnoscuntur. Credi ergo
oportebat, nomen Christi peccata dimittere, quod

d Alii ἄτυρ ἀνὴρ x 7. [Infra Savil. «ziuzvot* «zi
sine cf. À. B. c. χείμενοι " es ns
* [Ita Commel. et D., idemque expressit Erasmus,

Montf, cum Savil. et Codd. A. B. C. οὕτω π.

ς ὃ ὶ οὐ

Sa xci A
77- ἦν, &rt.]

Οὐχ deo, οὖχ ἔχω ἐνταῦθα, οἵα ἡμεῖς λέγομεν " ἀλλ᾽
ὅλως, οὐχ ἔχω. Τί οὖν ὃ beue Καὶ παρορᾶς με τὸν
ἱχέτην; Οὗ, φησὶν, ἀλλ᾽ ἐξ ὧν ἔχω λάόδε. "Op&c,

d»

Ded € , - ^Y M
πὼς “ἄτυφος ὃ Iezposs χαὶ οὐχ ἐπιδεικτιῶν οὐδὲ πρὸς

3&4 M , , , - X €
αὐτὸν τὸν εὐεργετούμενον ; Τὸ στόμα τοίνυν καὶ ἣ
A ^
χεὶρ τὸ
^ € , Α ^, $, 0 € , € '
δαῖοι χὠλεύβηεε * xai δέον αἰτῆσαι ὑγείαν, οἵ δὲ

b 5

c Y , ἃ Δι SOR
a λλον χρήματα αἰτουσι Koss χξειμένοι Ot χαὶ OX

c. 3 , c f E: Ὅν 5
παν ειργασαᾶτο. "TotoUcot τινες ησᾶν χαι Ιου-

-

ἱερῷ enini ἵνα όχι. Τί

des

τινα ἐζήτησεν, οὐδὲ εἰπεν, ἂν uj εἰς ἐχεῖνον γένηται

ζυ
o2
(04, (7

»
nj

^ cC
τὸ θαῦμα, οὐδὲν

T

,
α ἐστίν - οὐ τιμήν τινα προσεδό-

.

ς

e , pce T , M. us ΤῊΣ *
Xct T XO QU T0U , Ot E Ἰεαρθντῶν τινῶν ἐθεράπευσεν

3

τ Y b τ
αὐτόν * ἐν γὰρ τῇ εἰσόδῳ ἦν ὃ ἀνὴρ, οὐχ ἔνθα τὸ πλῆ-
θος ἡ

2 ^

AQX Oouozvy

ελθὼν ἐκήρυξεν,

y. v
ἦν ἔνδον. τούτων ἐζήτησεν ὃ qe -

PRIV

αλλ ἀπὸ μόνου τοῦ σχήμα-

ΛΔ 9
Quó& εἰσ
»

τος τὸν χωλὸν ἐπεσπάσατο πρὸς τὴν αἴτησιν. Καὶ τὸ

N [Jj / Ἂς ΄ M y
θαυμαστὸν, ὅτι ταχέως ἐπίστευσεν. Οἱ γὰρ χρονίων
ἀπαλλαγέντες παθῶν, μόλις πιστεύουσι xol αὐτῇ τῇ

Y N - L Et
ὄψει. Kat θεραπ τευθεὶς e^ σὺν τοῖς ἀποστόλοις ἦν.
2. P - gine A

εὐχαριστῶν τῷ Θεῷ. Καὶ εἰσῇ nds gud, σὺν αὐτοῖς

ψξνος χαὶ αἰνῶν τὸν

σ ^ er idc o τ ὼ Y € * m 6. -
is , πῶς οὐχ ἠρεμεῖ, τοῦτο μὲν ὑπὸ τὴς ἡδονῆς,
ei é / - ^

ἐψφράττων αὐτῶν τὰ

, 58" M ^N ow
στόματα, μοὶ o£ δο-

τοῦτο [

CEN διὰ τοῦτο ἅλ-
λεσθαι αὐτόν - τοῦτο γὰρ ὙΠ ὁ οὐχ ἦν ὑπραρίσεσς

xoi ἵνα μὴ νομισθῇ τις brc

^ M δι δ Dd c
Zi γὰρ μηδὲ ἁπλῶς ἐπιδῆναι δυνατὸν ἦν αὐτῷ τὸ πρὸς

τερον, xal ταῦτα τοῦ λιμοῦ κατα ναγκάζοντος on γὰρ

τοὺς βασεβίρνται διανέ quent τὰ τῆς

ἑαυτῷ δυνάμενος ἀρχεῖν ), πολλῷ μᾶλ-

^ € Y πον MENS
i xal ὑπεχρίνατ τὸ ἂν ὑπερ τῶν μη ὃε-

ημοσύνην ; ; Ἀλλ᾽ εὐχάριστος ἦν ὃ ἀνὴρ xoi

c

Ἁ "7
Es bn δγείαν. "Exac po) οὖν πιστὸς οεικνυταια
z τς £e
ἀπὸ τε τῆς ἐπ Ὀιόβθε, ἀπό τε τοῦ συμθεθχριθτος
*

: γνώριμος ἦν; ὅθεν χαὶ ἐπεγίνωσχον
εἰδον αὐτὸν, φησὶ, πᾶς ὃ λαὸς περιπα-
αἰνοῦντα τὸν Θεὸν, ἐπεγίνωσχόν τε αὐτὸν,
σ πρὸς τὴν ἐλεημοσύνην χαθήμενος
τοῦ ἱεροῦ. Καὶ χαλῶς εἶπεν, ᾽Ἔπε-
γίνωσχον ὡς χαὶ ἀγνοουμένου λοιπὸν ἀπὸ τοῦ πρά-
TERES Ταύτῃ γὰρ τῇ λέξει χεχρήμεθα ἐπὶ
γνωριζομένων. ἴδει γοῦν πιστευθῆναι, * ὅτι

τῶν μόλις
ἀφίησι

a Alius διότι.
* [ Ita B. D. Savil. addit λαθεῖν

nap

. C. τινα ἐδόχει λαδεῖν

IN ACTA

» eR. IUe Y
τὰ ἁμαρτήματα τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ, ὅπου γε xoi

e 5 , T cT NY m 25 / v
τοιαῦτα ἐργάζεται. Κρατοῦντος δὲ τοῦ ἰαθέντος τὸν
/ Y ' 3 / τω c c λ AN
Πέτρον xat τὸν ᾿Ιωάννην, συνῆλθε πᾶς ὃ λαὸς ἐπὶ
- E e e 5 Y
τὴ στοῦ τῇ χαλουμένη Σολομῶντος ἔχθαμύοι. ᾿Απὸ
τῆς εὐνοίας P τῆς εἰς αὐτοὺς xoi τῆς φιλίας οὐχ £j
^ “-- LI - M
ρίζετο αὐτῶν- ἴσως δὲ xol εὐχαριστῶν αὐτοῖς xat
, τ δ X ΖΝ X e c / 23 ^*^ ^V
ἐπαινῶν. Καὶ συνέδραμε, φησὶ, πᾶς ὃ λαός. ᾿Ιδὼν δὲ
/
αὐτοὺς 6 Πέτρος, ἀπεκρίνατο. Πάλιν αὐτὸς. καὶ ἐργά-
fc E - Yp/ ᾿ Ey S, EN 3 EY
ζεται xal δημηγορεῖ. ᾿Γότε μὲν οὖν αὐτοὺς εἷς τὴν
ΕΣ m M M ,
ἀχρόασιν διήγειρε τὸ πρᾶγμα-τὸ περὶ τὰς γλώσσας,
νυνὶ δὲ τοῦτο" xol τότε μὲν ἀρχὴν ἔλαύεν ἀπὸ τῶν
5 / ο ὍΝ 5, ὧν («ὦν 6 I "Ie c.5
ἐγκλημάτων, νῦν δὲ ἀπὸ τῆς ὑπονοίας. Ἴδωμεν “οὖν,
, M N
τί διενήνοχεν αὕτη ἣ δημηγορία Exelvnc, xoi κατὰ
- " c /
τί χοινωνεῖ. "Exsivr, μὲν οὖν ἐν τῇ οἰκίᾳ γίνεται, οὐὖ-
NI, , SONORA 5^5 5 € 5
δέπω: προσελθόντος οὐδενὸς, οὐδὲ αὐτῶν τι ἐργασα-
μένων αὕτη δὲ πάντων θαυμαζόντων, τοῦ θεραπευ-
c /
θέντος πλησίον ἑστῶτος * οὐδενὸς ἀυφιδάλλοντος, χα-
, , d d Do : /
θάπερ τότε, ὅτε ἔλεγον, ὅτι F'Aeuxouc μεμεστωμένοι
3-2 mou , ^ c 2 P / ^ ^ /
εἰσί, Καὶ τότε μετὰ τῶν ἀποστόλων πάντων ὧν διελέ-
τ . ,
γετο νῦν δὲ μετὰ τοῦ ᾿Ιωάννου μόνου " λοιπὸν γὰρ
- c N M
θαῤῥεῖ xa σφοδρότερος γίνεται. Τοιοῦτον γὰρ ἣ ἀρετὴ,
D ) ) 6. τ / M 58 c cl ?0
ἀρχὴν λαδοῦσα πρόεισι, x«i οὐδαμοῦ ἵσταται. “ὥρα
M Y m E] , ΕἸ c c cT / ^
δὲ xal πῶς ᾧχονομήθη ἐν τῷ ἱερῷ γενέσθαι τὸ ση-
- τ ET *
μεῖον, ἵνα xai ἄλλοι θαῤῥήσωσιν. Οὐχ ἐν παραδύστῳ
M 5
γὰρ αὖτό που ἐργάζονται, ἢ xoi λανθανόντως " ἀλλ᾽
Ν c c ΩΝ bu c
οὔτε ἔνδον ἐν τῷ ἱερῷ, ἔνθα τὸ πολὺ πλῆθος ἦν. Πῶς
οὖν ἐπιστεύθη, φησίν; "Oct αὐτὸς 6 θεραπευθεὶς ἐχή-
M ^ / ΝΑ M ^ 2 , 5
ρυττε τὴν εὐεργεσίαν. Οὐδὲ γὰρ ἂν ἐψεύσατο, o08
ΝΗ " - -
ἂν ἐπ᾽ ἄλλους τινὰς ἦλθεν. Ἤτοι οὖν, ὡς εὐρυχωρίας
οὔσης, ἐχεῖ τὸ σημεῖον εἰργάσαντο, ἢ ὡς χεχωρισμέ-
τν , FON ce ^ , 5 S. c ,
vou τοῦ τύπου. Καὶ ὅρα τὸ γενόμενον. "Eg! ἑτέραν
3.,795 , M c 5 /v cr M
ἀνῆλθον πρόφασιν, καὶ ἕτερα ἐργάζονται. Οὕτω xol
“Κορνήλιος ἄλλα νηστεύων ηὔχετο, καὶ ἄλλα δρᾷ. Μέ-
χρι δὲ τότε πανταχοῦ τὸν Χριστὸν Ναζωραῖον ὀνο-
/w ὩΣ Py Dod 5 τ , 5 m Ὁ τ T Υ
μάζουσιν. Ev τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ Ναζω-
, Y c
ραίου, φησὶν, ἔγειραι xal περιπάτει. "l'éoc γὰρ τοῦτο
E M / * c 3 y NU NN b
ἣν τὸ ζητούμενον, τὸ πιστευθῆναι αὐτόν. M7, δὴ πρὸς
M A A »
τὴν ἀρχὴν ἀποχάμωμεν τοῦ διηγήματος - ἀλλ᾽ εἰ καὶ
hr 0 , OST ^ / / E] Ip Y
κατόρθωμα τις εἰπὼν Ovx) Uem , πάλιν ἀναλάδωμεν τὴν
HM CS 2, 8f / / ^ Y /
ἀρχήν. Ἂν ἐν ἕξει γενώμεθα, ταχέως πρὸς τὸ τέλος
ΟΣ , bi M A
ἥζομεν * ταχξως πρὸς τὴν χορυφὴν στησόμεθα. Σπουδὴ
Y M N EI
γὰρ, φησὶ, σπουδὴν γεννδὶ, xoi ῥαθυμία ῥᾳθυμίαν.
«
* Ὁ μικρόν τι κατωρθωκὼς £Aa6e παράκλησιν ἐπὶ τὸ
-- 2). -- ὶ e^ 7» ^5 , /
μεῖζον ἐλθεῖν, xal μᾶλλον ἐξ ἐχείνου περαιτέρω χω-
m m x , ec
ρῆσαι. Καὶ χαθάπερ τὸ πὺρ ὅσα ἂν περιλάδη ξύλα,
, RU ei
τοσούτῳ σφοδρότερον γίνεται" οὕτω xoi προθυμία,
ὅσους ἂν διεγείρη Ao; Δα εϑ EET τοῦ a
σοὺς Ὶ ξεγειρη λογισμοὺς εὐσεοεις; τοσούτῳ μᾶλ-
λον χατὰ τῶν ἄλλων δπλίζεται. Οἷόν τι λέγω ἑστή-

b Quidam τῆς πρὸς οὐτούς.
* [ὥωμεν μὲν οὖν D. ἔδωμεν C£ v ulg.]
4 Alii Κορνήλιος ἐποίει, ηὔχετο χαὶ ἐνήστευξς, μέχοι ὃὲ

APOSTOLORUM.

66

HOMIL. VIII.

75

tanta operaretur. 11. Cum. teneret autem is,
qui sanatus fuerat, Petrum et Joannem , con-
venit omnis populus ad porticum que appel-
latur. Salomonis, stupentes. Ex benevolentia
et amicitia non separabatur ab ipsis claudus , for-
tasse gratias agens ct. laudans illos. Et accurre-
bat, inquit, omnis populus. 12. F'idens autem
illos Petrus, respondit. Rursus ipse et operatur
et concionatur. Tum quidem illos ad audiendum
excitavit linguarum miraculum , nunc autem hoc
signum : et tunc exordium duxit a crimine, nunc
ab opinione. Videamus autem, quid ab illa diffe-

rat hzc concio, et quid commune cum 1lla. ha- .

beat. llla domi ficbat, cum nemo adhuc accessis-
set, nec quidpiam illi operati fuissent ; hec. vero
omnibus mirantibus, illo qui sanatus fuerat prope
adstante,nullo dubitante, ut tunc,cum quidam dice-
bant: Musto pleni sunt. Et tunc ille cum apostolis
omnibus loquebatur, nunc cum solo Joanne : jam
enim ille et confidentius loquitur et vehementius.
Talis quippe res est virtus : initio sumto progre-
ditur, et numquam gradum sistit. Vide autem,
quomodo provisum sit, ut in templo signum fie-
ret, ut alii confiderent. Neque enim in angulo vel
clam illud operantur; at. neque intra templum,
ubi magna erat multitudo. Quomodo autem , in-
quies, id creditum fuit? Quia is ipse, qui sanatus
fuerat, beneficium pradicabat. Neque enim men-
titus fuisset, neque ad alios quosdam venisset.
Igitur ubi latum spatium erat, ibi signum operati
sunt ; quasi locus semotus esset. Et vide, quid fa-
ctum sit. Ad aliam rem ascendunt, et aliud ope-
rantur. Sic et Cornelius alia Jejunans precabatur,
et ala videt. Hactenus ubique. Christum. Na-
zarenum appellant. Jn nomine Jesu Christi
lVazareni, inquit, surge et ambula. lnterim
enim illud. querebatur , ut ipsi crederetur. Sed
ne, quaeso, initio orationis fatiscamus; sed etiamsi
quis post enarratum facinus desinat , initium re-
petamus. Si bene affecti simus, cito ad finem per-
veniemus , cito. culmen attingemus. Studium
enim, inquit, studium generat, ignavia 1gnaviam.
Qui modicum quidpiam recte patravit, majus
quidpiam fidenter aggreditur, et ulterius tendit.
Ac quemadmodum ignis quanto plura ligna. cor-
ripit, tanto vehementior efficitur : sic et animi
fervor quanto plures excitat pias cogitationes ,
tanto fortius armatur adversus alia. Exempli cau-

, -
τοτξε-

2 Alii ὃ γὰρ μιαρόν τι.

Zct. 2. 13.

Virtus
semper pro-
fcit , num-
quam
dum

era
sistit,

Peccata
sunt spina

76 S. JOANNIS CHRYSOST. ARCIIEP. CONSTANTINOP.

sa : stant in. nobis ccu spinae perjurium , menda- χασιν ἐν f$uiv χαθάπερ ἄχανθαι ἐπιορχία, ψεῦδος;
dacium , simulatio , dolus , nequitia, convicium, B ὑπόκρισις, δόλος, χαχουργία, λοιδορία, σχώμματα,
scommata, risus, turpiloquia, scurrilitates : rur- γελωτοποιίαι, αἰσχρολογίαι, εὐτραπελίαι" πάλιν ἐν
sus ex altera parte, avaritia, rapina injustitla , ἄλλῳ μέρει πλεονεξία, ἁρπαγὴ, ἀδικία, συκοφαντία,
sycophantia, insidie; iterumque concupiscentia ἐπιθδουλαί" πάλιν ἐπιθυμία πονηρὰ, ἀκαθαρσία, ἀσέλ-
mala, immunditia, lascivia, fornicatio, adulte- γεια, πορνεία, μοιχεία. πάλιν φθόνος, ζηλοτυπία,
rium ; ac rursum, invidia, zelotypia , ira, furor, ὀργὴ, θυμὸς, μνησικαχία, ἀνταπόδοσις, βλασφημία,
injuriarum. recordatio, vindicta , blasphemia, et eis τοιαῦτα" ἂν τὰ πρότερα χατορθώσωμεν, oOx
innumera talia: si priora recte egerimus, non illa ἐχεῖνα μόνον χατώρθωται, ἀλλὰ OV ἐχείνων χαὶ τὰ
solum, sed etiam posteriora exsequemur. Fortior μετὰ ταῦτα. ᾿Ισχυρότερυς γὰρ γίνεται λοιπὸν ὃ λογι-
enim evadit animus ad catera evertenda. Verbi σμὸς πρὸς τὴν ἐχείνων ἀνατροπήν. Οἷον, $ πολλὰ
gratia qui multum juravit, si hunc satanicum mo- ὀμνὺς ἂν περιέλῃ τὸ σατανιχὸν ἔθος τοῦτο, οὐ τοῦτο
rem de medio tollat, non hoc solum recte peregit, C μόνον αὐτῷ χατώρθωται, ἀλλὰ χαὶ ἑτέρα εὐλάδεια
sed et alia pietas inducta erit. Nullus enim non ἐπεισῆχται. Οὐδεὶς γὰρ, οἶμαι, τῶν οὖχ ὀμνυόντων εὖ-
jurantium facile volet aliud malum operari; sed χόλως θελήσει ἄλλο τι πρᾶξαι πονηρὸν, ἀλλὰ τὴν ἤδη
quam assequutus est virtutem reverebitur. Quem- χατορθωθεῖσαν ἀρετὴν αἰσχυνθήσεται. Καθάπερ γὰρ
admodum enim qui pulchra veste induitur,erube- ὃ φορῶν ἱμάτιον χαλὸν αἰσχύνεται BogGóot ἐγχυλίσαι
scit se in luto volutare: sic et ille. Hinc autem eo — ézuzóv: οὕτω δὴ χαὶ οὗτος. Ἀπὸ δὲ τούτου ἥξει εἷς
veniet, ut non irascatur, neque contumeliam infe- τὸ μὴ ὀργίζεσθαι, ὑνηδὲ τύπτειν, μηδὲ ὑδρίζειν. Ἂν

rat. Si namque semel parva operatus fuerit, to- γὰρ ἅπαξ τὰ μιχρὰ χατορθώση, τὸ πᾶν ἤνυσται.

nu

tum perfectum est. Sape tamen contrarium acci- Συμδαίνει δὲ "ἢ πολλάχις xai τὸ ἐναντίον, ἅπαξ xa-

dit, ut qui semel bene operati sint, ex ignavia In τορθώσαντάς τι πάλιν ἀπὸ ῥαθυμίας τοῖς αὐτοῖς πε-

eadem recidant, ita ut deinde emendari fere ne-.— ριπεσεῖν, ὡς ἐκ τούτου xol sic ἀδύνατον περιστῆναι

Goa QUeAt- ἘΣ zm causa : legem nobis posuimus D λοιπὸν τὸ πρᾶγμα. Οἷον, ἐθήκαμεν ἑαυτοῖς νόμον * μὴ
juramenta. non jurandi, ad tres quatuorve dies id observavi- ὀμνύναι, —— ἡμέρας τρεῖς ἢ χαὶ τέσσα--
mus; post hzc re quapiam urgente, totum colle- ρας" μετ᾽ ἐχείνας εἰς ἀνάγκην περιπεσόντες; τὸ συλ-

ctum lucrum dispersimus ; atque demum in segni- λε εχϑὲ ν χέρδος ἅπαν ἐσκορπίσαμεν ' ec UM λοι-

tiem et desperationem incidimus, ita ut eadem πὸν ἐμπίπτομεν xoi dm judo ὡς υνηδὲ τῶν αὐτῶν
deinde aggredi nolimus; et jure quidem. Nam ἅψασθαι βουληθῆναι πάλιν: καὶ εἰχότως. Ὃ γάρ τι

--
r]

qui aliquid zdificavit sibi, si collapsum videat οἰχοδομήσας ἑαυτῷ, εἶτα ἰδὼν χαθηρημένον τὸ οἶχο-

zdificium, jam segnior est ad rursus zdifican- δόμημα, ῥαθυμότερος ἔσται͵ περὶ τὸ πάλιν οἰχοδομεῖν.
dum. At ne tunc quidem oportet segniter agere, ἊἈλλ᾽ οὐ δεῖ ῥαθυμεῖν οὐδὲ οὕτως " ἀλλὰ πάλιν ἔχεσθαι
sed id rursus studiose aggredi. τῆς σπουδῆς.

9. Ponamus itaque nobis quotidianas leges et p Θῶμεν τοίνυν ἑαυτοῖς νόμους eue oed τέως
a facilibus incipiamus : juramentorum frequen- ἀπὸ τῶν εὐχόλων ἃ ἀρξώμεθα" περιχό boues ἡμῶν τὴν
tiam abscindamus, frenum. imponamus lingue : πολυορχίαν τοῦ στόματ ος, χαλινὸν ἐπιθῶμεν τῇ
nemo per Deum juret. Nullus hic sumtus est, la- Dum , μηδεὶς ὀμνύτω τὸν Θεόν. Οὐχ ἔστιν ἐνταῦθα

bor nullus, non diuturna meditatio ; sufficit velle, δαπάνη, οὖκ ἔστιν ἐνταῦθα χάματος, οὖχ ἔστιν ἐνταῦ-
et totum perfectum est: nam consuetudinis res θα χρόνου E ny ἀρχεῖ θελῆσαι, χαὶ τὸ πᾶν γέγονε"

est. Etiam oro et obsecro, talem curam adhibea- συνηθείας γὰρ τὸ mpXyud “ἐστι. Ναὶ παρακαλῶ καὶ
mus. Dic, quzso, mihi, si pecunias inferre jube- δέομαι, σπουδὴν τοιαύτην εἶσεν 5px εν. Εἰπὲ δή μοι,

rem, annon singuli pro viribus alacriter conferre-
tis? 51 me in extremis periculis videretis, annon A ἕχαστος τὰ xoc δύναμιν συνεθάλεσθε ; εἴ με ἐν χιν--

32 , P e E] * ,
ει χρήματα εχελευσχ εἰσενεγχεῖν ; 09X αν προθύμως

de carne vestra excisam partem, si fieri posset, δύνοις eene τοῖς ἐσχάτοις, οὖχ ἂν "καὶ ἀπὸ τῆς σαρ-
daretis? In magno nunc sum periculo, ita ut si xàc, εἴ Ys οἷόν τε ἦν; ἀποτεμόντες ἔδοτε ἄν: "Ev χιν-

M

in carcere essem, si mille plagas excepissem, 5:11 δύνῳ xal νῦν εἰμὶ xoi πολλῷ, καὶ ὡς ἂν εἶ xo μετὰ

b Unus Cod. πολλάκις χαὶ τοιοῦτον, οἷον ἅπαξ χατορθώ- ^ scimus Constantinopolitanos huic fuisse vitio assuetos ;
σαντας. id quod etiam in sequentibus videre est.
c Μὴ ὀμνύναι, non jurandum esse. Contra juramenta 4 Unus Codex ἐστι. διὸ παρακαλῶ. Savil. ἐστι. παρα-

sepissime concionatus est Chrysostomus, ut videre est χαλῶ,
in Homiliis ad Antiochenos, Tom. 2, et alibi, Hinc di-

IN ACTÀ

j 1m H Y E! ,ὔ e
τούτου X2 δεσμωτήριον ᾧχουν, ἢ μυρίας ἔλαδον πλη-
i A 3 pm Ἂλ 3 5. 3 E! , λέ
γὰς, ἢ εἰς μέταλλα ἐτύγχανον, οὐκ ἂν τούτου πλέον
ΤΌ ὦ , , »
ἤλγησα. Χεῖρα τοίνυν ὀρέξατε. ᾿Εννοήσατε γὰρ, ὅσος
7) Mi ^ ,ὔ b A
κίνδυνος, μηδὲ τὸ μικρότατον τοῦτο ( μικρότατον δὲ
, J , er ^ c -
λέγω, ὅσον εἰς πόνον ἥχει ) δυνηθῆναι κατορθῶσαι.
L4 ATA m , Á, , MI ,
Tt ἐρῶ τότε ἐγχαλούμενος; διατί μὴ * διηλέγχθης;
διατί μὴ ἐπέταξας: διατί ud) νό ἔθ ; διατί
διατί μὴ ἐπέταξας: διατί ud] νόμον ἔθηχας:;
M ΄ τὶ 2-5 f E] ^ -
τοὺς μὴ πειθομένους οὐχ ἐχώλυσας; Οὐχ doxsi uot
UM ci » , 3 Y ' ^ ΄ "
εἰπεῖν, ὅτι ἐνουθέτησα. ᾿Αλλὰ καὶ σφοδροτέρας, φησὶν,
s 3 M
ἐπιτιμήσεως ἔδει" ἐπεὶ χαὶ 6 ᾿Ηλεὶ ἐνουθέτει. Ἀλλὰ
τὰν - - "yz
μὴ γένοιτο ὑμᾶς ἐχείνοις παραδαλεῖν τοῖς παισί. Ka-
πὸ 7 ΗΠ E
xsivog ἐνουθέτει, xal ἔλεγε: Μὴ τέχνα, μὴ ποιεῖτε
d "NL cod α M SE NEUSS CY ΤΥ τ
οὕτω᾽ πονηρὰ f, ἀχοὴ, ἣν ἐγὼ ἀχούω περὶ ὑμῶν.
"o cu /,
Ἀλλὰ προϊοῦσα ἣ Γραφή φησιν, ὅτι οὖχ ἐνουθέτει
' EA E] c rp o μι , 2 ΝΑ 3 Noc
τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ. 'Γοῦτο δὲ λέγει, ἐπειδὴ οὐ σφοδρῶς,
» ^ 23. /, Ll 2 , Lad Y , LÀ
οὐδὲ μετ᾽ ἐπιπλήξεως τοῦτο ἐποίει. Πῶς γὰρ οὐκ ἄτο-
- - - 3 / e
πον, ἐν μὲν ταῖς συναγωγαῖς τῶν ᾿Ιουδαίων οὕτως
2 ^ 3 ^ , à e NN 2 /
ἰσχυροὺς εἶναι τοὺς νόμους, κἂν ὃ διδάσχων ἐπιτάξη
c j1 [:4 D ms
πάντα γίνεσθαι" ἐνταῦθα δὲ οὕτως ἡυᾶς χαταπεφρονῆ-
S - "ES
σθαι xal ἀπεῤῥῖφθαι; Οὐ τῆς ἐμαυτοῦ δόξης μοι μέλει
Ξ Vom
(δόξα γὰρ ἐμὴ, f ὑμετέρα εὐδοχκίμησις), ἀλλὰ τῆς
« /, "A , € , € /, - c
ὑμετέρας σωτηρίας. Ka0' ἑχάστην ἡμέραν βοῶμεν,
- - - - ^ ,
ἐνηχοῦμεν ὑμῶν ταῖς dxoxic* ὃ δὲ ἀχούων οὐδείς "
M KaosA "M , ^ Z τω A "e
xai οὐδὲν σφοδρὸν ἐπιδειχνύμεθα. Φούδοῦμαι, μὴ τῆς
» / Y - ,ὔ , 1
ἀχαίρου ταύτης xat πολλῆς φιλανθρωπίας λόγον xac
τὴν μέλλουσαν ἡμέραν ὑπόσχγωμεν. Διὸ μεγάλη xol
Ip gs JR dS μεγαλῃ x
-“- τ m , ec M ,
λαμπρᾷ τῇ φωνῇ κηρύττω πᾶσι, χαὶ διαμαρτύρομαι,
, /
ὥστε τοὺς τὴν παράδασιν ταύτην ἐπιδειχνυμένους ;
m τ ,ὔ D ,
τοὺς τὰ £x τοῦ πονηροῦ φθεγγομένους ( τοῦτο γάρ ἐστιν
e Ne n “-
6 ὅρχος), τῶν οὐδῶν μὴ ἐπιδαίνειν τῶν ἐχχλησιαστι-
- , ^Y
x&v. Προθεσμία δὲ
“ Y 7, » E] Es
κατορθῶσαι. Νὴ γάρ μοι εἴπης, ὅτι με ἣ τῶν mox-

SE Jj € M c ὡς cr
υμαν εστῶὼ O Uv ο πᾶρων, ωστε

P A EETUPEEREIECDUE EIE AY. Té N
quo ἀνάγχη χατεπείγει, ὅτι ἀπιστοῦμαι. Τέως τοὺς
DN e 3 , B eb ci 3
ἀπὸ τῆς συνηθείας περίχοπτε" Olóa , ὅτι πολλοὶ γε--

c à , c —— m
λάσονται ἡμᾶς, ἀλλὰ βέλτιον fuc γελᾶσθαι νῦν,
, / » ^Y /
^1; χλαίεσθαι τότε γελάσονται δὲ ὅσοι μαίνονται. Τίς
es y L -
γὰρ, εἰπέ μοι, νοῦν ἔχων φυλαττομένης ἐντολῆς

, 22 Ww Y Por "oo US EIE
γελάσεται; Ei δὲ ἄρα γελάσονται, ἀλλ᾽ οὖχ ἡμᾶς,
z 7 * 2 - /
ἀλλὰ τὸν Χριστὸν ot τοιοῦτοι γελάσονται. ᾿Εφρίξατε τὸ
3 Z D s Ei i 5 ἘΣ ΚΝ ᾿ ,
εἰρημένον ; Οἰδα χἀγώ. Ei μὲν οὖν ἐγὼ τὸν νόμον

- 2 7 A Ne ἀκα ». Me / 2N f
τοῦτον εἰσήγαγον, ἑυὸς * ἂν εἴη χαὶ 6 γέλως" εἰ δὲ ὃ
σ , 2 5 - / F
νομοθέτης ἕτερός ἐστιν, ἐχεῖ διαδαίνει ἢ χλευασία. Καὶ
5 , M e "5 v S 3 EN /!»c 2 /
ἐνεπτύσθη ποτὲ ὃ Χριστὸς, xoi ἐπὶ χόῤῥης ἐπλήγη

3 272c , 3 ᾿Α 3 .— τω M 3M
xat ἐῤῥαπίσθη. ᾿Ανέχεται xat νῦν ταῦτα, xol οὐδὲν

1 - ΄, , E
ἀπειχός. Διὰ τοῦτο γέεννα ἡτοίμασται, διὰ τοῦτο
9) [4 EI E ^p^ I^ , M ^
σχώλης ἀτελεύτητος. oou πάλιν λέγω xo διαιαρ-
, Li ,

τύρομαι" ὃ βουλόμενος γελάτω, ὃ βουλόμενος χλευα-
, - , * Nc

ζέτω * εἰς τοῦτο χείμεθα, εἰς τὸ γελᾶσθαι xol χλευά-

* | 20257402; D., Commel. et Erasmus. διελέχθης Sa-
vil. et Montf. et pejores Codd. A. B. C.]
quam lectionem sequutus est

τοτξ,

a Alit ἡ χλαίεσθαι

APOSTOLORUM.

HOMIL. Vlil. 77
metallis agerem, non magis dolerem. Manum ergo
porrigite. Cogitate quantum sit periculum, quod ne
vel hoc minimum (minimum vero dico, quantum ad
laborem) possitis perficere. Quid dicam tunc ac-
cusatus? Cur non hortatus es? cur non redarguebas?
cur non przcepisti? cur non legem posuisti? cur
non obtemperantes non cohibuisti ? Non satis erit
mihi dixisse, Admonui. At, inquiet, vehementiore
opus erat increpatione : nam Eli quoque admone-
bat. Verum absit ut vos cum filiis ejus compa-
rem. Ille admonebat et dicebat : Ve, filii, ne sic
facitote : malum rumorem ego audio de vobis.
Sed pergens Scriptura dicit, ipsum non admo-
nuisse filios suos. Hoc vero dicit, quia non acri-
ter, non cum increpatione monebat. Quomodo
enim absurdum non fuerit, in synagogis Judzo-
rum ita severas leges esse, etsi qui docet imperet
onmia fieri ; hic vero nos ita despectos et abjectos
esse? Non gloriam meam curo ( gloria quippe mea
est vestra probata vita); sed salutem vestram
quaro. Quotidie clamamus, insonamus in aures
vestras; et nemo est qui audiat, etsi nihil vehe-
mentius proferamus. Timeo, ne intempestiva et
nimice indulgentis in futuro illo die rationem
reddamus. Ideo magna et clara voce omnibus
praedico et testificor; ut qui sic pravaricantur, qui-
que ea, quz maligni sunt, loquuntur ( hoc est enim
juramentum ), ne limina ecclesiastica ascendant.
Prastitutum vero tempus sit vobis hic mensis, ut
corrigamini. Ne mihi dixeris : Me negotiorum ur-
get necessitas, quia fides non habetur mihi. [nte-
rim illa ex consuetudine juramenta remove. Scio
quosdam esse, qui nos irridebunt; at melius est nos
nunc irrideri, quam tunc deplorari :ridebunt autem
insani. Quis enim, quaeso, sane mentis de servato
precepto ridebit? Quod si irrideant, non nos, sed
Christum irridebunt. Inhorruistis ad tale dictum.
Hoc bene novi. Si ego hanc legem induxissem,
me risus ille spectaret : si autem alius legislator

ι. Reg. 2.

est, ad illum transit irrisio. Ipse Christus ali- yr]. 27.
quando consputus est, atque in maxillam percus- 3o.

sus, et alapis caesus. Hzec etiam nunc fert, οἱ ni-
hil dissimile. Ideo gehenna paratur, ideo vermis
ille immortalis. Ecce. rursus dico et testificor :
Rideat et subsannet qui voluerit : in hoc positi
sumus, ut rideamur, subsannemur omniaque
patiamur. Purgamenta mundi sumus, secun-
dum beatum Paulum. $i quis noluerit hoc prz-

interpres Latinus. [ Et nos recepimusex B.C. D. Montf,
cum Savil. et Commel. χαέεσθαι.]
* | Sic D. Ceteri ἐμὸς £v ἦν ὃ γ.», vel ἦν 7.]

Chrysosto-

mi firmitas

animi,

,

1. Cor. 4.
13.

. ceps sit, sive ille ipse qui diademate cingitur. Aut

Matth. 5.
15.

Eccli. 16.

3.

Multitudo
que volun-
tatem. Dei
non facit
nihil est.

S. JOANNIS

70

ceptum perficere, hune. verbo quasi tuba prohi-
beo, ne limina ecclesiastica pertranseat , sive prin-

me ab hoc principatu dejicite, aut manentem ne
in pericula conjicite. In hunc thronum ascendere
non audeo, nisi quid magni prestitero. Nam si
perficere non possim, melius est infra stare. Nihil
enim miserabilius przside, subditis nihil utilita-
tis afferente. Adhuc, oro, contendatis et attendite;
imo dicendum, contendamus, et quaedam | erit ac-
cessio. Jejunate, Deum precamini, et nos vobis-
cum, ut hanc perniciosam consuetudinem ejicia-
mus. Nihil majus est, quam esse doctores orbis.
Nec parura fuerit, si ubique audiatur in hac civi-
tate neminem esse qui juret. 5i hoc fiat, non ope-
rum vestrorum modo mercedem accipietis, sed
etiam curz, quam de fratribas habueritis : nam
quod nunc vobis ego sum, id vos orbi eritis.
Vos omnino alii z:mulabuntur : omnino. eritis
lucerna super candelabrum posita. Estne hoc,
inquies, totum? Non est hoc totum, sed prin-
cipium aliorum. Qui non jurat, ad aliam pie-
tatis partem. veniet, velit nolit, seu pudore, seu
timore adductus. Sed multi, inquies, id. non fe-
rentes resilient. 4t melior est unus,-qui fa-
cit voluntatem Domini, quam mille iniqui.
Hinc omnia subversa sunt, omnia sus deque facta
sunt; quia, sicut in theatris, multitudinem 4esi-
deramus, non multitudinem probatam. Quid,
quaeso, turba prodesse poterit? Vis discere quod
sancti turbam faciant, non vero multitudo vulgi?
Educite ad bellum centum myriadas, et sanctum
unum : videamus quis plura operetur. Exiit Jesus
Nave ad bellum, et solus omnia perfecit, et ita alii
nihil profuerunt. Multitudo, dilecte, quando vo-
luntatem Dei non facit, nihil differt ab 115 qui non

; sunt. Precor itaque, et opto, imo libenter me di-

scindi paterer, ut multitudine ornaretur Ecclesia,
sed multitudine probata : si autem hoc fieri ne-
queat, ut saltem pauci probati sint. Annon vide-
tis, melius esse unum lapidem pretiosum habere,
quam innumeros obolos? annon videtis melius esse
oculum sanum habere, quam, hoc exczcato, pin-
guedine carnis onerari? annon videtis, melius esse
ovem unam sanam habere, quam millenas scabie
plenas? annon videtis, melius esse paucos habere

« Morel. solus ἀπαγορεύσω.

ie Poen Cod. D. quem reddidit Erasmus.
Caelerl συστρέψατε ὃ τοὺξ» X» ΤΠ.» T, καὶ συντείνωμε».
Supra ex Ai retem Mss. et Savil. χαθέλετε dedimus pro
χαθέλχετε Οἱ μεγάλα prO quiyz.]

Éxu

CHRYSOST.

E:

D ὄχλος, ἀγαπητὲ, ὅταν

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

ὩΣ N , - ems
ζεσθαι. εἰς τὸ πάντα παθεῖν. Περικαθάρματα τοῦ
, 2 SN Νὴ ^ c^ -
χόσμου ἐσμὲν χατὰ τὸν μακάριον Παῦλον. Ei τις μὴ
, E es
βούλεται κατορθῶσαι τοῦτο τὸ ἐπίταγμα, ὥσπερ σάλ--
,ὕ "S c , - ων
πιγγί τινι διὰ τοῦ λόγου P ἀπαγορεύω τῶν οὐδῶν μὴ
E D c - EO
ἐπιδαίνειν τῶν ἐχχλησιαστικῶν τῷ τοιούτῳ, χἂν ἄρ-
S A^ ^
χὼν ἡ, x&v αὐτὸς ὃ τὸ διάδημα περιχείμενος. Ἢ
cB METERS Y
χαθέλετέ με ταυτησὶ τῆς ἀρχῆς, ἢ μένοντα μὴ περι-
Θάλλετε NIA Οὐ 2 ὦ 25 Ἃ V 0 "ἢ c
ἄλλετε κινδύνοις. Οὐχ ἀνέχομαι ἐπὶ τὸν θρόνον τοῦ-
, , m— -»
τον ἀναθαίνειν μὴ μεγάλα χατορθῶν. Εἰ γὰρ μὴ τοῦτο
^ N L € , , » Y Y
δυνατὸν, βέλτιον ἑστάναι xaco. ἐνρχονξος γὰρ μηδὲν
M E] ,
τοὺς ΠΌΜΟΜ νθΩς ὠφελοῦντος οὐδὲν ἀθλιώτερον. *"Ezt
συντείνατε ἑαυτοὺς, χαὶ προσέ ἔχετε, mopsedo ὦ 7, μᾶλ-
λον εἰπεῖν, συντείνωμεν ἑαυτοὺς, καὶ πάντως ἔσται τι
Τ , ' -
πλέον. Νηστεύσατε, παραχαλέσατε τὸν Θεὸν, καὶ ἡμεῖς
be € e M 2X7 , 2T - ,
t.e ὅμῶν; ὥστε τὴν ὀλέθριον ταύτην ἐξελεῖν συνήθειαν.
? Οὐδὲν μέγα ἐστὶ γενέσθαι διδασχάλους τῆς olxovué-
N
νης" οὗ μικρὸν ἀκουσθῆναι πανταχοῦ, ὅτι δὴ £v τῇδε
τ ^ Ἂς ὃς 3 € 2 , 5gp^ V E c , : -
τῇ πόλει οὐδείς ἐστιν ὃ ὀμνύς. ᾿Ιδὰν τοῦτο γένηται, οὐ
c^ 5 ,
τῶν οἰκείων κατορθωμάτων λήψεσθε μόνον τὸν μι-
' NN n ES n ET A Ac
σθὸν, ἀλλὰ x«i τῆς ὑπὲρ τῶν ἀδελφῶν σπουδῆς" ὅπερ
M - ^ c - DJ
γὰρ ὑυῖν εἰμι ἐγὼ, τοῦτο ὑμεῖς τῇ οἰκουμένη γενήσε-
u VE , s
Πάντως xai ἕτεροι ζηλώσουσιν ὑμᾶς πάντως
Ej SU Ej DAP , πν OIM
ἔσεσθε λύχνος ἐπὶ λυχνίας χείμενος. Καὶ τοῦτό ἐστι;
' ^ MS B E OS M - E Y ch 5 1
φησὶ, τὸ πᾶν ; Οὐ τοῦτό ἐστι τὸ πᾶν, ἀλλὰ τοῦτο ἀρχὴ
- ES € X
τῶν ἄλλων. Ὁ μὴ ὀμνὺς, πάντως ἐπὶ εὐλαάδειαν ἥξει
Ἄς
xai ἑτέραν, καὶ ἑχὼν χαὶ dev, xal αἰσχυνόμενος χαὶ
φοθούμενος. Ἀλλ᾽ οὐχ ἀνέχονται πολλοὶ, φησὶν, ἀλλ᾽
ἀποπηδῶσιν. Ἀλλὰ βέλτιον εἷς ποιῶν τὸ θέλημα κυ-
A
ρίου, ἢ μυρίοι παράνομοι. Amo γοῦν τούτου πάντα
3 ,
ἀνατέτραπται, πάντα ἄνω χαὶ χάτω γέγονεν, ὅτι xa-
, - /
θάπερ ἐν τοῖς θεάτροις πλήθους ἐφιέμεθα, οὐ πλήθους
δοχίμχου. Τί γὰρ ὄχλος, εἶπέ μοι, δυνήσεται "ὀνῆσαι:
κίμου. Τί γὰρ ὄχλος, εἰπέ μοι, δυνήσεται " ὀνῆσαι:
, - J E - E
Βούλει μαθεῖν, ὅτι ὄχλος oi ἅγιοί εἶσιν, οὐχ οἱ πολλοί;
Ἔξ ἘΠΕ EXC εἰς

IN € Ἂ Ὁ UNT
πόλεμον εχᾶατον μυριαοᾶς xat &va

ἅγιον" ς bo χατορθοῖ. Ἔξῆλθεν ὃ Ἴη-

εν
— rc T ^ g
σοὺς ὃ τοῦ ) Ναυὴ ν πόλε ἐμον, καὶ μόνος ἅπαντα
N
Ὃ πολὺς
θέλημα τοῦ Θεοῦ μὴ ποι;
»y x e Y
διενήνοχε τῶν οὐχ ὄντων. Ey opa μὲν οὖν, xat

τὸ
, cr

κατώρθωσεν, oce oi ἄλλοι οὐδὲν ὥνησαν.

c

v

οὐδὲν
βούλομαι, καὶ ἡδέως ἂν xat κατεχόπην, ὥστε χοσμῆ-
σαι πλήθει τὴν ᾿Εχχλησίαν, ἀλλὰ 5 πλήθει δοχίμῳ * e
δὲ τοῦτο οὐχ, οἷόν τε, τοὺς ὀλί ἴγους αὐτοὺς δοχίμους εἰ-
ναι βούλομαι. or δρᾶτε, ὅτι βέλτιον ἕνα λίθον τί-
μον ἔχε ety, ἢ μυρίους ὀδολούς- E dct ὅτι βέλ-
τιον τὸν ὀφθαλμὸν ὑγιαίνοντα ἔχειν, ἢ τούτου πεπηρω-
ὅτι βέλτιον
πρόθατον ὃ ἕν ὑγιαῖνον ἔχειν, ἢ μυρία ψώρας ἐμπεπλη-

υμένου πολυσαρχίᾳ βαρύνεσθαι: οὐχ Vig

a Locum vitiatum , in quo Manuscripti nihil juvant,
divinando vertimus. [ Fort. 02209» μέγα.

b [ὀνῆσαι D. et marg. Savil. àz:22zz: Montf,
aliis.]

ed

cum

ὥςτε accessit c D. Expressit Erasm.]

IN ACTA

σμένα; οὐχ, δρᾶτε, ὅτι εὐτεχνία μετὰ ὀλιγοτεχνίας
, A I Y ^ 5 LIN
βελτίων, ἢ πολυπαιδία μετὰ χαχοπαιδίας; οὐχ Opis,
e τ ,
ὅτι ἐν μὲν τῇ βασιλεία ὀλίγοι, ἐν δὲ τῇ γεέννη πολλοί:
Τί ἐμοὶ χαὶ τῷ πλήθει; τί τὸ ὄφελος; Οὐδέν - ἀλλὰ
cNSN - M^ , DES , ΕἸ T EI
υδᾶλλον τοῖς ἄλλοις λύμη. Ταὐτὸν γάρ ἐστιν, οἷον ἂν
3
ἢ
Ξ᾿ , - Ὁ, A , e i
τας, ἐπεισάγοι τοῖς δέχα τοὺς μυρίους. Ot πολλο

y 2T ΝΠ € / EA , D
εἰ τις εζοὸν OzXQX υγιλινοντας ξχειν μυριοὺς νοσουν -

δὲν xat ρθοῦντε ὑδὲν Exe Tut ροξενήσουσιν
μηοὌεν χατορ OUVTEG, οὐοεν ETEOOV μιν προζςενησουσιν;
^

^
A , Y * ᾿ τ’
ἀλλ᾽ ἢ χόλασιν τότε, " χαὶ χατὰ τὸ παρὸν ἀδοξίαν.

Οὐδεὶς γὰρ ὅτι πολλοί ἐσμεν , ἀλλ᾽ ὅτι ἄχρη-

ἐρεῖ
- τ το ' , cl
στοι, μέμφεται. 'Γοῦτο γοῦν ἡμῖν ἀεὶ λέγουσιν, ὅταν
4 ' V ΓΕ Ὁ δἰ
εἴπωμεν, ὅτι πολλοί ἐσμεν ἀλλὰ χαχοὶ, φησίν. ᾿Ιδοὺ
, A ὦ m—- Ὁ» - κῶν
πάλιν ἀπαγορεύω xot λαμπρᾷ βοῶ τῇ φωνῇ, μηδεὶς
75 (ute ' 7, ^
νομιζέτω γέλωτα εἶναι. ᾿Απείρξω x«i χωλύσω τοὺς
^ , J
μὴ πειθομένους * xai ἕως ἂν ἐν τῷ θρόνῳ χαθέζωμαι
, $^ , cT , LED / *^
τούτῳ, οὐδὲν προήσομαι τῶν αὐτοῦ δικαιωμάτων. Ἂν
3 G / ^ τὶ ^ 3 mis A Δ. ἃ
μέ τις χαταδιδάσῃ,, λοιπὸν ἀνεύθυνός cit ἕως δ᾽ ἂν
ce, Ed 2 NA ^N ον LY Mara MUN
ὑπεύθυνος ὦ, οὐ δύναμαι παριδεῖν, οὐ διὰ τὴν ἐμὴν
, SOY. INN Y € ΄ 7 ἘΣ Δα
κόλασιν, ἀλλὰ διὰ τὴν δμετέραν σωτηρίαν - σφόδρα
Α q.d nm» in ce τ E , ey Y i» A NI
γὰρ ὑμῶν ἐρῶ τῆς * σωτηρίας. “Ὑπὲρ τούτου δαχνο-

m c M
μαι xo ἀλγῶ. ᾿Αλλὰ πείσθητε, ἵνα καὶ ἐνταῦθα χαὶ ἐν

APOSTOLORUM.

HOMIL. IX.

79

bonos filios, quam multos improbos? an nescitis,
E paucos in regno fore, multos in gehenna? Quid
mihi cum multitudine? quz ex ea utilitas? Nulla :
imo potius aliis est pernicies. Idem ipsum est, ac
si cui liceat decem sanos habere, vel mille infir-
mos, et ille istis decem innumeros illos adjiciat.
Ili sane multi nihil. bene operantes, nihil. aliud
nobis conferent, quam supplicium, et in praesenti
tempore, ignominiam. Nemo enim quod multi si-
mus dicet, sed quod inutiles simus redarguet. Hoc
itaque nobis semper objiciunt, quando dicimus,
Multi sumus : Sed mali, inquiunt. Ecce iterum
denuntio et clara voce 'clamo, nemo jocum esse
putet : Excludam et arcebo non obtemperantes,
εἴ donec in hoc throno sedebo, nihil ab illius juri-
bus remittam.Si quis me dejecerit, jam non obno-
xius ero; donec vero obnoxius sum, non possum

69
A

negligere, non tam metn supplicii, quam propter
vestram salutem, quam admodum cupio : pro illa
crucior et doleo. Sed obtemperate, ut et hic et
in futuro multam accipiatis mercedem, et simnl

τῷ μέλλοντι πολὺν λάδητε τὸν μισθὸν, καὶ xo, τῶν B bonis fruamur aeternis, gratia et benignitate uni-
, -Ὁ , ^ wie DEN . 5 PE *
αἰωνίων ἀπολαύσωμεν ἀγαθῶν, χάριτι xol φιλανθρως- — geniti Filii, quicum Patri, unaque Spiritui san-
, c "-— 3 e W*6 ὦ 7 - N . . B

mix τοῦ μονογενοῦς αὐτοῦ ΥἹοῦ, μεθ’ οὗ τῷ Πατρὶ — cto, gloria, imperium, honor, nunc et semper, et

δι -- M τὼ M ΄

ἅμα τῷ ἁγίῳ Πνεύματι δόξα, χράτος, τιμὴ, νῦν χαὶ — in secula szculorum. Amen.

ἀεὶ, χαὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν. x
4 Morel. zzi μετὰ τὸ παρόν. [Paulo ante τότε, quod ἃ. Alil σωτηρίας, χόπτομχι xat ἀλγῶ. ἀλλὰ πεισθῆτε.

abest ab Editt , suppeditavit D. et Erasmus reddidit.]

OMIAIA 6. HOMILIA IX.

Ιδὼν δὲ, φησὶ, Πέτρος, ἀπεχρίνατο πρὸς τὸν λαόν’ — Car.lIL v. 12. F'idens autem Petrus, respondit
ἄνδρες ᾿Ισραηλῖται, τί θαυμάζετε ἐπὶ τούτῳ, ἢ ad populum : Firi Israelite, quid miramini
ἡμῖν τί ἀτενίζετε, ὡς ἰδία δυνάμει ἢ εὐσεδείᾳ πε- in hoc, aut quid nos intuemini, quasi nostra

C

τω - ,
ποιηχύσι τοῦ περιπατεῖν αὐτόν:

Πλείονος αὕτη γέμει παῤῥησίας 7, δημηνορί
ς f 81 € e? f $ ἡ ie ntoo V.
"om Y - ^Y m C
" Τοῦτο δὲ ποιεῖ, οὐκ ἐπειδὴ ἐν τῇ προτέρα ἐφούεῖτο,
, 55 ^ , E y 2 Pe E!
ἀλλ᾽ ἐπειδὴ οὐκ ἂν ἤνεγχαν ἐχεῖνοι ἄνθρωποι χλευα-
ιν M ! qd τὶ , M Z ,
σταὶ ὄντες xat γελωτοποιοί. “Ὅθεν ἐχείνης μὲν ἀρχό-
M , N τ
μενος χαὶ ἐπιστρέφε! αὐτοὺς διὰ τοῦ προοιμίου εὐθὺς
, r ^ € - ' " MI 5 ,
λέγων * Τοῦτο Óuiv γνωστὸν ἔστω, xai ἐνωτίσασθε
Η ΄ , -- : zx i
τὰ ῥήματά μου. ᾿Ενταῦθα δὲ οὐ δεῖται ταύτης τῆς
χατασχευῆς. Οὐ γὰρ "ἐῤῥαθύ t τὸ γὰρ σημεῖ
ὧν ἧς γὰρ "ἐῤῥαθύμουν * τὸ γὰρ σημεῖον
, , y
αὐτοὺς ἐπέστρεψεν ἅπαντας. ὅθεν xol δέους xol éx-
" Ἔν 7, S ΚΝ
πλήξεως ἦσαν μεστοί. Διὸ οὐδὲ ἐδέησεν αὐτῷ ἐντεῦ--
-
θεν ἄρξασθαι, ἀλλ᾽

[4

l4 eh M
ἑτέρωθεν, ὅθεν μάλιστα αὐτοὺς

* [Verba, τοῦτο 2$ ποιεῖ, absunt ab A, B. C. et Savilio-]

virtute aut pietate fecerimus hunc ambulare?

1. Majore fiducia plena est h»c oratio : non
quod in priore timeret, sed quia id homines illi ir-
risores non tulissent. Quare in illius exordio statim
illos attentos reddit, dicens : Hoc vobis notum sit,
et auribus percipite verba mea. Hic autem non
habet tali apparatu opus. Non enim segnes erant:
signum quippe illos attentos fecerat ; unde et stu-
pore et metu pleni erant. Quare non opus fuit ut
inde exordium duceret; sed. aliunde, quo illos

D magis sibi conciliaret, gloriam ab se depellendo.
Nihil enim. tam prodest auditori, quam si orator

b Alii ἐῤῥαθύμουν. ἀλλὰ τὸ σημεῖον.

Oratoris
modestia

multum
prodest au-
ditori.

8o S.

nihil magni de se dieat, sed omnem superbii
suspicionem tollat. Gloriam vero despicientes sic
majorem sibi gloriam parabant, ostendebantque
non humanum, sed divinum illud esse opus, et
par esse ut illi etiam. cum aliis admirarentur,
non in admiratione haberentur. Vides, quam ἃ}
ambitione purus, gloriam sibi oblatam depel-
lat? Sic et veteres faciebant, ut Daniel qui dice-

Dan. 2.30. bat : Égo autem non in sapientia, que in
Gen. 4o.8. me sit; et Joseph, JVonne per Deum mani-

1. A
31.

firmavit nomen ejus; et fides,

eg. 7. festatio eorum ? et David, /enientem leonem

et ursum in nomine Domini manibus dis-
cerpebam. Mi quoque nunc : Quid nos intue-
mini, quasi propria virtute aut. pietate fece-
rimus hunc ambulare? Non hoc nostrum est,
inquit ; neque enim quod digni essemus, gratiam
Dei attraximus. 15. Deus Jbraham , Deus
Isaac, et Deus Jacob, Deus patrum nostrorum.
Vide, quomodo se frequenter ad progenitores con-
vertat ; ne videretur novum quoddam dogma in-
ducere : et illic patriarcham Davidem memoravit,
et hic Abrahamum et sequentes. Glorificavit Fi-
lium suum Jesum. Rursus humiliter sicut in pro-
cemio. Deinde in illorum facinore insistit, illudque
extollit , nec sub umbra loquitur ut prius. lllud
autem facit, ut illos magis reducat. Quanto enim
magis scelus declarabat , tanto attentiores redde-
bat. Glorificavit , inquit, Filium suum Jesum ,
quem vos tradidistis , et negastis ante faciem
Pilati, judicante illo dimitti. Duo sunt crimina ,
et quod Pilatus vellet dimittere , et quod illo vo-
lente vos nolueritis. 14. ^os But sanctum. et
justum negastis , et petiüstis virum homicidam
donari vobis: 15. auctorem vero vite interfeci-
stis, quem Deus suscitavit a mortuis , cujus nos
testes sumus. Acsi diceret, Proillo latronem petii-
stis. Rem admodum gravem declarat. Quia illos sub
manu tenebat, vehementer prastringit. Zuctorem
vero vite, inquit. Hic resurrectionis fidem apparat.
Quem Deus suscitavit a mortuis. Ne quis di-
ceret, Undenam hoc liquet? non jam ad prophe-
tas confugit, sed ad seipsum, quia Jam fide dignus
habebatur. Tunc enim, cum dixisset illum resur-
rexisse, Davidem testem induxit ; nune vero hoc
ipsum dicens, chorum apostolicum. Cujus nos
tesles sumus , inquit. 16. Et πὶ fide nominis
ejus, hunc, quem vos videtis et nostis , con-
que per eum
est , dedit ei integram sanitatem istam in con-

c Alii μᾶλλον γὰρ éxvzobs-
d Quidam ἄρχος.

JOANNIS CHRYSOST.

πὸ
Α

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

, ΄ ^ / Y ^ ,
xal ᾧχειώσατο, Guxxpoucducvog τὴν δόξαν τὴν πὰρ
3 re 5*5 Y d 2 λ - M erar) '
αὐτῶν. Οὐδὲν γὰρ οὕτως ὠφελεῖ xai ἀνίησι τοὺς
, , b ^Y -» m
ἀχούοντας, ὡς τὸ μηδὲν περὶ ἑαυτοῦ λέγειν μέγα τὸν
* ᾶλλον

NT Y
$ ὁοζῆς, Χα!

λέγοντα, ἀλλὰ χαὶ τὴν ὑποψίαν ἀναιρεῖν.
5 M
οἷν ἑαυτοὺς ἐδόξασαν κα βαορο σαν
αντες οὐχ ἀνθρώπινον, ἀλλὰ θεῖον ὃν τὸ γεγονός *
xd: t τοῦ θαυμάζειν μετ᾽ αὐτῶν, οὐ coU θαυμάζε-
“ € c Lud , “ἡ M
σθαί εἶσιν ἄξιοι. “Ορᾷς, πῶς φιλοτιμίας ὧν χαθαρὸς,
^ -- X 5 z ' NY eq M e M
διωθεῖται τὴν sig αὐτὸν δόξαν; Οὕτω χαὶ ot παλαιοὶ
ἐποίουν, χαθέπερ ιν 6 Δανιὴλ eg Καὶ ἐγὼ δὲ οὐχ ἐν
, τ Y D M "2
σοφίᾳ τῇ οὔσῃ ἐν ἐμοί: xoi πάλιν ὃ ᾿Ιωσὴφ, Οὐχὶ
“4 em ΓΕΡᾺ i Ν /, 5 c re *
διὰ τοῦ Θεοῦ f, διασάφησις αὐτῶν; χαὶ ὃ Δαυὶδ,
σ x
Ὅτε ἤρχετο ὃ λέων xal ἣ “ ἄρχτος, ἐν ὀνόματι Κυ-

NS k

, - N
ptou ταῖς XEpen Eüsous διέσπων. Kal οὗτοι νῦν - Τί

^

fiv ἀτενίζετε ὡς ἰδία δυνάμει ἢ εὐσεόδείᾳ πεποιηχόσι
, Y ,
τοῦ περιπατεῖν cede Οὐδὲ τοῦτο ἡμέτερον, φησίν"
, M] 3 ^N E od | A] -- mM
οὐ γὰρ ἐπειδὴ ἀξιοί ἐσμεν, ἐπεσπασάμεθα τοῦ Θεοῦ
Y € ' ^2 ' E 5 1 Y
τὴν ῥοπήν. Ὃ Θεὸς Αὐραὰμ, xat ὃ Θεὸς Ἰσαὰχ, xat
^ 5 ^ M - , -» σε
ὃ Θεὸς "Iuxo6, 6 Θεὸς τῶν πατέρων ἡμῶν. Ὅρα,
- ^ - - M , -
πὼς ἑαυτὸν εἰσωθεῖ συνεχῶς εἰς τοὺς προγόνους, ἵνα
M 1 2 , , , - c
(τὴ δόξη χαινόν τι εἰσάγειν δόγμα 7 xat ἐχεῖ τοῦ πα-
, E , Nia E ^ ᾿
τριάρχου Δαυὶδ ἐμνημόνευσε , καὶ ἐνταῦθα τῶν περὶ
e Ld od
τὸν Αὐδραάμ. ᾿Εδόξασε τὸν Παῖδα αὐτοῦ Ἰησοῦν. Πά-
c v
λιν ταπεινῶς, καθὼς ἐν τῷ προοιμίῳ. Εἶτα λοιπὸν
ἐνδιατρίόει τῷ τολμήματι, xa ἐπαίρει τὸ «ἐ-
ἐνδιατρίόει τῷ τολμήματι, καὶ ἐπαίρει τὸ γεγενημιξ:
4 ἀλλ᾽ e [:4 , a
νον, ἀλλ᾽ οὔχ, ὥσπερ πρότερον, ἅ συσχιάζει. Ποιεῖ δὲ
^ c^ E] Χ RJ ,
τοῦτο, μᾶλλον αὐτοὺς ἐπαγαγέσθαι βουλόμενος. Ὅσῳ
^ Y νῷ J COPRPIAE f /, c b s
γὰρ ἐδείκνυ ὑπευθύνους, τοσούτῳ μᾶλλον τοῦτο ἐγί-
5 CSI M ' -- , e? b ^
vevo. ᾿ὕδοξασε, φησὶ, τὸν Παῖδα αὐτοῦ Ἰησοῦν, ὃν
- M ὃ , M ,
ὑμεῖς μὲν παρεδώχατε, xat ἤν ησ σους αὐτὸν χατὰ
πρόσωπον Πιλάτου, χρίναντος ἐχείνου ἀπολύειν. Δύο
ΔῈ da
ὰ ἐγχλήματα, xo ὅτι Πιλᾶτος ἤθελεν ἀπολύειν, xal
ε -: , E - ;
t ὑμεῖς ἐχείνου θελήσαντος οὐχ ἠθελήσατε. «μεῖς
N εἴ V Ww 5 , M 5
τὸν e xai δίκαιον ἠρνήσασθε, xai ἠτήσασθε
Xy Ww 075 ^ P3! B] N cT
ἄνδρα φονέα ἰὼν ὑμῖν τὸν δὲ ἀρχηγὸν τῆς
ζωῆς ἀπεκτείνατε, ὃ δίθεδε ἤγειρεν ἐκ νεχρῶν, οὗ
€ , , € VW δὶ - , » -ὦ
ἡμεῖς μάρτυρξς ἐσιεν. ᾿Ξ )σεὶ ἔλεγεν, ἀντ᾽ αὐτοῦ λη-
ἣν ἦτ

ἡσασῦς. mer εἴνωσε τὸ πρᾶγμα. ᾿Ἐπειδὴ

" ι

NN: - 4

ko εἰχεν αὐτοὺς ὑπὸ τὴν χεῖρα, πλήττει λοιπὸν σφο-
τὺ SX

N
δρῶς. "Tov ὃ & ἀρχηγὸν τῆς ζωῆς, φησίν. ᾿Ενταῦθα τὴν
πίστιν ἘΠΕ ir χατασχευάζει. Ὃν 6 Θεὸς
T

, ,
ice ; οὐχέτι μι} πε τς -αταφεύγει, ἀλλ᾽ τι ἑαυτὸν;
ἐπειδὴ λοιπὸν ἀξιόπιστος ἦν. "love μὲν γὰρ εἰπὼν,
ἔστη, τὸν Δαυὶδ ὃ ἐπηγάγετο μάρτυρα"

οτι ἂν νυνὶ δὲ

εἰπὼν " τὸ αὐτὸ, τὸν χορὸν τὸν ἀποστολιχόν. Οὗ ἡ fipete
EJ

ἐσμεν, φησὶ, imu Καὶ ἐ ἐπὶ τῇ πίστει τοῦ ὀνόμα-

τος αὐτοῦ , τοῦτον ὃν θεωρεῖτε χαὶ οἴδατε, ἐστερέωσε

,

UE E] b M , € 89 2 ων. -“ ὦ
το ονομα αὐτου, XXt ἣ πιστις ἢ οι αὐτου εὐ χεν αὐτῷ

ἃ Unus συσχιάζων.

b τὸ αὐτό deest in q-ibusdam.

IN ACTA APOSTOLORUM.

, , m
τὴν δλοχληρίαν ταύτην ἀπέναντι πάντων ὑμῶν. Zin-
c x δ 7, E n
τῶν τὸ πρᾶγμα εἰπεῖν, εὐθέως τὸ σημεῖον ἐπάγει.
Ν , , m , -
᾿Ενώπιον, φησὶ, πάντων ὑμῶν. ᾿Επειδὴ σφόδρα αὐτῶν
, ! A νὰ » EJ , ^ rA
χαθήψατο, xat ἔδειξεν ἀναστάντα τὸν σταυρωθέντα,

, M - / , /,

πάλιν ἀνίησι, διδοὺς αὐτοῖς ἐξουσίαν μετανοίας, λέ-

EX. ens 2^ NR RES d M oy - 2 /

γῶν * Kat νῦν, ἀδελφοὶ, οἶδα, ὅτι κατὰ ἄγνοιαν ἐπρά-
— d hi L4

ξατε, χαθὼς xai oi ἄρχοντες ὑμῶν. Κατὰ ἀγνοιαν

"m5

0
- c NS Y
ἐπράξατε. Μία αὕτη ἀπολογία - δευτέρα, Καθὼς xat

m - ^ -
oi ἄρχοντες ὑμῶν. Ὥσπερ ὃ Ἰωσὴφ τοῖς ἀδελφοῖς

8i

spectu. omnium. vestrum. Quirens causam di-
cere, statim signum adjicit, dicens : 7n conspectu
omnium. vestrum. Quia valde illos perstrinxerat,
οἱ ostenderat crucifixum resurrexisse , rursus ser-
monem mitigat, dans illis peenitentize facultatem,
dicens. 17. Et nunc, fratres, scio quia per
ignorantiam fecistis, sicut et principes vestri.
Per ignorantiam fecistis. Hxc una. excusatio
est ; altera, Sicut et principes vestri. Quemad-

HOMIL. iX.

modum Joseph fratribus dicebat : Deus me misit Ge, 45. 5

Je.

ἔλεγεν, ὅτι Ὃ Θεός με ἀπέστειλεν ἔμπροσθεν ὑμῶν "
ante vos ; 1mo quod carptim illic dixerat, Defi- 9.
3 I , Act, 2. 23.

ES e o. - rp oc DR
μᾶλλον δὲ, ὃ συνεσταλμένως εἰπεν exei, T7, ὡρισμένη

^om ὦ ω 4 £ , ^
βουλῇ x«i προγνώσει τοῦ Θεοῦ ἔχδοτον λαθόντες,
τὭω cC ^Y M e^ , Ξ -
τοῦτο πλατύνει ἐνταῦθα. Ὃ δὲ Θεὸς, ἃ προχατήγγειλε
DI Ὁ, - ^ ΄
διὰ στόματος πάντων τῶν προφητῶν παθεῖν τὸν Χρι-
᾿ SOME CN; e d c E)
στὸν αὐτοῦ, ἐπλήρωσεν οὕτως. Ἅμα “δείκνυσιν, ὅτι
. e cT UTE '
οὐχ ἐχείνων ἐστὶν, ἐὰν τοῦτο δειχθῇ; καὶ ὅτι χατὰ
ms τω ES “ Tus.
Θεοῦ βουλὴν γέγονε. "T δὲ εἰπεῖν, Ἃ προχατήγ-
DONE 1 ᾽ i
voe 7 A t cT e 5 I$ 2
γεῖλε, τὰ ῥήματα, ἃ ἐπὶ τοῦ σταυροῦ ὠνείδιζον, αἷ-
Pd M ,
νίττεται, Εἰ θέλει αὐτὸν, σωσάτω αὐτὸν, λέγοντες.
hj Y "es mM 5 , 31.49 , , ^
Εἰπε γὰρ, Υἱὸς Θεοῦ εἶμι * πέποιθεν ἐπ᾽ αὐτόν * xa-

varo νῦν ἀπὸ τοῦ σταυροῦ. Λῆρος οὖν, ὦ ἀνόητοι, — confidit in illum; descendat nunc de cruce. An R^ 23.
ταῦτα; Ἄπαγε " ἀλλ᾽ οὕτως ἔδει γενέσθαι - χαὶ μαρ- — nugae sunt hzc, o stulti? Absit; sed sic oporte-
τυροῦσιν oi προφῆται. Ὥστε οὐ παρὰ οἰχείαν ἀσθέ- bat fieri : ét testificantur prophete. Itaque non
νειαν οὐ χατέδη, ἀλλὰ παρὰ δύναμιν. Καὶ τίθησιν οἷ infirmitatem. non descendit , sed ob suam
αὐτὸ ἐν τάξει ἀπολογίας τὴς ὑπὲρ ᾿Ιουδαίων, ἵνα x«i ., virtutem. Et hoc ponit in excusationem Judzo-
δέξωνται. ᾿Ἐπλήρωσε, φησὶν, οὕτως. ὋὉρᾶς, πῶς τὸ Α rum, ut etiam accipiant. Sic implevit, inquit.
πᾶν ἐχεῖ ἀνάγει; Μετανοήσατε οὖν, φησὶ, xxi mv — Viden', quomodo totum illuc referat? 91. Po-
στρέψατε. Καὶ οὐ λέγει, ἀπὸ τῶν ἁμαρτιῶν ὅμῶν, — nitemini igitur, inquit, et. convertimini. Nec
ἀλλ᾽, Εἰς τὸ ἐξαλειφθῆναι ὑμῶν τὰς ἁμαρτίας, τὸ αὐτὸ dicit, A peccatis vestris; sed, Ut deleantur
δηλῶν. Εἶτα τὸ χέρδος ἐπάγει: “Ὅπως ἂν ἔλθωσι — peccata vestra , idipsum significans. Deinde
χαιροὶ ἀναψύξεως ἀπὸ προσώπου τοῦ Κυρίου. Δεί- ^ lucrum apponit: Ut cum venerint tempora
χγυσιν ἐνταῦθα ταλαιπωρηθέντας αὐτοὺς, καὶ πολλοῖς — refrigerii a. conspectu Domini. Mic exhibet
χατεργασθέντας xaxoic. Διὸ xa οὕτως εἶπεν, εἰδὼς — ilosin miseriam delapsos , multisque affectos ca-
ὅτι πρὸς τὸν πάσχοντα καὶ παραμυθίαν ζητοῦντα oU- — lamitatibus : ideoque sic loquitur, gnarus hzc
τος ἂν ἁρμόσειεν ὃ λόγος. verba patienti et consolationem quzrenti con-
gruere.

Καὶ ὅρα, πῶς 690 προύαίνει. "Ev μὲν τῇ πρώτη 2. Et vide, quomodo procedat. In prima con-
δημηγορία ἠρέμα τὴν ἀνάστασιν xaX τὴν ἐν οὐρανῷ — cione sensim resurrectionem et sessionem in celo
χάθισιν ἠνίξατο- ἐνταῦθα δὲ xai τὴν ἐμφανὴ παρου- ^ subindicavit; hic vero clare adventum effert.
σίαν. Καὶ ἀποστείλη τὸν προχεχειρισμένον Ἰησοῦν B 90. Et miserit eum, qui ante predicatus est, Je-
Χριστὸν, ὃν δεῖ οὐρανὸν μὲν δέξασθαι" ἀντὶ τοῦ, — sum Christum, 91. quem oportet quidem celum.
ἀνάγχη ἐστίν * ἄχρι χρόνων ἀποκαταστάσεως πάντων. — suscipere; id. est, necesse est : usque ad tempora
Διατί νῦν οὐχ ἔρχεται, fj αἰτία δήλη. Ὧν ἐλάλησε, restitutionis omnium. Quare nunc non veniat,
φησὶν, ὃ Θεὸς διὰ στόματος τῶν ἁγίων αὐτῷ προφη- ^ causa manifesta est. Que loquutus est Deus per
τῶν τῶν ἀπ᾽ αἰῶνος. Μωσῆς μὲν εἶπεν πρὸς τοὺς πα-. os sanctorum suorum a seculo prophetarum. Dew.

, d , - ,

τέρας, ὅτι προφήτην ὑμῖν ἀναστήσει Κύριος ὃ Θεὸς

€ - , ΄-« 2^ -Ὁ᾿ € Lad € 5 , , D EJ ,

ὑμῶν Ex τῶν ἀδελφῶν διιῶν ὡς ἐμέ" αὐτοῦ ἀχούσε-
Y , e b E "-

σθε xarà πάντα, ὅσα Xy Jn) on " πρὸς δυᾶς. ᾿Εχεῖ

* Alii δειχνύς, non male.
* [ἀποστρέψατε Montf, ceterique Editi, Alterum pre-

E

nito consilio, et prescientia Dei traditum ac-
cipientes , idipsum hic extendit. 18. Deus autem
que prenuntiait per os omnium prophetarum
pati Christum suum , sic implevit. Simul osten-
dit non illorum esse, si hoc demonstratum sit per
voluntatem Dei factum esse. Cum vero dicit,
Que prenuntiavit, verba, queis crucifixo ex-
probrabant , subindicat :

22. Moyses quidem patribus dixit : Prophetam 1".
suscitabit vobis Dominus Deus vester de jra-

tribus vestris tanquam me : ipsum audietis

bent Bibl. omnesque Codd, nostri.]

b Quidam Codices πρὸς ὑμᾶς. τότε μὲν.

| dic 5i vult. eum , salvet yr, 37
illum, dicentes. Dixit enim, Filius Dei. sum : 40. 571:

Psal. 1c9.
z.
Gen. 12. 3.

8» $.

juxta omnia quecumque loquutus fuerit vobis.
Illic Davidem, hic Moysem memoravit. Omnium,
inquit, que loquutus est Deus. Non dicit, Quz
loquutus est Christus; sed, Que loquutus est
Deus; sic sub umbra paulatim illos ad. fidem ad-
ducens. Postea ad rem fide dignam confugit, di-
cens : Prophetam. suscitabit vobis Dominus
Deus ex frairibus vestris tamquam me : ipsum
audietis juxta omnia. Deinde ultio magna sequi-
tur. 95. Erit autem, inquit, omnis anima que
non audierit prophetam illum, exterminabitur
de plebe. 24. Et omnes prophete a Samuel et
deinceps, qui loquuti sunt , annuntiaverunt
dies istos. Hic recte exitium posuit. Quando enim
magnum quidpiam dicit, ad priores confugit, et
testimonium reperit utraque complectens ; ut illic
dixit : Donec ponat inimicos sub pedes tuos.
Quodque mirum est, hzc duo simul, subjectio,
pravaricatio et pena. Tanquam me, inquit. Quid
ergo miramini ? 25. /^os estis fili prophetarum.
Itaque vobis dicebam, propter vos omnia facta
esse. Quia enim propter scelus putabant se abalie-
natos esse (etenim rationi consentaneum non est
eumdem modo crucifigi, mox suos curare), et hoc
et illud factum per prophetiam ostendit. 705 estis,
inquit, filii prophetarum et testamenti, quod
disposuit Deus ad patres vestros, dicens ad
Abraham: Et in semine tuo benedicentur
omnes familie terre. 96. Fobis primum, inquit,
Deus suscitans Filium suum, misit. Utique et
aliis; sed vobis primum, qai crucifixistis. Bene-
dicentem vobis; ut convertat se unusquisque ὦ
nequitia sua. Quz lecta sunt accuratius repeta-
mus. Suadere conatur, non ipsos miraculum fe-
cisse, cum dicit, Quid miramini ? Nec permittit
ut dicto fides non habeatur. Atque ut illud fide
dignius redderet , illorum judicium przvertit, di-
cens : Quid nos intuemini, quasi propria Vr-
tute vel pietate fecerimus ? Si hoc vos terret et
turbat, discite, quis fecerit, et ne obstupescite. Et
hoc ubique perpende, ubi ad Deum confugit, di-
xitque ipsum fecisse omnia ; tunc illos sine metu
perstringit. Ideo superius dicebat : "rum ap-
probatum a Deo in vobis. Et ubique illis hoc
facinus. commemorat, ut miraculum ostendatur,
et resurrectio firmetur. Hic autem aliud. addidit :
ron enim jam illum Nazarenum dicit, sed quid ?
Deus, inquit, patrum. nostrorum glorificavit

JOANNIS CHRYSOST.

c Alius τέθεικεν. [ Infra. 67. Comm., Savil. et Codd.

nostri omnes, Legebatur θῶ.]
4 Idem Codex ἠλλοτριῶσθαι, καὶ οὐχ ἔχειν λόγον.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

C

D

72

b

Mtocáétoc.
, i M : M -
Πάντων, φησὶν, ὧν ἐλάλησεν 6 Θεός. Οὐ λέγει, ὧν εἶπεν δ
T PES 2 DEC) MM
Χριστὸς, ἀλλ᾽ "iy ἐλάλησεν ὃ Θεὸς, ἔτι τῷ συσχιάζειν
c DN 2 , 25.
μᾶλλον αὐτοὺς ἐπαγόμενος εἰς πίστιν ἠρέμα. Εἶτα

D EX
μὲν τοῦ Δαυὶδ ἐμνημόνευσεν,

- Ὧν ^ v !/

ἐπὶ τὸ ἀξιόπιστον χαταφεύγει, λέγων: Προφήτην
« - , -— x "2m d € b - ὦ ἐς ΄
ὑμῖν ἀναστήσει Κύριος ὃ Θεὸς ἐχ τῶν ἀδελφῶν ὑμῶν ὡς

,

u.s

L

ρία πολλή. "ἔσται δὲ,
»?

— 5

2 αὖτο d AES - Be A / ΝΥ X e
üvo0U ἀκούσεσθε χατὰ πάντα. lvo xat ἣ τιμω-

ογυ

φησὶ e ἐς σὰὰ AT E 1
φησὶ, πᾶσα ψυχὴ , ἥτις ἂν μὴ
/ »

y T enr " " D

ἀχούση τοῦ προφήτου ἐχείνου, ἐξολοθρευθήσεται ἐχ τοῦ
CORN AN f: vec AEN Pon E ΤᾺ

λαοῦ. Καὶ πάντες δὲ oi προφῆται ἀπὸ Σαμουὴλ χαὶ τῶν

χαθεξῇς ὅσοι ἐλάλησαν χαὶ χατήγγειλαν τὰς ἡμέρας ταύ-
τας. ᾿Ενταῦθα χαλῶς τὸν ὄλεθρον “ ἔθηχεν. "Ozzy γάρ
τι λέγη μέγα, ἐπὶ τοὺς πρώτους καταφεύγει. Καὶ μαρ-
τυρίαν εὗρεν ἀμφότερα ἔχουσαν, ὥσπερ ἐκεῖ εἶπεν "

ΤῊΣ ΡΝ enr MCN scm
Eug ἂν θῇ τοὺς ἐχθροὺς ὑπὸ τοὺς πόδας αὐτοῦ. lo
^ AEN cel c D Y ^, ' Y

γὰρ θαυμαστὸν, ὅτι ὁμοῦ τὰ δύο, xal ὑποταγὴ χαὶ

A ι
παραχοὴ, χαὶ ἣ τιμωρία. Ὡς ἐμὲ

τ
3
€
£

31 /| rp ,
ι , φησί, Τί τοίνυν
δου τον P εχ" αἴ À eX m - »
πτοεῖσθε; Ὑ μεῖς ἐστε viol τῶν προφητῶν. Ὥστε ouiv

-25 Ἐν
δι᾿ δμᾶς πάντα γέγονεν. ᾿Ιπειδὴ γὰρ διὰ

,

ἔλεγον, xat
τὸ τόλυτημα ἐνόμιζον ἑαυτοὺς “ ἠλλοτριῶσθαι (xo γὰρ
οὐχ ἔχει λόγον τὸν αὐτὸν, νῦν μὲν σταυροῦσθαι, νῦν
ὃὲ ὡς οἰχείους θεραπεύειν), δείχνυσιν, ὅτι xo ἐχεῖνο
χατὰ προφητείαν, καὶ τοῦτο. "Y μεῖς ἐστε, φησὶν, υἱοὶ
τῶν προφητῶν, χαὶ τῆς διαθήχης, ἧς διέθετο ὃ Θεὸς
πρὸς τοὺς πατέρας ὑμῶν, λέγων πρὸς ᾿Αὐρααμ." xot
ἐν τῷ σπέρματί σου εὐλογηθήσονται πᾶσαι αἵ πατριαὶ
τῆς γῆς. Ὑμῖν πρῶτον, φησὶν, ὃ Θεὸς ἀναστήσας τὸν
Παῖδα αὐτοῦ

€

5 ,
ἀπέστειλεν. "Apa xat ἑτέροις " ἀλλ᾽ ὑμῖν

- - , ΒΥ -Ξ

πρῶτον τοῖς σταυρώσασιν. Εἰὐλογοῦντα ὑμᾶς, ἐν τῷ

ΕΣ , e M c - ᾿

ἀποστρέφειν ἕχαστον ἀπὸ τῶν πονηριῶν. Ἴδωμεν δὲ
l $

νς

,
ἀχριδέστερον ἄνωθεν τὰ ἀναγνωσθέντα. Τέως xaza-

»

, " eJ. 32:1 7305 77 ' E - -
σχευάζει, “ὅτι αὐτοὶ ἐποίησαν τὸ θαῦμα ἐν τῷ εἰπεῖν

Τί θαυμάζετε: Κα αὶ οὐχ ἀφί: ὰ i ὃ λεγό
μάζετε; Καὶ οὐχ ἀφίησιν ἀπιστεῖσθαι τὸ λεγόμε-
p Xu ,* , ,
voy. Καὶ ἵνα ἀξιοπιστότερον αὐτὸ ποιήσῃ , προκαταλαμ.-
RES EE s, ε - n ἡ
αὐτῶν τὴν χρίσιν: Ἣμῖν, φησὶ, τί ἀτενίζετε
E Me e IA Ξ , 3 e
κει ἢ εὐσεθδεία πεποιηχόσιν ; Ei τοῦτο
€

iÜzcz , ,

μάθετε, τίς ὃ ποιήσας,

ρὰ πανταχοῦ, ὅτι ἐπὶ τὸν
e AA ch Tr ἘΠῚ 2 E M E ον c

Θεὸν ὅταν καταφεύγη, χαὶ εἴπη παρ᾽ αὐτοῦ γίνεσθαι

pm 25 Ὁ 4 - * ro
πάντα, ἀδεῶς αὐτοῖς ἐπιπλήττει. Διὰ τοῦτο

ΩΝ 5 E LÁ ^ 2 PAN /

xa Aere ἔλεγεν, .Ανδρα ἀποδεδειγμένον ἀπὸ

Θεοῦ εἰς óuc. Καὶ πανταχοῦ ἀναμιμνήσχει αὐτοὺς
Mer ἸΟ, ed el x M S co ^ bod M

τοῦ τολυήΐματος, ἵνα χαὶ τὸ θαῦμα δειχθῇ, xat ἣ ἀνά-

m— 98. εου ^ -

στασις χυρωθῇ. ᾿Ινταῦθα «δὲ xat ἄλλο προσέθηκεν
5 x. 4 Ver d - s Ἢ - δ , € M

οὐχ ἔτι γὰρ Ναζωραῖον λέγει, ἀλλὰ τί; Ὃ Θεὸς, φη-

^ Dd , -
σὶ, τῶν πατέρων ἡμῶν ἐδόξασε τὸν Παῖδα αὐτοῦ

39 τ d, ^ M
Incoüv. Ὅρα xa τὸ ἄτυφον. Οὐχ ἐνεχάλεσεν, οὐδὲ
m 204 3 τὼ
εἶπεν εὐθέως xal νῦν πιστεύετε - ἰδοὺ ἄνθρωπος τεσ--

ΓῚ 31 " . *, , *
Legendum videtur ὅτι οὐχ αὐτοί. [ Erasmus : Prius
instruit, quod ipsi non fecerint.]

IN

, » be! ^ Fl - y 7 , τ 7
σαράχοντα ἔτη χωλὸς ὧν, £v τῷ ὀνόματι ᾿Ιησοῦ Χρι-
E / d *5 Y
στοῦ ἀνέστη. Οὐχ οὕτως εἰπεν " φιλονειχοτέρους γὰρ

μ᾿ 5 , » h / 5 V - - e| 5 ,
ἂν ἐποίησεν ἀλλὰ τέως αὐτοὺς ἐπαινεῖ, ὅτι ἐθραύμια-
ζον τὸ γεγενημένον. Καὶ πάλιν ἀπὸ τοῦ προγόνου χα-
- M τὰ / e 92 € 5 —N 32 , ,
λεῖ, Καὶ οὐ λέγει, ὃ "InooUc αὐτὸν ἐθεράπευσε * καίτοι
J M / ^
γε αὐτὸς αὐτὸν ἐθεράπευσεν - ἀλλ᾽, ἵνα μὴ λέγωσι, καὶ
- » c / 5 M , NR 4 NN
πῶς ἔχει ταῦτα λόγον, ci τὸν παράνομον δοξάζει; διὰ
Ὁ , bh , τὭω M
τοῦτο αὐτοὺς ἀναμιμνήσχει τῆς χρίσεως τῆς ἐπὶ Πι-
, »
λάτου, δεικνὺς, ὅτι εἰ θέλοιεν προσέχειν, οὐχ ἔστι
Cu L ^
παράνομος * οὐ γὰρ ἂν ὃ Πιλᾶτος ἠθέλησεν αὐτὸν ἅπο-
τ T *5 , H 724
λῦσαι. Καὶ οὐχ εἶπε. θελήσαντος, ἀλλὰ, Κρίναντος
τ - m * ΄, /
ἐχείνου ἀπολύειν * δηλῶν, ὅτι τὸν μὲν ἑτέρους ἀνελόντα
, , - A NY ^ ,
ἠτήσατε ἀφεθῆναι, τὸν δὲ τοὺς ἀνηρημένους ζωογο-
τ; e ΤΕΥ , -
νοῦντα οὖχ ἠθελήσατε. Καὶ ἵνα μὴ λέγωσι πάλιν, πῶς
τ A /, ,
νῦν αὐτὸν δοξάζει ὃ τότε μὴ βοηθήσας; παράγουσι
^ / MS e er ΜΝ S Au
τοὺς προφήτας μαρτυροῦντας, ὅτι οὕτως ἔδει γενέ
CY , τ πὸ E] ,
σθαι. Εἶτα, ἵνα uj νομίσωσι τοῦ Θεοῦ τὴν οἰκονομίαν
^ e n , c ,
ἀπολογίαν αὐτῶν εἶναι, πρότερον αὐτῶν καθάπτεται.

, ^

* , 7
Καὶ τὸ κατὰ πρόσωπον δὲ Πιλάτου ἀρνήσασθαι, οὐχ
m » ι d. 77 H 2 M : ^o »
ἦν τὸ τυχὸν, Exstvou βουλομένου ἀπολῦσαι" xat ὅτι οὐ
^ M [2007 2 u δῇ - RJ NN ΘΟ ,
δυνατὸν ὑμῖν ἀρνήσασθαι, κατηγορεῖ 6 αἰτηθεὶς ἃ ἀντ
c c H RT 5 eS
αὐτοῦ. Οὕτω καὶ τοῦτο οἰκονομία μεγάλη ἦν. Ἐνταῦθα
A c M /
τὴν ἀναισχυντίαν αὐτῶν δείκνυσι xai τὴν ἰταυό-
Yg , c
catu xoi ὅτι ὃ μὲν “Ἕλλην xoi μόνον τότε πρῶτον
c οἷς ΝΑ E /^ τε EN , 595 ,
αὐτὸν ἰδὼν, ἀπήλλαξεν αὐτὸν, καίτοι γε οὐδὲν μέγα
E] z - / ^
ἀχούσας᾽ oi δὲ τοῖς σημείοις συντρεφόμενοι, τὸ ἐναν-
e ^ -
τίον πεποιήχασιν. Ὅτι δὲ διχαίως ἔχρινεν ἐχεῖνος ἀπο-
A E , -
λύειν, καὶ οὐ χατὰ χάριν τοῦτο ἐποίει, ἄχουε αὐτοῦ
3^ τ - ,
ἀλλαχοῦ λέγοντος" ἔθος ὑμῖν ἐστιν ἀπολύειν ἕνα τινά"
* e - fe. ων P
Θέλετε οὖν τοῦτον ἀπολύσω ὑμῖν ; Ὑμεῖς δὲ τὸν ἅγιον
τ -* χα A
xoi δίχαιον ἠρνήσασθε. Οὐχ εἶπεν, ἐξεδώχατε, ἀλλὰ
πανταχοῦ, Ἤρνήσασθε. ^ Εἰκότως. Οὕτω γὰρ xoi ἔλε-
γον - Οὐχ ἔχομεν βασιλέα εἰ μὴ Καίσαρα. Καὶ οὐχ εἰ-
, 3 , ^ » 28V 9 , /
πεν, οὐχ ἐξητήσασθε τὸν ἄληπτον, οὐδὲ ἠρνήσασθε μό-
' / dg 3
νον, ἀλλὰ χαὶ ἀπεχτείνατε. “Ὅτε πεπωρωμένοι ἦσαν,
Y ^ E “-
οὐδὲν τοιοῦτον εἶπεν * ὅτε μάλιστα ἐσείσθησαν αὐτῶν
M , L4
αἱ ψυχαὶ, τότε πλήττει σφοδρότερον, ὅτε καὶ αἰσθέ-
σθαι δύνανται. Καθάπερ γὰρ ἡμεῖς τοῖς μὲν μεθύου-
: ρ γὰρ ἡμεῖς τοῖς μὲν μεθύου
Eas cl PEN ,. 3 ,
σιν οὐδὲν λέγομεν, ὅταν δὲ νήψωσι καὶ ἀνενέγχωσιν
pies τω ΄, / /,
ἅπὸ τῆς μέθης, τότε ἐπιπλήττομεν " οὕτω δὴ καὶ Πέ-
d NI , m
Tgoc, ὅτε ἠδύναντο συνιέναι τῶν λεγομένων, τότε xoi
τὶ , E
τὴν γλῶτταν ἠχόνησε * * πολλὰ τὰ ἐγχλήυατα ἀριθμεῖ"
τ Y ze.
olov ὅτι, ὃν ὃ Θεὸς ἐδόξασεν, οὗτοι παρέδωχαν * ὅτι,
^ m το
ὃν ὃ Πιλᾶτος ἀπέλυεν, οὗτοι ἠρνήσαντο xa πρόσω-
2 7 e ,
πὸν ἐχείνου - ὅτι προετίμησαν τὸν ληστήν.

* 15 3 hug 1 T , 5
*? ἄντ᾽ αὐτοῦ, χαὶ τοῦτο. Sic unus. [ Savil. ἀντ᾽ αὐτοῦ,

γὰρ χαὶ τοῦτο.
TOM. IX.

ACTA APOSTOLORUM HOMiL.

C

D

tz

85
Filium suum Jesum. Vide, quam alienus sit a
fastu. Non accusavit, neque mox dixit : Et nunc
credite : ecce homo, cum per quadraginta annos
claudus fuisset, in nomine Jesu Christi surrexit.
Non ita dixit; nam contentiosiores 1105 reddidis-
set; sed interim laudat illos, quod rem admira-
rentur. Et iterum ἃ progenitore vocat. Nec dicit :

IX.

Jesus illum curavit, licet ipsum vere curasset;
sed ne dicerent, Ecqua hzc ratione nituntur, si
prevaricatorem glorificat? ideo in mentem illis
revocat judicium apud Pilatum : ostendens, si ai-
tendere velint, non esse illum przvaricatorem :
neque enim Pilatus voluisset eum dimittere. Nec
dicit, Volente ; sed, Judicante illo dimitti; dc-
clarans vos eum, qui alios occidebat, dimitti pe-
tilsse; eum vero, qui occisos ad vitam reducebat,
noluisse. Ne vero iterum dicerent : Quomodo nunc
glorificat, qui tunc non adjuvit? adducunt prophe-
tas testificantes, sic oportuisse fieri. Deinde, ne
putarent Dei ceconomiam ipsorum excusationem
esse , prius illos perstringit. Et quod in conspectu
Pilati negassent, leve non erat, cum ipse vellet
dimittere : quodque id negare non possent , argue-
bat i5, quem pro illo petierant. Ita hoc quoque ex
magna dispensatione factum. Hic impudentiam pe-
tulantiamque illorum ostendit; eo quod gentilis
qui tunc primum illum vidit, ipsum liberare vo-
luerit , licet nihil magni audivisset ; illi vero inter
signa enutriti contra fecerint. Quod vero ille juste
judicaret dimittendum esse, nec ad gratiam id

faceret, audi ipsum alibi dicentem : Est consue- y;,,;;.

tudo vobis dimittere unum. quemdam : 7 εἰς
ergo hunc. dimittam vobis ? Fos autem san-
ctum et justum negastis. Non dixit , Tradidistis ;
sed ubique, JVegastis. Jure. Sic enim dicebant :
JYon habemus regem nisi Cesarem. Nec dixit,
Non petiistis inculpatum ; neque negastis solum,
sed etiam occidistis. Quando excecati erant, nibil
taledixit: cum autem eorum animi magis erant
exagitati, tunc acrius perstringit, cum sentire
poterant. Quemadmodum et nos ebriis nihil di-
cimus; cum autem ebrietate sublata vigiles sunt,
tunc carpimus : ita et Petrus, cum intelligere
poterant, tunc linguam acuit, sceleraque multa
enumerat; nempe, quod eum, quem Deus glori-
ficavit, ipsi tradiderint ; quod. quem Pilatus ab-
solvit, in conspectu ipsius negaverint ; quod la-
tronem przetulerint.

b Unus Cod. hac non habet εἰχότως.... ἔλεγον.
2 Alii πολλὰ τὰ ἐγχλήματα ἐπόγων, ὅτι ὅν.

M

Quo ritu

γῆ:

Marc.

6.

15.

Petrus con-
? cionetur.

-

7.

15.

Joan. 19.

JOANNIS CHRYSOST.

84 8.
5. Vide rursum, quomodo occulte de potentia
illius loquatur, quod seipsum suscitaverit, ut in

priori concione dicebat : Juxta quod impossibile

erat teneri illum ab eo; et hic, Auctorem, m-
quit, vitce interemistis. Non ergo ab altero vitam
accepit. Sicut et qui malitiee auctor cst, ipse ma-
litiam gignet; et auctor homicidii, qui homici-
dium primus induxit : sic auctor vitz est, qui a
seipso vitam habet. Quem Deus suscitavit, in-
quit. Postquam hzc dixerat, subdit : Et in fide
nominis ejus hunc, quem vos videtis et nostis,
confirmavit nomen ejus : et fides, que per eum
est, dedit ei integram. sanitatem istam. Atqui
si fides in eum, totum operata est, quia in illum

speravit; cur non dixit, Per nomen, sed, 7n no-

Act. 2. 52,
et 3. 16

mine? Quia nondum audebant dicere, In illum
fides. Ne vero illud, Per ipsum, humilius esset,
subjunxit : Et nomen ejus confirmavit illum.
Et cum hoc prius dixisset, tunc ait: £t fides,
quce per eum est, dedit illi integram sanitatem
istam. Vide, quomodo declaret se attemperate il-
lud dixisse. Neque enim alio opus habuit ad re-
surrectionem, cujus nomen claudum, qui a mor-
tuo nihil differebat, erexit. Perpende, quomodo
ubique testimonia illorum attrahat. Superius enim
dixit : Sicut. et ipsi scitis; et, I£n medio vestri;
ac rursum, Quem videtis et nostis, in conspectu
omnium vestrum. Atqui nesciebant, ipsum in
nomine ipsius sanum factum esse; sed sciebant,
ipsum claudum fuisse. Et ipsi quoque qui fece-
rant confitebantur, non sua, sed Christi virtute
ipsum consolidatum esse. Si res non ita fuisset, et
vere credidissent ipsum resurrexisse, noluissent
mortui gloriam magis quam suam statuere, cum
maxime illi ad se respicerent. Deinde perterritos
animos fratrum nomine statim consolatur, dicens,
Firi fratres. Vic quidem nihil de seipsis dixit,
sed tantum de Christo, Certo igitur cognoscat,
dicens, omnis domus Israel : hic autem admo-
nitionem adjicit. Illic exspectavit, ut 1lli dicerent;
hic sciebat, quantum operati essent, et quod jam
illi tractabiliores essent. Sane et quae supra dicta
fuerant, non ex ignorantia processerant. Nam
quod latronem petierint, quod cum absolvendus
judicaretur, id ipsi non admiserint, quod occidere
voluerint, cujus ignorantiz esse poterat? Attamen
dat illis potestatem negandi et poenitendi de factis;

b Alius fx. γὰρ μή.
* [ Delevimus quz hic repetebantur verba, ὅτι ὑγιὴς
ἔστηχε, auctoritate Commel., Erasm. et Cod. D., dum

alteri Codd. A. B. C. indeque pendens Savil. in supe-

B

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

[-/ , , ^ A ES ^ /,
Ὅρα πάλιν λανθανόντως πῶς περὶ τῆς δυνάμεως
5 , ^ iN e c N y ,
αὐτοῦ διαλέγεται, δειχνὺς, ὅτι ἑαυτὸν ἤγειρε" καθά -
περ ἐν τὴ προτέρᾳ δημηγορίᾳ ἔλεγε " ΚΚαθότι οὐκ ἦν
δυνατὸν χρατεῖσθαι αὐτὸν ὕπ᾽ αὐτοῦ"
Τὸν δὲ ἀρχηγὸν; φησὶ, τῆς ζωῆς ἀπεχτείνατε. Οὐχ
ἄρα ταὶ ἕτ Pon ἔσχε τὸ ζῆν. “Ὥσπερ ἀρχηγὸς τῆς
χαχίας αὐτὸς ἂν εἴη ὃ τὴν χαχίαν τεχὼν, xat ἀρχη-
qoc φόνου ὃ τὸν φόνον πρῶτος. εἰσαγαγών * οὕτω χαὶ
E] x τω 2 € m» M M y ^
ἀρχηγὸς ζωῆς ὃ παρ᾽ ἑαυτοῦ τὴν ζωὴν ἔχων. Ὃν ὃ
X E] b -— z Ur rz 3 ,
Ἐπειδὴ τοῦτο ἐφθέγξατο, ἐπή-

χαὶ ἐνταῦθα,

Θεὸς ἤγειρε, φησίν
εος Ὥγξιρε; φησ .
EON y δι - , 5» ς ἢ ΕῚ - cT

qy*ys^ Καὶ ἐπὶ τῇ πίστει τοῦ ὕπόματος αὐτοῦ τοῦτον,

"^ - M YN 5

ὃν θεωρεῖτε χαὶ οἴδατε, ἐσ

M € , € 9 M^

xoi ἣ πίστις ἣ δι᾿ αὐτοῦ ἔδωχεν αὐτῷ τὴν δλο-

Καὶ μὴν ἐὰν f$ εἰς αὐτόν ἐστι
^

ἐργασαμένη ; ὅτι εἰς. αὐτὸν

ἕνεχεν οὖχ εἶπεν,

στερε ἔωσε τὸ ὄνομα αὐτοῦ:

χληρίαν ταύτην.
πίστις ἣ τὸ πᾶν
ἐπίστευσε, τίνος
ματος, ἀλλ᾽, "Ev τῷ ὀνόματι; Ὅτι οὔπω ἐθάῤῥουν
μὴ τὸ, Δι’ αὐτοῦ,

χαὶ
Σ ^N C Ec
οια TOU ονο-

- J σ M
εἰπεῖν, ἢ εἰς αὐτὸν πίστις. P Ἵνα δὲ
adc A EY: uo Wee $2 H
ταπεινὸν ἡ, ἐπήγαγε" Καὶ τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἐστερέωσεν

, , VEN DJ , 3 ^ , , M
αὐτόν. Καὶ τοῦτο πρότερον εἰπὼν , τότε φησί Καὶ

e , € φεῦ , e Y^ 2n M € L4

$ πίστις ἣ Ov αὐτοῦ ἔδωχεν αὐτῷ τὴν δλοχληρίαν
" Tol ND d A -

ταύτην. Ὅρα, πῶς δείχνυσιν, ὅτι xal ἐχεῖνο συγχα--

, -7 ΕῚ M Arte 25 7 N zu
ταβαίνων εἶπεν. Οὐ γὰρ ἂν ἑτέρου ἐδεήθη πρὸς ἀνά--
“πὸ o ᾿ 1 . ,
στασιν, οὗ τὸ ὄνομα χωλὸν οὐδὲν vexooU διαφέροντα
e Wo EN e
ἤγειρε. Σκόπει, πῶς πανταχοῦ τὰς μαρτυρίας αὐτῶν
5 c 5 , M M
ἐπισπᾶται. ᾿Ανωτέρω μὲν γὰρ ἔλε ze Καθὼς xol aà-
/,
τοὶ οἴδατε" xat, "Ev μέσῳ ὑμῶν * xai πάλιν, Ὃν θεω-
€ M ΝΆ EJ / / € -— J 5
Res χαὶ οἴδατε, ἀπένανει πάντων ὑμῶν. Καίτοι ἐν
τῷ ὀνόματι αὐτοῦ οὐχ ἤδ σαν, ὅτι ὑγιὴς ἕστηχεν, ἀλλὰ
τοῦτο ἤδεσαν, ὅτι χολὺς ἡ ἦν." Καὶ αὐτοὶ δὲ οἵ πεποιη-
ἀλλὰ τῇ τοῦ

5.7

χότες ὡμολόγουν, ὅτι οὐχ ἰδίᾳ δυνάμει z

ω ,
Χριστοῦ ἐστερέωτο. Εἰ δὲ
J I d ze 7 Nea E] τω
πεπεισμένοι ἦσαν, ὅτι ἀνέστη, οὐχ ἂν ἠθέλησαν τοῦ

μὴ τοῦτο ἦν, καὶ ὄντως
vex nii τὴν δόξαν gua μᾶλλον ἢ τὴν ἑαυτῶν, χαὶ
ταῦτα ἐχείνων Πρὸς αὐτοὺς δρώντων. Εἶτα πεφοδη-
μένας αὐτῶν τὰς yo χὰς εὐθέως τῇ τῶν ἀδελφῷ ὧν προσ-
3 , x ^ 5^ ,
figures εἰπών : Ἄνδρες ἀδελφοί.
SERES NUN E cs - eI E 1n ͵
Εχεῖ μὲν γὰρ “ οὐδὲν πέρὶ ἑαυτῶν εἰπεν, ἀλλὰ μόνον
περὶ τοῦ Χριστοῦ, ᾿Ασφαλῶς οὖν "joyas £o,
πᾶς oixoc Ἰσραήλ: ἐνταῦθα δὲ καὶ παραίνεσιν pu

V
M

opi παρ οξευθή
εἰ fi Uu

ἄγει. "Exsi ἀνέμενεν αὐτοὺς εἰπεῖν" ἐνταῦθα ἤδει
πόσον | εἰργασαντην χαὶ ὡς οὗτοι μᾶλλον ἦσαν ᾧχειω-
HORE Καὶ μὴν τὰ ἄνω εἰρημένα Ux. ἦν ἀγνοίας. Τὸ
γὰρ τὸν ληστὴν ἃ αἰτῆσαι, τὸ τὸν χρι ιθέντα me
yat μὴ λαύεῖν, τὸ χαὶ neiges: ἀνελεῖν, ποίας dpud

ἐξουσίαν ἀρνήσασθαι, xal

Ἀλλ᾽ ὅμως δίδωσιν αὐτοῖς ἐ

M

ἐπὶ τοῖς γεγενημένοις - μᾶλλον δὲ xd

n

uet "20 ὥναι

riore loco ea omittunt.]
c Alius οὐδὲν προεῖπεν, ἀλλὰ μόνον.
4 Alii αἰτῆσαι" τὸ γὰρ τόν.

IN ACTA

: — . :
ἀπολογίαν ὑπὲρ αὐτῶν συντίθησιν εὐπρόσωπον, xal
λέγει" ὅτι μὲν οὖν ἀθῷον ἀνηρεῖτε, ἤδειτε * ὅτι δὲ τὸν
E * e € y 5 - E ES E
ἀρχηγὸν τῆς ζωῆς, ἴσως ἠγνοεῖτε. Καὶ ἐντεῦθεν οὐχ
ΕῚ P , 34 ΕἸ , 5^5 Y M M
αὐτοὺς μόνους ἀφίησιν ἐγχλημάτων, ἀλλὰ xa τοὺς
e -Ὁ- “᾿ ,
τῶν χαχῶν doy τέχτονας. Ἢ γὰρ ἂν φιλονειχοτέρους
Lar 4
αὐτοὺς ἐποίησεν, εἴ γε εἰς κατηγορίαν τὸν λόγον ἐξή-
atc , ^ b 5 / e
γᾶγεν. * O γάῷ τι δεινὸν ἐργασάμενος, ὅταν τις xa-
m - x ,
τηγορῇ , πειρώμενος ἀπολογεῖσθαι, σφοδρότερος γί-
X EN 3 ΄ M cer El , 2
νεται. Καὶ οὐ λέγει λοιπὸν, ὅτι ἐσταυρώσατε , ἐφο-
γὴ M
νεύσατε᾽ ἀλλ᾽, ᾿Ππράξατε, ἐπὶ συγγνώμην αὐτοὺς
ἄγων. Ei ἐχεῖνοι κατὰ ἄγνοιαν, πολλῷ μᾶλλον οὗτοι-
- - es ra X
si ἐκεῖνοι ἀφίενται, πολλῷ μᾶλλον οὗτοι. "To δὲ θαυ-
M e Ἷ ΑΕ c ἌΝ το Ὧν ἋΣ Ἂν 5 - Y c
μαστὸν, ὅτι καὶ ἄνω καὶ ἐνταῦθα εἰπὼν, exei μὲν, Τῇ
e Ὁ cos M Ges Syr n S ν δ -
ὡρισμένη βουλὴ καὶ προγνώσει, ἐνταῦθα δὲ, ὅτι IToo
χατήγγειλε πᾶσι

N Y v » cC ,
τὸν Χριστὸν, οὐδαμοῦ παράγει
b ,

cm Hi c τ
μαρτυρίαν, διότι ἑκάστη αὐτῶν μετὰ πολλῶν ἐγχλη-
D D

, -Ὁ , c m ΝΜ

μάτων ,) xai τῆς χολάσεως τῆς χατ᾽ αὐτῶν εἴρηται.
"d , N N ^ - D e
Ko δώσω, φησὶ, τοὺς πονηροὺς ἀντὶ τῆς ταφῆς αὐτοῦ,

1 ᾿ ͵ὔ A ΠΣ fr m *
χαὶ τοὺς πλουσίους ἀντὶ τοῦ θανάτου αὐτοῦ " χαὶ πά-

^ *A E RS " ἃς δ δὴ ὃ »' , M ,
λιν, Ἃ προχατήγγειλε, φησὶ, διὰ στόματος πάντων

APOSTOLORUM.

τ ES Ll - e E] 7 ce J
τῶν προφητῶν παθεῖν αὐτὸν; ἐπλήρωσεν οὕτω. Me-

γάλην δείκνυσι τὴν βουλὴν, εἴ γε πάντες τοῦτο ἔλε-.

D EC jvoc. Οὐ ALTES DSL MM AT wr
γον, xa οὐχ sic μόνος. Οὐ μὴν ἐπειδὴ κατὰ ἄγνοιαν
4 Y A — (am £M , d ΚΑ
γέγονε, παρὰ τὸ τῷ Θεῷ δοχοῦν γέγονεν. “Ὅρα, πόση

τ ον , ci - /, ,
τοῦ Θεοῦ ἣ σοφία, ὅταν ταῖς ἑτέρων πονηρίαις εἷς τὸ

Ζ. τ * Jap Ὁ

δέον ἡ καταχεχρημένη. 'EzxXooce, φησίν. Ἵνα μὴ
, ^ M λ , 0 ,ὔ ΞΕ RS , E, 4 Ξ ^

νομίσωσι λοιπὸν δπολείπεσθαί τι, τοῦτο ἐπήγαγε; δη-

λῶν ὅτι ὅσα παθεῖν ἔδει, πεπλήρωται. Ἀλλὰ μὴ νομί-

στε, ἐπειδὴ οἵ προφῆται ταῦτα cimoy , xal ἐπειδὴ
Vox ; 2 T dg . pa. 9. 9 ,ὔ Ὁ e

χατὰ ἄγνοιαν ἐπράξατε, ὅτι ἀρχεῖ εἰς ἀπολογίαν ὑμῖν

τὦω ej M ,
τοῦτο. ᾿Αλλ᾽ οὐ λέγει οὕτως, ἀλλὰ πραότερον * Me-
τανοήσατε οὖν. Διὰ τί; Εἰς τὸ ἐξαλειφθῆναι ὑμῶν τὰς
ἁμαρτίας. Οὐ λέγω “τὰ ἐν τῷ σταυρῷ τετολμημένα"
v 5 - h L4 5*5 cr ' ,

, - ν᾽
ἴσως ἐχεῖνα χατὰ ἄγνοιαν" ἀλλ᾽ ὥστε τὰς ἑτέρας

- Ξ - " [:/
ὑμῶν ἁμαρτίας ἐξαλειφθῆναι. Εἶτα ἐπάγει" “Ὅπως
Δ - Ix - c H
ἂν ἔλθωσιν ὑμῖν καιροὶ ἀναψύξεως. Ἐνταῦθα περὶ
τῆς ἀναστάσεως διαλέγεται ἀμυδρῶς. Ὄντως γὰρ
ἐχεῖνοι ἀναψύξεως χαιροὶ, οὺς ἐπεζήτει καὶ Παῦλος,

, ΄ EA -dg

)frow* Καὶ ἡμεῖς οἵ ὄντες ἐν τῷ σκήνει στενάζομεν
, 3 - .- c

βαρούμενοι. Εἶτα δεικνὺς, ὅτι αὐτὸς τῶν καιρῶν τῆς
,

ἀναψύξεως. αἴτιος; Kol ἀποστείλῃ, φησὶ, τὸν προχε-

χειρισμένον Opiv Ἰησοῦν Χριστόν. Οὖχ εἰπεν, ἐξα-
m DJ , 7ὔ

λειφθῇ μῶν ἣ ἁμαρτία, ἀλλ᾽, Αἱ ἁμαρτίαι, καὶ ἐχεί-

/ D

νὴν αἰνιττόμενος, "'AmooceQon. Τοῦτο εἰπὼν, οὗ λέγει

, ' ΗΠ -
πόθεν λοιπὸν, ἀλλὰ μόνον ἐπάγει, Ov δεῖ οὐρανὸν μὲν

* Alius à γὰρ τὸ δεινὰ ἐργαξόμενος.-

b Morel. μαρτυρίαν. δώσει ἑκάστη αὐτῶν. [ Vitio typo-
graphico, pro διότι ἐχάστη;; quod e Commel. et D. re-
stituimus, Codd. A. B. C. ἑχάστη 2p, quod Montf, et
Savil. receperunt. Est vero, quod seme! monemus, in
altera, quam illi Codices referunt, harum homiliarum

€

85

imo etiam probabilem pro ipsis defensionem pa-
rat, et dicit : Quod innocentem occideretis, scie-
batis; quod principem vitz, forte ignorabaüs. Et
Tiinc non illos solos ἃ crimine liberat, sed. etiam
sceleris auctores. Alioquin contentiosiores illos
reddidisset, si sermonem in accusationem con-
verusset. Nam qui grave quidpiam commisit,
cum accusatur , sese purgare tentans, vehementior
efficitur. Neque ultra dicit, Crucifixistis, occidi-
stis; sed, Fecistis, ad veniam illos deducens. Si
illi per ignorantiam fecerunt, multo magis hi ; si
ilis remittitur, multo magis his. Quod autem
mirabile est, et supra et hic cum dixisset, illic
quidem, Definito consilio et prescientia; hic
vero, Prenuntiavit omnibus Christum , nullum
adducit testimonium : singula enim testimonia,
cum criminibus, ultionem annuntiant. Et dabo,
inquit, impios pro sepultura ejus, et divites pro
morte illius; et iterum, Que prenuntiapit, in-
quit, per os omnium prophetarum, pati ipsum,
implevit sic. Magnum demonstrat consilium; si-
quidem omnes hoc dicebant, non unus tantum.
Neque certe quia per ignorantiam facta sunt, prz-
ter Dei voluntatem facta sunt. Vide, quanta sit

HOMIL. IX.

Isai. 53. 9.

Deus alio-

Dei sapientia, quz aliorum malignitate utitur ad "^

mali-

gnilate uti -

id , quod fieri opus est. /mplevit, inquit. Ne pu-tac ad bo-

tarent aliquid deesse, hoc adjecit, declarans omnia """'*

qua pati ipsum oportebat impleta fuisse. Sed ne
putetis, quia hec. prophete dixerunt, et quia id
per ignorantiam fecistis, hoc ad defensionem vobis
sufficere. At non ita dicit, sed mitius : Peenite-
mini igitur. Quare? Ut deleantur peccata we-
stra; non illa solum quz in crucifigendo admissa
sunt : illa forsitan per ignorantiam facta sunt; sed
ut alia quoque peccata vestra deleantur. Deinde
adject : Ut si venerint vobis tempora refrigerii.
Hic de resurrectione obscure loquitur : nam illa
vere sunt refrigerii tempora , quz Paulus quzre-

bat, dicens : Et nos qui sumus in tabernaculo, 2. Cor. 5.

ingemiscimus gravati. Deinde ostendens , ipsum 4.
esse temporum refrigerii auctorem, £t miserit,
inquit, eum, qui vobis ante prcdicatus est, Je-
sum Christum. Non dixit, Deleatur peccatum ve-
strum; sed, Peccata, et illud subindicans, Mise-
rit. Hoc ubi dixit, non addit unde; sed solum

editione nimia quidam et fastidiosa hujus particule
γάρ syntaxis.]

* [ Addidit Monu. zzi, ignaoratum Erasmo, D. et
Savil., ab Commelino vero inclusum, A. B. C. ἠνίξατο,
ἀποστείλη.]

86
adjicit : Quem oportet celum suscipere. Utique
suscipere. Et cur non dixit, Quem cx»lum susce-
pit? Hoc quasi de priscis temporibus dicit : Sic
dispensatum est, sic constitutum : de eterna vero
ejus existentia nondum dixit ; sed adhuc de ceco-
nomia sive incarnatione pergit dicere. 7oyses
quidem loquutus est patribus : Prophetam vo-
bis excitabit Dominus. Deinde cum superius di-
xisset: Usque ad tempora restitutionis omnium,
quce loquutus est Deus per os omnium sancto-
rum. suorum prophetarum a seculo, ipsum tan-
dem inducit Christum. Nam si multa. praedixit,
ipsumque audire oportet: non aberraverit quis,
si dicat hzc prophetas dixisse.

4. Alioquin vero vult ostendere, eadem ipsa
prophetas przdixisse. Et si quis accurate. explo-
raverit, illa inveniet, licet obscure dicta : ut nihil
sit recens dictum. Predicatum, inquit. Hic illos
etiam terret, quasi multa adhuc residua essent.
Quomodo autem dicebat : /mplevit ea, quce opor-
tuit illum pati? Implevit, mquit, non, Impletum
est ; declarans, ipsum ea, qu: pati oportebat, imple-
visse; quz vero futura deinde sunt, impleta non-
dum esse. Prophetam vobis suscitabit Dominus
Deus er fratribus vestris, tanquam me. Quod
illos maxime conciliabat, dicit. Vides, quomodo
humilia simulet sublimia spargat? Humile enim et
sublime est, si is, qui in celum ascensurus est, simi-
lis sit Moysi : verumtamen tunc magnum erat. Non
autem secundum Moysem est illud : £t erit, omnis
qui non audierit, exterminabitur. Ynnumera alia
dixit, quz probant illum non esse Moysi similem :
itaque magnum testimonium attigit. Deus illum
suscitabit, mquit, de fratribus vestris. Moyses
igitur ipse interminatus est non audientibus. Hzc
omnia adjecta sunt. Et omnes prophete, inquit,
a Samuele. Noluit singulos recensere, ne longior
sermo esset; sed opportuno usus Moysis testimo-
nio, ultra misit eos. ^os estis, inquit, filii pro-
phetarum, et testamenti quod disposuit Deus.
Testamenti, inquit, filii, id est, haeredes. Ne vi-
derentur enim hzc ex beneficio Petri accipere,
ostendit jam olim illis hoc debitum fuisse, ut ma-
gis crederent id Deo placitum esse. /"'obis primum
Deus, iquit, cum suscitasset, filium suum mi-
sit. Non simpliciter dixit, Vobis misit Filium
suum; sed etiam, post resurrectionem, et quando
crucifixus fuit. Ne putarent enim ipsum quidem

S. JOXNNIS

a Alit συντίθεται.
* [Codd. A. B.C. εἰρημένα δέ τὸν προχ., prat». οὗ οὐδέν,
ordine inverso, quem probavit Montf. Restituimus

CHRYSOST.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.,

MN 5 D r 7 ^ ^
δέξασθαι. Ἀχμὴν δέξασθαι. Καὶ πῶς οὐχ εἶπεν, ὃν
, « REY τω € - ΕΣ , Ν
οὐρανὸς ἐδέξατο Τοῦτο ὡς περὶ τῶν ἄνω χρόνων δια-
, m ei , ' Ju
λεγόμενος εἰπεν, οὕτως ᾧῳχονόμηται, φησὶν , οὕτω
c / ES e 3e» f eos ἂν Aq 3 maja
συντέθειται" περὶ δὲ τῆς αἰωνίου ὑπάρξεως αὐτοῦ οὐ-
7 A , - M - τω - , , ,ς“ 8
δέπω φησὶν, ἀλλ᾽ ἔτι τοῖς τῆς οἰχονομίας λόγοις ἐνδια-
')l 1 ^ M Y Y E ' '
τρίδει xat λέγει - Νέωσῆς μὲν γὰρ εἶπε πρὸς τοὺς πα-
/ d 7ὔ e , , zd "Y
τέρας, ὅτι προφήτην ὑμῖν ἀναστήσει Κύριος. Εἶτα
,
ἀνωτέρω εἰπὼν, Ἄχρι χρόνων ἀποχαταστάσεως πάν-
C ἌΣ A UU , / em
τῶν, ὧν ἐλάλησεν ὃ Θεὸς διὰ στόματος πάντων τῶν
, m “τ -» ^ ,
ἁγίων αὐτοῦ προφητῶν ἀπ᾽ αἰῶνος, αὐτὸν εἰσάγει λοι-
κ ^ 7 Y E m NM
πὸν τὸν Χριστόν. Εἰ γὰρ πολλὰ προεῖπεν, αὐτοῦ δὲ
, N —— ,
ἀχούειν χρὴ; οὖχ ἄν τις ἁμάρτοι ταῦτα τοὺς προφή-
,
τας εἰρηχέναι λέγων.

Υ ^N , -* Η͂ -

Ἄλλως δὲ θέλει δεῖξαι, ὅτι τὰ αὐτὰ xat οἱ προφῆ-

- 7 -Ὁ-Ὁ 57 M

ται προεῖπον. Κἂν τις ἀχριδῶς ἐξετάζῃ, εὑρήσει xat
“τ cm cT j^ cr

ἐν τῇ Don ἀμυδρῶς μὲν, εἰρημένα * δέ * ὥστε οὐ-

^

[Ὁ

H ε ATEO "To: le! syE Gt! a (ΩἽ οἱ CE n
zw νεὼ τερον. ον προχεχειρισμίένον, now. νταὺυ
θα αὐτοὺς xaX φοδεῖ, ὡς πολλῶν ὑπολειπομένων. Πῶς
οὖν ἔλεγεν, ᾿Επλήρωσεν ἃ ἔδει παθεῖν ; ᾿Επλήρω-
S E 2 , ALAS Χ c ^ H
σεν, εἶπεν, οὐχ, ἐπληρώθη" δειχνὺς, ὅτι ἃ μὲν
ἐχρῆν παθεῖν, ἐπλήρωσεν * ἃ δὲ γενέσθαι λείπεται
Ej 5x7 , € - , , ,
ἔτι, οὐδέπω. Προφήτην ὑμῖν ἀναστήσει Κύριος 6
Θεὸς ix τῶν ἀδελφῶν ὁμῶν ὡς ἐμέ. Ὃ μάλιστα
ᾧχειοῦτο αὐτοὺς, λέγει. Ὁρᾷς, πῶς ταπεινὰ xat
δ''υλὰ» , eU ἜΑ M ὶ δινηλὲ 15
δψηλὰ "παρασπείρει; "'emewov γὰρ καὶ ὑιψηλὸν, εἰ
΄ 2 , N ΕῚ , M / 5 ͵ M
μέλλων εἰς οὐρανοὺς ἀνιέναι χατὰ Mooza ἐστί" πλὴν
ἀλλὰ τέως μέγα ἦν. Οὐ γὰρ δὴ χατὰ Μωσέα τὸ,
Καὶ ἔσται πᾶς ὃ μὴ ἀχούων ἐξολοθρευθήσεται. Mu-
ρία δὲ καὶ ἄλλα
Νωσέα, ὥστε μεγάλης ἥψατο μαρτυρίας. Ὃ Θεὸς

5 US / c S ΤΥ '
εἰπε τὰ ὀὁειχνυντα, Ott οὐχ ἐστι χατὰ

9. ΠΝ - , ^ E ΡΞ EE c c m
αὐτὸν ἀναστήσει, φησὶν, Ex τῶν ἀδελφῶν ὑμῶν.
v τω »

Ὥστε Μωσῆς αὐτὸς ἠπείλησε τοῖς μὴ ἀχούουσι.
T m ὅλ 2 7 VN / T : M €

αὗτα ὅλα ἐπαγωγά. Καὶ πάντες δὲ, φησίν, οἵ προ-

Σαμουήλ. Οὐχ ἠθέλησε xa0' ἕχαστον

φῆται ἀπὸ
CR Ma er Y κ᾿ - Y , 5 H
ἐπεξιέναι, ὥστε μὴ μακρὸν ποιῆσαι τὸν λόγον - ἀλλὰ
, c "XD ,
χαιρίας μνησθεὶς μαρτυρίας τὴς Μωσαϊχῆς, παρέ-
, ^ - m
πεμψεν αὐτούς. Ὑμεῖς ἐστε, φησὶν, υἱοὶ τῶν προ-
€ M c 7 ^ ^
φητῶν, xaX τῆς διαθήχης ἧς διέθετο ὃ Θεός. Τῆς δια-
, ' , σ εὖ
θήχης, φησὶν, υἱοὶ, τουτέστι, χληρονόμοι. “ἵνα γὰρ
T S T € - o VERNA 14 Ded ) /
μὴ δόξωσιν ὡς ἀπὸ χάριτος Πέτρου ταῦτα λαμβάνειν,
δείκνυσιν, ὅτι ἄνωθεν αὐτοῖς ὠφείλετο, ἵνα μᾶλλον
, e Y b ES ES - τ" “-
πιστεύσωσιν, ὅτι χαὶ τῷ Θεῷ τοῦτο δοχεῖ. Ὑμῖν
τὰ, 3 , M A M -- , ω»
πρῶτον ἀναστήσας, φησὶν, 6 Θεὸς τὸν Παῖδα αὐτοῦ
ἀπέστειλεν. Οὐχ εἶπεν, ὑμῖν, ἁπλῶς, ἀπέστειλε τὸν
Παῖδα αὐτοῦ, ἀλλὰ καὶ, μετὰ τὴν ἀνάστασιν, χαὶ
er ΕῚ , d M] M / dg 3o
ὅτε ἐσταυρώθη. Ἵνα γὰρ μὴ νομίσωσιν, ὅτι αὗτος
X c M m
μὲν ταῦτα ἐχαρίζετο, ὃ δὲ Πατὴρ οὐχὶ, διὰ τοῦτο

Editorum et D. scripturam , parum et ab ipso Erasmo
intellectam.]
b Alii [B] χατασπείρει.

iN ACTA APOSTOLORUM.

nl V
αἱ Y*e

" 4 “95 5
προσέθηχε τὸ, EuüXoyouvta ὑμᾶς. Y

€ m 95 " : x 0) Tf mM € TER M e ,
ὑμῶν αὐτὸς καὶ εὐλογεῖ ὑμᾶς, ὑπόσχεσις τὸ πρᾶγμα
ἐστι τουτέστι, τοσοῦτον ἀπέχετε τοῦ μὴ χοινωνεῖν
, ci ' - E € E- “ἢ X3
τούτοις, ὅτι χαὶ τοῖς ἄλλοις ὑμᾶς αἴτιους και ἄρχη-
ἢ 2 :
γοὺς βούλεται * γενέσθαι. Οὐκοῦν μὴ ὡς ἀπεῤῥιμμένοι
διάχεισθε ἢ ἀποδεόλημένοι. "Ev τῷ ἀποστρέφειν,
^ - c c

φησὶν, ἕχαστον ἀπὸ τῶν πονηριῶν. Οὕτως ὑμᾶς εὖ-
λογεῖ, xal οὐχ ἁπλῶς. Καὶ ποία αὕτη εὐλογία ; Με-
γάλη. Οὐ γὰρ δὴ τὸ ἀποστρέψαι ἀπὸ πονηριῶν, τοῦτο
ἱχανὸν xal λῦσαι αὐτάς. Εἰ δὲ xoi λῦσαι οὐχ ἱκανὸν
m i : :

ἦν, πῶς εὐλογίαν παρασχεῖν; Οὐ γὰρ δὴ ὃ ἠδικηκὼς,
y^. MES 2 533? € , Jg T:
ἤδη xat εὐλογεῖται, ἀλλ᾽ ἁμαρτημάτων ἀφίεται. 10
δὲ, «Ὡς ἐμὲ, εἰ μὴ χατὰ τὸν τῆς νομοθεσίας τις τρό-
πον ἐχδέξαιτο, οὐδαμοῦ λόγον ἂν ἀλλαχοῦ ἕξοι. Αὐ-
τοῦ ἀχούσεσθε, φησί" xo οὐχ ἁπλῶς, ἀλλ᾽, "Εσται
πᾶσα Ψυχὴ, ἥτις ἂν μὴ ἀκούση τοῦ προφήτου ἐχείνου,
ἐξολοθρευθήσεται ἐχ τοῦ λαοῦ. “Ὅτε αὐτοὺς ἔδειξεν

E]

, , , M
ἡμαρτηχότας, xol συγγνώμης μετέδωχε, χαὶ ἐπηγ-

εἴλατο γρηστά " τότε δὴ δείχνυσιν, ὅτι xat Μωσῆς
Y χρη Ί , l

5

τὸ αὐτὸ λέγει. Kol ποία αὕτη ἀχολουθία εἰπεῖν,
Ἄχρι χρόνων ἀποκαταστάσεως, xai ἐπαγαγεῖν Μω-
, - , [«/ , kJ , "a -€ , -
σέα λέγοντα, ὅτι πάντα ἀχούσουσιν, ἃ ἐρεῖ ὃ Χριστός
xal οὐχ ἁπλῶς, ἀλλὰ μετὰ ἀπειλῆς φοδερᾶς ; Μεγάλη"
"P : à d ci a NN τ / , n
δείκνυσι γὰρ, ὅτι xoà διὰ τοῦτο πείθεσθαι ὀφείλουσιν
δι» rr) 9 € cC m M m n ,
αὐτῷ. "Fi ἐστιν, υἱοὶ τῶν προφητῶν, xat τῆς διαθή-
χης; Κληρονόμο!, διάδοχοι. Εἰ οὖν υἱοὶ, τί ὡς περὶ
5 , ἄπ d x n Nc € 7 »
ἀλλότρια διάχεισθε πρὸς τὰ ὑμέτερα ; Ἄρα χατηγο-
, M 2 "v E ^ ῳ i SN d ,
ρίας μὲν ἐπράξατε ἄξια: δυνήσεσθε δὲ ὅμως συγγνώ-
vEEN. Eizo ἐπειδὴ ἐν TA 3r a
μης τυχεῖν. Εἶτα ἐπειδὴ εἰπε ταῦτα, εἰκότως ? λοι-
πὸν λέγει" Ὑμῖν ἀπέστειλεν ὃ Θεὸς τὸν Παῖδα αὖ-
τοῦ εὐλογοῦντα ὑμᾶς. Οὐχ εἰπε, σώζοντα, ἀλλ᾽ ὃ
1d , 5 Εὺ το E. ^ N [:/ ῃ ^
μεῖζόν ἐστιν, Εὐλογοῦντα " δεικνὺς, ὅτι ὃ σταυρωθεὶς
- - x D
εὐλογεῖ τοὺς σταυρώσαντας. Μιμησώμεθα τοίνυν τοῦ-
τον xal ἡμεῖς. ᾿Εχδάλωμεν Ψυχὴν φονιχὴν xoi πολε-
, 3 2 - M M » , m ur. τ
μίαν. Οὐχ ἀρχεῖ τὸ μὴ ἄμυνασθαι (τοῦτο xat ἐν τῇ
m , A] , e
Παλαιᾷ γέγονεν), ἀλλὰ πάντα πράττωμεν ὑπὲρ τῶν
ἠδικηχότων, ὡς ὑπὲρ φίλων γνησίων, ὡς ὑπὲρ ἡμῶν
αὐτῶν. ᾿Εχείνου μιμιηταί ἐσμεν, ἐχείνου μαθηταὶ τοῦ
V m m ΩΝ
μετὰ τὸ σταυρωθῆναι πάντα χινοῦντος ὑπὲρ τῶν σταυ-
ρωσάντων, καὶ τοὺς ἀποστόλους ἐχπέμποντος. Καίτοι
γε ἡμεῖς πολλαχοῦ χαὶ δικαίως πάσχομεν " ἐχεῖνος δὲ
οὐ μόνον ἀδίχως, ἀλλὰ χαὶ ἀσεδῶς" τὸν εὐεργέτην
b M 55i ^5 , m ΕῚ , V
γὰρ, τὸν οὐδὲν ἠδικηκότα, τοῦτον ἐσταύρωσαν. Διὰ
, ,
τί; εἰπέ μοι, δόξης ἕνεχεν ; Kal μὴν αὐτὸς αὐτοὺς ἐσέ-
c ΡῚ e ,
uyuve. Πῶς; "Ext τῆς Μωσέως χαθέδρας, φησὶν,
2 270 € - € - /
ἐχάθισαν οἱ γραμματεῖς xol oí Φαρισαῖοι. Πάντα
ι ΑΕΡῚ H τὰ E :
οὖν ἃ λέγουσιν ὑμῖν ποιεῖν, ποιεῖτε" κατὰ δὲ τὰ ἔργα

΄

HOMIL. IX. 87

ἀδελφὸς D hzc largitum esse, non vero Patrem, ideo addidit

illud, Benedicentem vobis. Si enim frater vester
est et benedicit vobis, promissio res est; id est,
Tantum abest, ut non communicetis cum his,
ut etiam vos aliis auctores et duces esse velit.
Ne itaque vos ut abjecti et repudiati habeatis.
Ut convertat se, inquit, unusquisque ab
iniquitatibus. Sic vos benedicet, et non simph.
citer. Ecqua haec benedictio? Magna. Neque enim
converti ab iniquitatibus, satis est ad illas solven-
das : si autem ad solvendum non sufficit, quomodo
benedictionem dare possit? Neque enim qui in-
juste egit, Jam benedicitur, sed. peccatorum re-
missionem accipit. Illud autem, Tanquam me,
nisi secundum legislationis modum accipiatur,
nullam potest rationem habere. psum audietis,
inquit; neque simpliciter , sed Erit omnis anima,
que non audierit prophetam illum, extermi-
nabitur de plebe. Quando illos peccatores osten-
dit, ipsisque veniam dedit, bonaque promisit ;
tunc ostendit Moysem hoc ipsum dixisse. Et qua-
nam hzc consequentia est, Usque ad tempora
restitutionis; et inducere Moysen dicentem, eos
omnia , qu:e dicet Christus , audituros esse; neque
simpliciter, sed cum terribili comminatione? Ma-
gna : ostendit enim et propter hoc illi obtemperari
oportere. Quid est, Filii prophetarum et testa-
menti? Haeredes, successores. S1 ergo filii, cur
erga res vestras, ut erga alienas, affecü estis?
Igitur accusatione quidem digna fecistis; poteritis
tamen veniam consequi. Deinde postquam hzc
dixerat , jure adjicit : obis misit Deus Filium
suum benedicentem vos. Non dicit, Servantem,
sed, quod majus est, Benedicentem; ostendens
crucifixum benedicturum eos esse, qui se crucifi-
xerunt. Hunc ergo nos quoque iinitemur : ejicia-
mus animam sanguinariam et inimicam. Non suf-
ficit non ulcisci (hoc et in veteri lege factum est);
sed omnia faciamus pro iis, qui nos keserunt,
quasi pro amicis germanis , quasi pro nobis ipsis.

Illius imitatores sumus, illius discipuli , qui post- Mati. 23.

quam crucifixus fuit, omnia movit pro iis, qui se?
crucifixerant, et apostolos misit. Atqui nos sepe
juste patimur; ille vero non. modo injuste, sed et

? impie : benefactorem enim , qui nihil se lzserat,

crucifixerunt. Cur, dic mihi? glorie causa?
Atqui ipse cos honore afficiebat. Quomodo?

αὐτῶν μὴ ποιεῖτε. Καὶ πάλιν ἀλλαχοῦ: Ὕπαγε, δεῖ- Super cathedram Moysi, inquit, sederunt scribe iiia. 2. 3.

* γενέσθαι. μὴ γὰρ ὡς, sic unus. [Sic tres A.B.C. γεν.
οὐχοῦν ὡς D.]
ἃ [ Iidem ὡς ἐμέ.

Infra C., Moni. et Savil. ἁπλῶς, ἀλλὰ τὶ καὶ ἔσται.
Alterum praestant Codd. ἃ. B. D. et Commel.]

οὐδαμοῦ λόγον ἂν ἔχοι. αὐτοῦ ἀχούετε. » [ lidem λοιπὸν δύναται (δείκνυται C-) λέγειν * ὑμῖν.
! /

Matth.8.4.

Adversus
jurandi
consuetudi-
nem.

88
et Pharisci. Omnia ergo que dicunt vobis ut
faciatis, facite : secundum. opera autem illo-
rum nolite facere; et rursus alibi : ade : ostende
te sacerdoti. Et cum posset illos perdere, serva-
bat. Hunc igitur imitemur , et nemo cujuspiam sit
inimicus , neque hostis , nisi tantum diaboli.

5. Non parum ad hoc confert etiam non jurare,
et non irasci. Si non irascamur , neque inimicum
habebimus. Abscinde ab homine juramentum, et
ire alas excidisti, illamque totam exstinxisti.
Est enim sicut ventus ira et juramentum : demitte
vela, nulla veli utilitas, si desit ventus. S1 ergo
nec juremus nec clamemus, irz nervos succidimus.
Si vero non creditis, periculum rei facite, et rem
sic se habere cognoscetis. Legem iracundo pone,
ut neumquam juret, et non opus habebis cum
illo de mansuetudine sermonem habere. Sic totum
perfectum erit; et nec pejerabitis, nec jurabitis
omnino. Nescitis, in quanta absurda vos inde
conjielatis? Necesse enim est, ut vinculo vos
constringatis, et omnem machinam adhibeatis , ut
quasi ex inevitabili quopiam malo animam eri-
piatis; deinde vero, si non possitis, im dolore,
rixis , exsecrationibus degetis; sed. omnia frustra
cedent. Igitur minare, prescribe, omnia sine ju-
ramento facito. Licet et dicta et facta resolvere, si
volueris. Sic hodie necesse est, ut vobis mansue-
tius loquamur. Quia enim audistis, magna pars rei
a vobis perfecta est. Age de reliquo ,. cur jura-
mentum invectum est, et cur admissum, dicamus.
Enarrantes quomodo primo ortum sit, et quando
et a quibusnam, obsequentiz vestrz vices repen-
dimus. Illum enim, qui recte agit, necesse est phi-
losophari : qui nondum talis est, nec dignus erit
qui audiat. Fecit olim pacta multa Abraham, et
victimas immolavit, hostiasque obtulit, ac non-
dum erat juramentum. Unde ergo juramentum
ortum habuit? Quando aucta sunt mala, quando
omnia sus deque facta sunt, quando ad idolola-
triam declinarunt. Tunc ergo, tunc, cum incre-
duli prorsus essent, Deum advocabant testem, !
quasi dignum dictorum fidejussorem dantes. Hoc
enim est juramentum, fidejussio, ubi ob morum
corruptionem fides non habetur. Itaque hoc. pri-
mum crimen juranüs est, si non credatur sine fi-

S. JOANNIS CHRYSOST.

, κι

* ΤΑ. B. C. λέγω δὴ τὸ μὴ ὀργίζεσθαι. ἃ
b Savil. πνεῦμα ὀργῆς ὁ ὄῤχος ἐστι. [A. B. C. ὥσπερ γὰρ;
(καὶ γὰρ Ἀ.) πνεῦμα (πνεύματα B.) τῆς ὀργῆς ὃ ὅρκος ἐστί.
ἀλλα. Hzc porro non parum intricata sunt : juramenta
dicit esse;alas et vela irze , quibus. sublatis ira tollitur ;
juramenta enim irati erant, et iram augebant, Verum

FE

2
»

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

ξον σεαυτὸν τῷ ἱερεῖ. Καὶ δυνάμενος αὐτοὺς ἀπολέ--
σαι, σώζει. Τοῦτον οὖν μιμησώμεθα, χαὶ μηδεὶς
ἐχθρός τινος ἔστω, μηδεὶς πολέμιος, ἀλλ᾽ ἢ τοῦ διαδό-
λου μόνον.

- n E M
μικρόν τι πρὸς τοῦτο χαὶ τὸ uj ὀμνύναι συντε-
M ^ A / 3 ^ es A ,
xoi τὸ μὴ ὀργίζεσθαι. "Amo τοῦ μὴ ὀργίζεσθαι
2: S de Y Fi te) , b da
ἐχθρὸν ἕξομεν. "Exxobjov ἀνθρώπου τὸν Opxov,
x
[s σ΄ A c X
cag ἅπαντα. “Ὥσπερ γὰρ "πνεῦμα ἣ ὀργὴ, χαὶ ὃ
, 'ü c
ὅρχος ἐστί. Χάλασον τὰ ἱστία - οὐδὲν ὄφελος ἱστίου,
, » EÁ ^ , V ,/ '
πνεύματος OX ὄντος. Ἂν τοίνυν μὴ χράζωμεν, μηδὲ
5 , A E V 5* , zs Ὁ 5 *
ὀμνύωμεν, τὰ νεῦρα ἐξεχόψαμεν τοῦ θυμοῦ. Ei δὲ
- - 'e m
ἀπιστεῖτε, πεῖραν λάδετε τοῦ πράγματος, χαὶ ὅτι
dq S D. , 0 E τ ΄ ,
οὕτως ἔχει, τότε γνώσεσθε. Θὲς τῷ θυμουμένῳ νόμον
, ,
υνηδέποτε ὀμνύναι, καὶ oUx. ἀναγκασθήσῃ περὶ ἐπιει-
n 9 0 ^N ) Αι 07 OS M e. y M
χείας αὐτῷ διαλεχθῆναι. Οὕτω τὸ πᾶν ἤνυσται" xat
Y 5 7 y ,
οὔτε ἐπιορχήσετε, οὔτε ὀμόσεσθε ὅλως. Οὐχ ἴστε, cic
e , Νὴ e
ὅσας ἀτοπίας ἑαυτοὺς ἐντεῦθεν ἐμόάλλετε; Ἀνάγχη
* ^ ---ς à V M “ n
γὰρ δεσμῷ ἑαυτοὺς περιδάλλοντες, καὶ πάσῃ μηχανὴ
σπουδάζοντες ὥστε χαθάπερ ἐξ ἀφύχτου τινὸς χαχοῦ
M V z , e 4
τὴν ψυχὴν * ἐξελχύσαι, εἶτα μμὴ δυνηθέντες, λοιπὸν ἐν
2987 NEUE Y / M e c c
ὀδύνη διάγειν, xot μάχαις, xot ἀρᾶσθαι τῷ θυμῷ *
τ: N , pu M / , - D ci ’,
ἀλλὰ πάντα εἰχῇ, χαὶ μάτην γίνεται. Οὐχοῦν ἀπεί-
$ , /, Li
λησον, διόρισαι, πάντα ποίησον χωρὶς ὅρχου. "Etc-
᾿ξ - js ^ Y un AEN , EY
στιν ἀναλῦσαι xol τὰ λεχθέντα, xat τὰ γενόμενα, ἂν
F e , , ^-
θέλης. Οὕτω τήμερον ἀνάγκη πραότερον ὑμῖν διαλε-
m^ 5 ^N Ν "4 -
χθῆναι. "Eme! γὰρ ἠχούσατε, xat τὸ πλέον ὑμῖν
, , ^N τ
χατώρθωται. Φέρε δὴ λοιπὸν, τίνος ἕνεχεν ἐπεισῆλθεν
Ἵ M X» Jf i -
ὃ ὅρχος, καὶ διὰ τί συνεχωρήθη εἰναι, εἴπωμεν. Ἄνωθεν
M 7 5 c 0N 7, M
“τὴν γένεσιν αὐτοῦ διηγούμενοι, xal πότε ἐτέχθη , xol
ec A h H » , € c Ld
πῶς, καὶ παρὰ τίνων, ἀμειψόμεθα ὑμᾶς τῇ διηγήσει
Δ, Ξ ΣΤ 6 Aum T: δ M / »
ὑπὲρ τῆς ὑπακοῆς. Τὸν μὲν γὰρ χκατωρθωχότα ἀναγ-
- €. N Y
χαῖον χαὶ φιλοσοφεῖν - τὸν δὲ μηδέπω, οὐδὲ λόγον
MS ΕΣ ΕῚ [
ἀχοῦσαι ἄξιον. ᾿Πποίησαν συνθήκας πολλὰς oi περὶ
ΡΞ ΘΗΝ ΘΑ ἘΠ ξων 0 Y / n
τὸν AógaX|., xat ἔσφαξαν θύματα, xat θυσίας ἀνή--
, "S Ecl ». ΩΝ
veyxav, χαὶ οὐδέπω ἦν ὅρχος. ΠΠ6θεν οὖν ἐπεισῆλθεν ὃ
crat EUG Cte RR BRANI MEEESI 2^ cl , δὴν, ΤΟ ΤΟΣ
ὅρχος; "Ore τὰ καχὰ ηὐξήθη, ὅτε πάντα ὁμοῦ ἄνω
M , / e N 275 , Ψ ΄
χαὶ χάτω γέγονεν, ὅτε πρὸς εἰδωλολατρείαν ἀπέχλιναν"
, ^N / ΞΡ; ^ 5 , b *
τότε δὴ, τότε, ὅτε ἄπιστοι λοιπὸν ἐφαίνοντο, τὸν (Θεὸν
ἐχάλουν μάρτυρα, ὥσπερ ἐγγυητὴν διδόντες civ λε
ἐχάλουν μάρτυρα, ὥσπερ ἐγγυητὴν διδόντες τῶν λε-
“τὺ e E)
γομένων ἀξιόχρεων. Τοῦτο γὰρ ὅρχος ἐστὶ, τρόπων
" , , [c . D
ἀπιστουμένων ἐγγύη. Ὥστε πρώτη κἀτηγορία αὕτη τοῦ
, Y , x a
ὀμνύοντος, εἰ [7j πιστεύοιτο χωρὶς ἐγγύου, καὶ ἐγγύου

ut in Praefatione diximus, in hisce Homiliis multze sunt
ἀποσιωτοήσεις - ubl res ita enuntianLur, uL nonnisi cum
labore et meditatione explicari possint.

c Codex unus ἐξελχύσαι σπουδάζοντες, ἢ μὴ δυνηθέντες.

a Idem ὑπὲρ τῆς ἀχοῆς.

IN ACTA APOSTOLORUM.

H^ NX X -- ΛΑ j , EJ E
μεγάλου" διὰ γὰρ τὴν πολλὴν ἀπιστίαν οὐκ ἄνθρωπον
ζητοῦσιν ἔγγυον. ἀλλὰ τὸν Θεόν. Δεύτερον, xal τοῦ

i TY 3 E]
λαμίόάνοντος τὸν ὅρχον τὸ αὐτὸ ἔγκλημα, εἰ ὑπὲρ cuv-
λλ , ^ , ^ M £. N J
αλλαγμάτων διαφερόμενος, τὸν Θεὸν ἕλχοι πρὸς τὴν

E] , M E Ἃς. ὦ , 5 A 5 - ,
ἐγγύην, καὶ λέγοι μὴ ἀφίστασθαι, si μὴ ἐχεῖνον λάθοι.
Ὦ τῆς ὑπερδαλλούσης ἀναισθησίας, ὦ τῆς ὕόρεως *
σχώληξ xo YT, καὶ σποδὸς τυγχάνων χαὶ καπνὸς, τὸν
, & 25242. , E] M b25 ,
Δεσπότην σου ἕλχεις εἷς ἐγγύην, κἀχεῖνον P ἀναγχάζεις
λαῤεῖν. Εἰπέ μοι, εἰ τῶν παίδων ὑμῶν φιλονειχούν-
τῶν πρὸς ἀλλήλους; xai ἀπιστουμένων ἑαυτοῖς,
ἔφησεν .ὃ ὁμόδουλος μὴ ἀποστήσεσθαι, ἕως ἂν τὸν
χοινὸν δεσπότην ἐγγυητὴν λάδοι ἀρα οὐκ ἂν ἔλαδε
M , WU j d e ὃ ,ὔ 2 1).
πληγὰς μυρίας, καὶ ἔμαθεν, ὅτι τῷ δεσπότη εἷς ἄλλα
εχρῆσθαι δεῖ, οὐχ εἰς ταῦτα; Τί λέγω διμόδουλον :
5 M 2^ frac Ξ y ^ E] ce ^
Ei γὰρ αἰδεσιμώτερον εἵλετο ἄνδρα, οὐχ ὕόριν τὸ
^ ^ ,
πρᾶγμα ἡγήσατο dv; ᾿Αλλ’ ἐγὼ οὐ βούλομαι; φησί.
Καλῶς - οὐχοῦν μηδὲ ἐκεῖνον ἀνάγχαζε, ἐπεὶ xoi ἐπ᾽
E] 0 7 D , ^ » M . IS
ἀνθρώπων τοῦτο γίνεται, ἂν εἴπη, τὸν δεῖνα δίδωμι
2 M 5 SK uy 5 ,
ἐγγυητὴν, σὺ οὐχ ἀνέχη. Τί οὖν ; καὶ ἀπολέσω, φησὶ,
τὸ διδόμενον: Οὐ λέγω τοῦτο, ἀλλὰ ὅτι τὸν Θεὸν
ὑδρίσαι ἀνέχη. “Διὸ xot μᾶλλον ὃ χκαταναγχάζων ἢ

2 V 5 , Y M L4 € ^h M
ὀμνὺς ἀπαραίτητον ἔχει τὴν χόλασιν * ὡσαύτως xal
M c^ ,
un9evoc αἰτοῦντος ὀμνύς. Καὶ τὸ δὴ χαλεπώτερον, ὅτι
,

ὀμνύει ἕχαστος ὑπὲρ ὀδολοῦ ἑνὸς, ὑπὲρ προσθήχης

ν

μικρᾶς, ὑπὲρ ἀδικίας. Ταῦτα, ὅταν μὴ ὦσιν ἐπιορχίαι"
ἂν δὲ ἐπιορχία παραχολουθήσῃ, πάντα ἄνω χαὶ
χάτω, xai ὃ λαῤὼν, χαὶ ὃ δοὺς πεποίηχεν. Ἀλλ᾽ ἔστιν
ἀγνοούμενά τινα, φησίν. Ἀλλὰ ταῦτα προορώμενος,
ΝΑ , € , JUN. e ,ὔ - E] H
μηδὲν ποίει ῥαθύμως εἰ δὲ ῥαθύμως ποιεῖς, ἀπαι-
vet σαυτὸν “ δίχην ζημίας. Βέλτιον οὕτω ζημιωθῆ-
4 e 7 2- X , ei 5 e ^
vat, ἢ ἑτέρως. Εἰπὲ γάρ μοι, ἕλχεις εἰς Ópxov τὸν
ἄνδρα, τί προσδοχῶν ; ὅτι ἐπιορχήσει;; ᾿Αλλὰ τοῦτο
E , ; / 23.-X M M ' M ,
ἀνοίας ἐσχάτης * ἐπὶ τὴν σὴν γὰρ κεφαλὴν ἣ δίχη τρα-
πήσεται᾽ βέλτιόν σε τὰ χρήματα ἀπολέσαι, ἢ ἐχεῖνον
, "7 " co c , τὦο -
ἀπόλλυσθαι. Τί μετὰ τῆς σῆς ζημίας τοῦτο ποιεῖς ;
M c d e τ
χαὶ μετὰ τῆς ὕδρεως τοῦ Θεοῦ: Θηρίου αὕτη f ψυχὴ,
καὶ dosGoüc ἀνδρός. ᾿Αλλὰ προσδοχῶ,, ὅτι οὐκ ἐπιορ-
χήσει. Οὐχοῦν χαὶ χωρὶς ὅρχου πίστευσον. Ἀλλ᾽ εἰσὶ
)À ^ PU e 1 ea [* 2 ως
πολλοὶ, φησὶν, OL χωρὶς ὅρχου εἵλοντο ἀποστερῆσαι"
M 1 ed e
μετὰ δὲ * Goxov, οὐχέτι. ᾿Ἀπατᾷᾶς σεαυτὸν, ἄνθρωπε.
»
Ἄνθρωπος χλέπτειν μεμαθηχὼς xal τὸν πλησίον ἀδι-
χεῖν, ἕλοιτο ἂν xai ὅρχον χαταπατῆσαι πολλάχις " εἰ
M ^ , n
δὲ περὶ τοῦ ὀμόσαι εὐλαδηθείη, περὶ τὸ ἀδικῆσαι
ATTE 3 ^
πολλῷ μᾶλλον. Ἀλλ᾽ ἄκων αὐτὸ πάσχει; Οὐχοῦν cvy-
, ^ M
γνώμης ἄξιος. ᾿Αλλὰ τί λέγω περὶ τῶν ὅρχων τούτων,

» M

M c Y e
ἀφεὶς τοὺς ἐπ᾽ ἀγορᾶς; ᾿Εχεῖ γὰρ οὐδὲν τοιοῦτον ἔχεις

b Alii ὀναγχάζεις ἑλχύσαι, εἰπέ μοι. | Infra. B. D. μὴ
ἀπιστήσεσθαι. Commel. μὴ ἀπεισθήσεσθαι. Erasmus , non
credendum, Supra, xi λέγοι μὴ ἀρίστασθαι, εἰ pi...)

* [ B. C. διὸ μειζόνως b χαταναγχάξων, etc. À. διὸ μεί-
ζονος ὃ x. ἣ ὃ ὀμνὺς ἄξιος χολάσεω;.]

HOMIL. iX. 89

dejussore, et magno fidejussore: quia enim nulla
fides habetur, non hominem requirunt fidejusso-
rem, sed Deum. Secundo, eadem quoque culpa est
ejus, qui juramentum recipit, si in pactis Deum
ad fidejussionem trahat, et dicat non discessurum
se nisi illum accipiat. O ingentem stupiditatem !
o contumeliam | Vermis, terra et cinis cum sis at-
que fumus, Dominum tuum trahis ad fidejussio-
nem et illum cogis accipere? Dic mihi, si servis
vestris inter se rixantibus, nec sibi mutuo cre-
dentibus, diceret conservus non discedendum esse
donec communis dominus fidejussor accederet ;
annon mille plagas acciperet, ut disceret domino
ad alia, non ad hzc uti oportere? Quid dico con-
seryum? nam si virum venerabiliorem eligeret,
annon id ille pro contumelia haberet? At ego nolo,
inquies. Recte : ergo neque illum cogas : nam hoc
fit etiam apud homines, si quis dixerit, Illum ta-
lem do fidejussorem,tu non permittis. Quid igitur?
inquies, perdamne quod dedi? Non hoc dico; sed
queror quod Deum afficias contumelia. Ideoque is,
qui cogit, inevitabilius supplicium habebit, quam
is, qui jurat : similiterque is, qui nemine postu-
lante jurat. Quodque gravius est, singuli vel pro
uno obolo jurant, pro parva re,pro injustitia.
Hiec vero, cum. sine perjurio agitur: nam si per-
jurium sequatur, omnia sus deque vertuntur, et
in causa sunt tam 15 qui accepit, quam 15 qui de-
dit. At, inquies, quedam sunt qui ignorantur.
Verum hzc si pravideas, nihil temere facies : si
quid vero negligenter agas, a teipso poenas exige.
Melius est sic damno affici, quam alio modo. Dic
enim mihi, trahis quempiam ad juramentum, quid
exspectans? num quod pejeret ? Sed hoc extreme
est insipientiz ; in caput tuum ultio vertetur : me-
lius erat pecunias tuas perire, quam illum. Cur
hoc ad damnum tuum et Dei contumeliam facis?
Hzc anima ferz,est et impii viri. Sed spero, il-
lum non pejeraturum esse. Ergo etiam sine jura-
mento crede.Sed multi sunt, inquies, qui non
juratü fraudare audent, jurati secus. "Teipsum
decipis, o homo. Qui furari et proximum
ledere didicit, sepe juramentum etiam concul-
cabit; si autem jurare vereatur, multo magis in-
juste agere verebitur. Sed invitus hoc patitur?
Ergo venia dignus. Sed quid de hisce dicam

D

Ε,

d [ B. C. δίκην τὴν ζημίαν. Supra τινὰ post ἀγνοούμενα
omissum in D.]

ἃ [ Zgxo» A. C. D., Commel. et Savil. Legebatur 4;-
xou]

ium im-
pium est.

29.

90 $. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

juramentis, omittens forensia? lllic nihil tale
dicere potes : nam pro decem obolis juramenta
fiunt et perjuria. Quia enim fulmen superne non
mittitur, quia non omnia subvertuntur, stas Deum
obstringens. Qua de causa? Ut olera, ut calceos
accipias, pro modica pecunia in testem illum ad-
vocas. Ne, quianon plectimur, putemus nos non
peccare : hoc diving misericordiz est, non nostrae
virtutis. Jura per puerum tuum; jura per teipsum;
dic : Sic ne lictor adstet lateribus meis, Sed times.
Lateribus ergo tuis vilior. est Deus, et capite tuo
abjectior? Dicito: Sic ne exczcer. At. Christus
ita nobis parcit, ut vetet etiam per proprium ca-
putjurare: nos vero ita non parcimus glorie
Dei, ut ubique ipsum trahamus. Nescitis, quid sit
Juramen- Deus, et quo ore advocandus sit. Sed s1 de viro

virtute claro loquamur, dicimus, Lava os tuum,
et sic commemora : nunc vero pretiosum nomen,
quod est super omne nomen, mirabile in universa
terra, quod audientes daemones. exhorrescunt, te-

mere circumtrahimus.

6. O consuetudinem! ab illa enim. contemtui
est. Sane si 1n sacris zdibus alicui necessitatem
jurandi imposueris, ita affectus es ac si horrendum
feceris juramentum. Atqui cur tam horrendum vi-
detur esse, nisi quia illo quidem facile utimur, hoc
vero minime? annon horrere oporteret cum nomi-
Exod.39. natur Deus? At apud Judzos ita venerandum erat
nomen ejus, ut in laminis describeretur, et nemini
liceret literas istas ferre, nis! soli summo sacer-

doti; nunc autem tam facile nomen

ejus circum-

ferimus. 51 simpliciter nominare Deum non omni-
bus fas erat; ipsum in testem vocare, quante au-
dacie, quao, quanti furoris est ? Si enim potius
omnia abjicere oporteret, annon libenter relin-
quere par esset? Ecce dico, et testificor : Emendate
juramenta illa forensia ; non obtemperantes au-

iem omnes ad me adducite. Ecce vobis przsenti-

bus impero 1is, qui ad ministerium sunt domuum
orationis, hortor et edico, nemini licere temere

jurare; imo neque alio quovismodo. Ad me ergo
ducatur, quisquis sit, quia hzec omnia ad nos us-
que deferri oportet, ac si pueruli essetis. Absit ut
ia res sit. Pudor enim est, si. adhuc disciplina

egeatis. Num sacram mensam tangere audes non
initiatus? Sed quod pejus est, tu initiatus. sacram

mensam tangere audes, quam nec omnibus Sacer-

dotibus tangere licet, et sic jurare.

b Alii οὐχ ἔρχεται

Et tu quidem

4 Alii ἀπὸ τούτου γένονεν, minus recte,

C

εἰπεῖν * ὑπὲρ γὰρ δέκα ὀξδολῶν ὅρκοι γίνονται χαὶ
ἐπιορχίαι. “Ὅτι γὰρ σκηπτὸς ἄνωθεν P οὗ χατέρχεται,
ὅτι γὰρ οὗ πάντα ἀνατρέπεται, ἕστηχας κατέχων τὸν
Θεόν. Τί δήποτε; Ἵνα λάχανα λάδης, ἵνα ὑποδήμα-
τα, ὑπὲρ ὀλίγου ἀργυρίου εἰς μαρτυρίαν αὐτὸν χαλῶν.

ἡ δὴ, ἐπειδὴ μὴ κολαζόμεθα, νομίσωμεν μηδὲ ἅμαρ-
τάνειν * τοῦτο τῆς φιλανθρωπίας ἐστὶ τοῦ Θεοῦ, οὐ τῆς
ἡμετέρας ἀρετῆς. Ὄμοσον χατὰ τοῦ παιδὸς τοῦ σοῦ,
ὄμοσον χατὰ σαυτοῦ. simi, οὕτω μὴ δήμιος ἐπισταίη,
ταῖς πλευραῖς ταῖς ἐμαῖς. Ἀλλὰ δέδοικας. Tov πλευ--
ρῶν σου οὖν ἀτιμότερος ὃ Θεός; τῆς κεφαλῆς σου εὐ-
τελέστερος; Εἰπὲ, οὕτω μὴ πηρωθῶ. Ἀλλ᾽ ὃ μὲν
Χριστὸς οὕτως fuv φείδεται, ὡς κωλύειν xat χατὰ
τῆς οἰχείας ὀμνύειν κεφαλῆς" ἡμεῖς δὲ οὕτως ἀφειδοῦ-
μεν τῆς δόξης τῆς τοῦ Θεοῦ, ὡς πανταχοῦ αὐτὸν ἕλχειν.
Οὐχ ἴστε τί ἐστι Θεὸς, xal ποίοις στόμασι καλεῖσθαι
ὀφείλει. Ἀλλ᾽ ἂν μὲν περί τινος λέγωμεν ἀνδρὸς ἐνα-
ρέτου, φαμὲν, ἀπόπλυνον τὸ στόμα σου, χαὶ οὕτω
υνήσθητι" νυνὶ δὲ τὸ τίμιον ὄνομα, τὸ ὑπὲρ πᾶν
ὄνομα, τὸ θαυμαστὸν ἐν πάση τῇ γῆ, ὃ δαίμονες
ἀχούοντες φρίττουσιν, ἁπλῶς me pU

Ὦ τῆς συνηθείας : * ἀπὸ n ταύτης Ὑε οτεν εὐχα-
ταφρόνητον. Ἀμέλει γοῦν εἰς οἶκον p» ἂν ἐπιθῆῇς
τιν: ἀνάγχην ὀμόσαι, ὡς φριχτὸν τὸν ὅρχον ἐργασά-
μένος, οὕτω διάχεισαι- χαίτοι πόθεν οὕτω φριχτὸν
εἶναι δοχεῖ, ἀλλ᾽ ἢ ὅτι ἐχείνῳ μὲν ἁπλῶς ἀποχεχρή-
μεθα, τούτῳ δὲ οὐχί: οὐ γὰρ φρίκην ἔδει γενέσθαι
ὀνομαζομένου τοῦ Θεοῦ; Ἀλλ᾽ ἐπὶ μὲν Ιουδαίων οὕ -
τως αὐτοῦ τὸ ὄνομα σεμνὸν ἦν, ὡς ἐν πετάλοις γρά-
φεσθαι, xol μηδενὶ τὰ γράυματα ἐξεῖναι φορεῖν, ἀλλ᾽
ἢ μόνῳ τῷ ἀρχιερεῖ" νυνὶ δὲ ὡς τὸ τυχὸν οὕτω περι-
φέρομεν αὐτοῦ τὸ ὄνομα. Ei ἁπλῶς ὀνομάζειν τὸν Θεὸν
οὐ πᾶσιν εὐαγές" τὸ καὶ ἐπὶ μαρτυρίαν αὐτὸν χαλεῖν,
πόσης τόλμης: εἰπέ μοι, πόσης μανίας ; Εἰ γὰρ πάντα
δῖψαι ἐχρῆν, οὐχ ἔδει προθύμως ἐδν: ᾿Ιδοὺ, λέγω,
καὶ διαμαρτύρομαι, κατορθώσατε τούτους τοὺς ἐπὶ
τῆς ἀγορδὶς ὅρχους, τοὺς δὲ μὴ πειθομένους, πάντας
ἐμοὶ ἀγάγετε. Ἰδοὺ παρόντων ὑμῶν ἐπισχήπτω τοῖς

b €

προς ὑπηρεσίαν αῷ φωρισμένοις τῶν οἴχων τῶν τ

,
ριῶν; χαὶ παραινῶ χαὶ πὰρ erat» υμηδενὶ ὀμνύναι

ἁπλῶς ἐξεῖναι" μᾶλλον δὲ μηδὲ ἑτέρως. Πρὸς ἐμὲ οὖν

[ μέχρις ἡμῶν
A mS

πὶ παίδων putgiae Μὴ yé-
,

2 NA M τὼ
ἀγέσθω ὅστις ἂν 7 , ἐπειδὴ χαὶ ταῦτα μ.
ἔρχεσθαι ὃ δεῖ, χαθάπερ
t t5
νοιτο. Αἰσχύνη de ἐστιν ὑπέρ τινων ἔτι δέεσθα:
μανθάνειν. Μὴ τραπέζι

ΝΜ

cr 4" 0 p ) M E] ,.
ἧς ρὰ C RERUM τολμᾶς (U.UT|-
τος ὦν; ᾿Αλλὰ τὸ ἔτι χεῖρον, σὺ ὃ χε, τῆς

ἱερδ ca placat τραπέζης rohs, ἧς 006 πᾶσιν t d

σιν ἅψασθαι θέμις, xot οὕτως ὀμνύναι. Kol σὺ μὲν

4 {γάρ omissum in B. C. Commel. vero et D. ita
habent μὴ γένοιτο. χαλῶς. αἰσχύνη χαὶ γάρ.

IN ACTA APOSTOLORUM.

τῆς τοῦ παιδὸς κεφαλῆς οὐκ ἂν ἅψαιο ἀπελθὼν, τρα-
πέζης δὲ ἅπτῃ ; καὶ οὐ φρίττεις οὐδὲ δέδοικας; Πρὸς
ἐμὲ τοὺς τοιούτους ἄγε “ ἐγὼ διχάσω, xol χαίροντας
ἑχατέρους ἀποπέμψω. "O βούλεσθε, ποιεῖτε - νόμον
τίθημι μηδὲ ὅλως ὀμνύναι. Ποία σωτηρίας ἐλπὶς,
οὕτως ἡμῶν πάντα χενούντων 5 διὰ τοῦτο γραμματεῖα,
διὰ τοῦτο συμόόλαια, ἵνα καταθύσης τὴν σαυτοῦ ψυ-
χήν; τί τοσοῦτον χερδαίνεις, ὅσον ἀπολλύεις: " Exubp-
χησεν; Ἀπώλεσας χἀχεῖνον xoi σαυτόν. Ἀλλ᾽ οὐχ
ἐπιώρχησε; Καὶ οὕτως ἀπώλεσας, mapu T vat τὴν ἐν-
τολὴν ἀναγκάσας. ᾿ξελάσωμεν τοῦτο τὸ νόσημα ἀπὸ
τῆς ψυχῆς" τέως ἀπὸ τῆς ἀγορᾶς αὐτὸ διώξωμεν, ἀπὸ
τῶν παντοπωλείων, ἀπὸ τῶν λοιπῶν ἐργαστηρίων '
μείζων ὃ πόρος ἡμῖν ἔσται. M?) νομίσητε διὰ τῶν πα-
ραδάσεων τῶν θείων νόμων τὰ βιωτικὰ κατορθοῦσθαι.
Ἀλλ᾽ οὐ πιστεύει, φησί. Καὶ γὰρ xal τοῦτό ποτε παρ᾽
ἐνίων ἤχουσα, ὅτι ἂν μὴ ὀμόσω μυρίους ὅρχους, οὗ
πιστεύει. Σὺ τούτων αἴτιος ὃ προχείρως ὀμνύς " ἐπεὶ
εἰ μὴ τοῦτο ἦν, ἀλλὰ πᾶσιν ἦν δῆλον, ὅτι οὐχ ὀμινύεις,
πίστευέ μοι λέγοντι, ὅτι τῶν μυρίους χατεσθιόντων
ὅρκους μᾶλλον ἂν ἐπιστεύθης ἐπινεύσας μόνον. ᾿Ιδοὺ
γὰρ, εἰπέ μοι, τίνι ἄρα μᾶλλον πιστεύετε, ἐμοὶ τῷ
μὴ ὀμνύοντι, ἢ τοῖς ὄμνύουσιν; ᾿Αλλὰ σὺ, φησὶν,
ἄρχων εἶ xoi "ἐπίσχοπος ; Τί οὖν, ἂν δείξω, ὅτι οὗ
τοῦτο μόνον; Μετὰ ἀληθείας ἀποχρίνασθέ μοι; παρα-
χαλῶ, εἰ συνεχῶς ὥμνυον xoi διαπαντὸς, ἄρα ἂν
προέστη μου ἣ ἀρχή; Οὐδαμῶς. Ὁρᾷς, ὅτι οὗ διὰ
τοῦτο; Τί δὲ χερδαίνεις ὅλως, εἰπέ μοι; Παῦλος ἐλί--
μωττε᾿ χαὶ σὺ ἑλοῦ πεινᾶν μᾶλλον, ἢ παραδῆναί τινα
τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ. Τί οὕτως ἄπιστος εἶ ; Σὺ μὲν
οὖν πάντα αἱρῇ xoi ποιῆσαι xol παθεῖν ὑπὲρ τοῦ μὴ
ὀμόσαι " αὐτὸς δέ σε οὐχ ἀμείψεται: ᾿Αλλὰ τοὺς μὲν
ἐπιόρχους xal πολυόρχους καθ᾽ ἑχάστην τρέφει τὴν
ἡμέραν" σὲ δὲ παραδώσει λιμῷ, ἐπειδὴ ἤχουσας
αὐτοῦ; Πάντες ἰδέτωσαν, ὅτι τῶν εἰς ταύτην τὴν ἐχ-
χλησίαν συναγομένων οὐδεὶς εὖχ ἔστιν P ὃ ὀμνύς - xe
ἀπὸ τούτου γενώμεθα δῆλοι, μὴ ἀπὸ τῆς πίστεως
μόνον, xoi τοῦτο πρὸς “ἕλληνας, xoi πρὸς πάντας
ἔχωμεν τὸ διαλλάττον. Σφραγῖδα λάδωμεν ἐκ τῶν
οὐρανῶν, ἵνα ὥσπερ ἀγέλη βασιλικὴ πανταχοῦ φαι-
γώμεθα * ἀπὸ τοῦ στόματος xol τῆς γλώττης τέως
γνωριζώμεθα » καθάπερ oi βάρδαροι: χαθάπερ οἱ “λ-
ληνιστὶ εἰδότες, ταύτη τῶν βαρδάρων διαλλάττωμεν.
Εἰπὲ γάρ μοι, ob Ψιτταχοὶ λεγόμενοι πόθεν εἰσὶ γνώ-
θιμοις οὐχ ἀπὸ τοῦ λαλεῖν κατὰ ἄνθρωπον: Καὶ ἡμεῖς
τοίνυν ἀπὸ τοὺ λαλεῖν “ὡς οἱ ἀπόστολοι γενώμεθα
γνώριμοι" ἀπὸ τοῦ λαλεῖν ὡς οἱ ἄγγελοι. Ἂν εἴπη
τις, ὄμοσον, ἀχουέτω, ὅτι 6 Χριστὸς “ἐχέλευσε, xal
* Unus Codex [duo B. C.] ἐπίσχοπος. zv οὖν δείξω.

^ [ Ita Codd. Editi articulo carent.]

* Unus ὡς ἀπόστολοι.

E

HOMIL. IX.

9t

pueri caput non tangeres egressus, et mensam tan-
gis, neque exhorrescis nec formidas? Ad me tales
adducito : ego judicium feram, et ambos gauden-
tes remittam. Quod volueritis, facite; legem pono,
neomnino juretur. Quze salutis spes sic nobis omnia
pessumdantibus? ideo syngraphz, ideo symbola,
ut tuam immoles animam ? quid tantum lucraris,
quantum perdis ? Pejeravit? Perdidisti et illum et
teipsum. Sed non pejeravit ? Etiam sic perdidisti,
qui coegeris przeceptum transgredi. Hunc morbum
ab anima expellamus; interim a foro illum ejicia-
mus, ἃ tabernis mercatorum, et a reliquis offici-
nis: major nobis hinc proventus erit. Ne putetis
per transgressionem divinarum legum res hujus
vite recte dirigi. Àt non credit, inquies. Nam hoc
ego ab aliquibus audivi: Nisi mille juramenta
proferam, non credet. Tu in causa es, qui tam
facile juras: nam si hoc non esset, sed omnibus
notum esset te numquam jurare, crede mihi di-
centi, vel innuenti tibi magis crederetur, quam iis
qui mille juramenta devorant. Nam cui, quaeso,
magis creditis, mihi non juranti, an jurantibus ?
Sed tu, inquies, es princeps et. episcopus? Quid
igitur, si ostendero me non hoc solum esse? Cum
veritate, queso, respondete mihi : si frequenter et
semper jurarem, an prodesset mihi principatus ?
Minime. Viden' non illam esse causam? Quid igi-
tur, quaeso, lucraris ? Paulus esuriebat : et tu esurire
potius eligas, quam transgredi quaedam ex divinis
mandatis. Cur ergo incredulus es? Tu ergo nihil
non ages, et patieris, ut ne umquam jures; at ille
te non remunerabit? Atqui et perjuros et juramentis
assuetos quotidie alit ; te vero fami tradet, quia il-
lum audisti? Omnes videant ex iis, qui in hac
ecclesia congregantur, neminem esse qui juret; et
hinc noti simus, non ex fide tantum; hinc a Gre-
cis et ab aliis. omnibus differamus. Signaculum
accipiamus de czlis, ut quasi regius grex ubique
appareamus : ab ore et a lingua noscamur, sicut
barbari; sicut 11 qui Grzce sciunt, hinc a barbaris
discernamur. Dic enim mihi, unde noti sunt psit-
taci? nonne ex eo, quod tamquam homines loquan-
tur? Et nos quoque, sicut apostoli, ex loquela noti
simus, ex eo quod ut angeli loquamur. Si quis
dixerit, Jura; audiat, Christus vetat, et non juro.
Hoc satis est ad omnem inducendam virtutem. Ja-
nua quadam est pietatis, via ad philosophiam
[pietaus] inducens, palestra quzdam. Ic custo-

4 Unus Cod. ἐχέλευσξ μὴ ὀμνύναι, χαὶ οὐχ Bpyupt, «quoe
lectio non spernenda,

Chrysosto«
mus episco-

pus erat.

02 S. JOANNIS CIHRYSOST.
diamus, ut praesentia et futura consequamur bona,
gratia et benignitate Domini nostri. Jesu Christi,
quicum Patri et Spiritui sancto gloria, imperium, A
honor, nunc et semper, et in szecula seculorum.

Amen.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

οὖχ ὄμνυμι. Τοῦτο ἱκανὸν πᾶσαν εἰσαγαγεῖν ἀρετην.

δὰ Θύρα τίς ἐστιν εὐσεδείας, 620c ἐπὶ “φιλοσοφίαν [ sà-

λαδείας ] εἰσάγουσα, παλαίστρα τίς ἐστι. Ταῦτα φυ-
λάττωμεν, ἵνα χαὶ τῶν “παρόντων χαὶ τῶν μελλόντων
ἐπιτύχωμεν ἀγαθῶν, χάριτι χαὶ φιλανθρωπίᾳ τοὺ Κυ-
piov: ἡμῶν Ἰησοῦ Ἔριστθον ipee οὗ τῷ es ἅμα
τῷ τον pou δόξα » Χράτος 3 tu; νῦν χαὶ ἀεὶ,

xi εἷς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν :

* Morel. φιλοσοφίαν εἰσάγουσα. Àlii melius post φιλο-
σοφίαν addunt εὐλαβείας. | Nos inclusimus fide Editt.

Comm., Morel. et Cod. D. Melius certe verbis, παλαί-
στρα τὶς ἐστι» Subjiceretur.]

HOMILIA X.

Cap. IV. v. 1. Loquentibus autem illis ad
populum , supervenerunt sacerdotes et ma-
eistratus templi.

1. Nondum a prioribus respiraverant tentatio
nibus, et statim in alias inciderunt. Et vide, quo-
modo res dispensentur. Primo cum irrisione ex-
cepli sunt omnes; nec parva erat hzc tentatio :
secundo, ipsi coryphzi in pericula incidunt. Non
continenter vero hzc duo facta. sunt , neque sim-
pliciter ; sed postquam in concionibus claruerant,
et miraculum magnum patrarant; sic demum
assumta fiducia, Deo concedente certamina ineunt.
Tu vero mihi perpende, quomodo , qui quzsie-
rant proditorem qui Christum traderet, hic ipsi
manus injiciunt ferociores facti et impudentiores
post crucem. Peccatum enim dum parturitur ,
quemdam habet pudorem ; cum autem perfectum
est, inpudentiores reddit auctores. Cur autem
magistratus supervenit? Nam Supervenerunt
ipsis sacerdotes et magistratus templi, inquit. Ut
rursus publicum. crimen gestis inferrent, et non ut
peculiare et privatum ulciscerentur : quod ubique
facere studebant. 2. Dolentes quod docerent
populum. Moleste ferebant , non modo quod do-
cerent; sed etiam quod dicerent non solum ipsum
resurrexisse, sed etiam nos per illum resurrectu-
ros esse. Quod. docerent , inquit , populum, et
annuntiarent in Jesu resurrectionem mortuo-
rum.a efficax fuit illius. resurrectio, ut etiam
aliis auctor sit. resurrectionis. 9. Et injecerunt
in eos manus, et posuerunt eos in custodiam
erat enim jam vespera. O im-

D

in crastinum :

» Alii ἐνεέδαινον.

OMIAIA

, M 2) ss uy M 'N jM 2 , 5
Λαλούντων δὲ αὐτῶν πρὸς τὸν λαὸν, ἐπέστησαν αὖ-
«

οἵ ἱερεῖς χαὶ ὃ στρατηγὸς τοῦ ἱεροῦ.

τοῖς

τω , , -ὋὝ
Οὔπω τῶν προτέρων ἀναπνεύσαντες πειρασμῶν,
"22 3p CM. Fr a2. /7£. (αἱ d - 5.
εὐθέως εἷς ἕτ τέρους ἐνέδησαν. Kol ὅρα, πῶς otxovo-

; μεῖται τὰ πράγματα. deu ἐχλευάσθησαν πάντες

ὁμοῦ" οὗ ἐπ οὗτος ὃ πειρασμός" δεύτερον, αὐτοὶ

ἐμπίπτουσιν. Οὐχ ἐφεξῆς

oi κορυφαῖοι εἰς χινδύνους
δὲ τὰ δύο γέγονεν, οὐδὲ ἁπλῶς" ἀλλὰ πρότερον εὖ-
δοχιμήσαντες ἐν ταῖς δημ:ηγορίαις; xal θαῦμα ἐργα-
σάμενοι μετὰ ταῦτα μέγα οὕτω δὴ λοιπὸν μετὰ τὸ
θαῤῥῆσαι, συγχωροῦντος τοῦ Θεοῦ τῶν ἀγώνων ἅπτον--
N DNA / εὖ. 5X τ "d τ M
ται. Σὺ δέ μοι θέα, πῶς ἐπὶ τοῦ Χριστοῦ τὸν παρα-
δώσοντα ζητοῦντες, ἐνταῦθα λοιπὸν αὐτοὶ τὰς χεῖρας
5 , , , NX ,
ἐπιδάλλουσι, θρασύτεροι γεγονότες xo ἀναισχυντότε-
δὴ v J. € δὶ ς , e K x E!
puces Spp H EISE xke ipo ἕως μὲν ἂν
ὠδίνηται, ἔχει τινὰ αἰσχύνην ἐπειδὰν δὲ τελεσθῇ,
τέρους ποιεῖ τοὺς ἐργαζομένους αὖ-
δὲ χαὶ στρατηγὸς ἐφίσταται; ᾿Ε'πέστη--

τότε ἀνδισχύντ
τήν. Τί δήποτε
M E] - -ΦῸ - ^ c v c € c
σαν γὰρ αὐτοῖς oi ἱερεῖς xai ὃ στρατηγὸς τοῦ ἱεροῦ,
, Jg I^ hj y. EÀ “- -
φησίν. Ἵνα πάλιν δημόσιον ἔγχλημα περιθῶσι τοῖς
' c c
γινομένοις, xoi μὴ ὡς iQuoruy ἐχδιχῶσιν " ὅπερ
- /, -
πανταχοῦ σπουδάζουσι ποιεῖν. Διαπονούμενοι διὰ τὸ
/, 5 N b - , ^ 5 , ea
διδάσχειν αὐτοὺς τὸν λαόν. Διεπονοῦντο, οὐ μόνον ὅτι
i^ ^ e M L4 ,
ἐδίδασχον, ἀλλ᾽ ὅτι οὐκ αὐτὸν μόνον ἔλεγον ἐγηγέρ-
e - J
θαι, ἀλλὰ xaX ἡμᾶς GU ἐχεῖνον ἀνίστασθαι. Διὰ τὸ δι-
5 Hh
N ἣ A M
δάσχειν αὐτοὺς, φησὶ, τὸν λαὸν, καὶ χαταγγέλλειν ἐν
τῷ Ἰησοῦ τὴν ἀνάστασιν τῶν vidi Οὕτως ἰσχυρὰ
ἐγένετο ἣ ἀνάστασις, ὡς χαὶ ἑτέροις αὐτὸν αἴτιον γε-
νέσθαι ἀναστάσεως. Καὶ ἐπέδαλον αὐτοῖς τὰς χεῖρας,
“Μ, 93 Ἂν, 3 X. ? X » 3 Y
xol ἔθεντο αὐτοὺς εἷς τήρησιν εἰς τὴν αὔριον" ἦν γὰρ

, 3^ * - 2 á Ln ἥξω - /
ea meon Tof. o τῆς αναισχυντιᾶς ἐτι τῶν πρότερὼν

IN ACTA

αἱμάτων γεμούσας τὰς e εἶχον, χαὶ οὐχ cdd
χων, ἀλλ᾽ ἐπέδαλλον πάλιν αὐτὰς ἑτέροις αἵμασιν
τ c E , oy m ^ Ἁ
ὥστε πληρῶσαι: ἢ τάχα χαὶ ἔδεισαν πλῆθος αὐτοὺς
x m “ ^
ἤδη γεγονότας, καὶ διὰ τοῦτο αὐτοῖς ὃ στραγηγὸς GUV-
ἔστη. Ἣν γὰρ, φησὶν, ἑσπέρα ἤδη. ᾿Εχεῖνοι μὲν
ἐπέστη. Ἢν γὰρ, φησὶν, ἑσπέρα ἤδη. Loxeivot |
"d , Dad X " - 32s Y
οὖν βουλόμενοι αὐτοὺς μαλάξαι, τοῦτο ἐποίουν XO
δ " /, e
ἐφύλαττον " τοὺς δὲ ἀποστόλους voÀU μηροτέρους μᾶλλον
deri ἢ ἀναδολὴ τοῦ χρόνου. Καὶ ὃ ὅρα, τίνες ἀπο-

APOSTOLORUM IOMIL.

λαμθάνονται * ot D τῶν ἀποστόλων, τοῖς ἀλ---

λοις λοιπὸν ὑπόδειγμα γενόμενοι; ἵνα μηκέτι t ζητῶσιν
ἀλλ ἥλους; υμηδὲ τὸ χοινὴ εἰναι. Πολλοὶ δὲ τῶν ἄχου-
σάντων τὸν λόγον ἐπίστευσαν, xol ἐγενήθη ὃ δ ἀριθμὸς
τῶν vod ge ὡσεὶ χιλιάδες πέντε. Τί τοῦτο; μὴ γὰρ
εὐδοκιμήσαντας εἰδον ; οὐχὶ δεθέντας ἐθεάσαντο; p
γεπιστεύσαν; Ὁρᾷς SEE gea" φανεράν; Καὶ μὴν
τοὺς ἤδη πιστεύσαντας ἔδει ἀσθενεστ répoue yeve-
env 4X οὖχ ἐγένοντο: 5$ γὰρ Πέτρου ὃ δημιηγορία
τὸ βάθος τὰ σπέρματα χατέδαλε, xat τῆς διανοίας
τῶν ἥψατο. ἱ δὲ διὰ τοῦτο ὠργίζοντο, ὅτι οὐδὲν
ἐδεδίεσαν, ὅτι οὐδὲν τὰ παρόντα δεινὰ ἡγοῦντο.

οὖν

3
eic
M
τοὺς
m /, ^
Ei γὰρ 6 PT , φησὶ, τοιαῦτα ἐργάζεται; xat
X ,
τὸν χωλὸν ἀνέστησεν, οὐ φοθούμεθα οὐδὲ τούτους.
"A É A DU Dd e D 5 , , CE €
Ἄρα xa τοῦτο τῆς τοῦ Θεοῦ οἰχονομίας γέγονε. Tuv
τω ΩΣ D , 5
τεῦθεν πλείους οἵ νῦν πιστεύσαντες τῶν oque ἐγέ-
νοντο. TT ᾧ χαὶ δείσαντες, διὰ τοῦτο αὐτῶν δρώντων
ἔδησαν τοὺς ἀποστόλους, ἵνα χαὶ αὐτοὺς δειλοτέρους
e

ξ

p? IN ovs , M / Ὁ 5 - 5 ,
ργάσωνται. Τὸ ἐναντίον δὲ Yéyovev ἢ ἐχεῖνοι ἐδού-
Διὰ τοῦτο xol οὖχ ἐπ᾽ αὐτῶν αὐτοὺς ἐπεξαζου-

^

λοντο.

, 2

tÓ μὴ ἀπὸ τῆς παῤῥησίας οἵ

9X M *
ἐπὶ τὴν αὔριον

σιν, ἀλλὰ κατ᾽ ἰδίαν, ἵνα

μ᾽

5 , Ὁ. 5 / x
ἀχούοντες χερδάνωσιν. "Evévero δὲ
A e x * M
δυναχθῆναι αὐτῶν τοὺς ἄρχοντας καὶ πρεσδυτέρους
- M »
xat γραμματεῖς ἐν Ἱερουσαλὴμ., καὶ Ἄνναν τὸν ἀρ-
A 2 /, - TY ΕΣ T
χιερέα, xai Καϊάφαν, καὶ ᾿Ιωάννην, καὶ ᾿Αλέξαν-
n y D -
ὃρον, καὶ ὅσοι Ex γένους ἦσαν ἀρχιερατικοῦ. Πάλιν
, , / SAVE de A 3 ee n
συνέρχονται ἐπιτοαυτό. Οὐχέτι γὰρ μετὰ τῶν ἄλλων
m κι i] D 7ὔ » y. K M F, ^ ,
χαχῶν τὰ τοῦ νόμου ἐφυλάττετο. Καὶ πάλιν διχαστη-
τ m. , δ
ρίου σχῆμα τῷ πράγματι περιτιθέασιν, ἵνα ὑπεύθυνοι
- , / /
τῇ AC i GR xptaete Καὶ στήσαντες αὐτοὺς ἐν
μέσῳ, ἐπ ἡθανοντο, ἐν ποίᾳ πὴ ἢ ἐν ποίῳ ὀνό-
μάτι ἐποιήσατε τοῦτο ὑμεῖς; Καὶ μὴν ἤδεισαν " Δια-
E NE A ED A ^S Y 4 , e
πονούμενοι! γὰρ, φησὶ, διὰ τὸ χαταγγέλλειν ἐν τῷ
9 τ M , M A D
Ingo τὴν ἀνάστασιν. Διὰ δὴ τοῦτο xal κατέσχον αὖ-
E "p! 35 d 2 c^ NS 1 E]
τούς, Τίνος οὖν ἕνεχεν ἐρωτῶσι; Προσδοχῶντες αὐὖ-
Xr E tu ^ c T y^ M ^ D
τοὺς διὰ τὸ πλῆθος ἐξάρνους γενήσεσθαι, xnl τὸ πᾶν
NL XN , Ἔ J. [4 ^ ^ L
διὰ τούτου νομίζοντες Dope aee E γοῦν xat τι
: OE Ad
φασιν" Ev ποίῳ ὀνόμιατ (ἐποιήσατε τοῦτ το ὑμεῖς ; “ὅτε
Πέτρος πὐλλοϑεῖς Tiieópacoc ἃ ὩΣ εἶπε πρὸς αὐτούς;
Ἀναμνήαθητί μοι νῦν τῶν

πω

" τοῦ Χριστοῦ λόγων, καὶ

ow ,c
^ erc

ς EGE

^

2^ Y P i g ἘΣ ^V ^ τω e
jt, ὃ ἐλεγεν᾽ Ὅταν δὲ παραδιδῶσιν ὑμᾶς εἰς

Ali ἀλλ᾽ οὐχ ἔτι . ἡ γὰρ Πέτρου.

b Unus τοῦ Χριστοῦ λέγοντος, ὅταν ὃ᾽ ἀγάγωσιν ὑμᾶς εἰς

Α

C

b

IX. 95

pudentiam ? Adhuc priore sanguine plenas manus
habebant , nec segniores erant, sed injecerunt de-
nuo illas, ut alio sanguine implerent : vel fortasse
quia illi jam multitudine creverant , timuerunt ,
ideoque magistratus templi supervenit. Erat
enim, inquit, jam vespera. llli vero volentes
eos mitigare, sic. faciebant et custodiebant :
apostolos autem audaciores reddebat mora tem-
poris. Et. vide, quinam. comprehendantur : apo-
stolorum coryph:i, aliis postea exemplum facti ,
ne ulira se mutuo inquirant, neque communi-
ter agant. 4. Multi autem. eorum , qui audie-
rant verbum, crediderunt, et factus est nume-
rus virorum circiter quinque millia. Quid
hoc? num illos conspicuos videbant ? annon liga-
tos? quomodo ergo crediderunt? Viden" mani-
festam efficaciam? Atqui eos, qui crediderant,
oportebat infirmiores fieri ; sed non ita fuit : Petri
namque concio semina in profundum jecerat,
mentemque illorum affecerat. Illi vero ideo suc-
censebant, quod non ab illis metuerentur , quod-
que illi przssentia mala pro nihilo reputarent. Si
enim crucifixus, aiebant, talia operatur, et clau-
dum erigit, non timemus illos. Hoc ergo ex Dei
dispensatione factum est. Hinc vero fit, ut qui
nunc credunt plures sint , quam priores. Ideoque
timentes, illis videntibus apostolos ligarant , ut
illos timidiores redderent. Secus autem accidit ,
quam illi volebant. Ideoque non coram illis ipsos
interrogant, sed. seorsim , ne ex eorum loquendi
libertate auditores lucrum referrent. 5. Factum
est autem in crastinum, ut congregarentur prin-
cipes eorum et seniores et scribe in Jerusa-
lem : 6. et 4nnas princeps sacerdotum , et
Caiphas et Joannes et 4lexander, et quotquot
erant de genere sacerdotali. Rursus conveniunt
in unum. Cum aliis etiam malis hoc aderat, quod
lex non servaretur. Àc rursus judicii formam huic
negotio indunt, ut injusto judicio noxios illos red-
dant. T. Et statuentes eos in medio, interroga-
bant : In qua virtute, aut in quo nomine fon
cistis hoc vos? Atqui id sciebant : nam Dolebant,
inquit, quod annuntiarent in Jesu resurrectio
nem. Ideo comprehenderant illos. Cur ergo inter-
rogant? Exspectabant illos propter multitudinem
negaturos esse, et sic putabant se totum emenda-
turos esse. Vide ergo quid dicant : 2 quo no-
mine hoc fecistis vos? 8. Tunc Petrus repletus
Spiritu sancto. dixit ad eos. Nunc recordare

τὰς συνχγωγάς.

94 S. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

verborum Christi , et quomodo evenerit id quod συναγωγὰς, μὴ μεριμνήσητε, πῶς ἢ τί λαλήσετε:
Luc. 12. dicebat: Cum autem tradent vos in synagogis, τὸ γὰρ Πνεῦμα τοῦ Πατρὸς ὑμῶν ἐστι τὸ λαλοῦν ἐν

"UC nme solliciti sitis quomodo aut quid loquamini: — óyiv. Ἄρα ἐνεργείας πολλὴς ἀπέλαθον. Τί δὲ xai λέ-
Spiritus enim. Patris vestri est, qui loquitur — ys, ἄχουσον" Ἄρχοντες τοῦ λαοῦ καὶ πρεσδύτεροι
in vobis. Ergo magnam acceperant efficaciam. τοῦ Ἰσραήλ. “Ὅρα φιλοσοφίαν ἀνδρὸς, x«i πῶς γέμων
Quid vero dicat, audi: Principes populi et se- παῤῥησίας οὐδὲν ὑδριστιχὸν φθέγγεται, ἀλλὰ μετὰ
niores Israel. Vide philosophiam viri, et quo- τιμῆς" Ἄρχοντες τοῦ λαοῦ, φησὶ, χαὶ ρος one
modo fiducia plenus nihil contumeliose dicat, τοῦ Ἰσραὴλ, εἰ ἡμεῖς σήμερον ἀναχρινόμεθα ἐπὶ εὐὖ-
sed cum honore : Principes populi , inquit, et epyeoía duc ἀσθενοῦς ἐν τίνι οὗτος σέσωσται,
seniores Israel : 9. si nos hodie dijudicamur in E γνωστὸν ἔστω πᾶσιν ὑμῖν, xal παντὶ τῷ λαῷ Ἰσραήλ.
benefacto hominis infirmi, in quo iste saleus Σφόδρα αὐτῶν γενναίως καθήψατο ἀπὸ τοῦ προοι--
factus est, 10. notum sit vobis, et omni plebi μίου, καὶ διεκωδώνισε: μᾶλλον δὲ αὐτοὺς * [xoi] ἀνέ-.
Israel. Swenue illos a principio perstringitetcar- μνήσε τῶν προτέρων, ὅτι ἐπ᾽ εὐεργεσίᾳ αὐτοὺς χρί-
pit; imo illis priora in memoriam revocat, quod νουσιν, ὡσανεὶ ἔλεγε" μάλιστα μὲν ἐχρὴν στεφανοὺ-
illos de beneficio in jus vocent, ac si diceret : σθαι ἡμᾶς ἐπὶ τούτοις, xal ὡς εὐεργέτας ἀναχηρύτ-
Utique oportebat nos hac de re coronari, atque τεσθαι " νῦν δὲ xo χρινόμεθα ἐπὶ εὐεργεσίᾳ ἀνθρώπου
ut beneficos promulgari ; nunc autem in jus vo- ἀσθενοῦς, οὐχὶ πλουσίου, οὐχὶ δυνάστου, οὐχὶ ἐνδό-
camur, quia bene fecimus homini infirmo , non — £ou* χαίτοι ἐν τούτῳ τίς ἂν ἐδάσχηνε;
potenti, non nobili; quamquam et in hos, quis
invidisset ?

2. Magna gravitate exordium plenum est. Hinc Πολλῆς βαρύτητος f, ἐπαγγελία γέμει Δείχνυται
vero ostenditur ipsos sese malis implicare. Quia δὲ ἐντεῦθεν, ὅτι αὐτοὶ ἑαυτοὺς “ περιπείρουσι τοῖς χα-
in nomine Jesu Christi NNazareni. Quod illos ,, κοῖς. Ὅτι ἐν τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ Ναζω-
maxime contristabat , adjicit. Hoc erat, quod di- ἃ gatos. Ὃ μάλιστα αὐτοὺς ἐλύπει, προστίθησι. "ouco

Matth. το. cebat illis Christus : Quod. in. aure. audistis , ἦν ἄρα, ὃ ἔλεγεν αὐτοῖς ὃ Χριστός: Ὃ ἠχούσατε εἰς τὸ

2 predicate super tecta. In nomine Jesu Christi οὖς, κηρύξατε ἐπὶ τῶν δωμάτων. Ὅτι ἐν τῷ ὀνόματι

IYazareni , quem vos crucifixistis, quem Deus ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ τοῦ Ὁ Ναζωραίου, 8 ὃν EHE ἐσταυρώσατε,
suscitavit ex mortuis , in hoc iste adstat coram ὃν ὃ Θεὸς ἤγειρεν ex exo ἐν τούτῳ οὗτος ΠΕΣ
vobis sanus. Ne putetis, inquit, nos occultare χεν ἐνώπιον ὑμῶν ὑγιής. M7; νομίσητε, φησὶν, ὅτι xpó-
patriam vel passionem. Quem «os crucifixistis , πτομεν τὴν πατρίδα ἢ τὸ πάθος. Ov ὑμεῖς σταυρώσατε,
quem. Deus suscitavit ex mortuis , in hoc ille ὃν δΘεὸς ἤγειρεν ἐχ νεκρῶν, ἐν τούτῳ αὐτὸς παρέστηχεν
adstat coram vobis sanus. lterum passio , 116- ἐνώπιον ὑμῶν ὑγιής. Πάλιν τὸ πάθος, πάλιν ἣ ἀνά-
Psal.117.. yum resurrectio. 11. Zic est lapis, qui reproba- στασις. Αὐτός ἐστιν ὃ λίθος ὃ € ἐξουθενωθεὶς ὕφ᾽ ὑμῶν
xu tus est a vobis edificantibus, qui factus est in. τῶν οἰχοξομούντων, ὃ γενόμενος εἰς χεφαλὴν γωνίας.
caput anguli. Yn memoriam ipsis revocat verbum, Ἀνέμνησεν αὐτοὺς xoi ῥήματος ἱκανοῦ φούξσαι" 'O
Matth. 21. quod terrere illos posset. Nam ait: Qui cecide- πεσὼν γὰρ, φησὶν, ἐπὶ τὸν λίθον τοῦτον, συνθλασθή-
εξ rit super lapidem hunc, confringetur ; super σεται" ἐφ᾽ ὃν δ᾽ ἂν πέσῃ,, λικμήσει αὖτόν. Καὶ ox
quem vero ceciderit , conteret eum. 12. Et non ἔστιν “ἐν ἄλλῳ οὐδενὶ ἣ σωτηρία. Ποίας οἴει πληγὰς
est in alio aliquo salus. Quales pntas ex his αὐτοὺς λαμόάνειν ἐχ τούτων τῶν δημάτων ; Οὔτε γὰρ
verbis illos plagas accepisse? JVec emim aliud ὄνομα ἕτερόν ἐστι, ὑπὸ τὸν οὐρανὸν τὸ δεδομένον ἐν
nomen est sub celo datum hominibus , in quo ἀνθρώποις, ἐν ᾧ δεῖ σωθῆναι ἡμᾶς. ᾿Ενταῦθα xot
oporteat nos saleos fieri. Hic et sublimia loqui- δψηλὰ φθέγγεται. “Ὅταν * [ y&o ] μὴ E τι κατορθῶ-
tur. Quando enim non est aliquid praeclare ἀρθη- σαι, ἀλλὰ A ἐπιδείξασθαι μόνον, οὐ quin
dum, sed tantum cum libertate loquendum, non ται" οὗ γὰρ ἐδεδοίχει, u3 πλήξῃ: xal oUx εἶπεν
parcit : non enim timebat , ne perstringeret. Nec ἁπλῶς, δι’ ἄλλου " ἀλλ᾽, Οὐχ ἔστιν ἐν ἄλλῳ οὐδενὶ ἣ
dixit simpliciter, Per cmi sed, Von est in C σωτηρία" P δηλῶν, ὅτι οὗτος ἡμᾶς σῶσαι δύγαται, ὁμοῦ

* [ xai. omittit D., inclusit Commel. nosque secuu.] * [ y4g abest a D. Unde inclusimus.]

* Hic quadam addit Morellus , qua in aliis non ha- b [Ita D. et Erasmus, ille tamen in οὕτως, hic in
bentur, et seriem interturbant. [Paulo ante A, B. C. et — ὑμᾶς aberrantes, Ceteri Ediu ei Codd, τουτέστιν, οὗ--
Savil, γέμει, χαὶ δείχνυσιν ὅτι αὐτοὶ ἑ, D. δείχνυται ἐντ.» 61.5.7 τος.... δύναται. Ταύτῃ τὸν φόθον αὐτῶν χατέστειλε.]

Alius ἐν ἄλλῳ ἡ σωτηρία.

IN ACTA

δὲ χαὶ βουλόμενος αὐτοὺς φοδῆσαι. Θεωροῦντες δὲ τὴν
τοῦ Πέτρου παῤῥησίαν xoi Ἰωάννου, καὶ χαταλαδό-
μένοι, ὅτι ἄνθρωποι ἀγράμιματοί εἶσι καὶ ἰδιῶται,
ἐθαύμαζον, ἐπεγίνωσχόν τε αὐτοὺς, ὅτι σὺν τῷ Ἴη-
D ? 2f , i
- Ὁ σ΄ m H , »
σοῦ ἦσαν. “ Καὶ πῶς, φησὶν, οἵ ἀγράμματοι κατεῤῥη-
τόρευσαν χαὶ αὐτῶν xal τῶν ἀρχιερέων; Ὅτι οὐχ
Β ς “ M ,
αὐτοὶ ἐφθέγγοντο, ἀλλὰ δι᾽ αὐτῶν fj τοῦ Πνεύματος
χάρις. Τόν τε ἄνθρωπον δρῶντες σὺν αὐτοῖς ἑστῶτα
τὸν τεθεραπευμένον, οὐδὲν εἶχον ἀντειπεῖν. Πολλὴ ἣ
τοῦ ἀνθρώπου παῤῥησία. καὶ δῆλον ἀπὸ τοῦ ἐν αὐτῷ
- * E d »
τῷ δικαστηρίῳ “μὴ καταλιπεῖν αὐτούς. “ὥστε εἰ εἰ-
π Ξ' ΕῚ ,
πον, ὅτι οὐχ οὕτως ἔχει, ἐκεῖνος ἂν κατηγόρησε. Ke-
λεύσαντες δὲ αὐτοὺς ἔξω τοῦ συνεδρίου ἀπελθεῖν, συν-
J 7 -
ἔδαλλον πρὸς ἀλλήλους, λέγοντες " τί ποιήσομεν τοῖς
3 , , et - 5 E] H y Y /
ἀνθρώποις τούτοις: ““Ὁρᾶς ἐν ἀπορίᾳ ὄντας, καὶ πά-
, /
λιν τὸν φόδον τὸν ἀνθρώπινον πάντα ἐργαζόμενον.
"Q ὖν ἐπὶ τοῦ Χριστοῦ ἀνατρέψαι τὸ γενόμενον
σπερ οὖν ἐπὶ τοῦ Χριστο ρέ γενόι
- Y 5 ^w /, 1) M λ 7 ,
οὐχ ἴσχυσαν οὐδὲ συσχιάσαι, ἀλλὰ κωλυόντων αὖ-
τῶν μᾶλλον ἐπεδίδου τὰ τῆς πίστεως - οὕτω xal νῦν
, 1/ , Ὁ 5 J 5 /
γίνεται. Tt ποιήσομεν : Ὦ τῆς ἀνοίας εἰ γευσαμέ-
^ Σ ,
νους τῶν ἀγώνων Τ λοιπὸν καταπλήξεσθαι ἐνόμιζον *
e 3 τ CONUM S Y (Wm EY 1
υᾶλλον δὲ εἰ παρὰ τὴν ἀρχὴν μιηδεν ἰσχύσαντες, μετὰ
τὴν τοσαύτην δητορείαν προσεδόχησάν τι ποιήσειν.
- ; E f
"Oct οὖν ἐδούλοντο χωλύειν, τοσούτῳ μᾶλλον ηὔξετο
- ,
τὰ πράγματα. Ὅτι μὲν γνωστὸν σημεῖον γέγονε δι᾽
αὐτῶν, πᾶσι τοῖς χατοιχοῦσιν ἹἹερουσαλὴμ. φανερὸν,
xai οὐ δυνάμεθα ἀρνήσασθαι. ᾿Αλλ᾽ ἵνα ud; ἐπὶ πλέον
διανεμηθῇ εἰς τὸν λαὸν, ἀπειλὴ ἀπειλησώμεθα αὐτοῖς
n EE A 344 e 13997 / 101-5 ,
μηχέτι λαλεῖν ἐπὶ τῷ ὀνόματι τούτῳ μηδενὶ ἀνθρώ-
πων. Καὶ καλέσαντες αὐτοὺς, παρήγγειλαν τὸ χκαθό--
"MN - ua - 5 ,
Aou μὴ φθέγγεσθαι, μηδὲ διδάσχειν fimi τῷ ὀνόματι
D ^ Ν
τοῦ Ἰησοῦ. Ὅρα xal τούτων τὴν ἀναισχυντίαν, xol
€ ,
τῶν ἀποστόλων τὴν φιλοσοφίαν. Ὃ δὲ Πέτρος xai
E , 3 ΄ 5 S E 7 2M ,
Ἰωάννης ἀποχριθέντες, εἶπον πρὸς αὐτούς εἰ δίκαιόν
m τ hj , e τ
ἐστιν ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ ὑμῶν ἀχούειν μᾶλλον ἢ τοῦ
^ , € - , , »^ M
Θεοῦ, χρίνατε. Heic οὐ δυνάμεθα, ἃ εἴδομεν xoi
ἠχούσαμεν, μὴ λαλεῖν. Ot δὲ προσαπειλησάμενοι ἀπέ-
λυσαν αὐτοὺς, μηδὲν εὑρίσχοντες τὸ πῶς * χολάσονται
TOI X NEN pre 3 , DEL Y
αὐτοὺς, διὰ τὸν λαόν. "Emsotouioay αὐτοὺς τὰ ση-
ES Y * —INS 3. Tur “- SENMIN
μεῖα, καὶ λοιπὸν οὐδὲ ἠνέσχοντο πληρῶσαι αὐτοὺς
τὸν λόγον " ἀλλὰ μεταξὺ λέγοντας διέκοψαν σφόδρα
ϑδριστικῶς. "Oct πάντες ἐδόξαζον τὸν Θεὸν ἐπὶ τῷ
γεγονότι. ᾿Ετῶν γὰρ ἦν πλειόνων 6 ἄνθρωπος τεσσα--
ράχοντα,, ἐφ᾽ ὃν ἐγεγόνει τὸ σημεῖον τοῦτο τῆς ἰά-

APOSTOLORUM.

HOMIL. X. 95

alio aliquo salus : manifestans quod hie nos po-
test servare , simul autem et volens illos terrere.
15. Fidentes autem Petri constantiam et Joan-
nis , comperto quod homines essent sine literis
et idiote , admirabantur , et cognoscebant eos,
quia cum Jesu fuerant. Et quomodo, inquit ,
illiterati illi et ipsos et summos sacerdotes rheto-
rica sua vicerunt ? Non ipsi loquebantur, sed per
eos gratia Spiritus. 14. Zominemque , qui sana-
tus fuerat , cum eis stare videntes , nihil po-
terant contradicere. Magna hominis constantia ,
ut palam est ex eo, quod in ipso judicii loco non
relinqueret eos : ita ut si illi dixissent, Non ita
se res habet, ille redarguisset. 15. Jusserunt au-
tem eos foras extra concilium secedere : et
conferebant ad invicem , 16. dicentes : Quid
faciemus hominibus istis? Vides, quam incerti
sint? vides humanum timorem omnia operantem ?
Ut qua Christus operabatur subvertere vel obscu-
rare non poterant , sed illis contra nitentibus fides
magis augebatur : sic et nunc evenit. Quid facie-
mus? O insipientiam , quod. illos post degustata
certamina terreri putabant; imo si cum initio ni-
hil potuissent, post tantam dicendi facultatem
existimabant se aliquid esse facturos. Quanto igi-
tur magis impedire volebant, tanto magis res au-
gebantur. Quoniam quidem notum. signum. fa-
ctum est per eos, omnibus habitantibus Jerusa-
lem manifestum , et non possumus negare.
17. Sed ne.amplius divulgetur in. populum ,
comminemur eis , ne ultra loquantur in nomi-
ne hoc ulli hominum. 18. Et vocantes eos de-
nuntiaverunt ne omnino loquerentur neque
docerent in nomine Jesu. Vide illorum impu-
dentiam, et apostolorum philosophiam. 19. Petrus
vero et Joannes respondentes, dixerunt ad
eos : Si justum est in conspectu Dei, vos potius
audire quam Deum, judicate. 20. δῖος non
possumus, que vidimus et audivimus, non lo-
qui. 24. 4t illi comminantes dimiserunt. eos,
non invenientes, quomodo punirent eos, pro-
pter populum. Silentium illis imperabant mira-
cula, ac postea non patiebantur illos implere
sermonem; sed interim contumeliose admodum

D

83
X

σεως. Ἄλλ᾽ ἴδωμεν ἄνωθεν τὰ εἰρημένα. "Τί πονήσο- B illos, ne loquerentur, cohibebant. Quia omnes

* [ Sic iidem illi. Caeteri ἦσαν. of δύο &yp-... ἀρχιερέων.
οὗ γὰρ αὐτοί.... ἀλλὰ ἡ τοῦ mtv. χ.Ἶ

* Savil. et unus Codex [tres A. B. C.] μὴ χαταλελοι-
πότος αὐτοὺς, Omissis verbis, xat δῆλον.

* [ ὅρα cceteri , prater D. et Erasmum.]
[ Vulgo λοιπὸν καταπλήττεσθαι. Alterum. D., ex quo

etiam mox μᾶλλον δέ ante proximurm εἰ adjecimus,
Infra iidem £zo οὖν pro ὅσῳ.

& Morel. ἐπὶ τὸ ὄνομα.

* [κολάσονται ἃ. B. C. D. χολάσωνται Montf. εἰ Sa-
vil. Infra D. πληρῶσαι. Vulg. τελέσαι.]

^ Hic et infra multa deerant in Morel., que ex Mss.

l
t

Aposlo-
orum vir-
us.

S. JOANNIS

οὔ
clarificabant Deum in eo, quod factum fuerat.
99. 4nnorum enim erat amplius quadraginta
homo, in quo factum fuerat signum hoc sani-
tatis. Sed ea, quz supra dicta sunt, repetamus.
Quid faciemus hominibus istis? Primo igitur
propter gloriam humanam omnia faciebant; nunc
autem aliud quoque in proposito erat, ut ne vi-
derentur sanguinaril esse ; quod postea dicebant :
J'ultis inducere super nos sanguinem hominis
istius ? Comminemur eis, ne ultra loquantur in
nomine hoc ulli hominum. O insipientiam!
Persuasi quod resurrexisset, cum hinc argumen-
tum accepissent ipsum esse Deum, eum qui a
morte detineri non potuerat, suis machinis cohi-
beri posse sperabant. Quid huic insani: par? Et
ne mireris quod res, quz perfici non poterant,
iterum attentent. Hujusmodi est iniquitas : nihil
respicit, sed ubique tumultuatur. Moleste enim
ferentes, ita affecti erant, ut si decepti. fuissent;
quod accidit iis, qui przoccupati et ludificati sunt
in aliqua re. Illi enim ubique dicebant, quod Deus
ipsum suscitasset, quod in nomine Jesu hic adsta-
ret sanus, ostendentes vere surrexisse Jesum.
Alioquin vero lpsi quoque resurrectionem, esse
putabant, frigide quidem et pueriliter; putabant
iamen: nunc vero non credunt, et turbantur, quid
faciendum sit consultantes. Hoc profecto solum
non satis erat ad persuadendum, ne quid illis fa-
cerent, quod nempe cum tanta libertate. loque-
rentur? Cur, quaso, non credis, o Judae? Nam
signo attendere oportebat et sermonibus, non au-
tem multorum iniquitati. Et quare non tradunt
illos Romanis? Jam male audiebant apud illos
ob ea, qui in Christum fecerant, atque ita sibi
ipsis malum inferebant, dum curabant , ut eorum
publicatio differretur. In Christo autem non item ;
sed media nocte raptum statim abduxerunt , ne-
que distulerunt, multitudinem admodum timentes.
Circa hos autem nullam fiduciam habebant : ne-

E

restituuntur, [Cum Savilio sequi maluit eam recensio-
nem, qua in Codd. A. B, C. legitur. Codex D. et. Era-
τούτοις; πρῶτον διὰ ὃ. d. π. ποιοῦντες " νῦν καὶ δύ
he e τὸ μὴ ὃ. μιαιφόνοι εἶναι.]

)

Ἐ: τοι ὃ-

smus..,

Ξ e
ἕτερον ὑπὸ

U T
ιλήσομεθα αὐτοῖς μὴ À. TOUTO , εἶδες

τς carent verbis ἀπειλῆ... ἀνθρώπων.]
δὲ τοῦ μηδὲ ὑπὸ τοῦ θ. χατασχεθέντος ἐπὶ
τούτου διδάσχειν πειρῶνται χωλύειν. τί ταὐ-

᾽

a [D. θορυδεῖται; χαὶ ἑαυτῇ περιπίπτει. ὡς ἠπατημένοι

460», οὕτω βουλεύονται.
e Alii πεῖσαι μηδὲν αὐτοῖς ποιῆσαι.
€ [Editi et A. B. C

, » NUR; »^
πονηρῖα.- 22 παρλοιοσασι"... Tit

CHRYSOST. ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

μὲν τοῖς ἀνθρώποις τούτοις: Τὸ υὲν οὖν πρῶτον διὰ
δόξαν ἀνθρωπίνην πάντα ἐποίουν 3 νυνὶ δὲ χαὶ ἕτερον
5 ^

προσέχειτο, τὸ μὴ δόξαι μιαιφόνους εἶναι." ὃ
ταῦτα ἔλεγον Βούλεσθε ἐπαγαγεῖν ἐφ’ ἣ

3 m -
P'Ameu d, ἀπειλησώμεθα αὐτοῖς

€ 5 , y,
τοῦ ἀνθρώπου τούτου.
, - x ^
υηκχέτι λαλεῖν ἐπὶ τῷ ὀνόματι τούτῳ μηδενὶ ἀνθρώ-

^ Ὁ 5 , c
πων. ^£. τῆς ἀνοίας. Tei0£vcec ὅτι ἀνέστη, xai τοῦτο

τεχμήριον λαθόντες δι ἢ ἐστὶ “Θεὸς, τὸν ὑπὸ τοῦ θα-
νάτου μὴ χατασχεθέντα ὑπὸ οἰχείων προσεδόχησαν
μηχανημάτων συσχι ἄζεσθαι. Τί ταύτ τῆς τῆς ἀνοίας
ἴσον; Καὶ μὴ θαυμάσης, ὅτι πάλιν ἀνηνύτοις ἐπιχει-
ροῦσι. 'Γοιοῦτον γὰρ f; πονηρία" οὐδὲν 5e, ἀλλὰ παν-

ταχοῦ “θορυδεῖται. ᾿Επηρεαζόμενοι γὰρ, ὡς ἠπατη-

A 5
ἐσ τιν ἐπ

4 eJ Nd cr Y εκ /
μενοι OUT(O. CIEXELJTO" οπερ τι τῶν προληφθὲν-
L

Ear oN τ» 5 ,
TOY, ἐπὶ τῶν Mr cA M ἐπί τινι. Καὶ UN ἄνω xol

e

ἔλεγον, ὅτι 6 Θεὸς αὐτὸν ἤγειρε, καὶ

c

5 » ,
οτι ἕν τῷ ονομᾶτι τοῦ Ἰησοῦ οὗτος παρέστηχεν ὑγιὴς,

^ , J τ 1
δεικνύντες, ὅτι ἀνέστη ὃ Ἰησοῦς. Ἄλλως δὲ xat αὐτοὶ
ἀνάστασιν ἐνόμιζον, Ψυχρὰν μὲ [ 98

τ ὀμιζον, ψυχρὰν μὲν xa μειρακιώδη ,

, ὌΝ d τ ΔΑ 5 οὡὦ ^
ἐνόμιζον δὲ ὅμως * νῦν δὲ ἀπιστοῦσι χαὶ θορυδοῦνται,

L
, τῇ - L , r E τ , 5 Ὁ
τί ποιεῖν αὐτοῖς βουλευόμενοι. Γοῦτο γοῦν μόνον οὐχ ἦν

ποιῆσαι, τὸ οὕτω

€ δ e - "m b NY , -
ἰχᾶαᾶνοὸν πεισαι αὐτοὺς μὴοεν αυτοις

/

μετὰ παῤῥησίας zoe UH Διὰ τί ὥς εἶπέ

μοι, ὦ Ἰουδαῖε; Τῷ γὰρ γενομένῳ σημείῳ προσέχειν
ἔδει χαὶ τοῖς λόγοις, οὐ τῇ τῶν πολλῶν. - πονηρίᾳ. Kot

Ἤδη

Ὃδ,ῥλ. 7 » AN 2 M SUN bad δ᾽ "
διασεσλημένοι προς αὑτοὺς ἀπὸ τῶν περι τον

M f

E MN Spe. Me ,
οἤποτε΄ QU παραρςσιοοῦᾶσιν αὐτοὺς Ρωμαίοις.

c

Χριστὸν, ὥστε μᾶλλον ἑαυτοὺς ἐκάκιζον ὑπερτιθέμε-

Υ͂

Y τ * ^p cA X7 cs
vot τὴν αὐτῶν ἔνδειξιν. "Emi δὲ τοῦ Χριστοῦ οὐχ ob-

- ΄ - ,

τως, ἀλλ᾽ ἐν μέσαις νυξὶ λαθόντες αὐτὸν εὐθέως ἀπή-
ν 5 ERAS

γᾶγον, καὶ οὐχ ἀνεθάλοντο

NV NX , Y ^
0oc. Περὶ δὲ τούτων οὔτε ἜΝ ΤΣ οὔτε μὴν ἄγουσιν

D

μενοι χαὶ ὑποπτεύοντες

A 3

Y , M M €
τὰ πρότερα, μὴ καὶ ὑπὲρ ἐχείνων ν Ὁ ἐγκληθῶσι. Ἔγένετο

γάρ. Tllud D. et Erasm.]

g [Editi et A. B. C. αἰσχυνόμενοι καὶ ἐρυθριῶντες. 1]-
lud Erasm. cum D., e quo et paulo ante μήν addi-
dimus.]

h Hic non. pauca desiderabantur in Morel., que ex
Savil. et Manuscripts adjecta sunt. [Ex A. B. C. In
D. vero sic legitur : ἐγένετο δὲ συναχθῆναι αὐτῶν τοὺς ἄρ-
χοντας ἐν ἵερ. Ταῦ ὍΣ ἱεροσολύμοις χαὶ πάλιν ἐχεὶ τὰ

παράνομα τολμᾶται, καὶ οὐδὲ τὴν πόλιν αἰδοῦνται. ἀλλ᾽ ci-

τούτων τὴν χαχίχν, καὶ πῶς ἀνηνύτοις ἐπιχειροῦντες, οὐχ
' ἔδε μοι λοιπὸν xxi τοῦ Πέτρου τὴν σύνεσιν,
:

t
»o Tl πι’υσδελῦθδιν εἶς nésoue σῦς Sz mTeP EP nz
xat τί παρελθὼν εἰς μέσους αὐτοὺς οθέγγεται᾽ εἰ ἡμεῖς.

*

IN ACTA APOSTOLORUM. HOMIL. X. 97

δὲ ἐπὶ τὴν αὔριον συναχθῆναι αὐτῶν τοὺς ἄρχοντας — que adducunt eos ad Pilatum , timentes ac suspi-
χαὶ πρεσδυτέρους xai γραμματεῖς ἐν Ἱερουσαλήμ. cantes propter priora , ac ne de iis redarguerentur.
F'actum est autem in crastinum , ut congrega-
rentur principes eorum eL seniores el scribe in
Jerusalem.

9. Rursus concilia Jerosolymis , et ibi sanguis
effunditur ; neque urbem reveriti sunt. Annas, in-
quit, et Caiphas. Hujus vero ne ancillam qui- Mat. 26.
dem interrogantem sustinuit Petrus : sub hoc nega- 7?
verat, dum alius detineretur. Nunc vero in medios
illos erumpens, vide quomodo loquatur. Si nos Petri con-
hodie dijudicamur in. benefacto hominis infir- stontia.
mi, in quo iste salvus factus est, notum sit
omnibus vobis. lli vero, /n quo noming , in-
quiunt, fecistis hoc vos ? Cur non hoc dicis, sed
occultas? Zn quo nomine fecistis hoc vos? Atqui
dicebat, Non nos fecimus. Vide prudentiam : non
dixit statim, In nomine Jesu fecimus ; sed quid ? 77
nomine ejus hic adstat coram vobis sanus. Ne-
que dicit, Factus est a nobis sanus. Et rursus, Si nos
dijudicamur in benefacto hominis infirmi. Per-
stringit illos ut qui semper easdem accusationes ,
proferant, et beneficia hominum reprehendant :
ac preterita in memoriam revocat, quod semper
ad czdes currant; neque hoc tantum, sed etiam
de beneficiis incusent. Vides, quod pondus verba
habeant? In his enim exercitabantur , ac deinceps

Tl , Lx a.c , Y 25 ^ M c
ἅλιν συνέδρια ἐν Ἱεροσολύμοις, xot ἐχεῖ τὰ ai-
5 - RJ 2x A , 2 ^ "A
ματα ἐχχεῖται, οὐδὲ τὴν πόλιν ἠδέσθησαν. Ἄννας,
M pois , n
φησὶ, καὶ Καϊάφας. Τούτου οὐδὲ τὴν δούλην ἐρωτῶσαν s,
» € , 5 A , - uw € d A
ἤνεγχεν 6 Πέτρος, ἐπὶ τούτου ἠρνήσατο, ἑτέρου xa-
T. Y , V *
τασχεθέντος. Νυνὶ δὲ εἰς μέσους αὐτοὺς παρελθὼν,
Ld , To - , M ,
ὅρα πὼς φθέγγεται. Εἰ ἡμεῖς ἀναχρινόμεθα ἐπὶ εὐερ-
- τ J T /
γεσίᾳ ἀνθρώπου ἀσθενοῦς, “ἐν τίνι οὗτος σέσωσται;
— - ? , ,
γνωστὸν ἔστω πᾶσιν ópiv. Οἱ δὲ, Ev ποίῳ ὀνόματι
τσ ^ - "x , M ,
ἐποιήσατε, λέγουσι, τοῦτο; Τὸ ποῖον διὰ τί μὴ λέγεις,
7 7 c
ἀλλὰ συσχιάζεις: Ev ποίῳ ὀνόματι ἐποιήσατε τοῦτο
- A - ,
ὑμεῖς; Καὶ μὴν ἔλεγεν, ὅτι οὖχ ἡμεῖς ἐποιήσαμεν.
σ , E) οὐ ?n4Z I] 2 ex. τὰ f
Ὅρα σύνεσιν * οὐχ εἰπεν εὐθέως, ὅτι ἐν τῷ ὀνόματι
zl τ 35,477 9 - ,
τοῦ Ἰησοῦ ἐποιήσαμεν " ἀλλὰ τί; Ev τῷ ὀνόματι αὖ--
- - , c / ^
τοὺ οὗτος παρέστηχεν ἐνώπιον ὑμῶν ὅγιής. Καὶ οὐ
m M , -
λέγει, ἐγένετο 6Q' ἡμῶν ὑγιής. Καὶ πάλιν, Εἰ ἡμεῖς B
E] , EY y , 5 , , em »
ἀναχρινόμεθα ἐπὶ εὐεργεσίᾳ ἀνθρώπου ἀσθενοῦς. Πλήτ-
ΓΟ m— Α
«st αὐτοὺς ὡς ἀεὶ τοιαῦτα ἐγχαλοῦντας , χαὶ εὐεργε-
M , τ
σίαις ἀνθρώπων μεμφομένους * xo ἀναμιμνήσχει τῶν

D
ΕΘ RE

JU / M m
προτέρων, ὅτι αὐτοὶ ἐπὶ φόνους τρέχουσι * xat οὐ τοῦτο

EUREN, 5

μόνον, ἀλλὰ xol ἐπὶ εὐεργεσίαις ἐγχαλοῦσιν. Ὁρᾷς,
πῶς ἔχει τὸ βαρὺ xoi τὰ ῥήματα; "Ev τούτοις γὰρ
ἐγυμνάζοντο, xo λοιπὸν ἀκατάπληχτοι ἦσαν. Ἔξ ὧν
δείκνυσιν αὐτοῖς, ὅτι αὐτοὶ μᾶλλον κηρύττουσιν ἄχον- imperterriti erant. Hinc ostendit illos vel invitos
τες τὸν Χριστὸν, καὶ αὐτοὶ τὸ δόγμα ἐπαίρουσιν οἵ Christum przdicare, et dum dijudicant οἱ exa-
ἀναχρίνοντες xat ἐξετάζοντες. Ὃν ὑμεῖς ἐσταυρώσατε. minant , hoc dogma extollere. Quem. vos cruci-
Ba6ai τῆς παῤῥησίας. "Ov 6 Θεὸς ἤγειρεν ἐκ vexpüv. € füixistis. Pap: quanta dicendi libertas ! Quem
'Γοῦτο πάλιν μείζονος ἐλευθεροστομίας. ^O τοίνυν λέ: — Deus suscitavit a mortuis. Hoc iterum majorem
yet, τοῦτό ἐστι" μὴ νομίσητε, ὅτ: τὰ ἐπονείδιστα xoó- ΡΙΓδ se fert libertatem. Hoc ergo vult significare :
πτουεν * τοσοῦτον ἀπέχομιεν συσχιάσαι, ὅτι χαὶ παῤ- Ne putetis nos ignominiosa occultare; illa libere
δησιαζόμεθα. Ταῦτα μονονουχὶ ὀνειδίζων αὐτοῖς λέγει; praedicamus, nedum celemus. Hac tantum non
xa οὖχ ἁπλῶς, ἀλλὰ xa ἐνδιατρίόει τῷ λόγῳ, Οὗτός improperans dicit, neque simpliciter, sed etiam
ἔστιν ὃ λίθος, λέγων, 6 ἐξουθενηθεὶς ὅφ᾽ ὑμῶν τῶν — In his moratur. 710 est lapis , qui reprobatus est
οἰχοδομούντων. Εἶτα δεικνὺς, ὅτι καὶ εἰς σφόδρα δός ὦ vobis cdificantibus. Deinde ostendens ipsos
χιμον τοῦτο εἰργάσαντο, ἐπάγει" Ὃ γενόμενος εἰς xe- — admodum conspicuum illum fecisse, addit: Qui
φαλὴν γωνίας * τουτέστιν, ὃ φύσει τίμιος xal δόχιμος, — factus est in caput anguli; id est, qui natura
οὗτος ἐξουθενήθη. Οὕτως ἀπὸ τοῦ σημείου πολλὴν pretiosus ac probatus erat, hic reprobatus est.
ἔσχον τὴν παῤῥησίαν. Σὺ δέ μοι σχόπει, πῶς, ὅτε D Tantam a signo facto habebant loquendi fiduciam.
μὲν διδάξαι χρὴ, προφητείας παράγουσι πολλὰς, ὅτε — Tu vero mihi perpende , quomodo , cum docere
δὲ * παῤῥησιάσασθαι, μόνον ἀποφαίνονται. Οὔτε Xo, — oportet , prophetias afferant multas; cum vero
φησὶν, ὄνομά ἐστιν ἕτερον ὑπὸ τὸν οὐρανὸν τὸ δεδο- — libere loquendum est, sententiam solum proferant.
μένον ἐν ἀνθρώποις, ἐν ᾧ δεῖ σωθῆναι ἡμᾶς. Ὅτι JVeque enim , inquit, aliud nomen est sub
πᾶσιν ἀνθρώποις καὶ οὐχ αὐτοῖς μόνοις ἐδόθη τὸ ὄνομα. — celo datum | hominibus , in quo oporteat
Πρὸς τοῦτο καὶ αὐτοὺς ἐπάγεται μάρτυρας. Ἔπειδδ πος salvos fieri. Quia ommibus hominibus, ne-

^ [D. ἐν τίνι σέσωσται. ἐν ποίῳ ὀνόματι ἐποιήσατε τοῦτο; - b τῶν οἰκοδομούντων deest in Morel. [D. et Erasm.]
τὸ ποῖον, elc. Et infra εἶδες σύνεσιν. * Quidam Mss. παῤῥησιάζεσθαι.

98 $. JOANNIS CHRYSOST.

que illis solum , datum est nomen : qua in re illos
etiam testes adducit. Quia enim dicebant : [πὲ quo
nomine fecistis ? In nomine Christi , inquiunt,
non est aliud nomen. Quomodo ergo interroga-

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

γὰρ ἔλεγον: "Ev ποίῳ ὀνόματι ἐποιήσατε; Eic τὸ τοῦ
Χριστοῦ, φησὶν, ἄλλο οὐχ ἔστιν ὄνομα. Πῶς οὖν £gt-
τᾶτε: Οὕτω πανταχοῦ τοῦτο δῆλόν ἐστιν. Οὔτε γὰρ
ὄνομα ἕτερόν ἐστιν ὑπὸ τὸν οὐρανὸν, φησὶν, ἐν ᾧ δεῖ

tis? Sic ubique hoc manifestum est. JVec enim Ἐὶ σωθῆναι ἡμᾶς. Ταῦτα Ψυχῆς χατεγνωχυίας τῆς ζωῆς
aliud nomen est sub celo, inquit, in quo opor- τῆς παρούσης ἐστίν. 'H πολλὴ παῤῥησία * δείχνυσι
teat nos salvos fieri. Hzc sunt anime vitam prz- τοῦτο. ᾿Ενταῦθα δῆλον ποιεῖ, ὅτι xc ὅτε ταπεινὰ
sentem despicientis; ut arguit illa tanta libertas. ἐφθέγγετο περὶ τοῦ Χριστοῦ, οὗ δεδοικὼς, ἀλλὰ συγ-
Hine palam est, quando humilia de Christo dicit, χαταδαίνων: ἐπειδὴ δὲ νῦν χαιρὸς ἦν, οὕτω φθέγγε-
non prz timore, sed se attemperando id agere: ται ὑψηλὰ, ὡς αὐτῷ τούτῳ xo τοὺς ἀχούοντας ἅπαν-
quia vero jam tempus erat, sic sublimialoquitur; τας καταπλῆξαι. ᾿Ιδοὺ xoi ἄλλο σημεῖον οὐχ ἔλαττον
ita ut hinc etiam auditores omnes obstupefaceret. τοῦ προτέρου. ᾿Επεγίνωσχόν τε αὐτοὺς, φησὶν, ὅτι
Ecce et aliud signum przcedente non minus. Co- σὺν τῷ Ἰησοῦ ἦσαν. Οὐχ ἁπλῶς τοῦτο τέθειχε τὸ χω-
gnoscgbant eos, inquit, quia cum Jesu fuerant. ρίον ὃ εὐαγγελιστὴς, ἀλλ᾽ ἵνα δηλώση καὶ ποῦ ἦσαν.
Non sine causa hoc posuit evangelista , sed ut de- Ἔν τῷ πάθει, φησίν. Οὗτοι γὰρ μόνοι τότε συνῆσαν,
claret etiam , ubi fuerint. In passione, inquit. Hi di ὅτε xai ἑώρων αὐτοὺς ταπεινοὺς, συνεσταλμένους - ὃ
enim soli tunc una erant, quando viderunt illos À xot μάλιστα de ἐξένιζεν, ἡ ἀθρόα μεταθολή. Καὶ
humiles , dejectos : quod. illos maxime in admi- γὰρ ἐκεῖ ἦσαν οἵ περὶ Ἄνναν xo Καϊάφαν, xod παρε:
rationem rapiebat, repentina nempe mutatio. στήχεσαν αὐτοῖς χαὶ ΠΕΣ νῦν δὲ ἐ ἘΞῚ γττεν αὐτοὺς
Nam illic erant Annas et Caiphas, et hi etiam δά-ὀ 4 “σφόδρα παῤῥησία. Οὐ γὰρ τοῖς δήμασι μόνον ἐδεί--
stabant illis ; nunc autem obstupefaciebat eos illa — xvuvzo ἃς φροντιστοῦντ ες περὶ τοιούτων χρινόμενοι, xal
tanta libertas. Neque enim verbis tantum osten- ὑπὲρ τῶν ἐσχάτων ἐπηρτημένου τοῦ κινδύνου, ἀλλὰ
debant, se nihil curare de rebus hujusmodi in jus xat τῷ σχήματι, χαὶ τῇ φωνῇ; χαὶ τῷ βλέμματι -
adductos, cum de extremis periclitarentur ;sed et χαὶ πᾶσιν ἁπλῶς τὴν παῤῥησίαν ἐνέφαινον ἐπὶ τοῦ
habitu, voce, aspectu, et omnibus libertatem lo- λαοῦ, ἐξ ὧν ἐφ nya. ᾿Εθαύμαζον δὲ ἴσως, ὅτι ἄν-
quendi coram populo exhibebant. Mirabantur ges χαὶ ἀγράμματοί εἶσι xai ἰδιῶται" ἐπειδὴ ἔνι
vero fortasse, quod homines illiterati et idiotze Grp τινα i on UJ μέντοι xa ἰδιώτην " }
essent. Potest enim quis illiteratus esse, nec idio- p ἰδιώτην μὲν, οὐκ ἀγράμυατον δέ. Δείχνυσιν ἐνταῦθα,

ta; vel idiota, nec illiteratus. Hic. porro ostendit
hzc duo concurrisse. Compertoque, inquit. Un-
de? Ex iis, que dicebant. Non longos profert
sermones, sed ex ipsa enunciatione et constructio-
ne fiduciam ostendit ; itaque in illos acrius egis-
sent, nisi homo ille (HEN cum eis. Cognosce-
MU inquit, illos, quoniam cum Jesu ducant.
Unde credebant, hzc illos a Jesu didicisse, et ut
ejus discipulos omnia facere. Nec. minorem illo-
rum dictis vocem emittebat ipsum miraculum ;
quod et maxime illorum ora obstruebat. Si ju-
stum est, inquit, in conspectu Dei vos potius
audire, quam Deum, judicate. Quanto metus
minor factus erat (nam interminari nihil aliud
erat, quam illos dimitti), tunc mitius loquuntur;
ita procul erant. ab audacia. Quia notum signum
st, JVon possumus negare. ltaque negassent,
nisi res ita se habuisset , nisi omnium testimonio
firmata fuisset : omnibus quippe nota erat. Sed
talis est. nequitia, audax nimirum et petulans.

avil. et A. B. C. δείχνυσι ἐνταῦθα, ὅτι χαὶ
τ. ἐφθέγγετο; À. B. C. οθέγγεται.]
a cm in aliis,

ε (τότε

2
toc

v
. B.

[t

à , -- 7 ,
ὅτι τὰ δύο συνῆλθε. Καταλαδόμενοι, φησί. Πόθεν ;
3 €x ,
Ἀφ᾿ ὧν ἔλεγον. Οὐ μαχροὺς κατατείνει λόγους, ἀλλὰ
c m ΩΣ , X
xai ἀπ᾽ αὐτῆς τῆς ἀπαγγελίας xol τῆς συνθήχης τὴν
b c J ^ ?N DP. - ey ! “ἡ 5 - 5
παρρήησιαν OT, οι στε ἐπεσχη ἂν αν αὐυτοις. εἰ μὴ
Y ODE D r7 5 J , AN
σὺν αὐτοῖς ἣν ὃ ἄνθρωπος. ᾿πεγίνωσχόν τε αὐτοὺς, φη-
A ci ^ Ὁ 3 Ὁ 5 σ AA m /
Gv, ὅτι σὺν τῷ Ἰησοῦ ἦσαν. “Ὅπερ αὐτοὺς ἐποίει πι-
τω Ω͂ ,5 H4 m Y^ A ue ΕΣ ,
τεῦσαι, ὅτι παρ᾽ ἐχείνου ταῦτα ἤδεσαν, χαὶ ὡς ἐχεί--
M ΄ Υ SR τ ^S € ,
νου- μαθηταὶ πάντα ἔπραττον. Οὐχ ἧττον δὲ τῆς τού-
τῶν pone ἠφίει φωνὴν τὸ θαῦμα xo τὸ * σημεῖον * ὃ
* ς e S , 2 wf
δὴ xol μάλιστα € Biégpakcy αὐτῶν τὰ στόματα. Ei δί-
, τ ^ e ,
χκαιόν ἐστι, φησὶν, ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ ὑμῶν ἀχούειν
b bd m J σ /
μᾶλλον ἢ τοῦ Θεοῦ, χρίνατε. "Occ 6 φόδος ὑπετμήθη
ES x A
μᾶλλον (τὸ γὰ
λυθῆναι),

παρανγεῖλαι οὐδὲν ἦν ἕτερον 3, ἀπο-
i ρ ca oorr ἐπ jV ἕτερ 1j

, , -
τότε xod ἐπιεικέστερον pcr οὕτω
μαχρὰν θράσους ἦσαν. Ὅτι γνωστὸν onu μεῖον Eve,
Οὐ δυνάμεθα

EJ

ἀρνήσασθαι. Ὥστε ἠρνήσαντο ἂν, εἰ μὴ
τοῦτο ἦν, εἰ μὴ 4 τῶν πολλῶν μαρτυρία ἦν. Καὶ μὴν
πᾶσι χατάδηλον ἦν. ᾿Αλλὰ τοιοῦτον f xxxix, θρασὺ
καὶ ἰταμόν. "Ame, ἀπειλησώμεθα, Τί λέγεις; ἀπειλῇ
προσδοχᾶτε στήσειν τὸ κήρυγμα; Οὕτω πανταχοῦ αἱ

Ξῖνο αὐτὸ

ἐνέφραξεν.

iN ACTA APOSTOLORUM. HOMIL. X. O00

ἀρχαὶ χαλεπαί τε καὶ δύσχολοι. "ov διδάσχαλον ἀνεί- Comminemur. Quid. dicitis? an. minis. speratis
Aere, xal οὐκ ἐστήσατε’ χαὶ νῦν, ἂν ἀπειλήσητε, D VOs predicationem esse cohibituros? Sic ubique
προσδοχδτε ἀποστήσειν ἡμᾶς; Ὃ δεσμὸς οὐχ ἔπεισεν — principia sunt ardua et difficilia. Magistrum in-
ὑφειμένως διαλεχθῆναι, καὶ ὑμεῖς πείσετε; Πάνυ ye, — teremistis, nec praedicationem cohibuistis ; et nunc
τοὺς οὐδὲν ὑμᾶς ἡγουμένους xul ἀπειλοῦντας. Ei δί--ὀ — minis vos putatis absterreri nos posse? Vincula
χαιόν ἐστι, φησὶν, ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, ὑμῶν μᾶλλον — non suaserunt ut remissius loqueremur, et. vos
ἀχούειν ἢ τοῦ Θεοῦ. ᾿Ενταῦθα τοῦ Θεοῦ φασιν ἀντὶ — suadebitis? Nobis , inquam, qui vos vel minitan-

τοῦ Χριστοῦ. Εἶδες, πῶς νῦν ἐξέδη ὃ εἶπεν αὐτοῖς“ — tes nihili facimus. Si justum est, inquit, in con-

"I89oU ἐγὼ ἀποστέλλω ὑμᾶς ὡς πρόδατα ἐν μέσῳ λύ- spectu Dei, vos magis. audire quam Deum.

χων" μὴ φοδηθῆτε αὐτούς. Hic Deum pro Christo dicunt. Viden' quomodo
D ! *

nunc evenerit quod dicebat illis, Ecce ego mitto διαί. τὸ
vos sicut oves in medio luporum : ne timueri- 16. 26
tis eos.

Eica πάλιν τὴν ἀνάστασιν βεδαιοῦσι δι’ ὧν ἐπά- ^. Deinde resurrectionem. confirmant. per ea,
Yyouct λέγοντες - Ἣμεϊς οὐ δυνάμεθα μὴ λαλεῖν, ἃ — que adjiciunt : /Vos non possumus que vidimus
εἴδομεν καὶ penser Ὥστε ἡμεῖς μὲν ἀξιόπιστοί — et audivimus non loqui. ltaque nos fide digni
ITE μάρτυρες, ὑμεῖ δὲ προσαπειλοῦντε ς; ex πά- E lestes sumus, vos autem frustra interminamini.
λιν ἀπειλεῖτε. Δέον E U. ψεταδάλλεσθαι € 9 οἷς ὃ λαὸς Gum ergo oportuisset mutari eos pro ea re, de qua
ἐδόξαζε τὸν Θεὸν, oi δὲ xal ἀνελεῖν ἀπειλοῦσιν - οὕτω populus Deum glorificabat, illi contra necem com-
θεομάχοι ἦσαν. Ot δὲ προσαπειλησάμενοι ἀπέλυσαν minantur ; ita Dei hostes erant. Et additis minis,
αὐτούς. Ἐντεῦθεν περιφανέστεροι χαὶ λαμπρότεροι dimiserunt illos. Hinc illi clariores illustrioresque
^ ἐγένοντο. Ἧ γὰρ δύναμίς μου, φησὶν, ἐν ἀσθενεία — facti sunt. Nam l'irtus mea, inquit, in infirmi-
τελειοῦται. Ἤδη 8 ἐμαρτύρησαν οὗτοι πρὸς πάντα πα- — late perficitur. Jam illi testificati sunt adversus
ραταξάμενοι. Τί ἐστιν, Ἡμεῖς οὐ δυνάμεθα, ἃ εἴδο- — omnia instructi, Quid sibi vult illud, Yos non
μὲν xoi ἠχούσαμεν, μὴ λαλεῖν. El Ψευδῆ, φησὶν, ἃ — possumus ea, que vidimus et audivimus, non
λέγομεν, ἐπιλαθοῦ - εἰ δὲ ἀληθῆ, τί χωλύεις: Τοιοῦ- , loqui. Si falsa sunt, aiunt, ea que dicimus, re-
τον ἣ φιλοσοφία: "Ἐχεῖνοι ἐν ἀπορίᾳ; οὗτοι. ἐν εὖ ΝΗ Α prehende ; sin vera, cur prohibes? Talis res est
σύνη " ἐχεῖνοι πολλῆς γέμοντεξ αἰσχύνης , οὗτοι μετὰ philosophia. llli in angustia, hi in letitia : illi
παῤῥησίας πάντα πράττοντες" ἐκεῖνοι ἐν τῷ δεδοιχέ- — multo pudore pleni, hi fidenter ommia faciunt :
vat , οὗτοι ἐν τῷ θαῤῥεῖν. Τίνες γὰρ ἦσαν, εἶπέ μοι, {Π11 timent, hi fiducia pleni sunt. Quinam, quzso,
οἱ φοδούμενοι: ot λέγοντες, Ἵνα μὴ ἐπὶ πλέον διανε- — timebant? iine qui dicebant : /Ve amplius divul-
μηθῇ εἰς τὸν λαὸν, ἢ οἵ “λέγοντες, Οὐ δυνάμεθα, ἃ —getur in. vulgus ; an qui dicebant, /Von possu-
εἴδομεν καὶ vigi d te Ud λαλεῖν 5 Καὶ ἐν ἡδονῇ» χαὶ mus ea,quce vidimus et audivimus, non loqui ?
ἐν παῤῥησίᾳ, χαὶ ἐν εὐφροσύνῃ μείζονι πάντων οὗτοι: ἨΙ certe in majore voluptate, libertate et laetitia
ἐχεῖνοι ἐν ἀθυμία, ἐν αἰσχύνῃ , ἐν Nquone τὸν γὰρ λαὸν X versabantur ; illi in merore, pudore et metu: po-
ἐδεδοίχεσαν. Ἃ ἘΠ honda ἐφθέ ἔγξαντο οὗτοι" ἐχεῖνοι, pulum enim timebant, Hi que volebant, loque-

ἃ ἐῤούλοντο, οὖχ ἐποίησαν. "ione ἦσαν ἐν δεσμοῖς — bantur; illi quee volebant, non faciebant. Quinam

xal ἐν χινδύνοις: οὐχὶ οὗτοι μάλιστα; ᾿Εχώμεθα τοί- B vero in vinculis et in periculis erant? nonne isti

νυν τῆς ἀρετῆς " μὴ μέχρι τέρψεως τὰ λεγόμενα ἔστω, — maxime? Virtuti ergo hareamus: ne ad vo-

υτηδὲ μέχρι παραμυθίας τινός. Οὐχ ἔστι τὸ θέατρον — luptatem et consolationem tantum dictis uta-

τοῦτο, ἀγαπητὲ, κιθαρῳδῶν οὐδὲ "-cpoqoO0v, ἔνθα — mur. Non est hoc theatrum, dilecte, cithare- — Theatro-
ἔχρι τῆς τέρψεως ὃ χαρπὸς, καὶ τῆς ἡμέρας παρα- dorum vel tragcdorum , cujus fructus est volu- M vau.

δραμούσης παρῆλθεν ἣ τέρψις. Καὶ εἴθε ἦν τέρψις — ptas tantum, et decurso die transiit voluptas. —

μόνη, καὶ μὴ xat βλάδη μετὰ τῆς τέρψεως" ἀλλ᾽ ὅμως — Atque utinam voluptas tantum esset, et non da-

ἄπεισιν ἐχεῖθεν οἴχαδε ἕχαστος, χαθάπερ ἀπό τινος mnum cum voluptate conjunctum; attamen inde

λύμης ἀναμαξάμενος πολλὰ τῶν αὐτόθι" xal ὃ μὲν — domum singuli se recipiunt, hinc multa quasi

γέος ἀπολαδών τινα τῶν σατανιχῶν ἀσμάτων μέλη, ex quadam lue coacta referentes: et. adolescens

3 [D. ἐγένοντο. μᾶλλον 9i ἤδη ἐμαρτύρησαν οὕτω πρός χιθαρι ἰστῶν. Ad quid enim post χιθαρωδῶν addatur χιθα-
elc., omissis que in medio sunt.] ρἰστῶν, quod idipsum est?
ἃ τραγῳδῶν. Post hanc vocem unus addit male οὐδὲ

TOM. IX. 8

Matth. 23. mus

8.

2. Cor. 13. hac de re loquendi, JVe

2.

100 S. JOANNIS CHRYSOST.

quidem ex satanicis cantilenis aliqua. mutuatus ,
qui potuit memoria retinere, frequenter domi
cantat; senior autem, utpote gravior, hoc quidem
non facit, sed omnia qui ibi dicta sunt verba
menorat. Inde nihil habentes absceditis. Et quo-
modo non sit illud dignum pudore? Legem posui-
; imo non nos posuimus : absit; /Volite voca-
ne inquit, magistrum M terram; legem ibm
suit. Christus, ne quis juret. Quid, quiso, circa
hanc legem factum est? neque enim finem faciam
forte iterum veniens,
ut ait apostolus, non parcam. Num id curastis?
num solliciti. fuistis aut studiosi? an eadem no-
bis rursus dicenda sunt? Imo sive aliquid factum
sit, sive non, eadem ipsa aggrediemur, ut curam
habeatis, ut. illud firmius observetis et alios hor-
temini. Unde ergo incipiemus? vultis a. veteri
lege? Atqui hoc δα pudori est, quod ea, quae
in veteri lege sunt, quz exsuperare oporteret, ne
servemus quidem. Nos certe non de his audire
conveniebat ( Judaicze enim vilitatis hzec pracepta
sunt ), sed illa perfecta: Abjice pecunias, sta for-
üiter, animam pro predicatione dato, terrena
omnia ride, nihil tibi sit commune cum prz-
senti vita; si quis te ledat, benefacito; si te de-
fraudet, benedicto; si contra te blasphemet,
honorato; omnibus superior esto. Hzc et si-

Contra milia audire oportebat. Nunc autem de j juramen-

juramenta,

to loquimur; ;atque idipsum contingit, ac si quis
eum, qui jam debeat philosophari , a doctoribus
suis abstrahat, atque syllabas et elementa legere
cogat. Cogita mihi quantus pudor sit hominem
profundam habentem barbam, baculum ferentem
et pallium, ad magistros cum pueris abire, ut ea-
dem cum illis discat: nonne hinc magnus risus?
Sed jam major ex nobis. Non enim tantum discri-
minis est philosophiam inter et elementa , quan-
tum inter Judaica et nostra ; sed quantum inter an-
gelos et homines. Si quis,quieso te, angelum de czlo
deductum juberet hic stare et verba nostra audire,
ut secundum ea se componeret, annon pudor inde
et risus sequeretur ? S1 vero de iis jam erudiri ri-
diculum est, his ne quidem attendere, quanta
damnatio? quantus pudor? Et quomodo non pu-

b Unus Χριστὸς μὴ ὀμνύναι.

c Alii πόθεν οὖν ἡμῖν, πόθεν ἀρχτέον.

3 In hunc locum h&c notat Douncus apud Savi-
lium : Z/egc insignia sunt philosophorum, πώγων βαθὺς,
βαχτηρία. ἐξωμίς quam caputium interpretor, quod ad
magisteria nostra videtur a prisco more translatum,
quamquam Lucianus in habitu philosophorum nus-

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

1C

D

E

ὅσα ἴσχυσε τῇ μνήμη χαταθέσθαι, συνεχῶς ἐπὶ τῆς
δὲ πρεσθύτης, ἅτε δὴ σεμνότερος, τοῦτο
μὲν οὐ ποιεῖ, ἐχεῖσε λεγομένων δημάτων μέ-
ἄνηται πάντων. ᾿Εντεῦθεν οὐδὲν ἔχοντες ἄπιτε. Καὶ
πῶς οὐχ αἰσχύνης ἄξιον ; Νόμον ἐθήχαμεν - μᾶλλον δὲ
οὐχ ἡμεῖς ἐθήκαμεν * μὴ γένοιτο: Νὴ γὰρ χαλέσητε,
φησὶ, διδάσχαλον ἐπὶ τῆς γῆς " νόμον ἔθηκεν ὃ P Χρι-
στὸς, ὥστε μηδένα ὀμνύναι. Τί γέγονεν, εἶπέ μοι,
περὶ τούτου τοῦ νόμου ; οὐ γὰρ παύσομαι περὶ τούτου
διαλεγόμενος, Μή πως πάλιν ἐλθὼν, χατὰ τὸν ἀπό-
στολον, οὗ φείσωμαι. Apu? ἐμεριμνήσατε τὸ t ;
ἄρα ἐφροντίσατε: ἄρα γέγονέ τις ὑμῖν σπουδὴ , ἡ πά-
λιν τῶν αὐτῶν ἁψόμεθα λόγων; Μᾶλλον δὲ εἴτε γέγο-
γεν, εἴτε μὴ, τῶν αὐτῶν ἁψόμεθα λόγων, ἵνα φροντί-

/
οἰκίας ἄδει * ὃ
τῶν δὲ

ete el δὲ jon dale ἵνα πάλιν βεδαιότερον τοῦτο
ἔργασησθε; χαὶ τοὺς ἄλλους τῆρακαλεσηι e. * Πόθεν
οὖν ἡμῖν ἀρκτέον τοῦ λόγου; βούλεσθε ἀπὸ τῆς Πα-
λαιᾶς: Ἀλλὰ τοῦτο ἡμετέρα αἰσχύνη. ὅτι τὰ ἐν τῇ
Παλαιᾷ, ἃ ὑπερόαίνειν ἔδει, οὐδὲ οὕτον φυλάττομεν.
Ἡμᾶς γὰρ οὐ περὶ τούτων ἀχούειν ἔδει ( τῆς γὰρ
ἸΙουδαϊχῆς εὐτελείας ταῦτα τὰ παραγγέλματα), ἀλλ᾽
ἐχεῖνα τὰ τέλεια " δῖψον τὰ χρήματα, στῆθι γεν-
ναίως, τὴν ψυχὴν ἐπίδος ὑπὲρ τοῦ κηρύγματος, χα-
ταγέλασον τῶν ἐπὶ τῆς γῆς ἁπάντων, μηδὲν ἔστω σοι
χοινὸν πρὸς τὸν παρόντα βίον ἂν ἀδιχήσῃ τις, εὖερ-
γέτησον" ἂν πλεονεχτήση, εὐλόγησον: ἂν βλασφη-
wo, τίυμησον " πάντων ἀνώτερος ἔσο. Ταῦτα xal τὰ
τοιαῦτα ἀχούειν ἔδει. Νυνὶ δὲ ὑπὲρ ὅρχου διαλεγό-
μεθα * καὶ ταὐτὸν γίνεται, ὥσπερ ἂν εἴ τις τὸν ὀφεί-
λοντα φιλοσοφεῖν, ἀφελχύσας τῶν διδασχάλων ἐχεί-
γων, συλλαδὰς ἔτι χαὶ τὸ χατὰ στοιχεῖον ἀναγινώσχειν
ποιοῖ. ἅ ᾿Εννόησόν μοι ὅση ἐστὶν αἰσχύνη, ἄνθρωπόν
τινα ὑπήνην βαθεῖαν ἔχοντα, χαὶ ῥόπαλον ἐπιφερό-
μενον, καὶ ἐξωμίδα ἔχοντα, εἰς διδασχάλους μετὰ τῶν
παίδων ἀπιέναι; καὶ τὰ αὐτὰ ἐχείνοις μανθάνειν ἄρα
οὗ πολὺς ὃ γέλως ; ᾿Αλλὰ πλείων οὗτος ὃ ἡμέτερος. Οὐ
γὰρ ὅσον φιλοσοφίας τὸ μέσον χαὶ γραμμάτων, το-
σοῦτον τῆς Ἰουδαϊκῆς πολιτείας καὶ τῆς ἡμετέρας τὸ
cs ἀλλ᾽ ὅσον ἀγγέλων χαὶ ἀνθρώπων: Ei vt,
εἰπέ μοι, ἀγ pelo ἐχ τοῦ οὐρανοῦ καταγαγὼν, χελεύ-
σειεν ἐνταῦθα ἑστάναι χαὶ ἀχροᾶσθαι τῶν ἡμετέρων
λόγων, ὡς ὀφείλοντα ἀπὸ τούτων ῥυθμίζεσθαι, ἄρα
οὖκ αἰσχύνη καὶ γέλως ἦν; Εἰ δὲ τὸ περὶ τούτων ἔτι
παιδεύεσθαι γέλως" τὸ μηδὲ τούτοις προσέχειν, εἶπέ

quam quod memini , memorat τὴν i£apioz , sed barbam
promissam, baculum, et τριξώνιον, ἢ est, inum pal-
lium. t Julius Pollux, χωμιχὴ δὲ ἐξωμίς. ἔστι δὲ
χιτὼν λευχὸς ἄσημος. χατὰ τὴν ἀριστε spo d ῥαφὴν οὐχ
ἔχων: et vult esse servilis vestimenti genus, sic dicti
quod latere aperto dextrum humerum exserebant.

[Paulo ante D. συλλαθὰς κατὰ στοιχεῖον. ]

ἐσθὴς;

IN

μοι, πόση κατάγνωσις ; πόση αἰσχύνη ; Καὶ πῶς γὰρ
Ψ 3 , ce aD 7 M A m NL
οὐχ αἰσχύνης, ὅτι ἔτι Χριστιανοὶ περὶ τοῦ μὴ δεῖν
ὀμνύναι παιδεύονται; Πλὴν ἀλλ᾽ ἀνασχώμεθα, ἵνα μὴ
μᾶλλον γελώμεθα. Φέρε οὖν
διαλεχθῶμεν τήμερον. Τί δὲ
ἐθίσης τὸ στόμα σου, μηδὲ

ἀπὸ τῆς Παλαιᾶς ὑυῖν

αὕτη φησίν; “Ὅρχῳ μὴ
τῷ ὀνόματι τοῦ ἁγίου

συνεθισθῆς. Διὰ τί; “Ὥσπερ γὰρ οἰχέτης ἐξεταζόμενος

ἐνδελεχῶς, ἀπὸ μώλωπος οὐ καθαρισθήσεται, οὕτως
5M 2 ,

οὐδε ὃ ὀμνύων.

Ὅρα τὴν σύνεσιν τοῦ σοφοῦ τούτου. Οὐχ εἶπεν, δρ-
xo μὴ ἐθίσης τὴν διάνοιάν σου, ἀλλὰ, Τὸ στόμα σου"
ὅτι τοῦ στόματος ὃν τὸ πᾶν οἰδε, xo ὅτι εὐχόλως

D v E , 3 N , νὰ
κατορθοῦται. Συνήθεια γάρ ἐστι λοιπὸν ἀπροαιρέτως
γινομένη: ov εἰσι πολλοὶ, ot ἐν βαλανείοις εἰσιόντες,
[4 2 V , € — / τ
ἅμα τῷ τὰς θύρας ὑπερόῆναι σφραγίζονται. Τοῦτο

E à
3^

οἶδεν 7j χεὶρ χαὶ μηδενὸς χελεύοντος ἀπὸ τῆς συνη-
θείας ποιεῖν. Πάλιν λύχνου ἁφθέντος, πολλάκις τῆς
διανοίας ἕτερόν τι σχεπτομένης, ἣ χεὶρ τὴν σφραγῖδα
ποιεῖ. Οὕτω δὴ χαὶ τὸ στόμα, οὐ μετὰ τῆς ψυχῆς
φθέγγεται, ἀλλὰ ἀπὸ τῆς συνηθείας, χαὶ ἐν τῇ γλώττη
τὸ πᾶν ἐστι. Καὶ τῷ ὀνόματι, φησὶ, τοῦ ἁγίου μὴ
* συνεθισθῆς. “Ὥσπερ γὰῤ οἰκέτης ἐξεταζόμενος ἐνδε--
λεχῶς, ἀπὸ μώλωπος οὗ καθαρισθήσεται, οὕτως οὐδὲ
5 ὀμνύων. Οὐχὶ τὴν ἐπιορχίαν ἐνταῦθα, ἀλλὰ τὸν δρ-
χον "ἐχχόπτει,καὶ αὐτῷ τίθησι τὴν τιμωρίαν. Ἄρα τὸ
ὀμνύειν ἁμαρτία. Τοιαύτη ὄντως ἐστὶν ἣ ψυχὴ, το-
σούτων γέμει τραυμάτων, τοσούτων μωλώπων. Ἀλλ᾽
οὗχ δρᾷς; Τοῦτο γὰρ τὸ δεινόν" χαίτοι γε δύνασαι,
ἐὰν θέλης, δρᾶν * " ἔδωχε γάρ σοι ὀφθαλμοὺς ὃ Θεός.
Τοιούτοις ὀφθαλμοῖς ἑώρα ὃ προφήτης, λέγων" Προσ-
ώζεσαν xat ἐσάπησαν οἱ μώλωπές μου ἀπὸ προσώ-
που τῆς ἀφροσύνης μου. Κατεφρονήσαμεν τοῦ Θεοῦ,
ἐμισήσαμεν τὸ ὄνομα τὸ καλὸν, κατεπατήσαμεν τὸν
Χριστὸν, ἐλύσαμεν τὴν αἰδῶ, οὐδεὶς μετὰ τιμῆς μέ-
ἅνηται τοῦ ὀνόματος τοῦ Θεοῦ. Καὶ σὺ μὲν ἂν φιλῇς
τινα, χαὶ πρὸς τὸ ὄνομα διανίστασαι: τὸν δὲ Θεὸν
οὕτω συνεχῶς χαλεῖς ὡς οὐδέν. Κάλεσον αὐτὸν ἐπὶ εὖ-
εργεσίᾳ ἐχθροῦ: χάλεσον αὐτὸν ἐπὶ σωτηρίᾳ τῆς σῆς
ψυχῆς" τότε παρέσται, τότε εὐφραίνεις αὐτόν * νῦν δὲ
παροξύνεις. Κάλεσον αὐτὸν, ὡς ἐχάλεσε Στέφανος. Τί
λέγων; Κύριε, μὴ στήσῃς αὐτοῖς τὴν ἁμαρτίαν ταύ-
την. Κάλεσον αὐτὸν, ὡς ἐχάλεσεν ἣ τοῦ “Ἑλχκανᾶ γυνὴ,
μετὰ δαχρύων, μετὰ θρήνων, μετὰ εὐχῆς. Οὐ κωλύω,
ἀλλὰ χαὶ “ σφόδρα παραινῶ. Κάλεσον αὐτὸν ὡς ἐχά--
λεσε Μωυσῆς, χαὶ £6óx παραχαλῶν ὑπὲρ τῶν φυγα-
δευσάντων αὐτόν. Καὶ σὺ μὲν ἄν τινος μνησθῇς ἁπλῶς

ἀνδρὸς αἰδεσίμου, ὕόρις τὸ πρᾶγμα " τὸν δὲ Θεὸν πε-

a Sic locum corruptum restituimus ex Savil. et Ma-
nuscriptis. [D. et Commelin. συνεθισθῆς. εἶτα προττίθησι
ὀνομασίᾳ εἰπὼν, τοῦ ἁγίου μὴ συνεθισθῆς. ὥσπερ γάρ. Idque
expressit Erasmus. |]

ACTA APOSTOLORUM.

€

D

HOMIL. X. IOI

dor sit, quod adhuc Christiani addiscant non esse
jurandum ? Attamen nos reprimamus , ne inagis
rideamur. Age igitur ex veteri lege vobis dissera-

mus hodie. Quid autem dicit illa? Juramento Eccli. 25.
. . —ÁI.
ne assuefacias os tuum, neque cum. nomine?

Sancti consuescas. Quare? Sicut enim servus,
qui torquetur assidue, a livore non purgabi-
tur; sic neque jurans.

5. Vide prudentiam hujus sapientis. Non di-
xit, Juramento ne assuefacias mentem tuam ; sed,
Os tuum ; quia totum ex ore esse sciebat, et quia
facile corrigitur, Nam consuetudo est demum sine
proposito facta : ut sunt multi qui in balnea in-
gressi, ubi fores transierunt, se signant. lloc so-
let manus nemine jubente ex consuetudine facere.
Rursus accensa lucerna, mente aliud. quidpiam
considerante , manus signum facit. Ita et os , non
ex animo loquitur, sed ex consuetudine, totumque
est in lingua. /Veque cum nomine Sancti con-
suescas. Sicut enim servus, qui torquetur assi-
due, a livore non purgabitur : sic neque qui
jurat. Non perjurium hic, sed. juramentum ex-
scindit pcena illi apposita. Ergo juramentum pec-
catum est. Talis est anima, talibus scatet-vulne-
ribus, talibusque livoribus. Àn tu non vides? Hoc

enim grave est: quamvis possis videre si velis ;

dedit quippe tibi Deus oculos. Talibus oculis vi-
debat propheta, dicens : Putruerunt et corrupte
sunt cicatrices mec a facie insipientie mec.
Deum despeximus , nomen bonum odio habui-
mus, Christum conculeavimus, solvimus pu-
dorem, nemo cum honore nomen Dei memorat.
Et tu quidem , si quempiam dilexeris, ad nomen
ejus erigeris ; Deum vero sic perpetuo vocas qua-
si nihil. Voca eum benefaciens inimico, voca ad
salutem animz tue: tunc adest, tunc letificas
illum ; nunc autem exacerbas. Voca illum ut yo-
cavit Stephanus. Quid dicens ? Domine , ne sta-
tuas illis hoc peccatum. Voca illum ut vocavit
uxor Elcane, cum lacrymis, cum fletu, cum ora-
tione. Non prohibeo, sed valde hortor. Voca il-
lum ut vocavit Moyses, et clamabat orans pro iis,
qui ipsum in fugam egerant. Et tu quidem si vi-
rum quempiam reverendum temere memores, id
pro contumelia habetur; si vero Deum verbis cir-
cumferas, non modo temere, sed etiam intempesti -

ἘΠ᾿ ἐχχόπτει παραινῶν; τιθεὶς τὴν τιμ. D.]
b Alii ἔδωχέ σοι-
c Unus σρόδρο: βούλομαι χαὶ παραινῶ.

Psal. 37.6.

"ct. 7. 59.

τ ARem τ,
IO.
Num. 12.

19.

1602 S, JOANNIS CHRYSOST.

ve, pro nihilo zem habes? Et quanto supplicio
dignus non fueris? Non prohibeo Deum semper
in mente habere ( hoc enim et optarim et velim);
at non przter placitum ejus, verum cum laude et
honore. Magna id nobis pareret bona, si cum
oportet , et in quibus oportet , tantum vocaremus
eum. Cur, quieso, apostolorum evo tot tanteeque
virtutes fiebant, nostra vero state minime , licet
idem ipse sit Deus, idipsum nomen? Sed non par
res est, Quomodo? Quia illi in ns, que dixi,
ipsum vocabant solum ; nos vero non in his, sed
in aliis. Si autem ideo juras, quia ille non credit :
dic quidem, Crede; ceterum si vis, jura per te-
ipsum. Hzc dicens, non contraria Christi legi
profero, absit: nam ait, Sit autem sermo vester,
Est, est ; Non, non ; sed me vobis attemperans,
ut magis ad hoc vos inducam et a tyrannica con-
suetudine liberem. Quot in aliis rebus probati,
hac de causa. perierunt? Vultis discere, cur. pri-
scis illis jurare permitteretur? (pejerare enim ne-
que illis concessum erat.) Quia per idola jura-
bant. Non vos pudet in iis manere legibus , in
quibus illi versabantur infirmi, Nam si nunc gen-
tilem adoriar, non statim illi hoc impero, sed in-
terim. ut sciat Christum. admoneo : fidelis vero,
qui Christum didicit ct audivit, si eadem qua
Graecus indulgentia opus habeat, quz utilitas?
quod lucrum? Sed gravis res est. consuetudo, et
difficile abstraheris? Ergo, quia tanta est consue-
tudinis tyrannis, eam in aliam transfer consuetu-
dinem. Et quomodo, inquies, fieri potest? Quod
sepe dixi, hoc et nunc dico: Sint. emendatores
dictorum multi, sint inquisitores et correctores.
Non pudor est ab aliis corrigi ; imo pudor est
repellere corrigentes, et in proprize salutis damnum
hoc facere. Et tu quidem si vestem induas in-
versam , permittis te a puero admoneri, nec te
pudet ab illo discere ; quamvis hac in re ma-
gnus sit pudor : hic autem in anima lesus, te pu-
det ab alio erudiri? et servum fers te circa vestem
ornantem et calceantem , eum autem qui animam
tuam ornat non sustines? Et quant hoc non in-
sipientize fuerit? Sit et. servus doctor, sit pueru-
lus, sit uxor, sit amicus, cognatus, vicinus. Sicut
enim fera , que undique pellitur, non potest effa-
gere: sic 15, qui tot habet custodes, tot correcto-
res, qui undique feriant, non potest non sibi ca-
vere. Et primo quidem die egre feret atque in

^ Alii ἴσον. ἐχεῖνοι μὲν γὰρ ἐπὶ τούτοις.
b Morel. διδάσχαλος, ἔστω καὶ φίλος» omissis interpo-

ARCHIEP.

[S

CONSTANTINOP.

14 ΕἸ 7 € ^ t € -
ριφέρων, οὗ μόνον ἁπλῶς, ἀλλὰ χαὶ ἀκαίρως ἐν τοῖς σοῖς
, 5^ v D ,
λόγοις, οὐδὲν τὸ πρᾶγμα νομίζεις; Καὶ πόσης οὐχὶ xo-
“ἡ Ε
λάσεως ἄξιος ἂν εἴης; Οὐ χωλύω τὸν Θεὸν ἔχειν διαπαν-
V 2 ^ J ^ hj M * M E ,
τὸς ἐν διανοίᾳ (τοῦτο γὰρ χαὶ εὔχομαι xax βούλομαι) ,
M ^ M - ^ EI e
ἀλλὰ μὴ παρὰ τὸ δοχοῦν αὐτῷ, ἀλλ᾽ αἰνοῦντα!, ἀλλὰ
eem ? / * LS. 2 / μὲ -
τιῶντα. δεγάλα ἂν τοῦτο εἰργάσατο ἡμῖν ἀγαθὰ, εἰ
ISI , E] bd ἘΆΝ M
οἷς ἔδει μόνον ἐχαλοῦμεν αὐτόν. Διὰ
, Su p 2 b - c
τί, εἰπέ μοι, ἐπὶ μὲν τῶν ἀποστόλων τοσαῦται δυνά-
Er A ἘΞ 3X WÀ € c zm A , € 5 , -
μεις ἐγίνοντο, ἐπὶ δὲ ἡμῶν οὐχί: καίτοι ὃ αὐτός ἐστι
M ^ ^ ^ —
Θεὺς, τὸ αὐτὸ ὄνομα. Ἀλλ᾽ οὐχ ἔστιν ἴσον. Πῶς; Ὅτι
- MES οἰῶ , 15 πλάσι, — e ΄
ἐχεῖνοι μὲν ἐπὶ τούτοις, οἷς εἶπον, αὐτὸν ἐκάλουν μό-
TOM , Y
νον" ἡμεῖς δὲ οὐχ ἐπὶ τούτοις, ἀλλ᾽ ἐπ᾽ ἄλλοις. Ei δὲ
- AY Ne mM—
ἀπιστεῖ, καὶ διὰ τοῦτο ὀμνύεις, λέγε μὲν, mioveucov"
Y , y Y m
πλὴν εἰ βούλει, ὄμοσον κατὰ σαυτοῦ. Οὐ": ἀντινομο-
REA — 7. P, A Y ἘΠΕῚ
θετῶν τῷ Χριστῷ λέγω, μὴ γένοιτο * ἔστω γὰρ; φησὶν,
L4 «s M * x
ὑμῶν τὸ, ναὶ val, xol τὸ, οὗ o0* ἀλλὰ συγχαταῦθαί--
δ uT g 8. ? - [2 3 /, M
vy ὑμῖν, ἵνα μᾶλλον εἰς τοῦτο ὑμᾶς ἐναγάγω, xot
το , , Ld bh -
τῆς συνηθείας ἀπαγάγω τῆς τυραννιχῆς. Πόσοι ἐν τοῖς
m , -
ἄλλοις εὐδοχιμοῦντες ἀπώλοντο ἀπὸ τούτων τῶν πρα-
, , - SN J , - τι
γμάτων ; Βούλεσθε μαθεῖν, διὰ τί συνεχώρουν τοῖς ἀρ-
H /, - M
χαίοις ὀμνύειν ; (ἐπιορχεῖν γὰρ οὐδὲ ἐχείνοις συγχε-
, » Y - ,
yen.) Ἐπειδὴ ἐν τοῖς εἰδώλοις ὥμνυον. Οὐχ ai-
, / / - T -
σχύνεσθε τούτοις ἐμμένοντες τοῖς νόμοις, οἷς ἐχεῖνοι
7 5 - 5 e
ἐνήγοντο οἵ ἀσθενεῖς ; ᾿Επεὶ χαὶ νῦν “Ἕλληνα ἐὰν λά-
, Ind τ
6o , οὐχ εὐθέως αὐτῷ ἐπιτάσσω τοῦτο, ἀλλὰ τέως εἰ-
, A. 7 ^ Ὁ X
δέναι τὸν Χριστὸν παραινῶ - 6 δὲ πιστὸς xo μαθὼν
97. 3 AY 9 , Fr τ - ^
αὐτὸν xol ἀχούσας, εἰ μέλλοι τῆς αὐτῆς τῷ Ἕλληνι
" p? NI ROS Eod X - Y ΄
συγχαταθάσεως δεῖσθαι, τί τὸ ὄφελος: ποῖον τὸ xép-
5 ,
δος; Ἀλλ᾽ ἣ συνήθεια χαλεπὸν, καὶ δυσαποσπάστως
» mM— 35 M , c
ἔχεις; Οὐχοῦν ἐπεὶ τοσαύτη τῆς συνηθείας f; τυραννὶς,
ΣΑΣ ΟΣ ΟὟ IS Z1 7 LM “-
εἰς ἑτέραν αὐτὴν μετάγαγε συνήθειαν. Καὶ πῶς δυνα-
N , a , 3 τ -
τὸν, φησίν ; Ὃ πολλάχις εἶπον, τοῦτο xal νῦν λέγω "
τ᾿ M “ν᾿ , M *
ἔστωσαν λογισταὶ τῶν λεγομένων πολλοὶ, ἔστωσαν
M ,
ξετασταὶ xal διορθωταί. Οὐχ ἔστιν αἰσχύνη τὸ bg

Ξ τ ES “
θεῖσθαι τοὺς διορθοῦντας, χαὶ ἐπὶ βλάδη τῆς οἰχείας
σωτηρίας τοῦτο ποιεῖν. Καὶ σὺ μὲν τὴν ἐσθῆτα ἂν
5 re p. Y - 5, , ^ -
ἐναλλὰξ περιδάλη, xa παῖδα ἐπιτρέπεις διορθῶσαι ,

M ,
xal οὐκ αἰσχύνη παρ᾽ ἐχείνου μανθάνων, καίτοι γε ἐν

M M
τούτῳ πολλὴ f, αἰσχύνη " ἐνταῦθα δὲ τὴν ψυχὴν βλα-

5,

, E] , SL C AENY PORA
πτομέενος. OG f VT, , ειπε μοι, πὰρ ξἕτεέρου παιόευ-.

M M L4 M X m ,
εσθαι; xat χοσμοῦντα μέν σε περὶ τὴν ἐσθῆτα φέρεις
b 3 Mert bI € NN M M
τὸν οἰκέτην xai ὑποδοῦντα, χοσμοῦντα O6 τὴν Ψυχὴν

3 ,ὔ N / », τ P] , LÀ 3 »
οὗ φέρεις; Καὶ πόσης οὐ ταῦτα ἀνοίας: Ἑστω χαὶ οἷ-
; es b 5. ) E 1 37 »
χέτης τούτων ἢ διδάσχαλος, ἔστω xoi παιδίον, ἔστω
1 Y EJ ᾿ Y ι 1
xol γυνὴ, ἔστω xai φίλος xat συγγενὴς xo γείτων.
^ M / , id
“Ὥσπερ γὰρ τὸ πάντοθεν ἐλαυνόμενον θηρίον οὐχ οἷόν
- er M ,
τε διαφυγεῖν * οὕτω τὸν τοσούτους ἔχοντα φύλαχας,

sitis.

IN ACTA

ο /,
τὸν τοσούτους ἐπιτιμῶντας, τὸν πάντοθεν πληττόμε-
Α ΩΣ ,
νον, οὐχ ἔνι μὴ φυλάξασθαι. Καὶ ἐν μὲν τῇ πρώτῃ
Ὁ m ,
ἡμέρα χαλεπῶς οἴσει τοῦτο, καὶ xav τὴν δευτέραν,
* ΕἸ ze , ^ ^N το; “ M M
xat ἐν τῇ τρίτη λοιπὸν δὲ ῥᾷστον ἔσται, xal μετὰ
M / 3/8. —N c τὸ Wm LME) ,
τὴν τετάρτην οὐδὲ τὸ πρᾶγμα ἔσται αὐτό. ᾿Απόπειραν
ποιήσατε, εἴ γε ἀπιστεῖτε: φροντίσατε, παραχαλῶ.
ji ,
Οὐχ ἔστι τὸ τυχὸν ἁμαρτανόμενον, οὐδὲ κατορθούμε-
M M ,
γον, ἀλλὰ ἑκατέρωθεν μέγα, καὶ xaxov xai χαλόν.
M ,
Γένοιτο δὲ χαλὸν γενέσθαι, χάριτι xa φιλανθρωπίᾳ
᾿τοῪυῊ ᾿τὩὖνι: m — ἜΣ Ld A
τοῦ Κυρίου ἡμῶν "Insoü Χριστοῦ, μεθ᾽ οὗ τῷ Πατρὶ
Y

- /x / 1 τὸ
ἅμα τῷ ἁγίῳ Πνεύματι δόξα, χράτος, τιμὴ ; νῦν xat

:

cT cC , , 7
ἀεὶ, xa εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

APOSTOLORUM.

rm

HOMIL. XI. 1025

secundo et tertio : at deinceps res. erit. facilior, et

a» post quartum non idem erit negotium. Periculum

A facite, si quidem non credatis : curam habete,
obsecro. Non est leve peccatum, neque levis cor-
rectio ; sed utrinque magnum seu bonum seu ma-
lum. Utinam bonum fiat, gratia et benignitate Do-
mini nostri Jesu Christi, quicum Patri et Spiritui
sancto gloria, imperium, honor, nunc et semper,
et in secula seculorum. Amen.

OMIAIA ια΄.

δι : j
᾿Απολυθέντες δὲ ἦλθον πρὸς τοὺς ἰδίους, καὶ ἀπήγ-
E] - M B
γεῖλαν ὅσα πρὸς αὐτοὺς oí ἀρχιερεῖς xa οἵ πρε-
σδύτεροι εἶπον.

Οὐχὶ φιλοτιμίας ἕνεχεν διηγοῦνται " πῶς γάρ; ἀλλὰ
τῆς τοῦ Χριστοῦ χάριτος ταῦτα τεχμήρια ἐπιδείχνυν-
ται. Διὸ xat ὅσα μὲν ἐκεῖνοι εἶπον, ταῦτα διηγοῦνται"
τὰ δὲ αὐτῶν εἰ καὶ παρατρέχουσιν, ὅμως καὶ ταύτη
θαρσαλεώτεροι γίνονται. Καὶ σχόπει, πῶς πάλιν ἐπὶ
τὴν ἀληθὴ βοήθειαν κατέφυγον, ἐπὶ τὴν συμμαχίαν
τὴν ἄμαχον, xol πάλιν δμοθυμαδὸν, καὶ μετὰ σπου--

1 7E 5 9j» Val fe Faden / ς δὲ
γάρ ἐστιν εὐχὴ ἁπλῶς γινομένη. Οἱ δὲ
E , € N 5 A Y ' P
ἀχούσαντες, ὁμοθυμαδὸν ἦραν φωνὴν πρὸς τὸν Θεὸν,
xal εἰπον. Ὅρα, πῶς εἶσιν ἠχριδωμέναι αὐτῶν ol
εὐχαί. Ὅτε τὸν ἄξιον εἰς ἀποστολὴν ἠξίουν αὐτοῖς
ἀναδειχθῆναι, οὕτως ἔλεγον * Σὺ, Κύριε, καρδιογνῶ»-

e— ^ M
OTnc* οὐδὲ

στα πάντων, ἀνάδειξον (προγνώσεως γὰρ ἦν ἐκεῖ
χρεία): ἐνταῦθα δὲ, ἐπειδὴ ἐπιστομισθῆναι τοὺς
ἐναντίους ἐχρῆν, περὶ δεσποτείας διαλέγονται - διὸ xol
οὕτως ἤρξαντο" Δέσποτα ὃ Θεὸς, ὃ ποιήσας τὸν οὖρα--
νὸν χαὶ τὴν γῆν, καὶ τὴν θάλασσαν, χαὶ πάντα τὰ
£v αὐτοῖς" 6 διὰ στόματος Δαυὶδ τοῦ παιδός σου ci-
πὼν, Ἵνα τί ἐφρύαξαν ἔθνη, xo λαοὶ ἐμελέτησαν
χενά; Παρέστησαν οἱ βασιλεῖς τῆς γῆς, καὶ οἱ ἄρχον-
τες συνήχθησαν ἐπὶ τὸ αὐτὸ χατὰ τοῦ Κυρίου, χαὶ
χατὰ τοῦ Χριστοῦ αὐτοῦ. Καθάπερ συνθήχας ἀπαι-
τοῦντες τὸν Θεὸν, τὴν προφητείαν εἰς μέσον ἄγουσιν,
ἅμα χαὶ ἑαυτοὺς παραμυθούμενοι, ὅτι εἰκῇ ἅπαντα
μελετῶσιν οἵ ἐχθροί. Ὃ οὖν λέγουσι, τοῦτό ἐστιν.
᾿Εχεῖνα εἰς πέρας ἄγαγε, καὶ δεῖξον, ὅτι χενὰ ἐμελέ-
τῆσαν. Συνήχθησαν γὰρ ἐπ᾽ ἀληθείας ἐν τῇ πόλει
ταύτῃ ἐπὶ τὸν ἅγιον Παῖδά σου Ἰησοῦν, ὃν ἔχρισας,
Ἡρώδης τε xai Πόντιος Πιλᾶτος σὺν ἔθνεσι χαὶ λαοῖς
Ἰσραὴλ, ποιῆσαι ὅσα ἣ χείρ σου xo f βουλή σου

HOMILIA ΧΙ.

Ca». IV. v. 25. Dimissi autem venerunt ad
suos ; et. annuntiaverunt eis ; quanta ad

eos principes sacerdotum et seniores dixis-
sent.

1. Non vana gloria moti narrant : qui enim
fieri potuerit? sed hzc grati; Christi sunt indi-
cia. Ideo, quecumque illi dixerant , enarrant ;
sua vero dicta licet prztereant, hinc tamen majo-
rem fiduciam assumunt. Et perpende , quomodo
rursum ad verum auxilium confugiant, ad sub-
sidium invictum , ac rursum unanimiter et cum
studio : neque enim est oratio utcumque emissa.
24. Qui cum audissent , unanimiter levaverunt
vocem ad Deum, et dixerunt. Vide quam di-
ligenter fiant illorum preces. Quando apostolatu
dignum ostendi sibi petebant , sic dicebant : 7u,
Domine , qui corda nosti omnium , ostende
(ibi enim prascientia opus erat): hic vero, quia
adversariorum ora obstrui oportebat, de domi-
natu loquuntur; ideo sic orsi sunt : Domine
Deus , qui fecisti celum, et terram, et mare ,
et omnia que in eis sunt : 25. qui per os David
pueri tui dixisti :
et populi meditati sunt inania? 26. Adstiterunt
reges Lerre et principes convenerunt in unum
adversus Dominum et adversus Christum ejus.
Ac si pacta a Deo exigerent, prophetiam in me-
dium afferunt, seipsos simul consolantes, quod
omnia frustra meditentur inimici. Hoc autem si-
gnificare volunt: Illa in medium profer, et ostende
quod vana meditati sint 27. Convenerunt enim
vere in civitate ista adversus sanctum Puerum
tuum Jesum, quem. unxisti, Herodes et Pon-
tius Pilatus cum gentibus et populis Israel, 98,

C

D

dct. τ. 24

Quare fremuerunt gentes , Ps«l. à. 1.

ct 3. 6.

$. JOANNIS CHRYSOST.

104

ut facerent quecumque manus tua et consilium
tuum fieri prefinivit. 29. Et nunc, Domine ,
respice in minas eorum. Viden' philosophiam ,
et quomodo lis non imprecentur mala? Minas
speciatim non exposuerunt, sed dicunt tantum
illos minatos esse : nam compendio loquitur scri-
pror. Et vide, non dixerunt , Dirumpe illos ,
dejice illos; sed quid? Et da servis tuis cum

omni fiducia loqui verbum tuum. Sic nos quo- .

que discamus orare. Etsi quo non furore implea-
tur qui in viros incidit occidere ipsum conantes ,
et talia minitantes? et quo non odio impleatur ?
At non sic hi sancti. 50. 7n eo quod manum
tuam extendas ad sanitates , et signa et pro-
digia fieri per nomen. sancti Pueri tui Jesu. Si
in nomine illo fiunt operationes, inquit, magna
erit loquendi fiducia. 51. Et cum orassent, motus
est locus, in quo erant congregati. Exauditos eos
esse et divine visitationis hoc fuit indicium. £t re-
pleti sunt omnes Spiritu sancto. Quid est, Repleti
sunt? Id est, Spiritu succensi sunt, et ardebatin illis
charisma. Et loquebantur verbum. Dei cum fi-
ducia. 52. Multitudinis autem credentium erat
cor unum et anima una. Vides, quod cum gra-
tia Dei etiam. sua afferebant. Ubique enim hoc
observandum est, quod cum gratia Dei, sua
etiam exhibeant , ut Petrus dicebat : 4rgentum
et aurum. non est mihi. Itaque quod. superius
dicebat , omnes fuisse Zn idipsum , rursus hic de-
clarat : Multitudinis credentium erat cor unum
et anima una. Cum dixisset autem 1105 exaudi-
tos fuisse, eorum postea virtutem narrat. Ingres-
surus namque est in narrationem Sapphire et
Ananiz. Ideo illorum scelus ostensurus, prius de
aliorum virtute loquitur. Dic oro, caritasne pau-
pertatem parit, an paupertas caritatem ? Videtur
mihi quod caritas paupertatem , quz magis illam
adstringit. Audi vero, quid dicat : Omnium erat
cor unum , et anima una. Ecce cor et anima
idipsum sunt. /Vec quisquam eorum , quc possi-
debat, aliquid suum. esse dicebat, sed, erant
illis omnia communia. ὅδ. Et virtute magna
reddebant apostoli testimonium resurrectionis
Domini Jesu Christi. Quasi eis commissum sit,
hoc declarat, et quasi de ofíicio ipsorum loquitur:
id est, testimonium regni cum fiducia omnibus
reddebant. Gratia quoque magna in omnibus
erat : 94. neque enim quisquam egens erat in-

ἃ Unus Codex ὅρα φιλοσορίαν. [Sic B. C.; ὅρα τὴν
. A.]
b [Ita Codd. nostri et Savil. Montf,

brio
ῥῆξο y.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

E

Ca

προώρισε γενέσθαι. Καὶ τὰ νῦν, Κύριε, ἔπιδε ἐπὶ τὰς
ἀπειλὰς αὐτῶν. "Ὁρᾷς τὴν φιλοσοφίαν, καὶ πῶς οὐχὶ
χαταρωμένων ἐστὶ ταῦτα; Οὐχ ἔθηχαν δὲ τὰς ἀπειλὰς
ἰδικῶς, ἀλλ᾽ ὅτι ἠπείχησαν, μόνον λέγουσιν: ἐπιτέ-
μνεται γὰρ ὃ συγγραφεὺς τὸν Mov. Καὶ ὅρα. ox
εἶπον, Ῥῥάξον αὐτοὺς, χατάδαλε αὐτούς: ἀλλὰ τί;

Καὶ δὺς τοῖς δούλοις σου μετὰ παῤῥησίας πάσης λα-
λεῖν τὸν λόγον σου. Οὕτω μανθάνωμεν εὔχεσθαι xat
ἡμεῖς. Καίτοι γε πόσου οὐχ ἄν τις ἐμπλησθείη θυμοῦ,
εἰς ἄνδρας ἐμπεσὼν ἀνελεῖν αὐτὸν ἐπιχειροῦντας, xal
ἀπειλοῦντας τοιαῦτα ; πόσης οὖχ ἂν ἀπεχθείας πληρω-
θείη: Ἀλλ᾽ οὐχ οἱ ἅγιοι οὗτοι. Ἔν τῷ τὴν χεῖρά σου
ἐχτείνειν εἰς ἴασιν, xol σημεῖα xol τέρατα γίνεσθαι
διὰ τοῦ ὀνόματος τοῦ ἁγίου Παιδός σου Ἰησοῦ. Ἂν ἐν
τῷ ὀνόματι ἐχείνῳ γίνωνται at Spem μεγάλη
ἔσται ἣ des gie Δεήθέντων δὲ αὐτῶν, ἐσα-
λεύθη ὃ
ναι αὐτοὺς, χαὶ τῆς ἐπισχέψεως τοῦ Θεοῦ τοῦτο τε-
χμήριον γέγονε. Καὶ ἐπλήσθησαν ἅπαντες Πνεύματος
ἁγίου. Τί ἐστιν, ᾿Επλήσθησαν 5 ᾿Αντὶ τοῦ ἀνεπυρῴθη-
σαν τῷ Πνεύματι. Καὶ γὰρ ἀνεχαίετο ἐν αὐτοῖς τὸ
χάρισμα. Καὶ ἐλάλουν τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ μετὰ παῤ-
τοι Τοῦ δὲ πλήθους τῶν Ws cs ἦν $4 χαρ-
δία χαὶ ἣ UM μία. Ὁρᾶς, ὅτι μετὰ τῆς χάριτος τοῦ
Θεοῦ καὶ τὰ παρ᾽ ἑαυτῶν εἰ ie ues Πανταχοῦ γὰρ
τοῦτο χρὴ παρατηρεῖν, ὅτι μετὰ τῆς χάριτος τοῦ
Θεοῦ xo τὰ παρ᾽ ἑαυτῶν ἐπιδεικνύουσι " καθάπερ Πέ-
τρος ἔλεγεν, Ἀργύριον χαὶ χρυσίον οὐχ ὑπάρχει μοι.
Ὃ ἀνωτέρω οὖν εἶπεν, ὅτι πάντες ἦσαν ἐπιτοαυτὸ,
πάλιν ἐνταῦθα δηλῶν τὸ αὐτὸ λέγει, ὅτι οὔ πλήθους

τῶν πιστευσάντων ἦν ἣ καρδία xo ἣ ψυχὴ μία. Εἰ-
^

ὃ τόπος. ἐν ᾧ ἦσαν συνὴ μένοι. Τοῦ ἀχουσθῆ-
, f Yt dz

,ὕ M 5. ς τῶ M M
δὲ, ὅτι fuste σαν, λέγει λοιπὸν αὐτῶν xa τὴν
. Καὶ γὰρ! μέλλει ἐμιξαίνειν εἷς τὸ διήγημα "fie
dp xai τοῦ Ἀνανίου. Διὸ θέλων δεῖξαι τὴν
μιαρίαν ἐχείνων, πρότερον περὶ τῆς τῶν ἄλλων ἀρετῆς
a , OA τὰς 2 X ; ,

διαλέγεται. Εἰπὲ δή μοι, ἣ ἀγάπη τὴν ἀκτημοσύνην
Μ “ἡ ; , M 5 ,
ἔτεχεν, ἢ ἣ ἀχτημοσύνη τὴν CTOEQU "Ego. δοχεῖ ἣ
ἀγάπη τὴν ἀχτημοσύνην, ἣ xoi ἐπέσφ φιγγεν αὐτὴν
P Y M
υᾶλλον. Ἄχουε δὲ xa τί φησιν. Πάντων ἦν ἣ χαρδία,
xo ἣ ψυχὴ μία. ᾿Ιδοὺ καρδία χαὶ ψυχὴ τὸ αὐτό.
Καὶ οὐδὲ εἷς τι τῶν Auges αὐτῷ ἔλεγεν ἴδιον
εἶναι, ἀλλ᾽ ἦν αὐτοῖς ἅπαντα χοινά. Καὶ δυνάμει με-
γάλη ἀπεδίδουν τὸ μαρτύριον τὴς ἀναστάσεως οἵ ἀπό-
στολοι τοῦ Κυρίου ᾿[ησοῦ Χριστοῦ. Καθάπερ ἐγχειρι-
, , X ΩΣ , E! εὖν΄. M ». ,
σθέντας αὐτοὺς τοῦτο δείχνυσιν * ἢ xat ὡς περὶ ὀφλή-

΄
ρετ Ἣν

a Unus [ imo A. B. C. ] ὃ

b πῶτιν ἐδίδουν, 516 unus Cc

ι &ox, εἰπὲ μοι.

IN

- 7 ^ , DU Li , ,
αὐτοῖς. Καθάπερ ἐν οἰκίᾳ πατρικὴ υἱοὶ ὁμότιμοι πάν-
ῃ - y
τες, οὕτω διέχειντο. Οὐκ ἔνι γὰρ εἰπεῖν, ὅτι ἔτρεφον
b re / Y τῇ /
μὲν τοὺς ἄλλους" ὡς ἐξ ἰδίων δὲ τρέφοντες, οὕτω διέ-
᾽ S E ' m». A 223 e € "^
χειντο. ᾿Αλλὰ τὸ θαυμαστον τοῦτό ἐστιν, ὅτι ἑαυτῶν
5 M , cy ΒΕ, e
ἀποστήσαντε- τὰ πράγματα, οὕτως ἔτρεφον, ἵνα μη-
/, - £
χέτι ὡς ἐξ ἰδίων, ἀλλ᾽ ὡς ἐκ * χοινῶν τρέφειν δοχῶσιν.
V
Ocot

τω — ,
λοῦντες ἔφερον τὰς τιμὰς τῶν πιπρασχομένων, χαὶ

δὲ χτήτορες χωρίων ἢ οἰκιῶν ὕπῆρχον, πω-
ἐτίθεσαν παρὰ τοὺς πόδας τῶν ᾿ἀποστόλων. Διεδίδοτο
δὲ ἑχάστῳ χαθότι ἄν τις χρείαν εἶχε. Πολλὴ ἣ τιμὴ,
εἴ γε μὴ εἷς χεῖρας, ἀλλὰ παρὰ τοὺς πόδας τῶν ἀπο-
στόλων ἐτίθουν. ᾿Ιωσῆς δὲ ὃ ἐπικληθεὶς Βαρνάδας ὑπὸ
τῶν ἀποστόλων, ὅ ἐστι μεθερμιηνευόμενον, υἱὸς παρα-
χλήσεως. Οὐ δοχεῖ μοι οὗτος ἐχεῖνος εἶναι ὃ μετὰ
Ματθίου ἐχεῖνος γὰρ καὶ "Imc ἐλέγετο χαὶ βαρσα-
Gc, ὕστερον δὲ ἐπεκλήθη x«i ᾿Ιοῦστος- οὗτος δὲ
Βαρνάύας, υἱὸς παραχλήσεως, ὑπὸ τῶν ἀποστόλων
ἐπωνομάσθη. Καὶ δοχεῖ μοι ἀπὸ τῆς ἀρετῆς εἰληφέναι
τὸ ὄνομα, ὡς πρὸς τοῦτο ἱχανὸς ὧν xat ἐπιτήδειος.
Λευίτης, Κύπριος τῷ γένει, ὑπάρχοντος αὐτῷ ἀγροῦ,
πωλήσας ἤνεγχε τὸ χρῆμα, χαὶ ἔθηχε παρὰ τοὺς πό-
δας τῶν ? ἀποστόλων.

^y^ ^ , , Lad "^ ^ ,
Ἐνταῦθά μοι παρατήρει, πῶς δείκνυσι τὸν νόμον
λυόμενον, xai πῶς φησι, Λευίτης ὧν, Κύπριος ἦν.
Ij M M b 5 , -
Ὅτι λοιπὸν xat μετοιχοῦντες ἐχρημάτιζον Λευῖται.
᾿Αλλ᾽ ἴδωμεν ἄνωθεν τὰ εἰρημένα. ᾿Απολυθέντες, φη-
M 3 M NOM 3 e *
ctv, ἦλθον πρὸς τοὺς ἰδίους, καὶ ἀπήγγειλαν ὅσα πρὸς
ἄεσον EIN - [4 , 5 d
αὐτοὺς oi ἀρχιερεῖς xal oi πρεσδύτεροι εἶπον. "Opa
τὸ ἄτυφον vOv ἀποστόλων, xai τὴν φιλοσοφίαν. Οὐ
περιελθόντες ἐχόμπασαν χαὶ εἶπον, πῶς ἀπεχρήσαντο
τοῖς ἱερεῦσιν, οὐδὲ ἐφιλοτιμήσαντο τῇ ἀπαγγελία,
ἀλλ᾽ ἁπλῶς ἐλθόντες, ἅπερ ἤχουσαν παρὰ τῶν πρε--
σθυτέρων, ἀπαγγέλλουσιν. ᾿Εντεῦθεν μανθάνομεν, ὅτι
- - € ἊΝ ? 2 75ςε » A e
τοῖς πειρασμοῖς ἑαυτοὺς οὐχ ἐπέῤῥιπτον, ἀλλὰ μᾶλλον
A M 2 J H » v ^Y
χαὶ τοὺς ἐπαγομένους γενναίως ἔφερον. Ἄλλος δὲ εἴ
ct y E b ΩΝ ΄ 2c , 2:- E
τις ἦν, ἴσως ἂν τῇ τοῦ πλήθους παῤῥησίᾳ θαῤῥῶν, xàv
ὑέρισε, χἂν μυρία ἐφθέγξατο δυσχερῆ. Ἀλλ᾽ οὐχ ol
" , T 5.9 d ; A i E
φιλόσοφοι οὗτοι" ἄλλ᾽ ἅπαντα ἡμέρως καὶ ἐπιειχῶς.
Οἱ δὲ ἀκούσαντες, φησὶ, δμοθυμαδὸν ἦραν φωνὴν
^ ^ , € M ΄ “". x «Ὁ co Y
πρὸς τὸν Θεόν. Ἣ χραυγὴ γέγονεν ἀπὸ ἡδονῆς xoi
διαθέσεως πολλῆς. Καὶ γὰρ ad τοιαῦται ἀνύουσιν εὖ -
χαὶ, αἵ φιλοσοφίας γέμουσαι, αἵ περὶ τοιούτων γινό-
μεναι, αἵ παρὰ τῶν τοιούτων, αἵ ἐν τοῖς τοιούτοις
χαιροῖς, a χατὰ τὸν τρόπον τοῦτον - ὡς αἵ γε ἄλλαι
βδελυχταὶ xoi ἀκάθαρτοι. Ὅρα, πῶς " οὐδὲν περιτ-
i-a 2) 1 “ 8 , 5 MN J /
τὸν, ἀλλὰ περὶ τῆς δυνάμεως αὐτοῦ διαλέγοντα: μό-

* Alii χοινῶν τρέφωτιν ὅσοι.
Ὁ Alii ἀποστόλων. πανταχοῦ παρστήρει πῶς.
b Alii οὐδὲν περιττόν φησι, οὐδὲν γρχῶδες, χαὶ (vel ἢ) μυ-

ACTA APOSTOLORUM.

E

HOMIL. ΧΙ. 105

ter. illos. Sicut in paterna domo filii omnes pari
sunt honore, sic illi affecti erant. Non licebat
enim dicere, quod alios enutrirent ; ac si ex. suis
illos nutrirent , sic affecti erant. Sed hoc est mi-
rabile, quod rebus suis sepositis, ita nutriebant,
ne ex suis , sed ex communibus ali videren-
tur. Quotquot autem possessores agrorum vel
domorum erant, vendentes afferebant pre-
tia eorum, que wvendebant. 55. Et ponebant
ante pedes apostolorum. Dividebatur autem
singulis , prout cuique opus erat. Magnus honor,
quod non in manus, sed ad pedes apostolorum
ponerent. 36. Joseph autem , qui cognominatus

est Barnabas ab apostolis , quod. est interpre-

tatum , filius consolationis. Non videtur mihi
hic ille esse, qui cum Matthia : ille namque Joseph
vocabatur Barsabas, postea vero cognominatus
est Justus ; hie vero. Barnabas, filius consolatio-
nis, ab apostolis cognominatus est : videturque
mihi a virtute nomen accepisse, ac si ad eam
rem esset aptus et idoneus. ZLevites, Cyprius
genere, 91. cum haberet agrum , vendidit
eum , et attulit pretium , et posuit ante pedes
apostolorum.

2. Hic mihi observes velim, quomodo ostendat
solutam legem, et cur dicit : Levites, Cyprius
genere. Quia demum mutata patria, Levitze vo-
cabantur. Sed superius dicta repetamus. Dimissi,
inquit, venerunt ad suos, et annuntiaverunt
quecumque ad eos principes sacerdotum et se-
niores dixissent. Vide quam a fastu alieni sint
apostoli, et quam philosophi. Non circumeuntes
sese venditant nec dicunt, quo pacto sacerdotes
confutarint; neque narrando vanam gloriam ca-
ptarunt; sed venientes ea, quz a senioribus audie-
rant, simpliciter denuntiant. Hinc discimus ipsos
non sese in tentationes injecisse; sed eas, quz in-
ferebantur, fortiter tulisse. Alius. vero, quisquis
fuisset, forte multitudine fretus, contumelias
etiam protulisset, ac sexcenta gravia loquutus
esset. At non hi philosophi; sed omnia mansuete
et benigne. Qui cum audissent, inquit, unani-
miter vocem levaverunt ad Deum. Clamor fa-
ctus est ex voluptate et magno affectu. Tales nam-
que preces prosunt, quz philosophia plena sunt,
de talibus, a talibus, tali tempore et modo emissz ;
sicut alie abominabiles sunt et immunda. Vide,
quomodo nihil superfluum , sed de virtute tan-

ass, ὁλλά, IVihil superfluum, nihil anile vel fabulo-

sum, sed.

Apostoli
quam ifa-
stu aliem.,

106 $. JOANNIS CHRYSOST.

tum ipsius loquantur : imo etiam. quemadmodum
Christus dicebat Judzis, Si autern ego in Spiritu
Dei loquor; Ma et ipsi dicunt, Per Spiritum
sanctum. Ecce etiam Servator 1n Spiritu loquitur.
Quid vero dicant , audi. Domine Deus, qui per b
os David pueri tui dixisti, Quare fremuerunt
gentes. Mos enim est Scripture de uno ut de
pluribus loqui. Hoc vero significare volunt : Non
ipsi valuerunt, sed tu totum permisisti et ad finem
deduxisti, qui sagax es et sapiens, atque ipsis
inimicis ad voluntatem. uteris. Nam hic de illius
sagacitate et sapientia loquuntur, ostenduntque
illos, utpote inimicos ei hostes, ex sanguinario
proposito convenisse : faciebant autem ea , quz tu
volebas, Quique manus tua et consilium tuum
decreverunt fieri. Quid. est, Manus tua? Hic
mihi videtur manum vocare potentiam et consi- E
lium. Sufficit, inquit, te velle; nullus enim. po-
tentia predefinit. Hlud. ergo, Quecumque ma-
nus tua; id est , Quaecumque precepisti. Vel hoc
igitur dicit, vel quod manu operatus sit. Sicut
ergo tunc vana meditati sunt, sic etiam nunc ut
vana illi meditentur facito. Et da servis tuis; id
est, Ne min: eorum opere compleantur. Hac
porro dicebant, non detrectantes durum quidpiam 95
paü, sed pro przdicatione petunt. Non enim di-
cunt, Érue nos a periculis; sed quid? Et da ser-
vis tuis cum omni fiducia loqui verbum tuum.
Qui ergo illa in finem deduxisti, et hec. deduc.
Quem unxisti, inquit. Vide, quomodo etiam in
precibus passionem distinguunt, et omnia ad ipsum
referunt, ipsumque fiduciz auctorem esse dicunt.
Viden', quomodo omnia propter Deum petant, et
nihil ad gloriam suam? Quod ergo suum est pro-
mittunt, quod nempe non deterrendi sint ; signa
vero petunt. Zn eo quod, inquiunt, manum tuam
cxtendas ad. sanitates et signa et prodigia fie-
ri. Bene : nam absque illis, etiamsi immensam B
przetulissent alacritatem, frustra omnia fecissent.
Aunuit eorum petitioni, et palam fecit locum con-
cutiendo, se illorum precibus adesse. Et cum
orassent, inquit, zotus est locus. Quod autem ea
de causa factum sit, audi prophetam dicentem :

3. Qui respicit terram, et facit eam tremere; e
rursum, 24 facie Domini mota est terra, a fa-

cie Dei Jacob. Hoc vero facit Deus , et ut ma-
jorem metum incutiat, et ut fiduciam illis indat
post illas minas, et ut ad majorem dicendi liber-
tatem acuat. Quia enim initium erat, et sensibili

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

voy * iiQXov. δὲ χαθάπερ ὃ Χριστὸς ἔλεγε τοῖς Ἰου-
δαίοις, Εἰ δὲ ἐγὼ ἐν Πνεύματι Θεοῦ εν οὕτω
χαὶ αὐτοί φασεν Διὰ (NS CM ἁγίου. Ἰδοὺ xoi ὃ
Σωτὴρ ἐν Πνεύ φθέγγεται. Τί δὲ ἔστιν, ὃ χαὶ
λέγουσιν, ἄχους. AGERE ὃ Θεὸς ὃ ὃ διὰ στόματος Δα-
Ἔθος
πολλῶν λέει Ὃ
οὖν λέγουσι, τοῦτό ἐστιν οὐχ αὐτοὶ ἴσχυσαν, ἀλλὰ σὺ
τὸ πᾶν, ὃ “

υἱὸ παιδός σου das Ἵνα «t ἐφρύαξ αν ἔδνη:
γὰρ τῇ Γραφῇ as ἑνὸς ὡς s

ἐπιτρέψας xa εἰς πέρας ἀγαγὼν, εἰργάσω,
€ Dt a^ M M € TEN f - 5 * nv ,
ὃ εὐμήχανος xat σοφὸς, ὃ τοῖς ἐχθροῖς εἰς τὸ βούλημά
σου χρησάμενος. "EvcaüUx γὰρ ταῦτα περὶ τῆς εὐμη-
χανίας χαὶ σοφίας αὐτοῦ διαλέγονται, δηλοῦντες, ὅτι
αὐτοὶ μὲν συνῆλθον ἁ ὡς ἐχθροὶ ς φονιχῇ προαιρέσει , χαὶ
ὡς ἐναντιούμενοι " ἐποίουν δὲ, ἃ σὺ ὅμως ἐδούλου
c Jg 7 Xe , ,

ποιῆσαι, Oca ἣ χείρ cou xot ἣ βουλή cou προώρισε
γενέσθαι. Τί ἐ ἕστο 'H χείρ σου ; ᾿Ενταῦθαά μοι δοχεῖ
χεῖρα λέγειν τὴν δύναμιν. χαὶ βωμλαν. Ἀρκεῖ, φησὶ,

βουληθῆναί σε μόνον" οὐδεὶς γὰρ δυνάμει προορίζει.

Τὸ οὖν, Ὅσα ἣ χείρ σου, τοῦτό ἐστιν, ὅσα διέταξας.

ττεν
ττεν

Ἢ τοίνυν τοῦτο λέγει, ἡ ὃ ὅτι τῇ χερὶ. διέπρ
Ὥσπερ οὖν τότε χενὰ E οὕτω χαὶ νῦν,
τῆσαι αὐτοὺς ποίησον. Καὶ δὸς τοῖς

M
δούλοις σου * τουτέστι, μιὴ eic e ἔλθοιεν αἵ ἀπει-

φησὶ, χενὰ μελε

λαὶ αὐτῶν. Ταῦτα δὲ ἔ sm οὐχ αὐτοὶ παραιτούμενο!
^ /, 2*4 45
δυσχερές vt παθεῖν, ἀλλ᾽ ὑπὲ p. τοῦ χηρύγματος. Οὐ

Hi * * ,
À γὰρ εἶπον, xai ἐξελοῦ τῶν χινδύνων fiuc" ἀλλὰ τί;

- , D 4

Καὶ δὸς τοῖς δούλοις cou μετὰ παῤῥησίας πάσης λα-
ε Es year » ΄ E ^

λεῖν τὸν λόγον σου. Ὃ οὖν ἐχεῖνα εἰς τέλος ἀγαγὼν,
M M ΕΣ ^ Y , a c

xxi ταῦτα ἄγαγε. Ὃν ἔχρισας, φησίν. “Ὅρα, πῶς

M c— m τ , M ' το

χαὶ ἐν τῇ εὐχῇ Dupppat τὸ πάθος, xal τὸ πᾶν εἰς. αὖ-

τὸν ἀνατιθέασι, χαὶ τῆς τ ὙΠ) αὐτὸν αἴτιον εἶναι

λέγουσιν. Εἶδες, πῶς πάντα διὰ τὸν Θεὸν αἰτοῦσι,

,ὔ
οὐδὲ φιλοτιμίαν; Τὸ μὲν

M 5 NY 5 E NF
xai οὐδὲν eic οἰχείαν δόξαν
οὖν αὐτῶν ἐπαγγέλλονται, ὅτι o0 καταπλαγήσονται"
"Ev τῷ τὴν χεῖρά σου,

τ

v ^Y 6
ἀξιοῦσι ὃὲ σημεῖα γενέσθαι.
, E M - Mi ,
φησὶν, ἐχτείνειν eic ἴασιν, xo σημεῖα xoi τέρ
m M M , ?
νεσθαι. Καλῶς ^ χωρὶς γὰρ τούτων, si

e , - ,
ξαντο προθυμίαν, εἶχ πάντα ἐποίουν. *"Eméveucsv

,
τα ΕΣ
μυρίαν ἐπεδεί--

5 « e WI LV ewe Tr 2 1 í
αὐτῶν τῇ δεήσει, χαὶ δῆλον τοῦτο ἐποίησε σείσας
^ , : ci A AT Ἂς ὙΒ - LA m »
τὸν τόπον, ὅτι pum ταῖς εὐχαῖς αὐτῶν. Δεηθέντων
NOT , C, ^Y
αλεύθη ὃ τόπος. Ὅτι δὲ

ΑΙ :
γὰρ αὐτῶν, φησὶ, ἐσ
-- ᾿Ξ ὌΝ» , ,
τοῦτο ἐγένετο, ἄχουε τοῦ προφήτου ATQNE
^ ΩΝ ^ -- AA
βλέπων ἐπὶ τὴν γῆν. χαὶ ποιῶν αὐτὴν τρέμειν χαὶ
f iV» i SS

͵ ΄ L , -“ P

πάλιν, ᾿Απὸ προσώπου Κυρίου ἐσαλεύθη $ γῆ, ἀπὸ
τω ον , -— NY ^

προσώπου τοὺ Θεοῦ ᾿Ἰαχώρ. Ποιεῖ δὲ

, M 5 , :
xat διὰ φόδον μείζονα, xat εἴς ke Es αὕτους ἐνάγων

,
μετὰ τὰς ἀπειλὰς ἐχείνας ; χαὶ εἰς παῤῥησίαν πλείονα
9 ,
ἀλείφων. Ἐπεὶ γὰρ ἀρχὴ ἦν, x«i αἰσθητοῦ ἐδέοντο

εἰ b πρὸς τὲ στευθῶνα! αὖτο .1Ξ ἮΝ Uca
gu. etos προς τὸ πιστευνὴν qu τοὺς, μετα οἐ ταὺυτ

7, δῖος idem Codex
τὸ πεισθῆναι αὐτοὺς, non male. (Sic

ἃ ἐπένευσε γοῦν αὐτῶ

b Codex unus πρὸς

ΙΝ ACTA APOSTOLORUM. HOMIL. XI. 107

οὐδαμοῦ τοῦτο γίνεται: πολλῆς οὕτω παραχλήσεως C signo opus habebant ut persuaderentur ; post haec

ἔτυχον ἀπὸ τῆς εὐχῆς. Εἰκότως δὲ καὶ σημείων χάριν — autem id numquam accidit :ita multam ex oratione — Signa re-
τ 5 P - E z : . - surreciio-

αἰτοῦσιν " οὐδαμόθεν ἄλλοθεν εἴχον γὰρ ἐπιδεῖξαι, ὅτι — consolationem sunt assequuti. Jure autem signo- jo, ui.

ἀνέστη, ἀλλ᾽ ἢ ἀπὸ τῶν σημείων. Ὥστε οὐ τὴν ἀσφά- — rum gratiam petunt; non alio enim modo osten- bant.

λειαν ἐζήτουν τὴν αὐτῶν μόνον, ἀλλὰ * [xol] τὸ μὴ
à γυνθῆναι. ἀλλὰ τὸ ἐν ὀδησία φθέγγεσθαι
χαταισχυνθῆναι, ἀλλὰ τὸ ἐν παῤῥησίᾳ φθέγγεσθαι.
Rl , ES /,
᾿Εσαλεύθη ὃ pnr xal αὐτοὺς μᾶλλον ἐστερέωσε.
Τοῦτο δὲ
2j NA 5 τὖὭ 3 ἢ ANY m
σχέψεως xa προνοίας, νυνὶ δὲ ὀργῆς. Emi δὲ τοῦ σω-

, ^ X WX 5
ποτὲ μὲν ὀργῆς ἐστι δεῖγμα, ποτὲ δὲ ἐπι-
: Z ii
τηρίου πάθους ξένως καὶ παρὰ φύσιν γέγονε: 1 Καὶ γὰρ
τότε πᾶσα ἐσαλεύθη ἣ γῆ. Καὶ αὐτὸς δὲ 6 Σωτὴρ
ΝΑ P4 Α M δὴ M ᾿ δὴ
er Τότε ἔσονται λιμοὶ xoà λοιμοὶ, xat σεισμοὶ

[aL

χατὰ τόπους. Ἄλλως δὲ xo ὀργῆς τῆς xav ἐχείνων
ἦν" τούτους γὰρ Πνεύματος ἐνέπλησεν. Ὅρα, καὶ οἱ
ἀπόστολοι μετὰ τὴν εὐχὴν Πνεύματος πληροῦνται.
n x 7 , ΕΣ 2 / ΕἸ /,

Καὶ χάρις μεγάλη ἦν, φησὶν, ἐπὶ πάντας αὐτούς"
»N εἶ DNE c 5 Ρ - € D d

οὐδὲ γὰρ ἐνδεής τις ὑπῆρχεν ἐν αὐτοῖς. Op&c, ὅτι
πολλὴ τοὺ πράγματος ἣ δύναμις, ὅπου γε Xo ἐχεῖ
ἧς
παραινῶν πᾶσι τὴν τῶν χρη-

ταύτης ἔδει.. Αὕτη γὰρ 4 ὑπόθεσις τῶν dy,
xa δεύτερον μέμνηται,
μάτων “ ὑπεροψίαν * ἀνωτέρω μὲν λέγων, ὅτι Οὐδὲ εἷς
ἔλεγεν ἴδιον εἶναι * ἐνταῦθα
ἐ, ὅτι Οὐχ ἐνδεής τις ὑπῆρχεν ἐ ἐν αὐτοῖς.

τι τῶν ὑπαρχόντων αὐτῷ

Ὅτι γὰρ οὐ τῶν σημείων ἦν τὸ γινόμενον μόνον,
ἀλλὰ xoi τῆς αὐτῶν προαιρέσεως, δηλοῖ $t Σάπ-
φειρα χαὶ ὃ Ἀνανίας. Οὐ λόγῳ δὲ, ἀλλὰ χαὶ δυνάμει
τὸ μαρτύριον τὴς ἀναστάσεως ξἐδείχνυσαν * χαθάπερ

A τ , 2 UY N , , , 5 -
xa Παῦλος λέγει" Καὶ τὸ χήρυγμά μου οὐχ ἐν πειθοῖς
ἀνθρωπίνης σοφίας λόγοις, ἀλλ᾽ ἐν ἀποδείξει Πνεύ--

NUN , M EJ € ^ ^ , 5» à
ματος xai δυνάμεως. Καὶ οὐχ ἁπλῶς δυνάμει, ἀλλὰ,
"Leva δυνάμει. Koo M S Χά EE AP
μεγάλη δυνάμει. Καλῶς δὲ εἰπε, Χάρις ἦν ἐπὶ πάν

1 - 1 , [Jj JUNE UE: NUS
τας. Διὰ τοῦτο γὰρ ἣ χάρις, ὅτι οὐδεὶς ἦν ἐνδεής -
τουτέ ἐστιν; ἀπὸ τῆς 7 one το τῶν ἐπιδιδόν--

57

τῶν οὐδεὶς ἦν ἐνδεής. Οὐ γὰρ μέρει μὲν ἐοιόοσαν,

^

»*»^* ν᾽
ς tota O&.

ἘΠῚ 2 , 2 / 2T, ἀν. 5 7,
Lom ἀνωμαλίαν ἐχ μέσου ἐρηγδγον, xat ἐν ἀφθονίᾳ

, NV 5 , 5^ ΄ Ai €
μέρει ὃε ἐταμιεύοντο᾽ OUOE πᾶντα μέν, ὦ

ἔζων πολλὴ xal μετὰ guine δὲ τῆς τιμῆς τοῦτο

, 5 / "om
ποίουν. Οὐδὲ γὰρ εἰς τὰς χεῖρας ἐτόλμων ὁοῦναι,

τετυφωμένως παρεῖχον, ἀλλὰ παρὰ τοὺς πόδας

quoque À.; πισθῆναι. 1. €. πεισθῆναι C: Omnino unum
Codicem cum dicit Monif., addendi fere ubique duo
alteri, ejusdem illi familie, A. C , quamquam ipse
Montf. plerisque in locis non nisi Codicem B. inspexisse
videtur. Representavimus autem in h. 1. lectionem
Cod. D. Ceteri ἐπειδὴ ἀρχή... γίνεται. πολλῆς τῆς παρα-
χλήσεως. lufra D. δεῖξαι pro ἐπιδεῖξαι.

ς ως cum absit a Codd. nostris, uncis inclusimus.]
τότε e D. et E e A. B. C. xal γὰρ

ταυρώθη,, ἐσαλεύθη ἡἣ γῆ. Pergit (God. ἢ... ἡ γῆ;
ὥσπττε πανταχοῦ γνωσθῆναι τοῦ σταυρωθέντος τὴν Mein
χαὶ ὅτι Üzüs παθὼν, ἀλλ᾽ οὐχ ἁπλῶς ἄνθρωπος ἄλλως δὲ,

ὅτε ἐσ

dere poterant ipsum resurrexisse, nisi ex signis.
Itaque non suam solum quzrebant securitatem ;
verum etiam ne confunderentur, sed libere loque-
rentur. Motus est locus, et illos magis firmavit.
Hoc autem, modo signum irz est, modo visitatio-
nis et providentie , nunc. autem. irz. In passione
vero Servatoris stupendo modo et prater naturam
factum est. Etenim. omnis terra commota est. Et

ipse quoque Servator dicebat : Tunc erunt fames Mau. 24.

et pestilenti et terre motus per loca. Alioquin 7
vero irz contra illos signum erat : hos enim Spi-
ritu replevit. Vide, et apostoli post orationem Spi-
ritu replentur. Et gratia magna, inquit, erat in
omnibus illis : neque enim quisquam egens erat
inter illos. Viden' quanta sit Spiritus virtus, ubi
scilicet illa opus erat? Hac est enim bonorum
causa, quam secundo memorat, adhortans omnes
ad pecuniarum contemtum ; superius dicens : /Vec
quisquam eorum quc possidebat, aliquid suum
esse dicebat; hic vero : /Vec quisquam. egens
erat inter illos.

5. Quod autem non ex signis tantum, sed
etiam ex illorum proposito id factum fuerit , pa-
lam faciunt Sapphira et Ananias. Non autem verbo
tantum, sed etiam virtute testimonium resurre-

ctionis exhibuerunt, ut et Paulus ait : Et predi- 1.

catio mea non in persuasibilibus humane sa-
pientie verbis, sed. in ostensione Spiritus et
virtutis. Nec simpliciter virtute, sed, virtute
magna. Et bene dicit, Gratia erat in omnibus.
Ideo namque gratia, quia nullus erat egens ; id
est, ex dantium alacritate nullus egenus erat. Ne-
que enim partem largiebantur, partem reconde-
bant: neque omnia dabant, sed quasi propria.
Inequalitatem. de medio tollebant, et in abun-
dantia multa vivebant : multoque cum honore hoc
εἰ χαὶ ὀργῆς ücbyuz , ἀλλὰ τῆς κατ᾽ ἐκ. ἦν τούτους δὲ xai
πνεύματος ἐνέπλησεν. ἄρα χαὶ οἱ ἀπ... πληροῦνται. χαὶ με
γάλη, φησὶ, δυνάμει ἀπεδίδουν τὸ μαρτύριον. χάρις τε ἣν ἐπὶ
T. αὐτοὺς... αὐτοῖς. ὁρᾷς ὅση τοῦ mp. à δύναμις. Eadem
reddidit Erasmus.]

« Cod, unus ὑπεροψίαν, οὐδὲ εἷς γὰρ, φησὶ, τὶ τῶν ὑπαρ-
χόντων αὐτῷ, ἔλεγεν.

f Idem Σάμφειρα hic et alibi.

8 [ἀπεδίδοσαν D. ]

* [ D. οὕτω τὴν ἀν, ἐκ τοῦ μ. ἐξέδαλον. Et infra ἔπρατ-
τον pro ἐποίουν.

tus populi yultis esse Christianos? vultisne esse centum mil-

108
faciebant. Neque in manibus tradere audebant,
neque cum fastu largiebantur; sed ad. pedes affe-
rebant, et illos dispensatores esse sinebant, domi-
nosque reddebant; ut quasi ex communibus dein-
ceps insumerentur, non quasi ex propriis. Hinc
autem fiebat, ut non vana glori extollerentur.
Hoc si nunc quoque fieret, cum majore viveremus
voluptate et divites et pauperes : nec majorem
pauperibus, quam divitibus hoc voluptatem af-
ferret. Et si placet, hoc sermone describamus, et
hine voluptatem decerpamus, quando operibus
non vultis. Maxime autem ex illis manifestum est,
qui tunc facta sunt; quia vendentes non egeni
fiebant, sed et pauperes divites reddebant. Cate-
rum hoc nunc sermone describamus : omnes sua
omnia vendant et in medium afferant, sermone
dico: nemo turbetur neque dives, neque pauper.
Quantum putas auri collectum iri? Ego sane con-
jicio (neque enim id certo dici potest), si singuli et
singule suas omnes hic pecunias evacuarent, si
agros, possessiones, domos traderent (servos non
dixerim, neque enim tunc erant, sed fortasse li-
beros dimittebant); forsan decies centena millia
librarum auri congregarentur; imo et bis terve

S. JOANNIS CHRYSOST.

C

Constanti- amplius. Dic enim mihi , civitas nostra quantum

promiscuorum hominum numerum continet ? quot

le? quantus numerus gentilium et Judzorum?
quot millia auri congregarentur? quantus vero est
pauperum numerus ? Non puto esse supra quinqua-
ginta millia. Hos vero quotidie alere, quanta copia
foret? Certe communicibo et communi mensa ipsis
apposita, non tantam puto impensam fore. Quid er-
go, inquies, facturi essemus insumtis opibus? Tune
putas posse umquam insumi? annon millies abun-
dantior gratia Dei esset ? annon largiter gratia Dei
effunderetur? Quid vero? annon terram efficeremus
cxlum? Si id in tribus millibus et quinque millibus
ita refulsit, et nullus eorum depaupertateconquestus
est, quanto magis in tanta multitudine? quis etiam
externorum non aliquid adjiceret? Ut autem osten-
dam, sic distractas opes magis ex pendi, et pauper-
tatis causam esse : sit domus, ubi sint pueri decem
et uxor et vir; et illa quidem lanificio incumbat,
ille vero de foris proventus afferat : dic mihi, an
illi in eommuni viventes et in una domo, an A

^ Morel. 5 τοὺς πλουσίους τοῦτο. Melius alii $ τοῖς πλου-
σίοις. [Mox D. ἐπειδὴ τοῖς &pyois.]

» [ D. xat κυρίους τῶν ἑαυτῶν ἔπετρ. yv]-

c Unus Cod. μυριάδες ἂν χρυσίου.

Δ Alit τὸ διεσπασμένον. Que de pauperibus Constan-

9^

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

ἔφερον, xol αὐτοὺς οἰκονόμους ἠφίεσαν γίνεσθαι, xoi

Δ ΕῚ , c € 5 em ^ EI ,
κυρίους ἐποίουν, ἵνα ὡς ἐχ χοινῶν λοιπὸν ἀναλίσχη-
ται, ἀλλὰ μὴ ὡς ἐξ ἰδίων. Τοῦτο χαὶ πρὸς τὸ μὴ χε-
νοδοξεῖν αὐτοὺς συνεδάλλετο. Τοῦτο si χαὶ νῦν γέ-
γονε, μετὰ πλείονος ἂν τῆς ἣἥδονῆς ἐδιώσαμεν, καὶ
πλούσιοι xo πένητες. Οὐ τοῖς πένησι δὲ μᾶλλον, "ἢ
τοῖς πλουσίοις τοῦτο ἔφερεν ἂν τὴν ἡδονήν. Καὶ εἰ
βούλει, τέως ὑπογράψωμεν αὐτὸ τῷ λόγῳ, καὶ ταύ

» τέως ὑπογράψωμεν Ὁ λόγῳ; xo ταύτη
καρπωσώμεθα τὴν ἡδονὴν, ἐπειδὴ ἐν ἔργοις οὐ βού-
λεσθε. Μάλιστα μὲν γὰρ χαὶ ἐξ ἐχείνων δῆλον τῶν
τότε
ἀλλὰ

-᾿ -Ο cT , M ,
xai νῦν ὑπογράψωμεν τοῦτο τῷ λόγῳ. xo πάντες τὰ
Y Y V à ΔΝ

γενομένων, ὅτι πωλοῦντες οὐκ ἦσαν ἐνδεεῖς,
, i
xa τοὺς πένητας πλουσίους ἐποίουν. Πλὴν ἀλλὰ

αὐτῶν πωλείτωσαν πάντα, χαὶ φε ρέτωσαν εἰς μέσον,
τῷ λόγῳ λέγω: μηδεὶς θορυδείσθω, μήτε πλούσιος,
μήτε πένης. Πόσον οἴει γρυσίον συνάγεσθαι: Exo
Ut ξνῆς. σ € X. 8 G Í 3 “Ὕ
γάζ ( o0 và δὴ M ἀχροιθείας ὃ M L2
στοχάζομαι (οὗ γὰρ δὴ μετὰ ἀχριδείας δυνατὸν ci-
πεῖν), ὅτι εἰ πάντες χαὶ πᾶσαι τὰ αὐτῶν ἐνταῦθα
ἐχένωσαν χρήματα, χαὶ χωρία καὶ χτήματα χαὶ οἷ-
, E] L3 LEM JO À ^ x , t iE 5^
χίας ἄπεόοντο ( ἀνδράποδα γὰρ οὐχ ἂν εἴποιμι" οὐδὲ
Y , - Ψ b233? 2 / » 9...
γὰρ τότε τοῦτο ἦν, " ἀλλ᾽ ἐλευθέρους ἴσως ἐπέτρεπον
γίνεσθαι)" τάχα ἂν ἑκατὸν μυριάδες λιτρῶν χρυσίου
, ev Y Α M K A τ
συνήχθησαν" μᾶλλον δὲ xai δὶς xol τρὶς τοσαῦτα.
ἰπὲ γάρ μοι, ἣ πόλις ἡμῖν εἰς πόσον μιγάδων ἄρι-
θμὸν νῦν τελεῖ; πόσους βούλεσθε εἶναι Χριστιανούς:
βούλεσθε δέκα μυριάδας, τὸ δὲ ἄλλο “Ἑλλήνων xol
᾿Ιουδαίων ; πόσαι “μυριάδες χρυσίου συνελέγησαν:
, 3 c5 ZA / 2 zl /
πόσος δὲ ἀριθμός ἐστι πενήτων; Οὐχ οἶμα!: πλέον
I7 ΄ , NY 5 COPA AT d c /
μυριάδων πέντε. Τούτους δὴ χαθ’ ἑκάστην ἡμέραν
τρέφεσθαι, πόση ἀφθενία ἦν; Μᾶλλον δὲ χοινῆς τῆς
τροφῆς γινομένης, καὶ συσσίτων ὄντων; οὐδὲ πολλῆς ἂν
ἐδέησε δαπάνης. Τί οὖν, φησὶν, ἐμέλλομεν ποιεῖν μετὸ
δέησε δαπάνης. Τί οὖν, φησὶν, ἐμέλλομε εἴν μετὰ
τὸ ἀναλωθῆναι; Σὺ οἴει δυνηθῆναι ἀναλωθῆναί ποτε;
3 hj ^ , - M , , 5
οὗ γὰρ ἂν μυριοπλασίων ἣ τοῦ Θεοῦ χάρις γέγονε ; οὐ
M 7 ^ € m— m , "a , / N/
γὰρ πλουσίως ἂν ἣ τοῦ Θεοῦ χάρις ἐξεχύθη; Τί δέ;

i». ἂν οὐσονὸν δποτή vc» γῆν. Εν τν9 vasv f
οὐχ ἂν οὐρανὸν ἐποιήσαμεν τὴν γὴν; Et ἐνθα τρισχι

΄

M L4 ^ ,
)tot xai πενταχισχίλιοι, τοῦτο γενόμενον οὕτως
7

Y c
ἔλαμψε, καὶ οὐδεὶς αὐτῶν T ἡτιάσατο, πόσῳ
c , , E! -
μᾶλλον ἐν τοσούτῳ πλήθει: οὖχ ἂν xol τῶν

y Jg Y Tr σ“
ἔξωθεν ἐπέδωχεν ; “ἵνα δὲ δείξω, ὅτι ἅ τὸ διεσπάσθαι,

τ bi M , Ν Y ,
τοῦτο δαπανηρὸν xai πεένιας ποιητιχὸν, ἔστω οἰχία,

» NON 1 A E eA AME à 3

ἔνθα παιδία δέχα χαὶ γυνὴ xo ἀνὴρ, καὶ ἣ μὲν ἐριουρ--
, Tox f) a ES LJ " 2. X δή

γείτω, ὃ δὲ ἔξωθεν φερέτω προσόδους - εἰπὲ δή uot,
T c , N »

οὗτοι χοινὴ σιτούμενοι, χαὶ μίαν ἔχοντες oixíav,
^ , , S

πλείονα ἂν ἀναλίσχοιεν, ἢ διασπασθέντες: Εὔδηλον,

ὅτι διασπασθέντες. Εἰ γὰρ μέλλοιεν διεσπάσθαι τὰ

tinopolitanis alendis hic dicuntur, similia sunt iis
qua de pauperibus Antiochenis supra dixerat Homi-
lia LXVI. in Matthaeum , Tomo 7. Ubi advertas longe
majorem fuisse pauperum numerum Constantinopoli ,
quam Antiochia.

IN ACTA

δέχα παιδία, δέχα χαὶ οἰκημάτων χρεία, δέκα τραπε-
ζῶν, δέκα ὑπηρετῶν, καὶ τὴς ἄλλης προσόδου τοσαύ-
της. Τί δὲ, ἔνθα δούλων πλῆθός ἐστιν ; οὐχὶ διὰ τοῦτο
πάντες μίαν ἔχουσι τράπεζαν, ὥστε μὴ πολλὴν γενέ-
σθαι τὴν δαπάνην ; Ἢ γὰρ διαίρεσις ἀεὶ ἐλάττωσιν ἐμ.-
ποιεῖ, ἣ δὲ ὁμόνοια xoi συμφωνία αὔξησιν. Οὕτως οἵ
ἐν τοῖς μοναστηρίοις ζῶσι νῦν, ὥσπερ ποτὲ οἵ πιστοί.
Τίς ἂν ἀπέθανεν οὖν ἀπὸ λιμοῦ ; τίς δὲ οὐ διετράφη
μετὰ ἀφθονίας πολλῆς; Νῦν μὲν οὖν τοῦτο δεδοίχασιν
ἄνθρωποι μᾶλλον, ἢ εἰς πέλαγος ἐμπεσεῖν ἄπλετον χαὶ
ἄπειρον. Ei δὲ πεῖραν ἐποιησάμεθα τούτου, τότε ἂν
χατετολμήσαμεν τοῦ πράγματος. Πόσην οἴει χαὶ χά-
pw εἶναι ; Εἰ γὰρ τότε, ὅτε οὐδεὶς ἦν πιστὸς, ἀλλὰ
τρισχίλιοι καὶ πενταχισχίλιοι μόνον * ὅτε πάντες οἵ
τῆς οἰχουμένης ἦσαν ἐχθροί: ὅτε οὐδαμόθεν προσε-
δόχων "παραμυθίαν, οὕτω δὴ κατετόλμησαν τοῦ πρά-
ματος" πόσῳ μᾶλλον νῦν τοῦτο ἂν ἐγένετο, ἔνθα τῇ
τοῦ Θεοῦ χάριτι πανταχοῦ τῆς οἰκουμένης πιστοί: τίς
δ᾽ ἂν ἔμενεν “Ἕλλην λοιπόν; Οὐδένα ἔγωγε ἡγοῦμαι"
οὕτως ἂν πάντας ἐπεσπασάμεθα, χαὶ εἱλχύσαμεν πρὸς
ἡμᾶς αὐτούς. Πλὴν ἀλλ᾽ ἐὰν 600 " ταύτῃ προδαίνω-
μεν, πιστεύω τῷ Θεῷ, ὅτι xoi τοῦτο ἔσται. Πείσθητέ
μοι μόνον, Xo χατὰ τάξιν χκατορθώσομεν τὰ πράγμα-
τα΄ xui ἂν ὃ Θεὸς ζωὴν δῷ, πιστεύω, ὅτι ταχέως
εἰς ταύτην ἡμᾶς ἄξομεν τὴν πολιτείαν.

Τέως τὸν νόμον τὸν περὶ τοῦ ὅρκου χατορθώσατε,
X , M € IY ' A ,
χαὶ βεδαιώσατε" xoi ὃ φυλάξας τὸν μὴ φυλάξαντα
Now , NN , M is» ,
δῆλον ποιείτω, xo ἐγκαλείτω λοιπὸν, καὶ ἐπιτιμάτω
τ ὁ ὡς τὰ τῷ M τὴ 5 bis, Zw E2E
σφοδρῶς. Ἢ γὰρ προθεσμία ἐγγὺς, P xo ἐξέτασιν
, D /
ποιήσω τοῦ πράγματος, xoi τὸν ἁλόντα ἀφορίσω xal
» |f 34 * S , , ce c ἥκω
ἀπείρξω. ᾿Αλλὰ μηδένα γένοιτο τοιοῦτον εὑρεθῆναι
, - zi M , δ 9 , ' , '
παρ᾽ ἡμῖν, ἀλλὰ πάντας μετὰ ἀχριύείας τὸ σύνθημα τὸ
^ τ Y / EE /
πνευματικὸν τοῦτο φυλάξαι. Καθάπερ οὖν ἐν πολέμῳ
» cs , d 5 - δ τα /
ἀπὸ τοῦ συνθήματος οἵ τε οἰχεῖοι xo ἀλλότριοι γνω-
Li er ^ ' e 7 M ^ M τ
ρίζονται * οὕτω δὴ xat νῦν γινέσθω. Καὶ γὰρ xol νῦν
3 , E] M e Χ 5^5 x , ,
ἐν πολέμῳ ἐσμὲν, ἵνα χαὶ τοὺς ἀδελφοὺς ἐπιγινώσχω-
M E] / Y , 5 2 N DJ -
μεν τοὺς οἰχείους. “Ὅσον γάρ ἐστιν ἀγαθὸν τοῦτο fjutv
* N , 2 e Ane e 2
εἶναι τὸ γνώρισμα, καὶ ἐνταῦθα xal ἐπὶ τῆς ἀλλο-
, i T7 c ci Y M M € c5 δύλ
τρίας;: οἷον τοῦτο ὅπλον χατὰ τῆς τοῦ ^ διαδόλου μη-
aves Στόμα γὰρ οὐχ εἰδὸς ὀμνύειν, ταχέως xal τὸν
Θεὸν ἐν εὐχαῖς ἐπισπάσεται, χαὶ τὸν διάδολον πλήξει
, ^ , , ΡῚ 5^* 5 , τ τ /
xatglav πληγήν * στόμα οὐχ εἰδὸς ὀμνύειν,οὐδὲ δόρί-
» Z 5 5 Z PY e , τ Ὁ
ζειν εἴσεται. Καθάπερ ἐξ οἰχίας τινὸς, οὕτως ἀπὸ τῆς
" , * YT) 6 τ ι L y*
γλώττης τὸ πὺρ ἔχόαλε τοῦτο, xci παρέλχυσον ἔξω.
Δὸς αὐτῇ μικρὸν ἀναπνεῦσαι" τὸ ἕλχος ἀσθενέστερον
ποίησον. Ναὶ παραχαλῶ, ἵνα ὑμῖν καὶ ἕτερόν τι ἐχδῶ
Y m
μάθημα * οὕπω γὰρ τούτου χατωρθωμένου, οὐ τολμῶ
ἐπὶ ἕτερόν τι ἐλθεῖν. "Γοὔτο μετὰ ἀχριδείας ὑμῖν κα-

? Codex unus παραμυθίαν τοσοῦτον χατετόλμησαν,͵
* [ 22575 omissum in D.]

APOSTOLORUM.

B

D

E

HOMIL. XI.

I09
dispersi plus impendant? Palam est quod dispersi.
Nam si dispergantur decem filii, decem domibus
erit opus, decem mensis, decem famulis, cztero-
que similiter proventu. Quid vero, ubi servorum
est multitudo? nonne ideo omnes eamdem mensam
habent, ne major fiat impensa? Nam divisio sem-
per imminutionem parit; concordia et consensus,
augmentum. Sic in monasteriis nunc vivitur, ut
olim fideles vivebant. Quis fame mortuus est?
quis non copioso cibo pastus est? Nunc tamen hoc
magis timent homines, quam in pelagus immen-
sum incidere. Si autem. hujus rei periculum fe-
cissemus , rem audacter aggrederemur. Quantam
putas illam esse gratiam? S1 enim tunc, cum nul-
lus pene esset fidelis, sed. solum tria et quinque
millia; cum omnes, qui in mundo erant, hostes
essent; cum nusquam consolationem exspectarent,
tam strenue rem aggressi sunt : quanto magis
nunc, cum per Dei gratiam per totum orbem fi-
deles sunt? quis jam superesset. gentilis? Nullus,
opinor; ita ommes attraxissemus et nobis conci-
liassemus. Ceterum si hac via progrediamur, per
Deum spero sic rem futuram esse. Obtemperate
mihi tantum, et per ordinem rem bene geremus :
etsi Deus vitam dederit, credo fore ut cito in
hanc vitze rationem nos ingeramus.

4. Interim legem de juramento implete ac fir-

miter tenete : et qui servat, non servantem ma- "7?menta.

nifestum faciat, Incuset vehementerque increpet.
Prafinitum enim tempus prope est, et rei perqui-
sitionem faciam, deprehensumque segregabo et
excludam. Absit autem, ne quis talis apud nos
inveniatur; sed omnes accurate hoc pactum ser-
vent spirituale. Ut enim in bello ex tessera com-
militones et alii dignoscuntur, ita et nunc fiat. Nam
et nunc in bello sumus, ut et fratres agnoscamus.
Quantum bonum erit nobis hoc signaculum et hic
et in aliena terra? qualia sunt hzec arma adversus
diaboli machinas? Os enim jurare nesciens, cito
Deum in precibus attrahet, et gravi plaga diabo-
lum feriet : os jurare nesciens , nec contumeliosum
erit. Ut ex domo, sic ex lingua hunc ignem ejice,
et foras trahe. Da ipsi linguz ut paulum respiret,
et ulcus infirmius reddito. Etiam obsecro, ut
aliam vobis disciplinam tradam : cum enim hoc
nondum emendatum sit, non ausim ad aliud ve-
nire. Hoc cum diligentia ἃ vobis corrigatur

hujus operis sensum. accipite, et tunc vobis alias
inducam leges; imo non ego, sed Christus. Hoc

b Idem xai ποιοῦμαι ἐξέτασιν τοῦ.
c Idem διχδόλου χεφαλῆς; στόμα.

Num. 15.
35.
Gal. 4. T9.

Philipp. 4.
1

110 S. JOANNIS CHRYSOST.

bonum in anima vestra plantate, et paulatim para-
disus Dei efficiemini, multo melior illo olim pa-
radiso. Neque enim apud nos serpens est, neque
arbor mortifera, neque aliud simile. Figite in
profundo hane consuetudinem. Hoc si fiat, non
vobis tantum przsenübus proderit, sed etiam
omnibus qui in orbe sunt; et non his tantum, sed
et His qui post futuri sunt. Consuetudo namque
bona ingressa, et ab omnibus servata, in longa
transibit tempora, et nullum ipsam tempus ex-
scindere poterit. S1 1s, qui ligna colligebat in sab-
bato, lapidatus fuit : qui collectione illa longe gra-
viora admittit, et peccatorum sarcinam colligit
(hoc enim est juramentorum frequentia), quid non
subibit ? quid non patietur? Magnum a Deo acci-
pietis auxilium , si hoc perfeceritis. Si dicam, Ne
contumelia afficias, statim mihi furorem in me-
dium affers : si dicam, Ne invideas, aliam. cau-
sam proferes. Hic vero nihil tale habes dicendum.
Ideo a facilibus cepi, quia in artibus omnibus
sic fieri solet. Sic quis ad majora procedit , cum
prius faciliora didicit. Scietis quam sit hoc facile,
quando re per Dei gratiam perfecta, aliam acee-
peritis legem. Date mihi loquendi fiduciam , et
coram gentilibus et coram Judzis, et, quod ante
omnia est, coram Deo. Etiam obsecro per carita-
lem, per dolorem partus, quo vos parturivi, Fi-
lioli mei. Quod sequitur non. addam, Quos ite-
rum. parturio; neque dicam, Donec formetur
Christus in vobis. Credo enim, Christum in vo-
bis formatum esse. Sed alia vobis dicam : Fratres
mei dilecti et desiderati, gaudium et corona
mea. Credite mihi, me non aliter dicturum esse.
Si quis mille coronas regias gemmis ornatas capiti
meo nunc imponeret , non ita gauderem , ut gau-
deo in profectu vestro; imo nec ipsum Imperato-
rem ita gaudere puto, ut ego de vobis gaudeo.
Quid dico? Si omnibus adversis gentibus expu-
gnatis victor rediret , ac preter solitam coronam
alias acciperet coronas et diademata victoriz sym-
bola, non puto illum de tropzis ita gavisurum
esse, ut ego de profectu vestro gaudeo. Nam ita
exsulto, ac si mille coronas capite gestarem ; ac
jure merito. Nam si per Dei gratiam hunc morem
assequamini, sexcentos hostes superastis, illis
longe graviores, qui contra malos dzmonas et fe-
roces pugnaveritis , non gladio, sed lingua et pro-
posito. Videte namque quam bene rem gesseritis,

' Alii ἐχεῖνοι μόνοι.

b Alii πολλῷ πρῶτα.

95
A

B

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

τορθωθήτω * τούτου λάῤδετε τοῦ κατορθώματος αἴσθη--
σιν πρότερον, χαὶ τότε ὑμῖν χαὶ ἑτέρους εἰσάξω vó-
μους" μᾶλλον δὲ οὐχ ἐγὼ, ἀλλ᾽ ὃ Χριστός. Φυτεύ-
σατε ἐν τὴ ψυχῇ τῇ ὑμετέρα τοῦτο τὸ χαλὸν, χαὶ κατὰ
μικρὸν ἔσεσθε παράδεισος τοῦ Θεοῦ, πολλῷ βελτίων
ἐχείνου τοῦ παραδείσου. Οὔτε γὰρ ὄφις παρ᾽ ἡμῖν,
οὔτε δένδρον θανατηφόρον, οὔτε ἄλλο τῶν τοιούτων
οὐδέν. ΠΤήξατε ἐν βάθει ταύτην τὴν συνήθειαν. Ἂν
τοῦτο γένηται, οὐχ ὑμεῖς οἱ παρόντες ὠφεληθήσεσθε
μόνον, ἀλλὰ χαὶ πάντες οἱ ἐν τῇ οἰχουμένη xal οὐχ
" χεῖνοι μόνον, ἀλλὰ καὶ οἱ μετὰ ταῦτα ἐπιγινόμενοι.
"E0oc γὰρ καλὸν εἰσελθὸν, καὶ παρὰ πάντων φυλατ-
τόμενον, εἰς μαχροὺς διαδοθήσεται χρόνους, χαὶ οὐδεὶς
αὐτὸ χαιρὸς ἐκκόψαι δυνήσεται. Εἰ ξύλα τις συλλέ-
γῶν ἐν σαδδάτῳ λιθόλευστος γέγονεν " ὃ τὰ πολλῷ τῆς
συλλογῆς ἐχείνης χαλεπώτερα ἐργαζόμενος, χαὶ φορ-
τίον ἁμαρτιῶν συλλέγων (τοῦτο γὰρ τῶν ὅρχων τὸ
πλῆθος), τί οὐχ ὑποστήσεται: τί δὲ οὐχ ὑπομενεῖ;
Πολλὴν λήψεσθε παρὰ τοῦ Θεοῦ τὴν βοήθειαν, ἐὰν

-
2

58 » θ / MU, 3 4 EX y à
&£uUgEOG τὸν μον μοι φξερεις εἰς μέσον" ἂν εἰπὼ. μ.

τοῦτο ὑμῖν χατωρθωμένον ἡ. Ἂν εἴπω, μὴ δέρίσης,
βασχήνης, ἄλλην αἰτίαν ἐρεῖς. ᾿Ἐνταῦθα οὐδὲν τοιοῦ--
y P] - hj — S SA - “ ^ m] tz ,
τον ἔχεις εἰπεῖν. Διὰ τοῦτο ἀπὸ τῶν εὐχόλων ἠρξά-
μὴν, ἐπεὶ xat ἐν ταῖς τέχναις ἁπάσαις τὸ αὐτὸ ποιοῦ-
-“ ὶ XE δ Iv - ats MI ) ,
ctv. Οὕτω τις xal ἐπὶ τὰ μείζονα ἔρχεται, τὰ εὐχολώ-
τερα P πολλῷ πρῶτον μανθάνων. Εἴσεσθε, πῶς ἐστιν
εὔχολον τοῦτο, ὅταν τῇ τοῦ Θεοῦ χάριτι χατορθώ-
id / , , 5c
σαντες, xai ἕτερον δέξησθε νόμον. Δότε μοι παῤῥη-
σίαν, xal ἐπὶ “Ἑλλήνων, xoà ἐπὶ ᾿Ιουδαίων, καὶ πρὸ
, 3 τὼ bl TAN cT ἈΝ τ 5 ,
πάντων ἐπὶ τοὺ Θεοῦ. Ναὶ παραχαλὼ πρὸς τῆς ἀγά-
Y 9 5 INS dT eios KS ,
πῆς; πρὸς τῆς ὠδῖνος, δι᾽ ἧς ὑμᾶς ὥδινα , τεχνία μου.
Τὸ δὲ ἑξῆς οὐχ ἐπάξω τὸ, Οὺς πάλιν ὠδίνω - οὐδὲ
ἐρὼ τὸ, Ἄχρις οὗ μορφωθῇ Χριστὸς ἐν ὃμῖν. Πιστεύω
γὰρ, ὅτι μεμόρφωται Χριστὸς ἐν ὅμῖν. Ἀλλ᾽ ἕτερα
M € m » c ^A ^ , , " Y 1 75 / ᾿ξ
πρὸς ὑμᾶς ἐρῶ - ᾿Αδελφοί μου ἀγαπητοὶ xa ἐπιπόθη-
τοι, χαρὰ χαὶ στέφανός μου. Πιστεύσατε γάρ μοι,
ὅτι οὐκ ἄλλως ἐρῶ. Εἰ μυρίους τις λιθοχολλήτους στε-

»

14 , c
ἐπέθηχέ μου τῇ Ὁ

4 B ui) xot eod) νῦν. οὖχ à
φάνους ασιλιχοὺς (ἐφαλὴ νῦν, οὐχ ἂν
5 ΄ € , ΞΖ J ἘΞ m - m c mc E
εὐφράνθην ὡς εὐφραίνομαι ἐπὶ τῇ προχοπῇ τῇ ὕμε
» NM

τέρα " μᾶλλον δὲ, οὐδὲ τὸν βασιλέα οὕτως οἶμαι yat-

M - , , , AT E/
ρειν, ὡς ἐγὼ “ἐφ᾽ ὑμῖν. Τί λέγω; Ei πάντα τὰ ἔθνη
-- m Dh M m
τὰ πολεμοῦντα αὐτῷ νικήσας ἐπανῆλθε, xoi τοῦ ve-
,

/, , es 2 3^ 5 ?/
νομισμένου στεφάνου πλείους ἑτέρους ἔλαύε στεφά-
ΕΞ B. ^u Bo) Ὁ rx -
νους, xal ἕτερα διαδήματα σύμβολα τῆς νίκης, οὐχ
5. D - ,
ἂν αὐτὸν οὕτως οἶμαι χαίρειν ἐπὶ τοῖς τροπαίοις, ὡς
: c DJEDS y [7/ ' ,
ἐγὼ ἐπὶ τῇ προχοπῇ τῇ ὑμετέρᾳ. “Ὥσπερ γὰρ μυρίους

y cr

, 2 ἸΨ. Ὁ m , /, x
στεφάνους ἐπὶ τῆς χεφαλῆς ἔχων, οὕτως ἀγάλλομαι

χαὶ εἰχότως. Ἂν γὰρ τῇ τοῦ Θεοῦ χάριτι τοῦτο ὑμῖν

ον»

g' ὑμῖν, εἴ τις πάντα, sic quidam Mss,

IN

m Xu, / , /, M
κατορθωθῇ τὸ ἔθος, μυρίους νενικήκατε πολέμους, xo
πολλῷ χαλεπωτέρους ἐχείνου " πρὸς δαίμονας πονη-
ροὺς, πρὸς ἀλάστορας παλαίσαντες καὶ μαχεσάμενοι,
οὗ διὰ μαχαί ἀλλὰ διὰ γλώ ὶ έ

μαχαίρας, ἀλλὰ διὰ γλώττης καὶ προαιρέσεως.
σ M ci - e »* J M ,
Ὅρα γὰρ, ὅσα χατορθοῦται, ἐὰν ἄρα καὶ χατορθώ-
σητε. Πρῶτον, ὅτι συνήθειαν χαλεπὴν ἐχχόπτετε * δεύ-
τερον; λογισμὸν πονηρὸν, xal ὅθεν πάντα τὰ χαχὰ,
ὰ “ (ts 2 Ζ' t; Ν e M δὲν
τῷ νομίζειν ἀδιάφορον εἰναι τὸ πρᾶγμα καὶ μηδὲ
^N ,
βλάπτειν * τρίτον, τὸν θυμὸν, τέταρτον, τὴν φιλοχρη-
, , Y - ed , 5 NU NES
ματίαν * πάντα γὰρ ταῦτα ὃ Opxoc τίχτει. ᾿Αλλὰ ἀπὸ
» M
τούτου xa εἰς τὰ ἄλλα κατορθώματα λήψεσθε πολλὴν
ἀφορμήν. Καθάπερ γὰρ oi τὰ στοιχεῖα μανθάνοντες
-» I". zi 5 - 7 ΕῚ 285
τῶν παίδων, οὐχ ἐκεῖνα μόνα μανθάνουσιν, ἀλλ᾽ ἐν
ἐχείνοις παιδεύονται κατὰ μικρὸν ἀναγινώσχειν * οὕτω
δὴ xa ὑμεῖς" οὐχ ἔτι λοιπὸν ὑμᾶς ὃ πονηρὸς λογισμὸς

55

ἀπατήσει, Quos ἐρεῖτε, ὅτι ἀδιάφορόν ἐστι τόδε, οὐκ

7
ἔτι τῇ συνηθεία

φθέγξεσθε, ἀλλὰ ἃ πρὸς ἅπαντα στή-
σεσθε γενναίως, ἵνα διὰ πάντων τὴν χατὰ Θεὸν ἀρε-
τὴν διανύσαντες, τῶν αἰωνίων ἀπολαύσητε ἀγαθῶν,
χάριτι καὶ φιλανθρωπίᾳ τοῦ μονογενοῦς αὐτοῦ ΥἹοῦ,
μεθ᾽ οὗ τῷ Πατρὶ ἅμα τῷ ἁγίῳ Πνεύματι δόξα, χρά-
τος, τιμὴ, νῦν καὶ ἀεὶ, xol εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώ-
νων. Ἀμήν.

4 Unus τῷ μὴ νομίξειν.

ACTA APOSTOLORUM.

HOMIL. XII. ΤΙΝῚ

sí hoc perficiaus. Primo gravem consuetudinem
excidistis ; secundo malam cogitationem , unde
omnia mala, nempe quod putetis rem esse indiffe-
rentem nec noxiam ; tertio furorem, quarto avari-
tiam : hzc quippe omnia gignit juramentum. Imo
ex hoc ad alia bona opera magnam occasionem ac-
cipietis.Nam sicutilli,qui elementa puerilia discunt,
non illa sola discunt,sed per illa paulatim ad legen-
dum instituuntur : sic et vobis accidet : non ultra
vos decipiet mala cogitatio, neque dicetis rem esse
indifferentem; non ultra ex consuetudine loque-
mini, sed adversus omnia fortiter stabitis, ut per
omnia virtutem secundum Deum nacti, zternis
bonis fruamini, gratia et benignitate. unigeniti
Filii ejus, quicum Patri et Spiritui sancto gloria,
imperium, honor, nunc et semper, et in sccula
seculorum. Amen.

E

A

ἃ Idem πρὸς ἅπαντα φθέγξεσθς γενναίως.

OMIAIA ι6΄.

^

» Ἰωσὴφ δὲ ὃ ἐπιχληθεὶς σον έθαπὰ ὑπὸ τῶν ἀποστό-
λων ( 8 ἐστι μεθερμηνευόμενον, υἱὸς παρακλήσεωξ),
Λευίτης, Κύπριος τῷ γένει, ὕπάρ χοντος αὐτῷ
ἀγροῦ, πωλήσας ἤνεγχε τὸ χρῆμα xol ἔθηκε παρὰ
τοὺς πόδας τῶν ἀποστόλων.

Μέλλει διηγεῖσθαι τὸ χατὰ ᾿Ανανίαν λοιπὸν xal
Σάπφειραν, καὶ θέλων δεῖξαι τὸν ἄνδρα χείριστα
ἡμαρτηχότα, πρώτου μέμνηται τοῦ κατωρθωχότος:
ὅτι τοσούτου πλήθους ὄντος τοῦ ταῦτα ποιοῦντος, το-
σαύτης χάριτος, τοσούτων σημείων, οὐχ ὕπ᾽ οὐδενὸς
τούτων "διωρθώθη, ἀλλὰ καθάπαξ ὑπὸ τῆς φιλοχ ρη-
ματίας τυφλωθεὶς, τὸν ὄλεθρον ἐχεῖνον ἐπεσπάσατο τῇ
ἑαυτοῦ χεφαλῇ. Ὑπάρχοντος αὐτῷ ἀγροῦ οὕτως ci-
πεν, δηλῶν, ὅτι τοῦτον μόνον ἐχέχτητο: πωλήσας
ἤνεγχε τὸ χρῆμα, καὶ ἔθηκε παρὰ τοὺς πόδας τῶν
ἀποστόλων. ᾿Ανὴρ δέ τις ὀνόματι ᾿Ανανίας σὺν Σαπ--

b Codex unus ios;
* {[παιδευθείς A. B. C.; iidemque mox ἐπήγαγε pro

HOMILIA XII.

B Car. IV. v. 56. Joseph autem, qui cognomi-
natus est Barnabas ab apostolis (quod. est
interpretatum, filius. consolationis), Levi-
tes, Cyprius genere, 91. cum haberet agrum,
vendidit eum, et attulit pretium, et posuit
ante pedes apostolorum.

1. Narraturus de Anania et Sapphira, ut
ostendat illum in maximum peccatum incidisse,
prius memorat eum, qui recte se Seno quia
cum tantus esset numerus eorum, qui ita fece-
rant, tanta gratia, tanta signa, a nullo horum
emendatus, sed semel ab avaritia exczcatus, per-
niciem capiti suo attraxit. Cum haberet agrum ;
sic inquit, ut. ostenderet hunc. solum ipsi fuisse;
vendidit et attulit pretium, et posuit ante pedes

apostolorum. 1. Fir autem. quidam nomine G ».,,

Ananias, cum Sapphira uxore sua, vendidit

ἐπεσπάσατο, et supra negationem ante ὑπ᾽ οὐδενὸς omit-
tunt.]

Lr S. JOANNIS CHRYSOST.

possessionem, 2. et fraudavit de pretio, con-
scia uxore sua : et afferens partem quamdam,
ad pedes apostolorum posuit. Illud grave erat,
quod mutuo consensu hoc facerent peccatum,
nullo alio conscio. Unde subiit misero hoc facere?
5. Dixit autem Petrus : .4nania, cur implevit
Satanas cor tuum, mentiri te. Spiritui sancto,
et fraudare de pretio agri ? Vide etam nunc si-
gnum magnum, multoque majus priore. 4. JVonne
manens tibi manebat, et venumdatum in tua
erat potestate? Hoc est, An necessitas et violentia
quzdam erat? num vos invitos trahimus ? Quare
posuisti in corde tuo hanc rem? Yon. es men-
titus hominibus, sed Deo. 5. Audiens autem
Ananias hec verba, cecidit et exspiravit. Vi-
den' unde majus signum hoc? Quod occidat , quod
ea, quze in mente et qua clam facta sunt, noscat.
Et factus est timor magnus super omnes qui
audierunt. 6. Surgentes autem juvenes, amo-
verunt eum, et efferentes sepelierunt. 1. Fa-
ctum est autem quasi trium horarumspatium,
et uxor ipsius , nesciens quod factum fuerat,
introivit. 8. Dixit autem ei Petrus : Dic mihi,
si tanti agrum vendidistis ? Hanc volebat ser-
vare : ille namque dux fuerat peccati. Et ideo for-
tasse dat illi tempus ad defensionem, et peeniten-
ti$ facultatem. Ideo dicit, Dic mihi si tanti
agrum vendidistis ? 4t illa dixit : Etiam tanti.
9. Petrus autem ad eam : Quid utique conve-
nit vobistentare Spiritum sanctum ? Ecce pe-
des eorum, qui sepelierunt irum tuum, ad
ostium, et efferent te. 10. Cecidit autem statim
ad pedes ejus, et exspiravit. Intrantes autem
juvenes invenerunt illam mortuam, et elatam
sepelierunt juxta virum suum. 11. Et factus
est timor magnus in universa Ecclesia, et su-
per omnes qui audierunt hec. Post timorem
illum plura signa fecerunt: et quod fecerint,
audi. 12. Per manus autem. apostolorum fie-
bant signa et prodigia multa in plebe. Et erant
unanimiter omnes in porticu Salomonis : 15.
ceterorum autem nemo audebat se conjun-
gere illis; sed magnificabat eos populus. Jure:
Petrus enim jam terribilis erat, puniens, et. quae
in mente erant redarguens : cui magis harebant, et
propter signum, et propter priorem concionem, ac
secundam tertiamque. Ipse namque et primum si-

« Unus Codex [tres A. B. C.] ἐξέψυξε τοῦτο μεῖζον τὸ
σημεῖον τοῦ χωλοῦ, τὸ [xxi τὸ À. C.] ἀνελεῖν, xol τὸ,
τὸ, ἐν διανοία.

4 Alii δίδωσι προθεσμίαν ἀπολογίας.

* | παραχρῆμα om. D. et Commel., sed expressit

ARCHIEP.

E

B

CONSTANTINOP.

H - M bd ^
φείρα τῇ γυναιχὶ αὐτοῦ ἐπώλησε χτῆμα, xol ἐνοσφί-
, M D -Ὁ ΩΣ
σατο ἀπὸ Tc τιμῆς, συνειδυίας xol τῆς γυναιχός "
Xo A 7 M * -
καὶ ἐνέγχας μέρος τι, παρὰ τοὺς πόδας τῶν ἀποστό--
Μ, )! *
λων ἔθηχε. Τὸ δεινὸν, ὅτι μετὰ συγχαταθέσεως ἣ
€ H iN NM e "
ἁμαρτία, xol οὐδεὶς ἕτερος ἤδει cà γενόμενον. Πόθεν
»5 ὦ - , e
ἐπῆλθε τῷ ταλαιπώρῳ τούτῳ xal ἀθλίῳ τοῦτο ἐργά-
τ P
σασθαι; Εἶπε δὲ ὁ Πέτρος * ᾿Ανανία, διὰ τί ἐπλήρω-
D M ὉΠ , 14 *
σεν ὃ σατανᾶς τὴν χαρδίαν σου Ψψεύσασθαί σε τὸ
e M cd M c hu M
Πνεῦμα τὸ ἅγιον, xat νοσφίσασθαι ἀπὸ τῆς cts τοῦ
d, ^ Ὃν -
χωρίου ; Ὅρα xa νῦν μέγα σημεῖον γενόμενον, xoi
c / ΟἹ /, - / 3-3 , M
πολλῷ πλέον ἐχείνου τοῦ προτέρου. Οὐχὶ μένον σοὶ
Hueycontelurasüly do ees 2. eLousard d RECS CMEN
μενε, xai προαθὲν ἐπὶ τῇ σῇ ἐξουσίᾳ ὑπῆρχε; Του-
μὴ γὰρ ἄχον-
τας ὑμᾶς ἕλχομεν ; Τί ὅτι ἔθου ἐν τῇ χαρδίᾳ cou τὸ

“
x5

H NE SR 3 uf ΞΣ M β
τέστι, μὴ γὰρ ἀνάγχη τις ἦν xoà. [
c b , m^
πρᾶγμα τοῦτο; Οὐχ ἐψεύσω ἀνθρώποις, ἀλλὰ τῷ
^ , M H V
Θεῷ. ᾿Αχούων δὲ 6 ᾿Ανανίας τοὺς λόγους τούτους; πε-
i , € m , - -Ἔ m
civ “ἐξέψυξεν. “Ορᾶς, πόθεν μεῖζον τὸ σημεῖον τοῦτο:
, ^ m 5 » 5, M m M ^ ^ , 54, M
Amb τοῦ ἀνελεῖν, ἀπὸ τοῦ τὰ ἐν διανοία εἰδέναι, καὶ
1 , D 3 A SX, / ERE /
τὰ λάθρα γεγονότα. ᾿Εγένετο δὲ φόδος μέγας ἐπὶ máv-
M , c E) ,
τας τοὺς ἀχούοντας ταῦτα. ᾿Αναστάντες δὲ οἵ νεώτεροι
ZA LS e X57» , y, ! 3 ,
συνέστειλαν αὐτὸν, xal ἐξενέγχαντες ἔθαψαν. "Eyévexo
1 € - , 1 E
δὲ ὡς ὡρῶν τριῶν διάστημα, καὶ ἣ γυνὴ αὐτοῦ υὴ
- V τ , τὉ΄
εἰδυῖα τὸ γεγονὸς εἰσῆλθεν. ᾿Απεχρίθη δὲ αὐτῇ ὃ Πέ-
3 7 5 , x , , LAN r ,
τρος’ Εἰπέ μοι, εἰ τοσούτου τὸ χωρίον ἀπέδοσθε; 'Γαύ-
, ΩΝ - b n c
τὴν ἐδούλετο σῶσαι" ἐχεῖνος γὰρ ἦν ὃ ἀρχηγὸς τῆς
ε , 1 1 E 540 s ^
ἁμαρτίας. Καὶ διὰ τοῦτο αὐτῇ δίδωσι τάχα καιρὸν
ΕῚ , A9 , J x Y ,
ἀπολογίας, καὶ ἐζουσίαν μετανοίας. Διὸ xoi λέγει -"
,
Εἰπέ μοι, εἰ τοσούτου τὸ χωρίον ἀπέδοσθε; Ἣ δὲ
vai τοσούτου. Ὃ δὲ Πέτρος εἰπε πρὸς αὐτήν᾽
/, - ο -»
τί ὅτι συνεφωνήθη δμῖν πειρᾶσαι τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον:
Io cse IN ES hA ᾿ y^ 2 b
Sob οἱ πόδες τῶν θαψάντων τὸν ἄνδρα cou ἐπὶ τῇ
, V ΞΕΣΝ , y Mox* - ἢ
θύρᾳ, καὶ ἐξοίσουσί σε. Γἕπεσε δὲ * παραχρῆμα παρὰ
^ 5 M
xa

τ

"mS ?
τοὺς πόδας αὐτοῦ. ἐξέψυξεν. Εἰσελθόντες δὲ oí

,ὔ Y
νεανίσχοι εὗρον αὐτὴν νεχρὰν, xai ἐξενέγχαντες ἔθα-
Ψαν πρὸς τὸν ἄνδρα αὐτῆς. Καὶ ἐγένετο φόδ é
ναν πρὸς Spa αὐτῆς. Καὶ ἐγένετο φόδος μέγας
D EON το ἐς Ξε NRI ΤΗΣ ἜΣΕΙ, V DEAN EET,
ἐφ᾽ ὅλην τὴν ᾿Εχχλησίαν, xo ἐπὶ πάντας τοὺς ἀχούον-
c à] )! /, e
τας ταῦτα. Mez& τὸ γενέσθαι τὸν φόθον αὐτῶν, πλείο--
- , , 3d , , “ A7 RÀ m
να σημεῖα ἐποίουν * χαὶ ὅτι ἐποίουν, ἄκουε. Διὰ δὲ τῶν
m c I^ , -
χειρῶν τῶν ἀποστόλων ἐγίνετο σημεῖα xol τέρατα ἐν
eo c / EA Ci € ^N e E τω
τῷ λαῷ πολλά. Καὶ ἦσαν διοθυμαδὸν ἅπαντες ἐν τῇ
"* - -“- Y —
στοὰ Σολομῶντος " τῶν δὲ λοιπῶν οὐδεὶς ἐτόλμα χολ--
λᾶσθαι αὐτοῖς, ἀλλ᾽ ἐμεγάλυνεν αὐτοὺς 6 λαός. Εἰχό-
᾿ A , Y ^
τως. Καὶ γὰρ ὃ Πέτρος ἦν λοιπὸν φούερὸς, κολάζων
- ? / c Y c5
καὶ τὰ εἰς νοῦν ἐξελέγχων " ᾧ xa. μᾶλλον προσέχειντο
- M A ,
διά τε τὸ σημεῖον, xal τὴν πρώτην δημηγορίαν, καὶ
Δ νῷ / x A "P A ^ 1 wWex
τὴν δευτέραν, καὶ τὴν τρίτην. Αὐτὸς γὰρ xal τὸ ση-
- , Y c 3
μεῖον εἰργάσατο * τὸ πρῶτον; καὶ τὸ δεύτερον, καὶ τὸ

Erasm.]

8 [τὸ πρῶτον, τὸ δεύτερον; τὸ τρίτον" τοῦτο γὰρ διπλοῦν ἦν
A. B. C.; τὸ πρῶτον, τὸ νῦν, ὅπερ D. et Commel., nec
aliter legit Erasm ]

IN ACTA

γῦν, ὅπερ ἐμοὶ xal διπλοῦν, ἀλλ᾽ οὐχ ἁπλῶς ἕν τι
, Ly ^ - hj ^ M A ^ N

xol μόνον εἰναι Goxci* ἕν μὲν, τὸ τὰ χατὰ διάνοιαν

ἐλέγξαι" δεύτερον δὲ, τὸ ἀνελεῖν προστάγματι. Ma.-
Id ,

λον δὲ προσετίθεντο πιστεύοντες, φησὶν, τῷ Κυρίῳ

7ὕ "ἢ ὦ M hl d N h λ

πλήθη ἀνδρῶν τε χαὶ γυναιχῶν, ὥστε κατὰ τὰς πλα-

τείας ἐχφέρειν τοὺς ἀσθενεῖς, χαὶ τιθέναι ἐπὶ τῶν
^ e ^

xXwüv x«i χραδδάτων, ἵνα ἐρχομένου Πέτρου x&v

ἣ σχιὰ ἐπισχιάσῃ τινὶ αὐτῶν. Τοῦτο ἐπὶ τοῦ Χριστοῦ

— τ M m

οὐ γέγονεν" ὅθεν xal δρᾶν νῦν ἐστιν ἔργῳ τὸ ὕπ᾽ αὐτοῦ

- LI ,

εἰρημένον ἐξελθόν. Ποῖον δὴ τοῦτο; Ὃ πιστεύων cic

Ξ - - 7 Y

ἐμὲ, τὰ ἔργα, ἃ ἐγὼ ποιῶ, κἀχεῖνος ποιήσει; xat

M N m

μείζονα τούτων ποιήσει. Συνήρχετο δὲ xol τὸ πλῆθος
EU L A -

τῶν πέριξ πόλεων εἰς Ἱερουσαλὴμ. φέροντες ἀσθενεῖς

Jg

xal ὀχλουμένους ὑπὸ πνευμάτων ἀχαθάρτων, οἵτινες
3 SR CR bg »» à / c 5

ἐθεραπεύοντο P ἅπαντες. Σὺ δέ μοι σχόπει, πῶς αὖ-

APOSTOLORUM.

HOMIL. Xil. τα

gnum fecerat, etsecundum, οἱ hoc etiam, quod vide-
turmihinon unum, sed duplex esse; unum quidem,
ea quz? in mente erant redarguere; secundum au-
tem, jussu occidere. 14. Magis autem augebatur,
inquit, credentium in Domino multitudo viro-
rum ac mulierum, 15. ita ut in plateas ejice-
rent infirmos, et ponerent in lectulis ac graba-
Lis, ut veniente Petro, saltem umbra illius
obumbraret quemquam illorum.Woc 1n Christo
non factum est : unde videre est nunc opere com-

pletum id, quod ille dixerat. Quodnam? | Qui 7oas. τή

credit in me, opera quc ego facio et ipse faciet, '?
et majora horum faciet. 16. Concurrebat autem
et multitudo vicinarum civitatum Jerusalem,

afferentes egros et vexatos aspiritibus immun-

dis, qui curabantur omnes. 'Tu vero mihi consi Vita Apo-

5 “115 εἶα t
dera, quomodo tota vita illis ex contrariis contexa- ΒΙΌΓΟΣ τα Ἐς
7 contrari:s

tur. Meror primus fuit assumtio Christi; deinde costexeba-

τοῖς ὃ βίος ὑφαίνεται πᾶς διὰ τῶν ἐναντίων. Οἷον,
/ N / m D
ἀθυμία πρώτη γέγονε διὰ τὴν ἀνάληψιν τοῦ Χριστοῦ,
- m ,
εἶτα εὐθυμία διὰ τὴν τοῦ Πνεύματος χάθοδον * πάλιν

, Y A
ἀθυμία διὰ τοὺς χλευάζοντας, εἰτα εὐθυμία διὰ τοὺς
: NT SY M - Ψ' 5, 7 NIA! M
πιστοὺς xal τὸ σημεῖον: πάλιν ἀθυμία διὰ τὸ χατα-
t4 » - D
σχεθῆναι, εἶτα εὐθυμία διὰ τῆς ἀπολογίας. Πάλιν
m Y M Er
ἐνταῦθα xol εὐθυμία καὶ ἀθυμία. * “Ὅτι μὲν γὰρ ἦσαν
λαμπροὶ, καὶ ὃ Θεὸς αὐτοῖς ἀπεχάλυψεν, εὐθυμία"
ὅτι δὲ τοὺς αὐτῶν ἀνήρουν, ἀθυμία. Πάλιν εὐθυμία
ἀπὸ τὴς λαμπρότητος" πάλιν ἀθυμία ἀπὸ τοῦ ἄρχιε--
, dE. / ^ , E 5^ ^ /
ρέως. “Καὶ διόλου τοῦτο σχοπουμένοις ἰδεῖν δυνατόν.
M A X Ὁ Dod ^Y [τ e E [p^
xat ἐπὶ τῶν παλαιῶν δὲ οὕτως εὕροι τις ἄν. Ἴδωμεν
5 , M »
Ἐπώλουν, φησὶ, καὶ ἔφερον
b] Y 2 ἢ, hY N I. E 5
τὰς τιμὰς, xal ἐτίθουν παρὰ τοὺς πόδας τῶν ἀπο-

M δ᾿ ΄
δὲ ἄνωθεν τὰ εἰρημένα.

3) Ὅ 2 Y “- E] σοὶ 2 τόλ ι
στόλων. "Opa μοι, ἀγαπητὲ, πῶς οὐ τοῖς ἀποστόλοις
ΕῚ , - ϑ' , , ^ , , M M
ἐπέτρεπον πωλεῖν, ἀλλ᾽ αὐτοὶ ἐπώλουν, καὶ τὰς τι-
μὰς ἐχείνοις ἐδίδοσαν. Ἀλλ᾽ οὐχ οὕτως ὃ ᾿Ανανίας,
ἀλλ᾽ ὑφαιρεῖταί τι τῆς τιμῆς οὗ ἀπέδοτο ἀγροῦ" διὸ
καὶ τιμωρεῖται ὡς τὸ πρᾶγμα μὴ καλῶς διαθέμενος,
pi k c —- 0 , Οὗ Nee» E
χαὶ χλέπτων τὰ ἑαυτοῦ φωραθείς. Οὗτος xoi τῶν νῦν
ἱερέων ἥψατο 6 λόγος, καὶ σφόδρα xav χράτος. ᾿Επεὶ
δὲ δε e - Ly ὶ ἣ , M 8 à c
& συνήδει τῷ γενομένῳ xa ἣ τούτου γυνὴ, διὰ τοῦτο
M 5 »r ,
xai αὐτὴν ἐξετάζει.

Ἀλλ᾽ ἴσως εἴποι τις ἂν, ὅτι σφόδρα πικρῶς αὐτῇ
ἐχρήσατο. Τί λέγεις; εἶπέ μοι, ποία πικρία; Εἰ ξύλα
τις συλλέξας χαταλεύεται, πολλῷ μᾶλλον ὃ ἱερόσυλος"
xa ταῦτα γὰρ ἱερὰ λοιπὸν ἦν τὰ χρήματα. Οὐχοῦν ὃ
ἑλόμενος τὰ αὐτοῦ πωλῆσαι xol διαδοῦναι, εἶτα λα-
60v, ἱερόσυλος ἂν εἴη. Εἰ δὲ ὃ éx τῶν αὐτοῦ λαδὼν,
ἱερόσυλος, πολλῷ μᾶλλον ὃ ἐκ τῶν ἀλλοτρίων. Μὴ
γὰρ, ἐπειδὴ νῦν μὴ γίνεται τοῦτο, καὶ ἕπεται παρὰ
πόδας f, κόλασις, νομίσητε ἀτιμωρητὶ ταῦτα γίνεσθαι.

b [ ἅπαντες omittit D., et inclusit Comm. Mox A. B. C.
ἀλλ᾽ ὅρα nós....]
5 Alii ὅτι μὲν οὖν ἦσαν.

Ε

Β

letitia per Spiritus descensum ; rursus mcror ob (πὴ q2ome-

, do.
irrisores; deinde lxtitia ex fidelibus et ex signo:
; 8

iterum moror, quod apprehenderentur; hinc 1ώ-
titia per apologiam suam. Rursum hic letitia et
mcror. Nam quod conspicui essent et Dei revela-

tionibus fruerentur, laetitia erat; quod vero etiam

suos occiderent, moestitia. Iterum letitia ex splen-
dore, iterumque moeror a principe sacerdotum.
Et hoc ubique considerando videre possumus :
id quod etiam apud. veteres invenire est. Verum
jam supra dicta repetamus. J'endebant, inquit,
et afferebant pretia, et ponebant ante pedes
apostolorum. Vide, dilecte, quomodo non per-
mitterent apostolos vendere; sed ipsi venderent,
etillis pretia darent. At non sic Ananias; sed
subtrahit aliquid de pretio agri, quem. vendide-
rat; ideoque punitur, utpote qui rem non bene
gereret, et sua. furari deprehenderetur. Hic per-
stringuntur sacerdotes, οἱ quidem vehementer.
Quia vero uxor ejus rei conscia erat; ideo illam
quoque examinat.

2. At dixerit. fortasse quispiam, acerbissime
cum illa actum esse. Quid quaeso dicis? que

acerbitas? Si is, qui ligna collegit in sabbato, la- Num. 15.

pidatur, multo magis qui sacra diripit : etenim ??
pecunie ille jam sacre erant. Itaque qui voluit
sua vendere et dare, deindeque subripit, sacrile-
gus certe fuerit. Si verois, qui ex suis subripit,
sacrilegus est, multo magis is, qui ex alienis. Ne

putetis enim, quia jam non ita fit, nec statim se-

3 Unus God. xat δι᾽ ὅλου οὕτως ἴδοι τις ἂν, καὶ ἐπὶ τῶν

παλαιῶν οὕτως ἴδοι τις ἄν. [Ita B. et similiter A. C.]

I14 S. JOANNIS CHRYSOST.

quitur ultio, hzc impune fore. Viden' hoc in cri-
men vocari, quod cum illas pecunias sacras fecis-
set, de illis subripiat? Annon, inquit, poteras
illis venditis, ut propriis uti? num prohibitus es?
cur subripis, postquam promisisti? Vide, quomo-
do statim a principio sese immittat diabolus inter
signa et miracula tanta ; imo quomodo hic ab illo
excacatus sit. Tale quidpiam et in veteri lege fa-
ctum est, quando Charmi anathema furatus dc-

prehensus est:attamen nosti quanta ultio de € ὅ

facinore sumta sit. Sacrorum enim. expilatio ad-
modum gravis est, dilecte, et magno contemtu
plena. Neque vendere coegimus, inquit, neque pe-
cunias ex venditis acceptas dare : tu id ex propo-
sito tuo fecisti : cur ergo ex sacris pecuniis fura-
tus es? Cur implevit, inquit, satanas cor tuum?
Et si satanas hoc fecit, cur illi imputatur? In
causa est, quia ejus operationem accepit, et illa
impletus est. At oportebat, inquies, corrigere. Sed
non correctus fuisset; nam qui talia viderat, nul-
lumque inde lucrum tulerat, multo minus poterat
alio modo lucrum accipere. Non oportuit ergo
rem pratermittere; sed quasi saniem. quamdam
exscindi, ne reliquum corpus inficeret. Nunc
enim et hic utilitatem accipit, ne ulterius 1n mali-
tia progrediatur, etalii magis studiosi redduntur :
alioquin. autem contrarium accidisset. Ideo pri-
mum redarguit, et ostendit rem se non latuisse;
tuncque condemnat illum. Cur enim, inquit, hoc
fecisti? habere voluisti? A principio retinere
oportuit, et non promittere : nunc autem post-
quam consecraveras subripiens, majus sacrile- E
gium admisisti. Nam qui aliena rapit, forte ex

alienarum rerum cupiditate rapit : tibi vero lice-

bat tua habere. Cur ergo illa. sacra reddidisti,

et postea rapuisti? Ex magno contemtu id feci-

sti. Facinus veniam non habet, excusatione caret.

Saerorum Nemini autem offend:culo sit, si qui Jam sint sa-

X id crorum expilatores. Nam si tunc. fuerunt, multo
empore ]
Chrgsosto. magis nunc, cum multa sunt mala. Sed reprehen-

mi,

damus illos coram omnibus, ut et ceteri metum
habeant. Judas sacrilegus erat; verum 1d disci-
pulis non offendiculo fuit. Viden quanta mala pe-
cuniarum cupiditas pariat? £t factus est, inquit,
timor magnus super omnes, qui hec audierunt.
Tlle punitus est, et alii lucrati sunt: itaque non
sine causa ita dispensatum est. Etsi alia signa prius

facta fuerant, attamen non talis erat metus. Sic

» Unus [A. B. C.] συνέδη. δεύτερον ἐλέγχει xoi.
b [ Iidem ἔλαθες αὐτά ; ἀπό.

αὐτά;

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

€

Opi, ὅτι τοῦτο ἐγχαλεῖται, ὅτι ποιήσας αὐτὰ ἱερὰ
e: Ling τότε ἔλαδε: m γὰρ οὐχ ἠδύνασο, φησὶ,

37

ὶ μετὰ τὸ πωλῆσαι αὐτὰ ὡς ἰδίοις ἀποχρήσασθαι:;
M MT ,
μὴ γὰρ ἐχωλύθης; διὰ τί μετὰ τὸ ὅποσχέσθαι λαμδά-
νεις; Opa, πῶς εὐθέως ἐξ ἀρχῆς ἐπέθετο ὃ διἀὔδολος
μεταξὺ σημείων Jupe xal θαυμάτων τοσούτων᾽
μᾶλλον δὲ πῶς χαὶ οὗτος ὅπ᾽ αὐτοῦ ἐπωρώθη. Τοιοῦ--
τόν τι χαὶ ἐν τῇ Παλαιδὶ γέγονεν, ὅτε ὃ Χαρμὶ τὸ ἀνά-
λέ! « 4). E 29M d y T- SENT ,
χλέψας ἑάλω - ἀλλ᾽ ὅλως ἔγνως xo ἐχεῖ μεῦ
^ / ^ , * E € , M
ἐχδικίας διωρθώθη τὸ πρᾶγμα. TepocuAta γὰρ
σφόδρα χαλεπὸν, ἀγαπητὲ, καὶ πολλῆς γέμον κατα-
φρονήσεως. Οὔτε τς ἶσος ἠναγχάσαμεν, φησὶν, οὔτε
πωλήσαντα δοῦναι τὰ χρήματα" σὺ εἵλου ἐξ οἰχείας
προαιρέσεως * τί τοίνυν ἔχλεψας ἀπὸ

μάτων; Διὰ τί

τῶν ἱερῶν χρη-
3 ΄, ie ^ ε E VM
ἐπλήρωσε, φησὶν, ὃ σατανᾶς τὴν xao-
NI T 9 τῷ M —— EJ , , $9
δίαν cou; Kat εἰ ὃ σατανᾶς τοῦτο ἐποίησε, τί αὐτὸς
, NY 3 τ M ac el
ἐγχαλε Ses Αἴτιος γέγονε δεξάμενος αὐτοῦ τὴν ἐνέρ-

γειαν, χαὶ πληρωθείς. Ἀλλ᾽ ἔδει διορθῶσαι, φησίν.

'AXX οὐχ ἂν διωρθώθη " 6 γὰρ coto

πολλῷ μᾶλλον οὐχ ἂν΄ ἕτ

Uca δρῶν xoi μὴ
χερδάνας τέρως —
Οὐχ ἔδει τοίνυν ἁπλῶς deco τὸ γεγονὸς, ἀλλ᾽ ὡς
σηπεδόνα τινὰ ἐχτμηθηναν, ἵνα μὴ τῷ λοιπῷ λυμή-
γηται σώματι. Νῦν μὲν γὰρ χαὶ οὗτος ὠφέληται μὴ
προελθὼν περαιτέρω χαχίας, xaX ot λοιποὶ σπουδαιό-
L L ἊΝ ἃ 3 , a L Y

τέροι γενόμενοι " τότε δὲ ἂν τοὐναντίον ἃ συνέδη. Διὰ
τοῦτο πρῶτον ἐλέγχει, καὶ δείχνυσιν, ὅτι οὐχ ἔλαθεν
αὐτὸν τὸ γεγονὸς, χαὶ τότε χαταδιχάζει. Διὰ τί γὰρ,
φησὶ, τοῦτο πεποίηχας ; ἤθελες ἔχειν; Ἔδει ἔχειν ἐξ ἀρ-
36 χαὶ μὴ ὑποσχέσθαι νῦν δὲ λαδὼν μετὰ τὸ ἀναθέ-
[7 eir. lY e Xt zT , Ὅ M M -—
σθαι, μείζονα τὴν ἱεροσυλίαν εἰργάσω. Ὃ μὲν γὰρ τὰ

c LÀ 6 , » τ᾿ - , , 7
τῶν ἄλλων λαμόάνων, ἴσως ἀλλοτρίων ἐπιθυμήσας
λαυδάνει" σοὶ δὲ ἐξὴν ἔχειν τὰ σά. Τί τοίνυν ἐποίησας
αὐτὰ »ἔλαδες; "Amo πολλῆς καταφρο-
νήσεως τοῦτο πεποίηχας. Οὐχ ἔχει τὸ γενόμενον συγ-
,

X ED
tox , χαὶ τοτε

γνώμην, em ἐστιν ἀπολογίας. Μηδεὶς δὲ σχανδα-
λιζέσθω, εἴ τινες καὶ νῦν εἶσιν ἱερόσυλοι. Εἰ γὰρ τότε
ἦσαν, πολλῷ μᾶλλον νῦν, ὅτε πολλὰ τὰ χαχά. Ἀλλ᾽ er
χῶμεν αὐτοὺς ἐπὶ OM ἵνα καὶ oi λοιποὶ φόδον
ἔχωσιν. Ὅ Ἰούδας ἱερόσυλος d àX οὐχ ἈΠ ΕΕΎ ΤΞ
τοῦτο τοὺς μαθητάς. ὋὋρᾶς, ὅσα καχὰ f; τῶν χρημά-
τῶν ἐπιθυμία ποιεῖ; Καὶ ἐγένετο, φησὶ, φόδος μέγας
ἐπὶ πάντας τοὺς ἀχούοντας ταῦτα. ᾿Κχεῖνος ἐτιμω-
ρήθη, καὶ ἄλλοι eroe Ὥστε οὖχ ἁπλῶς τοῦτο
οἰχονομεῖται " χαίτοι ἃ δὲ Ege ἄλλων πρότερον γε-
νομένων , PES οὖχ ἦν φόδος τοιοῦτος. Οὕτως ἀληθές
ἔστιν ἐχεῖνο, ὅτι Γινώσχεται Κύριος χρίματα ποιῶν.
Οὕτω καὶ ἐπὶ τῆς κιδωτοῦ γέγονεν" ᾽
xai ἐγένετο τοῖς ἄλλοις φόόος. ᾿Αλλ᾽ ἐχεῖ μὲν φούη-

es x 40
ζἂν ἐτιμωρήθη ;

» [δέ abest ab A. B. C.]

iN ACTA APOSTOLORUM.

D M
θεὶς 6 βασιλεὺς ἀπώσατο τὴν κιδωτόν: ἐνταῦθα δὲ

1]

οὗτοι μᾶλλον προσεχτιχώτεροι γίνονται. Εἶδες, πῶς
,
οὖχ ἐκάλεσε αὐτὴν ὃ Πέτρος, ἀλλ᾽ ἀνέμεινεν ὥστε εἰσ-
» - » M -
ελθεῖν - οὐδὲ τῶν ἄλλων τις ἐτόλμησεν ἐξειπεῖν τὸ γε-
Ὁ ἃ Ὃν M e
γονός. “Τοῦτο φόδος διδασχάλου, τοῦτο cuit μαθητῶν,
ΩΝ € / Y D « cC N 7 M 5 »y
τοῦτο ὑπαχοή. Τριῶν ὡρῶν διάστημα. Καὶ οὐχ ἐμα-
- m ,
θεν ἣ γυνὴ, οὐδὲ ἐξεῖπέ τις τῶν παρόντων, χαΐτοι γε
γυνὴ; ,
ixavóv ἦν ἐξηχηθῆναι ἀλλ᾽ ἐφούδοῦντο. “Τοῦτο γοῦν
M /v» [4 ^N 2 c AY ὮΝ om V
xat θαυμάζων ὃ συγγραφεὺς λέγει, ὅτι Μὴ εἰδυῖα τὸ
hU , 2. ew m
γεγονὸς, εἰσῆλθε. Καίτοι γε ἀπὸ τούτου ἐνὴν μαθεῖν;
᾿ ΝΖ 5 /
ὅτι οἰὸς τὰ λανθάνοντα. Διὰ τί γὰρ μηδένα ἐρωτήσας,
- δὰ V , 5 AN
ὑμᾶς ἐρωτᾷ; Ἢ δῆλον, ὅτι ὡς εἰδώς ; ᾿Αλλ᾽ ἣ πολλὴ
͵7
πώρωσις οὐχ εἴασεν αὐτὴν τὸ ἔγκλημα ἀποδύσασθαι,
D /, 32. 4 δ᾽»
ἀλλὰ " μετὰ αὐθαδείας πολλὴς ἀποχρίνεται" ἐνόμιζε
» ἣν N D J
γὰρ πρὸς ἄνθρωπον διαλέγεσθαι. "o δεινὸν τοῦτο, ὅτι
ES m 3. Ao
ὡς Ex μιᾶς βουλὴς ἐπὶ τὴν ἁμαρτίαν ἦλθον, ἢ ὥσπερ
- a , ,ἷ rm) cd / [E M
ἀπὸ συνθήχης τινός. Tt ὅτι συνεφωνήθη ὑμῖν, φησὶ,
M N m Ni dg 5310. ^ e. Lb cC
πειρᾶσαι τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον ; ᾿Ιδοὺ οἱ πόδες τῶν θα--
/, M » Xx 9. $ A , C ἃ ,
ψάντων τὸν ἄνδρα cou ἐπὶ τὴν θύραν, καὶ ἐξοίσουσί σε.
€ IT , CTS NN N € Jo M 7
ρότερον αὐτὴν διδάσχει τὸ ἁμάρτημα, καὶ τότε
^ f ce , M Ce 7 ΩΝ ΤΡ ΘΕ
δείκνυσιν, ὅτι δικαίως τὰ αὐτὰ πείσεται τῷ ἀνδρί
cj c M
ἐπειδὴ xal τὰ αὐτὰ ἥμαρτε. Καὶ πῶς, φησὶ, Παρα-
τ c Δ. 55
χρῆμα ἔπεσε παρὰ τοὺς πόδας αὐτοῦ, xal ἐξέψυξεν :
: "i EC
Ὅτι πλησίον εἱστήχει. Οὕτως αὐτοὶ xa ἑαυτῶν τὴν
,ὔ 5 , rp, S 5 μ᾿ Pid / "
τιμωῤίαν ἐπεσπάσαντο. Τ ς λοιπὸν oüx ἂν ἐξεπλάγη;
τίς οὐχ ἂν ἔδεισε
D ΒΩ ε ^N M el , c
μασε; Kot ἦσαν ὁμοθυμαδὸν, φησὶν, ἅπαντες ἐν τῇ
EJ b» δ, e "E , O7) c τι 2 - rh
στοδὶ Σολομῶντος. "Ex τούτου δῆλον, ὅτι οὖχ ἐν οἰκίᾳ,

᾿ 5 7: , ^ ^ d 5 ,
τὸν ἀπόστολον; τίς οὐχ ἂν “ἐθαύ-

ἀλλὰ τὸ ἱερὸν χαταλαθόντες ἐχεῖ διέτριξον " οὔτε μὴν
λοιπὸν ἀχαθάρτων ἅπτεσθαι ἐφυλάττοντο, ἀλλ᾽ ἁπλῶς
ἥπτοντο τῶν νεχρῶν. Καὶ ὅρα, πῶς ἐν μὲν τοῖς oi-
7 4." ^ M 2 ^Y - , , ΕῚ ,
χείοις εἰσὶ σφοδροὶ, ἐν δὲ τοῖς ἀλλοτρίοις οὐ χέχρην-
ται τῇ δυνάμει. Μᾶλλον δὲ, φησὶ, προσετίθεντο πι-
/, - J /, , e M ec
στεύοντες τῷ Κυρίῳ πλήθη ἀνδρῶν τε xol γυναιχῶν.
Ὥστε χατὰ τὰς πλατείας τιθέναι τοὺς ἀσθενεῖς ἐπὶ
χλινῶν χαὶ χραδόάτων, ἵνα ἐρχομένου Πέτρου χἂν ἡ
σχιὰ ἐπισχιάση τινὶ αὐτῶν.

γ΄. mw ,
Πολλὴ τῶν προσιόντων ἣ πίστις, xoi μείζων ἢ ἐπὶ
τοῦ Χριστοῦ. Πόθεν δὴ τοῦτο γέγονεν; ᾿Απὸ τοῦ τὸν
M -
Χριστὸν ἀποφήνασθαι xoi εἰπεῖν: Ὃ πιστεύων εἰς
SAT Xo i ἄν EN c 14 λ 2
£pi, τὰ ἔργα, ἃ ἐγὼ ποιῶ, ποιήσει, xol μείζονα
, e -
ποιήσει. Μενόντων γὰρ αὐτῶν ἐχεῖ xa οὐ περιιόντων,
» / DJ m
ἔφερον πάντες ἐπὶ τῶν χλινῶν xol χραδδάτων oc

b Alii μετὰ παῤῥησίας πολλῆς.
- Alii πρότερον αὐτῆς TtXU0sUsL τό.

TOM. IX.

€

KE

HOMIL. X. 112

verum est illud : Cognoscetur Dominus judi- Psal. 9.15.

cia faciens. Sic et in arca factum est : Ozan. pu-
nitus est, et hinc timor aliis. Sed illic quidem me-
tuens rex, arcam amovit; hic autem alu attentio-
res facti sunt. Vides, quomodo non vocavit illam
Petrus, sed exspectavit donec intraret : neque
alius quispiam ausus est annuntiare quod. accide-
rat. Hoc magistri timor erat, honor discipulorum et
obedientia. Trium horarum spatium. Neque di-
dicit uxor, nec quis przsentium nuntiavit, quam-
vis ad divulgandum sat temporis esset; verum
timchant. Hoc etiam admirans scriptor ait : JVe-
sciens quod factum fuerat, introivit. Atqui
hinc discere licebat ipsum novisse ea, qua occulta
erant. Cur enim qui neminem interrogaverat, vos
interrogat? Annon, ut liquet, quia sciebat? Sed
nimia cecitas non permisit illam crimen depo-
nere; sed cum audacia multa respondet : Putabat
enim se cum homine loqui. Hoc grave erat, quod
uno consilio et quasi ex pacto peccatum admisis-
sent. Quid utique convenit vobis, inquit, ten-
tare Spiritum sanctum ? Ecce pedes eorum, qui
sepelierunt virum. tuum, ad ostium; et effe-
rent te. Prius illam docet quod peccaverit, et
tunc ostendit illam juste, {πιῶ vir passus erat,
passuram esse, quia perinde peccaverat. Et quo-
modo, inquies, Confestim cecidit ante pedes
ejus, etexspirapit ? Quia prope adstabat. Sic illi
in seipsos ultionem attraxerunt. Quis demum non
obstupuisset? quis apostolum non timuisset? quis
non miratus esset? £t erant, inquit, unanimiter
omnes in. porticu Salomonis. Hinc palam est,
illos non in domo quapiam, sed in templo versa-
tos esse. Neque ultra cavebant sibi ne immunda
contingerent, sed sine scrupulo mortuos tange-
bant. Et vide, quomodo erga suos severi sint, erga
alios autem potestate non utantur. Magis autem,
inquit, augebatur credentium in Domino mul-
titudo virorum et mulierum ; ita ut in plateis
ponerent infirmos in lectulis ac grabatis, ut
veniente Petro saltem umbra illius adumbra-
ret quemquam illorum.

5. Magna accedentium fides, et major quam
sub ipso Christo. Unde autem hoc factum est?
Quia Christus hoc prznuntiarat et. dixerat. Qui
credit in me, opera, que ego facio, faciet, et
majora. faciet. Manentibus autem illis istic, nec
circeumeuntibus , omnes afferebant in lectulis et

"mA m Mab EM.
ἃ Alii ἐθαύμασε. Tis οὐχ ἂν ἐροθήθη 5 καὶ ἦταν.

9

7

d

2.Rheg.6
Joan. τή.
12.

116 S. JOANNIS CHRYSOST.

siibsus quos habebant infirmos, et undique illis
oxifuchat miraculum , a cre Tee a sanatis ,

ab eo qui plexus fuerat, a fiducia quam erga illos
habebant, a virtute eorum, qui non utcumque
credebant : neque enim quod fiebat , signis tan-

tum constabat. Nam etsi illi modeste loquentes

totum ipsi imputent dicentes, in nomine Christi

se hac facere; sed vita quoque et virtus virorum

hoc fecit. Perpende autem, quomodo hic nume-

rum credentium non afferat, auditori relinquens ut

id ex se conjectet : sic ad immensam multitudi-

nem fides extendebatur. Hinc et resurrectio magis
pradicabatur. /Vemo autem audebat se conjun-

gere illis, sed magnificabat eos populus. Sic

ait, ostendens illos jam non contemtui fuisse , ut

prius erant : ac. brevi tempore unoque momen-

to hzc a piscatore et privato homine facta fuisse.

Quam mi- Colum itaque jam erat terra ex vivendi ratione,
oid iiam dicendi libertate, miraculis, cztterisque omnibus :
stianorum ac velut angeli admirationi erant, ad nihil se
is convertentes, non ad risum, non ad minas, non
ad pericula: non solum autem hac de causa, sed

etiam quod admodum humani et pro aliis solli-

citi erant ; alios enim pecunia, alios corporali cu-

ratione juvabant. Cur implevit satanas cor

tuum ? Feresese purgat Petrus illum puniturus ,

etalios erudit. Quia enim futurum erat, ut hoc

valde durum appareret, ideo in illum et in uxo-

rem tremendum exercet judicium. Si autem am-

bos, qui irremissibiliter peccaverant, non tali af-

fecisset poena, quantus hinc Del contemtus futu-

rus erat? Quod autem ideo sic factum sit, liquet

ex eo, quod non statim ad ultionem venerit, sed

primo peccatum ostendat. Unde nemo ingemuit,

nemo cjulavit ; sed omnes exterriti sunt. Jure au-

tem, quia fides illorum augebatur, signa plura ede-

bantur, et ingens apud suos metus erat, quia non

sic externa nos turbant ut domestica. Si ergo si-

mus mutuo conjuncti, nemo nobis bellum inferet ;

sin contra dissideamus, omnes nos invadent. Hinc

illi cum fiducia et libertate in forum, et in me-

dium inimicorum se conferebant et pravalebant ;

Psal. 109. implebaturque dictum illud : Dominare in me-
x dio inimicorum tuorum. Hoc majoris erat vir-
tutis indicium, quod detenti, vincti, talia facerent.

Si ergo ii, qui mentiti fuerant, talia passi sunt ,

quid non patientur ii, qui pejerant? Imo si mu-

lier, quod dixerit, Etiam tanti , ejusmodi poenas

dedit, nec effugit : cogitate quo sitis vos supplicio

a Alii οὐδεὶς ὥμωξε.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

3. ΕἸ XP , “ - , A
εἰχον ἀσθενεῖς, χαὶ πάντοθεν αὐτοῖς συνήγετο τὸ
τ» M m ΩΣ ,
θαῦμα, ἀπὸ τῶν πιστευσάντων, ἀπὸ τῶν θεραπευθὲν-

9) ^ m , ^ X bh »c , Ὁ
των; ἀπὸ τοῦ χολασθέντος, ἀπὸ τῆς παῤῥησίας τῆς
' » / b ES e - ce
πρὸς ἐχείνους, ἀπὸ τῆς ἀρετῆς τῶν οὐχ ἁπλῶς πι-
7 M ^N - S.
τευσάντων * οὗ γὰρ δὴ τῶν σημείων ἦν μόνον τὸ

εἐνόμενον. Εἰ γὰρ xoi αὐτοὶ μετριάζοντες τούτῳ τὸ
100 T*Y9| ᾿ γε: dug τύ τὰ ες i

c , , P] ea ey ἀν c γ΄ ^
ἃ πᾶν λογίζονται, λέγοντες [ev τῷ ὀνόματι τοῦ Χριστοῦ

Β

C

τ I Ww P e
ταῦτα ποιεῖν" ἀλλὰ xal ὃ βίος xoi ἣ ἀρετὴ τῶν dw-
^ ES / , M € E Y
δρῶν τοῦτο deo Σχόπει δὲ, πῶς ἀριθμὸν ἐν-

ὦ ^^ * D
ταῦθα τῶν πιστευσάντων OU b ὁ ἐξ ἑαυτοῦ

LÀ
τὸν ἘΝ σὐλλ ας εσθαι" οὕτως εἰς πλῆθος ἄπει--
,
pov ἐπέτεινε τὰ τῆς πίστεως. ᾿Εντεῦθεν xoi f, ἀνάστα-
e E : M E
σις μᾶλλον ἐχηρύττετο. Οὐδεὶς δὲ αὐτοῖς ἐτόλμα χολ-
zt Y Y 7,
λᾶσθαι, ἀλλ᾽ ἐμεγάλυνεν αὐτοὺς ὃ λαός. Τοῦτο λέγει,
^ M [:j 39 y * kt E] ,
δεικνὺς, ὅτι οὐχ ἔτι λοιπὸν ἦσαν εὐχαταφρόνητοι χα-

/ M / ἃ. Ὁ 3 τ - λ
θάπερ xxi πρότερον " xai ὅτι ἐν βραχεῖ χαιρῷ; xat

ec c^ Ὁ b! m 7 M Ὁ ἢ
Ut δοπῇ τοσαῦτα γέγονεν ὑπὸ τοῦ ἁλιέως xat ἰδιώτου.
Οὐρανὸς οὖν λοιπὸν ἦν ἣ Ti xa πολ nee) xa eum
δησίας, χαὶ θαυμάτων, καὶ πάντων ἕνεχεν * καὶ xa-

, Μ) y ^N A
θάπερ ἄγγελοι οὕτως ἐθαυμάζοντο; πρὸς οὐδὲν ἐπι-
στρεφόμενοι, οὐ πρὸς γέλωτα, οὐ πρὸς ἀπειλὰς, οὐ
πρὸς χινδύνους. οὐ μόνον δὲ διὰ τοῦτο, ἀλλ᾽ ὅτι σφό-
εἰς φιλάνθρωποι xol χηδεμονιχοὶ τυγχάνοντες; τοῖς
μὲν χρήμασιν ἐδοήθουν, τοῖς δὲ θεραπεία σωμάτων.

X ΡῈ ἢ ΄ c
Διὰ τί ἐπλήρωσεν ὃ σατανᾶς τὴν καρδίαν σου; Movov-

M - ,
ουχὶ τῶν το ὃ Πέτρος μέλλων χολάσειν αὐτὸν,
καὶ τοὺς ἄλλους παιδεύει. ᾿ὕπειδὴ γὰρ σφόδρα φορτι--
χὸν ἔμελλε φαίνεσθαι τὸ γενόμενον, διὰ δὴ τοῦτο χαὶ

, € , ^ NW. coe E
ἐπ᾽ αὐτοῦ τούτου χαὶ ἐπὶ τῆς γυναιχὸς φούδερὸν ποιεῖ
τὸ Ox acc, ΕἸ δὲ ἀσύ A jycac ut
b στήριον. Ei δὲ ἀσύγγνωστα ἁμαρτόντας μὴ xot-

, , E] , 7 , ΩΣ
αὐτὴν δίχην ἀπήτησεν ἀμφοτέρους, πόση ἐντεῦθεν

/ D D
καταφρόνησις Θεοῦ οὐχ ἂν γέγονεν; Ὅτι δὲ διὰ τοῦτο,
cw ^ m— -

δῆλον ἀπὸ τοῦ μὴ εὐθέως ἐπὶ τιμωρίαν ἐλθεῖν, ἀλλὰ
CTI - n

δεῖξαι πρῶτον τὴν ἁμαρτίαν. “Ὅθεν οὐδεὶς ἐστέναξεν,

πε ἢ , Y

ἃ οὐδεὶς ἀνῴμωξεν, ἀλλὰ πάντες ἐφοδήθησαν. Εἰχότως

^ τω , - E:
δὲ, τῆς πίστεως αὐτῶν ἐπιτεινομένης, xoi τὰ σημεῖα
πλεί 5: ἕν,“ ΜΆ Ὁ. x M - ? , €
πλείω ἐγίνετο, xai πολὺς xa παρὰ τοῖς οἰκείοις ὃ

/ IY NA τὴς e ^ €T
φόθος ἦν, ἐπειδὴ οὖχ οὕτω τὰ τῶν ἔξωθεν ἡμᾶς θο-

Φι- SETS ^ : αὶ ]
gu6si, ὡς τὰ τῶν οἰχείων. Ἂν οὖν ὦμεν πρὸς ἀλλή-

, - ΩΣ
λους συγχεχροτημένοι, οὐδεὶς ἔσται ἡμῖν πολεμῶν *
cr * 3255 αν ἢ ^ , s; ,
ὥσπερ, ἂν dv ἀλλήλων διιστώμεθα, τὸ ἐναντίον

/ - 2 /
πάντες ἡμῖν ἐπιθήσονται. "Amb τούτου χἀχεῖνοι λοιπὸν

ῳ

ἐθάῤῥουν, xal μετὰ παῤῥησίας xat εἰς ἀγορὰν ἐνέδαλ-
T χαὶ ἐν μέσῳ τῶν yf ὧν χαὶ ἐκράτουν * xal ἐπλη-
ροῦτο ἐχεῖνο τὸ εἴρη μένον, Καταχυρίεῦε ἐν μέσῳ
τῶν P ἐχθρῶν σου" ὃ χαὶ μεί ζονος ἀπόδειξις δυνάμεως
ἦν, ὅτι κατεχόμενοι, δεσωούμενοι, τοιαῦτα sse
Ei οὖν oi μόνον pen υσάμενοι τοιαῦτα ἔπαθον, oi καὶ
ἐπιορχοῦντες τί οὐ πείσονται; Μᾶλλον δὲ εἰ ἁπλῶς

b Alii ἐχθρῶν σου. τοῦτο μείζων δύναμις.

IN ACTA APOSTOLORUM. HOMiL. XII. I19

εἰποῦσα ἣ γυνὴ, Ναὶ τοσούτου, τοιαύτην ἔδωχε δί- — digni, qui juratis οἱ pejeratis? E re fuerit hodie
χὴν; χαὶ οὐχ ἐξέφυγεν " ἐννοήσατε oi ὀμνύοντες xoi — ex veteri lege perjurii gravitatem ostendere. F'alx, zac. 5. 5
ἐπιορχοῦντες, ᾿ τίνος ἂν εἴητε ἄξιοι χολάσεως: Εὔκαι- E Inquit, volans erat, lata decem cubitis. Vo-
pov xai ἀπὸ τῆς Παλαιᾶς δεῖξαι τὸ χαλεπὸν τῆς πίθος latus celerrimum supplicii juramenta sequentis
χίας τήμερον. Δρέπανον, φησὶ ; πετόϊκενον ἦν, πλάτους — adventum significat ; quod autem decem cubito-
ἤχεων δέχα. Τὸ πετόμενον τὴν ταχίστην ἔφοδον τῆς — rum sit latitudine et longitudine, vehementiam et
τιμωρίας δηλοῖ τὴν τοῖς ὅρχοις παρεπομένην" τὸ δὲ — magnitudinem malorum indicat ; quod autem ex
πήχεων “[τοῦτο] δέκα εἶναι τὸ πλάτος χαὶ τὸ μῆκος, ^ colo volet, signum est sententiam ex coelesti tri-
τὸ σφοδρὸν σημαίνει καὶ τὸ μέγεθος τῶν καχῶν " τὸ δὲ — bunali ferri; quod in modum falcis, inevitabile
ἀπ᾽ οὐρανοῦ πέτεσθαι, τὸ ἐκ τοῦ ἄνωθεν δικαστηρίου ^ supplicium ostendit. Sicut enim falx in collum
τὴν ψῆφον φέρεσθαι" τὸ δὲ T τὸ ἄφυχτον — immissa, non retrahitur, sed manet etiam ab-
τῆς τιμωρίας. Καθάπερ 1 δρέπανον “ εἰς τράχηλον ιο ὁ |558 cervice : sic οἱ ultio Jurantes invadens ,
ἐμπεσὸν 00x ἂν χαθ᾽ ἑαυτὸ dvs EAuaget , d δέ πῶς $ terribilis est , nec desinit, nisi prius quod suum
ἔτι xal ἀποτεμνομένης τῆς κεφαλῆς" οὕτω xoi fj δίκη — erat —À Quod si jurantes effugerimus, ne
τοῖς ὀμνύουσιν “ἐπιοῦσα, go6eoá τίς ἐστι, xal οὐκ àv — confidamus; nam in malum nostrum hoc verti-
ἀποσταίη μὴ πρότερον ἐργασαμένη τὸ αὐτῆς. Ei δὲ — tur. Quid enim putatis? quot sunt qui eadem qua
διαφεύγομεν ὀμνύοντες, p: θαῤῥῶμεν - ἐπὶ γὰρ xaxG ἠὀ Ananias et Sapphira sunt ausi, nec eadem passi
τῷ ἡμετέρῳ τοῦτο γίνεται. "Emi τί νομίζετε; πόσοι — sunt? Et quomodo, inquies, passi non sunt? Non
μετὰ "Avav(ay xa Σάπφειραν τὰ αὐτὰ ἐχείνοις ἐτόλ- ἠ quod hoc illis condonatum sit, sed quod majori
σαν, xai οὐ τὰ αὐτὰ ἔπαθον ; Καὶ πῶς, φησὶν, οὐχ — reserventur supplicio.
ἔπαθον : Οὐχ ἐπειδὴ συνεχωρήθη αὐτοῖς, ἀλλ᾽ ἐπειδὴ

μείζονι τηροῦνται P χαχῷ.
“Ὥστε ot πολλὰ πταίοντες; μὴ χολαζόμενοι, μδϊλ-- 4. [taque qui frequenter peccant, magis time- — Qui fie-
λον ἢ κολαζόμενοι, φοδεῖσθαι xal δεδοικέναι ὀφείλου- ^ ant oportet, si non puniantur, quam si puniantur : ^ quenter
J y eccant, t:-

σιν" αὔξεται γὰρ αὐτοῖς τὰ τῆς τιμωρίας διὰ τῆς p nam ex dilatione et ex patientia Dei eorum auge- meant opor-
ἀτιμωρησίας xol τῆς μαχροθυμίας τοῦ Θεοῦ. Μὴ tur supplicium. Ne hoc itaque spectemus si non tet-
τοῦτο τοίνυν ἴδωμεν, ὅτι o0 χολαζόμεθα., ἀλλ᾽ ci μὴ —puniamur, sed si non peccemus : si vero peccan-
ἡμάρτομεν: εἰ δὲ ἁμαρτάνοντες οὐ χολαζόμεθα, μᾶλ- — tes non puniamur, magis tremendum nobis est.
λον τρέμειν ὀφείλομεν. Εἰπέ μοι, ἄν τινα δοῦλον ἔχης, — Dic mihi, si servum haberes, cui minas intentares
καὶ ἀπειλῆς αὐτῷ μόνον, καὶ οὐ τύπτης, πότε μᾶλλον — tantum, nec verberares illum ; quando magis ti-
φοδεῖται, πότε φεύγει, πότε δοαπετεύει;: οὖχ ὅταν — mebDit, quando fugiet et abscedet? nonne cum mi-
ἀπειλῆς μόνον; “Ὅθεν xoi ἀλλήλοις παραινοῦμεν, μὴ — nas tantum intentabis? Unde nos mutuo mone-
ἀπειλεῖν συνεχῶς, ὥστε μὴ τῷ φόδῳ μᾶλλον xwca- — mus,ne frequentius comminemur, ut ne sic timore
σεῖσαι τὴν Ψυχὴν, ὥστε μὴ σπαράττειν αὐτὸν πλέον — animum concutiamus, neve sic magis laniemus
τῶν “πληγῶν. Ἄλλως δὲ xoi ἐχεῖ μὲν πρόσχαιρος ἢ — eum, quam plagis. Alioquin vero illic temporanea
τιμωρία, ἐνταῦθα δὲ διηνεχής. Μὴ τοίνυν εἰ μηδεὶς C plaga est, hic perpetua. Ne itaque respicias, an
τὰ τοῦ δρεπάνου πάσχει, νῦν τοῦτο ἴδης, ἀλλ᾽ éxeivo nunc quispiam illam falcem experiatur, sed co-
ἐννόησον, εἰ τοιαῦτα ποιεῖ - ἐπεὶ πολλὰ γίνεται νῦν οἷα — gita, num talia faciat; quoniam multa nunc fiunt,
ἐπὶ τοῦ καταχλυσμοῦ , ἀλλὰ καταχλυσμὸς οὐ γέγονε ες qua in diluvio, et tamen diluvium non accidit :
γέεννα γὰρ ἠπείληται; χαὶ τιμωρία. Πολλοὶ ἅμαρ- gehenna et supplicium comminando solum inten-
τάνουσιν οἷα τὰ ἐπὶ τῶν Σοδόμων, ἀλλὰ πῦρ οὐχ ἦλ- tatur. Multi eadem admittunt peccata qua Sodo-
θεν ϑετοῦ" πύρινος γὰρ ἡτοίμασται ποταμός. Πολλοὶ — mite, et ignis pluvia non cadit : igneus quippe

* [τοῦτο inclusimus auctoritate D. Savilius cum A. B. — ncamus, necessario illud, de cervice, in textum e
v) δὲ πήχεων (πηχῶν Codd.) πολλῶν εἶναι. C. omittit zoà- — margine. sumendum. Ubi advertas Savilianam lectio-
λῶν.] nem esse Morelliana, quam sequimur, obscuriorem. Hic

4 In Notis Savilii hzc observat Halesius : ὅπουπερ ἂν — vero nihil mutandum censeo. [ Savilii scripturam pra-
ἐμπέσῃ, οὐκ ἂν χαθ᾽ ἑαυτὸ ἀνελχυσθείη μόνον, ἀλλὰ καὶ ἀπο- — bent A. B. C., nisi quod C. habet ἀπό pro ἀποτεμνομέ-
τεμνομένης τῆς κεραλῆς. Expungendum illud, ἀλλὰ χαὶ νης, nostram vero D., Commcel., et reddidit Erasmus. |
ἀποτεμνομένης τῆς χεφραλῆς οὕτω X. τ. À. KExistimo enim a Quidam ἐπιοῦσα χαλεπή τίς ἐστιν.
viLiosam ortam esse lectionem ex eo, quod aliquis im- b [ χαχῷ. οἱ γὰρ πολλά, sic A. B. C.]
perite utramque lectionem. conjunxerat ; nam si reti- e Alii πληγῶν. ἐκεῖ γὰρ πρόσκαιρος.

Gen. 42.

21.

peccati
medium.

19-

re-

118 S. JOANNIS CHRYSOST.

fluvius paratus est. Multi eadem qua Pharao
sunt ausi; sed non eadem passi sunt quie Pharao,
neque submersi sunt in mare Rubrum : exspectat
enim illos pelagus abyssi, ubi non absque sensu
poena, nec. suffocari licet; sed diuturno cruciatu,
sartaginum ardore et CE consumi.
Multi eadem quz lsraelite sunt ausi; sed non
devorarunt illos serpentes : manet enim illos ver-
mis ille immortalis. Multi ea quz Giezi ausi sunt,
nec sunt lepra percussi : manet enim illos pro Ie-
pra, quod dissecentur et ponantur cum hypocritis.
Multi etiam jurarunt ac pejerarunt ; si autem effu-
gerunt, ne confidamus : manet enim illos stridor
dentium. Et fortassis etiam hic patientur, et non
effugient, etiamsi non e vestigio, sed in aliis pec-
catis, ut gravior sit pcena : quia et nos sepe sumta
occasione a minoribus, etiam pro magnis totum
evacuamus. Itaque si quando videris tibi aliquid
accidere, memor esto illius peccati tui. Hoc etiam
in filiis Jacob accidit. Meministis fratrum. Jose-
phi : vendiderant fratrem, occidere tentaverant,
imo quantum in ipsis erat occiderant ; deceperant,
senem contristaverant ; nihil passi erant mali. Ita-

que post multos annos de extremis periclitati sunt,

et peccati hujus tunc recordantur. Quod autem
non conjectura sit quod dico : audi illos dicen-
tes : Etiam : in peccato enim. sumus in fra-
trem nostrum. Sic et tu, cum tibi quidpiam con-
tigerit, dic : Etiam, in peccato sumus, quia Chri-
stum non audivimus, quia juravimus ; juramenta
frequentia et perjuria in-caput meum inciderunt.
Confessi? Tta qme confitere : nam et illi confessi salutem con-
secuti sunt. Quid enim, si non repente ultio inva-
3. Reg. 21. dit? quandoquidem Achab propter Nabutha: non
statim post peccatum plexus fuit. Cur vero sic
res agitur? Dat tibi Deus prescriptum tempus,
ut abluaris; si perseveres, poenam demum inducit.
Vidistis, quid passi sint mendaces? Cogitate,
quid passuri sint perjurl; cogitate, et desistite.
Non potest qui jurat non pejerare, velit nolit : non
potest perjurus salutem consequi. Sufficit unum
perjurium, ut totum perficiat, et totum nobis sup-
plicium inducat. Ideo nobis ipsis, quaeso, atten-
damus; ut peenam hujus peccati effugientes mise-
ricordia Dei dignemur, gratia et miserationibus
unigeniti ejus Filii, quicum Patri et Spiritui san-
cto gloria, imperium, honor, nunc et semper, et

in secula seculorum. Ámen.
WO
a [ B.C. ἦλθον. ἐξομολόγησαι( unus

y&p-]

D

102

b

C

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

HS M , : :
τὰ τοῦ Φαραὼ ἐτόλμησαν" ἀλλ᾽ οὐκ ἔπαθον τὰ τοῦ
^ 5
Φαραὼ, οὐδὲ χατεποντίσθησαν sic ἐρυθρὰν θάλασσαν"
P M Z3 ' / -
τὸ γὰρ πέλαγος αὐτοὺς μένει τὸ τῆς ἀδύσσου., ἔνθα οὗ
ἘΠῚ E] , n ς -
μετὰ ἀναισθησίας ἣ τιμωρία, οὐδὲ ἀποπνιγῆναι ἔνι,
2432 2.3 7
ἀλλ᾽ ἐπὶ πλέον χολαζομένους, τηγανιζομένους, ἀπαγ-
^ / J c
χονιζομένους ἀνὰλίσχεσθαι. Πολλοὶ τὰ τῶν Ἴσραηλι-
.Ὸ 2122 3 *
τῶν ἐτόλμησαν " ἀλλ᾽ οὐχ ἔφαγον αὐτοὺς ὄφεις " μένει
h 3 , * -
γὰρ αὐτοὺς 6 σχώληξ 6 ἀτελεύτητος. Πολλοὶ τὰ τοῦ
ΤῸ ^n T
lut ἐ τόλμησαν᾽ ἀλλ᾽ οὐχ ἐλεπρώθησαν᾽ μένει γὰρ
2 M
αὐτοὺς ἀντὶ τῆς λέπρας τὸ διχοτομνηθῆναι, καὶ τεθῆναι
--— c € c^
μετὰ τῶν ὑποχριτῶν. Πολλοὶ xod ὥμοσαν xot ἐπιώρ-
ZA ANS ANZ M “-
χησαν" εἶ δὲ xol διέφυγον, μὴ θαῤῥῶμεν" μένει γὰρ
53. τὴν € M - 3 b
αὐτοὺς 6 βρυγμὸς τῶν ὀδόντων. Καὶ ἐνταῦθα δὲ τάχα
EE. Y ,
πείσονται, καὶ οὐ φεύξονται, el καὶ μὴ παρὰ πόδας,
2 223.9 cJ c ΄ 1 X /
ἀλλ᾽ ἐφ’ ἑτέροις ἁμαρτήμασιν, ἵνα xo χαλεπωτέρα ἣ
-- RU TC MI DERMES Y M. i τα NL 2 M 6ó
τιμωρία ἡ ἐπεὶ χαὶ ἡμεῖς πολλάκις ἀφορμὰς λαῦον--
5 M -Ὁ M ' c m»
τες ἀπὸ Loro ὑπὲρ μεγάλων τὸ πᾶν χενοῦμεν.
σι
ἴστε ὅταν ἴδῃς τί cot cup ó y, Qvae σου τῆς
ἁμαρτίας ἐχείνης. Τοῦτο γὰρ ἐπὶ τῶν υἱῶν τοῦ Ιαχὼδ
γέγονε. Μίνημονεύετε τῶν ἀδελφῶν τοῦ Ἰωσήφ" ἐπώ-
) N 348-4 σὰν T 5 , c Ἃ ΝΑ
νησαν τὸν us σφάξαι ἐπεχείρησαν; υδλλον δὲ
diae LEY a ew ym ^4
xai “ἔσφαξαν ὅσον τὸ ἐπ᾽ αὐτοῖς: ἠπάτησάν, ἐλύπη-
N , τ
σαν τὸν γέρόνεα: οὐδὲν ἔπαθον. Μετὰ πλείονα γοῦν
HIT e / S m
ἔτη περὶ τῶν ἐσχάτων ἐχινδύνευσαν, xal τῆς ἅμαρ-
-— ὩΣ ^, g - E
τίας ταύτης ὑπομιμνήσχονται. Kat ὅτι οὐ στοχασμὸς
x 3.4. , “ " ὦ , T 3 € ,
τὸ εἰρημένον, ἄχουε αὐτῶν τί φασι - Nat* ἐν ἁμαρτίᾳ
, z] M M m D , AA M M
γάρ ἐσμεν περὶ τοῦ ἀδελφοῦ ἡμῶν. Οὕτω δὴ καὶ σὺ,
9. a 67 3 M - € L , M d 5
ὅταν τι cu 67; , εἰπὲ, ναὶ, ἐν ἁμαρτία ἐσμὲν, ὅτι οὐχ
5 , D x D J
ἠχούσαμεν τοῦ Χριστοῦ, ὅτι ὠμόσαμεν" ai πολυορ-
, M c J ΞΕ ΟΝ
χίαι, xat αἵ ἐπιορχίαι ἐπὶ τῶν X&Q ew μου “ἦλθον.
E] cT 25 J
Οὐχοῦν ἐξοικολόγησαι" xo γὰρ κἀχεῖνοι ἐξωμολογή-
- V 3n. , 1 » A ew
σαντο; καὶ ἐσώθησαν. Τί γὰρ, εἰ μὴ παραχρῆμα
, δ e m I
ἔπεισιν ἣ τιμωρία; ἐπεὶ xal ὃ ᾿Αχαὰό διὰ τοῦ Na-
ι , 1 6
θουθαὶ οὐκ εὐθέως παρὰ τὴν ἁμαρτίαν ἔπαθεν ἅπερ
Ε Y Jw Dh ,
ἔπαθε. Διὰ τί δὲ τοῦτο erus Δίδωσί cot προθεσμίαν
M cr
6 Θεὸς, ὥστε ἀπονίψασθαι" ὅταν δὲ ἐπιμένης, ἐπάγει
v M "Y
λοιπὸν τὴν τιμωρίαν. Εἴδετε, τί ἔπαθον oi Ψευδόμε--

e

E] bd , τω
οἰ ρν νιι ἐννοήσατε; τί πείσονται χαὶ ot ἐπιορχοῦν-
τες" ἐννοήσ «ds xoi ἀπόστητε. Οὐχ ἔστιν ὀμνύντα μὴ
5
ἐπ Ed civ, xal ἑκόντα xo dxovcu* οὐχ ἔστιν Emtop-

H ev.
χοῦνξα σωθῆναι. ᾿Αρχεῖ μία ἐπιορκία τὸ πᾶν ἐργάσα-
X , -

σθαι, χαὶ ὁλόκληρον ἡμῖν τὴν τυχεῖν Ὡς
Διὰ δὴ τοῦτο προσέχωμεν; παραχαλῶ; iE ἵνα
Y e

τὴν ἐντεῦθεν χόλασιν διαφυγόντες, τῆς παρὰ τοῦ Θεοῦ
Ὰ ἜΤ ΣῈ i Eus EE: -- z085
φιλανθρωπίας ἀξιωθῶμεν, χάριτι xat οἰχτιρμοῖς τοῦ
μονογενοὺς αὐτοῦ Υἱοῦ, μεθ’ οὗ τῷ Πατρὶ ἅμα τῷ
ἁγίῳ Πνεύματι δόξ οάτος. τιμὴ. νῦν χαὶ ἀεὶ, χαὶ
γίῳ Πνεύματι δόξα, χράτος, τιμὴ, νῦν χαὶ ἀεὶ, χαὶ
» ^ - E 2. y

εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Α μήν.

b Alii ἀναστάσεως γέγονεν. οὐκ ἀφῆχεν.

IN ACTA APOSTOLORUM.

HOMIL. XIII.

t fO

OMIAIA ιγ΄.
᾿Αναστὰς δὲ ὃ ἀρχιερεὺς, καὶ πάντες οἱ σὺν αὐτῷ, ἣ
- cs ;
οὖσα αἵρεσις τῶν Σαδδουχαίων, ἐπλήσθησαν ζήλου,
- Lg ,
x«i ἐπέῤαλον τὰς χεῖρας αὐτῶν ἐπὶ τοὺς ἀποστό-
’,
λους, καὶ ἔθεντο αὐτοὺς ἐν τηρήσει δημοσία.

ΕΣ

Οὐδὲν ἐραψιότερον χαχίας, οὐδὲν
Πείρα μαθόντες τὴν αὐτῶν ἀνδρείαν ἐξ ὧν ἐπεχείρησαν
πρότερον, u.c ἐπιχειροῦσι, χαὶ πάλιν ἐπισυνίσταν-
ται. Τί ἐστιν, ᾿Αναστὰς δὲ ὃ ἀρχιερεὺς, χαὶ πάντες οἵ
Ξ οἷς γενομέ-

«τολμηρότερον.

τα

σὺν αὐτῷ: Διηγέρθη, quss χινηθεὶς ἐπὶ
M
yotc. Καὶ ἐπέδαλον τὰς χεῖρας αὐτῶν ἐπὶ

M Ἷ ^ , Tes
στόλους, x«i ἔθεντο αὐτοὺς ἐν τηρήσει δημοσία. Νῦν

N 2
τοὺς ἅπο-

σφοδρότερον αὐτοῖς ἐπιτίθενται. Οὐχ εὐθέως δὲ αὐτοὺς
ἔχριναν, ᾿εροσδορήονεες πάλιν αὐτοὺς πράους ἔσεσθαι.
/
Καὶ πόθεν δῆλον, ὅτι σφθδρύτερον αὐτοῖς ἐπετέθησαν:;
"Amb τοῦ θεῖναι αὐτοὺς εἰς Enden δημοσίαν. Πάλιν
περιπίπτουσι χινδύνοις, xal πάλιν τῆς παρὰ τοῦ
- m icd » c σου

Θεοῦ ἀπολαύουσι πον χαὶ innen ἄχουε τῶν ἑξῆς"
Ἄγγελος δὲ

γγξλος oz

τῆς φυλαχῆς, ἐξαγαγών τε αὐτοὺς; εἶπε: πορεύεσθε,

M ,
Κυρίου. ὃ διὰ τῆς rue ἀνέῳξε τὰς πύλας

Y , - 3 ἘΣ ΟΡ ας τὰ, σὰ ΩΝ / 1
xo σταθέντες λαλεῖτε ἐν τῷ ἱερῷ τῷ λαῷ πάντα τὰ
hU ΩΣ , m ,
δήματα τῆς ζωῆς ταύτης. Τοῦτο xoi εἰς ἐχείνων πα-

, , ERE) / ΠΤ ᾽ς ES
ραμυθίαν γέγονε, χαι εἰς τουτῶν ωφε €t«y χαι οιοα-

& d [-} N - es D Y
σχαλίαν. Καὶ ὅρα, ὅπερ ἐπὶ τοῦ Χριστοῦ, τοῦτο xol
m M X M, h ,
νῦν γινόμενον. Γινόμενα Γ᾿ Ye δήπου τὰ θαύματα

ST

E. /, LJ
οὐκ ἀφίησιν αὐτοὺς into áp ὧν δ᾽ ἂν μάθοιεν, ταῦτα

τ e
χατασχευάζει:" οἷον ἐπὶ τῆς " ἀναστάσεως τῆς αὐτοῦ

28 «

οὐχ agpiee αὐτοὺς τοεῖν πῶς ἀνέστη" ἀνάξ ξιοι γὰρ τοῦ

HOMILIA XIII.

Cap. V. v. 17. Exsurgens autem princeps sa-
cerdotum, et omnes qui cum illo erant ( que
est heresis Sadduceorum ) repleti sunt zelo,
18. et injecerunt manus in apostolos, et po-
suerunt 605 in custodia publica.

1. Nihil impudentius audaciusque malitia. Il-

D lorum experti fortitudinem ex iis, quie prius at-
tentarant, attamen denuo aggrediuntur et iterum
insurgunt. Quid sibi vult illud, Exsurgens prin-
ceps sacerdotum, et omnes qui cum illo erant ?
Excitatus est, inquit, iis quz acciderant commo-
tus. Et injecerunt manus in apostolos, et po-
suerunt eos in custodia publica. Nunc vehemen-
tius illos insectantur. Nec statim de illis judicant,
sperantes illos mansuetiores fore. Et undenam li-
quet illos vehementius insectatos esse? Ex co,
quod posuerit illos in custodia publica. Rursus
E incidunt in pericula, et rursus Dei gratiam expe-
riuntur; et. quomodo, audi sequentia : 19. Zn-
gelus autem Domini per noctem aperuit januas
carceris, el educens eos, dixit : 90. Ite, et stan-
tes loquimini in templo plebi omnia verba vite
hujus. Hoc et in illorum consolationem, et in ho-
rum utilitatem ac doctrinam factum est. Et vide,
quod in Christo, id etiam nunc evenit. Patrata
enim miracula non sinit eos videre, sed aliqua ap-
parat, ex quibus hoc ediscant ; ut in resurrectione
sua non permisit eos videre, quomodo resurrexe-

ταύτην ἰδεῖν ἦσαν * ἀλλὰ δείχνυσιν ἀφ’ ὧν τοῦτο εἶρ- 495 rit; indigni enim erant qui hanc viderent ; sed

γάσατο. Ὁμοίως χαὶ ἐπὶ τοῦ οἴνου τοῦ ἀπὸ τοῦ ὕδατος
/ E] L4 CAP) / s /
ERE Op ου δὲ πῦθσωι οι ανᾶχειμενοι C ἐμέθυον d
7
χαὶ τὴν χρίσιν ppm ει ἑτέροις. Οὕτω ὃ δὴ χαὶ ἐν-
ταῦθα. Ἔξ ἜΤΙ νοῦς. μὲν γὰρ αὐτοὺς oy. óp (061, τε-
χμήρια δὲ, ig: ὧν ἠδύναντο χαταμαθεῖν τὰ γενόμενα,
εἶδον. Τί ὃ δήποτε δὲ χαὶ x τὰ τὴν νύχτα αὐτοὺς ἐξέε-

625
ἄλλως τε

τι οὕτω μᾶλλον ἢ ἐχείνως ἐπιστεύθησαν -
3 dg E] * Lu ew Vr) ΩΣ a3

χαὶ ὅτι οὐχ ἂν ἐπὶ τὸ ἐρωτῆσαι “ἦλθον *

Y Y in. E! M , M τὶ , eu A

οὔτε μὴν ἑτέρως ἂν xal αὐτοὶ ἐπίστευσαν. Οὕτω xal

M T / 4
ἐπὶ τῶν παλαιῶν ^ γέγονεν, οἷον ἐπὶ τοῦ Ναόδουχοδονό-
M -Ὁ ,

cop* εἶδεν αἰνοῦντας τὸν Θεὸν ἐπὶ τῆς χαμίνου τοὺς

παῖδας, χαὶ τότε εἰς ἔχπληξιν ἦλθε. Δέον τοίνυν χαὶ
, 5 2 cT - eT ῃ ἃς £N DE

τούτους ἐρωτῆσαι πρῶτον, πῶς ἐξήλθετε, ol δὲ ὡς

οὐδενὸς γενομένου ἐρωτῶσ! λέγοντες: Οὐχὶ παραγγε-
t 4h παραγγ

3 Alii £z22£zy τῇ

A ostendit ex iis, quz tunc fecit. Similiter cum aquam
in vinum mutavit, qul discumbebant non vident,
utpote ebrii; eme alis permittit. Sic et
nunc factum est. Nam illos, qui educebantur, non
vident; indicia vero, ex quibus poterant res ge-
stas ediscere, viderunt. Cur per noctem emisit
illos? Quia illo magis quam alio modo fides illis
habenda erat : alioquin non illi ad interrogan-
dum venissent, vel alio modo etiam, ipsi non
credidissent. Sic et apud. veteres accidit, ut Na-

buchodonosori : vidit laudantes Deum pueros in Dana.3. 91.

B camino ignis, et tunc obstupefactus est. Cum opor-
tuisset ergo primum interrogare, Quomodo egressi
estis? illi, quasi nihil factum esset, interrogant,

a Quidam Mss. ἥλθον᾽ o)» ἂν ἑτέρως ἐπίστευταν.
ρ

120 S. JOANNIS CHRYSOST.

dicentes : /Vonne precipiendo precepimus vo-
bis ne loquamini ? Et vide, quomodo per alios
omnia discant. Vident enim clausum carcerem,
et custodes stantes ante januas. 21. Qui cum au-
dissent, intraverunt diluculo in templum, et
docebant. Adveniens autem princeps sacerdo-
tum, et qui cum eo erant, convocaverunt conci-
lium, et omnes seniores filiorum Israel; et mi-
serunt ad carcerem ut adducerentur. 22. Cum
autem venissent ministri, et aperto carcere non
invenissent illos, reversi nuntiaverunt, 23. di-
centes : Carcerem quidem invenimus bladum
cum omni diligentia, et custodes stantes ante
januas; aperientes autem. neminem intus inve-
nimus. Duplex securitas ut in sepulcro, signaculum
et homines. Vide, quam essent Deo inimici. Hzec-
cine humana erant, dic mihi, quz circa illos facta
sunt? quis illos eduxit januis clausis? quomodo
exierunt custodibus ante fores stantibus? Vere fu-
rentium et ebriorum verba sunt. Quos non detinue-
runt carcer et vincula foresque clausz, hosce spera-
bant se posse superare, insipientium puerulorum
more affecti. Ministri porro eorum ideo adsunt et
factum confitentur, ut omnem illis excludant ex-
cusationis ansam. Viden' miracula diversa, alia
aliis adjecta; quzedam ab illis facta, quedam pro
illis, quz etiam clariora erant? Bene factum, quod
non statim ipsis nuntiatum sit, sed prius anxii
fuerint, ut internoscentes divinam esse virtutem,
sic omnia discant. 24. Ut autem audierunt hos
sermones magistratus templi et principes sa-
cerdotum, ambigebant de illis quidnam fieret.
25. A4dveniens autem quidam nuntiavit eis :
Ecce viri, quos posuistis in carcerem, sunt in
templo stantes et docentes populum. 26. Tunc
abiit magistratus cum ministris, et adduxit il-
los sine wi : timebant enim populum, ne lapi-
darentur. O insipientiam! Timebant, inquit, tur-
bam. Quid proderat turba? Cum oportuisset Deum
timere, qui semper illos tamquam volucres ex
manibus ipsorum eripiebat, illi vero potius tur- 4
bam metuebant. 27. Princeps autem sacerdo-
tum interrogavit eos, dicens : 28. Yonne pre-
cipiendo precepimus vobis ne doceretis in no-
mine isto ? Et ecce repletis Jerusalem doctrina
vestra, et vultis inducere super nos sanguinem
hominis istius. Quid igitur apostoli? Iterum cum
mansuetudine alloquuntur eos ; tametsi dicere po-
terant : Quinam estis vos, qui contraria Deo pra-

b Alii ἐπισχεψάμενοι,

ARCHIEP.

C

p

04
A χιερεὺς ἐπηρώ τ

CONSTANTINOP.

Ma παρηγγείλαμεν ὑμῖν μὴ λα «εἴν; Καὶ ὅρα, πῶς
^ €

,
οι ετ

e

το μανθάνουσιν ἅπαντα. “Ορῶσι τῶν χεχλει-
σμένην τὴν φυλαχὴν μετὰ ἀσφαλείας, xx τοὺς φύλα-
χας ἑστῶτας πρὸ τῶν θυρῶν. Ἀκούσαντες δὲ, εἰσὴλ-
θον ὑπὸ τὸν ὄρθρον sic τὸ ἱερὸν χαὶ ἐδίδασχον. Παρα-
γενόμενος δὲ ὃ ἀρχιερεὺς, χαὶ οἵ σὺν αὐτῷ, συνεχάλε-
σὰν τὸ συνέδριον, χαὶ πᾶσαν τὴν γερουσίαν τῶν υἱῶν
Ἰσραήλ" χαὶ ἀπέστειλαν εἷς τὸ δεσμωτήριον ἀχθῆναι

aivolc. Παραγενόμενοι δὲ oi τητος οὖχ εὗρον
αὐτοὺς ἐν τῇ φυλαχῇ * ἀναστρέψαντες ὃ δὲ ἀπήγγειλαν,

λέγοντε €, ὅτι τὸ μὲν δεσμωτήριον εὕρομεν χεχλει-

^ X-—
σμένον ἐν πάση ἀσφαλείᾳ , καὶ τοὺς φύλακας ἑστῶτας

»

1 M e ,
πρὸ τῶν θυρῶν " ἀνοίξαντες δὲ ἔσω οὐδένα Deje

Avi ἡ ἣ ἀσφάλεια ὥσπερ ἐπὶ τοῦ τάφου, xa 1, σφρα-
Ys καὶ ot ἄνθρωποι. "Opa, πῶς ἦσαν θεομάχοι. Ταῦτα

- / ,
ἀνθρώπινα, εἶπέ μοι, τὰ ἐπ᾽ αὐτῶν γενόμενα : τίς

SS E ary zm eo "n -ᾳ f

αὐτοὺς ἐξήγαγε τῶν θυρῶν χεχλεισμένων 5 πῶς ἐξῆλ-
θον τῶν φυλάκων τε
μαινομένων xal μεθυόντων τὰ δήματα. Οὺς οὗ χατέ-

^ m m € , ΑΥ͂
πρὸ τῶν "plis ἕστωτων: Ovzoc

σχε φυλαχὴ, x«i δεσμὰ, xo θύραι χεχλεισμέναι,
τούτων προσεδόχησαν περιέσεσθαι, παίδων ἀνοήτων
πρᾶγμα παθόντες. Οἱ ὑπηρέται γοῦν αὐτῶν διὰ τοῦτο
παραγίνονται, χαὶ δμολογοῦσι τὸ γεγονὸς , ἵνα πᾶσαν
αὐτοῖς ἀποχλείσωσι πρόφασιν. Üp&c σημεῖα ἐπὶ ση-
εἷς αὐτοὺς

M € 3: RP MOM.
μεν UT αὑτῶν, τὰ οἐ

Er ria ZEN
μείοις διάφορα, τὰ
7, “ σ c ΝΑ ,
γενόμενα, ἃ καὶ λαμπρότερα ἦν; Καλῶς οὐδὲ εὐθέως
3-3 - 2 0 1)).5 n ΕΞ Ξ z E] ,ὔ ,
αὐτοῖς ἐμηνύθη, ἀλλὰ πρότερον ἐν ἀπορίᾳ γεγονόσιν,
r/ b^ en , 3: NA er /6
ἵνα "διασχεψάμενοι θείαν εἶναι δύναμιν, οὕτω μάθω--
cj M , , e
σιν ἅπαντα. Ὡς ὃ δὲ ἤχουσαν τοὺς λόγους τούτους Ó τε
o o. EN TODA exei ico SE ellas -
xt xa ὃ στρατηγὸς τοῦ ἱεροῦ xa οἱ ἀρχιερεῖς,
διηπόρουν περὶ αὐτῶν τί ἂν γένοιτο τοῦτο. ce
μενος δέ τις ἀπήγγειλεν αὐτοῖς, ὅτι ἰδοὺ οἱ ἄνδρες;

ες τὸν λαόν. Τότε ἀπελθὼν ὃ στρατηγὸς

- $ / »* », ^ b ,
τοῖς ὑπηρέταις, ἤγαγεν α αὐτοὺς o0 μετὰ βίας "
yo τὸν λαὸν, t ἵνα μὴ λιθασθῶσιν. τῆς

^

, φησὶ, τὸν ὄχλον. Τί γὰρ αὐτοὺς
Δέον τὸν Θεὸν ids ee τὸν καθάπερ
ὶ τῶν Χο» αὐτοὺς ἐξαρπάζοντα τῶν
μᾶλλον τὸν ὄχλον φοθδοῦνται. Ὃ δὲ ἀρ--

D

ἡτησεν v uec λέγων * οὐχὶ παραγγελίᾳ
παρηγγείλαμεν, ὑμῖν μὴ διδάσχειν ἐπὶ τῷ ὀνόματι
τούτῳ; Καὶ ἰδοὺ ἐπληρώσατε τὴν "Ic ἐρουσαλὴις τῆς O:-
Says ὑμῶν, xai βούλεσθε ἐπαγαγεῖν E ἡμᾶς τὸ
αἷμα τοῦ ἀνθρώπου τούτου. Τί oóv οἱ ἀπόστολοι:
Πάλιν μετ᾽ ἐπιεικείας αὐτοῖς διαλέγονται" χαΐτοι γε
ἐνὴν εἰπεῖν - τίνες que ἔστε s ἀντιδιαταττόμενοι
τῷ Θεῷ ; ᾿Αλλὰ τί

Ὁ
ἘΞ χαὶ μετὰ

; Πάλιν ἐν τάξ

2
επιειχ

ει παραινέσεως χαὶ
είας πολλῆς dà ἀποχρίνονται.

IN ACTA
"AmoxotÜstc δὲ Πέτρος xoi οἱ ἀπόστολοι εἶπον - πει-
θαρχεῖν δεῖ Θεῷ μᾶλλον ἢ ἀνθρώποις. Πολλὴ f φιλο-

, M , cl 2 - N , Ie Ead
σοφιᾶ XO τοιαυτὴ,οτι ἐντεῦθεν ὀξιχνυουσι XXt αὐτοὺς

μαχομένους τῷ Θεῷ. Ὃ Θεὸς τῶν πατέρων ἡμῶν

y 3 - Que κυ miss / /

ἤγειρεν ᾿Ιησοῦν, ὃν ὑμεῖς διεχειρίσασθε χρεμάσαντες
ἐπὶ ξύλου. Τοῦτον ὃ Θεὸς ἀρχηγὸν καὶ Σωτῆρα ὕψωσε
τῇ δεξιᾷ αὐτοῦ, δοῦναι μετάνοιαν τῷ Ἰσραὴλ xol
»

ἄφεσιν
L4

ἤγειρε
ἵνα μὴ

ἁμαρτιῶν. Ὃν ὑμεῖς ἀνείλετε, φησὶν, ὃ Θεὸς
. Καὶ dox , τῷ Πατρὶ τὸ πᾶν πάλιν ἀνατιθέασιν
ρ MC ERE ,
v , c , σ΄ ,
δόξη ἀλλότριος εἰναι τοῦ Πατρός. Καὶ ὕψωσε,
Y eo NY 3. «e Ot; c 25 X mo Lr.
φησὶ, τῇ δεξιδὶ αὐτοῦ. Οὐχ ἁπλῶς τὴν " ἀνάστασιν
"ὦ , 2 M N e , Y
τοῦτο μόνην, ἀλλὰ xol τὴν ὕψωσιν, τουτέστι, τὴν
ἀνάληψιν, δηλοῖ, Τοῦ δοῦναι μετάνοιαν τῷ ᾿Ισραήλ.

“Ὅρα πάλιν τὸ χέρδος καὶ ἐν τάξει ἀπολογίας διδα-
J ^ / M - 2 5 ΩΣ /
σχαλίαν ἀπηρτισμένην. Καὶ ἡμεῖς ἐσμεν αὐτοῦ μάρ-
τυρες τῶν ῥημάτων τούτων. Πολλὴ ἣ P παῤῥησία.
Εἶτα ἀξιόπιστον [λοιπὸν] τὸν λόγον ποιῶν, ἐπήγαγε"
EST c b! MEN ^ νὼ € ' -
xai τὸ Πνεῦμα δὲ τὸ ἅγιον, ὃ ἔδωχεν 6 Θεὸς τοῖς πει--
€ c -- hu m-
Opü&c , πῶς οὐχὶ μόνον τῇ ἑαυτῶν,
^5 M M bd e , 7
ἀλλὰ καὶ τῇ τοῦ Πνεύματος μαρτυρίᾳ κέχρηνται; Καὶ
οὐχ εἶπον, ^O ἔδωχεν ἡμῖν, ἀλλὰ, Τοῖς πειθομένοις"

- cis
θαρχοῦσιν αὐτῷ.

[24 x Pr. E [24 δὲ Ln , N ὃ ,
ἅμα μὲν μετριάζοντες; ἅμα δὲ μέγα αὐτὸ δεικνύντες,
xo δηλοῦντες, ὅτι xol αὐτοῖς δυνατὸν λαφεῖν. Ὅρα,
c NT SEC τὰν NONAS e / 2 Su f Y
πῶς καὶ OU ἔργων xot διὰ ῥημάτων ἐπαιδεύοντο, xal
οὗ προσεῖχον, ἵνα δικαία αὐτοῖς ἣ χατάχριοις γένηται.
Διὰ γάρ τοι τοῦτο καὶ ὃ Θεὸς συνεχώρει ἄγεσθαι
αὐτοὺς εἰς δικαστήριον, ἵνα καὶ ἐχεῖνοι “ παιδεύωνται,
ν , 5 £L M e » / 5 2
εἴ γε μανθάνειν ἐδούλοντο, xoi οἵ ἀπόστολοι εἰς παῤ-
ῥησίαν ἀλείφωνται. Οἱ δὲ ἀχούσαντες, διεπρίοντο,
xat ἐδούλοντο ἀνελεῖν αὐτούς. Ὅρα χαχίας ὑπερόολήν.
, δ αν, Ὁ € SN 5 /
Δέον ἐφ᾽ οἷς ἤχουσαν καταπλαγῆναι, ot δὲ διαπρίον-
εἰκῇ ἀνελεῖν. ᾿Αλλ’ ἀναγκαῖον
τὰ ἀνεγνωσμένα. Ἄγγελος δὲ
» M Λ Dh ΩΣ
ἤνοιξε τὰς πύλας τῆς φυλαχῆς,
Y or Χ 34 N 5 d / 1 7,
καὶ ἐξαγαγὼν αὐτοὺς εἶπεν “" πορεύεσθε, χαὶ σταθέν-

ται, χαὶ βουλεύονται
λοιπὸν ἄνωθεν ἰδεῖν
Κυρίου διὰ τῆς νυχτὸς

τες λαλεῖτε ἐν τῷ ἱερῷ τῷ λαῷ πάντα τὰ ῥήματα τῇ
ἐς vie i ρ 1 1 i δήμ. τῆς
m ͵7ὔ ΞῚ , 5 5 ^ », / t.) N
ζωῆς ταύτης. ᾿Πξαγαγών οὖκ αὐτὸς ἀπάγει αὐτοὺς,
- 3. 5 , cer M , 5 ὦ m ^
ἀλλ᾽ ἀφίησιν: ὥστε xoi ταύτη αὐτῶν γνωσθῆναι τὸ
- / ^ UE ANTRO et M ΕῚ y E] iy
ἀχατάπληχτον, ὃ xo ἔδειξαν νυχτὸς εἰσελθόντες εἰς τὸ
' 2
ἱερὸν xal διδάσχοντες. Εἰ δὲ ἐξέδαλον αὐτοὺς oi φύλα-
E / ^y, y-
χες, ὡς ἐχεῖνοι ἐνόμιζον, ἔφυγον ἂν, εἴ γε πεισθέντες
Te ES ^ b
* ἐξῆλθον" μᾶλλον δὲ, εἰ ἐξέδαλον αὐτοὺς ἐχεῖνοι, οὐχ
^ 5 ^ bI » , 52:5 IN y rg? c
ἂν εἰς τὸ ἱερὸν ἔστησαν, ἀλλ᾽ ἀπέδρασαν ἄν. Τοῦτο
Y , -
δὲ οὐδεὶς οὕτως ἀνόητος ὥστε μὴ συνιδεῖν. Οὐχὶ πα-

? Unus Cod. ἀνάστασιν λέγει. ἀλλά.
b Idem παῤῥησία, καὶ τὸ ἀξιοπιστον᾽ xat τὸ πνεῦμα. [Mox
λοιπόν, quod abest a D., inclusimus cum Commel.]

APOSTOLORUM.

ἘΞ

C

E

HOMIL. Xill. 121

cipitis? Sed. quid? Rursum monentes et consi-
lium dantes cum mansuetudine respondent. 29. Re-
spondens autem. Petrus et apostoli dixerunt :
Obedire oportet Deo magis quam hominibus.
Magna hujusmodi philosophia, qua ostendunt il-
los cum Deo pugnare. 50. Deus patrum. nostro-
rum suscitavit Jesum, quem «os interemistis
suspendentes in ligno. 91. Hunc principem et
Salvatorem. exaltavit Deus dextera sua, ad
dandam. poenitentiam. Israeli et remissionem
peccatorum, Eum, inquit, quem vos occidistis ,
Deus suscitavit. Et vide, Patri rursus totum ad-
scribunt, ne videretur esse alienus a Patre. Et ex-
altavit, inquit, dextera sua. Hoc vero non so-
lum resurrectionem, sed etiam exaltationem, 1d
est, assumtionem, significat. d dandam poni-
tentiam Israeli.

9. Vide rursus lucrum, et defensionis more
doctrinam perfectam. 52. Et nos sumus ejus te-
stes horum verborum. Magna dicendi libertas.
Deinde ad. dictorum fidem adjicit : Et. Spiritus
sanctus, quem. dedit Deus obedientibus sibi.
Vides quomodo non suo tantum, sed etiam Spi-
ritus testimonio utantur? Nec dixerunt, Quem
dedit nobis; sed, Obedientibus : simul modeste
agentes, et magnum illum esse monstrantes, de-
clarantesque quod et ipsi possint illum accipere.
Vide, quomodo et operibus et verbis erudiantur,
nec attendant ; ut justa eorum damnatio sit. Ideo
enim illos Deus sinebat in. judicium adduci, ut
illi erudirentur, si quidem discere voluissent, et
apostoli ad fiduciam concitarentur. 53. Zcec cum
audissent, dissecabantur, et cogitabant interfi-
cere illos. Vide ingentem nequitiam. Cum opor-
tuisset ex iis quae audierant deterreri, dissecantur
illi, et de occidendis viris frustra consultant. Sed
necesse est superius lecta repetere. 4Zngelus au-
tem Domini per noctem aperiens januas car-
ceris, eL educens eos dixit : Ite, et stantes ἰο-
quimini in templo plebi omnia verba vite hu-
jus. Educens : non ille educit eos, sed dimittit;
ut hinc ostendatur imperterritus illorum. animus,
quem ipsi exhibuerunt, cum noctu in tem-
plum ingressi docebant. Quod si illos ejecissent cu-
stodes, ut illi putabant , fugissent apostoli, si ta-
men obtemperassent; imo si illos emisissent ,
non in templo steüissent, sed fugam fecissent,
quod nemo non videat, nisi insipiens sit. /Von-

c Unus Cod. παιδεύωνται., καὶ πάντες μανθάνωσι; xot οἱ.
4 Morel. male πορεύσεσθε.
* Alii 225342», καὶ εἰ 2226220.

4ct., 4. 20.

124 S. JOANNIS CHRYSOST.

. * . * - e 105 E Ὁ
ne precipiendo precepimus vobis ? Si uüu- X ραγγελίᾳ παρηγγείλαμεν ὅμῖν, φησί; Ei μὲν οὖν xoà

que illi vobis obtemperaverint, recte arguitis ;
sin tune dixerint vobis se non obtemperaturos
esse, frustra arguitis, frustra przcipitis. Vide cri-
minum inconsequentiam , et ingentem stultitiam.
Sanguinarium demum volunt ostendere Judzo-
rum animum, et quod ipsi non veritatis causa
haec agant, sed ut se ulciscantur. Ideo non auda-
cter ipsis respondent apostoli: doctores enim erant ;
etsi quis cum civitatem totam commovisset, et
tanta fultus esset gratia, non magnum quidpiam
loquntus esset? At non id fecerunt illi; non enim
irascebantur , sed miserabantur et lacrymabantur
illos, et deliberabant, quomodo illos ab errore et
ira revocarent. Non ultra dicunt illis, 705 judi-
cate; sed ita sententiam ferunt, Quem Deus sus-
citavit; hinc declarantes, hec ex sententia Dei
facta esse. Non dixerunt: Annon tunc diximus
vobis : /Von. possumus, que vidimus et audi-
vimus, non loqui ? non enim contentiosi erant ;
sed rursus eadem dicunt, crucem nempe, resurre-
ctionem. Neque referunt cur, nec quod pro nobis
crucifixus sit; sed subindicant quidem, nec ma-
nifeste loquuntur, ut illos interim. deterreant.
Quinam hic rhetorica? Nulla : ita sine apparatu
evangelium. vite praedicabant. Ubi dixit, Exal-
tavit ; addidit, qua de causa : 4d. dandam po-
nitentiam Israeli, et remissionem peccatorum.
At dicent, Hzc tunc probabilia non videbantur.
Quid dicis? quomodo non probabilia illa, quibus
nec principes nec multitudo contradicere poterant,
sed aliorum quidem ora obturabantur, alii autem
docebantur? Et nos sumus , inquit, testes horum
verborum. Quorum? Quod remissionem , quod
penitentiam promiserit : nam resurrectio in con-
fesso demum erat. Quod vero det remissionem, et
nos testes sumus et Spiritus sanctus, qui non ve-
nisset, nisi peccata ante soluta fuissent. Árgumen-
tum itaque indubitatum hoc est. Peccatorum re-
missionem audis, miser, et quod poenas non repetat,
et vis occidere? Et quantae hoc nequitiz non fuerit?
Atqui oportebat vel mentientes redarguere ; vel
si nollent credere, non occidere. Quid enim morte
dignum erat? At illi pre furore ne quidem scic-
bant quid factum esset. Vide, quomodo hic faci-
nus memorantes, de remissione loquantur : osten-
dentes facinora quidem morte digna esse, remis-
sionem vero quasi resipiscentibus dari. Quomodo

ἐπῆλ
ta D. Legebatur μνημονεύοντες.

θεν, εἰ μὴ πρότερον, SIC unus.

ARCHIEP.

b

C

c

E

CONSTANTINOP.

X

M , - -
αὐτοὶ ἐπείσθησαν δυῖν, χαλῶς εὐθύνετε * εἰ δὲ xol ἐξ
E Ἐν M ΄ N € ca
ἐχείνου εἶπον μὴ πεισθήσεσθαι , περιτταὶ ai eo Uva ,
εριτταὶ χαὶ ad παραγγελίαι. “Ὅρα ἐγχλημάτων ἄνα-

- ,
χολουθίαν, καὶ Grep6a)oucay ἄνοιαν. Φονιχὰς λοιπὸν

σὴ

, -Σ Y ΩΝ S

βούλονται δεῖξαι τὰς προαιρέσεις τῶν Ἰουδαίων, ὡς

3 Uw 5. 3. ὧὦὗ τ , 5*3?» d E] ,

οὗ δι᾽ ἀλήθειαν ταῦτα ποιούντων, ἀλλ᾽ ὥστε ἀμύνα--
τὸ , -

σθαι βουλομένων. Διὰ τοῦτο χαὶ οὐδὲ θρασέως αὐτοῖς

? , CES. 2 NN i 1

ἀποχρίνονται oí ἀπόστολοι" διδάσχαλοι γὰρ ἦσαν"

/ J 9 μ᾿ NN / er ^ 2 /
χαιτοι τις οὐχ ἂν τὴν πόλιν απασαν αναρτησαμιενος ,

A / 2 , , ^l ^A NI b
χαι τοσαυτὴς ἀπολαύων χάριτος; εἰπὲν ἂν ὁὴ τι χαι

ἐφθέγξατο μέγα : Ἀλλ᾽ οὐχ οὗτοι" οὐ γὰρ ὠργίζοντο,

ἀλλ᾽ TÉ io N mE SNNT Ee X. 3 7 e
« f,AEOUV αὐτοὺς X9? ξοαχρυὸν, χαι ἐσχοπουν. ὁπὼς

n E n ES ES ^
αὐτοὺς ἀπαλλάξωσι τῆς πλάνης xax τοῦ θυμοῦ. Καὶ ox
, M 2 x εχ" - , 5^ 3 »
ἔτι λέγουσι πρὸς αὐτοὺς, Ὑ μεῖς χρίνατε- ἀλλ᾽ dmo-

, [4 ^ M M ,
αἴνονται λέγοντες, Ὃν 6 Θεὸς ἤγειρε" διὰ τούτου
Dod y M , -Ὁ D M
δηλοῦντες, ὅτι κατὰ γνώμην τοῦ Θεοῦ ταῦτά ἐστιν.
E 5 SX dr B y Qu ies τον, οὖν € -
Οὐχ εἶπον δὲ, ὅτι οὐχ εἴπομεν ὑμῖν καὶ τότε, "Huic
Sr IN. , ^ M ^ 5 , M -
οὗ δυνάμεθα, ἃ εἴδομεν xol ἠχούσαμεν, μὴ λαλεῖν:
E] , 5» / ΕΣ hy , M aic
οὐ γάρ εἰσι φιλότιμοι: ἀλλὰ πάλιν τὰ αὐτά φασι,

οὕπω
5 ,
Etzé

Y τὉ mT— τ ,
χωρὶς κατασχευῆς τὸ τῆς Lois ἐκήρυττον εὐαγγέλιον.
5X

NY c , ΕῚ N ὡς αν

δὲ φανερῶς, τέως αὐτοὺς φούῆσαι βουλόμενοι.
J c^ ^ , 7

μοι, ποία δητορεία ἐνταῦθα; Οὐδεμία - οὕτω

Εἰπὼν δὲ, ὅτι ὝΨωσε, λέγει χαὶ ἐπὶ τίνι, "Eni τῷ
δ T 'LE Z^ t—- d 'Y τῷ "PI 5 ^ ) y ze

δοῦναι μετάνοιαν, ἐπάγων, τῷ Ἰσραὴλ, xot ἄφεσιν
€ ev 5 3 bi , τ , 5 ,
ἁμαρτιῶν. Ἀλλ᾽ ἀπίθανα ταῦτα τέως “ἐδόχει, φασί.
Τί λέγεις 5 καὶ πῶς οὐ πιθανὰ μᾶλλον, οἷς γε οὐχ ἄρ--
χοντες ἀντειπεῖν εἰχον, οὐ πλῆθος - ἀλλ᾽ οἵ μὲν ἐπε-

e
U

es d ἘΞ ΔΑ 29N ὦ 7 " - emt τς -
ατομίζοντο, oi Oi ἐδιδάσχοντο: Καὶ ἡμεῖς, φησὶ,

, D € , , EJ , , σ
υϑάρτυρες τῶν ῥημάτων τούτων ἐσμέν. Ποίων; Ὅτι

ΟἹ -—
e
c
x
E

PA Soó werd voies ΘΝ ΕΝ Asoc eR

dg ὅτι μετάνοιαν ἐπηγγείλατο: ἣ μὲν γὰρ ἀνά-
— M / d M

στασις ἦν λοιπὸν ὡμολογημένη. Oct δὲ ἄφεσιν δί-

^ ς - c Ny. τοὶ m. NON 2

ὄωσιν, ἡμεῖς μαρτυροῦμεν, xot τὰ Πνεῦμα τὸ ἅγιον,

ὃ οὐχ ἂν “ἐπῆλθε. ud πρότ ὧν ἁμαρτιῶν À

ὃ οὐχ ἂν “ἐπῆλθε, μὴ πρότερον τῶν ἁμαρτιῶν λυ-
τὸ Ω͂ o , το

θεισῶν * ὥστε ἀναμφισδήτητον τεχμήριον τοῦτό ἐστιν.

v , /, E

Ἄφεσιν ἁμαρτημάτων ἀχούεις, ἄθλιε, καὶ ὅτι οὐ δί-

ES - m ed M [e ἤλε 5 ελεῖ 2 K Y , M

χὴν ἀπαιτεῖ, xai βούλει ἀνελεῖν; Καὶ πόσης ταῦτα

32 DATUR, SE ws dee HRS SENE aes

οὐχὶ xaxtac:; Καίτοι ἢ διελέγξαι ψευδομένους ἐχρῆν,
M 7 cT ^X

ἢ μὴ δυναμένους, πεισθῆναι" εἰ δὲ μὴ ἐῤδούλοντο

Ὁ A - MES Ἐπ

πεισθῆναι, μὴ ἀνελεῖν. Τί γὰρ ἦν ἀναιρέσεως ἄξιον ;
ANM ως τοῦ SUIS Ὁ 5M -N S ,

ἱ δὲ ὑπὸ τοῦ θυμοῦ οὐδὲ συνεῖδον τὸ γεγενημένον.

c m , D
“Ὅρα, πῶς ἐνταῦθα * μνημονεύσαντες τοῦ τολμήμα--
Y
τος, περὶ

i , IT , à NV NN, €
μεν γξγξνη μενα a sux θανάτου , τὰ o£ οιοομενα ως
b

LJ
EN 5 ΄ ^ , ο '
ἀφέσεως ιαλέγονται γ Οειχνυντες. OTt τὰ

, -Ὁ “ἡ E
εὐγνώμοσιν ἐδίδοντο. Πῶς ἂν ἄλλως τις ἔπεισεν αὖ-
τς τὴν ἐξ UON cb WIS ας Y dg Y
τοὺς ἢ ὡς εὐδοκιμοῦντας εἰπών ; Καὶ ὅρα τὴν xaxoup-

IN ACTA APOSTOLORUM. HOMIL. XIII. 1255

γίαν" τοὺς Σαδδουχαίους αὐτοῖς ἐφιστῶσιν, ot μάλιστα — aliter persuaderi poterant, quam docendo illos sic

ἤλγουν ἐπὶ τῇ ἀναστάσει. Ἀλλ᾽ οὐδὲν τῆς πονηρίας — bene acturos esse? Et vide malignitatem : Saddu-
ἀπώναντο. ᾿Αλλ᾽ ἴσως ἐρεῖ τις" καὶ τίς ἄνθρωπος τοι- — cocos illis inducunt, qui maxime de resurrectione

ούτων ἀπολαύων, οἵων οἱ ἀπόστολοι, οὐκ ἂν μέγας — dolebant; sed nihil illis malitia profut. Verum — -
ἐγένετο ; ᾿Αλλ᾽ ὅρα μοι πρὶν ἢ ἀπολαῦσαι τὴς χάριτος, fortasse dicet quispiam : Ecquis talibus fruens,

πῶς ἦσαν προσχαρτεροῦντες ὁμοθυμαδὸν τῇ προσευ- — qualibus apostoli, bonis, non magnus factus esset?

JU. xoi ἐλπίζοντες ἐπὶ τὴν ἄνωθεν ῥοπήν. Καὶ cb495 Atvide quomodo, antequam gratia fruerentur, per-

ἐλπίζεις, ἀγαπητὲ, βασιλείαν οὐρανῶν, ἀλλ᾽ οὐδὲν A severantes unanimiter erant in oratione, et in su-
ὑπομένεις; xoi σὺ Πνεῦμα ἔλαόες, ἀλλ᾽ οὐ τοιαᾶῦτα — pernà gratia sperantes. Et tu, dilecte, regnum

πάσχεις, οὐδὲ χινδυνεύεις : "Exsivor δὲ, πρὶν ἢ τῶν — caelorum speras, et nihil sustines? et tu Spiritum

προτέρων ἀναπνεῦσαι, πάλιν ἐφ᾽ ἕτερα ἤγοντο. Καὶ — accepisti, nec talia pateris, neque periclitaris? Illi

τοῦτο δὲ αὐτὸ τὸ μὴ τυφωθῆναι, τὸ μὴ κενοδοξῆσαι, ^ priusquam a prioribus respirarent, rursus ad alia

πόσον ἐστὶν ἀγαθόν; τὸ μετὰ ἐπιεικείας διαλέγεσθαι, — ducebantur. Illud autem ipsum non inflari, nec

πόσον ἐστὶ κέρδος ; Οὐ γὰρ δὴ πάντα τῆς χάριτος ἦν, — vana gloria affici, quantum est bonum? cum man-

ἀλλὰ καὶ τῆς αὐτῶν σπουδῆς πολλὰ τὰ τεχμήρια. Τὸ — suetudine loqui, quantum est lucrum? Neque enim c.i. su
γὰρ ἐν αὐτοῖς τὰ τὴς χάριτος διαλάμπειν, τῆς αὐτῶν — Ommia gratie erant; sed illorum quoque studii dium^ no-
ἐπιμελείας ἦν. indicia multa sunt. Nam quod gratize dona in illis cM

splenderent, corum cure et diligenti erat.

Ὅρα γοῦν εὐθὺς ἐξ ἀρχῆς; πὼς μεμεριμνημένος 6 DB 35. Vide namque statim a principio quam sol-
Πέτρος ἐστὶ, πῶς νήφων xo ἐγρηγορὼς, πῶς oi πι- — licitus sit Petrus, quam vigil et sobrius; quomodo
στεύσαντες τὰ χρήματα ἔῤῥιψαν. Οὐδὲν ἴδιον εἶχον, ἐν — credentes pecunias abjiciebant. Nihil proprium
εὐχῇ ἦσαν, ὁμόνοιαν ἐπεδείκνυντο, ἐν νηστείαις διῆ- — habebant, in oratione. versabantur, concordiam
γον. Ταῦτα ποίας χάριτος; εἶπέ μοι. Διὰ τοῦτο χαὶ exhibebant, in jejuniis agebant. Hiec ex. qua gra-
δι’ αὐτῶν ποιεῖ γενέσθαι τὸν ἔλεγχον τῶν ὑπηρετῶν — tia, quaeso? Ideo id efficit, ut per ministros suos
αὐτῶν - οἱ xol ὥσπερ ἐπὶ τοῦ Χριστοῦ ἔλεγον οἱ πεμ- — redarguantur ; qui etiam, ut apud. Christum missi
φθέντες, Οὐδέποτε οὕτως ἄνθρωπος ἐλάλησεν ὡς ou- — dicebant, /Vumquam homo sic loquutus est,
τος 6 ἄνθρωπος, ἀπήγγειλαν ὑποστρέψαντες ἅπερ εἰ- sicut hic homo, annuntiaverunt reversi quae vi-
δον. Σὺ δέ μοι σχόπει ἐνταῦθα xo αὐτῶν τὴν ἐπιεί- — derant. Tu autem mihi hic considera illorum man-
χειαν, πῶς εἴκουσι, καὶ τοῦ ἀρχιερέως τὴν πεπλασμέ- — suetudinem, quomodo cedunt; necnon fictam prin-
νην γνώμην. ᾿Ἐπιεικῶς γὰρ δῆθεν αὐτοῖς διαλέγεται, C. cipis sacerdotum mentem. Mansuete enim illis lo-
ἅτε φοδούμενος, xo χωλῦσαι μᾶλλον ἐδούλετο, ἢ quitur, utpote timens ; et prohibere magis volebat,
ἀνελεῖν, ^ ἐπειδὴ τοῦτο οὐκ ἠδύνατο. Kal ὥστε πάντας — quam occidere, quia id non poterat. Atque: ut
χινῆσαι, xal περὶ τῶν ἐσχάτων αὐτοῖς ἐπικρεμάσαι — omnes moveat, ac de extremis periclitari suadeat,
τὸν κίνδυνον, Βούλεσθε, φησὶν, ἐπαγαγεῖν ἐφ’ ἥμᾶς — FPultis, inquit, inducere super nos sanguinem
τὸ αἷμα τοῦ ἀνθρώπου τούτου; "Ext ἄνθρωπος εἶναί — hominis illius ? Adhuc homo tibi. videtur esse?
cot δοχεῖ; Οὕτως εἶπε, δειχνὺς, ὅτι ἀναγκαία ἣ πα- — lta dixit, ostendens hoc preceptum et jussum sibi
ραχέλευσις γέγονεν αὐτοῖς. Ἀλλ᾽ ὅρα χαὶ τὸν Πέτρον, ^ ipsis, necessarium esse. Sed vide quid Petrus di-
τίφησιν * Τοῦτον ὃ Θεὸς ἀρχηγὸν καὶ Σωτῆρα ὕψωσε — cat: Hunc principem et Salvatorem Deus exal-
τῇ δεξιὰ αὐτοῦ, τοῦ δοῦναι μετάνοιαν τῷ Ἰσραὴλ, — tavit dextera sua, ad dandam. pomnitentiam
xxi ἄφεσιν ἁμαρτιῶν. ᾿Ἔνταῦθα οὐ μέμνηται τῶν p Jsraeli, et remissionem peccatorum. Hic non
ἐθνῶν, ἵνα μὴ δῷ λαθήν. Καὶ ἐδούλοντο, φησὶν, ἀνε- ^ meminit gentium , ut ne ansam daret. Et vole-
λεῖν αὐτούς. “Ὅρα πάλιν τούτους ἐν ἀπορίᾳ, τούτους — bant, inquit, occidere illos. Vide rursum hos in
ἐν ὀδύνῃ - ἐχείνους δὲ ἐν ἀνέσει καὶ εὐθυμίᾳ καὶ ἐν — angustia et dolore; illos vero in quiete, letitia et
τρυφῇ. Οὐχ ἁπλῶς ὠδυνῶντο, ἀλλὰ Διεπροίοντο. ^ voluptate. Non simpliciter illi dolebant, sed Dis-
Touzó ἐστιν ἄρα τὸ, χαχῶς παθεῖν τὸ χαχῶς ποιεῖν: — secabantur. oc est illud, male pati, male face-
χαθάπερ xol ἐνταῦθα ἔστιν ἰδεῖν. "Ev δεσμοῖς ἦσαν — re: ut nunc videre est. Hi in carcere erant, judi-
οὗτοι. y παρειστήχεισαν δικαστηρίῳ , καὶ οἵ "ἢ δικάζον-ὀ — cio sistebantur; et judices in angustia erant, con-
τες ἦσαν ἐν ἀπορίᾳ, ἐν ἀμηχανίᾳ πολλῇ. Καθάπερ 5111 prorsus expertes. Sicut enim is, qui adaman-
᾿ γὰρ ὃ τὸν ἀδάμαντα πλήττων, αὐτὸς λαμθάνει τὴν — tem percutit, ipse plagam excipit : ita et his acci-

Joan. 7.46.

Adagium.

* [τοῖς Σαδζουχαίοις. D. | b Idem Codex δικάζοντες ἐν χινούνῳ ἦσαν, ἐν ἀπορίᾳ.
4 Unus ἐπειδὴ ἐχεῖνο οὐ δυνατόν.

124 8. JOANNIS CHRYSOST.

dit. At videbant non modo ipsorum fiduciam non
prapediri, sed praedicationem magis augeri, illos-

que sine metu loqui, nullamque prebere ansam.

- J Hos imitemur et nos, dilecti, et in adversis im-
i perterriti simus. Nihil grave est ei, qui timet
Deum; sed non timentibus eum gravia instant.
Nam qui per virtutem animi motus superat, cum
praesentia velut umbram prztercurrat, quid. mali

ab aliquo patiatur? quid timebit? et cur gravia
illa esse putabit? Ergo confugiamus ad hanc in-
concussam petram. Si quis nobis urbem con-
strueret, et murum. circumponeret, imo si nos
uawcter in terram, ubi nemo turbaret, et rerum

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

πληγήν * οὕτω δὴ xo οὗτοι. Ἀλλ᾽ ἑώρων οὐ μόνον
οὐκ ἐμποδιζομένην αὐτῶν τὴν παῤῥησίαν, ἀλλὰ καὶ
a). τ z , A ͵7 c à M 5 «ἦς
μᾶλλον αὐξόμενον τὸ κήρυγμα, “ χαὶ ἀχαταπλήχτως
/
διαλεγομένους αὐτοὺς, xal μὴ παρέχοντας λαύάς.
Μιμησώμεθα τούτους δὴ καὶ ἡμεῖς, ἀγαπητοὶ, χαὶ
ἀχατάπληχτοι ἐν πᾶσι γενώμεθα τοῖς δεινοῖς. Οὐχ
ἔστι δεινόν τι τῷ φοδουμένῳ τὸν Θεὸν, ἀλλ᾽ ἐν τοῖς
μὴ φοδουμένοις ἐστὶ τὰ δεινά. Ὃ γὰρ τῶν παθῶν δι’
ἀρετῆς ἀνώτερος γινόμενος, xal ὥσπερ σχιὰν τὰ πα-
ρόντα παρατρέχων πράγματα, πῶς ὑπό τινος πείσε-
^ / ,ὔ ^Y , E! , MON b
ται δεινόν; τίνα δὲ φοδηθήσεται:; ἢ τί τὰ δεινὰ λο-
e Οὐχοῦν χαταφύγωμεν ἐπὶ ταύτην τὴν πέ-
τραν τὴν ἄσειστον. Εἰ πόλιν ἡμῖν τις κατεσχεύαζε,

107
copiam suppeditaret, ut nullum esset cum aliquo A xot τεῖχος meptectüev μᾶλλον δὲ εἰ ἀπῴκιζεν ἡμᾶς εἷς

negotium, non in tanta nos securitate consti-

tueret, in quanta nunc Christus. Esto, si pla-

cet, civitas rea, valido circum muro munita

et inexpugnabili : nullus illi sit hostis, terram ha-

beat pinguem et uberem : adsit quoque aliarum

rerum copia :sint cives mansueti et mites : nullus

ibi vir malignus appareat, non fur, non expilator,

non sycophanta , non forum judiciale, sed pacta
simpliciter: et hanc habitemus civitatem : neque

sic tamen secure viveremus. Quare? Quia neces-
sarium esset, cum servis, cum uxore et cum filiis
altercari, multique moeroris esset occasio. Hic vero

nihil TEC : nihil quippe erat, quod vel me-

rorem vel dolorem afferret. Sed quod mirum est,

ea ipsa, quz videntur nobis merorem abate;

causa omnis letitie et gaudii erant. Dic enim

mihi, cur moesti fuissent illi? quid zgre tulissent?

Vis quempiam in medium afferamus? Sit quis

vir consularis, magnis instructus opibus, in urbe
Imperatoria vitam agens, negotium cum nullo ha-

beat, deliciis det operam, et huic uni rei incum-

bat, in culmine divitiarum, honoris et potenti:
positus : opponamus autem illi Petrum, si placet,

in vinculis et innumeris malis degentem ; et hunc

potius inveniemus deliciantem. Cum enim tanta

sit gaudii copia, ut in vinculis etiam delectetur,
Gaudium Cogita quanta sit gaudii magnitudo. Sicut enim ii,
eorum qui quj magnum possident magistratum, si quid mali
PEDES accidat, non sentiunt, sed in gaudio perseverant :
patiuntur. sic et jsti propter hzec maxime gaudebant. Non
potest enim, non utique potest sermone explicari
voluptas eorum, qui propter Christum grave
quidpiam patiuntur : nam multo magis gaudent

in malis, quam in bonis. Hoc quod dico, novit
quisquis Christum diligit. Sed. quid? an. securi-

? Idem χαὶ ἀρροντίστως διαλεγόμενοι.

b

γῆν, ἔνθα μηδεὶς ἦν ὃ ἐνοχλῶν, καὶ πᾶσαν ἐχεῖ πα-
ρεῖχε τὴν ἀφθονίαν, οὐχ ἀφεὶς πρὸς οὐδένα πρᾶγμα
ἔχειν, οὐχ ἂν ἡμᾶς ἐν τοσαύτη κατέστησεν ἀσφαλείᾳ,
ἐν ὅση νῦν 6 Χριστός. " Eoo) γοῦν, εἰ βούλει; καὶ ἣ
πόλις χαλχὴ , τεῖχος πάντοθεν ἃ ἔχουσα καρτερὸν χαὶ
δου NM 5. ᾿-οὦ / J »
ἀνάλωτον * μηδεὶς αὐτῇ προσχείσθω πολέμιος, ἄφθο-
voy ἐχέτω γῆν χαὶ λιπαράν - παρέστω δὲ χαὶ ἣ τῶν
EA "A , , E4 ^ - ci
ἄλλων ἀφθονία πραγμάτων * ἔστωσαν xat πολῖται ἥμε-
pot χαὶ προσηνεῖς, χαὶ μηδεὶς ἐχεῖ φαινέσθω χαχοῦρ-
μὴ συχοφάν-

CA NS , A DA
γος ἀνὴρ, μὴ χλέπτης, wn λωποδύτης,
M c
τῆς, μὴ δικαστήριον, ἀλλὰ συναλλάγματα ἁπλῶς"
M /, c H . c
χαὶ ταύτην οἰχῶμεν τὴν πόλιν" οὐχ ἦν οὐδὲ οὕτως ἐν
m— , [:/
ἀσφαλείᾳ ζῶν. Διὰ τί; Ὅτι xal πρὸς οἰκέτας, xal
- ^ ,
πρὸς γυναῖκα, xoi πρὸς παιδία ἀνάγχη διαφέρεσθαι,
c L CY / ^ c
xoi πολλῆς ἀθυμίας εἶναι ὑπόθεσιν. ᾿Ενταῦθα δὲ οὐδὲν
Ὁ EGO PY τς T χ . $53. ,
τοιοῦτον * οὗ γὰρ ἦν, οὐκ ἦν τὸ λυποῦν οὐδὲ τὸ παρέ-
2 LAE E] ' à!
χον ἀθυμίαν τινά. ᾿Αλλὰ τὸ θαυμαστὸν, αὐτὰ δὴ τὰ
c J c
δοχοῦντα παρέχειν ἀθυμίαν, ταῦτα πάσης ἐγίνετο χα-
-Ξ es Dx. Y. Eni / d.
ρᾶς καὶ εὐφροσύνης αἴτια. Εἰπὲ γάρ μοι, τίνος ἕνεχεν
ΝΜ, 3 / , - J, "i dg ^ 7
ἔμελλον ἀλύειν ἐχεῖνοι; τίνος δὲ ἕνεχεν δυσχεραίνειν ;
, c
Βούλει παραγάγωμέν τινα ἐν τῷ μέσῳ; στω τι
n 1 12
᾿ς ΠΥ. / e 14 N / 5 ,
ἀπὸ ὑπάτων, πλοῦτον χεχτήσθω πολὺν, πόλιν οἰχείτω
M , /
τὴν βασιλικὴν, πράγματα πρὸς μηδένα ἐχέτω, τρυ--
Ξ , , Ἁ ^ m€— , m , - τω Ὁ
φάτω μόνον, καὶ πρὸς τοῦτο ἀσχολείσθω, ἐν αὐτῇ τῇ
D τ , c -Ὁ c
xopugT καὶ τοῦ πλούτου xo τῆς τιμῆς καὶ τῆς δυνα-
στείας καθήμενος - ἀντεπεξαγάγωμεν αὐτῷ Πέτρον
τὸν ἐν δεσμοῖς; εἰ δοκεῖ, τὸν ἐν μυρίοις χαχοῖς " xol
τοῦτον εὑρήσομεν τρυφῶντα eue Ὅταν γὰρ co-
σαύτη περιουσία ise ἢ») ὡς ἐν δεσμοῖς ἥδεσθαι,
ἐννόησον ὅσον ἐστὶ τὸ μέγεθος τῆς χαρᾶς. Καθάπερ
, » e
γὰρ oi ἐπὶ μεγάλης ὄντες ἀρχῆς, ὅσα ἂν προσπέσῃ
^ ' E) 2 / Δ» 2 / - ES
δεινὰ, οὖχ αἰσθάνονται, ἀλλ᾽ ἐπιμένουσι τῇ χαρᾷ"
ι T SE s ᾿Ξ HAZ
οὕτω δὴ χαὶ οὗτοι OU αὐτὰ δὴ ταῦτα μᾶλλον ἔχαιρον.
S C SC ; E "
Οὐ γὰρ ἔστιν, οὐχ ἔστι λόγῳ παραστῆσαι τὴν ἡδονὴν,
J M M Y:
ὅσην ἔχειν συμόαίνει τοὺς διὰ Χριστόν τι πάσχοντας

a Idem ἔχουσα ὑψηλὸν καὶ ἀνάλωτον.

IN ACTA APOSTOLORUM.

M

D M "» - ,
δεινόν * μᾶλλον γὰρ ἐπὶ τοῖς δεινοῖς χαίρουσιν, ἢ ἐπὶ
- - , ys ^ ,ὔ
τοῖς ἀγαθοῖς. Εἴ τις ἐφίλησε τὸν Χριστὸν, οἶδεν ὃ λέ-
7 J cr ' eve
γω. Ἀλλὰ τί; ἀσφαλείας ἕνεχεν P ἔμελλον τὰ δυσχερὴ
, Ar LN ] PON "3
φεύγειν; Καὶ τίς, εἶπέ μοι, μυρίον χεχτημένος πλοῦ
, , q E Μ΄,
τον; τοσούτους χινδύνους ἠδυνήθη διαφυγεῖν, ἔθνεσι
, D , /
τοσούτοις δειλῶν ὑπὲρ μεταστάσεως πὸλιτείας μόνης;
τῇ P UM A x2 / ^ /
Οὗτοι δὲ ὥσπερ ἐξ ἐπιτάγματος βασιλικοῦ πάντα
" e - Je M T
ἤνυον, μᾶλλον δὲ καὶ πολλῷ ῥάδιον. Οὐ γὰρ οὕτως
s. f PI € NS i / 5 e
ἐπίταγμα βασιλικὸν, ὡς τὰ ἐκείνων ῥήματα ἅπαντα
y Χ ' 331 Y * 3: 3p τὴν ty
ἤνυσαν * τὸ γὰρ ἐπίταγμα τὸ βασιλικὸν ἀνάγχη ἐπά-
T ς A H M ,
γεται, οὗτοι δὲ ἑκόντας καὶ προαιρουμένους, xat μυρίαν
ruf 2^5! - f λ N z E]
χάριν εἰδότας. Ποῖον ἐπίταγμα βασιλικὸν πάντων ἅπο-
τ ^ ^ τ c » “ἡ
στῆναι τῶν χρημάτων, xat “ τῆς ψυχῆς ἔπεισεν àv,
D ΤΌΝ m
xai χαταφρονῆσαι οἰχίας, πατρίδος, συγγενῶν, xal
m bh m / M
τῆς σωτηρίας αὐτῆς; ᾿Αλλ᾽ αἱ τῶν ἁλιέων xat σχηνο-
LM) ;!d NOE ONERE: M
ποιῶν ἴσχυσαν φωναί. “ὥστε xat ἐν ἥδονῇ σαν, xat
, / M M
δυνατώτεροι καὶ ἰσχυρότεροι πάντων. Ναὶ, φησὶν,
3 - ΕῚ X M E - E] , € ^N ,
ἐχεῖνοι, ἐπειδὴ τὰ σημεῖα ἐποίουν. Ot δὲ πιστεύσαν--
-€- - J r
τες, εἶπέ μοι, ποῖα σημεῖα ἐποίουν, oi τρισχίλιοι,
M ^ ^ , )3 , ΕΞ )) τω τ “- L
xal πενταχισχίλιοι, ot καὶ ἐν ἀγαλλιάσει πολλὴ διῆγον 5
Ὕ m c οτῸτὖν Li m-—
Εἰχότως - ἣ γὰρ πασῶν τῶν ἀθυμιῶν ὑπόθεσις, ἣ τῶν
c , 31 , Α , M
χρημάτων χτῆσις ἀνήρητο. ᾿Εχείνη γὰρ, ἐχείνη xol
, A , M , ^ τὶ , M
πολέμων, xal μάχης, xai λύπης, xat ἀθυμίας, καὶ
- ES hz E: 3 ^ , ,ὔ
πάντων αἰτία τῶν χαχῶν ἦν" ἣ τὸν βίον ἐπίπονον

c M , 5 , 2 , P ON /
ποιοῦσα xoi λυπηρότερον, ἐχείνη ἐστί. Καὶ πλείους

ce c , / ^
εὕροι τις ἂν μᾶλλον ἔχοντας * ἀθυμίας ὑποθέσεις τοὺς
, ET M Y - cl
ἐν πλούτῳ, ἢ τοὺς ἐν πενίᾳ. Ei δὲ μὴ δοχεῖ τισιν οὗ-
Lg A Dd 7 , A
τως ἔχειν, οὐ παρὰ τὴν τῶν πραγμάτων φύσιν, ἀλλὰ
à] A ONT 5. ψὉ 22 W/ ΕΑ ἂν αν y
παρὰ τὴν δόξαν αὐτῶν. Ei δέ τινα ἔχουσι καὶ ἥδονὴν
M , M M ,
oi ἐν πλούτῳ, οὐδὲν θαυμαστόν. Καὶ γὰρ oi ψώρας
, Ὁ DJ e M
ἀναπεπλησμένοι, ἐν πολλὴ εἶσιν ἡδονῇ. "Oct γὰρ
5 , “ὮΝ ^ , € b E] ,.ec EA
ἐχείνων οὐδὲν διαφέρουσιν ot πλουτοῦντες, ἀλλ᾽ ἣ ψυχὴ
, (Meo i 2 - MN 2 - 3 Lud τ}
τοιαύτη τίς ἐστιν αὐτοῖς, δῆλον ἐχεῖθεν. Ἀνιῶσιν αὖ-
M IN beg 2À , ΟΕ
τοὺς φροντίδες, xat “ὅμως βούλονται αὐταῖς ἐνέχεσθαι
^N ^ , «.«» ΄ e 0X , 2] /,
διὰ τὴν πρόσχαιρον ἡδονήν * οἵ δὲ τούτων ἀπηλλαγμέ-
, ec , D X Moo , 5 ,
vot , ἐν ὑγεία εἰσὶ xat ἀθυμίας ἐχτός.
2 18 / Y
Τί ἥδιον, εἶπέ μοι; τί δαὶ ἀσφαλέστερον ; ὑπὲρ
y Iv CN HN y. A £6 ,
ἄρτου φροντίζειν ἑνὸς χαὶ ἐνδυμάτων, ἢ ὑπὲρ μυρίων
is - NE ΄ M 27€ N M
χαὶ οἰκετῶν xo ἐλευθέρων, τὰ xaÜ' ἑαυτὸν μὴ μερι-
m T7 M m /
μνῶντα ; Καθάπερ "γὰρ οὗτος ὑπὲρ ἑαυτοῦ δέδοι--
χεν" οὕτω χαὶ σὺ ὑπὲρ τῶν τῆς σῆς ἐχχρεμαμένων
e E ! NJ Y e , ^ E
χεφαλῆς. Καὶ τί δήποτε φευχτὸν ἢ πενία δοχεῖ, φη-
Ν M M M S -
civ; ᾿Ἐπειδὴ xoi τὰ ἀλλὰ ἀγαθὰ ἀπευχτὰ πολλοῖς
/ " s
τυγχάνει, ἅπερ εἰσὶν οὐ διὰ τὸ ἀπευχτὰ εἰναι Qeuxc ,
x ' c
ἀλλὰ διὰ τὸ δυσχατόρθωτα. Οὐχοῦν x«i αὕτη oüx
E ex » i δ 7 n [^4 y SN,
ἀπευχτὴ, ἀλλὰ δυσχατόρθωτος * ὥστε el γε τις αὐτὴν
a Ε΄ τ 23M E] SEM στ A SEE TN 2
ἐνεγχεῖν ἠδύνατο, οὐχ ἂν ἠν ἀπευχτή. Διὰ τί γὰρ οὐχ
E 5 E M 3
ἀπηύχοντο αὐτὴν oi ἀπόστολοι; διὰ τί πολλοὶ xai αἵ-

b Haec, ἔμελλον τὰ δυσχερῆ φεύγειν, desunt in uno Cod.
* [Garet articulo D.].
a Quidam ἀθυμίας ὑποθέσεις τοὺς ἐν mÀ. : et sic etiam

125

tatis causa hzc mala fugere debebant? Et quis,
quzso, innumeris instructus opibus, cum tot gen-
tibus versans, tot pericula effugere potuerit, si de
reipublice mutatione agatur? Hi autem quasi ex
jussu regio omnia perficiebant; imo et multo fa-
cilius. Neque enim jussus regius illa valet efficere,
qui ipsorum verba operabantur : jussus quippe
regius ex necessitate cogit; hi vero spontaneos,
libentes, et mille gratias referentes ducebant.
Quis jussus regius opes omnes ipsamque animam
relinquere suasisset, domum contemnere, patriam,
cognatos , ipsamque salutem ? Sed id potuere pi-
scatorum et pellionum voces; ita ut in voluptate
degentes , potentiores et fortiores omnibus essent.
Etiam, inquies, quia signa edebant. At qui cre-
debant que signa faciebant, illa nempe tria mil-
lia et quinque millia hominum , qui tamen in ex-
sultatione multa degebant? Et jure quidem : nam
omnium causa moerorum, pecuniarum nempe

HOMIL. XIII.

E

τος ῬΌ5565510, sublata erat. Illa namque bellorum,

A contenüonum , moeroris omniumque malorum
causa erat, que vitam laboriosam molestamque
reddebat : longeque plures meestos reperias divi-
tes, quam pauperes. Quod si quibusdam non vi-
deatur ita esse, non ex rerum natura, sed ex eo-
rum opinione sic se res habet. Quod si quid ha-
beant divites voluptatis, nihil mirum. Nam et qui
scabie pleni sunt, in magna sunt voluptate. Quod
autem ab illis nihil differant divites, sed eodem
sint animo, hinc palam est. Illos curze atterunt; et
tamen volunt illis detineri ob temporaneam vo-
luptatem : qui autem sunt ἃ curis liberi, in sani-
tate merore vacui degunt.

B

-

4. Quid dulcius, quaso, quid tutius, de uno
pane et de veste sollicitum esse, an de mille servis
et liberis, ac de seipso nihil curare? Quemadmo-
dum enim hic pro seipso timet : ita et tu pro iis,
qui ex capite tuo pendent. Et cur paupertas fu-
gienda videtur, inquies ? Quia alia quoque bona
multi aversantur, non quod fugienda, sed quod
actu difficilia sint. Igitur paupertas non fugienda,
sed exercitio difficilis est. Itaque si quis illam
ferre posset, haud fugienda videretur. Cur enim
illam non aversabantur apostoli? cur illam multi
eligunt , nec modo illam non aversantur, sed

Savil. In Morel. [Commel. et D.] ὑποθέσεις deest.
b ὅμως deest in quibusdam Mss.
* | ;y&p non habet D.]

munitum.

126 S, JOANNIS CHRYSOST.

ad illam accurrunt? Quod enim vere fugien-
dum est, nonnisi insanis optandum videtur. Si
autem philosophi inter homines sublimes, ad
hane quasi ad locum tutum et sanum veniunt,
nihil mirum est, si alij secus arbitrentur. Nam
dives nihil aliud. mihi videtur esse, quam urbs

sine muro in planitie posita, quz undique insidia-

Paupertas LOTES attrahat : paupertas vero presidium est mu-
presidium ptum, cre multo circumdatum , accessu difficile.
At, Inquies , contra res se hàbet; ; hi enim sepe

ad tribunal trahuntur , hi leduntur, et male ha-

bent. Sed non pauperes simpliciter sunt, sed pau-
peres qui ditari cupiunt. Ego vero non de illis lo-
quor, sed de iis, qui in paupertate versari student.
Dic enim mihi, cur nemo eos, qui in montibus

degunt, in jus trahit? quamvis si paupertas fa-

cile opprimitur, illo maxime trahi oporteret,

qui sunt omnium pauperrimi. Cur mendicos ne-
mo trahit ad judicem ? cur nemo illos vi vel ca-
lumnia impeüit? nonne quia in tutiore loco habi-
tant? Quam multis infelicissima. videtur pauper-
tas et mendicitas? Quid igitur, queso, bonumne
est mendicare? Bonum, si sit qui consoletur et

misereatur, si sit qui largiatur : hanc vitam otio-

sam et securam esse nemo non novit. Ego autem

non hoc laudo, absit , sed probo si quis opes non

desideret. Dic enim mihi, quos potius beatos
dixeris, an virtutis studiosos, an eos qui procul
ab illa sunt? Studiosos sine dubio. Uter ergo ido-
neus est ad utilia addiscenda , et ad philosophiz

splendorem , an hic an ille? Hunc utique esse pa-

lam est. Si non credas, id disce. Adducatur quis e
foro mendicantium, qui sit cecus, claudus , mu-

tilus; alius quoque aspectu formosus,
robustus ac vividus ,
clarus, potentia valens. Hos itaque ad. philoso-

corpore
opibus abundans, genere

phia disciplinam adducamus, et videamus, uter
eorum magis doctrinam excipiat. Sit er go primum

praeceptum , Humilis esto et cdd hoc enim

Christus przecepit : uter magis hoc implere pote-

;. rit? Beati, qui lugent : quis dicto magis atten-

Matth.5.5

Ibid. v. 8.

6. 10.

mundo corde: beati,

det? Beati humiles : uter magis audiet? Beati
qui esuriunt et sitiunt

justitiam : beati, qui persequutionem patiuntur
propter justitiam : : quis hzc facile exeipiet? Et
si vis, hzc utrique adaptemus. Ànnon ille tumet
idis et inflatur; hic vero humiliter prorsus

c Morel. μόνον ἀπεὺ Li Ux male.

4 Unus Cod. δικαστήριον, ὅτι πρὸς ἔσχατον 3,300» πενία:.

διατί.
a Alii εὔδηλον ὅτι τοὺς ἐγγύς.

^

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

D

E

109

A

ροῦνται αὐτὴν, xal οὐ * μόνον οὐχ ἀπεύχονται, ἀλλὰ
M az 3 N à EJ 2 » jS NN E
xat ἐπιτρέχουσι ; To γὰρ ὄντως ἀπευχτὸν, οὐδὲ αἷρε-
λ M - ^
τὸν πλὴν τοῖς μαινομένοις. Ei δὲ oi φιλόσοφοι τῶν
2
ἀνθρώπων xot δψηλοὶ ἐπὶ ταύτην ἔρχονται ὡς ἐπί τι
7 -
χωρίον OPE xo ἄνοσον, οὐδὲν θαυμαστὸν, ἐὰν τοῖς
ἄλλοις μὴ δοχῇ. Ὃ id γὰρ πλούσιος οὐδὲν ἕτερον
εἶναί μοι δοχεῖ, ἀλλ᾽ ἢ πόλις ἃ ἀτείχιστος ἐν πεδίῳ χει-
έἔνη xal πολλαχόθεν ἐπισπωμένη τοὺς ἘΠ ΠΕ ΤΣ
, , 2 M Lud
πενία φρούριον 5. Ὁ χαλχῷ Wee
μένον πολλῷ, xot δύσχολον € ἔχον τὴν ἄνοδον. Καὶ μὴν

CXTNY
τας" ἢ 0€

τοὐναντίον, φησὶν, ἐστίν * οὗτοι IUD εἰσιν οἱ cic διχα-
στήριον πολλά ἄχις εξ ἑλχόμενοι « οὗτοί εἶσιν οἵ ἐπηρεαζό--
μενοι χαὶ χαχῶς πάσχοντες. Οὐχ οἵ πένητες ἁπλῶς.

5^

ἀλλ᾽ οἵ πένητες im βουλόμενοι δὲ πλουτεῖν. "Exo δὲ

M J M ΩΣ
σῳ πάντων εἰσὶ ICM es τὶ τοὺς προσαιτοὺν -
2 zy 25.d^ 7, ὃ A7 M ,
τας οὐδεὶς ἕλχει εἷς “ δικαστήριον ; διὰ τί μηδεὶς βιά-

^
μίηοξ
ι

- By 949. i9 UN SUA 2 3 ΄
συ χοφᾶντει ; et QU οιοτι EV ἀσφαλεστέρῳ
μενουσι 5

ζεται
,

χωρίῳ | Hodie τὸ es. xa δυσοιώνιστον

εἶναι δοχεῖ, ἣ πενία 4e xai τὸ προσαιτεῖν ;. Τί
-. ; -

οὖν, εἶπέ μοι, χαλὸν τὸ ἐπαιτεῖν; Καλὸν, ἐὰν ἡ ὃ πα-

΄ τ Ὁ AV IS 7, er 2

ραμυθούμενος χαὶ ἐλεῶν, ἐὰν ἡ ὃ παρέχων " οὕτω βίον

- , S SES NW SN ORTUS -

ἀπράγμονα xot ἀσφαλὴ τοῦτον πᾶς οἰδεν. ᾿Εγὼ δὲ οὐ
τὩὉὋὶ τ M / E 3 cr A ,

τοῦτο παραινῶ" μὴ γένοιτο: ἀλλ᾽ ὥστε μὴ πλούτου

- , E E] €

ἐφίεσθαι. Εἰπὲ γάρ kot; τίνας ἂν εἴπω μᾶλλον μαχα-

M ^ ^ ,
ἴους, τοὺς ἐπιτηδείους πρὸς ἀρετὴν, ἢ τοὺς ταύτης
J y z M
πόῤῥω χαθεστηχότας: * Εὔδηλον,. ὅτι τοὺς ἐπιτη-

δείους. Τίς οὖν ἐπιτήδειος πρὸς τὸ μαθεῖν τι τῶν χρη-
à x

TO

c ze S
&, οὗτος ἢ ἐχεῖνος ;
ἀπιστεῖς , μάνθανε:
2
Ἀιγέσθω τις ἀπὸ τῆς ἀγορᾶς τῶν προσαιτούντων, xol

χαὶ λάμπειν ἐν φιλοσοφ

ENS

Παντὶ mou δῆλον, ὅτι οὗτος. Εἰ δὲ à
22x ἐν N , c NI

αὐτὸς τῷ πηρὸς, χωλὸς, χυλλός " ἕτερος δέ τις
SY PES 5 N cT , ,

χαλὸς δεῖν, ἰσχυρὸς τῷ σώματι, πάντοθεν σφρι-

γῶν, τοῖς χρήμασι περι ῥῥεόμενος * γένος 8 d t) λαμ-

πρὸν, xoi δυναστείαν με γάλην. »Οὐχοῦν Mrd

-2 M

τούτους εἰς τὸ τῆς φιλοσοφίας παιδευτήριον, xal ἴδω-
—— ^

μεν, τίς αὐτῶν μᾶλλον τ αι τὰ τῆς διδασκαλίας:

τῷ γοῦν τὸ 7 See τον παραγγε De ἡιτᾶπρευνὸς ἔσο χαὶ

μέτριος " τοῦτο γὰρ ὃ Χριστὸ c προσέταξε * τίς μᾶλλον

-

έτ
τὸχ χατορθιθδατ ὃ δυνήσεται, οὗτος ἢ ἐχεῖνος: "Μαχάριοι

αὖτ
Y
οἵ πεν 2x ua τίς υδλλον προσέξει τῷ εἰρημ. ένῳ; ; Ma-
á τίς μᾶλλον ἀχούσεται ; Μακάριοι
m , Lud N
oi χαθαροὶ τῇ e μαχάριοι οἵ πεινῶντες xa δι-
Ὁ ^ , , /,
ψῶντες τὴν δικαιοσύνην " μαχάριοι oi δεδιωγμένοι

b Hzc apud Platonem feruntur l. 6 de Republica.
Hincque Chrysostomus, Platoni tamen non parum in-
fensus , hic desunisisse videtur.

IN

e / / P d . m .

ἕνεχεν δικαιοσύνης" τίς εὐχόλως ταῦτα χαταδέξεται;
, φο » ,

Καὶ εἰ βούλει, πᾶσιν αὐτοῖς ἐφαρμόσωμεν ἑχατέρους.
M , -

Οὐχ ὃ μὲν φλεγμαίνει xo οἰδεῖ πάντοθεν " 6 δὲ τα-

ACTA APOSTOLORUM.

HOMIL. XIII.

127

sentit ac demissus est? Sic utique se res habet.
Est et apud. externos dictum simile : Servus qui-
pem Épictetus, corpore mancus, paupertate Irus,

Adagium,

YN

πεινοφρονεῖ del xo συνέσταλται διαπαντός; Εὔδηλον Ο et amicus immortalium. Ita se habet pauper. Di-
vitis autem anima scatet malis omnibus , arrogan-
tia, vana gloria, cupiditatibus innumeris , ira ,
furore, avaritia , injustitia, alusque morbis. Pa-
lam ergo est illam, quam hanc ad philosophiam
aptiorem esse, Omnino discere quaritis, utra sit
suavior : hoc enim a multis quaeri video, utra sit ,
juceundior. Certe hac in re nihil dubitandum est :
nam qui sanitati propior est, 1s in voluptate multa
degit. Uter , quiso, ad legem hanc, quam redin-

p tegrare volumus, est aptior, pauper an dives? quis
facile jurabit? qui filiis irascitur, qui cum innu-
meris pacta iniit; an qui panem unum ac vestem
petiturus accedit? Huic nulla juramentorum ne-
cessitas, si velit, sed semper negotiis vacuus est ;
imo vero 15, qui non jurare didicit , szpe divitias
spernet, et ab hoc bono more virtutis vias ubique
paratas videre erit, omnesque ad zquitatem ten-
dentes, ad divitiarum despectum , ad pietatem,
ad animze rectam constitutionem, ad. compunctio-
nem. Ne simus ergo negligentes, dilecti, sed mul-
tam adhibeamus diligentiam : qui sese emendarunt,
ut id quod emendatum est conservent, ne facile

E diffluant, neve retro vertantur ; qui autem adhuc
retro relicti sunt , ut resurgant, et curent id quod
deficit implere. Interimque ii, qui se emendarunt,, ^ Contra
17 . . Ne juramenta,
ills qui nondum id potuerunt, quasi in pelago
nantibus, manus porrigentes, ipsos in portu a
juramentis vacuo recipiant. Portus quippe tutus
est, non jurare : portus , ut ne quis submergatur

» * E 5
ὅτι. "Ecc μὲν οὖν δή τι xa ἔπος τοιοῦτο τοῖς ἔξωθεν
5 14 CN o wr ?/ c e 2
εἰρημένον * ^ δοῦλος μὲν ᾿Επίκτητος, σῶμα ἀνάπηρος;
, * ^ H
πενίην Ἶρος, xoi φίλος ἀθανάτων. Ἀλλὰ τοῦτο μὲν
« RR Ἵ NY m , ! SUN / / E
6 πένης. Ἢ δὲ τοῦ πλουσίου ψυχὴ πάντων γέμει τῶν
το m /
χαχῶν, ἀπονοίας, κενοδοξίας, ἐπιθυμιῶν μυρίων, ὁρ-
q »
γῆς χαὶ θυμοῦ, πλεονεξίας, ἀδικίας, χαὶ * εἴτινος
T
ἑτέρου. Ἄρα φανερὸν, ὅτι πρὸς φιλοσοφίαν αὕτη ἐπι-
τηδεία ἢ ἐχείνη. Πάντως ζητεῖτε μαθεῖν, τί μᾶλλον
^ τ - e y
ἥδιον * τοῦτο γὰρ παρὰ πολλοῖς ζἠξούμένον τὸ , & γε
αὕτη ἡδίων f, eunt Καὶ μὴν οὐδὲ ὑπὲρ τούτου
ἀμφιδαάλλεῦ χρή᾽ ὃ γὰρ ἐγγὺς τῆς e οὗτος χαὶ
ἐν ἡδονῇ πολλῇ. Τίς δὲ, εἰπέ μοι, 1 πρὸς τὸ προχεί-
μενον, ὅπερ βουλόμεθα, χατορθῶσαι, τὸν νόμον τοῦ--
/ 32 LAN c / Ae e H ^
τὸν λέγω, ἐπιτήδειος, ὃ πένης ἢ ὃ πλουτῶν ; τίς εὐ-
χόλως ὀμεῖται, Ó πρὸς παῖδας παροξυνόμενος , ὃ πρὸς
μυρίους ἔχων συναλλάγματα, ἢ ὃ προσιὼν ὑπὲρ ἄρ-
Ac , Ὁ) T7 JiN1 3 cr »
του ἢ ἱματίου ἑνός ; Οὗτος οὐδὲ ἀνάγχην ὅρχων ἔχει;
c i
ἐὰν θέλη, ἀλλ᾽ ἀεὶ ἐν ἀπραγμοσύνη διάγει" μᾶλλον δὲ
ὃ παιδευόμενος μιὴ ὀμνύναι, καὶ χρημάτων καταφρο-
νήσει πολλάχις, καὶ πανταχοῦ τῆς ἀρετῆς τὰς ὁδοὺς
τεμνομένας ἀπὸ τούτου τοῦ χαλοῦ ἴδοι τις ἂν, καὶ πά-
-σας φερούσας πρὸς ἐπιείχειαν, πρὸς χρημάτων ὕπερο-
Ψίαν, πρὸς εὐλάδειαν, πρὸς κατάστασιν ψυχῆς, πρὸς
χατάνυξιν. Μὴ δὴ ῥαθυμῶμεν, ἀγαπητοὶ, ἀλλὰ πάλιν
πολλὴν ποιησώμεθα τὴν σπουδήν: οἵ μὲν χατωρθω-
, cr IT M Y [74 M 5 /
χότες, ὥστε φυλάξαι: τὸ χατορθωθὲν, ὥστε μὴ εὐχόλως
E] .c , , X J»5c e. 5 ,
impo τινα γενέσθαι pun παλίῤῥοιαν εἰς τοὐπίσω *
οἵ δὲ ἔτι λειπόμενοι, ὥστε διαναστῆναι , ὥστε σπου-
δάσαι τὸ λεῖπον πληρῶσαι. Καὶ τέως ot κατορθώσαν-

τες τοὺς μήπω δυνηθέντας, καθάπερ ἐν πελάγει νη- — ab irruentibus ventis. Licet enim ira, licet da-
χομένοις τὰς χεῖρας ἐχτείνοντες, ἐν τῷ λιμένι τῆς — mnum, licet furor aliudve effervescat , anima in

tuto ats ;ita ut nihil emittat quod ien non li-

A ceat : neque enim sibi vel necessitatem vel legem
constituit. Vide, quid propter juramentum deed
Herodes : caput Precursoris pracidit; Propter a 6.
juramenta enim, inquit, et propter simul dis- ὁ :
cumbentes noluit illam repellere. Quid pro- e. 2I
pter juramentum passa sunt tribus, circa tribum
Benjamin? quid passus est pro juramento Saul ἢ 3. Reg. 21.
ille quidem pejeravit; Herodes vero perjurio de- ἢ
leriorem cedem m Rursum Jesus ob juramen-

δι᾿ ὅρχον πεπόνθασιν αἱ φυλαὶ ἐπὶ τῆς Βενιαμὶν φυλῆς; — tum. Gabaonitis factum , quanta passus sit nosti.

τί δι᾿ ὅρχον πέπονθεν 6 Σαούλ ; Ὃ uiv yàp ἐπιώρχη- p Satanicus enim laqueus est juramentum. Dirumpa-

mus ergo funes, et nos ita constituemus ut facile

ἐνωμοσίας δεγέσθ Λιμὴν γὰρ ὄντως agn)?

ἀνωμοσίας δεχέσθωσαν. Αιμὴν γὰρ ὄντως ἀσφαλὴς,
, A b A

τὸ μὴ ὀμνύναι" λιμὴν, πρὸς τὸ μὴ καταποντίζε-
m , , 7

σθαι ὑπὸ τῶν προσπιπτόντων πνευμάτων. Κἂν γὰρ

A. ^

ὀργὴ. x&v ἐπήρεια,

€ - c E ME) E] - L / - cr B ADM

δτιοῦν, ἣ ψυχὴ ἐν ἀσφαλεία χαθέστηχεν, ὥστε οὐδ᾽ ἂν

“Ἁ
x&v θυμὸς ὑπερζέση, xàv

b τὰ , -

ἐχδάλῃ τι τῶν οὐχ ὀφειλόντων εἰρῆσθαι" οὐ γὰρ sic
» , , € AX PES! / σ , M

ἀναγχὴν χατέστησεν ἑαυτὸν, οὐδὲ νόμον. "Opa τί διὰ
^ e 5 , € FN M M b] ,

τὸν ὄρχον ἐποίησεν "Hoo": τὴν χεφαλὴν ἀπέτεμε
τω , M e

τοῦ προδρόμου * Διὰ τοὺς ὅρχους γὰρ; φησὶ, καὶ τοὺς

συναναχειμένους οὐχ ἠθέλησεν αὐτὴν ἀθετῆσαι. Τί

ji € LA. c -
σεν, ὃ δὲ “Ἡρώδης xoi τῆς ἐπιορχίας χεῖρον εἰργά-

* [ Ita Savil. et A. B. C.; οὔτινος Montf. cum D.]
* Morel.
* Alii zig 1021

* Hzc consonant cum epigr. illo [Anthol. Pal.7,676] :

Δοῦλος Ἐπίχτητος γξνόμην χαὶ dq πηρὸς, πρὸς τὸ χΞξίμενον.

Καὶ πενίαν ἶρος, xat φίλος ἀθανάτο: (gt), χαὶ τοὺς ἐν τῷ πελάγει νηχομένους.

138 8. JOANNIS CHRYSOST.

caveamus. Liberemur a laqueo satanc; timeamus
Dominicum preceptum ; in optimam consuetudi-
nem nos deducamus : ut progressi, et hoc et alia
pracepta implentes , promissa diligentibus ipsum
consequamur bona, gratia et benignitate Domini
nostri Jesu Christi , quicum Patri et Spiritui san-
cto gloria, imperium , honor , nunc et semper, et
in secula seculorum. Amen.

a Alii éxuzobs χαταστήσωμεν , tox.

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

τω ^
σατο, τὸν φόνον. Πάλιν ὃ Ἰησοὺς διὰ τὸν ὅρχον ἐπὶ
Ως [N £ M CUTS 7 x. E - X SN
τῶν Γαδαωνιτῶν οἷα πέπονθεν ἔγνως. Σατανιχὴ γὰρ
y , M M A 79 , 5c 44 , M
ὄντως ἐστὶ παγὶς τὸ ὀμνύναι. Διαῤῥήξωμεν τοίνυν τὰ
J
σχοινία, xa ἐν εὐκολία καταστήσομεν ἑαυτοὺς πάσης
- 5, m Dh τ Lj -
φυλαχῆς. ᾿Απαλλαγῶμεν τῆς σατανιχῇς παγίδος " φο-
δηθῶμεν τὴν ἐντολὴν τὴν δεσποτιχήν " εἰς συνήθειαν
ἀρίστην * ἑαυτοὺς ἐμδάλωμεν * ἵνα 600 προδαίνοντες,
,
xal ταύτην χαὶ τὰς λοιπὰς ἐντολὰς χατορθώσαντες,
τῶν ἐπηγγελμένων ἐπιτύχωμεν ἀγαθῶν τοῖς ἀγαπῶ»-
τω -- , Ὁ
σιν αὐτὸν, χάριτι χαὶ φιλανθρωπίᾳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν

C Ἰησοῦ Χριστοῦ, μεθ’ οὗ τῷ Πατρὶ ἅμα τῷ ἁγίῳ

, " ? τ - ^ 1 ;

Πνεύματι δόξα, χράτος, τιμὴ, νῦν xol del, καὶ εἰς
* ER c ,

τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

HOMILIA XIV.

Cap. V. v. 54. Surgens autem quidam in con-
cilio Phariseus, nomine Gamaliel, legis do-
ctor, honorabilis universe plebi, jussit foras
ad breve homines fieri.

1. Hic Gamaliel Pauli doctor erat : admira-
tioneque dignum est , quomodo , judicio valens et
in lege peritus, nondum crederet : neque potuit
omnino incredulus manere, ut palam est ex ejus
verbis, quz consulendo affert. Jussit enim, inquit,
foras ad. breve homines fieri. Vide prudentiam
concionantis, et quomodo statim illos in metum
conjiciat. Ne vero in suspicionem veniret, quod
eadem quz illi sentiret, eos qui in concilio sede-
bant, acsi 5118 opinionis essent alloquitur; nec
multa utitur vehementia, sed quasi cum viris fu-
rore ebriis, ita dicit : 55. iri Israelite, atten-
dite vobis super hominibus istis quid. acturi
sitis. Ne temere, inquit, neque leviter feramini.
96. nte enim hos dies surrexit Theudas,
dicens se esse aliquem : cui consensit numerus
virorum. circiter quadringentorum : qui occi-
sus est; et omnes qui credebant ei, dissipati
sunt et redacti ad. nihilum. Exemplis illos ad

D

OMIAIA ιδ΄.

3 M ἊᾺ 2 Ὁ» δι. - 5, ,

Ἀναστὰς δέ τις ἐν τῷ συνεδρίῳ Φαρισαῖος, ὀνόματι
Γαμαλιὴλ, νομοδιδάσχαλος, τίμιος παντὶ τῷ λαῷ,
3-5 L4 " N Ν 3 y , 0
ἐχέλευσεν ἔξω βραχὺ τοὺς ἀνθρώπους γενεσθαι.

τ , Ta «es Ἔ
Οὗτος ὃ Γαμαλιὴλ Παύλου διδάσχαλος ἦν. Kat θαυ-
/ J4* . M AN e M
μάσαι ἄξιον, πῶς Xa τὰς χατὰ νοῦν χρίσεις ἔχων xad
60. E NI 3 SP 3 “ ^Y - ES
νομομαθὴς ὧν, οὐδέπω ἐπίστευσεν. Οὐχ ἔστι δὲ αὐτὸν
- Y - .
μεῖναι μὴ πιστεύσαντα δι᾽ ὅλου. Καὶ δῆλον ἐκ τῶν
, un T 3 L
ῥημάτων αὐτοῦ, OU ὧν συμόουλεύει. ᾿Κχέλευσε γὰρ,
: πάν y X rx TS L -Ὁ g ᾿
φησὶν, ἔξω βραχὺ τοὺς ἀνθρώπους ποιῆσαι. Ὅρα τὴν
, Ὁ c
σύνεσιν τῆς δημηγορίας, καὶ πῶς αὐτοὺς εὐθέως εἰς
/ / g, M m
φόθον P ἐσέδαλεν. “Ὥστε δὲ μὴ ὑποπτευθῆναι αὐτὸν ὡς
V , τ ,
τὰ ἐχείνων φρονοῦντα, ὡς πρὸς δμογνώμονας διαλέ-
Lr» Y 5 noU τῷ ' euNodn τὰς aA
γεται, xal οὐ πολλὴ τῇ σφοδρότητι χέχρηται, d

Ε ὡς ὑπὸ τοῦ θυμοῦ μεθύουσιν, οὕτω φησίν - Ἄνδρες

3 - , e - Y - ΕῚ ,

Ἰσραηλῖται, προσέχετε ἑαυτοῖς ἐπὶ τοῖς ἀνθρώποις
, , / , M m»

τούτοις τί μέλλετε πράσσειν. M7, ἁπλῶς, φησὶ, μηδὲ

ὡς ἔτυ) ἔρεσῦε. Ποὺ γὰρ τούτων τῶν ἡμερῶν ἀνέ--

ὡς ἔτυχε φέρεσϑε. Πρὸ γὰρ τούτων τῶν ἡμερῶν ἀνέ

δ᾽ EIL T7

στη Θευδᾶς λέγων, εἰναί τινα ἑαυτὸν, ᾧ προσεχολλήθη

E] b! αι τον, € , "^ » / ^

ἄριθμος ἀνδρῶν ὡς τετραχοσίων᾽ ὃς ἀνηρέθη, xal
, ea 2 J - « Ἰοᾶν bj , Nep nh

πάντες ὅσοι ἐπείθοντο αὐτῷ, διελύθησαν xat “ ἐγένοντο

3 EE A a N PS 7 5 *N “2 M

εἰς οὐδέν. ᾿Απὸ παραδειγμάτων αὐτοὺς σωφρονίζει, xat

L , er H
τὸν πλείονας ἀποστήσαντα ὕστερον τίθησι παραμυθού-

sanam mentem ducit ; et illum, qui plures sedu- ,11 ϑενος αὐτούς. Πρὸ μὲν οὖν τοῦ τὰ παραδείγματα εἰ-
ἢ

xerat, demum affert ad illorum consolationem.
Antequam vero exempla proferat, dicit : 4tten-
dite vobis : iis vero allatis, sententiam profert ,
dicens : Et nunc itaque dico vobis, Disce-

b ἐνέδαλε, xul ὥστε μὴ ὑποπτευθῆνχι, 516 unus.

ἀπὸ τῶν ἀνθρώπων τούτων. Μετὰ τοῦτον ἀνέστη Ἰού-
^ c - , - € , m * ^ M
δας ὃ Γαλιλαῖος ἐν ταῖς ἡμέραις τῆς ἀπογραφῆς; καὶ

c [ἐγένετο Ὠ.]

IN ACTA APOSTOLORUM ΠΟΛ,

4 c - - E] 7,
ἀπέστησεν ἱκανὸν λαὸν ὀπίσω αὑτοῦ" χἀχεῖνος ἀπώ-
Lud ^ ,
Àevo, χαὶ πάντες ὅσοι ἐπείθοντο αὐτῷ, διεσχορπί-
τ , - , 3, X Le
σθησαν. Καὶ τανῦν λέγω ὑμῖν, ἀπόστητε ἀπὸ τῶν

€
2

3 5Ὁ

de

βουλὴ αὕτη 7j τὸ ἔργον τοῦτο, χκαταλυ-
τ ,

Θεοῦ ἐστιν, οὐ δυνήσεσθε χατα-

7 Y / E] TT ἘΞ 2^
ἀνθρώπων τούτων, καὶ ἐάσατε αὐτούς" ὅτι, ἐὰν
E) 7 c
ἀνθρώπων f,

A »
6zcsvat* εἰ δὲ €
M 2^ T
Ὡσεὶ ἔλεγεν ἀνάσχεσθε, xat ἐὰν ἐξ

^ A X , à τ
ἑαυτῶν xa οὗτοι συνέστησαν , οὐδὲν χωλύσει χαὶ αὖ-

,

λῦσαι αὐτό.

τοὺς χαταλυθῆναι. Μήποτε χαὶ θεομάχοι εὑὕρεθῆτε.
Καὶ διὰ τοῦ ἀδυνάτου, χαὶ διὰ τοῦ ἀσυμφόρου ἀπο-
τρέπει αὐτούς. Οὐχ εἶπε δὲ ὑπὸ τίνος ἀνηρέθησαν,
ἀλλ᾽ ἁπλῶς, ὅτι διελύθησαν, τάχα ὡς παρέλχον. AU
ὧν δὲ ὑποτίθησι, διδάσκει, ὅτι εἰ μὲν ἀνθρώπινον τὸ
ἔργον, οὐδὲν δεήσει πραγμάτων ὑμῖν" εἰ δὲ θεῖόν ἐστιν,
οὐδὲ μετὰ πραγμάτων δυνήσεσθε περιγενέσθαι. Οὕτω
γοῦν καὶ ὃ λόγος συνετὸς ἔδοξεν, ὅτι χαὶ ἐπείσθησαν
ὥστε μὴ ἀνελεῖν αὐτοὺς, ἀλλὰ μαστίξαι μόνον. "Emst-
σθησαν γὰρ αὐτῷ, φησί" χαὶ προσχαλεσάμενοι τοὺς
ἀποστόλους, δείραντες παρήγγειλαν μὴ λαλεῖν ἐπὶ τῷ

τω D / 5 , σ SA
ὀνόματι τοῦ Ἰησοῦ, χαὶ ἀπέλυσαν αὐτούς. “Ὅρα, μετὰ C

πόσα μαστίζονται Δθαύματα. Καὶ δικως πάλιν f) ὃδι-
δασχαλία ἐπετείνετο" xol γὰρ xo ἐν οἰκίᾳ xo ἐν τῷ
ἱερῷ ἐδίδασχον. Οἱ μὲν οὖν ἐπορεύοντο χαίροντες ἀπὸ
προσώπου τοῦ συνεδρίου, ὅτι ὑπὲρ τοῦ ὀνόματος τὸῦ
Χριστοῦ κατηξιώθησαν ἀτιμασθῆναι, πᾶσάν τε ἡμέραν
ἐν τῷ ἱερῷ καὶ κατ᾽ οἶκον οὐκ ἐπαύοντο διδάσχοντες
xo εὐαγγελιζόμενοι Ἰησοῦν Χριστόν. Ἔν δὲ ταῖς ἡμέ--
pac ταύταις πληθυνόντων τῶν Hop ἐγένετο der
γυσμὸς τῶν “Ἑλληνιστῶν πρὸς τοὺς Ἑθραίους, ὅτι
deco d ἐν τῇ διαχονία τῇ χαθημερινὴ αἵ χἧῇ-
pat αὐτῶν. Οὐχ ἐν ἐχείναις πάντως λέ ἔγει ταῖς" ἡμέ-
ραις" ἀλλ᾽ ἐπεὶ συνήθεια τοιαύτη ἐστὶ τῇ Γραφῇ, καὶ
τὰ μέλλοντα συμύαίνειν ὡς ἐφεξῆς γινόμενα λέγει,
διὰ τοῦτο οὕτως εἶπεν. “Ἑλληνιστὰς δὲ οἶμαι χαλεῖν,
τοὺς ἑλληνιστὶ φθεγγομένους" οὗτοι γὰρ ἑλληνιστὶ
διελέγοντο "E6patot ὄντες. ᾿Ιδοὺ xoà ἄλλος πειρασμός"
μᾶλλον δὲ χαὶ σὺ εἰ βούλει σχοπεῖν, ὄψει xol ἔσωθεν
καὶ ἔξωθεν τοὺς πολέμους ὄντας ἐξ ἀρχῆς. Προσχαλε-
σάμενοι δὲ, φησὶ, oi δώδεχα τὸ πλῆθος τῶν μαθητῶν;
εἶπον " οὐχ ἀρεστόν ἐστι χαταλιπόντας ἡμᾶς τὸν λό-
γὸν τοῦ Θεοῦ, διαχονεῖν τραπέζαις. Καλῶς: τῶν γὰρ
ἀναγχαίων τὰ ἀναγχαιότερα προτιμότερα. Opa δὲ, πῶς
εὐθέως xol τούτων πρόνοιαν ποιοῦνται, καὶ τοῦ χηρύ-
» 5 - € 2^ , NY P] -
γμάᾶτος ox ἀμελοῦσιν. “Ὡς αἰδεσιμώτεροι δὲ ἐχεῖνοι
"emm διὸ xal Eee ᾿Ἐπισχέψασθε οὖν, ἀδελ-
qoi, ἄνδρας ἐξ ὑμῶν μαρτυρουμένους ἑπτὰ, πλήρεις
Πνεύματος χαὶ σοφίας, oüc χαταστήσομεν ἐπὶ τῆς
χρείας ταύτης. Ἡμεῖς δὲ τῇ προσευχῇ, καὶ τῇ διαχονία
τοῦ λόγου προσχαρτερήσομεν. Καὶ ἤρεσεν ὃ λόγος ἐνώ-

ἃ θχύματα deest in uno.

XIV.

I 20
dite ab hominibus istis. 91. Post hunc surrexit
Judas Galileus in diebus professionis, et aver-
tt populum multum. post se; et ipse quoque
perüt; et omnes, quotquot consenserunt ei, di-
spersi sunt. 98. Et nunc itaque dico vobis, Dis-
cedite ab hominibus istis, et sinite illos :
quoniam si est ex hominibus consilium hoc aut
opus, dissolvetur; 59. si vero ex Deo est, non
poteritis dissolvere illud. Ac si diceret : Ex-
spectate, et si ex seipsis illi coacti sunt, nihil im-
pediet quominus dissolvantur. /Ve forte εἰ Deo
repugnare inveniamini. Et ex impossibili, et ex
inutili avertit eos. Nec dicit, a quo interemti sint ;

sed simpliciter, quod. sint dissipati, forte e
fluum ducens plura addere. Ex iis vero, quz Sub-
jungit, docet : Si humanum sit opus, non est,
quod rei curam agatis; sin divinum, quidquid
feceritis, non poteritis superare. Sic sermo sapiens
visus est: nam persuasi sunt ut non occiderent
illos, sed flagellarent tantum. Consenserunt au-
tem illi, inquit; 40. et convocantes apostolos,
cesis denuntiaverunt,ne loquerentur in nomine
Jesu; et dimiserunt eos. Vide, post quot miracula
flagellantur ! Et tamen iterum doctrina extendeba-
tur : nam et in domo et in templo docebant. 44. Et
illi quidem. ibant gaudentes a conspectu con-
cilii, quoniam digni habiti sunt pro nomine
Christi contumeliam pati : 49. omni autem die
non cessabant in templo et circa domos docen-
tes et evangelizantes Jesum Christum. 1. In
diebus autem illis, crescente numero discipu-
lorum, factum est murmur Grecorum adver-
sus Hebreos, eo quod despicerentur in mini-
sterio quotidiano vidue eorum. Non in illis
omnino dicit diebus; sed quia hac est consuetudo
Scripture, ut quz futura erant, quasi statim facta
dicat : ideo sic loquitur. Hellenistas puto hic vo-
cari eos , qui Graece loquebantur; hi enim-Grzca
lingua vUbcauisd licet Hebrzi essent. Ecce alia
tentatio; imo et tu, sl observare velis, perspicies
ab initio. bella et iuis et foris fuisse. 2. Conpo-
cantes, inquit, duodecim multitudinem disci-
pulorum, dixerunt : IVon est equum nos dere-
linquere verbum Dei, et ministrare mensis.
Bene : necessariis enim magis necessaria sunt
praeferenda. Vide autem, quomodo statim et ho-
rum curam habeant, et praedicationem non negli
gant. Quasi autem venerabiliores illi essent , ideo
praferuntur. 5. Considerate ergo, fratres, viros

b Quidam Mss. ἡμέραις. συνήθεια γὰρ τοιαύτη.

CAP. v1.

Grzci
quinam di-
cantur.

150 S. JOANNIS CHRYSOST.

ex vobis boni testimonii septem, plenos Spiritu
et sapientia, quos constituemus super hoc opus
4. δος vero arationt et ministerio verbi in-
stantes erimus. 5. Etplacuit sermo coram omni A
multitudine. Et elegerunt Stephanum, virum
plenum fide et Spiritu sancto. Utique et illi pleni
fide erant, quos et elegerunt; ut ne eadem con-
tingerent, quae in Juda , et in Anania et Sapphira.
Et Philippum, et Prochorum, et Nicanorem,
et Timonem, et Parmenam, et Nicolaum pros-
elytum | Antiochenum : 6. quos statuerunt
coram apostolis, et cum orassent, imposuerunt
eis manus. 1. Et verbum Domini crescebat, et
multiplicabatur numerus discipulorum in Je-
rusalem : multa etiam turba sacerdotum obe-
diebat fidei. Sed dicta iterum. repetamus. Fri,
attendite vobis. Vide mihi hic Gamalielem, quo-
modo cum mansuetudine et paucis loquatur, nec
veteres narret historias, etsi posset, sed novas,
qui maxime ad fidem firmandam valerent. Ideo
occulte insinuat, dicens : Jam ante hos dies, quasi
declarans, non ante multos dies. Si statim dixis-
set, Dimittite viros, in suspicionem venisset, et
sermo non ita validus fuisset; cum exemplis au-
tem vim accepit. Ideo non unum memorat, sed et
alterum. Atqui poterat et tertium addere ex abun-
danti, et suum confirmare sermonem , illosque a
sanguinario proposito abducere. Discedite ab ho-
minibus.

2. Vide, quam sit moribus mansuetus. Neque
longum , sed brevem texit sermonem ; neque illos
cum furore memorat. Et omnes quotquot con-
senserunt ei, dispersi sunt. Hoc dicens, non in
Christum blasphemat ; sed id, quod maxime vo-
lebat, perficit. Sz sit, inquit, ex hominibus, dis-
solvetur. Mic videtur illos syllogismo impetere,
ac dicere: Ergo quia hoc dissolutum non fuit,
non est humanum. JVe forte et Deo repugnare
inveniamini. Hoc dicebat, ex impossibili et inu- p
ἘΠ illos reprimens. S vero ex Deo est, non po-
teritis. Non dixit, Si Christus sit Deus; opus
enim iis declarabat : neque affirmavit vel huma-
num, vel divinum esse ; sed futuro tempori fidem
permisit, ut suaderet. Et si suasit, inquies, cur
flagellarunt? Indubitate quidem dictorum justi-
ti; obsistere non potuerunt, sed tamen furorem
suum impleverunt: alioquinetiam sic se illos perter-

* [ Verba, zzi... αὐτούς, inclusa apud Commel. ab-
sunt a D., nec legit ea Erasm.]
ἃ ἄρετε τοὺς ἄνδρας. Post hzc in uno multe sunt va-

ARCHIEP.

112

CONSTANTINOP.

^ ^
πίον παντὸς τοῦ πλήθους. Καὶ ἐξελέξαντο Στέφανον dv-
^ , , -
80a πλήρη πίστεως xo Πνεύματος ἁγίου. A o καὶ ἐχεῖ-
BA , ἘΣ ^ Δ. Tae d d M
vot πλήρεις πίστεως ἦσαν, 0c xal ἐξελέξαντο, ἵνα μὴ
᾿ / το ς r3
τὰ αὐτὰ γένηται͵; οἷα ἐπὶ Ἰούδα, οἷα ἐπὶ Ἀνανίου xol
Σαπφείραε: Καὶ Φίλιππον ,χαὶ Πρόχορον χαὶ Νιχάνο
ρα, χαὶ Τίμωνα, καὶ Παρμενᾶν, καὶ Νιχόλαον προσή-
3 / e -
λυτον Ἀντιοχέα; οὃς ἔστησαν ἐνώπιον τῶν ἀποστόλων,
M τς - -
χαὶ προσευξάμενοι, ἐπέθηκαν αὐτοῖς τὰς χεῖρας. Καὶ ὃ
m M , --
λόγος τοῦ Κυρίου ηὔξανε, xad ἐπληθύνετο ὃ ἀριθμὸς τῶν
μαθητῶν ἐν Ἱερουσαλὴμ. σφόδρα" πολύς τε ὄχλος τῶν
, cC
ἱερέων ὑπήκουε τῇ πίστει. Ἀλλ᾽ ἴδωμεν ἄνωθεν τὰ ci-
- 7 Ν ^ , € - σ 4, ^
ρημένα. Ἄνδρες, προσέχετε ἑαυτοῖς. “Ὅρα δή μοι τὸν
B - 3 D ἘΣ 242 L ^ L
αμαλιῆλον ἐνταῦθα πῶς μετ᾽ ἐπιειχείας διαλέγεται
* xo τ διέξεισι πρὸς αὐτοὺς, καὶ οὗ λέγει πα-
λαιὰ διηγήματα, χαίτοι γε ἔχων, ἀλλὰ νεώτερα, ἃ
?! iT M f; E LA 7 M M 2x
μάλιστα pps πίστιν ἦσαν ἰσχυρά. Διὸ καὶ μετ᾽ ἐπι-
,
χρύψεως αἰνίττεται λέγων: Πρὸ γὰρ τούτων τῶν ἧμε-

δια"

ρῶν" μονονουχὶ δηλ πολλῶν. Εἰ μὲν
οὖν εὐθέως εἰ ἄφετε τοὺς ἄνδρ ἐδ
εὐθέως fll sdges τοὺς ἄνδρας, χαὶ αὐτὸς ἔδοξεν
M
ὃ y μετὰ
^S , X
δὲ τῶν παραδειγμάτων τὴν οἰχείαν ἰσχὺν ἐλάμδανε.

2f
[ΠῚ

ε
Ey
ξ

ὧν, ὥς OU πρὸ 7

er y T
ὕποπτος ἂν, xal γος οὕτως oUX ἦν ἰσχυρός:

Δ X em 2
ἰὰ τοῦτο οὐδὲ νὸς μέ μνῆσαι, ἀλλὰ χαὶ δευτέρου,

χαίτοι εἶχεν εἰπεῖν κα ὶ pude ex περιουσίας χαὶ ἕαυ-

τὸν χαλῶς ἔγοντα δεικνὺς, χἀχείνους ἀπάγων τῆς

ἐξ a , 5 , DES τ » ,
φονιχῆὴς προαιρέσεως. ἀποστητε ἀπὸ τῶν ἀνθρώπων.

υ͵ ^ aer Σ , E) a *
Ὅρα, πῶς τὸ ἦθος ἐπιειχής. Καὶ οὔτε μαχρὸν τὸν
λό: τον; ἀλλὰ σύντομον ποιεῖ" οὔτε ἐχείνων μετὰ Üu-

,

μοῦ μέμνηται. Καὶ πάντες ὅσοι ἐπείθοντο αὐτῷ, διε .-

σχορπίσθησαν. Τοῦτο λέγων, οὐδὲν εἰς Χριστὸν βλα-
σφημεῖ, ἀλλ᾽ ὃ βούλεται μάλιστα, κατορθοῖ. ᾿Εὰν ἡ ,
φησὶν, ἐξ ἀνθρώπων, καταλυθήσεται. ᾿Ενταῦθα χαὶ

y 7 , ^ -
συλλοησξεσθαι μοι αὐτοὺς δοχεῖ, xoi λέγειν - οὐχοῦν
ἐπεὶ οὐ χατελύθη, οὐχ ἔστιν Pede Μήποτε xat
θεου.

ἘΠΕ χατ Bop αὐτοὺς:

μάχοι εὑρεθῆτε. Τοῦτο εἰπε, τῷ ἀδυνάτῳ xat ἀσυμ-
ΕΣ m EJ τὶ
ἐχ Θεοῦ ἐστιν, οὐ

δ δ Χρίσεθει τὸ γὰρ

E ,
ἔργον τοῦτο ioa οὐδ᾽ ΤΣ aco, ὅτι οὐχ ἀνθρώ-
[} - » i]
πινόν ἐστιν, οὔτε ὅτι θεῖον, ἀλλὰ τῷ μέλλοντι χαιρῷ
D , bi» - Xi) ΘΝ y
τὴν πίστιν ἐπέτρεψεν, ὥστε, πεῖσαι. Καὶ ei ἔπεισε,
^

Li cr c ji ,
nope ἕνεχεν, φησὶν, ἐμάστιξαν: Τῇ μὲν dvapquesige
τήτῳ διχαιολογίᾳ ἀντιδλέψαι οὐχ εἶχον - ὅμως δὲ τὸν

θυμὸν ἐπλήρουν τὸν οἰχεῖον " ἄλλως δὲ χαὶ πάλιν

, £4 En STORES ,
ταύτη φοθήσειν προσεοοχησαᾶν. Καὶ τῷ μὴ παρόντων

rietates ; sed quc nihil ad sensum pertinent.

b Unus ἐπέστρεψεν. ἐπείσθησαν. τίνος οὖν ἕνεχεν.

c [ TG μὴ παρ. αὐτῶν

IN ACTA APOSTOLORUM.

m - A fl 4
δὲ αὐτῶν ταῦτα λέγειν, ἐπεσπάσατο μᾶλλον αὐτούς
᾽
xal ἣ γλυχύτης δὲ τῶν λόγων, xoi τὸ δίκαιον τῶν λε-
γομένων ἔπειθε. Μόνον γὰρ οὐχὶ ἐκήρυττε xo οὗτος
τὸ εὐαγγέλιον - μᾶλλον δὲ μονονουχὶ τοιαῦτα δικαιο-
ce
λογούμενος πρὸς αὐτοὺς ἀποτείνεται" “ ἐπείσθητε, ὅτι
. 3 - , A M p 3 5 , e
60x ἰσχύσατε καταλῦσαι. Διὰ τί οὐχ ἐπιστεύσατε: Οὕτω
μέγα τὸ κήρυγμα, ὅτι καὶ παρὰ τῶν ἐχθρῶν f; μαρ-
τυρία. "Exei τετραχόσιοι ἀνέστησαν, καὶ μετὰ τοῦτο
ἱχανὸς ὄχλος: ὧδε δώδεχα ἦσαν οἱ πρῶτοι. Μὴ οὖν
D m à
ὑμᾶς πτοείτω τὸ πλῆθος τὸ προσγενόμενον. "E&v γὰρ

“ a
Y| ες

xoi Αἰγύπτιον εἰπεῖν ἕτερον, ἀλλὰ περιττὸς λοιπὸν ἦν

ἀνθρώπων τὸ ἔργον τοῦτο, χαταλυθήσεται. Εἶχε

6 λόγος αὐτοῦ. Εἶδες, πῶς τῷ φοδερῷ τὸν λόγον κα-

͵7 - M ΕἸ » J € c e i
τέχλεισε; Διὸ xat οὐχ ἀποφαίνεται ἁπλῶς, ἵνα μὴ
δόξη ὑπὲρ αὐτῶν λέγειν - ἀλλ᾽ ἀπὸ τῆς τοῦ πράγματος
ἐχόάσεως συλλογίζεται. Οὐχ ἐτόλμησε δὲ ἀποφήνα-
ὅτι ἐχ Qc

, /, Y
σθαι, ὅτι οὐχ ἀνθρώπινόν ἐστιν, οὐδὲ U-
- ci c / Μ i
ἐπειδὴ εἰ εἰπεν, ὅτι ἐκ Θεοῦ, ἀντέλεγον dv- εἰ δὲ ἐξ

2 , , , E MA As zr
ἀνθρώπων, πρόχειροι πάλιν εἰς τὸ ἐπαναστῆναι ἐγί-
νοντο. Διὰ τοῦτο αὐτοὺς περιμεῖναι τὸ τέλος χελεύει,
εἰπὼν, Ἀπόστητε. Οἱ δὲ ἀπειλοῦσ! πάλιν, εἰδότες μὲν,
τ M e τ
ὅτι οὐδὲν ἀνύουσι, ποιοῦντες δὲ τὸ αὐτῶν. Τοιοῦτον
γὰρ 4 χαχία, ἀδυνάτοις πολλάκις ἐπιχειρεῖ. Μετὰ δὲ
τ e - mo 5
τοῦτον * ἀνέστη ᾿Ιούδας. Ταῦτα τοῖς τοῦ Ἰωσήπου βι-
Θλίοις ἐγκύψαντες μαθήσεσθε ἀχριδέστερον" ἐχεῖνος
γὰρ τὴν τούτων ἱστορίαν συντάττων ἀχριθὼς ἱστορεῖ.
Εῤδες, ἡλίκον ἐτόλμησεν εἰπεῖν, ὅτι Ex Θεοῦ, ὅτε
ἢ ἔ , ;
λοιπὸν ἀπὸ τῶν πραγμάτων τὴν πίστιν £A 6ev. "Ov-
τως πολλὴ f, παῤῥησία, πολὺ τὸ P ἀπροσωπόληπτον.
Ψ , ^Y c) τ , M Δ
Ἐπείσθησαν δὲ «αὐτῷ, φησί. Καὶ προσχαλεσάμενοι
* » / 14 SCC " / 3 NI
τοὺς ἀποστόλους, δείραντες ἀπέλυσαν αὐτούς. ᾿Ηδέ-
3 δ eb iL NE * ' e 5 πε Y
σθησαν τὴν δόξαν τοῦ ἀνδρός" διὸ xai τοῦ ἀνελεῖν μὲν
-
τοὺς ἀποστόλους ἀφίστανται - μαστίξαντες δὲ μόνον
- SE 2 f ς 1 LAE 7, ,
αὐτοὺς ἀπολύουσιν. Οἱ μὲν οὖν ἐπορεύοντο χαίροντες
ἀπὸ προσώπου τοῦ συνεδρίου, ὅτι ὑπὲρ τοῦ ὀνόματος
em c , , -Ὁ ,
τοῦ Χριστοῦ χατηξιώθησαν ἀτιμασθῶῆναι. Πόσων ση-
μείων τοῦτο οὐ θαυμασιώτερον; Οὐδαμοῦ γέγονεν ἐπὶ
τῶν παλαιῶν τοῦτο ἐπεὶ καὶ Ἱερεμίας ἐμαστίχθη διὰ
^ , D m M Ὁ 5 , , , k N
τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ, xci τῷ ᾿λίᾳ ἠπείλησαν, xat
τοῖς ἄλλοις" ἀλλ᾽ ἐνταῦθα χαὶ ἀπὸ τούτου, οὐκ ἀπὸ τῶν
NJ τω c
σημείων μόνον, τὴν δύναμιν ἐπεδείκνυντο τοῦ Θεοῦ.
Οὐχ εἶπεν, ὅτι οὐχ ἤλγουν, ἀλλ᾽ ὅτι καὶ ἀλγοῦντες
ἔχαιρον. Πόθεν δῆλον; "Ex τῆς μετὰ ταῦτα παῤῥησίας"
er
οὕτως ἐνεστήχεσαν ἀεὶ χαὶ μετὰ τὰς πληγὰς χηρύτ-
δὴ ' τ M , e € m ' ^
τοντες. Διὸ xai τοῦτο δηλῶν, Ev τῷ ἱερῷ, φησὶ, xat
χατ᾽ οἶχον οὖχ ἐπαύοντο διδάσχοντες xo εὐαγγελιζό-

* [Ita Commel. et Codd. nostri. Monif. cum Savil.
πείσθητε.

» Vide Josephum Antiq Jud. 1, 18, c. 1, ubi Jude
Galilei historiam refert; et 1, 20, c. 2, ubi de Theuda

TOM.

^

IX.

113

151

rituros sperabant. Quod autem hzc illis non pra-
sentibus diceret, hoc illos magis attraxit : ac ser-
E monis suavitas, dictorumque justitia id illis suasit.
Fere namque et hic evangelium. przdicabat ; imo
bac fere dicebat, cum justitia ipsos alloquens :
Persuasum habetis vos non potuisse dissolvere. Cur
non credidistis? Tam magna est praedicatio, ut
etiam ab inimicis testimonium habeat. Illic qua-
dringenti surrexerant, et postea magna multitu-
do : hic duodecim primi erant. Ne ergo vos per-
terrefaciat multitudinis accessio. Si enim ex ho-
minibus fuerit opus hoc, dissolvetur. Poterat et
aliud /Egyptium dicere; sed jam superfluum hoc
A fuisset. Viden', quomodo terrore sermonem con-
cluserit? Ideo non simpliciter sententiam profert,
ut ne videatur pro illis dicere; sed ex rei eventu
ratiocinatur. Non ausus est vero affirmare, doctri-
nam illam non humanam, sed ex Deo esse : quia
si dixisset ex Deo esse, contradixissent illi ; si
autem ex hominibus dixisset, ad insurgendum
propensi erant. Ideo illos finem exspectare jubet,
dicens, Discedite. lli vero rursum minantur,
scientes quidem se nihil posse perficere, suo autem
more facientes. Talis enim res est malitia, qua
p impossibilia szepe tentat. Post hunc autem sur-
rexit Judas. Hzc, si Josephi libros inspexeritis,
accuratius ediscetis : ille namque horum histo-
riam diligenter narrat. Viden' qualem rem ausus
est dicere, quod Ex Deo, quia postea a rebus
ipsis fidem accepit? Vere magna fiducia, et nulla
personarum acceptio. Consenserunt autem illi,
inquit. Et convocantes apostolos, ccsos dimise-
runt. Reveriti sunt sententiam viri; ideoque de-
stiterunt a proposito occidendi apostolos : flagel-
latos autem illos dimittunt. Et illi quidem ibant
c gaudentes a conspectu concilii, quoniam digni
habiti sunt pro nomine Christi contumeliam
pati. Quibus signis hoc non mirabilius est ? Nus-
quam hoc apud veteres contigit. Nam Jeremias
quidem flagellatus est propter verbum Dei ; Elize
et aliis minati sunt : sed hic et ex hac re et ex si-
gnis virtutem Dei declararunt. Non dixit quod non
dolerent; sed quod licet dolentes gaudebant. Un-
denam id liquet ? Ex. sequenti libertate dicendi :
ita semper etiam post plagas praedicando insta-
bant. Ideo id declarans, ait : In. templo et circa

HOMIL. XIV.

agit.
8
b Hic multum variant Mss., sed eodem sensu proce-
dunt,

10

Ministe-
rium quo-
lidianum
quid,

153 S. JOANNIS CHRYSOST.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

domos non cessabant docentes et evangelizan- V μενοι Ἰησοῦν Χριστόν. "Ev δὲ ταῖς ἡμέραις ταύταις.

tes Christum Jesum. In diebus autem illis.
Quibus diebus? Cum hzc fierent; cum flagella,
cum minz; cum discipuli multiplicarentur : tunc
Factum est murmur. Et fortassis ob multitudi-
nem contigit : non enim potest in multitudine
tantus KS servari. Et magna turba sacerdo-
tum. obediebat fidei. His Sübiidicatur ; éx 115,
qui Christi necem machinati sunt, multos credi-
disse. Factum est murmur, quod despicerentur
in quotidiano ministerio vidue eorum. Ergo
quotidianum ministerium erga viduas erat. Et
vide, quomodo hic ministerium vocet, et non sta-
tim eleemosynam; sicque et eos qui darent, et
eos qui acciperent, extollat. Hoc non ex malitia
oriebatur, sed fortassis ex turb:e negligentia. Ideo
hoc in medium protulit (non parvum enim ma-
lum erat), quod cito curandum oportuit. Viden'
quomodo in principio mala non foris tantum , sed
etiam intus essent? Tu vero non solum attendas
quod curatum fuerit , sed etiam quod magnum es-

4

Ποίαις ἡμέραις; “Ὅτε ταῦτα ἐγίνετο, ὅτε μάστιγες ;
ὅτε ἀπειλαὶ, ὅτε ἐπληθύνοντο οἱ μαθηταὶ, τότε Γογ-
γυσμὸς γίνεται. Ἀπὸ τοῦ πλήθους δὲ τάχα συνέθη "
o0 γὰρ ἔστιν ἀκρίδειαν ἐν πλήθει εἶναι. Καὶ πολὺς
ὄχλος
μένου ἐστὶ χαὶ δειχνύντος, ὅτι ἀφ᾽ ὧν ὃ χατὰ Χριστοῦ

θά í

9
ἄνατος ἐσχευάσθη,, πολλοὶ ἀπὸ τούτων πιστεύουσιν.

e 1€ ZA € 4 5 H τ 5
TOV ἰξρεῶν υπήηχουςξ T πίστει. Τοῦτο αἰνιττο-

M

"«ER P e M ch A... c^ z. -
ὑγένετο, φησὶ; (i bips se ὅτι πεν ἡ ἐν τῇ
διαχονίᾳ τῇ xp at χῆραι αὐτῶν. Ἄρα χαθη-
μερινὴ διαχονία ἦν ταῖς yipuue. Καὶ ὅρα, πῶς xol
οὗτος διαχονίαν χαλεῖ, xo οὐ ταχέως ἐλεημοσύνην "
ἅμα χαὶ τοὺς διδόντας, χαὶ τοὺς λαμόάνοντας διὰ
΄ Ὁ E c
τούτου ἐπαίρων. Τοῦτο οὐ χακίας ἦν, ἀλλὰ τοῦ πλή-
» τ
θους ἴσως ῥαθυμία. Διὰ τοῦτο xal προύθηχεν αὐτὸ
3 ΄ E ' ' Nux. g. 4 '
εἰς μέσον ( οὐ μικρὸν γὰρ xaxov Ty ), ἵνα ταχέως xat
*() - - X075. σι τον ^ 3x
ρᾶς, πῶς xxi ἐν ἀρχῇ τὰ χαχὰ οὐχὶ

Σὺ δὲ μὴ τοῦτο

διορθωθῇ.
ἔξωθεν μόνον ἦν, ἀλλὰ xa ἔσωθε is

μόνον ἴδης ὅτι τ, ἀλλ᾽ ὅτι μέγα χαχὸν ὄν.
a δελὉ
οἱ

1
,

οἰχείᾳ γνώμη Vieh e. ἀλλὰ πρότερον ἀπολογοῦνα

Πὐπισχεψασθε; , ἄνδρας ἐξ ὑμῶν ἑπτά. Οὐχ

set malum. Qonsiderate ergo, fratres, viros ex A: ται τῷ πλήθει. Οὕτω xai νῦν jedes ἔδει. Οὐχ ἔστι,

vobis septem. Non id ex proprio nutu faciunt,
sed prius se excusant apud multitudinem. Ita et
nunc fieri oporteret. /Von est equum, aiunt, nos
derelinquere verbum Dei, et ministrare men-
sis. Primo absurditatem profert, ostendens non
posse utrumque accurate praestari : quandoquidem
cum Matthiam ordinare oportuit, primo rei osten-
dunt necessitatem, quia unus defecerat, et duo-
decim esse oportebat. Etiam hic necessitatem
ostendunt : nec illud ante fecerunt, sed exspecta-
runt donec murmur oriretur; neque tamen passi
sunt ut hoc multum cresceret.

5. Et vide; judicium illis permittunt, et illos
proferunt qui omnibus placerent, et omnium te-
stimonio probati essent. Cum oportuit Matthiam
proponere, Oportet, inquiunt, ex iis, qui nobis-
cum sunt omni tempore; hic autem mon sic:
non enim tale negotium. erat. Ideo hoc non sorti
permiserunt ; neque cum ipsi possent Spiritu moti
eligere, id faciunt; sed ex multorum testimonio
quod placitum esset statuunt. Alioquin vero, nu-
merum definire, ordinare, ad talem usum, ad il-
los pertinebat; eligere autem. viros illis permit-
tunt,ut ne viderentur ad quorumdam gratiam
agere : quia et Deus Moysi permisit eligere senio-
res, quos noverat. Multa enim sapientia opus est
in talibus dispensationibus. Ne putetis enim , quia

a Unus τίθησιν ὡς οὐχ ἐνόν. | Mox D. τῆς σπουδῆς.]

4

C

φησὶ, ἀρεστὸν καταλιπόντας ἡμᾶς τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ
^ ES Iv c X. τοὴν A

διαχονεῖν τραπέζαις. Πρῶτον τὸ ἄτοπον * τίθησι, δει-

M [3 2) D UN M δ 3 J 7

e. ὡς οὐχ ἐνὸν μετὰ σπουδῆς ἀμφότερα γίνεσθαι 5
ἐπεὶ χαὶ ὅτε τὸν Ματθίαν E ἔμελλον, πρῶ-
τον τὴν χρείαν δεικνύουσι τοῦ πράγματος, ὅτι τε ἔλι--
πεν εἷς, χαὶ ἔδει ἐ γενέσθαι δώδεχα. Καὶ ἐνταῦθα τὴν
χρείαν ἐδήλωσαν " χαὶ οὔτε πρότερον ἐποίησαν; ἀλλὰ
περιέμειναν γενέσθαι τὸν γογγυσμὸν, οὔτε μὴν ἠνέ-

σχοντο ἐπὶ πολὺ τοῦτο cuu 6T vat.

Καὶ ὅρα, τὴν χρίσιν αὐτοῖς ἐπιτρέπουσι, χαὶ τοὺς
πᾶσιν ἀρέσκοντας xa ὑπὸ πάντων μαρτυρουμένους
ἐχείνους προδάλλονται. Ὅτε μὲ ν οὖν τὸν Ματθίαν ἔδει
προύαάλλεσθαι, Δεῖ, ἔλεγον , τῶν συνελθόντων fipiv
νδρῶν ἐν παντὶ τῷ χρόνῳ " ἐνταῦθα δὲ οὐχ οὕτως" οὐ
τοιοῦτον ἦν τὸ πρᾶγμα. Διὸ χαὶ οὐ κλήρῳ αὐτὸ

do

Y ΤᾺ ^ , , M 5 ,
ἐπὲτ τρεψαν; οὔτε πάλιν, δυνάμενοι αὕτοι ἐχλέξαι

, I - EL. E
Πνεύματι oC oi τοῦτο ποιουσιν * ἀπὸ τῆς τῶν

πολλῶν μαρτυρίας τὸ δοχοὺν μᾶλλον ᾧ ἱστῶσιν. Ἄλλως

δὲ τὸ μὲν ὃ δρίσαι τὸν ἐριη μοὺς χαὶ χειροτονῆσαι, χαὶ
Ἁ δ, €
τὸ ἐν χρείᾳ τοιαύτη, P αὐτῶν dv τὸ δὲ ἑλέσθαι τοὺς

bd

οις ἀπυερεπο σεν ἵνα μὴ οὐζωσιν αὐτοὶ

4

ἄνδρας ἐχείν
χαρίζεσθαι" ἐ ἐπεὶ χαὶ ὃ Θεὸς ien ἐπιτρέπει ἑλέσθαι
πρεσβυτεροὺς , οὺς οἶδε. Καὶ γὰρ σοφίας πολλῆς δεῖ

ἂν ταῖς τοιαύταις οἰκονομίαις. M7, γὰρ δὴ νομίσητε,

b Morel. [ et D.] αὐτῶν ποιοῦνται, τὸ δέ.

IN ACTA APOSTOLORUM. HOMIL. XIV. 155

ἐπειδὴ λόγον οὐχ ἐγχεχείρισται, ὅτι οὐ χρείαν ἔχει — verbum non ipsis concreditum fuerat, non opus
σοφίας ὃ τοιοῦτος" χρήζει γὰρ xal πολλῆς. Ἣ μεῖς — habuisse sapientia : multa certe opus habuere.
δὲ, φησὶ, τῇ προσευχὴ καὶ τῇ διαχονίᾳ τοῦ λόγου — Vos vero orationi et ministerio verbi instan-
προσχαρτερήσομεν. Καὶ ἀρχόμενοι xal τελευτῶντες — tes erimus. Et initio et fine sese excusant. 7γιδέατι-
ἀπολογοῦνται. Τροσχαρτερήσομεν, φησίν. Οὕτω γὰρ — tes erimus, inquiunt. Sic enim oportebat, non
ἔδει, οὐχ ἁπλῶς οὐδὲ ὡς ἔτυχεν, ἀλλὰ προσκαρτερεῖν. — leviter, non utcumque, sed cum perseverantia. Et
Καὶ ἤρεσε, φησὶν, ὃ λόγος ἐνώπιον παντὸς τοῦ πλή- — placuit, inquit, sermo coram omni multitudine.
θους. Καὶ τοῦτο τῆς αὐτῶν σοφίας ἄξιον. Πάντες ΕἸ hoc illorum sapientiam decebat. Omnes dictum
ἐπήνεσαν τὸ λεχθέν οὕτως ἦν συνετόν. Καὶ ἐξελέ- D laudarunt ; ita prudentia plenum erat. Et elege-
ξαντο, φησί (πάλιν αὐτοὶ ἐχλέγονται), Στέφανον, ἄν- — runt, inquit (rursum ipsi eligunt), Stephanum,
pa. πλήρη πίστεως xoi Πνεύματος ἁγίου, χαὶ Φί- — virum plenum fide et Spiritu sancto, et Philip-
λιππον xai Πρόχορον, καὶ Νικάνορα, καὶ Τίμωνα, xa — pum, et Prochorum, et Nicanorem, et Timo-
Παρμενᾶν, xal Νικόλαον προσήλυτον Ἀντιοχέα: οὺς nem, et Parmenam, et Nicolaum proselytum
ἔστησαν ἐνώπιον τῶν ἀποστόλων. Καὶ προσευξάμε- Antiochenum : quos statuerunt coram aposto-
vot ἐπέθηκαν αὐτοῖς τὰς χεῖρας. "Ex τούτου δῆλον, lis. Et orantes imposuerunt illis manus. Hinc
ὅτι ἀφώρισαν αὐτοὺς τοῦ πλήθους, xat αὐτοὶ ἕλχουσιν, palam est, quod ἐξ τος ΘΠ illos a mulutudine ἢ
οὐχ oi ἀπόστολοι ἄγουσιν. Ὅρα, πῶς οὖχ ἔστι περιτ-ὀ Εἴ illi trahunt, Hon apostoli ducunt. Vide, HE
τὸς “ὃ συγγραφεύς: οὐ γὰρ λέγει πῶς, ἀλλ᾽ ἁπλῶς, non superflue scriptor loquatur : non enim dicit
ὅτι ἐχειροτονήθησαν διὰ προσευχ ἧς" τοῦτο γὰρ 5$ χει- quomodo , sed simpliciter quod ordinati sint
ροτονία ἐστίν. Ἢ χεὶρ ἐπίκειται τοῦ ἀνδρὸς, τὸ δὲ E per orationem : hoc enim est ordinatio. Manus
πᾶν 6 Θεὸς ἐργάζεται, καὶ ἢ αὐτοῦ χείρ ἐστιν fj ἅπτο-ς — VIT superponittur; totum vero Deus opera-
μένη τῆς κεφαλῆς τοῦ χειροτονουμένου, ἐὰν ὡς δεῖ ἐπα ejusque manus est quz tangit s ordi-
χειροτονῆται. Καὶ ὁ λόγος, φησὶ, τοῦ Θεοῦ ηὔξανε, παῖ, si quemadmodum oportet ordinetur. Et
xal ἐπληθύνετο 6 ἀριθυὸς τῶν μαθητῶν. Οὐχ ἁπλῶς X Sermo, inquit, Dei crescebat, δὲ multiplica-
εἶπε τοῦτο, ἀλλ᾽ ἵνα δείξη, ὅση τῆς ἐλεημοσύνης ἢ batur numerus discipulorum. Non sine causa hoc
ἰσχὺς χαὶ τῆς διατάξεως. Καὶ μέλλει λοιπὸν διηγεῖσθαι dixit, sed n ostenderet, gru sit eleemosynz et
τὰ κατὰ Στέφανον" διὸ καὶ τὰς αἰτίας αὐτῶν προτί- boni ordinis virtus. Àc deinceps quz Stephanum
θησι" Καὶ πολλοὶ, φησὶ, τῶν ἱερέων ὑπήκουον τὴ πί- 116 Spectant narraturus est; ideo et causas illorum
στει. Ἐπειδὴ γὰρ εἶδον τὸν ἄρχοντα καὶ διδάσκαλον ἃ premittit : Et multi, inquit, sacerdotum obe-

ταῦτα ἀποφηνάμενον, ἀπὸ τῶν ἔργων λοιπὸν τὴν πεῖ- diebant fidei. Quia enim videbant principem et
pav ἐλάμδανον. Καὶ θαυμάσαι ἄξιον, πῶς οὐχ ἐσχί- doctorem hoc proferentem , €x operibus jam
σθη τὸ πλῆθος ἐν τῇ αἱρέσει τῶν ἀνδρῶν, πῶς οὐχ ἀπε- periculum faciebant. Et admiratione dignum est,
δοχιμάσθησαν ὕπ᾽ αὐτῶν οἱ ἀπόστολοι. ποῖον δὲ quod populus non scissus fuerit in electione viro-
ἄρα ἀξίωμα εἶχον οὗτοι, χαὶ ποίαν ἐδέξαντο χειροτο- rum, quomodo non reprobati sint ab illis apostoli.

νίαν, ἀναγχαῖον μαθεῖν. Ἄρα τὴν τῶν Owxóvov; — Quam ergo dignitatem habuerunt illi, et quam

Καὶ μὴν τοῦτο ἐν ταῖς ᾿Εχχλησίαις οὐχ ἔστιν, ἀλλὰ — acceperunt ordinationem, jam discendum est.

τῶν πρεσδυτέρων ἐστὶν ἣ οἰχονομία - καίτοι οὐδέπω — Num diaconorum? Atqui hec in Ecclesiis non

οὐδεὶς ἐπίσκοπος ἦν, ἀλλ᾽ οἱ ἀπόστολοι μόνον. Ὅθεν — erat; sed presbyterorum erat cconomia. Atqui WT
οὔτε διαχόνων, οὔτε πρεσόυτέρων οἶμαι τὸ ὄνομα nullus adhuc episcopus erat, praeterquam apostoli et! — Diaco-
εἶναι δῆλον καὶ φανερόν ἀλλὰ τέως εἰς τοῦτο ἐχειρο- — tantum. Unde puto nec diaconorum nec presby- Rosita
τονήθησαν. Καὶ οὐχ ἁπλῶς ἐνεχειρίσθησαν, ἀλλ᾽ ἐπεύ-ὀ — ierorum tunc fuisse nomen admissum nec manife- missum.
ἔαντο αὐτοῖς γενέσθαι δύναμιν. Ὅρα δέ μοι, εἰ ἑπτὰ p. stum; sed jam ad hoc ordinati sunt. Nec simpli-

ἀνδρῶν ἐδέησεν sig τοῦτο, τοσαῦτα ἴσως ἐπέῤῥει y pí- — citer hoc munus illis concreditum est ; sed precati

ματα, τοσούτων χηρῶν πλῆθος ἦν. Ἄρα οὐχ ἁπλῶς sunt, ut potestas illis concederetur. Vide autem,

αἱ εὐχαὶ ἐγίνοντο, ἀλλὰ μετὰ πολλῆς τῆς σχολὴς" xoi — quaeso, si septem viris erat opus, tante fortassis

τοῦτο, ὥσπερ τὸ κήρυγμα, οὕτως ἠνύετο: τὰ γὰρ — affluebant pecunie, tanta crat viduarum multitu-

πλείω ταύταις ἤνυον. Οὕτω τὰ πνευματικὰ ἐπελέ. — do. Ergo non simpliciter preces emittebantur, sed

γοντο, οὕτω καὶ πρὸς ἀποδημίας " ἐστέλλοντο, οὕτως — cum multa attentione; hocque, perinde atque

* ὃ συγγραρεὺς deest in uno. vero series ejus admodum vitiata ex Savil. et Mss. re-
* Morel. ἐστέλλοντο, et post haec eadem repetit: iufra — stituta est. Ibidem Mss. quidam ἀλλ᾽ οὐ λέγει.

10.

154 $. JOANNIS CHRYSOST.

przedicatio, perficiebatur : plurima enim precibus
operabantur. Sic spiritualia praferebantur, sic
ad peregrinationes mittebantur, sic istis verbum
concreditum fuit. Neque dicit hoc, neque extollit
eos; sed dicit, non :quum esse commissum opus
relinquere. Sic a Moyse instituti fuerant, neomnia

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

ἔνε χειρίσθησαν ὦ οὗτοι τὸν λόγον. Καὶ οὐ ED οὐδὲ:
ἐπαίρει αὐτοὺς, ἀλλ᾽ ὅτι τὸ δοθὲν ἀφεῖναι ἔργον, οὖκ
NURERT Οὔ ἜΣ 3 4 / ^ ,ὕ
ἀρεστόν. Οὕτως ἦσαν ἀπὸ δωσέως παιδευθέντες μὴ
πάντα αὐτοὶ χειρί ὰ τοῦ 16 Tav
ἄντα aUcoL μεταχειρίζειν. Διὰ τοῦτο xoi ὃ Παῦλος,

, c c M d PN
Ο Μόνον τῶν πτωχῶν, φησὶν, ἵνα μνημονεύωμεν. Πῶς

δὲ AY c , J ? ,
$ χαὶ προῆγον τούτους, μάνθανε. ᾿Ενήστευον, προσ-

ἐχαρτέρουν εὐχῇ. Τοῦτο xal νῦν γίνεσθαι ἔδει.
Οὐχ ἁπλῶς δὲ πνευματιχοὺς, ἀλλὰ Πνεύματος πλή-
pete xa σοφίας εἶπε, δηλῶν, ὅτι μεγάλης φιλοσοφίας
SLAv 1 φέρεν χατηγορίας χηρῶν. Τί γὰρ ὄφελος,
ὅταν μὴ χλέπτῃ μὲν, ἀπολλύῃ δὲ πάντα; ἢ θρασὺς
ἡ xai elg Koi ταύτη δὲ θαυμαστὸς ἦν 6
Φίλιππος. Περὶ γὰρ αὐτοῦ gnat: Καὶ εἰσελθόντες
εἰς τὸν οἶχον Φιλίππου τοῦ süa qoc ὄντος ἐχ

τῶν ἑπτὰ 3 ἐμείναμεν παρ᾽ αὐτῷ. ὋὉρᾶς οὐδὲν ἀνθρω-

Gal. 2. to. agenda susciperent. Idcirco Paulus ait, Ut pau-
perum tantum memores simus. Quomodo autem
hos antecesserint disce. Jejunabant, perseverabant
in oratione. Hoc etiam nunc fieri oporteret. Non
simpliciter autem spirituales, sed Spiritu et sapien-
tia plenos dixit, ostendens magne philosophie
fuisse accusationes ferre viduarum. Qua enim
utilitas, si dispensator non furetur quidem, sed
omnia perdat; vel si ferox sit et exacerbetur?
Hac in re admirandus erat Philippus. De illo D πίνως διοιχούμενον; Καὶ ἐπληθύνετο ὃ ἀριθυὸς τῶν

de 21. namque dicit : Et ingressi in domum Philippi μαθητῶν ἐν Ἱερουσαλήμ. "Ev Ἱεροσολύμοις ἐπεδίδου
evangeliste, qui ex septem illis erat, mansi- τὸ πλῆθος. Τὸ θαυμαστὸν, ἔνθα ἐσφάγη ὃ Χριστὸς,
mus apud illum. Viden' nihil humano more dis- — exei ηὔξετο τὸ χήρυγμα. Καὶ οὐ μόνον οὐχ ἐσχανδα--
pensari? Et multiplicabatur numerus discipu- λίσθησάν τινες τῶν μαθητῶν, δρῶντες τοὺς μὲν ἀπο-
lorum in Jerusalem. Jerosolymis crescebat mul-
titudo. Res mirabilis, ubi occisus fuerat Christus,
illic crescebat praedicatio : nec modo non scan-
dalizati sunt quidam ex discipulis, videntes apo-
stolos ilagellari, alios minari, alios Spiritum ten- p ἐσωφρονίσθησαν, χαὶ πλείων ὃ φύόος αὐτοῖς γέγονεν.
tare, alios murmurare; sed et maxime augebatur Ὅρα δέ μοι, πῶς ἐπεδίδου τὸ πλῆθος. Μετὰ τοὺς
credentium numerus : sic ab Ananiz casu ad. me-
liorem frugem reducebantur, et major illis timor
erat. Vide mihi porro, quomodo creverit multitudo.
Post tentationes crevit, non ante. Consideres vero,
quanta sit Dei benignitas. Ex illis enim principi-
bus sacerdotum, qui ad cedem turbas concitabant,

Matth. 27. qui talia. clamabant, et dicebant, 44lios salvos

He fecit, seipsum non potest salrum facere; exilis,
inquit, Multi obediebant fidei.

4. Ejus itaque et nos imitatores simus. lllos
suscepit, nec repulit. Sic inimicis, qui nobis in-
numera intulere mala, beneficia rependamus. Si ,,, ἐχθροὺς ἀμειδώμεθα τοὺς τὰ μυρία ὑμᾶς Bo
quid bonum habemus, illis tribuamus, ne be- A νους δεινά. “Ὅπερ ἂν ἔχωμεν * ΟΣ αὐτοῖς mop
nefaciendo praetereamus illos. 5i enim mala χωμεν" μὴ παρέλθωμεν αὐτοὺς εὐποιοῦντες. Ei γὰρ
patiendo implere oportet illorum furorem, τῷ παθεῖν xoxGc, ἐμπλῆσαι δεῖ τὸν θυμὸν αὐτῶν,
multo magis benefaciendo : hoc. enim minus est πολλῷ μᾶλλον τῷ εὐποιῆσαι τοῦτο γὰρ ἔλαττον
illo. Non enim. par res est, benefacere inimico, ἐχείνου. Οὐχ ἔστι γὰρ ἴσον εὐποιῆσαι ἐχθρὸν, χαὶ
et majora velle pati; ab hoc ad. illa veniemus. ίζονα θελῆσαι παθεῖν ἢ βούλεσθαι : ἀπὸ τούτου xol
Hzec dignitas est discipulorum Christi. Crucifixe- ἐπ᾽ ἐχεῖνα ἥξομεν. Τοῦτο ἀξίωμα τῶν τοῦ Χριστοῦ
rant illum, qui ab benefaciendum illis venerat; μαθητῶν. ᾿Εσταύρωσαν αὐτὸν ἐλθόντα ἐπὶ εὐεργεσίᾳ
discipulos illius flagellaverant; et postea illos ad τῇ αὐτῶν, τοὺς μαθητὰς αὐτοῦ ἐμάστιξαν, xo μετὰ
eumdem quo discipulos honorem ducit, similiter- ταῦτα εἰς τὴν αὐτὴν αὐτοὺς ἄγει τοῖς μαθηταῖς τιμὴν,

, Χ Y D ^
στόλους μαστιζομένους, τοὺς δὲ ἀπειλοῦντας, ἄλλους
Y ^ , / i
τὸ [Πνεῦμα πειράζοντας, ἕτέρους δὲ γογγύζοντας *
π: M F, M J Lad
ἀλλὰ μάλιστα xat προσετίθετο τῶν πιστευσάντων ὅ

- , f ὮΝ τὦωω b]
ἀριθμὸς - οὕτως ἀπὸ τοῦ περὶ Ἀνανίαν συμόάντος

M M oe AE δ E MN x ἐδ Ἐν ΝΖ
πειρασμοὺς, τότε ἐπέδωχεν, οὐχὶ πρὸ τούτου. Σχόπει
^Y Ni , ἊΝ , cá € ?

i xa πόση φιλανθρωπία τοῦ Θεοῦ. "ES ἐκείνων γὰρ

D , cC x , AN *
τῶν ἀρχιερέων τῶν πρὸς φόνον τοὺς ὄχλους παροξυ-

, pO ω
νόντων, τῶν τοιαῦτα βοώντων xal λεγόντων, Ἄλλους
y ε τ 5 Nf EE E , Y
ἔσωσεν, ἑαυτὸν οὐ δύναται σῶσαι * ex τούτων Πολλοὶ,

M , -Ὁ ,
φησὶν, ὑπήχουον τῇ πίστει.

Αὐτοῦ τοίνυν καὶ ἡμεῖς γενώμεθα μιμηταί. Tiooss

IY J M
εδέξατο αὐτοὺς, Pxal οὐχ ἐξέδαλεν. Οὕτω τοὺς

E

nu

* [ D. caret verbis, ἀγαθὸν... παρέχωμεν, et infra habet

* [ἢν abest a D. Quare uncis inclusimus.]
ἐμπλῆσαί ἐστιν.]

» Morel. [et D.] καὶ ἐξέδαλεν, male.

IN ACTA

ὁμοίως αὐτοῖς μεταδιδοὺς τῶν αὐτοῦ. Μιμιηταὶ γενώ-
μεθα, παρακαλῶ, τοῦ Χριστοῦ " κατὰ τοῦτό ἐστι μι-
μιήσασθαι αὐτόν - τοῦτο ἴσον ποιεῖ τῷ Θεῷ, τοῦτο
μεῖζον ἢ χατὰ ἄνθρωπόν ἐστιν. ᾿Εχώμεθα τῆς ἐλεη-
μοσύνης - αὕτη παιδαγωγὸς χαὶ διδάσχαλος ἐχείνης
τῆς φιλοσοφίας ἐστίν. Ὃ μαθὼν ἐλεεῖν τὸν ἐν συμ.-
φορᾷ, μαθήσεται καὶ μὴ μνησιχαχεῖν * 6 μαθὼν τοῦτο,
χαὶ ἐχθροὺς εὐεργετεῖν δυνήσεται. Μάθωμεν χατα-
χλᾶσθαι τοῖς τῶν πλησίον χκαχοῖς, xoi μαθησόμεθα
χαὶ τὰ χαχὰ αὐτῶν φέρειν: Αὐτὸν ἐρωτήσωμεν τὸν
χαχῶς ἡμᾶς διατιθέντα, εἰ μὴ X καταγινώσχει ἑαυτοῦ,
εἰ μὴ ἐθέλοι φιλοσοφεῖν, εἶ uh θυμοῦ τὸ πᾶν εἰναί
φησιν, εἰ μὴ μικροψυχίας, εἰ μὴ ταλαιπωρίας, εἰ μὴ
βούλοιτο τῶν ὑθριζοβεγων εἶναι καὶ X νειν ἀλλὰ
μὴ τῶν ὑόριζόντων καὶ μαινομένων, et μὴ θαυμάσας
ἄπεισι τὸν παθόντα. Mz, δὴ νομίσης, ὅτι τοῦτο εὖχα-
ταφρονήτους ποιεῖ, Οὐδὲν οὕτως εὐχαταφρονήτους
ποιεῖ, ὡς τὸ δύρίζειν * οὐδὲν οὕτως αἰδεσίμους, ὡς
τὸ δόριζομένους φέρειν. Ὃ μὲν γάρ ἐστιν ὑδριστὴς,
6 δὲ φιλότοφος- xai 6 μὲν ἀνθρώπου χείρων, δ᾽ δὲ
ἀγγέλων ἴσος. Κἂν τε γὰρ ἐλάττων ἦν τοὺ ὑδρίζοντος,
χαὶ οὕτως, εἰ τ το, dencrs arp ἀμύνασθαι.
Ἄλλως δὲ χαὶ ἐλεεῖται. ἘΝ “παρὰ πάντων οὗτος,
ἐχεῖνος δὲ μισεῖται. Τί οὖν ;

ἃ οὐχ ἐντεῦθεν ἄρα πολλῷ
βελτίων ἔσται οὗτος; Τῷ

μὲν γὰρ ὡς μαινομένῳ
ἈΞ MINA ἐς -T-— XN [ d "0

τούτῳ δὲ ὡς νοῦν ἔχοντι προσέξουσιν ἅπαντες. Ὅταν

“ c / M b

οὖν χαχηγορῆσαί τινα ὑπό τινος ἀναγχάζῃ, εἰπὲ πρὸς
- m [4 M

αὐτόν" οὐ δύναμαι αὐτὸν εἰπεῖν χαχῶς * δέδοικα γὰρ

Y τὰ A ,
μή πως οὐκ ἦν τοιοῦτος. Μάλιστα μὲν ἐν διανοία μὴ

M

εἴπης" ἀλλὰ μηδὲ πρὸς ἄλλον. Μὴ ἐντύχης κατὰ

τούτου τῷ Os: ἂν ἴδης καχῶς ἀχούοντα, ἄμυνον *
εἰπὲ, τοῦ πάθους ἐστὶ τὰ ῥήματα, οὐ τοῦ ἀνδρός"
εἰπὲ, τῆς ὀργῆς, οὐ τοῦ φίλου " τῆς μανίας, οὐ τῆς
ψυχῆς. Ταῦτα λογιζώμεθα ἐφ᾽ ἑχάστῳ τῶν ἅμαρτη-
μάτων. M3 περιμείνῃς ἐνδφθῆναι τὸ πῦρ, ἀλλὰ πρὸ
τούτου χάτασχε" μὴ παροξύνῃς τὸ θηρίον: ἀλλὰ Une
παροξυνθῆναι συγχωρήσης " οὐχ ἔτι γὰρ χύριος εἰ
κατασχεῖν; ἂν 4 φλὸξ ἀναφθῇ. Τί γὰρ εἶπεν: ; ἀνόητε
χαὶ μωρέ; Τίς οὖν puer τῷ ῥήματι "δ ᾿ἀχούων,
ἢ 6 λέγων; Ὁ μὲν γὰρ χἂν προς σοφὸς 1; μωροῦ
δόξαν ἔλαόδεν - 6 δὲ χἂν ἀνόητος b ic xa φιλοσό-
φου. Τίς ἀνόητος, εἶπέ μοι, ὃ ἑτέρῳ. "προφέρων τὰ
οὐχ ὄντα, ἢ ὃ μηδὲ οὕτω χινηθείς, Ei γὰρ τὸ μηδὲ
χινηθέντα χινεῖσθαι, φιλοσοφίας " τὸ μηδὲ χινοῦντος
πλήττεσθαι, πόσης ἀνοίας: Οὔπω λέγω ποῖος ἀπό-
χειται τιμωρίας τόπος τοῖς τὰ τοιαῦτα ὀνειδίζουσι
xai ἃ βλασφηθοῦσε τὸν πλησίον. Ἀλλὰ τί: ἄτιμον χαὶ
ἐξ ἀτίμων, xal εὐτελὴ καὶ ἐξ εὐτελῶν εἶπεν; Πάλιν

z € M M ,
εἰς ἑαυτὸν τὸ ὄνειδος περιέτρεψεν. Ὃ μὲν γὰρ τίμιος

? Haec , οὐχ ἐντεῦθεν ἄρα, desunt in uno Cod.
b Unus Cod. προσφέρων.

APOSTOLORUM.

117

HOMIL. XIV. 5

Q1

H

que sua illis communicavit. Imitatores, quiso,
B Christi simus : in hoc oportet illum imitari; hoc δ’
enim zqualem Deo facit; hoc plusquam humanum
est. Eleemosynz operam demus : hzc pedagogus
et doctor est illius philosophiz. Qui didicit mise-
reri ejus, qui in calamitate est, discet etiam inju-
riarum oblivisci : qui hoc didicit, inimicis etiam
benefacere poterit. Discamus proximorum malis
frangi, et discemus illorum etiam mala ferre. 1l-
lum interrogemus, qui male erga nos affectus. est,
annon condemmet seipsum,-annon velit philoso-
phari, annon totum oriri dicat ab ira et simultate
et miseria; num velit ex numero illorum esse, qui
contumeliam ferunt et silent, non autem illorum,
qui contumeliam faciunt et furunt; annon eum qui
patitur admiretur. Ne putes hoc contemtibiles
reddere. Nihil ita contemtibiles reddit ut contume-
liam inferre; nihil ita venerabiles, ut contumeliam
ferre. Ille namque est contumeliosus, hic philoso-
phus : ille. pejor homine, hic augalis par. Licet
enim minor esset WO attamen, si vellet,
posset eum ulcisci. Alioquin vero hic miser ὝΕΤΑΙ
omnium sibi attrahet, ille vero exosus erit. Quid
igitur? nonneinde hic multo prestantior erit?
Illum namque ut furentem, hunc ut prudentem
habebunt omnes. Cum ergo te cogit quispiam, ut
aliquem crimineris, dic illus : Non possum ipsi ma-
ledicere; timeo enim ne forte non sit talis. Cave
autem maxime, ne in mente dixeris; sed neque
alteri sic em Ne prcceris Deum contra illum:
si videris illum male audire, defende: dic, lra-
cundie, non viri, verba sunt; ire, non amici;
furoris, non anime. Haec circa Sr peccata
cogitemus. Ne exspectes donec ignis yaedidsups
sed ante comprime : ne feram exacerbes, nec exa-
cerbari sinas : non poteris compescere si flamma
accendatur. Quid enim dixit? Stulte et insipiens?
Uter ergo verbo obnoxius est, qui audit, an qui
dicit? Hic namque, etsi valde sapiens sit, stultus
reputabitur ; ; ille vero, etsi admodum stultus sit,
sapiens et philosophus habebitur. Uter, qu:eso,
stultus, qui alteri profert ea qui non sunt, an is
qui neque sic movetur? Nam si philosophi est,
etiamsi inciteris, non moveri; nemine movente
exasperari, quantae insipientiae fuerit ? Nondum
A dico, qua pcena reposita sit 115, qui in proximum
opprobria et blasphema dicta proferunt, Sed quid?
ignobilemne ex ignobilibus dixit, et. vilem ex
vilibus ortum? Iterum in seipsum vertit oppro-

E

a βλασρᾳεμοῦσι χατὰ τὸν πλ., sic alii

ἐν e
com-
ERAP ae 3

156 S. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

brium. Nam ille quidem honorabilis ac reveren- — φανεῖται xa αἰδέσιμος, 6 δὲ εὐτελὴς ὄντως ^ τὸ γὰρ
dus apparebit, hic vero vilis : talia enim in op- τὰ τοιαῦτα εἰς τάξιν ὀνείδους προφέρειν, γένους εὐτέ-
probrium proferre, generis nempe vilitatem, pu- λειαν λέγω, μικρᾶς ὄντως ψυχῆς" ὃ δὲ μέγας χαὶ θαυ-
silli est animi. Ille vero magnus et mirabilis est, μαστὸς ἔσται, ἅτε οὐδὲν ἡγούμενος τὸ τοιοῦτον, ἀλλ᾽
qui nihil tale sentiat, sed ita affectus sit ac si οὕτω διαχείμενος, ὡς ἂν εἰ Txousv , ὅτι ἔχοι τι τῶν
audivisset, se aliquid. excellens prz aliis habere. ἄλλων διαφέρον. Ἀλλὰ μοιχὸν χαὶ τὰ ἄλλα ἐρεῖ; Ἔν-
Sed mechum et similia dicet? Hicridendum est: ταῦθα καὶ γελᾷν χρή ὅταν γὰρ τὸ συνειδὸς μὴ βάλ-
quandoenim conscientia non pungit, nullus est B ληται, οὐδὲ χαιρὸν ἂν ἔχοι ὃ θυμός. ᾿Εννοήσαντας δὲ
ire locus. Si cogites vero, quam feda et mala χαὶ τίνα ἐξάγει εἰς μέσον πονηρὰ xo. μιαρὰ ῥήματα,
verba proferat, nequesic est dolendum. Nam quod οὐδὲ οὕτως ἀλγεῖν χρή. Ὅπερ γὰρ ἔμελλε μετὰ
cuique postea notum futurum erat, hoc Jam ipse ταῦτα ἕχαστος μαθήσεσθαι, τοῦτο ἤδη ἐξεχάλυψεν -
revelavit : indeque omnibus se fide indignum ἑαυτὸν λοιπὸν ἄπιστον πᾶσι χατέστησεν, ἅτε OUX
constituit, utpote qui nescierit proximi peccata εἰδότα συγχαλύπτειν τὰ τοῦ πλησίον xax, καὶ ἕαυ-
tegere; seque magis pudore affecit, quam alium; τὸν μᾶλλον ἤσχυνεν ἢ ἕτερον, καὶ πάντα λιμένα
omnem obstruxit portum, pomnasque sibi graves προσέχωσε, τὰς εὐθύνας ἐποίησεν ἑαυτῷ φοδερὰς τοῦ
in futuro judicio paravit. Non enim hune, util- μέλλοντος χριτηρίου. Οὐ γὰρ οὕτω τοῦτον, ὡς ἐχεῖνον

Ny

lum aversabuntur omnes, qui tegenda revelaverit. ἀποστραφήσονται πάντες, ἅπερ ἐχκαλύψαι οὐχ ἐχρῆν
Tu vero nereveles ea, quorum conscius es; sed ἀπαμφιάσαντα. Σὺ δὲ μηδὲν εἴπης ὧν σύνοιδας, ἀλλὰ
tace, si vis bonam habere famam. Non modo enim € σίγησον, εἶ βούλει τὴν λαμπρὰν δόξαν XaGeiv. Οὐ γὰρ
subvertes, et teges ea, quz dicta sunt, sed et aliud μόνον ἀνατρέψεις τὰ λεχθέντα, οὐδὲ χαλύψεις, ἀλλὰ
bonum operaberis : non jam facies contra teipsum χαὶ ἕτερον ἐργάσῃ χαλόν - οὐχέτι ποιήσεις γὰρ κατὰ
ferri sententiam. Tibi quispiam maledicit? Dic σαυτοῦ τὴν ψῆφον ἐνεχθῆναι. Ὃ δεῖνά σε χαχῶς λέ-
tu : Si oinnia nosset, non hec solum dixisset. Ad- γει: Εἰπὲ σύ: εἰ πάντα ἤδει, οὐκ ἂν τοσαῦτα εἶπε
mirati estis cum stupore id quod dixi? Sedimi- μόνα. ᾿Εθαυμάσατε xol ἐξεπλάγητε τὸ λεχθέν ; ᾿Αλλὰ
tari oportet. Ideo enim hzc omnia, qua ab ex- μιμεῖσθαι χρή. Διὰ γὰρ τοῦτο πάντα ὑμῖν τὰ ἔξωθεν
teris prolata sunt, diximus, non quod Scripture εἰρημένα λέγομεν, οὐχ ὡς οὐχ ἐχουσῶν μυρία τοιαῦτα
innumera talia non habeant; sed quod hac magis τῶν Γραφῶν, ἀλλ᾽ ὡς μᾶλλον ἐντρέψαι δυναμένων
possint pudore suffundere. Nam Scriptura quoque τούτων " ἐπεὶ xo ἣ Γραφὴ οἷδε πρὸς ἐντροπὴν λέγειν,
Matth. 5. ad pudorem inducere solet, ut cum dicit: /Vonne ὡς ὅταν λέγη" Οὐχὶ χαὶ οἱ ἐθνιχοὶ τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν; Ὃ
m E ethnici hoc faciunt? Pr opheta vero Jeremias δὲ προφήτης Ἱερεμίας τοὺς τοῦ Py X6 υἱοὺς παρήγα-
filios Rechab in medium adduxit, qui paternum D γεν εἰς μέσον τὴν πατρικὴν ἐντολὴν παραθῆναι μὴ
Num. 12. praeceptum transgredi noluerunt. Maledixit Maria κχκαταδεξαμένους. Εἶπον χαχῶς οἱ περὶ Μαρίαν τὸν
Moysi: at ille statim penam ab ipsa precibus aver- ΜΜωσέα, xoi τῆς χολάσεως αὐτοὺς εὐθέως ἐξήτησε,
tit, neque concessit ut sciretur, se vindicatum χαὶ οὐδὲ ὅσον μαθεῖν τινας, ὅτι P ἐχδικίας ἔτυχε, συν-
fuisse. At nos non sic; sed hoc maxime volumus, εχώρησεν. Ἀλλ᾽ οὐχ ἡμεῖς οὕτως - ἀλλὰ τοῦτο μά-
ut sciatur injuriam non inultam fuisse. Quousque λιστα βουλόμεθα πάντας μαθεῖν, ὅτι οὐχ ἀτιμωρητὶ
deterra spirabimus? Non potest pugna ex una παρῆλθον. Νίέχρι τίνος ἀπὸ γῆς πνέομεν; Οὐχ ἔνι
solum parte constare. Furentessi ex utraqueparte μάχην ἐξ ἑνὸς συστῆναι μέρους. Τοὺς μαινομένους
trahas, magis exasperabis; si a dextera vel asini- ἂν ἐξ ἑχατέρων τῶν ex ἑλχύσης, μᾶλλον παροΐξυ--
stra, furorem exstinguis. Qui non patientem. ver- νεῖς: ἂν δὲ ἐχ δεξιᾶς ἢ ἐξ ἀριστερᾶς, ἔσύεσας τὸν
berat, magis extollitur; qui cedentem, magis 41550]- E θυμόν. Ὃ πλήττων ἂν μὲν ἔχη τὸν μὴ δεχόμενον,
vitur, et in ipsum plaga convertitur. Non ita μᾶλλον ἐπαίρεται" ἂν δὲ εἴχοντα, μᾶλλον ἐχλύεται,
antagoniste vimsuperat vir in omni pugne ge- χαὶ eic αὐτὸν ἣ πληγὴ περιτρέπεται. Οὐ γὰρ οὕτως

nere peritus, ut qui injuria afficitur, nec rependit. ἐχλύει τὴν δύναμιν τοῦ ἀνταγωνιστοῦ ἄνθρωπος παγ-
Adversariusenim cum pudore disceditimprobatus, χρατιάζειν εἰδὼς, ὡς ἄνθρωπος ὑδριζόμενος xol μὴ
primo a propria conscientia, secundo ἃ spectatori- ἀνθυθρίζων. Αἰσχυνθεὶς γὰρ ἐχεῖνος λοιπὸν ἄπεισι
bus omnibus. Estque in proverbio vulgatum : Qui καὶ χ Piso πρῶτον μὲν ἐχ τοῦ συνειδότος,
honorat, seipsnm honorat. Ergo et contumeliosus

Nemo le- sibi ipsi "talis est. Nemo nos lzedere poterit, iterum
ditur nisi a
sei pso.

τερον δὲ cue τῶν 4o d ἁπάντων. Καὶ παροιμία

δεν ἐστιν, ὅτι δὴ ὃ τιμῶν, ἑαυτὸν cu "Apa xat ὃ

Q2 O02
po a

b Morel. male διχίας,

IN ACTA APOSTOLORUM. HOMIL. XIV. 157

ὑόρίζων, ἑαυτὸν ὑδρίζει. Οὐδεὶς ἡμᾶς ἀδιχῆσαι δυνή- dico, nisi nos Ipsi; nec quis me pauperem faciet,
σεται; πάλιν ἐρῶ, ἐὰν μὴ ἡμεῖς ἑαυτούς: οὔτε πένητά Más nisi ego ipse. Age ergo, sic rem perpendamus : sit
τις ἐργάσεται, ἐὰν μὴ ἐγὼ ἐμαυτόν. Φέρε γὰρ, οὕτω A mihi anima pauper, et omnes mihi pecunias ero-
σκεψώμεθα " ἔστω μοι Ψυχὴ πενιχρὰ, καὶ πάντες — gent; quid inde? Donce illa mutetur, omnia fru-
χενούτωσαν εἷς ἐμὲ τὰ χῤήματα. τί τοῦτο; "Ecc ἂν —Strasunt. Sit anima mihi magna, et cuncti pecu-
ἐχείνη μὴ us Ἐταθάχηται, πάντα μάτην. "Ecco μοι nias meas accipiant ; quid inde? Donec illam non
ψυχὴ μεγάλη, xoi πάντες λαμδανέτωσαν vk χρή- pauperem reddas, nihil hinc damni. Sit mihi im-
ματα. τί τοῦτο; Ἕως ἂν ἐχείνην μὴ ποιήσης πενι-ὀ pura vita, et omnes contraria de me dicant ;
χρὰν, οὐδὲν βλάδος. Ἔστω μοι βίος ἀκάθαρτος, xxi — quid inde? Licet dicant , at non in mente jg.
πάντες τἀναντία λεγέτωσαν περὶ ἐμοῦ " τί τοῦτο; Κἂν approbant. Rursum sit mihi vita pura, et Ee o
γὰρ λέγωσιν, ἀλλ᾽ οὐχὶ xal ἐν διανοίᾳ ταῦτα ψηφί-- omnes contraria dicant; et quid inde? Nam in aude.
ζονται. Πάλιν ἔστω μοι βίος καθαρὸς, xai πάντες τά- conscientia sua id damnant : non enim persuasi
vayzia λεγέτωσαν - xal τί τοῦτο; Ev γὰρ τῷ cuver- B dicunt. Ut enim laudes non oportet admittere,
δότι ἑαυτῶν καταγνώσονται " οὗ γὰρ δὴ πεπεισμένοι sic nec Hop Εἰ cur hac dico? Nemo mo-
λέγουσιν. “Ὥσπερ γὰρ τὰς εὐφημίας οὐ δεῖ προσίε- bis umquam insidiari poterit, neque accusatione
σθαι οὕτως οὐδὲ τὰς x«cryopixc. Καὶ τί λέγω ταῦτα; — circumvenire, si voluerimus. Hocita considere-
Οὐδεὶς ἡμῖν ἐπιδουλεῦσαί ποτε δυνήσεται, οὐδὲ χατη- — mus: trahat nos quis ad forum, calumnietur; si
γορίᾳ τινὶ περιβαλεῖν, ἐὰν βουλώμεθα. Ἴδωμεν δὲ — vis, et animum efferat; et quid hoc, si paulisper
xal οὕτως - ἑλχέτω τις εἰς δικαστήριον, συχοφαν- — hac immerito feras? Hoc ipsum malum est, in-
τείτω, εἰ βούλει, xoi τὴν ψυχὴν ἐχφερέτω " καὶ τί quies. Hoc ipsum bonum est, quod immeritus
τοῦτο, πρὸς μικρὸν παρ᾽ ἀξίαν ταῦτα παθεῖν; Τοῦτο patiaris. Sed quid? an meritum pati oportebat ?
μὲν οὖν αὐτὸ χαχὸν, φησίν. Αὐτὸ μὲν οὖν τοῦτο χα- Aliquid iterum dicam : philosophus quidam ex-
λὸν τὸ μὴ xxv ἀξίαν παθεῖν. ᾿Αλλὰ τί; χατ’ ἀξίαν — lerorum, ut audivit Hiroprun obiisse, Eum τς
ἔδει; Εἴπω τι πάλιν " "φιλόσοφός τις τῶν ἔξωθεν ὡς C dam ex discipulis diceret ipsi, Vie mihi, quia
ἤχουσεν, ὅτι ὃ δεῖνα ἀπέθανε,- “καί τις εἶπεν αὐτῷ injuste; ille conversus, Sed quid, ait, an juste
τῶν μαθητῶν * οἴμοι, ὅτι ἀδίχως" ἐχεῖνος ἐπιστρα-. — Voluisses? Et Joannes nonne injuste mortuus est?
φεὶς; ἀλλὰ τί, ἔφη, δικαίως ἤθ Ἰελες ; Καὶ Ἰωάννης δὲ Quem ergo magis miseraris, eumne qui juste, an
οὐχὶ ἀδίχως ἀπέθανε; ; Τίνα οὖν pay ἐλεεῖς, τὸν — eum quiinjuste? nonne hunc miserum dicis, il-
δικαίως ἀποθανόντα, ἢ τὸν οὐχ οὕτως ; οὐχὶ τοῦτον — lum vero beatum? In quo ergo leditur homo a
μὲν ταλανίζεις, ἐχεῖνον δὲ χαὶ θαυμάζεις: Τί οὖν — morte, qui multum lucratur, nedum quid damni
ἠδίκηται ἄνθρωπος xal ἀπ᾽ αὐτοῦ τοῦ θανάτου χερ- referat? Nam si ex immortali mortalem fecisset,
δάνας μεγάλα, o0 μόνον οὐδὲν BÀa6s(c; Ei μὲν γὰρ — forte damnum esset; si vero mortalem, et ex na-
ἀθάνατον ὄντα θνητὸν ἐποίει, ἴσως ἂν βλάδη ἦν" εἰ tura sua paulo post moriturum festinavit cum
i θνητὸν ὄντα, xai ἀπὸ τῆς φύσεως μικρὸν ὕστερον gloria abducere, quid hinc damni? Sit nobis ani-
ὃν θάνατον onn: μέλλοντα, ἔσπευσεν οὗτος mus recte compositus, et nullum extrinsecus da-—
ετὰ ὃόξ Ξης τοῦτον ἐπαγαγεῖν, τί βλάδος: "Ecco D mnum adveniet. Sed non es in gloria? Et quid
ἡμῖν ἢ ψυχὴ ῥυθμιδομέναι aoo, xal βλάδος οὐδὲν — hoc? Nam quod in opibus, idipsum in gloria est.
ἔσται ἔξωθεν. Ἀλλ᾽ οὐχ εἰ ἐν 865; Kat τί τοῦτο; — Si enim magnificus fuero, nullo opus habebo; sin
“Ὅπερ γὰρ ἐπὶ τῶν χρημάτων ἐστὶ, τοῦτο χαὶ ἐπὶ — vanegloriz cupidus, quanto plura consequar, tanto
τῆς δόξης. Ἂν γὰρ ὦ μεγαλοπρεπὴς, οὗ δεήσομαι pluribus egebo. "Tunc vero splendidior ero, et
οὐδενός" ἂν δὲ χενόδοξος, ὅσῳ ἂν ἐπιτύχω, τοσούτῳ — majori fruar gloria, si gloriam contemsero. Hzc
μείζονος δεήσοικαι. "love δὲ μάλιστα λαμπρὸς ἔσο- cum sciamus, gratiam habeamus Christo Deo no-
μαι, καὶ μείζονος ἀπολαύσομαι δόξης, εἰ χαταφρο- —siro, qui talem vitam nobis largitus est, οἱ illam

o2

“

Es

3 Morel, [ cum D.j χαχόν, quz lectio bona est, si in- ἐθούλου; Xenophon autem in Apologia Socratis sic ha-
terrogantis more hic proferatur. bet, παρὼν δέ τις Ἀπολλόδωρος, ἐπιθυμητὴς μὲν ἰσχυρῶς
b Hoc Socrates dicit apud Diogenem Laertium , si- αὐτοῦ, ἄλλως δὲ εὐήθης. εἶπεν᾽ ἀλλὰ τοῦτο ἔγωγε, ὦ Σώχρα-

mileque refert Xenophon in Apologia Socratis. τες, Eh πώτατα φέρω, ὅτι ὁρῶ σε ἀθίχως ἀποθνήσχοντα

5 In hunc totum locum hzc habet Douncus in Edit, τὸν δὲ λέγεται χαταψήσαντα αὐτοῦ τὴν κεραλὴν, εἰπεῖν " σὺ
Savil.: ἀλλὰ τί ἔρη; δικαίως ἤθελες; Heec Socratis sunt ad Σ, ὦ φίλτατε, μᾶλλον ἂν ἐδούλου us ὁρᾷν διχαίως 3; ἀδίχως
uxorem verba, ut refert Laertius in F'ita Socratis: τῆς τελευτῶντα; Et hunc locum magis videtur Chrysosto-

γυνχιχὸς εἰπούσης, ὀδίχως ἀποθνήσαεις᾽ σὺ Oi, ἔφη, διχαίως — mus significare.

-

JOANNIS CHRYSOST.

158

adeamus ad gloriam ipsius: quia ipsum decet
gloria cum Patre principio carente, et sancto Spi-
ritu ejus, in szecula seculorum. Amen.

S.

HOMILIA XV.
9
Car. VL. v. 8. Stephanus autem plenus fide "n
et virtute faciebat prodigia et signa magna
in populo.

1. Vide, quomodo inter septem illos unus
pracellens esset, ac primas teneret. Etsi enim
ordinatio communis esset, at hic majorem gratiam
attraxit. Antea vero signa non faciebat, sed ubi
manifestus fuit; ut ostenderetur non solam gra-
tiam sufficere, sed ordinationem requiri , ut Spi-
ritus accessio fiat. Quod si antea Spiritu pleni

san- .. erant , at id a lavacro. 9. Surrexerunt autem

nus de synagoga. Consurrectionem vocat
exacerbationem et iram eorum. Hic vide ma-
gnam multitudinem ; imo aliam accusationis for-
mam. Nam postquam Gamaliel illos cohibue-
rat, ne hac de re incusarent, aliam inducunt ac-
cusationem. Surrexerunt autem, inquit, quidam
de synagoga, que appellatur Libertinorum et
Cyrenensium et Alexandrinorum , et eorum
qui erant ex Cilicia et Asia, disputantes cum
Stephano ; 10. et non poterant resistere sapien-
tie et Spiritui, qui loquebatur. 41. Tunc sum-
miserunt viros, qui dicerent se audivisse eum
dicentem verba blasphemice in Moysem et in
Deum. Ut accusationem instituant, Contra Deum,
inquiunt, et contra Moysem loquitur. Ideo autem
disputabant, ut cogerent eum aliquid proferre.
Ille vero clarius tóquehéitus , et forte legis cessa-
tionem tantum dicebat; vel non aide) quidem,
sed insinuabat. Nam si palam dixisset, non opus
fuisset subornatis viris, nec falsis testibus. Diver- p
si? autem. synagogze erant, Libertinorum et Cy-

renensium. Sed Cyrenenses ultra Alexandriam

sunt, qui et illic per gentes synagogas habebant ;

ac forte illic manebant, ne sepe migrare cogeren-

tur: Libertini autem, Romanorum liberti. erant,

et sic appellabantur. Ut autem ibi multi peregrini

habitabant, ita et synagogas habebant, in quibus

a Alii σύναγωγῆς τῶν λεγομένων.
b Libertini vocabantur ii qui libertorum filii erant.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

΄ , c 3 " E
νήσω δόξης. Ταῦτα οὖν εἰδότες, xoi χάριν ἔχωμεν
pe , K sl , Y T - c -
τῷ τοιαύτην ἥμῖν χαρισαμένῳ ζωὴν Χριστῷ τῷ Θεῷ
“Ὁ Y , Y e -
ἡμῶν, x«i μετίωμεν αὐτὴν εἰς δόξαν αὐτοῦ, ὅτι αὐτῷ
πρέπει ἣ δόξα σὺν τῷ ἀνάργῳ Πατρὶ xol τῷ ἁγί
pem ξ ᾧ ἀνάρχῳ Πατρὶ χαὶ τῷ ἁγίῳ
E Il , 5 ^N c “- EA 5 ,
αὐτοῦ Πνεύματι, εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Aud.

OMIAIA ιε΄.
Στέφανος δὲ πλήρης πίστεως χαὶ δυνάμεως ἐποίει
τέρατα χαὶ σημεῖα μεγάλα ἐν τῷ λαῷ.

Ὅρο, πὼς χαὶ ἐν τοῖς ἑπτὰ ἦν τις uiae xol τὰ
Sos εἶχεν. Εἰ γὰρ xai ἢ χειροτονία χοινὴ, ἀλλ᾽
unc οὗτος ἐπεσπάσατο m πλείονα. Πρὸ τούτου
οὐχ ἐποίει σημεῖα; ἀλλ᾽ ὅτε δῆλος γέγονεν; ἵνα
ἰχθῇ; ὅτι οὐχ Sem μόνη ἣ χάρις, ἀλλὰ δεῖ xoi
τῆς χειροτονίας " ὥστε προσθήχη Πνεύματος 2 ἐγένετο.
πρὸ τούτου πλήρεις Πνεύματος ἦσαν, ἀλλὰ

SESS

Ei δὲ xoi
m , m 5 , ^P, e 5 ^
τοῦ ἀπὸ τοῦ λουτροῦ. ᾿Ανέστησαν δέ τινες τῶν EX τῆς
συναγωγῆς. Πάλιν ἀνάστασιν τὸν παροξυσμὸν αὐτῶν

Y τὸ τ
λέγει χαὶ τὴν ópyiiv. Ὅρα xai ἐνταῦθα πολὺ τὸ πλῆῇ-
θος: iem δὲ πῶς ἕτερον τῆς χατηγορίας τὸ σχῆμα.
Ἔπειδὴ γὰρ ἐχώλυσεν αὐτοὺς Γαμαλιῆλος μηδὲν

Y -
ὑπὲρ ἐχείνου ἐγκαλεῖν, ἑτέραν κατηγορίαν εἰσάγουσιν.
3 ; - E τὰ
Ἀνέστησαν δέ τινες, φησὶ, τῶν ἐχ τῆς “συναγωγῆς
τῆς λεγομένης Λιδερτίνων καὶ Κυρηναίων xat Ἂλε-
ξανδρέων, καὶ τῶν ἀπὸ Κιλικίας xot ᾿Ασίας, συζη-
τοῦντες τῷ Στεφάνῳ" καὶ οὐχ ἴσχυον ἀντιστῆναι τῇ
σοφίᾳ χαὶ τῷ Πνεύματι: ᾧ ἐλάλει. Ἴ ὅτε ὑπέδαλον
ἄνδρας A obras ὅτι ἀχηχόαμεν αὐτοῦ λαλοῦντος
δήματα βλάσφημα εἰς Μωσὴν xoi τὸν Θεόν. Ἵνα
τὴν χατηγορίαν συστήσωσι, χατὰ τοῦ Θεοῦ, φησὶ,
χαὶ χατὰ Μωσέως λαλεῖ. Διὰ τοῦτο χαὶ συνεζή--
couv, ἵνα ἀναγχάσωσιν αὖτόν τι εἰπεῖν. Ὃ δὲ γυμνό-

EN , M Y το EJ

τερον λοϊπὸν διελέγετο, xai τὴν παῦλαν ἴσως ἔλεγε

τ /, , ^ E] 1 τ, ^X, 5
τοῦ νόμου μόνον * ἢ οὐκ ἔλεγε μὲν, ἠνίττετο δέ - ἐπεὶ
εἰ ἔλεγε φανερῶς, οὐχ ἔδει τῶν ὑποδλητῶν d us
οὐδὲ τῶν ψευδομαρτύρων. Διάφοροι δὲ ol συναγωγαὶ
E , 7 E
ἦσαν Λιῤδερτίνων καὶ Κυρηναίων. Ἀλλὰ Κυρηναῖοι

Aud ieiuniis AXctevaddl EYES δεν σα, Η͂
μὲν οἱ ἐπέχεινα ᾿Αλεξανδρείας εἰσὶν, οἱ χαὶ ἐχεῖ χατὰ

τὰ ἔθνη εἶχον συναγωγάς - ἴσως δὲ xal ἐχεῖ ἔμενον,
5 n —M ^ -
ἵνα μὴ ἀναγχάζωνται συνεχῶς ἀποδημεῖν" P
X
vot δὲ

ies δὲ ὥχουν ἐχεῖ πολλοὶ ξένοι, οὕτω χαὶ gcc

Λιδερτῖ-

€ /, , € ^ m
ot. Ῥωμαίων Puyeseiu. οὕτω χαλοῦνται.

Yse εἶχον, ἔνθα ἔδει τὸν νόμον ἀναγινώσχεσθαι aen
εὐχὰς γίνεσθαι. X Σὺ δέ μοι σχόπει, πῶς χαὶ οὗτος

( Paulo ante ἔθνη dedimus e D. et Savil. Ceteri 207,
quod legerat Erasmus quoque. T

IN ACTA APOSTOLORUM.

NI

ΕἸ ΄“ ^ A ies - ἔγινε. αὐ 4)

ἀναγχαζόμενος διδάσχειν ἐπιχειρεῖ, κἀχεῖνοι πάλιν
M lI » D

διὰ τὰ σημεῖα sig φθόνον οὐ μόνον one ἀλλ᾽

ἐπεὶ χαὶ λόγῳ 2 ἐχράτει, χαὶ ἀφόρητος ἦν αὖ udis ψευ- Ε

δομάρτυρας συνιστῶσιν. Οὐχ ἐῤξούλοντο γὰρ ἁπλῶς
ἀναιρεῖν, ἀλλὰ μετὰ s ma , ἵνα xai τὴν δόξαν αὐτῶν
puel καὶ ἐχείνους ἀφέντες ἐπὶ τούτους ἔρχονται ὡς
ταύτῃ καταπληξόμενοι χἀχείνους" οἵ xai οὐχ εἶπον,
ὅτι λαλεῖ, ἀλλ᾽, Οὐ παύεται λαλῶν, αὔξοντες τὴν κα--
τηγορίαν. Συνεχίνησάν τε τοὺς πρεσθυτέρους χαὶ τοὺς
γραμματεῖς, καὶ ἐπιστάντες συνήρπασαν αὐτὸν, xai
ἤγαγον εἷς τὸ kie ἔστησαν τε uigrupes Ψευδεῖς

λέγοντας" ὃ ἄνθ ρωπος οὗτος οὗ παύεται δή Ec λαλῶν n

HOMIL. XV. 139
oportebat et lectiones et orationes fieri. Tu vero
mihi perpendas velim, quomodo et hic coactus
docere conetur, et jlli rursum ob signa non modo
ad invidiam concitentur, sed etiam, quia verbo
superabat, et intolerabilis ipsis erat, falsos testes
constituant. Nolebant enim illum sine causa occi-
dere, sed cum suffragio, ut et famam illorum lz-
derent ; et illis relictis ad hos veniunt, ut sic illos
etiam perterrefacerent. Nec dicunt, Loquitur;
sed, /Von cessat loqui, ut accusationem augeant.
12. Commoverunt autem seniores et scribas,
et concurrentes rapuerunt illum, et adduxe-

snb ascia ἁγίου τούτου χαὶ τοῦ νόμου. Οὐ A Tunt in concilium, 15. et statuerunt falsos te-

παύεται, φησὶν, ὡς ἔργον αὐτοῦ ποιουμένου διὰ τούτου
^ σῷ 3 , Y Ju oma ,
δηλοῦντες. ᾿Αχηχόαμιεν γὰρ αὐτοῦ λέγοντος, ὅτι Ἴη-
c - e , S , c
σοὺς ὃ Ναζωραῖος οὗτος χαταλύσει τὸν τόπον τοῦτον,
xaX ἀλλάξει τὰ ἔθη, ἃ παρέδωχεν ἡμῖν Moüczc. "Ia-
D T - M ^ e ,
σοὺς, φησὶν, ὃ Ναζωραῖος, xat ὀνειδιστικῶς, χαταλύ-
M , τὸ» N65 T A », r Ld M
σει τὸν τόπον τοῦτον, χαὶ ἀλλάξει τὰ ἔθη. ᾿Γοῦτο xoi
— m— οὺ ς , b!
τοῦ Χριστοῦ κατηγοροῦντες ἔλεγον * Ὃ χαταλύων τὸν
Y c — Y 2 - e
ναὸν τοῦ Θεοῦ. Πολλὴ γὰρ ἦν “ αὐτοῖς 4 εὐλαύεια
ei - /
περί τε τὸν ναὸν, ἅτε xa μετοιχεῖν βουλομένοις, περί
^ » asit “ἢ Nf c ^ Ac €
τε τὸ Oyoux Μωῦσέως. Kot ἐνῶ πὼς διπλὴ ἣ χατη-

γορία. Καταλύσει, φησὶ, τὸν τόπον, xoi ἀλλάξει τὰ D

ἔθη. Οὐ μόνον δὲ διπλῇ, ἀλλὰ xol πιχρὰ, xol xw-
δύνων γέμουσα. Καὶ ἀτενίσαντες εἰς αὐτὸν ἅπαντες ot
χαθεζόμενοι ἐν τῷ συνεδρίῳ, εἶδον τὸ πρόσῳ πον: αὖ-
τοῦ ὡσεὶ πρόσωπον ἀγγέλου. Οὕτως ἔστι καὶ ἐν
ἐλάττονι ὄντας βαθμῷ λάμπειν. Τί γὰρ; εἶπέ μοι,
τῶν ἀποστόλων οὗτος Dii csv exin ἃ οὐχὶ σημεῖα
εἰργάσατο ; οὐ πολλὴν ἐπεδείξατο τὴν παῤῥησίαν:
Εἶδον τὸ πρόσωπον" αὐτοῦ ὡσεὶ πρόσωπον ἀγγέλ QU 9
φησί. Ῥοῦτο ἄ doa 1, χάρις ἦν, τοῦτο χαὶ ἣ δόξα Μωὺῦ-
σέως ἦν. "Entyapw ὃ δὲ αὐτὸν δοχεῖ μοι ποιῆσαι τὸν
Θεὸν, τάχα ἐπεὶ ἔμελλέ τινα ἐρεῖν, xal ἵνα εὐθέως τῇ
προσόψει οὐρώζοῦοι αὐτούς.
πρόσωπα χάριτος γέμοντα πνευματικῆς, ἐπέραστα
τοῖς ποθοῦσιν εἶναι, χαὶ αἰδέσιμα τοῖς μισοῦσι χαὶ φο-
Gzod. Ἢ καὶ ὡς αἰτίαν τοῦτο εἶπε, Ot ἣν ἦν ἔσχοντο
τὴς δημηγορίας αὐτοῦ. Τί δαὶ 6 ἀρχιερεύς; Εἰ ἄρα,
φησὶ, ταῦτα οὕτως ἔχει; Ὃρς, πῶς μετὰ ἐπιεικείας
ἣ ἐρώτησις xaX οὐδὲν τέως φορτιχὸν ἔχουσα ; Διὰ
τοῦτο Καὶ αὐτὸς ἀπὸ προσηνείας ἄρχεται τῶν m

τῷ πατρὶ ἡμῶν ᾿Αδραὰμ.

, v ^ Ὁ

τῶν, xat φησιν * Ἄνδρες doe s χαὶ πατέρες, ἀχού-
* D JY »

gae * ὃ Θεὸς τῆς δόξης 0x

» , ΩΣ , M “ἃ ᾿τὖὭ » 3
ὄντι ἐν τῇ Μεσοποταμίᾳ, πρὶν ἢ χατοιχῆσαι αὐτὸν

L4 M » 1
ἔστι γὰρ» ἔστι καὶ C

stes, qui dicerent: Homo iste non cessat loqui
verba adversus locum sanctum et legem. INon
cessat, inquiunt,ut illum huic operantem indicent.
14. JAudivimus enim eum dicentem, Quoniam
Jesus JVazarenus hic destruet locum istum,
et mutabit consuetudines, quas tradidit nobis
Moyses. Jesus, inquiunt, JVazarenus, quasi
contumeliose, destruet locum istum, et muta-
bit consuetudines. Hoc etiam Christum accusan-

tes, dicebant : Qui destruis templum Dei. Multa Matth. 27.

quippe illis reverentia erat erga templum, utpote iid
qui illic sedes ponere vellent, itemque erga Moy-
sis nomen. Et vide, quomodo duplex sit accusa-
tio: Destruet, inquiunt, Iocum et mutabit con-
suetudines. Non modo duplex, sed etiam acer-
ba, et plena periculis. 15. Et intuentes eum
omnes, qui sedebant in concilio, viderunt fa-
ciem ejus tamquam. faciem angeli. Sic fieri
potest, ut qui in minori gradu sunt clarescant.
Quid enim, quzso, hic minus habebat, quam apo-
stoli? nonne signa operatus est? nonne multam
exhibuit loquendi libertatem? Ziderunt faciem
ejus, tamquam faciem angeli, quit. Hzc gra-
tia erat, haec gloria Moysis erat. Gratiosum autem
illum , ut videtur mihi, fecit Deus, forte quia
quadam dicturus erat, ut statim. vel ex aspectu
illos perterrefaceret. Possunt enim, possunt uti-
que vultus gratia spirituali pleni, amabiles deside-
rantibus, venerandi et terribiles odientibus esse.
Velfortassis hoc dixit, quasi causam, propter quam
passi sunt illum concionari. Quid vero princeps sa-
cerdotum 9 1. Si hec, inquit, ita se habent ? Vi-
den', quam mansueta et nihil molesta sit interro-

ἐν Χαῤῥάν. Εὐθέως ix τοῦ προοιμίου τὴν δόξαν αὖ- D gatio? Ideo ille placide orditur, et ait : 2. iri fra-

c Unus γαταπληττόμενοι.
* [αὐτοῦ D., et paulo ante ἐναλλάξει pro ἀλλάξει.

a Codex unus οὐχὶ σημείων ἐδεήθη, χαὶ πολλὴν ἐπεδεί-

ξατο.

Gen. I2. 1.

S. JOANNIS CHRYSOST.

140
tres et patres, audite : Deus glorie apparuit pa-
tri nostro Abrahce, cum esset in Mesopotamia,
priusquam moraretur in Charran. Statim a
principio opinionem illorum tollit, et sine ulla
suspicione adstruit, nihil esse templum, nihil
consuetudines, neque ipsos praedicationem esse
cohibituros ; Deumque semper ea, quz videntur
impossibilia, facere et parare. Vide ergo his con-
exi concionem, qua ostenditur, illos multa sem-
per Dei benignitate fruentes, contraria benefactori
rependisse, et impossibilia tentare. Deus glorie
apparuit patri nostro Abrahe, 5. et dixit ad
illum : Exi de terra tua, et veni in terram,
quam monstravero tibi.

2. Templum nondum erat, sacrificium non
erat, et divina visione dignatus est Abraham, qui
Persas progenitores habuit, et in aliena terra
erat. Et cur in exordio Deum , gloriz appellavit
Deum? Quia ille inglorios fecit gloriosos ; et ut
ostenderet, si illos glorificavit, multo magis istos

E

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

-. 3 - b T
τῶν ἀναιρεῖ, xot χατασχευάζει Ov ὧν φησιν ἀνυ-
, J , ,
πόπτως, ὅτι τε οὐδέν ἐστιν ὃ ναὸς δήπου αὐτὸς, οὐδὲ
»y, Rep m
& ἔθη , καὶ ὅτι οὐ περιέσονται τοῦ κηρύγματος, xat
eu 2 2 E 4 3 aC λ , - Y
ὅτι ἐξ ἀμηχάνων ἀεὶ 6 Θεὸς πάντα ποιεῖ καὶ χατα-
ΨΥ, d - Y 5
σχευάζει. "Opa γοῦν διὰ τούτων ὑφαινομένην τὴν δη-
δ L M , 8 , c c τι ,
μηγορίαν xat ἀποδειχνύουσαν, ὅτι πολλῆς ἀπολαύ-
M , -
σαντες ἀεὶ φιλανθρωπίας, τοῖς ἐναντίοις τὸν εὐεργέτην
By Ww. 3 ^ e
ἠμείψαντο, χαὶ ὅτι ἀδυνάτοις ἐπιχειροῦσιν. Ὅ Θεὸς
τῆς δόξης ὥφθη τῷ πατρὶ ἡμῶν Αὐδραὰμ, χαὶ εἶπε
πρὸς αὖτόν - ἔξελθε ἐ ἐχ τῆς γῆς σου, καὶ δεῦρο εἰς γῆν,
E ^
ἣν ἂν σοι δείξω.

Καὶ ναὸς οὐχ ἦν, xai θυσία οὐχ ἦν, χαὶ θείας deus
ἠξίωτο Ἄὐραὰμ, χαὶ προγόνους " Πέρσας εἶχε, χαὶ ἐν
ἀλλοτρίᾳ 17, ἦν. Καὶ τί δήποτε ἀρχόμενος τὸν Θεὸν

τ NE Y / 3 M ' J
τῆς δόξης Θεὸν ἐχάλεσεν ; ᾿Ἐπειδὴ τοὺς ἀτίμους &v-
πὶ

NT J, Ne.) NN? d J L4 ΝΖ

δόξους πεποίηχε" καὶ ἵνα διδάξη, ὅτι εἰ ἐχείνους ἐδό-
πὸ τος , € - pO NATUR

ξασε, πολλῷ μᾶλλον αὐτούς. p&c , πῶς αὐτοὺς ἀπά-

z 7.3 2 Ξ' Dl c D -
glouficaturum esse. Viden quomodo illos a COP-419, Yet τῶν GOU.XTUXOV, χαὶ ἀπὸ τοῦ τόπου πρῶτον,
poreis abducat , et a loco primum, quia de loco A ἐπειδὴ περὶ τόπου ὃ λόγος ἦν; Ὃ Θεὸς τῆς δόξης. Εἰ

agebatur? Deus glorie. Si Deus est gloriz, pa-
lam est illum non egere gloria nostra , neque glo-
ria templi ; ipse namque est gloriae fons. Ne ergo
putetis vos sic illum glorificaturos esse. Et cur,
inquies, hoc Scriptura de Abrahamo dicit? Quia
minus necessaria non refert. Quod enim scire nos
expediebat, hoc solum nos docuit, quod videns fi-
lium cum illo migravit; czetera vero tacuit, eo quod
cito mortuus sit postquam habitaverat in Charran.
Exi de cognatione tua. Hic ostendit hos non
esse filios Abrahze. Quomodo? Quia ille obsequens
erat, hi autém pervicaces ; imo ex iis quz jussus
facit discimus, illum quidem labores sustinuisse,
hos vero fructus decerpere, et progenitores omnes in
crumnis fuisse. 4. Et egressus de terra Chal-
deorum, habitavit in Charran : et inde post-
quam mortuus est pater ejus, transtulit il-
lum in terram. istam, in qua nunc vos ha-
bitatis : 5. et non dedit illi hereditatem in ea,
neque passum pedis. Vide, quomodo illosa terra
abducat. Non dixit enim, Dabit ; sed, /Von. dedit,
declarans omnia ab illo, nihil ab ipsis fuisse. Venit
enim relicta cognatione et patria. Cur ergo non
dedit? Quia figura erat alterius terree quam pro-
misit se illi daturum. Vides, eum non sine causa

b Familiare est Chrysostomo Orientales pene omues

vocare Persas.
ἃ Hic Codex unus [familia una codicum] innumeras

"m - τ - ,

δόξης Θεὸς, εὔδηλον, Oct οὐ δεῖται τῆς παρ᾽ ἡμῶν δό-
οἰκεῖν, ἐτὼ NUN - - $5 p» 2 "m L

Enc, οὐδὲ τῆς διὰ τοῦ ναοῦ - αὐτὸς γάρ ἐστιν ἣ τῆς δό-
a , jr/ 3 P

ταύτῃ δοξάζειν αὐτόν.

b

τουτο

ξης πηγή. Μὴ τοίνυν νομίσητε
Καὶ πῶς, φησὶν, ἣ Ἐραφὴ
τρὸς Δδραάμ.; “Ὅτι oüx ἔστι πρὸς τὰ μὴ σφόδρα
ἀναγχαῖα περιττή. Ὃ μὲν er ἦν χρήσιψον μαθεῖν,
τοῦτο μόνον ἡμᾶς ἐδίδαξεν, “ὅτι ἀπὸ τῆς ὄψεως τοῦ

ν
NON. A , ^
τὸ δὲ πλέον τούτου παρέλιπεν

λέ P rcumedh τοὺ πα-

υἱοῦ συνεξῆλθεν αὐτῷ *
ἀδιήγητον, διὰ τὸ θᾶττον ἀποθανεῖν μετὰ τὸ χατοιχῆ-
ἐν Χαῤῥάν. Ἔξελθε ἐχ τῆς συγγξ ενείας σου.
δείχνυσιν, ὅτι οὐχ εἰσὶν οὗτοι τέχνα τοῦ

σαι αὐτὸν
᾿ῬἜἘνταῦθα
5
A6oxdu. Πῶς; Ὅτι ἐχεῖνος πειθήνιος ἦν, οὗτοι δὲ
pe E] i i*5
2 - ec Moor - f, ,
ἀπειθεῖς - μᾶλλον δὲ ἐξ ὧν ποιεῖ χελευόμενος μανθάνο-
- 1 M / / τ P
μὲν, ὅτι ἐχεῖνος μὲν τοὺς πόνους ὑπέμεινεν, οὗτοι δὲ
N , Y d , ,
τοὺς χαρποὺς δρέπονται, xai ὅτι πάντες oi πρόγονοι
5 ,ὔ 2 339 M 2 cT A5 7 ,
ἐν xaxov (a. Καὶ ἐξελθὼν ἐχ γῆς Χαλδαίων, κατῴχης-
3 I niec » - M. M 2 - M
σεν ἐν Χαῤῥάν. χἀχεῖθεν μετὰ τὸ ἀποθανεῖν τὸν πα-

, - , » 5 ᾿ e ,
Tes αὐτοῦ, μετῴκισεν αὐτὸν εἰς τὴν γὴν ταύτην, εἷς

ἣν ὑμεῖς νῦν χατοιχεῖτε " xal ox ἔδωχεν αὐτῷ χληρο-
c dg - M
vou.tay ἐν αὐτῇ οὐδὲ βῆμα ποδός. Ὅρα, πὼς αὐτοὺς
ἀπὸ τῆς γῆς ἀνάγει. Οὐ γὰρ εἶπεν, δώσει, ἀλλ᾽, Οὐχ
ἔδωχε, δηλῶν, ὅτι πάντα παρ᾽ ἐχείνου xal οὐδὲν παρ’
2 ὦ ἊΣ ' M / REN ' IN
αὐτῶν. Ἢλθε γὰρ x«t συγγένειαν ἀφεὶς xat πατρίδα.
Y g 5. E] b» y -
Διὰ ct οὖν οὐχ ἔρας γῆς»
32 , Ὁ ᾿Ξ Ea, δι
xol ἐπηγγείλατο δοῦναι αὐτὴν αὐτῷ. Ὁρᾷς, ὅτι οὐχ

σ , 3
ἔδωχεν; Ὅτι τύπος ἦν éc

effert varietates , sed sine ullo sensus discrimine.
* Locus implicatus.
b Alii ἐδωχεν; ὥρα Unos.

IN ACTA

ἁπλῶς πάλιν τὸν λόγον ἀναλαμθάνει; Οὐχ ἔδωχεν
29. ὦ J NA , M - / ΕῚ
αὐτῷ, φησί, Καὶ ἐπηγγείλατο καὶ τῷ σπέρματι αὖ-
D , LM , EJ d / , ^
τοῦ μετ᾽ αὐτὸν, oüx ὄντος αὐτῷ τέχνου. Πάλιν τὸ
δυνατὸν “ ἐντεῦθεν δείχνυται τοῦ Θεοῦ χαὶ τὸ ἐξ ἀμη-
, / - A Η͂ 2 /N 1 c
χάνων πάντα ποιεῖν. "Tov γὰρ ἐν Περσίδι xat τοσοῦ-
οω - ͵ὔ
τον ἀπέχοντα, τοῦτον ἔφησε χύριον τῆς Παλαιστίνης
ποιήσειν. "AJ ἴδωμεν ἄνωθεν τὰ εἰρημένα. ᾿Ατενί-
σαντες εἰς αὐτὸν, φησὶν, εἶδον τὸ πρόσωπον αὐτοῦ
- Dod ,
ὡσεὶ mp ἀγγέλου. Πόθεν ἣ γάρις τῷ Στεφάνῳ
c
ἐπήνθει; ἀρ᾽ oUX ἀπὸ τῆς qoum Εὔδηλον ὅτι"
ἐμαρτύρησε γὰρ αὐτῷ ἄνω; ὅτι πλήρης πίστεως ἦν.
Ἔστι δὲ χάριν ἔχειν xal οὐχ ἐν ἰάσεσι " διὸ xai ὃ
, "- E M b] ,
ἀπόστολος, 9 μὲν χάρις δίδαται; φησιν d EI
ἄλλῳ ὃ δὲ λόγος Ἢ σοφίας. Ἐνταῦθα δέ uot δοχεῖ xa ἐπί--
gap αὐτὸν εἶναι αἰνίττεσθαι τῷ JP Εἶδον «b
πρόσωπον αὐτοῦ ὡσεὶ πρόσωπον ἀγγέλου" ὃ χαὶ Βαρ-
γάδας μαρτυρεῖται. “Ὅθεν τοὺς ἀπλάστους τε xal
E , oo d» / Y ,
ἀπονήρους μάλιστα “ἴσμεν θαυμαζομένους , xa τού-
τους μᾶλλον ἐπιχάριτας ὄντας. Γότε ὑπέδαλον ἄν-
"^ , [4 τ , 5 D ἣν - e
ὃρας λέγοντας, ὅτι ἀχηκόαμεν αὐτοῦ λαλοῦντος ῥή-
, 3 ^ M c , »
ματα βλάσφημα. Ent μὲν τῶν ἀποστόλων ἔλεγον,
c M E] , 7 A sd Ἁ »
ὅτι τὴν ἀνάστασιν χατήγγελλον, xai ὅτι πολὺς ὄχλος
-— /J»5e€ 5 m— b! cl 5 7 b. τ , |J
&néQpsv* ἐνταῦθα δὲ, ὅτι ἐθεραπεύοντο. τῆς ἀνοίας "
- ἘΞ ,
ὑπὲρ ὧν εὐχαριστεῖν ἔδει, ὑπὲρ τούτων ἐμέμφοντο,
καὶ τοὺς διὰ τῶν ἔργων χρατοῦντας προσεδόχων χρα-
, "SN Lud , d A - S T c D
τήσειν διὰ τῶν λόγων (ὅπερ xot ἐπὶ τοῦ Χριστοῦ
ἐποίουν), καὶ ἀεὶ εἷς λόγους αὑτοὺς ἐνέδαλλον. Ἃ ρ-
πάσαι γὰρ αὐτοὺς ἁπλῶς ἠσχύνοντο, οὐδὲν ἔχοντες
ΕἸ - ΝΜ κε c PES! , Y € /
ἐγκαλεῖν. Koi ὅρα, πῶς οὐδὲ αὐτοὶ ol δικάζοντες
μαρτυροῦσιν" ἠλέγχθησαν γὰρ &y* ἀλλ᾽ ἁπλῶς ἕτέ-
ρους μισθοῦνται, t ἵνα μὴ δόξη ἐπηρείας εἶναι τὸ πρᾶ-
γμα. Τὸ αὐτὸ γεγονὸς ἴδοι τις ἂν χαὶ ἐπὶ τοῦ Χρι-
στοῦ. Εἶδες τοῦ κηρύγματος τὴν δύναμιν, καὶ πῶς
οὐχὶ
- 55V 5 ^ /, z / » M M
χρατεῖ, οὐδὲ εἰς διχαστήριον ἀγομένων, ἀλλὰ xat

μαστιζομένων μόνον, ἀλλὰ xat λιθαζομένων

ἐλαυνομένων ἅ πάντοθεν : ᾿Εντεῦθεν χαὶ Ψευδομαρτυ-

, 5 c 2 / 2 ΕῚ / E] 5 25
τὺ povortade ἐκρότουν, ἄλλ᾽ οὐδὲ
ἀντιστῆναι d e χαίτοι σφόδρα ἐγείσχυντοι ὄντες
οὕτως αὐτοὺς χατὰ χράτος εἷλε, χαὶ ταῦτα πολλὰ
πράττοντας ἀπίθανα (ὡς χαὶ ἐπὶ τοῦ Χριστοῦ ) , οἱ
xaX πάντα πρὸς θάνατον ἔπραττον τὸν αὐτοῦ, ὡς λοι-

b Ax cu 0 - e 2 Ψ ; / €
πὸν δῆλον γενέσθαι πᾶσιν, ὅτι οὐκ ἦν ἀνθρωπίνη ἣ
μάχη , ἀλλὰ Θεοῦ πρὸς ἀνθρώπους. Σχόπει δὲ xoi τί
φασιν οἵ συστάντες ψευδομάρτυρες ὑπὸ τῶν φονικῶς

ἊΝ
εἴς

/, , M M MN 5 ,
συναρπασάντων αὐτὸν εἷς τὸ συνέδριον. Ἄχηχόαμεν
Ξ: e e. , e
αὐτοῦ λαλοῦντος δήματα βλάσφημα εἰς Μωσῆν xol

. L^ MET -
τὸν Oscóv. 'Q τα ε χύνει: πράγματα ποιεῖτε βλά--
M ,
σφημα εἰς τὸν Θεὸν, xat οὐ φροντίζετε" χαὶ Μωσέως
« Alius ἐντεῦθεν ἐμραίνεται τοῦ θεοῦ.
* Idem ἴσμεν σωζομένους xz τούτους.
^ Unus πάντοθεν; χαὶ τῶν ἐχθρῶν μαρτυρούντων αὐτῶν,

APOSTOLORUM.

HOMIL. XV.

141
sermonem resumere? Λογι dedit illi, inquit. Et
promisit semini ejus post illum, cum non ha-
beret filium. Hinc rursum ostenditur Dei poten-
tia, quod ea faciat quz impossibilia videntur.
Eum enim, qui in Perside erat, tanto spatio remo-
tum, dixit se dominum Palestinz facturum. Sed
dicta superius repetamus.Z/ntuentes in eum, inquit,
viderunt faciem ejus tamquam faciem angeli.
Unde in Stephano gratia florebat? nonne ex fide?
Id certe palam est ; nam supra de illo dixit, plenum
fide fuisse. Potest autem haberi gratia, quz non sit

D

curationum : ideo ait apostolus: 4 Ui datur, inquit, τ. Cor. 12.

gratia curationum, alii sermo sapientie. Hic?
autem videtur mihi illum valde gratiosum fuisse
subindicari, cum dicitur, /'iderunt faciem ejus
tamquam faciem angeli ; quod etiam de Barnaba
dictum fuit. Unde scimus simplices et innocen-
tes in primis in admiratione esse, maximeque gra-
tiosos. Tunc summiserunt viros qui dicerent, se
audivisse illum dicentem verba blasphema. De
apostolis quidem dicebant, quod resurrectionem an-
nuntiarent, etquod multa turba conflueret; hic au-
tem quod sanarentur. O insipientiam ! De quibus
oportebat gratias agere, de 115 redarguebant; et eos
qui operibus superabant, se verbis superaturos esse
sperabant (quo- etiam erga Christum faciebant); et
semper in verba sese convertebant. Illos enim
temere rapere erubescebant, nihil habentes quo cri-
125 Ininarentur.Et vide, quomodo non judices ipsi testi-
A ficentur ; nam confutati fuissent ; sed alios frustra
mercede conducunt, ut ne videretur res esse violen-
ta.Hoc ipsum etiam Christo contigisse videas. V1di-
stin' vim przdicationis, et quomodo vigeat non mo-
do cum precones flagellantur, sed etiam cum lapi-
dantur, cum ad tribunal aguntur, cum undique pel-
luntur? Hinc illis falsa testificantibus, non modo
non superabant, sed nec obsistere valebant,etsi val-
de impudentes essent: sic illos fortiter devicit, etsi
multa incongruentia facerent (ut et erga Christum),
cum omnia facerent ut illum morte afficerent, ita ut
demum palam esset omnibus, non humanam esse
pugnam, sed Dei contra homines. Perpende autem
quid faciant illi appositi falsi testes ab iis, qui
sanguinario animo illum in concilium rapuerant.
Audivimus illum. dicentem verba blasphema
contra Moysem ac Deum. O impudentes ! Opera
contra Deum blasphema facitis, et non curatis; et
de Moyse solliciti esse simulatis ? Ideo proponitur

E

b

οὐ μόνον ἡττῶντο, ἀλλ᾽ οὐδέ. | D. δικαστήρια pro. διχαστή-
ριον.

142 S. JOANNIS CHRYSOST.

Moyses, quia quz Dei erant, non multum curabant,

4ct. 7. 4o. et ubique Moysem. commemorant : Moyses, in-

ficit.

quiunt, Aic qui eduxit nos, facile mobilem populum
irritantes. Atqui quomodo vir blasphemus ita vin- €
ceret ? quomodo vir blasphemus talia signa in po-

Invidia pulo faceret? Sed talis res est invidia ; Stolios ef-
stultos

"Íiciens eos quos invasit, ut neque 115 attendant
qui loquuntur. Audivimus illum, inquiunt, Zo-
quentem blasphema verba contra Moysem et
Deum ; ac rursum, Aic homo non cessat verba
loqui contra locum sanctum et legem, et adj-
ciunt, Que tradidit nobis Moyses; non ultra
Deus.

5. Viden' quomodo illum ob eversam rem pu- D
blicam impietatis accusant? Quod autem non po-
tuerit ille talia audacter loqui, cuique manifestum
est: ita mitis vel in facie erat. Igitur ubi non ca-
Iumniabantur, nihil tale dicit Scriptura: quia vero
totum hoc loco calumnia est, jure illam corrigit
Deus, vel per ipsum vultum. Apostoli certe non
calumniis impetebantur,sed prohibebantur ; hic ve-
ro calumniis impetitur : ideoque ante omnia vultus
ipsum purgat. Forte hoc sacerdotem pudore affecit.
Ubi vero dixit, Promiserat, ostendit promissionem
fuisse factam antequam locus deputatus esset, an- E
tequam circumcisio, antequam sacrificium et tem-
plum esset: et illos non ex merito accepisse cir-
cumcisionem neque legem, sed obedientiz tantum
mercedem fuisse terram. Sed neque circumcisione
data, promissio impletur. Et quod figure fuerint,
et reliquisse patriam, Deo jubente, et cognationem
(illa namque patria est, ad quam duxerit Deus),
et hic hereditatem non halo; et quod, si quis rem Ἢ
accurate examinet , Persze sint. Judaei; et innuit,
quod etiam absque signis obtemperandum sit Deo
loquenti, etiamsi gravia quzdam accidant. Quan-
doquidem patriarcha et paterno sepulcro et omni-
bus relictis, Deo obtemperavit. Quod si hujus pa-
ter non socius illius fuit migrantis in Palestinam,
eo quod incredulus erat; multo minus filii erunt
consortes, etiamsi magnam vie partem emetian-
tur, quia virtutem patris non imitantur. Et re-
promisit dare illam ei et semini ejus , inquit,
post illum. Multa hic Dei benignitas exhibetur,
multa Abrahz fides. Nam quod crederet, Cum B
nondum esset ei filius, hoc ejus et obedientiam

b Idem 6 θεὸς ὡς ἐπὶ ἀνατροπῇ.

e Morel. xai ὅτι οὐ χατὰ τὸ εἰχός. [ D. χαὶ ὅτι χατὰ τὸ
εἰχὸς οὗτοι οὐχ ἔλ. Nec aliter legerat Erasmus : £t quod
hi, ut par fuisset, non acceperant.)

ARCHIEP, CONSTANTINOP.

, - m
Ppusson xU ae Διὰ τοῦτο πρόσχειται Mo-
es; ἐπειδὴ τὰ τοῦ Θεοῦ οὗ σφόδρα αὐτοῖς ἔμελε,
χαὶ ἄνω xoi χάτω Μωσέως μέμνηνται, O Μωσῆς, Xa
c A τὰ -
qovvsc, οὗτος, ὃς ἐξήγαγεν ἡμᾶς, τὸ εὐρίπιστον τοῦ
“ 2 , , - "“ m Ψ
ὄχλου ἀνερεθίζοντες. Καίτοι πῶς ἄνθρωπος βλάσφη-
M ^ J. aT ^Y M er ,
μος ἂν περιεγένετο; πῶς δὲ xai ὃ οὕτω βλάσφημος
- 5 , m , Dd οὖ 2 A --
σημεῖα ἐποίει τοιαῦτα ἐν τῷ λαῷ ; ᾿Αλλὰ τοιοῦτον f,
A c ἣν
βασχανία, ἔχφρονας τοὺς ἁλόντας ποιοῦσα, ὡς μιηδὲ
ἃ φθέγγονται συνορᾶν. ᾿Αχηχόαμεν αὐτοῦ, φησὶ, λα-
c ey. , 5 m M M ,
λοῦντος δήματα βου τ τς εἰς Mo xoa τὸν Θεὸν"
M
xaX πάλιν, Οὗτος 6 ἄνθρωπος οὗ παύεται ῥήματ τα λα-
λῶν χατὰ τοῦ τόπου τοῦ ἁγίου χαὶ τοῦ νόμου, χαὶ
Pi ie , Ὁ IN Ὁ αὶ τ 5 ,
μετὰ προσθήχης, Ἃ παρέδωχεν ἡμῖν Μωσῆς" οὔχετι
Ὁ 5 Θεός.
« ^ Lud M
Op&c, πῶς ἐπὶ ἀνατροπῇ πολιτείας χαὶ ἀσεδείας
αὐτοῦ χατηγοροῦσιν; Ὅτι δὲ οὐκ ἦν τοῦ τοιούτου
τοιαῦτα λέγειν χαὶ θρασέως; παντί που δῆλον . οὕτως
ἥμερος χαὶ ἀπὸ τοῦ dum ἦν. Ἔνθα μὲν οὖν οὐκ
ἐσυχοφαντοῦντο, οὐδὲν τοιοῦτόν φησιν ἣ Γραφή" ἐπεὶ
δὲ τὸ πᾶν ἐνταῦθα συχοφαντία ἐστὶν, εἰκότως αὐτὴν
διορθοῦται ὃ Θεὸς καὶ OV αὐτῆς τῆς ὄψεως. Ἄρα οἱ
ἀπόστολοι οὐχ epus τοῦντο, ἀλλ᾽ ἐχωλύοντο οὗ-
τος δὲ συχοφαντεῖται - διά τοι τοῦτο xal πρὸ πάντων
€ FA πο. - ἽΝ 7- pd M ^ € HL 3
f$, ὄψις ἀπολογεῖται. Τ᾿ ἄχα τοῦτο xai τὸν ἱερέα ἐνέ--
M Y cl
τρεψεν. Εἰπὼν δὲ, ὅτι ᾿Επηγγείλατο, δείκνυσι τὴν
7 i D ΩΝ
ἐπαγγελίαν πρὸ τοῦ τόπου γεγενημένην, πρὸ τῆς πε-
c n m Lud
ριτουῆῆς, πρὸ θυσίας, πρὸ τοῦ ναοῦ, ^ xai ὅτι οὐ xac
2c! T ^ EI
ἀξίαν οὗτοι ἔλαδον οὐδὲ περιτομὴν οὐδὲ νόμον, ἀλλὰ
τῆς ὑπαχοῆς μόνης μισθὸς ἦν ἣ γῆ. Αλλ᾽ οὐδὲ τῆς
τ δ , Lu
περιτομῆς δοθείσης, ἣ ἐπαγγελία πληροῦται. Καὶ ὅτι
τ M - τὸ» m
τύποι ἦσαν, χαὶ τὸ τὴν πατρίδα ἀφεῖναι, τοῦ Θεοῦ
ἀχελεύσαντος, καὶ συγγένειαν ( ἐχείνη γὰρ πατρὶς,
» 6 E :e rene Y »1 Ἃ J 2 c
ἔνθα ἂν incest MEE xoi τὸ χληρονομίαν ἐνταῦθα
Eu Aabeiy* xo ὅτι, εἴ τις ἀχριδῶς ἐξετάζοι, Πέρσαι
εἰσὶν ot Ἰουδαῖοι" χαὶ ὅτι χωρὶς σημείων πείθεσθαι δεῖ
ο c P E! M. , 6 , E] Y
τῷ Θεῷ λέγοντι , χἂν δεινά τινα συμόαίνη " ἐπεὶ καὶ
ὃ πατριάρχης χαὶ τὸν τάφον Me πὼν τὸν ep:
xol πάντα, ἐπείθετο τῷ Θεῷ. Ei δὲ ὃ τούτου πατὴρ
ox ἐχοινώνησεν αὐτῷ τῆς ἐπὶ tissdem ἄποδη-
, P eR Il c4 Ej : "vs 52 LA ^, τι
υἱας, τῷ ἄπιστος εἰναι - πολλῷ μᾶλλον τὰ παιδία o0
7 * 35x ^N m EN A
χοινονήσουσι; xày ἐπὶ πολὺ ἔλθωσι τῆς δδοὺ, τὴν
τοὺ πατρὸς υὴ EACH M ι ἄρετην. ? Kal ἐπηγγείλατο
αὐτὴν δοῦναι αὐτῷ xol τῷ σπέρματι αὐτοῦ, φησὶ,
M c D ^
μετ᾽ αὐτόν. Πολλὴ ἐνταῦθα χαὶ τοῦ Θεοῦ 7$ φιλαν-
LA ΕΣ Et ΞΕ GE) Ad , XN ERN
θρωπία δείχνυται, xat τοῦ A6pa&y. f, πίστις. Τὸ γὰρ,

2» oc -. ὦ / , RS TT
Οὐχ ὄντος αὐτῷ τέχνου; πειθεσθαι, τοῦτο δείχνυσι

A ,
xol τὴν ὑπαχοὴν xoi τὴν πίστιν * χαίτοι γε τὰ γενό-

d χελεύσαντος, οὐ παρὰ τὸν νόμον. ἐχείνη γὰρ πατρίς, SiC
quidam Mss. et Savil.
4 Unus Codex zai ὑπέσχετο, φησὶ

^ -

, 907.

IN

μένα τοὐναντίον ἐδείχνυ oiov, μετὰ τὸ ἐλθεῖν οὐχ

€T - S T E 5. d Ε / -
εἰχε βῆμα ποδὸς, παῖδα oüx εἰχεν, ἅπερ ἐναντία ἦν
τ , b "e ^N es Ne - e -
zi πίστει. ἢ Ταῦτα δὴ κατανοοῦντες xot ἡμεῖς, ἅπερ
E ,
&y UR ἔλληται ὃ Θεὸς, δὲ ἐχώμεθα; χἄν που ἐναντία
τὰ γινόμενα * χαίτοι ἐφ᾽ μῶν οὐχ ἔστιν ἐναντία,
ἀλλὰ χαὶ deus ἀχόλουθα. Ἔνθα μὲν ie ἂν ὠσιν
ὑποσχέσεις, ὅταν τὰ ἐναντία γένηται, ἐναντία ἐστὶν
ὄντως ἐφ᾽ ἥμῶν δὲ τοὐναντίον * ἐνταῦθα uiv. θλῖψιν
Ej M , /
εἶπεν, Τί συγχέομεν τοὺς χαιρούς: τί
m— , c 3
τὰ ἄνω χάτω ποιοῦμεν ; Θλίόη, εἶπέ μοι, ὅτι ἐν πε-

2, M OY
εχει o£ ἄνεσιν.
v. our

νίᾳ διάγεις, καὶ θορυδῇ διὰ τοῦτο; Μὴ θορυδοῦ * θο-
,

- [:4 N
ρύδου γὰρ ἄξιον, εἰ ἐκεῖ μέλλοις θλίδεσθαι" αὕτη γὰρ
- , M
$ θλῖψις, ἀνέσεως αἰτία. Ἣ ἀσθένεια αὕτη, φησὶν,
οὖχκ ἔστι πρὸς θάνατον. ᾿Ἐχείνη fj θλῖψις, χόλασις"
^
αὕτη, παιδεία καὶ διόρθωσις. ᾿Αγών ἐστιν ὃ παρὼν
καιρός" οὐχοῦν τοῦ πυχτεύειν χρεία" πόλεμός ἐστι
χαὶ μάχη. Οὐδεὶς ἐν πολέμῳ ζητεῖ ἄνεσιν, οὐδεὶς ἐν
πολέμῳ ζητεῖ τρυφὴν, οὐδεὶς ὑπὲρ χρημάτων μερι-
τὰν bete * $$. n 21)M 3... MT ὦ
υνᾷ, ὑπὲρ γυναικὸς οὐδεὶς φροντίζει, ἀλλ᾽ εἰς ἕν óp&
ὁ Τοῦτο xoi
€ - — E K MIS »
ἡμεῖς ποιῶμεν * καὶ ἂν περιγενώμεθα xa ἐπανέλθωμεν

μόνον; ὅπως περιγένοιτο τῶν ἐχθρῶν.

M J / € € b ὃ , r m /
μετὰ τροπαίων, πάντα ἥμιν 6 Θεὸς δώσει. 'Γοῦτο μόνον
ἡμῖν σπουδαζέσθω, πῶς περιγενώμεθα τοῦ διαθόλου *
μᾶλλον δὲ οὐ τῆς ἡμετέρας τὸ πρᾶγμα σπουδῆς;
ἀλλὰ τῆς τοῦ Θεοῦ χάριτός ἐστι τὸ πᾶν. "Ev ἡμῖν

^ , c 5 p , D A ,
σπουδαζέσθω, ὅπως ἐπισπασώμεθα αὐτοῦ τὴν χάριν,
ea [4 , N e M M c A 2 J : 2
ὅπως ἑλκύσωμεν ἘΠῚ ἀπ τουπ ΓΝ Dons ἐκείνην Εἰ
ὃ Θεὸς ὑπὲρ ἥι Eo τίς xaO ipaa φησίν ; "Ev μόνον
Rrouno oues, ὅπως οὗτος ἡμῖν μὴ ἐχθρὸς γένηται,
ὅπως ἡμᾶς μὴ ἀποστραφῇ.

Οὐ τὸ θλίδεσθαι καχὸν, ἀλλὰ τὸ ἁμαρτάνειν χαχόν.
"H χαλεπὴ θλῖψις τοῦτό ἐστι, x&v ἐν τρυφῇ διάγωμεν-
οὗ λέγω ἐν τῷ μέλλοντι, ἀλλὰ καὶ ἐν τῷ παρόντι.
Πῶς γὰρ οἴει τὸ συνειδὸς ἡμῶν “δάχνεσθαι; ποίας

/ 5 -
βασάνου οὐχ εἰναι χεῖρον ; ᾿Β ουλόμην μετὰ ἀχριδείας
ἐρωτῆσαι τοὺς ἐν τοῖς χαχοῖς ζῶντας, εἰ μηδέποτε
εἰς ἔννοιαν ἔρχονται τῶν οἰχείων ἁμαρτημάτων, εἰ
μὴ τρέμουσιν, εἰ μὴ δεδοίκασιν, εἰ μὴ ὀδυνῶνται, εἰ
M

μὴ μαχαρίζουσι τοὺς ἐν νηστείᾳ, τοὺς ἐν ὄρεσι, τοὺς
ἐν φιλοσοφίᾳ ζῶντας. Βούλει ἄνεσιν εὑρεῖν exei ; Θλί-
ὅηθι ἐνταῦθα διὰ τὸν Χριστόν οὐδὲν ταύτης τῆς ἀνέ-

Ν Y eL» /, , m
σεὼς ἴσον. ἔχαιρον οἱ ἀπόστολοι μαστιζόμενοι. Παῦ-
og τοῦτο παραινεῖ λέγων * Χαίρετε ἐν Κυρίῳ. Καὶ
πῶς ἔνι χαί iv, ἔνθα δεσμὰ, ἔνθα Od

€ ἔνι χαίρειν, φησὶν, ἔνθα δεσμὰ, ἔνθα βάσανοι,
» j^ e p
ἔνθα δικαστήρια; Μάλιστα ἐνταῦθα χαίρειν ἔνι. Πῶς

hi D c
δὲ ἔνι χαίρειν, ἔνθα ταῦτα, uU. Ὁ ἰκηδεν ἑαυτῷ
συνειδὼς, μέγα πως ἥσθήσεται, ὥ ὥστε, ὅσῳ ἂν εἴπης
τὴν θλῖψιν, τοσούτῳ λέγεις τὴν ἡδονήν. Εἰπὲ γάρ μοι,

b Idem ταῦτα ἑωραχότες xot ἡμεῖς.
c Idem τοῦτο xai ἡμεῖς φροντίζωμεν.

ACTA APOSTOLORUM.

E

HOMIL. XV.

145
et fidem ostendit : quamvis ea, qua facta erant,
contrarium monstrarent : nempe quod cum venis-
set, ne vestigium quidem pedis suum haberet,
neque filium, quz fidei contraria erant. Hzec nos
quoque considerantes, quee Deus promiserit, ad-
mittamus, etiamsi contraria evencrint : quamvis
apud nos contraria non sint, sed valde consequen-
tia. Ubi enim promissiones sunt, si contraria eve-
niant, illa vere contraria sunt; apud nos autem
secus : nam hic quidem afflictionem dixit, illic
requiem. Cur confundimus tempora? cur omnia
sus deque vertimus? Angeris, dic mihi, quia in
paupertate vivis, et ideo turbaris? Ne turberis:
Jure turbareris, si illic tribulatio futura esset:

C

ipsa enim tribulatio quietis est causa. Infirmitas Joan. 11.
inquit, Aec non est. ad mortem. Va tribulatio 4:

est punitio, haec autem , institutio et emendatio.
Gertamen est presens tempus: ergo pugilatu est
opus : bellum et pugna est. Nemo in bello requiem
quarit, nemo in bello querit voluptatem, nec de
divitiis sollicitus est, nec de uxore; sed unum tan-
tum spectat, quomodo inimicos superet. Hoc et nos
faciamus; ea si vincamus, et cum tropzis rever-
tamur, omnia nobis dabit Deus. Hoc solum cure-
mus, quomodo diabolum vincamus : imo vero hoc
opus non nostri studii est, sed gratie Dei totum.
Unum nobis curz sit, ut nobis ejus gratiam attra-
hamus, ut illud nobis auxilium conciliemus. δὲ
Deus pro nobis, quis contra nos ? inquit. Hoc
unum curemus, ut hic nobis non efficiatur inimi-
cus, ut non avertatur a nobis.

4. Non tribulari, sed peccare malum est. Et
hac gravis tribulatio est, etiamsi in deliciis aga-
mus ; non dico in futuro, sed etiam in presenti.
Quomodo putas morderi conscientiam nostram ?
quo tormento id deterius non fuerit? Vellem dili-
genter interrogare eos, qui in malis vivunt, an un-
quam in memoriam peccatorum suorum veniant ,
annon tremant, annon formident, annon doleant?
annon beatos przdicenteos, qui in jejunio, in monti-
bus, in philosophia vivunt, Visillicquietem habere?
,, Hic tribulationem patere propter Christum ; nihil
H " huic re quiel par est. Gaudebant apostoli dum fla-

gellarentur. Paulus sic admonet, Gaudete in Do-

mino. Et quomodo potest quis gaudere, inquies ,

ubi vincula, tormenta, tribunalia? Istic maxime

gauderi potest. Quomodo autem possit gauderi ,

ubi hzc sunt, disce. Qui nullius sibi conscius est,

plurimum lztabitur; ita ut , quo majorem dixeris

D

4 Unus δάχνεσθαι ; πότης βασάνου.

Praesens
vila certa-
men est.

Rom.8.31.

Philipp. ἡ.
ἡ.

Gal. 6.17.

Ira quomo-
do sedanda.

S. JOANNIS CHRYSOST.

144

tribulationem , eo majorem dicas voluptatem. Dic
enim mihi, miles qui mille vulnera accepit, non-
ne redibit cum magna voluptate, ipsa vulnera in
argumentum habens audaciz, splendoris, et cla-
ritatis? Et tu si posses erumpere in illam vocem,
quam protulit Paulus, Stigmata Jesu porto,
posses certe magnus , clarus et illustris esse. Sed
non est persequutio? Sta contra gloriam; et si
quis contrarium quidpiam dixerit, ne timueris
male audire propter Christum : sta contra fastus
tyrannidem, sta contra ire pugnam, sta contra
concupiscenti tormentum. Et hac stigmata, hac
tormenta sunt. Dic enim mihi, quid gravius in
tormentis est? annon quod anima doleat et ura-
tur? Illic enim corpus dividitur; hic autem totum
illius est. Circa illam dolor est quando irascitur ,
quando invidet, quando quid simile facit; imo
vero quando patitur. Hoc enim non est facere ,
sed pati, nempe irasci et invidere : ideoque hzc
vocantur anime morbi, vulnera, plaga. Vere
namque morbus est et morbo gravius. Cogitate
iracundi, quod cum morbo id faciatis. Ergo qui
non irascitur, nec patitur. Viden' eum, cui con-
tumelia infertur, non pati, sed eum qui contume-
liam infert , ut jam dixi superius? Nam quod pa-
tiatur, vel hinc palam est, quod hoc passio voce-
tur ; palam item est ex corpore : hz namque pas-
siones ab ira nascuntur, obtusa oculorum acies,
stupor, et innumera alia. Sed filium contumelia
affecit, inquies; sed famulum. Ne putes infirmi-
tatem esse, quod id ipse non facias. Dic enim
mihi , an benefactum est? Non puto id te dictu-
rum : ergo ne facias quod non est bene factum.
Scio quales in talibus irz nascantur. Quid ergo
si contemnat , inquies? si rursum dicat ? Argue :
increpa, obsecra : mansuetudine ira solvitur:
accedens argue. In iis certe, quae nos respiciunt ,
hoc faciendum non est; in iis vero, quz alios
spectant, id necesse est agere. Ne propriam con-
tumeliam putes , quod filius contumelia afficiatur:
utsi doleas de illo, at non tamquam contumelia
affectus : non enim quia puer male habet , tu con-
tumelia affectus es; sed is qui male fecit. Restin-
gue gladium acutum, in vagina condatur. Si nu-
dus maneat, sepe illo inopportuno tempore ute-

ARCIHITEP.

B

D

E

CONSTANTINOP.

ρία τραύματα λαδὼν στρατιώτης * xo ἐπανιὼν,
ρ᾽ οὐχὶ μετὰ πολλῆς ἐπανήξει τῆς ἡδονῆς, παῤῥησίας
πόθεσιν ἔχων τὰ τραύματα, λαμπρότητός τε χαὶ
εὐδοχιμήσεως; Καὶ σὺ ἂν δυνηθῇς ῥῆξαι τὴν φωνὴν

v
,

5 / * S m— er D D
ἐχείνην, ἣν Παῦλος, ὅτι Τὰ στίγματα τοῦ Ἰησοῦ
βαστάζω, δυνήση μέ) ἔσθ Y D 1
» δυνήσῃ μέγας γενέσθαι xot λαμπρὸς xot
5757 3 , EJ » ^ y b "
εὐδόκιμος. Ἀλλ᾽ οὐχ ἔστι διωγμός; Στῆθι πρὸς δόξαν "
* y , bd cT m
χἂν εἴπη τις ἐναντίον τι, μὴ φοδηθῆς ἀχοῦσαι χαχῶς
NN J - ER
διὰ Χριστόν * στῆθι πρὸς τύφου τυραννίδα, στῆθι πρὸς
e 7 - ᾿ ἢ
θυμοῦ μάχην, στῆθι πρὸς ἐπιθυμίας βάσανον. Καὶ
€ [ c
ταῦτα στίγματά ἐστι, xat αὗται βάσανοι. P Εἰπὲ γάρ
᾿ ν᾿ , c P.

Mot, τί τὸ δεινότατον τῶν βασάνων; ἀρ’ οὐχ ὅτι ἣ
A3 - Y , 3 - d ES
ψυχὴ ἀλγεῖ καὶ χαίεται;: Exe μὲν γὰρ χἂν τὸ σῶμα

/ m m. m
μερίζεται" ἐνταῦθα δὲ τὸ πᾶν αὐτῆς ἐστι. Περὶ αὐτὴν
c ANS Jg 2 d rers Ij H [:j
ἢ ὀδύνη, ὅταν ὀργίζηται, ὅταν βασχαίνη, ὅταν τι
τοιοῦτον ποιῇ, μᾶλλον

T εὖ

,
δὲ ὅταν πάσχη. Οὐ γὰρ ποιεῖν
- | M 5
τοῦτό ἐστιν, ἀλλὰ πάσχειν, τὸ ὀργίζεσθαι, τὸ φθόνον
x. EROS oT Y E -
ἔχειν" διὰ τοῦτο xal πάθη χαλεῖται ψυχῆς, καὶ τραύ-
ματα M C MES, , *O ἘΞ t, , b M M ,ὔ
ματα, χαὶ ὠτειλαί. Ὄντως γὰρ πάθος ἐστὶ, καὶ πά--
, *
θους χαλεπώτερον. ᾿Εννοήσατε ot ὀργιζόμενοι, ὅτι
tz - e m cy 03 -— € Y 2 A 5, ,
πάθει ταῦτα ποιεῖτε. Οὐχοῦν ὃ ud ὀργιζόμενος οὐ πά-
€ —
cyst. Ὃρᾶς, ὅτι

φὰ e

6 ὑδριζόμενος οὐ πάσχει, ἀλλ᾽ ὅ
δόρίζων, ὅπερ ἔφην xoi ἤδη ; “Ὅτι γὰρ πάσχει, δῆλον
μὲν χαὶ ἀπὸ τοῦ πάθος χαλεῖσθα! τὸ τοιοῦτον, δῆλον
δὲ χαὶ ἐχ τοῦ σώματος " ταῦτα γὰρ ἀπὸ ὀργῆς τίκτεται
τὰ πάθη, ἀμόλυωπία, παραπληξία, xo μυρία ἕτερα.
Ἀλλὰ τὸν παῖδα ὕόρισε, φησίν: ἀλλὰ τὸν οἰχέτην.
Μὴ νομίσης εἶναι ἀσθένειαν τὸ μὴ καὶ αὐτὸς τοῦτο
γάρ μοι, καλῶς γέγονεν; Οὐχ οἶμαι
t πονιήσης τὸ μὴ καλῶς γινόμενον.

ποιῆσαι. Εἰπὲ
εἰπεῖν * οὐχοὺν
Οἶδα οἷαι ἐν τοῖς τοιούτοις αἱ ὀργαὶ τίκτονται. Τί οὖν,
ἂν χαταφρονῆ,, φησὶν, ἂν πάλιν εἴπη; " EXeytov, ἐπι-
τίμησον, παρακάλεσον " πραότητι ὀργὴ λύεται" προσ-

M 3 d cw ἃ Y M ec» E

ελθὼν ἐγχάλεσον. "Y TE εἰς ἡμᾶς οὐδὲ
- - M M c E

τοῦτο ποιεῖν χρὴ, ὑπὲρ δὲ τῶν ἄλλων, xol ἀνάγχη

€ X - / -
τοῦτο δὴ ποιεῖν. Μὴ ἰδίαν O6 otv νομιίσης τὸ τὸν παῖδα
ϑδρισθῆναι- χἂν ἀλγῆς ὑπὲρ ἐχείνου, μὴ ὡς αὐτὸς
£ / n - -
δόρισθεις * οὗ γὰρ ἐπειδὴ ὃ παῖς χαχῶς ἔπαθεν, ὑόρί-

M ^ Ee

σθης σὺ, ἀλλ᾽ ὃ ποιήσας xaxac. X6ícoy τὴν μάχαιραν
πόλον ΟΘΗ͂Σ z - 04 ί(σθω. Ἂν ἔ ES

τὴν ὀξεῖαν, ἐν τῇ θήχη χείσθω. Ἂν ἔχωμεν αὐτὴν
γυμνὴν, πολλάχις καὶ οὖκ ὄντος καιροῦ χρησόμεθα,
- NC ! NE] 2 ὦ 2 uper / E
ἐφελχόμενοι ὕπ᾽ αὐτῆς. ἂν δὲ ἡ χεχρυμμένη, x&v
- a av bete 6c B3. ie jo ey" Y € .- ,
χρεία γένηται, σδεσθήσεται ἣ ὀργή. “ Ὑπὲρ αὑτοῦ οὐ

£3 e 9E τῷ , , f € X LE y. Y ,

βούλεται ἡμᾶς ὀργίζεσθαι ὃ Χριστὸς (ἄκουσον γὰρ τί
ΒΞ M P x IE EE: y A "AC , M M /. ,
φησι πρὸς τὸν Πέτρο πόστρεψον τὴν μάχαιράν

. . . . . 2
mur, ab ira concitati; si vero conditus maneat, 4 cou εἰς τὴν θήκην)" καὶ σὺ ὑπὲρ παιδὸς ὀργίζῃ ; At-

etiamsi opus fuerit, exstinguetur ira. Non. vult

a Idem χαὶ ἐπανελθὼν οὐχὶ μετά.
b [D. «i τὸ πλέον ἐχείνων τῶν βασάνων; &p οὐχ. Mox
idem xv xzi τὸ σῶμα.

^ D - e τς,
δαξον χαὶ τὸν παῖδα φιλοσοφεῖν: εἰπὲ αὐτῷ τὰ τοῦ

e [ὑπὲρ αὐτοῦ Savilius et A. B. C. D., hic e corr., sed
αὐτῶν a. p. m. Scripsimus αὑτοῦ.]

IN ACTA APOSTOLORUM,

Δεσπότου παθήματα" μίμιησαί cou τὸν διδάσχαλον.
Ὅτε ἔμελλον xoi αὐτοὶ ἀτιμάζεσθαι, οὖχ εἶπεν, ὅτι
ἐχδικήσω" ἀλλὰ τί; "Epi ἐδίωξαν, χαὶ ὑμᾶς διώξου-
2 τ , , , M 5, M Li
σιν. Οὐχοῦν φέρετε γενναίως " οὐ γὰρ ἐμοῦ βελτίους
ὑμεῖς. ᾿Γαῦτα x«i σὺ πρὸς τὸν υἱὸν καὶ τὸν παῖδα
εἰπέ: οὐχ εἰ τοῦ Δεσπότου σου βελτίων. ᾿Αλλὰ χήρας
εἰναι δοχεῖ τὰ δήματα τῆς φιλοσοφίας. Οἴμοι, ὅτι
λόγῳ παραστῆσαι οὐχ ἔνι, ὡς ὑπὸ τῆς πείρας αὖ-
c m el , N/
τῆς διδαχθῆναι ἔνεστι. Καὶ ἵνα μάθης, ἐν μέσῳ δύο
οὡω - m— ^
ἑστὼς διαμαχομένων, γενοῦ τῆς μερίδος τῶν dOtxou-
m h
μένων, xoi μὴ τῶν ἀδικούντων, ἂν μὴ παρὰ σαυ-
m P ^ M /
τῷ τὰ νικητήρια ἴδῃς, ἂν μὴ λαμπροὺς λάόῃς στε-
φάνους. Ὅρα, πῶς δόρίζεται ὃ Θεὸς, xal πῶς ἄπο-
χρίνεται πράως χαὶ ἡμέρως. Ποῦ ἐστι, φησὶν,
i - ,
"A6s) 6 ἀδελφός σου; Kot τί ἐχεῖνος; Μὴ φύλαξ ἐγώ
» m 57 -Ὁ 14 5 . , ^
εἶμι τοῦ ἀδελφοῦ μου ; Τὶ αὐθαδέστερον τούτου ; x&v
παρά γε υἱοῦ ἤχουσεν ἄν τις : εἰ γὰρ παρὰ ἀδελφοῦ,
οὐχ ὕόριν ἂν ἡγήσατο τὸ πρᾶγμα; AXX ὃ Θεὸς πάλιν
ἡμέρως ἀποχρίνεται " Φωνὴ αἵματος τοῦ ἀδελφοῦ σου,
φησὶ, βοᾷ πρός με. Ἀλλ᾽ 6 Θεὸς ἀνώτερός ἐστιν ὀρ-
γῆς, φησίν. ᾿Αλλὰ διὰ τοῦτο κατῆλθεν ὃ τοῦ Θεοῦ ΥἹὸς,
c N , δὲ ONT M 2 J
ἵνα σε θεὸν ποιήσῃ χατὰ δύναμιν τὴν ἀνθρωπίνην.
Ἀλλ᾽ οὐ δύναμαι, φησὶν, ἄνθρωπος ὦν. Οὐχοῦν φέρε
ἀνθρώπους σοι παραγάγωμεν. Καὶ μή με νομίσης
τ - ^ , c ,
Παῦλον ἐρεῖν μηδὲ Πέτρον, ἀλλά τινας τῶν ἐλαττό-
ων ΜΞ , D ^ 5 PESOS
νων xat σφόδρα κατωτέρω. Τὸ παιδάριον "HAcl τὴν
Ἄνναν ὕόδρισε, λέγον Περιελοῦ τὸν οἶνόν σου. Τί
τούτου ὑδριστιχώτερον ; Τί oov ἐχείνη; Γυνὴ ἐν
- L , ]
σχληρᾷ ἡμέρᾳ ἐγώ εἶμι. Οὐδὲν ὄντως θλίψεως ἴσον"
, ?/ 2 / c SS NY, er M M
φιλοσοφίας μήτηρ ἐστίν. Ἢ αὐτὴ δὲ αὕτη καὶ τὴν
ἀντίζηλον αὐτῆς ἔχουσα, οὐχ ὕδρισεν αὐτήν * ἀλλὰ
τί; Πρὸς τὸν Θεὸν καταφεύγει, χαὶ εὐχομένη οὐδὲ
, 5 w NM Δ X
μέμνηται αὐτῆς, οὐδὲ λέγει, ἐπειδὴ ὀνειδίζει με ἣ
- , , er , L4
δεῖνα, ἐπάμυνόν μοι * οὕτω φιλόσοφος ἦν ἣ γυνή ( ai-
c y M ,
σχυνθῶμεν oi ἄνδρες)" χαΐτοι ἴστε, ὅτι ζήλου ἴσον
οὐδέν.

Ὁ τελώνης δόρισθεὶς παρὰ τοῦ Φαρισαίου, οὐχ ἀν-
θύδρισε, καίτοι γε εἶ ἐδούλετο, ἠδύνατο ἀλλὰ φιλο-
D y , € D , e c “
σόφως ἤνεγχε λέγων, ᾿Ιλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ.
Ὃ Μεμφιδάαλ ὑπὸ τοῦ δούλου κατηγορηθεὶς xo συ-
3 5 ᾿ M 3e iy x a», rf 32 E
χοφαντηθεὶς, οὐδὲν οὔτε εἶπεν, οὔτε " ἔπραξεν εἰς αὐ-
τόν τι πονηρὸν, οὐδὲ ἐπὶ τοῦ βασιλέως αὐτοῦ. Βούλει

, m bod τω
xa πόρνης ἀχοῦσαι φιλοσοφίαν; Ἄχουσον τοῦ Χριστοῦ

4 Unus ἔπραξέν τι πονηρόν. Ile porro, quem hie vocat
Μεμφιθάσλ, 1s ipse est, qui vocatur Miphiboseth in Vul-
gata et Μεμφιβοσθέ apud LXX Interpretes, Dicitur au-
tem Meribbaal, 1. 4. Paralip., c. 8, v. 34. Ex duobus
autem nominibus unum factum est, ita ut μεμφι ex

HOMIL. XV.

145

Christus ut pro ipso irascamur (audi enim quid

Petro dicat : Converte gladium tuum in vagi- ath. 26.

nam.) ; et tu pro filio irasceris? Doce filium phi- 53:
losophari; narra illi passiones Domini ; imitare
Magistrum tuum. Quando illi ignominiam ac-
cepturi erant, non dixit, Uleiscar; sed quid?

Me persequuti sunt, et vos persequentur. Ferte Joan. 15.

itaque fortiter; non enim. meliores me estis. Hoc 29"
et tu filio et servo dicito : Non es Domino tuo me-

p lior. Sed hzc philosophie verba videntur a vidua

proficisci. Hei mihi, quod res verbis declarari
nequeat , ut potest experientia edisci. Et ut discas,
in medio duorum concertantium stans , sis ex par-
te lesorum , non ledentium , si non apud te
triumphos videbis , si non splendidas accipies
coronas. Vide , quomodo contumelia afficitur
Deus, quam mansuete et benigne respondeat :

Übi est , inquit , bel frater tuus ? Et quid ille? Gen. 4. 9.

JYumquid custos fratris mei sum ego ἢ Quid hoc
arrogantius? vel a filio quis libenter audivisset ?
nam si a fratre, nonne quis duxerit esse 1ignomi-
niam ? At Deus iterum mansuete respondet : /'ox
sanguinis , inquit, fratris tui clamat ad me.
At Deus, inquies, ira superior est. Sed ideo de-
scendit Filius Dei, ut te deum faceret secundum
humanas vires. At non possum, inquies, homo
cum sim. Ergo patere ut homines tibi adducamus.
Ne putes me Paulum dicere aut Petrum , sed
quosdam ipsis longe inferiores. Heli servus An-

nam contumelia affecerat, dicens : Digere vinum τ. Reg. 1.

tuum. Quid hoc contumeliosius ? Quid ergo illa ?
Mulier in amaro die ego sum. Nihil revera af-
flictoni par : philosophie mater est. Hzc vero
ipsa mulier emulam habens , non contumelia af-
fecit eam; sed quid ? Ad Deum confugit, et orans
illius ne quidem meminit, neque dicit : Quoniam
hzc me probris affecit, me ulciscere : adeo philo-
phie assueta mulier erat (erubescamus viri);
quamvis scitis zelo nihil par esse.

5. Publicanus a Phariseo contumelia affectus,
non retulit contumeliam, quamvis posset, 51 vo-
luisset; sed id philosophico animo tulit, dicens,

Propitius esto mihi peccatori. Memphibaal ἃ £uc.18.13.
servo accusatus et calumnia immpetitus, neque di- 2. Reg. 16.

xitneque fecitilli quidpiam mali, ne quidem apud τ.
regem. Vis etiam meretricis audire philosophiam?

uno, βάχλ ex altero nomine desumtum sit. Porro sic
vocatur etiam supra in Synopsi Scripture sacra, T. 6,
p. 349. Theodoretus quoque Msugr&zzA. habet, Quaest. 31
in librum 2 Regum.

3r.

146 $. JOANNIS CHRYSOST.

Audi Christum dicentem, quando illa capillis suis
Matth. 21, pedes ipsius tergebat: Publicani et meretrices
TOS precedent n regno. Vidisti illam. stantem

et lacrymantem, ac propria peccata abluentem?
Vide, quomodo a Pharisao probris affecta, non ira-

Luc. 7. 39. scatur. Si sciret, alebat, quod haec mulier pecca-

trix sit, non sineret eam. Non, dixit illi : Quid,
quaso? tune purus a peccatis es? sed magis pa-
tiebatur, magis gemebat, et calidiores lacrymas
emittebat. Quod si mulieres, publicani et meretri-
ces philosophentur, idque ante gratiam : qua venia
digni nos erimus, qui post tantam gratiam magis
quam fere rixamur, mordentes, calcitrantes? Ni-

Nihil tar- hil turpius ira, nihil. vilius, nihil gravius, nihil

pius ira.

ingratius, nihil damnosius. Hzc dico, non tan-
tum ut cum viris mites simus, sed etiam ut si
uxor loquax sit, feras illam : sit ibi palestra et
gymnasium uxor. Quomodo enim absurdum non
fuerit gymnasia admittere, quie nihil. lucri affe-
rant, ubi corpus atterimus ; et gymnasia domi non
parare, quie etiam ante certamina coronam nobis
concilient? Contumelia afficit mulier? Ne tu mulier
efficiaris : muliebre enim est contumelia afficere ;
morbus est animi, vitium est. Ne putes te indi-
gnum esse, quod a muliere contumelia afficiaris.
Indignum te est, cum tu contumelia afficis, illa
vero philosophatur; tunc turpiter agis, tunc con-
tumelia afficeris : si vero contumeliam feras, ma-
gnum erit fortitudinis tue argumentum. Non hoc
dico, ut mulieres inducam ad contumelias infe-
rendas; absit; sed ut, si satana instigante 1d eve-
niat, vos feratis. Virorum fortium est infirmos
ferre. Si famulus contradixerit, tu philosophice
age : non quod. ille meretur audire, dicas vel fa-
cias, sed quod oportet te dicere et facere. Num-
quam puellam contumelia afficias , verbum turpe
efferens; numquam famulum E dicas. llle
non contumelia affectus est, sed tu. Non po-
test in seipso manere is qui irascitur, sicut
nec pelagus fluctibus agitatum; nec fons ma-
nere purus potest, luto in illum incidente: sic
omnia miscentur; imo sic omnia sus deque ver-
tuntur. Si verberes, 51 tunicam discindas, tu ma-
jus damnum accepisti; illi namque in corpore et
in veste plaga est, tibi vero in anima. Illam scidi-
sti, illam vulnerasti ; aurigam equis subjecisti, su-
pinum trahi curasti : atque idipsum fit ac si au-
riga alteri succensens, trahi se patiatur. Sive in-
crepes, sive moneas, sive quid aliud facias, abs-
que ira et furore facito. Nam si is, qui increpat,

ἃ Idem τίνος ἐσμὲν ἡμεῖς.

126

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

, E] - T m
λέγοντος, ἥνικα ταῖς θριξὶν αὐτῆς τοὺς πόδας ἀπέ-
; τὸ VR). ἢ E A
[x06 * Τελῶναι, xat πόρναι προάγουσιν ὑμᾶς εἷς τὴν
jet Eis 5. Ne- eh τὰ S 7ὔ '
βασιλείαν. Εἰδες αὐτὴν ἑστῶσαν xa δαχρύουσαν, xot
E 3e € ex 7 , 7A e mA M
τὰ οἰχεῖα ἁμαρτήματα ἀπολουομένην; “Ὅρα, πῶς xat
^ b - *
πρὸς τὸν Φαρισαῖον οὐχ ὠργίσθη, ὀνε!διζομιένη ci
δεδνὰ πεν dev ss ΟΣ Ξ El € A
ἤδει γὰρ, φησὶν, ὅτι ἁμαρτωλός ἐστιν αὕτη ἣ γυνὴ,
- ἃ y S 7. ὁ, 5 Y 2. ὧν /
oUx ἂν εἴασεν αὐτήν. Καὶ οὐκ sime πρὸς αὐτόν - τί
Ψ ΄ M Y *
γάρ; εἰπέ μοι- có καθαρὸς ἀπὸ ἁμαρτημάτων εἰ:
V zz . RECEN, Y , Y
ἀλλὰ πλέον ἔπασχε, πλέον ὠδύρετο xat θερμότερα τὰ

A δάχρυα ἠφίει. Ei δὲ γυναῖχες καὶ τελῶναι καὶ πόρναι

Β

D

φιλοσοφοῦσι, x«t ταῦτα πρὸ τῆς χάριτος, ? τίνος ἐσό-
μεθα ἡμεῖς ἄξιοι συγγνώμης, μετὰ τὴν τοσαύτην χά--
ριν θηρίων μᾶλλον ἐχπολεμούμενοι, δάχνοντες χαὶ
λαχτίζοντες: Οὐδὲν το θυμοῦ, οὐδὲν ἀτιμό-
τερον; οὐδὲν δεινότερον, οὐδὲν ἀηδέστερον; οὐδὲν βλα-
θερώτερον. Ταῦτα λέγω , οὐχ ἵνα πρὸς ἄνδρας Bx
ἥμεροι μόνον, ἀλλὰ κἂν γυνὴ λάλος ἦ, ἵνα φέρης"
ἔστω σοι παλαίστρα χαὶ γυμνάσιον ἣ γυνή. Πῶς γὰρ
; L4 , Y » NN γι ZEN
οὐκ ἄτοπον, γυμνάσια μὲν ἀναδέχεσθαι οὐδὲν χέρδος
ΕΑ͂ ΝΜ, ^ (6 M cC i , ^Y »
ἔχοντα, ἔνθα θλίδομεν το σῶμα" Tu δὲ μὴ ποιεῖν
οἴχαδε, χαὶ πρὸ τῶν ἀγώνων στέφανον ἡμῖν παρέ-
gres opum ^ quos 3 Νὴ Y" σὺ γυνή γυναιχῶ--
δες γὰρ τὸ Balcon νόσος ἐστὶ ,Voxis; ἐλάττωμά
ἐστι. Μὴ νομίσης ἀνάξιόν σου εἰναι, ὅταν ἣ γυνὴ

{

δδρίση. ᾿Ανάξιον, ὅταν σὺ μὲν δόρίζης, ἐκείνη δὲ φι-
λοσοφῇ " τότε ἀσχημονεῖς, τότε δόρίσθης " ἂν δὲ δόρι-
σθεὶς ἐνέγκης, τῆς ἰσχύος τῆς σἧς πολλὴ 1) ἐπίδειξις.
Οὐ τὰς γυναῖκας ἐνάγων εἷς ὕόρεις, ταῦτα λέγω" μὴ
γένοιτο: ἀλλ᾽ εἴ που xal συμδαίη χατὰ σατανιχὴν
περίστασιν, ἵνα φέρητε. ᾿Ανδρῶν ἐστι τὸ φέρειν τῶν
ἰσχυρῶν τοὺς ἀσθενεῖς. Κἂν οἰχέτης ἀντείπη,, φιλοσό-
φησον σύ" μὴ, τί ἐχεῖνος ἀξιός ἐστιν ἀκοῦσαι, εἴπης ἢ
πράξης, ἀλλὰ τί δεῖ σε καὶ ποιῆσαι xol εἰπεῖν. ΜΙ ηδέ-
ποτε κόρην ὑόρίζων, αἰσχρὸν ῥῆμα ἐχόάλης" μηδέ-
ποτε οἰχέτην μιαρὸν εἴπῃς. ' Exeivoc ie ὑβρίσθην ἀλλὰ
σύ. Οὐχ ἔστιν ἐν ἑαυτῷ εἶναι τὸν ὀργιζόμενον; ὥσπερ

o
o2

ὑδὲ πέλαγος χυμαινόμενον, ἢ πηγὴν μένειν καθαρὰν,

του

p. i 2 / Quer [4 , 2
ορθόρου ποθὲν ἐμπεσόντος αὐτῇ " οὕτω πάντα dya-
d ^Y cr , RÀ M , ,
αἱξ, μᾶλλον δὲ οὕτω πάντα ἄνω χαὶ χαάτω γίνεται.
^ , ^ ^ »e ὦ ^ , AY ,
Κἂν τυπτήσης, x&v διαῤῥήξης τὸν χιτωνίσχον, σὺ [set -
A 9) 78, € , py) J Y M Y M
ζονα τὴν βλάδην ὑπέμεινας - ἐχείνῳ μὲν γὰρ περὶ τὸ
- Y EL URBE; ἧς « VM MES
σῶμα xo περὶ τὴν ἐσθητὰ ἣ πληγὴ , σοὶ δὲ περὶ τὴν
* , , y *
ψυχήν. " Exstivny διέτεμες, ἐχείνην ἔτρωσας, τὸν ἡνίο-
ye YN c d / bz ,
χον £Guhec ἀπὸ τῶν ἵππων χάτω, “ὕπτιον σύρεσθαι
, M Y , - Y
παρεσχεύασας" xat ταὐτὸν γίνεται, οἷον ἐὰν ἡνίοχος
, ^ , -
ἑτέρῳ ὀργιζόμενος ἕλοιτ᾽ ἂν σύρεσθαι. Κἂν ἐπιπλήτ-
A c» A c E c
τῆς, χἂν νουθετῆς, x&v ὁτιοῦν ποιῇς, ὀργῆς χωρὶς xat
cT Ἁ - 2 EU c
θυμοῦ. Ei γὰρ ὃ ἐπιπλήττων ἰατρός ἐστι τοῦ ἁμαρτά-
e 23 , EC
vovcoc, πῶς ἂν δύναιτο θεραπεῦσαι ἕτερον, ἑαυτὸν πρό-
, V Ἃς , ΝΜ ,
τερον καχώσας, ἑαυτὸν μὴ θεραπεύων; Eti τις, εἶπέ

b Unus ὕπτιον φέρεσθαι παρεσχεύασας.

IN ACTA APOSTOLORUM.

HOMIL. XVI.

147

μοι, ἰατρὸς πορεύοιτο ἕτερον θεραπεύειν, πρότερον τὴν E medicus est peccantis, quomodo possit alium cu-

- A -Ὸ , N 5
χεῖρα τραυματίσας τὴν ἑαυτοῦ, πρότερον τοὺς ὀφθαλ-
M [s - , M / c
μοὺς πηρώσας, οὕτω ποιεῖται ἐχείνου τὴν ἰατρείαν ;

- P T , - M MN * 3 [Age ^
Οὐχὶ, φησίν. Οὕτω xat σὺ x&v ἐπιπλήττης, κἂν vou-

EN E , 1

θετῆς, καθαρὰ βλεπέτωσάν cou oi ὀφθαλμοί. M3; 0o-

, * Hd 5» Y ^ , ΞΕ ΞΕ r E
λώσης τὸν νοῦν, ἐπεὶ πῶς ἢ θεραπεία γενήσεται; Οὐχ

ES - 7, *5 , Y
ἔστιν ἐν τῇ αὐτῇ γαλήνη εἶναι, ἀόργητον ὄντα xal
. mM ,

ὀργιζόμενον. Τί τὸν διδάσχαλον ἀπὸ τοῦ θρόνου xaca-
στρέψας, οὕτω διαλέγη

-

τῷ

uua χει μέν Οὐχ 603
"γᾶμαι χειμενῷ 5 υχ exc

c , ,
τοὺς δικάζοντας, ob ὅταν μέλλωσι ? χρίνειν, xaü£Cov-
τῷ , m £4 ar]
ται ἐπὶ τοῦ θρόνου, xa ἐν σχήματι τῷ προσήχοντι 5
ej / ^ 2M 2 m
Οὕτω xal σὺ ποίησον" κόσμησον τὴν Ψυχὴν ἐσθῆτι
^ bh er NA I r - 2 διλνα ) Y A “ἘΠῚ
δικαστιχῇ (αὕτη δέ ἐστιν ἣ ἐπιείχεια ), χαὶ τότε ἐπὶ
- i E E ἜΣ ΖΝ. FE. 25
τοῦ θρόνου δικαστὴς κάθισον. AX οὐ φοδηθήσεται,
em , bl NF ΄
φησί. Μᾶλλον φοδηθήσεται. 'Γότε xày δίχαια λέγης,
“Ὁ - - 2 7 A ES ades
τῷ θυμῷ λογιεῖται ὃ οἰχέτης" ἂν δὲ μετὰ ἐπιειχείας
: n ἵ τὶ , IY 1
mM , ELS » ὧν
ἑαυτοῦ χαταγνώσεται᾽ τὸ δὲ προηγούμενον, ἀποδέξε--
c^ ,
ταί σε ὃ Θεὸς, xai οὕτω δυνήση τῶν αἰωνίων ἀγα-
- ES n e- a ^
θῶν ἐπιτυχεῖν, χάριτι * καὶ oixztguotic]. xat φιλαν--
- - 3 . c δὰ». C im
θρωπίᾳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, μεθ’ οὗ τῷ
il ^ dg - uc IT zu - δόξ , A A
ατρὶ ἅμα τῷ ἁγίῳ Πνεύματι δόξα, χράτος; τιμὴ,
^ ^ c c , 39 /
γῦν xxl ἀεὶ, xoi εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. "A uv.

* Idem χρίνειν πῶς χαθέζξονται.
* [xat οἰχτιρμοῖς inclusimus cum Commel. a Savil,

127

rare, cum sibi ipsi prius malum intulerit, nec
seipsum curet? Si quis, quzso, medicus alium cu-
raturus iret, postquam prius manum suam sau-
classet, postquam prius oculos excacasset, num
sic illum curaret? Minime, inquies. Sic et tu li-
cet increpes, licet moneas, pura videant oculi tui.
Ne turbes mentem, alioquin quomodo medela erit?
Non possunt in eadem esse tranquillitate qui non
irascitur et qui irascitur. Cur doctore decusso de
A throno, humi jacentem alloqueris? Non vides
judices, qui cum judicaturi sunt, in throno se.
dent, in habitu decenti? Sic et tu facito; orna ani-
mam tuam vestitu judiciali ( hzc vera est equi-
tas), et tunc in throno judex sede. Sed non time-
bit, inquies. Imo magis timebit. Tunc vero etiamsi
justa dixeris, id furori servus imputabit; si vero
cum mansuetudine, seipsum damnabit : quodque
precipuum est, te Deus acceptum habebit, et sic
poteris eterna bona consequi, gratia, miseratione
et benignitate Domini nostri Jesu Christi, quicum
B Patri unaque Spiritui sancto gloria, imperium,
honor, nunc et semper, et in secula szculorum.
Amen.

Abest enim a Codd. nostris. ]

OMIAIA ις΄.

, Ψ ^
Ἐλαάλησε δὲ οὕτως ὃ Θεὸς " [λέγων], ὅτι ἔσται τὸ

, E] m , 2 "- 25 , i! ^
σπέρμα αὐτοῦ πάροιχον ἐν γῇ ἀλλοτρίᾳ, καὶ δου-

; , ,
λώσουσιν αὐτὸ χαὶ χαχώσουσιν ἔτη τετραχόσια᾽

NON rio meh: δ» Ig RAN, 3
xo τὸ ἔθνος, ᾧ ἐὰν δουλεύσωσι, χρινῶ ἐγὼ, εἶπεν

τ M

ὃ Θεός - xol μετὰ ταῦτα ἐξελεύσονται, καὶ λα-

- L4

,
τρεύσουσί μοι ἐν τῷ TOT τουτῷ.

Ὅρα πρὸ πόσων ἐτῶν ἣ ἐπαγγελία καὶ ὃ τῆς
ἐπαγγελίας τρόπος, xat οὐδαμοῦ θυσία, οὐδαμοῦ πε-
ριτομή. ᾿Ενταῦθα P δείκνυσιν, ὅτι αὐτὸς αὐτοὺς ἠφίει
χαχῶς πάσχειν, xaX ὅτι οὐχ ἀτιμωρητὶ ταῦτα ἔσται.
'J δὲ ἔθνος, à ἐὰν δουλεύσωσι, χρινῶ ἐγὼ, εἶπεν ὃ
Θεός. Ὃ ρϑς; 6 ἐπαγγειλάμενος, 6 δοὺς τὴν γῆν, πρό-
τερον τὰ χαχὰ συγχωρεῖ οὕτω xai νῦν, εἰ xal βασι-
λείαν ἐπηγγείλατο, ἀλλ᾽ ἀφίησιν ἐγγυμνάζεσθαι τοῖς

8 [ λέγων, omissum in D. et Bibl., inclusimus cum
Editt. cit.]

TOM. ΙΧ,

HOMILIA XVI.

Car. VII. v. 6. Loquutus est autem sic Deus
dicens : Quia erit semen ejus accola in
terra aliena, et servituti eos subjicient ,
et male tractabunt eos annis quadringen-
Lis ; T. et gentem cui servierint , judicabo
ego, dicit Deus ; et post hec exibunt , et

C serpient mihi in loco isto.

1. Vide ante quot annos promissio et promis-
sionis modus; et nusquam sacrificium , nusquam
circumcisio. Hic ostendit, Deum permisisse ut
illi affligerentur, nec impune fore eos, qui affli-
xerant. Gentem autem , cui servierint , judica-
bo ego, dicit Deus. Viden'? qui promisit, qui
dedit terram, prius mala permitüt : sic et nunc
licet regnum promiserit, tentationibus exerceri

t. 5 3. , '
b Alii δείχνυσι πῶς αὐτὸς αὐτούς.

11

148

sinit. Si hic post quadringentos annos libertas ,
quid mirum, si idipsum in regno fiat ? Attamen
hoc fecit, nec tempus potuit falsum esse sermonem
comprobare, etsi non modica oppressi sint servi-
tute. Neque satis ipsi fuit illos punivisse, sed et
his bona promittit. Videtur autem mihi hic velle
ipsis beneficia in memoriam revocare, 8. Et de-
dit illi testamentum circumcisionis , et sic ge-
nuit Isaac. Hic jam demissius loquitur. Et cir-
cumcidit eum die octavo : οἱ Isaac Jacob,
et Jacob duodecim patriarchas. Et patriarche
cmulantes , Joseph vendiderunt in Egyptum.
Hoc et in Christo factum est : nam illius figura
erat Joseph; ideoque subindicans illud, totam
texit historiam. Cum enim nihil contra illum ha-
berent, sed veniret ille ut cibum afferret , male
ipsum exceperunt. Et vide hic iterum promissio-
nem diu exspectandam, quz tamen finem accipit.
Et erat Deus cum eo : et hoc illorum gratia.
10. Et eripuit eum ex omnibus tribulationibus
ejus. Hic ostendit illos inscios ad prophetie even-
tum contulisse ; ipsosque auctores fuisse , et mala
in ipsos recidisse. Et dedit ei gratiam et sapien-
tiam in conspectu Pharaonis regis JEgypti. γος
Gratiam dedit, idque apud barbarum regem, ser- 4
vo, captivo : quem fratres quidem vendiderant ;
ille vero honoravit. 11. enit autem fames in
universam. terram /Egypti et Chanaan , et
tribulatio magna ; et non inveniebant cibos
patres nostri. 12. Cum audisset autem Jacob
esse frumenta in /Egypto, misit patres nostros
primum. 16. Etin secundo cognitus est Joseph
a fratribus suis. Descenderunt emturi, et illo
opus habuere. Quid igitur ille? Non ea in re so-
lum benignitatem suam ostendit ; sed etiam Pha-
raoni id indicavit, illosque deduxit. Et innotuit
Pharaoni genus Joseph. 14. Mittens. autem
Joseph, accersivit Jacob patrem suum, et
omnem cognationem suam in animabus septua-
ginta quinque. 15. Et descendit Jacob in
/Egyptum, defunctusque est ipse et patres no-
stri. 16. Et translati sunt in Sichem, et positi
sunt in sepulcro , quod emit 4 braham pretio
argenti a filiis Hemor filii Sichem. 1T. Cum
autem. appropinquaret tempus promissionis ,
de qua juraverat Deus A brahe , crevit popu-
lus, et multiplicatus est in Egypto, 18. quoad-
usque surrexit rex alius, qui nesciebat Joseph.
Rursus alia desperandi causa : prima fuit fames ;

ς

e

JOANNIS CHRYSOST.

Db

E

.

Β

€

c Alii 02 ψξων αὐτοῦ, xal ὅτι.

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

πειρασμοῖς. Et ἐνταῦθα μετὰ τετραχόσια ἔτη ἣ ἐλευ-
, , m
spia , τί θαυμαστὸν, ἐπὶ τῆς βασιλείας εἰ τὸ αὐτὸ
, d, τ
γίνεται; Ὅμως γοῦν ἐποίησε, καὶ οὐκ ἴσχυσεν ὃ χρό-
ε ΕΝ ᾿ , ,ὔ B LN m
νος ὡς Ψευδὴ ἐλέγξαι τὸν λόγον, χαίτοι οὐ τὴν τυχοῦ--
σὰν δουλείαν ὑπέμε Οὐ μὴν οὐδὲ μέχρι τῇ
κείαν ὑπέμειναν. Οὐ μὴν οὐδὲ μέχρι τῆς
J m »
τιμωρίας τῆς ἐχείνων ἔστη, ἀλλὰ xal αὐτοῖς χρηστὰ
ἐπαγγέλλεται. ᾿Εμοὶ δὲ δοχεῖ διὰ τούτων αὐτοὺς xal
ἀναμιμνήσχειν τῆς εὐεργεσίας, ἧς ἔτυχον. Καὶ ἔδωχεν
αὐτῷ διαθήκην περιτομῆς, καὶ οὕτως ἐγέννησε τὸν
Ἰσαάκ. ᾿Ενταῦθα λοιπὸν χαθυφίησι. Καὶ περιέτεμεν
αὐτὸν τῇ ἡμέρᾳ τῇ ὀγδόη" καὶ ὃ Ἰσαὰκ τὸν ᾿Ιαχὼό,
M
xai 6 'Iaxo6 τοὺς δώδεχα πατριάρχας. Καὶ οἵ πα-
, , A
τριάρχαι ζηλώσαντες τὸν Ιωσὴφ, ἀπέδοντο εἰς Ai-
γυπτον. Τοῦτο χαὶ ἐπὶ τοῦ Χριστοῦ γέγονε " xol γὰρ
^, m$ , $
αὐτοῦ τύπος ὃ ᾿Ιωσήφ᾽ διὸ καὶ αἰνιττόμενος, τὴν
7
ἱστορίαν δι᾽ ὅλου ἐπέξεισιν. Οὐδὲν γὰρ ἔχοντες ἐγχα--
λεῖν, ἀλλ᾽ ἐλθόντα ἐπὶ τροφὴν τὴν αὐτῶν, χαχῶς διέ-
θηχαν. Καὶ ὅρα, ὅτι xol ἐνταῦθα πάλιν ἐπαγγελία
Y T -
μαχρὰ, καὶ ὅμως τέλος λαμθάνει. Καὶ ἦν ὃ Θεὸς
μετ᾽ αὐτοῦ * τοῦτο xoi ὑπὲρ αὐτῶν. Καὶ ἐξείλετο
αὐτὸν Ex πασῶν τῶν “θλίψεων αὐτοῦ. ᾿νταῦθα δεί-
7 c
χγυσιν, ὅτι οὐχ εἰδότες συνέπραττον τὴ προφητείᾳ,
χαὶ ὅτι αὐτοὶ αἴτιοι ἐγίνοντο, καὶ τὰ χαχὰ εἷς αὐτοὺς
περιετρέπετο. Καὶ ἔδωχεν αὐτῷ χάριν χαὶ σοφίαν
y T
ἔναντι Φαραὼ βασιλέως Αἰγύπτου. Χάριν ἔδωχε, χαὶ
- ces. ez CNN co N ἡ M 5 ,
ταῦτα ἐπὶ Bap6atoou ἀνδρὸς, τῷ δούλῳ xal αἰχμαλώτῳ *
"^ € M 5^ M 5 I" 5 - M x , :
ὃν oi μὲν ἀδελφοὶ ἀπέδοντο, ἐχεῖνος δὲ ἐτίμησεν.
SESS EERAUNY NS 9 Εἰ AN φὰς ἢ
Ἐγένετο δὲ λιμὸς ἐφ᾽ ὅλην τὴν γὴν Αἰγύπτου χαὶ Χα-
Y M - F, M T -
ναὰν, xa θλῖψις μεγάλη, καὶ οὐχ εὕρισχον χορτάσματα
οἱ πατέρες ἡμῶν. Ἀχούσας δὲ ᾿Ιαχὼδ ὄντα οἴτα
- Ai , 35 , * , UND Ead
ἐν Αἰγύπτῳ, ἐξαπέστειλε τοὺς πατέρας ἡμῶν πρῶτον.
p D , , - -
Kot ἐν τῷ δευτέρῳ ἀνεγνωρίσθη Ἰωσὴφ τοῖς ἀδελφοῖς
αὐτοῦ. Κατῆλθον ὠνησόμενοι, xol ἐχείνου ἐν χρείᾳ
τὰ - à
χατέστησαν. 'Τί οὖν αὐτός: Οὐ μέχρι τούτου ? τὴν
φιλανθρωπίαν ἐπεδείξατο, ἀλλὰ καὶ τῷ Φαραὼ ἐγνώ-
M ^ ^ -
puse, καὶ αὐτοὺς χατήγαγε. Καὶ φανερὸν ἐγένετο τῷ
Y Y , - 5 , 3
Φαραὼ τὸ γένος τοῦ ᾿Ιωσήφ. ᾿Αποστείλας δὲ Ἰωσὴφ,
, N , m
μετεχαλέσατο τὸν πατέρα αὐτοῦ laxo6, xol πᾶσαν
τὴν συγγένειαν ἐν ἑύδομήκοντα χαὶ πέντε ψυχαῖς.
Κατέδη δὲ Ἰαχὼδ εἰς Αἴγυπτον, xal ἐτελεύτησεν αὖ-
μὲν τὸ UE E $ - ι , E
τὸς xal ol πατέρες ἡμῶν. Καὶ μετετέθησαν εἰς Xu-
M pd
yiw, καὶ ἐτέθησαν ἐν τῷ μνήματι, ὃ ὠνήσατο
᾿Αδραὰμ. τιμῆς ἃ toU X τῶν υἱῶν "Euuc Ἢ
Αὐδραὰμ. τιμῆς ἀργυρίου παρὰ τῶν υἱῶν "Epp τοῦ
/, e I IND baie d , c -
Συχέμ. Καθὼς δὲ ἤγγιζεν χρόνος τῆς ἐπαγγελίας, ἧς
y e Y - Ὁ Y ΕΣ
ὥμοσεν ὃ Θεὸς τῷ Αδραὰμ, ηὔξησεν ὃ λαὺς, xol
: x
ἐπληθύνθη ἐν Αἰγύπτῳ, ἄχρις οὗ ἀνέστη βασιλεὺς
ἕτερος, ὃς οὐχ ἤδει τὸν Ἰωσήφ. Πάλιν ἄλλη ἀνελπι-
͵ pon à 6 N , NY - 5
στία * πρώτη μὲν ὃ λιμὸς, δευτέρα τὸ ἐμπεσεῖν εἷς
χεῖρας τοῦ ἀδελφοῦ, xol τρίτη τὸ ἀναιρεῖσθαι ψῆφον

2 Alii τὴν φιλίαν ἐπε.

ΙΝ ACTA APOSTOLORUM. HOMIL. XVI.

δοθῆναι πὸ τοῦ βασιλέως" xol ὅμως διεσώθησαν
τούτων ἁπάντων. Εἶτα τὸ εὐμήχανον δειχνὺς τοῦ
Θεοῦ, φησίν" Ἔν ᾧ χαιρῷ ἐγεννήθη Monegs; xa ἦν
ἀστεῖος τῷ Θεῷ. Ei ἐκεῖνο θαυμαστὸν, ὅτι ὑπὸ ἀδελ-
φῶν "ἐπράθη, ἀλλὰ τοῦτο ϑαυμαστότερον; ὅτι βασι-
λεὺς ἽΝ εφεν αὐτὸν τὸν μέλλοντα χαθαιρεῖν αὐτοῦ τὴν
ἀρ) χὴν, αὐτὸς ὃ μέ ἔλλων ἀπόλλυσθαι. "Dogs πανταχοῦ
τῶν νεκρῶν σχεδὸν διατυπουμένην τὴν ἀνάστασιν ;
Καίτοι οὐχ ἔστιν ἴσον αὐτόν τι τὸν Θεὸν ποιεῖν, xo
ἀπὸ d ETT ἀνθρωπίνης τι γενέσθαι. Ταῦτα γοῦν
οὐχ ἀπὸ προαιρέσεως ἀνθρωπίνης ἦν. Καὶ ἦν δυνατὸς
ἐν λόγῳ χαὶ ἔργῳ. 'Γοῦτο pines χαχεῖνον e xol
τούτους περὶ τὸν εὐεργέτην ἀγνώμονας δεικνύς. Καθά-
περ οὖν τότε ὑπὸ τοῦ χαχῶς παθόντος τοῦ Ἰωσὴφ
ἐσώθησαν * οὕτω καὶ νῦν ὑπὸ τοῦ χαχῶς παθόντος
ἐσώθησαν, τοῦ Μωῦσέως λέγω. Τί γὰρ, εἰ μὴ ἀνεῖλον
αὐτὸν τῷ πράγματι; Τῷ λόγῳ ἀνεῖλον ὥσπερ χά-
χεῖνοι. Καὶ ἐχεῖνοι μὲν ix τῆς αὐτῶν εἰς ἀλλοδαπὴν
x«i ξένην ἀπέδοντο - οὗτοι δὲ ix τὴς ἀλλοτρίας εἰς
ἀλλοτρίαν τ Ρυσὶ * χαὶ ἐχεῖ μὲν τροφὴν ἀποφέ-
RAE ἐνταῦθα δὲ συμβουλεύοντα δι’ ὧν ἔσονται E
μετὰ Θεοῦ. Οὕτως ἀληθὲς καὶ ἐκ τῶν νῦν οἰκονομου--
μένων ἐχεῖνο τὸ ὑπὸ τοῦ Γαμαλιὴλ εἰρημένον, ὅτι
"Ἐὰν ἢ
δὲ τοὺς ἐπιδουλευομένους τῶν ἐπιδουλευόντων αἰτίους
σωτηρίας γινομένους μανθάνων, ἐχπλάγηθι τοῦ Θεοῦ
τὸ εὐμήχανον xol τὴν σύνεσιν - εἰ μὴ γὰρ ἐχεῖνοι ἐπε-

E -7 53: AD ' 3T M
αν οὔτοι ἐσώζοντο. Λιμὸς TV, Χαι

D c^ A c0 , M
ἐκ τοῦ Θεοῦ, οὐ δύνασθε χαταλῦσαι αὐτὸ. Σὺ

7 ^,
δουλεύθησαν, οὐκ
ΕῚ uu. ΕῚ , LA E] A , $5833 ^ M
οὐχ ἀνάλωσεν αὐτούς. Καὶ οὐ τοῦτο μόνον, ἀλλὰ xo
"5 , , , ^05 e ^ fi 7 , ,
δι ἐχείνου ἐσωθησαν τοῦ προσδοχηθέντος ἀπολωλέ-
ναι. ΠΠρόσταγμα βασιλικὸν, ἅ xoi oüx ἠφάνισεν αὖ-
, e R4 οὖ -
τούς * ἀλλὰ τότε μᾶλλον ηὔξετο τὸ πλῆθος, ὅτε ἐχεῖνος
Si t 28 , / rp T 5 0 26
ἀπέθανεν 6 εἰδὼς αὐτούς. "lov σωτῆρα αὐτῶν ἠδου-
, , - M 55 [2 »
λήθησαν ἀνελεῖν, xaX οὐδὲ οὕτως ἰοχύσαν.
ὋὉρᾶς, δ᾽ ὅτι OU. ὧν ὃ διάβολος 2 ἐπεχείρει χαταλύειν
τὴν ἐπαγγελίαν τοῦ Θεοῦ, διὰ τούτων ηὔξετο; Τοῦ-

,

- d
τότε εἰπεῖν, ὅτι εὐμήχανός
ἵν c ^ M 5 τ
ἐστιν ὃ Θεὸς καὶ ἀναγαγεῖν ἡμᾶς δυνατὸς ἐντεῦθεν.

'Tó γὰρ εὐμήχανον τοῦ Θεοῦ μάλιστα τοῦτο * [7v 1»

M E] Χ e
tO χαὶ αὐτοὺς Ἄριεθστε

e X3 - 5 —-— yx S y, ^ ,
ὅτι xat £v τῇ ἀποστροφῇ ηὔξετο τὸ ἔθνος, δουλούμε--
γον, καὶ χαχούμενον, χαὶ ἀναιρούμενον. Τὸ μέγα τῆς
“ , c m i) 2 M 2D ἊΝ - - ὦ 4-
ἐπαγγελίας τοῦτό ἐστιν. Εἰ γὰρ ἐπὶ τῆς αὐτῶν ηὔξετο,
z er * Ey 7 A DUNY ' , D X
οὖχ οὕτω θαυμαστὸν ἦν. Καὶ οὐδὲ μικρὸν χρόνον ἐπὶ
τεῦθεν

M UÁE
ἐπεδείξαντο μεγάλην:

τῆς ἀλλοτρίας ἦσαν, ἀλλὰ τ CEPR SUE ἔτη. Ἔν

" μανθάνομεν, ὡς φιλοσοφίαν
Καὶ γὰρ οὖχ ὡς δεσπόται δούλοις αὐτοῖς d gnam
ἀλλ᾽ ὡς ἐ; χοροὶ χαὶ τύραννοι. Διὸ χαὶ Tonacw ὅτι ἐν

ἐλευθερία

ἔσονται μεγάλῃ" τοῦτο γάρ ἐστι τὸ, Λα-

᾿

z

D

ἀλλὰ

I

TOT

29

b Unus zzz; spo

[Paulo ante D. zzi ἐκεῖνο 9-]
2 Alit zzi 2222

θη ἐνταῦθα πάλιν; θαυμας y.

13
2902: 2

149

secunda , quod inciderint in manus fratris ; tertia,
cum datur a rege sententia ut interficiantur : atta-
men in his omnibus servati sunt. Deinde sapien-
tiam. Dei ostendens, ait : 20. Z2 quo tempore
natus est Moyses, qui fuit gratus Deo. Si
illud mirabile fuit, quod a fratribus venditus sit :
illud mirabilius , quod. rex eum educaverit, qui
illum ab imperio dejecturus erat. Vides ubique
fere figuratam resurrectionem ? Atqui non est

D idem joy ipsum aliquid facere, et humano ar-
bitrio quid fieri. Hzc itaque non ex humano pro-
posito fiebant. Et erat potens in verbo et opere.
Hoc dixit , et illum servatorem , et hos erga be-
nefactorem ingratos ostendens. Ut ergo tunc a
Joseph mala patiente servati sunt : ita et nunc a
Moyse male excepto. Quid enim, si illum re non
occiderunt? Sermone certe occiderunt, sicut οἱ
illi. Et illi quidem ex sua in alienam terram jose-
phum vendiderunt ; hi vero ex aliena in alienam
Moysem fugarunt : illi afferentem cibum, hi con-
E Silium dantem quomcedo cum Deo esse possent.
Sic verum probatur ex iis, qua nunc dispensan-
tur, dictum illud Gamalielis : Si ex Deo sit,
non potestis dissolvere illud. 'Tu vero cum di-
scis eos, qui insidiis appetuntur, insidiatoribus sa-
lutis causam fieri, obstupesce de Dei sapientia ct
solertia. Nam si illi non insidiis impetiti fuissent,
hi non fuissent servati. Fames erat, nec consumsit

159 1105. Neque hoc tantum ; sed etiam ab illo ser-

A vali sunt, quem perditum sperabant. Jussum re-
gium fuit, nec perdidit eos; imo tunc magis aucta
est multitudo , cum ille, qui noverat eos, mor-
tuus est. Servatorem suum volebant occidere, ne-
que sic potuerunt.

2. Viden', quomodo per quz diabolus promis-
sionem Dei irritam facere conabatur, per illa
creverit? Tunc par erat dicere illos : Sapiens est
Deus, nosque potest hinc reducere. Sapientia nam-
que Dei in eo maxima erat, quod in adversis gens
illa cresceret, servitute, zerumnis et czdibus ve-
xata. Προ magnitudo promissionis erat. Nam si

p in terra sua crevisset, non ita mirabile fuisset.
Neque parvo tempore in aliena terra fuerant, sed
quadringentis annis. Hinc discimus,ilios magnam
philosophiam prz se tulisse : non enim sicut do-
mini servis illis utebantur, sed. sicut. inimici et
tyranni. Ideo pradixit illos in libertate magna
futuros esse: id enim sibi vult illud, Servient

* [ ἦν abest a D., et Commel. uncis inclusit, nosque
secuti. ]
b Alii μανθάνομεν

2*

z
H

ιλοτορίαν μεγάλην, οὐχ ὡς c

11.

gn2TAt

Zi.

clio

Resurre-
in ve-
teri lege fi-
gurata,

Dei provi-
dentia,

150 $. JOANNIS CHRYSOST.
mihi, et huc revertentur, nec sine ultione. Et ani-
madverte, quomodo videatur aliquid circumcisio-
ni concedere, cum nihil ei tribuat ; siquidem pro-
missio processit illam, qua posterior fuit. £t
patriarche, inquit, emulantes. Hic non ledit
eos, sed gratificatur ipsis. Patriarchas autem vo-
cat progenitores ; quoniam de his altum sapiebant.
Alioquin vero ostendit, sanctos non fuisse erumna-
rum expertes, sed in ipsis erumnis opem assequu-
tos esse. Illi vero non modo non solvebant ipsas,
sed etiam cum affligentibus se cooperabantur ,
cum debuissent potius illas. exscindere. Quemad-
modum ergo illi Josephum vendentes , clariorem
Mlum reddiderunt, sic rex Moysem, cum jussit
occidi pueros : nisi enim jussisset, non hoc even-
turum erat. Et vide providentiam Dei. Ille fugat
Moysem ; nec Deus prohibet, quod futurum erat
dispensans, ut illic Dei visione dignaretur. Sic
et seryum venditum ibi regem constituit , ubi
servus 6556 putabatur. Sicut autem hic ibi regnat,
ubi ipsum vendiderunt : sic et Christus in morte
potestatem exhibuit. Hoc non honoris tantum erat,
sed quod etiam in sua potestate fideret. Sed jam
qu: dicta sunt, repetamus. £t constituit eum
prepositum super JEgyptum, et super omnem
domum suam. Vide quanta per famem praparet.
In septuaginta quinque animabus , inquit, de-
scendit Jacob in /Egyptum, et defunctus est
ipse et patres nostri. Et translati sunt in. Si-
chem , et positi sunt in sepulcro, quod. emit
Abraham pretio argenti a. filiis Hemor fili
Sichem. Ostendit illos neque. sepuleri. dominos
fuisse. Ut autem. appropinquavit tempus pro-
missionis, quam Juraverat Deus Abrahe, cre-
eit populus, et multiplicatus est in Egypto ,
quoadusque surrexit alius rev, qui nesciebat
Joseph. Vide, quomodo non in tot annis auxit
eos,sed cum finis appropinquavit: etsi jam. qua-
dringenti anni, imo plures, preteriissent in /Egy-
pto. Et hoc mirabile est. 19. Zic, inquit, circum-
veniens genus nostrum, afflixit patres nostros,
ut exponerent infantes suos, ne viificaren-
tur. Circumveniens, inquit, subindicans clan-
desinam czdem : nolebat enim aperte illos occi-
dere; ideo addit: Ut exponerent infantes suos.
20. In quo tempore natus est Moyses, et fuit
gratus Deo. Hoc mirabile est, quod is, qui prz-
fectus futurus erat, non ante vel post, sed in me- Β

C

D

E

150

c Quidam ἐφρόνουν, δείχνυσι δὲ, ὅτι.

3 Morel. ἀθραὰμ, ηὗξεν ὃ λαός.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

, , : X ver 3 c 3 ΄ 1
τρεύσουσι pot * xai ὅτι ἐνταῦθα ἐπανελεύσονται, xol
E] 5 y ZEN , cT 1 -
οὐχ ἀτιμωρητί. Καὶ ὅρα, πῶς δοχεῖ μέν τι χαρίζε -
σθαι τῇ περιτομῇ, οὐδὲν δὲ δίδωσιν" εἴ γε ἣ μὲν

€

- , v /,
ἐπαγγελία πρὸ ταύτης, αὕτη δὲ μετὰ ταῦτα. Καὶ ot

πατριάρχαι, φησὶ, ζηλώσαντες. Ἔνθα οὐ βλάπτει,
χαρίζεται αὐτοῖς. Πατριάρχας δέ φησι τοὺς προγό-

νους, ἐπειδὴ xai ἐν τούτοις μέγα “ἐφ όνουν. Ἄλλως
2 V i
2.

^Y ANN ' c e d 5

6i χαὶ δείχνυσιν, ὅτι οἵ ἅγιοι οὐχὶ χτὸς ἦσαν θλί-

! E 1)J M & M , πὶ - Ν » Fr 0t

Ψεως, ἀλλὰ x«t ἐν αὐταῖς ὄντες μέσαις ταῖς θλί-

y
A

ἀλλὰ xo συνέπρατ τον τοῖς θλίδουσιν, ὀφείλοντεο | Uu X-

ect βοηθείας ἐτύγχανον. Ot δὲ οὐ μόνον οὐχ ἔλυον,

) PAY ETC EE ?() Ἵ
ov αὐτὰς διαχόπτειν. “ὥσπερ οὖν οὗτοι τὸν ὠσὴφ
t
ἐνδοξότερον ἐποίησαν ἀποδόμενοι. οὕτως ὃ βασιλεὺς
* 005 , , - Y Ὁ] 32
τὸν Μωῦσῆν, χελεύσας ἀναιρεῖσθαι τὰ παιδία" εἰ
M N 5 F 2 μὴ cC oy. ES Li
L.fj γὰρ ἐχέλευσεν, οὐκ ἂν τοῦτο ἐγίνετο. Καὶ σχόπει
ο " , 31) - ΝΗ ΤΑ ^ a» o0
Θεοῦ κηδεμονίαν. "Exstvog φυγαδεύει τὸν Νωῦσην
τῆς
FAT Ἢ 5 Es , cer M ^ Wo ^
ὄψεως τύχη ἄξιος γενόμενος. Οὕτω xa τὸν δοῦλον τὸν

€ Y 2. , X /^ 5 e. e 3 -
6 δὲ οὐ χωλύει, τὸ μέλλον οἰκονομῶν, ἵνα ἐχεῖ

5

πραθέντα ποιεῖ ἐχεῖ βασιλέα, ἔνθα ἐνομίζετο δοῦλος

T

tS *
εἰναι. “Ὥσπερ δὲ οὗτος ἐχεῖ βασιλεύει; ἔνθα αὐτὸν

2 , ci M

ἐπώλησαν οὕτω xol ὃ Χριστὸς ἐν τῷ θανάτῳ τὴν
΄ , b ΩΝ μετ:

δύναμιν ἐπιδείκνυται. To οὐχὶ τιμῆς μόνον ἦν,

ἀλλὰ χαὶ τοῦ vest τῇ T δυνάμει. Ἀλλ᾽ ἴδω-

μεν ἄνωθεν τὰ εἰρημένα. Καὶ κατέστησεν αὐτὸν ἡγού-

€
2

μενον ἐπ᾽ Αἴγυπτον, χαὶ ὅλον τὸν οἰχον αὐτοὺ. Ὅρα

διὰ λιμὸν oix χκατασχευάζει. Ἔν £68 δομιήχοντα xa
πέντε ψυχαῖς χατέδη, pue Ἰαχὼδ εἰς Αἴγυπτον.
Καὶ ἐτελεύτησεν τὺ τὸς χαὶ οἵ ges c ἡμῶν. Καὶ με-
τετέθησαν εἰς Συχὲυ., καὶ ἐτέθησαν ἐ ἐν τῷ μνήματι, ὃ
ὠνήσ σατο Eu uu τιμῆς ἀργυρίου παρὰ τῶν υἱῶν Ἔμ-
pip τοῦ του Δείχνυσιν, ὅτι οὐδὲ μέχρι ταφῆς χύριοι
7,53». Καθὼς δὲ tien ὃ χρόνος τι: ἐπαγγελίας, ἣ ie
ὥμοσεν ὃ Θεὸς τῷ "'A6oakp., ηὔξησεν ὃ λαὸς, xal

suus &y Αἰγύπτῳ, ἄχρις οὗ ἀνέστη βασιλεὺς

as

ue ὃς οὐχ ἤδει τὸν do: he we οὐδὲ ἐν

ΝΜ
ie τοσούτοις ἔτεσιν αὐτοὺς αὔξει, ἀλλ᾽ ὅτε ἔμελλεν

υ a3

Leuten τὸ τέλος χαίτοι ἤδη τετταραχόσια ἔτη ἦν
παρελθόντα, χαὶ πλείονα ἐν Αἰγύπτῳ. Τὸ οὖν θαυμα--
τὸν τοῦτό ἐστιν. Οὗτος, φησὶ, χατασοφισάμενος τὸ
γένος gu ἐχάκωσε τοὺς πατέρας ἡμῶν τοῦ ποιεῖν
ἔχθετα τὰ βρέφη αὐτῶν εἰς τὸ μὴ Ἐξ ἀρ προ τν Κα-
τασοφισάμενος εἶπεν, αἰνιττόμενος τὴν 4s gm
σιν" οὐ γὰρ ἐθδούλετο φανερῶς αὐτοὺς ἀναιρεῖν" διὸ

᾿
χαι

3

E ^ e - E Y ,
ἐπήγαγε τοῦτο δηλῶν, llowiv ἔχθετα τὰ βρέφη.
Ev ᾧ χαιρῷ ἐγεννήθη Moo, xxi ἦν ἀστεῖος τῷ
1 eq £Y 197) 59 ὩΣ i τεῖος 1
το M
Θεῷ. Τοῦτο τὸ θαυμαστὸν, ὅτι ὃ προστάτης μέλλων

ς

^Y N τ ΝΑ M ,
ἔσεσθαι οὐδὲ μετὰ ταῦτα οὐδὲ πρὸ τούτου, ἀλλ᾽ ἐν
c , E ^ , 7 , x
αὐτῷ μέσῳ τῷ θυμῷ τίχτεται. Kot ἀνατρέφεται μῆ-

a Alii ξωρογονεῖσθαι. αἰνίττεται es ὡς μὴ βουλομένους
φανερῶς ἀναιρεῖν, τοῦ ποιξῖν, €

; φησὶν͵ ἔχθετα τὰ βρέρη.

IN ACTA

p 5 LJ ΝΜ ^s , a , Α »
νας τρεῖς ἐν τῷ οἴκῳ τοῦ πατρός. ὍὍτε τοίνυν τὰ dv-
, / Mi m D
θρώπινα ἀπηλπίσθη καὶ ἔῤῥιψαν αὐτὸν, τότε τοῦ Θεοῦ
, , ^
ἣ οἰκονομία ἐδείχθη διαλάμπουσα. ᾿Εχτεθέντα δὲ αὖ-

᾿ »

I^
τὸν ἄνειλετ

[4

7
- MS € bd 5 e 5^ CT ^ 5^ Ded ,

αυτον EO εις UtOV. Οὐδαμοῦ γαος, ουόαμου fuga ;

θυγάτηρ Φαραὼ, xai ἀνεθρέψατο

, 5 c ph WM 2 , 2
τοσούτων οἰχονομιῶν γενοιλένων. Καὶ ἀνετράφη ἐν
Ε D M δ τῇ “ .- , ,
οἴχῳ βαρδαριχῷ. Καὶ ἐπαιδεύθη Μωῦσῆς πάση σοφίᾳ

Αἰγυπτίων - ἦν δὲ δυνατὸς ἐν λόγοις xal ἔργοις. ᾿Εμοὶ
θαυμάζειν ἐπέρχεται, πῶς τεσσαράκοντα ἔτη ἦν ἐχεῖ,
M 39 enr , Ἢ c Dh ES ^N ec 5
χαὶ οὐχ ἑάλω £x τῆς περιτομῆς " μᾶλλον δὲ, πῶς ἐν
T Nx ^c

c ον M Ὁ
ἀσφαλεία ὄντες τὰ αὐτῶν παρορῶσι xoi οὗτος x«t ὃ

^

3 A c e , ri
(071,9 , ἵνα καὶ ἑτέρους σώσωσιν. X;

T Y L by
αὐτῷ τεσσαραχονταετὴς χρόνος, ἀνέδη ἐπὶ τὴν. καρδίαν
5 c 5 4] * 2 N 5 c M £N
αὐτοῦ ἐπισχέψασθαι τοὺς ἀδελφοὺς αὐτοῦ τοὺς υἱοὺς
3 /, M
Ισραήλ. Καὶ ἰδών τινα ἀδικούμενον, ἠμύνατο, xa

y, c
ἐποίησεν ἐχδίχησιν τῷ

Αἰγύπτιον. ᾿ῬἜ νόμιζε δὲ

/*Y ^
χαταπονουμένῳ,, πατάξας τὸν
"d M M pu
συνιέναι τοὺς ἀδελφοὺς αὐτοῦ,
Jg m "NY. * ^, c NIS. 3. -
ὅτι 6 Θεὸς διὰ χειρὸς αὐτοῦ δίδωσιν αὐτοῖς σωτη-
, NY zt d τὰ ἃς
ρίαν * οἱ δὲ οὐ συνῆχαν. ὍὍρα, πῶς τέως οὐ δοχεῖ φορ-
M E] * e ^ - M 5 , νι c
τιχὸς, ἀλλὰ τοσαῦτα δημηγορεῖ, καὶ ἀχούειν ἀνέχον-
“ N ΩΝ τ , €
ται" οὕτως αὐτοὺς τῇ τοῦ προσώπου χάριτι εἷλεν.
, , ^ , ^ q , pis y
Ἐνόμιζε, φησὶ, συνιέναι τοὺς ἀδελφούς. Καίτοι διὰ
€ L4 ,ὔ , —
τῶν ἔργων ἣ προστασία ἐγένετο, χαὶ οὐκ ἦν συνέσεως
5 c , [:] e c
ἐνταῦθα χρεία" ἀλλ᾽ διιως οὐδὲ οὕτως συνίεσαν. "Op&c,
mM— Y --Ὁ
πῶς μετὰ ἐπιειχείας διαλέγεται, xai πῶς δείξας τὸν
M , , ,
θυμὸν ἐπ᾽ ἐχείνου, δείχνυσι τὸ ἥμερον ἐπὶ τούτου :
'T7 5 , c , » f 5 - 2 , i
ἢ τε ἐπιούση ἡμέρα ὥφθη αὐτοῖς μαχομένοις, xa
, N 3
συνήλασεν αὐτοὺς εἷς εἰρήνην, εἰπών - ἄνδρες, ἀδελ-

"5 / - , € ^N cC ^
φοί ἐστε, ἱνατί ἀδιχεῖτε. ἀλλήλους; Ὃ δὲ ἀδικῶν τὸν
, » , M , , /,
πλησίον ἀπώσατο αὐτὸν, εἰπών " τίς σε χατέστησεν

ἄρχοντα xol διχαστὴν ἐφ᾽ ἣμᾶς; Μὴ ἀνελεῖν με σὺ
θέλεις, ὃν τρόπον ἀνεῖλες χθὲς τὸν Αἰγύπτιον; Ἀπὸ
τῆς αὐτῆς γνώμης τὰ αὐτὰ χαὶ πρὸς τὸν Χριστὸν φαί-
νονται λέγοντες" Οὐχ ἔχομεν βασιλέα, εἰ μιὴ Καίσαρα.
Οὕτως ἔθος ἀεὶ ποιεῖν Ἰουδαίοις χαὶ εὐεργετουμένοις.
Εἶδες ἄνοιαν ; τὸν μέλλοντα σώζειν αὐτοὺς διαύαλ-
λουσι, δι’ ὧν φασιν, Ὃν τρόπον ἀνεῖλες χθὲς τὸν Αἰ-
γύπτιον. Καὶ ἔφυγε Μωῦσῆς ἐν τῷ λόγῳ τούτῳ " καὶ

, , "o r3
ἐγένετο πάροιχος ἐν 7, Μαδιὰμ., οὗ ἐγέννησεν P ἰοὺς

APOSTOLORUM HOMIL. XVÍ. 1

DI

dio furore nascatur. Et nutritus est tribus men-
sibus in domo patris. Quando igitur humana
nullam spem offerebant, et illum abjecerant, tunc
Dei economia fulsit. 91. £xpositum autem {ἰ--
lum sustulit filia Pharaonis, et nutrivit eum
sibi in filium. Nusquam templum, nusquam sacri-
ficium, licet tot tantaque dispensentur. Et educa-
tus est in barbara domo. 92. Et eruditus est
Moyses in omni sapientia /Egy ptiorum, et erat
C potens in verbis et in operibus. Mirari subit ,
quomodo quadraginta annis illic fuerit, nec. de-
prehensus sit ex circumcisione ; imo potius, quo-
modo secure agentes sua despiciunt et hic et
Joseph, ut alios servent : 25. Ut autem impletum
est illi quadraginta annorum tempus, ascen-
dit in cor ejus, ut. visitaret fratres suos filios
Israel. 24. Et cum vidisset quemdam inju-
riam patientem, vindicavit illum, et fecit ul-
tionem ei, qui injuriam sustinebat, percusso
JEgyptio. 25. Existimabat autem intelligere
p fratres suos, quoniam Deus per manum ipsius
daret salutem illis : at illi non intellexe-
runt, Vide, quomodo nondum molestus videatur,
sed cum tanta concionetur, illum audire susti-
neant ; ita illos vultus sui gratia ceperat. Exist;-
mabat, inquit, intelligere fratres. Atqui operi-
bus patrocinium demonstrabatur , neque erat ra-
tiocinio opus : neque tamen sic intellexerunt.
Viden', quomodo cum mansuetudine concione-
tur, et cum 1n illo iram monstrasset, in hoc man-
E suetudinem ostendat? 26. Sequenti vero die
apparuit illis litigantibus : et reconciliabat
illos in pace, dicens : F'iri , fratres estis , ut
quid nocetis alterutrum? 21. Qui autem in-
juriam faciebat proximo, repulit eum dicens :
Quis te constituit principem et judicem. super
nos? 28. JYumquid interficere me tu vis, sicut
heri interfecisti /Egyptium ? Eodem animo con-

tra Christum videntur dicere : /Yon habemus j55;. το.

υ
, , Pu e Ἢ
δύο. Φεύγει, καὶ οὐδὲ ἢ φυγὴ ἔσόεσε τὴν οἰκονομίαν; 4,4, Tegem, nisi Cesarem. Sic semper facere sole- 15.

V
d — 5^ , - D
ὥσπερ οὖν οὐδὲ ὃ θάνατος. Καὶ πληρωθέντων ἐτῶν
d a. : C 5» m , Py e y
τεσσαράχοντα, ὥφθη αὐτῷ ἐν τῇ ἐρήμῳ τοῦ ὄρους

Σινὰ ἄγγελος Κυρίου ἐν φλογὶ πυρὸς βάτου,

b Unus Cod. υἱοὺς δύο, ἀλλ᾽ οὐὸὲ ἢ φυγή.

A bant Judei, cum beneficia acciperent. Vidistin'
insipientiam? Eum, qui se servaturus erat, accu-
sant cum dicunt, Sicut heri interfecisti ZEgy-
ptium. 29. Fugit autem Moyses in verbo isto :
et factus est advena in terra Madian , ubi
generavit filios duos. Fugit, neque fuga cco-
nomiam exstinxit, ut neque mors. 50. Et expletis
annis quadraginta, apparuit illi in deserto
montis Sina angelus Domini in igne flam-
me rubi.

152 S. JOANNIS CHRYSOST.

ὅ. Viden', quomodo cconomia non tempore
scinditur? Cum profugus esset, cum peregrinus,
cum multo tempore in aliena terra mansisset, et
filios duos suscepisset, cum non ultra reditum ex-
spectaret, tunc angelus ipsi apparet. Filium Dei
vocat angelum, ut et hominem. Et ubi apparet?
In deserto, non in templo. Viden', quot fiant mi-
racula, et nusquam templum, nusquam sacrificia?
Neque hic simpliciter in deserto, sed in rubo. B
51. Moyses autem videns, admiratus est υἱ-
sum; et accedente illo ut consideraret, facta
est vox Domini. Ecce voce quoque dignatus est.
32. Ego sum Deus patrum tuorum, Deus A bra-
ham, Deus Isaac, et Deus Jacob. Non modo
hic ostendit angelum qui apparuit ei, esse magni
consilii angelum ; sed etiam ostendit, quantam be-
niguitatem Deus per visum exhibeat. Zremefa-
ctus autem. Moyses non audebat considerare.
55. Dixit autem illi Dominus : Solve calcea-
mentum pedum tuorum; locus enim in quo stas,
terra sancta est. Nusquam templum, et locus
sanctus est per apparitionem et operationem Chri- C
sti. Hoc multo mirabilius est, quam locus ille in
sanctis sanctorum : illic enim numquam sic appa-
ruit Deus, numquam sic tremefactus est Moyses.
Vidistin? misericordiam? Videtandem sollicitudi-
nem. 34. /'idens vidi, inquit, afflictionem po-
puli mei, qui est in Egypto, et gemitum 60-
rum audivi, et descendi liberare eos. Et nunc
veni, et mittam te in. Egyptum. Vide, quo-
modo ostendat se per beneficia, per supplicia et
per miracula ducere illos, illi vero semper iidem p
erant. Hinc discimus, Deum ubique presentem
esse. Haec et nos audientes, in afflictionibus. ad
eum confugiamus. Et gemitum , inquit, eorum
audivi. Non simpliciter dixit, 4Zudivi; sed, pro-
pter calamitates. Quod si quis dicat : Et cur illos
sic affligi permisit? audiat, omni justo afflictiones
causam esse przemiorum : vel ideo illos affligi per-
misit, ut virtutem suam hinc splendentem exhi-
beret, illosque per zerumnas inslitueret, ut in omni-
bus philosopharentur. Vide ergo cum essent in
deserto, non modo impinguati, incrassat , dila-
tati sunt, sed. etiam dereliquerunt Deum. Ubique E
enim animi remissio malum est, dilecte. Ideo ab

initio dixit Adamo : Zn sudore vultus tui come-

des panem tuum. Ne igitur ex afflictione multa
in magnam tranquillitatem. venientes, contume-

ἰδὼν εἴδον.
celeris prater-

a Alii MojaZs. εἴτα ἡ χηδεμονία πολλή.

b Unus o2y ἁπλῶς διὰ τὰς συμφορᾶς,
X FOE

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

[3 cO m ^
Ὁρᾷς, πῶς οὐδὲ χρόνῳ διαχόπτεται ἢ οἰχονομία ;
σ τ ET
Ὅτε γὰρ φυγὰς ἦν, ὅτε ξένος, ὅτε πολὺν χρόνον ἐπὶ
bd 5 , 7 - c
τῆς ἀλλοτρίας πεποίηχεν, ὡς xal παῖδας ποιῆσαι δύο,
e ,
ὅτε οὐχέτι προσεδόκησεν ἀναστρέφειν, τότε ἄγγελος
αὐτῷ ἐπιφαίνεται. Τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ ἄγγελον καλεῖ,
χαθάπερ xai ἄνθρωπον. Καὶ ποῦ φαίνεται; "Ev τῇ
2 7 , E] — € -- , "
ἐρήμῳ , οὐχ ἐν ναῷ. "plc, πόσα γίνεται θαύματα,
M 3^ cs ^ 5^ Dd / E EN 58x 3 τ
χαὶ οὐδαμοῦ ναὺς, οὐδαμοῦ θυσία ; Καὶ οὐδὲ ἐνταῦθα
ἐν τῇ ἐρήμῳ ἁπλῶς, ἀλλ᾽ ἐν τῇ βάτῳ. Ὃ δὲ Μοωύ-
c 5^ 5 , X 3d , M , eco
σὴς ἰδὼν, ἐθαύμασε τὸ ὅραμα" προσερχομένου δὲ αὐτοῦ
M 3 c
κατανοῆσαι; ἴω φωνὴ Κυρίου, ᾿Ιδοὺ χαὶ φωνῆς
6 Θεὸς
Ἀδραὰμ, χαὶ ὃ Θεὸς σαὰχ, χαὶ ὃ Θεὸς "Inxo6. Οὐ

μόνον ἐνταῦθα δείχγυσιν, ὅτι ὃ óc οθεὶς αὐτῷ dy» eius ἦν

ἠξιώθη. ᾿Εγὼ δ Θεὸς τῶν see σου,

ὃ μεγάλης βουλῆς ἄγγελος * ἄχλὰ ΤΕ d τὴν
φιλανθρωπίαν ὅσην ποιεῖται ὃ Θεὸς διὰ τῆς ἐπιφανείας.
"Evzpouoc δὲ γενόμενος Νίωύσῆς, οὐκ ἐτόλμα χατα-
νοῦσαι. Εἶπε δὲ αὐτῷ ὃ Κύριος λῦσον τὸ ὑπόδημα
E Ν « T c
τῶν ποδῶν σου. Ὃ γὰρ τόπος, ἐν ᾧ ἕστηκας, Tij
es d 5 , 5^ τ} Ἃ, X. ἃ , [:4 -« 5*5
ἁνία ἐστίν. Οὐδαμοῦ ναὸς, xat ὃ τόπος ἅγιος τῇ ἐπι-
φανεία xad ἐνεργείᾳ τοῦ Χριστοῦ. Πολλῷ θαυμασιώ-
τερον τοῦτο τοῦ τόπου ἐν τοῖς ἁγίοις τῶν ἁγίων * ἐχεῖ
γὰρ οὔδαμ à
ἔντρομος γέγονε ? Mo)ozc. Εἶδες τὴν φιλανθρωπίαν ;
Ὅρα λοιπὸν χαὶ τὴν κηδεμονίαν. ᾿Ιδὼν εἶδον τὴν χά-

E]

, J| € 2X 5^ Ὃν ce
ἐφάνη οὕτως ὃ Θεὸς, οὐδαιοὺ οὕτως

χωσιν τοῦ λαοῦ μου, φησὶ; τοῦ ἐν Αἰγύπτῳ, χαὶ τοῦ
b 3 m Y M ΄“ 55 ἘΣ ,
στεναγμοῦ αὐτῶν ἤχουσα , xat χατέδην ἐξελέσθαι αὐ--
, K M τῇ fe » " csi) - Dx At er
τούς. Καὶ νῦν δεῦρο, ἀποστείλω σε εἰς Αἴγυπτον.
d -— NE d MC -— Y )
Opa , πῶς δείκνυσιν, ὅτι xoà δι᾿ εὐεργεσιῶν, xol διὰ
, ἈΠ ως νι ῸΝ , 2 3 , € Y
χολάσεων, xai διὰ θαυμάτων ἐπήγετο αὐτούς - oi δὲ
e 3 ἂν 5 e ΕἸ - / U
οἵ αὐτοὶ ἦσαν. Οὕτως -ἐντεῦθεν μανθάνομεν, ὅτι παν--
EX. P € , r cT ΕῚ * Ner -
ταχοῦ πάρεστιν ὃ Θεός. ᾿Γαῦτα ἀχούοντες xat ἡμεῖς,
- Ξ 0) A * Xy ν᾿ P ru
ἐν ταῖς θλίψεσι πρὸς αὐτὸν EU Καὶ τοῦ
στεναγμοῦ γὰρ -— gnalv; ἤχουσα. P Οὐχ ἁπλῶς
εἶπεν, Ἤχουσα, ἀλλὰ διὰ τὰς συμφοράς. Εἰ δέ τις
* λέγοι, χαὶ τίνος ἕνεχεν αὐτοὺς εἴασε χακωθῆναι οὕ-
, d [ Y τυ c
τως 5 ἀχουέτω, ὅτι μάλιστα μὲν οὖν παντὶ διχαίῳ αἱ
, » cC , ^
χαχώσεις αἴτιαι μισθῶν γίνονται" ἢ xo διὰ τοῦτο αὖ-

Y E ES d Y o
τοὺς ἀφῆχε χαχοῦσθαι, ἵνα τὴν αὐτοῦ δύναμιν xol

τ * , D
ἐντεῦθεν δείξη διαλάμπουσαν, κἀκείνους δι’ ὧν ἐχα-
c £ ^ , - "-
χοῦντο tig πάντα παιδεύση φιλοσοφεῖν. “Ὅρα γοῦν,
σ΄, y. 3 τω τὰ τ 5 7 2 /, ΕΣ ,
ὅτε ἦσαν ἐν τῇ ἐρήμῳ, οὐ μόνον ἐλιπάνθησαν, ἐπαχύν-
χατέλιπον τὸν Θεόν.
Edo e V , n ^ : Ne
Πανταχοῦ γὰρ ἣ ἄνεσις, ἄγαπητε, χαχόν. Διὰ τοῦτο
ΥΩ ἐσ ες M 2 CN IE, “ὦ
xal ἐξ ἀρχῆς τῷ Ἀδὰμ ἔλεγεν" "Ev ἱδρῶτι τοῦ προσώ-

θησαν, ἐπλατύνθησαν, ἀλλὰ xat ἐγ

ἃ " ^
που σου φαγῇ τὸν ἄρτον σου. “ἵνα τοίνυν 2x τῆς πολ--
λῆς χαχώσεως εἰς ἄνεσιν ἐλθόντες μὴ ϑδρίσωσι, θλί-
ὅεσθαι αὐτοὺς συγχωρεῖ " μέγα γὰρ ἣ θλῖψις ἀγαθόν,
missis,

c Alius λεαι,

τἰνος οὖν ἕνεκεν

IN ACTA APOSTOLORUM HOMIL.

Καὶ ὅτι ἀγαθὸν, ἄχουε τοῦ Δαυὶδ λέγοντος - Ἀγαθόν
μοι ὅτι ἐταπείνωσάς με. Εἰ δὲ τοῖς μεγάλοις καὶ θαυ-
μαστοῖς ἀνδράσι μέγα ἣ θλῖψις, πολλῷ μᾶλλον ἡμῖν.

155

liosi. essent, illos affligi permittit : magnum enim
bonum est afflictio. Audi Davidem dicentem :
Bonum mihi quia humiliasti me. Quod si ma- Psal. 1:8.

XVI.

. . . ἜΣ: 3 "i.
Εἰ βούλεσθε δὲ, xol αὐτὴν ἐφ᾽ ἑαυτῆς τὴν θλῖψιν ἐξε-,.. gnis el admirandis viris magna res est afflictio, ^
Ll LI . . *. -
τάσωμεν. Ἔστω τις χαίρων σφόδρα xax γεγηθὼς x«i A multo magis nobis. Si vultis, ipsam afflictionem

,ὔ ,
διαχεόμενος * τί ἀσχηημονέστερον, τί ἀνοητότερον τού--
» e ο-Ὕ
του ; "Ecco τις ἀλγῶν χαὶ ἀθυμῶν" τί τούτου * φιλο-
, τ -
σοφώτερον: Διὰ τοῦτο xol Ó σοφὸς παραινεῖ λέγων *
- 3 9. P , 3 - 5 5 25 ἢ /,
Κρεῖττον εἷς οἰκίαν πένθους εἰσελθεῖν, 7, εἰς οἰκίαν γέ-
c A y^
λωτος. Τάχα xo διαμωχᾶσθε τὰ λεγόμενα. Πλὴν ἴδω-
μεν, οἷος ἦν 6 ᾿Αδὰμ. ἐν παραδείσῳ, xa οἷος μετὰ ταῦτα
- μὰ ἐὰν » T7 Y Y E
ἦν * οἷος ἦν ὃ Καϊν πρὸ τούτου, καὶ οἷος ἦν μετὰ ταῦτα.
3 £3 c
Οὐχ ἕστηκεν ἐπὶ τῆς οἰκείας ἕδρας ἣ ψυχὴ, ἀλλ᾽ ὥσπερ
ὅπό τινος πνεύματος αἴρεται τῆς ἡδονῆς καὶ χουφίζεται;
οὐδὲν ἔχουσα βέδαιον. Καὶ γὰρ καὶ πρὸς ἐπαγγελίας
ἐστὶν εὔχολος, καὶ πρὸς ὑποσχέσεις πρόχειρος, καὶ πο-
* e c ^ m
λὺς ὃ σάλος τῶν λογισμῶν. ᾿Εντεῦθεν ἄχαρος γέλως,
φαιδρότης οὐχ ἔχουσα λόγον, ῥημάτων ὕθλος πολὺς
xoi περιττός. Καὶ τί λέγω τοὺς ἄλλους ; ᾿Γῶν ἁγίων
ἕνα προχειρισώμεθα,, χαὶ ἴδωμεν τίς μὲν ἦν ἐν ἡ δονῆ
ζῶν, τίς δὲ πάλιν ἐν ἀθυμία. Βούλεσθε οὖν τὸν Δαυὶδ
^ d, / ἘΣ ORE ΘΟ ΝΑ. εὐ S. 32 Ὁ
ἴδωμεν ; Ὅτε τοίνυν οὗτος ἐν ἡδονῇ ἦν καὶ ἐν χαρᾷ
ἀπὸ τῶν πολλῶν τροπαίων, ἀπὸ τῆς νίκης, ἀπὸ τῶν
στεφάνων, ἀπὸ τῆς τρυφῆς, ἀπὸ τοῦ θαῤῥεῖν, ὅρα, οἷα
Ns ix 3 A. NL 2 - 2 ,
xa εἶπε xal ἔπραξεν" γὼ δὲ εἶπα ἐν τῇ εὐθηνία μου,
M c * ec
οὗ μὴ σαλευθῶ εἰς τὸν αἰῶνα. Επειδὴ δὲ £v θλίψει γέγο-
νεν, ἄχουσον τί λέγει " Καὶ ἐὰν εἴπη uot, οὐ τεθέληχά
34M. 09:- H NL ἐδ P! muy , c
σε, ἰδοὺ ἐγὼ, ποιείτω μοι τὸ ἀρεστὸν ἐνώπιον αὐτοῦ.
J , , - 5
Τί τούτων φιλοσοφώτερον τῶν δημάτων ; Ὅ τι ἂν ἡ
e Lnd , σ΄ c
τῷ Θεῷ, φησὶ, φίλον, ταύτη ἔστω. Καὶ πάλιν τῷ Σα-
M ls
ob, ἔλεγεν: Ei δὲ Κύριος ἐπισείει σε ἐπ᾽ ἐμὲ ὀσφραν-
θείη ἢ θυσία σου. Καὶ τότε μὲν ἐν θλίψει ὧν, καὶ ἐχθρῶν
P ἐφείδετο * μετὰ δὲ ταῦτα οὐδὲ φίλων, οὐδὲ τῶν ἦδι-
χηχκότων οὐδέν. Πάλιν 6 "Inxc6 , ὅτε ἐν θλίψει γέγο-
M αν -
γεν, ἔλεγεν: "Eàv δῷ μοι Κύριος ἄρτον φαγεῖν, xal
ἱμάτιον περιδαλέσθαι. Καὶ ὃ τοῦ Νῶε υἱὸς πρὸ μὲν
, 25 c 2 / 5 ^N Nonn- Ave
τούτου οὐδὲν τοιοῦτον ἐποίησεν " ἐπειδὴ δὲ ἐθάῤῥησεν
Y bd , T
ὑπὲρ τῆς σωτηρίας, ἀχούεις οἷος γέγονεν δόριστής.
Καὶ ὁ “Εζεχίας ὅτε μὲν ἦν ἐν θλίψει, ὅρα οἷα ἐποίει
M -- ,
ὑπὲρ τῆς σωτηρίας * σάχχον γὰρ περιεδάλετο, χαὶ εἷς
ma. ας 'Δ 9 NAMES! / e N s σά » νον
γὴν ἐχάθισεν " ἐπειδὴ δὲ γέγονεν ἐν ἡδονῇ , ἔπεσεν ἀπὸ
ἘΠ eb NM - ὦ 1 -- D ka me
τοῦ ὕψους τῆς χαρδίας αὐτοῦ. Διὰ τοῦτο xot MoUc7c
παραινεῖ λέγων - Φαγὼν xol πιὼν χαὶ ἐμπλησθεὶς,
A4 * z 7 τ D 5 , , ,
μνήσθητι Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου. Ἀπόχρημνος γάρ ἐστιν
,ὔ bd ^ D τ -
ὃ τόπος ὃ τῆς τρυφῆς, xa λήθην τοῦ Θεοῦ ἐμποιεῖ,
Ὅτε ἐθλίόοντο οἱ ᾿Ισραηλῖται, πολλῷ πλείους ἐγίνον-
Uca" αὐ ονεσεϊασε / 4 27
το" ἐπειδὴ δὲ αὐτοὺς εἴασε, τότε πάντες ἀπώλοντο.

Ka τί λέγω ἀπὸ τῶν παλαιῶν τὰ “ παραδείγματα :

^ Idem φιλοσορώτερον. χρεῖττον γὰρ, φησὶν, εἰς οἰκίαν.
b Morel. ἐρείδετο᾽ πρὸ δὲ τούτου οὐνϊέ. [Sic quoque D.,
Commelinus et Erasmus. ]

D

in seipsa examinemus. Sit quis gaudens, latus et rap
effusus; quid turpius, quid insipientius illo? Sit

quis dolens et moerens; quid illo magis pluloso-
phicum? Idcirco Sapiens. admonet, dicens : 776-
lius est ingredi in domum luctus, quam in do-
mum risus. Forte dicta irridetis. Sed videamus,
qualis fuerit Adam in paradiso, οἱ qualis postea :
qualis fuerit Cain ante, qualis postea. Non stat
in sua sede animus, sed quasi a quodam vento
tollitur a voluptate et levis efficitur, nihil habens
firmum. Etenim ad promissiones est facilis, et ad
pollicendum promtus, et magna est ratiociniorum
fluctuatio. Hinc risus intempestivus, ketitia ra-
tione destituta, verborum magna et superflua nu-
gacitas. Ecquid de aliis loquor? De sanctorum ali-
quo agamus, videamusque qualis sit in voluptate, et
qualis in morore, Vultis Davidem consideremus?
Cum ergo ille in voluptate et laetitia versaretur a
multis tropzis, a victoria, a coronis, a deliciis, a fi-

Eccli. j: Js

ducia, vide quz dixerit et fecerit : £go autem dixi P541.29. 7.

in abundatia mea, Ion movebor in eternum.

Cum autem in afflictione fuit, audi quid. dicat :

Et si dixerit mihi, Nolui te, ecce ego; faciat ». Reg. 15
58.

mihi quod placitum est coram ipso. Quid. his
verbis magis philosophicum? Quidquid Deo ma-
gis gratum fuerit, inquit, id fiat. Et rursum
Sauli dicebat : Si autem Deus commovet te con- :
tra me, odoratum sit sacrificium tuum. Et tunc, '
cum esset in afflictione, etiam inimicis parcebat ;
postea vero neque amicis, neque iis qui se nihil
lzeserant. Rursus Jacob cum in zerumna esset, di-
cebat : Si dederit mihi Deus panem ad mandu- Gen. :
candum, et vestimentum quo operiar. Et filius ??*
Noe antea nihil tale fecerat; ubi autem de salute
confisus est, audis quam contumeliosus factus sit.
Et Ezechias cum in zerummis esset, vide qualia pro
salute fecerit : saccum enim induit, et in terra sc-
dit ; ubi autem in voluptate fuit, cecidit pre alti-
tudine cordis sui. Ideo Moyses admonet, dicens :
Cum comederis et biberis et saturatus fueris,
recordare Domini Dei tui. Praceps est enim lo-
cus deliciarum, et oblivionem Dei inducit. Cum
affüigerentur Israelitz,, multo plures erant; cum

Deut.6.12.

M ὉΞ τ ΔΑ i uii. :
c πιραδείγματα. νῦν ἴδωμεν, εἰ ὀοχεῖ, οὐχ ὅταν ἐν εὐπρα-

ji. ὦσιν, sic unus.

154 $. JOANNIS CHRYSOST. ARCHUIEP. CONSTANTINOP.

autem illos dimitteret, tunc omnes peribant. Et E Ἴδωμεν ἀφ᾽ ἡμῶν, εἰ δοχεῖ. Ἡμῶν ὅταν ἐν εὐπραγία

cur vetera exempla affero? Ex nobis ipsis videa-
mus, si placet. Ex nostris plurimi in rebus pro-
speris inflantur, omnibus inimici, iracundi, dum
potestate valent; sublata vero potestate, mansueti
sunt, humiles, mites, in naturz suz cogitationem
veniunt. Quod res ita se habeat, ostendit David,
Psal. 72.6. dicens : Tenuit eos superbia in finem : prodi-
7. bit quasi ex adipe iniquitas eorum. Hc a me
dicta sunt, ut ne omnibus modis gaudium quzra-
Philipp. 4. mus. Et quomodo, inquies, ait Paulus : Gaude-
*: te semper ? Non simpliciter dixit, Gaudete, sed
addidit, Zn Domino.

tty οἵ πλείους, τετυφωμένοι γίνονται, πᾶσιν ἐχθροὶ,
, (λ ἜΣ rra , , ΕἸ H ^Y X [4
ὀργίλοι τῆς ἐξουσίας παρούσης * ἀφαιρεθείσης δὲ, ἥμε-
M m “ 5 , , ΕῚ EÀ
Qot, ταπεινοὶ, πρᾶοι, τῆς οἰχείας φύσεως εἷς ἔννοιαν
E d z
ἔρχονται. Καὶ ὅτι οὕτως ἔχει, δείχνυσι xol 6 Δαυὶδ
/ * 5 - , 5 NS MMC / E] F
éyov* ᾿Εχράτησεν αὐτοὺς ἣ ὑπερηφανία εἰς τέλος"
ἐξελεύσεται ὡς ἐχ στέατος ἢ ἀδικία αὐτῶν. Ταῦτα δή
μοι εἴρηται, ἵνα μὴ £x παντὸς τρόπου τὴν χαρὰν ζη-
τῶμεν. Καὶ πῶς, φησὶν, ὅ Παῦλος λέγει, Χαίρετε
πάντοτε: Οὐχ ἁπλῶς εἶπε, Χαίρετε, ἀλλὰ προσέθη-
χεν, Ἔν Κυρίῳ.

88
Gaudium — 4. Hoc maximum est gaudium ; tali gaudebant ἃ Αὕτη μεγίστη ^ χαρά τοιαύτην καὶ οἵ ἀπόστολοι:

uec apostoli ; gaudium lucrum afferens : quod a car-
ceribus, a flagris, a persequutionibus, a mala fama
et a tristibus omnino principium et radicem habet
et occasionem : unde et in bonum finem pervenit.
Gaudium vero mundi secus : incipit enim a sua-
vibus, desinitque in tristitiam. Neque ego prohi-
beo gaudere in Domino, imo id valde admoneo.
Flagellabantur apostoli, et gaudebant; vincieban-
tur, et gratias agebant; lapidabantur, et przdica-
bant. Hoc et ego velim gaudium : quod a nullo
corporali initium habeat, sed a spiritualibus re-
bus. Non potest qui secundum mundum gaudet,
simul et secundum Deum gaudere : omnis. enim,
qui secundum mundum gaudet, de divitiis gau-
det, de voluptate, de gloria, de potentia, de arro-
gantia; qui vero secundum Deum, de ignominia
propter illum, de paupertate, de inopia, de jeju-
nio, de humilitate. Viden' quam contraria argu-
menta? Quotquot hic extra gaudium sunt, extra
meerorem sunt ; et quotquot extra mcrorem, sunt
etiam extra voluptatem. Et revera hzc sunt, quie
verum gaudium faciunt, quoniam illa nomen tan-
tum gaudii habent, totum autem in moerore si-
tum est. Quantum meroris habet arrogans? quan-
tum przpeditur dum arroganter agit? Mille sibi
parat contumelias, magnum odium, magnam ini-
micitiam, invidiam ingentem. Nam si a majoribus
contumelia afficiatur, dolet; si non contra omnes
insurgat, mordetur. Humilis vero in multa est
voluptate, a nullo honorem exspectans : si hono-
retur, gaudet; si non honoretur, non dolet, imo

ἃ Idem χαρά᾽ οἷον ot ἀπόστολοι. [ Infra D. πάντων pro

c Alii
egit etiam Savilius. Hic autem sic notat Dounzus :
9 T
Manifesto legendum , ἀλλ᾽ ἀγαπᾷ ὅτι οὐχ ἠτιμάσθη : Non

ἔχαιρον" χαρὰ χέρδος φέρουσα, f, ἀπὸ δεσμωτηρίων,
$, ἀπὸ μαστίγων, ἣ ἀπὸ διωγμῶν, T, ἀπὸ τοῦ χαχῶς
ἀχούειν, fj ἀπὸ τῶν λυπηρῶν πάντως ἔχουσα τὴν
ἀρχὴν xo τὴν ῥίζαν καὶ τὴν ὑπόθεσιν" ὅθεν xal εἰς
χρηστὸν ἀπαντᾷ τέλος. Ἢ δὲ τοῦ χόσμου τοὐναντίον,
ἄρχεται μὲν ἀπὸ τῶν ἡδέων, τελευτᾷ δὲ εἰς τὰ λυπη-
ρά. Οὐδὲ ἐγὼ χωλύω χαίρειν χατὰ Κύριον, ἀλλὰ xai
ὃρα παραινῶ. ᾿Εμαστίζοντο οἱ ἀπόστολοι, xol

hj

a
Q8 o.

ἌΝ Y Ey / : 2). f ^v M
εντο. Xt ευχᾶριστουν ελινάζοντο. XOU

o q
UN
To
o
x
.

(nu

o»

(o.

o2

b
DM
o
c
«1
ba]
o
xc
-
2
C-
3
m1
x
Ww
$2
ἐπ»
Qu
-—2
e-
"o
e
cC.
m
S
€
2
«1
NA
-
TM
δ
το
Ὡ-
x
go
ΩΝ

[9]
c»
o2
a e
ὅδ.
à

᾿Ξ em me “ΠΝ 3 A AW g et AX E] b ποα-
σωματικοῦ τὴν ἀρχὴν ἔχει, ἄλλ᾽ ἀπὸ mp
e E * Y ΄ ,
γμάτων πνευματιχῶν. Οὐχ ἔστι τὸν κατὰ χόσμον χαί-
E D ETE OLOR UNIS Y Pix
ροντα ὁμοῦ xal κατὰ Θεὸν χάρειν " πᾶς γὰρ ὃ κατὰ
, , PEE! , E , 55 - A um ,
χόσμον χαίρων; ἐπὶ πλούτῳ χαίρει, ἐπὶ τρυφῇ, ἐπὶ
, M , SY à M
δόξη xo δυναστεία, ἐπὶ ἀλαζονεία - ὃ δὲ χατὰ Θεὸν,
7 e 7 , οἴω Σὰ. y
ἐπὶ ἀτιμία τῇ OU αὐτὸν, ἐπὶ πενία, ἐπὶ ἀχτημοσύνη,
3. τον 5. Ὰ " ond Gd dS 5
ἐπὶ νηστεία, ἐπὶ ταπεινοφροσύνῃ. “Ορᾷς, ὅτι ἐναντίαι.
y ον m A ,
αἱ ὑποθέσεις; “Ὅσοι ἔξω χαρᾶς εἰσιν ἐνταῦθα, xot λύ-

ὦ M ^ - 7
πῆς" χαὶ ὅσοι ἔξω λύπης ἐνταῦθα, χαὶ ἡδονῆς. Καὶ

!

m m iae οἱ 3 M
ὄντως ταῦτά ἐστι τὰ ποιοῦντα ἀληθὴ χαρὰν, ἐπεὶ
Ξ E - SUR c ,
ἐχεῖνα ὄνομα μόνον ἔχει χαρᾶς, τὸ δὲ πᾶν ἐν λύπη

N » c ^ Li
χεῖται. Πόσην ἀνίαν 6 ἀλαζὼν ἔχει; πὼς διακόπτεται
2y αὐτῷ τῷ ἀλαζονεύεσθαι, μυρίας P ἑαυτῷ μηχανώ-
ἐν αὐτῷ τῷ ἀλαζονεύεσθαι, μυρίας ^ ἑαυτῷ μηχ,

ς τ - ΟΣ ΣΝ ὉΠ ΕΝ

μενος ὕδρεις, πολὺ τὸ μῖσος, μεγάλην τὴν ἀπέχθειαν,
M M , 2 Hi
πολὺν τὸν φθόνον, πολλὴν τὴν βασχανίαν;: xXv γὰρ

M c 7 € - 1). T. ^ AS y e
παρὰ τῶν μειζόνων ὑδρισθῇ, ἀλγεῖ - xav. μὴ πάντων

E τ ^ - -τ-
χατεξαναστῇ, δάχνεται. Ὃ δὲ ταπεινὸς ἐν πολλῇ ἐστι
c €N ὦ i 9 9 NDS UN NL σον (Ὁ δ MO MERE Y 3
τὴ ἡδονῇ, παρ᾽ οὐδενὸς προσδοχῶν τιμὴν " ἂν μὲν οὖν
d CIE cd VE SEES ei a a P EG
τιμηθῇ, ἥσθη, ἂν δὲ μὴ τιμηθῇ, οὐχ ἤλγησεν, ἀλλ
c 3 , » Xe: - Aera -
ἀγαπᾶ, ὅτι oUx “ ἐτιμήθη. Ap! οὖν Ex τοῦ μὴ ζητεῖν
M : M ^ Am a SN ἢ ^E: ES 5
τιμὴν xai τιμᾶσθαι, πολλὴ ἣ ἥδονη. Exsi δὲ τοῦ-

ambit honorem ; sed bene secum actum putat, si nulla
aífectus est ignominia. $ic plane legendum esse de-
monstrat quod sequitur, μάλιστα δ᾽ αὐτὸν οὐδεὶς ἀτιμάξΞι.
Atqui illud, quod hie sequitur, nec apud Morel., nec
in Mss, aliquot habetur, et hic superfluum cst, Nam.

hoc sublato sententia recte procedit.

IN

γαντίον, καὶ ζητεῖ τιμὴν, xot οὐ τιμᾶται. Οὐχ ὁμοίως
δὲ ἥδεται τιμὴν δ᾽ ζητῶν, xol ὃ μὴ ζητῶν. Οὗτος

M - -
οὐδὲν ἡγεῖται εἰληφέναι" ἐχεῖνος xàv

ὅσον ἂν λάδη,
^ ^os X ^
τὸ μικρὸν δῷς, ὡς τὸ πᾶν εἰληφὼς δέχεται. Πάλιν ὃ
τρυφῶν μυρία πράγματα ἔχει, κἂν ἐξ εὐχολίας χαὶ
4 c^ ΩΝ c ,
ὥσπερ ἀπὸ πηγῶν αὐτῷ τὰ τῶν προσόδων ἐπιῤῥέη Ε
δ DEN τω b ^ M N/SN M M νῷ e
τὰ ἀπὸ τῆς τρυφῆς δεινὰ δέδοικε, καὶ τὸ ἄδηλον τοῦ
μέλλοντος" οὗτος δὲ ἀεὶ ἐν ἀσφαλείᾳ ἐστὶ καὶ ἐν ἧδο--
, Vii, ἐθίσας ἑαυτὸν ἐν λιτότητι διαίτης. Οὐ γὰρ οὕτως
ἑαυτὸν ταλανίζει. ὅτι μὴ ^ ἔζης πολυτε-
υτὸν ταλανίζει, ὅτι μὴ μετέχει τραπέζης πολυτ
λοῦς, ὡς τρυφδ, τὸ τοῦ μέλλοντος ἄδηλον μὴ δεδοι--
, rg" ^» m Ὁ e SY EILJAN , -
xoc. Τὰ δὲ ex τῆς τρυφῆς ὅσα δεινὰ, οὐδεὶς ἀγνοεῖ"
» - X M LJ 2 b ^ € e
ἀναγκαῖον δὲ xal νῦν εἰπεῖν. Διπλοὺῦς ὃ πόλεμος, τοῦ
σώματος; λέγω; χαὶ τῆς ψυχῆς διπλοῦς ὃ χειμὼν,
διπλὰ τὰ νοσήματα" xa οὐ τοῦτο μόνον, ἀλλ᾽ ὅτι καὶ
ἀνίατα" καὶ ? μεγάλας φέρουσι ταῦτα τὰς συμφορᾶς.
Ἀλλ᾽ οὐχ ἣ εὐτέλεια τοιοῦτον, ἀλλὰ διπλὴ ἢ ὑγεία,
διπλὰ τὰ ἀγαθά, “Ὑπνος ὑγείας, φησὶν, ἐν ἐντέρῳ
μετρίῳ. Πανταχοῦ γὰρ τὸ μὲν σύμμετρον ποθεινὸν,
, σ , τ -
τὸ δὲ ἄμετρον οὐχέτι. “Ὅρα γάρ᾽ σπινθῆρι μικρῷ πο-
Ν , Op, S V 2 , τ ^ ,
λὺν ξύλων ἐπίθες φορυτὸν, καὶ οὐχέτι πὺρ τὸ λάμπον,
ἀλλὰ καπνὸν " ὄψει σφόδρα ἀηδῆ. ᾿Ανδρὶ λίαν ἰσχυρῷ
καὶ μεγάλῳ φορτίον ἐπίθες τὸ τὴν ἰσχὺν ὑπερθαῖνον,
καὶ ὄψει μετὰ τοῦ φορτίου χαμαὶ χείμενον xat ἐῤῥιμ-
, N ^ , » Y bad , M
μένον. ΠΠολὺν τὸν φόρτον ἔμόαλε τῷ πλοίῳ, xo χα-
λεπὸν εἰργάσω τὸ ναυάγιον. Τοιοῦτο δή τι xo f; τρυφή
5 / M] SUA Lud e /, ,
ἐστι. Καθάπερ γὰρ ἐπὶ τῶν ὑπεράντλων πλοίων, πο-
λὺς 6 θόρυδος τῶν ναυτῶν, τοῦ χυδερνήτου, τοῦ πρω-
ρέως, τῶν ἐπιδατῶν, τὰ μὲν ἄνωθεν ῥιπτούντων εἰς
. / VoM , et ΝᾺ ' 5 zh n
τὸ πέλαγος, τὰ δὲ χάτωθεν" οὕτω δὴ xat ἐνταῦθα, τὰ
uiv ἄνωθεν ἐμοῦντες, τὰ δὲ χάτωθεν, xol ἑαυτοὺς
“διαφθείροντες, ἀπόλλυνται. Καὶ τὸ δὴ πάντων ai-
σχρότερον, ὅτι αὐτὸ τὸ στόμα τὴν χρῆσιν ἀναλαμθά-
νει τῶν ὄπισθεν μορίων, χαὶ γίνεται ἐκείνων ἀτιμό-
τερον. Ei δὲ “ἐν τῷ στόματι τοσαύτη ἀσχημοσύνη,
, τω τ -
ἐννόησον ἐν τῇ ψυχῆ. Καὶ γὰρ ἐκεῖ πάντα γνόφος,
, D ο
πάντα θύελλα, πάντα σχότος, πολλὴ τῶν λογισμῶν
, 2 b m m
σύγχυσις, πιεζομένων, θλιξομένων, τῆς ψυχῆς αὐτῆς
NOS, , ^E E yr no
τὴν ἐπήρειαν βοωσής. ᾿ντεῦθεν xoi αὐτοὶ οἱ γαστρι-
ζόμενοι ἀλλήλους αἰτιῶνται, δυσχεραίνουσι, σπεύ-
δουσι τὴν ἔνδον ἀποῤῥίψασθαι χόπρον. Ὅμως χαὶ μετὰ
^c M “αἴ d. € , , E) M M
τὸ διφῆναι, οὐδὲ οὕτως ὃ σάλος παύεται" ἀλλὰ xal πυ-
ρετοὶ ἐντεῦθεν xal νόσοι. Ναὶ, φησὶ, νοσοῦσι xol
ἀσχημονοῦσι" λόγος six, ταῦτα διεξιὼν, καὶ νόσους
D 7 , . ΠΙᾺ ν à cer 5
fUv καταλέγων " vost) γὰρ ἐγὼ, καὶ σπῶμαι ἐγὼ, xad

Y

2 e ^ δ 5 ν ^
ἀσχημονῷὼ ἐγὼ, ὃ μὴ ἔχων φαγεῖν " τούτους δὲ τοὺς

n » τ D 28 - -»
τρυφωντᾶς ἐστιν εὐπαθοῦντας ιόεῖν, σφριγώντας, χαί-

ACTA APOSTOLORUM.

134

5

gaudet quod non honoratus sit. Itaque honorem

non quarere et honorari, id magnam voluptatem

parit. Illic vero contrarium accidit ; querit hono-

rem, et non honoratur. Non similiter autem de

honore gaudet qui querit eum, et qui non quz-

rit. Hic quantumcumque acceperit, nihil se putat

accepisse : ille vero si vel tantillum dederis, ita
E accipit ac si totum teneat. Rursus qui in deliciis
versatur, mille negotia habet : etiamsi faciles et
quasi ex fontibus reditus ipsi affluant, attamen
mala, quz ex deliciis accedunt, formidat, necnon
futuri incertam. conditionem : hic vero semper in
tuto est et in voluptate, quod tenuitati victus sit
A assuetus. Non enim ita se miserum putat, quod
lauta mensa non fruatur, ut deliciatur, dum futuri
incertam conditionem non timet. Quz vero ex
deliciis mala oriantur, ignorat nemo : necesse est
autem illud jam dicere. Duplex est bellum, cor-
poris, inquam, et anim : duplex hiems, duplices
morbi : neque id tantum, sed et insanabiles, qui
magnas afferant calamitates. At non talis est fru-
galitas; sed. duplex est sanitas, duplicia bona.
Somnus sanitatis, inquit, im ventre parco.
Ubique enim mediocritas desiderabilis est, quod
vero modum non servat, injucundum. Vide
enim : scintille parvie magnam lignorum conge-
riem impone, et non ultra ignem splendentem, sed
fumum videbis valde insuavem. Viro forti et ma-
gno onus impone vires superans, et videbis eum
onere humi jacentem. Magnum onus injice in na-
vim, et grave facies naufragium. Tales sunt deli-
cie. Sicut enim in navibus supra modum onera-
tis magnus est nautarum tumultus, gubernatore
eo , qui in prora sedet , ac vectoribus superiora et
inferiora in mare projicientibus : sic et hoc loco,
superiora evomentes et inferiora, ac seipsos cor-
rumpentes, pereunt. Quodque omnium turpissi-
mum est, os posteriorum parium usum assumit,
fitque illis ignominios:us. Quod si in ore sit tanta
turpitudo, cogita quanta sit in anima. Nam ibi
omnia caligo, omnia procelle, omnia tenebre,
multa confusio cogitationum in angustia versan-
iium , anima ipsa damnum exclamante. Hinc ipsi
ventri dediti, sese mutuo redarguunt, zgre ferunt,
stercus internum dejicere festinant. Attamen post-
quam projecerunt , neque sic agitatio sedatur; sed
et febres hinc et morbi. Etiam, inquit, imfirmi

HOMIL. XVI. 5

ei . -
ροντας, φερομένους ἐφ᾽ ἵππων. Οἴμοι: θρήνων γὰρ D sunt et turpiter agunt : hac frustra nobis narran-

? Quidam μεγάλας ξέρουσι τὰς συμφοράς. ἀλλ᾽ οὐχὶ εὐ-

τέλεια.

b Unus Cod. ὄψει πολὺν ἀήδη.
c Morel. [cum 1).] διαφθείροντες ἀπαλλάττονται.

Eccli
24.

ET
3E.

Delicize

onus
anima.

sunt

156

tur, frustra morbi enumerantur : infirmor cgo,
laceror et turpiter ago, qui non habeo quod edam :
hos autem in deliciis agentes videre est bene af-
fectos , pingues, gaudentes , equis vectos. Vae mi-
hi ! lacrymis enim digna hac verba sunt. Eos au-
tem qui podagra laborant, sellis gestatos, alliga-
tos, qua ex parte, quiso, respiciemus? Et nisi
rem illii putarent contumeliosam ac probrosam,
illos jam nomine suo compellassem. Sed sunt qui-
dam, inquies, qui bene valent, quia non solum
deliciis dant operam, sed etiam laborant. Verum g
da mihi hominem semper pinguescentem, otio-
sum , inertem , qui bene valeat. Sed non invenies.
Etiamsi enim innumera. medicorum turba adsit,
illum ventri semper operam dantem a morbis
eruere non poterunt : neque enim id natura rei
permittit. Ego vero medicorum dictum vobis af-
feram. Ex 115, que in ventrem mittuntur, non
omnia fiunt alimentum : nam in ipsa ciborum na-
tura non totum alendi vim habet, sed pars in 5;
secessum secernitur, pars in alimentum cedit. Si À
ergo moderate cibum sumens totum perficias,
sgula in locum suum pergunt, et quod sanum
utileque est in suum se locum confert; quod au-
tem superfluum est et inutile, secedit et egeritur;
sin vero nimia sit ciborum copia, etiam id, quod
alendi vim habet, noxium est, idque perspicuita-
tis causa exemplo proferam. In frumento aliud est
simila, aliud. farina , aliud. furfur. S1 ergo mola
accipiet ea, quae potest molere, hzc omnia discer-
nit; sin plura conjicias , omnia confunduntur. B
Rursus vinum, si congruentem accipiat operam,
si suo tempore conficiatur, primo omnia simul
miscentur, postea vero aliud in fecem abit , aliud
in spumam, aliud manet ad usum fruentium : et
hzc bona pars est , nec facile mutatur. Nam ante
neque vinum neque fex est, cum scilicet omnia
miscentur. Hoc in mari quoque videre est in ma-
gna tempestate. Ut ergo tunc pisces videmus mor-
tuos superfluitare, qui prz frigore non possunt in
fundum demergi : ita et nobis accidit. Quando
enim superne ingens ingruit voracitatis imber,
omnia commovens, cogitationes antea sanas, et C
quietas, ceu mortuas supernatare cogit. Cum igi-
tur ex hujusmodi exemplis demonstratum nobis
fuerit quantum sit damnum, cessemus beatos di-
cere illos, quos miseros przedicare oporteret , nos-
que deplorare ex iis, ob qua beatos dicere opor- .

S. JOANNIS CHRYSOST.

d Alii xot ὀνειδιστιχὼ ῥήματα ἡγοῦντο, ἤδη ἀν,
* Quidem Mss, χαὶ παρεχώρησεν" ἂν ὃξ πλῆθος ἐγγένηται,

χαὶ ὅσον.

ARCHIEP, CONSTANTINOP.

ἄξια ταῦτα τὰ ῥήματα. "oc δὲ “ποδαλγοῦντας, τοὺς
ἐπὶ δίφρων 9 ἐρομένους, τοὺς χκαταδεσμουμένους, πόθεν
pipes εἶπέ uot 5 Καὶ εἰ μὴ τὸ πρᾶγμα ὕδριν ἐνόμι-
tov" xai ὀνειδιστικῶς με ταῦτα λέγειν ἡγοῦντο, ἤδη
ἂν χαὶ ὀνομαστὶ παρήγαγον αὐτούς. Ἀλλ᾽ εἰσί τινες,
oi xoi Sich φησίν. "Exc? μὴ μόνον τρυφὴ
προσανέχουσιν, ἀλλὰ καὶ πόνοις. ᾿Επεὶ δός μοι ἄν-
θρωπον διαπαντὸς πιαινόμενον, ἀνενέργητον χείμενον,
μηδὲν πονοῦντα, ἰδεῖν δγιαίνοντα. Ἀλλ᾽ οὖχ ἂν εὕροις.
Κἂν γὰρ μυρίων ἰατρῶν πλῆθος συνέλθη, ἐξελεῖν αὖ-
τὸν οὐ μὴ δυνηθῇ τῶν νοσημάτων, διηνεκῶς γαστρι-
ζόμενον " οὐδὲ γὰρ ἔχει τὸ πρᾶγμα φύσιν. ᾿Εγὼ δὲ καὶ
ἐρῶ λόγον. Τῶν εἰς τὴν γαστέρα χατα-
θαλλομένων, οὐ τὸ πᾶν γίνεται τροφή " ἐπεὶ μηδὲ ἐν
αὐτῇ τῇ τῆς τροφῆοις φύσει τὸ πᾶν RR ἀλλ᾽
ἔστι τὸ μὲν αὐτῆς εἰς διαχώρησιν μεριζόμενον, τὸ δὲ
εἰς τροφήν. Ἂν μὲν οὖν σύμμετρα δοὺς τέλεον κατερ-
quot , τοῦτο TUEEaE xai τὴν οἰχείαν ἔλαόε χώραν;
χαὶ τὸ μὲν ὑγιὲς χαὶ χρηστ τὸν εἷς τὸν οἰχεῖον ἀνέδραμε
τόπον, τὸ δὲ περιττὸν xal ἄχρηστον ὑπεξῆλθε “χαὶ |
ἐξεχώρησεν" ἂν δὲ πλῆθος, καὶ ὅσον αὐτοῦ τρόφιμον,
xai τοῦτο γίνεται βλαύερόν. Ὥς ἐπὶ ὑποδείγματος δὲ
τοιοῦτον ἐρῶ, ἵνα σαφέ

5 N ec
ιατριχον ὑμῖν

- ^ 4 e προ ,
τερον, ὃ λέγω, Üuiv γένηται.
Τοῦ σίτου τὸ μέν ἐστι σεμίδαλις, τὸ δὲ ἄλευρον, τὸ δὲ
πίτυρον. Ἂν μὲν οὖν ἣ μύλη λάθη, ἃ δύναται ἀλεῖν,
, , τ , E! NY p» , p, y:
penus ταῦτα πάντα᾽ ἂν δὲ πλέον ἐπιθάλης, πάντα
συγχέ ἔχυται. Πάλιν ὃ οἶνος ἂν τῆς προσηχούσης χα--
τεργασίας τύχη, χαὶ τὴς τῶν ὡρῶν χράσεως, πρότερον
μὲν πάντα ὁμοῦ γίνεται, μετὰ δὲ ταῦτα τὸ μὲν αὐτοῦ

- , e , X πὶ 5. το NP UNES γι MM
εἰς τρύγα ὑφιζάνει, τὸ δὲ εἰς ἀφρὸν " ἀνατρέχει; τὸ δὲ
μένει ἀπόλαυσις τῶν μετεχόντων; χαὶ τοῦτό ἔστι τὸ
χρηστὸν, χαὶ οὐχ ἄν ποτε ταχέως τοῦτο τραπείη " πρό-

τερον δὲ οὔτε οἶνός ἐστιν, οὔτε τρὺξ, πάντων μιχθέν--
-ὦ M
των. Τοῦτο xot

2l
ET

τ / Y^ * d
τῆς θαλάττης ἴδοι τις ἂν, ὅταν
ὑπερόολὴ χειμῶνος γένηται. Καθάπερ οὖν τότε τοὺς
3 , πῆς ' E] / M eX c ,
ἰχθύας δρῶμεν vexpouc ἐπιπλέοντας τοὺς ὑπὸ τοῦ ψύ-
L 5» Χ N 85 3^5 fi , e ^N Y
χους εἷς τὸν βυθὸν δῦναι μιὴ δυνηθέντας: οὕτω δὴ xot
3.9 cc , [:] M 2! τὸ - ΣῈ /
ἐφ᾽ ἡμῶν γίνεται. “Οταν γὰρ πολὺς ἄνωθεν ἐπιῤῥεύση
το , ^ , ,
τῆς λαιμαργίας ὃ ὑετὸς, πάντα ἀναχινήσας, νεχροὺς
Hi - M Ἁ N ,
ἐπιπλέειν ποιεῖ τοὺς λογισμοὺς τοὺς τέως ὑγιαίνοντας,
- ES 7 1 5 ,
xai ἐν ἣμῖν ἠρεμοῦντας. ᾿Επεὶ οὖν ἐκ τοσούτων ὕπο-
- , ANM ,
δειγμάτων ἥμῖν ἀποδέδεικται πολλὴ fj βλάδη, παυ--
, εθ (ζ d 2-3 d D rm 2. em
σώμεθα μαχαρίζογτες τούτους, ἐφ᾽ οἷς ταλανίζειν ἐχρῆν,
/ NC M 25 3 e. ἢ , Y*' '
δαχρύοντες δὲ ἑαυτοὺς, ἐφ᾽ οἷς pegerpren ἔδει, xa
M 3t E] € * , ,
τὴν αὐτάρχειαν ἀγαπῶμεν. Ἢ οὐχ ἀχού

ετε

χαὶ ἰατρῶν
7 d - « , € , 5]^ , A -
λεγόντων, ὅτι ἔνδεια μήτηρ ὑγείας: Ἐγὼ δὲ οὐχὶ τῆς
^ € , , Y y M b] Ed M
σωματιχῆς ὑγείας μητέρα τὴν Evos ἀλλὰ χαὶ
ss

"p. |
0X ὃ ὄντως

αν εἶναι,

τῆς * ψυχικῆς λέγω. Ταῦτα χαὶ Παῦλος

τῶν μετεχόντων, SiC

unus,

* [ Sic A. B. D. Editi 4

υχῆς.}

IN

» 1 Ὑ ,ὔ ^ Y * "
ἰατρὸς, "ἔχοντες, λέγων, διατροφὰς xai σχεπάσματα,
, - , , / , bad
τούτοις ἀρχεσθησόμεθα. Πειθώμεθα τοίνυν αὐτῷ, ἵνα
J , e - P "d - 5 m
ὑγιαίνοντες πράττωμεν, ἃ δεῖ ποιεῖν, £v Χριστῷ Ἰησοῦ
à Koote ^um CE NER Y sg mi. Eb if
τῷ Κυρίῳ ἡμῶν, μεθ’ οὗ τῷ Πατρὶ ἅμα τῷ ἁγίῳ
, NY , ^ c ^ M 3
ΤΠΙνεύματι, δόξα, χράτος, τιμὴ, νῦν xal ἀεὶ, καὶ εἰς
M - c ,
τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

ACTA APOSTOLORUM.

HOMIL. XVII. 155

teret, et frugalitatem diligamus. Annon auditis
medicos dicentes , Indigentia est mater sanitatis?
Ego vero non corporalis modo sanitatis indigen-

tiam matrem esse dico, sed etiam spiritualis. Hoc
LI

et Paulus verus medicus clamat, dicens : Zaben- τ. Tím. 6.

D tes alimenta et tegumenta, his contenti simus.
Obtemperemus ergo illi, ut sani ea, quz agenda
sunt, operemur in Christo Jesu Domino nostro,
quicum Patri et Spritui sancto gloria, imperium,
honor, nunc et semper, et in szcula seculorum.
Amen.

OMIAIA ιζ΄.

fg" oc e 0 I
Τοῦτον τὸν Moic7yy, ὃν ἠρνήσαντο, εἰπόντες, τίς cs
χατέστησεν ἄρχοντα xal δικαστὴν ἐφ᾽ ἡμᾶς; τοῦ-
δὲ v E] 'N M M E] , ^
xov ὃ Θεὸς ἀρχηγὸν xot λυτρωτὴν ἀπέστειλε σὺν
χειρὶ ἀγγέλου τοῦ ὀφθέντος αὐτῷ ἐν τῇ βάτῳ.

Σφόδρα τοῦτο κατάλληλον πρὸς τὴν προχειμένην
ὑπόθεσίν. Τοῦτον τὸν Νωῦσῆν, φησί. Τοῦτον, ποῖον ;
Τὸν χινδυνεύσαντα ἀπολέσθαι, τὸν ὃπ᾽ αὐτῶν P ἐξου-
θενηθέντα, ὃν ἠρνήσαντο εἰπόντες, Τίς σε χατέστη-

Xo, ; χαθά αἱ τῷ Χριστῷ ἔλεγον, Οὐχ
σεν ἄρχοντα ; χαθάπερ xoi τῷ Χριστζ γον, Οὐ
ἔχομεν βασιλέα, εἰ μὴ Καίσαρα. Τοῦτον 6 Θεὸς ἀρ-
χηγὸν καὶ λυτρωτὴν ἀπέστειλε σὺν χειρὶ ἀγγέλου τοῦ
εἰπόντος αὐτῷ, ᾿Εγώ εἰμι 6 Θεὸς ᾿Αδραάμ. ᾿Ενταῦθα
χαὶ τὰ γενόμενα θαύματα, διὰ Χριστοῦ δείκνυσιν γε-

ενῇσθ 0$ Le ὃ Moa Md hd

γενῆσθαι. Οὗτος, τουτέστιν, 6 Μωῦσῆς (χαὶ ὅρα, πῶς
δείκνυσιν αὐτὸν * λαμπρόν), ἐξήγαγεν αὐτοὺς ποιή-
σᾶς τέρατα xoi σημεῖα ἐν γῇ Αἰγύπτῳ, καὶ ἐν ἐρυ-
θρδ θαλάσσῃ; χαὶ ἐν τῇ ἐρήμῳ ἔτη τεσσαράχοντα.
Οὗτός ἐστι Μωῦσῶς ὃ εἰπὼν τοῖς υἱοῖς Ἰσραὴλ, προ-
φήτην ὑμῖν ἀναστήσει Κύριος ὃ Θεὸς ex τῶν ἀδελ-
φῶν ὑμῶν, ὡς ἐμέ: τουτέστιν ἐξουθενημένον, ἐπιδου-
λευθέντα. Καὶ γὰρ ἠδουλήθη χαὶ τοῦτον ἀνελεῖν
Ἡρώδης, χαὶ ἐν Αἰγύπτῳ διεσώθη, καθάπερ χαὶ
οἷν de 534 E) ΕἸ e. uS Mise €

ἐχεῖνος παιδίον ὧν ἐπιδεῤούλευτο. Οὗτός ἐστιν ὃ γε-

n / m DJ

vOp.evoc ἐν τῇ ἐχχλησίᾳ ἐν τῇ ἐρήμῳ μετὰ τοῦ ἀγγέ-
λου τοῦ λαλοῦντος αὐτῷ ἐν τῷ ὄρει Σινᾷ, καὶ τῶν

, 2c ο ^ 20/7 JN , ec ^ om ΞΞ
πατέρων ἡμῶν, ὃς ἐδέξατο λόγια ζῶντα δοῦναι ἡμῖν.
Πάλιν "οὐδαμοῦ ναὸς, οὐδαμοῦ θυσία. Msc τοῦ ἀγ-
γέλου, φησὶν, ἐδέξατο δοῦνα! λόγια ζῶντα ἡμῖν. ᾽Εν-
ταῦθα δείχνυσιν, ὅτι οὐχὶ σημεῖα ἐποίησε μόνον,
ἀλλὰ καὶ νόμον ἔδωχεν ὥσπερ ὃ Χριστός. Καθάπερ

b Hic unus ad novem decemye versus omnino variat,
sed sine ullo sensus discrimine.
* {τὰ ἑξῆς p ost λαμπρόν addunt D., Erasmus, et Com-

HOMILIA XVII.

Ca». VIL. v. 55. Zfunc Moysem, quem nega-
eerunt, dicentes : Quis te constituit princi-
pem et judicem super nos ? hunc Deus prin-
cipem et redemtorem misit cum manu ange-
li, qui apparuit illi in rubo.

1. Multum congruens hoc est argumento pro-
posito. Zunc Moysem, inquit. Qualem hunc?
Eum qui in periculum exitii venit, eum quem
ipsi contemserant, quem negaverant dicentes,

Quis te constituit principem ? quemadmodum et zs«4.. 2.

Christo dicebant, /Von habemus regem,

rem misit cum manu angeli; qui dixerat ei,
136
Afacta sunt, per Christum facta esse ostendit.
56. Hic, id est, Moyses (et vide, quomodo illum
splendidum exhibeat), eduxit illos, faciens pro-
digia et signa in terra Egypti, et in mari Ru-
bro, et in deserto annis quadraginta. 9T. Hic
est Moyses, qui dixit filiis Israel : Prophetam
vobis suscitabit Dominus Deus ex fratribus
vestris tamquam me; id est, contemtum, insidiis
appetitum. Etenim voluerat ipsum occidere Hero-
des , et in /Egypto servatus est, sicut et ille puer
cum esset, insidiis est appetitus. 99. Zic est, qui
5" fuit in ecclesia in solitudine, cum angelo, qui
loquebatur ei in. monte Sina, et cum patribus
nostris; qui accepit. verba vite dare nobis.
Rursus nusquam templum , nusquam sacrificium.
Cum angelo, inquit, ut daret nobis verba vita.
Hic ostendit, ipsum non tantum signa fecisse, scd

mel., is tamen inter uncos. |
a Morel. o22zuc9 λαός, male.

- JJ. 14
nist V:
E Joan
Cesarem. Hunc Deus principem et redemto- κα,

19.

Ego sum Deus Abraham. Vic et miracula , quie g«o4.3.€.

Deut. 18.
18.

Exod, 32.
x.

Zmos.b5,
256

Exod. 25.

40.

Jos. 3. 14.

Deae
5.

158 S. JOANNIS CHRYSOST.

etiam legem dedisse, ut Christus fecit. Quemad-
modum ergo hic primo signa facit , et tunc legem
dat: sic et Christus. Sed non audierunt illum,
semper repugnare docti, post signa illa, post pro-
digia per quadraginta annos edita. Neque hoc
tantum, sed et contrarium exhibuerunt ; quod de-

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

οὖν οὗτος πρῶτον σημεῖα ποιεῖ, xol τότε
I4 A T D
οὕτω δὴ xai 6 Χριστός. Ἀλλ᾽ οὐχ ἤκουσαν αὐτοῦ,

νομοθετεῖ"

0 , x YN 5 0 - ^ M - M '
μαθόντες ἀεὶ ἀπειθεῖν, μετὰ τὰ σημεῖα, μετὰ τὰ

, 1 , - E
θαύματα τὰ ἐν τεσσαράχοντα ἔτεσι. Καὶ οὐ τοῦτο μό-
I3

V J ^oc
νον, ἀλλὰ x«i τοὐναντίον ἐπεδείξαντο: ὃ x«i δηλῶν

ἐπήγαγεν, οὐχ ἠθέλησαν ὑπήκοοι γενέσθαι οἱ πα-

clarans, adjecit : 59. Cui noluerunt obedire p«- ἃ τέρες ἡμῶν, ἀλλ᾽ ἀπώσαντο, καὶ ἐστράφησαν τῇ χαρ-

tres nostri; sed repulerunt, et aversi sunt cor-
dibus suis in Egyptum, 40. dicentes ad 4a-
ron : Fac nobis deos, qui precedant nos :
Moyses enim hic, qui eduxit nos de terra
JEgypti, nescimus quid factum sit ei. 41. Et
vitulum fecerunt in diebus illis, et obtulerunt
hostiam simulacro, et letabantur in operibus
manuum. suarum. 42. Convertit autem Deus,
et tradidit illos servire militie celi, sicut scri-
ptum est in libro prophetarum : I:Yumquid vi-
climas et sacrificia obtulistis mihi annis qua-
draginta in deserto, domus Israel? 45. Et
suscepistis tabernaculum Moloch, et sidus dei
vestri Remphan, figuras, quas fecistis, ut ado-
raretis eas. Et transferam vos trans Babylo-
nem. Tradidit; hoc idem est ac, permisit.
44. Tabernaculum testimonii erat patribus no-
stris in deserto, sicut statuerat illis loquens ad
Moysem, ut faceret illud secundum formam,
quam viderat. Licet tabernaculum esset, sacrifi-
cia non erant. Quod vero non essent, propheta
declarat his verbis : /YVumquid victimas et sa-
crificia obtulistis mihi? Tabernaculum testimo-
nii erat, et nihil ipsis proderat, sed consumeban-
tur. Neque antehac illis signa , neque postea pro-
fuerunt illis. 45. Quod et induxerunt, suscipien-
tes patres nostri. Viden' ibi locum sanctum esse,
ubi est Deus? Ideo , 7n. deserto, dixit, ut locum
loco conferat. Deinde beneficium sequitur. £t
induxerunt , quit, suscipientes patres nostri

cum Jesu in possessionem gentium, quas ex- -

| 35e m», ? Y Da m 25 , J
δία αὐτῶν εἰς Αἴγυπτον, εἰπόντες τῷ ᾿Ααρών * ποίησον
E Y 4, e. Y mou
ἡἥμᾶν θεοὺς, oi προπορεύσονται ἡμῶν * ὃ γὰρ Μωῦσῆς
Ὁ ἃ 95,2 SMS M 2 » y^
οὗτος, ὃς ἐξήγαγεν ἡμᾶς Ex γῆς Αἰγύπτου, οὐχ οἴδα-
μεν τί γέγονεν αὐτῷ. Καὶ ἐμοσχοποίησαν ἐν ταῖς
ς / E] , M Juss. , cT NI
ἡμέραις ἐχείναις, χαὶ ἀνήγαγον θυσίας τῷ εἰδώλῳ,
χαὶ εὐφραίνοντο ἐν τοῖς ἔργοις τῶν χειρῶν αὐτῶν.
q MY ,
ἼἜστρεψε δὲ 6 Θεὸς, καὶ παρέδωχεν αὐτοὺς λατρεύειν
- ἃ ποὺ posto dod ἐγ δάνεια EMEN
τῇ στρατιᾷ τοῦ οὐρανοῦ, χαθὼς γέγραπται ἐν βίόλῳ
Ὁ — 4 b A " Á M , - ἐν. Ξ E
τῶν προφητῶν * "Μη σφάγια xat θυσίας προσηνέγχατέ
Ej ΄ 3 δὲ 5 ἊΣ 2? FS
οι ἔτη τεσσαράχοντα ἐν τῇ &of uto, οἶκος "logo ;

D Καὶ ἀνελάύετε τὴν σχηνὴν τοῦ MoAby , καὶ τὸ ἄστρον

c m DU , a! 2
τοῦ Θεοῦ μῶν ἹῬεμφὰν, τοὺς τύπους, οὺς ἐποιήσατε
- ΕῚ - X e c ὦ S RJ /
προσχυνεῖν αὐτοῖς. Καὶ μετοιχιῶ ὑμᾶς ἐπέχεινα Βαόυ-
-- cm , €
λῶνος. Τὸ, Παρέδωχεν, ἐνταῦθα, εἴασέν ἐστιν. Ἢ σχη-
E , 3 - , feos AA 3 «ὦ αὐ
νὴ τοῦ μαρτυρίου ἦν τοῖς πατράσιν ἡμῶν ἐν τῇ ἐρήμῳ,
NES n Ξ πὸ - pers - SN
xaÜms διετάξατο ὃ λαλῶν τῷ Μωῦσεϊ ποιῆσαι αὐτὴν
ἥν τος , CONES / ON - E
χατὰ τὸν τύπον, ὃν ἑωράχει. Καὶ σχηνὴς οὔσης; θυ--
, » σ᾽ 1 Y , ΩΝ
σίαι οὐκ ἦσαν. “Ὅτι δὲ οὐχ ἦσαν, ὃ προφήτης δῆλον
“ - f / / ΄,
ποιεῖ, τοῦτο λέγων * Νὴ σφάγια καὶ θυσίας προσηνέγ-
Viren ΕΣ M AE M NOCT
χατέ μοι; H. σχηνὴ τοῦ μαρτυρίου ἦν, xa οὐδὲν ὠφέ
Y AY ,
λησεν αὐτοὺς, ἀλλ᾽ ἀνηλίσκοντο. Οὔτε δὲ πρὸ τούτου

M - M m PF , ^
E αὐτοὺς τὰ σημεῖα, οὔτε μετὰ ταῦτα ὠφέλησέ τι. Ἣν

3

M , C^ Napa. € p me m Ὅ -᾿.
xa εἰσήγαγον “ διαδεξάμενοι οἱ πατέρες ἡμῶν. "Op&c,
e E A 2 , H
ὅτι ἐχεῖ τόπος ἅγιός ἐστιν, ἔνθα ἂν ἡ ὃ Θεός; Aux
c c 7ὕ €- T / ,
τοῦτο xol, Ἔν τῇ ἐρήμῳ, εἶπεν, ἵνα τόπον τόπῳ
υγχρίνη. Εἶτα ὃ εὐεργεσία. Καὶ εἰσήγαγον, φησὶ
συγχρίνη. Εἰτα ἣ εὐεργεσία. ἰσήγαγον, φησὶ,
SUN. 2A e ? NEC E m 5 ms
διαδεξάμενοι οἵ πατέρες fuv μετὰ Ἰησοῦ ἐν τῇ xa-
£f

D
-

τασχέσει τῶν ἐθνῶν, ὧν ἔξωσεν 6 Θεὸς ἀπὸ προσώ-
που τῶν πατέρων ἡμῶν ἕως τῶν ἡμερῶν Δαυὶδ, ὃς
cüps χάριν ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, xoà ἠτήσατο εὑρεῖν
σχήνωμα τῷ Θεῷ Ἰαχώδ. ᾿ητήσατο οἰκοδομεῖν 6

- . c /,
pulit Deus a facie patrum nostrorum usque ad A Δαυὶδ, xa οὐ λαμόάνει ὃ μέγας, 6 θαυμαστός ἀλλ᾽

dies David, 40. qui invenit gratiam. ante
Deum, et petüt ut inveniret. tabernaculum
Dei Jacob. Petut ;dificare David, et non con-
cessum est e, magno licet et mirabili ; sed. zdi-
ficat abjectus ille Salomon. Ideo ait : 47. Salomon
autem cedificavit illi domum. 43. Sed non .11-
tissimus in manufactis templis habitat. Jam
hoc per ea, qui? supra dicta sunt, ostensum est ;
declaratur euam. ex prophetica voce : quomodo

b Alius μὴ γὰρ 22212. | Infra D. Ῥεφράν.
ς Unus δεξόμενοι

οἰκοδομεῖ ὃ ἀπεῤῥιμιμένος ὃ Σολομῶν. Διὰ τοῦτό φησι"
Σολομῶν δὲ ᾧῳχοδόμησεν αὐτῷ οἶκον: ἀλλ᾽ οὐχ ὃ ὝΨΙι-
στος ἐν χειροποιήτοις ναοῖς χατοιχεῖ. ᾿Κδείχθη μὲν
τοῦτο xal διὰ τῶν ἤδη λεχθέντων * δείκνυται δὲ xot διὰ
φωνῆς προφητιχῆς" καὶ ὅπως, ἄχουε τῶν ἑξῆς. Καθὼς
καὶ ὃ προφήτης λέγει" Ὃ οὐρανός μοι θρόνος, 4 δὲ
(7i ὑποπόδιον τῶν ποδῶν μου. Καὶ ποῖον οἶκον οἰκοδο-
μήσετέ μοι; λέγει Κύριος ; ἢ τίς τόπος τὴς χαταπαύ-
; :

σεώς μου * [ἐστίν 7: οὐχὶ ἣ χείρ μου ἐποίησε ταῦτα

ἐστὶν inclusimus cum Commel. et Savil., et abest

IN ACTA APOSTOLORUM HOMIL.

,
πάντα; Μὴ θαυμάζετε, φησὶν, εἰ τοὺς παραϊτουμέ-
Ej c M H εν M 5 - "ἢν M
vouc αὐτοῦ τὴν βασιλείαν ὃ Χριστὸς εὐεργετεῖ, εἴ γε xat

3

ἐπὶ ΜΝωῦσέως τοῦτο γέγονε. Ko γὰρ ἀρ: ἁπλῶς αὐτοὺς

mu

rg
edge ἀλλὰ χαὶ ἐν τῇ ἐρήμῳ διάγοντας. Ὁρᾷς,
τι δι᾽ αὐτοὺς χαὶ ἐχεῖνα τὰ σημεῖα; Ὃ τῷ Θεῷ οὖν

ιαλεχθεὶς, ὃ ἐκ παραδόξου σωθεὶς, ὃ τοσαῦτα ἐργα-

Q O2 Oa

S.

ἣν ἐδ A! Wwe e 7j
u.evoc xat δυνήθεις, δείκνυσιν, ὅτι πάντως πληρω-

t
θῆναι δεῖ τὴν προφητείαν, καὶ οὖχκ ἐναντιοῦται ἑαυτῷ.
Ξ «eme ut M
Ἀλλ᾽ oy ἄνωθεν τὰ Buses Οὗτος ἐστι, φησὶ,
sie OR. ὃ εἰπών: προφήτην ὑμῖν ἀναστήσει ii
ὡς ἐμέ, Πρὸς τοῦτο οἰμαι τὸν Χριστὸν εἰπεῖν ἀναφέ
ροντα, Ἔχ τῶν Ἰουδαίων ἣ σωτηρία ἐστὶν, ἑαυτὸν
, 7 , c ,
αἰνιττόμενον. Οὗτός ἐστιν ὃ γενόμενος ἐν τῇ ἐρήμῳ
3 N ,
μετὰ τοῦ ἀγγέλου τοῦ λαλοῦντος αὐτῷ. ᾿Ιδοὺ πάλιν
αὐτὸν δείχνυσι τὸν νόμον δεδωχέναι, εἴ γε μετ᾽ αὐτοῦ
ἦν ἐν τῇ ἐχχλησίᾳ ἐν τῇ "ἐρήμῳ. ᾿Ενταῦθα δὲ xol
c “Ὁ.
θαύματος ὑπομιμνήσχει μεγάλου τοῦ ἐν τῷ ὄρει γε--
7 ἃ 2€N/T , c^ ^c C. “
γενημένου. Ὃς ἐδέξατο λόγια ζῶντα δοῦναι fuv.
ET Y EIE ^ NT ]
Πανταχοῦ θαυμαστὸς ὃ δωῦσῆς, xat πλέον ὅτε νο-
- n/ , -— » e£ '
μοθετεῖν ἔδει. Τί ἐστι, Λόγια ζῶντα; Ἤτοι, ὧν τὸ
Doe διὰ χόγων abel TER Aetius ve
τέλος διὰ λόγων ἐδείκνυτο * ἤτοι τὰς προφητείας λέγει.
3 ^ oy , N , Y
Εἶτα τὸ ἔγκλημα τέως ἐπὶ τοὺς πατριάρχας; μετὰ
- O- ,
τὰ σημεῖα xat τὰ θαύματα, μετὰ τὸ λαύεῖν λόγια
ΩΣ θέ ,
ζῶντα * Ὧ οὐχ ἠθέλησαν, φησὶν, ὑπήχοοι γενέσθαι.
K 2s Aá n x g NAE cr 2x A
αλῶς 2 | oux ζῶντα εἶπεν, ἵνα δείξη, ὅτι εἰσὶ xoi
/ c ,
οὗ ζῶντα. Περὶ ὧν χαὶ Ἰεζεκιήλ φησιν, ὡς ὅταν λέγη "
λ
Kai ἔδωχα ὑμῖν προστάγματα οὐ καλά. P Πρὸς τὰ τοι-
αὗτα οὖν εἰπε τὸ, ζῶντα. ᾿Αλλ᾽ ἀπώσαντο, xat ἐστρά-
Β d A 3 ΞαΣ τ P Àj c Y, 6 ΝΜ
φησαᾶν τῇ χαρδίᾳ αὐτῶν εἰς Αἴγυπτον " “ἔνθα ἔστενον,
3E νι x -
ἐχάλουν. Καὶ εἶπον
5» , , € - T “Ὁ ͵ ς ^C
Ἀαρών" ποίησον ἡμῖν Θεοὺς, οἵ προπορεύσονται ἡμῶν.

)5! cl. EUG
ἔνθα 260v, δθεν τὸν Θεὸν τῷ

Ὦ τῆς ἀνοίας * Ποίησον, φησὶν, ἵνα προπορεύσων-
ται ἡμῶν. “Ποῦ; ; Εἰς Αἴγυπτον. Ὃρϑς, πῶς δυσαπο-
σπάστως εἶ ἰχον τῶν ἐθῶν τῶν ΤΣ τ Ων: ; Τίλε-
γεις; οὖκ ἀναμένεις τὸν ἐξαγαγόντα, “ ἀλλὰ ἀρνὴ τὴν
y φεύγεις;
πῖον, Ὅ γὰρ Μωῦσῆς οὗτος, φησὶν, ὃς

εὐεργεσίαν, xot τὸν εὐεργέτην : Καὶ ὅ e : πῶς
ἐξήγα-
γεν ἡμᾶς Ex γῆς Αἰγύπτου. Οὐδαμοὺῦ Θεοῦ ὄνομα,
ἀλλὰ πάντα τῷ Μωῦσεϊ ἐπέγραφον. Καὶ ἔνθα μὲν
αὐτοὺς C pen ἦν, Μωῦσῆν φέρουσιν εἰς μέσον"
ἔνθα δὲ GO νόμῳ, οὐχ ἔτι Long ἄγουσι.
Καὶ μὴν εἶπεν, “ ὅτι ἄνεισιν ὥστε λαδεῖν τὸν γόμον᾽"
2 Alius ἐρήμῳ, καὶ ἐνταῦθα θαύματος.

» m πρὸς ἐχεῖίνα εἶπεν οὐ ζῶντα, ἀλλ᾽ ἀπ

ἔνθα £5v:o» deest iu uno Cod.

XVTZ.

XVII.

159

autem, audi sequentia. Sicut propheta dicit :

B 49. Celum mihi sedes est, terra autem scabel- Isai. 66. τ.

lum pedum meorum. Et quam domum cdifica-
bitis mihi, dicit Dominus? aut quis locus re-
quietionis mec est? 50. nonne manus mea
fecit hec omnia ? Ne miremini , inquit, si Chri-
stus Ils, qui regnum ipsius rejiciunt, bene facit,
quandoquidem et in Moyse hoc factum est. Et non
simpliciter illos eruit, sed in deserto agentes. Vi-
den', quod propter illos signa illa edita sint? Ita-
que qui cum Deo loquutus est, qui mire serva-
tus, qui tanta fecit el. potuit; ostendit omnino
oportere impleri prophetiam, nec aversatur sibi
C ipsi. Sed superius dicta repetamus. Z/ic est, in-
quit, Moyses qui dixit : Prophetam vobis sus-
citabit Dominus tamquam me. Hoc puto Chri-
stum respexisse cum dixit : Ex πιά (οἷς salus est
seipsum subindicans. Zic est, qui fuit in deser-
to cum angelo, qui loquebatur ipsi. Ecce ite-
rum ostendit ipsum dedisse legem , siquidem cum
ipso erat in ceetu in deserto. Hic vero miraculum
magnum etiam commemorat in monte factum.
Qui accepit verba vite, ut daret 'nobis. Ubique
mirabilis est Moyses, maxime vero quando lex
D danda erat. Quid. sibi vult illud, erba «ite ?
Vel ea, quorum finis per sermones monstrabatur,
vel prophetias dicit. Hinc sequitur criminatio in
patriarchas , qui post signa et miracula, postquam
acceperant verba vite, Ei noluerunt, mquit,
obedientes esse. Recte autem dixit, erba vita,
ut ostenderet esse quoque verba non viventia , de
quibus Ezechiel ait
non bona. 'Talia ergo respiciens dixit, erba vite.
Sed repulerunt, et aversi sunt cordibus suis in
JEgyptum; ubi ingemiscebant, ubi clamabant,
unde Deum invocabant. £t dicebant Maroni :
Fac nobis deos, qui precedant nos.
2. O insiplentiam ! Zac, inquiunt, ut. prece-
dant nos. Quo? In Egyptum. Viden", quam
E egre avellerentur ἃ moribus. /Fgyptiacis ? Quid
dicis? non exspectas eum qui te edaxit; sed negas
beneficium, et a benefactore fugis? Et vide, quo -
modo contumelia afficiunt. 7707.565 enim hic, in-
quiunt, qui eduxit nos de terra /Egypti. Nus-
quam Dei nomen, sed omnia Moysi adscribunt.
Et cum gratias agere oporteret, Moysem in me-
dium adducunt: cum autem legi obediendum
' erat, non jam Moysem memorant. Atqui dixerat,

25.

d Alius ἀλλὰ φεύγει τήν.
* Hic per integram fere paginam omnino variat unus,
sine ulla sensus differentia.

» Joan. 4.22.

: Et dedi vobis precepta Ezeci. 50.

Judicorum
insipientia,

160

se ascendere, ut legem acciperet; illi vero ne per

$. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

oi δὲ οὐδὲ τεσσαράχοντα ἡμέρας ὑπέμειναν. Ποίησον

quadraginta quidem dies exspectarunt. Fac τιο-- τς ftiv θεούς. Οὐχ εἶπον θεὸν, ἀλλὰ θεούς " οὕτως ἀνε-

bis deos. Non dixerunt, Deum, sed, Deos: sic ^
debacchabantur, ut nescirent quid. dicerent. Et

fecerunt vitulum in diebus illis, et obtulerunt

sacrificia idolo. Vidistin' insipientiam ingen-
tem? Ubi apparuit Deus Moysi, hi vitulum faciunt
et immolant. Et letabantur, inquit, in operibus
manuum suarum. De quibus erubescere oporte-
bat, letabantur. Et quid mirum, si ignoratis
Christum, quando et Moysem ignoratis et Deum,
tot signis exhibitum? Illi vero non ignorarunt nio-
do, sed et alio modo contumelia affecerunt, dum
idola facerent. Convertit autem Deus, et tradi- 5
dit illos servire militie celi. Hinc mores. illi,
hinc sacrificia : ipsi primum idolis sacrificarunt.

Psal. 105. Hoc significans David dicit : Et fecerunt vitu-

19.

lum in Choreb, et adoraverunt sculptile. Nam
antehac nusquam. sacrificii nomen, sed. precepta
viva, et eloquia viva: nusquam initiationes, sed
miracula et signa exhibita. Sicut scriptum est in
libro prophetarum. Hic testimonium non sine
causa adducit, sed ut ostendat non esse sacrificiis
opus. Et vide, quid dicat. /Vum victimas et sa-
crificia obtulistis mihi in deserto quadraginta
annis? Et accepistis tabernaculum |. .Moloch,
et sidus Dei vestri Remphan, figuras quas fe-
fecistis, ut adoraretis eas. Cum empbasi loqui-
tur; hoc vero significat : Non potestis dicere, vos
quod mihi sacrificarctis, illis etiam sacrificavisse;
et hoc in. deserto, ubi maxime illis. presidebat.
Et accepistis tabernaculum Moloch.Et hzc
fuit causa sacrificiorum. Et transferam vos ul-
tra Babylonem. Sic et captivitas accusatio mali-
tiz est. Et quomodo, inquies, erat Tabernaculum p
testimonii ? Ideo erat, ut testem haberent Deum.
Igitur ad hoc solum erat. Secundum formam,
inquit, que tibi monstrata fuit in. monte. Tta-
que in monte descriptio facta est : et hoc in. de-
serto circumferebatur , nec in quopiam loco. ma-
nebat. Tabernaculum vero testimonii vocat, non
alia de causa, quam ob miracula et precepta. At-
tamen nec illud, nec illi templum habebant. Ergo
figuram illam angelus dederat. Usque ad dies
David, inquit. Itaque usque ad tempus illud tem-
plum non erat, etiamsi gentes expulsze fuissent, de E
quibus ait: Quas expulit Deus a facie patrum
nostrorum. Hoc vero dixit, iterum ostendens, non-
dum fuisse templum. Quid dico? tot miracula, et

-

"

λὰ deest in quibusdam

24.
ar - e RA MMC e “Ὁ -
b[vzàs ἕω: τῶν ἡμερῶν AO. χαὶ Aa, καὶ οὐδαμοῦ

, δ 7 ,
Guxysóürncav, ὅτι οὐδὲ ἴσασιν, ἃ λέγουσι. Kat ἐμο-
^ ν
σχοποίησαν ἐν ταῖς ἡμέραις ἐχείναις, xal ἀνήγαγον
, E XN
θυσίας τῷ εἰδώλῳ. [“ἴδες ἀνοίας ómepGoXíy ; Ἔνθα
dE n m - e €T
ἐφάνη Θεὸς τῷ Μωῦσεϊ, μοσχοποιοῦσιν οὗτοι xol
, - -
θύουσι. Καὶ εὐφραίνοντο, φησὶν, ἐν τοῖς ἔργοις τῶν
χειρῶν αὐτῶν. "Eg! οἷς ἔδει ἐγχαλύπτεσθαι, ἔχαιρον.
Καὶ τί θαυμαστὸν, εἴ γε ἀγνοεῖτε Χριστὸν, ὅπου χαὶ
τὸν Μωῦσέα, xaX τὸν Θεὸν τὸν δειχθέντα διὰ τοσού--
τῶν σημείων; Ot δὲ οὐχ ἠγνόησαν μόνον, ἀλλὰ xod
ὕδρισαν ἑτέρως, τῷ εἴδωλα ποιῆσαι. ἼἸστρεψε δὲ ὃ
Θεὸς, καὶ παρέδωχεν αὐτοὺς λατρεύειν τῇ στρατιὲ
ω- 5 ETT. - N WE ES E] ES
τοῦ οὐρανοῦ. ᾿δντεῦθεν λοιπὸν τὰ ἔθη ταῦτα, ἐντεῦθεν
« / τ M Ead 5 , , - 5 ,
αἷ θυσίαι" αὐτοὶ πρῶτον ἐποίησαν θυσίας τοῖς εἰδώλοις.
T c N AWwN5 , , UNIS ,
οὗτο xài Δαυὶδ ἐπισημαινόμενος λέγει" Kat ἐποιη-
σὰν μόσχον ἐν Χωρὴδ,, χαὶ προσεχύνησαν τῷ γλυπτῷ.
5 τς Ξ
Ἐπεὶ πρὸ τούτου οὐδαμοῦ θυσίας ὄνομα, ἀλλὰ προσ-
, lox M , c 27 D ^N
τάγματα ζῶντα, xal λόγια ζῶντα οὐδαμοῦ τελεταὶ,
5 M , NY 3 2 Iw * d ^ ,
ἀλλὰ θαύματα xot σημείων ἐπίδειξις. Καθὼς γέγρα-
5 , Ld Lad 3 οὖν ^
πται ἐν βίόδλῳ τῶν προφητῶν. ᾿Ενταῦθα τὴν μαρτυ-
H j [s c , , » fe " IY b! M
ρίαν οὖχ ἁπλῶς παρήγαγεν, ἀλλ᾽ iva δείξη τὸ μὴ
εἶναι χρείαν θυσιῶν. Καὶ ὅρα τί φησι. M7, σφάγια
xat θυσίας προσηνέγχατέ μοι ἔτη τεσσαράχοντα ἐν τῇ
ἐρήμῳ ; Καὶ ἀνελάδετε τὴν σχηνὴν τοῦ Μολὸχ, καὶ
Nox - e esc N νὴ n j ^
τὸ ἄστρον τοῦ Θεοῦ ὑμῶν “Ῥεμφὰν, τοὺς τύπους, oUc
, - - .
ἐποιήσατε προσχυνεῖν αὐτοῖς. ᾿Εμφαντιχῶς ἐχ ρήσατο
5 “5 ^ δὲ / c 7/5 5 EA 3 -.
τὴ λέξει. Ὃ δὲ λέγει, τοῦτο ἐστὶν * οὐχ ἔχετε εἰπεῖν,
ca τ᾿ -— 5 M , » J ^n Ἢ M τ 5
ὅτι ἀπὸ τοῦ ἐμοὶ θύειν χἀχείνοις ἐθύετε " xai ταῦτα ἐν
τὴ ἐρήμῳ, ἔνθα μάλιστα αὐτῶν προειστήχει. Καὶ
ἀνελάδετε τὴν σχηνὴν τοῦ Νολόχ. Ἣ ἰαἰτία τῶν θυ-
Ὁ er m c € E 2 , d c
cuv αὕτη. Καὶ μετοικιῶ ὑμᾶς ἐπέχεινα Βαδυλῶνος.
Οὕτω χαὶ f, αἰχμαλωσία κατηγορία τῆς χαχίας. Καὶ
e € e ΩΝ
πῶς Ἢ σχηνὴ, φησὶν, ἦν τοῦ μαρτυρίου; ἅ Ἀλλὰ διὰ
e ET Ü " D NB , φ »
τοῦτο ἦν, ἵνα μάρτυρα τὸν Θεὸν ἰἔχωσιν. Οὐχοῦν εἴς
τοῦτο μόνον ἦν. Κατὰ τὸν τύπον γὰρ, φησὶ, τὸν δει-
χθέντα σοι ἐν τῷ ὄρει, ὥστε ἐν τῷ ὄρει ἣ ὑπογραφὴ
/ τ MY
γέγονε * καὶ αὕτη δὲ ἐν τῇ ἐρήμῳ περιφορητὴ ἦν, καὶ
El 2) , , ἢ / ἊΝ M 5 »
oOx ἐν τόπῳ χειμένη. Ναρτυρίου δὲ σχηνὴν, oux ἄλλου
τινὸς χάριν, ἣ τῶν θαυμάτων, xal τῶν προσταγμά-
τῶν χαλεῖ. “Ὅμως γοῦν χαὶ αὕτη χαὶ ἐχεῖνοι οὐχ
* D MN Ls , X SEN y
ei ov ναόν. Ἄρα xal τὸν τύπον αὐτὸν αὐτὸς ὃ ἄγγελος
ἔδωχεν. Ἕως τῶν ἡμερῶν, φησὶ, Δαυίδ. “Ὥστε οὐκ
€T EY Y , , X M v 55} E
ἦν ναὸς ἄχρι τότε χαίτοι xat τὰ ἔθνη ἐξέωστο, περὶ
- [7 yr € IUIS SN , -
ὧν φησιν " Ὧν ἔξωσεν ὃ Θεὸς ἀπὸ προσώπου τῶν πα--

m D M M 7
τέρων ἡμῶν. Τοῦτο δὲ εἰπε, δεικνὺς πάλιν, ὅτι οὐχ

-

"7 , 1 /4 ^ ,

ἦν τότε ναός. Τί λέγω; τοσαῦτα θαύματα, , xod. οὐδα-
- / d D LR rc ) 2^ πὸ

μοῦ ναός; Οὕτω xoi πρώτη fj σχηνὴ, καὶ οὐδαμοῦ

PENIS oh - , 29 c b
»γαός. Καὶ ἤτησε εὑρεῖν χάριν ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ,

γχός, sic Savilius.]

IN ACTA

Tenes , xal οὐκ ὀχοδόμησεν * οὕτως « οὐχ ἣν μέγα τι
ὃ ναὸς, εἶ xoà ἐνόμισάν τινες μέγαν εἶναι τὸν Xo)o-
μῶντα τῷ τὸν ναὸν οἰκοδομῆσαι, οἱ διὰ τοῦτο καὶ τοῦ
πατρὸς αὐτὸν προετίθησαν. Ὅτι δὲ οὐχὶ βελτίων ἦν

τω M 3 , 2^1 vy y ^Y εἰ 1 m ans
του πᾶτρος, ἀλλ᾽ οὐδὲ ἴσος , μόνον Cz ἅποὸο τῆς τῶν
c m ,
πολλῶν ὑπολήψεως, δῆλον αὐτὸ ἐποίησεν ἐπαγαγών *

APOSTOLORUM HOMIL.

161

nusquam templum? Sic et primum tabernaculum,
et nusquam templum. Et petiit, ut inveniret gra-
tiam coram Deo. Petiit, et non zdificavit: ita non
magnum quidpiam erat templum, etiamsi qui-
dam magnum putaverint esse Salomonem, quod
templum zdificaverit, qui ideo illum patri przetu-

XVII.

Ἀλλ᾽ οὐχ ὃ Ὕψιστος ἐν χειροποιήτοις γαοῖς χατοιχεῖ, 459 lerunt. Quod autem non fuerit patre melior, imo

θρόνος, ἣ

χαθὼς ὃ προφήτης iind Ὃ οὐρανός μοι
δὲ γὰρ ταῦτα

Υἢ ὑποπόδιον τῶν ἅ ποδῶν μου. Οὐδὲ
ἄξια Θεοῦ i ve Á ὁ 1 «c τῇ γει ὃ
ξ εοῦ, εἴ γε ποιήματά ἐστιν, εἴ γε τῆς χειρὸς
, ΩΣ e 5 /
αὐτοῦ ἔργα. Ὅρα, πῶς αὐτοὺς κατὰ μικρὸν ἀνάγει.
Δείχνυσι γὰρ διὰ τοῦ προφήτου, ὅτι οὐδὲ ταῦτα Θεοῦ
ἄξια λέγειν. Καὶ τίνος ἕνεχεν, φησὶν, ἐνταῦθα χατα-
- cS , 7 Meade cU
φορικῶς τῷ λόγῳ χέχρηται; Πολλὴ ἦν f, παῤῥησία
μέλλοντος αὐτοῦ ἀποθνήσχειν "
ej /
οἶμαι αὐτὸν ἐξ ἀποκαλύψεως εἰδέναι. Σχληροτράχηλοι

χαὶ γὰρ χαὶ τοῦτο

3 m , - ΝΠ M - 5 , M τ
xa ἀπερίτμητοι ταῖς καρδίαις xat τοῖς ὠσί. Καὶ τοῦτο
2M » ὦ. o^ CA m S Y es ἘΝ
προφητιχόν" οὐδὲν αὐτοῦ ἴδιον. Ὑμεῖς ἀεὶ τῷ Πνεύ-
e m M
ματι τῷ ἁγίῳ ἀντιπίπτετε, ὡς οἵ mq. ὑμῶν xat
ὑμεῖς. "Occ οὖχ ἐδούλετο ἐς εἶναι, ὑμεῖς ἐθύετε-
ὅτε βούλεται, πάλιν οὐ θύετε: ὅτε οὖχ ἤθελε δοῦναι
ἜΣ r , D c 2. 7
bpiv παραγγέλματα, ἐπεσπάσασθε" ὅτε ἐλαύετε,
ἠμελής σατε. Πάλιν ὅτε εἴασε ὃ ναὸς; εἴδωλα ἐθερα-
TEUETE * ὅγε βούλεται χωρὶς ναοῦ θεραπεύεσθαι; τὸ
ἐναντίον P" ποιεῖτε. Ὅρα, οὐχ εἶπε , τῷ Θεῷ ἀντιπί-
πτετε, ἀλλὰ, Τῷ Πνεύματι οὕτως οὐδεμίαν οἷδε
διαφοράν. Καὶ τὸ μεῖζον, “Ὡς οἵ πατέρες ὑμῶν, φη-
M X € - er Ne ^ 5 EN , δ)
Gi, καὶ ὑμεῖς. Οὕτω xat ὃ Χριστὸς ὠνείδιζεν, ἐπειδὴ
μεγάλα ἀεὶ ἐπὶ τοῖς πατράσιν ηὔχουν. 'Γΐνα τῶν προ-
φητῶν οὖχ ἐδίωξαν οἱ πατέρες ὑμῶν; Καὶ ἀπέχτειναν
τοὺς προχαταγγείλαντας περὶ τῆς ἐλεύσεως τοῦ ὃδι-
, Ei DD 7 ’, , , N
xatou. “Ἔτι Τοῦ δικαίου λέγει, βουλόμενος αὐτοὺς χα-
ταστεῖλαι. Οὗ νῦν ὑμεῖς προδόται x«i φονεῖς γεγέ-
νησθε. Δύο αὐτοῖς ἐγχαλεῖ, ὅτι τε ἠγνόησ ὶ δ᾽
1005s. ς ἐγκαλεῖ, ὅτι τε ἠγνόησαν, xat ὅτι
9 7 zh »^ /^ ^ / 3 ^ hj
ἐφόνευσαν. Οἴτινες ἐλάύετε τὸν νόμον εἰς διαταγὰς
; SUE] 5 "T
ἀγγέλων, xà οὐκ ἐφυλάξατε.

“Τί ἐστι τοῦτο; Τινές φασι, τὸν ὑπ᾽ ἀγγέλων λέ-

ety διαταχθέντα. Οὐχ ἔστι δέ: ποῦ γὰρ ἄγγελοι νό
γειν διαταχθέντα. t δέ- ποῦ γὰρ ἄγγελοι νόμον
2 , ^ , 2 NON 7 , /,
ἐφάνησαν διατάττοντες:; ἀλλὰ διαταχθέντα νόμον λέ-

A ar δέντ ὑτῷ δι᾿ ἀγγέλ mo
γει, τὸν ἐγχειρισθέντα αὐτῷ OU ἀγγέλου τοῦ ὀφθέντος
- Οὐ ^ 3
; Οὐδὲν οὖν
ἀθαυμαστὸν τούτους ἐχεῖνα ποιήσαντας, φησὶ, καὶ

αὐτῷ ἐν τῇ βάτῳ. M3 γὰρ ἄνθρωπος ἦν

ο ^ , AY , , Fr
ταῦτα ποιῆσαι. Et τοὺς χαταγγείλαντας ἀνείλετε,
πολλῷ μᾶλλον αὐτόν. ᾿Ενταῦθα x«i Θεῷ, xol ἀγγέ-

- - ὑες;
λοις, χαὶ τοῖς προφήταις, καὶ τῷ Πνεύματι, χαὶ πᾶσι

. EX S 3, δεῖν -
a Alius ποθῶν μου. ἀλλ᾽ οὐὴξ ταῦτα.
b Idem ποιεῖτε, χαὶ οὐκ εἶπεν" ὅτι τῷ 0:5.

A neque par illi, sed tantum ex quorumdam opinio-
ne, id declarat sic pergens : Sed .4ltissimus;in
manufactis non habitat, sicut propheta dicit :
Ccelum mihi sedes est ; terra autem scabellum
pedum meorum. Neque enim hac Deo digna
sunt, utpote facta, utpote manus ejus opera. Vide,
quomodo illos paulatim erigat. Ostendit enim per
prophetam, indignum esse hzc de Deo dicere. Et
qua de causa, inquies, hic acriter loquitur? Multa
inerat loquendi fiducia morituro : nam puto il-
lum hoc quoque ex revelatione scivisse. 51. Dura

B cervice, et incircumcisis cordibus et auribus.
Hoc quoque propheticum est, neque illi proprium.
705 semper Spiritui sancto resistitis, sicut pa-
tres vestri, ita et vos. Quando nolebat esse sa-
crificia, vos sacrificabatis ; quando volebat, rursum
non sacrificabatis; quando nolebat dare vobis prz-
cepta, requirebatis; quando accepistis, neglexi-
stis. Rursus cum staret templum, idola colebatis ;
quando vult sine templo coli, contrarium facitis.
Perpende: non dixit, Deo resistitis, sed, Spiritui :
sic nullam. noverat differentiam. Quodque majus
est, Sicut patres vestri, ita et vos, inquit. Ita. et

C Christus exprobrabat, quia multum semper de
patribus. gloriabantur. 52. Quem prophetarum
nonsunt persequuti patres vestri ? Et occiderunt
eos, qui prenuntiabant de adventu. Justi. Ad -
huc Justi dicit, volens illos. comprimere. Cujus
vos nunc proditores et homicide fuistis. Duo
illis improperat, et quod ignorarint, et quod occi-
derint. 59. Qui accepistis legem per dispositio-

es angelorum, et non custodistis.

2. Quid est hoc? Quidam putant ipsum dicere
legem ab angelis fuisse dispositam. At res non
ita se habet : ubi namque. angeli visi sunt. legem
ordinare? sed dispositam legem dicit ; id est, tra-
ditam illi per angelum, qui apparuit illi in rubo.

D Nonne homo erat? Nihil ergo mirum est, eos qui
illa fecerant, et hzc fecisse. $1 annuntiantes illum
occidistis, multo magis ipsum. Hic illos ct Deo, οἱ
angelis, et prophetis, et Spiritui, et omnibus ino-

€ τὶ ἔστι τοῦτο, deest in uno Cod.
! Idem θαυμαστὸν τὸν ἐχεῖνα ποιήσαντα,

162 $. JOANNIS CHRYSOST.

bedientes ostendit : ut et alibi ait. Scriptura :
. Domine, prophetas tuos occiderunt, et altaria
tua subverterunt. Mli igitur specie tantum legem
curantes, dicebant : /n Moysem blasphemat. llle
vero ostendit ipsos magis blasphemare, non solum
in Moysem, sed etiam in Deum, et jam olim illos
talia fecisse, et instituta solvisse ; neque illis ultra

IO.

opus esse: Ipsos item, dum se accusarent , quod
Moysi esset contrarius, Spiritui sancto obsistere ;
neque id simpliciter , sed etiam cum ezde; et diu
antea inimicitias exercuere. Viden', quomodo illos
ostendat et Moysi et omnibus adversantes, legem-
Deut, 18, que non servantes? Atqui Moyses dixerat : Pro-
:8. phetam vobis suscitabit Dominus : et alii hunc
venturum przdixerunt, et propheta quoque qui
dicit : Qualem domum «cdificabitis mihi ? Et

iterum, /Vumquid victimas et sacrificia obtuli- ,.
stis mihi quadraginta annis ? Hac erat fiducia 4 ἔ

Fiducia
viri erucem Viri. crucem habentis. Hanc et nos quoque imi-

habentis. temur, etiamsi non sit belli tempus, sed fiduciz
Psal, τι. Cper tempus. est. Loquebar, inquit, de testi-
46. moniis tuis in conspectu regum, et nonconfun-
debar, Si ergo cum gentilibus congrediamur, sic
illos reprimamus absque ira , absque asperitate.
Nam si cum ira hoc faciamus, non jam fiducia,
sed passio esse videtur ; sin mansuete, vere fidu-
cia est. Neque enim possibile est simul secundum
eamdem rationem idipsum esse bonum opus et
delictum. Fiducia bonum opus est, ira delictum.
Oportet ergo cum fiducia loquuturos, a furore li-
beros esse, ut ne quis hinc verba proficisci putet.
Etiamsi justa dixeris cum furore, totum perdidi-
sti, licet libere loquaris, licet moneas, licet quid-
vis aliud facias. Hunc respice virum. non cum
furore loquentem : neque enim contumelia affecit,
sed illis propheticum sermonem memoravit. Quod
enim nullo furore moveretur, ostendit quando pro
IX ilis se male impetenübus precatus, dixit: /Ve
statuas illis hoc peccatum. Sic non iratus, sed. C
pro illis dolens ac merens loquebatur ille. ldeo
namque de facie ejus dixit : Fiderunt faciem
ejus tamquam. faciem angeli, ut illos attraheret.
Puri igitur ab ira simus. Non habitat Spiritus
sanctus ubi ira est: maledictus furibundus. Non
potest sanum quid prodire, cum furor egreditur.
Nam sicut in marina tempestate magnus est tu-
multus, magnus clamor, nec quis tempus habuerit
ad philosophandum : ita neque in furore. Sed si

CES - "
? Idem ἂν μεταξὺ Ελλήνων ἐμπέσωμεν, οὕτως.
b Unus Cod. οὐχ ἦν θυμός.

, VC
E ὅτι αὐτοὶ ἄνωθεν

S. ' ,
B x«i χατόρθωμα εἰναι xxi ἐλάττωμα.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

7

, οω y"
δείχνυσιν ἀπειθοῦντας, χαθὼς xoi ἑτέρωθί φησιν ἢ

ρας RN dime wr. 2564 ὶ
pag" " Κύριε, τοὺς προφήτας σου ἀπέχτειναν, xot
VY , , ,
τὰ θυσιαστήριά σου χατέσχαψαν. Οἱ τοίνυν ἀντιποι-
, b 008 ^
ούμιενοι λόγῳ τοῦ νόμου, ἔλεγον * Εἰς Μωὺῦσῆν βλα-
PE NN SN 7 z, E] M ἊΝ D c^
GG" U.et. O às ὀείχνυσιν, ὅτι αὑτοι βλασφημοῦσι μαλ-
5 , x E. , 1
λον, οὐ μόνον εἰς ωῦσῆν, ἀλλὰ xa εἰς Θεὸν, xol
τοισῦτα ποιοῦσι, χαὶ ὅτι αὐτοὶ τὰ
ΕἸ , d
ἔθη χατέλυσαν, xa ὅτι οὐ χρεία τούτων λοιπόν * xal
cr 2 € M , n [ (009 ΕῚ D
ὅτι ἐγκαλοῦντες x«i λέγοντες Moo7, ἐναντιοῦσθαι
AY AY c , e m
αὐτὸν, αὐτοὶ τῷ Πνεύματι ἠναντιοῦντο" xa οὐχ ἁπλῶς,
$538 V M M , PB / Ej M ^»
ἀλλὰ xoi μετὰ φόνου" xai ἄνωθεν εἶχον τὴν ἔχθραν.
€ cT e M "009 ^ c / Y
Ορᾶς, ὅτι xot Mobc7, καὶ πᾶσι δείκνυσιν ἐναντιου-
μέ - 3n V M M , A - ) ΕΞ z K ,
μένους αὐτοὺς, καὶ τὸν νόμον μὴ φυλάττοντας ; Καί-
τοι γε Μωῦσῆς εἰπε, Προφήτην δμῖν ἀναστήσει Κύ-
Mi RÀ
wem xaX oi ἄλλοι δὲ τοῦτον ἐλεύσεσθαι προύλεγον,
χαὶ ὃ προφήτης, λέγων, Ποῖον οἶχον οἰχοδομήσετέ μοι;
χαὶ πάλιν" Νὴ σφάγια χαὶ θυσίας Urges κοτε μοι
ἔτη τεσσαράκοντα; ; Τοῦτο παῤῥησία ἀνδρὸς τὸν σταυ-
ρὸν ἔχοντος. Μιμώμεθα τοίνυν xol ἡμεῖς ταύτην, εἰ
b -— , » V 2 Y e. , -
xai πολέμου οὖχ ἔστι χαιρὸς, ἀλλὰ παῤῥησίας ἀεὶ
, ? , -
χαιρός ἐστιν. ᾿Ελάλουν γὰρ, φησὶν, ἐν toic μαρτυ--
J P] / ΄,
οΐοις cou ἐναντίον βασιλέων, xat οὐχ ἠσχυνόμην.
E! , ce ^S , C
"A y τοίνυν " EJOvaot συμπλεκώμεθα, οὕτως αὐτοὺς ἐπι-
N Dd ,
c χωρὶς θυμοῦ, χωρὶς τραχύτητος: Ἂν μὲν
γὰρ μετὰ θυμοῦ τοῦτο gue οὐχ ἔτι ZODUNDMS
ἄλλὰ πάθος εἶναι δοχεῖ * ἂν δὲ ἐπιεικῶς, ὄντως ἐστὶν
e 2c , ?, M ^ ^ [4 Gr Y EY
αὕτη παῤῥησία. Οὐ γὰρ δυνατὸν διοῦ χατὰ ταὐτὸν
€ .
Η παῤῥησία,
, e M Ξ , - , T
χατόρθωμα " ὃ θυμὸς, ἐλάττωμα. Δεῖ-τοίνυν ἡμᾶς,
/ / 'N A -—
εἰ μέλλομεν παῤῥησίαν ἔχειν, χαθαροὺς εἰναι τοῦ
cT M ,
θυμοῦ, ἵνα μὴ ἐχείνῳ τις λογίσηται τὰ ῥήματα. Κἂν
^ , Y ESRB T ES NEN f A z
δίκαια λέγης μετὰ θυμοῦ, τὸ πᾶν ἀπώλεσας" x&v παῤ-
€ ^v b E b € ^ , [:/ ^
δησιάζη, x&v νουθετῆς, κἂν ὁτιοῦν πράττης. "Opa τὸν
y ^ c^ E] EA c 00 ΄ Á ; M ΝΑ
ἄνδρα τοῦτον οὐ μετὰ θυμοῦ διαλεγόμενον" οὐ γὰρ δὴ
E] DJ M /
ὕδρισεν, ἀλλὰ προφητικοῦ αὐτοὺς ἀνέμνησε λόγου.Ὅτι
Xo Ῥοῦχ ἦν θυμοῦ... ἔδειξεν. Oc ME /
γὰρ "οὐχ ἦν θυμοῦ, ἔδειξεν, ὅτε χαχῶς ἔπασχε, τότε
τ» , M /, /
ὑπὲρ αὐτῶν εὐχόμενος xxt λέγων: Μὴ στήσης αὐτοῖς
, / er :
τὴν ἁμαρτίαν πο τς Οὕτως οὐχ ὀργιζόμενος αὐτοῖς,
M ^ ,
€ ἀλλὰ ἀλγῶ γῶν ὑπὲρ αὖτ τῶν xat δαχνόμενος »ταῦτα ἐφθέγ-
γετο" ἐπεὶ χαὶ περὶ τῆς τ διὰ τοῦτο εἶπεν,
Εϊδον τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ὡσεὶ πρόσωπον “ἀγγέλου,
ἵν᾽ αὐτοὺς ἐφελχύσηται. — της τοίνυν θυμοῦ ὠμεν.

ἘΞ
τι

Οὐ χκατσιχεῖ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον; ἔνθα θυμός" ἐπι--
χατάρατος ὃ θυμώδης. Οὐχ ἔστιν οὐδὲν ὑγιὲς προελ-
- ct, M Ed z , M τ
θεῖν, ὅθεν θυμὸς ἔξεισι. Καθάπερ γὰρ ἐν χειμῶνι θα-
7ὔ 7
λαττίῳ πολὺς ὁ θόρυό 206, μεγάλη ἢ χραυγὴ, xal οὐχ
φιλοσοφεῖν : οὕτως οὐδὲ

ἂν ἔχον τις χαιρὸν ς ἐν θυμῷ.

Ἀλλ᾽ εἰ μέλλει τι φιλόσοφον ἢ λέγειν ἢ παιδεύεσθαι

t

* Idem ἀγγέλου. ἔνα π

IN ACTA

, * AS
ψυχὴ, ὀφείλει πρότερον ἐν λιμένι εἰναι. Οὐχ ὁρᾷς
-- ce , , » , ^
πῶς, ὅταν βουλώμεθα περὶ τινῶν ἀναγκαίων διαλε-
D Ὁ »
χθῆναι, τόπους θορύδου χαθαροὺς παρατηροῦμεν, ἐνθα
HM E λ ; 2 DM
ἡσυχία, ἔνθα γαλήνη, ἵνα ur ἐχχρουώμεθα; [“ἱ δὲ ὃ
, m e y M
ἔξωθεν ἐχχρούει θόρυδος, πολλῷ μᾶλλον “ ἣ ἔνδον τα-
- ET e '
ραχή. Κἂν εὔχηταί τις, εἰχῇ εὔχεται μετὰ ὀργῆς xot
DJ ^ — L4
θυμοῦ τοῦτο ποιῶν - x&v φθέγγηται, καταγέλαστος
» * c I^ 14 ^ 2 , M er
ἔσται" X&y σιγᾷ, πάλιν ὁμοίως" χἂν ἐσθίη, xat οὕτως
EY ym Δ
ἐόλάθδη: χἂν πίνη, κἂν μὴ πίνη; κἂν καθέζηται, κἂν
A , ^ à 2 puis /
στήχη, x&v βαδίζη, κἂν καθεύδῃ * καὶ γὰρ ἐν τοῖς ὀνεί-
d m Y , ἡ c» fa s 3
ροις τοιαῦτα φαντάζονται. Τί γὰρ τῶν τοιούτων οὐχ
τ 5 M E] ^ » , ^ - A ]
ἄτοπον ; ᾿Οφθαλμοὶ ἀηδεῖς, στόμα διεστραμμενον,
μέλη χεχινημένα καὶ οἰδαίνοντα, γλῶσσα ἀκράτητος
s h i
χαὶ οὐδενὸς φειδομένη, διάνοια ἐξεστηχυῖα, σχῆμα
» ee
ἀπρεπὲς, πολλὴ f ἀηδία. "ἴδε μοι τῶν δαιμονώντων
E / ῃ ,
τοὺς ὀφθαλμοὺς, καὶ τῶν μεθυόντων καὶ μαινομένων,
M , M
«ί διεστήχασιν ἀλλήλων; οὐχὶ μανία τὸ πᾶν ἐστι;
cT / M V
Τί γὰρ, εἰ πρὸς καιρὸν τοῦτο γίνεται 5 Kot γὰρ 6 μαι-
, , ^Y / -
νόμενος πρὸς καιρὸν κατέχεται" τούτου δὲ τί χεῖρον:
bh , ^
Καὶ οὐχ αἰσχύνονται ἐπὶ τῇ ἀπολογίᾳ" οὐχ ἤδειν,
,
τί

* M M UC - ε
φησὶ, τί εἶπον. Καὶ διὰ τί μὴ ἤδεις τοῦτο ὃ λογιχὸς

APOSTOLORUM.

D

E

HOMIL. XVII.

147

anima quid philosophicum vel loqui vel discere
velit, quasi in portu sit oportet. Non vides, quo-
modo de necessariis rebus loquuturi, loca tumultu
vacua quirimus, ubi quies sit, ubi tranquillitas, ut
ne repellamur? Quod si externus tumultus repel-
lat, multo magis interna turbatio. Etsi precetur
quis, frustra precatur, si cum ira et furore id fa-
ciat : si loquatur, ridiculus erit; si taceat, simi-
liter; si comedat, etiam sic leditur ; itemque si
bibat, si non bibat, si sedeat, si stet, si ambulet,
si dormiat ; nam et in somniis talia imaginantur.

Quid in iracundis non turpe? Oculi injucundi, os Ira vitanda.

distortum, membra tremula et inflata , lingua in-
frenis et nemini parcens, mens In excessu, habitus
indecens , multa insuavitas. Vide mihi daemonia-
corum oculos, et ebriorum, et insanientium, quid
inter se differunt? nonne totum furor est? Quid
enim etsi ad tempus hoc fiat? Nam et insaniens
ad tempus detinetur : hoc autem quid deterius?
Neque pudet illos ad defensionem dicere: Nescie-
bam quid dicebam , aientes. Et cur. nesciebas, ra-

ἄνθρωπος, ὃ λογισμὸν ἔχων ; διὰ τὶ τὰ τῶν ἀλόγων 1 tonalis et ratione praeditus homo? cur ea, qua
ποιεῖς, καθάπερ ἵππος ἄγριος ἀπὸ θυμοῦ καὶ ὀργῆς ^ brutorum sunt, facis, sicut equus ferox ira et fu-

συναρπαγείς ; Καὶ μὴν ἣ ἀπολογία ἐγκλήματος ἀξία.
Εἴθε γὰρ ἤδεις, ἃ ἔλεγες. 'Γοῦ θυμοῦ, φησὶν, ἐστὶ τὰ

i
M e , € AR ἃ y
ἔχει ἰσχὺν, ἂν μὴ παρὰ σοῦ λάθη. "i xal ἂν εἴποι

ῥήματα, οὐχ ἐμά. Πῶς ἐχείνου ; Καὶ μὴν ὃ θυμὸς οὐκ

- , E] , LEA M / ro) »x
τις, τῆς χειρός ἐστιν, οὐκ ἐμὰ τὰ τραύματα. Τί οἴει
1). € 0 [d m. 3 X )).s M PE "D
μάλιστα δεῖσθαι θυμοῦ; οὐχὶ πόλεμον xa μάχην;
᾿Αλλὰ χαὶ “ἐκεῖ ἂν μετὰ θυμοῦ τι γίνηται, τὸ πᾶν
διέφθαρται χαὶ ἀπόλωλε. Μάλιστα γὰρ τοὺς μαγο-
à P
, —— 2x1. e s £) δὲ 06 AOT m
μένους θυμοῦσθαι οὐ χρή" μάλιστα τοὺς ὑόρίζοντας
θυμοῦσθαι οὐ χρή. Καὶ πῶς ἔνι μάχεσθαι, φησίν:
Λόγῳ, ἐπιειχεία " μάγη γάρ ἐστι τὸ ἐξ ἐναντίας στῇ -
ἡ i? 1 D X i
E , V , ,
ναι. Ἢ οὖχ δρᾶς χαὶ τούτους τοὺς πολέμους γόμῳ
j^ - , '
καὶ διατάξει xal χαιροῖς ὡρισμένους; Θυμὸς γὰρ οὖ-
΄ - st
δέν ἐστιν, ἢ ὁρμὴ ἄλογος - ἀλόγῳ δὲ οὐδὲν λογικὸν γε-
νέσθαι δυνατόν.

Ἐπεὶ xa οὗτος τοιαῦτα ἐφθέγγετο, xa οὐχ ἐθυ-
c σ -

μοῦτο. Καὶ ὃ Ἠλίας ἔλεγεν, Ἕως πότε χωλανεῖτε ἐπ’
ἀμφοτέραις ταῖς ἰγνύαις ὑμῶν; xal οὐκ ἐθυμοῦτο.
Καὶ ὃ Φινεὲς ἔσφαξε, χαὶ οὐχ ἐθυμοῦτο. Ὃ γὰρ θυ-
᾿ ΕῚ atu 2^ ἡ E) A] , 5 ,
μὸς οὐχ ἀφίησιν ἰδεῖν, ἀλλὰ χαθάπερ ἐν νυχτομαχίᾳ
πᾶντα συνδήσας, χαὶ ὀφθαλμοὺς xol ὠτα, οὕτως
ἄγει, ὅπουπερ ἂν ἐθέλῃ. ᾿Απαλλαγῶμεν οὖν τούτου
τοῦ δαίμονος, ἀρχόμενον αὐτὸν καταστείλωμεν, τὴν
Ὁ 2 OW ἿΝ - Bt L AA ,
σφραγῖδα ἐπιθῶμεν τῷ στήθει χαθάπερ τινὰ χαλινόν.

^ ,ὔ Δ ,
Κύων ἐστὶν ἀναιδὴς ὃ θυμός: ἀλλὰ μαθέτω ἀχούειν

4 Alii [ velut D.] ἡ ἔνδοθεν ταραχή:

TOM. IX.

rore correptus ? Hzc certe defensio culpa non va-
cat. Utinam scivisses, qua dicebas. Irz, inquiés,
verba sunt, non mea. Quomodo ire sunt, cum
ira nullam vim habeat, nisi a te accipiat? Ac si
quis diceret : Vulnera non mea, sed manus mex
sunt, Cui rei putas maxime opus esse ira? nonne
bello et pugna? At ibi etiam, si quid cum ira
fiat, totum periit et pessum abiit. Nam pugnanti-
bus maxime convenit non irasci, imo nec ils, qui
contumeliam inferunt convenit irasci. Et quomo-
do pugnandum est, inquies? Ratione, mansuetu-
dine : certamen enim est ex adverso stare. Annon
vides hzc bella lege, ordine et temporibus defini-
ta? Ira enim nihil aliud est quam irrationalis
impetus; irrationalis autem nihil potest rationale
facere.

4. Certe hic talia loquebatur, nec irascebatur.

Helias vero dicebat: Quousque claudicatis utro- 3. nes. 18.

que poplite vestro? nec irascebatur. Phinees item ?':
occidebat, et non 1rascebatur. Ira enim non sinit
videre, sed omnibus quasi in nocturna pugna liga-
tis, oculos et aures trahit quo voluerit. Ab hoc
ergo damone liberemur; incipientem illum com-
pescamus; sigillum pectori apponamus quasi frc-
num. Canis impudens est ira : sed. discat audire
legem. Si sit canis jn armento ira ferox, ut bu-

. Num. 25.

crucis.

Prov.18.3.

Matth. 5
22.

S. JOANNIS CHRYSOST.

148
bulco imperanti non pareat, nec ejus vocem agno-
scat, omnia pereunt. Cum ipsis ovibus pascitur;
sed si ipsas oves edat, inutilis est et occiditur. Si
didicerit te audire, ale canem : utilis est. contra
lupos, contra latrones, contra furum principem
latrans, non contra oves neque contra familiares.
$i non audiat, omnia perdit : 51 contemnere di-
scat, omnia pessumdat. Mansuetudo ergo in te non
consumatur, sed eam custodiat ira et foveat ; cu-
stodiet autem, et in securitate multa pascere sinet,
si malas pravasque cogitationes consumat, si dia-
bolum undique persequatur. Sic mansuetudo ser-
vatur, cum nihil malum de proximo cogitamus :
sie venerabiles efficimuz, quando impudenter agere
non discimus. Nihil enim ita impudentem reddit
ut mala conscientia. Cur meretrices impudentes
sunt? cur virgines pudibundz? nonne ille a pec-
cato, hz» a castitate? Nihil enim ita impudentem
reddit, ut peccatum. Imo contra, inquies, in pu-
dorem injicit. Etiam certe sese damnantem; alium
vero impudentiorem reddit petulantiorem : nam
qui de se desperat, audax efficitur. Zmpius enim,
inquit, cum in profundum peccatorum vene-
rit, contemnit. lmpudens vero petulans fue-
rit; petulans autem audax est. Vis discere,
quandonam mansuetudo consumatur? Cum male
cogitationesillam pertrahunt. Sed etiamsi hoc con-
üngat, quia nondum canis stat multum latrans, ne-
que sic desperandum est. Est quippe nobis funda
et lapis ( scitis quod. dico ), est nobis hasta, caula
et stabulum, in quo cogitationes illzsas servemus. ἮΝ
51 canis aduletur ovibus, furatque et vigilet con- A
tra externos; hzc virtus est canis : licet esuriat, ne
comedat oves; licet satur sit, ne parcat lupis. Ta-
lis et ira sit : licet mordeatur, a mansuetudine ne
discedat ; licet quiescat, adversus malas cogitationes
excitetur : ac quod suum est, licet pungat, ne de-
serat, sed agnoscat; quod autem alienum est, li-
cet aduletur, pessumdet. Szepe diabolus quasi ca-
nis adulatur, sed sciant. omnes alienum esse. Sic
et nos virtuti, etsi molesta sit, adulemur; et mali-
tiam, etsi lztificet, aversemur. Ne simus canibus
deteriores, qui flagellati et constricti, non absi-
stunt. Si illos autem pascat alienus, quomodo non
magis nocebunt? Est aliquando utilis ira, sed cum
latrat contra alienos. Quid est illud, Qui irasci-
tur fratri suo temere? ld est, Ne ulciscere nec
vindica teipsum : si alium pereuntem videas, por-
rige manum. Non erit ultra ira, cum a proprio

D

b

a Alii zzi λιπα
b Alii θρασύς. ὅρα πῶς ἀναλίσκεται ἐπιείχεια.

ἀρὸν ποιείτω.

ARCHIEP. CONSTANTINOP,

-

^
Ἂν ἡ χύων ἐν ποίμνη οὕτως drptos, ὡς
μὴ πείθεσθα! προσ τάττοντι τῷ βουχόλῳ, μηδὲ xr

τοῦ νόμου.

νώσχειν αὐτοῦ τὴν φωνὴν, πάντα ἀπόλωλε χαὶ διέ-
φθαρται. Μετὰ τῶν προδάτων νέμεται - ἀλλ᾽ ἐὰν ἀπο-
γεύηται τῶν προδάτων, ἄχρηστός ἐστι xoi χατα-
κὸν τεται. Εἰ ἔμαθεν ἀχούειν σου, og τὸν χύνα᾽"
χρήσιμός ἐστι κατὰ τῶν λύχων, χατὰ τῶν πειρατῶν,
χατὰ τοῦ ληστάρχου ὑλαχτῶν, οὐ χατὰ προδάτων
οὐδὲ χατὰ οἰχείων. Ἂν μὴ ἀχούη, πάντα ἀρνίον ;
ἂν μάθη καταφρονεῖν, πάντα ἀπολλύει * τὸ τοίνυν ἥμε-
ρον τὸ ἐν σοὶ μὴ ἀναλισχέτω, ἀλλὰ φυλαττέτω ὃ θυ-
Uoc ἃ xal πῖον ποιείτω" φυλάξει ὃ δὲ, χαὶ ἐν ἀσφαλείᾳ
ἐδ νέμεσθαι καταστήσει, ἂν τοὺς μιαροὺς λογι-
σμοὺς xa τοὺς πονηροὺς καταναλίσχῃ, ἃ ἂν τὸν διάδολον
διώχη πανταχόθεν. Οὕτως ἐπιείχεια διασώζεται, ὅταν
νηδαμοῦ τῷ πλησίον χαχόν τι λογιζώμεθα * οὕτως
αἰδέσιμοι * ον ὅταν μὴ μανθάνωμεν dae ees

τεῖν. Οὐδὲν γὰρ οὕτως ἀναισχύντον ποιεῖ, ὡς ios
συνειδός. Διὰ τί αἵ πόρναι ἀναίσχυντοί εἰσι; διὰ τί αἵ
aie αἰσχυντηλαί:; οὐχ ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας ἐχεῖναι,
oüx ἀπὸ τῆς σωφροσύνης αὗται; Οὐδὲν γὰρ οὕτως
ἀναίσχυντον ποιεῖ, ὡς ἁμαρτία. Καὶ μὴν τοὐναντίον,
φησὶ, χαταναισχύνει. Ναὶ τὸν χαταγνόντα ἑαυτοῦ,
ἀπηρυθριασμένον, καὶ ἰταμώτερον ἐργάζεται"

E , 3 2^ D

ὃ γὰρ ἀπογνοὺς ἑαυτοῦ, θρασὺς γίνεται. ᾿Ασεδὴς γὰρ,

D ON S X

φησὶν, ἐλθὼν εἰς βάθος xaxov, d νεῖ. Ὃ δὲ
^ b »

ἀναίσχυντος, xoi ἰταμὸς ἂν εἴη" ὃ δὲ ἰ tags , xal

- , ,
bP0oacóc. Βούλει μαθεῖν πότε ἀναλίσχεται ἐπιείχεια ;
[7 ' 1 ES
Οταν πονηροὶ λογισμοὶ αὐτὴν διαμασῶνται. ÀAX εἰ
Hu D i n
V - e. cd Nvelp su [rS z e
καὶ τοῦτο συμδαίνει, ὅτι 147] ὃ χύων ἕστηχε μέγα ὅλα-
Ὁ EE! cr » , E- Ἢ Jl EN Y rM
χτῶν, οὐδὲ οὕτως ἀπογινώσχειν χρή. ᾿ἔστι γὰρ ἡμῖν
7 » ^ , Y
καὶ σφενδόνη xa “λίθος ( ἴστε τὸ λεγόμενον ), ἔστιν
M / AS A
fjuiv xai δορὺ, καὶ μάνδρα, xal enc ς, ἐν ᾧ ies άξο-

M

" N N » -T ^A €
ξεν τοὺς λογισμοὺς ασινεις. v0 χύων σαίνῃ μὲν τα

, ἀγριαίνη δὲ χατὰ τῶν ἔξω xoi dypumvi,
τ ἀρετὴ χυνός " χἂν λι uen j μὴ γεύεσθαι τῶν
προθάτων᾽ χἂν ἐν πλησμονὴ 3 μὴ φείδεσθαι τῶν
λύχων. Τοιοῦτον χαὶ ὃ θυμός * χἂν δάκνηται; τὶ

c

16

2
ἐπι-
χἂν ἐν ἡσυχίᾳ ἦ, διεγεί

,
ειχείας μὴ ἀφίστασθαι" Ξ-

LI
, M Mi -
τοὺς get ροὺς λογισμούς * καὶ τὸ μὲν οἰκεῖον
ἧττον μὴ χαταλιμπάνειν, ἀλλ᾽ ἐπιγινώσχειν,
τὸ δὲ ἀλλότριον χαὶ σαῖνον λυμαίνεσθαι. Σαίνει ὃ
/e5 ΄ / E 1 ͵ ES d
διάδολος πολλάχις ὡς 6 ἃ χύων, ἀλλὰ γνώτω πᾶς, ὅτι
5.5 Jg NN 3 6 - M 5 N ^
ἀλλότριός ἐστιν. Οὕτω δὴ χαὶ ἡμεῖς τὴν ἀρετὴν, χἂν
M Y , A
λυπῇ, σαίνωμεν: xot τὴν χαχκίαν, χἂν εὐφραίνῃ,
Ξ X , , ΕΞ e ^
nior pee Μὴ γενώμεθα χείρους τῶν κυνῶν, ot
25 , 2 7 M3 T E ES
μαστιζόμενοι xal ἀγχόμενοι οὐκ ἀφίστανται. Ἂν δὲ
αὐτοὺς xai τρέφη " ὃ ἀλλότριος, πῶς οὐ μᾶλλον βλά-

^ [i M
Ψψουσιν; "ἔστιν ὅτε χρήσιμος ὃ θυμὸς, ἀλλ᾽ ὅταν ὅλα-

a Aliló χύων εἴδεται ὅτι ἀλλότριος.

b ἀλλότριος, καὶ οὕτω βλάπτουσι, Sic alii,

IN ACTA APOSTOLORUM.

xvi χατὰ τῶν ἀλλοτρίων. Τί ἐστιν, Ὃ ὀργιζόμενος
ΕἸ M m

PE] DUET STIS LE TY τῷ

τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ cix, ; ᾿Αντὶ τοῦ, UT; ἄμυνε σαυτῷ,
ἃ , ^ J y Ld

μηδὲ ἐχδίχει" ἂν ἕτερον ἴδης ἀπολλύμενον, ὄρεξον

à

- “, mM b
χεῖρα. Οὐχ ἔτι θυμὸς λοιπὸν τοῦτό ἐστιν, ὅταν τῆς οἷ-

J — i
χείας συμπαθείας ἀπηλλαγμένος ἧς. "Ελαδεν 6 Δαυὶδ C

τὸν Σαοὺλ, χαὶ oüx ἐθυμώθη, οὐδὲ ἐνέπηξε τὸ δόρυ,
τὸν ἐχθρὸν λαθὼν, ἀλλ᾽ ἠμύνατο τὸν διάδολον. Ὁ
Μοωῦσῆς, ὅτε μὲν ἀλλότριον ἀδικοῦντα εἶδε, χαὶ ἀνεῖ-
)ev* ὅτε δὲ οἰχεῖον, οὐχ ἔτι - ἀλλὰ τοὺς μὲν ἀδελφοὺς
χατήλλαττεν, ἐχείνους δὲ χαὶ ἀπωθεῖτο. Καίτοι πραό-
τατον αὐτὸν ἣ Γραφὴ μαρτυρεῖ, ἀλλ᾽ ὅμως ἦν χαὶ
διεγηγερμένος. Ἀλλ᾽ οὐχ ἡμεῖς" ἀλλ᾽ ἔνθα μὲν πραό-
τητὰ ἐπιδείχνυσθαι χρὴ, πάντων θηρίων ἐσμὲν ἀγριώ-
τεροι " ἔνθα δὲ διεγερθῆναι, πάντων νωθέστεροι xod
“ὑπνηλότεροι. ᾿Επεὶ οὖν οὐχ εἷς δέον χεχρήμεθα τοῖς

- τω J -
ἐν ἡμῖν, διά τοι τοῦτο xal εἰς οὐδὲν δέον ὃ βίος ἡμῖν D

ἀνάλωται. Οὕτω χαὶ ἐν σχεύεσιν, ἐὰν ἄλλῳ ἄλλως
, , ᾿ / τ: T ^ JL.
χρήσηταί τις, τὰ πάντα ἀπόλλυσιν - oiov ἂν μάχαι-
r^ Y m— c - A cT
ραν λαθών τις, ἔνθα αὐτῇ χρῆσθαι δεῖ, μὴ χρῷτο,
2 hi m M - - 5WNY , 5 /,
ἀλλὰ τῇ χειρὶ τοῦτο ποιοῖ, οὐδὲν πλέον ἐργάσεται "
ὥσπερ καὶ ὃ ἔνθα τῇ χειρὶ χρήσασθαι χρὴ, τὴν μά-
4 , / A5 / d Δ
χαιραν μεταχειρίζων, πάντα ἂν ἀπολέσειεν. Οὕτω δὴ
He ^ τ EY ΄, ^F Y ΄ MP
χαὶ ἰατρὸς, ἔνθα ἂν τέμνειν δέη, ut) τέμνων, καὶ ἔνθα
ἂν μὴ yon, τέ ἄντα διαφθείρει. Διὸ -
υἱὴἡ χρὴ, τέμνων, πάντα διαφθείρει. Διὸ παραχα
λῶ,, ἡμεῖς εἰς καιρὸν χρώμεθα τῷ πράγυ. τι. Θυμοῦ

γὰρ χαιρὸς οὐδαμοῦ, ὅταν ἑαυτοῖς βοηθῶμεν - ἂν δὲ
t 2 y
/,

ἑτέρους διορθῶσαι χρὴ, τότε μάλιστα αὐτῷ χρῆσθαι E

Ν-

'Α c
δεῖ, ἵνα ἑτέρους ἐξαρπάσωμεν. Οὕτω xo ἰσόθεοι ἐσό-
M , m m ec
μεθα, τὸ ἀόργητον πανταχοῦ διατηροῦντες, χαὶ τῶν
"ἃ 5 L2 ; c ΄ M
μελλόντων ἐπιτευξόμεθα ἀγαθῶν, χάριτι xat φιλαν-
, aT c c c T
θρωπίᾳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, μεθ᾽ οὗ
μὰς Ii Vg e e xp Hu / δόξ /
τῷ Πατρὶ ἅμα τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, δόξα, χράτος,
Y e M V c c ,
τιμὴ, νῦν xal ἀεὶ, xai εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων.

"Auf.

e Alii ὑπνηλότεροι» οὐδαμοῦ εἰς δέον χεχρημένοι τοῖς.

HOMIL. XVIII.

140

motu et affectu liber eris. Apprehendit David Saü- τ. Zteg. 26.

lem, nec ira commotus est, nec captum inimicum ?'

hasta confodit; sed ultus est diabolum. Moyses Exoa. ».

cum alienum lzdentem vidit, occidit; cum conge- '^
nerem, non item; sed fratres quidem reconcilia-
bat, alienos vero pellebat. Licet eum mitissimum

fuisse Scriptura testificetur ; attamen pervigil erat. Num. 12.3.

Nos autem non ita: sed ubi mansuetudinem exhi-
bere oportet, feris omnibus ferociores sumus; ubi
autem excitari par esset, admodum ignavi et su-
pini. Quia igitur 115, quz in nobis sunt, non ut par
esset utimur, ideo in nihilum vita nostra consumi-
tur. Tta et in vasis evenit : si aliud ad alium usum
adhibeamus, omnia perdimus. Exempli causa si
quis gladium sumat, nec illum ad suum usum
adhibeat, sed manu id facere tentet, nihil amplius
efficit; sicut et qui, ubi manu ipsa operandum est ;
gladio utitur, omnia perdet. Sic et medicus, qui
ubi secare oportet non secat, et ubi non oportet
secat, omnia pessumdat. Quamobrem rogo, nos op-
portune hac re utamur. Ire tempus non est, ubi
nos ipsos juvamus : si vero alios corrigere opor-
teat, tunc maxime illa utendum est, ut alios erua-
mus. Ita et Deo zquales erimus, si nos ab ira
semper tueamur, et futura consequemur bona, gra-
tia et benignitate Domini nostri Jesu Christi, qui-
cum Patri et Spiritui sancto gloria, imperium,
honor, nunc et semper, et in szcula seculorum.
Amen.

OMIAIA τη΄.

, , ^Y m— ^ , - ^, τὶ Ὁ

Ἀχούοντες δὲ ταῦτα, διεπρίοντο ταῖς καρδίαις αὐτῶν,
^ y N 57] »5 5 41... if

xai ἔδρυχον τοὺς ὀδόντας ἐπ᾽ αὐτόν.

Πῶς οὖχ ἔλαθον ἐχ τῶν εἰρημένων ἀφορμὴν "sic
τὸ ἀνελεῖν αὐτὸν, ἀλλ᾽ ἔτι μαίνονται καὶ ζητοῦσιν αἷ-
,ὔ , €i -
τίαν, θαυμάσαι ἄξιον. Οὕτως ἀεὶ ἐν καχοῖς εἶσιν οἵ
5^ e - , ks e» - , ^
ἀδικοῦντες. Καθάπερ οὖν ot ἀρχιερεῖς ἀποροῦντες ἔλε-

a Unus εἰς τὸ μὴ ἄνελειν.

HOMILIA XVIII.

Cap. VIL v. 54. Iudientes autem hec , dis-
secabantur cordibus suis, et stridebant
dentibus in eum.

1. Mirum sane, quomodo occasionem occidendi
ex dictis non acceperunt, sed adhuc insaniunt ,
et causam quzrunt. Tta semper in malis sunt qui
injuste agunt. Itaque ut principes sacerdotum an-

13

Act. 4. 16. xil dicebant : Quid faciemus hominibus istis ?

Adagium.

JOANNIS CHRYSOST.

150

S.

ita et hi dissecantur. Atqui ille erat, qui suc-
censere debebat, qui nihil lzserat , et ac si lzsis-
set passus et calumniis impetitus fuit. Sed hinc ca-
lumniatores magis evincuntur : sic verum est quod
semper dicebam : Male facere, est male pati.
Certe ille nihil calumniatus est, sed vera declara-
vit. Sic, cum contumelia afficimur, dum nihil no-
bis conscii sumus , nihil vere patimur. Volebant
ergo illum occidere; sed non statim id faciunt,
causam specie justam facinori volentes obtendere.
Quid igitur? annon contumelia illa rationabilis
causa erat? Non erat illius contumelia, sed pro-
phetze accusatio : vel sponte differebant , ne vide-
rentur illum ob accusationes sibi illatas occidere,
sicut etiam in Christo, sed propter impietatem.
Hoc autem quod loquebatur, pietatis erat verbum.
Ideo postquam occiderant , famam ejus lzdere co-
nantes, Dissecabantur: uimebant enim ne novum
quidpiam circa illum. accideret. Deinde, quod
Christo fecerant, Stephano faciunt; et sicut
illic, quia dixerat, debitis Filium homi-
nis a dextris virtutis sedentem , id blasphe-
miam esse dicebant , et testes turbas evocabant :
510 et nunc faciunt. Illic vestimenta sciderunt, hic
aures continuerunt. 55. Cum autem plenus es-
set Spiritu sancto , intendens in celum, vidit
gloriam Dei, et Jesum stantem a deatris
Dei , et ait: Ecce video celos apertos, et Fi-
lium hominis stantem a dextris Dei. 56. Ex-
clamantes autem voce magna , continuerunt
aures suas, et impetum fecerunt unanimiter
in eum. Et ejicientes eum extra civitatem, la-
pidabant. Atqui si mentitus erat, ut insanientem
eum dimisisse oportuit. Ille vero sic dixerat ,
volens eos abducere. Et quia de morte Christi
tantum loquutus , de resurrectione nihil dixerat,
hocdogma opportune demum adjicit. Ita autemsibi
apparuisse dicit, ut enarrat, quo sic saltem ejus
sermonem acciperent, qui , quoniam dixerat il-
lum sedere, molestus illis erat, interim de resur-
rectione sermonem movet, et illum stare dicit.
Hinc conjecto, faciem illius glorificatam esse. Nam
Deus , benignus cum sit, per quz illi insidias pa-
rabant , per eadem volebat illos evocare ; etsi ni-
hil amplius factum sit. 57. £t ejicientes eum ex-
tra civitatem, lapidabant. Rursus extra civita-
tem mors, sicut in Christo : et in ipsa morte confes-

b Hic perpetue sunt varietates in situ vocum, in
verbis etiam ipsis, Αἰ sensus unus est , sed sepe intri-

catior in Manuscriptiis.

ARCHIEP.

E

CONSTANTINOPF.

B Tes Τί ποιήσομεν τοῖς Evo τούτοις: οὕτω δὴ

xoi οὗτ οι Supe Καὶ μὴν ὃ egerat dips
ἐχεῖνος ἦν, ὃ μηδὲν μὲν ἀδικήσας, τὰ δὲ τῶν ἠδιχη-
χότων παθὼν χαὶ συχοφαντούμιενος. "AAA oi cuxo-
͵7 e y
φᾶνται μᾶλλον ἐλέγχονται χαὶ ταύτη οὕτως ἀληθὲς,
cr 3. ἊΝ - c ΩΝ
ὅπερ ἀεὶ ἔλεγον, ὅτι τὸ ποιεῖν χαχῶς, τοῦτό ἐστι τὸ
, c 7 i^
πάσχειν χαχῶς. Καίτοι αὐτὸς οὐδὲν ἐσυχοφάντησεν.
233? /3 e , τὰ
ἀλλ᾽ ἀπέδειξεν. Οὕτως, ὅταν ὑδριζώμεθα ἐν οἷς οὐ συνοί-
bJ NY ΄ 3 3 -
δαμεν, " οὐδὲν πάσχομεν. ᾿Ἐδούλοντο μὲν οὖν ἀνελεῖν "
3 —^— Dhu -
ἀλλ᾽ οὐ ποιοῦσι τοῦτο, αἰτίαν θέλοντες εὔλογον περιθεῖ-
c 7 Ly v y
ναι τῷ τολμήματι. Τί oov; ἣ ὕῤδρις οὐχ ἦν εὔλογος: Οὐκ
3 4 de E M - , ^ , A
ἦν αὐτοῦ ἣ ὑύρις, ἀλλὰ τοῦ προφήτου χατηγορία- ἢ
ἑχόντες xa ἀνεδάλλοντο, ὥστε μὴ δόξαι διὰ τὰ εἰς
2S2 AY E - d *5 A ^ T N
αὑτοὺς αὐτὸν ἀνελεῖν, ὥσπερ οὖν x«i τὸν Χριστὸν,
ἀλλὰ δι’ ἀσέδειαν. Τοῦτο δὲ εὐσεδείας ἦν τὸ ῥῆμα.
A. 1 a ETAT RE] - δ X IE
Διὸ μετὰ τοῦ ἀνελεῖν ἐπιχειροῦντες xal τὴν δόξαν
32 b Q5 "A E , ^Áp|p P. M x y
αὐτοῦ βλάψαι, διεπρίοντο. ᾿φοδοῦντο γὰρ, μὴ πά--
, D ES ES: / Pj d TERN
λιν καινόν τι περὶ αὐτὸν ἄλλο γένηται. Εἶτα, ὅπερ ἐπὶ
τοῦ Χριστοῦ τον , τοῦτο xal ἐπὶ τοῦ Στεφάνου " xai
ἐχ δεξιῶν τῆς δὺ -

χαθάπερ e ἐχεῖ, ἐπειδὴ εἶπεν, Ὄψεσθε

,
γάμεως τὸν Y iov τοῦ ἀνθρώπου Ἐν βλασφημίαν
-- » ,
τὸ πρᾶγμα ἔλεγον χαὶ μάρτυρας τοὺς ὄχλους ἐποίουν *
ea NY E] WT 5 m Nac xg Ae ,
οὕτω δὴ xol ἐνταῦθα. "Exci Quiero τὰ ἱμάτια *
TN Ἂν CE ev? 7 ,
ὧδε τὰ ὦτα Eve Y5 qup δὲ πλήρης Iure

ἁγίου, ἀτενίσας εἷς τὸν οὐρανὸν, ε εἰὸς δόξαν Θεοῦ, χαὶ

᾿Τησοῦν ἑστῶτα ἐχ δεξιῶν τοῦ Dus χαὶ εἶπεν ἰδοὺ
-, ΕῚ ΕΑ

θεωρῶ τοὺς οὐρανοὺς ἀνεωγμένους. xaX τὸν. Υἱὸν τοῦ
i : à D 3

c / e τῷ -- I σαν»
ἀνθρώπου ἐχ δεξιῶν ἑστῶτα τοῦ Θεοῦ. Κράξαντες δὲ
τ ΕΞ c ^ od
φωνὴ μεγάλη, συνέσχον τὰ ὦτα αὐτῶν, xo ὥρμη -

, BN , Y m
αὐτόν. Καὶ ἐχόαλόντες ἔξω τῆς

σαν διιοθυμαδὸν ἐπ᾽
pice: EN POE Καὶ μὴν εἰ ἐψεύδετο, ὡς μαι-
'O . βουλόμενος
αὐτοὺς ἐπαγαγέσθαι. Καὶ θανά-
του μόνον, περὶ ἀναστάσεως οὐδὲν SOUS. , χαὶ τοῦτο
αὐτῷ

ed
γόμενον ἔδει ἀφεῖναι. δὲ οὕτως εἶπε

3 M
ἐπειοὴ εἰπὼν περὶ τοῦ

^ 5 , 7, M cr Y
λοιπὸν Ὅπως προστίθησι τὸ dee Οὕτω δὲ
λέγει

3 M
ται τὸν λόγον, ὃς, ἐπεὶ
αὐτοῖς ἦν, τέως τὸν ἘΣ ad τῆς ἀναστάσεως χινεῖ “λό-
᾿Απὸ τούτου στοχάζο-

φανῆναι, ὥς που διέξεισιν, ἵνα xv οὕτω δέξων-
τὸ εἰπεῖν καθῆσθαι φορτιχὸν
τασθαι.
τι Y κι
τοῦ δεδοξάσθαι. Ὃ γὰρ Θεὸς
᾿ ὧν ἐπεδουλεύοντο ἐχεῖνοι, δι᾽
E] 5 M ^Y
ἐχκαλεσασθαιᾳ εἰ χαὶ μηδὲν
, 3
ς πόλεως. ἐλι-

,
γον, xat Qn
M , 2

M
μαι x«t τὸ προσωϊ

"
H

ιλάνθρωπος ὧν. δι
λά Es c ὦν,
, v
αὐτῶν ἐδούλετο αὐτοὺς
- 2X.

((αλόντες ἔξω τῆς
c [74
QUV. n ἔξω τῆς πόλεως ὃ θάνατος, ὥσπερ
τω Ν ὦ - cC c ,— es ὧδ λ 7
τοῦ 8 Xo τοῦ, xoi ἐν αὐτῷ τῷ θανάτῳ ἣ ὁμολογία
τὸ χήρυγμα διαγγελλόμινον. Kot ot μάρτυρες ἀπέ-
CUPS γγξλλομε e V Or! e. es τε
-» Ἁ IM. ,
ντο τὰ ἱμάτια αὐτῶν παρὰ τοὺς πόδας νεανίου χα-
,
λουμιένου Σαύλου, xai ἐλιθοδόλουν τὸν Στέφανον ἐπι-

: Ἂς αύιλαθ STE ; due ics. :
λόγον. διὰ τοῦτο χαὶ τὸ πρόσωπον αὐτοῦ δεδόξαστο. ὃ

γάρ, Sic unus.

IN ACTA APOSTOLORUM.

χαλούμενον * τὸν Θεὸν ], καὶ λέγοντα * Κύριε Ἰησοῦ
Χριστὲ , δέξαι τὸ πνεῦμα μου. Δεικνύοντος 61.00 τοῦτο
χαὶ διδάσχοντος αὐτούς ἐστιν, ὅτι οὖχ ἀπόλλυται. Καὶ
θεὶς τὰ γόνατα, ἔκραξε φωνῇ μεγάλη, Κύριε, μὴ στή-
E C [s ^ af / “σο E x AVE
σῆς αὐτοῖς τὴν ἁμαρτίαν ταύτην. “Ὥσπερ ἀπολογού

^

' d 2A ES 75. f) τ |; wA Κύ i
U.£VOG , Ott οὐδε τὰ πρότερα ἢυμοὺ ἦν, φησ!, Kupte

Ν
7| καὶ βουλόμενος αὐτοὺς ταύτῃ ἐπισπάσασθαι. ᾿Γὸ γὰρ

*

φεῖναι μὲν τὸν θυμὸν xo τὴν ὀργὴν τῷ “φόνῳ, xa-
φεῖναι μὲν τὸν θυμὸν xat τὴν ὀργὴν τῷ “φόνῳ,

E 1 AT " /
θαρὰν δεῖξαι δὲ τὴν ψυχὴν τοῦ πάθους, εὐπαράδεχτον
2 / M , MAT P9 2 “ΩΝ c 5
ἐποίει τὸν λόγον. Σαῦλος δὲ ἦν συνευδοχῶν τῇ ἄναι-

, , τ 3581) , ^Y ^, 5 , - 7 ^ Ἢ
ρέσει αὐτοῦ. ᾿Εγίνετο δὲ ἐν ἐκείνη τῇ ἡμέρᾳ διωγμὸς
Ὕ € ,
μέγας ἐπὶ τὴν ᾿Εχχλησίαν τὴν ἐν Ἱεροσολύμοις. Οὐχ
ς .«- Ὁ s UR b 5 3 ? Lad -
ἁπλῶς οὗτος ὃ διωγμὸς, ἀλλ᾽ οἰκονομικῶς δοχεῖ μοι
ΩΣ M ,
συμόῆναι. Καὶ πάντες διεσπάρησαν χατὰ τὴν χώραν
« 5 N Ὁ 7 M - , I^
τῆς Ἰουδαίας xoi Σαμαρείας, πλὴν τῶν ἀποστόλων.
«Ἡ M - , V - € N /,
Op&c, πῶς πάλιν πειρασμοὺς συγχωρεῖ ὃ Θεὸς γί-
νεσθαι; ᾿Αλλ᾽ ἴδε μοι ἐντεῦθεν, καὶ ὅπως οἰχονομεῖται
n , 3 ΄ NM 1 e
τὰ πράγματα. ᾿Εθαυμάσθησαν διὰ τὰ σημεῖα, μα-
στιχθέντες οὐδὲν ἔπαθον, κατέστησαν ἐπὶ τῶν χωρῶν,
y» 1 b e , ^ - , /,
ηὔξετο " ὃ λόγος" λοιπὸν συγχωρεῖ κώλυμα γενέσθαι
, 92i , ^ M 5 € ^ cr € e
μέγα. Καὶ γίνεται διωγμὸς οὐχ 6 τυχὼν, ὥστε δμοῦ
ΕΒΓ. c 2 e Y y ,
καὶ τούτους φυγεῖν (ἐφούδοῦντο γὰρ θρασυτέρους αὖ-
M M P No , ἐν
τοὺς γενομένους), xoi πᾶσι δῆλον ὑπάρξαι, ὅτι ἄν-

1 ,

θρωποι ἦσαν oi φοδούμενοι καὶ φεύγοντες. Ἵνα γὰρ
- ,
μὴ σὺ μετὰ ταῦτα λέγης, ὅτι χάριτι μόνον χατώρ-
26 ,
Üouv, * κἂν ἐδιώχοντο" xal αὐτοὶ δειλότεροι γεγόνασι,
2s. , σν , ^ ΄ H
xat ἐχεῖνοι θρασύτεροι. Καὶ πάντες διεσπάρησαν πλὴν
τῶν ἀποστόλων, φησί. Οὐχ ἄρα μάτην ἔλεγον, ὅτι οἷ-
, € v Y L4 ^
χονομίας ὃ διωγμὸς ἦν * εἰ μὴ γὰρ γέγονεν, οὐχ ἂν ot
f A io p Σ ΞΜ SX x » ,
μαθηταὶ διεσπάρησαν. Συνεχόμισαν δὲ τὸν Στέφανον
“οι - zu. | 621 Ἀ 5 ἐν ᾿ / ^, 3
ἄνδρες εὐλαδεῖς, xal ἐποιήσαντο χοπετὸν μέγαν ἐπ᾽
ῷ. Ἢ οὕπω ἦσαν τέλειοι, ἢ ὅτι ἐπίχαρις ἦν χαὶ
ᾧ. ὕπω ἦσαν τέλειοι, ἢ ὅτι ἐπίχαρις ἦν xai

M
c»
«1

o2

, 3 ^ , 5 L4 σ ^V
ἔσιμμος" διὸ xai χόπτονται αὐτόν. Ἅμα δὲ

-υ

α

2
Ót

- “ὃς

M E] , 5 M » DN /
χγυσι xat ἀνθρώπους αὐτοὺς ὄντας, οὐχὶ ὃ qO6oc
2

μόνον, ἀλλὰ xot ἣ λύπη xa ὃ χοπετός.

Τίς γὰρ οὐχ ἂν ἔκλαυσεν δρὼν τὸν ἥμερον “ἐχεῖνον,
τὸ ἀρνίον, λιθόλευστον γενόμενον xa χείμενον νεκρόν;
« ᾿" SW. y / c [4 2 AN

Ἰχανὸν αὐτοῦ ἐπιτάφιον διεξῆλθεν ὃ εὐαγγελιστὴς;

K M θεὶ M mem Qu X M /* Ὁ £).
αἱ θεὶς τὰ γόνατα, εἰπὼν, καὶ χράξας φωνῇ μεγάλη.

Καὶ ἐποίησαν χοπετὸν μέγαν ἐπ᾽ αὐτῷ. ᾿Αλλ᾽ ἴδωμεν

y 1 ^

ἄνωθεν τὰ εἰρημένα. Ὑπάρχων πλήρης Πνεύματος

* [τόν θεόν abest a D. et Bibl., et inclusum habent
Commel. et Savil.]

^? Unus φόνῳ; χαθα θῆναι δὲ τὴν ψυχήν.

b Idem ὁ λόγος πάλιν συγχωρεῖ.

€ [ χαὶ ἐδιώχοντο Savil. et A. χαὶ διώχοντο C. »2v ἐδ. B.

D

τοῦτο

Ε

151:

sio et predicatio enuntiatur. £t testes deposue-
runt vestimenta sua secus pedes adolescentis,
qui vocabatur Saulus. 58. Et lapidabant Ste-
phanum , invocantem Deum, et dicentem :
Domine Jesu Christe, accipe spiritum meum.
IIinc ostendit et docet illos, se non perire. 59. £t
positis genibus clamayit voce magna : Domine,
ne statuas illis hoc peccatum. Quasi sese pur-
gans, quod priora non ex ira dixerit, ait, Dorni-
ne; vel quod vellet eos sic. attrahere. Nam quod
dimitteret ipsis iram et furorem, quo czdem pa-
trabant, et animum a passione purum ostenderet,
id certe acceptabilem. reddebat sermonem. Sau-

HOMIL. NIE

lus autem erat consentiens neci ejus. 1. Facta Cap, vu.

est. autem in. illa die persequutio magna in
Ecclesia , que erat Jerosolymis. Non sine cau-
sa mihi hzc persequutio, sed divina dispensatione
contigisse videtur. Et omnes dispersi sunt per
regiones Jude et Samarie preter. apostolos.
Vider", quomodorursum persequutionem esse Deus
concedat? Sed vide mihi, quomodo res dispensentur.
Per signa mirabiles facti sunt, flagellati nihil sunt
passi, constituti sunt per regiones, sermo augebatur :
demum permittit impedimentum esse magnum. Et
fitpersequutio non modica, ita ut illi simul fugerent
(timebant enim illos audaciores factos), et omnibus
palam esset, homines esse eos, qui timerent et fu-
gerent. Ne diceres enim, illos per gratiam tantum
praeclare agere, persequutionem certe patiebantur;
ipsique timidiores facti sunt , illi audaciores. Et
omnes dispersi sunt, quit, preter apostolos.
Non ergo frustra dicebam, persequutionem ex dis-
pensatione fuisse : nisi enim facta fuisset , disci-
puli non fuissent dispersi. 2. Curaverunt autem
Stephanum viri religiosi, et fecerunt planctum
magnum super eum. V el nondum erant perfecti ;
vel quia ille gratiosus erat et venerabilis , ideo
plangunt illum. Simul autem hic non timor tan-
tum , sed etiam dolor et planctus , ostendunt illos
esse homines.

9. Quis enim non plorasset videns illum man-
suetum agnum lapidatum, jacere mortuum ? Ido-
neum illi epitaphium apposuit evangelista, cum
dixit : Et positis genibus , clamavit voce ma-
gna. Et fecerunt planctum | magnum su-
per eum. Sed qus superius dicta sunt, jam

D., haud spernenda scriptura, licet parum intellecta
ab Montf., qui interpretatus sit, dum persequutionem
paterentur.)

ἃ Unus ἐχεῖνον τὸν ἄρνειον. [Sic D.]

Matth, 10.

152

repetamus. Cum. esset plenus Spiritu. sancto,
intendens in celum , vidit gloriam Dei,
et Jesum stantem a dextris Dei, et ai:
Ecce video celos apertos. Et continueruni
aures suas , et impetum fecerunt unani-
miter in eum. Atqui quomodo hec accu-
satione digna erant? Attamen eum , qui talia si-
gna patrarat, qui omnes verbo vicerat, qui talia
loquutus erat, rapientes pro lubito furorem suum
impleverunt. Z'estes autem deposuerunt vesti-
menta secus pedes adolescentis, qui vocabatur
Saulus. Vide, quam accurate quz Paulum spe-
ctant recenseat, ut ostendat tibi opus Det in ipso
postea peractum. Interim vero ille non modo non
credit, sed etiam mille homicidarum manibus
ipsum impetit : ideo illud indicans dicit : Saulus
autem. erat consentiens neci ejus. Non simpli-
citer sanctus hic precatur, sed cum attentione. Po-
sitis, inquit, genibus. Unde mors illius divina
facta est : nam hactenus animabus concedebatur,
ut in inferno essent. Omnes autem. dispersi sunt
per regiones Jude et Samariee. Absque metu
cum Samaria se commiscent, qui audierant : Zn
viam. gentium ne abieritis. Preter apostolos,
inquit ; ostendens illos, ut sic Judaeos adducerent,
civitatem non reliquisse; sive etiam, ut aliis fi-
duci: auctores essent. 9. Saulus autem. devasta-
bat Ecclesiam, per. domos intrans, et trahens
viros et mulieres, tradebat in custodiam. Ma-
gnus faror, et quod solus esset, et quod in domos
intraret: ita animam suam pro lege dabat. 7ra-
hens, inquit, viros et mulieres. Vide licentiam,
contumeliam et insaniam. Omnes, qui in manus
suas incidebant, mille afficiebat malis, utpote ab
hac nece audacior factus. 4. Jgitur qui dispersi
erant, transibant , evangelizantes verbum.
5. Philippus autem descendens im civitatem
Samarice, predicabat illis Christum. 6. Inten-
debant autem turbe unanimiter iis, que a
Philippo dicebantur, audientes et videntes si-
gna, quc faciebat. T. A multis enim eorum,
qui habebant spiritus immundos, clamantes
voce magna exibant : 8. multi etiam. paraly-
tici et claudi curati sunt. 9. Factumque est
gaudium magnum in illa civitate. F'ir autem
quidam nomine Simon, qui ante erat in cipi-
tate magus, seducens gentem Samaric, di-
cens se esse aliquem magnum : 10. cut auscul-
tabant omnes a minimo usque ad maximum,

S. JOANNIS CHRYSOST.

Pa

C

a Idem διαλεγόμενον, ὥσπερ Ξἰληφότες, περ ἐδούλοντο, οὕτω

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

CR) 2 ,ὔ Y *5
ἁγίου, ἀτενίσας εἰς τὸν οὐρανὸν, εἰδε δόξαν Θεοῦ, καὶ

3 m Lad L2 e -
[ησοῦν ἑστῶτα ix δεξιῶν τοῦ Θεοῦ, xo εἶπεν ἰδοὺ

θεωρῶ τοὺς οὐρανοὺς ἀνεῳγμέ Καὶ συνέσ;

θεὼρ ρανοὺς ἀνεῳγμένους. Καὶ συνέσγον

rm S X co" , -

ὦτα αὐτῶν, xat ὥρμησαν ὁμοθυμαδὸν ἐπ᾽ αὖτοόν. Kat-

m ^s b 7ὔ -

τοι ποῦ ταῦτα χατηγορίας ἄξια: Ἀλλ᾽ ὅμως τὸν ση-
- -- c / 2 , v

μεῖα τοιαῦτα τῷ λόγῳ ἐργασάμενον, τὸν πάντων χρα-

τοῦντα τῷ λόγῳ, τὸν τοιαῦτα " διαλεγόμενον, λα-

69 E. [4 E 326 2) e Y M N ec
ὄντες ὥσπερ ἐθούλοντο, οὕτω τὸν θυμὸν τὸν ἕαυ-
€ , iy

τῶν ἐπλήρουν. Οἱ δὲ μάρτυρες ἀπέθεντο τὰ ἱμάτια
dE M ^N ^i

αὐτῶν παρὰ τοὺς πόδας νεανίου χαλουμένου Σαύλου.

d - LAS A M M -
Ορα, πῶς ἀχριδῶς τὰ περὶ τοῦ Παύλου διηγεῖται;

-
z E

et ἘΠ 5 25 y Ὁ , '
ty Got οεις ἢ το ἐπ αὐτῷ ξργον Θεοῦ γξένομενον μετα

τω , Y E - ,
ταῦτα. Τέως δὲ οὐ μόνον ἐχεῖνος o0 πιστεύει, ἀλλὰ
M / 36^. MI , c , W"*X *
x«i μυρίαις αὐτὸν χερσὶ βάλλει τῶν φονέων διὸ xat
πα ἘΦ τὸς ἐν T ,ὕ ον ΑΞ ^ c^ c 5
τοῦτο δηλῶν λέγει" Σαῦλος δὲ ἦν συνευδοχῶν τῇ ἄναι-
, ΕἸ - ΕῚ ec τ, NX CS " 7 Φ
ρέσει αὐτοῦ. Οὐχ ἁπλῶς δὲ εὔχεται ὃ μαχάριος οὗτος,
ἀλλὰ μετὰ προσοχῆς. Θεὶς γὰρ, φησὶ, τὰ γόνατ
VAX MET 1-006076. εις γάρ, Qnot, γονᾶτα.
"00 ^ T δ΄ δι κω, oe / / , '
θεν θεῖος αὐτοῦ καὶ 6 θάνατος γέγονε" μέχρι γὰρ
, , 5 E Φ ΠΕ es
τούτου συγχεχώρητο ταῖς Ψυχαῖς ἐν τῷ ἄδῃ εἰναι.
, SN , M M , - 3 7
Πάντες δὲ διεσπάρησαν χατὰ τὰς χώρας τῆς Ιουδαίας
^ x )Mm.2 , NY f
xoà Σαμαρείας. ᾿Αδεῶς ἐπιμίγνυνται τῇ Σαμαρείᾳ Aot-
M € 5 , 5 € ; c A E] p
πὸν, oi ἀχούσαντες: Eig 600» ἐθνῶν μὴ ἀπέλθητε.
N ^Y D τὶ I^ , ^ M ei ^ ,
Πλὴν δὲ τῶν ἀποστόλων; λέγειδειχνὺς, ὅτι xat ταύτη
΄ / M 9 «Ὁ M / Ἢ
προσαγαγέσθαι βουλόμενοι τοὺς Ιουδαίους τὴν πόλιν
3 9r «ἃ A ey , , LÀ
οὐχ ἀπέλιπον, ἢ καὶ ἑτέροις γενέσθαι θάρσους αἴτιοι.
c ^Y , Y 4 ,
Σαῦλος δὲ ἐλυμαίνετο τὴν ᾿Εχχλησίαν χατὰ τοὺς oi-
, , J 5
χους εἰσπορευόμενος, σύρων τε ἄνδρας τε xot γυναῖχας
, ,
παρεδίδου εἰς φυλακήν. Πολλὴ ἣ μανία, τὸ xot μόνον

QN 3 ' NIE ' E] ΕἸ , cr M
αὐτὸν εἶναι, τὸ xal εἰς τοὺς οἴχους εἰσιέναι" οὕτω τὴν
! MEN 2 LATI a^ € Y m / , M
ψυχὴν αὐτοῦ ἔδωχεν ὑπὲρ τοῦ νόμου. Σύρων, φησὶν,
FAM i - y Y A

ἄνδρας xa γυναῖχας. Ὅρα xot τὴν παῤῥησίαν, καὶ τὴν
!e NN , N

ὕόριν, καὶ τὴν μανίαν. Τοὺς ἐμπίπτοντας ἅπαντας μυ-

plot; διετίθει χαχοῖς, ἅτε ἀπὸ τῆς σφαγῆς ταύτι
COL. , E 7 τῆ 2006 ταυτῆς

Lu 5 M
θρασύτερος γεγονώς. Οἱ μὲν οὖν διασπαρέντες, διῆλθον
εὐαγγελιζόμενοι τὸν λόγον. Φίλιππος δὲ κατελθὼν εἰς
πόλιν τῆς Σαμαρείας, ἐχήρυσσεν αὐτοῖς τὸν Χριστόν.
Προσεῖχόν τε οἱ ὄχλοι τοῖς λεγομένοις ὑπὸ τοῦ Φιλίπ-
που δμοθυμαδὸν, ἐν τῷ ἀχούειν αὐτοὺς χαὶ βλέπειν

M - Áo 4 cx à 2b. ^
τὰ σημεῖα, ἃ ἐποίει. Πολλῶν γὰρ ἐχόντων πνεύματα
55 ἢ ES - / 5 7
ἀκάθαρτα, βοῶντα φωνῇ μεγάλη ἐξήρχετο" πολλοὶ δὲ
/ M 7
χαὶ παραλελυμένοι καὶ χωλοὶ ἐθεραπεύθησαν. Καὶ ἐγέ-
M , 2 c / 3 J 3 M NI e. M
νετο χαρὰ μεγάλη £v τῇ πόλει ἐχείνη. Ανὴρ δέ τις ὀνό-
ματι Σίμων προῦὔπῆρχεν ἐν τῇ πόλει, μαγεύων, xat
Ἐξ ι τῶν, cb ἔθνοεῖ τῆς “Ξαμαρείας." AÉ ἵναί
ἐξιστῶν τὸ ἔθνος τῆς Σαμαρείας, λέγων εἰναί τινα

M

/ -

ἑαυτὸν μέγαν - ᾧ προσεῖχον πάντες ἀπὸ μικροῦ ἕως

/N / CP ς 7 € M
μεγάλου, λέγοντες * οὗτός ἐστιν ἣ δύναμις τοῦ Θεοῦ ἣ

εγάλη. Ἴδε μοι χαὶ ἕτερον πειρασμὸν τὸν τοῦ Σί

μεγάλη. Ἴδε μοι χαὶ ἕτερον πειρασμὸν τὸν τοῦ Σίμω-

Π -T. ^ av o ἔοι νΝ GEL ^N rc -—
voc. Προσεῖχον δὲ αὐτῷ, φησὶ, οἱ ὄχλοι, διὰ τὸ ἱκανῷ
: , TET L 2z- A L4 τὰ , σ ΝᾺ
χρόνῳ ταῖς μαγείαις ἐξεστηχέναι αὐτούς. ὍὍτε δὲ

IN

ACTA APOSTOLORUM HOMIL.

m

XVIII. 155

ἐπίστευσαν τῷ Φιλίππῳ εὐαγγελιζομένῳ τὰ περὶ E dicentes, Hic est virtus Dei magna. Vide mihi

τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ xoi τοῦ ὀνόματος Τησοῦ
5550

x«i Bam δὰ δεῖς :

Χριστοῦ, ἐδαπτίζοντο dd τε χαὶ γυναῖχες

EJ
[3

MON
[21 “«ἰμὼν χαὶ αὐτὸς ἐπίστευσε,

EM - X ,
ἦν προσχαρτερῶν τῷ Φιλίππῳ. Θεωρῶν δὲ δυνά-

E τὰ ὯΝ - M - Ll , 4 FE ἘΞ "s ,
μεις pev. ας x«t σημεια γινομενα;, EGO TOTO. X0U-

NY € 3 ε , 2 , c I
δὲ oi ἐν Ἱεροσολύμοις ἀπόστολοι, ὅτι δέ-
Ν - , -Ὁ D ,

δεχται ἢ Σαμάρεια τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ, ἀπέστειλαν

N AN , y
πρὸς αὐτοὺς Πέτρον xai 'Iedvyvay* οἵτινες χαταύάντες

- M 5 c e / c ce
ggarhuisonrso περὶ αὐτῶν, ὅπως λάδωσι Πνεῦμα ἅγιον. T

aliam tentationem, nempe Simonis. 11. Zttende-
bant autem ei turbe, propter quod multo tem-
pore magiis suis dementasset eos. 12. Cum vero
credidissent Philippo evangelizanti de regno
Dei et de nomine Jesu Christi, baptizabantur
viri et mulieres. 45. Tunc Simon et ipse credi-
dit, et cum baptizatus esset, adherebat Phi-
lippo. l'idens etiam signa et virtutes maximas
fieri, stupens admirabatur. 14. Cum audissent
autem. apostoli, qui erant Jerosolymis, quod

Οὐδέπω γὰρ ἣν ἐπ᾽ οὐδενὶ αὐτῶν ἐπιπεπτωχὸς, μόνον A. recepisset Samaria verbum Dei, miserunt ad

δὲ βεῦ

3 b Hu E] Γῇ b - 39 , ^ M
Ἰησοῦ. Τότε ἐπετίθουν τὰς χεῖρας ἐπ᾽ αὐτοὺς, xat

απτισμένοι ὑπῆρχον εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου

ἐλάμόανον Πνεῦμα ἅγιον. Ἰδὼν δὲ Σίμων, ὅτι διὰ

- , , ec cT cT , P SIN x
τῆς ἐπιθέσεως τῶν χειρῶν τῶν ἀποστόλων οιοοταῖ τὸ

Πνεῦμα τὸ

», 3i A EE d cT
γων * δότε χἀμοὶ τὴν ἐξουσίαν ταύτην, ἵνα ᾧ ἂν ἐπιθῶ

τὰς χεῖρας, Japon ΤΙνεῦμα ἅγιον. Πῶς οὖν, φησὶ,

- ΄ ΄
αγιον; προσηνεγχεν αὑτοῖς χρή Jo 9 λέ-

ΤΙνεῦμα οὐχ ἔλαθον οὗτοι; Πνεῦμα ἔλαθον τὸ τῆς ἀφέ-
σεως, τὸ δὲ τῶν σημείων οὔπω ἦσαν λαθόντες. Καὶ

ce e 75 M * cC , ec 2 »-
ὅτι τοῦτό ἐστι, χαὶ τὸ τῶν σημείων Πνεῦμα οὐχ ἐλα-

«

6 cr e^ 2*5 M 7) ne c “ς ὦ
ον, ὅρα, πῶς ἰδὼν ὃ Σίμων, προσῆλθε τοῦτο αἰτῶν.

f

-] EN MY / e. M cl
Ei xoi ἐνίσχυσε δὲ τότε μάλιστα ὃ PULS δικως

g^ O^

LIN
ἐξείλετο, ἐπιτειχίσας αὐτοῖς τ
NAT D,

4n V e

Θεὺς πάλιν αὐτοὺς

- b!
σημεῖα. Οὐ μὴν ὃ θάνατος δὲ ἄνου ἔσδεσεν ἐχεί-

2535

νων τὸν θυμὸν, ἄλλ᾽ ἐπέτεινε μᾶλλον, διὸ xol SER

πίζονται οἵ διδάσχαλοι, ὥστε πλείονα γενέσθαι τὴν

, 2A 5 d Y ΄
μαθητείαν. "AX ὅρα χαὶ πάλιν διαδεχόμενα αὐτοὺς
τὰ χρηστὸ

-
EN

E^

x«i ἐν γαρᾷ ὃ Χαρὰ γὸ “ἡσὶ
: χαρᾷ ὄντας. φρὰ γὰρ, qua,
γένετο ἐν τῇ πόλει μεγάλη " χαίτοι xal χοπετὸς ἐγέ-
vero μέγας. Οὕτως εἴωθε ποιεῖν ἀεὶ ὃ Θεὸς, xoi τοῖς
λυπηροῖς τὰ εὐφραίνοντα μιγνύναι, ἵνα χαὶ μᾶλλον
2

φ
i

T M J ' 3
θαυμάζηται. Ἂφ᾽ ἱκανοῦ δὲ χρόνου τὸ νόσημα ἦν Σί-

μῶν" διὸ οὐδὲ οὕτως αὐτοῦ ἀπαλλάττεται. Πῶς δαὶ
αὐτὸν xal ἐδάπτισεν: “Ὅσπερ xal τὸν Ἰούδαν ὃ x
στὸς ἐξελέξατο. Οὗτος πος σημεῖα γινόμενα, ἐξί-
σταται μὲν, οὗ τολμᾷ δὲ τὴν χάριν τῶν σημείων αἷ-
τῆσαι, ἐπειδὴ ἤδει οὕπω λαύόντας οὐδὲ τοὺς ἄλλους.
Πῶς οὖν αὐτὸν οὐχ ἀνεῖλον, ὥσπερ ᾿Ανανίαν καὶ Σάπ-
φειραν; Ὅτι xol τὸ παλαιὸν ὃ τὰ ξύλα συλλέξας,
? ἀναιρεθεὶς εἰς ἑτέρων σωφρονισμὸν, οὐχέτι ἕτερος τὸ
αὐτὸ πέπονθεν. Οὕτω χαὶ νῦν Πέτρος ποιεῖ, καὶ χο-

λάσας ἐχείνους, τοῦτον οὐ χολάζει, ἀλλά φησι πρὸς

Β

C

illos Petrum et Joannem : 15. qui cum we-
nissent, oraverunt pro ipsis ut acciperent Spi-
ritum. sanctum. 16. JVondum enim in quem-
quam. illorum venerat, sed baptizati tantum
erant in nomine Domini Jesu. AT. Tunc impo-
nebant manus super eos, et accipiebant Spiri-
ium sanctum. 18. Cum vidisset autem Simon,
quia per impositionem manus apostolorum da-
retur Spiritus sanctus, obtulit eis pecuniam,
19. dicens : Date et mihi hanc potestatem, ut
cuicumque imposuero manus, accipiat Spiri-
tum. sanctum. Quomodo, inquies , hi Spiritum
non acceperant ? Spiritum acceperant remissionis,
Spiritam vero signorum nondum. Vide, Vu
hoc cernens Simon, accessit hoc petens. Etiamsi
vero tunc maxime persequutio vigeret, attamen
Deus ipsos rursum liberavit signorum ope muni-
tos. Neque enim mors Stephani illorum restinxit
furorem, imo magis auxit ; ideoque disperguniur
doctores, ut doctrina amplius propagetur. Sed
vide iterum illos in bonis versantes, et in gaudio :
nam ait : Factum est gaudium magnum in ci-
vitate; etiamsi luctus quoque magnus faerit. Sic
solet Deus semper facere, tristibus nempe lta
admiscere, ut magis in admiratione sit. À multo
autem jam tempore morbo laborabat Simon ; unde
neque sic ab illo liberatur. Quomodo autem illum
baptizavit? Sicut et Judam Christus elegit. Hic
signa videns, obstupescit quidem, non audet vero
gratiam signorum petere, quia sciebat etiam alios
nondum accepisse. Quomodo igitur illum non oc-
ciderunt sicut Ananiam et Sapphiram? Quia etiam
olim is, qui ligna collegerat, occisus est in exem-
plum; neque ultra alius quispiam id passus est.
Sic et nunc. Petrus facit : illisque punitis, hunc

- rp , : c fice z
αὐτόν " Τὸ ἀργύριόν σου σὺν σοὶ εἴη cic ἀπώλειαν, D non punit, sed ait illi : 20. Pecunia tua tecum

^ Hic multa superflue repetebantur im. Morel., et
perpetuz sunt verborum varietates in. Manuscriptis ,

sed eodem sensu semper proceditur.
^ Alit ἀνῃρέθη.

Spiritus
signorum
quinam.

remit-
titur peni-

154 $. JOANNIS CHRYSOST.

sit in perditionem, quoniam donum Dei puta-
sti pecunia acquiri.

5. Et cur hi baptizati non acceperant Spiritum
sanctum? Vel quia Philippus dare ausus non
erat, hunc reservaus apostolis honorem; sive
quia hoc charisma non habebat (erat enim ex illis
septem) : id quod magis videtur dicendum. Puto
certe hunc Philippum ex septem illis esse, secun-
dum a Stephano. Quamobrem cum baptizaret ,
Spiritum baptizatis non dabat : neque enim pote-
statem habebat; hoc quippe donum duodecim il-
lorum tantum erat. Perpende autem : illi non
exierant ; dispensatum est, ut 11 exirent, qui mi-
norem gratiam habebant, quod nondum accepis-
sent Spiritum sanctum. Potestatem quidem acce-
perant faciendi signa , non autem Spiritum aliis
dandi. Igitur hzec apostolorum erat przrogativa ;
ideoque et coryphaos, non alios, videre est hoc
facere. l'idens autem Simon, inquit, quod per
impositionem manuum apostolorum daretur
Spiritus sanctus. Non sic dixisset, nisi. sensibile
quidpiam factum fuisset. Hoc et Paulus fecit,
cum loquerentur linguis. Vidistin' Simonis sce-
lus? Pecunias obtulit. Atqui non viderat illum
pro pecunia id facientem : unde non ignorantis
opus erat, sed tentantis, et volentis crimen intenta-
re. Ideoque audit : 21. /Von est tibi pars neque
sors in sermone isto: cor enim tuum mon est
rectum coram Deo. Iterum que in. mente erant
affert in medium, quia ille se latere putabat.
22. Penitentiam itaque age ab hac nequi-
tia tua, et roga Désinun^ si forte remit-
tatur tibi fs cogitatio cordis tui. 25. In
felle enim. amaritudinis , et in vinculo ini-
quitatis video te esse. 24. Respondens au-
tem Simon dixit : Precamini vos pro me ad

ctorie tantum. hoc ficit Si forte remittatur ti-
bi. Hoc inquit, non quod non remissum fuisset
illi, si plorasset ; sed mos est etiam. prophetis so-
lum denegare, nec dicere : Si autem. hoc feceris,
condonabitur tibi; sed omnino futuram penam

b Savil. sic habet, ὅθεν μοι δοχεῖ οὗτος ὃ Φίλιππος τῶν
ἑπτὰ εἶναι ὃ Στεφάνου δεύτερος, ὃ ὃὲ τοῦ εὐνούχου τὸν ἀπό-

colo» εἶναι, quo significatur Philippum illum, qui Sa-
mariam ad fidem convertit, ex septem primis diaconis
esse, secundum a Stephano; illum vero qui eunuchum
haptizavit, ex apostolorum numero fuisse. At hoc po-
stremum omnino stare nequit; ipse namque Chryso-

stomus homilia sequenti ait, eum qui eunuchum bapti-

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

E

147
ἃ τὰς.

Β

Dominum , ut nihil veniat super me ho-
Nulum zum que dixisiis. Cum oportuisset illum ex
peccatum — corde peenitenbam agere et flere, ille perfun- C 1

t τὴν δωρεὰν τοῦ Θεοῦ ἐνόμισας διὰ χρημάτων
xut
Καὶ & τί οὐχ a οὗτοι λαξόντες Πνεῦμα ἅγιον
βαπτισθέντες; Ἤτοι τῷ μὴ δοῦναι Φιλίππου τούτῳ.
τιμῶντος τάχα τοὺς ἀποστόλους" ἤτοι τῷ μὴ ἔχειν χά-
ρισμα τοιοῦτον ( τῶν ἑπτὰ γὰρ ἦν)" ὅπερ χαὶ μᾶλλον

- e. E ν᾿ .
στιν εἰπεῖν. P Ὅθεν μοι δοχεῖ este 6 Φίλιππος τῶν

Πνεῦμα τοῖς Barres ομμένοις οὐκ ἜΤ οὐδὲ γὰρ dyes

"T ,

ἐξουσίαν * τοῦτο γὰρ τὸ Rope μόνων τῶν δώδεχα ἦν.
,ὔ ^, -

Σχόπει δέ: ἐχεῖνοι οὐχ ἐξήεσαν, ᾧχονομήθη τούτους

7 c ^N

ὕστέρουν τῆς χάριτος, διὰ τὸ μήπω
N » a f , Δ π΄ κι τὺ -
λαδεῖν Πνεῦμα ἅγιον. Δύναμιν μὲν γὰρ ἔλαδον ποιεῖν

- A NAE NY 1 E ^NI c. 1 Y
σημεῖα, οὐχὶ δὲ x«i Πνεῦμα διδόναι ἑτέροις. Ἄρα

EO T CT 5 F Mec ch M SY

τοῦτο ἣν τῶν ἀποστόλων Pici ὅθεν xa τοὺς xo-

Δ » - M cT
jT οὐχ ἄλλους τινὰς, ἔστιν ἰδεῖν τοῦτο ποιοῦν--

c

er M]
Ἰδὼν δὲ, φησὶ, Σίμων, ὅτι διὰ τῆς ἐπιθέσεως

Dh ^/ *
τῶν χειρῶν τῶν ἀποστόλων δίδοται τὸ
e 3.3 e *5 SAN 5 , Ay
ἅγιον. Οὐχ ἂν οὕτως εἰπεν, εἰ μὴ αἰσθητὸν τι ἐγίνετ'
σαι Ls d - ,

Τοῦτο χαὶ Παῦλος svsuper ὅτε ταῖς γλώσσαις ἐλά-

TU
; Χρήματα προσ-

? A
αὐτὸ

Πνεῦμα τὸ

λουν. Εἶδες τὴν μιαρίαν τοῦ Σίμωνος
ἤνεγχε" χαίτοι οὐχ εἶδεν αὐτὸν χρημάτων
ποιοῦντα * ὥςτε οὐχ ἦν ἀγνοίας τὸ πρᾶγμα, ἀλλὰ πει--
X , 7 -
ράζοντος χαὶ βουλομένου χατηγορία περιδαλεῖν. Διὰ
- M 5 , *, » A »wV DU -
τοῦτο χαὶ ἀχούει- Οὐχ ἔστι σοι μερὶς, οὐδὲ χλῆρος ἐν
^ , , xz M NM 2 »* ἘΣ »Ἥ
τῷ λόγῳ τούτῳ - 7, γὰρ χαρδία σου οὖχ ἔστιν εὐθεῖα
5 , οὖν ^ II , M 3 XN , 5 7,
ἐναντίον τοῦ Θεοῦ. Πᾶαλιν τὰ ἐν τῇ διανοία εἰς μέσον
ἄγει, ἐπειδὴ ἐχεῖνος λανθάνειν ἐνόμιζε. Μετανόησον
tg Ὁ ΕΝ E , e b WU Nay 4 - n
οὖν ἀπὸ τῆς χαχίας σου ταύτης, XXL δεήθητι τοῦ Ku-
οἷδε, et ὩΣ ΣΤ BOLT sVOLO COT RON
ρΐου, εἰ ἄρα ἀφεθήσεταί σοι ἣ ἐπίνοια τὴς καρδίας σου.
Ei 1557013 ἢ NOD e TN TAI
ig γὰρ χολὴν nope xo σύνδεσμον ἀδικίας θεωρῶ
D , 5 h -
e ὄντα. Ἀποχριθεὶ ig δὲ Σίμων εἰπεν- δεήθητε ὑμεῖς
7p, e ^Y 3 EJ 2
Q ἐμοὺ πρὸς τὸν Κύριον, ὅπως μηδὲν ἐπέλθῃ ἐπ
, ^, M ^J c ^
Δέον ἀπὸ χαρδίας μετανοῆσαι, δέον

mo C^ Q
jJ

e

,
V E τους :

Q2

n €

€ 6 δὲ
ἀφεθήσεταί σοι. Τοῦτο εἶπεν, οὖχ ὡς o0 συ Yxtogn-
A

Meus ἂν αὐτῷ, εἰ ἔχλαυσεν, ἀλλ᾽ ἔθος χαὶ τοῖς E

,
ύειν, xal αἡ λέγειν" ἐὰν δὲ τόδε

ἀφοσιώσει | μόνον τοῦτο ποιεῖ. Εἰ ἄρα

ἤταις μόνον nage ρεύ
, 2

οιήσης, φυχχωρίσεται σοι" ἀλλ᾽ ὅτι πάντως ἔσται ἣ

τιμωρία. Σὺ δέ μοι θαύμασον χαὶ πὼς ἐν χαιρῷ συμ-

E - » M τ , s 5
ορᾶς οὐχ ἀμελοῦσιν, ἀλλὰ τοῦ χηρύγματος ἔχονται
E , 2 So/ «45 SX , 2."

xal πῶς χαθάπερ ἐπὶ Μωύσέως " ἀπὸ συγχρίσεως ἐγί-
e M € , 2:

vero τὰ θαύματα" οὕτω δὴ xoi ἐνταῦθα. Ναγεία ἦν,

a rcm

c 3d M co M " s σὰ , EA
χαὶ QU.OG φάνερα ταυτὰ τὰ σημεῖα Ἣν, χαιτοι QUOEVOX

zavit, ex numero septem diaconorum fuisse. Quare
Morelli lectionem ut genuinam reiinuimus.

a Alii προφήταις τοῦτο ὁ

b Cum ait, sub Moyse miracula ἀπὸ συγχρίσεως, per
comparationem, facta esse, id est, per comparationem
cum miraculis per magos AEgyptios patratis, ea pro-
babantur esse vera, et a Deo proficisci.

c Unus Cod. xai οὕτω φανερὰ τὰ σημεῖα ταῦτα ἦ».

ἀπαγορε ὑξιν.

*

IN ACTA APOSTOLORUM. HOMIL. XVIII. 155
ἔδει εἶναι ἐχεῖ δαιμονῶντα, εἴ γε ἱκανῷ Xgóvo ἦν ταῖς denuntiare. Tu vero mirare, quomodo in tempore
μαγείαις ἐξιστῶν αὐτούς" ἐπεὶ δὲ ev οἱ οἵ δαιμονῶν- calamitatis non negligant, sed przdicationi incum-

€ 5

τες, πολλοὶ οἵ παράλυτοι; ἐχεῖνα οὐχ ἀλήθεια ἦν.

, s

Οὗτος δὲ οὐχὶ σημείοις μόνον, ἀλλὰ xe λόγῳ αὐτοὺς
προσήγετο, περὶ βασιλείας χαὶ Χριστοῦ διαλεγόμε-
€4^ NY

νος. O δὲ
E. » -
ρῶν τῷ Φιλίππῳ. Οὐ πίστεως £vexev, ἀλλ᾽ ὥστε γε-

Σίμων, φησὶ, βαπτισθεὶς, ἦν προσχαρτε-

νέσθαι τοιοῦτος προσεχαρτέρει. Οἱ δὲ κὠταθάνπεςς
προσηύξαντο περὶ αὐτῶν, ὅπως λάδωσι Πνεῦμα ἅγιον"
οὐδέπω γὰρ ἦν ἐπ᾽ οὐδενὶ αὐτῶν ἐπιπεπτωχός. Ῥότε
ἐπετίθουν τὰς χεῖρας ἐπ’ αὐτοὺς, καὶ ἐλάμόανον Πνεῦ-
μα ἅγιον. Ὁρᾷς, ὅτι oby ἁπλῶς, ἀλλὰ πολλῆς ἔδει

b ei , ΘᾺ, e
τε δοῦναι Πνεῦμα ἅγιον ; Οὐ γάρ ἐστιν
- “ΕΣ , ,
ἴσον ἀφέσεως τυχεῖν, καὶ A«6ceiy δύναμιν τοιαύτην.

$

ι διὰ τῆς ἐπιθέσεως τῶν χει-

δυνάμεως, ὥστ

Θεασάμενος δὲ Σίμων, ὅτι
ρῶν τῶν ΕΣ IE δίδοται τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον »προσ
N SN
ἤνεγχεν αὐτοῖς χρήματα. Μὴ γὰρ τοὺς ἄλλους εἶδε
“τ m ,
τοῦτο ποιοῦντας: μὴ γὰρ Φίλιππον: μὴ γὰρ ἐνόμιζεν
, ἢ ς , "A i
αὐτοὺς οὐχ εἰδέναι μεθ’ οἵας διανοίας προσήει;: Διὸ
λῶς IH ὶ δωρεὸ λεῖ τὸ mo (Um, λέγων:
χαλῶς Πέτρος χαὶ δωρεὰν χαλεῖ τὸ πρᾶγμα, λέγ
δ, 9» , J ^ i ΚΥὶ E] 2 I^ Jg A δ
Τὸ ἀργύριόν σου civ σοὶ εἴη εἰς ἀπώλειαν, ὅτι τὴν δω-
em τ , cT € c
ρεὰν τοῦ Θεοῦ ἐνόμισας διὰ χρημάτων χτᾶσθαι. Ορᾶς
ον T , » »
πανταχοῦ καθαροὺς αὐτοὺς χρημάτων ὄντας ; Οὐχ ἔστι
D mJ , A ^P
σοι μερὶς οὐδὲ χλῆρος ἐν τῷ λόγῳ τούτῳ * ἣ γὰρ χαρδία
b c
ἀπὸ τῆς

- ^ , — DOR: /
σου οὐχ ἔστιν εὐθεῖα ἐνώπιον «oU Θεοῦ. cz

, , , ES NA 5 M
χαχίας πάντα ἔπραττε: καὶ μὴν doe, ἔδει εἶναι. Me-
, S. ^ AUGN
τανόησον οὖν. Εἰς γὰρ χολὴν πιχρίας, xat σύνδεσμον
Ν , E EU * MAN o0. m M eJ
ἀοιχίας dim σε ὄντα. lloÀAoU θυμοῦ τὰ VN
Οὐ χολάζει δὲ αὐτὸν, ἵνα μὴ. λοιπὸν diigeua 1, πίστις
ἢ, ἵνα μὴ τὸ πρᾶγμα ὠμὸν εἶναι δόξη, ἵνα τὰ τῆς με-
,ὔ 3 , * M [Jj y 5 " /, ^
τανοίας εἰσαγάγη" ἢ xot ὅτι ἤρχει εἰς διόρθωσιν τὸ
m -"Ὕ Ἁ -
ἐν τῇ καρδία εἰπεῖν, τὸ ἐχεῖνον ὅμο--

ὅτι Δεήθητε

ἐλένξ ὃ τὴ
ἐλέγξαι, τὸ τὰ

^ E ci / npe Y 5 E
λογῆσαι, “ὅτι ἑάλω. T6 γὰρ εἰπεῖν,
ἂν m» - Ἃ - E Ἢ
ὑμεῖς ὑπὲρ ἐμοῦ, τοῦτό ἐστιν ὁμολογοῦντος δμοῦ xat
δ Ὅρα πῶ í ὃς ὧν, δι ὃ
ὃ ρα πῶς, χαίτοι μιαρὸς ὧν, ὅμως, ὅτε

5 ἢ , 3. τῶν er M b /
ἠλέγχθη, τοτε ἐπίστευσεν, ὠσπερ χαι ταΐτεινος ΎΕΥγΟΞ

ξ
:

,
ιχνύντος.

er , , , Led - J
γεν, ὅτε πάλιν ἠλέγχθη. Θεωρῶν σημεῖα γινόμενα
ψεῦδος. Οὐ, προσῆλθεν, εἰ-
T | PES A 5 ^ ^n 39
αἱ τί δήποτε ἐχεῖνο εὐθὺς oU

ἐξίστατο, " δεικνὺς τὸ πᾶν
πεν, ἀλλ᾽, '᾿Ἐξίστατο. K
ποιεῖ; ; νόμιζε δύνασθαι λϑύθαγευν ἐνόμιζε ak
εἶναι τὸ πρᾶγμα ἐπειδὴ δὲ οὐχ Eph: λαθεῖν τοὺς
ἀποστόλους, προσῆλθε. Πολλῶν γὰρ ἐχόντων πνεύ-
ματα ἀχάθαρτα, βοῶντα φωνὴ μεγάλη ἐξήρχετο.
Τοῦτο τοῦ ἐξελθεῖν σημεῖον φανερὸν, τὰ δὲ τῶν μάγων
ἀπεναντίας - μᾶλλον γὰρ ἐχεῖνοι χαὶ ἐδέσμουν. Πολλοί
τε παραλελυμένοι καὶ χωλοὶ ἐθεραπεύθησαν. Οὐχ ἦν
ἐνταῦθα ἀπάτη περιπατῆσαι γὰρ ἔδει καὶ ἐνεργῆσαι.
Προσεῖχον δὲ αὐτῷ πάντες, λέγοντες " οὗτός ἐστιν ἣ
δύναμις τοῦ P Θεοῦ. ᾿Ενταῦθα πληροῦται τὸ παρὰ τοῦ

* [ὅτε ἑάλω Ὦ.]
^ [Verba, δεικνὺς τὸ πᾶν ψεῦζος, addidimus e D. et

D

ZEE

148

b

bant; et quomodo , sicut sub Moyse per compa-
rationem. fiebant miracula: ita et nunc. Magia
erat, et tamen hzc signa manifesta erant , quam-
vis nullum ibi oporteret esse dzemoniacum, quan-
doquidem a multo jam tempore magis dementa-
bat illos : quia vero multi erant daemoniaci, multi
paralytici; illa veritas non erant. Hic vero non
signis modo, sed. verbo illos inducebat de regno
Christi loquens. At Simon, inquit, baptizatus ad-
hzrebat Philippo. Non fidei causa, sed. ut talis
ipse fieret, adhaerebat. Qui. cum venissent ora-
verunt pro ipsis, ut acciperent Spiritum san-
ctum : nondum enün in quemquam illorum
venerat. Tunc imponebant manus super illos,
et accipiebant Spiritum. sanctum. Vides haec
non'utcumque fieri, sed multa gems fuisse virtute
ad dandum wine sanctum? Non enim idem
est remissionem consequi , et talem accipere po-
testatem. P'idens autem Simon, quod per impo-
sitionem manuum. apostolorum daretur Spiri-
tus sanctus, obtulit ipsis pecunias. Num alios
hoc facientes vidit? num Philippum? num puta-

À ἡ Dat ipsos non nosse, quo ille animo accederet ?

Ideo bene Petrus rem donum vocat, dicens : Pe-
cunia tua tecum sit in perditionem, quoniam
existinasti donum Dei pecuniis acquiri.N iden
ubique puros illos a pecuniis? Yon est tibi pars
neque sors in sermone isto: cor enim tuum
non est rectum coram Deo. Itaque per malitiam
omnia faciebat : atqui simplicem esse oportebat.
Ponitentiam itaque age. In felle enim amari-
tudinis, et in vinculo iniquitatis video te esse.
Magne ire verba sunt. Non punit autem ipsum ,
ut ne deinceps fides ex necessitate esset, nec res
crudelis esse videretur ; utque poenitentiam indu-
ceret: vel quia ad correctionem sufficiebat ar-
guisse, et quz in corde erant dixisse, ut ille confi-
teretur se captum esse. Cum enim dicit, Preca-
mini vos pro me, id confitetur et indicat. Vide
quomodo quamvis scelestus esset, redargutus ta-
men credidit, ut et humilis factus est, quando ite-
rum redargutus est. P'idens signa, que fiebant,
obstupuit, ostendens mendacium fuisse, quidquid
ipse faciebat. Non dixit, Accessit; sed, Obstupuit.
Et cur non hoc statim facit? Putabat se posse
latere, putabat artem esse quod fiebat : qui autem
non potuit apostolos latere, accessit. 4Z multis

Commel. Expressit quoque Erasnins.]
b Alii θεοῦ, xai ἐπληροῦτο.

Marc. 13.
02;

Exod. 8.
19.

Quot bona
mors Ste-
phani attu-
lerit.

156 S. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

enim, qui habebant spiritus immundos, cla- Χριστοῦ εἰρημένον: Πολλοὶ ἐλεύσονται ψευδόχριστοι
B * . E A - c
mantes illi voce magna exibant. Hoc egredien- — xai ψευδοπροφῆται ἐπὶ τῷ ὀνόματί μου. Διὰ τί δὲ οὖχ
3*2 : - - , - cx -
di signum manifestum erat; magorum vero si- εὐθέως αὐτὸν ἤλεγξαν: Ἤρχέσθησαν τῷ χαταγνῶναι

gna e contrario : illi namque magis alligabant. αὐτὸν ἑαυτοῦ" xol γὰρ xoi τοῦτο διδασκαλίας ἦν."
Multi paralytici et claudi sanati sunt. Nulla Ἐπειδὴ δὲ ἀντιστῆναι οὖχ ἴσχυσεν, ὑποχρίνεται ὥσ-
hic erat fallacia: nam oportebat ambulare et ope- περ xoi oi uot, ὅτε ἔλεγον: Τοῦτο δάχτυλός ἐστι
rari. "uscultabant autem illi omnes, dicen- Θεοῦ. Ἵνα δὲ μὴ xo ἀπελαθὴ πάλιν, διὰ τοῦτο xol
tes: Hic est virtus Dei. Hic impletur illud D προσεχαρτέρει τῷ Φιλίππῳ, xo οὖχ * ἐχωρίζετο.
Chris; dictum : Multi venient pseudochristi
et pseudoprophete in nomine meo. Quare
non statim. illum redarguerunt? Satis babebant
quod sese condemnaret : etenim et hoc doctrine
erat. Quia autem resistere non poterat, simulat,
ut magi illi qui dicebant: Zoc digitus Dei est.
Ne vero rursus expelleretur, ideo adharebat Phi-
lippo, nec recedebat.

4. Tu vero mihi perpende, quot quantaque Σὺ δέ μοι σχόπει, ὅσα οἰχονομεῖται διὰ τοῦ θανά-
dispensentur per mortem Stephani. Disperguntur — τοὺ τοῦ SES
per regiones Judzeze et Samariz, evangelizant ver- Ἰουδαίας xoi Σαμαρείας, εὐαγγελίζονται τὸν λόγον,
bum, przdicant Christam, signa edunt, paulatim — χηρύσσουσι τὸν Χριστὸν, σημεῖα ἐπιτελοῦσι, xac
hi donum accipiunt. Hoc duplex signum erat: μικρὸν λαμδάνουσι δὴν δωρεὰν οὗτοι. Τοῦτο διπλοῦν
nam et illis dare et huic non dare, magnum erat σημεῖον ἦν "τότ Sen ἐχείνοις Boios τό’ τε τούτῳ μὴ
signum. 25. Et illi quidem testificati et loquu- δοῦναι, σημεῖον μέγιστον ἦν. Oi μὲν οὖν διαμαρτυ-
ti verbum Domini, reversi sunt in Jerusalem, ράμενοι xai λαχήσαντες τὸν λόγον τοῦ Κυρίου, ὃπέ-
et multis vicis Samaritanorum evangeliza- στρεψαν εἰς Ἱεροσόλυμα, xo πολλὰς χώμας τῶν Σα-
bant. Bene dixit, Testificati. Testficantur for- xA εὐηγγελίσαντο. Καλῶς οὕτως εἶπε, Διαμαρ-
tasse propter illum, ne decipiantur, ut postea in E τ Beppe paie γὰρ ἴσως δι΄ αὐπὸν, ἵνα

,
ou. Διασπεί ίρονται κατὰ τὰς χώρας τῆς
v

tuto essent, ne inexperti szpe abriperentar. Zte- μὴ ἀπατῶνται; ἵνα λοιπὸν ἐν ἀσφαλείᾳ ὦσιν, ἵνα μὴ
versi sunt Jerosolymam. Cur iterum illo con-— ἐξ ἀπειρίας πολλάχις συναρπαγῶσιν. Ὑπέστρεψαν εἰς
cedunt, ubi tyrannis erat, ubi malorum principium, Ἱεροσόλυμα. Διὰ τί πάλιν ἀπίασιν ἐχεῖ, ἔνθα ἣ τυραν-
ubi maxime sanguinarii erant? Ut in bellis duces νὶς ἦν, ἔνθα $$ ἀρχὴ τῶν χαχῶν, ἔνθα οἵ μάλιστα φο--
faciunt , et bello laborantem partem petunt : 14-ὀ γῶντες: Καθάπερ ἐν τοῖς πολέμοις ot στρατηγοὶ ποι--
ipsum hi przstant. Vide rursum non primo ve- οὖσι xo τὸ πονοῦν τοῦ πολέμου μέρος χαταλαμθανου-
nientes Samariam , sed pulsos discipulos, sicut et σι" τὸ αὐτὸ xoi d οὗτοι ἐργάζονται. Ὅρα πάλιν οὐχὶ
sub Christo, et apostolos ad eos Samaritanos , προηγουμένως ἐρχομένους εἰς Σαμάρειαν, ἀλλὰ διω-
qui crediderant, demum missos. Cum audissent χομένους τοὺς μαθητὰς, ὡς xal ἐπὶ τοῦ Χριστοῦ, xal
autem, inquit, apostoli, qui erant Jerosoly- τοὺς ἀποστόλους πρὸς τοὺς πιστεύσαντας ἤδη τῶν Σα-
mis , miserunt ad illos Petrum et Joannem. μαρειτῶν λοιπὸν ἐξαποστελλομένους. ᾿Αχούσαντες δὲ,
Cur mittuntur? Ut illos liberent a magia, ut illis φησὶν; οἵ ἐν νυ ἀπόστολοι, ἀπέστειλαν
doctrinam commemorent, quam ἃ Christo didice- 449 πρὸς αὐτοὺς Πέτρον xai Ἰωάννην: Τί ὃ δήπου ε ἀποστέλ-
rant. Cum oporteret ergo illum contrarium pe- 4 λονται; “Ὥστε ἀπαλλάξαι μαγείας αὐτοὺς, ὥστε τῆς
tere, ut acciperet Spiritum sanctum, is illud ni- διδαχῆς ἀναμνῆσαι, ἣν παρὰ Χριστοῦ ἔμαθον, ὅτε
hil curans, petit ut aliis dare possit : etsi ipsinon πρῶτον ἐπίστευσαν. Δέον οὖν τοὐναντίον αἰτῆσαι, ἵνα
illum ita acceperant, ut dare possent. Sed volebat λάδη Πνεῦμα Eis 6 δὲ, μὰς τὰ οὐχ ἔμελεν αὐτῷ
hic Philippo clarior esse, qui inter discipulos τούτου, ἵνα διδῷ ἑτέροις αἰτεῖ. Καίτοι ἐχεῖνοι οὐχ
erat. Pecunia tua tecum sit in perditionem. ἔλαθον * τοῦτο ὥστε διδόναι " a» ἤθελεν οὗτος Φι-
Non imprecantis, sed. corrigentis haec sunt. Quia λίππου γενέσθαι λαμπρότερος ,6 ἐν τοῖς μαθηταῖς dv.
enim illa non ut par erat utebatur, Tibi sit, in- — T5 ἀργύριόν σου σὺν σοὶ εἴη εἰς ἀπώλειαν. Οὐχ ἐπα-

υρίζετο. ὅρα ὅσα οἰχονομεῖται, unus Cod. ? Idem τοῦτο τὸ διδόνκι.

€ ἐχο
[αὐτοὶ D.]

d

IN

ρωμένου ταῦτα ἐστιν, ἀλλὰ παιδεύοντος. "Eve? γὰρ
εἰς δέον αὐτῷ οὐχ ἐχρήσατο, σοὶ, qais ἔστω τῷ
τοιούτῳ. Ὥς ἂν εἴποι τις " συναπόλοιτο μετὰ τῆς προ-
αἱρέσεώς σου, ὅτι οὕτω μικρὰ φρονεῖς περὶ τῆς Sp: £üc
τοῦ Θεοῦ, ὅτι προφεδότησας ὅλως ἀνθρώπινον εἶναι
τὸ πρᾶγμα" οὖχ ἔστι τοῦτο. P Εἰ γοῦν προσῆλθεν, ὡς
ἔδει προσελθεῖν, Xy ἀπεδέχθη, x&y ὡς λοιμὸς οὐχ
ἠλάθη. Ὃρᾶς, ὅτι 6 μικρὰ περὶ μεγάλων φανταζόμε--
νος διπλᾶ ἁμαρτάνει; Δύο τοίνυν αὐτῷ χελεύει: με--
τανόησον χαὶ δεήθητι, εἰ ἄρα ἃ: φεθή εταί σοι ἣ ἐπίνοια
τῆς καρδίας σου. Οὕτως ἦν ἐπινοήσας τι πονηρόν. Διὰ
Ei. ἄρα ἀφεθήσεταί σοι, ὅτι ἤδει
α. Ὃ δὲ πάλιν δέδοιχε τὸ πλῆθος, χαὶ
ἌΝ Καίτοι εἰ μὴ ἐθορυό ἤθη , εἶπεν

τοῦτο χαὶ εἶπεν"
ὃν

uo Cdi

ἀρθεῖταν ἀρνή

ἂν, ὅτι οὐχ ἤδειν; ὅτι ἀφελῶς ἐποίησα ἀλλ᾽ ἐξεπλά-

Υη» Too μὲν τ ὅτι £d) τοῖς σημείοις" δευ-
τέρῳ δὲ τούτ τῷ) τῷ τὰ ἐν τῇ διανοία αὐτοῦ φανερὰ iw

- a

νέσθαι. Διὰ τοῦτο μαχρὰν xa ἀπήει UESM εἷς τὴν
“Ῥώμην, ὡς οὐ φθάνοντος ἐχεῖ τοῦ ἀποστόλου. Πολλάς
τε, φησὶ, χώμας τῶν τ τ ὧν eom γελίσαντο.
Ὅρα, πῶς χαὶ αἵ δδοὶ αὐτοῖς ἔμπραχτοι Εἰπὸν * ἀλλ᾽
οὐχὶ ἁπλῶς ἐποιοῦντο αὐτάς. Τοιαύτας xol ἡμᾶς ἄπο-
^ € / , ^ H
δημίας ἔδει ποιεῖσθαι. Καὶ τί λέγω ἀποδημίας: Πολ-
^ ' A » 2 »
λοὶ χώμας ἔχουσι xal χωρία, xal οὐ μέλει αὐτοῖς,
e , 23 * M -
οὐδὲ ποιοῦνταί τινα λόγον * ἀλλ᾽ ὅπως μὲν βαλανεῖον
εἶ , νυ
γένοιτο, xa ὅπως τὰ τιμήματα ἐπιταθείη; χαὶ ὅπως
5 ' d 2 ^ 4 43 Bzt λ
αὐλαὶ, χαὶ ὅπως οἰκοδομήματα κατασχευασθείη, πολ-
^N ^ D c ^Y -- M :. fcc
λὴν σπουδὴν ποιοῦνται, ὅπως δὲ tuy o γεωργηθεῖεν,
^, 7 A - Ἁ κ *
οὐχέτι. Καὶ σὺ μὲν ἂν ἀκάνθας παρὰ τὴν ἄρουραν
ἴδης. τέμνε χαίεις. ἀτανίζ n τε τὴν ἣν ἀπαλ-
ἰδης, τέμνεις, χαίεις, ἀφανίζεις, ὥστε τὴν γὴν ἀπαλ
Nx -“,ι᾽ 3 es P rr e cm εν NX s EYTS
λάξαι τῆς ἐντεῦθεν λύμης" ὁρῶν αὐτοὺς δὲ τοὺς γεωρ-

0£001—

᾿
ὕπερ

τούτων ἀπαιτεῖν λόγον: Οὐ γὰρ ἐχρὴν ἕκαστον τῶν

γοὺς ἀκανθῶν γέμοντας, xol οὐχ ἐχτέμνων, οὗ
χας χαὶ φρίττεις »εἰπέ μοι, τὸν μέλλοντά σε xa

deni ἐχκλησίαν οἰκιοδόμεῖν; διδάσχαλον λαμέάνειν

πρὸς τὸ συναίρεσθαι, πρὸ πάντων τοῦτο σχοπεῖν,
ὅπως ἅπαντες εἰεν Χριςτιανοί; Πῶς, εἶπέ μοι, Χρι-
στιανὸς ἔσται ὃ γεωργὸς, δρῶν σε οὕτως ἀμελοῦντα
τῆς αὐτοῦ σωτηρίας: Οὐ δύνασαι ποιῆσαι σημεῖα xal

εἴσαι: Οἷς ἔ; εἴσον. οιλανθ Te euren nine nare Doce. ^
πεισαι: ις εγεις πεισον, φι Vy Qmm , 1-90G c Gta ,

ἡμερότητι, χολαχεία,, τοῖς ἄλλοις ἅπασι. Καὶ ἀγορὰς
μὲν xai βαλανεῖα ποιοῦσιν οἱ πολλοὶ, ἐχχλησίας δὲ
EJ , * , e ^ e V ^— ^
οὐχί" Xa πάντα μᾶλλον, ἢ τοῦτο. Διὸ παρακαλῶ xo
» τ Voc M / “ c ev b M , /
ἀντιδολῷ xat χβίβιν αἰσῶς μᾶλλον δὲ χαὶ νόμον τίθη-
us ὥστε υμηδένα ὁφ οθῆναι ἔ M ἐκκλησίας χωρίον
ἔχοντα. Μή μοι εἴπης, πλησίον ἐστὶν, ἐχ γειτόνων
, Ja. 5 RAN] ΄ ; VE e / ^
εστί * πολλή ἐστιν ἣ διαπάνη, οὐ πολλὴ fj πρόσοδος.
Εἴ τι ἔχεις εἰς πένητας ἀναλῶσαι, ἐχεῖ ἀνάλωσον "

h Alii εἰ γὰρ μετ᾽ ἀσφαλείας &jly χἂὰν Ξϑέξχτο αὖ-
τοῦ τὴν προθυμίαν.

ο Savil. λαμθάνειν, συναίρεσθαι. πρὸς τὸ συναιρεῖσ-

ACTA APOSTOLORUM.

150

HOMIL. XVIII. 157

quit, qui talises; ac si quis diceret : Cum pro-

posito tuo pereat, quod tam viliter sentias de dono
Β Dei, quod sperabas humanam omnino rem esse:
non ita se habet. Si ergo accessisset, ut. acceden-
dum erat, saltem receptus fuisset, sallem non ut
pestis rejectus fuisset. Viden' eum, qui parva de
magnis sentit, dupliciter peccare? Duo igitur illi
precipit : Penitentiam age, etora, si forte re-
mittatur tibi cogitatio cordis tui : tam malam
rem cogitaverat. Ideo ait, Si forte remittatur
tibi, quia sciebat incorrigibilem esse. At ille ti-
muit multitudinem, et metuit negare. Certe nisi
turbatus fuisset, dixisset utique, se nescivisse et
imprudenter fecisse : at ille perculsus. est, primo,
quod signis captus esset; secundo, quod quz in
mente versabat, manifesta essent. Ideo procul post-
ea abiit, nempe Romam, quasi non venturus illo
esset. apostolus. Multis, inquit, regionibus Sa-
maritanorum evangelizabant. Vide quomodo
ipsa itinera. illis negotium afferebant : sed non sine
causa iter suscipiebant. Tales nos migrationes fa-
cere oporteret. Et quid dico migrationes? Multi
vicos habent et agros, et non illa curant; sed quo-
modo balneum fiat, et pretia crescant, ut aulae et
domicilia construantur, multam habent sollicitu-
dinem : quomodo autem anime excolantur, non
item. Et tu quidem, si spinas in agro videas, se-
cas, uris, destruis, ut terram ab hac pernicie li-
beres : ubi autem. agricolas vides spinis plenos,
nec resecas; non times, dic mihi, nec exhorrescis,
illum cogitans qui rationem exacturus est? annon
oporteret singulos fideles ecclesiam construere, do-
ctorem habere ad conferendum? ante omnia illud
in scopo habere, ut omnes sint Christia-
ni? Quomodo, quaso, Christianus erit agricola,
cum te videat sic tuam negligere salutem? Non
potes facere signa, et sic persuadere? Quibus po-
tes persuade, humanitate, patrocinio , mansue-
tudime, blanditis, aliisque omnibus. Fora qui-
dem et balnea mulü faciunt, ecclesias vero mi-
nime; omnia potius, quam hoc. Ideo admoneo
et supplico, gratiamque peto, imo legem pono, ut
nemo villam habeat ecclesia non instructam, Ne
mihi dixeris, Prope est, in vicinia est : multa est
impensa, modicus proventus. Si quid habes ero-
gandum pauperibus, hac in re insume : melius il-
A lic, quam hic : ale doctorem, ale diaconum, et sa-

cerdotalem ccetam. Ac si uxorem vel sponsam du-

θαι. D.]
d Unus Cod. οἷς ἔχεις ποίησον, φιλανθρωπία.

Ecclesize
in villis.

158
ceres, ac si filiam locares, sic esto erga Ecclesiam
affectus : dotem ipsi largire. Sic tibi villa bene-
dictione replebitur. Quid boni non illic erit? pa-
rumne est, quzso, torcular benedici? parumne est
Deum prius ex omnibus fructibus tuis sortem
et primitias accipere? Ad. pacem agricolarum hoc
utile est. Venerabilis erit postea piesbyter, illud-
que ad ville securitatem conducet. Orationes il-
lic perpetuz pro te fient, hymni et synaxes pro-
pter te, oblatio singulis Dominicis. Quid magis ad-
vitio est, dod ali splendida ἘΠΕῚ ex-
struant, ut posteri audiant, illum talem hzc con-
struxisse; an quod tu ecclesias excitaveris? Co-
gita te usque ad. Christi adventum mercedem ha-
biturum esse, si altare Dei excitaveris.

S. JOANNIS CHRYSOST.

Dic enim mihi, si Imperator tibi przcepis-
set domum exstruere, ut illo diversaretur, nonne
omnia moveres? At nunc regia est Christi ec-

clesia quam zdificas. Ne sumtum spectes, sed €

fructum. reputa : illi colunt terram, tu cole illo-
rum animas; illi fructus tibi afferunt, tu illos infer
in celum. Qui initium dedit, is aliorum omnium
causa est. Ergo et tu auctor eris, quod catechu-
meni sint in vicinis villis. Certe balnea molliores
reddunt agricolas, cauponz delicatiores : et tamen
hzc apparatis propter gloriam. Forum et celebri-
tates illos reddunt petulantiores : hec autem
omnino secus. Quanta enim res fuerit, videre pre-

sbyterum ad exemplum Abrahz incedentem, ca-

num, accinctum, fodientem, operantem? Quid D

agro illo desiderabilius? Hic major est virtus.
Non est illic lascivia, sed abacta est; non ebrietas
et voluptas, sed eliminata est; non vana gloria,
sed exstincta est : benev Sodio plus illic fulget
propter tuni Qualis res est abire et in-
gredi in domum Dei, et videre, quod ipse illam
exstruxerit, serpsumque projicere supinum, et post
illam corpoream quietem nocturnis et matutinis
hymnis adesse, commensalem habere sacerdotem
et colloquentem, benedicüone frui, alios videre
istuc venientes? Hic murus, hoc presidium agri
est. Hic est ager de quo dicitur : Odor agri ple-
ni, cui benedixit Dominus. Quod si absque hoc
bona villa est propter quietem, propter otii abun-
dantiam: si et hoc accesserit, cul rei par non erit?

2 Alii μιχρὸν, εἰπέ μοι, τῶν καρπῶν.
^ Unus Cod. xai μετὰ τὴν ἐνάτην ὥραν τῆς σωματικῆς

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

βέλτιον ἐχεῖ, ἢ ἐνταῦθα - θρέψον διδάσχαλον, θρέψον
διάχονον xa ἱερατιχὸν σύστημα. Ὡσανεὶ γυναῖχα
^ E e E
ἀγαγὼν ἢ νύμφην, ἢ δοὺς θυγατέρα, οὕτω τῇ Ex-
, " - 3. fw 4. Ὁ er Y 2
χλησίαᾳ διάχεισο" προῖχα ἐπίδος αὐτῇ. Οὕτω σοι εὖλο-
γίας τὸ χωρίον πληρωθήσεται. Τί γὰρ οὖχ ἔσται ἐχεῖ
τῶν ἀγαθῶν ; μιχρὸν, εἶπέ μοι, τὸν ληνὸν εὐλογεῖσθαι;
? μικρὸν, ἐξ ὅλων τῶν χαρπῶν τῶν σῶν τὸν Θεὸν moó-
E] , X. ΕΣ Y e Y e
τερον ἀπόμοιραν xa ἀπαρχὰς λαμόάνειν : Πρὸς εἰρή--

τω , c ,
νὴν τῶν γεωργούντων τοῦτο χρήσιμον. Αἰδέσιμος

, Ma τ , b! M x ? ,
ἔσται xal 6 pec 6Utepoc λοιπὸν, xal πρὸς ἀσφάλειαν
, - eC 2 M 2 - -
τοῦ χωρίου συμδαλεῖται τοῦτο. Εὐχαὶ ἐχεῖ διηνεχεῖς
^ M cr M Ld i] Y M ,
διὰ σὲ, ὕμνοι xoi συνάξεις διὰ σὲ, προσφορὰ xa
ἑχάστην edis Οἷόν ἐστιν εἰς θαῦμα loas τοῦ

,ὔ
τάφους M ἑπέρδυς ὑπο λαμπ τροὶ ς 2 ἵνα οἵ
A

, ^
μετὰ ταῦτα ἀχούωσιν, ὅτι οὗ δεῖνα ᾧχοδόμησε, σὲ δὲ

H 5 m 3 , cr /
ἐχχλησίας ἀναστῆσαι; Evvoncov, ὅτι μέχρι τῆς τοῦ

Χριστοῦ παρουσίας σὺ τὸν μισθὸν ἕξεις
Lees τοὺ Θεοῦ.

€

6 ἀναστήσας

Et: γάρ! μοι, εἰ βασιλεύς σοι ἐχέλευσεν οἰκοδομῆϊ-
,
σαι oix xixv, ἵνα ἐχεῖ χαταλύοι, οὐχ ἂν πάντα ἐποίησας;
, c^ ES c
Νῦν οὖν βασιλεία ἐστὶ τοῦ Χριστοῦ τῆς ἐχχλησίας ἣ
J M
οἰχοδομή. M3 τὸ ἀνάλωμα ἴδης, ἀλλὰ τὸν χαρπὸν λό-
γισαι" γεωργοῦσιν ἐχεῖνοι τὴν γῆν; σὺ γεώργησον
αὐτῶν τὰς ψυχάς - φέρουσί σοι καρποὺς ἐχεῖνοι, σὺ εἰς
᾿ E x Ὑ ΚΑ 5 γ. € {15 δός ΚΝ Ἐπ
τὸν οὐρανὸν αὐτοὺς ἀνάγαγε. Ὃ τὴν ἀρχὴν δοὺς, οὗτος
* M » » , y τ ^ Y »
χαὶ τῶν ἄλλων αἴτιος πάντων. Ἄρα xat σὺ αἴτιος ἔσῃ
τῶν χατηχουμένων ἐχεῖ, τῶν ἐν τοῖς χωρίοις τοῖς
^ , xp Y D ΕΣ τ ^
πλησίον. Καίτοι τὰ μὲν βαλανεῖα μαλαχωτέρους ποιεῖ
M -
τοὺς γεωργοὺς; τὰ καπηλεῖα τρυφηλοτέρους᾽ ἀλλ᾽ ὅμως
- c NM NIE e» ' Y € ,

ποιεῖτε ταῦτα διὰ δόξαν. Αἱ ἀγοραὶ xot αἵ πανηγύρεις
€ 7
ΗἩλί-

, 2 25 ον, C -2 e , f 8t
χον γὰρ ἐστιν ιόειν πρεσου τερον εις εἰχονὰ ba tCoyca

, 5 ' e) D c. 5 ,
πάλιν ἰταμούς" τὰ δὲ ἐνταῦθα", πᾶν τοὐναντίον.

DO] M N » rd / M , M
τοῦ "A Goa. , πολιὸν, ἀνεζωσμένον καὶ σκάπτοντα xol
αὐτουργοῦντα; Τί τοῦ ἀγροῦ ποθεινότερον ἐχείνου:
᾿Ενταῦθα μείζων. ἣ ἀρετή. Οὐχ ἔστιν ἀσέλγεια ἐχεῖ,
ἀλλ᾽ ἀπελήλαται" οὐχ ἔστι μέθη xoi τρυφὴ, ἀλλ᾽
rr 2 » NF E] 3 o Ν c
ἐξώρισται" οὐχ ἔστι χενοδοξία, ἀλλ᾽ ἔσθεσται * τὸ τῆς
εὐνοίας πλέον ἐχεῖ διαλάμπει διὰ τὴν ἀφέλειαν. Otóv
ἐστιν ἀπελθεῖν xal εἰσελθεῖν εἰς τὸν οἶχον τοῦ Θεοῦ,

M 25 εἴ 3. Ἃ 3 3 b M si
xal εἰδέναι, ὅτι αὐτὸς αὐτὸν ᾧχοδόμησε, xal ῥῖψαι

Y
ἑαυτὸν ὕπτιον, P xal μετὰ τὴν αἰώραν τὴν σωματικὴν
xal λυχνικοῖς xat ἑωθινοῖς ὕμνοις παραγενέσθαε, ὃμο--

, τ y M € J D E] , ,
DUE. ye csse SERIEN τι εὐλογίας ἀπο-
λαύειν, ἕ ἑτέρους δρᾷν ἐρχομένους ἐχεῖ ; Τοῦτο τεῖχος;
τοῦτο ἀσφάλεια ἀγροῦ. Οὗτός ἐστιν ὃ ἀγρὸς περὶ οὗ
φησιν" ᾿θσμὴ à ἀγροῦ πλήρους, ὃν εὐλόγησε Κύριος. Εἰ

' ᾿ , ele d. m ar NS ANN, A re , E
xai χωρὶς τούτου xoÀoc ἃ ἀγρὸς διὰ τὴν ἡσυχίαν, διὰ
τὸ ἀπραγμοσύνης γέμειν * ὅταν xol τοῦτο ἔχη, τίνι

M , c
οὐχ ἔσται ἴσος: ᾿Αγρὸς γὰρ ἐχχλησίαν ἔχων, τῷ πα-

μεταλαδεῖν τροφῆς, X
nenda videtur.

αἱ ἐν λυχνιχοῖς. Quae lectio non sper-

IN ACTA APOSTOLORUM. HOMIL. XVIII. 159

DO eco - N
ραδείσῳ ἔοιχε τοῦ Θεοῦ. Οὐχ ἔστιν ἐκεῖ χραυγὴ,, οὐκ
δ ,
ἔστι Üdou6oc, οὐκ ἐχθροὶ διάφοροι, οὐχ αἱρέσεις"
πάντας φίλους ἐστὶν ἰδεῖν, τῶν αὐτῶν δογμάτων χοι-

151

Villa enim quz ecclesiam habet, paradiso Dei si-
milis est. Non est illic clamor, non tumultus, non
varii inimici, non hazreses : omnes videre est ami-

νωνούς. Ἄγει σε εἰς φιλοσοφίαν ἣ fiouyix* λαδών cs A cos, eorumdem consortes dogmatum. Te ad philo-

ἀπὸ τῆς φιλοσοφίας ταύτης ὃ πρεσθύτερος, θεραπεύ--
σει εὐχόλως. ᾿Ενταῦθα μὲν γὰρ, ὅσα ἐὰν λέγωμεν, ἣ
ἀγορὰ ἐχχρούει * ἐχεῖ δὲ ἅπερ ἂν ἀχούσης, πεπηγότα
ἕξεις ἐν τῇ διανοίᾳ, ἕτερος ἐν τῷ ἀγρῷ ἔσῃ δι᾽ ἐκείνου"
χαὶ ἐκείνων δὲ προστήσεται, xa ἔσται φύλαξ τῷ τε
παρεῖναι, τῷ τε ῥυθμίζειν αὐτούς. Πόσον δέ ἐστι xo
τὸ ἀνάλωμα, εἶπέ pon Ποίησον τέως μικρὸν οἶχον ἐν
τάξει ναοῦ: ὃ μετὰ σὲ ποιήσει στοὰν, ὃ μετ᾽ ἐχεῖνον
ἕτερα προσθήσει, xai οὕτω σοὶ λογισθήσεται τὸ πᾶν.
Σὺ δίδως μικρὸν, xai τοῦ παντὸς λαμόάνεις τὸν ὅμι-
σθόν. Οὐχοῦν ἀρχὴν ἐπίθες, θεμέλιον χατάδαλε - μᾶλ-
λον δὲ ἀλλήλους παραχαλέσατε ' ἅμιλλαν ποιήσασθε
τοῦ πράγματος. Νῦν δὲ ἔνθα μὲν ἄχυρα χαὶ σῖτον χαὶ
πάντα τὰ τοιαῦτα ἀποθέσθαι δεῖ, εὐχόλως οἰχοδομοὺ-

b

σιν" ἔνθα δὲ συλλεγῆναι χρὴ ψυχῶν γεννήματα, ouca.-

LI , , T4
μῶς φροντίζουσιν, ἀλλ᾽ ἀναγκάζονται μυρίους σταδίους
ον Y z M 2 ^ , "5 Vs c 5
βαδίζειν, xot μαχρὰς rotas τέλλεσθαι, ἵνα εἷς
ἐχχλησίαν ἀπίωσιν. Ὅσον δέ ἐστιν ἀγαθὸν" μετὰ πολ-
λῆς feu ías € ἐν τῇ Lum τὸν ros παραγίνεσθαι;
ἵνα προσίῃ τῷ Θεῷ, καὶ λέγη ὑπὲρ; τῆς κώμης xa"
e E P L
ἑχάστην ἡμέραν, ὑπὲρ τοῦ χεχτημέδου. Μικρόν ἐστιν,
- - M » /,
εἶπέ μοι, τὸ καὶ ἐν ταῖς ἁγίαις ἀναφοραῖς ἀεὶ τὸ ὄνομά
- Hi m
σου ἐγχεῖσθαι, καὶ xa0' ἑχάστην ἡμέραν ὑπὲρ τῆς
^ , M
χώμης εὐχὰς γίνεσθαι πρὸς τὸν Θεόν ; πόσον σοὶ xal
τ - à
εἰς τὰ ἄλλα " τοῦτο λυσιτελεῖ; Συμόαίνει τινὰς ἐκ
“ - Y -
γειτόνων οἰχεῖν xa ἔχειν ἐπιτρόπους " πρὸς σὲ μὲν οὖν
DO , , T , τι , 23 «Y 5 - *
τὸν πένητα οὐκ ἀξιώσει τις ἐχείνων οὐδὲ ἐλθεῖν - τὸν
^ /
δὲ πρεσδύτερον ἴσως xai χαλέσει, xol τραπέζης xot-
νωνὸν ποιήσει. “Ορᾶς, πόσα ἐντεῦθεν γενήσεται χαλά;
΄ 3 7 E "mes ANTORDG / E LA
Πάσης ἔσται τέως f, xor πονηρᾶς ὑποψίας ἐλευθέρα
ΕΞ, SUN , 25 t - cr 3 /,
οὐδεὶς ἀνδροφονίας, οὐδεὶς χλοπῆς ἕνεχεν ἐγχαλέσει,
NC. - NM € / y mA
οὐδεὶς τοιοῦτον οὐδὲν ὑποπτεύσει. "ἔχουσι xat ἑτέραν
παραμυθίαν, ἂν νόσος παραχολουθήσῃ, ἂν θάνατος.
NS € 3iN3 e X* Soc Ὁ , , €
Οὐχ ἁπλῶς οὐδὲ ὡς ἔτυχε xo αἵ φιλίαι γίνονται τῶν
3 - 8 ?j 2 M e , b ^Y ,
ἐχεῖ παρ᾽ ἀλλήλοις ἰόντων * xot at σύνοδοι δὲ γενήσον-
ται πολλῷ τῶν ἐν ταῖς πανηγύρεσιν ἡδίους. Οὐ μόνον
^Y e , ^ E] Α Y 3 M € c NN Y
ὃς αἱ σύνοδοι, ἀλλὰ xai αὐτοὶ οἱ προεστῶτες διὰ τὸν
»
πὐεπούτερὸν Weser ἔσονται. Πάντως ἄχονεις,
ὅτι τὰ Ἱεροσόλυμα παρὰ τὰς ἄλλας πόλεις ere
ἦν παρὰ τοῖς παλαιοῖς: ἀλλ᾽ οὗ χ ἁπλῶς, ἀλλὰ διὰ
τὴν τότε χρατοῦσαν εὐσέῤδειαν. Διὰ τοῦτο ἔνθα τιμᾶ--
»- 2N/ ^, , cr /I^ » ^,
ται Θεὸς, οὐδέν ἐστι πονηρόν " ὥσπερ πάλιν ἔνθα οὐ
τιμᾶται, οὐδὲν ἀγαθόν. Πολλὴ ἀσφάλεια ἔσται καὶ
M 9 P ETE να 0 , N ᾿ TT X) AN
παρὰ Θεῷ xoi παρὰ ἀνθρώποις. Ναὶ παραχαλῶ, μὴ

/ M , c / !e
παρέργως, ἀλλὰ προθύμως τοῦ πράγματος ἀντιλάδε-

ἃ μισθόν ᾿ ὅλως ἀρχὴν ἐπίθες, sic unus.

e

sophiam quies adducit : ab hac philosophia te as-
sumens presbyter, facile curabit. Hic enim, qua-
cumque dixerimus, forum excutit : illic vero quz
audieris, defixa in. mente habebis. Alius in agro
eris per illum : et illis ipse przerit, custos erit tum
quod przsens sit, tum quod illos componat. Quanta
est expensa, dic mihi? Fac interim. parvam do-
mum pro templo; qui post te veniet, faciet porti-
cum; sequens aliud adjiciet : et sic übi totum im-
putabitur. Tu das parum, et omnium mercedem
recipis. Ergo initium facito, fundamentum pone;
imo vos mutuo hortamini; hac in re concertate.
Nunc autem ubi palea, frumentum et omnia si-
milia reponenda sunt, facile zdificant : ubi vero
animarum fructus colligendi sunt, nihil curant;
sed coguntur mille stadia emetiri, et magnas pere-
grinationes suscipere, ut in ecclesiam abeant. Quan-
tum autem bonum est, cum magna quiete sacerdo-
tem in ecclesiam venire, ut accedat ad Deum, et
quotidie oret pro vico, pro przdio. Parumne est, ^ Nomina
dic oro, in sacris oblationibus semper nomen tuum LN
referri, et quotidie pro villa preces ad Deum ciis oblatio-
emitti? quantum tibi et ad alia hoc prodest? Con- meu ne
tingit quosdam e vicino habitare et curatores ha-
bere : ad te igitur pauperem nemo eorum venire
dignabitur, sed presbyterum forte invitabit, et
menss consortem faciet. Vides quanta hinc. bona
evenient? Villa interim erit ab omni. suspicione
libera: nemo homicidii , nemo furti accusabit,, ne-
mo simile quidpiam suspicabitur. Habent et abun
consolationem, sive morbus sive mors accidat.
Non utcumque nec quoquo modo amicitiz istuc
mutuo coeuntium junguntur; cetus vero erunt
multo quam in celebritatibus suaviores. Non mo-
do autem coetus, sed et illi, qui przsident, ob
presbyterum venerabiliores erunt. Audis utique
Jerosolymam olim aliis urbibus apud veteres ho-
noratiorem fuisse; nec sine causa, sed quod ibi
tunc pietas obtineret. Quoniam ubi honoratur Deus,
ibi nihil mali est; ubi non honoratur, nihil boni.
Multa securitas erit etiam et apud Deum et
apud homines. Etiam rogo, non ignave sed ala-
criter rem suscipite. Nam si qui educit pretiosum Jer. 15.19.
a vili, quasi os Dei erit; qui tot animabus, tam
presenübus quam futuris usque ad adventum

b Unus Cod. τοῦτο συντελεῖ.

Joan, 21.
15.

160

S. JOANNIS CHRYSOST.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

5

Christi prodest, quanta Dei benevolentia fruetur? E σθε. Ei γὰρ 6 ἐξάγων τίμιον ἐξ ἀναξίου, ὡς στόμα τοῦ

Praesidium construe contra diabolum; hoc est
enim ecclesia. Hinc prodeant manus ad laborem :
prius extendantur ad preces, et tunc ad. opus ab-
eant, Ita erit 3llis robur corporis; sic erit agricul-
tura multa; sic omnia mala foras mittentur. Non
potest hine orta voluptas verbis explicari, donec
opere sit suscepta. Ne hoc respicias, quod nullum
habeat proventum : si omnino id facias, ne facias
tamen, nisi putes majorem tib! tota villa proven-
tum esse; nisi sic affectus sis, nec opereris; nisi
putes hoc opus tuis omnibus esse praeferendum.

lestem inducere? Hei mihi, quod nesciatis quan-
tum sit animas lucrificare! Audi quid Petro dicat
Christus : Si diligis me, pasce oves meas. Si re-
gias oves videns aut. equorum armentum, quod
stabulum non haberent, insidiis patere, acciperes
ipse, et equile stabulumque exstrueres, ac pasto-
rem przficeres
Nunc Christi gregem colligis, et pastorem praefi-
cis, nec putas te magnum quidpiam facere? Quid
dico? Si ei, qui scandalizat etiam unum, tantum
supplicium comminatur: qui tot servat homines,

: quo te rex munere non donaret?

bu - : Ξ 152 AP. Au ἐὰ Κοὴ Beier
Quid hoc proventa majus, animas in aream cc- πρόσοδον " ὅλως εἰ οὕτω ποιε

ce y ,
εοῦ ἔσται" ὃ τοσαύτας ψυχὰς τάς τε οὔσας, τάς τε
5 F4 ,
ἐσομένας ἕως τῆς τοῦ S παρουσίας ὠφελῶν χαὶ
,
ἀναχτώμενος, πόσης OUX ἀπολαύσεται εὐνοίας παρὰ

τω D , /, ν ων o
τοῦ Θεοῦ; Φρούριον χατασχεύασον χατὰ τοὺ διαύό-
5

)ou* τοῦτο γάρ ἐστιν d ἐχχλησία. ᾿Εχεῖθεν δρμάτωσαν

- DJ ,

Qi χεῖρες εἰς χάματον πρῶτον ἀνατεινέτωσαν αὐτὰς
3. X , 5 , 5 M 5 , e

e εὐχὰς, xal τότε ἀπίτωσαν εἷς τὴν ἐργασίαν. Οὕτως

- M , s) » ,
ἔσται αὐτοῖς ἰσχὺς σώματος, οὕτως ἔσται ἣ γεωργία
Se! e , 5 ^ y M , ἘΣ y
πολλὴ, οὕτω πάντα ἐχτὸς ἔσται τὰ χαχά. Οὐχ ἔστι
Y €^ M ^ , c m EC et E
τὴν ἡδονὴν τὴν ἐντεῦθεν λόγῳ παραστῆσαι, ἕως ἂν

-í

M / EN
ΕἐρΎ μὴ γενήῆται.
ye Jor ve yes Jt

m d ^ , LÁ
Μὴ τοῦτο ἴδης, ὅτι οὐδεμίαν ἔχει
“Ἔ A E 5 A
ἴς, μὴ ποιήσῃς, εἰ μὴ
d 7 ^ € / N c. , /,
νομίζεις πρόσοδον λαμόάνειν παντὸς τοῦ χωρίου μεί--
/
ἐργάσῃ"
eC /, zu , ε λ Ξ / ME I
ὑπερ παντα προστῆναι σοὺ ὑπο MX U-G VE TG το ξργον

ζ E , M qe «or E ἘῸΝ 3 Ἂν
ονα εἰ μὴ οὕτω διάχεισαι, «μηδὲ εἰ μὴ
EA e Τί D ΓΝ /, pr ^ 5 ἐδ

τοῦτο. Τί τῆς προςόδου ταύτης μεῖζον, τοῦ εἰς τὴν
E e E E] el

ἅλω τὴν ἐν beca se EU ψυχάς; pur ὅτι
οὐχ ἴστε πόσον ἐστιτ
v 6 Χριστός: Εἰ φιλεῖς με, ποίμιαινε

^ , ,
τὰ προδατά μου. * Ei βασι ιλιχὰ T ἘΠΕ Σ θεασάμενος

ὃ χερδᾶναι ψυχάς. Ἄχουε τί φησι
gas τὸν Πέτρο
ἢ ἵππων ἀγέλην, παρὰ τὸ σηκὸν μὴ ἔχειν, εἰς ἐπι-
δουλὴν προχείμενα ; Aa y αὐτὸς σηχόν τε ᾧκοδόμης
ἱππῶνα, ἢ xat ποιμένα ἔπ

σας χαὶ og τίνι οὐχ

΄ » 5 , " , : ^ ΝΗ c
annon salutem consequetur? Consequetur certe. B «v σε ἠμεύψατο ὃ βασιλεύς; Νὺν τὴν ποίμνην τοῦ

Quodnam enim postea peccatum habebit; vel si
habeat, annon delebit illud? A supplicio scanda-
lizantis disce praemium servantis. Si non cure
esset Deo vel unius anim: salus, non tam irasce-
retur de illius pernicie. Hzc itaque cum sciamus,
huic spirituali operi haereamus, me unusquisque
vocet, et nos simul operam dabimus pro virili. Et
51 quidem tres fuerint possessores, in commune
conferant; si unus, aliis quoque vicinis id. suade-
bit. Tantum hoc perficere studeatis, obsecro, ut

omni ex parte Deo placentes, ἴθ πα consequamur € ματιχοῦ, χαὶ ἐμὲ

bona, gratia et benignitate Domini nostri Jesu
Christi, quicum Patri unaque Spiritui sancto glo-
ria, imperium, honor, nunc et semper, et in secula
seculorum. Àmen.

? Morel. εἰ βασιλικὰ θεασόμενος, omissa YOCe πρόξατα.

7 - , ᾿ 7
Χριστοῦ συνᾶγεις χαι ποιμένα ἐφιστᾶς, χαὶ oy ^vi
[4

μέγα τι Ἔν Τί λέγω; Ei 6 σχανδαλίζων χαὶ
ἕνα » ἀπειλὴν ἔ ἔχει τοσαύτην JEebpdpe τιμωρίαν * ὃ
σώζων τοσούτους, εἶπέ μοι, et E Εὔδη-
λον ὅτι. Ποίαν ἕξει γὰρ λοιπὸν à ἁμαρτίαν, ἢ χἂν ἡ
οὐχ ἐξαλείφει ταύτην ; ᾿Απὸ τῆς τιμωρίας τοῦ σχανδα-
λίζοντος μάθε τὸ ἔπαθλον τοῦ σώζοντος. Ei μὴ περι-
σπούδαστον ἦν τῷ Θεῷ χαὶ μιᾶς Ψυχῆς σωτηρία, οὐκ
ἂν τοσαύτην ὀργὴν ἐποίησεν αὐτῷ ἣ ἀπώλεια. Ταῦτα
οὖν εἰδότες, EJIBpoegeu ἤδη τοῦ ἔργου τούτου τοῦ πνευ-
χαλεσάτω meque xat ἡμεῖς συν-
αντιληψόμεθα τὰ δυνατά. Καὶ εἰ μὲν ges εἶεν οἵ χε-
χτημένοι, ἐχ συνεισφορᾶς ποιείτωσαν * el δὲ εἷς, xal
τοὺς ἄλλους ἀναπείσει τοὺς πλησίον. Móvoy τοῦτο χα-
τορθῶσαι σπουδάσατε, παραχαλῶ, ἵνα πάντοθεν
εὐαρεστοῦντες τῷ Θεῷ τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν ἐπιτύ-
χωμεν, χάριτι καὶ φιλανθρωπίᾳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν
Ἰησοῦ Χριστοῦ, μεθ’ οὗ τῷ Πατρὶ ἅμα τῷ ἁγίῳ
Πνεύματι δόξα,
τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν.

, M ^^ "1 255 M »
χρᾶάτος ;) τιμὴ) VOV xat ἀεὶ, xat εἴς

At habent eam manuscripti omnes Codices.

IN ACTA

APOSTOLORUM.

HOMIL. XIX. 161

OMIAIA ιθ΄.

Ἄγγελος δὲ Κυρίου ἐλάλησε πρὸς Φίλιππον, λέγων *
ἀνάστηθι xal πορεύου πρὸς μεσημόρίαν ἐπὶ τὴν
δδὸν τὴν χαταῤφαίνουσαν ἀπὸ ἹἹερουσαλὴμ. εἰς Γά-
Cav * αὕτη ἐστὶν ἔρημος. Καὶ ἀναστὰς ἐπορεύθη.

- D 7 ,
Ἐμοὶ P δοχεῖ ταῦτα ὧν ἐν Σαμαρείᾳ προστάττε--
x /
σθαι, ὅτι ἀπὸ Ἱεροσολύμων οὐ πρὸς μεσημόρίαν τις
^ Y , M
ἄπεισιν, ἀλλὰ πρὸς ἄρκτον" ἀπὸ δὲ Σαμαρείας πρὸς
P4 -» / cr
μεσημόρίαν. Αὕτη ἐστὶν ἔρημος. Τοῦτο λέγει, ὥστε
- e E n L D ΕἸ
μὴ φοδηθῆναι τῶν Ιουδαίων τὴν ἐπιστασίαν. Καὶ οὐχ
E 7, C NU σν
ἠρώτησε, διὰ τί; ἀλλ᾽ ἀναστὰς ἐπορεύθη. Καὶ ἰδοὺ,
- S CES ERES
φησὶν, ἀνὴρ Αἰθίοψ εὐνοῦχος δυνάστης ΚΚανδάχης τῆς
/ EIE ED Le ΩΝ feo ἫΝ
βασιλίσσης Αἰθιόπων, ὃς ἦν ἐπὶ πάσης τῆς γάζης αὖ
- , / REC 7 ἘΠ
τῆς, ὃς ἐληλύθει προσχυνήσων εἰς Ἱερουσαλήμ. Ἢν
M e cl 2
δὲ ὑποστρέφων χαὶ χαθήμενος ἐπὶ τοῦ ἅρματος αὖ-
ὦ aA US H ^ δ: A » *H 4 Mz d).
τοῦ, χαὶ ἀνεγίνωσχε τὸν προφήτην Ἡσαΐαν. Μεγάλα
14 » X 3 ?
ἐγκώμια τὰ περὶ τούτου εἰρημένα. εἴ γε xot ἐν Αἴθιο-
΄ , M
πία μένων, καὶ τοσούτοις χυχλούμιενος πράγμασι, καὶ
τ τ , — -
ἑορτῆς οὐχ οὔσης, χαὶ ἐν τῇ δεισιδαίμονι πόλει ὧν;
€ , , -
ἤρχετο προσχυνήσων εἰς Ἱἱερουσαλήμ. Πολλή τε ἣ
5 M e , τις L4
σπουδὴ, ὅτι xal χαθήμενος ἐπὶ τοῦ ὀχήματος ἀνεγί--
"^ cc c , ,
νωσχεν. Eze δὲ τὸ Πνεῦμα τῷ Φιλίππῳ πρόσελθε
m 7 ^ A! bl
xoi χολλήθητι τῷ ἅρματι τούτῳ. ΠΙροσδραμὼν δὲ 6
^ m , € «κ᾿
Φίλιππος, ἤχουσεν αὐτοῦ ἀναγινώσχοντος Ησαΐαν
€ cy MY, , UNES
τὸν προφήτην, xal εἶπεν * ἀρά γε γινώσχεις, ἃ ἄναγι-
, c Sos Ξ “- ' AV sa 21 E.
νώσχεις ς Ὃ δὲ εἶπε“ πῶς γὰρ ἂν δυναίμην, ἐὰν μή-
-} / rp,
τις δδηγήση με. Ὅρα πάλιν ἄλλην ? εὐλάδειαν. Τίνα
: : Ξ εξ Wer
- ταύτην; [Ὅτι] οὐχ εἰδὼς ἀνεγίνωσχεν, εἶτα μετὰ τὸ
e ^ ^Y /^
ἀναγνῶναι ἐξετάζει. Παρεχάλεσε δὲ τὸν Φίλιππον
CC: Y Yom
ἀναύάντα καθίσαι σὺν αὐτῷ. Ἢ δὲ περιοχὴ τῆς Γρα-
- a 2 , ut da : A6 , XY
φῆς, ἣν ἀνεγίνωσχεν, ἦν αὕτη" Ὥς πρόδατον ἐπὶ
M M , D 1
σφαγὴν ἤχθη, καὶ ὡς ἀμνὸς ἐναντίον τοῦ κείραντος
) , D 5g
αὐτὸν ἄφωνος" οὕτως οὐχ “ἀνοίγει τὸ στόμα αὐτοῦ. Ἔν
- L 5. / D o Mo ἰδ: XSUM
τῇ ταπεινώσει αὐτοῦ ἣ χρίσις αὐτοῦ ἤρθη. Τὴν δὲ
D 7 ce y E m
γενεὰν αὐτοῦ τίς διηγήσεται: ὅτι αἴρεται ἀπὸ τῆς
"om τ ᾿
γῆς ἢ ζωὴ αὐτοῦ. ᾿Ἀποχριθεὶς
, -* / L , 7, c
λίππῳ εἰπε - δέομαί σου, περὶ τίνος ὃ προφήτης τοῦτο

^

M
οξε

E

ὃ εὐνοῦχος τῷ Φι-
M ty: EX e ^ E NS VACOM / E m M
ἔγει; περὶ ἑαυτοῦ, ἢ περὶ ἑτέρου τινός: ᾿Ανοίξας δὲ
ὃ o0. ^ , 5 ον M 5 £z , E. " M c»
ἱλίππος τὸ στόμα αὐτοῦ, χαὶ ἀρξάμενος ἀπὸ τῆς

τω , , m ^ 5 m € m
γραφῆς ταύτης, εὐηγγελίσατο αὐτῷ τὸν Ἰησοῦν. Ὁρᾷς,

- - /
πῶς οἰχονομεῖται τὰ xav' αὐτόν ; Πρότερον ἀναγινώ-
1 - *5 A Y

σχει XXL ἀγνοεῖ; εἰτα ἀναγινώσχει αὐτὴν τὴν περιο-
2i » 5. * / COO TW, EON /
χὴν, ἔνθα ἦν τὸ πάθος, xoi f, ἀνάστασις xai ἣ δωρεά.
b Alii ἐμοὶ δοκεῖ, τῶν ἑπτὰ οὗτος ἦν" οὐ γὰρ ἂν ἀπὸ

Ἱεροσολύμων πρὸς μεσημθρίαν ἀπήξι " ἀλλ᾽.
» Unus Cod. εὐλάθειαν, ὅτι καὶ οὐχ εἰδώς. [ὅτι cum

HOMILIA XIX.

Car. VIII. v. 26. 4ngelus autem Domini loquu-
tus est ad Philippum, dicens : Surge et vade
contra meridiem, ad. viam que descendit a
Jerusalem in Gazam : luec est deserta.9'1 . Et
surgens abüt.

1. Videtur mihi hoc mandatum accepisse, cum
esset in Samaria ; quia ab Jerosolymis non contra
meridiem quis vadit, sed contra septentrionem ; a
Samaria vero contra meridiem. Zcc est deserta.
Hoc dicit, ut ne timeat Judzorum incursum. Nec
interrogat, quare? sed surgens abiit. Ε ecce,
inquit, vir ZEthiops eunuchus, potens Canda-
cis regine /Ethiopum, qui erat super omnem
gazam. ejus, qui venerat adorare in Jerusa-
lem. 28. Et revertebatur sedens super currum
suum, et legebat Isaiam. prophetam. Magnis
hic faudibus celebratur: siquidem in JÉthiopia
manens, et tot negotiis obrutus, cum dies festus
,,BOn esset, et in superstitionibus dedita. civitate
A versaretur, venit adoraturus in Jerusalem. Magna-

que erat diligentia; nam in curru sedens legebat.

29. Dixit autem Spiritus. Philippo : Accede,

et adjunge te ad currum istum. 90. Accurrens

autem Philippus, audivit eum legentem Isaiam
prophetam, et dixit : Putasne intelligis que le-
gis? 91. Ille vero dixit : Et quomodo possim,
nisi quis ostendat mihi ? Vide rursum aliam pie-
tatem. Quam illam? Quod nesciens legeret; et
postquam legerát, requirat. Fogavitque Philip-
pum, ut ascenderet et sederet secum. 32. Locus
autem Scripture, quem legebat, erat hic : Tam-

agnus coram tondente se sine voce, sic non
aperuit. os suum. 53. In humilitate judicium
ejus sublatum est. Generationem ejus quis
enarrabit? quoniam tolletur de terra vita ejus.
94. Respondens autem eunuchus Philippo,
dixit : Obsecro te, de quo propheta dicit hoc,
de se, an de alio aliquo ? 55. 4periens autem
Philippus os suum, et incipiens ὦ Scriptura
ista, evangelizavit illi Jesum. Viden' , quomodo
res cum illo dispositze sint? Primo legit et igno-
C rat;deindelegit hunc locum, ubi narrabatur passio,

Commel. et Savil. inclusimus, nec habet D. ]
* [Sic Commel., Saxil. et Codd. omnes. Montf. ἠνοιξε.]

quam ovis ad occisionem ductus est : et sicut?

Isai.53. 7.

162 E

resurrectio et donum. 36. Et dum irent per viam,
venerunt ad quamdam aquam : et ait eunu-
chus; Ecce aqua, quid prohibet me baptiza-
ri? Vidistin' promtum animum? vidistin' diligen-
gentiam? 58. Et jussit stare currum, et descen-
derunt uterque in aquam, Philippus et eunu-
chus, et baptizavit eum. 39. Cum autem ascen-
dissent de aqua, Spiritus Domini rapuit Phi-
lippum, et amplius non vidit eum eunuchus.
Ibat per viam suam gaudens. Cur, inquies, tu-
lit eum Spiritus Domini? Quia per alias civitates
transiturus et predicaturus erat. Ut ergo in ad-
miratione haberetur, hoc factum est,
humanum, sed divinum haberetur, quod circa
ipsum factum est. 40. PAilippus autem inventus
est in. .4zoto : et. pertransiens evangelizabat
civitatibus cunctis, donec veniret Cesaream.
Hinc palam est, hunc ex septem illis fuisse: nam
postea in Casarea reperitur. E re autem rapuit
illum Spiritus : alioquin rogasset eunuchus, ut. se-
cum veniret : quem ille forte contristasset negando,
cum nondum tempus esset. Vidisti angelos coo-
perantes przdicationi, et ipsos quidem non pre-
dicantes, sed hos vocantes? Hoc porro mirabile
hinc ostenditur: quod enim rarum olim erat, et
vix fiebat, hic jam sepissime efficitur. Alioquin
autem hzc prenuntiatio erat, quod illi alienige-
nas essent superaturi. Nam credentium fide di-
gnum testimonium poterat discentibus persuade-
re, ut eumdem ipsi zelum arriperent. Ideo igitur
ibat gaudens; atque adeo si scivisset, non ita de-
lectatus esset. Quid autem. vetabat, inquies, quin
omnia ille accurate disceret, in curru sedens, maxi-
meque in deserto ? Quia res non erat ad ostentatio-

JEthiops eunuchus, inquit, potens Candacis
regine JEthiopum. Hinc liquet, illam ipsis impe-
rasse. Nam olim mulieres imperabant, et hzc lex
erat apud. illos. Sic nesciebat Philippus qua de
causa veniret in desertum, qnia non jam angelus,
sed Spiritus ipsum rapit. Nihil autem horum vi-
det eunuchus, imperfectus cum sit, vel etiam

b Alius Καισάρειαν. οὗτος τῶν ἑπτά ἐστιν.

c Hic omnino variat unus, pM rerum se-
riem subinde mutat,

a Hic notat Dounzus in hzc verba, χαὶ γὰρ χαὶ γυναῖ-
χες ἐκράτουν τὸ παλαιόν " χαὶ οὗτος ἦν νόμος παρ᾽ αὐτοῖς"
Strabo l. 17 Candaces ZEthiopum regine οι Au-
gusto meminit, quam hanc esse non existimo, sed
aliam ὁμώνυμον. Reges enim regineque ejusdem re-
gionis iisdem nominibus uti solent. Tacitus in. Fita
"Agricole de Britannis : His atque talibus invicem

JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP.

, τω
λευσέ τε στῆναι τὸ ἅρμα, χαὶ x

Πνεῦμα Κυρίου

utque non D

σας xai ἀρνησάμυενος,

mu
x

à - 154
nem. Sed superius lecta exploremus. Et ecce vir A

6 εὐνοῦχος;
/ ^ Y - / ; D
σωματικωτέροις, ἀλλὰ τοῖς πνευματιχωτέροις ἐστὶν,

CONSTANTINOP.

M ,
Ὡς δὲ ἐπορεύοντο κατὰ τὴν δδὸν, ἦλθον ἐπί τι ὕδωρ

u -ῸὉν
καί φησιν ὃ εὐνοῦχος, ἰδοὺ ὕδωρ, τί χωλύει με βα-
- ni - z 3 /
- πτισθῆναι; Εἶδες προθυμίαν; εἰδες dxplóeuxv ; Exé-

M FN
τέθησαν εἰς τὸ ὕδωρ

E UP Pra L -À ΄
ἀμφότεροι, ὅ τε Φίλιππος καὶ ὃ εὐνοῦχος, καὶ ἐδά-

τισεν αὐτόν. Ὅτε δὲ
d
ἥρπασε

3 , 3 SCR — 0
ἀνέδησαν ἀπὸ τοὺ ὕδατος,
Y ^ 5^
τὸν Φίλιππον, χαὶ οὐχ εἰδὲν

αὐτὸν οὐχ ἔτι 6 εὐνοῦχος. ᾿Πῇπορεύετο γὰρ τὴν δὸὸν αὖ-
τοῦ χαίρων. Διὰ τί, φησὶν, ἦρεν αὐτὸν Πνεῦμα Κυ-
ρίου ; Διότι ἔμελλε xal ἄλλας πόλεις διελθεῖν xal εὖ--
αγγελίσασθαι. “στε οὖν ὕστερον αὐτὸν θαυμασθῆναι
τοῦτο ἐγένετο, ὥστε μὴ ἀνθρώπινον τὸ περὶ αὐτὸν,
ἀλλὰ θεῖον νομίσαι. Φίλιππος δὲ εὑρέθη εἰς Ἄζωτον,
καὶ διερχόμενος εὐηγγελίσατο τὰς πόλεις πάσας, ἕως
τοῦ ἐλθεῖν αὐτὸν εἰς P Καισάρειαν. Καὶ ἐχ τούτου δὴ-
λον ὡς οὗτος τῶν ἕπτά Boni xol γὰρ χαὶ ὕστερον ἐχεῖ

εὑρίσχεται ἐν Καισαρείᾳ. Συμφερόντως οὖν ἥρπασε:
ξευρ σχεται EV αισαρεια. ὑμφεροντὼς Quy ἡρπᾶσεν

EUN M D 2 tera ^ M -
αὐτὸν τὸ Πνεῦμα, ἐπεὶ ἠξίωσεν ἂν καὶ συναπελθεῖν

ας σας - E]
αὐτῷ οευ
M

M A 31 »n4 - WE S E ,
γουγχος" ον χαι ἐλύπησεν αν ἐχεινος, ἀνᾶνευ-

οὐδέπω χαιροῦ ὄντος. Εἶδες
ἀγγέλους συναντιλαμιδανομένους τῷ χηρύγματι, xa
μὲν οὗ χηρύττοντας, τούτους δὲ χαλοῦντας:
ὅπερ γὰρ

, τοῦτο ἐνταῦθα

, V
αὐτοὺς
M ^Y ^ M Ὁ ον N^
Τὸ δὲ θαυμαστὸν xo ἐντεῦθεν δείχνυται "
/^ / T ' L zu.
πάλαι σπάνιον ἣν xa μόλις ἐγίνετ
, τ ,ὔ YAN
γίνεται ἀφθονίας. Ἄλλως δὲ

M S) eed c 1
με ET TA HS Xt προ-

αναφώνησίς τις τὸ use ἣν τοῦ τῶν ἀλλοφύλων ἘΠ᾿

τῆσαι αὐτούς. Καὶ γὰρ τὸ τῶν πιστευόντων ἀξιόπι-

*
στον, ἱχανὸν τοὺς μανθάνοντας πεῖσαι πρὸς τὸν ἴσον

^ E] N δὰ Ὁ Ὡς!
τς αὐτοὺς ζῆλον oclo Διὰ τοῦτο γοῦν χαὶ ἐπο-

u 2: 72 , EJ * [4 "p
ετο χαίρων, ὥστε εἰ ἠπίστατο, οὐκ ἂν ἥσθη. Τί

eo»"o
iu

m
n

2 ΠΝ 5 zn E Y
p hedios φησὶ, πάντα αὐτὸν ἀχριδῶς υααθεῖν χαὶ

τῷ ὀχ. ήμ. ατι ὄντα, χαὶ μάλιστα ἐν ἐρήμῳ; 5 Ὅτι οὐχ

ed ἰξις. Ἀλλ᾽ ἴδωμεν ἄνωθεν τὰ dvs-

«δον
-
«1
o^

πρὰ (Tux ἐπί

A

ὠσμένα. Καὶ ἰδοὺ ἀνὴρ Αἰθίοψ εὐνοῦχος, φησὶ,
) Ex
ἃ Καὶ γὰρ γυ-

— ,
δυνάστης τῆς βασιλίσσης Αἰθιόπων Κανδάχης;

^

͵7ὔ τω
τούτου δῆλον, ὡς ὑπὸ ταύτης ἤρχοντο.

- , Y N T ,
γαῖχες ἐχράτουν τὸ παλαιὸν, καὶ οὗτος ἦν νόμος παρ᾽

ω eu E AN , ,
αὐτοῖς. Οὕτως οὐχ ἤδει Φίλιππος, τίνος ἕνεχεν παρε-

, 5 A » cr ^ 3. / Ej » M
γένετο εἰς τὴν ἔρημον, ὅτι χαὶ OUXETL ἄγγελος, ἀλλὰ

^ ^ ^ € / M ^N , y c
τὸ Πνεῦμα αὐτὸν ἁρπάζει. Οὐδὲν δὲ τούτων οὗτε δρᾷ

cede dct ἂν ἡ Πρ ἢ 3 A
τελὴς ἔτι ὧν, ἢ ὅτι xat ταῦτα OU τοῖς

instincti, Boadica generis regii femina duce (neque
enim sexum in imperiis discernunt) sumsere universi
bellum. ας Boadica est, opinor, quam AE
Βονδουίχην indigitat. DORT ad hunc locum : ἰστέον
ὅτι Κανδόχην Αἰθίοπες πῶσαν τὴν τοῦ βασιλέως μητέρα χα-
οπες οὐχ ἀναφέρουσιν. ἀλλ᾽ ὡς
ὄντας υἱοὺς ἡλίου παραδιδόασι : Sciendum est ABthiopas
quamlibet regis matrem Candacen vocare. Patrem
enim non referunt, sed sole progenitos esse filios

dicunt.

λοῦσιν, ἐπειδὴ πατέρα οἱ Alfio

IN ACTA APOSTOLORUM.

οὔτε μὴν, ἃ Φίλιππος ἐχδιδάσχεται, μανθάνει. Kot
διὰ τί μὴ ἐχείνῳ φαίνεται ὃ ἄγγελος, χαὶ ἄγει αὐτὸν
πρὸς Φίλιππον ; Ὅτι ἴσως οὖκ ἂν ἐπείσθη, ἀλλὰ xo
ἐξεπλάγη ἢ μᾶλλον. Ὅρα τὴν τοῦ Φιλίππου puse
gun οὗ Ἀπεηγόθηρεν; οὐχ εἰπεν, ἀγνοεῖς, ἐγώ σε δι-
δάξω- οὐχ εἶπεν, ἐγὼ ταῦτα d οἶδα oüx ἐχο-
λάχευσε, xo εἶπεν αὐτῷ, μακάριος εἰ ἀναγινώσχων.
Οὕτως ἦν xai θρασύτητος ἐχτὸς xol χολαχείας τὸ
δῆμα καὶ μᾶλλον χηδεμονικοῦ καὶ φιλανθρώπου. " Et
γὰρ αὐτὸν αἰτῆσαι, ἔδει αὐτὸν ποθῆσαι. ᾿Εμφαίνοντος
δέ ἐστιν, ὡς οἶδεν, ὅτι οὐδὲν ἤδει ἐχεῖνος, τῷ εἰπεῖν,
JA pd γε γινώσχεις, ἃ ἀναγινώσχεις ; xa ἅμα δεικνύν-
τος πολὺν τὸν θησαυρὸν ἐγχείμενον.

Ἀλλ᾽ τς πῶς συνετῶς xai ὃ ejr ἀπολογεῖ-
ι. Πῶς γὰρ ἂν, jaa δυναίμην, ἐ ἐὰν μη τις Edda

γήσῃ με; Οὐχ εἶδεν εἰς τὸ σχῆμα, οὐκ εἶπε, σὺ τίς
εἰ; οὐχ ἐμέμψατο, οὐχ ἀλαζονεύεται, οὐ nga: εἰδέναι,
ἀλλ᾽ δμολογεῖ ἀγνοεῖν * διὸ χαὶ μανθάνει. ᾿απιδεικνύει
τὸ τραῦμα τῷ ἰατρῷ" συνεῖδεν, ὅτι χαὶ οἶδε ταῦτα,
βούλεται διδάξαι. PEi τὸ ἄτυφον: οὐδὲ γὰρ
λαμπρὸν ἐπεφέρετο σχῆμα. Οὕτως ἦν φιλήχοος xal
τοῖς λόγοις προσεῖχεν, ὅτι καὶ τὸ, Ὃ ζητῶν εὑρίσχει,
ἐπ᾽ αὐτοῦ ἐπληροῦτο. — des δὲ , φησὶ , τὸν Φί-
λιππον. ἀναδάντα χαθίσαι σὺν αὐτῷ. Εἴος ες τὴν σπου-
δήν; εἶδες τὸν πόθον ; ; Παραχαλεῖ Body συγχαθίς-
σαι αὐτῷ * οὕτως οὐχ ἤδει, τί ἔμελλεν αὐτῷ ἐρεῖν,
ἀλλ᾽ ἐνόμιζεν ἁπλῶς προφητείαν τινὰ ἀκούσεσθαι. Καὶ
αὕτη δὲ μείζων τιμὴ, τὸ μὴ ἁπλῶς ἀναγαγεῖν, ἀλλὰ
παραχαλέσαντα. Προσδραμὼν δὲ ὃ Φίλιππος, ἤκουσεν
αὐτοῦ ἀναγινώσχοντος. Καὶ 6 δρόμος σημεῖον βουλο-
μένου εἰπεῖν, καὶ ἣ ἀνάγνωσις σπουδῆς. Ev τοιούτῳ
γὰρ ἀνεγίνωσχε χαιρῷ, ἐν ᾧ σφοδρότερον ποιεῖ τὸ
χαῦμα ὃ ἥλιος. Ἧ δὲ περιοχὴ ἦν αὕτη * Ὥς πρόθδατον
ἐπὶ σφαγὴν. ἤχθη. Καὶ τοῦτο αὐτοῦ δεῖγμα τῆς φιλο-
μαθείας, τὸ τὸν προφήτην τοῦτον μετὰ χεῖρας ἔχειν
τῶν ἄλλων ὄντα ὑψηλότερον. Διὸ καὶ οὐ μετὰ σφοδρό-
τῆτος αὐτῷ διηγεῖται, ἀλλ᾽ ἡμέρως μᾶλλον δὲ οὐδὲ
οὕτω φθέγγεται πρότερον, ἕως ὅτε ἠρωτήθη, ἕως ἐχεῖ-
νος παρεχάλεσεν ὥσπερ τὸ αὐτὸ πάλιν ποιῶν, φησί "
Δέομαί σου, περὶ τίνος ὃ προφήτης λέγει τοῦτο :
"Ἐμοὶ δοκεῖ, ὅτι οὐχ ἤδει, ὡς περὶ ἄλλων λέγουσιν ot
προφῆται " 7j εἰ μὴ τοῦτο, ὅτι περὶ ἑαυτῶν διαλέγον-
ται ἐν ἑτέρῳ προσώπῳ, ἠγνόει. Αἰσχυνθῶμεν χαὶ
πένητες χαὶ πλουτοῦντες ἐχεῖνον τὸν cris Εἶτα
ἦλθον ἐπί τι ὕδωρ, καί φησιν, ἰδοὺ ὕδωρ. Σφόδρα
Ψυχῆς τοῦτο ἐχχαιομένης. "Té χωλύει με βαπτισθῆναι:

* [Tta Codices omnes. Editi μόνον. ]
b Alii ἴδετε (vel ἔδε) τὸ ἄτυφον, οὐδὲν λαμπρόν. Hic in
uno Codice ingentes varietates videre est , quas si ad-
TOM. IX.

165

quod haec non ad corporales, sed ad spirituales
pertineant ; neque etiam discit ea, quz Philippus
edocebatur. Et cur non illi apparet. angelus, ut
ducat ad. Philippum ? Quia fortassis non persua-
sus, sed potius obstupefactus fuisset. Vide Philip-
pi philosophiam : non accusavit, non dixit, Igno-
ras, ego te docebo; non dixit, Ego hac accurate
scio ; non adulatus est, nec dixit ei, Beatus es qui
legis. Sic et ab audacia et ab adulatione remotum
erat verbum ; sed potius curam gerentis erat et
benigni. Oportebat enim illum interrogare, opor-
tebat desiderare. Declarat autem se scire ipsum ni-
hil nosse, cum ait: Putasne intelligis que le-
gis ? simulque insinuat magnum repositum esse
thesaurum.

2. Sed vide, quam prudenter se excuset eunu-
chus : Et quomodo possim, nisi. quis ostende-
rit mihi? Non respexit habitum , non dixit : Tu
quis es? non redarguit, non arroganter loquitur,
non se scire dicit, sed ignorare fatetur : ideoque
discit. Monstrat vulnus medico; novit ipsum hzc
scire, et velle docere. Vidit illum esse a fastu alie-
num; neque enim splendidum gestabat vestitum.
Ita erat discendi cupidus et verbis intentus , quia
et illud, Qui querit, invenit, n ipso implebatur.
Rogavitque,imquit, Philippum, ut ascenderet et
sederet secum. Vidistn' studium? vidistin? de-
siderium? Rogat ut ascendat et sedeat secum : sic
nesciebat, quid sibi dicturus esset ; sed simpliciter
putabat, seprophetiamaliquam auditurum esse.Ma-
jor autem hic honor est, quod non simpliciter ascen-
dere curet, sed roget. Zccurrens autem Philip-
pus audivit eum legentem. Cursus loquendi cupi-
dum indicat, lectio studii signum est. Ilo enim tem-
pore legebat, quo major est solis zstus. Locus autem
hic erat: Sicut ovis ad occisionem ductus est.
Et hoc illius discendi cupiditas signum est, quod
prophetam illum aliis sublimiorem prz manibus
habuerit. Ideo non cum vehementia illi narrat,
sed mansuete; imo nec prius loquitur, quam in-
terrogatus fuerit, donec ille rogaverit. Ut et illud
iterum faciens ait : Obsecro te, de quo propheta
dicit hoc ? Videtur mihi nescivisse illum, quod
prophete de aliis loquantur ; vel si non hoc, quod
de seipsis loquantur in alia persona. Erubescamus
i55 € pauperes et divites de illo penuario. Deinde
A venerunt ad quamdam aquam, et ait, Ecce

aqua. Hec valde ferventis animae sunt. Quid

HOMIL. XIX.

b

Ez

E

ferre vellemus, omnia exscribere prorsus necesse esset.
[Mox Savilius προσεῖχεν. καὶ τό. Et Commel. ὅτι inclusit. ]

19

Matth,

"7

7*

oo

Eunuchi
studium.

164

prohibet me baptizari? Viden' ejus desiderium?
Non dicit, Baptiza me; neque tacet, sed medium
quidpiam inter desiderium ct reverentiam loqui-
tur. Quid prohibet me baptizari ? Vide, quomo-
do absoluta dogmata habuit; nam propheta omnia
continebat, incarnationem, passionem, resurrectio-
nem, assumtionem, futurum judicium : quie ipsi
magnum indidere desiderium. Erubescite quot-
quot nondum illuminati estis. £t Jussit, inquit,
stare currum. Simul dixit et imperavit, ante-
quamaudiret. Cum autem ascendissent de aqua,
Spiritus Domini rapuit Philippum. Bene : ut
ostenderetur divinam fuisse rem actam, et ne pu-
taret hominem esse vulgarem. £t ibat, inquit, per
viam suam gaudens. Hoc dicit, ostendens ipsum
zgre laturum fuisse, si scivisset:sic ex multo
gaudio, etsi Spiritu dignatus, presentia non vide-
bat. Et inventus est, inquit, in ;Zzoto. Multum
hinc Philippus lucratus est. Nam quod. audierat
de prophetis, de Abacuc, de Ezechiele et aliis, in
se factum vidit, qui in momento multam emensus
viam ostenditur, siquidem in Azoto inventus est,
et illic demum stat, ubi evangelizare oportebat.
Cir. x. 4, Saulus autem adhuc spirans minarum et
ccdis in discipulos Domini, accessit ad prin-
cipem sacerdotum, 2. et petiit ab eo epistolas
in Damascum ad synagogas : ut si quos inpe-
nisset hujus wie viros ac mulieres, vinctos
perduceret in Jerusalem. Opportune Pauli ze-
lum hic inducit, ut illum medio zelo tractum
ostendat. Nondum enim satiatus nece Stephani,
neque persequutione ac dispersione Ecclesiz, ac-
cedit ad principem sacerdotum. Hic impletur id
Joan.16.2, quod. Christus discipulis dixit : enit hora, ut
omnis qui interficit vos, arbitretur se obse-
quium prestare Deo. Hic igitur sic faciebat ;
non ut Judzi, absit. Quod enim ex zelo id faceret,
hinc palam est, quod ad exteras civitates migra-
ret. Illis vero. neque ea, qui Jerosolymis fiebant,
cure erant, sed unum sectabantur honorem. Cur
autem Damascum adiit? Magna civitas erat et re-
giastimebat ne illa quoque przoccuparetur. Et vide
studium ejus ardoremque, ac quam secundum le-
gem agat. Non adit praefectum, sed principem sa-
cerdotum. Petit ab ipso epistolas, ut si quos in-
veniret hujus vie. Viam vocat credentes, qui sic
ab omnibus tunc vocabantur , forte quia viam ad
czelum tendentem sectabantur. Cur potestatem non
accipit illos ibidem puniendi, sed Jerosolymam du-

S. JOANNIS CHRYSOST.

αἰνίττεται, ὅτι ἐλυπήθη, SiC unus.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

b

C

E

"Op&c αὐτοῦ τὴν ἐπιθυμίαν ; Οὐ λέγει, βάπτισόν με,
οὔτε σιωπᾷ" ἀλλὰ μέσον τι xoà τῆς ἐπιθυμίας xol
τῆς εὐλαδείας φθέγγεται, λέγων - Τί χωλύει με βα-
πτισθῆναι; Ὅρα, πῶς τὰ δόγματα ἀπηρτισμένα εἶχε"
χαὶ γὰρ ὃ προφήτης πάντα περιεῖχε, τὴν σάρχωσιν,
τὸ πάθος, τὴν ἀνάστασιν, τὴν ἀνάληψιν, τὴν χρίσιν
τὴν μέλλουσαν - ἃ δὴ καὶ πολλὴν τὴν ἐπιθυμίαν αὐτῷ
μάλιστα ἐνεποίησαν. Αἰσχύνθητε ὅσοι ἀφώτιστοι
τυγχάνετε. Καὶ ἐχέλευσε, φησὶ, στῆναι τὸ ἅρμα.
Ἅμα εἶπε

ἜΣΘ ἀπὸ τοὺ ὕδατος, Πνεῦμα Κυρίου ἥρπασε τὸν
Φίλιππον. Καλῶς, ἵνα θεῖον δειχθῇ τὸ γινόμενον, xat
ἵνα μὴ νομίσῃ , ὅτι ἄνθρωπός ἐστιν ἁπλῶς. Καὶ ἐπο--

M Ld M E , e, NY ,
x«i ἐπέταξε, πρὶν ἢ ἀχούσῃ. Ὡς δὲ ἀνέ-

ρεύετο, φησὶ, τὴν δδὸν αὐτοῦ χαίρων. ἃ Τοῦτο εἶπε,
δειχνὺς, ὅτι ἐλυπήθη ἂν, εἰ ἔγνω " οὕτως ὑπὸ τῆς
πολλῆς χαρᾶς, χαίτοι Πνεύματος χαταξιωθεὶς, οὐδὲ
ἑώρα τὰ παρόντα. Καὶ εὑρέθη, φησὶν, εἰς Ἄζωτον.
Μέγα ἐντεῦθεν καὶ ὃ Φίλιππος ἐχέρδανεν. Ὅπερ γὰρ
ἤχουσε περὶ τῶν pud περὶ Ἀμδαχοὺμ., περὶ
Tete 3 xai τῶν ἄλλων, εἶδεν ἐπ᾽ αὐτοῦ γενόμενον,
ὃς ἐν ἀχαρεῖ δείχνυται πολλὴν δδὸν ἀπελθὼν, εἴ γε ἐν
᾿Αζώτῳ εὑρέθη , καὶ ἐχεῖ λοιπὸν V dec ἔνθα αὐτὸν
χαὶ εὐαγγελίσασθαι: ἔδει. Σαῦλος δὲ ἔτι ἐμπνέων ἀπει-
λῆς xo φόνου sic τοὺς μαθητὰς τοῦ Κυρίου, προσελ-
θὼν τῷ ἀρχιερεῖ, ἡτήσατο παρ᾽ αὐτοῦ ἐπιστολὰς εἰς
Δαμασχὸν πρὸς τὰς συναγωγὰς, ὅπως, ἄν τινας εὕρη
τῆς 6000 ὄντας ἄνδρας τε χαὶ γυναῖκας, δεδεμένους
ἀγάγη εἰς Ἱερουσαλήμ... Εὐχαίρως παρενέδαλε τὰ περὶ
τοῦ ζήλου coU Hus ἵνα δείξη, ὅτι ἐν μέσῳ τῷ ζήλῳ
ἕλκεται. Οὐδέπω γὰρ κορεσθεὶς τῷ φόνῳ Στεφάνου, οὐδὲ
ἐμπλησθεὶς τῷ διωγμῷ τῆς quM CHE xa τῇ δια-
σπορδὶ, πρόσεισι τῷ ἀρχιερεῖ, ᾿Ενταῦθα ΤΕ ΡΒΌΙΒΕ τὸ
παρὰ τοῦ Nous πρὸς τοὺς μαθητὰς εἰρημένον, ὅτι
Ἔρχεται ὥρα, ἵνα πᾶς ὃ ἀποχτείνας ὑμᾶς PM λα-
7

; -
τρείαν προσφέρειν τῷ Θεῷ. Οὗτος μὲν οὖν οὕτως
2 x LA EIS € Σ: 3 ^ ὦ 3c EN a "Ur "Oc M Cn)
ἐποίει, οὖχ ὡς ᾿Ιουδαῖο! μὴ pps το. "Oct γὰρ ζήλῳ
, ,
ἐποῖ

τ ,
ποίει, δῆλον ἐχ τοῦ χαὶ sig τὰς ἔξω πόλεις ἀπιέναι.
URS ,
᾿Εχεῖνοι δὲ οὔτε χἂν τῶν ἐν ἹἹεροσολύμοοις ἐφρόντισαν,

B c c , i λ
ἀλλ᾽ ἑνὸς ἐγένοντο μόνου τοῦ τιμῆς ἀπολαύειν. Διὰ τί δὲ

7 n €T

εἰς Δαμασχὸν ἐπορεύετο; Meo, ἣ πόλις ἦν, βασι-
) ξεῖτο WERT 3 zu Ἢ T2502 ) 207. Καὶ
uci DE ἐφοδεῖτο, μὴ xa ἐχείνη προχαταληφθῇ. Καὶ
ὅρα τὸν πόθον χαὶ τὴν σφοδρότητα; πῶς νομιχῶς
ἔπραττεν. Οὐ προσέρχεται ἄρχοντι, ἀλλὰ τῷ &oyt-
ξ - 92 ττεν. "t e 97. [" ey , iS ! ex

^ ΕἸ cT ce x
ἐπιστολὰς παρ᾽ αὐτοῦ, ὅπως, ἄν τινας
ον € ^N ^ , -
οὗ ὄντας. “Οδὸν τοὺς πιστεύοντας χαλεῖ,
"^ b] E dq 3 ud Ln * NUN ^
oi p πᾶσιν οὕτως ὠνομάζοντο τότε, ἴσως διὰ τὸ
^
ὃ

Ξ
€

M / M P] E] Y M
τὴν 600v zi τὴν εἰς οὔρανον φέρουσαν. Διὰ τί
Y D cA 7 » ,
Uf, ἔλαδεν ἐξουσίαν ἐχεῖ τιμὸ υρήσασθαι αὐτοὺς, ἀλλ

τὶ τ *
εἰς Ἱεροσόλυμα ἄγει ; “Ὥστε μετὰ πλείονος τῆς ἐξου -

b Unus οὗτος ὃὲ οὕτως ἐποίει.

IN ACTA APOSTOLORUM.

σίας ἐνταῦθα τὰ τῆς τιμωρίας ποιῆσαι. Καὶ ὅρα, otto
χινδύνῳ ἐπιῤῥίπτων ἑαυτὸν, ὅμως xat οὕτω φοδεῖται,
uf τι πάθη xaxóv. Διὰ τοῦτο γοῦν χαὶ ἄλλους λαμ.-
δάνει μεθ᾽ ἑαυτοῦ, τὸν φόδον τάχα ὑποτεμνόμενος" ἢ
xol ἐπεὶ χατὰ πολλῶν ἀπήει, πολλοὺς λαμόάνει,

165
cit? Ut cum majori potestate illic supplicium infli-
geretur. Et vide, in quantum se periculum conjiciat;
attamen sic timet, ne quid sibi mali accidat. Ideo
ergo alios secum assumit, forte prae metu : vel quia
contra multos ibat, multos accipit, ut audacius,

HOMIL. XIX.

ὅπως θαρσαλεώτερον, Οὺς ἂν εὕρῃ ἄνδρας τε xol vu- ,.. Si quos inveniret viros ac mulieres, vinctos

- , »
ναῖχας, δεδεμένους ἀγάγη ἐν Ἱερουσαλήμ. Ἄλλως τε
| WC RA Y m ^ om LI , -€- ^ MP Ξ6 )À , —
xai διὰ τῆς 6000 πᾶσιν αὐτοῖς δεῖξαι ἐδούλετο αὐτοῦ
E - , τ ^
τὸ πᾶν ὄν * οὕτως ἐχεῖνοι οὖχ ἐσπούδαζον τοῦτο. Καὶ
A ^ ,
ὅρα αὐτὸν εἰς φυλακὴν ἐμδάλλοντα xoi πρὸ τούτου.
r5 MES M ki ΕἸ "e T 5 y αὐλὸν
Ἐχεῖνοι μὲν οὖν οὖκ ἴσχυσαν, οὗτος δὲ ἴσχυσεν ἀπὸ
τ ὔ 9 ^Y E. /, 5 ?/ e: B. ^
τῆς προθυμίας. "Ev δὲ τῷ πορεύεσθαι ἐγένετο αὐτὸν
m “τ A 5 , ,
ἐγγίζειν τῇ Δαμασχῷ xai ἐξαίφνης περιήστραψεν

- τὭω D M ^ M δὶ c
αὐτὸν φῶς ἀπὸ τοῦ οὐρανοῦ, xol πεσὼν ἐπὶ τὴν Y7V, .

ἤχουσε φωνῆς λεγούσης αὐτῷ - Σαοὺλ, Σαοὺλ, τί με
διώχεις 5
Διὰ τί μὴ ἐν Ἱεροσολύμοις; διὰ τί μὴ γέγονεν ἐν
Δαμασχῷ ; “Ὥστε μὴ ἐξεῖναι ἄλλους ἄλλως αὐτὸ διη-
, E] , 2 ^ 35 f E , e NM
γήσασθαι, ἀλλ᾽ αὐτὸς ἀξιόπιδτος 7j διηγούμενος ὃ διὰ
τοῦτο ἀπιών. Τοῦτο γοῦν-λέγει, καὶ πρὸς ᾿Αγρίππαν
ἀπολογούμενος. Πάσχει δὲ χαὶ τὰς ὄψεις, διότι ἣ
ὑπερθολὴ τοῦ φωτὸς πλήττειν εἴωθε " μέτρα γὰ
ὉΠΕΡΌΟΘΛΊ, DOS ps Ξ eite γι
, /, M c
ἔχουσιν οἵ ὀφθαλμοί. Λέγεται δὲ xai φωνῆς ὑπερόο-
λὴ χωφοὺς ποιεῖν χαὶ ἀποπλῆγας. ᾿Αλλὰ τοῦτον μόνον
ἐπήρωσε, xal ἔσόεσεν αὐτοῦ τὸν θυμὸν τῷ φόδῳ,
ὥστε αὐτὸν ἀχοῦσαι τὰ λεγόμενα. Σαοὺλ, Σαοὺλ,
A , ^ , S τι λέ , τω , 5*4
φησὶ, τί με διώχεις ; Οὐ λέγει αὐτῷ, πίστευσον, οὐδὲ
ἄλλο τι τοιοῦτον οὐδὲν, ἀλλ᾽ ἐγκαλεῖ. * Μονονουχὶ
γὰρ τοῦτό φησι, δι᾿ ὧν ἐγχαλεῖ - τί παρ᾽ ἐμοῦ μέγα
3| μικρὸν ἠδυκημένος ταῦτα ποιεῖς ; Εἶπε δέ - vis el
i i [I , ,
Κύριε; Τέως ὡμολύγησεν ἕ ἑαυτὸν δοῦλον. 'O δὲ Κύ-
poc εἶπεν" ἐγώ εἶμι Ἰησοῦς, ὃν σὺ διώχεις. ing
ἔλεγε * μὴ νομίσης πρὸς ἀνθρώπους εἶναί σοι τὸν
λεμον. Οἱ δὲ συνόντες αὐτῷ,

Ῥπό-
Y NY M e
τὴν φωνὴν μὲν τοῦ
/ E oon δὲτεδεώ CT NES
Παύλου ἤκουσαν, οὐδένα δὲ ἐθεώρουν, πρὸς ὃν ἀπε-
, a c e N » / ; ^ E] J
χρίνατο. Εἰκότως" τῶν γὰρ ἐλαττόνων αὐτοὺς ἐποίη--
1 m -
σεν ἀχροατάς. Εἰ γὰρ τῆς φωνῇς ἤχουσαν ἐχείνης,
» ΕῚ ; ^ AY ev € c ΠῚ ,
χἂν ἠπίστησαν " τὸν δὲ Παῦλον δρῶντες ἀποχρινόμε--
' /
vov, ἐθαύμαζον. ᾿Αλλὰ ᾿Ανάστηθι, xo εἴσελθε εἰς τὴν
, - -
πόλιν, xoi λαληθήσεταί σοι, τί σε δεῖ ποιεῖν. "Opa
. τ ΕῚ ^n/ , ES EL) , E] Y ,
πῶς οὐχ εὐθέως πάντα αὐτῷ ἀποχαλύπτει, ἀλλὰ μό-
νον προμαλάττει αὐτοῦ τὴν διάνοιαν, xal δι᾿ ὧν παρα-
χελεύεται “ποιεῖν αὐτὸν, παραχρῆμα δίδωσιν αὐτῷ
λ / 3 cd ^ Ἂ
χρηστὰς ἐλπίδας, xal ὅτι ἀναδλέψει. Οἱ δὲ ἄνδρες οἵ
m e
συνοδεύοντες αὐτῷ, εἱστήχεισαν ἐννεοὶ, ἀχούοντες μὲν
M s τ by D e c
τῆς φωνῆς, μηδένα δὲ θεωροῦντες. Ἠγέρθη δὲ ὃ Σαῦ-
E] ^ m - e .-»
λος ἀπὸ τῆς γῆς, ἀνεῳγμένων τε τῶν ὀφθαλμῶν αὖ-

τοῦ, οὐδένα ἔόῤλεπε. Χειραγωγοῦντες δὲ αὐτὸν εἰσήγα-

a Unus Codex ἀπολογούμενος. ἣ γὰρ ὑπερθολή.
* [ Savilius μονονουχὶ λέγων" τί παρ᾽.
bh Idem πόλεμον, τὴν ρωνὴν τοῦ ππιαύλου ἤκουσαν οἱ συνόντες

A perduceret in Jerusalem. Alioquin autem ipse
per viam ostendere iis omnibus volebat, totum ab
se proficisci : ita illi nihil hoc curabant. Et vide
illum antehac in carcerem conjicientem. Illi igitur
non valebant, hic vero pra fervore poterat. 5. £t
cum iter faceret, contigit ut. appropinquaret
Damasco : et subito circumfulsit eum lux
de ccelo; À. et cadens in terram audivit vo-
cem dicentem sibi : Saule, Saule, quid me
persequeris ?
5. Cur non Jerosolymis? cur non Damasci id
B factum est? Ut non possent alii illud aliter nar-
rare; et ut ipse, qui illa de causa abierat, nar-
rando fide dignus esset. Hoc ergo dicit, cum apud
Agrippam sese defendit. Laborat autem oculis,
quia nimia lux laedere solet; mensuram enim
suam habent oculi. Dicitur etiam vocis et soni
vehementiam surdos facere et attonitos. Sed hunc
exczcavit tantum, et metu furorem ejus exstinxit
ita ut hzc ille audiret : Saule, Saule, quid me
persequeris ? Non dicit illi, Crede, neque simile
quidpiam ; sed incusat. Hzc fere dicit quibus
illum incusat : Quid, vel. parum. vel multum, a
c me lzsus, hoc agis? Dixit autem, quis es, Do-
mine? Interim se confitetur servum. Dominus au-
tem dixit: £go sum Jesus, quem tu perseque-
ris. Acsi diceret: Ne putes tibi cum hominibus esse
certamen. Qui autem cum illo erant, vocem quidem
Pauli audierunt, neminem autem viderunt, ad
quem responderet. Et jure merito : rerum namque
minorum illos fecit auditores. Nam si vocem il-
lam audissent, neque sic credidissent: Paulum au-
tem videntes respondentem, mirabantur. Sed

,D T. Surge, et ingredere civitatem, et dicetur

tibi quid te oporteat facere. Vide, quomodo non
statim omnia ipsi revelet, sed prius tantum mi-
tiget animam ejus, et per ea , quz jubet illum fa-
cere, statim spem bonam indit, quod visum re-
cepturus sit. iri autem, qui ibant cum eo, sta-
bant stupefacti, audientes quidem vocem , ne-
minem autem videntes. 8. Surrexit autem Sau-
lus de terra, apertisque oculis nihil videbat.

AERE LI ^2
Z2T5)' 020EVX OE.

c [ Hzc, ποιεῖν αὐτὸν, παραχρῆμοι, supplevimus e D.,
et expressit Erasmus. ]

15.

Cur Paulus
post Christi
resurrecti-

nem

conu-

versus sit.

Joan.

29.

Act.

I2.

35

166 CHRYSOST.
Ad manus autem illum trahentes, introduxe-
rum Damascum. Spolia diaboh, vasa ejus, qua-
si capta quadam urbe vel metropoli introdu-
cunt. Et quod mirum est, ipsi inimici et hostes
introducunt illum omnibus videntibus. 9. Et erat
tribus diebus non videns, et non manducavit
neque bibit. Quid huic rei par fuerit? Consolatio
hac inducti Pauli compensat merorem de Stepha-
no conceptum, licet hic suam habeat in se consola-
tionem, quod ille sic obiisset ; et hanc item habe-
ret, quod. Samaritanorum vici reducti magnum
afferrent solatium. Et cur, inquies, non ab ini-
tio id factum est, sed postea? Ut ostenderetur,
vere Christum resurrexisse. Qui enim perseque-
batur illum, nec credebat illius mortem ac resur-
rectionem, qui discipulos ejus persequebatur, un-
de, quzso, credidisset, nisi magna fuisset Crucifixi
virtus ἢ Esto, illi ipsi obtemperaverint , quid ad
hunc dices? Alioquin,vero ideo post resurrectio
nem accessit, neque statim, ut manifestius lpsius
bellum videatur. Nam qui sic insanit, ut et sangui-
nem effundat, et in carcerem conjiciat, statim cre-
dit. Non satis erat, quod cum Christo non fuisset,
sed oportuit ut fideles ab illo fortiter impugna-
rentur. Nullum non furorem retro relinquit ; omni-
bus hic acrior erat. Cum autem exczcatus fuit,
tunc dominationis et clementiz ejus indicia agno-
vit : vel etiam , ne quis diceret ipsum simulasse.
Quomodo enim, qui sanguinem expetierat, qui ad
sacerdotes accesserat, qui in pericula se conjicie-
bat, qui externos etiam pellebat et puniebat, si-
mulasset? Hic igitur post. hec omnia dominatio-
nem confitetur. Cur autem non intra ipsam urbem
lux illum circumfulsit, sed ante illam? Quia mul-
ti non credidissent, 1mo forte risissent , quando-
quidem et supra, emissam audientes vocem dice-
bant, Zronitru est : hic vero fide dignus erat dum
maxime sua nuntiaret. Et ligatus introductus est,
non vinculis impositis ; et trahebant illum, qui se
alios tracturum sperabat. Cur autem non mandu-
cavit neque bibit? Sua gesta damnabat, confite-
batur, orabat, rogabat Deum. Si vero quis dixerit
hoc ex necessitate fuisse( nam et Elymas hoc ipsum
passus est), respondebimus : Etiam passus est,
sed mansit, ut erat. Quomodo igitur non coactus
est? Ecquid magis cogere poterat, quam terrae
motus in resurrectione factus, ipsis militibus nun-
tiantibus, aliis patratis signis, quod ipsum resur-
rexisse viderent? At non illa necessitatem indu-
cunt, sed docent. Cur Judai hzc audientes non

S. JOANNIS

ARCHIEP.,

157

A

CONSTANTINOP.,

γον εἷς Δαμασχόν. Τὸ λάφυρον τοῦ διαθόλου, τὰ
σχεύη αὐτοῦ, χαθάπερ πόλεώς τινος ἢ μητροπόλεως
ληφθείσης εἰσάγουσι. Καὶ τὸ δὴ θαυμαστὸν, αὐτοὶ οἵ
πολέμιοι χαὶ ἐχθροὶ εἰσήγαγον αὐτὸν πάντων δρών-
ἡμέρας τρεῖς μὴ βλέπων, χαὶ οὐχ ἔφα--
᾿Αντίῤῥο-
πος τῆς ἐπὶ Στέφανου ἀθυμίας παράχλησις ἣ Παύλου

των. Καὶ ἦν
zu 5 ΝΑ OY Τί DENN / ?»»
γὲν οὐδὲ ἔπιε. Τί τούτου ἴσον γένοιτ᾽ ἄν ;

προσαγωγὴ γίνεται, ἔχουσα μὲν χαὶ αὐτόθεν παρα--
, - D 4
μυθίαν, τὸ οὕτως αὐτὸν ἀπελθεῖν, λαδοῦσα δὲ χαὶ ταύ--
A c— ο -
τὴν, χαὶ ai Σαμαρειτῶν δὲ χῶμαι προσαχθεῖσαι, με--
, , / E λ ὃ M , M A
γίστην παρέσχον παράχλησιν. Καὶ διὰ τί, φησὶ, uw
zz 55: “ c , 2) M à T Ξ SI ^
ἐξ ἀρχῆς τοῦτο γέγονεν, ἀλλὰ μετὰ ταῦτα : “ἵνα δει--
τω c X , ε 1 /
497, ὅτι ὄντως ἀνέστη ὃ Χριστός. Ὃ γὰρ ἐλαύνων
— m^ c Ὁ οἷ bd
αὐτὸν, καὶ ἀπιστῶν αὐτοῦ τῇ, τελευτὴ xa τῇ ἄνα--
/ ^ M Y ESO NA T /
στάσει, xai τοὺς μαθητὰς αὐτοῦ διώχων, οὗτος πόθεν,
ΠΑΝ, S. Sy 3 M X n. τ
εἰπέ μοι, ἂν ἐπίστευσεν, εἰ μὴ πολλὴ “ἦν τοῦ σταυ-
, , y
ρωθέντος ἣ ἰσχύς; "Ecvo,
E] - c x M Aj c M
τί ἐρεῖς πρὸς τοῦτον; Ἄλλως δὲ διὰ τοῦτο μετὰ τὴν

5 - ed ἐν A
εχεινοι αὐτῷ ἐχαρίζοντο"

ΩΣ M , 2 J er /,
προσῆλθε, xaX οὖχ εὐθέως, ἵνα σαφέστερος
Ὃ γὰρ οὕτω μαινόμενος,

ἀνάστασιν
τ mss κε - c /^
αὐτοῦ δειχθῇ ὃ πόλεμος.
c M e 32 - M -, τῷ δε 7 z) 6 F
ὡς xat αἵματα ἐχχεῖν, xal εἰς δεσμωτήρια ἐμδάλλειν,
2 , , » y 'N M , Ll
ἀθρόον πιστεύει. Οὐχ ἤρχει τὸ μὴ συγγενέσθαι τῷ
7 — 5^ 4 νὼ M m— ^ c— € , , οω
Χριστῷ, ἀλλ᾽ ἔδει xa πολεμιηθῆναι σφοδρῶς om αὐτοῦ
^ , EE , - M ,
τοὺς πιστούς * οὐδεμίαν χατέλιπεν ὑπερθδολὴν μανίας"
M ,
πάντων σφοδρότ τς οὗτος ἦν. ᾿Επειδὴ δὲ ἐπηρωώθη,
τότε τῆς δεσποτείας αὐτοῦ τὰ τεχμήρια χαὶ τῆς φι-
) 6 , I? - E SY Te τ 2 LÀ [*]
᾿λανθρωπίας γνωρίζει * ἢ xoi ἵνα μή τις εἴπη, ὅτι
[3 , e λ € [4 , 2 hd € -
ὑπεχρίνατο. Πῶς γὰρ; ὃ αἱμάτων ἐπιθυμῶν, 6 τοῖς
ἱερεῦσεπεροδελθμην; ὅ 6 cic χινδύνους ἑαυτὸν ἐπιῤῥίπτων,
χαὶ τοὺς ἔξω ἐλαύνων χαὶ τ τιμωρούμενος; Οὗτος οὖν ues
τὰ ταῦτα πάντα τὴν δεσποτείαν δμολογεῖ. Διὰ τί δὲ οὐχ
XR E d dria Lata Sx dr 2230 *
ἔνδον ἐν τῇ πόλει περιηστράφθη τῷ φωτὶ, ἀλλὰ πρὸ
D b! -
αὐτῆς; Ὅτι οὐχ ἂν ἐπίστευσαν οἱ πολλοὶ, ἀλλὰ xol
3 ΄ » jg ALEX - Y 2 ,
ἐχλεύασαν ἀν" ὅπου γε xat ἐχεῖ ἀνωθεν ἐνεχθείσης
τ Μ' ci , το
φωνῆς ἄχο ὕοντες ἔλεγον, ὅτι Bosse ἐστιν * οὗτος δὲ
ἀξιόπιστος ἢ ἦν ἀπαγ γελῶν μᾶλλον τὰ αὐτοῦ. Καὶ δε-
δεμένος εἰσήγετο, οὐ περικειμένων αὐτῷ δεσμῶν, χαὶ
τ / N y mr
ciÀxow αὐτὸν τὸν πῤοσδοχήσαντα. τοὺς ἄλλους ἕλξειν.
,
Τίνος δὲ ἕνεχεν οὐχ EON οὐδὲ ἔπιε; Κατεγίνωσχεν
5 z
ἑαυτοῦ ἐπὶ τοῖς γινομένοις, ἐεοιβολαγεῖτο
αρεχάλει τὸν Θεόν. Εἰ δὲ λέ γοι τις ἀνάγκης εἶναι"
τὸ πρᾶγμα (χαὶ γὰρ 6 ᾿Ελύμας τὸ αὐτὸ ἔπαθεν), ἐ Ἔρις
μεν - ναὶ ἔπαθεν, ἀλλ᾽ ἔμεινεν ὡς εἶχε. Πῶς οὖν οὐκ
ἠναγκάσθη; Καὶ τί ἀναγχαστικώτερον τοῦ σεισμοῦ

εὖ 4/879,

e 5
τοῦ ἐπὶ
, τ a , EL 30. -- 25 IN
γειλάντων, τῶν σημείων τῶν ἄλλων, τοῦ ἰδεῖν αὐτὸν
» E ΟῚ
ἀναστάντα; Ἂλλ᾽ οὐχ ἔστι ταῦτα ἀναγχαστιχὰ, ἀλλὰ

τ á k: Aer
τῆς ἀναστάσεως, τῶν στρατιωτῶν τῶν ἅἀπαγ-

"^w , 5 ^ ^M , , μὴ , —
οιοαχτιχα. Ἰουδαῖοι ÓtX τὶ οὐχ ἐπίστευσαν ταῦτα

- d on A 2 NEUE Y

ἀχούοντες ; Ὅτι ἠλήθευε δῆλον ἦν. Οὐ γὰρ ἂν μετέ-
, , - , το

θετο, μὴ γενομένου τούτου, ὥστε πάντας πιστεῦσαι

IN

ἔδει. Τῶν τὴν ἀνάστασιν αὐτοῦ χηρυττόντων οὐχ
ἥττων ἦν, μᾶλλον δὲ καὶ ἀξιοπιστότερος, ἀθρόον μετα-
Θεδλημένος. Οὐ συνεγένετό τινι τῶν πιστῶν, ἀλλ᾽ ἐν
Δαμασχῷ μετεδάλετο, M δὲ πρὸ τῆς Leica
τοῦτο ἔπαθεν. ᾿Ερωτῶ τὸν ᾿Ιουδαῖον " πόθεν, εἰπέ μοι,
sme Παῦλος ; Τοσαῦτα σημεῖα εἶδε, xal οὗ! με-
τεδλήθη "δ διδάσχαλος αὐτοῦ pero , καὶ οὗτος
οὗ μετεδλήθη: τίς ἔπεισεν αὐτὸν ; μδλλον ὃ δὲ τίς ἀθρόον
τοσαύτην ἐνέθαλεν αὐτῷ προθυμίαν, ὡς καὶ ἀνάθεμα
εὔξασθαι γενέσθαι ὑπὲρ τοῦ Χριστοῦ ; Φανερά ἐστιν
ἣ τῶν π πραγμάτων ἀλήθει!α. Ἀλλ᾽ * [ὅμως] ὅ ὅπερ ἔφην,
τέως τὸν εὐνοῦχον ROUEN UEN xa φωτιζόμενον καὶ
ἀναγινώσχοντα. Ὁρᾶτε, πῶς ἦν ἐν δυναστεία, πῶς ἦν
ἐν πλούτῳ, καὶ οὐδὲ ἐν 68 ἡσύχαζε: Τίς v ἦν ἄρα
ἃ οὗτος μένων ἐπ᾽ οἰχίας, μηδὲ ἐν ὁδοῖς ἀνεχόμενος
σχολάζειν 5 τίς ἦν οὗτος ἐν νυχτί;

σ , , 7
Ὅσοι ἐν ἀξιώμασίν ἐστε, ἀχούσατε,
φον xal εὐλαδὲς μιμήσασθε. Καίτοι μέλλων ἀπιέναι
Y ^ - 3 NC E EC RS χος 3 A
οἴχαδε, οὐχ εἶπε πρὸς ἑαυτόν * ἀπέρχομαι eic τὴν πα-
ΠῚ AEN ) 6d N 9 P À! ! A Tes
τρίδα, ἐχεῖ λαμδάνω τὸ λουτρὸν, τὰ ψυχρὰ ῥήματα
τῶν πολλῶν. Οὐχ ἐδεήθη σημείων, οὐχ ἐδεήθη θαυ--
, ^ τ J M d
μάτων * ἀπὸ τοῦ προφήτου μόνον ἐπίστευσε. Διὰ ταῦ-
A - | ὦ
᾿Αλλὰ διὰ τοῦτο
2λ “Κἢ. ci 3 a. y , 2 2 7 'd 2
ἠλεήθην, ὅτι ἀγνοῶν ἐποίησα ἐν ἀπιστία, χαὶ ἵνα £v

τα πενθεῖ ἑαυτὸν ὃ Παῦλος, λέγων"

a A , "om Wes 5 τ 7 b! D

ἐμοὶ πρώτῳ ἐνδείξηται Ἰησοῦς Χριστὸς τὴν πᾶσαν μα-
f , μ᾿ * EJ , ^ , —-— c

χροθυμίαν. Ἄξιον ὄντως θαυμάσαι τὸν εὐνοῦχον τοὺ-

35 d P -7 τω

τον. Οὐχ εἰδὲ τὸν Χριστὸν, οὐχ εἰδὲ σημεῖον" ἔτι τὰ

« ΓΝ ον ͵ὔ τω

Ἱεροσόλυμα συνεστῶτα ἑώρα, xal ἐπίστευε τῷ Φι-

λίππῳ. Πόθεν οὖν τοιοῦτος γεγένηται; Μεμεριμνη-
μένη ἦν ἡ ψυχὴ αὐτοῦ, προσεῖχε Γραφ φαῖς; ἐσχόλα-
ζεν ἀναγνώσεσι. Καίτοι χαὶ ὃ ληστὴς εἶδε σημεῖα,
χαὶ οἵ μάγοι εἶδον ἀστέρα" οὗτος δὲ οὐδὲν εἶδε τοιοῦ-
τον, χαὶ ἐπίστευε" τοσοῦτόν ἐστιν ἣ τῶν Γραφῶν
ἀνάγνωσις ὠφέλιμος. TC οὖν Παῦλος; οὐχὶ τὸν νόμον
ἐμελέτα; Ἀλλ᾽ ἐμοὶ δοχεῖ οὗτος ἐπίτηδες ἀναδληθῇ -
ναι, δι᾿ ἅπερ εἶπον προλαδὼν πανταχόθεν ρει τος
ἐπισπάσασθαι τοὺς ᾿Ἰούδαίους τοῦ cte Εἰ γὰρ
νοῦν εἶ; p οὐδὲν αὐτοὺς οὕτως “ὠφέλει ὦ ὡς τοῦτο. Τοῦτο
γὰρ χαὶ σημείων μᾶλλον, xol πάντων ἱκανὸν ἦν αὖ-
τοὺς ἐφελχύσασθα! - ὥσπερ οὖν οὐδὲν οὕτω σχανδαλί-
ζειν εἴωθε τοὺς παχυτέρους. Ὅρα γοῦν μετὰ τὴν δια-
σπορὰν τῶν ἀποστόλων χαὶ τὸν Θεὸν ποιοῦντα τὰ

- - a r E - -
σημεῖα. Evexd)soav Ἰουδαῖοι τοῖς ἀποστόλοις, évé-

θαλον εἰς δεσμωτήριον" λοιπὸν ὃ Θεὸς θαυματουργεῖ.
i1 —— e ^ - ΄-τ Ὁ
Καὶ πῶς ὅρα. Τὸ ἐξενεγχεῖν ἀπὸ τῆς φυλαχῆς, αὖ-

b Doctor Pauli Gamaliel mutatus fuisse dicitur , ut
puto, quia Judaeos repressit, ne in Christianos szvi-
rent, dum Paulus plusquam omnes saviret in illos,

[όμως abest ἃ D., Savilio, et aliis fortasse, et in-

ACTA APOSTOLORUM.

458
M TE
xai t0 GTU- ἃ

|HOMIL. XIX. 167

crediderunt? Palam erat, illum vera dicere. Ne-
que enim mutatus fuisset, nisi hoc evenisset ; atque
ita omnes credere oportebat. Non minor erat iis,
qui resurrectionem ejus praedicabant, imo fide di-
gnior qui repente conversus esset. Non cum fidele
'quopiam versatus fuerat, sed in Damasco conver-
sus est, imo ante Damascum hoc accidit. Interrogo
Judzeum : Unde, quzso, conversus est Paulus?
Tot signa vidit, et conversus non est : doctor ejus
inutatus est, et hic mutatus non est : quis illi per-
suasit, imo quis illi tantum repente immisit ar-
dorem, ut anathema pro Christo fieri optaret?
Manifesta est rerum veritas. Sed, ut jam dixi, in-
terim eunuchum videntes illuminatum et legen-
tem erubescamus. Videtis, in quanta potentia, in
quantis divitiis versaretur, ac neque in via quie-
scebat? Qualis ergo erat domi, qui ne in via qui-
dem otiaretur ? qualis erat in nocte ?

4. Quotquot in dignitatibus estis , audite, et
imitemini humilitatem et pietatem, Etsi domum
reverteretur, non dicebat intra semetipsum : Redeo
in patriam, ibi lavacro utar; ut sunt frigida mul-
torum verba.-Non opus habuit signis nec miracu-
lis: ex solo propheta credidit. Idcirco seipsum
deplorat Paulus, dicens : Sed misericordiam Dei
consequutus sum, quia ignorans feci in incre-
dulitate, et ut in me primo ostenderet Jesus
Christus omnem patientiam. Dignus certe admi-
ratione est hic eunuchus. Non vidit Christum ,
non vidit signum : adhuc stantem Jerosolymam
videbat, et credebat Philippo. Unde ergo talis ef-
fectus est? Sollicita erat anima illius , attendebat
Scripturis , lectionibus operam dabat. Atqui latro
vidit signa, et magi stellam ; hic vero nihil tale
vidit, et credidit: usque adeo utilis est Seriptura-
rum lectio. Quid. ergo Paulus? annon legem me-
ditabatur? Sed mihi videtur hic consulto reser-
vatus esse propter ea, quz prius dixi , quod un-
dique vellet Judzos Christus attrahere. Nam si
mente valuissent, nihil ipsis perinde atque hoc
utile fuisset. Hoc enim plus quam signa et alia
omnia poterat illos attrahere : quemadmodum
nihil ita. solet crassioribus offendiculo esse. Vide
itaque post dispersionem apostolorum Deum edere
signa. Criminabantur Judzi apostolos, conjicie-
bant in carcerem: demum Deus miracula edit.
Et quomodo, vide. Educere ex carcere, ejus si-

eptum est ad sententiam, Unde inclusimus.]
4 Quidam Mss. οὗτος σχολάζων ἐπ᾽ olxizs, ὃ μηδὲ ἐν ὁδοῖς
ἀνεχόμενος ary» 5 τὶς ἦν.

Deut.

6.7.

168

gnum erat; inducere Philippum , ejus signum
erat ; E adduci, ejus signum erat; seipsum
τι ostendere, ejus signum erat. Et consi-
dera , quomodo Paulus honoretur, quomodo eu-
nuchus. Hic Christus apparet, forte ob duritiem,
quia alio modo non persuasus esset. In his nos
quoque miraculis versantes , nos dignos exhibea-
mus. Multi nunc, etiam in ecclesiam ingressi ,
ignorant qua dicuntur : eunuchus autem et
in foro, et in curru vectus, lectioni Scriptura-
rum attendebat. Sed vos non item : nemo enim
vestrum librum prz manibus habet, sed omnia
potius quam librum. Cur autem non vidit illum
ante Jerosolymam, sed postea? Non oportebat il-
lum videre pulsos apostolos, eo quod adhuc in-
firmus esset : neque id antea ita facile erat , ut
cum propheta illum erudivit. Sie et nune, si
quis vestrum vult attendere prophetis , non opus
habebit signis. Et si vultis videamus, quid ipsa
prophetia dicat : Sicut ovis ad. occisionem du-
ctus est , et in humilitate ejus judicium ejus
sublatum est. Hinc didicit, quod. crucifixus sit,
quod tollatur de terra vita ejus , quod peccatum
non fecerit, quod potuerit et alios servare , quod
generatio ejus sit inenarrabilis, quod petrz scissz
sint, quod velum scissum sit, quod mortui ex se-
puleris resurrexerint : imo. haec omnia dixit ei
Philippus, ex propheta sumta occasione. Magna
res profecto est Scripturarum lectio. Ita impleba-
tur illud a Moyse dictum : Sedens, in lecto. cu-

S. JOANNIS CHRYSOST.

ARCHIEP.

τοῦ σημεῖον ἦν"

CONSTANTINOP.

τὸ ἀγαγεῖν Φίλιππον, αὐτοῦ σημεῖον

25. * ES ES - 3
ἣν τὸ Παῦλον προσαγαγέσθαι, αὐτοῦ σημεῖον ἦν * τὸ

-1* / M 5 - e
D δεῖξαι Στεφάνῳ ἑαυτὸν, αὐτοῦ ᾿ σημεῖον ἦν. Καὶ σχό-

Ε

159

A ὅτι πέτ in ἐῤῥάγ σαν,

bans, exsurgens, et ambulans, recordare Do- |

mini Dei tui. Maxime namque vie cum desertz
sunt , cogitationibus nostris dant locum, nemine
perturbante. Et hie in via credit, et Paulus in
via; sed hunc nemo trahit nisi Christus. Majus
hoc erat, quam quod apostoli facerent : majus
vero quod, cum apostoli Jerosolymis essent, et
ex his nullus esset Damasci, 1sthinc. rediit cre-
dens : et qui Damasci erant , sciebant ipsum- non
Jerosolymis venisse persuasum; epistolas enim
ferebat, ut credentes ligaret. Sicut medicus opti-
mus, jam vigente febre, opem illi attulit Christus:
oportebat enim eum in ipso furore comprehendi.
'Tunc maxime decidit, ac seipsum condemnavit,
ut qui gravia attentasset. Sed rursum opera prz-
tium fuerit sermonem resumere. Cur, quiso, Scri-
pturz? Quod ad. vos spectat, omnia sublata sunt.
Cur ecclesia? Libros suffodito : forte non tale ju-

a Unus Cod. σημεῖον ἦν. ὅρα πῶς μὲν τιμᾶται.

b Unus Cod. ἔτι ". οὐχ ἦν εὔκολος. ὃ γὰρ προρήτης

Ρ

, X € - » ,
φόμενοι xai ἡμεῖς τοῖς θαύμασιν,
παρασχευάσωμεν. Πολλοὶ νῦν οὐδὲ εἰ

bh

Ν᾽ e
Ὄντος τοῦ

πει, πῶς μὲν τιμᾶται Παῦλος, πῶς δὲ 6 εὐνοῦχος.
᾿Ενταῦθα χαὶ ὃ Χριστὸς φαίνεται, ἴσως διὰ τὸ σχλη-

ρὸν, xal ὅτι oüx ἂν ἄλλως ἐπείσθη. Τούτοις ἐνστρε-

55} c ^
ἄξιους ἑαυτοὺς
E] ,ὔ 3
c ἐχχλησίαν εἰσ-

Y

, ; y ' , c 3. Ai» M
ἰόντες. οὐχ ἰσᾶασι τὰ λεγόμενα" Ὁ Oz ευνουγος, χαι

c , , c
ἐπ᾽ ἀγορᾶς, χαὶ ἐπὶ ὀχήματος φερόμενος, τῇ ἀναγνώ-

cet τῶν Γραφῶν προσεῖχεν. ES οὖχ ὑμεῖς - οὐδεὶς
& χεῖρας,
τ A ον € ,
νὴ πρὸ τῶν ἹἹεροσολύ-

ἀλλὰ πάντα
μᾶλλον ἢ τὸ βιόλίον. n
τοὶ δρδ αὐτὸν, ἀλλὰ

Y
α

τ 3 Y^ 30
μετὰ ταῦτα; Οὐχ ἔδει αὐτὸν

- , AX. ^ » hi
ἰδεῖν ἐλαυνομένους το ὺς ἀποστόλους διὰ τὸ ἀσθενὲς
3^ , cr 3 EA € c €
£vt* οὐδὲ πρότερον οὕτως ἦν εὔχολον, ὡς ὅτε ὃ προ-

, eu ^ m€— cC
φήτης αὐτὸν χατήχησεν. Οὕτω καὶ νῦν, εἴ τις ὑμῶν
^5 , , - , , ^ ,
ἐθέλοι προσέχειν τοῖς προφήταις, οὐ δεήσεται ση-

, 3 M 2 I^ 2 A X , NN
μείων " καὶ ei βούλεσθε, αὐτὴν τὴν προφητείαν lOm-

4 δε *O !e € E am" M E f 1.5
μὲν τι onc. 2G T0000 709 ET σφαγὴν (ny Ἢ. XXV £V

co , , m € 14 τὶ - ΜΝ 3 τ

τὴ ταπεινώσει αὐτοῦ ἣ χρίσις αὐτοῦ ἤρθη. ᾿Κντεῦθεν

ἔμαθεν, ὅτι ἐσταυρώθη, ὅτι αἴρεται ἀπὸ τῆς γῆς 7

ψαθεν, ὅτι ἐσταυρώθη, ὅτι αἴρεται ἀπὸ τῆς γῆς ἣ
U ^ [:J H Uu

ζωὴ αὐτοῦ, ὅτι ἁμαρτίαν οὐκ ἐποίησεν, ὅτι ἴσχυσε
M /, bud , M m £

χαὶ τς σῶσαι, ὅτι ει jeves αὐτοῦ ἀνεχδιήγητος,

,
τι τὸ χαταπέτασμα ἐσχίσθη,

ὅτι νεχροὶ ἐκ τῶν μνημείων ἠγέρθησαν" μᾶλλον δὲ

τω , * c I^ /
ταῦτα πάντα εἰπεν αὐτῷ 6 Φίλιππος, μόνον ὑπόθεσιν

λαδὼν ἀπὸ τοῦ προφήτου. Méya ὄντως ἣ τῶν Γραφῶν
£09, d eaa

, , 6 , - Ij Ὸο ῤ A ST D
ἀνάγνωσις. Οὕτως ἐχεῖνο ἐπληροῦτο τὸ παρὰ τοῦ
Ῥωῦύσέως εἰρημένον - Καθεζόμενος, χαὶ χοιταζόμενος,

xai διανιστάμενος, χαὶ Tego, πον Κυρίου
τοὺ Θεοῦ

σου. Μάλιστα γὰρ αἱ ὅδ) ὅταν ἔ ἐρημονῶδε:;

M ^N ^
χαὶ πρὸς τὰς ὃ ἐννοίας ἡμῖν χαιρὸν διδόασιν, οὐδενὸς

Ξὶ

^A oc EE «»-» ,
παρενοχλοῦντος. Καὶ οὗτος ἐν 690 πιστεύει,
xoi Παῦλος ἐν δδὸῷ - ἀλλὰ τοῦτον οὐδεὶς ἕλχει, ἀλλ᾽ ὃ
*- , E A Y M ; L τ es.
Χριστός. Μεῖζον ἢ χατὰ τοὺς ἀποστόλους τοῦτο ἦν *

META ES cl ^ 5 n EJ CTONT- ,

τὸ δὲ μεῖζον, ὅτι τῶν ἀποστόλων ὄντων ἐν “Ἱεροσολύ--
^ , ων

οἷς, χαὶ οὐδενὸς ὄντος Ex τούτων ἐν Δαμασχῷ,

3

υ Ἔ

χεῖ ξῖϑεν πεισθείς : καὶ οἱ ἐν Δαμασχῷ ἤδεσαν,
b Ἱεροσολύμων ἦλθε πεπεισμένος * ἐπιστο-

cr co x
epe ὥστε δῆσαι τοὺς πιστεύοντας. Καθά-

»» O08 ὦ
£d
o

ατρὸς ἄριστος, ἀχμάζοντος ἔτι τοῦ amoeno , τὸ
βοήθημα αὐτῷ ἐπήγαγεν ὃ Χριστός" ἔδει γὰρ αὐτὸν
μεταξὺ μαινόμενον κατασχεθῆναι. Τότε μάλιστα χα-
τέπεσε, xol χατέγνω ἑαυτοῦ, ὡς δεινὰ τολμῶντος.
Ἀλλὰ πάλιν χαλὸν πρὸς ὑμᾶς τὸν λόγον ἐπαναλαεῖν.
: 7
C" Χ
Τίνος ἕνεχεν, εἶπέ μοι, αἵ Γραφαί; 'Γὸ γὰρ ὑμέτερον
/ J 2A J. ce b2 ,
μέρος, πάντα ἀνήρηται. Τίνος ἕνεχεν " ἐχχλησία ;

ἃ Morel. ἐννοίας ἡμῶν χαιρόν.
b ἐχχλησία ; 0202? τὰ βιθλία, Sic unus,

IN

Κατάχωσον τὰ βιθλία: τάχα οὗ τοιοῦτον χρίμα , οὐ
τοιαύτη χόλασις. El τις χαταχώσειεν αὐτὰ ἐν χόπρῳ;
xal μὴ ἀχούοι αὐτῶν, οὖχ οὕτως αὐτὰ δύρίζει, ὡς
νῦν. Τί γὰρ, εἰπέ μοι, τὸ ϑόριστιχὸν ἐχεῖ; “Ὅτι αὐτὰ
χατέχωσε. 'Γί δαὶ ἐνταῦθα ; Ὅτι οὐχ ἀχούομεν αὖ-
τῶν. Εἰπέ μοι, τίς ποτε μάλιστα ὑδρίζεται - ὅταν
σιωπῶντος μὴ ἀποχρίνηται, ἢ ὅταν λέγοντος ; Πάν-
τῶς ὅταν λέγοντος. “Ὥστε μείζων ἡ ὕόρις νῦν, ὅταν
χαταφρόνη-

€

xaX φθεγγομένου uj ἀκούσης, μείζων ἣ
σις. Μὴ λαλεῖτε ἡμῖν, φησὶ, “πάλαι Ἰουδαῖοι τοῖς προ-
φήταις ἔλεγον * δμεῖς δὲ χεῖρον ποιεῖτε. λέγοντες, μὴ
λαλεῖτε, οὐ ποιοῦμεν. ᾿Εχεῖνοι μὲν οὖν ἀπέστρεφον
αὐτοὺς μιηδὲ φθέγγεσθαι, ὡς ἀπὸ τῆς φωνῆς δεχό-
μενοί τινα εὐλαδείας ἀφορμήν * ὑμεῖς δὲ ἐχ πολλῆς
καταφρονήσεως οὐδὲ τοῦτο ποιεῖτε. Πιστεύσατε, εἰ τὰ
στόματα ὑμῖν ἐνεφράξατε , tc * χεῖρας ἐπιθέντες, οὐχ
ἦν τοσαύτη ἣ ὕδρις ὅση νῦν. Εἰπὲ γάρ μοι, 6 ἀχούων
xoi μὴ πειθόμενος, μειζόνως καταφρονεῖ, ἢ ὃ μιηδὲ

“6 M ec 55 ,
& ὑόρεως τὸ πρᾶγμα ἐξετασωμεν.
δόρίζοντα χατέχοι, καὶ ἐπιστομμιίζοι ὡς

φροντίζοι μηδὲ
προσποιοῖτο, τίς μᾶλλον χαταφρονεῖ :- οὖχ οὗτος;

E ^
Ei τις τὸν

σὺ

ἀλγῶν ταῖς ὕόρεσιν, ἕτερος δὲ μηδὲ
,

"Exsivog μὲν γὰρ ἐμφαίνει, ὅτι πληγὴν δέχεται" οὗ-
τος δὲ μονονουχὶ τὸ στόμα ἐμφράττει τοῦ Θεοῦ, " Eoot-
ξατε τὸ ῥηθέν ; Ἀλλ᾽ ἄχουε xol πῶς τοῦτο γίνεται. Τὸ
στόμα, δι᾽ οὗ ὃ Θεὸς φθέγγεται, στόμα ἐστὶ τοῦ Θεοῦ.
Καθάπερ γὰρ τοῦτο τὸ στόμα τῆς ψυχῆς ἡμῶν ἐστι,
χαίτοι ψυχῆς οὐκ ἐχούσης στόμα " οὕτω καὶ τὸ στόμα
τῶν προφητῶν στόμα ἐστὶ τοῦ Θεοῦ. ᾿Αχούσατε xoi
φρίξατε. Κοινὸς διάχονος, ἕστηχεν ὃ διάκονος μέγα
βοῶν χαὶ λέγων, πρόσχωμεν" xol τοῦτο πολλάχις.
"Exstv f; φωνὴ κοινὴ τῆς ἐχχλησίας ἐστὶν, ἣν οὗτος

“4 M 35 Δ
ἀφίησι, xot οὐδεῖς

e ; 25 ἧα, y €
ὃ προσέχων. Me ἐχεῖνον ἄρχεται ὃ
5» , -» 7 € RA M 2^ c
ἀναγνώστης τῆς προφητείας Ἣσαΐου " xol οὐδὲ οὕτω
, / L4 Y , »
προσέχει τις, χαίτο! προφητεία οὐδὲν ἀνθρώπινον ἔχει.
nij 2 / p ,
Eizo. εἰς ἐπήκοον ἐχφωνεῖ λέγων, Τάδε λέγει Κύριος,
2 /
xa οὐδὲ οὕτω προσέχει τις. Τί λέγω; Φοόερά τινα
“νὰν M FS N 5^ e P] ,
διεξέρχεται xal φρικώδη, xal οὐδὲ οὕτως ἐστί τις ὃ
προσέχων. ᾿Αλλὰ τίς ὃ λόγος τῶν πολλῶν ; Ἀεὶ, φησὶ,
Y E] Y 9 , — JF € τ 5 ,
τὰ αὐτὰ ἀναγινώσχεται. Τοῦτο μάλιστα ὑμᾶς ἀπόλ--
- ' 3 a
λυσιν. Ei μὲν oov ἤδειτε αὐτὰ, μάλιστα μὲν οὐδὲ οὕ--
- AW" Y^ A X2 - ἃ , 5. M
τὼς ἀπέχεσθαι ἔδει " ἐπεὶ καὶ ἐν τοῖς ἃ θεάτροις ἀεὶ τὰ
ορι , νῷ , , , - '
αὐτὰ γίνεται, xot OG οὐ λαμάνετε χόρον. Ποῖα τὰ
2 ΑΕ, Ὁ m 5 - E x m E D 17 3477
αὐτὰ τολμᾶς εἰπεῖν, ὃ μηδὲ τῶν προφητῶν τὰ ὀνόματα
25 7 : Οὐ ΓῚ 2 , i NN m x» ,
εἰδως ; Οὐχ αἰσχύνῃ λέγων μὲν διὰ τοῦτο μὴ ἀχούειν,
οι. οἷν τ D ^ τ
ἐπειδὴ τὰ αὐτὰ ἀεὶ ἀναγινώσχεται- οὐχ εἰδὼς δὲ οὐδὲ
OT Ne c ^ '
τὰ ὀνόματα τῶν ἀναγινωσχομένων, καὶ ταῦτα ἀεὶ τὰ
* [πάλαι Commel., Savil., et Codices A. B. C. D.

Legebatur παλαιά, idque reddidit Erasmus. Porro Sa-
vil. et Commel. vocem Ἰουδαῖοι inter uncos babent]

ACTA APOSTOLORUM.

160

HOMIL. XIX.

169

C dicium erit, non talis pena. Si quis in fimo defo-
derit illos, et non illos audierit, non tam contu-
melia afficit, ut nunc fit. Quid enim , quzso, illic
contumeliosum? Quod illos defoderit. Quid autem
hic? Quod non audiamus illos. Dic mihi uter
maxime contumelia afficit, qui silenti, an qui lo-
quenti non respondet? Certe qui loquenti. Itaque
major nunc est contumelia , cum loquentem non
audis, major contemtus. /Ve loquamini nobis,
quondam dicebant prophetis Judai: vos autem
pejus facitis, dicentes: Ne loquamini, non facimus.
Illi ergo avertebant eos, ut ne loquerentur, quasi
ex illorum voce aliquam acciperent pietatis occa-
sionem : vos autem pre multo contemtu neque
hoc facitis. Credite, si manibus ora obturaretis,
non tanta esset contumelia quanta nunc. Dic enim
mihi, qui audit et non obtemperat , magisne con-
temnit, quam qui non audit ?

D

5. Sed age, contumeliam hujusmodi explore-
mus. Si quis eum, qui contumelia afficit, conti-
neat et os obturet ei, tamquam segre ferens con-
tumelias; alius vero neque curet , neque advertere
videatur : uter magis contemnit ? annon hic? Ille
namque declarat se plagam accipere; hic vero fere
os obturat Dei. Horretis dictum ; sed audi quo-
modo hoc fiat. Os, per quod loquitur Deus, os
Dei est. Sicut enim hoc os animze nostra est, etsi
anima os non habeat: sic et os prophetarum est
os Dei. Audite et horrescite. Communis est dia-
conus ille, qui stat et clamat, JZttendamus; id-
que sspe repetit. Hzc vox ecclesie communis
est, et nemo attendit. Post illum incipit lector
A prophetiam Isaie : neque sic attendit quispiam,
etsi prophetia humanum nihil habeat. Deinde au-
ditori enuntiat, Zec dicit Dominus; nullusque
attendit. Quid. dico? Tremenda quadam et hor-
renda narrat : neque ullus est qui attendat. Ve-
rum quid dicunt multi? Semper eadem legit.
Hoc maxime vos perdit. Si itaque illa sciretis,
neque sic oporteret averti : quandoquidem in
theatris eadem ipsa semper fiunt, neque tamen
satiamini. Qualia dicere audes, qui ne propheta-
rum nomina quidem nosti? Non te pudet dicere,
te ideo non audire, quia eadem semper leguntur,
qui ne nomina quidem scriptorum nosti , licet illa
semper audias? Nam tu quoque confiteris, ea-
dem ipsa dici. Ego si te accusando hec dixissem,

E

c Unus Cod. χεῖρας προστιθέντες.
^ Alii θεάτροις οὐχ ἀεί.

Verba Dia-

coni in li-

turgia.

Ouidsuntquid allegoria? quid typus? quid symbolum?
t q 8 4 yP q y

Evangelia.

Marc.9. 43.
Matth. 24.
51.

Ibid. 9:93.

Luc.14.26.
Matth. το.
34. Luc.12.
br.

Joan. 16.
Isai.35.6.
Psal. 67.
12. [sai.65.
17.

j.scribens Paulus dicebat :

170 S. JOANNIS CHRYSOST.

oporteret te ad aliam defensionem confugere , et
non ad accusationem tuam venire. Dic mihi , an-
non admones filium tuum? Si diceret ille, Semper
eadem; annon putares contumeliam esse? Tunc
par esset non eadem dicere, si illa sciremus, et
operibus exhiberemus; imo neque tunc superflua
lectio esset. Quid par Timotheo? Attamen illi
Attende lectioni et
exhortationi. Neque enim potest umquam sensus
Scripturarum exhauriri : fons est immensus. Di-
cere solent, Novi, inquiunt, et tum mihi effluxit.
Vultis ostendam, haec non esse eadem? Quot
putatis ex Evangeliis loquutos esse? Sed hi omnes
nova quzdam dixerunt. Quanto enim magis in
illis versatur , tanto acutius videt , tanto puriorem
aspicit lucem. Ecce quanta dico.Quid est prophe-
a? dicite : quid. enarrationes? quid parabola?
D
quid evangelia? Hoc vero tantum mihi dicite,
quod clarum est, cur Evangelia dicta sunt? Atqui
svpe audistis, quod evangelia nihil mcestum ha-
bere debeant: hzc vero multa austeritate plena
sunt : gnis illorum non exstinguetur, inquit,
et vermis eorum non morietur; Mudque, Dis-
secabit eum, et ponet portionem ejus cum hy-
pocritis; et illud, Dicet : JVescio vos, discedite
a me, qui operamini iniquitatem. Ygitur ne de-
cipiamus nosmetipsos, putantes hzc Graeco more
dici. Nihilne hzc ad nos? Vos vero surdi estis, et
quasi attoniti caput inclinatis. Evangelia nihil
habere debent eorum , quz agenda sunt, sed so-
lum bona consulere : hzc vero innumera habent
facienda ; cujusmodi sunt hzc : Si quis non odit
patrem. suum et matrem, non est me dignus;
et, /Von veni pacem mittere in terram, sed gla-
dium; et, Tribulationem in mundo habebitis.
Pulchra onem ; sed. non sunt evangelia. Evan-
gelium namque hoc est : Hzc tibi bona erunt : ut 10]
solent homines inter se dicere: Quid mihi est ^
evangeliorum? pater tuus veniet, vel mater tua.
Non dicunt, Hzc facito. Rursum dic mihi, quid dif-
ferant hzc a propheticis : cur non et illa evangelia
dicuntur; nam et illa eadem dicunt; verbi causa,
Saliet sicut cervus claudus : Dominus dabit
verbum evangelizantibus : Dabo vobis ce-
lum novum. et terram. novam. Cur non et illa
evangelia vocantur? cur non et hoc prophetia di-

* [Hac, dct... λέγεται, absunt a D.]
b [Verba, τῇ πυρακλήσει, desiderantur in D.]
εἶπον, ἐσορίσθην, elc. haec non video quomodo cum

ARCIIHIEPF.

CONSTANTINOP.

5. δ. 9 , M M
αὐτὰ ἀχούων ; Ko γὰρ σὺ ὡμολόγησας, * ὅτι τὰ αὐτὰ
L E H ἘΞ
λέγεται. Ἐγὼ εἰ ἔλεγον εἰς κατηγορίαν προφέρων τοῦτο,
LEE) COR 2 H 2 - NOCET CN
Gi é χρῆν 2 FUP ip ἐλθεῖν, μὴ ἐπὶ τὴν χατη-
γορίαν τὴν. σήν. Εἰπέ au σὺ οὗ aede τῷ υἱῷ τῷ
σῷ ; Ἂν οὖν οὗτος εἴπη, ὅτι ἀεὶ τὰ αὐτὰ, ἄρα οὖχ,
ἡ ὕόριν εἶναι; Τότε ἐνὴν μὴ λέγειν τὰ αὐτὰ, ὅτε
zu νι ΚΝ 1 - E E ^ n
αὐτὰ xai ἤδειμεν, xoà διὰ τῶν ἔργων ExcüsutvóusDac

» ^

e X
μᾶλλον δὲ οὐδὲ τότε περιττὴ 5j ἀνάγνωσις. Τί Τιμο-

θέου ἴσον; ᾿Αλλ᾽ ὅμως χαὶ ἐχείνῳ γράφων ὃ Παῦλος
» m τὸὼω

ἔλεγε: Πρόσεχε τῇ ἀναγνώσει, P τῇ παραχλήσει. Οὐ
γὰρ ἔστιν, οὐχ ἔστιν ἐξαντληθῆναί ποτε τὸν νοῦν τῶν
2 32 4f , c 55.
ἐστιν oüx ἔχουσα πέρας. * Εἶπον,

M M ,
; φησὶ, χαὶ τότε

Γραφῶν" πηγή τίς
ἐσοφίσθην ἀπέστη ἀπ᾽ ἐμοῦ. Βούλε-
σθε δείξω, ὅτι οὐχ ἔστι τὰ αὐτά; “ Πόσους νομίζετε εἰ-
ρηχέναι εἰς τὰ Εὐαγγέλια ; Ἀλλ᾽ οὗτοι πάντες ξένως
M - 5 σ ἈΠ πος ΡΞ /
xol χαινῶς εἶπον. Ὅσῳ γὰρ ἄν τις αὐτοῖς ἐνδιατρίδη.
, “57 Jj , , s eR ἃ Ὑ 55; -
τοσούτῳ ὀζύτερον βλέπει, τοσούτῳ πλέον δρᾷ τὸ φῶς
/ 5p^. * / y "ἀν ΘᾺ) y »
καθαρόν. ᾿Ιδοὺ πόσα λέγω; Τί ἐστι προφητεία: εἴπα-
ἢ 5 , py , Fr 5
τε" τί ἐστι διηγήματα; τί ἐστι παραδολή; τί ἐατιν ἀλ--
λ LNTS Ge) 4 Et ΨΚ ΕΣ A , F3
νηγορία; τί ἐστι τύπος: τί ἐστι σύμόολον; τί ἐστιν
E r Y c ^Y L » , ' ' ΡΟ,
εὐαγγέλια. Τοῦτο δὴ μόνον εἴπατέ μοι τὸ φανερὸν, διὰ τέ
Εὐαγγέλια εἴρηται; Καίτοι πολλάχις ἠχούσατε, ὅτι
X εὖ 2). 5 ΝΜ ἣν L4 , mM—
εὐαγγέλια οὐδὲν ἔχειν ὀφείλει σχυθρωπόν " ταῦτα
ji
i πολλῆς γέμει ὌΠ ΩΣ τότητος - Τὸ de. αὐτῶν οὗ
σδεσθήσεται, φησὶ, χαὶ ὃ σκώληξ αὐτῶν o0 τελευτήσει"
ότε, Διχοτομήσει αὐτὸν, xui θήσει τὸ μέρος αὐτοῦ
μετὰ τῶν ἀπθαθ " πότε, Ene oüx. οἰδα ὑμᾶς.
ἀπέλθετε ἀπ᾽ ἐμοῦ οἱ ἐργαζόμενοι τὴν ἀνομίαν. Ἄρα
u3j ἀπατῶμεν ἑαυτοὺς, νομίζοντες ταῦτα ἑλληνιστὶ
- E ES ^ -
δυῖν λέγειν. Ἢ οὐδὲν πρὸς ἡμᾶς τούτων; Ὑμεῖς δὲ
χεχώφωσθε, χαὶ οἷον ἀπόπλη τοι τυγχάνοντες χάτω
τς. τε. Τὰ εὐαγγέλια οὐδὲν ἔχειν δεῖ τῶν 7 πραχτειθα:
ἀλλὰ μόνον ἀγαθὰ συμδουλεύειν - ταῦτα δὲ μυρία ἔχει
πραχτέα" οἷαπέρ ἐστι xal τὰ τοιαῦτα: ᾿Εὰν μή τις
μισήση αὐτοῦ τὸν πατέρα xol τὴν μητέρα, oUx ἔστι
μου ἄξιος: xal, Οὐχ ἦλθον βαλεῖν εἰρήνην ἐπὶ τὴν
49», ἀλλὰ μάχαιραν: xol, Θλῖψιν ἕξετε ἐν τῷ χό-
1 oj. Καλά E * οὗ γὰρ ταῦτα εὐαγγέλια. Τὸ γὰρ εὖ-
ae rr&oy τοῦτό ἐστι"
δὶ ἐν τῇ συνηθείᾳ φασὶ πρὸς ἀλλήλους oi ἄνθρωποι"

I. P4 , , ,
τάδε σοι ἔσται eaa * χαθάπερ

τί μοι τῶν εὐαγγελίων; ὃ πατήρ σου ἥξει, ἣ μήτηρ
σου. Οὐ λέγει, τόδε ποίησον. Πάλιν εἰπέ μοι, τί διέ-
στηχε ταῦτα τῶν προφητιχῶν; διὰ τί μὴ χαὶ ἐχεῖνα
εὐαγγέλια λέγεται; καὶ γὰρ καὶ ἐκεῖνα τὰ αὐτὰ λέ-
γουσιν * οἷον, λεῖται ὡς ἔλαφος ὃ χωλός * Κύριος δώ-
σει ῥῆμα τοῖς εὐαγγελιζομένοις * Δώσω ὑμῖν οὐρανὸν
χαινὸν, χαὶ γὴν καινήν. Διὰ τί μὴ xo. ἐκεῖνα εὐαγγέ-

precedentibus quadrent. [Vertit cum Erasmo , Dixe-
runt, Deceptus sum, et tunc recessit a me.]
d Alius, πόσο: νομίζετε εἰρήχασιν εἰς.

IN ACTA

λια λέγεται; διὰ τί μὴ καὶ τοῦτο προφητεία: Ei δὲ
μηδὲ τί ἐστιν εὐαγγέλια εἰδότες, οὕτω καταφρονεῖτε
τῆς τῶν Γραφῶν ἀναγνώσεως τί ὑμῖν ἐρῶ ; Εἴπω τι
xai ἕτερον " διὰ τί τέσσαρα Εὐαγγέλια; διὰ τί μὴ
δέχα; διὰ τί μὴ * εἴκοσι; διὰ τί μὴ πολλοὶ ἐπεχείρη-
σαν συντάξασθαι 1 ὐαγγέλια ; διὰ τί μὴ εἷς; διὰ τί ot

μαθηταί; διὰ τί οἵ μὴ μαθηταί; διὰ τί δὲ ὅλως xal
αἵ Γραφαί; Καίτοι γε τοὐναντίον φησίν ἣ Παλαιά"

Δώσω ὑμῖν Διαθήχην καινήν. Ποῦ εἶσιν οἷ- λέγοντες ;
X x A , , ^ -ῸὉὦν »* cl ^ , Μ
ἀεὶ τὰ αὐτά; Ei ταῦτα ἤδειτε, ὅτι, x&v μυρία ἔτη
ζήση ἄνθρωπος, ox ἔστι τὰ αὐτὰ, οὖκ ἂν εἴπατε
τὰ , zi 3, Ὡ (Ὁ το 5 NM , E]
ταῦτα. Πιστεύσατε, οὐχ ἐρῶ ὑμῖν οὐδὲν τούτων, οὐχ

“437

D / e , L4 "ἡ NY
ἰδίᾳ.» οὐ xowT;* ἀλλὰ εἰ μέν τις εὕρῃ, ἐπινεύσω " ἂν δὲ

Y MA a ' SR 22 / 32 /
μη , ξάσω. Οὕτω γὰρ υμαᾶς ἐποιήσαμιεν ἀχρήστους 2

ἀεὶ πάντα ἐξ ἑτοίμου λέγοντες, καὶ ὅτε χρὴ οὐχ ἀνα-
»
γεύοντες. Ἰδοὺ ἔχετε ζητήματα ἱκανά σχέψασθε, εἴ-
πατε τὴν αἰτίαν. Διὰ τί τ τς διὰ τί ἡ προ-
φητεῖαι; ; διὰ τί τὰ πραχτέα ἐν τοῖς Εὐαγγελίοις; ; Κἂν
οὗτος ἀπορήσῃ ; τον ζητείτω, καὶ τὰ παρ᾽ ἑαυτῶν
ἀλλήλοις συνεισφέρετε: λοιπὸν δὲ ἡμεῖς σιγήσομεν.
Εἰ γὰρ τὰ εἰρημένα οὐδὲν ὑμᾶς ὥνησε, πολλῷ
M 5554 ci 12 y 5 /
μᾶλλον οὐδ᾽ àv ἕτερα προσθείημεν. ᾿Ὄντως εἰς πίθον
7. » m ». y Cm. X
τετρυπημένον ἀντλοῦμεν, ἔνθεν μείζων ὑμῖν xat 7
, 5 mo ^M c / [7] e M
χόλασις. Οὐχοῦν διὰ τοῦτο σιγήσομεν. “Ὅπερ ἵνα μὴ
? € - , 2 Y / C CA M
γένηται, ὑμεῖς χύριοι. Et γὰρ θεασόμεθα ὑμῶν τὴν
PA! »y , 3 mM [74 ^c - ΡΞ /
σπουδὴν. ἴσως πάλιν ἐροῦμεν, ἵνα χαὶ ὑμεῖς ἐπὶ πλέον
εὐδοχιμῆτε, καὶ ἡμεῖς ἐφ᾽ ὑμῖν εὐφραινώμεθα, ἐπὶ
πᾶσι δοξάζοντες τὸν Θεὸν χαὶ Πατέρα τοῦ Κυρίου
ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ" ᾧ fj δόξα, xol τὸ χράτος, xal
ἣ μεγαλωσύνη, xal ἣ τιμὴ, σὺν τῷ ἀνάρχῳ Πατρὶ,
xxi τῷ ἁγίῳ αὐτοῦ Πνεύματι, νῦν xoi ἀεὶ, καὶ cic
M] E Lax Lad 57 3 "n4
τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

APOSTOLORUM.

HOMIL. XIX.

171
citur? Quod si nescientes. quid sint evangelia, sic
lectionem Scripturarum despicitis, quid dicam
vobis? Dicam et aliud : Cur quatuor. Evangelia ?
cur non decem? cur non viginti? cur non multi
Evangelia scribere sunt aggressi? cur non unus?
cur discipuli? cur non ii, qui discipuli non erant?
cur omnino Scripture? Atqui contrarium dicit

vetus lex : Dabo vobis Testamentum IVovum. Jer.31.31.

Ubi sunt 11, qui dicunt, Semper eadem? Si hec
sciretis, quod si homo decem mille annis vive-
ret, non sint tamen eadem, hzc non diceretis.
Credite, nihil horum vobis dicam, non privatim,
non publice; sed si quis invenerit, annuam ; sin
minus, sinam. Sic vos fecimus inutiles, semper
omnia prompte dicentes, nec quando oportet re-
nuentes. Ecce habetis quaestiones multas : con-
siderate, dicite causam. Cur Evangelia? cur non
prophetiz;? cur ea, quz. facienda sunt, in Evan-
gelus? Et si hic dubitet, alius quzrat, et sua aliis
mutuo conferant: demum nos silebimus. Nam
si dicta vobis nihil profuerunt, multo minus pro-
derunt, quze adjicientur. Vere dolio ex pertuso
haurimus : unde majus vobis supplicium erit. Ideo
ergo tacebimus. Quod ne fiat, in nobis situm est.
$1 enim in vobis studium viderimus, forte iterum
loquemur, ut et vos magis ac magis accepti sitis,
et nos in vobis lzetemur, in omnibus | glorificantes
Deum et Patrem Domini nostri Jesu Christi : cui
gloria, imperium, magnificentia et honor cum Pa-
tre principio carente, et ejus Spiritu sancto, nunc
et semper, et in saecula seculorum. Amen.

^ Alius εἴχοσιν, εἰ πολλοὶ ἐπεχείρησαν ἀνκτάξασθαι διήγησιν. διὰ τί μή.

OMIAIA χ΄.

Ἦν δέ τ τις μαθητὴς ἐν Δαμασχῷ ὀνόματι ᾿Ανανίας,
* [4

χαὶ εἰπε πρὸς αὐτὸν ὃ Κύριος ἐν δράματι, Ἀνανία.
Ὁ δὲ εἶπεν, ἰ ἰδοὺ τω Κύριε. Ὁ δὲ Κύριος πρὸς
αὐτὸν εἶπεν - ἀναστὰς πορεύθητι ἐπὶ τὴν Pon
τὴν riis aad εὐθεῖαν, καὶ ζήτησον ἐν οἰχία
Ἰούδα Σαῦλον ὀνόματι, Ταρσέα " ἰδοὺ γὰρ Tpoc-
— Καὶ εἶδεν ἐν ὅραμαει ἄνδρα Ἀνανίαν,
P εἰσελθόντα xal ἐπιθέντα αὐτῷ χεῖρα, ὅπως ἀνα-

βλέψη.

r ! , —
Εἰ δήποτε οὐδένα τῶν χορυφαίων ἀποστόλων οὔτε

HOMILIA XX.

Car. IX. v. 10. Erat autem quidam discipulus
Damasci, nomine 4nanias : et dixit ad il-
lum in visu Dominus : 4nania. Et ille ait:
Ecce ego, Domine.11. Et Dominus ad eum:
Surgens vade in vicum, qui vocatur Rectus:
et quere in domo Jude Saulum nomine,
Tarsensem; ecce enim orat. 19. Et vidit in
visione virum ;fnaniam nomine introeun-
tem et imponentem sibi manum, ut visum
recipiat.

1. Cur neminem ex coryphais apostolis vo-

Ὁ [προελθόντα D. Ex eodem supra post ἰδοὺ adjecimus ἐγώ.

Marc. τὸ.
26.

S. JOANNIS CHRYSOST.

172

cavit vel misit ad Pauli institutionem? Quia non

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

ἐχάλεσεν, οὔτε ἀπέστειλε πρὸς τὴν τοῦ Παύλου χατή-

oportebat illum per homines, sed per ipsum, χήσιν 5 Ὅτι οὐχ ἐχρῆν δι᾿ ἀνθρώπων ἐνάγεσθαι, ἀλλὰ

Christum institui. Nam hic nihil ipsum docuit, A
sed tantum baptizavit. Statim autem ubi ba-
ptizatus est, multam ex zelo et studio multo
sibi attraxit Spiritus gratiam. Quod autem Ana-
nias ex insignioribus esset, palam est ex iis, quae
ipsi revelat et dicit; itemque ex iis, quee ille re-
spondet, dicens : 15. Domine, audivi a multis
de viro hoc, quanta mala fecerit sanctis tuis
in Jerusalem. Si itaque. Domino. contradixit,
multo magis, si angelum misisset. Ideoque ante-
hac Philippus non audivit, quid futurum esset,
sed solum vidit angelum : et sic Spiritus jubet
illum accedere, et currui haerere. Hic vero inte- p
im metum ejus succidit, ac si diceret : Ecce
orat, cecus est, et tu times? Ita οἱ Moyses timet.
Itaque verba timentis magis sunt, quam non cre-
dentis. Et audi verba ipsa : Domine, audivi ὦ
multis de viro hoc. Quid dicis? Deus loquitur,
et tu dubitas? Sic nondum sciebant potentiam
Christi.14. Et hic habet potestatem a principi-
bus sacerdotum alligandi omnes, qui invocant
nomen tuum. Undenam hoc notum erat? Veri-
simile est, eos in metu degentes curiose inquisi- C
visse. Non hoc ergo dicit, quasi Christus id igno-
ret; sed dubitat, quomodo in tali rerum statu
possithoc fieri. Sic et alibi discipuli. dicunt :
Quis potest salvari? Sed vide, quot res dispo-
ponantur, ut credat venturo. In somnio vidit,
praedixit illi : Orat, inquit; igitur ne timeas. Et
curnon dicit illi rem przclaram, quz gesta est?
Ut nos doceat, ne preedicemus bona opera nostra;
imoet quod timentem videat. Neque sic dixit,
Fides tibi non negabitur; sed. quid? Surgens D
vade. lidit enim in visione virum imponen-
tem sibi manus. Ideo in visione, quia caecus
erat. Neque miraculi magnitudo rapuit discipu-
lum; ita timebat. Attamen peripsum Deus Paulo
czeco visum restituit. 15. Dixit autem Dominus
ad illum : Fade, quia vas electionis est mihi
hic, ut portet nomen meum. coram gentibus et
regibus et filiis Israel. 10. Ego enim ostendam
illi, quanta oporteat eum pro nomine meo pati.
Non solum fidelis erit, inquit, sed etiam. doctor,
et multa utetur dicendi libertate. Coram gentibus
et regibus. lta crescet doctrina, inquit, ut etgen- E
tes et reges omnes superet. 1T. 44 biit autem ;4na-

a Alii ἅμα γὰρ φωτισθεὶς, ἔμελλεν ἐπισπάσασθαι πολλήν.

b Alii εἰ γὰρ πρὸς αὐτὸν ἀντεῖπεν.

c Alii φοδουμένου ἦν xat ἀναδαλλομένου, οὐχ ἀπιστοῦντος.
et sic Sayil, Morel. vero φοδουμένου μᾶλλόν ἐστιν, οὐχ

^ c c T ES od
δι’ αὐτοῦ τοῦ Χριστοῦ" ἐπεὶ καὶ οὗτος ἐδίδαξε μὲν
Ὡς M , , e m
αὐτὸν οὐδὲν, ἐδάπτισε δὲ μόνον. ἃ Ἅμα γοῦν τῷ βα-
c , , A ον , Y
πτισθῆναι ἐπεσπάσατο πολλὴν τοῦ Πνεύματος τὴν
, , ^ τ , X e , ΩΝ -»
χάριν ἀπὸ τοῦ ζήλου xat τῆς προθυμίας τῆς πολλῆς.
Ὅτι δὲ
δῆλον ἐξ

X e. 5 , c IN E] , El
xai ὃ ᾿Ανανίας τῶν σφόδρα ἐπισήμων ἦν,
ἜΣΘ ET 2 Y , Y eu IA
ὧν ἐμφανίζεται xat λέγει πρὸς αὐτὸν, xat ἐξ
€ /^ ON 2 J 1 r4 CR 4
ὧν πάλιν αὐτὸς ἀποχρίνεται, λέγων Κύριε, ἀχήχοα
NS - MT τὦ 5 , , ea Y
ἀπὸ πολλῶν περὶ τοῦ ἀνθρώπου τούτου, ὅσα χαχὰ
ANN e - sc) AG "E bk? ,
ἐποίησε τοῖς ἁγίοις cou ἐν ἹἹερουσαλήμ.. " Et τοίνυν
* v - m το
πρὸς Κύριον ἀντεῖπε, πολλῷ μᾶλλον, εἰ ἄγγελον

55V

ἔπεμψε. Διὰ τοῦτο οὐδὲ πρὸ τούτου Φίλιππος ἀχούει
NEL Ty, » M , [A Χ » X cer
τὸ ἐσόμενον, ἀλλὰ μόνον ÓpR τὸν ἄγγελον - xo οὕτω
τὸ Πνεῦμα προστάττει προσελθεῖν, χαὶ χολληθῆναι

Lud , Y c 2 οῸω
τῷ ἅρματι. Τέως δὲ ἐνταῦθα τὸν q060y αὐτοῦ ὗπο--

» -

Y ᾿ EET ze b.
τέμνεται, xol μονονουχὶ τοῦτό φησι τῷ εἰπεῖν, ᾿Ιδοὺ
00 t P3 A ) ,ὔ 2 m τὰ MN SEES " Οὔτ
προσεύχεται, τυφλός ἐστι, χαὶ σὺ δέδοικας: Οὕτω

M TN - cr M
xoi Μωῦσῆς φοδεῖτα!ι, ὥστε τὰ “δήματα * φοδουμένου
x , EC - A e
1.8.0» ἐστιν, οὐχ ἀπιστοῦντος. Καὶ ἄχουε τῶν δημά--
3) ἃ

απο

τὰ ^ ^
ἀνδρὸς τούτου. Τί λέγεις ; ὃ Θεὸς

των αὐτῶν - Κύριε, ἀχήχοα πολλῶν περὶ τοῦ
,

λέγει, χαὶ σὺ ἀμφι-

θδάλλεις; Οὕτως οὔπω ἤδεσαν τὴν δύναμιν τοῦ Χρι-

v
en

ce ADOTEZUN EJ , Y c , "n
GTOU. Ko (608g £st εζουσιαν παρὰ τῶν ἀρχιερέων

τ , V , , x À , ,
δῆσαι πάντας τοὺς ἐπιχαλουμένους τὸ ὄνομά σου. ITo-
τὸ ^ - N
θεν τοῦτο δῆλον ; Εἰκὸς v αὐτοὺς ἐν φόδῳ ὄντας πε-
, , E c .ο
ριεργάζεσθαι. Οὐχ ὡς οὐχ εἰδότος οὖν. τοῦ Χριστοῦ
5 , 5 2459 c cr , Y
ταῦτα λέγει; ἀλλ ἀποροῦντος, ὅτι τούτων ὄντων,
c M mM , er M ΩΣ
πῶς δυνατὸν ταῦτα γενέσθαι. Οὕτω χαὶ ἀλλαχοῦ oi
/ NI - 5 E]
μαθηταὶ λέγουσι, Τίς δύναται σωθῆναι ; ᾿Αλλ᾽ ὅρα
, - y , -» ,
πόσα οἰχονομεῖται, ἵνα πιστεύση τῷ ἐρχομένῳ. "Ev
/ * 7, b Y L
ὀνείρῳ εἰδε, προεμήνυσεν αὐτῷ, Προσξέύχεται, φησίν"
^

C € LEX δὰ ν L7 ΄ τῷ “ἢ
οὐκοῦν μιὴ φοδοῦ. Καὶ διὰ τί οὐ λέγει αὐτῷ τὸ χατόρ-
M / ; M NN , Led
θωμα τὸ γενόμενον; Παιδεύων ἡμᾶς μὴ λέγειν ἡμῶν
hi! , e Y ^ 7 D
τὰ χατορθώματα" μᾶλλον δὲ χαὶ φοδούμενον ἰδών.Οὐδὲ

“ - , Y , M

οὕτως εἶπεν, οὐχ ἀπιστηθήση, ἀλλὰ τί; ᾿Αναστὰς πο-
, Vj 1 3 / FAS 2 -

ρεύθητι. Οἰδε γὰρ ἐν ὁράματι ἀνδρα ἐπιθέντα αὐτῷ

το Y e aX P τῇ E] ΝᾺ b 3 3
χεῖρας. Διὰ τοῦτο ἐν ὁράματι, ἐπειδὴ πηρὸς ἦν. Καὶ
98i τοῦ θαύματος ἣ ὑπερθολὴ εἷλε τὲ θητήν᾽
οὐδὲ τοῦ θαύματος 7, ὑπερδολὴ εἷλε τὸν μαθητὴν

- σ ΙΝ ΣΝ c
οὕτως ἐφούεῖτο. “Ὅμως δι’ αὐτοῦ Παῦλον τυφλὸν
E / ' , 5 i 7
ὄντα ἀναύδλέψαι ὃ Θεὸς ἐποίησεν. Εἶπε δὲ ὃ Κύριος
, J τω Ὁ
πρὸς αὐτόν πορεύου; ὅτι σχεῦος ἐχλογῆς uot ἐστιν
E D b : , D
οὗτος, τοῦ βαστάσαι τὸ ὄνομά μου ἐνώπιον ἐθνῶν χαὶ
τῷ E , 3 N E S τῷ
βασιλέων υἱῶν τε ᾿Ισραήλ. ᾿Εγὼ γὰρ ὑποδείξω αὐτῷ,
e Ὦ LES € Mi c—T— , , , "- ,
ὅσα δεῖ αὐτὸν ὑπὲρ τοῦ ὀνόματός μου παθεῖν. Οὐ
, ^ y M 2* M à NN/ ^
μόνον πιστὸς ἔσται, φησίν, ἀλλὰ χαὶ διδάσχαλος, χαὶ
- , Ed 2c , 3 , 2A e n
πολλὴ χρήσεται τῇ παῤῥησία. ᾿Ενώπιον ἐθνῶν xoi
yi er ΕἸ AA SUN , €
βασιλέων. Οὕτως ἐπιδώσει ἣ διδασχαλία, φησὶ, ὡς

ἀπιστοῦντος.
*[A. B. C. ἀλλὰ τούτων ὄντων πῶς δύναται, φησὶ,
ταῦτα γενέσθαι;

IN ACTA APOSTOLORUM.

xol ἐθνῶν xoi βασιλέων ἁπάντων χρατῆσαι. Ame
δὲ Ἀνανίας χαὶ εἰσῆλθεν εἰς τὴν οἰχίαν, καὶ ἐπιθεὶς
* Σαοὺλ ἀδελφὸ πὶ ὃ Κύριος

(c σοι ἐν «7j δὲῷ, 7

3 9 EST M - ej

ἐπ αὐτὸν τὰς χειρᾶς ειπε

ὀφθεί
M

ἤρχου, ὅπου ἀναδλέψης xc πλησθῆς Πνεύματος

Ξ
e

ἀπέσταλχέ με, Ἰησοῦς ὃ

TEN ς 720 , 25x 5 DS δ E Man 3 Ὁ
ἁγίου. Τὐθέως αὐτὸν οἰχειοῦται τῷ ὀνόματι. ᾿Ιησοῦς,
φησὶν, ὃ ὀφθείς cot ἐν τῇ ὁδῷ. Καὶ μὴν τοῦτο oüx

εἶπεν αὖτ ῷ ὃ Χριστός" ἀλλ᾽ ἀπὸ τοῦ Πνεύματος
“ἔμαθε. Kal εὐθέως ἀπέπεσον ἀπὸ τῶν ὀφθαλμῶν
αὐτοῦ ὡσεὶ λεπίδες, ἀνέδλεψέ τε παραχρῆμα, χαὶ

εἰ
ἀναστὰς ἐδαπτίσθη. Καὶ λαδὼν τροφὴν ἐνίσχυσε.
, ^ - , , M oZ m
Μόνον αὐτῷ τὰς χεῖρας ἐπέθηχε, x«t εὐθέως τῶν
-- — , /,
ὀφθαλμῶν αὐτοῦ ἀπέπεσον ai λεπίδες. Ταύτας τινές
- - 5 / ιν / M
φασι τῆς πηρώσεως αὐτοῦ εἰναι αἰτίας. Kot διὰ τί μὴ
, , ΕῚ c^ M , , m ὌΠ ΞΡ.
ἐπήρωσε αὐτοῦ τοὺς ὀφθαλμούς; Τοῦτο παραδοξότε-
c a Y 5 / ^ Ez cr »
ρον ἦν * καὶ γὰρ ἀνεῳγμένων οὐχ ἔδλεπεν * ὅπερ ἔπα-
ο m 5 m
θεν ἐπὶ τοῦ νόμου, * ἕως τὸ ὄνομα ἐπετέθη τοῦ Ιησοῦ.
Y 7 ZA x
Καὶ εὐθέως, φησὶν, ἐδαπτίσθη. ΚΚαὶ λαδὼν τροφὴν,
“2 τ 3 35 ^ 3 pA ce 6€€
ἐνίσχυσεν. Ἄρα xat ἐξησθενηχὼς ἦν ἅπό τε τῆς ὅδοι-
7 ον , ^ D m—
πορίας, ἀπό τε τοῦ QO6o0U , ἀπό τε τοῦ λιμοῦ χαὶ τῆς
S : À :
ἀθυμίας. Βουλόμενος οὖν αὐτοῦ ἐπιτεῖναι τὴν P ἀθυ-
,
μίαν, c φλὸν μένειν εἴασεν, ἕως ἦλθεν Ἀνανίας. Καὶ
dg
ἵνα μὴ νομίσῃ φαντασίαν τις εἶναι τὴν πήρωσιν, διὰ
mM P2 4
τοῦτο a λεπίδες. Ἄρα οὐκ ἐδεήθη διδασχαλίας ἑτέρας,
Y Y 93a V j
ἀλλὰ τὸ συμὰν γέγονε διδασχαλία. "Exyévexo δὲ μετὰ
- » 5 p c c / , "a
τῶν ὄντων ἐν Δαμασχῷ μαθητῶν ἡμέρας τινάς. Καὶ
, - -
εὐθέως ἐν ταῖς συναγωγαῖς ἐκήρυσσε τὸν Χριστὸν, ὅτι
EE. LIA ^ c^ τ
οὗτός ἐστιν 6 Υἱὸς τοῦ Θεοῦ. Ὅρα, εὐθέως διδάσχα--
λος ἦν ἐν ταῖς συναγωγαῖς. Οὐχ ἠσχύνετο τὴν μετα-
4 3 , 3^ NJ 3 D ΕΣ ' /
δολὴν, οὐκ ἐδεδοίκει, ἐν οἷς ἦν λαμπρὸς πρότερον,
ταῦτα χαταλύων. Οὐχ ἁπλῶς ἦν διδδαϊξοθισου ἀλλὰ
χαὶ ἐν ταῖς “συναγωγαῖς. Οὕτως ἐχ προοιμίων θανα-
τῶν ὃ ἄνθρωπ τος ἦν; xa πρὸς τὰν τς ταρεσχευἀσμενοξ:
"Op&c, οἷον γέγονε σημεῖον εἰς αὐτὸν ἐναργές ; Τούτῳ
2 m M , PIA M M D bj c
αὐτῷ χαὶ πάντας ἐξέπληττε. Διὸ xol τοῦτο δηλῶν
/ 3 “ Y
ἐπάγει, λέγων" ᾿Εξίσταντο δὲ
M | T d ^
χαὶ £Aeyov* οὐχ, οὗτός ἐστιν ὃ πορθήσας ἐν Ἵερουσα-

/ € EI ,
πάντες οἱ QXOUOVTEC,

λὴμ, τοὺς ἐπικαλουμιένους τὸ ὄνομα τοῦτο, καὶ ὧδε εἰς
αὐτὸ τοῦτο ἐλήλυθεν, ἵνα δεδεμένους ἀναγάγη ἐπὶ
τοὺς ἀρχιερεῖς ; Σαῦλος δὲ μᾶλλον ἐνεδυναμοῦτο χαὶ
συνήσχυνε τοὺς ᾿Ιουδαίους τοὺς κατοικοῦντας ἐν Aa-
μασχῷ, συμόιδάζων, ὅτι οὗτός ἐστιν ὃ Χριστός. Ἅτε
νομομαθὴς ὧν, ἐπεστόμιζεν αὐτοὺς, xat οὐχ εἴα φθέγ-
γεσθαι. ᾿Ἐνόμισαν ἀπηλλάχθαι 3 τῆς ἐν τοῖς τοιούτοις
διαλέξεως dicat Στεφάνου, xal Στεφάνου
σφοδρότερον εὗρον ἕτερον.

4 Alii ἔμαθεν, ἕνα ἀναδλεψης, φησὶ, καὶ εὐθέως.

τὸ ὄνομα ἐπετέθη τοῦ 15500, Donec impositum est
dli nomen Jesu. Sed quandonam Paulo impositum
est nomen Jesu, ut visum reciperet? Hic vel vitium in
verbis est, vel dicamus oportet, tunc Ananiam impo-
suisse Paulo nomen Jesu, quando positis super illum

^ ἕως

HOMIL. XX. 175

nias et intravit in domum, et imponens illi ma-
nus dixit : Saule, frater, Dominus misit me,
Jesus qui apparuit tibi in via. qua veniebas,
ut videas et implearis Spiritu sancto. Statim il-
lum familiarem nomine facit. Jesus, inquit, qui
apparuit tibi in via. Certe non hoc ei dixerat
Christus; sed a Spiritu. sancto didicerat. 18. Et
statim. deciderunt ab oculis ejus tamquam
squam«a, et visum recepit statim, et. surgens
155 Paptizatus est. 49. Et cum. accepisset. cibum,
A confortatus est. Solum illi manus imposuit, et
statim squamz ab oculis ejus deciderunt. Has
quidam dicunt czcitatis illius fuisse causas. Et
cur non exczcavit illius .oculos? Hoc mirabilius
erat: nam apertis oculis non. videbat : id. quod
patiebatur in lege, donec illi impositum est no-
men Jesu. Et statim baptizatus est. Et cum
accepisset cibum, confortatus est. Exgo infirmus
erat ex itinere, ex metu, ex fame, ex mcrore.Vo-
lens igitur illius augere mcerorem, cecum ma-
B nere permisit, donec venit Ananias. Et ut ne
quis putet phantasiam fuisse czcitatem, ideo
squamze fuerunt. Igitur non opus habebat alia do-
cirina; sed id quod accidit, doctrina fuit. Fuit
autem cum discipulis, qui erant Damasci, per
dies aliquot. 20. Et continuo in synagogis
predicabat Christum, quia hic est Filius Dei.
Vide, statim doctor erat in synagogis. Non eru-
bescebat de mutatione, neque metuebat destruere
illa, in quibus antea clarus erat. Nec solum doctor
erat, sed etiam in synagogis. Ita ab initio. homo
C erat et occidens, et ad cedes compositus. Vides
quam clarum signum in illo factum sit? Hoc ipso
omnes percellebat. Ideo hzc significans adjicit:
91. Stupebant autem omnes qui audiebant, et
dicebant: Nonne hic est, qui expugnabat in Je-
rusalem invocantes in nomine hoc , el hic ideo
venit, ut vinctos illos duceret ad principes
sacerdotum ? 92. Saulus autem magis conva-
lescebat et confundebat Judeos, qui habita-
bant Damasci, affirmans quoniam hic est
Christus. Utpote legis peritus confundebat illos,
p nec loqui sinebat. Putabant se a Stephano libera-
tos, a iali disputatione ereptos esse, et alium inve-
nerunt Stephano vehementiorem.

manibus dixit illi, Jesum esse a quo ipse visum re-
ciperet.

b Ali ἀθυμία», ἐτύφλωσε τὸν ἄνθρωπον, πρὶν ἣ ἐλθεῖν
τοῦτον.

€ συναγωγαῖς, xxi εὐθέως, ἐχ τῶν προοιμίων, Sic alii.

d Unus τῆς ἐν τοῖς τοιούτοις λέξεως.

Paulus do-
ctor in Syn-
agogis.

S. JOANNIS CHRYSOST.

174

9. Sed ea, que Ananiam spectant, repetamus.
Non dixit illi : Alloquere et institue illum. Si
enim cum dixisset, Orat, et vidit virum impo-
nentem sibi manus, non persuasit : multo. ma-
gis, si hoc dixisset. 7'idit, inquit, in. visione.
Itaque non fidem tibi negabit : ne igitur timeas,
sed vade. Sic neque Philippus statim totum au-
dit. Quia vas electionis est mihi hic. Hec. di-
cta illius sunt, qui timorem omnino excutit, et
fiduciam indit : siquidem ita pro ipso afficiendus
erat, ut. etiam. multa pateretur. Cum dixisset,
V'as, ostendens ejus malitiam non esse naturalem:
addit, Electionis, ut ostendat ipsum acceptum
esse : nam quod acceptum est, eligimus. Ne quis
vero putet hzc audiens, Ananiam ideo hzc dicere,
quod dictis non credat, vel quod. putet deceptum
fuisse Christum; absit; sed quod timeret et treme-
ret, dictisnon attendebat, ut audivit nomen Pauli:
sic illo nomine przoccupatus est timore. Atqui
ubi audivit, quod exczcasset illum, confidere
oportebat. Et hic, inquit, ideo venit, ut liget
omnes, qui invocant nomen tuum. Acsi di-
ceret, Timeo, ne forte me in Jerusalem ducat :
cur ie in os leonis injicis? cur me huic prodis?
Timet et hzc dicit, ut undique discamus virtutem
viri. Nam hac ἃ Judzis dici, nihil mirum esset :
quod autem ab hoc, et ita perterrito, magnum
divinz virtutis signum hoc esse probatur. Saule
frater. Mic quoque magnus adest timor, et post
timorem major obedientia. Deinde, quia "as ele-
ctionis dixit, ne. diceres, totum ex Deo esse, ut
ab hoc te abducat, adjicit: Ut portet nomen
meum coram gentibus et regibus et filiis Israel.
Audivit Ananias id quod valde cupiebat, ipsum
etiam contra Judzos pugnaturum esse: ideo non
solum gaudio, sed etiam fiducia repletur. Ego
enim, inquit, ostendam ei quanta oporteat eum
pro nomine meo pati. Hzc przdicentis sunt si-
mul ethortantis, 51 quidem ille omnia passurus est,
qui ita insaniit; hic vero illum baptizare non vult,
ut visum recipiat. Bene, inquit ; sine illum cecum
esse: ideo nunc mitis est, quia cicus : cur me ju-
bes aperire oculos ejus? an ut rursum alliget? At
ne futurum timeas : nam apertis oculis non contra
nos, sed pro nobis utetur : ad hoc, Ut respiciat, hzec
quoque adjiciantur. Ne timeas : nihil vobis mali fa-
ciet; imo patietur multa. Et quod mirabile est, pri-

a Quidam τὸ δὲ xal τούτους οὕτω φοβεῖσθαι, μέγιστον
τεχμήριον.

b μεμηνώς. σὺ δὲ οὐδὲ βαπτίσαι αὐτὸν θέλεις. χαλῶς ἔχει,
sic alii. Et mox πεπηρῶσθαι. διὰ τοῦτο ταῦτα λέγει" τυ-

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

Ἀλλ᾽ ἴδωμεν ἄνωθεν τὰ κατὰ τὸν ᾿Ανανίαν. Οὐκ
᾿ * $2 ΄ ^ / qup
εἰπε πρὸς αὖτον, διαλέχθητι x«i χατήχησον αὑτον.
Εἰ γὰρ εἰπὼν, ὅτι Εὔχεται, xo εἰδὲν ἄνδρα ἐπιθέντα

5 e M - , M M ES ΕῚ Ὁ
αὐτῷ τὰς χεῖρας, οὐχ ἔπεισε" πολλῷ μᾶλλον, εἶ τοῦτο
τον ἥΑ 1 τ 2 d 3N 05 7
εἶπεν. Elo, φησὶν, ἐν δράματι, ὥστε οὐδὲ διαπιστή-
σει σοι" μὴ τοίνυν φοδηθῆς, ἀλλὰ πορεύου. Οὕτως
οὐδὲ Φίλιππος τότε τὸ πᾶν εὐθέως ἀχούει. "Oct σχεῦος

E ἐχλογῆς μοί ἐστιν οὗτος. "Ex περιουσίας τὸν φόδον

, , 5 - M 2€ σα / » e
λύοντός ἐστι τοῦτο, xa θαῤῥεῖν πείθοντος * εἴ γε οὕτω
μέλλοι τὰ ὑπὲρ αὐτοῦ φρονεῖν, ὡς καὶ παθεῖν πολλά.
Et N ΔΑ v m cr “5 e 5 »

ἱπὼν δὲ, Σχεῦος, ὥστε δεῖξαι, ὅτι οὐκ ἔστι φυσικὴ

, c 5 , CE λ τ 70: cr ὃ ) ,
αὐτοῦ ἣ χαχία, ᾿Εχλογὴς προσέθηχεν, ἵνα Ono 01,
«͵ δ ἀῶ. ra ΟΣ ας E. M 2). jus M?
ὅτι χαὶ δόκιμος ἐστι" τὸ δόκιμον γὰρ ἐχλεγόμεθα. Μη
δὴ νομίσῃ τις ταῦτα ἀχούων, ὅτι ἀπιστῶν τοῖς λεγο-

, mM , 3 ͵7ὔ ^ , τὭω /
45, ϑένοις ταῦτά φησιν Ἀνανίας, ἢ ἠπατῆσθαι νομίζων
4
A τὸν Χριστόν" μὴ γένοιτο" ἀλλὰ φοδούμενος xoi τρέ-

Uv. οὐδὲ προσεῖχε τοῖς εἰρημένοις, ἀχούσας τὸ ὄνο-
μα Παύλου: οὕτω προχατέλαύεν ὃ φόδος ἀπὸ τοῦ
a zJ ld M / , 5 , ce ety
ὀνόματος αὐτοῦ τὴν ψυχήν χαίτοι ἀχούσας, ὅτι ἐτύ-
φλωσεν αὐτὸν, ἔδει θαῤῥεῖν. Καὶ ὧδε εἰς αὐτὸ, φησὶ,
τ» 25x ./ c NS / *N E PA
τοῦτο ἐλήλυθεν, ὥστε δῆσαι πάντας τοὺς ἐπιχαλουμέ-
NS » , € M! » ου , ,
νους τὸ ὄνομά σου. Ὡσεὶ ἔλεγε" φοδοῦμαι, μιή ποτέ
5 « » , , 14 2 b / 5
με εἰς Ιεροσόλυμα ἀναγάγη. Τί με εἰς τὸ στόμα ἐμ.-
L ce , n , NN "^
GdXetc τοῦ λέοντος: τί με τούτῳ προδίδως; Φοδεῖται,
τ [4
xai ταῦτα λέγει, ἵνα μάθωμεν πάντοθεν τὴν ἀρετὴν
c^ NEU rEX M M NE NIS ὁ c^ 14
τοῦ ἀνδρός. Τὸ μὲν γὰρ παρὰ Ἰουδαίων ταῦτα λέ-
2M / A CURM ἢ , Y
γέσθαι, οὐδὲν θαυμαστόν ἅ τὸ δὲ παρὰ τούτου, xal

cr ὔ 7 , τω ον τον.
Β οὕτω φοθδηθέντος, μέγιστον τεχμίήριον τῆς τοῦ Θεοῦ

, ΩΣ » c
δυνάμεως δείκνυται τοῦτο. Σαοὺλ ἀδελφέ. ᾿Ενταῦθα
Ve e , , 3 ce EN , A
xat ὃ Qo6oc γίνεται μέγας, καὶ ἣ ὑπαχοὴ μείζων μετὰ
M , "u c c »
τὸν φόθδον. Εἶτα ἐπειδὴ Σχεῦος ἐχλογῆς εἶπεν, ἵνα μὴ
F4 ' ES * c ,
εἴπης, τὸ πᾶν εἰναι Θεοῦ, ἀπάγων σε τούτου, προστί-
» 1 f$
θησι τὸ ἑξῆς, λέγων: Τοῦ βαστάσαι τὸ ὄνομά μου
, * -- c
ἐνώπιον ἐθνῶν xat βασιλέων υἱῶν τε Ἰσραήλ. Ἤχου-
^ IS 2 , «5 /, er j AUS
σεν, ὃ σφόδρα ἐπεθύμει ὃ ᾿Ανανίας, ὅτι xot χατὰ "Iou-
δαίων στήσεται" διὸ καὶ οὐ μόνον χαρᾶς, ἀλλὰ χαὶ
θάρσους πληροῦται. ᾿Εγὼ γὰρ, φησὶν, ὑποδείξω αὐτῷ
! , i 3 ἘΣ

e - SINN [4 M ms .23À , -
C ὅσα δεῖ αὐτὸν ὑπὲρ τοῦ ὀνόματός μου παθεῖν. Ilpo-

δηλωτικῶς ταῦτα εἴρηται, ἅμα χαὶ ἐντρεπτιχῶς, εἶ
ἐχεῖνος μὲν πάντα πείσεται ὃ οὕτω P μεμηνὼς, αὖ-
τὸς δὲ οὐδὲ βαπτίσαι αὐτὸν θέλει, ὅπως ἀναδλέψη.
Καλῶς ἔχει, φησίν: ἄφες αὐτὸν πεπηρῶσθαι - διὰ
ΩΣ τω ,
τοῦτο νῦν ἥμερος, ὅτι τυφλός ἐστι" τί με χελεύεις
ἀνοῖξαι αὐτοῦ τοὺς ὀφθαλμούς; ἵνα πάλιν δήση; Ἂλ-
λὰ μὴ φοδηθῆὴς τὸ μέλλον τῇ γὰρ ἀνοίξει οὐ καθ᾽
εὖ Y - , B
ἡμῶν, ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡμῶν χρήσεται" πρὸς τὸ, “Ὅπως
m J M
Ἐἀναδλέψη, ἔτι χαὶ ταῦτα προσχείσθω. Μὴ φούοῦ "

φλος ἐστιν ὅλως.
* [ἀναθλέψη, ταῦτα εἴρηται. οὐ γὰρ μόνον, φησὶ, οὐδὲν
ἐργάσεται Savilius et A. B. C. ]

IN ACTA

οὐδὲν ἐργάσεται ὑμᾶς δεινὸν, ἀλλὰ χαὶ πείσεται πολ-
λά. Καὶ τὸ δὴ θαυμαστὸν, ὅτι πρότερον πείσεται, xal
τότε ἐμδήσεται εἰς τοὺς κινδύνους. Σαοὺλ ἀδελφὲ, ὃ
Ἰησοὺς ὃ ὀφθείς σοι ἐν τῇ ὁδῷ, ἀπέσταλχέ με. Οὐχ
mew, ὃ πηρώσας, ἀλλ᾽, Ὃ ὀφθείς σοι" οὕτως ἤδει
μετριάζειν, xai οὐδὲν “ φθέγγεταί που ἀλαζονιχόν.
“Ὥσπερ οὖν ὃ Πέτρος ἔλεγεν ἐπὶ τοῦ χωλοῦ - Τί ἡμῖν

, , b
ἰδίᾳ δυνάμει ἢ εὐσεδεία πεποιηχόσι τοῦ

T c 7
τόν; οὕτω χαὶ οὗτος, Ὃ Ἰησοῦς 6 ὀφθείς

εἰπεν,

προσέχετε ὡς
περιπατεῖν αὖ
γεγο - M E] ,
σοι. Τῶν χειρῶν ἐπιχειμένων ταῦτα ἐφθέγγετο, xal
E T E Mog N NE
διπλὴ πήρωσις ἐλύετο. Εἰπὼν δὲ, ὅτι Λαδὼν τροφὴν
, n EE- u^ ER.
ἐνίσχυσεν, ἐδήλωσεν, ὅτι παρειμένος ἦν καὶ ἀπὸ τῆς
, e bh m— , Ny M D ,
ἀθυμίας τῆς δπὲρ τῆς πηρώσεως, xat ἀπὸ τοῦ φόδου,
^ M - M , ^ Α 5 A J -
χαὶ ἀπὸ τοῦ λιμοῦ. Οὐδὲ γὰρ ἠνέσχετο πρότερον με
τασχεῖν τροφῆς; ἕως ὅτε βαπτισθεὶς τῶν μεγάλων
εὐθὺς ἔτυχε δωρεῶν. Καὶ οὐ λέγει, Ἰησοῦς 6 σταυρω--
^c Ξ- - - τ 333 ,
θεὶς, ὃ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, 6 σημεῖα ποιῶν ἀλλὰ τί;
*O ὀφθείς ἀπὸ τῶν ἐχείνῳ γνωρίμων " ἐπεὶ xat ὃ
Ὁ ὀφθείς σοι, ἀπὸ τῶν ἐχείνῳ γνωρί; ἢ

2 ,

Χριστὸς οὐδὲν πλέον προσέθηχεν, οὐδὲ εἰπεν, ἐγώ
εἶμι 6 σταυρωθεὶς, 6 ἐγερθείς - ἀλλ᾽, Ὃν σὺ διώχεις.
Οὐχ εἶπεν, 6 δεδιωγμένος, ἵνα μὴ δόξη ὡς ἐπενθου-
σιᾶν καὶ ἐπεγγελᾶν. Ὃ ὀφθείς σοι, φησὶ, ἐν τῇ ὁδῷ.
Καὶ μὴν οὖκ ὥφθη, ἀλλὰ διὰ πραγμάτων ὥφθη. Καὶ

APOSTOLORUM.

HOMIL. XX. 175

mo patietur, et tunc in'pericula incidet. Saule fra-
ter, Jesus qui apparuit tibi in via, misit me.
D Non dixit, Qui exczcavit, sed, Qui apparuit tibi :
ita modeste agere sciebat, nihilque arroganter
dicit. Ut igitur Petrus curato claudo dicebat:
Quid nobis attenditis, quasi nostra virtute vel
pietate fecerimus hunc. ambulare? sic et iste,
Jesus qui apparuit tibi. Impositis jam manibus
hzc loquebatur, et duplex czcitas solvebatur.
Cum dicit autem, Cum cepisset cibum, conforta-
tus esL, significatillum infirmatum 6556 ἃ mo-
rore czcitatis, a timore et a fame. Neque enim
prius cibum sumere voluit, quam baptizatus ma-
E gna sortiretur dona. Neque dicit, Jesus crucifixus,
Filius Dei, qui signa facit; sed quid? Qui appa-
ruit tibi ; ea dicens, quz illi nota erant. Quando-
quidem ne ipse quidem Christusaliud adjecit, ne-
que dixit: Ego sum ille crucifixus, qui resurrexi ;
sed, Quem tu persequeris. Non dixit, Qui per-
sequutionem patior; ne videretur in excessu men-
tis irridere. Qui apparuit tibi, inquit, in via. At-
qui non apparuit, sed per opera visus est. Et vo-
lens sermonis molestiam mitigare, statim adjicit,

' pe , ?n/ 3.7 : N 4 E
θέλων συσχιάσαι τὸ φορτικὸν τοῦ λόγου, εὐθέως ἐπή- 165 Ut videas, et implearis Spiritu sancto. Non ve-

γάγεν, Ὅπως ἀναδλέψης, xal πλησθῆς Πνεύματος 4

3 , ANA ὧς τῷ

ἁγίου. * Οὐχὶ ἐλέγξαι ἦλθε τὸ γεγενημένον, ἀλλὰ δοῦ-
z A “ X5

vat τὴν δωρεὰν, φησίν. ᾿Εμοὶ δοχεῖ καὶ τοῦτον xat τὸν
ζορνή) Ἐεὐθὺς τού λ é τῶν δημάτων

Κορνήλιον “εὐθὺς τούτων λεγομένων τῶν ῥημάτ

— NN , ΕΥ̓

τοῦ Πνεύματος μετασχεῖν * χαίτοι γε ὃ διδοὺς οὐχ ἦν
e , —

δώδεκα. Οὕτως οὐδὲν ἀνθρώπινον πάντων τῶν
M

δι᾿ ἀνθρώπου ἐγένετο, ἀλλ᾽ ὃ Θεὸς

τῶν
αὐτῷ, οὐδὲ
E »ῶ - d NV LES 1 H v.
ἣν ὃ ταῦτα ποιῶν. Ἅμα δὲ αὐτὸν καὶ μετριάζειν
M e 7
παιδεύει, οὖκ ἄγων αὐτὸν πρὸς τοὺς προχρίτους
" f^ M N 7ὔ d 55 5 , E]
ἀποστόλους, xai δείχνυσιν, ὅτι οὐδὲν ἀνθρώπινον ἐν-
τω X TK m e
ταῦθα. " Οὐ μὴν Πνεύματος δὲ ἠξιώθη τοῦ ποιοῦντος
- ei r. | 7 e 008 c 5"
τὰ σημεῖα, ἵνα xal οὕτως ἣ πίστις αὐτοῦ δειχθῇ " o0
1 , X ie K Yxcad SAN 3 I
γὰρ θαύματα ἐποίησε. Καὶ εὐθέως, φησὶν, ἐν ταῖς
T RS, M M dg m. He
συναγωγαῖς ἐχήρυσσε τὸν Χριστὸν, “Ὅτι οὗτός ἐστιν
"e M - [:J 2 ,
ὃ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ. Οὐχ ὅτι ἀνέστη ἐκήρυσσε,
^ ^ 7 τ M ^
Un: ἀλλὰ τί; Σφόδρα dxgi6G τὸ δόγμα
T ^ E ^ Y
τι οὗτός ἐστιν ὃ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ. Of δὲ εἷς

e
Ott
EE /,
ἐξετίθετο,
ἀπιστίαν
LI y τ E] , ^ τ ,
λοιπὸν ἔρχονται ταῦτα ἀχούοντες, δέον οὐ πιστεύειν
M , JF
μόνον, ἀλλὰ xa ἐχπλήττεσθαι. Kol τί δήποτε οὐχ
“- zT / d , M
ἁπλῶς, ὅτι διώχτης ἦν, λέγουσιν, ἀλλ᾽ ὅτι ἐπόρθει τοὺς
^ m ἡ
ἐπιχαλουμένους τὸ ὄνομα τοῦτο; Τὸ σφόδρα μανιχὸν
“διὰ τούτου ἐμφαίνοντες. Καὶ οὐχ εἶπον τὸν 'IncoUv,
ἀπὸ τῆς βασχανίας οὐδὲ τὸ ὄνομα ἀχούειν ἀνεχόμενοι"

* [ρθέγγεσθαί που D. et Erasmus.]
* Morel. [et D.] οὐχὶ ἐλέγξαι συνέδη τὸ γεγ.

nit, ut rem factam argueret, sed ad donum confe-
rendum, inquit. Videtur mihi et hune et Corne-
lium statim post hzc dicta verba Spiritum
recepisse; etsi qui dabat, non ex duodecim esset.
Sic nihil humanum hic, nec per hominem factum
est; sed Deus aderat qui hac ageret. Simulque
illum instituit ut modeste sentiat, cum illum non
ducit ad przcipuos apostolos, docetque nihil hic
humanum esse. Neque tunc Spiritum, ut signa
ederet, accepit, ut sic ejus fides ostenderetur : ne-
que enim signa fecit. Et statim, inquit, in syna-
gogis predicabat Christum, quia hic est Filius
Dei. Non praedicabat quod resurrexisset, neque
quod viveret; sed quid? Accuratissime dogma
exponebat, Quia hic est Filius Dei. Tlli vero his
auditis in incredulitate perstant, cum oportuisset

B

non modo credere, sed etiam obstupescere. Et cur
non simpliciter, quod persequutor fuerit, dicunt ;
sed quod expugnaret eos, qui hoc nomen invoca-
rent? Magnum furorem his declarabant. Nec Je-
sum nominabant, quod ex invidia ne nomen qui-
C dem audire sustinerent : sic efferati erant. Et huc

* {εὐθὺς λεγομένων τῶν πρὸς αὐτοὺς τοῦ π. p. D.]
h Alii οὐ μὴν πνεύματος ἐνεπλήσθη τοῦ ποιοῦντος.

Act. 3. 12

S. JOANNIS CHRYSOST.

156

propterea venit. Non possumus dicere, inquit,
quod prius cum apostolis fuerit.

5. Vide, quam multis testimoniis ex inimico-
rum numero fuisse Paulus declaretur.llle vero non
modo his non confundebatur, sed et gloriaba-
tur. 22. Saulus autem magis convalescebat, et
confundebat Judcos, id est, confutabat, nec
loqui sinebat, affirmans quoniam hic est Chri-
stus. Docens, inquit : nam statim doctor fuit.
95. Cum. autem implerentur dies multi, con- D
spiraverunt Judei, ut illum interficerent. Ad
validum syllogismum rursus veniunt Judzi. Non
enim amplius sycophantas, accusatores et falsos
testes quaerunt, neque ultra illos ferunt; sed quid?
Demum ipsi per seipsos hoc operantur. Quia enim
videbant rem augeri, non ultra judicium adhi-
bent. 24. /Votee autem facte sunt Saulo insidice
eorum. Custodiebant autem portas die ac nocte,
ut eum. interficerent. Quare ? Quia hoc illis in-
tolerabilius erat omnibus, quz facta fuerant, si-
gnis, illisque quinque millibus, tribusque milli- E
bus conversis. Et vide illum jam non gratia, sed
humana sapientia servari, ut discas viri virtutem,
etiam absque miraculis fulgentem. 25. Zccipien-
tes autem eum discipuli noctu, per murum de-
miserunt eum, submittentes in sporta. Jure,
sic ut res suspicione careret. Quid ergo? an hoc
elapsus periculo desistit? Minime; sed. illo abit,
ubi magis illos aggrediatur. Nam quod. vere cre-
deret, adhuc multi credere non poterant. Ideo 166

post multos dies hoc evenit. Quidnam hoc est? ^ τοῖ

Verisimile est illum nondum voluisse istinc pro-
ficisci, multis forsan monentibus : ubi autem
hzc didicit, tunc permisit discipulis suis : nam
statim discipulos habuit. Hoc subindicans dice-

2. Cor. 11, bat : Damasci prepositus gentis [rete regis

go:

custodiebat civitatem Damascenorum, volens
me comprehendere. Et vide evangelistam nihil
ambitiose loquentem, neque Paulum clarum exhi-
bentem, sed solum quod regem excitaverint. Illum
igitur solum. emiserunt, et cum illo neminem. Id
quoque congruenter, ut ipse apostolis in Jerusa- P
lem sese ostenderet: imo illi quidem emiserunt,
ut deinde ipse salutem suam curaret; ipse vero
contrarium faciens, ad. furentes statim transilivit.
Hoc est incendi, hoc maxime fervere. Et perpen-
de quomodo sequatur, a primo die przceptum

Matth. το. Servans, quod audierunt apostoli : Visi quis tollat

38.

ARCHÍEP. CONSTANTINOP.

τ " ἘΣ
οὕτως ἦσαν ἐχτεθηριωμένοι. Καὶ ὧδε εἰς τοῦτο ἐλή-
, ΝΜ. 3 - M er - D
λυθεν. Οὐχ ἔχομεν εἰπεῖν, φησὶν, ὅτι τοῖς ἀποστόλοις

πρότερον συνεγένετο.
d, ^M , ε - CO S e ΄
Ὅρα διὰ πόσων δμολογεῖται τῶν ἐχθρῶν τυγχά-
€ c^ € ^Y 2 , 2 , j. , E
vov ὃ Παῦλος. Ὁ δὲ οὐ μόνον οὐχ ἠσχύνετο τούτοις,
"o c εὖ c
ἀλλὰ χαὶ ἐνηύρύνετο. Σαῦλος δὲ μᾶλλον ἐνεδυναμοῦ--
M , NN 5 q , ,
το, xai συνήσχυνε τοὺς louóatouc* τουτέστιν, ἐπε-
- c vor
στόμιζεν, οὐχ εἴα τι εἰπεῖν - συμόιδάζων, ὅτι οὗτός
'd , ΝΛ M
ἐστιν ὃ Χριστός. Διδάσχων, φησί: “ διδάσχαλος xoi
ΛΑ 3 c J e '
γὰρ εὐθέως ἦν. Ὥς δὲ ἐπληροῦντο ἡμέραι ἱκαναὶ, συν-
- - , 3 M '
εὐουλεύσαντο oi Ἰουδαῖοι ἀνελεῖν αὐτόν. "Em τὸν
5 - 9
ἰσχυρὸν συλλογισμὸν ἔρχονται πάλιν οἱ Ἰουδαῖοι. Οὐχ
» M M /, M ^ ,
ἔτι γὰρ συκοφάντας, xai χατηγόρους, xat ψευδομάρ-
2 c 55 hj » 25 7 ΒΞ .
τυρας ἐπιζητοῦσιν " οὐδὲ γὰρ ἔτι ἀνέχονται τούτων
ΔᾺ 7 q c - ΄
ἀλλὰ τί; Λοιπὸν αὐτοὶ Ov ἑαυτῶν τοῦτο ἐργάζονται.
EJ

5 c 55
Ἐπειδὴ γὰρ εἰδον ἐπιτεινόμενον τὸ πρᾶγμα , οὐδὲ à
ὌΝ Lh /, 3
χαστήριον χαθίζουσιν. ᾿Ιγνώσθη δὲ τῷ Σαύλῳ f, ἐπι-
M Dd M I^" , '
Govt, αὐτῶν: παρετήρουν τε τὰς πύλας ἥμερας τε χαὶ
M cr i] , Y ,
νυχτὸς, ὅπως αὐτὸν ἀνέλωσι. Διὰτί; “Ὅτι πάντων
X - c ΄
ἀφορητότερον ἦν αὐτοῖς τῶν ἤδη γεγενημένων ση-

, cT , c , , Ξ-
μείων, τῶν πενταχισχιλίων, τῶν τρισχιλίων, πάντων
€ ^om
ἁπλῶς.

Καὶ ὅρα αὐτὸν τέως οὐ χάριτι σωζόμενον;
ἀλλ᾽ ἀνθρωπ cvi σοφίᾳ" ἵνα μάθης τοῦ ἀνδρὸς τὴν
ἀρετὴν χαὶ χωρὶς σημείων λάμποντος. Λαόδόντες δὲ
αὐτὸν oi μαθηταὶ νυχτὸς, χαθῆχαν διὰ τοῦ τεί-
χους, χαλάσαντες ἐν σπυρίδι. Εϊχότως: ἵνα ἀνύπο-
moy ἢ τὸ πρᾶγμα. Τί οὖν; τοιοῦτον κίνδυνον δια-
φυγὼν,

τ 4 ἄρα ἵσταται; Οὐδαμῶς, ἀλλ᾽ ἀπέρχεται

2277. σ ᾿ »
ἔνθα μειζόνως ἂν αὐτοὺς ἐξάψοι. "Oct. γὰρ ἄχρι-
“

— - M
ἄπιστον Ὧν ἔτι τοῖς πολλοῖς. Διὰ

»

My - , ,
ας ἱκανὰς τοῦτο γίνεται. Τί ποτε
τέως ἐξελθεῖν

M δὲ

506 παραινούντων 5 seem

αὐτὸν μὴ βούλεσθαι
Y

i ἔμα-
τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ xo ἘΠ μα-

2v Loy έ β
ἐθνάρχης cm τοὺ — δρρβόρϑι τὴν οὐλωβξε.
, Tox Cg ^ ,
σχηνῶν πόλιν, πιάσαι με θέλων. Καὶ Opa τὸν εὐαγ-
2. EA 595 Ὁ ERES í / $3 Y ^
γελιστὴν οὐδὲν φιλοτίμως λέγοντα, οὐδὲ λαμπρὸν δει-
, ) τ 2 M , cr EN , b
χνύντα τὸν ΠΙαῦλον, ἀλλὰ μόνον ὅτι uec. τὸν

xí

Ἀν , S.
βασιλέα. Móvov οὖν αὐτὸν ἐξέπεμψαν, καὶ οὐδένα μετ᾽
το ox —— M
αὐτοῦ. Καὶ τοῦτο δὲ συμφερόντως, ὥστε αὐτὸν φα-

νῆναι τοῖς ἀποστόλοις ἐν 'T οσολύμοις * μᾶλλον δὲ εἷς:

ΟΣ

M
τούτου pis ἑαυτῷ viv

P3!
πορι (σασθαι" αὐτὸς δὲ τοὔναντ ίον πραττό-
5

[23

N M ^
μενος, εἰς τοὺς μαινομένους εὐθὺ 701766. Τοῦτό

ἐστι Egi ἢ τοῦτο μάλιστα ζεῖν. Καὶ σχύπεν;
Ἁ
0

^ 3 κα C eM
πως ἄχολ υθ ε εχ πρώτης ἡμξρᾶς τῊρ ὧν

. DEAS HEET po TUR
E 4 , ,
γέλμα, ὅπερ ἤχουσαν oi ἀπόστολοι, τὸ, "EXv μή τις
ἄρη τὸν σταυρὸν αὐτοῦ, χαὶ ἀχολουθήση μοι. Τὸ τοί-

[E

1 Alii ἄρα φεύγει; οὐδαμῶς,

IN

*j Du - c ^
vuv ὕστερον αὐτὸν τῶν ἄλλων ἐλθεῖν, μᾶλλον αὐτὸν
, 3 , Ny 5 b nier M
προθυμότερον ἐποίει. Kot ἔργῳ ἐπληροῦτο ἐχεῖνο τὸ,
*Q. ἀφίεται πολὺ, μᾶλλον ἀγαπήσει. Ὥστε ὅσῳ ἔσχα-
c ie 5 M
τὸν ἦλθε, τοσούτῳ μᾶλλον ἠγάπησεν. Διὰ τοῦτο χαὶ
" / , € τ , M ^.
τὸν πρότερον βίον ἑαυτοῦ στηλιτεύων, xo πολλάχις
€ M / 325 ε - ε Y ον ^ Y A
ἑαυτὸν στίζων, οὐδὲν ἡγεῖτο ἱκανὸν εἰναι πρὸς τὸ τὰ
, 2 ^M 6 /w M /
πρότερα ἀποχρύψαι. Συμόιδάζων, φησὶ, τουτέστι,
μετ᾽ ἐπιεικείας διδάσχων. Καὶ ὅρα, οὐ λέγουσιν αὖ-
es x p e ,
τῷ, ὅτι σὺ εἰ ὃ πορθῶν τί μεταδέόλησαι; ἠσχύνοντο
4 E ι m zz
γάρ: ἀλλὰ πρὸς ἑαυτοὺς ἔλεγον. Εἰπε γὰρ ἂν πολλῷ
c CHER TS h
δικαιότερον, ὅτι τοῦτο μάλιστα ὑμᾶς διδάξαι ὀφείλει,
ἐπεὶ xal πρὸς Ἀγρίππαν οὕτως ἀπολογεῖται. Τοῦτον
M - M /,
θα, παρακαλῶ, καὶ ἡμεῖς, καὶ πρὸς πάντας
? Καὶ πῶς, φησὶν,

,

μιμὼμε
Y /
ὦμεν χινδύνους παρατεταγμιενοι.
3

ἐχεῖνος φεύγει;
A ὦ et δ - /
λαττεν ἑαυτὸν τῷ χηρύγματι.

€T ES ,
Οὐχ ἦν δειλίας τὸ πρᾶγμα, ἀλλ’ ἐφύ-
3t Eod 3 ^ ΕῚ
Zi δειλὸς 7v, οὐχ ἂν εἰς

Es M
τὰ Ἱεροσόλυμα ἦλθεν, οὐκ ἂν εὐθέως ἀνεδέξατο τὴν
διδασχαλίαν : καθυφῆχεν ἂν τὴς σφοδρότητος. ᾿Αλλ᾽
οὐχ ἦν δειλὸς, ἀλλὰ καὶ οἰκονομικός. ᾿᾿παιδεύθη τῷ

, b ν᾿ / M 25 / c - x »
πάθει τοῦ Στεφάνου. Διὸ οὐδὲν μέγα ἡγεῖτο τὸ ἀπο--

- Y c / 3 A M Qd CH
θανεῖν ὑπὲρ τοῦ χηρύγματος, εἰ μὴ μετὰ πολλοῦ τοῦ

OM -- 3 7 » 55 M 7 N
χέρδους τοῦτο ἐργάσαιτο, ἄνθρωπος οὐδὲ τὸν Χριστὸν
5^ —- ^ / / » N 298 “« 9 PA
ἰδεῖν θέλων, ὃν μάλιστα πάντων ἔσπευδεν ἰδεῖν, ἐπειδὴ
οὐδέπω ἀπήρτιστο αὐτῷ τὰ τῆς εἰς τοὺς ἀνθρώπους
οἰκονομίας. ᾿Γοιαύτην εἶναι χρὴ τὴν ψυχὴν τοῦ Χρι-
στιανοῦ.

Ἀπὸ SEpoorpcuy, xa ἀπὸ βαλόῖδος auctis b éOc(xvuco
ó - n Παύλου: μᾶλλον δὲ xai πρὸ τούτου. Ἔν
οἷς γὰρ οὐ κατὰ γνῶσιν eu dag χινούμε-
γος λογισμῷ διεπράττετο. Εἰ γὰρ μετὰ τοσοῦτον χρό-
νον οὐχ ἤθελεν ἀναλῦσαι * πολλῷ μᾶλλον ἐν ἀρχὴ τῆς
his oso ἄρτι τῶν λιμένων ἐξ ξελθών: Οὐχ ἐξαρπά-
ζει δὲ αὐτὸν 6 iN esse τοῦ χινδύνου, ἀλλ᾽ ἀφίησιν *
ἐπειδὴ βούλεται: xa ἀνθρωπίνη συνέσει πολλὰ γίνε-
σθαι. Ἄλλως δὲ ἀφίησιν, ἵνα μάθωμεν, ὅτι καὶ αὐτοὶ
ἄνθρωποι ἦσαν, xal ὅτι οὐ πανταχοῦ τὸ πᾶν fj χάρις
ἐνήργει" ἐπεὶ εἰ μιὴ τοῦτο ἦν, ξύλα ἁπλῶς ἐνομίσθη-

ACTA APOSTOLORUM.

HOMIL. XX.

Wu
crucem suam, et sequatur me. Quod ergo post
alios venisset, hoc illum ferventiorem reddebat.
Et opere illud implebatur : Cui multum dimitti-
tur, is plus diliget. Vaque quanto tardius venit,

€ tanto plus amavit. Ideoque priorem vitam suam
aperle damnans, seseque notans, nihil satis esse
putabat, ut priora tegeret. Confirmans, inquit;
id est, cum mansuetudine docens. Et vide : non
dicunt ei : Tu es qui devastabas ; cur mutatus es ?
erubescebant enim ; sed inter se dicebant. Dixis-
set enim multo justius, Hoc vos magis docere
oportet : nam apud Agrippam ita rationem reddit.
liunc imitemur et nos, quzso, et ad omnia simus
pericula instructi. Et quomodo, inquies , ille fu-
git? Non ex timiditate, sed se ad praedicationem

D servabat. S1 timidus fuisset, non Jerosolymam
venisset, non statim doctrinam suscepisset; ex
vehementia aliquid. remisisset. Verum non erat ti-
midus, sed prudens, Stephani czde edoctus. Ideo
nihil magnum putabat esse pro pradicatione mori,
nisi cum magno lucro id fieret : homo ne Chri-
stum quidem videre volens, quem maxime omnium
videre cupiebat; quoniam nondum suum erga ho-
mines ministerium. impletum erat. Talem oportet
esse Christiani animam.

4. Ab initio et ab ipso cursus principio cha-

E racter Pauli declarabatur : imo et antea : nam
in is etiam, quz non secundum scientiam fa-
ciebat, humano motus ratiocinio se gerebat. Si
enim post tantum tempus non cupiebat resolvi,
multo magis initio negotiationis, nuper e portu
egressus. Non eripit autem illum Christus a. peri-
culo, sed dimittit : quia. vult multa ex humana
prudentia fieri. Alioquin. dimittit, ut. discamus
ipsos etiam homines fuisse, neque semper omnia
gratiam operari. Nisi enim hoc esset , ligna esse

σαν ἄν. Διά τοι τοῦτο πολλὰ χαὶ αὐτοὶ φχονόμουν 457 simplicter existimati fuissent. Ideo multa ipsi

διὰ τῶν πραγμάτων. 'Γοῦτο xoi ἡμεῖς ποιζγμεν, xo
οὕτω τῆς τῶν ἀδελφῶν ὀρεγώμεθα σωτηρίας. Τοῦτο
cond 00x. ἔλαττον, μηδὲν ταρβιτήσασθαι παθεῖν
διὰ τὴν τῶν πολλῶν Des Οὐδὲν οὕτως idet
νει τὸν Θεόν. Πάλιν ἐρῶ, ὃ πουλλάχις εἶπον * ἐρῶ δὲ,
ἐπειδὴ σφόδρα αὐτὸ βούλομαι * ἐπεὶ καὶ ὃ Χριστὸς τὸ
αὐτὸ ἐποίει, περὶ ἃ ἀφέσεως παραινῶν χαὶ λέγων"
Ὅταν προσεύχησθε ὑμεῖς, ἀφίετε εἴ τι χατά τινος
ἔχετε. Πάλιν τῷ Πέτρῳ διαλεγόμενος, Οὐ λέγω σοι,
φησὶν, ὅτι ἄφες ἕως ἑπτάχις, ἀλλ᾽ ἕως ἑδδομιηχοντά -

-

^ Heec , «zi πῶς, φησὶν ) ἐκεῖνος ρεύγει ; desunt in qui-
busdam.

A administrabant. Hoc et nos faciamus, et ita. fra-
trum salutem curemus. Non est martyrio minus,
nihil pati recusare ob multorum salutem ; nihil
ita Deum lztificat. Rursum dicam 1d, quod sepe
dixi; dicam, quia id. valde cupio : quoniam et
Christus idipsum. faciebat, de remissione admo-
nens et dicens : Quando oratis vos, remittite si
quid contra aliquem habetis. Rursum Petro
loquens, inquit : /Von dico tibi, Remitte usque
septies, sed usque septuagies septies; reque

b Quidam ἐπεδείχνυτο.

* Unus Cod. ὠρέσεως διαλεγόμενος, ὅταν προσεύχησθε.

Luc. 7. 47.

Pauli cha-
racter.

Matth. 5
23:

ILid. 18.
22.

178 S. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

ipsa dimisit, quz contra ipsum patrata sunt. [ta B χις ἑπτά" xoà διὰ τῶν ἔργον ἀφῆχε τὰ εἷς αὐτὸν πλημ.-

et nos quia novimus hunc esse scopum Christia-
Christia- nismi, de hac re semper disserimus. Nihil frigidius
EE rer Christiano, qui aliorum salutem non curat. Non
rare debet. potes. hie paupertatem obtendere : nam quz duo
minuta injecit, te accusabit. Et Petrus dicebat,
Luc. 21.2. "Árgentum et aurum. non est mihi. Paulus item
4c. 3. 6. adeo pauper erat, ut szpe esuriret, et necessario
cibo careret. Non potes ignobilitatem proferre:
nam illi ignobiles erant, ex ignobilibus orti. Non
potes praetexere te idiotam esse: nam et illi illite-
rati erant. Etsi^servus sis, etsi fugitivus, tua po-

teris exsequi : siquidem et Onesimus talis erat. C
Sed vide, quonam vocet illum, et ad. quam agat
Philem. τ. dignitatem : Ut communicet mecum, inquit , in
ro. vinculis meis. Non potes infirmitatem objicere :
nam talis quoque Timotheus erat, qui frequen-
ter habebat infirmitates. Quod enim infirmus esset
1. Tím. 5, audi : ino modico utere propter stomachum
2 tuum et frequentes tuas infirmitates. Potest
unusquisque proximo prodesse, si velit quz sua
sunt implere. Non videtis infructuosas arbores,
quam firmz sint, quam pulchra, procerz, lzeves

et sublimes? At si hortum haberemus, vellemus D
malogranata, et olivas fructiferas potius quam
ilas habere : ill. enim ad. voluptatem sunt, non
ad utilitatem, et 51 qua sit utilitas, ea parva est.
Tales sunt ii, qui sua solum spectant ; imo ne tales
quidem, sed ad ultionem solum apti. Nam ille
arbores ad zdificium. et ad rerum tutelam. apte
sunt. Tales erant ille virgines, cast», ornate,
continentes ; sed nemini utiles, ideo comburuntur.
Tales sunt, qui Christum non nutriunt. Perpende
autem neminem illorum de peccatis suis accusari,

non quod fornicatus sit, non quod pejeraverit, de E
nullo certe; 564 quod alteri non profuerit. Talis
erat ille, qui talentum defodit, inculpatam exhibens
vitam, sed alteri non utilis. Quomodo, quzso,
Christianus sit qui talis est? Si fermentum mix-
tum farinz, non mutaverit totum in eamdem con-
ditionem, an fermentum vere fuerit? Quid vero,
si unguentum accedentes non odore perfuderit, an
id unguentum vocemus ? Ne dixeris, Non possum

alios inducere : nam si Christianus fueris, impos- γος

μελήματα. Οὕτω δὴ καὶ ἡμεῖς, ἐπειδὴ ἴ ἴσμεν τοῦτο
ὅρον χριστιανισμοῦ ὄντα, διὰ παντὸς περὶ αὐτοῦ δια-
λεγόμεθα.. Οὐδὲν ψυχρότερον Χριστιανοῦ, ἑτέρους μὴ

A

σώζοντος. Οὐχ ἔχεις ἐνταῦθα πενίαν εἰπεῖν" ἣ γὰρ τὰ
M £ c Y n Y H

δύο χαταδαλοῦσα λεπτὰ. xetem yap ge Καὶ Πέτρος
ἔλεγεν" Ἀρ ρον χαὶ χρυσίον οὐχ ὑπάρχει μοι. Καὶ
Προς οὕτως εν πένης; ὡς χαὶ πεινᾶσαι πολλάκις,
χαὶ τῆς vane ἀπορῆσαι vpogiic. Οὐχ ἔ ἔχεις δυσ-
γένειαν εἰπεῖν - xat γὰρ ἐχεῖνοι ἄσημοι ἦσαν, χαὶ ἐξ
ἀσήμων. Οὐχ ἔχεις ἰδιωτείαν προδαλέσθαι- χαὶ γὰρ
9. m B D a σὰ PS Ed E ^

ἐχεῖνοι ἀγράμματοι ἦσαν. Κἂν δοῦλος ἧς, x&v Opa-

/ h X D Dl ^
ἔτης, δυνήσῃ τὰ παρὰ σαυτοῦ πληρῶσαι" ἐπεὶ xal
^ uv ^^ ce € -
᾿ὈὌνήσιμος τοιοῦτος ἦν. Ἀλλ᾽ ὅρα ποῦ χαλεῖ αὖ-

τὸν; χαὶ εἰς πόσον ἄγει ἀξίωμα. Ἵνα χοινωνῇ μοι,
φησὶν; ἐν τοῖς δεσμοῖς uou. Οὐκ ἔχεις ἀσθένειαν
εἰπεῖν: ἐπεὶ xai Τιμόθεος τοιοῦτος ἦν, πυχνὰς ἔχων
τὰς ἀσθενείας. “Ὅτι δὲ ἀσθενὴς ἦν, ἄχους * Οἴνῳ
ὀλίγῳ χρῶ διὰ τὸν στόμαχόν σου, x«l τὰς πυ-
χνάς σου ἀσθενείας. Δύναται ἕχαστος τὸν πλησίον ὦφε-
Aeiv, ἐὰν θέλη τὰ παρ᾽ αὐτοῦ πληροῦν. Οὐχ ὅδρᾶτε

M

NUS Moy c 2 3 Y m» λ
τα οενόρα τα CX oT πὼς ἐστιν ἰισγϑρα, πὼς χαλὰ,

,

/ - M , 5
εὐμήχη;, λεῖα xai ὑψηλά; AX εἰ παράδεισον ἔχοι--
(à H E € AY b 2). J A os L4
μεν, βουλοίμεθα ἂν ῥοιὰς, " ἐλαίας ἔχειν χαρπίμους
-“Ἤ τῶν A Ὁ κι Y Y ΄
πολλῷ μᾶλλον 7| ταῦτα ἐχεῖνα γὰρ πρὸς τέρψιν εἰ-
Hicus oc s τέο δ MM δα Στ τῷ ae.
σὶν, οὐ πρὸς ὠφελείαν " χαὶ ἢ ὠφελεια quos,
-ῸὉ» m
ἐστι. Τοιοῦτοί εἶσιν οἱ τὰ αὐτῶν μόνον σχοποῦντες"
^ 3^ . Y M] 34 2 ^
υᾶλλον δὲ οὐδὲ τοιοῦτοι" Ἔρος qupsuion ἐπιτήδειοι

οὗτοι" ἐπεὶ ἐχεῖνα χαὶ πρὸς οἰκοδομὴν χαὶ nee ἀσφά--

λειαν τῶν ἔνδον. Τοιαῦται ἦσαν χαὶ αἱ maple
ἁγναὶ μὲν χαὶ κόσμιαι χαὶ σώφρονες, οὐδενὶ δὲ χρή-
SN X , [4 b py € M ,
σιμοι" διὸ χαὶ χαταχαίονται. 'Γοιοῦτοί εἰσιν oi μὴ θρέ-
! 6v Χριστόν. Ὅρα γὰρ τούτων οὐδένα 2
Li 7 ξ -
ψαντες τὸν Χριστόν. Ὅρα y ; ὑδένα ἐγχα
Y - ; ; E
λούμενον ὑπὲρ τῶν οἰχείων ἁμαρτημάτων, οὖχ ὅτι
, Mi
ἐπόρνευσεν, οὖχ ὅτι ἐπιώρχησεν, οὐδὲν ὅλως ἀλλ᾽ ὅτι
ἕτέ δ γέγονε γρήσιμος. Τοιοῦτος ἦν ὃ τὸ τάλαντον
ἐτερῷ μὴ γέγονε χρήσιμος. τ
τορύξας, ἄληπτ ἐχόμενος μὲν βίον, ἑτέρῳ δὲ
χατορύξας, ἄληπτον παρεχόμενος μὲν βίον, ἑτέρῳ δὲ
^ 7 ^ -ῸὡῷὦροΟΘ
οὖχ ὧν Xifimpas: Πῶς ἐστι Xauixuee ὃ τοιοῦτος :
Εἰπέ μοι. ἐὰν ζύμη ἄναφ φυρεῖσα ἀλεύρῳ uj μεταάσεη:
σειεν εἰς τὴν αὐτῆς ἕξιν τὸ πᾶν, ἀρα ζύμη τὸ τοιοῦτόν
ἐστι; Τί δαὶ, εἰ μὴ μύρον ἀναπλήσειε τῆς εὐωδίας
^ Hv , E m— | ) , - M A
τοὺς πλησιάζοντας, μύρον ἂν τοῦτο χαλέσαιμεν;: Νὴ

D Y

-

5

publ tsi eciv udlSmewtErÉSso ἀπε κετες OR
εἴπης, ἀδύνατόν μοί ἐστιν ἑτέρους ἐναγαγεῖν " ἂν γὰρ
m F , n y, , [«/

ἧς ποτε ἀδύνατον τὸ μὴ οὕτω γενέσθαι. Ὥσπερ

, /»c

sibile est ut non fiat. Nam ut ea quz in natura ἃ γὰρ τὰ ἐν τῇ φύσει ἀναντίῤῥητά ἐστιν, οὕτω xol ταῦ-

sunt contradictionem non habent : ita et hzc quae
dicimus : in natura enim Christiani res sita est.
Ne Deum contumelia afficias. Si dixeris, non pos-
se solem lucere, contumelia illum afficis ; si di-

1 M etse Ξ »
^ Unus Cod, ἐλαίαν ἔχειν εὔχαρπον.

i
τὰ

τα ἐν ixi τῇ φύσει τοῦ eoe χεῖται τὸ Cu
ss M3 ὕ es τὸν Θεόν. Ἂν εἴτ ἘΠΕῚ ὅτι ὃ ἥλιος οὐ
δύναται φαίνειν, ὕόρισας αὐτόν" ἂν εἴπῃς, ὅτι 6 Χρι-
στιονὸς οὗ δύναται ὠφελεῖν, ὕόρισας τὸν Θεὸν χαὶ

IN

ψεύστην εἶπας. Εὔχολον γὰρ τὸν ἥλιον μὴ θερμαί-
γειν, μιηδὲ φαίνειν, ἢ τὸν Χριστιανὸν μὴ φωτίζειν "
εὔχολον τὸ φῶς εἶναι σχότος, ἢ τοῦτο γενέσθαι.
Μὴ δὴ λέγε,
᾿ «lov ἐστί. Μὴ

ὅτι ἀδύνατον" ἀδύνατον γὰρ τοὖναν-
δὴ ὕδριζε τὸν Θεόν. Ἂν τὰ καθ᾽ ἡμᾶς
χατασχευάσωμεν χαλῶς, πάντως ἔσται ἐχεῖνα, χαὶ
ὥσπερ φυσιχόν τι πρᾶγμα ἕψεται. Οὐχ ἔνι λαθεῖν
φῶς Χριστιανοῦ: οὖχ ἔνι χρυδῆναι λαμπάδα οὕτω
περιφανῆ. Μὴ δὴ ἀμελῶμεν. “Ὥσπερ γὰρ ἀπὸ τῆς ἀρε-
τῆς τὸ χέρδος εἴς τε ἡμᾶς, εἴς τε τοὺς ὠφελουμένους
διαθαίνει οὕτως ἀπὸ τῆς χαχίας διπλὴ πάλιν ἣ ζη-

/ Ὗ « e y x , ^ 6 4d
μία, εἴς τε ἡμᾶς, εἴς τε τοὺς βλαπτομένους Oux6at
νουσα. "Ecco τις, εἰ βούλει, ἰδιώτης μυρία παρά τι-
νος παθὼν χαχὰ, καὶ μηδεὶς ἐχεῖνον ἀμυνέσθω, ἀλλὰ
xai εὐεργετείτω " πόσης τοῦτο διδασχαλίας οὐχ ἰσχυ-
ρότερον; πόσων λόγων, πόσων παραινέσεων; τίνα οὖχ
ἱκανὸν σόδέσαι θυμὸν χαὶ μαλάξαι; ᾿Γαῦτ᾽ οὖν εἰδότες,
ἐχώμεθα τῆς ἀρετῆς, ὡς οὐχ ἐνὸν ἑτέρως σωθῆναι, ἢ
μετὰ τούτων τῶν χατορθωμάτων τὴν ἐνταῦθα ζωὴν
διανύσαντας, ἵνα χαὶ τῶν μελλόντων ἀγαθῶν ἐπιτύ-
χωμεν, χάριτι xo φιλανθρωπίᾳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν "In-
σοὺ Χριστοῦ, μεθ᾽ οὗ τῷ Πατρὶ ἅμα τῷ ἁγίῳ Πνεύ-
ματι, δόξα, κράτος, τιμιὴ, νῦν χαὶ ἀεὶ, καὶ εἰς τοὺς
αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

ACTA APOSTOLORUM.

HOMIL. XXI.

"79

xeris, non posse Christianum prodesse, Deum con-
tumelia affecisti οἱ mendacem dixisti. Facilius
enim est, solem non calefacere nec lucere, quam
Christianum non. lucere; facilius. est, lucem esse
tenebras, quam hoc fieri. Ne dicas, rem esse im-
possibilem : nam contrarium est impossibile. Ne
Deum contumelia afficias. Si nostra recte com-
ponamus, illa omnino erunt, et quasi res quzepiam
naturalis sequentur. Non potest latere lux. Chri-
stiani : non potest occultari tam fulgida lampas.
Ne itaque ignavi simus.Sicut enim virtutis lucrum
et in nos et in eos, qui illa juvantur, transit : sic et
a malitia duplex detrimentum et in nos et in eos,
qui Leduntur, pertransit. Sit quispiam, si vis,
idiota, qui a quopiam innumera patiatur mala,
nemoque illum ulciscatur, sed et beneficia prz-
stet : qua doctrina, quibus verbis, quot admoni-
tionibus non est hoc fortius ? quem furorem non
exstinguere, non mitigare valeat? Hzc ergo cum
sciamus, virtuti haereamus, cum non possimus
alio modo salutem consequi, nisi in hisce bonis
operibus vitam przsentem emensi fuerimus, ut
futura consequamur bona, gratia et benignitate
Domini nostri Jesu Christi, quicum Patri οἱ Spi-
ritui sancto gloria, imperium, honor, nunc et sem-
per, et in secula seculorum. Amen.

B

C

OMIAIA κα΄.

Παραγενόμενος δὲ *6 Σαῦλος εἰς Ἱερουσαλὴμ., ἔπει-
ρᾶτο χολλᾶσθαι τοῖς μαθηταῖς: χαὶ πάντες ἐφο-
δοῦντο αὐτὸν, μὴ πιστεύοντες, ὅτι ἐστὶ μαθητής.
Βαρνάδας δὲ ἐπιλαδόμενος αὐτοῦ, ἤγαγε πρὸς τοὺς
ἀποστόλους, χαὶ διηγήσατο αὐτοῖς, πῶς ἐν τῇ δὸῷ
εἶδε τὸν Κύριον.

Ἄξιον ἐνταῦθα διαπορῆσαι, πῶς ἐν μὲν τῇ πρὸς
Γαλάτας φησὶν, ὅτι Οὐκ ἀπῆλθον εἰς Ἱεροσόλυμα,
ἀλλ᾽ εἰς ᾿Αραδίαν xal Δαμασχόν" xoi ὅτι μετὰ τρία
ἔτη ἀνέδην εἰς Ἱεροσόλυμα ἱστορῆσαι Πέτρον, καὶ ὅτι
οὐδένα τῶν ἀποστόλων εἶδον - ἐνταῦθα δὲ τοὐναντίον,
ὅτι Βαρνάδας ἤγαγεν αὐτὸν πρὸς τοὺς ἀποστόλους.
Ἢ τοίνυν τοῦτό φησιν, ὅτι οὐχ ἀπῆλθον ὥστε ἢ ἀνα-
θέσθαι" λέγει γὰρ ἐχεῖ, ὅτι Οὐ προσανεθέμην σαρχὶ

* Savil. et unus Codex. Σαῦλος, οἱ sic in cusis Bibliis.
Morel. vero et quidam Mss. Παῦλος, atque ita le-
gisse videtur Chrysostomus , qui semper Παῦλος habet
in hac homilia. [ Σαῦλος nostri Codd. omnes, et Com-

TOM. IX.

HOMILIA XXI.

Ca». IX. v. 26. Cum autem venisset Paulus in
Jerusalem, tentabat se jungere discipulis :
et omnes timebant eum, non credentes quod
esset discipulus. 91. Barnabas autem ap-
prehensum illum duxit ad apostolos, et nar-

ravit illis quomodo in via vidisset Domi-
num.

D

1. Jure hic dubii queramus, quomodo in Epi-

stola ad Galatas dicatur: Von abii JerosoLlymam, Gat. τ. τ7.
sed. in "JÁrabiam. et Damascum; et. post tres —9:

annos ascendi Jerosolymam videre Petrum;
F. e£ neminem apostolorum "vidi : hic vero contra
dicatur, Barnabam ipsum duxisse ad apostolos.
Vel hoc igitur vult dicere : Non abii, ut ibi ma-

nerem; ibi namque dicit, /Von adh«esi carni et Iria. 1 16.

mel. Quare id reposuimus, quamquam ἸΤαῦλος legisse vi-
detur Erasmus.]

b Alii ἀναθέσθαι. τί γὰρ λέγει 5 οὐ προσανεθέμην.

14

180 S. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

Ts Wm) τὸ Ξ
Pauli dicta sanguini; neque abii Jerosolymam ad antecesso- χαὶ αἵματι" οὐδὲ ἀπῆλθον eic Ἱεροσόλυμα πρὸς τοὺς

D
bU 5 -- 5

condilian- 4. neos apostolos : vel alio modo: quiainsidi& πρὸ ἐμοῦ ἀποστόλους" ἢ εἰ μὴ τοῦτο, ὅτι ἣ ἐπιδουλὴ
tur, 5 E . ^ ^ E
ille Damasci post iter in Arabiam fuere, ac de- ἣ ἐν Δαμασχῷ, μετὰ τὸ ἐλθεῖν αὐτὸν ἀπὸ "Apa6iac
3 ᾿ esr og ; x .
inde ascendit, postquam isthinc redierat. Ipse 1651-- γέγονε, φησὶν, εἶτα πάλιν ἣ ἄνοδος μετὰ τὸ ἐχεῖθεν

tur non abiit δα apostolos, sed discipulis haerere. ἐλθεῖν. Αὐτὸς γοῦν οὐκ ἀπῆλθε πρὸς τοὺς ἀποστόλους,
satagebat, utpote qui nondum doctor, sed disci- 44, ἀλλὰ τοῖς μαθηταῖς ἐπειρᾶτο χολλᾶσθαι, ἅτε οὗ διδά-
pulus esset. Ergo non ideo ascendit, ut antecesso- Α σχαλος ὧν, ἀλλὰ μαθητής. Ἄρα οὐ διὰ τοῦτο ἀνὴλ-
res suos adiret : neque enim quidpiam ἃ} illis di- θεν, ἵνα πρὸς τοὺς πρὸ αὐτοῦ ἀπέλθη " οὐδὲ γὰρ παρ᾽
dicit. Vel de hoc ascensu non dicit, sed omittütil- αὐτῶν τι ἔμαθεν. Ἢ ταύτην τὴν ἄνοδον οὗ λέγει, ἀλλ᾽
lum; adeo ut resitase habeat : Abiit in Arabiam, ἀφίησιν, ὥστε εἶναι οὕτως * ἀπῆλθεν εἰς "Apa6tov, εἶτα
deinde venit Damascum, postea Jerosolymam, ἦλθεν εἰς Δαμασχὸν, εἶτα εἰς Ἱεροσόλυμα, εἶτα εἰς

hinc in Syriam. Vel si non ita est, sic res se ha-— Συρίαν. Ἢ εἰ μὴ τοῦτο, πάλιν οὕτως ὅτι ἀνῆλθεν
buit : Ascendit Jerosolymam , hinc in Damascum — εἰς τὰ * ἐροσόλυμα, εἶτα εἰς Δαμασχὸν ἐξεπέμφθη,
missus est, deinde in Syriam, deinde rursus Da- εἶτα εἷς Συρίαν, εἶτα εἰς Δαμασχὸν πάλιν, εἶτα εἰς
mascum, postea Ciesaream, et tunc per quatuor- Καισάρειαν, xoi τότε διὰ δεχατεσσάρων ἐτῶν, ἴσως

decim annos, forte quando fratres adduxit cum ὅτε τοὺς ἀδελφοὺς ἀνήγαγε μετὰ Βαρνάόα. Ἢ εἰ μὴ
Barnaba. Vel si non hoc, aliud dicit tempus. Nam B τοῦτο, ἕτερον λέγει χαιρόν. Ὃ γὰρ ἱστοριογράφος
historiographus multum compendio studet, et πολλὰ ἐπιτέμνει͵ xo πολλοὺς συνάγει καιρούς. Ὅρα,

multa tempora congerit. Vide quam non sit am- — πῶς οὐχ ἔστι φιλότιμος, οὐδὲ διηγεῖται τὴν ὄψιν ἐχεί-
bitiosus, neque narret visionem illam, sed trans- — vay, ἀλλὰ παρατρέχει. Πάλιν δὲ οὕτως ἄρχεται xal

currat. Rursus sic incipit et ait: Cum autem ve- φησί" Παραγενόμενος δὲ εἷς Ἱ
nisset in Jerusalem, tentabat se jungere di- χολλᾶσθαι τοῖς uamcaic* oi δὲ
5 o v i

^g )3 —ci55T
Qouca WU, ἐπειρατ

Qo (ἢ

φοθοῦντο αὐτόν. Καὶ
scipulis : illi vero timebant eum. Et hinc rur- ἀπὸ τούτου πάλιν τὸ θερμὸν τοῦ Παύλου δείκνυται "
sum Pauli fervor ostenditur; non ab Anania, non οὐχ ἀπὸ ᾿Ανανίου, οὐδὲ ἀπὸ τῶν θαυμαζόντων αὐτὸν
ab iis, qui istic mirabantur eum, sed etiam ab iis,

(Qu

χεῖ, ἀλλὰ xal ἀπὸ τῶν ἐν Ἱεροσολύμοις. Οὐ γὰρ ἦν
qui Jerosolymis acta sunt. Neque enim hoc hu- ὄντως προσδοχίας ἀνθρωπίνης ἐχεῖνο. Καὶ ὅρα αὐτὸν

ἈΝ

manz erat exspectationis. Et vide illum non apo- οὗ πρὸς τοὺς ἀποστόλους ἀπιόντα διὰ τὸ μετριάζειν,
stolos adire prz» modestia, sed discipulos, utpote ἀλλὰ πρὸς τοὺς μαθητὰς, ἅτε μαθητὴν ὄντα " οὕπω
qui discipulus esset : nondum enim fidus esse pu- € γὰρ ἐνομίζετο ἀξιόπιστος εἶναι. Βαρνάδας δὲ ἐπιλα--
tabatur. Barnabas autem. apprehensum. illum Οόμενος αὐτοῦ ἤγαγε πρὸς τοὺς ἀποστόλους, xal διη-
duxit ad apostolos, et narravit illis, quomodo γήσατο αὐτοῖς, πῶς ἐν τὴ δὸῷ εἶδε τὸν Κύριον. Ὁ
in via vidisset Dominum. Barnabas hic mitis Βαρνάδας οὗτος ἐπιεικής τις καὶ ἥμερος ἄνθρωπος ἦν.
et mansuetus homo erat. Nomen autem ejus fi- ἢ Υἱὸς δὲ παραχλήσεως τὸ ὄνομα ἑρμηνεύεται - ὅθεν
lium consolationis significat : unde et amicus χαὶ φίλος τῷ Παύλῳ γέγονεν. Ὅτι δὲ χρηστὸς ἦν
Paulo fuit. Quod autem valde mitis esset et accessu σφόδρα χαὶ εὐπρόσιτος, τοῦτο καὶ ἐκ τῶν μετὰ χεῖ-
Circa Joan- facilis, et ex hoc, et ex iis quae circa Joannem acta ρᾶς; χαὶ ἐκ τῶν χατὰ Ἰωάννην δῆλόν ἐστιν. ὍὍθεν
nem uc Sunt, liquet. Unde hic non metuit, sed narrat, οὗτος οὐ φοδεῖται, ἀλλὰ διηγεῖται, πῶς ἐν τῇ ὁδῷ εἶδε
Marcum, de quomodo in via viderit Dominum, et quod loquu- τὸν Κύριον, xai ὅτι ἐλάλησεν αὐτῷ, καὶ πῶς ἐν Δα-
quo infra. tus sit illi; ac quomodo Damasci libere egerit in μασχῷ ἐπαῤῥησιάσατο ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ Κυρίου
nomine Domini Jesu. Verisimile enim est illum D Ἰησοῦ. Εἰκὸς αὐτὸν γὰρ xo ἐν Δαμασχῷ ἀχηχοέναι
Damasci audivisse de illo. Ideo hzec ad illa pre- τὰ χατ᾽ αὐτόν. Διὸ xad ταῦτα ἐχείνων κατασχευαστιχὰ
parant, dum ille operibus dicta confirmat. 98. Et ποιῶν, διὰ τῶν ἔργων ἐδεθαίωσε τὰ λεχθέντα. Καὶ
erat cum illis intrans et exiens in Jerusalem, ἣν μετ᾿ αὐτῶν εἰσπορευόμενος x«i ἐχπορευόμενος
el fiducialiter agens in nomine Jesu. 99. Lo- ἐν Ἱερουσαλὴμ, χαὶ παῤῥησιαζόμενος ἐν τῷ ὀνόματι
quebatur quoque et disputabat cum Grecis. τοὺ ᾿Ιησοῦ. ᾿Ελάλει τε καὶ συνεζήτει πρὸς τοὺς “Ἔλ-
Quia discipuli metuebant illum, apostoli vero ληνιστάς. "Exzi07, οἱ μαθηταὶ ἐφοδοῦντο αὐτὸν, oi δὲ
non illi confidebant : ideo hinc illorum metum ἀπόστολοι οὐχ ἐπίστευον «0x0 , διὰ τοῦτο αὐτῶν ἐχεῖ-
solvit. Loquebatur, inquit, et. disputabat cum θεν λύει τὸ δέος. ᾿Ελάλε! τε xa συνεζήτει, φησὶ,
Grecis. Hic Graecos vocat eos, qui Grece loque-.— 95; τοὺς P Ἑλληνιστάς. “Ελληνιστὰς τοὺς ἑλληνιστὶ

* In uno Codice magna hic seriei varietas observa- b Unus πρὸς τοὺς ἡ λληνιστὰς ἐλληνιστὶ φθεγγομένους.
tur, sine sensus discrimine.

IN ACTA APOSTOLORUM. IIOMIL. XXI.

φθεγγομένους λέγει" xal τοῦτο σφόδρα σοφῶς. 'Exeivot
γὰρ οἵ ἄλλοι οὐδὲ ἰδεῖν αὐτὸν ἠθέλησαν οἱ βαθεῖς
Φραῖοι " oi δὲ ἐπεχείρουν ἀνελεῖν αὐτόν τῆς σφοδρό-
e τὰ ^
τητος xo τῆς χατὰ κράτος νίκης τοῦτο τεκμήριον, xat
e " EU M
τοῦ σφόδρα λυπεῖσθαι τῷ γεγονότι. ᾿Επιγνόντες δὲ οἱ
᾿ D y
ἀδελφοὶ, χατήγαγον αὐτὸν εἰς Καισάρειαν. Διὰ qó6ov
m ec M /,
τοῦτο ποιοῦσι" φοθηθέντες γὰρ λοιπὸν μὴ ταὐτὸν γέ--
νηται οἷον ἐπὶ Στεφάνου, χατάγουσιν αὐτὸν εἰς ΚΚαι-
, LANA EX , » 5 / 12 M
σάρειαν. Καὶ ἐξαπέστειλαν αὐτὸν εἰς Ταρσόν. Ei xai
2 Y /z
διὰ φόδον, ὅμως ἀποστέλλουσιν, ἅμα χαὶ κηρύζοντα,
, E] H
χαὶ ἐν ἀσφαλείᾳ ἐσόμενον αὐτὸν, ἅτε ἐν οἰκείᾳ πατρί-
ἐν - A]
δι. Ὅρα δέ μοι, πῶς οὐ πάντα χάριτι γίνεται, ἀλλὰ
συγχωρεῖ αὐτοὺς 6 Θεὸς χαὶ οἰκεία σοφίᾳ οἰκονομεῖν
πολλὰ χαὶ ἀνθρωπίνως. Ei γὰρ ἐπ᾽ αὐτοῦ τοῦτο γέ-
cC E 251. 2 e - 7 ci
γονε, πολλῷ μᾶλλον ἐπ᾽ αὐτῶν. Συγχωρεῖ τοίνυν, ἵνα
ὧν ῥαθύ τὴν πρόφασιν ἐχχόψη. Αἴ μὲν οὖν "Ex-
τῶν ῥαθύμων τὴν πρόφ col. Αἵ p. Ex
, 5 c^ - 2 NE M / 5
χλησίαι χαθ᾽ ὅλης τῆς Ιουδαίας χαὶ Σαμαρείας εἶχον
c /
εἰρήνην οἰκοδομούμεναι χαὶ πορευόμεναι τῷ φόδῳ
- c D ,
Κυρίου, xal τῇ παραχλήσει τοῦ ἁγίου Πνεύματος
- εἰ
ἐπληθύνοντο. Μέλλει περὶ Πέτρου λέγειν, καὶ ὅτι πρὸς
τοὺς ἁγίους χάτεισιν. “ν᾽ οὖν μὴ φόθδου τοῦτο νομίσῃ
, € 5 HE / ^ - ^
τις, πρότερον ὡς εἰχον αἵ ᾿Εχχλησίαι διηγεῖται, δει-
xybc , ὅτι διωγμὸς ὅτε

€ / m I Y
ἦν, ἐν “ἱεροσολύμοις ἦν * ὅτε δὲ
, 3o p / /

ta τὰ τῆς ᾿χχλησίας,, τότε λοιπὸν
o er

ἀφίησιν" οὕτως ἦν θερμὸς δμοῦ

πανταχοῦ ἐν ἄσφαλε

dete ,
καὶ τὰ “Ἱεροσόλυμα

Y NT SNNT 105 NNUI98 νὴ - 3T ἊΝ
χαὶ σφοδρός. Οὐ γὰρ ἐπειδὴ εἰρήνη ἦν, ἐνόμιζε μηδὲν
Nd ΡΞ HU RT D NOM / ^
δεῖσθαι τῆς αὐτοῦ “παρουσίας. Kal διὰ τί, φησὶ,
τοῦτο ποιεῖ, χαὶ ἔρχεται εἰρήνης οὔσης, χαὶ μετὰ τὸ
Παῦλον ἀπελθεῖν ; Ὅτι αὐτοὺς ἠδοῦντο μάλιστα. ἅτε

? n ?
πολλάκις παραστάντας, xoX ὑπὸ τοῦ πλήθους θαυμα-
σθέντας" ἐχείνου δὲ κατεφρόνουν, xal μᾶλλον πρὸς
αὐτὸν ἠγρίαινον.

Εἰδες, πῶς εἰρήνη τὸν πόλεμον ἐχδέχεται ; μᾶλλον
δὲ, εἶδες, τί ἐποίησεν ὃ πόλεμος ἐχεῖνος; Διέσπειρε
τοὺς τὴν εἰρήνην ποιοῦντας. "Emi τῆς Σαμαρείας κα-
τησχύνθη 6 Σίμων * ἐπὶ τῆς ᾿Ιουδαίας τὰ χατὰ Σάπ-

T L ^ 7. NOR κα 3. 2
φειραν γέγονεν. Οὐ τοίνυν, ἐπεὶ εἰρήνη ἦν, ἐχλελυ-
μένα τὰ πράγματα ἦν: ἀλλὰ τοιαύτη ἦν 1) εἰρήνη,
ὡς χαὶ παραχλήσεως δεῖσθαι. " γένετο δὲ Πέτρον διερ-
χόμενον διὰ πάντων, χατελθεῖν xod πρὸς τοὺς ἁγίους

N τ ΣΝ "n A
τοὺς χατοιχοῦντας Λύδδαν. Καθάπερ τις στρατηγὸς
περιήει τὰς τάξεις ἐπισχοπῶν, ποῖον εἴη συγχεχροτη-

/ T7 - bd ^-
μένον μέρος, ποῖον ἐν χόσμῳ, ποῖον τῆς αὐτοῦ δέοιτο
,ὔ Y ΩΝ
παρουσίας. "Opa πανταχοῦ αὐτὸν περιτρέχοντα, καὶ

- y -
πρῶτον εὑρισχόμενον. “Ὅτε ἑλέσθαι ἔδει τὸν ἀπόστο-
λον, οὗτος πρῶτος ὅτε διαλεχθῆναι τοῖς Ἰουδαίοις

M b M , er τ ,
περὶ τοῦ μὴ μεθύειν, ὅτε θεραπεῦσαι τὸν χωλὸν, ὅτε
^. r ΩΣ - X LJ B4 ΕῚ J et Y
οημηγορησαι, οὗτος πρὸ τῶν ἄλλων ἐστίν * ὅτε πρὸς

-

181

bantur : et hoc admodum sapienter. Illi enim alii
E Habrazi ne videre quidem illum volebant. ZI au-
tem. querebant. occidere eum. V chementiz ac
perfecte victori: hoc signum erat, et quod illi hac
de re multum dolerent. 50. Quod cum. cogno-
vissent fratres , deduxerunt eum Cesaream.
Pro timore hoc faciunt : timentes enim ne idipsum
accideret, quod Stephano, deducunt Casaream.
Et miserunt Tarsum. Etsi propter timorem,
mittunt tamen, ut przdicet, et in tuto sit, utpote
4;91h patria sua. Vide autem, quomodo non omnia
Α per gratiam fiant, sed. permittat Deus, ut multa
ex sapientia sua et humano more dispensent. Si
autem in ipso factum est hoc, multo magis in il-
lis. Permittit ergo, ut ignavorum obtentum aufe-
rat. 01. Ecclesie quidem per totam Judeam
et Samariam pacem. habebant, et edificaban-
tur, ibantque in timore Domini, et consolatione
Spiritus sancti replebantur. Dicturus est de Pe-
iri discessu ad sanctos. Ne quis ergo putaret id ex
metu provenisse, primo narrat ut se haberent Ec-
clesiz; ostendens ipsum persequutionis tempore
Jerosolym: mansisse : cum autem in tuto erant
ubique Ecclesie, tunc Jerosolymam reliquisse;
adeo fervens et alacer crat. Non enim quia pax
erat, putabat non opus esse suo adventu. Et cur,
inquies, id facit, venitque pacis tempore, et
postquam Paulus abierat? Quia illos maxime ve-
nerabantur, utpote qui sepe adessent, et multi-
tudini mirabiles; illum vero contemncebant, et in
eum magis exasperabantur.

2. Vidisun' quomodo pax bellum sequuta sit?
imo vidistin' quid fecerit bellum illud? Dispersit
pacificos illos. In Samaria pudore suffusus est 51-
mon; in Judza Sapphire casus accidit. Non ergo
quia pax erat, remiss res erant; sed talis erat pax,
qui consolatione haberet opus. 52. Z'actum est
autem, ut Petrus, dum pertransiret universos,
deveniret ad. sanctos, qui habitabant Lydde.
Quasi dux circuibat, ordines considerans, quz

C

pars esset coadunata, quae ornata, quae sua pug ames.

sentia egeret. Videillum ubique circumcursantem,
et primum inventum. Ubi eligendus erat aposto-
lus, hic primus fuit; cum dicendum erat. Judzis
non esse ebrios apostolos, cum claudus sanandus
fuit, quando concionandum erat, hic ante alios
erat ; quando agendum cum przfectis, quando cum
Anania, cum ex umbra sanationes fierent. Ubi pe-

D

* Unus Cod. παρουσίας. ἀπῆλθε Ππαῦλος, xci εἰρήνν, ἦν ᾿ πόλεμος οὐκέτι, οὐδὲ ταραχή. αὐτοὺς ἠδοῦντο μάλιστα.

14.

Petrus qua-
si dux cir-
cuibat or-

S. JOANNIS CHRYSOST.

182

riculum est, hic adest, et ubi quzdam dispensanda
sunt : ubi vero tranquil res sunt, in communi
omnes; adeo non appetit majorem bonorem. Rur-
sum cum miracula edere oportebat, ille prosiliebat:

et hic iterum lpse per se posae et iter agit.
853. Invenit autem ibi hominem quemdam no-
mine /Eneam, ab arinis octo jacentem in gra-
bato, qui erat paralyticus : 94. et ait illi
Petrus : Enea sanat te Jesus Christus : surge,
et sterne tibi. Et statim surrexit. Et cur non ex-
spectavit viri fidem, nec interrogavit an curari
vellet? Sane quia ad multorum consolationem fa-
ctum est miraculum. Itaque audi quantum lu-
crum : subjungit enim dicens : 55. Et viderunt
omnes, qui habitabant Lydde et 4Jssaroni,
qui conversi sunt ad Dominum. Bene sic dixit :
umentumque dat signi,

insignis enim erat vir ; arg
quod tollat grabatum. Non solum enim a morbis
liberaverunt, sed etiam cum sanitate vires przsti-
terunt. Alioquin autem nondum virtutis suz si-
gna dederant ; ita ut merito non exigeretur a viro
fides, quandoquidem non exegerunt a claudo.
Quemadmodum igitur et Christus initio signorum
fidem non exigebat : sic neque isti. Jerosoly-
mis enim fides merito prius exigebatur : unde
et propter fidem, quotquot morbis detineban-
tur, in viis exponebantur , ut venientis Petri
saltem. umbra quempiam illorum. obumbraret.
Multa enim illic signa edebantur; hic autem hoc
primum contigit. Nam signa alia ad alios allicien-
dos edebantur, alia ad credentium consolationem.
96. In Joppe autem fuit quedam discipula no-
mine Tabitha, quce si interpretetur, dicitur
dorcas. “πὸ erat plena operibus bonis, et elee-
mosynis, quas faciebat. 9T. Factum est au-
tem. in diebus illis ut infirmata moreretur.
Quam cum. lavissent, posuerunt eam in cena-
culo. ὅδ. Cum autem prope esset Lydda ad
Joppen, discipuli audientes, quod Petrus es-
set in ea, miserunt duos viros, rogantes , ne
differret venire usque ad ipsos. Cur exspectarunt
donec moreretur? cur non ante rogatus fuit Pe-
trus? Indignum putantes tunc, cum philosopha-
rentur, discipulos ad res hujusmodi gravare, et
a predicatione. abstrahere. Nam ideo dicit prope
fuisse, ut ostendat illos quasi rem occasione oblata
petiisse ( discipula enim erat), non autem prz-
cipuo loco. 59. Exsurgens autem. Petrus venit

ARCHIEP.

171
A

[i

b Idem οὗτος ἦν. καὶ θέα, ἔνθα μὲν. [Mox pro οὗτος

οὐκ dedimus οὕτως οὐκ e Godd. et Savilio.
ἃ Morel. συμδαίνει, alius ἐπιβαίνει.

CONSTANTINOP.
d $5 V 009
ὅτε ἀπὸ τῆς

M “ -
τοὺς ἄρχοντας, οὗτος, ὅτε πρὸς Ἀνανίαν *
b T
ἔνθα μὲν ἦν

cxi. ἰάσεις ἐγίνοντο, " οὗτος ἦν. Καὶ

J J
χίνδυνος, οὗτος, καὶ ἔνθα οἰκονομία * ἔνθα δὲ γαλήνης
Y / , e e ,
τὰ πράγματα γέμει, χοινῇ πάντες" οὕτως οὐκ ἀπήτει
a, !v , ci zm. Y 9
τιμὴν μείζονα. Πάλιν ὅτε θαυματουργῆσαι ἔδει, αὐ--
Y ^e Aso - / T - 5€
τὸς προπηδᾶ" χαὶ ἐνταῦθα πάλιν οὗτος πονεῖ δι᾿ ἑαυ-
- - c ^N - s ,
τοῦ, καὶ δδοιπορεῖ. 1δρε δὲ ἐχεῖ ἄνθρωπόν τινα Αἰἷ-

΄ sj v. 2c 02M es 2 ^ L A e
νεᾶν ονομᾶτι, ες ἐτῶν OXT(O χαταχξειίμέενον emt xp2xo-

x: d - F
θάτου, ὃς ἦν παραλελυμένος * xoi εἰπεν αὐτῷ ὃ Πέ-

/ c , c 7 , ,
vpoc* Αἰνέα, ἰᾶταί σε ᾿[ησοῦς ὃ Χριστός " ἀνάστηθι,
- D , X ow » /
xai στρῶσον σεαυτῷ. Καὶ εὐθέως ἀνέστη. Καὶ διὰ τί
MOSCA E M , t ARN NS , ?
μὴ ἀνέυεινε τὴν πίστιν τοῦ ἀνδρὸς, μηδὲ ἠρώτησεν el

βούλοιτο θεραπευθῆναι; Μάλιστα μὲν οὖν χαὶ πρὸς
cT , SUAVE N D Ν c
πολλῶν παράχλησιν ἐγένετο τὸ θαῦμα. Ἄχουε γοῦν
᾿ δ 7. ἥν cl A ᾿ / Y S5.
χαὶ τὸ χέρδος ὅσον * ἐπάγει γὰρ λέγων * Καὶ εἶδον
, e e INN ᾿ Ν , 7,
πᾶντες οἱ χατοιχοῦντες Λύδδαν xai τὸν ᾿Ασσάρωνα,
e Ry 4 ! LN ' p T - [« *3
οἵτινες ἐπέστρεψαν ἐπὶ τὸν Κύριον. Καλῶς οὕτως εἰ-

3: να ἐν M ΄
πεν * ἐπίσημος γὰρ ἦν ὃ ἀνήρ ὅθεν xot ἔλεγχον δί-

Ὸ “ D T - 3 AN - dA 3 Οὐ M
OUGt του σήημειου , το «oot τον χραούᾶτον. υ γάρ

5

ἀπήλλαττον μόνον, ἀλλὰ μετὰ

^ A ^
Ἄλλως δὲ xa

^N c ,
OT, τῶν νοσημάτων

ὑγείας παρεῖχον ἔτι xal ἰσγύν
ὑγείας παρεῖχον ἔτι χαὶ ἰσχύν.

,
τότε

E 4 Ζ -- , /
ὕπω 7/02» τεχμήρια τῆς οἰχείας παρασχόντες
, da - A ,
δυνάμεως, ὥστε εἰχότως οὖκ ἀπητεῖτο τὴν πίστιν ὃ
^ A » , ,
τὸν χωλὸν Suecus cese

5^1
ει ιδὴ Sara

e

ci.

2.3
ἀνὴρ;
οὖν ὃ Χρι οιστὸς dgyó μενος τῶν σημείων οὐχ pios

NÉ u-
πίστιν * οὕτως οὐδὲ οὗτοι. Ev Ἱεροσολύμοις μὲν γὰρ
εἰχότως ἣ πίστις bes πρότερον ἀπητεῖτο * ὅθεν καὶ
διὰ πίστιν, ὅσοι συνείχοντο ἀσθενείαις, ταῖς δδοῖς
ἐξ τίθεντο, t ἵνα Jays sede δὴ eges χἂν ἣ σχιὰ
ἐπισχιάση τινὶ αὐτῶν. Πολλὰ γὰρ ἐγίνετο ἐχεῖ ση-

-T SUAE πε ΔΙΑ οἰ ties - a pi M M
p.ex , ἐνταῦθα δὲ τοῦτο πρῶτον "cup Gatyst. Τὰ μὲν
M c^
τυ: τῶν σημείων C ED τοῦ τοὺς ἄλλους ἐπισπάσασθαι
ἐγίνετο, τὰ δὲ ὑπὲρ τῆς τῶν πιστευόντῳν παραχλήξ
σεως. "Ev Ἰόππη δέ τις ἦν ΡΤ τα ὀνόματι Τα-
M ^
δηθὰ, ἣ διερμηνευομένη λέγεται Oopxdc. Αὕτη ἦν
πλήρης ἀγαθῶν ἔργων χαὶ ἐλεημοσυνῶν ὧν ἐποίει.
^E VK M -j - € , τὰ , ΕῚ ,
Cyévevo δὲ ἐν ταῖς ἡμέραις ἐχείναις ἀσθενήσασαν
NT , -
αὐτὴν ἀποθανεῖν. Λούσαντες δὲ αὐτὴν, ἔθηχαν ἐν

ΔΑ “
ὑπερῴῳ. ᾿Εγγὺς ὃ 6: οὔσης Λύδδης τῇ Ἰόππη, οἵ ues
θηταὶ ἀχούσαντες, ὅτι Πέτρος ἐστὶν ἐν αὐτῇ, ἀπέ-

^, y oN ἘΞ A n L E
GvetÀav δύο ἀνδρας παραχαλοῦντες μὴ ὀχνῆσαι διελ-
- “- Y E -
θεῖν ἕως αὐτῶν. Διὰ τί περιέμειναν ἀποθανεῖν: διὰ

-
"

-r,

mo

Ἄνάξιον
Y ^ c
λο ἵποὸον PHIOSOTUSNRS ὑπὲρ τῶν τοιούτων

{ μὴ ἐσχύλη Πέτρος xoi πρὸ τούτου ;

^

ἡγοῦντο

-
LI

M M I^
οὺς πα θηξὰς σχύλλειν, χαὶ τοῦ χηρύγματος παρα-
Ἂ

σπᾶν * ἐπεὶ χαὶ διὰ τοῦτο λέ ἔγει,
Ὁ Ὁ

);

e 2 M PY

ὅτι " ἐγγὺς ἦν, ὥστε

τι ἐν τάξει παρέργου τοῦτο ἥτουν (ue

0 ἦν), προηγουμένως δὲ οὖχ ἔτι. Ἀναστὰς δὲ Πέ-
b Hic unus multas exhibet in serie et in sita vocum

varietates, quas referre longius esset. At illae nihil se-

riem turbant,

IN ACTA APOSTOLORUM HOMIL.

τρος συνῆλθεν αὐτοῖς. "Ov παράγενόμενον, ἀνήγαγον
- AS ue. e E] D 5 , Fe ὦ 7
εἰς τὸ ὕπερῷον. Οὐ παρακαλοῦσιν, ἀλλ᾽ αὐτῷ ἐπιτρέ-
g»ore d M M NS / a
πουσιν, ἵν᾿ ἐξ ἑαυτοῦ τὴν ζωὴν αὐτὴ χαρίσηται. Οὔ-
5 - D M 5 t, er ,
τως ἐνταῦθα πληροῦται τὸ, ᾿Ελεημοσύνη ῥύεται ἐκ
/, EG bad
θανάτου. Kat περιέστησαν αὐτὸν πᾶσαι ai χῆραι
χλαίουσαι, xai ἐπιδειχνύμεναι χιτῶνας, xal ἱμάτια
c 2 , , 2 ce 3 " /
ὅσα ἐποίει μετ᾽ αὐτῶν οὖσα ἣ Δορχάς.
crm f * ) / 5 δ᾽ 2!
χειτο τεθνηχυῖα τὸν Πέτρον ἀνάγουσι " τάχα οἰόμενοι

Ἔνθα πρού-

πρὸς φιλοσοφίαν αὐτῷ τι χαρίζεσθαι. Εἶδες, πόση
ἐπίδοσις γέγονεν ; Οὐχ ἁπλῶς δὲ πρόσχειται τὸ ὄνομα
τῆς γυναικὸς, ἀλλ᾽ ἵνα μάθωμεν, ὅτι φερώνυμος ἦν,
οὕτως ἐγρηγορυῖα καὶ νήφουσα, ὥσπερ δορκάς. Πολλὰ
γὰρ xol οἰκονομικῶς ὀνόματα τίθεται, ὡς πολλάχις
πρὸς ὑμᾶς εἴπομεν. Πλήρης; φησὶν, ἦν ἀγαθῶν ἔργων
xai ἐλεημοσυνῶν ὧν ἐποίει. Μέγα is i. Ed τὸ
ἐγχώμιον, εἴ γε ἀμφότερα οὕτως ἐποίει, ὡς ἀμφοτέ-
pov εἶναι πεπληρωμένην.
ἐχείνων, καὶ τότε

Δῆλον δὲ, ὅτι πρῶτον
τούτου ἐποιήσατο ἐπιμέλειαν. “Ὅσα
ἐποίει, φησὶ, μετ᾽ αὐτῶν 5 Δορχὰς οὖσα. Πολλὴ ἣ
ταπεινοφροσύνη. Οὐ γὰρ ὥσπερ ἡμεῖς, ἀλλὰ xowij
πάντες ἦσαν, πολὺν τῆς ἐλεημοσύνης ποιούμενοι λό-
γον. Καὶ ἐχόαλὼν ἔξω πάντας ὃ Πέτρος, θεὶς τὰ γό-
νατα προσηύξατο * xol ἐπιστρέ Fyue go τὸ σῶμα

L4

εἶπε * Ταδηθὰ, genti Ἢ δὲ ἤνοιξε τοὺς ὀφθαλ-

μοὺς eurn; xoi ἰδοῦσα τὸν
δήποτε πάντας ἐχθάλλει:

nor ἀνεχάθισε. Τί
“Ὥστε μὴ cupo. τοῖς ἦ
,ὔ
δάχρυσι μηδὲ διαταρα θῆναι. Καὶ θεὶς τὰ γόνατα
PE i
“προσήύξατο. Τοῦτο δεῖγμα BEES ἔνης εὐχῆς.
Καὶ ᾿ραθήσρίοι φησὶ, τῆς enun ᾿ῬἜἘνταῦθα δείκνυσι
κατὰ μέρος τὴν ζωὴν, εἶτα τὴν δύναμιν Bia pp.
τὴν μὲν διὰ τοῦ ῥήματος, τὴν δὲ διὰ τὴς χειρός.
Δοὺς δὲ αὐτῇ χεῖρα, ἀνέστησεν αὐτήν. Καὶ φωνήσας
M p
τοὺς ἁγίους, καὶ τὰς χήρας, παρέστησεν αὐτὴν ζῶ--
σαν" τοῖς μὲν εἰς παράχλησιν, ὅτι τε ἀπέλαδον τὴν
ἀδελφὴν, xo ὅτι θαῦμα εἰδον * ταῖς δὲ εἰς προστασίαν.
Ἢ M z M
Γνωστὸν δὲ ἐγένετο χαθ’ ὅλης τῆς Ἰόππης, xol
πολλοὶ ἐπίστευσαν ἐπὶ τὸν Κύριον. ᾿Ε γένετο δὲ ἡμέ-
NA. -
ρας ἱκανὰς μεῖναι αὐτὸν ἐν ᾿Ιόππη παρά τινι Σίμωνι

βυρσεῖ.

Ὅρα τὸ ἄτυφον τοῦ Πέτρου χαὶ τὸ ἐπιειχὲς, πῶς
2 à , / 5 ET M «ὧν ὮΝ /
οὗ παρὰ ταύτη μένει" οὐδὲ παρὰ ἄλλῳ τινὶ τῶν ἐπισή-
» M M ^ NM , 5
pov, ἀλλὰ παρὰ βυρσεῖ, διὰ πάντων εἷς ταπεινοφρο-
σύνην ἐνάγων, χαὶ οὔτε τοὺς εὐτελεῖς αἰσχύνεσθαι
1 b.* NI / - , AL ἈΝᾺ,
ἀφιεὶς, " οὔτε τοὺς μεγάλους ἐπαίρεσθαι * ὃς καὶ διὰ
τοῦτο ἔχρινε διελθεῖν, ἐπειδὴ τῆς αὐτοῦ διδασχαλίας
^ » δ᾽
ἐδέοντο οἵ πιστεύσαντες. Ἴδωμεν τοίνυν. ἄνωθεν τὰ
, y. 3 e c - - -
εἰρημένα. "Emetpiico, φησὶ, κολλᾶσθαϊ τοῖς μαθηταῖς.
Οὐχ ἀναισχύντως προσῆλθεν, ἀλλ᾽ ὑπεσταλμένως.

ἃ προσηύξατο. ὅρα τὴν ἐπιτεταμένην εὐχὴν καί, sic qui-
dam,

185

cum illis. Et cum advenisset duxerunt illum

in coenaculum. Non rogant, sed rem illi per-

mittunt, ut ex seipso vitam illi largiatur. Tta

hic impletur illud, E£Zeemosyna liberat a mor-

te. Et circumsteterunt. illum omnes vidue,
D flentes et ostendentes ei tunicas et vestes, quas
faciebat Dorcas, cum esset cum illis. Du-
cunt Petrum eo, ubi erat mortua exposita; for-
te putantes, illi quidpiam ad philosophiam ex-
hibere. Viden' quanta accessio facta sit? Nec sine
causa nomen mulieris profertur, sed ut ostenda-
tur nominis cum vita consonantia; ita nempe
vigil et expedita erat, ut dorcas sive caprea.
Multa quippe nomina cum ratione dantur, ut saepe
vobis diximus. Plena, inquit, erat bonis operi-
bus, et eleemosynis, quas faciebat. Magnum
mulieris encomium, siquidem utraque sic facie-
bat, ut utrisque plena esset. Palam autem est, il-
lam prius bonorum operum, deinde eleemosyna-
rum curam habuisse. Que faciebat, inquit, Dor-
cas cum illis versans.Multa humilitas. Non enim
sicut nos; sed simul omnes erant, magnam eleemo-
sync curam habentes. 40. Ejectis autem omnibus
foras, Petrus ponens genua oravit : et conver-
13 5 ad corpus, dixit : Tabitha, surge. 4t illa
A operuit oculos suos, et viso Petro resedit. Cur
omnes ejicit? Ne lacrymis conturbetur et movea-
tur. Et.positis genibus oravit. Hoc erat intense
orationis indicium. 41. Dans autem ei manum,
inquit. Hic singillatim. ostendit vitam, deindeque
virtutem inductam, aliam verbo, aliam manu.
Dans autem ei manum , erexit eam. Et cum
vocasset sanctos et viduas, assignapit eam vi-
vam, aliis ad consolationem, quod sororem acci-
perent et miraculum viderent; viduis vero ad pa-
trocinium. 42. /Votum autem Vers est per uni-
versam. Joppen, ei crediderunt multi in Do-
mino. A45. Factum est autem , ut per multos
dies maneret in Joppe apud Simonem quemdam
coriarium.

5. Vide modestiam et mansuetudinem Petri
quomodo nonapud illam, neque apud alium quem-
piam insignem maneat, sed apud. coriarium, per
omnia ad humilitatem inducens, non sinens viliores
erubescere, nec majores extolli:qui etiam ideo trans-
eundum esse putavit, quod fideles doctrina sua
egerent. Igitur superius dicta repetamus. T'enta-
bat , inquit, se jungere discipulis. Non impu-
denter accessit, sed modeste. Discipulos autem

XXI.

Ὁ Hic quoque unus Codex varietatum silvam ex-
hibet.

Tob. 12.
9.

; Petri man-
suetudo et

modestia.

S. JOANNIS CHRYSOST.

104

vocat etiam eos, qui non erant in choro duodecim
illorum : quia tunc omnes ob virtutis excellentiam
discipuli vocabantur: manifesta enim erat illo-
rum imago. Et omnes timebant eum , inquit.
Vide, quomodo adhuc pericula metuerent , quo-
modo adhuc timor vigeret. Barnabas autem. ap-
prehensum illum duxit ad apostolos, et narra-
vit illis. Videtur autem ipsi Barnabas antea
fuisse amicus, ideoque narrat omnia, {π ad
ipsum spectabant. Nihil autem horum ille dicit :
puto nec ad alios postea extulisse, nisi quaedam
fuerit necessitas. Et erat cum illis intrans in
Jerusalem , et fiducialiter agens in nomine 1)
Domini Jesu. Hoc et aliis dabat fiduciam. Vides
et hic et illic alios providentes et curantes ut ille
abiret, cum. nondum Dei gratiam accepisset ?
Itaque sic illius fervor ostenditur. Neque jam vi-
detur mihi ille per terram iter habere; sed de-
inde navigabat. Hoc quoque fit per dispensatio-
nem, ut ibi etiam praedicaret. Ideo igitur insidize
contigere, et iter Jerosolymam per dispensationem,
ut ne ultra suspectus esset. Loquebatur autem et
disputabat cum Grecis. Et Ecclesie , inquit ,
habebant pacem, «cdificabantur et ambula-
bant in timore Domini ; id est, crescebant , et
pacem , veram utique pacem , inter se habebant.
Merito , nam valde afflixerat illos externum bel-
lum. £t consolatione sancti Spiritus repleban-
tur. Consolabatur illos Spiritus sanctus , et per
miracula et per opera: ad hac vero , idipsum sin-
gulis inerat. Factum est autem ut Petrus dum
pertransiret, perveniret ad. Lyddam. Invenit
autem ibi hominem decumbentem , et. dixit
ili: Enea, sanat te Jesus Christus. Non
ostentantis dictum est, sed fidentis rem esse fu-
turam. Mihi vero prorsus videtur zgrum huic "a
credidisse verbo, et sanum factum fuisse. Quod

autem sine fastu esset, ex sequentibus palam est.

Non enim dixit , In nomine Jesu, sed ut signum,

magis hoc enarrat. P'iderunt autem qui habita-

bant Lyddam, et conversi sunt ad Dominum.

Itaque non frustra dixi miracula facta fuisse ad

persuasionem et consolationem. 7n Joppe au-

tem. erat quedam discipula , inquit , nomine

Tabitha. Factum est autem in diebus illis , ut

infirmata moreretur. Vides ubique signa edita?

Non simpliciter mortua est Tabitha, sed in in-

firmitatem lapsa. Ideo Petrum non vocarunt do- n

* [Ita Commel., Savil. et Codd. nostri. Legebatur

:
οὕτω. ]

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

- * τ A
Μαθητὰς δὲ χαλεῖ xoa τοὺς μὴ τελοῦντας εἰς τὸν χο-
^ cC ΝΙΝ J ^ , 3 [xd
póv τῶν δώδεχα " “διότι μαθηταὶ πάντες ἐχαλοῦντο
, INNEN Y E] ΄ ἘΠ d 5:62 EN -
τότε διὰ τὴν πολλὴν ἀρετήν - ἦν γὰρ ἣ εἰκὼν τῶν μα-
e ^ c ,
θητῶν δήλη. Καὶ πάντες ἐφοδοῦντο το ΠΕ
Ὅρα, πῶς ἐφούδοῦντο τοὺς χινδύνους, πῶς ἔτι τὸ δέος
ἐνήκμαζε. Βαρνάδας δὲ ἐπιλαδόμενος αὐτοῦ, ἤγαγε
Y M E L SR , A EST ᾽ X
x τοὺς ἀποστόλους, χαὶ διηγήσατο αὐτοῖς. "Ego
-. es B li Y Y
xs& ὃ Βαρνάδας ἄνωθεν αὐτῷ εἰναι φίλος" διὸ χαὶ
3 ᾽ pd Οὐ Tit $2 7 E]
πάντα διηγεῖται τ τὰ xav αὐτόν. Οὐδὲν δὲ τούτων αὖ-
τὸς λέγει: οἶμαι δὲ, ὅτι καὶ εἷς τοὺς ἄλλους οὖχ ἂν
ἐξήνεγχεν ὕστερον, εἰ μή τις ἀνάγχη γέγονεν αὐτῷ.
» ^ / € M
Καὶ ἦν μετ᾽ αὐτῶν εἰσπορευόμενος εἷς ᾿Ιερουσαλὴμ,
M DUEC Có 3 μι αν d - UK , I --
καὶ παῤδησιαζόμενος ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ Κυρίου ᾽Γησοῦ.
cT - , - € c s) -
ἘΤοῦτο καὶ τοῖς ἄλλοις ἐδίδου θαῤῥεῖν. Op&ic καὶ ἐχεῖ
A Am b V 1). ^ / M -
xai ἐνταῦθα τοὺς ἄλλους προμηθουμένους, x«i χατα-
y Yd A ΕῚ - M 57 cC /
σχευάζρντας ὥστε αὐτὸν ἀπελθεῖν, καὶ οὐδαυοῦ τέως
ἀπολαύοντα αὐτὸν θείας ῥοπῆς: Οὕτω γοῦν αὐτοῦ
δείχνυται χαὶ τὸ σφοδρόν. “Ὥστε οὗ διὰ γῆς ἐμοὶ δο-
χεῖ τὴν πορείαν αὐτὸν ποιεῖσθαι, ἀλλὰ χαὶ ἔπλει λοι-
πόν. Καὶ τοῦτο δὲ οἰχονομιχῶς γίνεται, εἰς τὸ αὐτὸν
- A B Y eS
καὶ ἐχεῖ χηρῦξαι. Ἄρα xoi αἵ ἐπιδουλαὶ ὑπὲρ αὐτῶν,
NOE, δος I^ 2)0c7 33 m e Am
xo τὸ εἰς "lepocóAuu.a. ἐλθεῖν οἰκονομικῶς, ἵνα μηκέτι
m , ^ M ,
ἄπιστῆται τὰ xav. αὐτόν. ᾿Ελάλει τε xol συνεζήτει
ε χα ey
πρὸς τοὺς Ἕλληνιστάς. Καὶ εἶχον,
3 / 5 ^ , M , Ll
t "᾿Εχχλυησίαι οἰκοδομούμεναι, xol πορευόμεναι τῷ

M d SN
qnt , εἰρηνὴν

, cm 7 , Y? M M 2? ,
φόδῳ τοῦ Κυρίου * τουτέστιν, ηὔξησαν xai τὴν εἰρή-
à L
M M we 3 L
vn» αὐτὴν δήπου πρὸς ἑαυτὴν, τὴν ὄντως εἰρήνην.

Εἰχότως: σφόδρα γὰρ αὐτοὺς ὃ πόλεμος ἐχάχωσεν Ó
ἔξωθεν. Καὶ τῇ παραχλήσει τοῦ ἁγίου Πνεύματος

τ

N ^ m-— A 8.
ἐπληθύνοντο. * Παρεχάλει αὐτοὺς τὸ Πνεῦμα xot διὰ
c c y M M Y ,
τῶν θαυμάτων, χαὶ διὰ τῶν ἔργων * xat χωρὶς δὲ τού-

- M /

τῶν, xai xaÜ' ἑαυτὸν ἕχαστον. '"Exyéveco δὲ Πέτρον
Ἂς - 5

Ebos δὲ ἐκεῖ
E 2 ὦ Ὁ Je eli
ers χαταχείμενον, xa εἶπεν αὐτῷ: Αἰνέα, (cott
ε "Incouc ὃ x Οὐχ ἐπιδεικνυξμέ νου τὸ ῥῆμα,
ἴοι θαῤῥοῦντος ὅτι ἔσται.

ὅτι τούτῳ ἐπίστευσε τῷ ῥήματι ὃ ἀσθενῶν, xol γέγο-

διερχόμενον χατελθεῖν πρὺς Aj ὧδαν.

Ἐμοὶ δὲ opóóps mec

γεν ὑγιής. Ὅτι δὲ ἄτυφος, xoi éx τῶν ἑξῆς δῆλον.
Οὐ γὰρ εἶπεν, ἐν τῷ ὁ $vipatt Ἰησοῦ - ἀλλ᾽ ὡς σημεῖον
μᾶλλον αὐτὸ διη me TE UL τοιχοῦντες Λύδ--
E pee v ἐπὶ Κύριον. Ἄρα οὐ μάτην ἔλε-
Ἐδτι εἰς τὸ πεῖσαι χαὶ παραχάλέσαι τὰ θαύματα

Ν Ἂ 5
OXV. χαι ἐπέσ

Y
I
ἐτελεῖτο. "Ev ᾿Ιόππηῃ δέ τις ἦν τ φησὶν, ὀνό--
ματι Ταδηρα. ᾿Ἔγένετο δὲ ἐν ταῖς ἡμέραις ἐχείναις
SET 3x 9 - D. zo eo NES,
ἀσθενήσασαν αὐτὴν ἀποθανεῖν. Εἶδες πανταχοῦ τὰ
σημεῖα γινόμενα; Οὐχ ἁπλῶς ἀπέθανεν ἢ Ταδηθὰ,
ἀλλ᾽ ἐν ἀῤῥωστίᾳ γενομένη. Διὸ χαὶ οὐ χαλοῦσι Πέ-
cr d 2 »i , 32 , EM € ὶ
τρον, ἕως ὅτε ἐτελεύτησεν. ᾿Ἀχούσαντες δὲ oi μαθηταὶ,

c Alit παρεχάλει δὲ αὐτούς.
* [ὅτι quo carent Editi, addidimus e D.]

IN ACTA APOSTOLORUM. HOMIL. XXI.

ἀπέστειλαν παραχαλοῦντες μὴ ὀχνῆσαι διελθεῖν ἕως
Lud d, , , m^ €
αὐτῶν. Ὅρα, δι’ ἑτέρων πέυνπουσι xol χαλοῦσιν. Ὁ
S γὴν Vg. 3. dg ^ A. v
δὲ πείθεται χαὶ ἥχει, οὐχ ὕδριν τὸ πρᾶγμα νομίζων,
Πρ νον" οὗ ATTIC ΣΝ δ κα ΣΤ ΩΣ
τὸ χληθῆναι" οὕτω μέγα ἣ θλῖψις ἀγαθόν * τοῦτο συγ-
— H n» --
χροτεῖ τὰς ἡμετέρας ψυχάς. Οὐδαμοῦ χοπετὸς ἐχεῖ,
2^ ΩΝ 6 c , συν δ M ΕΥ̓
οὐδαμοῦ θρῆνος. Λούσαντες αὐτὴν, φησὶν, ἔθηκαν
, c
ἐν ὑπερῴῳ τουτέστι, τὰ ἐπὶ νεκρῷ πάντα ἐποίησαν.
Y c » Y
᾿Αναστὰς δὲ ἔτρος συνῆλθεν αὐτοῖς. Καὶ ἀνελθὼν
DU ,ὔ
εἰς τὸ ὑπερῷον, θεὶς τὰ γόνατα προσηύξατο, καὶ ἐπι-
στρέψας πρὸς τὸ σῶμα εἶπεν 'Γαδηθὰ, ἀνάστηθι.
» (A dS ι S 2 M - ,
Οὐ πάντα συγχωρεῖ ὃ Θεὸς μετὰ τῆς αὐτῆς εὐχολίας
hj - 3 - M ^ /
τὰ * σημεῖα ἐργάζεσθαι. Τοῦτο δὲ αὐτοὺς ὠφέλει. Οὐ
. m e , ,
γὰρ δὴ μόνον τῆς τῶν ἄλλων ἐφρόντιζε σωτηρίας,
9 M A τ "m. ἢ Ὅ ὦ ec LI ξ 0
ἀλλὰ χαὶ τῆς αὐτῶν. γοῦν τῇ σχιδὶ τοσούτους θε--
I x b x “ E
ραπεύων, νῦν τοσαῦτα πρὸς τὸ ἐξαναστῆσαι ποιεῖ.
L4 Lad / ,
Ἔστι δὲ ὅπου xci ἣ πίστις τῶν προσιόντων συνήργει.
"Du 5 , M 35 7 πο Y c ae EU
Ταύτην οὖν πρώτην νεχρὰν ἀνίστησι; χαλῶν ἐξ ὀνό-
"i - c
ματος" ἣ xai ὥσπερ ἐξ ὕπνου ἐγερθεῖσα, πρῶτον
N * N 25.0 ΄
ἤνοιξε τοὺς ὀφθαλμοὺς, εἰτα εὐθὺς ἰδοῦσα τὸν Πέ-
- M e M DJ
τρον ἀνεχάθισε, xai τελευταῖον ἀπὸ τῆς χειρὸς τῆς
- c M / , , τ
ἁφῆς στερεοῦται. Σὺ δέ μοι σχόπει τὸ χέρδος πῶς
(λ Y V N -' M MENS Z » Δ hi
“πάλιν, xal τὸν καρπὸν οὗ πρὸς ἐπίδειξιν ὄντα. Διὰ
τω —- M 3. 42 /, 5 M ΝΑ
τοῦτο γοῦν χαὶ ἐχδάλλει πάντας ἔξω, τὸν διδάσχαλον
^, nU
κἀν τούτῳ μιμούμενος. ἔνθα γὰρ δάκρυα, τοιοῦτον
- - e "M ox ,
μυστήριον οὗ δεῖ τελεῖσθαι" μᾶλλον δὲ, ἔνθα θαύματα,
5 ὦ τὸ αὐ - 3. , ΩΣ ΕῚ 3
οὗ δεῖ δάχρυα παρεῖναι. ᾿Αχούσατε, παραχαλῦ), εἰ xat
D M - m-— -
p.73 τοιοῦτόν τι γίνεται, ἀλλὰ xal ἐν τοῖς νῦν νεχροῖς
, - , 2? à MI 5 /,
μέγα τελεῖται μυστήριον. Ets δή μοι, εἰ καθημένων
δ φο᾽ " “Υ ! € 6 Au λῷ 3 Y ,
fv ἔπεμψεν ὃ βασιλεύς τινα χαλῶν εἰς τὰ βασίλεια,
, Y^ M - y 72 P] 3
χλαίειν ἔδει xo θρηνεῖν ; Ἄγγελοι πάρεισιν ἐξ οὐρα--
m , - το
νῶν ἀπεσταλμένοι χἀχεῖθεν ἥκοντες, παρ᾽ αὐτοῦ πεμ.-
, c , ,
φθέντες τοῦ βασιλέως τὸν σύνδουλον χαλέσαι τὸν αὖ--
c A OX J 3 "7^ E Zn cota es
τῶν * χαὶ σὺ χλαίεις; Οὐχ οἰδας otov μυστήριον ἐστι
M , - Χ M ^ X ἰοῦ
τὸ γινόμενον, πῶς φρικτὸν xai φοδερὸν, xoi ὕμνων
L4 EJ M ου
Ῥάξιον ὄντως χαὶ χαρᾶς ;

T ed “ d
Βούλει μαθεῖν, ἵνα εἰδῇς, ὅτι οὐχὶ δαχρύων 6 και-
ng m D / m
Qóc; 'Γῆς τοῦ Θεοῦ σοφίας μέγιστόν ἐστι τοῦτο μυ-
, σ͵ / J - .
στήριον. “ἕδσπερ γάρ τινα οἰκίαν ἀφιεῖσα, πρόεισιν ἣ
A M ^ ec , /
Ψυχὴ πρὸς τὸν ἑαυτῆς ἐπειγομένη Δεσπότην: cU δὲ
πενθεῖς: Οὐχοῦν χαὶ τιχτομένου τοῦ παιδίου τοῦτο
- c ^ M e /
ποιεῖν ἐχρῆν" xoi γὰρ τοῦτο τόχος ἐστὶν ἐχείνου βελ-
τίων Ποόε ΝΕ 2 ach. 3 c 2 λύ [4 -
τίων. Πρόεισι γὰρ ἐφ᾽ ἕτερον φῶς, ἀπολύεται ὥσπερ
QUNM INS 3 , b e "A 2 y π
ἄπο δεσμωτηρίου τινὸς, ὡς ἀπὸ ἀγῶνος ἔξεισι. Ναὶ,
, X A n cC D
φησίν " ἐπὶ μὲν τῶν εὐδοχίμων χαλῶς ταῦτα λέγεις.
GE. * Ά » ' M
Καὶ τί πρὸς σὲ, ἄνθρωπε; σὺ γὰρ οὐδὲ ἐπὶ εὐδοκίμων

“-, Ὁ -T ᾿ , co E
τοῦτο ποιεῖς. Εἰπὲ δή μοι, τί τοῦ παιδίου καταγνῶναι

^ Alius σημεῖα ἐποίουν. τοῦτο δέ.

185
nec illa mortua esset. -£udientes autem discipuli
miserunt rogantes, ne pigritaretur transire
ad eos. Vide , per alios mittunt et vocant. Ille
vero obtemperat et vcnit; nec contumeli:z loco
habet quod vocetur:ita magnum est tribulatio
bonum , quod animas nostras copulet. Nullus ibi
luctus , planctus nullus. Quam cum lavassent,
posuerunt in cenaculo; 1d est, omnia fecere
qua mortuo competebant. Exsurgens vero Pe-
trus , venit cum illis. Et cum ascendisset in

€ cenaculum, positis genibus oravit, et conver-
sus ad. corpus dixit : Tabitha, surge. Non
omnia permittit Deus signa cum eadem facilitate
fieri. Hoc autem illis proderat. Non enim tantum
aliorum salutem curabat , sed etiam ipsorum.
Qui ergo umbra sua tot homines curabat, nunc
tot tantaque facit ad illam. excitandam, Interdum
etiam fides accedentium cooperabatur. Hanc ergo
primam mortuam suscitat, nomine vocans: qua
quasi ex somno expergefacta, primum aperuit
oculos, deinde statim videns Petrum , sedit,

D demumque a tactu manus firmatur. Tu vero mihi
lucrum considera , quomodo iterum fructus sit
non ad ostentationem. Ideo sane omnes foras eji-
cit, in hoc Magistrum imitatus. Ubi enim lacry-
mi sunt, non oportet tantum mysterium perfi-
ci ; umo ubi sunt miracula, non decet esse
lacrymas. Audite, quaeso, etsi non quid simile jam
fiat, tamen nunc etiam in mortuis magnum my-
sterium perficitur. Dic autem mihi: si nobis

Defuncti

sedentibus Imperator quempiam in regiam vO- non admo-
E caret, an flendum et lugendum esset? Angeli ad- FRED lugen-

sunt de cxlo missi, indeque venientes, ab ipso
Rege missi, ut conservum suum vocent, et
tu ploras? Nescis quale sit mysterium illud,
quam horrendum , quam tremendum, ac vere
hymnis gaudioque dignum?

4. Vis discere hoc non esse tempus lacryma-
rum? Dei sapienti: maximum hoc est mysterium.
Anima quippe ceu domum quampiam deserens,
pergit ad Dominurh. suum; tu vero luges? Hoc
ergo cum puer nascitur facere oporteret: nam hic
partus illo melior. est. Pergit enim ad. aliam lu-
cem, solvitur quasi ex vinculis carceris, quasi ex

,, 2gone quodam egreditur. Etiam, inquies, id de
A probis recte dicis. Et quid. hoc ad te, o. homo?
tu enim erga probos non hoc agis. Dic vero mihi,

quid in. parvulo infante reprehendendum habes ?

b Unus God. ἄξιον ὄντως xat αἴνων.

quare,

Marc. τή.

2I,

196 S
cur luges illum? cur recens illuminatum? nam et
ille ejusdem conditionis est. Cur ergo luges illum ἣν
nescis quod sicut sol purus ascendit, ita et anima
cum bona conscientia corpus relinquens, splen-
dide fulget? Non cum tanto silentio videas. Im-
peratorem venientem in civitatem, quanto animam
corpus relinquentem, et cum angelis abeuntem.
Cogita que sit tunc. anima, in quo stupore, 1n D
qua admiratione, in qua voluptate. Cur, quieso,
luges? num in peccatoribus tantum hoc facis?
Utinam sic esset, non. luctum prohiberem : uti-
nam talis esset scopus. Hic luctus apostolicus,
hic etiam Dominicus est : ploravit enim Jesus Je-
rosoymam. Vellem hac lege discerni luctus.
Quando autem revocatus verba obtendis, consue-
tudinem, curam; non ea de causa luges, sed ob-
tentum profers. Luge peccatorem, et ego lacrymas
fundam; imo tanto magis quam tu, quanto ma-
jore ille supplicio obnoxius est : ego quoque hunc

JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

Y. ^ x - ,
ἔχοις ἂν τοῦ μιχροῦ; τίνος ἕνεχεν πενθεῖς αὐτό; τί
τοῦ νεοφωτίστου; xal γὰρ xoi ἐχεῖνος εἰς τὸ αὐτὸ
7ὔ / LE - --
περιέστη. Τίνος οὖν ἕνεχεν πενθεῖς αὐτόν: οὐχ οἶδας,
d Z. er ^ Μ Y
ὅτι χαθάπερ ἥλιος χαθαρὸς ἄνεισιν - οὕτω xal Ψυχὴ
- , , M] Dd
σῶμα ἀπολείπουσα μετὰ καθαροὺ συνειδότος, λάμπει
Nf B] τ ,
φαιδρόν ; Οὐχ οὕτω βασιλέα ἐπιδαίνοντα πόλεως μετὰ
, | EN - 28 - E E “Ὁ
τοσαύτης ἐστὶ σιγῆς ἰδεῖν, ὡς ψυχὴν ἀφεῖσαν σῶμα;
λ δυ».5 L » c , , , ,
χαὶ μετὰ ἀγγέλων ἀπιοῦσαν. ᾿Εννόησον τίς ἐστιν jj
M d , Lid ,
ψυχὴ, ἐν ota τότε ἐχπλήξει γίνεται, ἐν οἵῳ θαύματι,
ci S m ν΄ -
ἐν oix ἡδονῇ. Τί πενθεῖς ; " εἶπέ pot μὴ yàp ἐπὶ
— - ΄, - ΩΝ Y
ἁμαρτωλῶν τοῦτο μόνον ποιεῖς; Εἴθε τοῦτο ἦν, xol
E) 5) * n 76 — t i£:
οὐχ ἂν ἐχώλυσα τὰ πένθη εἴθε τοιοῦτος ὃ σχοπὸς ἦν.
- .- ^ r3 τ
Οὗτος ὃ θρῆνος ἀποστολικὸς, οὗτος 6 θρῆνος χαὶ δε-
, y Y 325 - 1 € χὰ
σποτιχός " ἔκλαυσε γὰρ χαὶ Ἰησοῦς τὴν Ἱερουσαλήμ.
3ῃ £ ) fac 3 ^ EU — , 1 L
Κουλόμην τούτῳ διηρῆσθαι τῷ νόμῳ τὰ πένθη.
σ SA» , / -
Οταν δὲ ἀναχαλούμενος δήματα λέγης καὶ συνήθειαν
M , NP NS DJ -
xa προστασίαν, οὐχὶ διὰ τοῦτο πενθεῖς, ἀλλὰ σχήπτη.
, [4 f *
Πένθησον, στέναξον τὸν ἁμαρτωλὸν, xo ἐγὼ χατάξω
ΝΠ Ξ AERA τ 8) [4 ^ v
δάχρυα * xo ἐγὼ σοῦ μᾶλλον, ὅσῳ καὶ μείζονι τιμω-

habens scopum, lugebo. Talem mortuum non te C oíz ὑπεύθυνος 6 τοιοῦτος" xoi ἐγὼ θρηνήσω μετὰ

solum, sed totam civitatem lugere oportet, necnon
omnes occurrentes, nempe quasi eos, qui ad mor-
tem ducuntur. Vere namque hec mala mors est,
mors peccatorum. Sed ressus deque verszsunt. Hic
luctus et philósophicus est et doctrinam habet
multam ; ille vero ex pusillanimitate proficiscitur.
Si ita lugeremus omnes, illos viventes emendasse-
mus. Quemadmodum si posses pharmaca adhi-
bere, quz mortem illam corporalem arcerent,
adhiberes, utique : ita et nunc, si hanc lugeres b
mortem, et a te et abillo eam ipsam arceres. Nunc
autem enigma est quod accidit, quod cum possimus
impedire quominus morsilla accidat, non impe-
diamus ; sed cum accidit, lugeamus.Vere lacrymis
digni sunt : cum adstabunt ante tribunal Christi,
qualia verba audient, qualia patientur? Frustra
vixerunt hi, imo non frustra, sed jn malum. De il-
lis dicere par est: Bonum erat. illis, si nati non
fuissent. Quz. utilitas, quaeso, tantum insumere
tempus in capitis sui malum? Si frustra solum in-
sumtum fuisset, non tantum fuisset damnum. Dic E
mihi, si quis mercenarius viginti annos frustra per-
dat, annon plorabit et flebit, omniumque miserri-
ius esse videbitur? At hic totam vitamsuam frustra
perdidit, neque vel uno die sibi vixit, sed. deliciis,
luxuriz, avaritiz, peccato, diabolo. Annon, qua-
so, hunc lugebimus? annon conabimur a peri-
culis eruere? Possumus, certe possumus, si veli-
mus, ejus supplicium levius efficere. $1 frequenter

Idem εἰπέ μοι; ἀλλ᾽ ἐπὶ ἁμαρτωλῶν τοῦτο μόνον.
b ΑἹ] ὥσπερ yze εἰ χύριος. [Paulo ante D. ξῶντας z»

, c , bL! , * - ^ o
τοιούτου σχοποῦ. Οὐ σὲ δὲ μόνον τὸν τοιοῦτον δεῖ θρη-
- Ἃ M M ^ I -
γεῖν, ἀλλὰ χαὶ τὴν πόλιν ἅπασαν χαὶ τοὺς ἀπαντῶν-

, N o X , Θ᾽ , *
τας, χαθάπερ τοὺς ἐπὶ θάνατον ἀπαγομεένους. Ovctoc

' y^ CX 1. EUN ^E S. -
γὰρ θάνατος οὗτός ἐστι πονηρὸς, ὃ τῶν ἁμαρτωλῶν.
» , τ c
᾿Αλλὰ τὰ ἄνω χάτω γεγένηται. Οὗτος 6 θρῆνος xod
, 5 ^ V wWM m (Κ. EJ 7 μ᾿ -
φιλοσοφίας ἐστὶ, xot διδασχαλίαν ἔχει πολλήν * ἐχεῖ-
δὲ Ψυ ίας. Ei ἐθοηνοῦμεν τοῦτον τὸν θρὴ
γος δὲ μικροψυχίας. Et ἐθρηνοῦμεν τοῦτον τὸν θρῆνον
Jg το A AN ^ 0c εν ONT
ἅπαντες, ζῶντας ἂν αὐτοὺς διωρθώσαμεν. "Ὥσπερ
LL y. - ,ὔ ^
οὖν εἰ κύριος ἧς φάρμαχα ἐπενεγχεῖν χωλύοντα τὸν
- , T
θάνατον ἐχεῖνον τὸν σωματικὸν, ἐποίησας ἄν - οὕτω
M ce » —— El , * , EJ ,
χαὶ νῦν, ci γε τοῦτον ἐθρήνεις τὸν θάνατον, ἐχώλυσας
“ἡ δ ὗν Ὁ N^ 95 5.1.5 , bod , De
ἂν χαὶ ἐπὶ σοῦ, xai ἐπ᾽ ἐχείνου τοῦτο γενέσθαι. Νῦν
δὲ αἴνιγμά ἐστι τὸ γινόμενον" χυρίους μὲν ὄντ ὴ
$ αἴνιγμά ἐστι τὸ γινόμενον" χυρίους μὲν ὄντας μ'
συγχωρῆσαι τοῦτον ἐπελθεῖν, ἀφεῖναι γενέσθαι, γενό-
? ^Y f - » ἊΣ e yv e

μενον δὲ πενθεῖν. Ὄντως θρήνων ἄξιοι, ὅταν παρα-

-

c p , b 7 NY d [3 τὸς , er
στῶσι τῷ βήματι τοῦ Χριστοῦ, οἷα ἀχούσονται βδή-
T , 9 y T
ματα; οἷα πείσονται πράγματα; Εἰχῇ ἔζησαν οὕτοι.
«Ἂ ^N 3 55 ὑκῷ ΛΑ V^ 5 παν M 3 5X
υᾶλλον δὲ οὐχ εἰχῇ., ἀλλὰ xat ἐπὶ χαχῷ. Καὶ ἐπὶ

Y , ΡῚ - 5 ^,
τούτων εὔχαιρον εἰπεῖν : συμφέρον ἦν αὐτοῖς; εἰ οὐχ
ἐγεννήθησαν. Τί γὰρ ὄφελος, εἶπέ μοι. coco

ξγξννη σᾶν. υγᾶρ οφέλος, εἰπε:

-Ὸ , D
λῶσαι χρόνον
“. δω 7 FEES , EJ [4 , Et Z
εἰκῇ μόνον ἀνάλωτο, οὐχ ἂν ἤρχεσεν ἢ ζημία. “πὲ

, » »

΄,
μοι. εἴ τις μισθωτὸς γξνοόομέενος εἰχοσιῖιν ETT) χατᾶαχο-
,
j.

n

, 2 H 3
TXVTUV ἐλεεινότερος g£tvat 5

M 5 0 , ᾽ ͵ ἀν i Ξ £ c
ζωὴν eur, XX TEXOTCI OU μιὰν ἡμερῶν σεν ξαυτῷ;
“5

Y

λλὰ
, ev 2^ τω 5 E) 7 d
αμαρτιᾶ ; τῷ οιαθολῳ. Τοῦτον οὺν QU θρηνήσομεν H

EL! à

" O2
Q-

c

τῇ τρυφῇ; τῇ

R

, bod ^ »]
ἀσελγείᾳ, τῇ πλεονεξία

^
»

ci

ὩΣ

ΕῚ
t

D , »
εἶπέ μοι" οὐ πειρασόμεθα τῶν χινδύνων ἐξαρπάσαι:

ιωρθώσαμεν.]

IN ACTA

Ἔστι γὰρ, ἔστιν, ἐὰν “ θέλωμεν, κούφην αὐτῷ γενέ-

APOSTOLORUM.

HOMIL. XXI. 1807

orationes pro illo fundamus, si eleemosynam de-

σθαι τὴν χόλασιν. Ἂν οὖν εὐχὰς ὑπὲρ αὐτοῦ ποιῶ--, ᾿ς mus; etiamsi ille indignus sit, nos Deus exaudiet.
μεν συνεχεῖς, ἂν ἐλεημοσύνην διδῶμεν - xv ἐχεῖνος A Si propter Paulum alios servavit, et propter alios

/ Y E S.
ἀνάξιος ἡ, ἡμᾶς 6 Θεὸς " δυσωπηθήσεται. Εἰ διὰ
e ^ 3 IN
Παῦλον ἑτέρους διέσωσε xot OU ἄλλους ἄλλων φείδε--
T. E M C ,
ται πῶς οὐχὶ καὶ OU ἡμᾶς τὸ αὐτὸ τοῦτο ἐργάσεται;
E] cC D ω ^ 7
Ex τῶν ἐχείνου χρημάτων, 8x τῶν σῶν, ὅθεν ἂν θέ--

es ^N [eJ
λης, βοήθησον. ἐπίσταξον ἔλαιον, μᾶλλον δὲ ὕδωρ.
IY *

Οὐχ ἔχει ἐλεημοσύνας οἰκείας ἐπιδείξασθαι; Κἂν συγ-
" , τι xy M € , ᾽ cT , εἰ μ᾿
γενικάς. Οὐχ ἔχει τὰς ὕπ᾽ αὐτοῦ γεγενημένας; Κὰν

€ z » , *
τὰς ὑπὲρ αὐτοῦ. * Οὕτω μετὰ παῤῥησίας αὐτὸν παραι--
m Δ m ,
τήσεται τότε ἣ γυνὴ, λῦτρον ὑπὲρ αὐτοῦ χαταθεμέ-
υ͵ , /, ἣν , [4 ,
νη. Ὅσῳ πλειόνων γέγονεν ἁμαρτημάτων ὑπεύθυνος,
, , 3: o δὰ ὦ c τὶ , 3: (NX
τοσούτῳ μειζόνως αὐτῷ δεῖ τῆς ἐλεημοσύνης. Οὐ διὰ
b ^ / ΕῚ 3*0 25V y » M 3 M e
τοῦτο δὲ μόνον, ἀλλ᾽ ὅτι οὐδὲ ἴσην ἔχει τὴν ἰσχὺν νῦν,
» c 7 »y
ἀλλ᾽ ἐλάττω πολλῷ. Οὐ γάρ ἐστιν ἴσον αὐτόν τινα
- ἡ ζ ῷ e ἡ aie» Ὁ 5 293 7
ποιῆσαι, xai ἕτερον ὑπὲρ αὐτοῦ. “ὡς οὖν ἐλάττονος
y ͵ c / , c / M
οὔσης. οὕτω τῷ πλήθει μεγίστην ποιῶμεν αὐτήν. Μὴ
᾿ , Y ΝΣ / 2 » ,
περὶ σήματα, μὴ περὶ ἐντάφια ἀσχολώμεθα. Περί-
DL / ΄ X »
στῆσον χήρας" τοῦτο ἐντάφιον μέγιστον. Εἰπὲ τοὔ--
Y τω - '
γομα * πάσας χέλευσον ὑπὲρ αὐτοῦ ποιεῖσθαι τὰς
, D M
δεήσεις, xol τὰς ἱχετηρίας᾽ δυσωπήσει τοῦτο τὸν
cC El N h
Θεὸν, εἰ xoi μὴ ὕπ᾽ αὐτοῦ, ἀλλὰ Ov αὐτὸν ἕτερος
" , c 5» r4 M τ b 5/7 ΩΣ
αἴτιος γίνεται τῆς ἐλεημοσύνης. Καὶ τοῦτο "^ δόγμα τῆς
- m— , 7 0 e A
τοῦ Θεοῦ φιλανθρωπίας ἐστί. Χῆραι περιεστῶσαι xat
^ , NN) c / El A M Ὁ 7ὔ'
δαχρύουσαι, οὐχὶ τοῦ παρόντος, ἀλλὰ xat τοῦ μέλ-
^ Y
λοντος δύνανται ἐξαρπάσαι θανάτου. Πολλοὶ xoi ἐχ
τῶν ὕφ᾽ ἑτέρων δι᾿ αὐτοὺς γεγενημξνων ἐλεημοσυνῶν
ἀπώναντο. ει Ἰὰς χαὶ μὴ τέλεον, ἀλλ᾽ δαως mapu
,
θίαν εὗρόν τινα" ἐπεὶ, εἰ μὴ τοῦτό ἐστι, πῶς τὰ παι-
,
δία σώζεται; καίτοι γε ἐχεῖ οὐδὲν αὐτὰ εἰσφέρει, ἀλλ᾽
e - ^ ^. NY T 2 , b
οἱ γονεῖς τὸ πᾶν" xa γυναιξὶν ἐχαρίσθη παιδία πολ--
Y M - ^
λάχις, οὐδὲν αὐτὰ εἰσενεγχόντα. Πολλὰς uiv 6 Θεὸς
- , NN € N , eel LI
τοῦ σώζεσθαι δέδωχεν δδοὺς, μόνον μιὴ ἀμελῶμεν.
τί * »y de xy - n IH £X 2 c '
( οὖν, ἄν τις πένης ἡ, φησί: Πάλιν ἐρῶ, τὸ πο--
à d 2 , 3 P] c SN , /
λὺ τῆς ἐλεημοσύνης oüx Ex τῶν διδομένων χρίνεται
, , M Ar m /, , A MS
μόνον, ἀλλὰ xo Ex τῆς προαιρέσεως. Μόνον μὴ δῷς
eal τος τὰ TENTE Mai, τι 5
ἔλαττον τῆς δυνάμεως, χαὶ τὸ πᾶν ἐξέτισας. Τί oov,
Y oÀ 0x 5 xp Y ΝΖ Y - Li ,
ψησὶ, ἂν ἔρημος ἡ xo ξένος, xot μηδένα ἔχη; Διὰ τί
᾿ N/ »y 9 δ 959 c 7 Ὁ
γὰρ μηδένα ἔχει; εἶπε μοι. Τούτῳ αὐτῷ δίδωσι δί-
χὴν, ὅτι τ τῷ οὕτω pug ded EYUpep ἔχει.
Τοῦτο οὖν iP di ἵνα, x&v αὐτοὶ μὴ ὦμεν ἐνάρετοι,
σπουδάζωμεν ἑταίρους χαὶ φίλους ἐναρέτους ἔχειν,
^ , 1
xoi γυναῖχα xa viov, ὡς χαρπούμενοί vt xol δι᾽
3 ES » Y ͵ ,
αὐτῶν" μικρὸν μὲν καρπούμενοι, χαρπούμενοι δὲ

ὅμως. Ἂν σπουδάσῃς μὴ πλουτοῦσαν, ἀλλ᾽ εὐλαδῇ

parcit, cur non idipsum propter nos etiam faciet ?
Ex illius pecuniis, ex tuis, unde volueris, juva :
instilla oleum, imo aquam. Non potest eleemosy-
nas proprias exhibere? Saltem cognatorum exhi-
beat. Non potest a se factas? Saltem pro se factas.
Sic cum fiducia ipsum tunc deprecabitur uxor,
pretium redemtionis pro illo deponens. Quo plu-
ribus fuit peccatis obnoxius, eo magis opus habet
eleemosyna. Neque vero propter fes tantum, sed
quia non parem nunc vim habet, imo TUS mi-

B norem. Non par enim res est, ipsum quzdam

facere, et alium pro ipso. Cum itaque minor sit,
per copiam faciamus illam majorem. Ne circa
monumenta, ne circa sepulcralia operam demus.
Patrocinare viduis, hoc sepulcrale officium est
maximum. Dic nomen : omnes illas jube pro ipso
preces et supplicationes emittere : hoc Deum pla-
cabit; etiamsi non per illum, at propter illum alius ἢ
auctorsit eleemosynz. Et hoc argumentum est
divine clementiz. Viduz circumstantes et lacry-
mantes, non a presente, sed ἃ futura morte pos-

C sunt eruere. Multi ab eleemosynis aliorum pro

se factis adjuti sunt. Si enim non omnino sint li-
berati, saltem aliquam invenerunt consolationem.
Nam si hoc non esset, quomodo pueruli servaren-
tur? siquidem nihil illi afferunt, sed totum. pa-
rentes : et mulieribus donati sunt sepe pueri, qui
nihil ad. illud. intulerunt. Multas Deus nobis salu-
tis dedit vias, modo non neglig gamus.

4. Quid ergo, inquies, si quis pauper sit? Rur-
sus dicam : Eleemosyna copia non ex datis pen-
satur modo, sed. etiam ex proposito. Tantum ne
des minus, quam facultates ferant, et totum solvi-
sti. Quid ergo, inquies, si solus sit et peregrinus,
neminemque habeat? Cur, quzso, neminem ha-
bet? Hoc ipsoille pcenas dat, quod. neminem sic
amicum, sic virtute preditum habeat. Itaque hoc
ita se habet, ut si nos virtute przditi non simus,
curemus saltem virtute przditos amicos habere,
uxoremque item et filium, ut fructum quemdam
per illos percipiamus; parvum quidem, sed tamen

“γυναῖκα ἀγαγέσθαι, ταύτης ἀπολαύσῃ τῆς παραμυ-- E percipiamus. Si cures piam, non divitem, ducere

€ θέλωμεν ἡμέραν αὐτῷ γενέσθαι τὴν χόλασιν, sic unus.

"[Montf. et Savil. δυσωπήσεται. Alterum. prebent
Codices nostri. Ex iisdem mox inseruimus ἄλλους, quo
carebant Editi omnes.]

a[fz μ. m. αὐτὸν ἐξαιτῆται B. C. Pro παραιτήσεται
D. e corr. παραστήσεται.]

b δόγμα deest in quibusdam.

e Alius γυναῖχα xai θυγάτριον ἀγαγέσθαι σεμνὸν, ταύτης.

Eleemosy-
ni prosunt
de Bisrekes-

c

5.

198

uxorem, hac frueris consolatione : similiterque si
cures filium non opulentum, sed pium relinquere ,
si filiam castam, hac item frueris consolatione. Si

Oblationes hzec cures, tu quoque talis eris. Et heec pars vir-
pro defun- ttis est, tales eligere amicos, uxorem, filios. Non

ctis.

I. Cor. 11.

26.

frustra ihlatitcs: pro defunctis fiunt, non frustra
preces, non frustra eleemosynz : haec omnia Spiri-
tus disposuit, volens ut nos mutuo juvemus. Vide
namque : ille per te utilitatem accipit, tu propter
illum juvaris : contemsisti opes, inductus ad quid
generose przsstandum ; et tu ipsi salutis, et ille tibi
eleemosynz auctor fuit. Ne dubites, ipsum quid
boni decerpturum esse. Non frustra clamat diaco-
nus : Pro iis qui in Christo defuncti sunt, et pro
iis qui illorum memoriam faciunt : non diaconus
hane emittit vocem, sed Spiritus sanctus; dico
autem donum ejus. Quid dicis? In. manibus est
hostia, et omnia parata prostant : adsunt angeli,
archangeli; adest Filius Dei; cum tanto horrore
adstant omes; adstant ilh clamantes omnibus
silentibus : et putas hac frustra fieri ? Ergo et alia
frustra, et quz pro Ecclesia, et que pro sacerdo-
tibus offeruntur, et qui pro plenitudine? Absit ;
sed omnia cum fide fiunt. Quid putas pro marty-
ribus offerri, quod vocentur in illa hora? Licet
martyres sint, etiam pro martyribus, magnus ho-
nor nominari Domino presente, dum mors illa
perficitur, horrendum sacrificium, ineffabilia my-
steria. Quemadmodum enim sedente Imperatore,
quecumque voluerit quispiam, perficit; ubi au-
tem surrexerit, quzecumque dixerit, frustra dicit :
ita et tunc, quamdiu prostant mysteria, omnibus
honor maximus est in memoria haberi. Vide enim :
annuntiatur tunc mysterium horrendum, quod pro
mundo seipsum Deus dederit : cum miraculo illo
opportune memorat ille eos, qui peccaverunt. Sic-
ut enim quando triumphalia regum ducuntur, tunc
celebrantur etiam quotquot victoriz socii fuerunt ;
dimittuntur etiam 11, qui in vinculis sunt, ob tem-
poris celebritatem ; elapso autem tempore, qui nihil
assequutus est, nullo fruitur : ita sane hic, trium-
phalium tempus est. Nam ait, Quotiescumque
manducatis panem hunc, mortem Domini an-
nuntiatis. Itaque ne utcumque accedamus, nec
temere hzc fieri putemus. Alioquin autem marty-

οὐ τὸ ἅγιον. Sed negationem, sententie
secludunt Comm. et Savil,, nec agno-

* [Monuf.
contrariam ,
scunt Mss.]

αὑπὲρ τοῦ πληρώματος, pro plenitudine. Dounzus
LG hzc ad illam liturgie particulam spectare,
εἰς βασιλεία: οὐρκνῶν πλήρωμα. Quid si dicamus, hec ad

JOANNIS CHRYSOST.

176

5

ARCHIEP. CONSTANTINOP,

J € ͵ πω
θίας. Ὁμοίως ἂν σπουδάσης μὴ πλουτοῦντα υἱὸν χα-
ταλιπεῖν, ἀλλ᾽ εὐλαδῇ, καὶ θυγάτριον σεμνὸν, xai
[τῇ d » , cM , Ἅ e
οὕτω ταύτης ἀπολαύσῃ τῆς παραμυθίας. Ἂν ταῦτα
^ c D
σπουδάσης, καὶ αὐτὸς ἔση τοιοῦτος. Kat τοῦτο μέρος
E ^ * / AUS
ἀρετῆς, τὸ τοιούτους αἱρεῖσθαι καὶ φίλους, xai γυ-
ναῖχα, xai παιδία. Οὐχ εἰχῇ προσφοραὶ ὑπὲρ τῶν
J , c D
ἀπελθόντων γίνονται, οὐχ six, ἱκετηρίαι, οὖχ εἰχῇ
2 , -— , à D 39 4 * ^3
ἐλεημοσύναι" ταῦτα πάντα τὸ Πνεῦμα διέταξε, Ót
σ ,
Opa x4:

1 - - -
p ἐχεῖνος διὰ σοῦ, ὠφελῇ σὺ δι᾿ ἐχεῖνον᾽ χα-

ἀλλήλων ἡμᾶς ὠφελεῖσθαι βουλόμενον.
ὦ
- * x , - - Be 2 , θ , n
τεφρόνησας χρημάτων, προαχθεὶς ἐργάσασθαί τι vev-
- ^ .-» - m
γαῖον- xai σὺ αὐτῷ τῆς σωτηρίας, xot αὐτός σοι τῆς
,
ἐλεημοσύνης γέγονεν αἴτιος. M3, ἀμφίδαλλε, ὅτι χαρ-
T , , 3 € e d NIE A e ει
πώσεταί τι χρηστόν. Οὐχ ἁπλῶς ὃ διάχονος Box , s
τῶν ἐν Χριστῷ χεχοιμημένων, χαὶ τῶν τὰς μνείας

Y cC
ὑπὲρ αὐτῶν ἐπιτ τελουμένων * SUE ὃ διάχονός ἐστιν ὃ

ὩΣ

,
ταύτην ἀφιεὶς

τὸ δὲ χάρισμα λέγω. Τί λέγεις; Ἔν χερσὶν ἡ θυσία,

τὴν φωνὴν, ἀλλὰ τὸ Πνεῦμα " τὸ ἅγιον"

Ἁ , , τι

καὶ πάντα πρόχειται ηὐτρεπισμένα * Mee ἄγγελοι,

ἀογάγγελοι" πάρεστιν ὃ uos τοῦ Θεοῦ - μετὰ τοσαύ-
ργχαγγελοι" πᾶάρεστ ςτ εοῦ * μετὰ coca

, , er -

τῆς φρίχης ἑστήχασιν ἅπαντες * παρεστήχασιν ἐχεῖνοι
-Ὸρο͵ἠ , y X -υὋ

βοῶντες πάντων σιγώντων * καὶ ἡγῇ ἁπλῶς γίνεσθαι
à , c M —

τὰ γινόμενα; Οὐχοῦν xoi τὰ ἄλλα Mane ; xoi τὰ

πον τῷ
τοι τὸς τὸ

c ^

φερόμενα, χαὶ τὰ Ends του πληρώματος;

€ LI

Juss τῆς beds , Xa ἵερέ ὧν προσ-
Μὴ γέ-
vovzo* ἀλλὰ πάντα υὑετὰ πίστεως γίνεται. "FC οἴει τὸ.

, , EJ 3, ,
μαρτύρων SERI ι; τὸ κληθῆναι ἐν ἐχείνη
ὶ ὦσι, χἂν ὑπὲρ Rien,

I^ M

^ -
τὸ ὀνομασθῆναι τοῦ Δεσπότου P παρόν--

τ , , , , e b

τος, τοὺ θανάτου ἐπιτελουμένου ἐκείνου, τῆς φριχτῆς
, - SEVA. CP ΤΡ ΟΝ ga. AY. d

θυσίας, τῶν ἀφάτων μυστηρίων. Καθάπερ γὰρ χαθη-
΄ - 2 cl » , Eel,

μένου τοῦ Bep ὅσα ἄν τις βούληται, ἀνύει"

Jy E. , ^ -

ἐγερθέντος δὲ, ὅσα ἂν λέγη, εἰχῇ ἐρεῖ " οὕτω xal

κι

ΕΜ);

“5. ὦ e
μεγίστη τὸ μνήμης ἀξιοῦσθαι. Ὅρα γάρ" χκαταγγέλ-

[. b Am P
τότε, ἕως ἂν πρόχειται τὰ τῶν μυστηρίων, πᾶσι

4 » , x ' d eX -
λεται τότε τὸ μυστήριον το TM οτι ὑπερ τῆς

οἰκουμένης toxey ἑαυτὸν 6 Θεός- TEX τοῦ θαύματος

,
ἐχείνου εἰ αν ὡς ὑπομιμνήσχει αὐτὸν τῶν ἡμαρτη-

χότων. Καθά ΓΞ ὅταν EMEN Im Ricci

τοῖς P v

ἐχοινώνησαν, ξ χαὶ ὅσοι ἐν δεσμοῖς εἶσι διὰ

τὸν xatoóy * iue αὐλός δὲ τοῦ χαιροῦ ὃ μὴ τυχὼν,
᾿

5

2 » ^N M e -
QUX Ett τινὸς ἄπ τολαύει * οὕτω ov, xot ἐνταῦθα, τῶν

€

» " , [3 ΤᾺ Y A 1
ἐπινικίων οὗτος ο χαιρος. Οσάχ!ς γὰρ αν, Quot,

M

ἐσθίητε τὸν ἄρτον τοῦτον, τὸν θάνατον τοῦ Κυρίου

Ecclesia plenitudinem referri, quz etiam vocatur ple-
nitudo sanctorum, qui sancti in hac vita precibus
egent.

b Alii παρόντος τῆς μνείας ἐπιτελουμένης ἐκείνης τῆς
φριχτῆς.

IN ACTA APOSTOLORUM.

€ -
χαταγγέλλετε. Μὴ δὴ ἁπλῶς προσίωμεν, μηδὲ ὡς
Y L - , (ζ », ^Y ,
ἔτυχε ταῦτα γίνεσθαι νομίζωμεν. Ἄλλως δὲ μαρτύρων
, ^ D 2 , er ΕἸ LH 4
μευνήμεθα., xat τοῦτο εἷς πίστιν, ὅτι οὐ τέθνηχεν ὃ
Κύριος χαὶ τοῦτο τοῦ τεθανατῶσθαι τὸν θάνατον ση-
μεῖον, τοῦ νεκρὸν αὐτὸν γεγενῆσθαι. Ταῦτα εἰδότες,
ἐπινοῶμεν ὅσας δυνάμεθα παραμυθίας τοῖς ἀπελθοῦ--
σιν; ἀντὶ δακρύων, ἀντὶ θρήνων, ἀντὶ. μνημείων, τὰς
ἐλεημοσύνας, τὰς εὐχὰς, τὰς προσφορὰς, ἵνα χἀχεῖ-
νοι χαὶ ἡμεῖς τύχωμεν τῶν ἐπηγγελμένων ἀγαθῶν,
χάριτι xa φιλανθρωπίᾳ τοῦ μονογενοῦς YioU, μεθ᾽ οὗ
o Πατρὶ ἅμα τῷ ἁγίῳ Πνεύματι δόξα, χράτος, τιμὴ
τῷ Πατρὶ ἅμα τῷ ἁγίς [ ξα, χράτος, τιμὴ;
E. τω € , E] n
νῦν x«l del, καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

E

HOMIL. XXII. 109
res memoramus, et hoc in fidem, quod jam Domi-
nus mortuus non sit; et hoc signum est mortuam
esse mortem, quod ille mortuus fuerit. Hzec cum
sciamus, consideremus quantas possumus consola-
tiones defunctis conferre, vice lacrymarum, vice
fletuum, vice monumentorum, eleemosynas nempe,
orationes, oblationes; ut et illi et nos promissa
consequamur bona, gratia et benignitate unigeniti
Filii, quicum | Patri. et Spiritui sancto gloria, ho-
nor, imperium, nunc et semper, et in szcula sz-
culorum. Amen.

OMIAIA κβ΄.

Avhp δέ τις ἐν Καισαρείᾳ,
τοντάρχης, ἐχ σπείρας τῆς καλουμένης Ἴταλ uds
εὐσεδὴς xal φοθούμενος τὸν Θεὺν σὺν παντὶ τῷ
οἴχῳ αὐτοῦ, ποιῶν ἐλεημοσύνας

38.

t δεόμενος

"πολλὰς τῷ Jm A
7€ 3 [4 /

xa τοῦ Θεοῦ διὰ παντὸς, εἰδὲν ἐν δράματι

φανερῶς, ὡσεὶ ὥρα ἐνάτη τῆς ἡμέρας, ἄγγελον Θεοῦ

Κορνή-

b

ΕἸ ^ , e M 3 7, 2 m um
εἰσελθόντα πρὸς αὐτὸν, xal εἰπόντα αὐτῷ,
, ΓΝ Y
ἀτενίσας d xai ἔυφούος γενόμενος,
nbj 1 - L
; Eine δὲ αὐτῷ * αἱ προσευχαί

ς
ι

σου χαὶ α ἘΣ οὐῦγοὶ σου ἀνέδησαν εἰς μνημό-

συνον ἐνώπιον τοὺ Θεοῦ.

ὙΦ - ^Y m A] b
Οὗτος οὐχ ἔστιν Ἰουδαῖος, ᾿ οὐδὲ ζῶν χατὰ τὸν νό-
3 , Y^ , M € y /,
μον, ἀλλ᾽ ἤδη προειλήφει τὴν ἡμετέραν πολιτείαν.
- r E
Καὶ ὅρα δύο πιστεύοντας τέως, τόν τε εὐνοῦχον τὸν
πο X - /7. ^ D 5 3er » is
ἀπὸ τῆς [ ἀζης, xat τοῦτον, ἐν ἀξιώμασιν ὄντας ἀμφο-
, ' U M ,
τέρους, xai πολλὴν ὑπὲρ τούτων γινομένην σπουδήν.
M , i Eran A —T—
᾿Αλλὰ μὴ νομίσης, ὅτι διὰ τὰ ἀξιώματα. Οὐ διὰ ταῦτα,
M M M M m— m
μὴ γένοιτο- ἀλλὰ διὰ τὴν εὐλάδειαν. Διὰ γοῦν τοῦτο
v V oo /0 7 y € 234£8 ^
xat τὰ ἀξιώματα τέθειται, ἵνα μείζων ἣ εὐλάδεια δει--
A c , Χ i! e
“θῇ. Θαυμαστότερον χαὶ γὰρ ὅταν ἐν πλούτῳ xa δυ-
, A - e
γαστεία τις ὧν, τοιοῦτος ἡ. ᾿Αλλὰ μέγα ἐχείνου ἐγχώ-
* : 5 τ /, Lá A M
Mi0y τὸ τοσαύτην ἀποδημίαν στέλλεσθαι, xol τὸ,
b M. c , » c
μηδε χαιροῦ τοιούτου ὄντος, ἐν 600) ἀναγινώσχειν,
"adit ΝΕ 3.3 DENS /
καὶ τὸ ἐπὶ ὀχήματος φερόμενον τὸν Φίλιππον παρα-
- b! 1 [:4 , M 7
χαλεῖν, καὶ μυρία ἕτερα " μέγα χαὶ τούτου, τὸ ἐλεη-
, - LEE I M € 95 -
μοσύνας ποιεῖν χαὶ εὐχὰς, xoi εὐσεδὴ εἰναι ἐν ἀρχὴ
, b τ M! , * -
τοιαύτη. Διὸ καὶ ἀπὸ ταύτης τὸν ἄνδρα ποιεῖ ἡνώρι-
uu za E Ξ γος 2 y ] ς -
μον" εἰχότως, ἵνα μή τις εἴπη, ὅτι Ψεύδεται τῶν
T (SEC / A - /
Γραφῶν ἣ ἱστορία. "Ex σπείρας, φησὶ, τῆς χαλουμέ-
3 £08 2-20 A m
vas ᾿Ιταλιχῆς. * Σπεῖρά ἐστιν, ὃ χαλοῦμεν νυνὶ νού-

* [πολλάς abest a D. C. ]
à {οὐδὲ τῶν ὑπὸ τὸν νόμον, À. B. C.]

HOMILIA XXII.

177 : : 3
ὀνόματι Κορνήλιος, ἕχα- A. Cap. X. v. 1. Fir autem quidam erat in Cce-

sarea nomine Cornelius, centurio ex cohorte,
quce vocatur Italica, 2. religiosus ac timens
Deum cum omni domo sua, faciens elee-
mosynas multas plebi, et deprecans Deum
semper : 9. is vidit in visu manifeste quasi
hora diei nona, angelum Dei introeuntem
ad se, et dicentem sibi, Corneli. 4. 4t ille
intuens eum , timore correptus dixit : Quid

, Domine? Dixit autem illi : Orationes
tuc et eleemosyne tue ascenderunt in me-
moriam in conspectu Dei.

Hic non erat Judzeus, nec vivebat secundum
legem; sed. Jam przoccupaverat institutum vitze
nostrum. Et vide duos credentes, eunuchum in
Gaza, et hunc, ambos in dignitatibus constitutos,
magnamque de illis habitam curam. Sed ne putes
ob dignitates. Non ea de causa, absit; sed propter
pietatem. Ideo dignitates posite sunt, ut major
pietas eluccret. Mirabilis quippe est, cum quis
in divitiis et potentia constitutus, talis fuerit. Certe
magna illius laus est, quod tantam peregrinatio-
nem susciperet, nec tali tempore in via lectionem
intermitteret, et quod curru vectus Philippum ad-
vocaret, multaque alia : magnum etiam in hoc
est, quod. eleemosynas et preces emitteret, et in
tanto principatu pius esset. Unde et ab hoc illum
notum facit : et merito, ut ne quis diceret mentiri
Scripturarum historiam. Ex cohorte, inquit, qu&
vocabatur Italica. Cohors erat, id quod nunc vo-
camus numerum. Pius ac timens Deum cum

b [ μηδὲ x. καλοῦντος, χαὶ τὸ ἐν ὁδῷ ἀναγ. ἃ. B. C.]
« - σπεῖρα Douncus, spira εἰ cohors apud Polybium

190 S. JOANNIS CHRYSOST.

omni domo sua. Hzc dicit, ne putes ob dignita-
tem ejus sic dispensatum fuisse. Quando DL.
adduci oportebat, non angelus, sed ipse Dominus
apparet ; neque mittit eum ad aliquam ex duode-

Petrus cim illis, sed ad Ananiam. Hic vero contra, cory-

coryphaus.

phum mittit, ut Philippum ad eunuchum, illo-
rum infirmitati se attemperans, docensque quo-
modo talibus uti oporteat. Nam et Christus sepe
apparet 115, {11 mala patiuntur, nec possunt per
se accedere. Vide autem et hic, quzeso, aliud elee-
mosynz encomium; ut et illic in Tabitha. 7r
pius, inquit, et timens Deum cum omni domo
sua. Audiamus quotquot domesticos nihil cura-
mus. Hic autem et militum. curam gerebat, et
eleemosynam erogabat ommi populo. Sic et do-
gmata et vita dts recta fuerunt. J'idit in visu
manifeste, quasi hora diei nona, angelum
Dei introeuntem ad se, et dicentem sibi, Cor- 4,
neli. Quare videt angelum? Ut certior fieret A
Petrus; imo non ille, sed alii infirmiores. /Vona
autem Ziora, quando curis liber in quiete erat, cum
in orationibus et in compunctione versabatur. Zn-
tuens autem illum, timore correptus, dixit. Vide
angelum non statim dicentem quz dicturus erat,
sed prius solventem metum, et mentem ejus eri-
gentem. Nam ex visu metus fuit; sed metus mo-
deratus, qui illum intentum redderet tantum.
Deinde verba metum solverunt, imo potius lau-

E

IS

des illis adjunctze timoris asperitatem mitigarunt.
Audi vero que verba : Orationes tuc et elee-
mosynce tuc ascenderunt in memoriam in
conspectu Dei. 5. Nunc ergo mitte viros in
Joppen, et accersi Simonem quemdam , qui
cognominatur Petrus. Ne ad alum veniant,
non ἃ cognomine tantum, sed etiam a loco
virum denotat. 6. Hic hospitatur apud Simo-
nem quemdam coriarium, cujus est domus
juxta mare. Vidistin' quomodo apostoli, solitu-
dinis et quietis amantes, remotiores urbium par-
tes sectarentur? Quid igitur , si contigisset alium
esse Simonem et ipsum coriarium ? Sed et aliam
notam habebat, quod habitaret juxta mare : tria
autem illa non concurrere poterant. Nec dixit,
quare, ne resolutum redderet; sed dimisit, ut au-
diendi desiderio teneretur? 7. Et cum discessis-
set angelus, qui loquebatur Cornelio, vocavit
duos domesticos suos, et militem metuentem

differunt. Grzci cohortem λόχον dicunt, cujus ductor
λοχοιγός ; et sunt fortasse quingenti milites, Polyb. 1. 6:
xal τὸ μὲν μέρος ἕκαστον ἐχάλ

ξσξ

χαὶ τάγμα; χαὶ σπείραν, xat
σημεῖον. Casaubon. 4c singulas partes appellavit ογ-

dinem , manipulum, signum,

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

5 x M , M “Ὁ
μερον. Εὐσεδὴς καὶ φοδούμενος τὸν Θεὸν σὺν παντὶ τῷ
» c τ e M J
οἴκῳ αὐτοῦ. Ταῦτα λέγει, ἵνα μὴ νομίσῃς, ὅτι διὰ
^ * * d -
τὸ ἀξίωμα τὰ xaT! αὐτὸν οὕτως οἰκονοιεῖται. “Ὅτε
n τ - Μ' Ν co
οὖν Παῦλον προσαχθῆναι ἔδει, οὐδαμοῦ ἄγγελος, ἀλλ᾽
- ΞΕ D , 5^ L4 - AS 1 e
αὐτὸς ὃ Κύριος φαίνεται οὐδὲ πέμπει αὐτὸν πρὸς ἕνα
M πα τὼ , 1 cS ^
τινὰ tO δώδεχα, ἀλλὰ πρὸς Ἀνανίαν. ᾿Ενταῦθα δὲ
Ἁ »
τοὐναντίον, τὸν χορυφαῖον ἄγει, ὡς Φίλιππον πρὸς
^ m , c c ,
τὸν εὐνοῦχον, GuxacaGatyoy αὐτῶν τῇ ἀσθενείᾳ, xal
, - D - - , M M
διδάσχων, πῶς κεχρῆσθαι δεῖ τοῖς τοιούτοις " ἐπεὶ χαὶ
c 7 M 5 T ^ , , P ^ SY
ὃ Χριστὸς αὐτὸς ἀπιὼν φαίνεται πολλάχις πρὸς τοὺς
c 7 bd 7 ^
χαχῶς πάσχοντας, xat QU ἑαυτῶν προσιέναι μὴ δυνα-
s , , Ὁ. , LÀ
μένους. Θέα δέ μοι χἀνταῦθα πάλιν ἐλεημοσύνης ἄλλο
Mr dSonro ἐχεῖ διὰ τὴς Pa6n0nc AVho ORE
ἐγχώμιον, ὥσπερ ἐχεῖ διὰ τῆς Ταδηθᾶς. Ἀνὴρ, φησὶν,
Ξ TAN ^ p. * * ἢ A eS reg
εὐσεθὴς καὶ φοδούμενος τὸν Θεὸν σὺν παντὶ τῷ οἴχῳ
-φ 25 , - a v3
αὐτοῦ. ᾿Αχούσωμεν, ὅσοι τῶν οἰκείων ἀμελοῦμεν. Οὗ--
M ^ c - eC
τος δὲ χαὶ στρατιωτῶν ἐπεμελεῖτο, ποιῶν τε ἐλεημο-
, M Lud m Jg M «NS NOE, X e o!
σύνας παντὶ τῷ λαῷ. Οὕτω xat τὰ δόγματα xot ὃ βίος
c , "5 ΩΝ cJ
αὐτῷ διώρθωτο. Εἶδεν ἐν δράματι φανερῶς, ὡσεὶ ὥρᾳ
EN Ὁ € / » - 5 , *
ἐνάτη τῆς ἡμέρας, ἄγγελον Θεοῦ εἰσελθόντα πρὸς
e à
αὐτὸν, καὶ εἰπόντα αὐτῷ, Κορνήλιε. Διὰ τί βλέπει τὸν
€ , , e
ἄγγελον ; Καὶ τοῦτο εἰς πληροφορίαν Πέτρου " μᾶλλον
M 3 3 , 5 3 - ΡῚ /,
δὲ oUx ἐχείνου, ἀλλὰ τῶν ἄλλων τῶν ἀσθενεστέρων.
5g» ,
Eva?

Low c IN eS VA X oe ,
Ot ta occ Qo SP AT Md xat Ey ἡσυχια

3 c , , T Sep.
Ἣν , OXt& EV εὐχαῖς χαὶ ἐν χατανύζξει. ἢ Ἀτενισᾶς ὁἐ αὐτῷ
M z x οὔος : - D MU: n » ελ 9
χαι o0 St E , εἶπεν. P TOV «Ye ον οὐχ

ΕῚ

PUn) eng τὸν

ἀπὸ τῆς ὄψεως φόθος ἐγένετο. 223 φόδος σύμμετρος,

Y

ὅσον ἐπισ τρέψαι μόνον. Εἴτα τα δήματα τὸν φόδον

»*
ἔλυσε" μᾶλλον ὃ δὲ 6 OV αὐτῶν ἔπαινος
N
τρᾶχὺ X
E) Pi TW, 4 ?
εὐχαι σου xai ai ἐλεημοσύναι σου ἀνέδησαν εἰς ἀνη-

ἣν — ,ὔ
τὸ τοῦ φόξου
M € Y ,
τελέανεν. "Axous δὲ xal οἷα τὰ ῥήματα - Αἱ
μόσυνον ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. NUv οὖν gu εἰς Ἰόπ-
πὴν ἄνδρας, : χαὶ μεταχάλεσαι Σίμωνα, ὃς ἐπικαλεῖ-
ται Πέτρος. Ἵνα μὴ ἐπ᾽ ἄλλον iUd dt. οὐχ ἀπὸ τοῦ
H , , 233 M X XSyos E ej ^ RALIS
ἐπωνύμου βίονον, ἀλλὰ χαὶ ἀπὸ τοῦ τόπου δηλοῖ τὸν
ἄνδ ὃρα. Καὶ α αὐτός ἐστι ξενιζόμενος πρὸς Σίμωνά τινα

-
ἦν

βυρσέα, ᾧ ἐστιν οἰχία παρὰ θάλασσαν. Εἶδες, πὼς τὰ
αὐσχεχο ημενα τῶν πόλεων ἐδίωχον οἱ ἀπόστολοι,
5 L nz 5 ,

ἐρημίας ὄντες φ ς φίλοι χαὶ ἤσυχίας: "Tt οὖν, εἰ συνέδη
χαὶ ἄλλον ANI Σίμωνα xol βυρσέα; Ἂλλ᾽ εἰχε καὶ
ἄλλο σημεῖον, τὸ παρὰ θάλασσαν οἰκεῖν. Τὰ τρία οὐχ
cei M
ἵνα μὴ

,

ἐν ἐπιθυμία xol
δὲ ἀπῆλθεν ὃ ἀγ-

δὲ
γξλος 6 λαλῶν τῷ Κορνηλίῳ, φωνήσας δύο τῶν οἶχε-

eos » ,
ἦν δυνατὸν συμπεσεῖν. Καὶ οὐχ εἶπε, διὰ τί,

ἐχλύση αὐτόν" ἀλλὰ ἀφῆχεν, ὥστε

πόθῳ τὴς ἀχροάσεως γενέσθαι. Ὥς

^ οωω , m ^
τῶν αὐτοῦ, χαὶ στρατιώτην εὐσεδὴ τῶν προσχαρτε-

^ Alius πρότερον αἴροντα αὐτοῦ τὴν διάνοιαν χαὶ μετεωρ.

b Idem ἀρῆχεν αὐτὸν ἐν τ πὸ Κρ: [Supra post τρία
insertum erat δέ, quod auctoritate Commel., Savil. et
Codicum nostrorum delevimus.]

IN ACTA APOSTOLORUM.

^c » ͵ Ek) - , 3.
ρούντων αὐτῷ, xal ἐξηγησάμενος αὐτοῖς πάντα, ἀπέ-

στειλεν αὐτοὺς εἷς zn Ἰόππην. Ὁρᾷς, oct oby. ἁπλῶς
ταῦτα λέ ἔέγει; ἀλλ᾽ ὅτι xa oi κω φόως φημ; αὐτῷ
τοιοῦτοι ἦσαν, ἵνα δείξη; Καὶ ἐξηγησάμενος αὐτοῖς
πᾶντα, φησίν. "Opa τὸ ἄτυφον. Οὐχ εἶπε, καλέσατέ
μοι Πέτρον * ἀλλ᾽ ὥστε xa πεῖσαι, ἐξηγήσατο ἅπαντα *
οὕτως οἰκονομίας ἦν. Οὐ γὰρ ἠξίου ἀπὸ τοῦ ἀξιώμα-
τος αὐτὸν E διὰ τοῦτο ἐξηγεῖται λοι-
πόν. Τοσοῦτον ἦν μέτριος ὃ ἀνήρ. καίτοι οὐδὲν μέγα
ἦν 15 sh cn περὶ ἀνδρὸς χαταγομένου παρὰ Bup-
cci. Τῇ δὲ ἐπαύριον δδοιπορούντων ἐχείνων xal τῇ
πόλει ἐγγιζόντων, ἀνέδη Πέτρος ἐπὶ τὸ δῶμα προσεύ-
ξασθαι περὶ ὥραν ἕχτην. Ὅρα, πῶς τοὺς χαιροὺς συν--
ἄγει τὸ Πνεῦμα, xoi οὔτε θᾶττον, οὔτε βραδύτερον
ποιεῖ τοῦτο γενέσθαι. ᾿Ανέδη, φησὶν, ὃ Πέτρος ἐπὶ τὸ
δῶμα προσεύξασθαι περὶ ὥραν ἕχτην * τουτέστι, xat
ἰδίαν, xal ἐν ἡσυχίᾳ, ὡς ἂν ἐν ὑπερῴῳ. ᾿᾿ῇγένετο δὲ
πρόσπεινος, xai ἤθελε γεύσασθαι. Παρασχευαζόντων
δὲ ἐχείνων, ἐπέπεσεν ἐπ᾽ αὐτὸν ἔχστασις, xol θεωρεῖ
τὸν οὐρανὸν ἀνεῳγμένον. Τί ἐστιν ἔκστασις; Πνευμα--
τικὴ, φησὶ,
ἂν εἴποι τις, ἐξέστη ἣ ψυχή. Καὶ θεωρεῖ τὸν οὐρανὸν
ἀνεῳγμένον, καὶ καταδαῖνον ἐπ᾿ αὐτὸν σχεῦος τι ὡς

2 m ΩΣ , €
θεωρία γέγονεν αὐτῷ" τοῦ σώματος, ὡς

ὀθόνην BETENTY, Gees ἀρχαῖς δεδεμένον xa χα-
θιέμενον ἐπὶ τῆς γῆς, ἐν ᾧ DIRE πάντα τὰ (ss
ποδα "fie γῆς» xoi τὰ θηρία χαὶ τὰ RIERUU xai τὰ
πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ. Καὶ ἐ ἐγένετο φωνὴ πρὸς αὐτόν *
ἀναστὰς Πέτρε, θῦσον xot φάγε. *O δὲ Πέτρος εἶπεν"
μηδαμῶς, Κύριε, ὅτι οὐδέποτε ἔφαγον πᾶν κοινὸν ἢ

^ V
ἀκάθαρτον. Καὶ φωνὴ πάλιν ex δευτέρου πρὸς αὐτόν *

p ,

ἃ 6 Θεὸς ἐκαθάρισε, σὺ μὴ χοίνου. Τοῦτο᾽ δὲ de ET
ἐπὶ τρίς - καὶ πάλιν ἀνελήφθη τὸ σχεῦος εἰς τὸν οὖ-
ρανόν.

Τί ποτε τοῦτό ἐστι; Σύμόολον τῆς οἰκουμένης
ἁπάσης ὃ

ἦν; χαὶ οὐδὲν χοινὸν εἰχε ἘΣ Ιουδαίους. "Exc οὖν

τὸ πρᾶγμα γίνεται. Ὅ ἄνθρωπος ἀχρόξυστος

ἔμελλον αὐτοῦ χατηγορεῖν ἅπαντες ὡς παραδάτου,
p - ,
xal τοῦτο πάνυ αὐτοῖς προσίστατο, ἀναγχαίως οἶχο-
- 5 - 57 » EV ἘΝ TEN ON
νομεῖται εἰπεῖν, Οὐδέποτε ἔφαγον * οὐχὶ αὐτὸς δεδοι-
^ M / E] ACE N b » € »
X06, μὴ γένοιτο, ἀλλ᾽ ὑπὸ τοῦ Πνεύματος, ὡς ἔφην,
V eqiuri μενος, ἵν᾽ ἔχη ἀπολογίαν πρὸς τοὺς Éyxa-
λοῦντας, ὅ ὅτι xal ἀντεῖπεν * πάνυ γὰρ αὐτοῖς ἔμελε
τοῦ τὸν νόμον φυλάττεσθαι. Εἰς ἔθνη ἐ ἐπέμπετο. Ἵνα
οὖν μὴ xat οὗτοι αὐτοῦ ἘΠ Πγρυον; ὡς ἔφθην εἰπὼν,
ταῦτα οἰκονομεῖται * ἢ xo ἵνα μὴ δόξῃ une τις
εἶναι, εἶπε, Μηδαμῶς, Κύριε, ὅτι οὐδέποτε ἔφαγον

* Hzc, τὸ πρᾶγμα γίνεται, desunt. in quibusdam.

HOMIL. XXII.

IOT
Dominum, ex üs qui illi parebant. 8. Quibus
cum narrasset omnia, misit illos in Joppen.
Viden' illum hac non sine causa dicere, sed. ut
ostenderet eos, qui parebant illi, tales fuisse? Et
cum. narrasset illis omnia, inquit. Vide quam
alienus sita fastu. Non dixit, Vocate mihi Pe-
irum; sed ut suaderet, narravit omnia : sic rem
ille provide agebat. Non enim voluit ex auctori-
tate illum. accersere : ideo narrat. Usque adeo
modestus erat homo, etiamsi nihil magnum cogi-
tari posset de viro apud coriarium diversante,
9. Postera autem die, iter illis facientibus,
et appropinquantibus civitati, ascendit Petrus
in superiora circa. horam sextam. Vide quo-
modo Spiritus tempora connectat, ac neque ci-
tius neque tardius rem. faciat. "/scendit, inquit,
Petrus in superiora, ut oraret circa horam
sextam : hoc est, seorsum et in quiete, quasi in
cenaculo. 10. Et cum esuriret, voluit gustare.
Parantibus autem illis, cecidit super eum men-
tis excessus, et vidit celum. apertum. Quid est
mentis excessus? Spiritualis, inquit, contempla-
tio accidit illi : ex corpore, ut ita dicam, excessit
anima. 11. £t vidit celum apertum, et descen-
dens vas quoddam velut linteum magnum,
quatuor initiis submitti de celo in terram :
175 12. in. quo. erant omnia. quadrupedia terre,
A et bestie et serpentia et volatilia celi. 15. Et
facta est vox ad eum : Surge, Petre, occide,
et manduca. 14. Ait autem Petrus: Absit, Do-
mine, quia numquam manducavi omne com-
mune et immundum. 15. Et vox iterum secun-
do ad eum : Quod Deus purificavit, tu com-
mune ne dixeris. 46. Hoc autem factum est
usque tertio; et. statim receptum est vas in
celum.

2. Quid hoc est ? Symbolum totius orbis res
est. Homo incircumcisus erat , nihilque commune
habebat cum Judzis. Quia igitur omnes illum ut
transgressorem accusatur erant, et illis admodum
cordi erat : necessario ille sic rem temperavit ut di-
ceret : JVunquam comedi; non quod timeret, absit;
sed a Spiritu , ut dixi, sic dispositus fuit, ut defen-
sionem haberet contra eos, qui seaccusarent, quod
restitisset : magna enim cura illis erat, ut lex ser-
varetur. Ad gentes mittebatur. Ne igitur hi etiam
illum accusarent, ut dixi, hzc ita dispensata sunt :
aut ne videretur phantasia quedam esse, dixit :
Absit , Domine, quia nunquam manducavi

B

Matth. 2.
x3.

S. JOANNIS CHRYSOST. A

102
commune aut immundum. Facta est. autem vox
ad illum : Que Deus purificavit, tu commune
ne dixeris. Hoc videtur quidem ad illum dici ,
totum vero Judzis dicitur. Nam 51 Magister in-
crepatur , multo magis hi. Linteum ergo est terra;
ferie autem in illa gentiles; illud vero, Occide et
manduca, significat illos accedere debere; quod
vero ter fiat , id. baptismum significat. 2Zbsit,
Domine, nunquam manducavi commune aut
immundum. Et cur, inquies, contradixit? Ne
quis diceret, Deum tentavisse illum, sicut Abra-
hamum , cum jussus est filium hostiam offerre ;
sicut et Philippum, quando rogavit Christus,
Quot panes habetis ? interrogavit, non ut disce-
ret, sed tentans illum. Atqui in lege de mundis et
immundis distincte praeceperat Moyses, tam in
terra , quam in mari : attamen neque sic sciebat.
1T. Cum autem apud se dubitaret Petrus: que
esset visio, quam. viderat : et ecce viri, qui
missi erant a Cornelio, inquirentes domum
Simonis, adstiterunt ad januam. 48. Et cum
vocassent, interrogabant si Simon, qui cogno-
minatur Petrus, illic haberet hospitium. Mi-
rante in semetipso et dubitante Petro, veniunt
opportune viri , qui dubitationem solvant : siqui-
dem et Josephum dubitare permisit, et tunc ar-
changelum misit. Facile namque anima solutio-
nem accipit, quz prius dubitavit. Non diu ergo ,

C

D

E

neque antea dubitavit, sed circa tempus prandn.
19. Petro autem cogitante de ^isione, dixit
Spiritus ei: Ecce viri querunt te. 90. Surge
itaque, descende, et vade cum eis nihil dubi-
tans, quia ego misi eos. Hacitem alia est defen-
sio. Petri ad. discipulos; ut discant et dubitatum
fuisse, et. ipsum didicisse nihil esse dubitandum.
Quia ego, inquit, misi illos. Vide quanta sit Spi-
ritus potestas. Quod autem facit Deus, illud. dici- 150
tur Spiritus facere. Angelus vero non ita; sed cum -
prius dixisset, Orationestuc et eleemosynetuc,
tunc ait, Mitte, ut ostendat isthinc missum fuisse :
Spiritus vero, quia Dominus est, Ego illos misi.
91. Descendens autem Petrus ad viros, dixit :
Ecce ego sum , quem queritis; que causa est ,
propter quam venistis ? 22.Qui dixerunt : Cor-
nelius centurio, vir justus et timens Deum, et
testimonium habens ab universa gente Judao-
rum, responsum accepit ab angelo sancto accer-
serete in domum suam, et audire verba abs te.
Laudes proferunt, ut suadeant quod angelus ap-

τ τ D ^ - ΄ Ὡ» ᾿ ,
b Unus Cod. οὗτοι. ἡ οὖν γῆ τοῦτό ἐστιν ἡ σινδών. τὰ δέ.

RCHIEP. CONSTANTINOP.

κοινὸν ἢ ἀχάθαρτον. ᾿Κγένετο δὲ φωνὴ πρὸς αὐτόν᾽
A Ὃν -

Ἃ 6 Θεὸς 2xa0dots, σὺ μὴ xotvou. Τοῦτο δοχεῖ μὲν
Ν 2 ἈΝ, , N ^N EJ Χ E) N 7
πρὸς αὐτὸν AéyecÜni* τὸ δὲ πᾶν πρὸς Ἰουδαίους
λέγεται. Ei γὰρ ὁ διδάσκαλος ἐπιτιμᾶται, πολλῷ
μᾶλλον P οὗτοι. Ἢ οὖν σινδὼν, τοῦτό ἐστιν ἣ Y7 7 τὰ

γενέ-
M / - ec€-— 7 i^

σθαι, τὸ βάπτισμα δηλοῖ. Μηδαμῶς, Κύριε, οὐδέποτε
, S EY /

ἔφαγον χοινὸν ἢ ἀχάθαρτον. Καὶ διὰ τί, φησὶν, àv-
- ν , » J H

τεῖπεν : "Iva μή τις εἴπη; ὅτι ἐπείραζεν ὃ Θεὸς αὐτὸν,

cr τί. ἈΝ, DE M cr

ὥσπερ ἐπὶ τοῦ ᾿Αὐραὰμ., ὅτε ἐχελεύετο τὸν υἱὸν Üu-
, - M τ

σίαν ἀνενεγχεῖν * ὡς ἐπὶ τοῦ Φιλίππου, ὅτε, Πόσους

TIS PASE SEP CUR εν c T es 5 / 2 ς

ἄρτους ἔχετε; ὑπὸ τοῦ Χριστοῦ ἠρωτήθη " οὖχ ἵνα
/ n. 333^ / 7 M c ,

μάθη, ἀλλὰ πειράζων αὐτόν. Καὶ μὴν ἐν τῷ νόμῳ

λ lod M , , ^ í: "00

περὶ χαθαρῶν xat ἀχαθάρτων διεστείλατο Mons
ΕΞ 5 ΕΝ ἈΝ ] ,

τῶν τε ἐν γῇ τῶν τε ἐν θαλάσσῃ " xa ὅμως οὐδὲ οὕ-

E [4 e 08 ,ὔ [4 / ^

ἐν ἑαυτῷ διηπόρει ὃ Πέτρος, τί ἂν

* N

». M [24 Ἃ 37^ X58
εἴη τὸ ὁραμα; ὃ εἴόε, xat ἰδοὺ

τως ἤδει. Ὥς δὲ
Ὁ ἂν [S e
oi ἄνδρες οἱ ἀπεσταλ--

v 2) ERN c LE ,ὔ ^ A 3 Ν
μένοι ἅπο τοὺ Κορνηλίου, ὀιερωτήσαντες τὴν οἰχίαν

-

c , cy Ac
τοῦ Σίμωνος, ἐπέστησαν ἐπὶ τὸν πυλῶνα, καὶ φωνή-

€

σαντες, ἐπυνθάνοντο, εἰ Σίμων 6 ἐπικαλούμενος Πέ-
τρος ἐνθάδε ξενίζεται. Θαμόουμένῳ καθ᾽ ἑαυτὸν χαὶ
^ D — ει *j ^
διαποροῦντι τῷ Πέτρῳ, ἔρχονται οἱ ἄνδρες εὐχαίρως
Y / ,
τὴν ἀπορίαν λύοντες - ἐπεὶ xol τὸν Ἰωσὴφ πρότερον
ἈΦ Δ ἢ £.. nz Are RN A L
εἴασε θορυδηθῆναι, xol τότε τὸν ἀρχάγγελον πέμπει.
E] / ' / , E.
Ἑὐχόλως γὰρ ἢ ψυχὴ δέχεται τὴν λύσιν, πρότερον ἐν
E / ΄ “ Sm N N / E Εν
ἀπορίᾳ γενομένη. Οὔτε οὐν ἐπὶ πολὺ γίνεται αὐτῷ τὰ

M 5 , 4 ^ ,ὔ E] Y !'c
τῆς ἄπορίας, οὔτε πρὸ τούτου , ἀλλὰ περὶ

'N
τὸν χαιρὸν
GO e E r m NY / INI / X -
τοὺ ἀρίστου. Τοῦ δὲ Πέτρου διενθυμουμένου περὶ τοῦ
(d a €T τὸς € N τ 298.X. 3 8
δράματος,. εἶπεν αὐτῷ τὸ Πνεῦμα - ἰδοὺ ἄνδρες ζη-
- , 2 M , M
«oUcl σε. Ἀλλὰ ἀναστὰς, χατάῤηθι xat πορεύου σὺν
aue ned NEN , [vov 2gd — de Nut σον εν
αὐτοῖς, μηδὲν διαχρινόμενος, διότι ἐγὼ ἀπέσταλχα
5» , LAT , D El , , bi N
αὐτούς. Καὶ πάλιν τοῦτο ἀπολογία Πέτρου πρὸς τοὺς
N ci / el EJ , S ^
μαθητὰς, ἵνα μάθωσιν, ὅτι xat διεχρίθη, xai ἔπαι-
N / ^N ^ / [:/ 5 M e) M
δεύθη μψιηδὲν διαχρίνεσθαι. “Ὅτι ἐγὼ, φησὶν. αὐτοὺς

4 d f. D / * L ^
πέσταλκα. Ὅρα ὅση τοῦ Πνεύματος ἣ ἐξουσία. Ὃ

go

E ποιεῖ ὃ Θεὸς, τοῦτο λέγεται τὸ Πνεῦμα ποιεῖν. Ὃ

o2

μὲν οὖν ἄγγελος οὖχ, οὕτως * ἀλλὰ πρῶτον εἰπὼν, At

3 “ N € - / , i 3 ,

εὐχαί cou xat ai ἐλεημοσύναι coU, τότε φησὶν, 'Am0-
τ e "Jv e 3 € » , M b

στειλον, ἵνα δείξῃ, ὅτι ἐχεῖθεν ἀπέσταλται - τὸ δὲ
ec , M , 3 Χ E] χ S ,

Πνεῦμα, ἐπεὶ χύριον, ᾿Εγὼ αὐτοὺς ἀπέσταλχα. Ka-

MESA , ' PTS ES DEIN ΟΝ ΤΡ a UE

Ta 6 xc o£ 0 Πέτρος προς τοὺς ανορᾶς, εἰπὲν * LOQU ἐγὼ
5 ^ - "np, A 3 ND EN M HS e ^^
εἰμι) ον ζητεῖτε. Ttc f, αἰτία OU ἣν πᾶρξστε; Ot δὲ
M M

- 7 , e Me , SL

εἶπον * Κορνήλιος 6 ἑκατοντάρχης, ἀνὴρ δίκαιος xoi
Ξ 7, ^ N E ΠΣ € NER eS

φοδούμενος τὸν Θεὸν, μαρτυρούμενός τε ὕπὸ ὅλου τοῦ

ΤΣ ΤΣ Πουδείων, ἐς TIERE ERI WOO.

ἔθνους τῶν ᾿Ιουδαίων, ἐχρηματίσθη ὑπὸ ἀγγέλου ἁγίου

. ,ὕ ,ὔ N L-] e c^
μεταπέμψασθαί σε εἰς τὸν οἶκον αὐτοῦ, χαὶ ἀχοῦσα!
5

Y ον , M , , c
δήέματα παρὰ σοῦ. Λέγουσι τὰ E^rxcutx, ὥστε πεῖσαι
ρ n i n 2 2

ὅτι καὶ ἄγγελος ὥφθη αὐτῷ. Εἰσχαλεσάμενος οὖν αὖ-

c Alii τὸν χαιρὸν ἠρώτησα». εἰ ἐχεῖ ξενίξεται. τοῦ.

IN ACTA

APOSTOLORUM.

HOMIL. XXII. 195

τοὺς ἐξένισεν. “Ορᾷς, πόθεν f$ ἡ ἀρχὴ fueuiun ἐθνῶν; B paruerit ei. 25. /ntroducens ergo eos, recepit

Ἀπὸ NOS εὐσεθδοῦς, ἀξίου gane ἀπὸ τῶν ἔρ-
γων. Εἰ γὰρ χαὶ τοῦτο γέ ove, xal ὅμως σχανδαλί--
ζονται, εἰ μὴ τοῦτο ἦν, τί οὐχ ἂν εἶπον Ἰουδαῖοι;
Εἰσχαλεσάμενος οὖν, φησὶν; αὐτοὺς ἐξένισε. Θέα
M M - ^ N
πόση ἀσφάλεια. Ὥστε μηδὲν αὐτοὺς παθεῖν δεινὸν,
- SY ^ c
mscpunt, xo μετὰ παῤῥησίας λοιπὸν συνδιαιτᾶται.
που , LS N 3Y56 ὦ
Τῇ ὃ δὲ ἐπαύριον ἀναστὰς ὃ Πέτρος, ἐξῆλθε σὺν αὐτοῖς,
ες τῶν ἀδελφῶν τῶν ἀπὸ ᾿16 ἦλθον
χαί τινες τῶν ἀδελφῶν τῶν ἀπὸ ᾿Ιόππης συνῇ
, c c — ^ /
αὐτῷ,, xa τῇ ἐπαύριον εἰσῆλθον εἰς τὴν Καισάρειαν.
En Y 2 , A /
"Emíenuoc ἦν ὃ ἀνὴρ, ὡς ἐν ἐπισήμῳ πόλει τυγχά-
m— m - ^
vov. Διὸ xal ἐπ᾽ αὐτῷ πάντα δμοῦ οἰχονομεῖται, xat
- CR 1 / » ES EN
ἀπὸ τῆς ou2aíac ἀρχὴν λαμόάνει τὸ πρᾶγμα " otov
ὃ μὴ ὑπνοῦντι ὀφθῇ ἀλλ᾽ ἐγρηγορότι, τὸ ἐν fjué-
b pd] θποοῦνευ ὀφθῆναι; ἐγρηγορότι, i
er € cs T
pz περὶ ἐνάτην γὰρ pes οὕτως ἑαυτῷ dug
XX ἴδωμεν ἄνωθεν τὰ τὸ χὰ Καὶ εἶπεν ὃ ἄγγε-
λος, oi εὐχαί cou xal oi ἐλεημοσύναι σου ἀνέδησαν
, ον - 2 D ^c
εἰς μνημόσυνον ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. ᾿ντεῦθεν δῆλον,
c 7 b τ᾿ TUN
ὅτι διὰ φωνῆς ἐχάλεσεν ὃ ἄγγελος, καὶ οὕτως εἰδὲν
ξ ᾿
αὖτόν * ὡς εἰ μὴ ἐχάλεσεν, οὐδ᾽ ἂν εἰδεν - οὕτω συν-
΄ὔ S 3. cS , E] ΕΣ Κ ᾿
τεταμένος ἦν ἀπὸ τοῦ πράγματος, ἐν ᾧ ἦν. Kot
, ,
μετάπευψε Σίμωνα τὸν " ἐπιχαλούμενον Πέτρον.
"p, cr δι ν - 22 LÁ 258,
Τέως, ὅτι ἐπὶ χρηστοῖς αὐτὸν μετακαλέσεται, ἐδή-
» » er 258 /
A«ocz' ποίοις δὲ χρηστοῖς, οὖχ ἔτι. Οὕτως οὐδὲ Πέ-
, ^N e. , M DS 5 , M
τρος λέγει τὸ πᾶν * ἀλλὰ πανταχοῦ ἐχ μέρους τὰ
, , er
διηγήματα; ἃ ὥστε 2 M τοὺς ἀχούοντας. Οὕτω
χαὶ Φίλιππον χαλεῖ μόνον εἰς τὴν ἔρημον. Ἀνέδη δὲ
Πέτρος ἐπὶ τὸ δῶμα προσεύξασθαι περὶ ὥραν ἕκτην,
- e
καὶ ἔπεσεν ἐπ᾽ αὐτὸν ἔχστασις, χαὶ θεωρεῖ σκεῦός τι
ε 56 , v / e 25 - C NEN: - ΤΑΝ
ὡς ὀθόνην. Σχόπει, ὅτι οὐδὲ f πεῖνα ἠνάγκασεν αὐτὸν
^ - n M σ ^Y 32 ! 5 7
προσδραμεῖν τῇ σινδόνι. “Ἵνα δὲ μὴ £v πλείονι ἀπορία
, E A , ΩΝ Ὗ M /
ὃ Πέτρος ἡ; ἀχούει λεγούσης φωνῆς * Ἀναστὰς, ΠΈέ--
Ὁ L *5^
τρε, θῦσον xai φάγε. Ἴσως ἐπὶ γόνατα χείμενος εἰδὲ
5 ^Y - WS , ,
τὴν ὀπτασίαν * ἐμοὶ δὲ δοχεῖ διὰ τὸ χήρυγμα ταύτην

ἑωραχέναι. “Ὅτι δὲ xal θεῖον ἦν τὸ γινόμενον, δῆλον 1

v M L4 5^ - » m 5 5
ἔχ τε τοῦ ἄνωθεν ἰδεῖν χαταύδαῖνον, Ex τε τοῦ ἐν ἐχ-
^Y 1 Y Si. (m E] b
τάσει γενέσθαι; Τὸ δὲ καὶ φωνὴν ἐχεῖθεν ἐνεχθῆναι;
καὶ τὸ τρὶς τοῦτο γενέσθαι, χαὶ τὸ οὐρανὸν ἀνεωχθῆ-
M -" - Dd
ναι, χαὶ τὸ ἐχεῖθεν ἥχειν, xal τὸ ἐχεῖ ἀναρπασθῆναι

πάλιν, μέγα δεῖγμα τοῦ θεῖον εἶναι τὸ πρᾶγμα.

Διὰ

μέλλει

, δὶ
ἃ τί δὲ τοῦτο γίνετᾶι; Διὰ τοὺς ἐξεν ταῦτα, οἷς
x

po ἐπεὶ ᾿αὐτὸς ἤδη ἀκούσας ἦν, ὅτι
Εἰς δὸὸν ἐθνῶν μὴ ἀπέλθητε. Καὶ μὴ θαυμάσης. Εἰ

hospitio. Viden', unde fiat initium gentium? viro
pio qui ab operibus dignus visus est. Nam si vel
re ita gesta offenduntur Juda: si res non fuisset,
quid non dicturi erant? Zntroducens, inquit, illos
recepit hospitio. Vide quanta. securitas. Ne quid
illis grave accidat ipsos introducit, et fidenter cum
illis victitat. Sequenti autem die Petrus surgens
profectus est cum illis, et quidam ex fratribus
ab Joppe comitati sunt. eum. 24. Altera au-
tem die introierunt Cesaream. Ynsignis vir erat,
ut in insigni urbe versans. Quare in illo omnia si-
mul dispensantur, atque a Judza res incipit; velut
quod non dormienti, sed vigilanti, atque quod inter-
diu res accidat ; circa nonam enim horam : ita sibi
ipsi attendebat. Sed superius dicta repetamus. Et
dixit angelus : Orationes tue et eleemosyne
(we ascenderunt in memoriam in conspectu
Dei. Hinc palam est, angelum emissa voce illum
appellavisse, atque ita. vidit. illum. Quod si non
vOcasset, non utique vidisset : ita intentus erat
rei, quam agebat. Et accersi Simonem, qui co-
gnominatur Petrus. Interim quod ad utilia illum
vocaturus sit, declarat; ad qua vero utilia , non-
dum. Sic neque Petrus totum declarat ; sed ubi-
que sunt succisze narrationes, ut audientes excitent.
Sic et Philippum. solum vocat in solitudinem.
"Ascendit autem Petrus ad superiora, ut oraret
circa horam sextam. Et cecidit super eum
mentis excessus, et vidit vas quoddam velut
linteum. Perpende, quomodo neque fames coegit
eum currere ad sindonem. Ne vero magis howsi-
taret Petrus, audit vocem dicentem : Surgens ,
Petre , macta et manduca. Forte in genua pro-
: videtur mihi propter
praedicationem illam vidisse. Quod. vero divinum
esset id, quod videbat, hinc manifestum est, quod
illud superne descenderet, tum etiam, quod ipse
in excessu mentis esset : itemque quod vox inde
ferretur , quod illud ter fieret, quod celum ape-
riretur, quod illud inde veniret, et illuc arripere-
retur, magnum erat indicium rem esse prorsus
divinam.

cumbens vidit visionem

ὅ. Cur vero sic res agitur? Propter 605, qui-
bus postea illud. narraturus erat : nam ipse jam

audierat : Zn viam gentium ne abieritis. Et ne me I0.

γὰρ περιτομῆς ἐδεήθη xai θυσίας Παῦλος, πολλῷ Α mireris. Si enim circumcisione et victima opus 5:

* [ἐπικαλούμενον D. et Bibl. V. p. 484, A. καλούμενον
Ediui.]

? Hic omnia diverse narrat unus, ita ut ad varieta-

tes referendas tota pagina exscribenda esset ; sed unus
sensus ubique est.
b Unus Cod. αὐτὸς ἤχουτεν, ὅτι εἰς.

194 S. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

'
habuit Paulus; multo magis tunc initio pradica- μᾶλλον τότε ἐν ἀρχῇ τοῦ χηρύγματος ἀσθενεστέρων
tionis, cum essent adhue infirmiores , his opus ὄντων αὐτῶν, τούτων ἔδει. Καὶ ἰδοὺ oi ἄνδρες, φησὶ,
habebant. Et ecce, inquit, viri missi a Cornelio οἱ ἀπεσταλμένοι ἀπὸ τοῦ Κορνηλίου ἐπέστησαν ἐπὶ
adstiterunt ad januam : e. cum. wocassent , τὸν πυλῶνα " xoi φωνήσαντες ἐπυνθάνοντο, εἰ Σίμων
interrogabant si. Simon, qui cognominatur ὃ ἐπικαλούμενος Πέτρος ἐνθάδε ξενίζεται. Ἅτε ὡς
Petrus, illic haberet hospitium. Eo quod vilis εὐτελὴ οἰκίαν, κάτωθεν ἐπυνθάνοντο, οὐ τοὺς γείτονας
esset domus, infra, non autem. vicinos, interroga- ἠρώτων. Τοῦ δὲ Πέτρου διενθυμουμένου, εἶπεν αὐτῷ
bant. Petro autem hec secum cogitante , dixit τὸ Πνεῦμα * ἀναστὰς scans xal πορεύου μηδὲν
illi Spiritus : Surgens descende, et vade nihil διρκβινόμεγοῦ; διότι ἐγὼ ἀπέσταλχα αὐτούς. Ὅρα"
hesitans, quia ego misi eos. Vide; non dixit : οὐχ εἰπε, διὰ γὰρ τοῦτο τὸ AU. Got d ἀλλ᾽,
Ideo enim visio apparuit tibi; sed, Ego illos misi, B. ᾿Εγὼ uk ἀπέσταλχα, δειχνὺς, ὅτι οὕτω δεῖ πεί-
ostendens sic obtemperandum esse, nec rationes θεσθαι, εὐθύνας οὐχ ἀπαιτοῦντα. "Apxei γὰρ πρὸς
esse exigendas. Satis enim erat, ut certior fieret, πᾶσαν πληροφορίαν τὸ ἀχοῦσαι παρ᾽ αὐτοῦ, τόδε
quod ab illo audivisset, Hoc fac, hoc loquere ; ποίησον, τόδε λάλησον, χαὶ μηδὲν πλέον ζητεῖν. Κα-
nec quid ultra querendum erat. Descendens au- ca 6c δὲ Πέτρος εἶπεν * ἰδοὺ ἐγώ εἶμι, ὃν ζητεῖτε. Tt

ox 5 δή S εὖθέ 5 M ἐδέξ χλλὸ θά x:
tem Petrus dixit : Ecce ego sum, quem queri- ἡποτετουχοεύσεως αὐτοὺς EOESICCO, αὐλοι rav UR VETE S
tis. Cur non statim illos recipit, sed querit? Vi- Εἶδε στρατιώτας ὄντας τοὺς ἐπιστάντας. Διὸ οὖχ ἁπλῶς

debat illos esse milites : ideo non simpliciter in- — ἐρωτᾷ, ἀλλὰ πρότερον ὁμολογήσας αὐτὸς εἶναι, τότε
terrogat : sed postquam fassus est, se ipsum esse, Τὶ ἣν αἰτίαν πυνθάνεται τῆς ἀφίξεως, ἵνα μὴ vetas
tunc quzrit adventus causam, ut ne putaretur, se — Οἱ τοῦτο πυνθάνεσθαι, ὡς δὴ θέλων ἑαυτὸν χαταχρύ-
ideo sciscitari, quasi vellet sese occultare. Et sci- ψαι. Καὶ πυνθάνεται, ἵνα, ἂν μὲν εὐθέως χατεπείγη,
scitatur, ut si statim urgeretur, cum illis iret; sin € xat συνεξέλθῃ * àv δὲ μὴ, ἵνα ξενίση. Τίνος δὲ ἕνεχεν
minus, illos hospitio exciperet. Cur autem dicunt ἐκεῖνοι λέγουσι, Μεταπέμπεταί σε εἰς τὸν οἶχον a-
illi : Z4ccersitte in domum suam ? Quia sic illis τοῦ; Ὅτι τοῦτο αὐτοῖς ἐχέλευσε. Τάχα δὲ xal ὡς
praceperat. Fortasse vero, quasi rationem pro illo ἀπολογούμενοι ὑπὲρ αὐτοῦ μονονουχὶ λέγουσι " ign»
dantes, dicunt : Ne damnes illum; non quasi te EIE * οὗχ ὡς καταφρονῶν. ἔπεμψεν, ἀλλ᾽ ἐχε-
contemnens misit, sed jussus. Cornelius vero ex- λεύσθη οὕτως. Ὃ δὲ Κορνήλιος ἦν προσδοκῶν αὐτο:
spectabat illos , convocatis cognatis suis, et qnc b προσχαλεσάμενος τοὺς συγγενεῖς αὐτοῦ, χαὶ τοὺς
necessariis amicis. Jure : neque enim justum ἀναγχαίους φίλους. ἃ Eixóvoc* οὐ γὰρ δίκαιον ἦν xol
fuisset cognatos et amicos non simul adduci : alio- τοὺς συγγενεῖς xal τοὺς φίλους μὴ συνεπάγεσθαι"
quin vero, illic presentes magis audituri erant, ἄλλως δὲ καὶ ἐχεῖ παρόντες μᾶλλον αὐτοῦ ἤχουσαν
Eleemosy- Vidistis , quanta sit eleemosynae virtus, etin prio- dy. Εΐδετε, πόση τῆς ἐλεημοσύνης ἣ δύναμις, χαὶ ἐν
ne viras. τς presenti sermone ὃ llla a temporanea D τῇ προτέρᾳ διαλέξει χαὶ ἐνταῦθα: ᾿Κχείνη θανάτου
morte liberavit, hac ab aeterna : haec et januas ἀπήλλαξε τοῦ προσχαίρου, αὕτη τοῦ αἰωνίου - αὕτη
cwli aperuit. Vide, quanti fecerit quod. credat xo θύρας ἀνέῳξεν οὐρανοῦ. “Ὅρα δὲ, πῶς περὶ πολ-
Cornelius, ut et angelus mittatur,et Spiritusopere- λοῦ γεγένηται τὸ πιστεῦσαι Κορνήλιον, ὡς xal ἄγγε-
tur, et apostolorum coryphaus advocetur, talisque λον πεμφθῆναι, καὶ Πνεῦμα ἐνεργῆο αι, xoi τὸν
appareat visio, ac. nihil retro relinquatur. Quot κορυφαῖον μεταπεμφθῆναι τῶν ἀποστόλων, xol ὄψιν
erant centuriones, tribuni, reges, et nullus eorum φανῆναι τοιαύτην, καὶ μηδὲν ὅλως ἐλλειφθῆναι: Πόσοι
eadem consequutus est. Audite omnes quotquot in Ee ἑκατόνταρχοι; xa X ἰλίαρχι οι, χαὶ ereces xol
exercitu estis, quotquot reges stipatis. Pius erat, οὐδεὶς τούτων ἐπέτυχ, ἐν ὧν οὗτος ; ᾿Αχούσατε πάντες;
inquit, e£ timens Deum : quodque majus, talis ὅσοι ἐν στρατείαις ἐστὲ, ὅσοι βασιλεῦσι παρεστήχατε.
erat Cum. omni domo sua. lta erat huic rei in- Ἐὐσεβὴς ἦν; φησὶ, χαὶ φοδούμενος τὸν Θεόν * xoi τὸ
tentus, ut non modo sua bene dispensaret, sed E. μεῖζον, ὅτι τοιοῦτος ἦν Mev&, παντὸς τοῦ οἴχου αὐτοῦ.
etiam in familia sua idipsum faceret. Non enim ut Οὕτως ἦν S DE Rr ME ένος πρὸς τοῦτο xal διαχείμε--

nos, qui nihil non agimus , ut nos ministri ti- νὸς; ὡς μὴ μόνον εὖ τίθεσθαι τὰ οἰχεῖα, ἀλλὰ xod
ia] iu . B 38-A er 5 23 , X DIAS c - , X €
meant; ut autem piisint, non item. Hic vero non ἔπὶ τῆς οἰχετείας τὸ αὔτο τοῦτο ποιεῖν. Οὐ γὰρ ὡς
. . . . - ^d Y - M € Y
sic, sed cum omni domo sua Deum timebat: ἡμεῖς, οἱ ὅπως μὲν ἡμῖν φοδεροὶ ot ὑπηρετοῦντες ἔσον-

nec modo quasi communis pater erat omnium ται, πάντα ποιοῦμεν, ὅπως δὲ εὐλαύεῖς, οὐκέτι. Ἀλλ᾽

ἃ εἰχότως deest in quibusdam.

IN

5 A c
οὗτος οὐχ οὕτως, ἀλλὰ μετὰ τῆς οἰκίας ἁπάσης ἢ
- [74
Θεὸν ἐφοδεῖτο, οὐ μόνον ὥσπερ χοινὸς πατὴρ πάντων
τῶν μετ᾽ αὐτοῦ ὧν, ἀλλὰ καὶ τῶν ὕπ᾽ αὐτὸν στρατιω-
Dh - ^Y M / er 2 l; i
τῶν. Ἄχουε δὲ xal τί φασιν ἕτερον * ἀναγχαίως γὰρ

προστέθειται τὸ, Ναρτυρούμενος ὑπὸ ὅλου τοῦ ἔθνους" ης. est ?

ἵνα μηδεὶς εἴπη, τί γὰρ, εἰ ἀκρόδυστος ἦν; Καὶ ἐχεῖ-
LN c ^» m Y 55 » ,
vot, φησὶ, μαρτυροῦσιν αὐτῷ. Ἄρα οὐδὲν ἐλεημοσύ-
» " 8)) δὲ da ἫΝ S , c
νῆς ἴσον " μᾶλλον δὲ οὕτω μεγάλη τοῦ πράγματος ἣ
ἰσχὺς, ὅταν ἐκ χαθαρῶν προχέηται ταμείων, ὡς τά
γε
c» δ NV ^ , ^c /, m ^
πη" τὰ δὲ Ex δικαίων χερδῶν, χαθάπερ νᾶμα Otet-

/, »» 5» / 6 Y 2, 7,
προχξεομενα ες αοιχὼν Bop 000v εοιχεν αφιξιση

i ^ T i
δές τε xol καθαρὸν ἐν Ane ἡδὺ μὲν ἰδεῖν, ἡδὺ
δὲ ἅψασθαι, κοῦφόν. τε xal ψυχρὸν ἐν μεσημόρίᾳ δι-
δόμενον. Οὕτως ἐστὶν ἢ ἐλεημοσύνη. Παρὰ ταύτην

τ M /,
τὴν πηγὴν οὐχ αἴγειροι χαὶ πεῦχκαι, οὐδὲ χυπάρισσοι,
cT 7 M 7 7
ἀλλ᾽ ἕτερα τούτων πολλῷ βελτίω φυτὰ εὐμήχη eiot-
cm , y
φιλία Θεοῦ, ἔπαινος ἀνθρώπων, δόξα ἣ εἰς Θεὸν, εὔ-
Ἂ
νοια παρὰ πάντων, ἁμαρτημάτων ἀφανισμὸς, παῤῥη-
, M , € ! / » , iN 22761
σία παλλὴ à onpauoy iesus SReIEonA » δι᾿ ἧς
τῆς ἀγάπης τὸ φυτὸν pes Οὐδὲν γὰρ οὕτως
ἀγάπην cic εἴωθεν, ὡς τὸ ἐλεήμονα εἰναί τινα.
Αὕτη τοὺς κλάδους εἷς ὕψος αἴρεσθαι ποιεῖ" αὕτη βελ-
viov f πηγὴ τῆς ἐν τῷ παραδείσῳ; οὖχ εἰς τέσσαρας
3 M b 7 τι , 3 x 32 » 23 ἃ 5
ἀρχὰς διαιρομένη, ἀλλ᾽ εἰς τὸν οὐρανὸν αὐτὸν doi-
ri N -
χνουμένη " αὕτη τίχτει τὸν ποταμὸν ἐχεῖνον τὸν ἁλ-
Lo: 3 M A 5 , /, ΕἸ
λόμιενον εἰς ζωὴν αἰώνιον * εἰς ταύτην θάνατος ἐμπε-
M ^ c c
σὼν, καθάπερ σπινθὴρ ἀναλίσχεται ἀπὸ τῆς πηγῆς
e c E 3 » , 2 /
οὕτως, ὅπουπερ ἂν ἐπιστάξη, μεγάλα ἐργάζεται
e τι Ἢ Y
ἀγαθά. Αὕτη τοῦ πυρὸς τὸν ποταμὸν σδέννυσιν ὡς
τω εἰ ei J
σπινθῆρα " αὕτη τὸν σχώληχα οὕτως ἀποπνίγει, ὡς
"5.7 c /, » E] , * Ὁ) 5 S
οὐδέν. Ὃ ταύτην ἔχων, οὐ βρύχει τοὺς ὀδόντας. "Aro
e Rc E (2 M i^
τοῦ ὕδατος ταύτης ἂν ἐπιστάξη εἰς τὰ δεσμὰ,
- ^ i] J /
διαιρεῖ αὐτά * κἂν εἰς τὰς χαμίνους ἐμπέσῃ, πάσας
σύέννυσιν.
σι 5 2 ^N 7 MN AN H
Ὥσπερ οὖν ἣ £y παραδείσῳ πηγὴ οὐ νῦν μὲν προ-
Ἐν , EUN DA D DIN AM 9 A^ 4
χέει νάματα, νῦν δὲ ξηραίνεται ( ἐπεὶ οὐχ ἂν εἴη λοι-
, ^
πὸν πηγή), ἄλλ᾽ ἀεὶ ἀναόλύζει - οὕτω xo ἣ ἡμετέρα
, ,ὔ c
ἃ ἀεὶ δαψιλέστερον προχείτω τὸ νᾶμα πρὸς τοὺς μά-
λιστα ἐπιδεο μένους ἐλέους, ἵνα μένη πηγή. Τοῦτο
ἱλαρὸν ποιεῖ τὸν λαμόάνοντα " τοῦτο ἐλεημοσύνη, μὴ
"M
σφοδρὸν μόνον προχεῖσθαι τὸ νᾶμα, ἀλλὰ xo διηνε-

4
,

5 , [ Lad - c
χές. Ei βούλει, ὥσπερ 2x πηγῶν σοι Émou6otiv τοῦ
τὸ M Y
Θεοῦ τὸν ἔλεον, x«l σὺ πηγὴν ἔχε. Οὐδὲν ταύτης
» E E , Ὁ c , "^ i] ,
ἴσον. Ἂν σὺ ταύτης τῆς πηγῆς ἀνοίξης τὰ στόματα,
- - τ D τ y
τῆς πηγῆς τοῦ Θεοῦ τοιαῦτα ἔσται τὰ στόματα, ὥστε
» hg 5 A -
σαν d6uccoy νιχῆσαι. Agopud ζητεῖ μόνον παρ᾽

p ^

p

) Gcr Θεὶ 3 -- xf
μῶν λαθεῖν ὃ ξος 9 χαὶ προχεῖτ τῶι EX τῶν ταμξιὼν
E

u
-

αὐτοῦ τὰ ἀγαθά. “Ὅταν ἀναλίσχη 1» ὅταν δαπανδ;, τότ

b τὸν θεὸν ἐροθξῖτο, οὐ μόνον, hec omittit il'e Codex
qui ubique ferme in vocibas et serie variat.

TOM. 1X.

ACTA APOSTOLORUM HOMIL.

X 195

qui cum ipso erant, sed etiam militum suo-
rum. Audi, quid aliud dicant : necessario enim
illud additur : Zestimonium habens ab omni
gente; ne quis diceret : Quid , si incircumcisus
Et Judaei, inquit, tesüficantur ei. Ergo
À nihil par eleemosynz : imo tanta rel vis est, quan-
do ex penuarüs puris profunditur, ut ea, quz ex
injuste partis. manant, similia sint fonti lutum
emittenti; quz? veroex juste partis, alveo limpi-
do et puro, in paradiso mananti, qui suavis visu,
suavis et tactu, quid lene et frigidum dans in me-
ridie. Sic est et eleemosyna. Ad hunc fontem. non
populi arbores, non pini, non cypressi, sed plan-
te 1115 longe meliores et proceriores sunt : amor
Dei, laus hominum, gloria in Deum, benevolen-
tia omnium , peccatorum abolitio, fiducia multa,
B opum contemtus, eleemosyna, per quam caritatis
planta nutritur. Nihil enim sic caritatem alere
solet , ut si quis misericors fuerit. Hoc ramos. in
altum erigit : hic melior fons est illo, qui in pa-
radiso erat, non in quatuor capita divisus, sed ad
celum ipsum pertingens : hic parit fluvium illum
salientem in vitam cternam : in hunc. mors inci-
dens, quasi scintilla absumitur a fonte : adeo. hic
ubicumque stillet, magna operatur bona. Hic flu-
vium ignis quasi scintillam exstinguit : hic vermem
illum ita suffocat quasi nihilum. Qui hunc habet,
non dentibus stridet. Ex aqua ista si qua stilla
C inciderit 3n. vincula, scindit illa : si. in. fornaces
inciderit, omnes exstinguit.,

4. Sicut ille fons paradisi, non. modo fluenta
emittit, modo siccatur (alioquin jam fons non
essct), sed semper scaturit : ita et fons noster sem-
per largius fluenta effundat ad eos maxime , qui

p misericordia egeant, ut fons maneat. Hoc hilarem
reddit eum, qui accipit : hoc eleemosyna est , si
non modo rapidum fluentum emittat, sed etiam
perpetuum. $1 vis, quasi ex fontibus tibi Dei mi-
sericordiam impluere, et tu fontem habeto.Nihil
illi par est. Si tu fontis hujus ora aperueris, fon-
tis Dei talia erunt ora , ut abyssum omnem supe-
rent. Occasionem solum quzrit a nobis accipere
Deus, et profundit bona ex penuariis suis. Cum
insumit, cum impendit, tunc dives est, tunc opu-

, hzc desunt in illo Cod.

13

Caritas
quomodo
alatur.

Joan. 4.
1j.

S, JOANNIS CHRYSOST.

196
lentus. Magnum est os fontis illius : purum. et
limpidum ejus fluentum. Si hunc non obstruas ,
neque illum obstrues. Nulla infructuosa juxta
illum stet arbor, ne humorem illum absumat. Ha-
bes divitias? Ne plantes illic salices : talis est enim
ejus voluptas : multa insumit, et nihil in se osten-
dit, sed fructum perdit. Ne plantes salicem, ne
pinum, nec quid simile, quod consumat et inutile
it : talis enim est vestium voluptas; visu pulchrze
sunt, sed ad nihil utiles. Imple surculis : omnia
fructifera plantes in manus pauperum quacumque
volueris. Nihil hac terra pinguius ; quamvis parva
sit manus capacitas, attamen arbor illa plantata
ad usque celum pertingit, et firma stat. Hoc est
vere plantare. Nam quod in terra plantatur, si non
nune, post centum annos peribit. Curarbores plan-
tas, quibus non frueris ; sed antequam fruaris, mors
invadens te abripiet ? Hec arbor, cum mortuus
fueris, tunc tibi fructum dabit. Si plantes , ne in
gastrimargic ventre plantes, ne in secessum fructus
exeat ; sed planta in afflicto ventre, ut fructus ad
c:elum exsiliat : recrea animam pauperis in angu-
stia versantis, ut ne latam tuam viam arctes. Non
vides, quomodo arbores, quz sine mensurarigan-
tur, a radice corrumpantur ; quie autem cum men-

E

ΔΑ

sura, crescant? Tta et tu ne ventrem tuum potu
ingurgites, ne putrescat arboris radix : potum da
sitienti, ut fructum ferat. Que moderate potum
accipiunt , non putrefacit sol, sed quz immodera-

talis quippe est solis natura. Ubique mala est
immoderatio : ideoque illam exscindamus, ut quz
petimus assequamur. In altissimis locis dicuntur
fontes oriri. Ergo simus et nos animo sublimes , et
eleemosyna cito manabit. Neque enim potest subli-
mis anima non misericors, et misericors non subli-
mis esse. Qui ergo pecunias despicit, radice malo-
rum superior est. Fontes in desertis sunt ut plu-
rimum : et nos animam ex tumultu educamus , et
apud nos scaturiet eleemosyna. Fontes quanto ma-
gis purgantur , tanto uberiores sunt : ita nos quo-
que, quo magis insumemus, et magis bona scatu-
rient. Qui fontem habet, non timet : 51 ergo et nos
fontem habeamus eleemosynam, non timebimus.
Hic quippe fons ad potum , ad irrigationem , ad
zdificia, ad omnia nobis utilis est. Nihil hoc potu
melius: nescit hic fons ebrietatem inducere : melius
est talem habere fontem, quam auri fontes emittere.

C

b Idem νοτίδα ξηράνη ᾿ ἔχεις χρήματα.
* [2565 Ediu. à«67 Codices.]

2 Codex unus à3véjzy. à» αυμμέτρως ποτίσης, οὐ σήπει

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

- /, - ω
πλουτεῖ, τότε εὐπορεῖ. Μέγα" ἐχείνης τὸ στόμα τῆς
πηγῆς" καθαρὸν τὸ αὐτῆς νᾶμα χαὶ διειδές. Ἂν μὴ

, X r
ταύτην ἀποφράξης, οὐδὲ ἜΣ τ Μηδν ἄχαρπον στη-
, το
χέτω παρ᾽ αὐτὴν δένδρον, ἵνα μὴ τὴν P νοτίδα αὐτῆς
, » /, M , 5 /
χαταναλώση. ᾿ἔχεις χρήματα: Μὴ φύτευε αἰγείρους
5 - D M € /, τ M 5 14 M
ἐχεῖ - τοιοῦτον γὰρ ἣ τρυφή; πολλὰ ἀναλίσχει, xoi
5 ^5 NE 3 € c "y Ny ^, N ,
οὐδὲν δείχνυσιν ἐν — ἀλλὰ ἀπόλλυσ! τὸν TEPTENE
Μὴ φυτεύσης πεύχην, μὴ p μηδὲ ἄλλο τι τῶν
τοιούτων τῶν ἀναλισχόντων μὲν, οὐδαμοῦ δὲ χρησί-
ὑῶν " τοιοῦτο γὰρ ἣ τῶν ἱματίων τρυφὴ, ἰδεῖν μόνον
M 1" m NN , 3 b b /-. ,
χαλὸν, οὐδαμοὺ Oi χρήσιμον. ᾿Αναδενδράδων πλήρω-
σον * πάντα τὰ χάρπιμα φύτευσον ἐν ταῖς τῶν πενή--
M [:4 “ἡ / 25 , ,
τῶν χερσὶν, ἅπερ ἂν θέλης. Οὐδὲν ταύτης Atraporce-

θοὸν τῆς γῆς" χαίτοι μικρόν ἐστι τὸ διάστημα τῆς

N A 2290 c ᾿ 5 ἋΧ S ^ » Y M
χειρὸς, ἀλλ᾽ ὅμως πρὸς αὐτὸν φθάνει τὸν οὐρανὸν τὸ
, NN ^ !e e - 7
φυτευόμενον δένδρον, xut βέδαιον ἕστηχε. Τοῦτο
E] c ἮΝ DH Y L . ὦ EY
ἐστι φυτεῦσαι. Τὸ μὲν γὰρ ς φυτευόμενον ἐν τῇ γῇ. Xv
υὴ yv, μετὰ ἑχατὸν ἔτη ἀπολεῖται. Τί φυτεύεις δέν-
ὃρα, ὧν οὐχ ἀπολαύσῃ , ἀλλὰ πρὶν ἢ ἀπολαύσεις, ὃ
θάνατος ἐπελθὼν ζει σε; Τοῦτο τὸ δένδρον,
MN
δίδωσι τὸν χαρπόν. Εἰ φυ-
, NOS -
τεύεις ; μὴ ἐν τῇ τῆς γαστριμαργίας φυτεύσης χοιλίᾳ 3

E] 1 PENES S πῶ NX "n
ἵνα μὴ εἰς Un pU ὃ καρπὸς * ἐχοὴ * ἀλλὰ φύτευσον

f , ΝΠ ^ ^ , ^
ἐν τεθλιμμένη ν νηδύι, ἵνα πηδήση πρὸς τὸν οὐρανὸν ὃ
, M
χαρπός. Avdmaucoy τὴν στενογωρουμένην ψυχὴν τὴν
^ , τ ^ M , M ,
τοῦ πένητος; ἵνα μὴ τὴν εὐρύχωρον θλίψης τὴν σήν.
ΡΝ τὰς οὐ Mojo σον ΄} ce NOS 3. Xy EN
Οὐχ δρᾶς, ὅτι τὰ ποτιζόμενα τῶν He ἀμέτρως ἀπὸ
EM , , AY M b
τῆς δίζης σήπεται" τὰ δὲ μετὰ σὐπμοτσεν , αὔξεται ;
cf ^Y MN NN M cC /
Οὕτω δὴ xai σὺ μὴ τὴν σαυτοῦ ποτίσης ἀμέτρως
A d M c» Α € ce wf ON ,
γαστέρα, ἵνα μὴ σαπὴ ἣ ῥίζα τοῦ δένδρου * πότισον
-Me δυνῷ v Se? -- HIDE Τὰ ,
τὴν διψῶσαν, ἵνα χαρπὸν "ἐνέγχη. Τὰ συμμέτρως
v --. Ὶ τὶ , 21 € ci^ 13 M ^Y , , ,
ποτιζόμενα᾽ οὗ σήπει ὃ ἥλιος, τὰ δὲ ἀμέτρως, σή-
2 , M - τ C30 , D
πει gium γὰρ ἣ τοῦ ἡλίου φύσις. Πανταχοῦ ἣ
τὲ »
pu i (x χαχόν᾽ διὸ περικόψωμεν αὐτὴν, ἵνα καὶ ἡμεῖς
μεν ὧν αἰτοῦμεν. "Ev τοῖς ὑψηλοτάτοις ον

á πη

ya λέγονται τίκτεσθαι. Οὐχοῦν γενώμεθα ὅψη-
λοὶ καὶ ἡμεῖς τὴν Ψυχὴν, καὶ ταχέως ἣ ἐλεημοσύνη
ῥεύσει " οὐ γάρ ἔστι τὴν ὑψηλὴν ψυχὴν μὴ xo ἐλεή-
μονα εἶναι, καὶ τὴν ἐλεήμονα μὴ χαὶ ὑψηλήν. Ὃ γοῦν
χρημάτων ὑπερορῶν, τῆς ῥίζης ἀνώτερός ἐστι τῶν
χαχῶν, Ai πηγαὶ ἐν ἐρημίαις εἰσὶν ὡς τὰ πολλά καὶ

ἰδ κα Δ dnd. X c λ SW. FLA , - M
ἡμεῖς τὴν ψυχὴν τῆς πὸ υολλίας ἐξαγάαγώμεν, axo

t (PANE VC AUR A "n yh Αἱ A rer *^
πηγάσει παρ ἡμῖν ἢ ἐλεημοσύνη. At πηγαι, ὁσῳ ἂν

»,

, , , e YA M
ucc E ἀφθονωτεραι στο δὴ χαὶ

ἡμεῖς, ὅσῳ ἂν ἀναλώσωμεν, τοσούτῳ βλαστάνει τὰ

NI Ek
ἔχων, QU δέδοιχεν" ἂν τοίνυν χαὶ
ὅΓκε
οὐ 905

4

'O πηγὴν
ἐλεημοσύνην πηγὴν ηθησό-
ἐλεημ ( ἸγῊν , ηθήησο

t€ e) Cue eM 7, ΡΝ
6 Ὡλῖος X7 ὃς «ucro

b Idem χαθχρώτεραι ἡ

)$;

IN ACTA

μεθα. Καὶ γὰρ πρὸς ποτὸν, πρὸς ἀρδείαν, πρὸς olxo-
- e 14
δομὴν, πρὸς πάντα ἡμῖν χρήσιμος αὕτη ἣ πηγή.
2M φ- / / / " ΕΝ *7^5 ΩΣ
Οὐδὲν τοῦ πόματος τούτου βέλτιον " οὐχ οἰδεν αὕτη
D 5. ond ΠΕΡ A 2
μέθην ἐργάσασθαι" βέλτιον τοιαύτην ἔχειν πηγήν; ἢ
χρυσοῦ πηγὰς ἐπιῤῥεῖν. Πάσης χρυσίτιδος γῆς βελ-
7 K c / ' A Y P 5 M 3
τίων ἣ τοῦτον φέρουσα τὸν χρυσὸν ψυχή. Οὐ γὰρ cic
Ὁ M , » M à » € - -
ταῦτα τὰ βασίλεια, ἀλλὰ τὰ ἄνω fiv συνεχχωρεῖ.
Ὁ χρυσὸς χόσμος γίνεται τῇ ᾿Εχχλησίᾳ τοῦ Θεοῦ "
ἀπὸ τούτου τοῦ χρυσοῦ ἣ μάχαιρα κατασκευάζεται
τοῦ Πνεύματος, ἣ 5 μάχαιρα δι᾿ ἧς ὃ δράχων ἀποτέ-
νεται. Ἀπὸ ταύτης τὴς πηγῆς οἱ λίθοι προέρχονται
οἵ τίμιοι, οἵ περὶ τὴν χεφαλὴν τοῦ βασιλέως. Μὴ δὴ
3 cT K /, » e 5 /, A
ἀμελῶμεν τοσούτου πλούτου, ἄλλ᾽ εἰσφέρωμεν τὴν
ἐλεημοσύνην μετὰ δαψιλείας, ἵνα τῆς παρὰ τοῦ Θεοῦ
φιλανθρωπίας ἀξιωθῶμεν, χάριτι καὶ οἰκτιρμοῖς τοῦ
μονογενοὺς αὐτοῦ Υἱοῦ, ᾧ πᾶσα δόξα, τιμὴ καὶ κρά-
τος, ἅμα τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν
αἰώνων. Ἀμήν.

APOSTOLORUM.

HOMIL. XXIII. ι

107
Omni aurifera terra melior est anima, quz hujus-
inodi fert aurum. Non enim in hanc regiam , sed
in supernam nobiscum concedit. Hoc aurum orna-
mentum est Ecclesie Dei: ex hoc auro efficitur
gladius Spiritus, gladius per quem draco disse-
catur. Ex hoc fonte prodeunt lapides pretiosi , qui
caput regis ornant. Ne itaque negligamus tantas
divitias; sed largiter eleemosynam inferamus, ut
Dei benignitate dignemur, gratia et miserationibus
unigeniti ejus Filii, cui omnis gloria, honor et im-

E perium una cum sancto Spiritu, 1n. secula szcu-
lorum. Amen.

OMIAIA χγ΄.

Τῇ δὲ ἐπαύριον ἀναστὰς, φησὶν, ὃ Πέτρος, ἦλθε σὺν
αὐτοῖς" xal τινες τῶν ἀδελφῶν τῶν ἀπὸ Ἰόππης
* συνῆλθον εἰς τὴν Καισάρειαν. 'O δὲ Κορνήλιος
ἦν προσδοχῶν αὐτοὺς, συγχαλεσάμιενος τοὺς συγγε-
νεῖς αὐτοῦ καὶ τοὺς ἀναγχαίους φίλους.

[OT

Μετὰ τὸ ξενίσαι τοὺς ἄνδρας, ἐξ 1 σὺν αὖ-

5) 6s
τοῖς * *x«Àoc. ἐπ gov ub ees ἅτε ἀπὸ χα-
μάτου ὄντας αὐτοὺς. χαὶ οἰχειοῖ ἑαυτῷ: εἶτα λοι-
πὸν xal συνέξεισι. ΤῊ δὲ ἐπαύριον, φησὶν, ἀναστὰς ὃ
Πέτρος, ἦλθε σὺν αὐτοῖς, χαί τινες τῶν “ΠΝ Οὐ
μόνος, ἀλλὰ χαὶ ἄλλοι ἔ I μετ᾽ αὐτοῦ" χαὶ τοῦτο
οἰχονομιχῶς, ὥστε εἶναι μάρτυρας μετὰ ταῦτα; ὅταν
ἀπολογεῖσθαι δέοι Πέτρον. 'O δὲ Κορνήλιος ἦν προσ-
δοχῶν αὐτοὺς, συγχαλεσάμενος τοὺς συγγενεῖς αὐτοῦ
xa τοὺς ἀναγκαίους φίλους. Τοῦτο φίλου, τοῦτο θεο--
σεῤοῦς, ἐν τοῖς τοιούτοις ἀγαθοῖς "ἢ πρὸ πάντων ποιεῖ-

* [συνῆλθον αὐτῷ, χαὶ τῇ ἐπαύριον εἰσῆλθον εἰς τ. x. Sa-
vilius, fort. ex Bibliis. Nam cum nobis stant Codd.
omnes et Commel.]

* In uno exemplari, his omissis verbis, μετὰ τὸ ξενί-
σαι &yüpzs , ἐξέρχεται σὺν αὐτοῖς, ab his incipitur, χαλῶς
πρότερον φιλοτρονεῖται. [Imo tres À, B. C. sic incipiunt:
Καλῶς Tp. φιλ. τοὺς ἄνδρας, ἅτε ἀπὸ καμάτου ὄντας. χαὶ
οἰχειοῖ ἑχυτῷ. xoi τινες ἔρχονται μετ᾽ αὐτοῦ. χαὶ τοῦτο οἷ-
χονομιχῶς) ὥστε εἶνκι μάρτυρας. lntegriorem ordinem
servavit D. et expressit Erasmus,] Possetque hoc ini-
tium tolerari, sed melius incipitur ab illis verbis, μετὰ

τὸ ξενίσαι, etc. Illud vero, καλῶς πρότερον φιλορρονεῖται,
φιλο;

184

HOMILIA XXIII.

Car. X. v. 25. Sequenti autem die, inquit, sur-
gens Petrus, profectus est cum illis : et qui-
dam ex fratribus ab Joppe cum illo venerunt
Cesaream., 94. Cornelius vero exspectabat
illos, convocatis cognatis suis et necessariis
amicis.

1. Postquam viros hospitaliter tractavit, egre-
ditur cum illis : recte. Prius benigne cum illis
p agit, utpote ex itinere fatigatis, sibique familia-
res reddit, demumque una proficiscitur. Sequenti
autem die, inquit, surgens Petrus, profectus
est cum illis : et quidam fratres. Non solus,
sed et alii cum illo veniunt; idque cum. quadam
providentia, ut postea testes essent, quando Petro
opus fuit defensione. Cornelius vero exspecta-
bat illos, convocatis cognatis suis et necessa-
riis amicis. Hoc amici, hoc pii viri est, in talibus

ἅτε ὁπὸ χαμάτου ὄντας αὐτοὺς, imperfectam phrasin ex-
hibere videtur. Verum in hisce commentariis ita fre-
quentes observantur hujusmodi ἀποσιωπήσεις, ut hec
nihil negotii facessant. [ Nulla neque hic, nec alibi in
his Commentariis uila haud legitima , aut quz oratio-
nem imperfectam relinquat ὠποσιώπησις , nisi forte per
Codicum improbitatem. Sed hujusmodi judicia non
est quod in posterum noiemus. Mox ante εἴτα delevi-
mus xzi auctoritate D. et Savilii.]

b [πρό inclusum ap. Savil. omittunt ἃ, B. C. Paulo
ante verbis, τοῦτο φίλου, caret D.]

193 JOANNIS CHRYSOST.

5.

bonis amicos prz omnibus facere socios. Jure hos
vocat quibus fidebat, de talibus maxime semper dis-
serens, quz frustra fortassealiis exposuisset. Viden- €
iur autem mihi et amici et cognati ab ipso fuisse
instituti. 25. Cum introisset autem Petrus, ob-
viam venit ipsi Cornelius, et procidens ad pe-
des ejus adorayit. 36. Petrus wero erexit eum,
dicens : Surge; nam et ego homo sum. Hoc facit,
humilitatem suam ostendens, aliosque docens Deo-
que gratias agit, declaratque se, etiamsi jussus sit,
ex setamen multam habere pietatem. Quid ergo Pe-
trus? Surge; nam et ego homo sum. Viden', quo-
modo ante omnia 1llos docent, ne quid magnum
de se sentiant? 27. Et loquens cum illo, intra- D
vit : eLinvenit multos qui convenerant, 28. di-
xitque ad illos : Pos scitis, quomodo abomi-
natum sit viro Judeo conjungi [aut accedere]
ad alienigenam. Vide, ut statim de Dei beni-
gnitate disserat, ostendatque ipsum magna illis
largitum esse bona. Non hoc solum admirandum
hicest, quod talia loquatur; sed et quomodo si-
mul et magna loquatur et modeste agat. Non dixit
enim : Nos qui ad neminem accedere dignamur,
ad vos venimus ; sed quid? 7^os scitis (Deus hoc
jussit, inquit), iniquum esse conjungi aut. acce- E
dere ad alienigenam. Deinde nein illo gratiam
statuat, subdit : Et mihi Deus ostendit, nemi-
nem communem aut immundum dicere homi-
nem. Hoc subjungit, πὸ videatur adulari ipsi.
29. Propter quod sine contradictione vegi ac-
cersitus. Ne putarent, etsi res illicita esset, se,..
utpote principi ea de causa obtemperasse, sed to- A
ium Deo imputarent, non modo conjungi, sed
etiam accedere non licere dicit. Znterrogo ergo,
quam ob causam accersistis me. Non ignorans
mterrogat: sciebat enim totum Petrus a visione
edoctus: audierat etiam. a militibus; sed vult
ilos primum confiteri, et fidei. obnoxios fieri.
Quid ergo Cornelius? Non dixit, Non tibi mi-
lites. dixerunt? sed vide, quam mansuete et
humiliter loquatur. 50. 4 quarta die usque
in hanc horam eram jejunans, et nona hora
eram orans in domo mea: et ecce vir stetit co-
ram me in vestitu splendido, et ait: 94. Cor- Β
neli, exaudita est oratio tua, et eleemosynce
tue ascenderunt in memoriam in. conspectu
Dei. Et nona hora, quit, orans. Quid hoc est?

€ [τοῦ recepimus ex A. B. C. D. quorum A. B. cum
Savil. et Bibl, εἰσελθεῖν. Infra ὡς post δηλῶν, quod deest
in Ed:tis, addunt Codd. omnes.]

d[Verba, ἡ προσέρχεσθαι, absunt ab A. C. D. et

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

M M T , / 3.07 ,
σθαι χοινωνοὺς τοὺς ἀναγχαίους φίλους. Εἰκότως τού--
- T 55n/2c 23 M J
τους συγχαλεῖ, οἷς ἐθάῤῥει ἀεὶ περὶ τοιούτων Ota-
, n ^ Y y. LES. b E
σχεπτόμενος μάλιστα, ἃ περιττὸν τέως ἦν πρὸς ἄλ--
λους ἐξενεγχεῖν. "Epot δὲ χαὶ φίλοι καὶ συγγενεῖς παρ᾽
αὐτοῦ δοχοῦσιν ἐῤῥυθμίσθαι. Ὥς δὲ ἐγένετο “ τοῦ συν-
ελθεῖν τὸν Πέτρον, συναντήσας αὐτῷ ὃ Κορνήλιος,
^ DUE N IS , € NY /
πεσὼν ἐπὶ τοὺς πύδας προσεχύνησεν. Ὃ δὲ Πέτρος
L4 “ΣΤᾺ , , / M ^ SUN E
ἤγειρεν αὐτὸν, λέγων " ἀνάστηθι" xot γὰρ ἐγὼ ἀνθρω-
c - Ὁ M M
πός εἶμι. Τοῦτο ποιεῖ, τὸ ταπεινὸν αὐτοῦ δειχνὺς., xat
παιδεύων τοὺς ἄλλους, χαὶ τῷ Θεῷ εὐχαριστῶν, χαὶ
H S
δηλῶν ὡς, cl xo ἐχελεύσθη, ὅμως οἴκοθεν πολλὴν εἰχε
ἘΣ ' Y
τὴν εὐλάδειαν. Τί oov ὃ Πέτρος: ᾿Ανάστηθι " xoi γὰρ
ἐγὼ ἀνθρωπός εἰμι. "Op&c, πῶς πρὸ τῶν ἄλλων τοῦτο
e £
αὐτοὺς παιδεύουσι, μηδὲν μεγὰ περὶ ἑαυτῶν φαντά-
ΙΝ το $$ 0 $0 M € ,ὔ
ζεσθαι; Καὶ συνομιλῶν αὐτῷ, εἰσῆλθε" καὶ εὑρίσχει
Fs -
συνεληλυθότας πολλοὺς, ἔφη τε πρὸς αὐτούς" ὑμεῖς
ἐπίστασθε, ὡς ἀθέμιτόν ἐστιν ἀνδρὶ ᾿Ιουδαίῳ χολλᾶ-
, J , ! 4 X
θαι * (7; προσέρχεσθαι] ἀλλοφύλῳ. “Ὅρα, εὐθέως περὶ
τω τω m , ^ , * NS P
τῆς τοῦ Θεοῦ φιλανθρωπίας διαλέγεται, xal δειχνυ-
cr , YA e jy M L- E] f) , Οὐ J ἊΣ
σιν, ὅτι μεγάλα αὐτοῖς ἐχαρίσατο ἀγαθά. Οὐ μόνον δὲ
τοῦτο θαυμάζειν ἐνταῦθα ἔνι, ὅτι τοιαῦτα διαλέγεται "
233^ cd τ τὰ N F , M ,
ἀλλ᾽ ὅτι πῶς 61400 xaX. μεγάλα φθέγγεται, καὶ μετριά-
ζει. Οὐ γὰρ εἰπεν, ἄνθρωποι μηδενὶ καταξιοῦντες χολ-
M ^, [2 8 - J
λᾶσθαι, ἤλθομεν πρὸς ὑμᾶς" ἀλλὰ τί; Y μεῖς ἐπίστα-
€ (A. εὖ A, ; , :
σθε (6 Θεὸς τοῦτο ἐχέλευσε, φησί), παράνομον εἶναι
»" P / * , A
χολλᾶσθαι ἢ προσέρχεσθαι ἀλλοφύλῳ. Eta ἵνα μὴ
m Ὁ 7 M RJ ' ^
ἐπ᾽ αὐτῷ τὴν χάριν 07, ἐπάγει: Καὶ ἐμοὶ 6 Θεὸς
Ἐς ,
ἔδειξε μηδένα χοινὸν ἢ ἀκάθαρτον λέγειν ἄνθρωπον.
D , ,
Τοῦτο προστίθησιν, ἵνα uj δόξῃ, χολαχεύειν “ αὐτόν.
3 Jch
Διὸ xo ἀναντιῤῥήτως ἦλθον μεταπεμφθείς. Ἵνα μὴ
ΟΥΤΩΣ o
νομίσωσιν, ὅτι, εἰ xoi παρανομία ἦν τὸ πρᾶγμα,
ΨΩ ΚΣ 5 NN ^ SEL n 334 ^ c
ἐπειδὴ ἄρχων ἦν, διὰ τοῦτο ἐπήχουσεν, ἀλλὰ τὸ πᾶν
τῷ
οὐδὲ προσέρχεσθαι ἐξὸν, φησί. Πυνθάνομαι οὖν τίνι
μετεπέμψασθέ με. Οὐχ ἀγνοῶν πυνθάνεται"
δει γὰρ τὸ πᾶν ὃ Πέτρος ἀπὸ τοῦ δράματος" ἤκουσε
xo παρὰ τῶν στρατιωτῶν * ἀλλὰ βούλεται πρῶτον

Θεῷ λογίσωνται, οὐ μόνον οὗ χολλᾶσθαι, ἀλλ᾽

σοι οἵ στρατιῶται; ἀλλ᾽ ὅρα; πῶς πράως χαὶ ταπει-
νῶς. Ἀπὸ τετάρτης ἡμέρας μέχρι ταύτης τῆς ὥρας
ἤμην νηστεύων, καὶ τὴν ἐνάτην ὥραν προσευχόμενος
ἐν τῷ οἴκῳ μου χαὶ ἰδοὺ ἀνὴρ ἔστη ἐνώπιόν μου ἐν
ἐσθῆτι λαμπρδ,, καί φησι" Κορνήλιε, εἰσηκούσθη σου
ἣ προσευχὴ; χαὶ ai ἐλεημοσύναι σου ἀνέδησαν εἰς
μνημόσυνον ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. Καὶ τὴν ἐνάτην ὥραν,
φησὶ, προσευχόμενος. Τί ἐστι τοῦτο; ᾿Ιἱμοὶ δοχεῖ xat

Commel. Quare seclusimus, licet in Bibl. legantur.]

* αὐτόν " μηδένα φησὶν ἄνθρωπον. διὸ xat, sic unus, [Sic
tres A. B. C., siepe, uti diximus, pro uno illo Montfau-
coni habendi.]

IN ACTA APOSTOLORUM.

καιροὺς pov ἑαυτῷ βίου ἀχριδεστέρου, χαὶ ἐν
τισὶν ἡμέραις. Διὰ γὰρ τοῦτο εἰπεν, Ἀπὸ τετάρτης
ἡμέρας. “Ὅρα πόσον ἐστὶν εὐχή. "Oz ἐπέδωχεν εἷς
εὐλάδειαν, τότε φαίνεται αὐτῷ ὃ ἄγγελος. Αὕτη ΕΙΣ
ἡμέρα" χαὶ ἣν ἀπῆλθον οἵ πεμῷ φθέντες, uta xo ἣν
ἦλθον, πάλιν μία- χαὶ τῇ τετάρτῃ ἐφάνη, ὡς εἶναι
δευτέραν μεθ’ ἣν προσηύξατο. Καὶ ἰδοὺ ἀνὴρ ἔστη
ἐνώπιόν μον ἐν ἐσθῆτι λαμπρᾷ. Οὐ λέγει ἄγγελον,

οὕτως ἐστὶν ἄτυφος. Καί φησι - Κορνήλιε, εἰσηκούσθη C

c M Y £ , E] /

cou ἣ προσευχὴ; xai ai ἐλεημοσύναι σου ἐμνήσθησαν
ἐγώ τοῦ Θεοῦ. Πέμιψον οὖν εἰς ᾿Ιόππην, καὶ με-

ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. ΠέμΨψ ς πην; χαὶ p.
ταχάλεσαι Σίμωνα, ὃς ἐπικαλεῖται Πέτρος * οὗτος ξε-
νίζεται ἐν οἰχία Σίμωνος βυρσέως παρὰ θάλασσαν.
ὃς παραγενόμενος λαλήσει σοι. Ἔξ αὐτῆς οὖν ἔπεμψα
πρὸς σέ" σύ τε χαλῶς ἐποίησας παραγενόμενος. Νῦν
» - , D M c
οὖν πάντες Apes ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ πάρεσμεν, ἀχοὺ-
σαι πάντα τὰ προστεταγμένα σοι ὑπὸ τοῦ Θεοῦ. Διὰ
τοῦτο εἶπε, Τίνι λόγῳ μετεπέμψασθέ με; ὃ ἵνα ταῦτα
e" » "uc 3 Ld b!
οὕτως εἴπη τὰ ῥήματα. ᾿Ανοίξας δὲ
εἶπεν" ἐπ᾿ ἀληθείας χαταλαμόάνομαι, ὅτι οὖχ ἔστι
προσωπολήπτης ὃ Θεὸς, ἀλλ᾽ ἐν παντὶ ἔθνει ὃ δε φη:
Θούμενος αὐτὸν χαὶ ἐργαζόμενος Pus δεχτὸς
αὐτῷ ἐστι. Τουτέστιν, ἄν τε ἀχρόδυστός ἐστιν ἄν τε
ἐμπερίτομος. Τοῦτο xo Παῦλος δηλῶν, Οὐ γάρ
, ES x t -
ἐστι προσωποληψία παρὰ τῷ Θεῷ, λέγει. Νῦν οὖν
X , c - m c
a co dab φησὶν, ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ.
Ὅρα, ὅση ἣ πίστις, ὅση fj εὐλάδεια. "Hoe, d ὅτι οὐδὲν
ἀνθρώπινον εἶπεν ὃ Πέτρος, 'O Θεὸς ἔδειξέ ota ei-
πών. Διὸ χαὶ τὸ, Πάρεσμεν, ἀχοῦσαι πάντα τὰ το
τεταγμένα σοι ὑπὸ τοῦ Θεοῦ, λέγει. Τί οὖν; ; ἄρα ὃδὲε-

M
τὸς αὐτῷ ἐστι ὃ ἐν Περσίδι ; ἂν ἡ ἄξιος, ταύτη δε- E

NT e
χτὸς c. ἢ Ἐντεῦθεν

εὐνοῦχον οὗ περιεῖδε.

y “ - - e
ἔσται τῷ χαταξιωθῆναι τῆς πίστεω
x T7 , 7
xai τὸν ἐξ Αἰθιοπίας Καὶ τί,
M ^ ν
φησὶν, ἂν εἴποις περὶ

τῶν θεοσεόῶν xal περιοφθέν-
y S CX ;
TOY ; ΠΊΕ * οὐδεὶς

περιορᾶται θεοσεδής. Οὐ γὰρ
ἔστιν, οὐχ ἔστι περισῳθῆναί τινα τῶν τοιούτων ποτέ.
᾽ν παντὶ ἔθνει, φησὶ, 6 φοδούμενος τὸν Θεὸν xol
ἐργαξόμενος δικαιοσύνην.
ἀρετὴν χαλεῖ.

/ cÓ
“Διχαιοσύνην, τὴν πᾶσαν

€ m - m— -
"diez πῶς χαταστέλλει αὐτοῦ τὸ φρόνημα τῷ εἰ-
πεῖν * "Ev παντὶ ἔθνει ὃ φοδούμενος τὸν Θεὸν, δεκτὸς ς

à
ΕΣ

αὐτῷ ἐστιν; ὡσεὶ ἔλεγεν, οὐδένα ἀπωθεῖται x
Ἐροσίται τοὺς πιστεύοντας. Εἶτα, ἵνα νὴ δόξωσιν ἐν
τάξει τε ΠΩ εἶναι, ἐπάγει" Τὸν Λόγον, ὃν
ἀπέστειλε τοῖς υἱοῖς Ἰσραὴλ εὐάγγελ ἰζόμενος εἰρήνην

διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ οὗτός ἐστι πάντων Κύριος. Ταῦτα

? Hic tota series invertitur in eodem Codice.
b ἐντεῦθεν xai, hzc desunt in uno Codice
subinde series et verba mutantur,

£x πῶς À. B. C. Lezebatur

,in quo

€ [ τὴν πᾶσάν φησιν ἀρετήν. ὅ

ἔτρος τὸ στόμα Ὁ

HOMIL. XXIII.

199
Videtur mihi sibi tempora constituisse. accuratio-
ris vite in quibusdam diebus : ideoque ait, 4
quarta die, Vide, quanta res sit oratio. Quando
in pietate profecit, tunc apparet. illi angelus. Hiec
una dies erat; ea qua abierunt ii, qui missi erant,
una; qua venerunt, rursus una; et quarta appa-
ruit, ita ut sit secunda post eam, qua precatus est.
Et ecce vir stetit coram me in veste splendida.
Non angelum dicit; ita alienus erat a fastu. Et ait:
Corneli, exaudita est oratio tua, et eleemosy-
nce tue ascenderunt in memoriam in. conspe-
ctu Dei. 52. Mitte ergo in Joppen, et. accersi
Simonem, qui cognominatur Petrus : hic ho-
spitatur in domo Simonis coriarii juxta mare :
qui ubi advenerit, loquetur tibi. 55. Confe-
stim ergo misi ad te : et tu bene fecisti venien-
do. Nunc ergo omnes nos in conspectu Dei ad-
sumus, ut audiamus omnia, que tibi precepta
sunt a Deo. Ideo dixit , Qua de causa accersi-
stis me? ut hac sic. verba dicat. $4. J4periens
autem Petrus os suum, dixit : In veritate com-
peri, quod non sit personarum acceptor Deus ;
95. sed in omni gente, qui timet illum et ope-
ratur justitiam, acceptus illi est. Hoc est, sive
praputiatus sit, sivi circumcisus. Hoc et Paulus

sic declarat, Mon est personarum acceptio apud p.35. vi.

Deum. Wunc ergo adsumus omnes nos, inquit,
in conspectu Dei. Vide quanta fides, quanta
pietas. Sciebat nihil humanum dicere Petrum;
Deus ostendit mihi, dixit, 1deo et. illud, /Z4-
sumus, ut audiamus omnia, que tibi prece-
pta sunt a Deo. Quid ergo? num acceptus est
ili is, qui. est in Perside? $1 dignus sit, ita
acceptus erit, ut fidem assequatur. Hinc etiam
eunuchum ex /Ethiopia non despexit. Et quid,

inquies, dixeris de religiosis viris, qui despecti fue- liziosus de-

runt? Absit, nemo religiosus despicitur. Non po-
test enim, non potest utique despici qui talis est.
In omni gente inquit, qui timet Deum et opera-
tur justitiam. Justitam. vocat omnem virtutem.
9. Vides, ut deprimat illius sublimem sensum,
,cum dicit : Zn. omni gente qui timet Deum,

πάντας E. acceptus est illi ? ac 51 diceret, Neminein repel-

lit, omnes credentes admittit. Deinde, ut ne vi-
deantur inter abjectos esse, subdit : 60. F'erbum
quod misit filiis Israel, annuntians pacem per
Jesum Christum : hic est omnium Dominus.

οὕτω ante χαλεῖ, quod delevimus fide Cod. D. Ab eo-
dem paulo ante absunt hzc, τὸν θεόν, et inclusa habet
Commel.]

200 S. JOANNIS

Haec dicitin presentium gratiam, ut illis persua-
deat. Ideo curat, ut Cornelius loquatur. J"erbum,
inquit, quod. misit fils Israel. Vide, illis in-
terim dat przrogativam. Deinde illos testes indu-
cit, dicens: 3T. 705 scitis verbum, quod factum
est per universam Judeam, incipiens a Gali-
lea, post baptisma, quod predicavit Joannes.
Quod sic res habeat, ex sequentibus confirmat. 38.
Jesum a JYazareth, quomodo unxit eum Deus
Spiritu sancto et virtute. Non dixit, Nostis Je-
sum (neque enim noverant); sed que ab illo
facta sunt, narrat. Qui pertransiit benefaciendo
et sanando omnes oppressos a diabolo. Hinc
ostendit multas mutilationes diabolicas, et corpo-
ris labes ab illo factas. Quoniam Deus erat cum
illo. Rursum humila loquitur, non sine causa
puto, sed propter humanitatem. 39. Et nos testes
sumus omnium, que fecit in regione Judco-
rum et Jerusalem. Et vos, inquit, etnos. Quem
et occiderunt suspendentes in. ligno. Hic pas-
sionem przedicat. 40. Zunc Deus suscitavit
tertia. die, et. dedit eum manifestum fieri,
41. non omni populo, sed. testibus preordina-
tis a Deo, nobis qui manducavimus et. bibi-
mus cum. eo, postquam resurrexit a mortuis.
Hoc maximum resurrectionis argumentum est.
42. Et precepit nobis predicare populo et te-
stficari, quia ipse est, qui constitutus est
a Deo, judex vivorum et mortuorum. Ma-
gnum etiam hoc, ut fide dignos demonstret. Ipse
vero testimonium inducit, dicens : 45. Z'uic omnes
prophete testimonium perhibent, remissionem
accipere per nomen ejus omnem qui credit in
illum. Hzc predictio est eorum, qua post futura
erant ; quam confirmans, prophetas opportune te-
stes adhibet. Sed. repetamus ea, qua de Cornelio
superius dicta sunt. Misit, inquit, in Joppen, ut
accerseret Petrum. Omnino venturum credidit :
ideo misit. Et. loquens cum illo, inquit, intra-
vit. Quid loquens? Ea, ut puto, que superius
dicta sunt. Et procidens ad pedes ejus, adoravit.
Vide ubique sermonem ab adulatione alienum, et
humilitate plenum. Hinc dignus ostenditur et ille
eunuchus. Precepit, inquit, Philippo, ut ascen-
deret et sederet in curru ; etsi nesciret quis es-
set, nisi solum ex prophetze commemoratione. Hic
vero etiam cecidit ad pedes. Viden' mores sine fa-
stu? Tu. vero mihi considera, quomodo ostendat
Petrus divinum esse suum adventum, cum dicit :

? οἵμαι deest in uno Cod,

CHRYSOST. ARCHIEP.

b

C

D

CONSTANTINOP.

λέγει διὰ τοὺς παρόντας, ἵνα καὶ ἐχείνους πείση. Διὰ
τοῦτο παρασχευάζει xai τὸν Κορνήλιον εἰπεῖν. ᾿Γὸν
Λόγον, φησὶν, ὃν ἀπέστειλε τοῖς υἱοῖς ᾿Ισραήλ. Ὅρα,
τούτοις δίδωσι τέως τὸ ἐξαίρετον. Εἴτα xo αὐτοὺς
μάρτυρας ἐπάγεται, λέγων * Ὑ μεῖς οἴδατε τὸ γενόμε-
γον ῥῆμα χαθ᾽ ὅλης τῆς ᾿Ιουδαίας, ἀρξάμενον ἀπὸ τῆς
Ραλιλαίας, μετὰ τὸ βάπτισμα, ὃ ἐκήρυξεν Ἰωάννης.

τι οὕτως ἔχει, τοῦτο xai ἀπὸ τοῦ ἑξῆς βεδαιοῖ. "In-
σοῦν τὸν ἀπὸ Ναζαρὲθ, ὡς ἔχρισεν αὐτὸν ὃ Θεὸς ἐν
Πνεύματι ἁγίῳ καὶ δυνάμει. Οὐχ εἶπεν, ἴστε ᾿Γησοῦν"
οὐδὲ γὰρ ἤδεσαν᾽ ἀλλὰ τὰ ὕπ᾽ αὐτοῦ εἰργασμένα διέξ-
εἰσιν. Ὃς διῆλθεν εὐεργετῶν xol ἰώμενος πάντας
τοὺς χαταδυναστευομένους ὑπὸ τοῦ διαόλου. ᾿Εντεῦ--
θεν δείκνυσι πολλὰς πηρώσεις διαδολιχὰς xat διαστρο-
φὴν σώματος ὑπ᾽ ἐχείνου γενομένας. "Oct ὁ Θεὸς ἦν
μετ᾽ αὐτοῦ. Πάλιν ταπεινὰ φθέγγεται, οὖχ ἁπλῶς,
οἶμαι, ἀλλὰ διὰ τὸ ἀνθρώπινον. Καὶ ἡμεῖς μάρτυρες
πάντων ὧν ἐποίησεν ἔν τε τῇ χώρα τῶν Ἰουδαίων καὶ
ἐν Ἱερουσαλήμ. Καὶ μεῖς, φησὶ, καὶ ἡμεῖς. Ὃν xot
ἀνεῖλον χρεμάσαντες ἐπὶ ξύλου. ᾿Ενταῦθα τὸ πάθος
χηρύττει. Τοῦτον ὃ Θεὸς ἤγειρε τῇ τρίτη ἡμέρᾳ; χαὶ
ἔδωχεν αὐτὸν ἐμφανὴ γενέσθαι, οὐ παντὶ τῷ λαῷ, ἀλλὰ
μάρτυσι τοῖς προχεχειροτονημένοις ὑπὸ τοῦ Θεοῦ
ἡμῖν, οἵτινες συνεφάγομεν καὶ συνεπίομεν αὐτῷ, μετὰ
τὸ ἀναστῆναι αὐτὸν ἐχ νεχρῶν. Τοῦτο τεχμήριον τῆς
ἀναστάσεως μέγιστον. Καὶ παρήγγειλεν ἡμῖν κηρῦξαι
τῷ λαῷ xoi διαμαρτύρασθαι,, ὅτι αὐτός ἐστιν ὃ opt
σμένος ὑπὸ τοῦ Θεοῦ χριτὴς ζώντων xal νεκρῶν. Μέγα
χαὶ τοῦτο πρὸς τὸ δεῖξαι ἀξιοπίστους. Ὃ δὲ χαὶ μαρ-
τυρίαν ἐπάγει, λέγων" Τούτῳ πάντες οἵ προφῆται μαρ-
τυροῦσιν , ἄφεσιν ἁμαρτιῶν Aa6siy διὰ τοῦ ὀνόματος
αὐτοῦ πάντα τὸν πιστεύοντα εἷς αὐτόν. Τοῦτο τοῦ μέλ-
λοντος ἔσεσθαι μετὰ ταῦτα προαναφώνησις᾽ ἣν δὴ καὶ
βεδαιῶν, τοὺς προφήτας εὐχαίρως μάρτυρας παράγει.
᾿Αλλ᾽ ἴδωμεν ἄνωθεν τὰ χατὰ τὸν Κορνήλιον. Amé-
στειλε, φησὶν, εἰς Ἰόππην μεταχαλέσασθαι τὸν Πέ-
τρον. "Emíoceuce, ὅτι πάντως ἥξει" διὸ χαὶ ἀποστέλ-
λει, χαὶ συνομιλῶν αὐτῷ, φησὶν, εἰσῆλθε. Τί ἄρα

-
P]

» COUNT M a / E E E

δμιλῶν; Ταῦτα, *olpat, φθεγγόμενος, ἅπερ ἔμπρο
y EN N 35 M ΓΦ ἘΞ

σθεν εἴρηται. Καὶ πεσὼν ἐπὶ τοὺς πόδας προσεχύνη-

σ ,ὕ ^ ,

σεν. “Ὅρα χολαχείας ἀπηλλαγμένον τὸν λόγον παν-

e δ ,ὔ , τὶ D yv τὰ

ταχοὺ xat ταπεινότητος γέμοντα. ᾿Εντεῦθεν ἀξιος δει-

- ES 3 / Y ES

χνυται xo ἐχεῖνος ὃ εὐνοῦχος. ᾿χέλευσε γὰρ τῷ Φι-
wA 3 δον M , "YIN EE) τ /

λίππῳ ἀναδῆναι xoi καθίσαι ἐπὶ τὸ ὄχημα" xaicot
^ , m , ,

οὐχ εἰδὼς, ὅστις ἐστὶν, ἢ ἀπὸ τῆς ἀπαγγελίας μόνον

c ES , T ^Y Nox jm N ,

τὴς τοῦ προφήτου. Οὗτος δὲ xat ἔπεσεν ἐπὶ τοὺς πό--

ἧς τ , MM , ΩΝ 7

δας. Τύδες ἦθος ἄτυφον ; Σὺ δέ μοι σχόπει, πῶς δεί-

, p S INS DN , e NA :

χνυσι Πέτρος θείαν αὐτοῦ τὴν παρουσίαν, τῷ λέγεϊν

€ ^» - τὶ ͵ὕὔ
γμεῖς
:

^, , V M
ἐπίστασθε ὡς ἀθέμιτόν ἐστι ; Καὶ διὰ τί μὴ

IN

εἶπε τὴν σινδόνα εὐθέως; “Ὅτι ἀχενόδοξος ἦν σφόδρα.

Ὅτι μὲν γὰρ ἀπέσταλται ὑπὸ τοῦ Θεοῦ, λέγει" τὸ δὲ.

ACTA APOSTOLORUM.

HOMIL. X*Xill. ZOI

. Fos scitis illicitum esse. Et cur nonstatim sindo-
nem memoravit? Quia a vana gloria erat valde alie-

πῶς, οὐχ ἔτι" ἀλλ᾽ ὅτε ἀνάγκη γέγονεν, ὅτε χαὶ εἶπεν" A nus. Quod missus sit a Deo dicit; quomodo, non

Ὑμεῖς ἐπίστασθε ὡς ἀθέιλιτόν ἐστιν ἸΙουδαίῳ χολλᾶ-
θαι ἢ ἔργεσθαι ἀλλοφύλῳ - οὕτως ἦν πόῤῥω
σθαι προσέρχεσ ιλοφύλῳ ς ἡ 60
m M
Τοῦτο λέγων xoi
τὴν ἐχείνων χατεγγυᾶται γνώμην. Τί δαὶ Κορνή-
λιος; Πάρεσμεν, φησὶν, ἐνώπιον τοὺ Θεοῦ, ἀχοῦσαι
ἢ μὲν, φησίν; un
πάντα τὰ προστεταγμένα σοι ὑπὸ τοῦ Θεοῦ. Οὐχ εἰπεν;
rp" e τ “
ἐνώπιον ἀνθρώπου, ἀλλὰ, Τοῦ Θεοῦ, δεικνὺς; ὅτι οὕτω
δεῖ προσέχειν τοῖς τοῦ Θεοῦ δούλοις. Εϊδετε διάνοιαν
- ,
διεγηγερμένην ; εἴδετε πῶς ἄξιος ἦν πάντων τούτων;
Ἀνοίξας δὲ, φησὶ, Προς τὸ στύμα εἶπεν - ἐπ᾿ ἀλη-

χενοδοξίας. Ὑμεῖς ἐπίστασθε.

θείας καταλαμόάνομαι, ὅτι οὐκ ἔστι προσωπολήπτης B

6 Θεός. Τοῦτο xol πρὸς τοὺς παρόντας Ἰουδαίους
ἀπολογούμενος ἔλεγε. Μέλλων * γὰρ πρὸς αὐτοὺς με-
τὰ χειρίζειν τ τὸν λόγον; ὥσπερ ἀπολογίαν πρότερον τί-
aam Τί οὖν 3 πρὸ τούτου προσωπολήπτης ἡ ἦν; Μὴ
γένοιτο" ἐπεὶ xal πρὸ τούτου οὕτως ἦν. Πᾶς ὃ qo-
δούμενος xoi ἐργαζόμενος, φησὶ, δικαιοσύνην, δεχτὸς

“Ὅταν

M 20 - N AS / FA eru ' b /
γὰρ εὐνὴ τὰ Uh νομὸν ξχοντα, φυσει τὰ TOU νομοῦ

αὐτῷ ἐστι. Τοῦτο xoi Παῦλος γράφων λέγει"

ποιῇ. Καὶ δόγμα εἰσάγει χαὶ πολιτείαν. Εἰ γὰρ μά-
, «Ὁ 5^ ^n^ PIS A 5^
γους οὐ περιεῖδεν, οὐδὲ Αἰθίοπα, οὐδὲ ληστὴν, οὐδὲ

πόρνην " πολλῷ μᾶλλον τοὺς ἐργαζομένους δικαιοσύ- C

-
γὴν xoi βουλομένους πάντως οὐ περιόψεται. “Εἰ οὖν,
M 2 -" 5 m
τι εἰσὶν ἐπιεικεῖς xat ἥμεροι ἄνθρωποι, xat πιστεῦ-
E , ZEN ON SNO ON ὙΠ u d 3
σαι οὗ βούλονται ; ᾿Ιδοὺ σὺ τὴν αἰτίαν εἶπες, ὅτι οὐ
L4 Ν m € b
βούλονται. Ἄλλως δὲ ἐπιειχὴ ἐνταῦθα, οὐ τὸν πρᾶον
, ' M / /
λέγει, ἀλλὰ τὸν δικαιοσύνην ἐργαζόμενον * τουτέστι,
S e / D ,ὔ m
τὸν ἐν πᾶσιν * εὐάρεστον, ὃς τότε τοιοῦτός ἐστιν, ὅταν
» rp b! c
£m τοῦ Θεοῦ τὸν qo6ov ὡς xe." Tov δὲ τοιοῦτον ὃ

Θεὸς οἷδε μόνας. Ὅρα πῶς ἦν οὗτος δεχτός: ἅμα

ἤχουσε, καὶ ἐπείσθη. Καὶ νῦν, εἰ ἄγγελος ἦλθε, φη-
σὶν, ἐπείσθη ἂν ἕχαστος, ὅστις ἂν ἦν. ᾿Αλλὰ πολλῷ
τὰ νῦν σημεῖα ἐχείνων ἐστὶ μείζονα,
στοῦσι πολλοί.
— - LN TA -. 5 NEU b , M

τηρεῖ τὴν εὐγένειαν τοῖς ᾿Ιουδαίοις, Τὸν Λόγον, gnata
ὃν ἀπέστειλε τοῖς υἱοῖς Ἰσραὴλ Εὐτγγελιβόμενον εἰρή-

xai ὅμως ἀπι-

nm

γὴν * οὗτός ἐστι Κύριος πάντων. ΤΙρῶτον 1 περὶ τῆς χυ-

ριότητος αὐτοῦ διαλέγεται, χαὶ σφόδρα ὑψηλῶς, " ὡς
ἐνῆν, ἐπειδὴ xai πρὸς Ψυχὴν εἶχεν ὑψηλὴν ἤδη γενο-
μένην καὶ πάντα θερμῶς δεχομένην τὰ ὕπ᾽ αὐτοῦ πα-
eev γυώμενα᾽" εἶτα χατασχευάζων πῶς Κύριος & ἁπάν-
των, ἐπάγει xol λέγει" Ὃν ἀπέστειλεν εὐκγγελιζό:
acd τουτέστιν, ἐπ᾽ ἀγαθοῖς χαλοῦντα, οὐ χρίσιν
ἐπάγοντα.

? Idem γὰρ αὐτοῖς ἐγχειρίξειν τὸν λόγον.
* [ἐνάρετον καὶ ἄληπτον B. C. ἐνώρετον, D. et Erasm.
In B., Codice pleno lacunarum, totus locus deest,

, L4 hu
Εἰτα ἄρχεται τῆς διδασχαλίας, xoi p

item; sed cum necesse fuit, cum dixit : os scitis
illicitum esse Jud«eo conjungi vel accedere ad
alienigenam : ia procul erat a vana gloria. 7 Ὁ5
scitis. Hoc dicens, illorum sententiam in spon-

sionem trahit. Quid vero Cornelius? Zdsumus,

inquit, iz conspectu Dei audire omnia, quc-
cumque tibi precepta sunt a Deo. Non dixit,
In conspectu hominis, sed, Dei, ostendens, sic ac-
cedendum esse ad Dei servos. Vidistis mentem
excitatam? vidistis quam dignus esset his. omni-
bus? ,Zperiens autem , inquit, Petrus os suum
dixit : In veritate comperi, quia non est per-
sonarum acceptor Deus. Hoc presentibus Judaeis
sui purgandi causa dicebat. Cum enim illis ver-
bum traditurus esset, quasi defensionem praanittit.
Quid ergo? num antea personarum acceptor erat ?
Absit : namantea sic erat. O mis, inquit, qui ti-
met Deum, ct operatur justitiam, acceptus illi
est. Hoc et Paulus scribens dicit : Cum enim gen-

tes, quc legem non habent, ea que legis Sunt
faciunt. Et dogma inducit et institutionem. Nam
si magos non despexit, neque /Ethiopem, neque
latronem, neque meretricem : multo magis ope-
rantes justitiam et volentes non. contemnet. Quid
ergo, si sint mansueti et mites homines qui cre-
dere nolint? Ecce tu causam dixisü : quia cre-
dere nolunt. Alioquin autem mansuetum hic dicit
non mitem, sed eum, qui justitiam operatur; id
est, eum, qui in omnibus beneplacitus est, qui tunc
talis est, quando Deum ut par est timet. Hujus-
modi vero hominem Deus solus novit. Vide quo-

modo hic acceptus erat: mox ut audivit, etiam ob-

temperavit. Et nunc, si angelus veniret, inquies,

nemo est qui non crederet. Verum longe majora

nunc signa sunt, quamilla : et tamen multi non

credunt. Deinde doctrinam incipit, et. Judieis

suam servat nobilitatem. 'erbum, inquit, quod

misit Deus filiis Israel, annuntians pacem :

hic est. omnium Dominus. Primo de domina-

tione ejus loquitur, admodumque sublimiter, ut

licebat; quia cum. homine sermo erat, qui jam

sublimis effectus, ardenter omnia ab se tradita

susciplebat : deinde probans, quomodo omnium

Dominus esset, adjicit : Quod misit «nnuntians;

id est, ad bona vocans, non judicium inducens.

Editi omnes εὐάρεστον. ]
b ὡς ἐνῆν deest in quibusdam Mss.

202 S. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

ó. Hinc dedarat, ipsum Verbum a Deo Judzis E ᾿Ἐντεῦθεν δείκνυσιν, ὅτι οὗτος, ἀπὸ Θεοῦ Ιουδαίοις
primo missum fuisse. Deinde ab iis, quae per ἴο- πρῶτον ἀπέσταλται. Εἶτα ἀφ᾽ ὧν χρτώρθωσε xa0*
tam Judzam effecit, hoc demonstrat, dicens : Pos ὅλης τῆς Ἰουδαίας τοῦτο συναποδείχνυσι, xai λέγει
scitis quod factum est verbum per universam Ὑμεῖς οἴδατε τὸ γενόμενον δῆμα χαθ᾽ ὅλης τῆς Ἴου-
Judeam : et quod est mirabile, incipiens a σα- δαίας" xa τὸ θαυμαστὸν, ἀρξάμενον ἀπὸ τὴς Γαλι-
lilea, post baptisma, quod predicavit Joannes. λαίας, t μετὰ τὸ βάπτ (ux, ὃ ἐχήρυξεν Ἰωάννης. Πρό-
Primo loquutus est de ejus praeclaro opere, et tunc τέρον εἰ εἶπεν αὐτοῦ τὸ κατόρθωμα, χαὶ τότε θαῤῥεῖ περὶ
de ejus patria fidenter loquitur. Jesum α JVaza- τῆς αὐτοῦ πατρίδος εἰπεῖν. ᾿Γησοῦν τὸν ἀπὸ Ναζαρέθ.
reth. lta sciebat 1psam patriam offendiculo esse. Οὕτως ἤδει,, ὅτι σχάνδαλον ἣ πατρίς. Ὥς ἔχρισεν αὖ-
Quomodo unxit eum Deus Spiritu sancto et vir- τὸν ὃ Θεὸς Πνεύματι ἁγίῳ χαὶ δυνάμει. Πάλιν κατα-
tute. Iterum probat. Ne quis enim diceret, undenam 158 σχξυή. Ἵνα γὰρ μή τις εἴπη, xal πόθεν τοῦτο δῆλον:
hoc manifestum est? subjungit : Qui pertrans- A ἐπάγει λέγων: Ὃς διῆλθεν εὐεργετῶν καὶ ἰώμενος πάν-
ivit benefaciendo et sanando omnes oppressos τᾶς τοὺς χαταδυναστευομένους ὑπὸ τοῦ διαδόλου. Εἶτα
a diabolo. Deinde cum bonis, qui operatus est, μετὰ τῶν ἀγαθῶν ὧν ἐποίησε, δείκνυσι xal τὴν δύνα-
ostendit quanta virtus ejus esset : cum enim diabo- .— μιν, ὅτι πολλή - ὅταν γὰρ τοῦ διαθόλου περιγίνηται,
lum superaverit, ingentem illam fuisse oportet. πολλή τίς ἐστι xoà μεγάλη. Καὶ ἡ αἰτία, Ὅτι 6 Θεὸς
Adjicitur causa, Quoniam. Deus erat cum illo. ἣν μετ᾽ αὐτοῦ, φησίν. Διὰ τοῦτο xai Ἰουδαῖοι οὕτως

Joan. 3. 2. Ideo et Judzi ita dicebant : Scimus, quoniam a — ἔλεγον" Οἴδαμεν, ὅτι ἀπὸ τοῦ Θεοῦ ἐλήλυθας διδά-
Deo venisti magister : nemo enim. potest hec σχαλος" οὐδεὶς γὰρ ταῦτα τὰ σημεῖα δύναται Ἰὼ.
signa facere, nisi Deus fuerit cum eo. Deinde, ἂν μὴ ἢ ὃ Θεὸς μετ᾽ αὐτοῦ. Εἶτα, ὅτε ἔδειξεν, ὅτι
postquam ostendit eum a Deo missum fuisse, tunc ἀπὸ Θεοῦ ἀπέσταλται, τότε λέγει, ὅτι ἀνῃρέθη, ἵνα
addit eum interfectum fuisse, ne quid absurdum — μή τι ἄτοπον φαντ xat. ὋὉρᾶς αὐτοὺς οὐδαμοῦ χρύ--
imagineris. Viden' illos nusquam occultare cru- p πτοντας τὸν σταυρὸν, ἀλλὰ dus τῶν ἄλλων τιθέντας
cem, 1mo et modum etiam cum aliis addentes? — xxi τὸν τρόπον: Ὃν xat ἀνεῖλον, φησὶ, χρειλάσαντες
Quem occiderunt, inquit, suspendentes ἔτι ligno. ἃ ἐπὶ ξύλου. Καὶ ἔδωχεν αὐτὸν ἐ ἐμφανὴ γενέσθαι, οὗ
Et dedit illum manifestum fieri, non omni ρο- παντὶ τῷ λαῷ, ἀλλὰ μάρτυσι τοῖς προχεχειροτονη-
pulo, sed testibus preordinatis a Deo nobis. poe ὑπὸ τοῦ Θεοῦ fui. Καίτοι γε αὐτὸς αὐτοὺς
Atqui ipse illos elegit; sed illud adscribit Deo. ἐξελέξατο, ἀλλὰ xoà τοῦτο ἀνατίθησι τῷ Θεῷ. Τοῖς
Preordinaiis, inquit. Vide unde resurrectionem προχεχειροτονημένοις, φησίν. “Ὅρα πόθεν τὴν ἀνά-
probet, ἃ comedendo. Cur resurgens nullumsignum — στασιν βεθαιοῦται" ἀπὸ τοῦ φαγεῖν. Διὰ τί δὲ μηδὲν
fecit, sed comedit et bibit? Quia ipsa resurrectio ἀναστὰς ἐποίησε σημεῖον, ἀλλ᾽ ἘΠΕῚ χαὶ ἔπιεν: Ὅτι
per se magnum erat signum : huius vero nullum χαὶ αὐτὴ f, ἀνάστασις καθ ἑαυτὴν μέγα σημεῖον ἦν "
majus argumentum erat, quam quod comederetet ταύτης δὲ οὐδὲν οὕτως sic ἀπόδειξιν μεῖζον, ὡς τὸ φα-
biberet. T'estificari, inquit. Hic terribiliter loqui- C 1n xol πιεῖν. το τσ φησίν. ᾿Ενταῦθα xol

c
2

tur, ne possent ad ignorantiam confugere. Nec φοδερῶς εἰπεν, | ἵνα μὴ ἔχωσιν εἰς ἄγνοιαν χαταφυ-
dixit : Ipse est Filius Dei; sed quod maxime illos γεῖν. Καὶ οὐχ εἶπεν, ὅτι αὐτός ἐστιν ὃ ΥἹὸς τοῦ Θεοῦ,
terrebat : /pse est, qui constitutus est a Deoju- ἀλλ᾽ ὃ μάλιστα αὐτοὺς ἐφόδει,, ὅτι αὐτός ἐστιν ὃ ὥρι-
dex vivorum et mortuorum. Hinc sequitur vali- σμένος ὑπὸ Θεοῦ χριτὴς ζώντων χαὶ νεχρῶν. Εἶτα ἡ
dum argumentum a prophetis : illi enim in ma- χυρία ᾿χατασχευὴ f, ἀπὸ τῶν προφητῶν" μεγάλην
gna existimatione erant. Z/uic omnes prophete γὰρ εἶχον δόξαν ἐχεῖνοι. Τούτῳ πάντες οἵ προφῆται
testimonium perhibent. Postquam timore percul- pap ρτυροῦσιν. " τε τῷ φόδῳ χατέσεισε; τότε Den

sit, tunc. veniam inducit, non ab illo, sed a pro- τὴν cv γχώρησιν, οὗ παρ᾽ αὐτοῦ λεγομένην, ἀλλὰ παρὰ
phetis dictam. Et quod terribileerat,ab illo; quod τῶν προφητῶν. Καὶ τὸ μὲν φοδερὸν, παρ᾽ αὐτοῦ τὸ
autem mitius, ἃ prophetis proficiscebatur. Quot- sss δὲ, ἀπὸ τῶν προφητῶν. Ὅσοι τὴς ἀφέσεως
ποῖ hanc remissionem consequuti estis, quotquot D ἐτύχετε ταύτης, ὅσοι τῆς πίστεως χατηξιώθητε, μα-
fidem nacti estis; cum doni magnitudinem didi- θόντες τῆς δωρεᾶς i. έγεθος, παραχαλῶ, σπουδάσατε
ceritis, obsecro, date operam, ne Benefactorem μὴ ὑδρίσαι εἰς τὸν εὐεργέτην. Exo Quot γὰρ ἀφέσεως,

contumelia afíiciatis. Remissionem namque conse- οὐχ ἵνα χείρους γενώμ μεθα, ἀλλ᾽ ἵνα ἀμείνους πολλῷ
“,

D
quuti sumus, non ut deteriores efficiamur, sed ut — xai βελτίους. Μηδεὶς τοίνυν εἴπῃ; ὅτι ὃ Θεὸς ἡμῖν

a Alii ἐπὶ ξύλο: b [ Sic Codices omnes. Edit χατασχενὴ «zi ἀπό. 1

T ον.

IN ACTA APOSTOLORUM. HOMIE, XXII. 205

αἴτιος τῶν καχῶν, μὴ κολάσας μηδὲ τιμωρησάμενος. multo meliores οἱ prostantiores. Nemo igitur di- — Deus non

est causa

SUE γάρ μοι; ἂν ἄρχον λαθὼν φονέα ἀφῇ, τῶν μετὰ
ταῦτα φόνων αὐτὸς αἴτιος εἶναι Ἐρύνεταιι: Οὐδαυῶς.
Καὶ πῶς αὐτοὶ ταῖς ἀθέοις γλώσσαις διδόντες ὑδρίζε-
σθαι τὸν Θεὸν δι᾽ ὧν τολμῶμεν, οὐ δεδοίκαμεν οὐδὲ
φρίττομεν; Τί γὰρ οὐχ ἐροῦσι; τί δαὶ οὐ * φθέγξονται:
Αὐτὸς αὐτοῖς ἐπέτρεψε, φησίν - ἐχρὴν γὰρ ἀξίους ὃν-
τας χολάσαι, οὗ τιμᾶν, οὐδὲ στεφανοῦν, 00 τῶν πρω-
τείων μεταδιδόναι, ἀλλὰ κολάζειν χαὶ τιμωρεῖσθαι. Ὃ
δὲ * μηδέν τι τοιοῦτον αὐτοῖς ποιῶν, ἀλλ᾽ ἀντὶ τούτων
χαὶ τιμῶν, τοιούτους αὐτοὺς ἀπεργάζεται. Μὴ, δέουαι
xo ἀντιδολῶ, μηδεὶς ταύτην pt ap ἀφὴ vhv qo-
νήν. Béactov χατορυγῆναι μυριάκις €, ἢ ταῦτα τὸν Θεὸν
ὋὉ χα-
ταλύων τὸν ναὸν, καὶ ἐν τρισὶν ἡμέραις ἐγείρων αὐτὸν,
χαὶ πάλιν, εἰ Υἱὸς εἰ τοῦ Θεοῦ, κα-

ἀχοῦσαι δι᾽ ἡμᾶς. Εἶπον αὐτῷ χαὶ ᾿Ἰουδαῖοι "

σῶσον σεαυτόν."

τάῤα ἀπὸ τοῦ Expands ᾿Αλλὰ ταῦτα ἐχείνων χἀλεπώ- 1s

«eoa. Ἵν᾽ οὖν μὴ ἐξὴ OU ἡμᾶς πονηρίας αὐτὸν διδά-
σχαλον λέγεσθαι, μηδὲ αὐτῷ τούτῳ τῷ βλασφημεῖ-
c eco X
σθαι ὑπόδιχοι τῇ χολάσει γενώμεθα (Av ὑμᾶς γὰρ,
φησὶ, τὸ ὄνομά μου βλασφημεῖται ἐν τοῖς ἔθνεσι)"
τἀναντία ποιήσωμεν λέγεσθαι, ἀξίως τοῦ χαλοῦντος
πολιτευόμενοι, χαὶ τῷ τῆς υἱοθεσίας προσιόντες βα-
πτίσματι. [Ὄντως γὰρ μεγάλη τοῦ βαπτίσματος ἣ δύ-
ναμις" ἄλλους ἀντ᾽ ἄλλων ποιεῖ τοὺς p. cuc cue τῆς
δωρεᾶς" οὐκ ἀφί σιν εἶναι ἀνθρώπους τοὺς ἀνθρώπους.
Ποίησον τὸν “λληνα πιστεῦσαι, ὅτι μεγάλη τοῦ Πνεύ-
(INA e E, J. e e COMI /
ματος ἣ δύναμις, ὅτι μετέπλασεν, ὅτι μετεῤῥύθμισε.
χε" M 3r n. 2 N 2 7 € ,
Τί τὰς ἔσχατας ἀναπνοὰς ἀναμένεις, ὡς dccem
ὡς “κακοῦργος; ὡς οὐχ ὀφείλων τῷ Θεῷ ζῆσαι; τί ὡς
πρὸς ἀπηνῆ τινα χαὶ ὠμὸν ἔχων ΜΕ οὕτω διά-
χεισαι; τί ψυχρότερον, τί ταλαιπωρότερον τῶν τότε
e ,
λαδόντων τὸ φώτισμα; Φίλον σε ἐποίησεν 6 Θεὸς, καὶ
cC cT J
πάντων ἠξίωσε τῶν ἀγαθῶν, ἵνα * xol αὐτὸς ἐπιδείξη
οῸὦ , ^ M ^
τὰ τοῦ φίλου. Εἰπὲ δή μοι, εἰ τὰ μεγάλα ἠδίχησας
᾽ ὦ
εἴς τινα xa ὕύρισας, καὶ μυρίοις αὐτὸν ὀνείδεσι πε-
€ "E 3 Y TS e δὰ e € n, e
ριθαλῶν, εἰς τὰς χεῖρας ἐνέπεσες τοῦ ὑδρισθέντος, 6
b 5 M , 3 ec m
ὃς ἀντὶ τούτων ἐτίμησε, xol τῶν αὐτοῦ μετέδωχεν
᾿ - ^ T
ἁπάντων, χαὶ ἐν τοῖς φίλοις ἐφ᾽ ὧν ὑθρίσθη, ἐπὶ τού-
τῶν σε | ἐστεφάνωσε, χαὶ ἔφησεν ὡς υἱὸν ἔχειν γνή-
σιον, εἶτα εὐθέως ἀπέθανεν * 00x ἂν ζημίαν τὸ mp&-
TUA ἐνόμισας; οὐχ ἂν εἶπες, ἐδουλόμιην αὐτὸν ζῶντα
up. ἵνα δυν: dun ἀποδοῦναι τὰς ἀμοιδὰς, ἵνα ἀμεί-
ψωμαι » ἵνα μὴ χαχὸς φανῶ τ τὸν εὐεργέτην; ; Εἶτα
ἐπ᾽ ἀνθρώπου μὲν οὕτως: ἐπὶ δὲ τοῦ Θεοῦ σπουδά-
Me E IE ms
ζεις ἀπελθεῖν, ἵνα μὴ ἀμείψη τὸν εὐεργέτην τῶν co-
b. ^ CS FABAS Y , / ci DN
σούτων δωρεῶν; Καὶ μὴν τότε πρόσελθε, ὅτε αὐτὸν
^ " - - »y » , ry, , T
δύνασαι τοῖς ἴσοις ἀμείψασθαι. Τί φεύγεις ; * Ναὶ,

x , d ; e. ;
ἱρθέγξονται D. ρθέγγονται cceri. Editi et Codices.]

ὁ Idem hec omittit, μηδέν τι τοιοῦτον αὐτοὶς ποιῶν.

? «zi αὐτός deest in uno Cod [ Supra λαμβανόντων pro

cat, Deum esse nobis causam malorum, quod non
puniat, nec supplicium inferat. Dic enim mihi, si
princeps quispiam. captum homicidam dimiserit,
an sequentium. czedium auctor esse judicabitur?
Minime. Et quomodo, dum impiis linguis aude-
E mus Deo contumeliam inferre, non timemus, nec
exhorrescimus? Quid. enim non dicent? quid non
loquentur? Ipse permisit, inquiunt : oportebat
enim dignos supplicio non honorare, non coronare
non primatu dignari, sed punire et. ulcisci ; ille
vero contra, dum illos honorat, tales ipsos efficit.
Ne, quaeso et oro, ne quispiam nostrum talem emit-
tat vocem. Satius. fuerit sexcenties defodi, quam
Deum per nos talia audire. Dicebant illi et Judaei :

Qui destruis templum, et in tribus diebus rec- Matth. 27.

9 dificas illud, salva temetipsum; et rursum

A Si Filius Dei es, descende de cruce. Sed hi
illis sunt graviora. Ne itaque per nos liceat i ipsum
dici iniquitatis doctorem, neque ex ipsis blasphe-

miis supplicio obnoxii efficiamur ( nam ait, Pro- no».2.21.

pter vos nomen meum blasphematur in genti-
bus ): demus operam, ut contraria dicantur, di-
gnam vocatione nostra vitam ducentes, et ad ba-
püsma adoptionis accedentes. Vere namque ma-
gna est vis baptismi, qux doni consortes alios
ex alus efficit : non sinit homines esse homines.
Fac, ut gentilis credat magnam esse Spiritus vir-
tutem, quz transformet, quz transmutet. Cur ex-
p tremos halitus exspectas ut fugitivus, ut sceleratus,
ut qui non debeas Deo vivere? enr ita affectus es,
ac si inhumanum et crudelem haberes Dominum ?
quid frigidius, quid miserabilius iis, qui tunc
baptisma accipiunt? Amicum te fecit Deus, et
omnibus dignatus est bonis, ut et ipse ea, 415
amici sunt, exhibeas. Dic mihi, si quempiam in-
juris et probris affecisses sexcentisque conviciis
onerasses, et in manus ejus incidentem te ille vi-
C cissim honoraret, et suorum omnium consortem
faceret, et inter amicos pro illatis injuriis te coro-
naret, teque ut germanum filium habere diceret,
deindeque subito moreretur : annon damnum il-
lud esse existimares ? annon diceres, Vellem illum
vivere, ut possem vicem reddere ac rependere, ne
ingratus erga benefactorem viderer? Jam sic erga
hominem affectus es; et cum de Deo agitur, ita
decedere curas, ut tot munerum datori vicem non
rependas? Quin potius tunc accede, cum potes pa-

λαβόντων D. et marg. Savil.]
* [ τὲ τρέμεις; τί δέδοικας ; addunt D, et marg. Savil.]

2. Cor.8.

14.

Matth, 6.
igk

Psal. 36.
29.

204

ria reddere. Cur fugis? Etiam, inquies; sed. non
possum me continere. Ergo impossibilia precepit D
Deus? Hinc omnia subversa sunt, hinc mundus
corruptus est, quia nemo curat secundum Deum
vivere. Catechumeni hoc curantes, nullam de re-
cta vita habent sollicitudinem ; qui vero jam sunt
illuminati, horum alii, quia adhuc cum pueri es-
sent baptisma acceperunt; alii, quia differebant et
in morbo demum id acceperunt, quia nullum ha-
bebant studium vivendi secundum Deum, neque
hi studiosi sunt; qui autem bene valentes accepe-
runt, parum et ipsi studii exhibent, et statim ar-
dentes effecti, postea et ipsi ignem exstinxerunt.
Annon potes negotiari? an ab uxore te separo?
À fornicatione secludo. Num a pecuniarum usu
arceo? Ab avaritia tantum et rapina. Num cogo
te, ut omnia effundas? Pauca tantum ex faculta-
tibus egenis erogare jubeo (4 bundantia vestra,
inquit, ad illorum inopiam ) : ac neque ita per-
suademus. Num ad jejunandum cogimus? Ebrie-
tatem et gulam cohibemus. Illa amputamus quae
tibi turpitudinem afferunt : quz vel ante. gehen-
nam fugienda et odio habenda esse tu ipse fateris.
Num ab oblectatione et gaudio arceo? À turpi certe
et indigno.

4. Quid times? quid. formidas? quid. tremis?
Übi connubium, ubi opum facultas, ubi modera- A
tus cibus, quie peccati occasio est? Atqui exteri
contraria imperant, et ipsis obtemperatur. Non
enim ex iis, quz suppetunt, exigunt; sed dicunt,
Tantum dare oportet : si paupertatem obtendas, ne-
que sic desistunt. Christus autem non sic; sed ait,
Ex iis qui habes dato, teque in primo ordine con-
stituam. Rursum 1lli, Si vis, aiunt, clarus esse, re-
linque patrem, matrem, cognatos, domesticos, et in
regia adesto, in labore, miseria, servitute, erumnis
sexcentisque malis: Christus vero non sic, sed,
Esto domi cum uxore et liberis, et sic tua dispo-
ne, ut quiete et sine periculis vivas. Etiam, in-
quies, sed ille opes pollicetur? Atqui hic regnum
promittit, imo et opes cum illo : nam ait : Que-
rite primum regnum. celorum, et hec omnia
adjicientur vobis. Mle ne in augmenti quidem
partem, hic vero antecedenter. Junior fui, inquit ;
etenim senui : et non vidi justum derelictum,
nec semen ejus querens panem. Incipiamus ergo
virtutes adire, initium ponamus, illam solam sus-
cipiamus, et videbis qualia bona. Num absque]la-

b Alii o; μὲν παϊδες λαμδάνοντες.
* [ ccuz4 D. Sed Erasmus, Cibi convenientes.
£F T τὶ )

190

S. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

ΔΝ

A ,
φησὶν, ἀλλ᾽ οὗ δύναμαι φυλάξαι. Οὐχοὺν τὰ ἀδύνατα

, Ld , I M “
ἐπέταξεν ὃ Θεός: Ἀπὸ τούτου πάντα ἀνατέτραπται,
29 RN , 3 τ. 5 , ἔν ἃ er 25^
ἀπὸ τούτου τὰ τῆς οἰχουμένης διέφθαρται, ὅτι οὐδεὶς
SINN ^ ' Y € EXC ἜΤ ,
οὐδενὶ σχοπὸς χατὰ Θεὸν ζῆν. Ot μὲν οὖν χατηχούμε--
νοι τοῦτο σπουδάζοντες, οὐδεμίαν ποιοῦνται ἐπιμέ-
M— οω ,
λειαν ὀρθοῦ βιοῦ * οἱ δὲ ἤδη φωτισθέντες, P οἱ μὲν ἐπεὶ
- -4 b * e. Δ 23 55€ , Y
παῖδες ὄντες τοῦτο ἔλαθον, οἵ δὲ ἐν ἀῤῥωστία, xal
J Y an , 5
ἀνενεγχόντες, ἐπειδὴ μὴ εἶχον προθυμίαν τινὰ ζῆσαι
1 ' Ve ς ,
διὰ Θεὸν, οὐδὲ οὗτοι σπουδὴν τίθενται" οἱ δέ ἐν δγεία
» e! 55} , A Iu 1A yn NOR i
αδόντες, ὀλίγην ταύτην χαὶ αὐτοὶ ἐπιδείκνυνται, χα
- M bl M
πρὸς τὸ παρὸν διατεθέντες θερμοὶ, μετὰ ταῦτα χαὶ
χὰ Y TE NI M Y cm m) , E
οὗτο! τὸ πὺρ ἔσθεσαν. M7, γὰρ οὐχ ἔνι πράγμασι χρη-
Y M τω , Ww o7 /J
σθαι; μὴ γὰρ τῆς γυναιχός σε διείργω; Mopvetac σε

»

, X A c - 7 , ,
ἀπείργω. M3 γὰρ τῆς τῶν χρημάτων ἀπολαύσεως:
LI .- Y , 7
Πλεονεξίας xoi ἁρπαγῆς. Μὴ γὰρ ἀναγχάζω πάντα
e 3 7 - τ cC S. £f ^o - ὃ ,
ενῶσαι; ᾿Ολίγα ἀπὸ τῶν ἐνόντων δοῦναι τοῖς ὀεομε-
Die D / M 5 AEN , c /,
vots (Τὸ ὑμῶν περίσσευμα, φησὶν, eic τὸ ἐχείνων ὕστε-
ci Y A ,
nux): καὶ οὐδὲ οὕτω πείθομεν. Mj γὰρ νηστεύειν
M , ο
βιάζομεν; Μεθύειν χωλύομεν xat γαστρίζεσθαι. Ταῦτα
τ ^ , /, N M v
περιαιροῦμεν, ἃ ἀσχημοσύνην σοι φέρει, ἃ xat πρὸ
c , , Ὁ k YN V M M M 2
τῆς γεέννης ἐντεῦθεν ἤδη φευχτὰ xai μισητὰ xat αὖ-
PE Mea ΓΑ NEN AU dg :
τὸς εἶναι συνομολογεῖς. M7, γὰρ ἥδεσθαι καὶ χαίρειν ;.
Ἀλλὰ ἐδ 3 ἜΣ E. 2X E] zi!
λὰ μὴ αἰσχρῶς μηδὲ ἀναξίως.

, , , , * /

Τί δέδοικας, τί 9067, τί τρέμεις; ἼἜνθα γάμος,
ἔνθα χρημάτων ἀπό) ἔνθα * τροφὴ σύμλμετρο
ἔνθα χρημάτων ἀπόλαυσις, ἔνθα * τροφὴ σύμμετρος,

, M M T M
ποία ἁμαρτίας ὑπόθεσις: Καὶ μὴν ot ἔξωθεν τὰ ἐναν-
7 5 , M ΕΣ , 3 à z EN -
τία ἐπιτάττουσι, χαὶ ἀχούονται. Οὐ γὰρ ἀπὸ τῶν
- TI , ci / ω
ἐνόντων ἀπαιτοῦσιν, ἀλλὰ λέγουσιν, ὅτι τοσόνδε δοὺ--
nU E NA! , $5 Q cer - NE f
vat δεῖ * χἂν προδάλλη πενίαν, οὐδὲ οὕτως ἀφίστανται.
ἐῶ τ d cs T7
Ὁ δὲ Χριστὸς οὐχ οὕτως * ἀλλ᾽, ἀφ᾽ ὧν ἔχεις δὸς, καὶ
- 1 / " /- ΄ Εν" 5
εἰς τὴν πρώτην σε χαταλέξω τάξιν. Πάλιν ἐχεῖνοι, εἰ
X -
βούλει, φησὶν, εὐδοκιμεῖν, κατάλιπε πατέρα, μητέρα;
- , M , -
συγγενεῖς, οἰχείους, xat προσέδρευε τοῖς βασιλείοις,
/, , ,
χοπτόμενος, ταλαιπωρούμενος, δουλεύων, σπώμενος;

, , yel ved NX Xi M 3: ea 3 ,
υὐρία πάσχων xax&* ὃ δὲ Χριστὸς οὐχ οὕτως, ἀλλ
cu ES: 0f. ' m ' -
ἔσο ἐν τὴ οἰκία μετὰ τῆς γυναιχὸς, μετὰ τῶν παίδων,
' SAN ou NN ἐν ) τς δ ὙῈ- ^f * B E n
xol αὐτὰ ταῦτα διάπλαττε χαὶ δύθμιζε, τὸν ἀπρά-
, τω , Τ
μονα βίον *Uzv χαὶ ἀχίνδυνον. Ναὶ, φησὶν, ἀλλ᾽

5

- 7 /^ 3 r4
ἐχεῖνος χρήματα ἐπαγγέλλεται. AX οὗτος βασιλείαν,
OIOV SS aad rares cct nbeQES MOTOR
μᾶλλον δὲ xai χρήματα μετὰ ταύτης " Ζητεῖτε γὰρ»
M M 7 ^ - τ
φησὶ, τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν, χαὶ ταῦτα πάντα
, Cd χὰ e B. - hi 2,* 25 /
προστεθήσεται ὑμῖν. Καὶ ἐχεῖνος μὲν οὐδὲ ἐν προσθή-
H T ^Y 1 / E
χης μέρει, οὗτος δὲ xat προηγουμένως. Νεώτερος ἐγε-
, , SR! ΄ M 5
vOuny, qnot xoi γὰρ ἐγήρασα - xoi οὐχ εἶδον δίκαιον
- , 2^ M /, , ^ ^
ἐγκαταλελειμμένον, οὐδὲ τὸ σπέρμα αὐτοῦ ζητοῦν

ἄρτους. Ἀρξώμεθα τοίνυν τῆς ἀρετῆς" P θῶμεν mpoot-

2 [ζῆθι Savilius aliique.]
b βῶμεν προοίμιον deest in quibusdam Mss.

IN ACTA APOSTOLORUM HOMIL.

μιον * ἐπιλαδώμεθα αὐτῆς μόνον, καὶ ὄψει οἷα τὰ
ἀγαθά. Νὴ γὰρ ἀπονητὶ ἐχεῖνα χατορθοῖς, ὅτι πρὸς
ταῦτα μαλαχίζη; Ναὶ, φησὶν, ἐκεῖνα ἀπονητὶ, ταῦτα
δὲ μετὰ πόνου. Ἄπαγε" οὖκ ἔστι τοῦτο, οὖχ ἔστιν "
ἀλλ᾽ εἴ τι δεῖ τἀληθὲς εἰπεῖν, ἐχεῖνα μᾶλλον πόνοις
συνέζευχται xal μετὰ πόνου πλείονος χατορθοῦται ,
ταῦτα δὲ, ἂν ἐθέλωμεν, ῥαδίως. Μὴ δὴ ἀποπηδῶμεν
τῶν θείων μυστηρίων, παρακαλῶ * μὴ τοῦτο ἴδης, ὅτι
δ πρὸ σοὺ venie φαῦλος T: OVE , χαὶ τῆς ἐλπίδος
ἐξέπεσε τῆς αὐτοῦ, xoi ὀχνηρότερος σαυτοῦ γένη " ἐπεὶ
χαὶ ἐν τοῖς στρατιώταις δρῶμεν τοὺς μὲν οὐχ εἷς δέον
χρωμένους τῇ στρατείᾳ, τοὺς δὲ εὐδοχιμοῦντας " xod
οὗ τοῖς δαθύμοις προσέχομεν, ἀλλὰ τούτους ζηλοῦμεν
τοὺς κατορθοῦντας. Hone τούτοις ἐννόησον, ὅσοι μετὰ
τὸ φώτισμα ἄγγελοι ἀντὶ ἀνθρώπων γεγόνασι. Don
θητι τὸ τοῦ μέλλοντος — Jo χλέπτης ἐν νυχτὶ,
οὕτως ἔρχεται ὃ θάνατος: οὐδὲ ἁπλῶς ὡς χλέπτης,
ἀλλὰ χαθευδόντων ἡμῶν ἐπιτίθεται, καὶ δαθυμοῦντας
λαδὼν ἄπεισι. Διὰ τοῦτο ἄδηλον ἐποίησε τὸ μέλλον ὃ
Θεὸς, ἵνα ἀεὶ τῷ τῆς προσδοχίας ἀδήλῳ ἐν ἀρετὴ
διάγωμεν. Ἀλλὰ φιλάνθρωπός ἐστι, φησί. Μέχρι
πότε τὸ ψυχρὸν τοῦτο δῆμα χαὶ καταγέλαστον λέγο-
μεν; ᾿Εγὼ οὐχ ὅτι φιλάνθρωπός ἐστιν ὃ Θεὸς λέγω
μόνον xol παύομαι" ἀλλ᾽ ὅτι οὐδὲν φιλανθρωπότερον
αὐτοῦ, xo ὅτι χρησίμως ἅπαντα τὰ χαθ’ ἡμᾶς οἶχο-
νομεῖ, Πόσους δρᾷς ἐν ἡλικία πάσῃ ἐλέφαντι διά-
Ἴοντας ; πόσους ἀπὸ πρώτης ἡλικίας τυφλώττοντας
μέχρι γήρως, ἄλλους ἐν πηρώσει μετὰ ταῦτα γενομέ-
νους, ἄλλους ἐν πενία, ἄλλους ἐν δεσμοῖς, ἑτέρους ἐν
μετάλλοις, ἄλλους δμιοῦ χα ταχωσθέντας, «ἄλλους ἐν
πολέμοις ἀναλωθέντας: Ταῦτα οὐχ ἔστι φιλανθρω-
πίας ; εἶπέ μοι" ταῦτα oUx ἐδύνατο χωλῦσαι, εἰ ἦθέ-
λέ ἀλλ᾽ ἀφίησι. Ναὶ, φησί. Σὺ δὲ εἰπέ μοι, διὰ τί
οἱ éx πρώτης ἡλικίας τυφλοί; Οὐχ ἐρῶ, ἕως ἂν
ὑπόσχη μοι, ὅτι φωτίζη, ὅτι φωτισθεὶς de τος
Οὐ θέμις σοι τὰ τοιαῦτα ἐπιλύεσθαι" οὐ γὰρ δὴ μέ-

χρι τέρψεώς ἐ ἐστιν ὃ λόγος. Κἂν γὰρ τοῦτο λύσω, ἕτε-
ρον ἐπεισέρχεται ζήτημα " ἄδυσσος γάρ ἐστι * ζητη-
μάτων ἢ E ραφή.
πρὸς τὸ λύσιν ζητεῖν, ἀλλὰ χαὶ πρὸς τὸ μὴ ζητεῖν.

σ AN , 5Ὶ "
ὥστε μὴ μόνον ἐθίζετε ἑαυτοὺς

5 Y 557 Tn

Ἐπεὶ οὐδέποτε στησόμεθα ζητοῦντες. Ἰδοὺ γὰρ, ἂν

τοῦτο λύσω, μυρίας νιφάδας ἐπιδεικνύω een υάτων.
Ὥστε μανθάνωμεν μᾶλλον τοῦτο Εἠτεῖν; ἢ ἢ τὰ ζητη-

θέντα λύειν. Οὔτε γὰρ, ἐὰν λύσωμεν, πάντως ἐλύσα--
μεν" ἀλλὰ χατὰ ἀνθρώπινον λογισμὸν οἰχεία τῶν τοι-
, " , ,

οὕτων λύσις f, πίστις ἔστι, τὸ εἰδέναι, ὅτι πάντα

ὃ Lt) c Ξ λ 0 , € & ^ /
uxau)6 xat φιλανθρώπως 6 Θεὸς xal συμφερόντως

* [Sic D. Tres A. B. C. ἄλλους ἐν πολέμοις, absque
participio. Editi toto carent articulo.]
* Unus Cod. ξητημάτων. ὥστε μὴ πρὸς τοῦτο ἐθίξετε.

ΧΧΠΙ. 205

C bore illa operaris, qui in his ita mollis es? Etiam,
inquies, illa sine labore, haec cum labore. Apage :
non ita res est, non ita utique; sed si vere dicamus,
illa cum labore et sudore majori ; haec vero, si ve-
limus, facile perficiuntur. Ne resiliamus, rogo, a
divinis mysteriis. Ne 14 spectes, quod is, qui ante
te illuminatus est, improbus sit effectus et a spe
sua exciderit, neu te ipso segnior fias. Nam inter
milites videmus alios, qui non strenue militia fun-
guntur, alios autem conspicuos; neque ignavis il-
lis attendimus, sed preclaros emulamur. Ad hac
considera, quot post baptisma angeli pro homini-
bus facti sint. Time incertam futuri conditionem.
Ut fur noctu, sic mors veniet; neque solum ut fur,
sed nobis dormientibus invadet, et negligentes
abripiet. Ideo Deus futurum reliquit incertum, ut
semper ob incertam exspectationem in virtute de-
gamus. Sed clemens est, inquies. Quousque frigi-
dum illud et ridiculum dictum proferemus ? Ego
non modo benignum esse Deum dico, sed et nihil
esse illo benignius, qui utiliter omnia nostra dispen-
set.Quot vides homines per omnem zetatem elephan-
tiasi laborantes? quot a prima state ad. senectam
usque caecos, alios postea czcos factos, alios in
paupertate, alios in vinculis, alios in metallis, alios
inibi contumulatos, alios bello interemtos? An-
non quzeso, hzc ex benignitate proficiscuntur? an-
non hzc poterat impediresi voluisset? sed permisit.
Etiam, inquies. Tu vero dic mihi, quare quidam
non a prima zetate czeci? Non dicam, donec pollic-
earis mihi te illuminandum esse, et illuminatum
recte vitam instituturum esse. Non licet tibi talia
solvere : neque enim voluptatis gratia sermo est.
Nam licet hanc. solvam, alia succedet quzestio :
A abyssus enim quzstionum est Scriptura. Quare non
solum ne assuefaciatis vos, ut. solutionem quz-
ratis, sed omnino, ut ne quzratis : alioquin num-
quam finis quaestionum erit. Nam si hanc solvam,
mille quastionibus viam aperiam. Unde discamus
magis hoc quzrere, quam quaesita solvere. Neque
enim si solvamus, omnino solvimus; sed. secun-
dum humanum ratiocinium . propria talium solu-
üo fides est; scire nempe, Deum omnia juste,
benigne et utiliter. facere, neque posse ejus ratio-
nem comprehendi. Hzc una solutio est, neque alia
melior habetur. Quz enim, quaeso, solutio est?
Omnino non ultra querere id, quod solutum est

D

E

[Sic tres A. B. C. et Savilius. Alteram lectionem sup
plevimus e D, Deerant enim in Montf, verba, 2224...
μὴ ξητεῖν.]

Baptisma
non difífe-
rendum.
9. Petr. 3.
10,

206

$1 hoc tibi persuadeas, nempe providentia Dei D
omnia administrari, qui alia permittit Hun ratione
ipse novit, alia autem operatur, ab omni quaestione
liberatus es, et solutionis lucrum percepisti. Sed
ad propositum revertamur. Quia. igitur vides tot
in suppliciis esse, Deumque hac omnia permit-
tere: valetudine corporis utere ad animze valetu-
dinem. Sed dices : Quid mihi opus est laboribus
et miseria, cum mihi liceat omnia sine labore sol-
vere? Hoc certe non manifestum est. Contingit
enim ut non modo non sine labore solvas, sed etiam
ut omnibus onustus decedas. Caeterum etiamsi hoc
manifestum esset, non ferendus tamen hic sermo
esset. In certamina traxit : arma posita sunt au-
rea. Cum oporteret illa sumere et tractare, tu vis
inglorius servari, nihilque boni operari. Dic mihi,
si bellum instaret, rexque adesset, et alios vide-
res in medias phalangas se immittere, czdentes et
innumeros vulneribus afficientes, aliosque in sin-
gulare certamen descendentes, alios saltantes, alios
equos agitantes a rege laudari, in admiratione
haberi, plausibus excipi, coronari; alios contra,
qui optarent nihil mali pati, et ultimos tenerent
ordines : deindeque soluto bello, alios vocari, ma-
gnis inuneribus excipi, et celebrar ; illorum vero
ne nomen quidem proferri, sed unam salutem ac-
cipere bonorum mercedem : ex utrorum. numero
esse velles? Etiamsi lapideus esses, etiamsi insen-
sibilibus et inanimatis ignavior; annon millies
optares ex illorum numero esse? Etiam oro et obse-
cro. Etiamsi enim pugnantem cadere oporteret, an-
non illud strenue erat eligendum ? Non vides eos,
qui in his bellis cadunt, quam sint clari et glo-
rios)? Atqui post mortem non possunt a rege ho-
norari. In 1llo autem bello nihil tale, sed omnino
conspicuus eris, si cicatrices habeas : quas uti-
nam nos omnes exhibere possimus, etiam extra
persequutiones, in Christo Jesu Domino nostro,
quicum Patri et Spiritui sancto. gloria, imperium,
honor, nunc et semper, et in secula seculorum.
Amen.

192

* [ἄλλους πηδῶντας. Hzc addunt D. et marg.

b Alii χαλουμένους, τιμωμένου: ταῖς μεγίσταις.

Savil.]

S. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

ποιεῖ" ὅτι καταλαύεῖν αὐτῶν τὸν λόγον οὐχ ἕνι. Mix
λύσις αὕτη , Χαὶ ταύτης ἀμείνων ἑτέρα οὐχ ἔστι. Τί
γὰρ; εἶπέ μοι, τῆς λύσεως ἔργον; Πάντως μηχέτι
ζητεῖν τὸ λυθέν. Κἂν τοῦτο πείσης σαυτὸν, ὅτι πῤονοίᾳ
Θεοῦ τὰ πάντα διοιχεῖται, τὰ μὲν συγχωροῦντος OU ὃν
οἶδε λόγον, τὰ δὲ ἐνεργοῦντος, ἀπηλλάγης τοῦ ζητεῖν,
καὶ τῆς λύσεως τὸ χέρδος ἔλαδες. ᾿Αλλ᾽ ἐπανίωμεν εἰς
τὸ προχείμενον. ᾿Επεὶ οὖν ὁρᾷς τοσούτους ἐν χολάσε-
ct, ταῦτα δὲ ὃ Θεὸς συγχωρεῖ πάντα, χρῆσαι τῇ
ὑγεία τοῦ σώματος εἷς τὴν ὑγείαν τῆς ψυχῆς. AX
ἐρεῖς, τί μοι χρεία πόνων χαὶ ταλαιπωρίας, ἐξὸν
ἀπονητὶ πάντα ἀπολύσασθαι: Μάλιστα μὲν οὐδὲ
&

T

ec

eS 7 v 6 , M E] / b] M AN
ἦλον τοῦτό ἐστι. Eupóatyet γὰρ οὐ μόνον ἀπονητὶ μὴ
πολύσασθαι, ἀλλὰ xol ἀπελθεῖν πάντα ἔχοντα. Πλὴν

3
t

^
9

E
«

εἰ xai τοῦτο δῆλον, οὐδὲ οὗτος ἀνεχτὸς ὃ λόγος. Eic

ἀγῶνας εἵλκυσεν" ὅπλα χεῖται χρυσᾶ. Δέον Aa6civ
αὐτὰ xaX μεταχειρίσασθαι, σὺ δὲ βούλει ἀδόξως σω-
θῆναι, xal μηδὲν ἀγαθὸν ἐργάσασθαι. Εἰπέ μοι, εἰ
πόλεμος συνειστήχει, xal ὃ βασιλεὺς παρῆν, xot τοὺς
μὲν εἶδες εἷς μέσας τὰς φάλαγγας τῶν πολεμίων ἐμ-
πεσόντας, xal χαταχόπτοντας, xal τραυματίας ἐργα-
ζομένους μυρίους, ἑτέρους μονομαχοῦντας, * ἄλλους
πηδῶντας, ἄλλους ἐφ᾽ ἵππων ὀρχουμένους xal ἐπαι-
γουμένους ὑπὸ τοῦ βασιλέως, Su sieu pope χροτου-
RO στεφανουμξ ἔγους " ἑτέρους δὲ πάλιν Sd une.
f Yoopévous , εἰ μηδὲν πάθοιεν xaxov, xo τὴν Bey
τάξιν φυλάττοντας χαὶ Fubipeuue

τοῦ πολέμου λύσιν, τοὺς μὲν

εἶτα Es τὴν
P χαλουμένους ; δεξιουμέ-
γους ταῖς μεγάλαις δωρεαῖς. ἀνακηρυττομένους" ἐχεί-
νων δὲ οὐδὲ τοὔνοιλα Su γενόμενον, ἀλλὰ μέχρι
τῆς σωτηρίας αὐτοῖς τὴν τῶν ἀγαθῶν ἀντίδοσιν οὐ-
σαν" τίνων ἂν ἠθέλησας γενέσθαι; Εἰ γὰρ λίθινος ἧς,
c. AT z) qu. M 24 ΧΑ , , ταν
εἰ γὰρ ἀναισθήτων xol ἀψύχων νωθέστερος, οὐχ ἂν
ἐπεθύμησας ἐχείνων γενέσθ tc; Ναὶ, δέ
εθύμησας ἐχείνων γενέσθαι μυριάχις: Ναὶ, δέομαι
X55 e - ἈΕῚ M
χαὶ ἀντιδολῶ. Ei γὰρ πεσεῖν πολευοῦντα
ἐχρῆν

- ,
τοῖς πολέμοις

Y^
ξοξ

z)
t, οὐχ

M

τοὺς
,

τουτοις πίπτοντας, πὼς εισι λαμπρο

- ERAN Jia cd , /
ἔνδοζοι; xatvot θάνατον

7 cC
προθύμως τοῦτο £A ἐν
M

*s

ἔσθαι; Οὐχ δρᾶς
?

πὼς ἀποθνήσχουσι, μεθ᾽
Ἐπὶ

τοιοῦτον, ἀλλὰ πάν-
ΤᾺ Y
τῶς παραστήσῃ τοὺς μώλωπας ἔχων οὺς γένοιτο

»

Ü στι τιυτῦ παοὰ
Ux ἔστι τιμηθϑηναι παρὰ

[9]

Φ

τω 2 T4
τοῦ βασιλέως.
- , c , 5 Y
ἐχείνου τοῦ πολέμου οὐδὲν

΄ € L3 5 Ν᾿ εἶ M ^ m ,
πάντας ἡμᾶς ἐπιδεῖξαι xal χωρὶς διωγμῶν, ἐν
Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡ ἡμῶν, E οὗ τῷ Πατρὶ
ἅμα τῷ ἁγίῳ Πνεύματι δόξα, χράτος; τιμὴ; νὺν

χαὶ ἀεὶ, χαὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. "Au.

c [ Sic omnes Codd. Legebatur εἰ καί.

IN ACTA

OMIAIA x.

"Ext λαλοῦντος τοῦ Πέτρου τὰ ῥήματα ταῦτα, ἐπέ-
πεσε τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον ἐπὶ πάντας τοὺς ἀχούον-
τας τὸν λόγον. Καὶ ἐξέστησαν ol £x περιτομῆς πι-

στοὶ, ὅσοι συνῆλθον τῷ Πέτρῳ, ὅτι xol ἐπὶ τὰ

ἔθνη f, δωρεὰ τοῦ ἁγίου Πνεύματος ἐχκέχυται"
ἤχουον γὰρ αὐτῶν λαλούντων γλώσσαις, καὶ μεγα-

λυνόντων τὸν Θεόν.

Θέα τοῦ Θεοῦ τὴν οἰκονομίαν. Οὐχ ἀφῆκεν ἀπαρ-
m X , 2 Y 5 “ ,
τισθῆναι τὸν λόγον, οὐδὲ ἐχ προστάγματος Πέτρου
γενέσθαι τὸ βάπτισμα - ἀλλ᾽
S. ms M.» X i V9 NN ,
αὐτῶν ἔδειξαν θαυμαστὴν οὐσαν, xo τῆς διδασχαλίας

3 ΝᾺ M e$. ἡ
ἐπειθόὴ τὴν οΟιανοιᾶν

ἀρχὴ γέγονε, καὶ ἐπίστευσαν, ὅτι πάντως τὸ βάπτισμα
ἄφεσίς ἐστιν ἁμαρτημάτων, τότε ἐπῆλθε τὸ Πνεῦμα.
Τοῦτο δὲ γίνεται προοιχονομοῦντος ἀπολογίαν μεγά-
λὴν τῷ Πέτρῳ τοῦ Θεοῦ. Οὐχ ἁπλῶς δὲ τὸ Πνεῦμα
λαμόάνουσιν, ἀλλὰ γλώσσαις ἐλάλουν, ὅπερ χαὶ ἐξέ-

πληττε τοὺς συνελθόντας. Τί δήποτε δὲ οὕτως οἴχονο-
μεῖται τὸ πρᾶγμα: : Διὰ τοὺς Ἰουδαίους" χαὶ γὰρ πάνυ
ἀπεχθῶς εἰχον πρὸς αὖτό. Διὸ 7 nen τοῦ Θεοῦ τὸ
πᾶν γίνεται. Καὶ ὃ Πέτρος σχεδὸν ἁπλῶς πάρεστι
παιδευόμενος, ὅτι δεῖ " λοιπὸν αὐτοὺς ἅψασθαι τῶν
ἐθνῶν - καὶ ὅτι OU αὐτῶν δεῖ γενέσθαι τοῦτο. Καὶ μὴ
θαυμάσῃς. “Ὅπου γὰρ μετὰ τοσαῦτα χαὶ ἐν Καισα-
ρείᾳ xot ἐν Ἱεροσολύμοις ἀμφισδήτησις γίνετα!, τί
οὐχ ἂν ἐγεγόνει, εἰ μὴ ταῦτα παρηχολούθησε; Διὰ
τοῦτο xa μεθ᾽ ὑπερόολῆς ταῦτα γίνεται. Ὅρα δὲ πῶς
xat ὃ Πέτρος λαδὼν ἀφορμὴν ἀπολογεῖται. Ὅτι δὲ
μετὰ τὴν ἀφορμὴν ἀποχρίνεται, ἄχουε τοῦ εὐαγγελι-
στοῦ διηγουμένου χαὶ λέγοντος: Τότε ἀπεχρίθη Πέ-
«poc: μήτι τὸ ὕδωρ χωλῦσαι δύναταί τις τοῦ μὴ
βαπτισθῆναι τούτους, οἵτινες τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον
ἔλαῤον ὡς χαὶ ἡμεῖς ; Εἶδες ποῦ τὸ πρᾶγμα ἀνήνεγκε,
xaX πῶς (wey ἐ ἐξενεγκεῖν τοῦτο; Οὕτω πάλαι τῆς
ἦν. Μήτι τὸ ὕδωρ, φησὶ, χωλῦσαι
δύναταί τις ; Σχεδὸν γὰρ ane ἐπεμθαίνοντός ἐστι

, ,
γνώμης ταὐτης

τοῖς χωλύουσι χαὶ λέγουσιν, ὅτι οὗ χρὴτ τοῦτο γενέ ἔσθαι.
Τὸ πᾶν γέγονε, φησὶ, τὸ ἀναγχαιότερον γέγονε, τὸ
βάπτισμα ὃ χαὶ ἡμεῖς ἐθαπτίσθημεν. Προσέταξέ τε
αὐτοὺς βαπτισθῆναι ἐ ἐν τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ Χριστοῦ,
Νετὰ τὸ ἀπολογήσασθαι, " τότε αὐτοῖς πρβσεταξ E
βαπτισθῆναι, παιδεύων αὐτοὺς διὰ τῶν πραγμάτων"
τοσοῦτον ἀπεχθῶς εἶχον οἱ Ἰουδαῖοι. Διὰ τοῦτο πρό-

τερον ἀπολογεῖται, καίτοι τῶν πραγμάτων βοώντων,

ἃ λοιπόν deest in quibusdam.

APOSTOLORUM.

D

E

HOMIL. XXIV. 207

HOMILIA XXIV.

Car. X. v. 44. Adhuc loquente Petro verba
hec, cecidit Spiritus sanctus super omnes
qui audiebant verbum. 45. Et obstupue-
runt ex circumcisione fideles, qui venerant
cum Petro, quia et in nationes donum Spi-
ritus sancli effusum est : 46. audiebant
enim illos loquentes linguis, et magnifican-
tes Deum.

1. Vide Dei ceconomiam. Non permisit absolvi
sermonem, neque ex przcepto Petri baptismum
dari; sed quia mentem exhibebant mirabilem, et
doctrinz principium acceperant, cr edebantque d
ptismum esse remissionem peccatorum, tunc ad-
venit Spiritus. Hoc autem fiebat, quia Deus pro-
spiciebat, ut Petrus magnam defensionem haberet.
Non modo autem Spiritum accipiunt, sed linguis
loquebantur, id quod eos, qui convenerant, ob-
stupefecit, Cur ita res dispensatur? Propter Ju-
dzos : etenim. hoc illis perosum erat. Ideo ubi-
que a Deo totum efficitur. Et Petrus quasi fortuito
adest, docens oportere demum illos ad gentes ac-
cedere, et quod. propter eos id fieri par sit : neque
mireris. Cum enim post tanta, et Caesarez et Jero-
solymis controversia fuerit, quid non factum fuis-
set, si hec non subsequuta essent? Ideo hzec modo
singulari fiunt. Vide autem quomodo Petrus oc-
casione accepta se defendat. Quod autem post il-
lam occasionem respondeat, audi evangelistam nar-
rantem et dicentem : AT. Tunc respondit Petrus :
JNumquid aquam quis prohibere potest, ut non
baptizentur hi, qui Spiritum sanctum accepe-
runt, sicut et nos? Viden' quo rem deduxit, et
quam cuperet hoc efferre? Sic jamdudum in animo
habebat. /Vumquid. aquam, inquit, quis prohi-
bere potest ? Hoc fere est insurgentis In eos, qui
prohiberent, ac dicerent hoc non oportere fieri.
'otum factum est, inquit, quod magis necessarium
erat, baptisma nempe, quo nos baptizati sumus.
48. Jussit illos baptizari in nomine Jesu Chri-

ti. Postquam sese purgavit, jussit illos baptizari,
illos per res ipsas instituens : adeo perosa res erat
Judzis. Ideo prius sese purgat, quamvis res ipse
clamarent, et tunc precepit Tuac rogaverunt
eum, ut maneret aliquot diebus. Hinc jure ille

Cip. xi.

208

cum fiducia manet. 1. .Zudierunt autem apo-
stoli et fratres, qui erant in Judea, quoniam
et gentes receperant verbum Dei.2. Cum autem
ascendisset Petrus Jerosolymam, disceptabant
adversus illum qui erant ex circumcisione, di-
centes : 9. Quare introisti ad viros preputium
habentes, et manducasti;cum illis ? Postea. Di-
sceptabant qui ex circumcisione, non apostoli.
Quid est illud, Disceptabant? Non parum, inquit,
offendebantur. Et vide quid objiciant. Non dicunt,
Cur annuntiasti? sed, Cur una manducasti ? Pe-
trus vero non in hoc frigido dicto moratur ( nam
frigidum vere erat); sed in magno illo, dicens : Si
Spiritum illi acceperant, quomodo hoc non illis
concedendum erat? Quomodo ergo in Samaritanis
hoc factum non est, imo contrarium, non modo
ante, sed etiam post baptismum ? Neque indi-
gnati sunt : imo etiam ad eam ipsam rem mi-
serunt. Verum hic non ea de re accusant; scie-
bant enim hoc divinz grati: esse; sed, Quare, in-
quiunt, manducasti cum illis ? Alioquin vero ma-
gnum et immensum discrimen erat Samaritanos
inter et gentes. Vel etiam per dispensationem ac-
cidit, quod is accusetur, ut illi discant : neque
enim Petrus rem sine causa narravit. Vide autem,
quam sit a fastu et vana gloria alienus. Nam ait :
4. Incipiens Petrus, exponebat illis per ordi-
nem, dicens : 5. Ego eram in civitate Joppe
orans. Non dicit quare, vel qua occasione. Et vidi
in mentis excessu visionem, descendens vas
quoddam velut linteum magnum, quatuor ini-
tiis demissum de celo, et venit usque ad me.
6. In quod intuens considerabam ; et vidi qua-
drupedia terre, et bestias, et reptilia, et vola-
tilia celi. t. 4udivi autem vocem dicentem
mihi : Surge, Petre, occide et manduca. Quid
per hec dicere vult? Satis erat, inquit, vidisse
linteum ad hoc persuadendum; attamen vox quo-
que adjecta est. 8. Dixi autem : IYequaquam,
Domine, quia commune et immundum num-
quam introivit in os meum. Viden'? quod meum
erat, inquit, feci : dixi, Numquam comedi. Hoc ad
id, quod dicebant illi : Zntroisti, et comedisti
cum. illis. Hoc vero non dixit Cornelio : neque
enim necesse erat. 9. Ztespondit autem. mihi vox
secundo de celo : Que Deus mundavit, tu ne
communia dixeris. 40. Hoc autem factum est
ter : et retracta sunt omnia rursum in celum.
11. Et ecce viri tres confestim adstiterunt in

S.

5. Alii ἀλλὰ χαὶ τοὐναντίον, οὐ μόνον πρὸ τοῦ.

JOANNIS CHRYSOST.

193

A λέγον CEG*

C

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

xoi τότε προσέταξε. Τότε ἐρώτησαν αὐτὸν ἐπιμεῖναι
ἡμέρας τινάς. ᾿Εντεῦθεν εἰχότως xol θαῤῥεῖ λοιπὸν
χαὶ ἐπιμένει. Ἤχουσαν δὲ οἱ ἀπόστολοι χαὶ οἱ ἀδελ-
φοὶ οἱ ὄντες χατὰ τὴν Ἰουδαίαν, ὅτι χαὶ τὰ ἔθνη ἐδέ-
ξαντο τὸν λό fev τοῦ Θεοῦ. Καὶ ὅτε

, ,
ἀνέδη Πέτρος εἰς
M € Ὁ

eU du Sie piso n πρὸς αὐτὸν οἵ ex περ το βῆ.
ὅτι πρὸς ἄνδρας üxpé Goal ἔχοντας εἶσ--
ἦλθες, xal συνέφαγες αὐτοῖς. Μετὰ τοσαῦτα Διεχρί-
γοντο ot ἐχ περιτομῆς, οὖχ oi ἀπόστολοι. Τί ἐστι,
Διεχρίνοντο; ᾿Ἐσχανδαλίζοντο, φησὶν, οὐ μικρῶς.
Καὶ θέα, τί poco Οὐ iege διὰ τί κατήγ-
τος ἀλλὰ, Διὰ τί συνέῳ Mes Ὃ δὲ Πέτρος οὐ πρὸς
τοῦτο ἵσταται τὸ ψυχρόν (ψυχρὸν γὰρ ὄντως ἦν),
ἀλλὰ πρὸς ἐχεῖνο τὸ μέγα, λέγων" ὅτι εἰ Πνεύματος

' Y - , c T
μετέλαύον xai αὐτοὶ, πῶς τούτου μεταδοῦναι οὐχ ἦν;

E - ' c €T ο ,
Πῶς οὖν ἐπὶ τῶν Σαμαρειτῶν τοῦτο οὐ γέγονεν,
δ." M 2, , M M , ,
ἀλλὰ τοὐναντίον ; xa γὰρ οὐ μόνον
3 32 ad E E] EIS! Y Y ,
σματος οὐχ ἐγένετο, ἀλλ᾽ οὐδὲ μετὰ τὸ βάπτισμα"

M m ,
πρὸ τοῦ βαπτι-

M E] 9 , 2 à e^, 5 , x
χαὶ οὐχ ἠγανάχτησαν, ἀλλὰ μᾶλλον ἀχούσαντες ἔπεμ-
ψαν ἐπὶ τοῦτο αὐτό. Ἀλλ᾽ οὐδὲ ἐνταῦθα τοῦτο ἐγκαλοῦ-
σιν" ὑὸν γὰρ ὅτι θείας χάριτος ἦν - ἀλλὰ, Διὰ τί,
3

αγες; Ἄλλως δὲ

E xat ἐθνῶν, ΗΝ χαὶ οἰχονομιχῶς

πολὺ χαὶ ἄπειρον τὸ διά-

-6
gR
R
$ .

x

3

χληθῆναι αὐτὸν, ἵν᾽ οὗτοι partae οὗ
lé poc εἶπεν. Ὅρα ὃ δὲ αὐτοῦ τὸ ἄτυφον
Ἀρξάμενος γὰρ; gua ΕΘ ἐξετί-

L4
χαθεξῆς, λέγων " ἐγὼ ἤμην ἐν πόλει
, 2) uA S a us
τί, οὐδὲ ἐπὶ

«-ὦ
ge
To
2 £8
«c
P
Ξ 5

τοῖς

ςυ

θετο a
ἢ προσευχύμενος: Καὶ οὐ λέγ ει δι
προφάσει. Καὶ εἶδον ἐν exec ue εἰ

Y
α
o
ποιὸ 0

GNU τι σχεῦος ὡς ὀθόνην eq τέσσαρσιν ἀρχαῖς
χαθιεμένην ἐχ τοῦ τοθος, xol ἦλθεν ἄχρις ἐμοῦ.

A

Εἰς ἣν ἀτενίσας χατενόουν, xa εἶδον τὰ τετράποδα τῆς
M

: A
τὰ ἑρπετὰ, χαὶ τὰ πετεινὰ

papa, χατα-

γῆς, xai τὰ θηρία, χαὶ
τοῦ bic ἢ dese δὲ φωνῆς ie μετ u0t* ἀναστὰς,
, θῦσον xoi φάγε ε, Τί διὰ τούτων εἰπεῖν βού-

vu ; SESS ἦν, φησὶ, χαὶ τοῦτο πεῖσαι, τὸ θεά-

Δ ΕΥ̓ ΤΘΕΣ ἘΎΒΕ.. οὶ 329 ἘΠ ἢ ΜΝ Δ ^ "ἡ
τὴν ὀθόνην" πλὴν ἄλλα χαὶ φωνὴ προσετέθη.

ci M à» ,
ὅτι xotyoy ἢ ἄχαθαρτον

^ ^ , € ec ES
οὐδὲ ς τὸ στόμα μου. Mi. Τὸ ἐμὸν
5 , , » er 34/4
ἐποίησα, φησίν * εἶπον, ὅτι οὐδέποτε ἔφαγον: Τοῦτο
^ ἃ ν᾿ 5 - οἵ E
πρὸς ὃ ἔλεγον ἐχεῖνοι, ὅτι Ἰσῆλθες xat συνέφα Yes αὖ-
Y ^

L
τοῖς. Τοῦτο δὲ πρὸς Κορνήλιον οὗ λέγει" οὐ γὰρ ἦν

- , , $7 2 ^ / 5 απ

ἀνάγχη. Ἀπεχρίθη δέ μοι £x δευτέρου φωνὴ ἐχ τοῦ
M M ^

οὐρανοῦ - ἃ ὃ Θεὸς ἐκαθάρισε, σὺ μὴ xotvou. Τοῦτο δὲ

πάλιν ἀνεσπάσθη ἅπαντα εἷς

a Qu
»

Ka-

[74
Ἀπερ ἀναγχαῖα ἦν διηγεῖται, τὰ

Ἢ ἤμην, ἀπεσταλμένοι ἀπὸ

4
* MS NON M , ND eS
GWuTa * μᾶλλον o£ OUX τουτῶν χαι αὑτὰ χα-

ΙΝ

ACTA APOSTOLORUM.

HOMIL. XXIV.

20€Q

τασχευάζει. Kol ὅρα, πῶς ἀπολογεῖται, χαὶ ox ἀξιοῖ E. domo, in qua eram, missi a Cesarea ad me.

e» co SE X^ M
τῷ τοῦ διδασχάλου ἀξιώματι ἤδει γὰρ
er c E] / , TS , 303.
ὅτι, ὅσῳ ἐπιεικέστερον. φθέγγεται, τοσούτῳ μᾶλλον

χεχρῆσθαι"

αὐτοὺς χειροῦται. Οὐδέποτε εἰσῆλθε, φησὶν, εἰς τὸ
Οὕτως οἰχονομίας
αὐτῆς τρεῖς ἄνδρες
μοι τὸ

στόμα μου χοινὸν ἢ ἀχάθαρτον.
- Ny , ΣΝ B aNE Y o7
πᾶσα ἦν ἢ ἀπολογία. Kat ἰδοὺ ἐξ
y * ^
ἤμην. Εἶπε δέ

-—

a 3 b 2 NI Ἄ

ἐπέστησαν ἐν τῇ οἰχίᾳ, ἐν ἣ
^ - - Y ,

Πνεῦμα συνελθεῖν αὐτοῖς μηδὲν διακρινόμενον.

ES c em ^5 ^
Ὁρᾶς, ὅτι Πνεύματος f, νομοθεσία; Ἦλθον δὲ

3 E q VP
ἐμοὶ xa οἱ ἕξ ἀδελφοὶ οὗτοι.

Χ
σὺν
rg, 14 2. ὁ ,
Τί γένοιτ᾽ ἂν ταπεινότε-
ρον Πέτρου, ὃς ἀπὸ ταύτης καὶ τῶν cum

, OD Wee
τυρίαν προδάλλεται; Συνῆλθον δέ μοι οἵ ἐξ ἀδελφοὶ,
M , D ^ , 39 ,
xol εἰσήλθομεν εἰς τὴν οἰκίαν τοῦ ἀνδρός. Ἀπήγγειλε
^M ε- - 7^ M EJ , c x E] e
δὲ ἡμῖν, πῶς εἶδε τὸν ἄγγελον ἐν τῷ οἴχῳ αὐτοῦ στα-
D , 351 ^ »
θέντα xal εἰπόντα αὐτῷ - ἀπόστειλον εἰς ᾿Ιόππην ἀν-
, x ,
ὃρας, xoi μετάπεμψαι Σίμωνα τὸν ἐπιχαλούμενον
/ χ M 2 E H
Πέτρον, ὃς λαλήσει ῥήματα πρὸς σὲ, ἐν otc σωθήσῃ
- 3 A 3 ᾿ " ω- 9
σὺ καὶ πὰς ὃ οἰχός σου. Καὶ οὐχ εἰπε τὰ παρὰ τοῦ ἀγ-
m Ld , M
γέλου δηθέντα τῷ Κορνηλίῳ - Αἱ εὐχαί cou xot ai
,
ἐλεημοσύναι cou ἀνέθησαν εἰς μνημόσυνον ἐνώπιον
^M c M Dd E 5 [4 Y
τοῦ Θεοῦ, ἵνα μὴ τοί αὐτοῖς " ἃ ἀλλ᾽ ἅπερ οὐδὲν

εἶχον μέγα" Λαλήσει E δήματ τα πρὸς σὲ, ἐν οἷς σωθήση Β

σὺ xoi πᾶς ὃ oixóc σου. Ὁρᾷς, πῶς ov phi ἔφθην
, M ,

ἐπείγεται; Καὶ οὐδὲν sss περὶ τῆς ἐπιειχείας τοῦ

ἀνδρός. Τοῦ Πνεύματος τοίνυν πέ Mete , τοῦ Θεοῦ

ἘΠ ρον διὰ τοῦ ἀγγέλου ἐχεῖθεν καλέσαντος, ἐν-
οὖ em , M Lad /,

τεῦθεν ὠθοῦντος, λύοντος τὴν διαφορὰν τῶν πραγμά-
, m NN ?A ^ , EJ /, , 5wNY

τῶν, τί ποιῆσαι ἔδει; ÀJ) οὐ λέγει τούτων οὐδὲν,

^ c , *

ἀλλ᾽ ἀπὸ τοῦ ὑστέρου ἰσχυρίζεται " ὃ xoi χατ᾽ αὐτὸ
ἠναμφισδήτητον ἦν μαρτύριον. Καὶ διὰ τί, φησὶ, u3

ἀναμφισδήτητον ἦν μαρτύριον. γ φησὶ, μὴ
- , , / Ἅ D D

τοῦτο γέγονε μόνον ; ' Ex περιουσίας παρὰ τοῦ Θεοῦ,

ἵνα δειχθῇ χαὶ fj ἀρχὴ οὐ παρὰ τοῦ ἀποστόλου. Εἰ δὲ

, m ^ , ,

αὐτόματος ἀπῆλθεν, οὐδενὸς τούτων γενομένου, πάνυ
E , , zd “ 2I M EE, / ?

ἂν ἐπλήγησαν - ὥστε ἄνωθεν αὐτῶν τὴν διάνοιαν οἷ--

- /, i , , c M - V

χειοῖ, λέγων πρὸς αὐτούς- Οἵτινες τὸ Πνεῦμα τὸ

^ E ' 7 CE
ἅγιον ἔλαδον ὡς xc ἡμεῖς. Καὶ πάλιν - "Ev δὲ τῷ ἄρ-
- , x cT Χ 4

ξασθαί με λαλεῖν, ἐπέπεσε τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον ἐπ᾽
» t e - € c 2 , c ?2- X 5 , -

αὐτοὺς, ὥσπερ xa ἐφ᾽ ἡμᾶς ἐν ἀρχῇ. Καὶ οὐχ doxci-

M em
ται τούτῳ, ἀλλὰ xal ἀναμιμνήσχει τοῦ Κυ-
,
ρίου. Ἐμνήσθην ὃ δὲ τοῦ δήματος ἘΣ ὡς ἔλεγεν"
Ἰωάννης μὲν ἐδάπτισεν pi bu.

σθε ἐν Πνεύματι "

δὲ βαπτισθήσε-

" ). " ν xatyOtepoy γέ--

b Ali χεχρῆσθαι" Go "yp ἐπιειχέστερον.
t

2 Unus £z μὴ προστῇ αὐτοῖς. ἀλλὰ cl ev, £t £v

4 L
ματα. llud autem. fjz μὴ προστῇ αὐτοῖς. non intellexit
vetus interpres Latinus, qui vertit, ZVe scilicet illis
tribuat, cum. vertendum sit , Ve illos offenderet. Ver-

bum enim προσστῆναι frequenüssime occurrit hoc sensu

γσι} λαλήσ

Narrat ea, quz necessaria erant; alia tacet, imo et
per hzc illa probat. Et vide, quomodo sese pur-
get, nolens doctoris auctoritate uti : sciebat enim
se quanto modestius loquebatur, tanto magis illos
capturum esse. JVumquam introiyit, inquit, in 0$
meum commune vel immundum. Et sic totum
ceconomize defensio erat. Et ecce tres viri confe-
stim adsliterunt in domo, in qua eram. 12. Di-
xit autem mihi Spiritus, ut irem cum illis nihil
hesitans.

2. Viden' quod Spiritus sit legislatio? 'ene-
runt autem mecum, et sex fratres isti. Quid Pe-

τὴν μαρ- A tro humilius, qui etiam hic fratrum testimonium

adhibet? F'enerunt autem. mecum. sex fratres,
et ingressi sumus in domum viri. 15. Narravit
autem. nobis, quomodo vidisset angelum in
domo sua stantem et dicentem sibi : Mitte in
Joppen viros, et accersi Simonem cognomina-
tum. Petrum, 14. qui loquetur tibi verba, in
quibus salvus eris tu et universa domus tua.
Non dixit ea, qui ab angelo dicta fuerant Corne-
lio : Orationes tue et eleemosyne tuc ascende-
runt in memoriam in conspectu Dei, ne illos
offenderet; sed ea verba, quz nihil magni prafe-
rebant : Loquetur tibi verba, in quibus salpus
eris tu et universa domus tua. Niden', quomodo
ea quam dixi de causa festinet? Et nihil de viri
mansuetudine dicit. Ergo Spiritu mittente, Deo
jubente, per angelum inde vocante, hinc urgente,
rerum discrimen solvente, quid faciendum erat?
Sed nihil horum dixit, verum a posteriore confir-
mat : quod etiam per se indubitatum erat testimo-
nium. Et cur, inquies, non hoc factum est solum ?
Ex abundanti fit a Deo, ut demonstretur princi-
pium non ab apostolo esse. Si autem sua sponte
illo profectus esset, et nihil horum factum fuisset,
admodum offensi fuissent. A principio sibi men-
tem illorum conciliat, dum dioit illis : Qui Spiri-
tum sanctum acceperunt, sicut et nos. Et ite-
rum : 15. Cum autem cepissem. loqui, cecidit
Spiritus sanctus super illos, sicut et in nos in
initio. Neque hoc contentus, verbum Domini
commemorat. 16. Recordatus autem sum verbi
Domini sicut dicebat : Joannes quidem bapti-

apud Chrysostomum, Hic porro secundum regulam
scribendum esset cum duplici zz 2225277, sed impetra-
tum fuisse a consuetudine videtur ut unum c suppri-
matur, Sic enim habent omnes Mss.

b ἀγίω, φησὶν, ὅτι οὐδὲν χαιϊνότερον, Sic unus.

Matth.

L1.

2
2,

210 S. JOANNIS CHRYSOST.

zayit aqua, vos autem baptizabimini in Spiritu
sancto. Itaque nihil novi accidit, sed id quod prz-
dixerat. At non oportebat, inquies, baptizari : ba-
ptisma enim perfectum erat, cum Spiritus sanctus
in illos descendit. Ideo non dicit, Jussi illos prius
baptizari; sed quid ? Vumquid aquam prohibere
quis potest, ut non baptizentur hi? hinc osten-
dens, se suo motu nihil fecisse. Quod igitur nos
habebamus, illi acceperunt. 17. Si ergo eamdem
gratiam dedit Deus, inquit, sicut et nobis, qui
credidimus in Dominum Jesum : ego quis eram,
qui possem. prohibere Deum? Ut ex. abundanti
illorum ora obstrueret, ideo addidit, Eamdem
gratiam. Viden', quomodo non permisit illos
minus habere, qui semel credidissent? Parem
gratiam dedit illis Deus, qualem nobis, qui cre-
didimus in Dominum : itaque ipse purgat illos.
Neque dicit, Vobis, sed, /Yobis; hinc etiam ser-
monem mitigans. Quid ergo indignamini, cum nos
ipsos participes dicamus? 18. Zis auditis, quie-
verunt, et glorificaverunt Deum , dicentes :
Igitur et gentibus penitentiam dedit Deus ad
vitam. Viden' quomodo ex concione Petri totum
factum sit, qui ea, quz facta fuerant, recte narra-
verit? Ideo glorificaverunt Deum, quod etiam illis
poenitentiam dederit : ita humiliati sunt ab his ser-
monibus. Hinc aperta demum gentibus janua fuit.
Sed, si placet, superiora repetamus. Non dixit,
Disceptabat Petrus, sed, Qui erant ex circum-
cisione : quoniam ipse sciebat, quod parabatur.
Atqui illud oportebat mirari, quomodo et illi cre-
didissent. Quando igitur. audierunt, quod credi-
dissent, nihil passi sunt;sed cum Deus largitus
est Spiritum, quando Petrus exponebat visionem
suam, dicens : Deus ostendit mihi, ne quem ho-
minem dicerem communem vel immundum. Sic
ille jam antea hoc sciebat. Idcirco pro. gentibus
sermonem praeparavit, ostendens illas adveniente
fde non amplius gentes futuras. Nihil. mirum
ergo, 51 ante baptisma Spiritum acceperint : no-
stro quoque tempore hoc factum est. Hic ostendit
Petrus, quod illi non sicut alii baptizati sint, sed
multo melius. Ideo sic ex abundant rem dispo-

nit, ne quid dicere possint, sed ut sic sibi pares C

habeant illos. Et rogaverunt illum, inquit, ut
maneret. Viden' quomodo non familiariter erga
illum. affecti essent? viden' quantum zelum pro
lege haberent? Non dignitatem Petri reveriti sunt,
non edita signa, non tantum illud opus, quod sus-

« Idem ἕνα μειζόνως αὐτὸν ἐμφράξη.

^ Idem τὸν λόγον. ποῖα ἔθνη λοιπὸν, οὐκ ἔτι ἔθνη ἦν τῆς

ARCHIEP.

ve ὃ β OxyaUEe
πρότερον αὐτοὺς βαπτισθῆναι" ἀλλὰ

€ - , 5 bl
ὡς xai ἡμῖν πιστεύσασιν ἐπὶ τὸν
3 EN

ἐγὼ cic

,
προσεθηχε,
M
σιν αὐτοὺς

τούς. Καὶ οὐ 7

ὦ , A
ταῦτα, ἥσυχασαν, καὶ
Y Mi - Μ,
ἀρα γε χαὶ τοῖς ἔθνεσιν

εἰς ζωήν. Ορᾶς, πῶς ἀπὸ τ
195 τς ςω ἣν. ρᾶς; ς oam

ὅτι διεχρίθη Πέτρος, ἀλλ᾽, Οἱ ἐχ περιτομῆς"

ἐχβῆν θαυμάσαι, πῶς χαὶ αὐτοὶ
EJ
οὖν ἤχουσαν, ὅτι ἐπίστευσαν, οὗ

- Coe ES
τὴν ἑαυτοῦ ἔχστασιν, λέγων * ὃ Θεὸς 8

ἤδει τοῦτο. Διὸ καὶ monies τασχευάζει

M
ὕπερ τῶν Spei δεικνὺς,
τεῦ

ἡμῶν τοῦτο γέγονεν

,
νομισώσι.

.H38
τς
τὶ
e
No
o» X
[s

τῶν μικρῶν ἐχείνων διεχρίνοντο.

CONSTANTINOP.

qovsv, ἀλλ᾽ ὅπερ προεῖπεν. AAA oüx ἔδει βαπτίσαι»

Ὁ

m Le eget) Hu ' N , ,
D φησί ides γὰρ τὸ βάπτισμα τοῦ Πνεύματος
αὐτοῖς ἐπιπεπ'

, rn πῶ
ωχότος. Διὰ τοῦτο οὐ λέ Eyes ἐχέλευσα
SN
τί; Μήτι τὸ
ὕδωρ κωλῦσαι δύναταί τις τοῦ μὴ Passat τού-
τους; ἐχ

τούτου δειχνὺς ἑαυτὸν οὐδὲν ποιήσαντα.

- , 2 , - e - "
Οπερ τοίνυν ἐσχήχαμεν ἡμεῖς, ἔλαόον ἐχεῖνοι. Ei
EY ᾿ EJ ^ M A ANS ΕἸ - ε bI
οὖν τὴν ἴσην δωρεὰν, φησὶν, ἔδωχεν αὐτοῖς ὁ Θεὸς ,

ὶ Κύριον Ἰησοῦν,
,

το ^ , Jg
Tun» δυνατὸς χωλῦσαι τὸν Θεόν : * “ἵνα &x

“ - Η ἊΝ es
περιουσίας αὐτῶν ἐμφράξη τὰ στόματα, διὰ τοῦτο
Τὴν ἴσην δωρεάν. Ὅρξς, TOC οὐχ dges

ἔλαττον ἔχεν πιστεύσαντας ἅπαξ; Τὴν

ἴσην δωρεὰν ἔδωχεν αὐτοῖς ὃ Θεὸς, ὡς xol ἡμῖν πι-

M

, 5 M rg, cr P aA , ^,
τευσᾶσιν ἐπι τὸν Κύριον- στε αὐτος χαθαίρει CuU-
24

, - 3 € - , E M
ἔγει, ὑμῖν: ἀλλ᾽, 'Huiv, λεαίνων xot

, M , rp , » e - [:/
ταύτη τὸν λόγον. ΤΊ τοίνυν ἀναξιοπαθεῖτε, ὅταν
ς - 8 N M 7 We 3 7 e δὲ
ἡμεῖς αὐτοὺς χοινωνοὺς λέγωμεν; Αχούσαντες ὃ

ἐδόξασαν τὸν Θεὸν, λέγοντες "
ὃ Θεὸς

ς τὴν μετάνοιαν ἔδωχεν
, D 7
τῆς δημηγορίας τοῦ Πέτρου

τὸ πᾶν ΠΩΣ χαλῶς dre. αντος τὰ γεγενημένα:
Διὸ χαὶ ἐδόξαζον τὸν Θεὸν, ὅτι τὴν μετάνοιαν xot
αὐτοῖς ἔδωχεν * οὕτως puer ἀπὸ τούτων τῶν
λόγων. Ἐντεῦθεν ἀνεῴχθη ἣ θύρα πρὸς τὰ ἔθνη λοιπόν.
Ἴδωμεν δὲ, εἰ δοχεῖ, ἄνωθεν τὰ εἰρημένα. Οὐχ εἶπεν,

Y
ἐπεὶ

, M -
αὐτὸς ἤδει τὸ κατα σχοθαξομενον, Καὶ μὴν ἐχεῖνο

ἐπίστευσαν. “Ὅτε μὲν
2 AR
»

iy ἔπαθον" ἀλλ᾽ ὅτε
€

ὃ Θεὸς ἐχαρίσατο τὸ Πνεῦμα, ὅτε ὃ Hes ἐξετίθει

M 3M "23

£ μοι μιηδένα

- / Y
χοινὸν ἢ ἀχάθαρτον λέγειν ἄνθριωπόν. pense ἄνωθεν

* - δ M
t *c0y λόγον τὸν
25MM

^ zy D
ὅτι Ὃς ἔθνη λοιπὸν ἦν τῆς

ἊΝ

πρὸ τοῦ βαπτίσματος τὸ Πνεῦμα PS xal ἐφ᾽

. Ἐνταῦθα δείχνυσιν δ Πέτρος,

ὅτι οὐδὲ ὡς οἱ λοιποὶ "WIR ἀλλὰ πολλῷ βέλ-

^ er 2 , 5 -
ον. Διὰ τοῦτο δὲ οὕτως Ex Top indc pes asKovap cii

ΝΑ
ἵνα ὑπηδὲν ἔχωσι λέγει», ἀλλὰ xy oU τως ἴσους αὖτ οἷς

Καὶ ἠρώτησαν αὐτὸν, φησὶν, ἐπιμεῖναι.
πρὺς αὐτὸν διέχειντο: εἶδες

M c^ €

οἷον εἶχον ὑπὲρ τοῦ νόμου; Οὐ τὰ ἀξίωμα
γξνόμενα σημεῖα, οὗ τὸ χα-

d

PRI
M
Ἰλέοδηρο οὗ cà

AU ὩΣ
vipiuya, Οσον ἦν τὸ O&$0

ia τὸν λόγον " ius ὑπὲρ
P Εἰ γὰρ μηδὲν τού-

Y L4 M / -
τῶν ἦν, 00x. ἤρχει τὸ κατόρθωμα. Ἀλλ᾽ οὐχ ἀπολογεῖ-

t ' i * AS ^Y c
ται οὕτω Πέτρος" συνετὸς γὰρ ἦν" υᾶλλον δὲ οὐ τῆς

' oc
4020772) 026: ἢν.

IN ACTA

συνέσεως αὐτοῦ ἦν, ἀλλὰ τοῦ Πνεύματος τὰ ῥήματα.
Καὶ δείκνυσι διὰ τῆς ἀπολογίας ἑαυτὸν μὲν οὐδαμοῦ
E] m NY Y / M M N
αἴτιον, πανταχοῦ δὲ τὸν Θεόν. Καὶ μονονουχὶ πρὸς
αὐτοὺς τοῦτο λέγει" ἐν ἐχστάσει με γενέσθαι αὐτὸς
3 / ose τὶ 1 c n ze cd S PVT] A
ἐποίησεν" ἐγὼ γὰρ ἁπλῶς προσευχόμενος Tiv τὸ
τ ΩΝ Ἂς X. T 5 3 - , 25-28
σχεῦος αὐτὸς ἔδειξεν" ἐγὼ ἀντεῖπον" πάλιν αὐτὸς
εἶπεν, καὶ οὐδὲ οὕτως ἤχουσα - "To Πνεῦμα ἐχέλευσεν
“ἀπελθεῖν: xol ὅμως ἀπελθὼν οὐκ ἐπέδραμον " εἶπον,
ὅτι ὃ Θεὸς ἔπεμψε, χαὶ μετὰ ταῦτα οὐδὲ οὕτως ἐξά-
πτισα, ἀλλὰ πάλιν ὃ Θεὸς τὸ πᾶν εἰργάσατο. Ἄρα
Θεὸς αὐτοὺς ἐδάπτισεν, οὐχ ἐγώ. Καὶ οὖχ εἶπε, τού-
τῶν γεγονότων ἁπάντων, οὐχ ἔδει τὸ ὕδωρ προσθεῖνα!
λοιπόν; ἀλλ᾽ ὡς οὐδενὸς λείποντος, ᾿Εγὼ τίς 7. μήν;
φησὶ, χωλῦσαι τὸν Θεόν ; Βαδαὶ, οἵα ἣ ἀπολογία" οὗ
γὰρ εἶπε, ταῦτα οὖν εἰδότες ἡσυχάζετε - ἀλλὰ τί; Δέ-
χεται αὐτῶν τὴν ὁρμὴν, καὶ ἐγκαλοῦσιν ἀπολογεῖται"
σεν L4 " ^ c M Y , IN
Τίς Tiu» δυνατὸς χωλῦσαι τὸν Θεὸν, λέγων * σφύδρα
ἐντρεπτιχῶς xol βαρέως χρησάμενος τῇ ἀπολογίᾳ "
οὐχ ἠδυνάμην κωλῦσαι. “Ὅθεν λοιπὸν φοδηθέντες,
€ , A 50.2.7 ^ ,ὔ
ἡσύχασαν, χαὶ ἐδόξαζον τὸν Θεόν.

Οὕτω xoi ἡμᾶς; χρὴ ἐν τοῖς τῶν πλησίον ἀγαθοῖς
δοξάζειν τὸν Θεὸν, ἀλλ᾽ οὐκ ἐπηρεάζειν, χαθά-
περ οἱ πολλοὶ τῶν νεοφωτίστων ἐπηρεάζουσιν, ὅταν
ἄλλους ἴδωσι φωτισθέντας xal εὐθὺς ἀπιόντας. Δο-
ξάζειν δεῖ τὸν Θεὸν, χαὶ ὅτι μένειν οὐ diss “Ὧσ-

APOSTOLORUM.

196

HOMIL. XXIV. 211

ceptum esset verbum ; sed ob parva illa discepta-*
bant. Si enim nihil horum fuisset, non sat fuisset
prostitum. At non ita se purgat Petrus : prudens
quippe erat; imo non ex prudentia ipsius, sed ex
D Spiritu verba. proficiscebantur. Et in defensione
sua se non auctorem ostendit, sed ubique Deum.

Et tantum non illos sic affatur : Ipse fecit, ut in

excessu mentis essem : ego enim simpliciter ora-

bam : ille vas illud monstravit : ego. contradice-
bam : rursum ille dixit, neque sic ego audivi :

Spiritus jussit abire : et abiens non accurrebam :

dixi quod Deus miserit; et postea neque sic bapti-

zavi, sed rursum Deus totum effecit. Ergo Deus

illos baptizavit, non ego. Nec dixit, Post hac

omnia annon oportebat demum aquam addere ? sed

quasi nihil deficeret, Ego quis eram, inquit, qui
g prohiberem Deum ? Papz, qualis defensio! Ne-
que enim dixit : Hzc ergo cum sciatis, quiescite;
sed quid? Excipit illorum impetum, et illis accu-
santibus se purgat : Quis eram, qui possem pro-
hibere Deum, dixit. Vehementer et graviter se
defendit : Non poteram prohibere. Unde tandem
deterriti quieverunt, et glorificaverunt Deum.

9. Sic et nos oportetin proximorum bonis glo-
rificare Deum, non autem insultare illis, sicut
multi ex recens illuminaüis insultant, quando
vident alios illuminari, et statim demigrare. Glo-
rificareoportet Deum vel quod mánere non conce-

τε xal σὺ ἐὰν θέλης, μείζονα ἔλαδες δωρεάν: οὗ χατὰ A dat. Itaque tu, si velis, majus accepisti donum ;

M , / / 5€ M 32 Z3
τὸ φώτισμα λέγω ( ἣ γὰρ αὐτή ἐστι χἀχείνου xat σοῦ),
^ M ^ - - -
ἀλλὰ χατὰ τὸ λαδεῖν προθεσμίαν εὐδοχιμιήσεως. ᾿Ἐχεῖ-
a NL M Y Y E] b 3 eT
voc ἐνεδύσατο τὴν στολὴν xai οὐχ ἀφέθη ἐμπομπεῦ-
c M
σαι ἐν αὐτῇ" σοὶ πολλὴν ἔδωχεν ἐξουσίαν 6 Θεὸς χρή-

- c ^P ^ - — m *
σασθαι τοῖς ὅπλοις εἰς δέον, xxt λαδεῖν αὐτῶν ἐντεῦθεν

τὴν πεῖραν. " Exeivoc ἄπεισι τῆς πίστεως μόνον ἔχων
τὸν υἱσθόν σὺ ἕστηχας ἐν τῷ σταδίῳ τῶν ἔργων δυ-
νάμενος λαδεῖν πολλὰς τὰς ἀμοιδὰς, xal τοσοῦτον
ἐχείνου φανῆναι λαμπρότερος, ὅσον 5 ἥλιος τοῦ μι-
χροτάτου ἀστέρος, ὅσον ὅ στρατηγὸς τοῦ ἐσχάτου
στρατιώτου, μᾶλλον δὲ ὅσον ὃ βασιλεύς. Σαυτὸν τοί-
γυν αἰτιῶ" μᾶλλον δὲ μὴ αἰτιῶ, ἀλλὰ διόρθου ἀεί - οὐ
γὰρ ἀρχεῖ τὸ αἰτιάσασθαι ἔξεστιν ἀναμαχέσασθαι.
Κατεόλήθης; δεινὰ ἔπαθες; Ἀνάστηθι, ἀνάχτησαι
σαυτόν - ἔτι ἐν τῷ σταδίῳ ἕστηκας, ἔτι τὸ θέατρον συν-
ἔστηχεν. Οὐχ δρᾷς πόσοι χαταπαλαισθέντες ὕστερον
ἀνεμαχέσαντο: Μόνον μὴ ἑχὼν χαταπέσης. Μαχκαρί-
ζεις τὸν ἀπελθόντα; Πολλῷ μᾶλλον μαχάρισον σαυ-
τόν. Ἀφέθη ἁμαρτημάτων ἐχεῖνος; Ἀλλ᾽, ἐὰν θέλης
σὺ, οὐ μόνον τὰ ἁμαρτήματα ἀπονίψη, ἀλλὰ καὶ xa-

* Idem ἀπελθέϊν, καὶ οὕτως ἀπελθὼν, οὐχ ἔδραμον.

TOM. IX,

non quod illuminatus Ge Ἢ enim Ipse tecum
commune habet); sed quod ad preclare agendum
tempus acceperis. Ille stolam induit, nec permis-
sum οἱ fuit, ut illa se spectabilem redderet : tibi
multam dedit Deus facultatem utendi armis ut
oportet, et hine illa experiri. Ille migrat , fidei
tantum mercedem habens : tu stas in. stadio, et
multas operum mercedes accipere potes , atque
tanto illo splendidior apparere, quanto sol mini-
ma stella, quanto dux ultimo mihte, imo quanto
rex. Igitur teipsum criminare; imo ne criminceris,
B. sed corrige semper : non enim sufficit criminari ,
licet decertare. Dejectus es? gravia passus es?
Resurge, teipsum recrea : stas adhuc in stadio ,
adhuc theatrum adest. Non vides, quot in pugna
prostrati, rursum decertarunt? Tantum ne sponte
succumbas. Beatum dicis eum, qui defunctus est ?
'Teipsum magis beatum dicito. Solutus est ἃ pec-
catis ille? Sed, si velis, non modo peccata ablues,
imo etiam bonis operibus instructus eris, quod ille

16

2 2 S. JOANNIS CHRYSOST.

Peniten-mon potest. Possumus nos ipsos revocare. Magna
tim — phar- supt poenitentiae pharmaca : nemo de se desperet.

maca
gna sunt.

2. Tim. 3
12.

ma-

Ille vere desperatione dignus, qui desperat : ille
non ultra spem salutis habet. Non tam grave est
in profundum malorum venire, quam postea illic
jacere : non impium est in profundum malorum
descendere, sed ibi positum. contemnere. Num ,
quaeso , ubi magis sollicitum. esse oporteret, ibi
contemnis ? Tot confossus vulneribus , cecidisti ?
Nullum anima vulnus insanabile est : sed in cor-
pore multa sunt talia, in anima nullum.Illa tamen
diligenter curare non desistimus ; hzc vero negli-
gimus. Non vides latronem illum , quam brevi
tempore preclara fecerit? non vides martyres ,
quomodo brevi tempore totum perfecerunt? At
non jam est martyrii tempus? Sed certaminum tem-
pus est, si velimus, ut. szepe dixi. Qui enim vo-
lunt, inquit, in. Christo Jesu pie vivere, perse-
quutionem patientur. Qui pie vivunt , semper
persequutionem patiuntur ; si non ab hominibus,
certe ἃ daemonibus, qua? sane gravior est perse-
quutio, Et primo ex incuria hanc sustinent ii, qui
non vigilant. An parvam putas persequutionem
cum incuria vivere? Hoc omnium estgravissimum,
hoc persequutione pejus. Nam velut fluxus ma-
nans, incuria animam emollit : idipsumque est
persequutio et incurla, quod zstas et hiems. Ut
autem magis ediscas pejorem esse hanc persequu-
tionem, hinc perpende : somnum in animam im-
mittit, oscitantiam et negligentiam magnam indit,
passiones undique excitat; armat fastum, ar-
mat voluptatem, armat iram, invidiam, vanam glo-
riam, zmulatonem. At in persequutione nihil
horum turbare valet; verum timor inyadens,qua-
si quodam flagro latrantem canem impetens, hos
omnes animi motus ne suboriri quidem sinit.Quis
in persequutione vana gloria efferri potest ? quis
in voluptate degere? Nemo; sed tremor multus et
metus adest, qui magnam parit tranquillitatem ,
placidum parat portum, animam piam reddit. Au-
divi aliquando patres nostros dicentes ( id quod
ne nostra zetate fiat opto; jubemur enim tentatio-
nem non petere), quod olim tempore persequutio-
nis videre erat viros vere Christianos. Nullus enim
opes curabat, non uxorem, non filios, non domum,
non patriam : una omnibus cura erat suam servare
ammam. Ali in monumentis et sepulcris, alii in
desertis latebant. Non solum autem viri, sed et
mulieres tenere ac delicata tunc occultabantur ,

a Alii οὐχέτι σωτηρίαν ἔχει, οὐδὲ ἐλπίδας.

MEC T INE τι παρ τ : *
b Alii ἕνα δὲ ὑμῖν δείξω, ὅτι οὕτως χείρων ὃ διωγμός.

ARCHIEP.

ci "ὦ 7 c ERA --

UT αὑτῆς μάλιστα τῆς ἀνέσεως τοῦτον
M , ^ *

οἱ μὴ νήφοντες. Η ψυχρὸν οἴει διωγμὸν

a ^ 1 Ac b^ ^M rg , 12 p
τοῦτο Ot YtOG xat ἄνεσις. ἵνα δὲ μάθης :ἐχ πε-

CONSTANTINOP.

, d
τορθώματα ἕξεις, ὅπερ ἐπ᾽ ἐχείνου οὐ δυνατόν. "Eve-
— um m
στιν ἡμᾶς ἀναχαλέσασθαι ἑαυτούς. Μεγάλα τῆς μετα-
, 1 D “ὦ
C νοίας τὰ φάρμαχα" μηδεὶς ἀπογινωσχέτω ἑαυτοῦ.

Ἔ - x E] , JT c » ,
χεῖνος ὄντως ἀπογνώσεως ἄξιος, ὃ ἀπογινώσχων
€ e -

ἑαυτοῦ - ἐχεῖνος * oüx ἔτι σωτηρίας ἔχει ἐλπίδας. Οὐ

M , c - ^ -
τὸ εἰς βάθος χαχῶν ἐλθεῖν δεινὸν, ἀλλὰ τὸ χεῖσθαι

μετὰ τὸ ἐλθεῖν - οὐ τὸ εἰς βάθος χαχῶν ἐλθεῖν ἀσεδὲς,

ἀλλὰ τὸ καταφρονῆσαι μετὰ τὸ ἐλθεῖν. Δι᾿ ὃ ὀφείλεις
b 5 /, em "AT. ,

μεριμνᾶν, εἶπέ μοι, μᾶλλον καταφρονεῖς: Τ᾽ραύματα

Ded » 2.3 5.7 2 bod 3:
τασαῦτα ἔχων ἀνέπεσες: Οὐδέν ἐστι ψυχῆς ἀνία-
m A τ
τον τραῦμα" ἀλλ᾽ ἐπὶ μὲν σώματος πολλὰ τοιαῦ-

587

ϑε ἀντ c ! D d rs Y , , Y E]
τα, ἔπὶ ὁε τῆς Y» 6 QUOEy * X«t ὑπερ εχεῖνῶὼν μεν ου

διαλιμπάνομεν χάμνοντες, ὑπὲρ δὲ τούτων βῥαθυμοῦ--

D uev. Οὐχ δρᾶς τὸν ληστὴν, πῶς ἐν βραγεῖ γρόνῳ χα-
μεν. Οὐχ óp&c τὸν ληστῆν, πῶς ἐν βραχεῖ χρόνῳ x
, DJ e -
τώρθωσεν ; oby δρδὶς τοὺς μάρτυρας, πῶς ἐν βραχεῖ
)1 c y 3 , , y LÀ , ,
τὸ πᾶν ἤνυσαν: Ἀλλ᾽ οὐχ ἐστιν ἀρτι μαρτυρίου xatpóc 5
Ἂλλ᾽ ἀγώνων ἐστὶ καιρὸς, ὃ πολλάχις εἶπον, εἰ βουλοί-
μεθα. Ot γὰρ θέλοντες, φησὶν, εὐσεθῶς ζῆν ἐν Χρι-

υ

M

€ 5 e mq c c NIA
στῷ Inoo0, διοχθήσονται. Οἱ εὐσεδῶς ζῶντες ἀεὶ διώ-

^

A^ M VC /,

χονται, x&v μὴ παρὰ ἀνθρώπων, ἀλλὰ παρὰ δαιμό-
Δ. Δ NUN TA ALLEE VERAS jc. Καὶ πρῶτ

νῶν, ὃς δὴ xat χαλεπώτερός ἐστι διωγμός. Καὶ πρῶτον

,
ὑπομένουσιν

1 ἴει ὃ τὸ ἐν ἀνέσει

νυ

εἰναι; Τοῦτο πάντων ἐστὶ βαρύτερον, τοῦτο xot διω -

K γμοῦ χεῖρον. Καθάπερ γὰρ ῥεῦμα ἐπιῤῥέον ἣ ἄνεσις
- “ EA ἃ r4 ^s Y ce - 2 - ZA e » ^
γαυνοῖ τὴν ψυχήν * xal ὅπερ ἐστὶ θέρος xo χειμὼν,

, c y T € 8 N L 5 ^
ριουσιᾶς, οτι χειρῶν οὗτος O Οοιῶγμος. σχοπει EVTEU-

[7/2 13 - c bh M M
θεν. Ὕπνον καταχεῖ τῇ ψυχῇ, χάσμην πολλὴν xot
€ H 2 T CIA ΄ ἐς tm c AC
ῥαθυμίαν ἐμποιεῖ, τὰ πάθη διεγείρει πάντοθεν, ὅπλι-

EC J^ 1 , S
ζει τῦφον, ὁπλίζει ἡδονὴν, δπλίζει θυμὸν, βασχα-

, "^ T/ m— S , Y
νίαν, χενοδοξίαν, ζῆλον. AX) ἐν διωγμῷ τούτων οὐδὲν
3 - ^
ἐνοχλεῖν δύναται * ἀλλ᾽ ὃ φόδος ἐπεισελθὼν, καθάπερ
M /, , Ἢ ον D
τινὶ μάστιγι σφόδρα χύνα ὑλαχτοῦντα πλήξας, ταῦτα
, «Ἅ "d » SA cov ES , 5 ^ c
197 πάντα τὰ πάθη οὐδὲ γρῦξαι ἐᾷ. Τίς ἐν διωγμῷ xevo-
χω δι, , P] m ^
À δοξζῆσαι δύναται; τίς ἐν ἡδονῇ γενέσθαι; Οὐδείς - ἀλλὰ

EN N UE z 1 AR AEN ἊΝ MP 3 ,
τρόμος πολὺς xat φόδος, πολλὴν τὴν γαλήνην ἐργαζό-

μενος, εὔδιον τὸν λιμένα παρασχευάζων. τὴν ψυχὴν

με , ξυὸ τ M ULE U e κευάςων, τῇ χη
ΩΣ -ὉὉ Ν᾽ Ὸο

εὐλαδὴ ποιῶν. Ἤχουσα ποτὲ πατέρων τῶν ἡμετέρων

CM CATENIS ES OTT Y

λεγόντων (ἐφ᾽ ἡμῶν γὰρ μὴ γένοιτο χελευόμεθα γὰρ

x b

rem T , ς 3
μὴ αἰτεῖν πειρασμόν), ὅτι χατὰ τὸν διωγμὸν τὸν

^ E L.X "d S *
παλαιὸν ἦν ἰδεῖν ὄντως Χριστιανοὺς ἄνδρας. Οὐδεὶς
a7 A. , 3 / y 205. )! 55 t
γὰρ χρημάτων ἐφρόντιζεν, οὐδεὶς γυναικὸς, οὐδεὶς

IE ES 3, EDI IN / ES xy
παίδων, οὐδεὶς οἰκίας, οὐδεὶς πατρίδος - μία πᾶσιν ἦν
PA M M “- € -
σπουδὴ , τὴν Ψυχὴν περισῶσαι ἑαυτῶν. Ot μὲν ἐν μνή-

A /, Y 3
μασι xai τάφοις, οἱ δὲ ἐν ἐρημίαις ἐχρύπτοντο. * Οὐ

/ ἊΝ UN τ ϑλλὸ PEN -. c 1 ᾿
B μόνον ὁε ἄνδρες, ἀλλὰ χα! γυναῖχες ἁπαλαὶ χαὶ τρυ-

M , 53 /, Ν - !j e 5
φεραὶ τότε ἐχρύπτοντο, διηνεχεῖ μαχόμεναι λιμῷ. "Ev-
-— E] x

εἰ

, - τ
νόησον οὖν, εἴ τις πολυτελείας, εἴ τις τρυφῆς ἐπεισ-

1 Hac, οὐ μόνον δὲ ἀνῶρες, ἀλλά, desunt in uno Cod.

ΙΝ ACTA APOSTOLORUM.

ἦλθεν ἄν ποτε πόθος γυναιχὶ παρὰ λάρνακι χρυπτο-
μένη χαὶ περιμενούση τὴν θεραπαινίδα, ὅπως ἔλθη
χομίζουσα δεῖπνον, καὶ φοδουμένη, μιή πως ἁλῷ , καὶ
καθάπερ ἐν χαμίνῳ τῷ τάφῳ EM * ἄρα γὰρ ἐνθυ-
βήσεται, ὅτι γέγονέ ποτε τρυφὴ, ὅτι χόσμος ὅλως
ἐστίν ; Ὁρᾶς, à ὅτι νῦν ἐστι μᾶλλον ὃ διωγμὸς, χαθά-
περ θηρίον τῶν παθῶν ἐπιτιθεμένων ἡμῖν πε ροθενν
Νῦν ἐστιν ὃ ὁ χαλεπὸς διωγμὸς, ταύτῃ τε, xai ὅτι οὐδὲ
νομίζεται εἶναι διωγμός. Καὶ γὰρ χαὶ τοῦτο ἔχει." τὸ
χαλεπὸν οὗτος 6 πόλεμος, ὃς εἰρήνη γομίζεται, ἵ ἵνα
μὴ δπλιζώμεθα xac αὐτοῦ; υτηδὲ διδναθκῥμεν" οὖ-
δεὶς δέδοιχεν, οὐδεὶς pepen Ei δὲ ἀπι bi τοὺς
“Ἕλληνας 8 ἐρωτήσατε, τοὺς διώχοντας, πότε τὰ τῶν
Χριστιανῶν ἀχριδέστερα, πότε δοκιμώτεροι πάντες ;
Εἰς ὀλίγον μὲν περιειστήκει τότε τὸ πλῆθος" εἰς πολὺν
δὲ ἀρετῆς c ap ἦν. Τί γὰρ ὄφελος, εἶπέ μοι, πο-
λὺν εἶναι χόρτον, * παρὸν λίθους εἶναι τιμίους; Οὐχ ἐν
τῷ πλήθει τοῦ ἀριθμοῦ; ἀλλ᾽ ἐν τῇ δοκιμότητι τῆς
ἀρετῆς τὸ πλῆθός ἐστιν. Ὃ Ἠλίας εἰς ἦν ἀλλ᾽ ὃ
χόσμος οὖχ ἦν αὐτοῦ ἀντάξιος. Καὶ μὴν ὃ κόσμος μυ-
ριάδες εἰσίν - ἀλλ᾽ οὐχ εἰσὶ μυριάδες, ὅταν μιηδὲ " πρὸς
τὸν ἕνα ἐξισῶνται. Κρείσσων εἷς ποιῶν τὸ θέλημα Κυ-
ρίου, ἢ μύριοι παράνομοι. Τοῦτο καί τις σοφὸς αἶνιτ-

HOMIL. XXIV. 215
cum perpetua fame conflictantes. Cogita ergo ,-
num mulieri ad sepulcrum latenti et ancillam
ferentem. cenam exspectanti, ac ne caperetur ti-
menti,atque in sepulcro quasi in fornace scdenti,
aliquod vel. sumtuum vel deliciarum desiderium
fuerit : num tuuc. putaverit vel delicias vel mun-
dum exsistere? Viden' nunc majorem esse perse-
quutionem, dum animi affectus quasi ferz nos in-
vadunt? Nunc certe gravis est persequutio, dum
putatur nullam esse persequutionem. At enim istud
bellum hoc gravissimum habet, quod pax esse
credatur; ita ut arma non sumamus, nec contra ini-
micum insurgamus : nullus formidat , nullus trc-
mit. Si autem non creditis, interrogate gentiles
qui persequuntur, quandonam res Christianorum
accuratius gererentur, quandonam clariores illi
essent. Tunc pauciores numero erant, sed magne
erant virtutum diviti. Qua utilitas , quaeso ,
multum esse fenum , dum possibile est. lapides
pretiosos adesse? Non in multitudine, sed in virtu-
ts splendore totum zstimatur. Elias unus erat,
sed mundus non erat illo dignus. Atqui mundus
millia multa complectitur; sed millia non sunt,

D

, [τὴ hg
τόμενος οὕτω πὼς φησί Μὴ ἐπιθύμει πλῆθος τέχνων

quando neque uni cozquantur. Melior unus fa- Εεοιὲ, 16.

dyofovsv. Οὗτοι xal βλασφημίαν προστρίδονται τῷ — ciens voluntatem Domini , quam mille ini- ?:

Θεῷ μᾶλλον, ἢ εἰ μὴ ἦσαν Χριστιανοί. Τί μοι δεῖ πλή- Ibid. v. τ.

0ouc ; Τροφὴ πλείων τῷ πυρί. Τοῦτο xoi ἐκ τοῦ σώ-
ματος γνοίης ἂν, ὅτι βελτίων σύμμετρος τ τροφὴ μετὰ
ὑγιείας, ἢ τρυφὴ μετὰ χαχώσεως. Αὕτη πλείων ἐχεί-
γῆς ἣ «pog τοῦτο “τροφὴ Σ ἐκεῖνο νόσος. Τοῦτο χαὶ
ἐν πολέμῳ ἴδοι τις ἂν, peris εἶναι δέχα ἐμπείρους
xo γενναίους ἄνδρας, ἢ μυρίους ἀπείρους. Οὗτοι πρὸς
τῷ μηδὲν ἐργάσασθαι χαὶ τοὺς ἐργαζομένους ἐγχό-
πτουσι. Τοῦτο χαὶ ἐπὶ πλοίου εὕροι τις ἂν, βέλτιον
εἶναι δύο ναύτας ἐμπείρους, ἢ μυρίον πλῆθος ἀπεί-
ρων * οὗτοι γὰρ τὸ πλοῖον χαὶ καταδύσουσι.

Ταῦτα λέγω, οὐχὶ πρὸς τὸ πλῆθος ὑμῶν ἀπεχθῶς
ἔχων, ἀλλὰ βουλόμενος πάντας εἶναι δοκίμους, καὶ μὴ
τῷ πλήθει θαῤῥεῖν. Πολλῷ πλείους εἰσὶν οἱ εἰς τὴν
γέενναν εἰσιόντες * ἀλλὰ μείζων αὐτῆς ἐστὶν ἣ βασι-
λεία, x&y ὀλίγους ἔχῃ. Ὥς ἡ ἄμμος τῆς θαλάσσης
ἦν τὸ πλῆθος τοῦ λαοῦ, ἀλλ᾽ εἷς ἔσωσεν αὐτούς. Εἷς
ἦν ὃ Μωῦσῆς, χαὶ πάντων μείζονα ἴσχυσεν " εἷς ἦν ὃ
Ἰησοῦς, χαὶ τῶν ἑξαχοσίων χιλιάδων πλέον ἠδυνήθη.
Μὴ τοῦτο σπουδάζωμεν, ὅπως πολλοὶ γένοιντο μόνον,
ἀλλὰ πρὸ τούτου, ὅπως δόκιμοι ὅταν τοῦτο χατα-

b Alii πρὸς τὸν ἕνα ἔρχωνται. χρξίσσων.

qui. Hoc sapiens quidam subindicans dicit : /Ve
desideres multitudinem filiorum | inutilium.
Hi magis blasphemiam in Deum concitant , quam
si Christiani non essent. Quid. mihi opus est mul-
titudine? Alimentum ampliusigni. Hoc et ex cor-
pore cognoveris : melior quippe est cibus mode-
ratus cum sanitate, quam delicie cum molestia.
Hoc alimentum illo amplius : hoc alimentum, illud
morbus est. Hzc et in bello quis viderit : meliores
esse decem viros strenuos et belli peritos , quam
innumeros imperitos. Hi praeterquam. quod. nihil
operantur, alios , qui operantur, impediunt. Hoc
et in navi quis invenerit, meliores esse nautas
duos peritos , quam magnam imperitorum tur-
bam : hi namque navim etiam submergent.
" 4. Haec dico, non quod multitudinem vestram
oderim, sed: quod velim omnes esse probatos , nec
τὸς multitudini fidere. Multo plures sunt, qui in ge-
^ hennam incidunt; sed majus illa est regnum, et-
si paucos habeat. Sicut arena maris erat multitu-
dopopuli; sed unus servavit eos. Unus erat Moyses,
sed plus quam omnes potuit : unus erat Jesus, sed
plus potuit quam sexcenta millia. Non hoc so-
lum curemus, ut multisint, sed et magis, ut. sint
: cum hoc perfectum fuerit , tunc. illud

E

praeclari

* [ Savil. παρὸν 5 λίθους τιμίους ἢ χρυσὸν ἀγαγέσθαι.
6.

214 S. JOANNIS CHRYSOST.

fiet. Nemo domum statim spatiosam vult facere,
sed primo firmam et probatam, deinde spatiosam :
nemo fundamenta jacit , ut. derideatur. Primum
hoc quaramus, deinde illud. Hoc si sit facile et
illud aderit : illud. autem. si non adsit, hujus
etiam si sit, nulla utilitas. Nam si in Ecclesia sint
qui clari esse possint , cito erit et multitudo : hi
si non sint, numquam erit clara multitudo. Quot
i putaüs in urbe nostra esse, qui salutem conse-
ΤΡ quentur? Molestum quidem est, quod dicturus
sostomus ex sum, dicam tamen. In tot zaillibus non sunt cen-
muilis mil-
hbus cep. Lr, qui salutem consequantur; sed de illis etiam
qum cu dabito: Quanta, quzeso, nequitia in adolescentibus,
fore de po- 2N
pulo suo, Quanta desidia in senioribus ? Nemo quam opor-
teret educandi filii curam. habet : nemo senem
videns , illum imitari studet. Exempla de medio
sublata sunt : idcirco nec juvenes fiunt admirandi.
Ne mihi dicas , Multa hominum turba sumus.
Hoc frigidorum hominum est : id de hominibus
merito dicatur, de Deo autem, qui non opus
habet nobis, non item. Quod autem etiam de
illis frigidum sit verbum, audi. Qui multos ha-
bet domesticos, si illi improbi sint, quot mala
patietur ? Ei, qui nullum habet, hoc videtur grave,
quod non serviatur: is vero, qui improbos habet
famulos , cum illis it in perniciem ; majusque est
damnum. Gravius quippe est aliis pugnare et de-
ihe quam sibi 1 ipsi servire, Haec dico, ut ne
quis Ecclesiam. admiretur propter TONER
sed ut curemus illam multitudinem claram effice-
re : ut unusquisque suam curet partem , ut non
amicos, non cognatos, ut semper repeto, non vici-
nos tantum, sed etiam extraneos pertrahat. Exem-
pli causa, fit oratio; Jacent frigidi omnes juvenes et
senes; purgamenta magis quam juvenes, risui, ca-
chinnis, fabulis incumbentes; hoc enimego audivi;
et genibus nixi alios dicteriis impetentes: tu qui
ades, juvenis aut senex, increpasi videas, vehe-
mentius incesse, et si non ferat, diaconum voca ,
minare , quz penes te sunt facito : et si quid audeat
contra te facere, multos habebis adjutores. Quis
enim ita irrationabilis est, qui te videns illos de
ea re objurgantem, non stet in parte tua? Discede
sumta precis mercede. In zde dominica hos servos
alis benevolentiores judicamus, qui nullum vas
extra ordinem jacere sinunt. Si videres in domo
vas argenteum temere foras projectum, etiamsi non
esses ad hoc deputatus , annon illud domum re-
ferres ? si vestimentum projectum, etiamsi curam

5. Alii θεμέλιον.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

Ll , -
σχευασθῇ, τότε χἀχεῖνο. Οὐδεὶς οἰχίαν εὐρύχωρον
^ , — c hj X
πρῶγτον βούλεται ποιῆσαι, ἀλλὰ πρῶτον ἰσχυρὰν καὶ
Ὁ, A ,
GOXV4.0V, χαὶ τότε εὐρύχωρον * οὐδεὶς βάλλει "θεμέλια,
e ^ p c . X
ἵνα χαταγελασθῇ. Πρῶτον τοῦτο ζητῶμεν, xol
D Lars. , » » E] - y
τότε ἐχεῖνο. Τούτου ὄντος, εὔχολον χἀχεῖνο ἔσται "
2E, N15 x. .- T
ἐχείνου ὃε οὐχ ὄντος, τοῦτο χἂν ἡ, οὐδὲν ὄφελος. " Ov-
τῶν μὲν γὰρ τῶν ὃ : iy Ἐχχλησία λάμ'
μὲν γὰρ τῶν δυναμένων ἐν ᾿Εχχλησία λάμψαι,
, E) - S x
ταχέως ἔσται xol πλῆθος" τούτων δὲ οὖχ ὄντων, τὸ
^c 5X7 iN - c
πλῆθος οὐδέποτε ἔσται δόκιμον. Πόσους οἴεσθε ἐν τῇ
/ E τι , 3 X
πόλει τῇ ἡμετέρα εἶναι τοὺς σωζομένους; ᾿Ἐπαχθὲς
/ — a y
μέν ἐστιν, ὃ μέλλω λέγειν * ἐρῶ δὲ ὅμως. Οὐχ ἔστιν ἐν
΄ - M
τοσαύταις μυριάσιν ἑχατὸν εὑρεῖν τοὺς σωζομένους "
243 V A. jc ji , EI e c^ , M 3 ,
ἀλλὰ xxt ὑπὲρ τούτων ἀμφισδητῶ. Πόση γὰρ, ciné
, - -
pot, Xaxia ἐν τοῖς νέοις: dee. ῥᾳθυμία ἐν τοῖς γε-
γηραχόσιν; Οὐδεὶς ὡς χρὴ ἐπιμέλειαν ἔχει τοῦ παι-
δὸς τοῦ ἑαυτοῦ οὐδεὶς ἔχει ζῆλον πρὸς πρεσξύτην
PES / TOS TN 2 τ δὴ -
ἰδὼν μιμήσασθαι. Τὰ ἀρχέτυπα ἠφάνισται" διὰ τοῦτο
5 5 € , , t , , EJ €- /,
οὐδε οἵ νέοι γίνονται θαυμαστοί. δ ἡ μοι ἐχεῖνο AE
τι πολυοχλοῦμεν. Τοῦτο ψυ χ ρῶν ἀνθρώπων ἐ ἐστί" χαὶ
ἐπὶ μὲν ἀνθρώπων εἰχότως ἂν τοῦτο "λέγοιτ το; ἐπὶ δὲ
Θεοῦ τοῦ οὐ δεομένου ἡμῶν, οὐκ ἔτι. Ὅτι δὲ xal exei
ψυχρόν ἐστι τὸ ῥῆμα, ἄκουσον. Ὃ πολλοὺς ἔ ἊΝ oixé-
τας, ἂν διεφθαρμένους αὐτοὺς ἔχη, ὅσα πείσετα:
A , - -
δεινά; Καὶ ἐπὶ μὲν τοῦ μηδένα ἔχοντος τοῦτο δοχεῖ

υὲ

- M M m M
εἰναι τὸ δεινὸν, ὅτι οὐχ ὑπηρετεῖται - ἐπὶ δὲ τοῦ τοὺς
Ν Lá
πονηροὺς ἔχοντος, xol ἑαυτὸν προσαπόλλυσι μετ’

τι , VA “2 € J rg" c M € mr ^
ἐχείνων, καὶ μείζων ἢ ζημία. "ToU γὰρ ἑαυτῷ διαχο-
- ^ pe , ^ M
γεῖν πολλῷ χαλεπώτερον τὸ xo τοῦ. πυχτεύειν
Y , B ^ "7 0
xui πόλεμον ἀναδέχεσθαι. Ταῦτα λέγω, ἵνα μή τις
X NP A τ» 5» 3 τοι
τὴν ᾿Εχχλησίαν θαυμάζῃ διὰ τὸ πλῆθος, ἀλλ᾽ ἵνα
Ny SN EN E] , - ce cr
σπουδάζωμεν αὐτὸ δόκιμον ἐργάσασθαι " ἵνα ἕκαστος
c - c ^Y -Ὁ
τοῦ οἰχείου προνοῦ μέλους, οὐχὶ τῶν φίλων, οὐδὲ τῶν
m d 3-858 7 2 c / E] à]
συγγενῶν, ὅπερ ἀεὶ λέγω, οὐδὲ τῶν γειτόνων * ἀλλὰ
[e M ,
xal ὥστε τοὺς ξένους ἐφέλκεσθαι. Οἷον, εὐχὴ γίνεται,
- ,
κεῖνται! πάντες νέοι ψυχροὶ xoi γέροντες" χαθάρματα
b Lud , ^ ,
υᾶλλον ἢ νέοι, γελῶντες, ἀναχαγχάζοντες,, διαλεγό--
τ , '
μένοι (xot γὰρ καὶ τοῦτο ἤκουσα γινόμενον ), xat
Ἢ z ῃ ᾿ ΄
ἀλλήλους σχώπτοντες ἐπὶ γόνατα χείμενοι" σὺ παρέ-
ὩΣ ς ZA Ae Gum , (πλτξ ^ y^. ERG
στηχας ὃ νέος ἢ 6 πρεσδύτης, ἐπίπληξον, ἂν ἴδης, ἐγ
: z£ M
, ^ -
χάλεσον, ἀπείλησον, τὰ παρὰ σαυτοῦ ποίησον " xal
, M
ἐὰν τολμήση τι εἰς σὲ ἐργάσασθαι, P πάντως πολλοὺς
γε" M er ,
ἕξεις τοὺς συναιρομένους. Τίς γὰρ οὕτως ἀλόγιστος,

- Ξ ᾿ ^J
χάλεσον σφοδρότερον οὐκ ἀνεχόμενον, τὸν διάχονον

« PENA 5 ^om € A , ΕῚ , 5
ὡς ἰδὼν σε ἐγχαλοῦντα ὕπερ τοιούτων χἀχείνους ἐγ-
^ , S bh DU , Lj - A
χαλουμένους, wj τῆς σῆς γενέσθαι μερίδος: Ἄπελθε
^ ^ M , ^ hu ? - 23» 5, , ^
λαδὼν τὸν μισθὸν ἀπὸ τῆς εὐχῆς. Ev οἰκία. δεσπο-
du - I^ , ea
τιχῇ τούτους εὐνουστέρους τῶν δούλων χρίνομεν, ὅσοι-
^ hd 7 , m
περ ἃ ἂν ἔαϑεν ΕΠ ἔρθουν ἁτάχτως χείμενον σχεῦος.
2:338 δή Y^ 2 A M , , cm
Εἰπὲ δή uot, ἂν ἰδης ἐν οἰκία τὸ ἀργύρεον σχεῦος

IN ACTA APOSTOLORUM.

Q1

HOMIL. XXIV. EI

ἔξω ἐῤῥιμμένον, χἂν μὴ ἧς Spenge &o' οὐ 199 * ejus non gereres, etiamsi eum, cui cura commissa,

ἱυάτιον

V
ἁπλῶς ἐῤῥιμμένον, χἂν μὴ ἔχῃς. τ φροντίδα, χἂν
ἐχθρὸς "ἡ ἧς τοῦ προστεταχύτος, διὰ τὴν εἰς τὸν ὃδὲε-

σπότην εὔνοιαν, οὐ θήσεις τοῦτο χαλῶς ; Οὕτω χαὶ

λήψη τοῦτο καὶ εἰσοίσεις ἐν τὴ οἰχίᾳ : ἂν

c Y L PI. Eel SEA Y^. 39 ΚΜ TS

νῦν. Σχεύη ταῦτά ἐστιν" ἂν ἴδης ἀτάχτως χείμενα;
A ,

μεταῤῥύθμισον * ἐμοὶ πρόσελθε,

ixi
εἰπε;

m— '
οὗ παραιτοῦμαι" ἐμοι
δ 7 - a d / € c
δῆλον xav&cTncov* οὐ δύναμαι πάντα Ópv,

- , ἢ D , J.
σύγγνωτε. "Op&ize, ὅση χαχία τὴν οἰκουμένην χατέχει.

-- I ταν ἢ / ,
Μή τι ἁπλῶς ἔλεγον, ὅτι πλῆθός ἐσμεν χόρτου, πέ-
λαγος ἄταχτον; Οὐ λέγω, ὅτι ἐχεῖνοι τοιαῦτα ποιοῦ-

m - e -] /
σιν, ἀλλ᾽ ὅτι τοσοῦτος ὕπνος χαταχεῖται τῶν εἰσιόν--
ci c D / / m
των, ὥστε μηδὲ ταῦτα διορθοῦν. Πάλιν ἑτέρους δρῶ
c - 5.,09 / e NX
διαλεγομένους. ἑστῶτας, τῆς εὐχῆς γινομένης" ot δὲ
Ξ E Y e "e n ,
ἐπιειχέστεροι αὐτῶν, οὐδὲ τῆς εὐχῆς γινομένης μό-
- M M 5 c e € /
νον, ἀλλὰ xo εὐλογοῦντος τοῦ ἱερέως.
b

Ὁ τῆς τόλμης"
πῶς δυνησόμεθα τὸν Θεὸν ἐξι--
A y /

λεώσασθαι; Eic παιδιὰν ἂν ἀπέλθης; ὄψει πάντας εὖ-

/
πότε ἔσται σωτηρία:

€,
ρύθμους χορεύοντας, xal οὐδὲν παρημελημένον. Ὥς
οὖν ἐν λύρα παναρμονίῳ χαὶ ποιχίλως ἐσχευασμένη
μία τις εὔηχος συμφωνία ἀποτελεῖται £x τῆς xaÜ
ἕχαστον εὐταξίας τῶν συγχειμένων * οὕτω δὴ χαὶ ἐν-
ταῦθα μίαν ἐξ ἁπάντων σύμφωνον ἁρμονίαν προσῆ-
- » , hy , 31) /,
xev ἀποτελεῖσθαι. Μία γὰρ γεγόναμεν "ExxAnota,
μιὰς χεφαλὴς συναρμολογούμενα μέλη τελοῦμεν, ἕν
οἱ πάντες ᾿ππεδυημεν σῶμα- ἂν ἀμεληθὴ τὸ τυχὸν,
τὸ πᾶν Eu xaX διέφθαρται. Οὕτω τὴ τῶν πολ-
λῶν εὐταξία ἣ τοὺ ἑνὸς ἀταξία λυμαίνεται. Καὶ τὸ δὴ
φοδερὸν, ὅτι ἐνταῦθα οὐχὶ παιδιὰν οὐδὲ χορείαν ἘΠῚ
χορεύσων, καὶ ἕστηκας ἄταχτος. Οὐχ οἶδας, ὅτι μετὰ
ἀγγέλων ἕστηκας; μετ᾽ ἐχείνων ἄδεις, μετ᾽ ἐχείνων
€ ez Y dg o - M * m e) ΡΣ ΤΟΣ
ὑμνεῖς, καὶ ἕστηκας γελῶν: “Ὅτι γὰρ σχηπτὸς οὐχ ἀφίε-
- z 55 c. , 3) 4 i 2 , p m 5 0
ται, οὖχ ἐπ᾽ ἐχείνους μόνον, ἀλλὰ καὶ ἐφ’ ἡμᾶς, οὗ θαυ-
D y Y ΜΗ “ * 7
μαστόν ; ἄξια γὰρ σχηπτοῦ ταῦτα. * Πάρεστιν ὃ βασι-
λεὺς, θεωρεῖ τὸ στρατόπεδον * σὺ δὲ ὑπὸ ταῖς ἐχείνων
ὄψεσιν ἕστηχας γελῶν, ἢ τὸν γελῶντα περιορῶν :
᾿Αλλὰ μέχρι τίνος ἐγχαλοῦμεν; μέχρι τίνος μεμφό-
[εχ ς ξγ uev; [Ex 6 pep
9 M L4 Lud 2 M € , ,
μεθα; Οὐ γὰρ ὡς λυμεῶνας, oo γὰρ ὡς φθορέας, oU
γὰρ ὡς ἐξώλεις xal διεφθαρμένους τοὺς τοιούτους, xol
μυρίων γέμοντας xaxov τῆς ᾿Εχχλησίας ἀπελαύνε-
σθαι ἔδει - Πότε οὗτοι φείσονται γέλωτος, οἱ ἐν ὥρᾳ
φρίκης γελῶντες; πότε ἀφέξονται φλυαρίας, οἵ ἐν τῷ
καιρῷ τῆς εὐλογίας διαλεγόμενοι; οὐ τοὺς παρόντας
αἰδοῦνται; οὐ γὰρ τὸν Θεὸν δεδοίχασιν ; οὐ γὰρ ἀρχεῖ
ἡμῖν ἢ χατὰ διάνοιαν ῥαθυμία, οὐδὲ ὅτι εὐχόμενοι
δλχαχοῦ ῥεμθόμεθα * ἀλλὰ xo uem dU gums
xo πολὺν τὸν xayynspév; Μὴ γὰρ θέατρόν ἐστι τὰ
ἐνταῦθα : Ἀλλ᾽, οἶμαι, τὰ θέατρα τοῦτο ποιεῖ " δυση-

? ἧς τοῦ ἐπιτεταγμένου, sic quidam et Savilius.
Ὁ Hic omnia invertuntur in sepe memorato Codice
[ Codicibus], sine sensus discrimine.

D

E

^ odio haberes, annon ob benevolentiam in dominum
illud apte reduceres ? Τὰ et nunc. Hac vasasunt :
si videas illa incomposite jacentia, reduc in or-
dinem : accede ad me, non recuso : dic mihi, fac
me certiorem : non possum omnia videre; igno-
scite. Videte, quanta nequitia orbem occupat.
Num sine causa dicebam, nos esse acervum feni ,
mare incompositum? Non dico illos talia facere ,
sed tanta oscitanüa intrantes laborare, ut hzc
non corrigant. Rursum alios video, colloquentes
stare dum fit oratio : alios modestiores scilicet,
non modo dum fit oratio, sed etiam dum sacer-
dos benedicit. O audaciam !Quandonam erii salus 9
quomodo poterimus Deum placare? Si ad ludum
abeas, videbis omnes concinne choreas agentes ,
nihilque negligi. Sicut ergo in lyra varie et. recte
composita apta quzdam symphonia ex bono ordine
efficitur : 11a et hic unam omnium et consonam har-
moniam effici par esset. Una enim sumus Ecclesia,
uniuscapitis membra decenteraptata ; unum sumus
omnes corpus : si quid neglectum fuerit, totum ne-
glectum et corruptum erit. Ita et multorum rectum
ordinem uniusinordinatio labefactat. Quodque ter-
ribileest, non huc ad ludum choreamque saltaturus
venis, et incompositus sias. Nescis te cum angelis
stare? Cum illis cantas hymnosque celebras, et stas
ridens? Annon mirum est, quod fulmen non immit-
tatur, non in illos tantum, sed et in nos omnes? hzc
quippe fulmine digna sunt. Adest rex, videt exer-
citum ; tu vero illis videntibus stas ridens, vel ri-
dentem negligis ? Sed quousque increpamus ? quo-
usque reprehendimus ? Annon ut pestes, annon ut
corruptores, annon ut corruptos et perniciosos hu-
jusmodi homines, immumerisque malis onustos ab
Ecclesia pelli oportuisset ? Quandonam illi a risu
abstinebunt, qui in hora tremenda rident? quando
a nugis abstinebunt, qui in tempore benedictionis
garriunt? non prasentes reverentur, non Deum ti-
ment? annon sufficit nobis mentis socordia? non satis
est quod orantes alio evagemur; sed et risumet ca-
chinnos multos ingerimus ? An theatrumhac sunt ?
Sed hoc puto a theatris oriri : inobsequentes enim
multos et incompositos efficiunt. Quze hic adifi-
camus, illic destruuntur : neque hoc solum , sed
et aliis immunditiis necesse est illos repleri. Et
perinde fit, ac si quis campum emundare velit, in
quem superne fons lutum immittat; dum enim

ἘῚ παρέστησεν D.]
* Alii γέλωτα ἐπεισιέναι χρὴ χαὶ πολύν.

Contra

'Theatrispe-
ctacula.

JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

216

magis purgas, aliud influit. Idipsum hic evenit.
Postquam enim illos, qui ex theatris immundi-
tiam intulerant, mundaverimus, illo revertentes
ipsi majorem referunt immunditiam : quasi dedi-
ta opera sic viventes, ut nobis negotium facessant ;
et redeunt iterum multum stercoris gestantes, in
moribus, in motibus, in verbis, in risu, in desi- P
dia. Deinde nos iterum fodimus, quasi de indu- A ται. ^
stria fodientes, ut illos mundos emittentes, ipsos τὰς, “ἡ ἀχαθαρσίαν ἐπι
rursum videamus coeno onustos. Idcirco committo
vos Deo. Et jam hinc vobis, qui sani estis , testifi-
cor, judicium vobis et damnationem fore, si quis
cum videt inordinate agentes, maximeque illo
tempore confabulantes , non admonuerit nec cor-
rexerit eos : hoc melius est precatione ipsa. Dimit-
te preces, et illum increpa : ita et illi proderis, et
tu lucraberis. Sic poterimus omnes salutem et re-
gnum czlorum assequi : quo nos omnes frui con-
tingat , gratia et benignitate Domini nostri Jesu
Christi, quicum Patri. simulque Spiritui sancto
gloria , 1mperium, honor , nunc et semper, et in
secula seculorum. Amen.

S:

σ cT -- -—

Amep οἰχοδομοῦμεν ἐνταῦθα, ἐχεῖ καταστρέφεται᾽
e ,

χαὶ 00 τοῦτο μόνον, ἀλλὰ xo ἑτέρας ἀκαθαρσίας

5 , E] N » τ M EN ,

ἀνάγχη αὐτοὺς ἀναπεπλῆσθαι. Καὶ ταὐτὸν γίνεται,

T μὴ y , 3,2 E b F4

οἷον ἂν εἰ τις χωρίον ἐθέλοι καθᾶραι ; πηγῆς ἄνωθεν

Ω͂

7 e κὦ aX RJ m—
Qe, πᾶλιν ἕτερον ἐπιῤῥεῖ. Τοῦτο xoi ἐνταῦθα γίνε-

ἿΣ Y , XP - , 5 ,
τὰν γὰρ χαθάρωμιεν απο τῶν θεάτρων εἰισιον-
ε

I

L 4
φέροντας, ἀπελθόντες πάλιν
der hen δέν νὸν xata ool y cit ΥΞΕΣ
xti, μείζονα δέχονται τὴν ἀχαθαρσίαν, ὡς ἐπίτηδες

NN ES Ἐπ " , - ,
διὰ τοῦτο ζῶντες, ἵνα χόπους ἡμῖν παρέχωσι, καὶ ἔρ-
μ 1) AEV / Q /v ^ ES
χονται πάλιν πολλὴν χόπρον βαστάζοντες, ἐν τοῖς
E 5 - , 2 - , ^
ἤθεσιν, ἐν τοῖς χινήμασιν, ἐν τοῖς δήμασιν, ἐν τῷ
L τ L * -
γέλωτι, ἐν τῇ ῥαθυμίᾳ. Εἶτα πάλιν ἡμεῖς σχάπτομεν
4 , c e
ἄνωθεν, ὡς ἐπίτηδες διὰ τοῦτο σχάπτοντες, ἵνα χα-
N M /
θαροὺς αὐτοὺς πέμψαντες πάλιν ἴδωμεν συναγαγόντας
^ QI. P AT - NN € es — ES
τὸν βόρόορον. Διὰ τοῦτο παραδίδωμι ὑμᾶς τῷ Θεῷ.
^E ETE MN VN , € - - € ,
ντεῦθεν ἤδη xo διαμαρτύρομαι ὑμῖν τοῖς ὑγιαίνου-
cr , € - » M , y 5^
B. σιν, ὅτι χρίμα óuiy ἔσται xol χατάχριμα, εἴ τις ἰδὼν
e » ^ J ,
ἀταχτοῦντα, εἴ τις διαλεγόμενον μάλιστα ἐν ἐχείνῳ
Lud Lad M , ^
τῷ καιρῷ, μὴ ^ χαταμηνύσει μηδὲ ἐπιστρέψει" βέλτιον
-- m x M M
εὐχῆς τοῦτο. Ἄφες σου τὴν εὐχὴν, χἀχείνῳ ἐπιτίμη-
- ^F -
σον: οὕτω χἀχεῖνον ὠφελήσεις, χαὶ σὺ χερδανεῖς.
er A1 / y, c hu ΩΣ
Οὕτω xat δυνησόμεθα ἅπαντες σωθῆναι, xo τῆς τῶν
- , - t$ 7, -“
οὐρανῶν βασιλείας ἐπιτυχεῖν * ts γένοιτο πάντας ἡμᾶς
2 τ /, Χ 7ὔ e z , Lud
ἀπολαῦσαι χάριτι xa φιλανθρωπία τοῦ Κυρίου ἡμῶν
3 c T ον - c e EO
Inco0 Χριστοῦ, μεθ’ οὗ τῷ Πατρὶ ἅμα τῷ ἁγίῳ
", NT , M τω A. SUN M 2
Πνεύματι δόξα, κράτος, τιμὴ, νῦν xol ἀεὶ, xal εἷς
' M 27 e 2x 3 7ὕ
€ τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν.

εἰ C. μὴ χαταμηνύση, μὴ ἀποστρέψη (ἐπιτρέψη C.) Quos

* [fta omnes Codd. nostri et Savil. xat ἀχαθ. ἐπ., ὁπ.
non sequi debebat Montf. ]

ἐχεὶ Montf.]
4 [Ita B. D. et Commel., nisi quod B. μὴ ἐπίστρ. Savil

HOMILIA XXV. OMIAIA κε΄.

€ 1 RT S , Y ^ D
Ot μὲν οὖν διασπαρέντες ἀπὸ τῆς θλίψεως τῆς γενο-
, A , c^
μένης ἐπὶ Στεφάνῳ, διῆλθον ἕως Φοινίχης xoc

Cap. XI. v. 19. Jlli quidem, qui dispersi fue-
rant a tribulatione, quce facta fuerat ob
Stephanum, pertransierunt usque Pheni-
cen et Cyprum et Antiochiam, nemini lo-
quentes verbum , nisi solis Judcis.

Κύπρου xai Ἀντιοχείας, μηδενὶ λαλοῦντες τὸν
/, -1 A / ? €" 7
λόγον, εἰ μὴ μόνον Ἰουδαίοις.

1. Non parum ad verbi profectum contulit per- "Οὐ μικρὸν 6 διωγμὸς κατώρθωσεν εἷς τὸν λόγον.
Rom. 8.58, sequutio : nam Diligentibus Deum, inquit, omnia
cooperantur in bonum. Si voluissent illi Eccle-

siam propagare, non aliud fecissent : de disper-

rj - Α ΕῚ e ^ S / - M

Τοῖς γὰρ αγάπωσι τον Θεὸν παντὰ συνεργξει; φήσιν,

2 ^ 6 , , “ἡ z/ ΕΚ, ^ 2 IN τ
D εἰς ἀγαθόν. Οὐχ &v, εἴ γε ἐπίτηδες ἐσπούδασαν στῇ-

σαι τὴν ᾿Εχχλησίαν, ἄλλο τι ἐποίησαν, ἢ τοῦτο λέγω

sione loquor doctorum. Et vide quorsum ex-
tensa fuerit predicatio. Pertransierunt, inquit,

b Alü οὐ μιχρὸν χατόρθωμα ὃ διωγμὸς γέγονε. τοῖς γάρ.

μ᾿ s - M S D

δὲ τὸ διασπεῖραι τοὺς διδασχάλους. Καὶ ὅρα ποῦ τὸ
, rl , eco

κήρυγμα ἐξετάθη. Διῆλθον, φησὶν, ἕως Φοινίχης xot

IN ACTA APOSTOLORUM.

Κύπρου xat ᾿Αντιοχείας, μηδενὶ λαλοῦντες τὸν λόγον,
BOCA ὦ 3 MN € - c 2 € /

εἰ μὴ μόνον ᾿Ιουδαίοις. Op&c , ὅτι οἰκονομικῶς πάντα
γέγονε τὰ περὶ Κορνήλιον; Τοῦτο δὲ χαὶ εἰς ἀπολο-
γίαν τοῦ Χριστοῦ, xal εἰς χατηγορίαν τῶν ᾿Ιουδαίων
da c ἊΝ
ὅτε Παῦλος δὶς

2 RES ORO, Sn ον ὐσενῶν βόδι
Os γοῦν Στέφανος ἀνηρέθη,
5 ^F cr ΕἸ , ^ , , c

ἐχινδύνευσεν, ὅτε οἵ ἀπόστολοι ἐμαστίχθησαν, ὅτε
πολλάκις ἠλάθησαν, τότε τὰ ἔθνη ἐδέχθη, τότε Σα-
μαρεῖται. ^O χαὶ Παῦλος βοᾷ λέγων: Ὑμῖν ἠν ἄναγ-

χαῖον πρῶτον λαληθῆναι τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ " ἐπειδὴ

,
ἐστίν. * τ
€
ι

ἃ ἸΝ Y , 2r! J € M
δὲ δ ἀπωθεῖσθε αὐτὸν, xa οὐχ ἀξίους χρίνετε PODES
ἰδοὺ
,
ἔθνεσι διαλεγόμενοι. "Heavy δέ τινες ἐξ αὐτῶν ἄνδρες
Κύπριοι χαὶ Κυρηναῖοι, οἵτινες ἐλθόντες εἰς Αντιό-
quens ἐλάλουν πρὸς τοὺς Ἑλληνιστὰς, εὐαγγελιζόμε-
νοι τὸν Κύριον Ἰησοῦν. Καὶ ἦν χεὶρ Κυρίου t μετ᾽
αὐτῶν, πολύς τε ἀριθμὸς πιστεύσας ἐπέστρεψεν ἐπὶ
: clie , “Ἑλλησιν εὐαγγελίζονται.

στρεφόμεθα sig và ἔθνη. Περεήεισαν, οὖν χαὶ

τὸν Κύριον Ἰησοῦν,
Εἰχὸς γὰρ αὐτούς τ

E sunt, cum sepius ejecti ,

HOMIL. XXV.

217
usque ad Phenicen et Cyprum et Antiochiam,
nemini loquentes verbum, nisi solis Judcis.
Vides, quomodo omnia eirca Cornelium per
dispensationem facta sint ? Hoc autem et ad de-
fensionem Christi et ad accusationem Judzorum
confert. Itaque cum Stephanus occisus est, cum
Paulus bis est periclitatus, cum apostoli flagellati
tunc gentes , tunc Sa-
maritani recepti sunt: quod et Paulus clamat di-

ceus : Jobis oportebat primum loqui verbum. Act. 13.

Dei : sed quoniam repellitis illud, et indignos 46:
vos judicatis , ecce convertimur ad gentes.
Circuierunt igitur , et gentes alloquebantur. 20.
Erant autem quidam eorum viri C yprii et C y-
renci, qui cum venissent Antiochiam, loque-
bantur ad Grecos , annuntiantes Dominum
Jesum. 91. Et erat manus Domini cum eis :

try εἰδέναι ἑλληνιστὶ, χαὶ ,9, multusque numerus credentium conversus est

ἐν Ἀντιοχείᾳ τοιούτους εἶναι πολλούς. Καὶ ἦν χεὶρ A ad Dominum Jesum. Vide, Grecis evangelium

annuntiant. Verisimile est enim illos Grzce sci-

Κυρίου, φησὶ, μετ’ αὐτῶν"

€ e 8 , X e» - , wy L4
ζοντο. “Ορᾶς διὰ τί xa νῦν ἣ τῶν σημείων ἀνάγχη Y&-

g , 3 , S" τς , 3 M
γονεν, ἵνα πιστεύσωσιν; Ἤχούσθη δὲ ὁ λόγος εἰς τὰ
kd -——- ^E λ , τω an 3 “ε λύ ἜΝ
ὦτα τῆς ᾿Εχχλησίας τῆς οὔσης ἐν “Ἱεροσολύμοις τὰ

τουτέστι , σημεῖα εἰργά-
visse, et Antiochie multos tales fuisse. Et
erat , inquit, manus Domini cum illis ; id est ,
signa faciebant. Viden', cur etiam nunc signorum

περὶ αὐτῶν, xot ἐξαπέστειλαν BapváGaw διελθεῖν ἕως ^ necessitas fuerit, ut crederent ? 22. Pervenit au-

3 , [4 a4

Ἀντιοχείας. Τί δήποτε τοιαύτης πόλεως δεχομένης
τὸν λόγον, οὐχ ἦλθον αὐτοὶ, ἀλλὰ Βαρνάδαν πέμ-
πουσι; Διὰ τοὺς Ιουδαίους. Πλὴν οὐ μιχρὸν δή τι

tem sermo ad aures Ecclesie, que erat Jero-
solymis, super istis : et miserunt Barnabam
usque ad 4 ntiochiam. Cur tanta civitate verbum

recipiente non venerunt ipsi, sed Barnabam mi-
serunt ? Propter Judaeos. Verum non parva res
B hic geritur, dum sic Paulus istuc accedit : neque
sine causa, sed cum magna providentia illum
aversantur, ne vox predicationis tubaque czlo-
rum Jerosolyme includeretur. Viden', quomodo
ubique malitia eorum , ut opus erat, et ut ipse
volebat, Christus uteretur, atque odio in Paulum
ad aedificationem Ecclesi: ex gentibus? Sed vide
hunc quoque sanctum, Barnabam dico , quomodo

οἰκονομεῖται xod οὕτω τὸ τὸν Παῦλον ἐνταῦθα παρα-
ΝΕ ἐσθαι- οὐδὲ ἁπλῶς, ἀλλὰ καὶ σφόδρα οἰχονομιχῶς
αὐτὸν üpsecpepovian, ἵνα μὴ καταχλεισθῇ ἐν Jdego- B
σολύμοις ἣ φωνὴ τοῦ χηρύγματος, 1, σάλπιγξ τῶν οὖ-
ρανῶν. Εἶδες πῶς πανταχοῦ ταῖς χαχίαις αὐτῶν εἷς
δέον, χαὶ ὥσπερ: ἐδούλετο * [ἄνωθεν], ἀπεχρήσατο
ὃ Χριστὸς, xat τῷ μίσει τῷ πρὸς τὸν Παῦλον εἰς oi-
χοδομὴν τῆς ἀπὸ τῶν ἐθνῶν ᾿Εχχλησίας;: Ἀλλ᾽ ἴδε
xoi τοῦτον τὸν ἅγιον, τὸν Βαρνάόαν λέγω, πῶς οὐ

5

τὸ αὐτοῦ εἰδεν, ἀλλ᾽ ἔδραμεν εἰς Ταρσόν. "Oc παρα-

ER 328 NUN / ^7 c CIA M
γενόμενος, χαὶ ἰδὼν τὴν χάριν τοῦ Θεοῦ, ἐχάρη, καὶ
παρεχάλει πάντας τὴ προθέσει τῆς καρδίας προσμέ-

T / [71008 S AN. χ Y A ,

vet τῷ Κυρίῳ, ὅτι ἦν ἀνὴρ ἀγαθὸς καὶ πλήρης Πνεύ-
, M , 72758 ,

ματος ἁγίου xa πίστεως. Καὶ προσετέθη ὄχλος ixa-

νὸς τῷ Κυρίῳ. ᾿Εξῆλθε δὲ εἰς Ταρσὸν ὃ Bapvd6ac C

ἀναζητῆσαι Παῦλον, xo εὑρὼν ἤγαγεν αὐτὸν εἰς Ἂν-
τιόχειαν. Πολὺ χρηστὸς ἦν ὃ ἀνὴρ αὶ ἀφελὴς xoi τοῦ
Παύλου συνήθης. Διὸ καὶ ἦλθεν ^ ἐπὶ τὸν ἀθλητὴν, ἐπὶ
τὸν στρατηγὸν, ἐπὶ τὸν μονομάχον, ἐπὶ τὸν λέοντα.
Οὐχ ἔχω τί εἴπω. Ὅσα γὰρ ἂν εἴπω, ἐλάττονα τῆς

c Unus ὅτε γὰρ Στέρανος.

d [ ἀπωθεῖσθε restituimus, juvantibus ἃ. B. C. D. et
marg. Savil. Ediü ἀπωθεῖτε.

* Hzec , ὅρα" ÉAAÀzst» εὐαγγελίζονται, desunt in uno,

*[Ignorat quam inclusimus vocem ἄνωθεν D., nec

non sua respiciat, sed currat Tarsum. 25. Qui
cum venisset , et vidisset gratiam Dei , gavi-
sus est, et hortabatur omnes in proposito cordis
permanere in Domino : 24. quia erat vir. bo-
nus et plenus Spiritu sancto et fide. Et apposi-
ta est multa turba Domino. 25. Profectus est
autem Barnabas Tarsum, ut quererei Saulum:
quem cum invenisset, perduxit Z4ntiochiam.
Optimus vir erat et simplex , atque Paulo fami-
liaris. Ideo venit ad athletam, ad ducem, ad rmo-

expressit eam vetus Interpres. ἃ. B... εἰς δέον xai ὑπὲρ
ἧς ἐχχλησίας χέχρηται ὃ Xp. τῷ μίσει. C. εἰς δέον χαὶ ὑπὲρ
ς δεσποτείας ἦν ταῦτα. τῷ pies gL. ]

2 [Verba ἐπὶ τὸν ἀθλητήν, quibus carent Editi, agno-
scunt Codd. omnes, et legit vetus Interpres.]

τῇ
τῇ

218 5. JOANNIS CHRYSOST.

nomachum, ad leonem; nescio quid dicam : quid-
quid enim dixerim, dignitate inferius Paulo erit.
Venit ad venaticum canem, leones occidentem, ad
taurum fortem, ad lucernam splendidam , ad os
orbi sufficiens. Vere ideo Antiochi; vocati sunt

ARCHIEP.

-» , m
τὸ τῇ οἰχουμένη ἀρχοῦν.

CONSTANTINOP.

ἀξίας τοῦ Παύλου 8 τ Ἦλθεν ἐπὶ τὸν χύνα τὸν θη-
ρατιχὸν, τὸν λέοντας ἀναιροῦντα, ἐπὶ τὸν ταῦρον τὸν

ἰσχυρὸν, ἐπὶ τὴν λαμπάδα τὴν φαιδρὰν, ἐπὶ τὸ στόμα
M e
Ὄντως διὰ τοῦτο ἐν Avtto-

H k)

χείᾳ ἐχρηματίσθησαν καλεῖσθαι Χριστιανοὶ, ὅτι Παῦ-

Christiani, quia Paulus ibi tanto tempore mansit. ἢ) λος ἐν ταύτη τοσοῦτον διέτριψε χρόνον. "Exévexo δὲ

96. Factum est autem ut annum totum
congregarentur in Ecclesia, et docerent tur-
bam multam ; ita ut cognominarentur pri-
mum. 4 ntiochice discipuli Christiani. Non par-
va civitatis laus hec. Hoc contra omnes adduci
potest, quod prima omnium ore tali tanto tempore
frueretur : unde et primo isthic hoc nomine dignati
sunt. Viden' in quantum fastigium civitatem
extulerit , clarioremque fecerit ? Hoc Pauli opus
est. Ubi tria millia , ubi quinque millia credide-
runt , ubi tanta mulütudo , ibi nihil tale factum

χρόνον πρώτη τῶν ἄλλων

e ar ZA I^ Y
ὕψος ἔπὴρε τὴν πόλιν χαὶ

οὐδὲν τοιοῦτον γέγονεν, ἀλλ᾽ ἔτι

N M c c --
αὐτοὺς ἐνιαυτὸν P [ὅλον] συναχθῆναι ἐν τῇ ᾿Εχχλησία,
^ (e D
xai διδάξαι ὄχλον ἱκανὸν, χρηματίσαι τε πρῶτον ἐν
Ἀντιοχεία τοὶ θητὰς X óc. Οὐ ὃν τῇ
ντιοχεία τοὺς μαθητὰς Χριστιανούς. Οὐ μιχρὸν τῆς
r , c ci e
πόλεως τὸ ἐγκώμιον. Τοῦτο πρὸς ἅπαντας στῆναι
͵7 e c , 5 οῸὦὦο
δύναται, ὅτι τοῦ στόματος ἐχείνου τοσοῦτον ἀπέλαυσε

EE
“ ἁπασῶν " ὅθεν xal πρώ-

€ ^ , », ε L-
τὼς ἐνταῦθα τοῦ ὀνόματος ἠξιώθησαν. Ὁρᾷς εἰς ὅσον

περιφᾶνεσ τέραν ἐποίησε: H

Τοῦτο Παύλου cec Ἔνθα spur χα τονε ἔνθα

πενταχισχίλιοι ἐπίστευσαν, ἔνθα τοσοῦτον brisa
τῆς 6800 μόνον

est; sed adhuc de via illa tantum esse dicebantur: E ἤχουον - ἐνταῦθα δὲ Χριστιανοὶ ὠνομάσθησαν. Ἔν

hic vero Christiani appellati sunt. 27. Zn his autem
diebus descenderunt ab Jerosolymis prophete
"Antiochiam.Quoniam isthic fructum eleemosynze
plantari oportebat, utiliter providetur ut prophe-
te illo descendant. Tu vero mihi consideres ve-
lim, neminem ex clarioribus horum doctorem
fuisse : Cyprios enim habuere doctores, Cyrenzos
et Paulum ( etiamsi hie illos superaverit ), sicut
Paulus doctores habuit Barnabam et Ananiam ;
sed nihil inde minor fuit : habebat tamen et Chri-

ἐνταῦθα χαρπὸν φυτευθῆναι ἔδει,

m^ ^ v c m-— AT
ρει πὼς οὐδεὶς τῶν περιφᾶάνων χαι

τὸν Χριστόν. Ἀναστὰς δέ

, NY , E Lo ve ,
ταύταις δὲ ἡμέραις χατῆλθον ἀπὸ Ἱεροσολύμων προ-
φῆται εἷς Ἄντιό,ειαν. "Exe xol τὸν τῆς ἐλεημοσύνης

- συμφερόντως οἶχο--

- M zm ES vM OS /
νουμεξιται τοὺς T 90v τας χατε θεῖν. Σὺ δὲ μοι παρατη-

Ἷ
τούτοις γίνεται

διδάσχαλος Κυπρίους γὰρ ἔσχον “διδασχάλους χαὶ
Κυρηναίους, χαὶ Παῦλον (εἰ χαὶ οὗτος ὑπ έθαινεν
αὐτούς), ὥσπερ Παῦλος Βαρνάδαν xoi Ἀνανίαν -
V 5 NY Y o , , v ^Y ei '
ἀλλ᾽ οὐδὲν παρὰ τοῦτο ἡλάττωται" ἔσχε δὲ ὅμως xat

FE 5 ὦ e x
τις ἐξ αὑτῶν ὀνόματι ᾿Αγα-

stum. 28. Surgens autem unus ex eis nomine ,. Goc , ἐσήμανε λιμὸν μέγαν μέλλειν ἔσεσθαι ἐφ᾽ ὅλην
"A gabus, significabat famem magnam. futuram ἃ τὴν οἰχουμένην. Ὅστις xol ἐγένετο ἐπὶ Κλαυδίου Kat-

in universo orbe, que facta est sub Claudio
Cesare. Necessario hic famem magnam futuram
significat , quz etiam, ut predicta fuerat, conti-
git. Ne putarent enim quidam ideo famem venisse,
quod Christianismus ingressus esset, quod demo-
nes abscessissent : przedicit Spiritus sanctus quod

Cur fames futurum est, sicut et Christus multa pradixit

venerit.

qua evenerunt. Non ideo igitur, quia ab initio
ita rem accidere oportebat, sed propter mala
apostolis illata : que quum et fierent , aliquan-

tisper Deus patienter ferebat ; cum autem illi per- B ᾿ἰουδαίοις τὰ Der xaxd. AAA εἰ xol δι᾽
ἣν; διὰ τοὺς ἄλλους ἔδει xoi ὄντα παύσασθαι. Τί γὰρ
48 EA e M b! 57^ , 5» ^
ἠδίκησαν IEXwvsc, ἵνα xot μηδὲν ἀδιχήσαντες αὐτοὶ

gerent , fames accidit, que Judzis futura mala
prenuntiabat. Sed | etsi propter Judaeos fames es-
set , propter alios oportebat illam cessare. Quid
enim injurie intulerant Grzci , ut malorum es-
sent participes? Si autem non propter Judaos,

b [ ὅλον inclusum in Commel., abest ab GCodd.nostris
omnibus, Quare nos quoque seclusimus.]

c Alius ἁπασῶν. διὸ xal πρώτως.

4 Hzc diverse prorsus, quantum ad ordinem et se-

σθαι ΕΠ ΕΘΊΝΕΥΝ ὃς δὴ χα

c ,
τῶν ἐποίουν,

5 ^ -
σαρος. Ἂν αγκαίως: ἐὐεαῦθα λιμὸν μέγαν * μέλλοντα ἔσε-

ἐγένετο, χαθὰτ περὶ αὐτοὺ προ--

εῤῥδήθη. Ἵνα γὰρ μὴ νομίσωσί τινες διὰ τοῦτο τὸν λιμὸν
, J ὦ
γεγονέναι; ὅτι χριστιανισμὸς εἰσῆλθεν, ὅτι δαίμονες

Pind ini τ Πνεῦμα τὸ ἅγιον ὃ μέλλει
ὃς προεῖ Une πολλὰ, xal

ςτὸ " OF

ἐξέθη. Οὐ τοίνυν διὰ τοῦτο, ἐπεὶ ἔδει ἐξ ξ ἀρχῆς τοῦτο

γενέσθαι, ἀλλὰ διὰ τὰ χαχὰ τὰ εἰς τοὺς ἀποστόλους
, 5

TOXMuS: ὧν xoi γενομένων, τέως ἐμ. ἀχροθύμει 6

€ ἊΣ 3 t J
Jeóg* (og δὲ ἐνέχειντο, λιμὸς γίνεται, μηνύων iie
3

αὖ τοὺς

.- m , 5 $4 NV NM N 3 οι
τῶν χαχῶν μετάσχωσιν; Εἰ δὲ μὴ διὰ τοὺς Ιουδαίους,

M

^ 5^ c ^Y 32 M cT 3 da N ΕἸ
χαι ευοοχιμῆσαι OT, αὐτοὺς Uy £y env, Ott τὸ αὺ-

ef 3f ᾿ς Td 3 c
τι αἀνήρουν, ἐχολᾶζον, ἐτιμώρουντο ,

riem tantum, narrantur in supra dicto Codice, [ imo in
Codd. A. B. C.].

* [ μέλλοντα, quo carent Editi, adjecimus e D. μέλλειν
ἔσεσθαι C.]

IN ACTA APOSTOLORUM.

πάντοθεν ἐδίωχον. Καὶ θέα πότε γίνεται 6 λιμός" ὅτε
᾿ , M ' ^J
χαὶ οἵ ἐθνικοὶ λοιπὸν προσεδέχθησαν.

'AXAX εἰ διὰ τὰ
ρεθῆναι. Διὰ τί, ε
Ἔν τῷ κόσμῳ θλῖψιν

M ^ Y^ , e
χαχὰ, φησὶν, ἔδει τούτους ὑπεξαι-
2 7 3 ἢ Pe 5 ᾽
ἰπέ μοι; οὐχὶ προλαδὼν εἶπεν αὖ-

[4 Y
ἕξετε; Σὺ δὲ

- ,
τοῖς ὃ Χριστός"
c Y^ ^Y
ὅτι ἔδει μηδὲ

ταῦτα λέγων, τάχα χαὶ τοῦτο ἐρεῖς,
- ^
μαστίζεσθαι. Ἀλλ᾽ ὅρα αὐτοῖς γινόμενον χαὶ τὸν λι-
A —
μὸν σωτηρίας αἴτιον, ἐλεημοσύνης ἀφορμὴν, πολλῶν
LE ΕἸ c - y
πρόξενον " ἀγαθῶν" ὥστε xol ὑμῖν γέγονεν ἂν, el γε
ἐδούλεσθε, ἀλλ᾽ οὐκ ἠθελήσατε. Προλέγεται δὲ, ὥστε
λοιπὸν προπαρασχευασθῆναι πρὸς τὴν ἐλεημοσύνην,
^ M Α͂ €. ,5 « / NON ,
ὅτι δεινὰ ἔπασχον οἱ ἐν Ἱερουσαλήμ." πρὸ δὲ τούτου
E 2 ES TON , 7 1
oUx ἐν λιμῷ ἦσαν. Καὶ πέμπεται Bapvaóac xol
Παῦλος διαχονήσοντες. Τῶν δὲ μαθητῶν, χαθὼς
ηὐπορεῖτό τις. Εἶδες ἅμα πιστεύοντας, καὶ ἅμα χαρ-
ποφοροῦντας, οὗ τοῖς αὐτῶν μόνον, ἀλλὰ χαὶ τοῖς
πόῤῥω; Τοῦτο δοχεῖ μοι ἐνταῦθα λέγειν, ὅπερ ἀλλα--
οὗ ὃ Παῦλός φησιν, ὅτι Δεξιὰς ἔδωκαν ἐμοὶ χαὶ Βαρ-
/ J c D
μόνον ἵνα τῶν πτωχῶν P μνημονεύω-
μεν. Τοσοῦτον ὠφέλησεν ὃ λιμός. Καὶ ὅρα αὐτοὺς

, ,
νάύα χοινωνιᾶς.

οὐδὲ ἐν τῇ θλίψει εἰς θρήνους xai δάκρυα χαταπί-
, € - 5 , 32 Μ / M
πτοντας, χαθάπερ ἡμεῖς, ἀλλ᾽ εἰς ἔργον μέγα xol
ΕἸ M e N 3 ἃ , Y J M SNR
ἀγαθὸν ἑαυτοὺς ἐχδιδόντας - μετὰ πλείονος γὰρ ἀδείας
ἐχήρυττον τὸν λόγον. Ka οὐχ εἶπον ἡμεῖς Κυρηναῖοι
M tay Fi , -] 7 , c
x«t Κύπριοι ὄντες τοιαύτῃ ἐπιθώμεθα πόλει λαμπρᾷ
καὶ μεγάλῃ" ἀλλὰ τῇ χάριτι τοῦ Θεοῦ πιστεύοντες,
χαὶ ἐχεῖνοι ἐπ πεχείρησαν τῇ διδασχαλίᾳ,, καὶ οὗτοι οὐχ
ἀπηξίωσαν παρ᾽ ἐχείνων τι μαθεῖν. Ὅρα διὰ τῶν
μικρῶν πάντα χατασχευαζόμενα, τὸ κήρυγμα αὐξα-
γόμενον, τοὺς ἐν Ἱεροσολύμοις πάντων ὁμοίως φρον--
τίζοντας, ὡς μίαν οἰχίαν τὴν αἰχουμένην ἔχοντας.
Ἤχουσαν, ὅτι Σαμάρεια δέδεχται τὸν Mov, xa
ἔπεμψαν Πέ au xoi Ἰωάννην - ἤχουσαν τὰ sig "Av-
τιόχειαν, χαὶ πέμπουσι Βαρνάδαν. Πολὺ γὰρ τὸ διά-
στημα ἦν, καὶ οὖχ ἔδει τοὺς ἀποστόλους τέως χωρι-
σθῆναι ἐχεῖθεν, ἵνα μὴ γομισθῶσιν εἶναι βυγθθεο » χαὶ
τοὺς αὐτῶν πεφευγέναι. Τότε δὲ à ἀναγχαίως χωρίζον-
c ἈΝ .» » EISE A M , 5 /
ται, ὅτε λοιπὸν ἀνίατα ἔχειν ἐδόχει τὰ χατ᾽ αὐτούς "
ὅτε λοιπὸν ὃ πόλεμος ἐπέστη, xai ἀπολέσθαι ἔδει"
ὅτε ἣ ἀπόφασις ἐξηνέχθη: ἐπεὶ ἕως Παῦλος εἰς Ρώμην

ἃ ἀγαθῶν. ὑμῖν Gi, φησὶν 9 εἴγε ἐδούλεσθε, sic quidam,
[ Mox Codd. nostri omnes προπαρασχευασθῆναι, et infra
οὐδὲ ἐν τῇ θλίψει. EdiU παρασχευασθῆναι, et οὐδὲ ἐνταῦθα
τῇ uel
b Post μνημονεύωμεν quidam Manuscripti [ A. B.C.]
addunt ἔτι Ἰάχωθος ἔζη, adhuc Jacobus vivebat. Miror
hanc clausulam in Manuscriptis quibusdam insertam
haberi, Quid enim ad rem praesentem facit , si dicatur

D

208
Α

HOMIL. XXV.

210

illos ergo clariores fieri oportebat, quod pro viri-
li sua facerent, quod. occiderent, punirent, plecte-
rent , undique persequerentur. Et vide, quando-
nam fames accidat : cum ethnici jam. suscepti
essent.

2. Sed si propter mala, inquies, oportebat certe
hos eximi. Cur, dic mihi ? annon ante dixerat il-

lis Christus : [5 mundo tribulationem habebitis? joan. 16.
Tu vero, qui hzc dicis, forte adjicies, non opor- 39:

tuisse illos flagellari. At vide illis famem factam
esse salutis causam , eleemosyna occasionem ,
multaque conciliasse bona , ut vobis conciliasset ,
si voluissetis ; sed noluistis. Przedicitur autem, ut
magis parati sint ad eleemosynam, quia gravia
passisunt, qui erant Jerosolymis ; antea autem
fame non laborabant. Et mittuntur Barnabas et
Paulus ministraturi. 29. Discipuli autem prout
quisque abundabat. Viden' illos statim atque
crediderunt fructüm tulisse, non ius modo qui
prope, sed etiam 115 qui procul erant ? Hoc mihi
videtur hic dicere, quod alibi Paulus dicit : Dex-
teras dederunt mihi et Barnabe | societatis ,
tantum ut pauperum memores essemus. Tan-
tum profuit fames. Et vide illos ex fame neque
in fletus et lacrymas erupisse, ut nos facimus,
sed ad opus magnum et bonum se dedidisse ; cum
majori namque libertate predicabant verbum. Nec
dicebant, Nos, qui Cyrenai et Cyprii sumus,
hanc aggredimur civitatem splendidam et ma-
gnam ; sed grati: Dei fidem habentes, et illi. do-
ctrinam aggressi sunt, et lii non dedignati sunt ab
iliis quidpiam ediscere. Videa parvis et exiguis
omnia peracta, predicationem auctam, eos qui
Jerosolymis eadem cum aliis omnibus sentientes,
et quasi unam domum orbem totum haberi. Au-
dierant quod Samaria recepisset verbum, et mise-
runt Petrum et Joannem : audierunt. quid An
tiochiz accidisset, et mittunt Barnabam. Multum
enim erat iüneris spatium, nec oportebat adhuc
apostolos inde discedere, ne fugitivi esse videren-
tur, et a suls fugisse. Tunc autem necessario sc-
parati sunt , cum demum | Judzi insanabiles esse
viderentur , cum bello jam imminente perire illus

hic adhuc Jacobum vixisse? Deinde vero de quo Ja-
cobo hic agitur? Jacobus enim frater Joannis paulo
post gladio cxsus fertur. Jacobus autem frater Domini
episcopus Jerosolymorum, inferius neque semel in vi-
vis esse memoratur. Àd quid ergo dicitur hic Jacobum
in vivis fuisse? et cur id amanuenses addiderint non
satis perspicio, [ Paulo ante μνημονεύωμεν Codd. omnes.
Editi μνημονεύσωμεν. V. p. 205, C.]

Gal. 2. 9.
10.

16

res Chri-
stiana cc-
pit.

220

S. JOANNIS CHRYSOST.

oportebat, cum sententia prolata est: quoniam
quamdiu Paulus Romam non venit, illic. erant.
Exierunt autem, non quod bellum timerent : quo-
modo enim timuissent, qui oppugnaturos adibant ?
Bellumque demum infertur jam mortuis apostolis,

1. Thess.2. et quod de illis dictum erat evenit : Pervenit su-

per illos ira in finem. Quanto igitur obscuriores
erant, tanto magis gratia fulgebat , per exiguos
magna faciens. Sed superiora repetamus. /forta-
batur omnes, inquit, ut permanerent in. Domi-
no : quia erat vir bonus. Videtur mihi bonum
dicere simplicem, non simulatum, qui proximi
salutem admodum cuperet. Non modo autem vir
bonus erat, sed et plenus Spiritu sancto et fide.
Ideo ex proposito cordis omnes hortabatur; id est,
cum encomio et laude. Et considera quod , ut
terra pinguis, sermonem accepit hzc civitas, et
fructum multum exhibuit. Cur autem. Tarso

Saulum Barnabas abduxit ,

et huc deduxit ? Non

sine causa, sed quia hic bona spes, civitasque
major erat, ac magna mulütudo. Vidistin? gratiam
À parvis omnia operari, non Paulum? et quomodo a parvis
ubi autem inclaruit , tunc. mitti
PBarnabam ? Et cur non ante miserunt illum ?
Multam rerum ad se spectantium curam habebant,
nec volebant Judzis accusandi se locum dare,
quod gentes admitterent ; etsi quia Ipsis necessa-
rio commixti erant, quia disceptatio quedam fu-
tura erat inter illos, Cornelii gestum precessit.
Tunc etiam dicunt : Ut nos in gentes, ipsi vero in
circumcisionem. Et perpende quam tempestive ne-
cessitas famis communicationem illam. gentium ,

res cepta sit ;

iis qui Jerosolymis erant missam, induxerit. Àc-
cipiunt autem ab illis, qui non, sicut nos, in luctu
calamitates ferebant, sed cum rmaajori securitate ,
utpote qui procul essent ab iis, qui impedirent
ipsos, et inter homines essent , qui non timerent
Judaos : quod ipsum non parum conducebat.

Sed etiam in. Cyprum migrarunt ,

ubi magna se-

curitas erat, et. major libertas. /Vemini, inquit,
loquebantur verbum, nisi Judcis. Non ob me-
tum hominum, quem nihili faciebant; sed. legem
servantes, et ipsos adhuc tolerantes. Erant autem
quidam A4ntiochie Cyprii et Cyrenci. Hi ma-

xime non curabant Judaeos. Qui loquebantur ad

Grecos, annuntiantes Dominum Jesum. For-
tassis quod. nescirent Hebraice, Grecos illos vo-
cabant. Cura venisset , inquit, Barnabas, et vi-
disset gratiam. Dei, non diligentiam hominum ,

ἃ οὐχ ἁπλῶς"

ἐνταῦθα γὰρ χαὶ ἐλπ

UM
16
[$4

δες, sic quidam.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

μὴ ἀνέθαινεν, ἐχεῖ ἦσαν. ᾿Εξέρχονται δὲ, οὐχὶ τὸν
πόλεμον δεδοικότες: πῶς γὰρ, οἵ γε πρὸς τοὺς πολε-
μεῖν μέλλοντας ἀπήεσαν; Καὶ ὃ πόλεμος δὲ EE
λοιπὸν τελευτησάντων τῶν ἀποστόλων, xol πέ pue τὸ
αὐτοὺς ἣ

,

A ΩΣ
περὶ αὐτῶν ῥηθὲν λαμόάνει: Γἔφθασεν ἐπ
ὀργὴ εἷς τέλος. Ὅσῳ ἀσημότεροι οὖν ἢ τοσούτῳ
ογὴ εἰς τέλος. “Ὅσῳ ἀσημότεροι οὖν ἦσαν, τοσούτῳ
υᾶλλον ἔλαμπεν ἣ χάρις, διὰ μικρῶν ἐργαζομέν:
n ἘΞ o DIETO μιχρ βργαξομένη
3 "
μεγάλα. AX" ἴδωμεν ἄνωθεν τὰ εἰρημένα. Παρεχάλει
, M , c 7, d ER ΓΕ
πᾶντας, φησὶ, προσμένειν τῷ Κυρίῳ, ὅτι ἦν ἀνὴρ
PE - - t EV , Y
ἀγαθός. ᾿Ἐμοὶ δοχεῖ ἀγαθὸν νῦν τὸν ἀφελῆ λέγειν, τὸν.
ἄπλαστον, τὸν σφόδρα τῆς τῶν πλησίον ἐπιθυμοῦντα
Y M M
steps: Οὐ μόνον δὲ ἦν ἀνὴρ ἀγαθὸς, ἀλλὰ χαὶ
πλήρης Πνεύματος ἁγίου xoà πίστεως. Διὸ xal τῇ
προθέσει τῆς καρδίας παρεχάλει πάντας" τουτέστι;
M 2 , a.i , gx , Ξ Ὁ ,
μετὰ ἐγχωμίου xal ἐπαίνου. Kot σχόπει, πῶς χκαθά-
c Y ' , 5 5
περ T7 Neap τὸν Sue Bien 4 πόλις αὕτη, xal
Y
πολὺν τὸν χαρπὸν ἀπεδείξατο. Διὰ τί δὲ τῆς mes
αὐτὸν ἀπέστησεν 6 Βαρνάθας xci ἐνταῦθα ἤγαγεν :
“Οὐχ ἁπλῶς - ἀλλ᾽ ὅτι ἐνταῦθα καὶ ἐλπίδες χρησταὶ,
καὶ μείζων ἣ πόλ ις; χαὶ πολὺ τὸ πλῆθος. Εἶδες πάντα
τὴν eds ἐργαζομιένην, οὐ Hasen xal πῶς διὰ τῶν
^Y

^ M
μικρῶν τὸ Hes ἀρχὴν ἔλαδεν ε δὲ περιφανὲς

γέγονε, τότε Βαρνάδαν πέμπουσι; ᾿ καὶ διὰ τί μὴ πρὸ

Ἢ.

τούτου ἔπεμψαν αὐτόν: Πολλὴν τῶν καθ᾽ ἑαυτοὺς πρό-
νοιαν ἐποιοῦντο, x«i οὐχ ἐδούλοντο ἐγχαλεῖν αὐτοῖς
Ἴδυδοΐ cl ἌΣ Vox ἢ NM
ουδαίους, ὅτι προσελάμόανον τὰ ἔθνη" καίτοι διὰ
^ E] , 3 - 3 , 3 M ssp. /
τὸ meme αὐτοῖς μόρος ἐπεὶ ἔμελλέ
Y M "2
τις ἀμφισθήτησις γίνεσθαι παρ᾽ αὐτῶν, τὰ χατὰ Kop-
er c -
νήλιον προύλαδε. Τότε γοῦν xoi λέγουσιν " ἵνα ἡμεῖς
? X νὴ 2 A NY 5 M , E ,
εἰς τὰ ἔθνη, αὐτοὶ δὲ εἰς τὴν περιτομήν. Καὶ σχόπει,
^ 2 ^M c ,
πῶς εὐχαίρως ἣ ἀνάγχη τοῦ λιμοὺ εἰσήγαγε τὴν xot-
, M DUX c E] c M N M E €
γωνίαν τὴν ἀπὸ τῶν ἐθνῶν τὴν πρὸς τοὺς ἐν Ἵεροσο-
ὟΝ δ - DJ
λύμοις πεμφθεῖσαν. Δέχονται γὰρ τὰ παρ᾽ αὐτῶν, ot
AN 5 & Bd ie - 3 [7 , à M ^J
καὶ οὐ, χαθάπερ ἡμεῖς ἐν θρήνοις τὰς συμφορὰς διά -
T 7 $^
γόμεν, οὕτω δηποῦ e οὗτοι" ἀλλὰ μετὰ πλείονος
N 7 ^oc
ἀδείας διῆγον, ἅτε πόῤῥ t) γενόμενοι τῶν χωλυόντων
N A
αὐτοὺς, xai ἐν ἀνθρώποις ὄντες οὐ πεφοδημένοις τοὺς
3 ^ , ^ ^ -
Ἰουδαίους - à xci doti UN οὗ prog. ᾿Αλλὰ
xai εἰς Κύπρον ἀφίκοντο, ὅπου πολὺ μὲν τὸ ἀδεὲς,
πλείων δὲ ἢ ἀμεριμνία. Οὐδενὶ δὲ τὸν λόγον, φησὶν,
y 5 b , τον
εἰ μὴ ᾿Ιουδαίοις ἐλάλουν. Οὐ διὰ τὸν τῶν ἀνθρώπων
φόθον, ὃν οὐδὲν deae τοῦτο ἐποίουν - ἀλλὰ τὸν vó-
μον vigas xal αὐτοὺς ἔτι διαθαστάζοντες. Ἦσαν
Σ 2
δέ τινες ἐν ᾿Αντιοχεία Κύπριοι χαὶ Κυρηναῖοι. Οὗτοι
μάλιστα οὐχ ἐφρόντιζον ᾿Ιουδαίων. Οἵτινες ἐλάλουν
N V CT A] ,
πρὸς τοὺς ᾿λληνιστὰς, εὐαγγελιζόμενοι τὸν Κύριον
τω » NA A 5 “
Ἰησοῦν. Ἴσως διὰ τὸ μὴ εἰδέναι ἑδραϊστὶ, “Ἕλληνας
DE Nut. 7 MM SX. ας τον /
αὐτοὺς ἐχάλουν. Παραγενόμενος δὲ, φησὶ, Βαρνάθας,
εὐ σῶν Nue ἢ aries» c. SIN Y PA! c
xai ἰδὼν τὴν χάριν τοῦ Θεοῦ - οὐχὶ τὴν σπουδὴν τῶν

b Par hic diversitas occurrit in memorato Codice.

ΙΝ

ἀνθρώπων παρεχάλει αὐτοὺς προσμένειν τῷ Κυρίῳ
ρ ρ ρ peve i e rv

ACTA APOSTOLORUM.

HOMIL. XXV. 221

hortabatur illos permanere in Domino. Forte

Τάχα τῷ ἐπαινεῖν τὸν ὄχλον καὶ ἀποδέχεσθαι, τούτῳ 4, quod laudaret turbam et approbaret , ideo plures
πλείους ἐπέστρεψε. Καὶ διὰ τί μὴ Παύλῳ γράφουσιν, ^ convertit. Et quare non Paulo scribunt, sed Dar-

ἀλλὰ Βαρνάδαν πέμπουσιν; Οὔπω τοῦ ἀνδρὸς ἤδεσαν
τὴν ἀρετήν διὸ καὶ μόνον οἰχονομεῖται Βαρνάδαν
/ DESCR SN P A - - Y 35-Y.'e
παραγενέσθαι. "Emet δὲ xat πλῆθος ἦν, xo οὐδεὶς ὃ
χωλύων, εἰχότως ἐδλάστησεν ἣ πίστις, χαὶ μάλιστα,
ὅτι οὐδένα ἐνταῦθα ὑπέμειναν πειρασμὸν, χαὶ ὅτι
e , ,
Παῦλος κηρύττει, καὶ oüx ἔτι ἀναγχάζεται φεύγειν.
Καλῶς δὲ οὐχ αὐτοὶ περὶ τοῦ λιμοῦ λέγουσιν, ἄλλ᾽ ol
Ἢ Ae c A E ἊΣ / δόξ K M θα «-
προφῆται, ἵνα μὴ φορτιχοί τινες δόξωσι. Καὶ θαυμ.

* - 7,
ἴειν ἄξιον, πῶς οὖκ ἠγανάχτησαν ὡς ὑπεροφθέντες
Ἀντιοχεῖς, ἀλλ᾽ ἀρχοῦνται τοῖς διδασχάλοις " οὕτω
πάντες ἔζεον πρὸς τὸν * λόγον. Οἵ xa οὐδὲ περιέμει-

7 b Ν 5 M N / »
γαν γενέσθαι: τὸν λιμὸν, ἀλλὰ πρὸ τούτου ἔπεμψαν
Καθὼς ηὐπορεῖτό τις.
EX - 1 c
Καὶ ὅρα, ὅτι ἐν μὲν τοῖς ἀποστόλοις ἕτεροι τοῦτο

, D Y m
ἐπιτρέπονται ἐνταῦθα δὲ Παῦλος xoi Βαρναάδας. Οὐ

MM ᾿ DS 2 / 3 » ^Y MUS) 1
μικρὰ δὲ xat τοῦτο οἰκονομία ἦν ἄλλως δὲ καὶ ἀρχὴ
ἦν, καὶ τέως οὐχ ἔδει σχανδαλισθῆναι. ᾿Αλλὰ νῦν οὐ--
δεὶς τοῦτο ποιεῖ, καίτοι λιμός ἐστι χαλεπώτερος ἐχεί-
vou. Οὐ γάρ ἐστιν ἴσον χοινῇ φέρειν τὴν συμφορὰν,
χαὶ πάντων ἐν ἀφθονία ὄντων, τοὺς πενεστέρους εἰναι
; — rnn/ , Xa AC LECN / 1
ἐν λιμῷ. Τότε μόνον λιμὸς ἦν, καὶ ot δεδωχότες mé-

7 - Dod / τ
νητες (Καθὼς ηὐπορεῖτο γάρ τὶς αὐτῶν, φησί)" νῦν
δὲ λιμὸς διπλοῦς, καθάπερ ἣ ἀφθονία διπλῆ, λιμὸς
χαλεπὸς, λιμὸς o0 τοῦ λόγον ἀχοῦσαι Κυρίου, ἀλλὰ

τς τῷ ars , , Vuelos i MN /
τοῦ τραφῆναι GU ἐλεημοσύνης. Τότε xot ot ἐν Ἰουδαίᾳ
, , , M ^u | 5 , ^ δ Υ
πένητες ἀπέλαυσαν, xai οἵ ἐν ᾿Αντιοχεία δόντες τὰ
χρήματα, xal οὗτοι μᾶλλον ἐχείνων " νυνὶ δὲ καὶ

“ , e Y -“ 7ὔ
ἡμεῖς xol oi πένητες ἐν λιμῷ * οἵ μὲν τὴς ἀναγχαίας

c ΩΣ » e ,
ἀποροῦντες τροφῆς, ἡμεῖς δὲ ἐν σπάνει τοῦ ἐλέους
Y m m " , D! τ ce ES »,
ὄντες τοῦ Θεοῦ. Τ᾽ αύτης δὲ τῆς τροφῆς οὐδὲν ἀναγ-

, / may E] » e τ M 9... Ὁ
χκαιότερον γένοιτ᾽ ἄν. Οὐχ ἔστιν ὑποστῆναι τὰ ἀπὸ

2

τῆς πλησμονῆς xax&* oüx ἔστιν εἰς ἃ ἀφεδρῶνα mpo-
χωρῆσαι τὸ πλέον ταύτης τῆς τροφῆς. Οὐδὲν ὡραιό--
τερον, οὐδὲν ὑγιεινότερον ψυχῆς οὕτω τρεφομένης "
πάσης ἀνωτέρα ἕστηχε νόσου, παντὸς λιμοῦ, πάσης
ἀνωμαλίας χαὶ δυσχρασίας" οὐδεὶς αὐτὴν δυνήσεται
€ - E] M Ψ PEN , hd 5 ΤᾺΝ
ἑλεῖν, ἀλλὰ καθάπερ ἀδαμάντινον σῶμα οὐ σίδηρος
πλῆξαι δύναται, οὐκ ἄλλο οὐδὲν, οὕτω καὶ ψυχὴν ἀπὸ
ἐλεημοσύνης συμπεπηγυῖαν οὐδὲν ὅλως δυνήσεται
ἑλεῖν. Τί γὰρ, εἶπέ μοι, ταύτην χειρώσεταί ποτε;
P s. E] y 3 M - - 5 /
πενία; Οὐχ ἔστιν " ἐν γὰρ τοῖς βασιλικοῖς ἀπόχειται
, 5
ταμείοις. ᾿Αλλὰ ληστὴς xo τοιχωρύχος ; Ἀλλ᾽ ἐχείνους
ΦΧ ^ I -

οὐδεὶς διορύξαι τοὺς τοίχους οἷός τε. Ἀλλὰ σχώληξ;
3 M M , c c

Ἀλλὰ xal ταύτης ἀνώτερος τῆς λύμης οὗτος 6 θησαυ-

, ?AYY S ^ 2^
ρός. Ἀλλὰ βασχανία xol φθόνος; 'AJX οὐδὲ τούτοις

e

D

nabam mittunt? Nondum viri virtutem | nove-
rant; ideoque statuitur ut Darnabas tantum pro-
ficisceretur. Quia vero et multtudo erat, et
nemo oberat , ideo facile fides germinavit, maxi-
me quia nullam hic ferebant tentationem, et quia
Paulus praedicabat, nec jam fugere cogebatur.
Recte autem non illi famem przdicunt, sed prophe-
te, ne onerosi illi esse. viderentur. Mirari vero
subit, cur Antiocheni quasi despecti non indigna-
rentur, sed. contenti essent doctoribus :ita omnes
fervebant erga sermonem. Qui non exspectato
famis tempore, singuli pro facultate miserunt.

9. Et observa, quod inter apostolos aliis hoc
committitur; hic vero Paulus et Barnabas depu-
tantur. Nec sine. gravi causa id provisum est:
alioquin vero initium erat, tuncque non oportebat
offendi. At nunc nemo 1d facit, licet fames sit illa
gravior. Non enim par res est communem ferre ca-
lamitatem, et dum omnes abundantia fruuntur, pau-
periores tantum fame laborare. Tunc fames erat,
et qui dabant pauperes ( Pro facultate sua sin-
guli, inquit) : nunc vero duplex est fames, sicut
et duplex abundantia : fames gravis, fames, non
audiendi verbum Domini, sed per eleemosynam ci-
bum accipiendi. Tunc et qui in Judaea pauperes
erant, et qui Antiochi; pecunias erogabant, bono
fruebantur; et hi magis quam illi: nunc autem
et nos et pauperes in fame : illi quod. necessario
cibo egeant, nos quod in penuria misericordize Dei
simus. Hoc cibo nihil. magis necessarium fuerit.
Hic non subeuntur mala, quz ex saturitate oriun-
tur : hujus cibinon in secessum emittitur pars maxi-
ma. Nihil formosius, nihil sanius anima quz sic ali-
iur ; omni superior est morbo, omni fame, omni in-
temperie et egritudine: nemo illam capere poterit ;
sed sicut adamantinum corpus non ferrum caedere
valet, non aliud. quidvis : sic nec animam eleemosy-
na firmatam quidvis capere poterit. Quid, quaso,
illam capere possit umquam ? paupertas? Minime ;
in regiis enim penuariis posita est. Àn fur et latro ἢ
Sed illos perfodere parietes nemo valet. An ver-
mis? Sed hac etiam pernicie superior est hic the-
saurus. Àn timor et invidia? At non his capitur.
Sycophantie et insidie? Neque illa; thesaurus

ἁλίσχεται. ᾿Αλλὰ συχοφαντίαι καὶ ἐπιθουλαί; Οὐδὲ E quippe est inaccessus. Sed turpe fuerit, si haec so-

FAC BAI λόγον. οὐ περιέμειναν. Mox D. &nzp pev. ]

? Quidam ἀφεδρῶνα τελευτῆσαι τὸ πλέον.

222 S. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

lum qua eleemosyne insunt ostendero, missis lis ^ τοῦτο " ἄσυλος γὰρ ὃ θησαυρός. Ἀλλ᾽ αἰσχρὸν εἶ ταῦτα
qua contraria illis sunt. Non modo enim illa ab ἐπιδείξω μόνα τῇ ἐλεημοσύνῃ προσόντα, οὐχὶ δὲ xal

omni invidia est libera, sed et benedictione frui- τἀναντία. Οὐ γὰρ δὴ βασχανίας ἀπήλλαχται μόνον,
tur multa ab iis, qui illam accipiunt. Sicut enim ἀλλὰ xa εὐλογίας ἀπολαύει πολλῆς xoi παρὰ τῶν
inhumani et crudeles non Llzsos solum habent ini- οὐχ εὖ πεπονθόντων. “Ὥσπερ γὰρ oi ὡμοὶ xol ἀπηνεῖς

micos, sed etiam eos, qui nihil mali passi laesos mi- οὗ τοὺς ἠδικημένους ἔχουσιν ἐχθροὺς μόνον, ἀλλὰ xo
serantur, inhumanosque accusant: sic qui magnis τοὺς οὐδὲν παθόντας συναλγοῦντας αὐτοῖς χαὶ χατη-
affecere bonis, non eos qui accepere tantum, sed γοροῦντας " οὕτως oi μεγάλα ἐργασάμενοι χαλὰ οὐχὶ
et alios habent laudatores. Quid ab invidia liberos ως
dico? Ab insidiatoribus etiam, furibus et parie- A θόντας ἔχουσιν ?éxawécac. Τί λέγω βασχανίας ; Kot
tum effractoribus liberantur. Neque hoc solum ἐπιδουλευόντων ἀπήλλαχται xaX λῃστῶν xx τοιχω-

M -3 N ᾿
τοὺς εὖ πεπονθότας μόνον, ἀλλὰ χαὶ τοὺς οὐδὲν πα--

inest boni; sed non modo non minuitur substantia, ρύχων. Οὐ τοῦτο ἔχει μόνον τὸ χαλὸν, ἀλλ᾽ ἔτι πρὸς
verum etiam augetur et crescit. Quid Nabuchodo- τῷ μὴ ἐλαττοῦσθαι χαὶ αὔξεται xat εἰς πλῆθος ἐπιδί-
nosore turpius? quid feedius? quid iniquius? Im- δωσι. Τί τοῦ Ναδουχοδονόσορ γέγονεν αἰσχρότερον ;
pius erat homo : mille indicia, millesigna vidit, et τί δυσειδέστερον; τί παρανομώτερον ; ᾿Ασεδὴς ὃ ἄν-
resipiscere noluit; sed Dei servosin caminum in- θρῶπος ἦν, μυρία τεχμήρια xoà σημεῖα εἰδε, καὶ οὐκ
jecit, etiamsi postea adoraverit. Quid igitur pro- ἠθέλησεν ἀνενεγχεῖν, ἀλλὰ τοὺς τοῦ Θεοῦ δούλους εἰς
pheta? Rez, consilium meum placeat tibi : pec- χάμινον P ἐνέδαλεν, εἰ χαὶ μετὰ ταῦτα προσεχύνησε.
Dan. ἠ.3ή. ραία tua eleemosynis redime, et iniquitates tuas Τί oov ὃ προφήτης; Βασιλεῦ, f, βουλή μου ἀρεσάτω
miserationibus pauperum : forte erit venia de- e ' tic ἁμαρτίας σου ἐν Qu oL. Mis rtanpue χαὶ
lictis tuis. Hac ita dixit non dubitans ( valde enim P. τὰς ἀνομίας MA ἡ nuc mST Ce cen RU CEST
sibi persuasum erat), sed ut illum in majorem in- τον μὴ τοῖς παραπτῶμασι σοὺ. dom iiri
οὐχ ἀμφιδάλλων (σφόδρα γὰρ ἦν πεπεισμένος) Ξ
ἀλλὰ βουλόμενος αὐτὸν εἰς μείζονα ἐμιδαλεῖν φόδον,
καὶ πλείονα ἀνάγχην τοῦ ταῦτα ποιῆσαι. Ei γὰρ εἰ-

jiceret timorem, et majorem hc faciendi necessi-
tatem. Nam si affirmando dixisset, negligentior
ille fuisset. Sic et nos tunc maxime quosdam urge- — πεν ὡμολογημένως, ὑπτιώτερος ἂν ἐγένετο ἐχεῖνος.
mus, cum dicimus : Hortareillum talem; nec ad-.— Οὕτω χαὶ ἡμεῖς τότε μάλιστα ὠθοῦμιέν τινας, ὅταν
dimus, illum auditurum prorsus esse, sed, fortasse λέγωμεν, παραχάλεσον τὸν δεῖνα, * καὶ μὴ ἐπαγάγω-
auditurum : nam ex dubitatione major ortus ti- μεν; ὅτι πάντως ἀχούσετα:, ἀλλ᾽, ὅτι ἴσως ἀχούσεται"
mor, magis impellit. Ideo id illi non manifestum ὑπὸ γὰρ τῆς ἀμφισδητήσεως μείζων 6 φόδος γενόμε-
fecit. Quid. dicis? tantisne impietatibus erit ve- 99» μᾶλλον αὐτὸν ὠθεῖ. Διὰ τοῦτο δῆλον αὐτὸ οὐχ

: s ; Mens "p^N7 - ps 2 P4 y -
ὃ nia? Etiam. Non est peccatum, quod non possit —*79'^9*- Tt λέγεις; τοσούτοις ἀσεδήμασιν ἔσται συγ
mne

, T. , » € , [3 X ,

: - ou; Ναί. Οὐχ ἔστιν ἁυάρτημα, ὃ μὴ δύ -
peccatum. eleemosyna purgare et exstinguere : omne pecca- c T adi EX SA gent RA É Kern AR
Mur eec ae MruS i θαρίσαι ἐλεημοσύνη, ὃ μὴ δύναται cÓccat: πᾶσα

^, tum est illa inferius : ad omne vulnus aptum phar- , ἢ Jg ; ,
mona un : : s ΤΕ ἁμαρτία χατωτέρα ταύτης ἕστηχε᾽ φαρμαχόν ἐστι
ferius. cum est. Quid publicano deterius? Hzc omnis ini- MES - SE E "Ti ; :

MEA j πρὸς πᾶν τραῦμα ἐπιτήδειον. Τί τελώνου χεῖρον :
quitatis occasio est : sed hanc totum abluit Zac- Πάσης ἀδικίας ἐστὶν ὑπόθεσις - ἀλλὰ ταύτην πᾶσαν
chus. Vide, quomodo hoc ostendat Christus, eum ἀπενίψατο ὃ Ζαχχαῖος. "Opa πῶς xal ὃ Χριστὸς
curavit marsupium habere, et portareea quae im- τοῦτο δείχνυσι, δι᾿ ὧν ἐσπούδασε γλωσσόχομον ἔχειν,
mittebantur. Paulusquoquedicit: Zantumut pau- χαὶ τὰ βαλλόμενα βαστάζειν. Καὶ Παῦλος δέ φησι"
Gal.2.10 FE i t 2T,
d ? Ἧ * . LI , . / A - σιν [:/ D / ., λ '
perum memores simus; ct in Scripturis passim. — Movov τῶν πτωχῶν ἵνα μνημονεύωμιεν * καὶ πολὺς
: ; 4a dii ἤν! VULT MUR c
E hac de re agitur. Pretium anime viri, inquit, DC E Ld ms IPSE RR προγματος τούτου ὃ
΄ . «d € το
se . . . . OG. Δυτροὸν Ὁγ Ὡς «vooo σιν. Ó tÓt τ. ᾿
8. diviti proprie; Christus vero, Si is perfectus 26g DRCURETT ὙΠ ΛΟ βο ΣΕ Βοος I: λοῦξες
Matth. το. - : D xat ὃ Χριστός" Et θέλεις τέλειος εἶναι, πώλησόν σου
m Τ᾿ esse,vende omnia que habes, et da pauperibus,

: : τὰ ὑπάρχοντα, xui δὸς πτωχοῖς, xal δεῦρο, ἀχολού-
et veni, sequere me. Hzc vera perfectio est. Elee-

ih θει μοι. “Τοῦτο τελειότης εἰχότως. ᾿Ιλεημοσύνη δὲ
mosyna vero non pecuniis modo, sed etiam ope-

οὐχ ἐν χρήμασι γίνεται μόνον, ἀλλὰ xal ἐν πράγμα-
ribus exercetur. Exempli causa, possumus patro- σιν. Οἷόν τι λέγω: ἔστι καὶ προστῆναι, ἔστι xol

^ Alius ἐπαινέτας. πάλιν τῶν ἐπιβουλευόντων ἀπήλλαχται. * [ Editi ἐπάγωμεν, sed ἐπαγόγωμεν Codd. omnes.]
b [ A. B. C. ἐνέδαλε, χαὶ μετά. Montf. cum. Commel. v Idem τοῦτο τελειότητος.
£64), sl xat. Savil. et D. ut edidimus.]

IN ACTA

χεῖρα ὀρέξαι: πολλάχις χαὶ χρημάτων μειζόνως ἔσω-
σεν f, διὰ πραγμάτων προστασία.

Οὐκοῦν φέρε πάντα χινήσωμεν ἐπὶ τοῦ παρόντος
τὰ τῆς ἐλεημοσύνης εἴδη. Δύνασαι διὰ χρημάτων;
Μὴ ὄχνει. Δύνασαι διὰ προστασίας; Νὴ εἴπης, ἐπειδὴ
χρήματα οὐχ ἔστι" τοῦτο οὐδέν ἐστι. Σφόδρα χαὶ
τοῦτο μέγα * ὥσπερ χρυσίον δεδωχὼς, οὕτω διάχεισο.
Δύνασαι διὰ θεραπείας; Καὶ τοῦτο ποίησον. Οἷον,
ἰατρὸς εἶ τὴν ἐπιστήμην ; Ἐπιμελήθητι ἀῤῥωστούν--
των᾽ χαὶ τοῦτο μέγα. Δύνασαι διὰ συμόουλῆς ; Πολλῷ
τοῦτο πάντων μεῖζον: αὕτη βελτίων πάντων, ἢ χαὶ
πλείων, ὅσῳ καὶ μεῖζον ἔχει τὸ κέρδος" o0 γὰρ λιμὸν
λύεις, ἀλλὰ θάνατον χαλεπόν. Τοιαύτης xat ot ἀπό-
στολοι ex nepos ἦσαν ums μεναις διὰ τοῦτο
τὴν τῶν | UH διανομιὴν τοῖς μετ᾽ αὐτοὺς ἐνεχεί-

APOSTOLORUM.

225

cinari, possumus manum porrigere : szepe patroci-
nium plus servavit, quam pecunia.
4. Age ergo in prasenti omnia eleemosynz ge-

HOMIL. XXV.

nera excitemus. Potes per pecunias ? Ne segnis esto. -

Potes per patrocinium? Ne dicas, quia pecunie
non adsunt; hoc nihil est. Valde magnum hoc
quoque est:ac si pecuniam dedisses, sic affectus
esto. Potes ministrando juvare? Hoc facito. Ex-
empli gratia, arte medicus es? Infirmos cura ; et
hoc magnum est. Potes consilio juvare: ? Hoe
omnium optimum est et maximum, majusque lu-
crum habet: non enim hac via famem, sed gra-
vissimam mortem pellis. Hoc apostoli bono pleni
prorsus erant : ideo pecuniarum distributionem
inferioribus committebant, dum sermone juvabant.

xe
ριῖσαν, αὐτοὶ τὴν διὰ τῶν λόγων ἐπιδεικνύμενοι. Ἢ ^," An putas parvam esse fere animam an-

5. M
μικρὰν ἐλεημοσύνην οἴει εἰναι, ψυχὴν * ἀπορουμένην,
e^ ,
χινδυνεύουσαν περὶ τῶν ἐσχάτων, ὑπὸ πυρώσεως συν-
- c H V
εἐχουένην, δυνηθῆναι ἀπαλλάξαι τῆς νόσου ; Οἷον,
b M , , , ,
δρᾷς φίλον ὑπὸ φιλαργυρίας κατεχόμενον ; ᾿Ελέησον
M » ᾽ , Σρέ , m ^ τ
τὸν ἄνθρωπον. ᾿Αποπνίγεται: X6icov αὐτοῦ τὸ πῦρ.
- s . D M
Τί οὖν, ἂν μὴ πείθηται; Σὺ τὸ σαυτοῦ ποίησον, xol
μὴ κατοχνήσης. Εἰδες αὐτὸν ἐν δεσμοῖς χατεχόμενον ;
πα τ AD Y N Eau Y Y SX
(δεσμὰ γὰρ ὄντως τὰ χρήματα.) Ἄπελθε πρὸς αὐτὸν;
ἐπίσχεψαι αὐτὸν, παραμύθησαι, πειράθητ: τῶν δε--
ΩΝ 2 - λ M / A 2." 2 5
σμῶν ἀπολῦσαι. Ἂν μὴ βούληται, τὴν αἰτίαν αὐτὸς
ε ν PEN j WI T2 ' *
ὑπομενεῖ. Εἶδες γυμνὸν xot ξένον ; (γυμνὸς γὰρ
» M , 3 M c , c € , , cm ἐδ
ὄντως χαὶ ξένος ἐστὶ τῶν οὐρανῶν ὃ βίου ὀρθοῦ μὴ
9 , , 2 bi , d ^ ^ /
ἐπιμελούμενος.) Λαύε εἰς τὸ καταγώγιον τὸ σὸν, περί-
θαλε ἱμά ὰ τῆς ἀρετῆς, δὸς πόλιν τὴν ἐν οὐρανῷ
s Media, toes ἀρετῆς; "δὸς πόλεν τὴν, ἐν EDEN; :
Τί οὖν, ἂν ἐγὼ ὙΠ νὸς ὠ, φησί; ; Καὶ σαυτὸν ἔνδυσον
πρῶτον εἰ οἶδας, ὅτι ToS εἰ, πάντως χαὶ ὅτι ἐνδυ-
θῆναι ὀφείλεις οἶδας. * Εἰ ταύτης μόνον τῆς γυμνό-
: “ N/
τητος ἐπίστασαι τὸν τρόπον, δυνήση γνῶναι ῥαδίως
xai τὴν αὐτῆς χαταστολήν. Πόσαι γυναῖκες σηριχὰ
ἱμάτια φοροῦσι, γυμναὶ δὲ ὄντως εἰσὶ τῶν τῆς ἀρετῆς
ἱματίων ; Ταύτας οἱ ἄνδρες περιδαλέτωσαν. Ἀλλ᾽
οὗ προσίενται τὰ ἱμάτια ἐχεῖνα, ἀλλὰ ταῦτα βούλον-
ται; Τοῦτο πρῶτον ποίησον " εἰς τὴν ἐπιθυμίαν αὖ-
M Dod “»
τὰς τῶν ἱματίων ἐχείνων χατάστησον, δεῖξον ὅτι
, 5 bj / V "m , c ;
γυμναί εἰσι, διαλέχθητι περὶ τῆς χρίσεως τῆς μελλού-
Y -- E - "
σης" sini, ἄλλων ἡμῖν ἐχεῖ δεῖ, οὐ τούτων. Ei δὲ
g^ ji
ἀνέχοισθέ μου, xa ἐγὼ τὴν γυμνότητα δείξω. Ὁ
^ , 1
γυμνὸς, ψύχους. μὲν ὄντος, Volk καὶ τρέμει, xol
συνεσταλυένος ἕ ἕστηκε, συναγαγὼν τοὺς "apud:
θέρους δὲ ὄντος, οὐχ ἔτι. Ἂν τοίνυν δείξω χαὶ τοὺς
πλουτοῦντας χαὶ τὰς πλουτούσας τοσούτῳ μάλιστα
γυμνὰς, ὅσῳ μάλιστα ἂν “περιθάλωνται, μὴ ἀπεχθά-

νεσθε. Τ' οὖν, εἶπέ μοι, ὅταν τοὺς περὶ γεέννης ἀνα-
^ Alii ἀπεῤῥιμμένην. .

* [ εἰ ταύτης... τρόπον. πόσαι νῦν (οὖν B.) γυν. A. B. C.

^ km » de extremis periclitantem, febris ardore
detentam, a 1norbo posse liberare? Verbi gratia,
vides amicum avaritia detentum ? Miserare homi-
nem. Suffocatur ille? Exstingue illius ignem. Quid
igitur si non obtemperet? Tu quod tuum est fa-
cito, nec ignavus sis. Vides eum in vinculis deti-
neri? (nam pecunize vere vincula sunt.) Illum adi,
invise, consolare, a vinculis eripere conare. Si no-
lit, penes illum culpa erit. Vidisti nudum et pe-
regrinum ? (nudus enim vere et peregrinus in celis
est, qui rectam viam non curat.) Recipe in diver-
sorium tuum, vestimentis virtutis indue illum, da
illi civitatem in calo. Quid ergo, si et ego nudus
sim, inquies? Teipsum indue primum : si nosti te
nudum esse; plane scis te indui oportere. Si nudi-
tatis hujus modum nosti, nosse poteris, quo opus
sit vestimento, Quot mulieres serica vestimenta ge-
stant, virtutisque vestibus prorsus nude sunt? His
illas vestant viri sui. Verum non admittunt illas
vestes, has volunt? Hoc primum facito : illarum
vestium concupiscentiam illis insinua ; ostende il-
lis ipsas esse nudas; de judicio futuro dissere;
€ dic : Aliis nobis illic opus est, non hisce. Si me
feratis, ego nuditatem ostendam. Nudus frigoris
tempore riget et tremit, contractus stat, reductis
brachiis; in zstate vero non item. Si igitur osten-
dero divites viros et mulieres eo magis nudos esse,
quo magis sunt vestiti, ne aegre feratis. Quid ergo,
queso, cum de gehenna verba faciemus, deque tor-
mentis illis : annon magis illi rigent ac tremunt,
quam nudi illi? annon acerbe ingemiscunt, et sese
damnant? Quid ergo, quando aliquem adeunt et
dicunt, Ora pro me : annon eadem, quz illi, verba

B

Mox D. φοροῦσαι.

Eleemo-
syne modi
varii,

224 8. JOANNIS CHRYSOST.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

proferunt? Át nunc, licet multa dixerimus, non- D χινῶμεν λόγους, χαὶ τῶν βασανιστηρίων ἐκείνων,

dum manifesta est nuditas : illic vero manifesta

rit. Quomodo et qua ratione? Cum sericis illis ve-
stibus et gemmis auissis, solis vel virtutis vel vi-
tii vestibus amicti omnes cernentur; cum paupe-
res gloria amicti multa comparebunt, divites vero
nudi ac turpes ad supplicia trahentur. Quid de-
licatius erat illo divite, qui induebatur purpura?
quid pauperius Lazaro? uter ergo mendicorum
proferebat verba? uter quasi in abundantia dege-
bat? Si quis domum multis ornet aulzis, ipse vero
intus nudus sit, quod lucrum? Sic et mulieribus
accidit : domum quippe animse, corpus dico, mul-
tis decorant ornamentis ; materfamilias vero intus
sedet nuda. Commodate mihi anima oculos, et
ostendam vobis anim: nuditatem. Qua enim est
animz vestis? Virtus certe. Quz nuditas? Malitia.
Sicut enim si quis liberum quempiam exuat, eru-
bescit, contrahitur et fugit : sic si animam his vc-
stibus non indutam intueri velimus, erubescit illa.
Quot putas nunc pudore affici, et in profundum
descendere, ut quasi quodpiam velamentum quz-
rentes, ut ne verba illa audiant? Quz vero illius
sibi mali consciz non sunt, lzetantur, gaudent, de-
lectantur, et de dictis hujusmodi gloriantur. Audi
de beata Thecla. Hla ut Paulum videret, aurum
suum dedit : tu ut Christum videas, neque obo-
lum dederis; sed. miraris quidem illius gesta, nec
imitaris. Non audis, quam beati dicantur miseri-
cordes? Beati misericordes, inquit, quoniam ipsi
misericordiam consequentur. Quod lucrum a
pretiosis vestibus ? quamdiu ad hunc amictum in-
hiabimus? Amiciamur gloria Christi, illa pulchri-
tudine. circumdemur, ut et hic laudemur, et illic
eterna consequamur bona, gratia et benignitate
Domini nostri Jesu Christi, quicum Patri et Spi-
ritui sancto gloria, imperium, honor, nunc et sem-
per, et in secula seculorum. Amen.

b Alii τὴν μὲν οὖν οἰχίαν.

οὐχὶ μᾶλλον τῶν τ ἐχείνων πεπή τασιν οὗτο!
χαὶ τρέμουσιν:; οὐχὶ πικρὰ στενάζουσι, καὶ χαταδιχά-
ζουσιν ἑαυτούς ; Τί ὃ τ: ὅταν τῷ δεῖν! περαβερχίονται
χαὶ λέγωσιν, εὖξαι Ó πὲρ ἐμοῦ - oy τὰ αὐτὰ ῥήματα
φθέγγονται ἐχείνοις ; ᾿Αλλὰ νῦν μὲν, ὅσα ἂν εἴπωμεν,
οὔπω δήλη f, γυμνότης" ἔσται δὲ ἐχεῖ δήλη. Πῶς χαὶ
τίνι τρόπῳ; Ὅταν τῶν σηριχῶν ἱματίων τούτων xoi
τῶν λίθων ἀπωλολάτιαν 7 ἀπὸ μόνων τῶν τῆς ἀρετῆς
χαὶ τῆς χαχίας ἱματίων ἅπαντες prius cep ὅταν οἱ
μὲν πένητες ὦσιν ἦμ, φιεσμένοι δόξαν died , ot δὲ
πλουτοῦντες γυμνοὶ xol ἀσχημονοῦντες πρὸς τὰ χολα-

, 3 ES , -
E στήρια σύρωνται. Τί ἁδρότερον ἦν τοῦ πλουσίου τοῦ

Y , 5 NS. /, FOwWN "i -
τὴν πορφύραν ἐνδιδυσχομένου : τί δὲ πενέστερον τοῦ
/ , * - E ,
Λαζάρου: τίς οὖν τὰ τῶν ἐπαιτῶν ἐφθέγγετο £ δὴ dee
/ P Y
τίς δὲ ἐν ἀφθονίᾳ ἦν; Εἰπέ μοι, εἴ τις τὴν οἰχίαν
/
περιθάλλοι ER τοῖς παραπετὰσ pane αὔὐξθοι δὲ
J πὶ
ἔνδον χάθηται γυμνὸς, τί τ
EM E , b Y U
τῶν γυναιχῶν γίνεται. ἢ Τὴν μὲν γὰρ οἰκίαν τῆς ψυ-
c Y c^ J. - Pe /^* » $ δι 3
ye, τὸ σῶμα λέγω, πολλοῖς περιδάλλουσιν * ἣ δὲ οἷ-
z X4 Y X , , 7 , , N
χοδέσποινα ἔνδον χάθηται ER Χρήσατέ μοι τοὺς
Lid - cC c
τῆς Voyrie ὀφθαλμοὺς, xal ὑποδείξω ὕμῖν τῆς ψυχῆς

.01τὴν γυμνότητα. Τί γάρ ἐστιν ἱμάτιον Vvoxsiss Ἀρετὴ
Α portet: Τί δὲ γυμνότης ; Καχία. Καθάπερ γὰρ εἴ τις

5. eT ES y XE / - EA 1 τέλ

αποουσειῖξ τινὰ τῶν e e b EIS XXt GUGTEA—
D

λεται χαὶιφξ ev οὕτω δὴ χαὶ ψυχὴ, ἂν θέλωμεν εἰς αὖ-

τ
Ac. 5 -
τὴν ἰδεῖν, ἢ μὴ ποτοῦ et τὰ ἱμάτια, ἐρυθριᾷ. Πόσας
»y c P] N 2 N ΝΗ ^ y
οἴξι νῦν αἰσχύνεσ σθαι, xa πρὸς αὐτοχα αταδύεσθαι τὸ βά-
θος, ὥσπερ pus & ασμα καὶ προκάλυμμα 2 ἐπιζητού-
σας, ἵνα τούτων μὴ ἀχούοιεν τῶν λόγων ; Αἱ δὲ μηδὲν
ἘΞ - , ,
συνειδυῖαι ἑαυταῖς, γάννυνται, χαίρουσιν, ἐναδρύνον-
A» ^ y -3 - , a*
ται xat ἐγχαλλωπίζονται τοῖς λεγομένοις. * Ἄχουσον
M c , / c »
περὶ τῆς μαχαρίας Θέχλης. "Exstva ἵνα Παῦλον (2,
, y^ m
xal τὰ χρυσία ἔδωχεν ἑαυτῆς" σὺ δὲ ἵνα τὸν cus

NV

B ἴδης, οὐδὲ ὀδολὸν δίδως, ἀλλὰ θαυμάζεις μὲν τὰ γε-

€

, "ic , 5 - N/ 32 ΕῚ , c^
γενημένα ὑπ᾽ ἐχείνης, οὐ ζηλοῖς δέ. Οὐχ ἀχούεις πῶς
^ , , , : /
τοὺς ἐλεήμονας μαχαρίζει ὃ λόγος ; Maxaptot ot ἐλεή-
ι e E γι, ᾧ n rn v γ᾽ χὰ
μονες, φησὶν, ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθήσονται. Τί τὸ χέρδος
ἀπὸ τῶν πολυτελῶν ἱματίων ; μέχρι πότε πρὸς ταύτην
z M /, 3 , A 7
χεχήναμεν τὴν στολήν; Αμυφιασώμεθα τὴν δόξαν
c WT c NX , E e
τοῦ Χριστοῦ, περιδαλώμεθα τὸ χάλλος ἐχεῖνο, ἵνα καὶ
E c ^ E . ,
ἐνταῦθα ἐπαινεθῶμεν, xal ἐχεῖ τῶν αἰωνίων τύχωμεν
ἀγαθῶν, χάριτι xaX φιλανθρωπία τοὺ Κυρίου ἡμῶν
| ; /929^ «Xt QUA ρωπια τοῦ ριου TjU.0
, - 7 ES Dibsc: hd ALIQ, es ER E
Ἰησοῦ Χριστοῦ, μεθ᾽ ob τῷ Πατρὶ ἅμα τῷ ἁγίῳ
à D ; d L
, 34d , A τω A Y M
Πνεύματι δόξα, χράτος, τιμὴ, νῦν xal ἀεὶ, xa εἰς
ΩΣ hl , 5
€ τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

à Alii ἄχ. τῆς μαχ. ἐχείνης Θέχλας, ὅτι ἕνα Παῦλον ἔδη.

IN ACTA APOSTOLORUM HOMIL.

OMIAIA x4.

Ka ἐχεῖνον δὲ τὸν καιρὸν ἐπέδαλεν Ἡρώδης 6 βα-
χεῖρας χαχῶσαί τινας τῶν ἀπὸ τῆς
'Ἔχχλησίας. "Aves δὲ Ἰάχωδον τὸν ἀδελφὸν
Ἰωάννου ναχαίρᾳ. Καὶ ἰδὼν, ὅτι ἀρεστόν ἐστι τοῖς

Ἰουδαίοις, προσέθετο cuAAx6eiv xot Πέτρον. Ἦσαν

σιλεὺς τὰς

M - /,
δὲ αἱ ἡμέραι τῶν ἀζύμων.

Ποῖον ἐχεῖνον λέγει καιρόν Πάντως τὸν ἐφεξῆς.
Ἂλλ᾽ ἐνταῦθα μὲν οὕτως, ἀλλαχοῦ δὲ ἑτέρως. “Ὅταν
γὰρ ὃ Ματθαῖος λέγη Ἔν ταῖς ἡμέρα!ς ἐκείναις πα-
ραγίνεται Ἰωάννης χηρύσσων, o0 τὰς ἐφεξῆς ἡμέρας
δηλῶν λέγει, ἀλλ᾽ ἐχείνας, ἐν αἷς ἔμελλε γίνεσθαι
ἅπερ διηγεῖται. " Eüoc γὰρ τῇ Γραφῇ τούτῳ χεχρῆσθαι
τῷ τρόπῳ; xal ποτὲ μὲν τὰ ἑξῆς συμόαίνοντα ἀχο-
λούθως ἐχτιθέναι, ποτὲ δὲ τὰ ὕστερον συμέαίνειν
μέλλοντα ὡς ἐφεξῆς ἀπαγγέλλειν. Καλῶς δὲ λέγει,
ὅτι Ἡρώδης ὃ βασιλεύς’ οὗτος γὰρ οὐκ ἦν ὃ ἐπὶ τοῦ
Χριστοῦ. ᾿Ιδοὺ πειρασμὸς ἕτερος. Καὶ ὅρα, ὅπερ ἐξ
ἀρχῆς εἶπον, πῶς τὰ πράγματα πλέχεται, πῶς δι᾽
ἀνέσεως καὶ θλίψεως πάντα ὑφαίνεται. Οὐχ ἔτι "Tou-
δαῖοι, οὐδὲ τὸ συνέδριον - ἀλλ᾽" ὃ βασιλεὺς ἐπιύάλλει
τὰς χεῖρας εἰς τὸ χαχῶσαι. Μείζων f, ἐξουσία, χαλε-
πώτερος 6 πόλεμος, ὅσῳ xal πρὸς χάριν ἐγίνετο τοῖς
Ἰουδαίοις. ᾿Ανεῖλε δὲ Ἰάχωῤξον τὸν ἀδελφὸν ᾿Ιωάννου
μαχαίρᾳ. Ἁπλῶς xa ὡς ἔτυχεν. Εἰ δέ τις ζητοίη,
διὰ τί συνεχώρησεν ὃ Θεός; ἐροῦμεν, ὅτι ὑπὲρ αὐτῶν
τούτων " πρῶτον μὲν, πείθων αὐτοὺς, ὅτι xa ἀναι--
ρούμενοι χρατοῦσιν, ὅπερ xoi ἐπὶ Στεφάνου γέγονε "
δεύτερον δὲ, διδοὺς αὐτοῖς μετὰ τὸ ἐμπλῆσαι τὸν θυ-

Cx

XXVI.

N

HOMILIA XXVI.

1. Illo autem tempore misit Herodes rex ma- Ca». xi.

nus, ut affligeret quosdam. de Ecclesia. ὃ.
Occidit autem. Jacobum fratrem. Joannis
gladio. 9. F'idens autem. quia placeret Ju-
deis, apposuit ut apprehenderet et. Petrum.
Erant autem dies 4zymorum.

1. Quod illud dicit tempus? Quod mox sequeba-
tur utique. Sed hic quidem hoc pacto, alibi vero

secus. Cum enim Mattheus dicit, 7n diebus illis Mau.3.1.

venit Joannes predicans ; non sequentes dies si-
gnificat, sed illos, in quibus fieri contigit id quod
narrabat. Hoc quippe rore utitur Scriptura : ali-
quando qua subsequuta sunt narrat ; aliquando
autem quz? postea contigerunt, ac si mox seque-
rentur, recenset. Bene autem dicit, Zerodes rex :
hic enim non erat is, qui cum Christo memoratur.
Ecce alia tentatio. Et vide, quod initio dicebam ,
quomodo res nectantur, quomodo per quietem et
per aerumnas omnia contexantur. Non jam Judi,
non concilium ; sed rex immittit manus, ut affligat.
Major potestas, gravius bellum, maxime quia ad
gratiam Judaeorum. Occidit autem Jacobum
fratrem Joannis gladio. Sine causa et ut casu
contigit. Si quis vero quzrat, cur id. permiserit
Deus, respondebimus pro illis ipsis : primo qui-
dem, ut persuaderet ipsis , se vel occisos przeva-
lere, ut et in Stephano contigit ; secundo, ut daret
Judzis locum, postquam furorem suum exsatiave-

μὸν ἀνενεγχεῖν ἀπὸ τῆς μανίας * xo τρίτον, δεικνὺς,5205 l'ant , resipiscendi ab insania; tertio, ut ostenderet
ὅτι χατὰ συγχώρησιν αὐτοῦ γέγονε τοῦτο. ᾿Ιδὼν δὲ, ^ ex permissione sua id factum esse. 'idens autem

ὅτι ἀρεστόν ἐστι τοῖς ᾿Ιουδαίοις, προσέθετο συλλαύεῖν
c c - «χν /
xot Πέτρον. "Q τῆς * μιαρίας τῆς πολλῆς. Ὑπὲρ τί-
νων αὐτοῖς ἐχαρίζετο, φόνους ποιῶν ἁπλῶς καὶ eux;
Ἢν δὲ ἡμέρα τῶν ἀζύμων. Πάλιν ἣ περιττὴ τῶν
, RU 5 ^ , , » ᾿ ΕῚ 5 , E]
Ἰουδαίων ἀχριδολογία " ἀνελεῖν μὲν οὐχ ἐκώλυον, ἐν
δὲ χαιρῷ τοιούτῳ τοιαῦτα ἔπραττον. Ὃν χαὶ πιάσας
20 Ἢ 5 " A NM 4 δί
ἔθετο εἰς φυλακὴν, παραδοὺς τέσσαρσι τετραδίοις
στρατιωτῶν. Καὶ τοῦ θυμοῦ τοῦτο ἦν χαὶ τοῦ δέους.
ἊἌνεϊλε, φησὶ, Ἰάχωόον τὸν ἀδελφὸν Ἰωάννου μα-
, Eie 2 3 EN. ἢ : "I ' NIA
χαίρᾳ. Εἶδες αὐτῶν τὴν ἀνδρείαν ; “ἵνα γὰρ μηδεὶς
λέγη, ὅτι διὰ τοῦτο ἀχινδύνως χαὶ ἀδεῶς χατατολ-
E M ΄ er 2 / EN I- GT
μῶσι τοῦ θανάτου, ἅτε ἐξαρπάζοντος αὐτοὺς τοῦ Θεοῦ,
διὰ τοῦτο ἀναιρεθῆναι συγχωρεῖ, χαὶ τοὺς χορυφαίους
μάλιστα, πείθων αὐτοὺς τοὺς ἀναιροῦντας, ὅτι οὐδὲ

b Quidam 5 βασιλεύς. μείζων ἡ ἐξουσία.

I

T

quia placeret Judeis, apposuit ut apprehende-
ret et. Petrum. O perversitatem ingentem ! Qua
in re graüficabatur ipsis, cades gratis et temere
perpetrans? Erat autem dies .4 zymorum. lte-
rum superflua Judaeorum accuratio : occidere non
prohibebant, sed tali tempore talia patrabant.
4. Quem cum apprehendisset, misit incarcerem,
tradens quatuor quaternionibus militum. Hzc
ex furore et metu facta. Occidit, inquit, Jacobum
fratrem Joannis gladio. Vidistin' illorum for-
titudinem ? Ne quis enim diceret, ideo ipsos sine
periculo et metu mortem adire , quia Deus erue-
bat 1psos, 1460 permisit ut occiderentur, maxime-
que coryphai, ut homicidis ostenderet, ipsos

ἘΤμιαρίας B. C. D. μανίας Editi et A.]

2256 S. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

neque sic desistere neque prohiberi. 5. Petrus ταῦτα ἀφίστησιν αὐτοὺς xol χωλύει. Ὁ μὲν οὖν Πέ-
itaque servabatur in carcere : oratio aulem, — «poc ἐτηρεῖτο ἐν τῇ φυλαχῇ " προσευχὴ δὲ ἦν ἐχτενὴ
fiebat sine intermissione αὖ Ecclesia ad Deum. — γινομένη ὑπὸ τῆς ᾿Ελχλησίας πρὸς τὸν Θεὸν ὑπὲρ
pro eo. Erat tunc de capite certamen. Quod. ille αὐτοῦ. Περὶ τὰ χαίρια λοιπὸν ἦν ὃ ἀγών. Καὶ τὸ
occisus esscL, id timorem illis incutiebat, itemque ἐχεῖνον Yàe ἀναιρεθῆναι, περιδεεῖς ἐποίει, xoi τὸ
quod hic ἴῃ carcerem conjectus esset. 6. Cum. τοῦτον ἐμός :ὀλῆσθαι. Ὅτε δὲ ἔμελλε προάγειν αὐτὸν
aulem producturus eum esset Herodes , nocte ὃ MEC τῇ νυχτὶ ἐκείνῃ ἦν ὃ Πέτρος χοιμώμενος
illa. Petrus dormiebat. inter duos milites ,— ὠεταϊὺ δύο στρατιωτῶν δεδεμιέν

4

ιἐνγος ἁλύσεσι ὃ δυσί - φύ-
vinctus calenis duabus : δὲ custodes | anle C λαχές τε πρὸ τῆς θύρας ἘΠῚ τὴν φυλαχήν. Καὶ
ostium custodiebant carcerem.T. Etecceange- ἰδοὺ ἄγγελος Κυρίου ἐπέστη, χαὶ φῶς ἔλαμψεν ἐν τῷ
lus Domini adsliut , et lumen refulsit in ha-.— οἰχήματι. Πατάξας δὲ τὴν πλευρὰν ποῖ Πέτρου ἥγει-
bitaculo ; percussoque latere Peiri , excitavit ρεν αὐτὸν, λέγων, ἀνάστα ἐν τάχει. Καὶ ἐξέπεσον αὖ--
illum , dicens : Surge velociter. Et ceciderunt τοὺ ai ἁλύσεις ἐχ τῶν χειρῶν. Ὅρα, κατ᾽ ἐχείνην
catene illius de manibus. Vide, ila nocte τὴν γύχτα αὐτὸν ἐξήρπασε. Καὶ φῶς ἔλαμψεν ἐν τῷ
ipsum eripuit. Et lumen refulsit in habitaculo, οἰκήματι, ἵνα μὴ νομίσῃ φαντασίαν εἶναι " xal τὸ
ne putaret esse spectrum : lucem vero nemo vidit φῶς οὐδεὶς εἰὸς πλὴν ἐχείνου. Εἰ γὰρ καὶ τοῦτο γέ-
preier illum. Etiamsi enim. hoc ita factum fue- γονε, καὶ ὅμως. ἐνόμιζε gars τασίαν eivat διὲς τὸ ἄπροσ-
rit, 1d tamen ille phantasiam esse putabat , quod δόκαγτον * εἰ μὴ τοῦτο γέγονε, πολλῷ πλέον : οὕτω
res inexspectata essei ; nisi ita factum fuisset, παρετάττετο πρὸς τὸν θάνατον. “Τὸ γοῦν πολλὰς
multo magis suspicaturuserat: ita contra mortem D ἡμέρας ἐχ
aciem Iinstruxerat; idque quia postquam multüs διὰ τί, φησὶν, οὐχ ἀφῆκεν αὐτὸν εἰς τὰς χεῖρας Sp-
diebus isthic manscrat, nondum ereptus fuissei. ΒΕ. πεσεῖν Ἡρώδου, χαὶ τότε ἐφήῤπασεν “Ὅτι ἐχεῖνο
cur, inquies, non permisit Deus ut in manus inci- — y,

, , M lod Ὁ E] , ὶ
ἐχεῖ μείναντα μὴ σωθῆναι, τοῦτο ἐποίει. Κα

(n

y tic ἔχπληξιν STET ἄν * P τοῦτο δὲ ὑπὲρ αὐτῶν
deret Herodis, et tunc eripuit ? Quia illud in stu- ἐγέν exo. Οὐχ ἂν γὰρ ἐνομίσθησαν ἐψήτων, Enim εἴ
porem conjecisset ; hoc autem pro illis fiebat. θςε
Neque enim putatum fuisset ipsos essehomines, si οὐχ δύσις οὐχ ὡς ἀγγέλου τὸ πρόσωπον. αὐτοῖς
omnia divinitus fecisset. Circa Stephanum autem ἔδειξε; Τί δὲ ὅλως ἐνέλιπε xo ἐνταῦθα; Εἶπέ τε ὃ
quid non fecit? nonne tamquam angeli vultum eis bp πρὸς αὐτόν περίζωσαι xal ὑπόδησαι τὰ σαν-
exhibuit? Quid autem et hic retro relictum est? δάλιά σου. Πάλιν ἐνταῦθα δείχνυσιν, ὅτι οὐ χαχουργία
8. Dixit autem. angelus ad. eum : Precinge υέγονεν " οὐδεὶς γὰρ ἐπειγόμενος χαὶ διορύξαι βουλό--
te, et calcea te caligas tuas. Hic etiam. ostendit E μενος, τοσαύτην ποιεῖται σπουδὴν, ὥστε xal τὰ σαν-
rem non ex dolo factam fuisse : nemo enim, qui δάλια αὐτοῦ λαθεῖν, ὥστε xoi ζώσασθαι. ᾿Κποίησε
festinus. fodere velit, tantam adhibet curam , ut δὲ οὕτω. Καὶ λέγει αὐτῷ * περιδαλοῦ τὸ ἱμάτιόν σου,
etiam caligas accipiat, et se precingat. Fecit au- xo ἀχολούθει μοι. Καὶ ἐξελθὼν ἠκολούθει αὐτῷ * xo
tem sic. Et dixit illi : Circumda tibi vestimen- οὐχ ἤδει, ὅτι ἀληθές ἔστι τὸ γινόμενον ὑπὸ τοῦ ἀγ-
tum tuum, et sequere me. 9. Et egressus se- γέλου- ἐδόχει δὲ ὅραμα βλέπειν. Διελθόντες δὲ πρώ-
quebatur eum : et nesciebat quia verum est , τὴν eet xa δευτέραν, ἦλθον ἐπὶ ἘΝ πύλην pn
quod fiebat per angelum; existimabat autem — σιδηρᾶν τὴν φέρουσαν εἰς τὴν πόλιν, ἥτις αὐτομάτη
se visum videre. 10. Transeuntes autem pri- ἠνοίχθη αὐτοῖς. ᾿Ιδοὺ cm σημεῖον. "Ὅτε ἀπέστη
mam et secundam custodiam , venerunt ad $ ἄγγελος, τότε ἐνόησεν 6 Πέτρος. Καὶ ἐξ ξλθόντες
portam ferream, que ducit ad civitatem, qu 209“ oem: δύμην μίαν, xa εὐθέως ὃ bec dT οὖ-
ultro aperta est eis. Ecce secundum signum. À τοῦ deum Καὶ ὃ Πέτρος γενόμενος ἐν ἑαυτῷ, εἶπε"
Cum discessit angelus, tunc intellexit. Petrus. Et νῦν οἶδα, ὅτι ἀληθῶς ἐξαπέστειλεν ὃ Κύριος τὸν ἄγγε-
exeuntes processerunt vicum unum, et conti- λον αὐτοῦ, καὶ ἐξείλετό με ἐχ χειρὸς Ἡρώδου xot
nuo discessit angelus ab eo. 14. Et Petrus ad πάσης τῆς προσδοκίας τοῦ λαοῦ τῶν Ἰουδαίων. Νῦν
se reversus dixit : Nunc scio, quia were misit ἔγνων, φησὶν, οὐ τότε. Διὰ τί δὲ γίνεται τοῦτο, xol
Dominus angelum suum, et eripuit me de οὐχ ἔστι ὃ Πέτρος ἐν αἰσθήσει τῶν γινομένων, xatzot
manu Herodis et de omni exspectatione plebis ἤδη τοιαύτης ἀπολαύσας ἀπαλλαγῆς, ὅτε οἵ πάντες
Judaeorum. JNunc scio , inquit, non tunc. Cur ἀπελύθησαν; ᾿Αθρόον βούλεται τὴν ἀπαλλαγὴν αὐτῷ

οπρεπ Ὡς πάντα ἐποίει. "Ent δὲ τοῦ Στεφάνου τί

* Unus τὸ γὰρ πολλῶν ἡμε Spa. c [ προῆλθον Codices et Savilius. προσῆλθον Montf,
b τοῦτο ὃς πιστὸν ἐγένετο, χαὶ οὐδ᾽ ἂν ἐνομίσθ., sic aliqui. — cum Commelino.]

iN ACTA APOSTOLORUM.

s&véaÜat , xal μετὰ τὸ ἀπαλλαγῆναι τότε τὴν αἴσθη-
e - rg M VA ^Y » ^Y D m -
ety λαδεῖν. "lo τὰς ἁλύσεις δὲ ἀπὸ τῶν χειρῶν πεσεῖν,
/ , AM - v PA zy 323
μέγα τεχμήριον τοῦ uj φυγεῖν. Συνιδών τε ἦλθεν ἐπὶ
* L L "
, - τω
τὴν οἰχίαν Νίαρίας τῆς μητρὸς Ἰωάννου τοῦ ἐπιχα-
λουμένου δίάρχου, οὗ ἦσαν ἱκανοὶ συνηθροισμένοι καὶ
, 7 , T - , M ,
προσευχόμενοι. Kooócavroc δὲ τοῦ Πέτρου τὴν θύραν
τοῦ πυλῶνος, προσῆλθε παιδίσχη ὑπαχοῦσαι, ὀνό--
ματι “Ῥόδη. Καὶ ἐπιγνοῦσα τὴν φωνὴν τοῦ Πέτρου,
BG T T "1 , E t ^ ) AN Ὅ ^ IHé-
ἀπὸ τῆς χαρᾶς οὐκ ἤνοιξε τὸν πυλῶνα. "Opa τὸν Πέ
5 ^n 2 c E] b H kJ »
τρον οὐχ eet pee ἀλλὰ πρότερον εὐαγ-
γελιζόμενον τοὺς αὐτοῦ. σθραμοῦσα δὲ ἀπήγγειλεν
ἑστάναι τὸν Πέτρον πρὸ τοῦ πυλῶνος. Οἱ δὲ πρὸς
»

d y
αὐτήν * μαίνη. Ἢ δὲ διισχυρίζετο οὕτως ἔχειν.

Ὅρα χαὶ τὰς παιδίσχας εὐλαδείας ese Ano
τῆς χαρᾶς οὐχ ἤνοιξε τὸν πυλῶνα ἐχεῖνοι δὲ καὶ τού-
του γενομένου ἀνένευσαν. Ἣ μὲν, φησὶ, Euge
οὕτως ἔχειν" * οἵ δὲ ἔλεγον, ὃ ἄγγελος αὐτοῦ ἐστιν. O δὲ
Πέτρος ἐπέμενε χρούων. ᾿Ἀνοίξαντες δὲ εἶδον αὐτὸν,
ato αὐτοῖς, πῶς ὃ Κύριος αὐτὸν ἐξήγαγεν Ex
τῆς φυλακῆς. Εἶπε δὲ, ἀπαγγείλατε Ἰακώόῳ xol

5

τοῖς ἀδελφοῖς ταῦτα. Καὶ ἐξελθὼν ἐπορεύθη εἰς ἕτ &pov
τόπον. "Iesv οὖν ἄνωθεν τὴν ἀχολουθίαν τῶν Ξίρην
μένων. Κατ’ ἐχεῖνον τὸν χαιρὸν, φησὶν, ἐπέφαλε τὰς
MMC IN - p - MUN
yépne ὁ βασιλεὺς Ἡρώδης χαχῶσαί τινας τῶν ἀπὸ
τῆς ᾿Εχχλησίας. Καθάπερ θηρίον ἁπλῶς καὶ ἀλογίστως
A 3k € 7 L
ὃ ἔλεγεν ὃ Χριστός "
' , ^ I , L4 M S ,
μὲν ποτήριον, ὃ μέλλω πίνειν, πίεσθε, xoi τὸ βά-
D i

E 2 , r m. Adice)
πασιν ETE. Τοῦτό ἐστιν,

πτισμα, ὃ ἐγὼ βαπτίζομαι, βαπτισθήσεσθε. "Aves
ΝᾺ M 5 Υ a 5^

δε, φησὶ, Ἰάχωόον τὸν ἀδελφὸν "lodvvou μαχαίρᾳ.
Καὶ minc; φησὶ, τὸν Πέτρον οὐχ εὐθέως e vn. Εἶπε
τὴν αἰτίαν ὃ ΒΕ ΤῈ εύς " Ἡμέραι γὰρ, φησὶν, ἦσαν
τῶν ἀζύμων * χαὶ μᾶλλον αὐτοῦ ἐμπου πεῦσαι ἐδούλετο
? τῆς

^ EC Y A - c ,
τῇ σφαγῇ. Αὐτοὶ μὲν οὖν ἀπὸ τῆς παραινέσεως

Ῥαμαλνήλου ἐπεῖχον λοιπὸν ἑαυτοὺς τῶν φόνων * ἀλ-

λως δὲ οὐδὲ αἰτίας εὕρισκον "δι᾽ ἑτέρων ὃ δὲ αὐτὰ χα-
τεσχεύαζον. Ἐπεὶ δὲ xoi eese Ἰάχωθδος ἦν, 6 ἀδελ φὸς
τοῦ Κυρίου, διὰ τοῦτο exc οημήνατο εἰπών - Τὸν ἀδελ-
φὸν ᾿Ιωάννου. Ὁρᾷς, ὅτι τὸ
το ἔτ

κεφάλαιον ἐν τούτοις ἦν
οἷς τρισὶ, μάλιστα δὲ Πέτρου xal ἸΙαχώδου ; Τοῦτο
μάλιστα E spuE αὐτῶν ἦν. Οὐχ ἔτι γὰρ ἀνθρώπι-
νον τὸ χήρυγμα ἐδείχνυτο, xo ὄντως ἐχεῖνο ἐπλήρου:
το, ὅτι ᾿Ελογίσθημεν ὁ ὡς πρόδατα σφαγῆς. ᾿Ιδὼν δὲ,
ὅτι ἀρεστόν ἐστι, φησὶ, τοῖς ᾿Ιουδαίοις, προσέθετο
συλλαῤεῖν xal Πέτρον. ᾿Αρεστὸν φόνος, χαὶ φόνος

* [ Legebatur οἱ δέ ἄγγελος. Illud Codices nostri et
Seavil.]

TOM. IX.

C

4

To p

E

HOMIL. XXVI. 227

res ita agitur, nec Petrus in rei gestze sensum. ve-
nit, etsi tali frueretur liberatione, quando omnes
soluti erant ? Confestim vult illum. liberari, et
postea in rel sensum venire. Quod vero catenz de
manibus ejus ceciderint , magnum erat signum
quod uon fugeret. 12. Consideransque venit ad
domum Marice matris Joannis, qui cognomina-
batur Marcus, ubi erant multi congregati et
orantes. 15. Pulsante autem Petro ostium ja-
nuc , processit puella ad audiendum , nomine
fhode. 44. Et ut cognovit vocem Petri , pre
gaudio non aperuit januam. Perpende Petrum
non statim accedere , sed prius lzta suis nuntiare.
"A ccurrens autem nuntiavit stare Petrum ante
januam. 15. Illi autem dixerunt ad eam : In-
sanis. Illa autem affirmabat sic se habere.

2. Vide et ancillas pietate plenas. Pre gaudio
non aperuit ostium; illi vero re ita gesta renuebant.
llla affirmabat sic se habere. Illi autem. di-
cebant, Angelus ejus est. 16. Petrus vero per-
severabat pulsans. Cum autem aperuissent ,
viderunt eum, et obstupuerunt. 11. 4nnuens
autem eis manu ut tacerent, narravit eis quo-
modo Deus eduxisset eum de carcere, dixit-
que: Nuntiate Jacobo et fratribus hwc. Et
egressus abiit in alium locum. Repetamus igi-
tur seriem narrationis. 1110 autem tempore ,
inquit, misit Herodes rex manus, ut affligeret
quosdam de Ecclesia. Quasi fera temere et sine
causa omnes invadit. Hoc est, quod dicebat Chri-

stus : Calicem, quem ego bibiturus sum, bibetis: yr, o
et baptismo, quo ego baptizor , baptizabimi- 39.

ni. Occidit autem, inquit, Jacobum fratrem
Joannis gladio. Et cur , inquies , non statim
Petrum occidit ? Causam seriptor affert : Erant
enim, inquit , dies /zymorum : et ejus necem
volebat cum majori celebritate fieri. Illi igitur ob
admonitionem Gamalielis jam a caedibus abstine-
bant; alioquin vero neque causas inveniebant ; sed
per alios ea ipsa machinabantur. Quia. vero alius
erat Jacobus, frater Domini , ideo designavit di-
cens, Zratrem Joannis. Viden' rerum summam
penes hos tres fuisse, maxime vero penes Petrum
et Jacobum ? Hoc maxime condemnatio illorum
erat. Non enim jam humana praedicatio ostende-

batur, et vere implebatur illud, Zéstimati su- Ρ,. 1 43.

mus sicut oves occisionis. F'idens autem , in-
quit, quia placeret Judweis, apposuit ut ap-

4 Unus τοῦ zz 2254.

11

228 S. JOANNIS CHRYSOST.

prehenderet et Petrum. Placebat caedes, et czedes
iniqua. Magna Herodis insania ; absurdis eorum
cupiditatibus serviebat. Cum oportuisset enim

contrarium facere, et illorum impetum coercere , 3,
A χαίτοι μυρία παραδείγματα ἔχων χαὶ τοῦ πάππου χαὶ

ille contra incitabat quasi carnifex quidam zgro-
tantium, non vero medicus, etiamsi millia exem-
pla haberet, et avi et patris Herodis ; et quomodo
ille quidem propter czdem infantium magna sub-
ierit mala ; hic. vero, Joanne czso , grave bellum
excitaverit, Quem cum apprehendisset, inquit ,
misit in carcerem. Metuebat, ne propter timo-
rem ex morte Jacobi conceptum secederet Petrus:
et ut in tuto ponerct, misit in carcerem. Quo accu-
ratior custodia , eo mirabilius spectaculum. Hoc
autem Petro conducebat, qui hinc probatior effe-
ctus est, et fortitudinem suam exhibuit.Oratio au-
tem, inquit, fiebat sine intermissione. Amoris
indicium erat oratio. Patrem omnes quarebant ,
patrem mansuetum. Sine intermissione, inquit,
oratio pro illo fiebat. Audite, quo essent affectu
erga doctores suos. Non tumultuabantur, non tur-
babantur ; sed ad. orationem versi sunt, verum et
inexpugnabile commilitium : ad illam. confugie-
bant. Non dicebant : Humilis ego et nullius pre-
tii pro illo orarem ! Quia enim ex caritate age-
bant, nihil hujusmodi cogitabant. Vis discere
quanta vel inviti fecerint ? Illos probatiores exhi-
buerunt, hos diligentiores fecerunt. Et vide ten-
tationes in festo die inductas, ut illi clariores es-
sent. Cum autem producturus eum esset Hero-
des, iuquit, nocte illa Peirus dormiebat. Vide
Petrum dormientem, nec terrore vel metu deten-
tum. Ea ipsa nocte , qua producendus erat, dor-
miebat, omnia in Deum rejiciens. Nec simpliciter
dormiebat , sed, /nter duos milites , vinctus ca-
tenis duabus. Inter duos enim , mquit, milites
erat dormiens , vinctus duabus catenis. Viden?
quam accurata custodia? Et ecce angelusDomini,

ARCHIEP,

CONSTANTINOP.

ἄδικος. Πολλὴ ἣ ἄνοια τοῦ Ἡρώδου * ταῖς ἐπιθυμίαις
αὐτῶν ταῖς ἀτόποις ὑπηρετεῖτο. Δέον γὰρ τοὐναντίον

- / cC
ποιεῖν, xal ἐγχόπτειν αὐτῶν τὴν δρμήν ὃ δὲ ἐπέτεινε,

/, ^7 "^ Lad , » 3 , 2 ,
καθάπερ τις δήμιος ὧν τῶν νοσούντων, ἀλλ᾽ οὐχ ἰατρός"

τ N € it M m €
τοῦ πατρὸς Ἡρώδου, xal πῶς ἐχεῖνος μὲν διὰ τὴν
n Eg , / » €
ἀναίρεσιν τῶν παιδίων μέγιστα ἔπαθε xax , οὗτος δὲ

Ἰωάννην ἀνελὼν πόλεμον ἤγειρε χαλεπόν. Ὃν xal

πιάσας, φησὶν, ἔθετο εἰς φυλαχήν. ᾿Εφούεῖτο, μὴ διὰ
N , m 2 , 3 / / M
τὸν φόνον τοῦ ᾿Ιαχώδου ἀναχωρήση ὃ Πέτρος, xoi

ουλόμενος ἔχειν αὐτὸν ἐν ἀσφαλεῖ, ἐνέδαλε τῷ δε-
n : 9 , 1
σμωτηρίῳ. “Ὅσῳ ἀχριδεστέρα ἣ φρουρὰ,

7, Hi: e NS
θαυμασιωτέρα ἣ ἐπίδειξις, Τοῦτο δὲ ἦν ὑπὲρ
a

,
τοσούτῳ
7,
ἔτρου,

δοχιμωτέρου μᾶλλον ἐντεῦθεν γενομένο αἱ τὴν
οχιμωτέρ μᾶλλον ἐντεῦθεν γενομένου, xol τὴ

9.5 , M 3 , 2 ^ ἐς X ΔΝ
ἀνδρείαν τὴν οἰχείαν ἐπιδειχνύντος. Προσευχὴ δὲ ἦν,

B φησὶν, ἐχτενὴς γινομένη. Φιλοστοργίας δεῖγμα ἣ

"e. / / EA / g
προσευχή. Πατέρα πάντες ἐζήτουν, πατέρα ἥμερον.
"Exzevhe , φησὶν, ἦν προσευχὴ γινομένη ὑπὲρ αὐτοῦ.

5 , Dh NI A M N ^ L4
Ἀχούσατε, πῶς διέχειντο περὶ τοὺς διδασχάλους.
E] 5 H , 3 4 e 3:52 57N CES
Οὐχ ἐστασίασαν, οὐκ ἐθορυδήθησαν, ἀλλ᾽ ἐπὶ εὐχὴν
y N 3
ἐτράπησαν, τὴν ὄντως συμμαχίαν τὴν ἄμαχον, ἐπ᾽
VERA 7 2 » x - AT M
αὐτὴν χατέφυγον. Οὐχ ἔλεγον " ὃ ταπεινὸς ἐγὼ xal
98 Ἷ M Ca DAN E] , οἷς, cr] c δ) M rout
οὐδαμινὸς ὑπὲρ ἐχείνου εὔχομαι" ἐπειδὴ γὰρ ἀγάπῃ
, Ri , -
ἐποίουν, οὐδὲν τούτων P ἐλογίζοντο. Βούλει μαθεῖν πόσα
,
εἰργάσαντο xat ἄχοντες ; Exstvouc δοκιμωτέρους ἀπέ-
^Y , bj J 5 , Lap T. 1 5
δειξαν, τούτους σπουδαιοτέρους ἐποίησαν. Καὶ ὅρα ἐν
τ τ» IV N / u
τῇ ἑορτῇ τοὺς πειρασμοὺς ἐπαγομένους , ἵνα δοχιμώ--

^N

( τεροι φανῶσιν οὗτοι. Ὅτε δὲ ἔμελλεν αὐτὸν προάγειν
ὃ Ἡρώδης, φησὶ, τῇ νυχτὶ ἐχείνη ἦν ὃ Πέτρος χκαθεύ-
δων. Ὅρα τὸν Πέτρον χαθεύδοντα, χαὶ οὐχ ὄντα ἐν
2 , 3M 5 , 2 9 € V Ee ,
ἀγωνίᾳ οὐδὲ ἐν o6. Αὐτῇ τῇ νυχτὶ, ἣ προάγεσθαι!
ἔμελλεν, ἐχάθευδε, “τὸ πᾶν ῥίψας ἐπὶ τὸν Θεόν.
Οὐχ ἁπλῶς δὲ ἐχάθευδεν, ἀλλὰ μέσον στρατιωτῶν

Σ
“

^ "NN , V M M , cm
xai δεδεμένος. Νίεταξὺ γὰρ, φησὶ, δύο στρατιωτῶν
7 m. "NON , 7 ^ , € ὌΝ EC
χοιμώμενος ἦν, δεδεμένος ἁλύσεσι δυσίν. “Ορᾶς, πῶς
ἀχριδὴς ἣ φυλαχή; Καὶ ἰδοὺ ἄγγελος Κυρίου ἐπέστη,
Y λέ M 3 7 E] J. v IN y
φησὶ, λέγων * ἀνάστα ἐν τάχει. Συγκαθεύδοντες ἦσαν
ἈΝ cC
οἵ φύλαχες " διὸ χαὶ τῶν γινομένων οὐδὲν ἐπαισθάνον -

. . -—e . . m x ͵ , - m
inquit, adstitit, dicens, Surge velociter. Dor- D ται. Φῶς δὲ ἔλαμψεν, ὥστε xol ἰδεῖν xol ἀχοῦσαι τὸν

miebant simul custodes : ideo nihil gestorum sen-
serunt. Lumen vero refulsit, ut et videret et audi-
ret. Petrus, nec putaret phantasiam esse. Ne vero
segniter ageret, latus ejus percutit. Neque modo
audit, Surge; sed etiam additur, 'elociter :
tam arcte dormiebat. £xistimabat autem se vi-
sum videre, inquit. Pertransivit autem primam
et secundam custodiam. Übi nunc sunt. hzre-

ἃ μᾶλλον ἐντεῦθεν deest in quibusdam.

b Alii ἐλογίζοντο. ὅρα πόσα εἰργάσαντο.

ε Hic omnia diverse posita sunt in illo sepe memo-
rato Cod'ce, nullamque in sensu differentiam pre se

e ΄
θήχης - οὕτω βαθέως

: -
Πέτρον, xo μὴ νομίσαι φαντασίαν εἶναι. Ὧς ἂν δὲ
μὴ ῥαθυμήση, καὶ τὴν πλευρὰν πατάσσεται. Καὶ οὐχ
ἁπλῶς ἀχούει, '᾿Ανάστα * ἀλλ᾽, Ev τάχει, μετὰ προσ-

ἐχάθευδεν. ᾿Εδόχει δὲ ὅραμα

βλέπειν, φησί. Διῆλθε δὲ πρώτην χαὶ δευτέραν φυλα-

χήν. Ποῦ νῦν εἰσιν οἱ aígezuxot; Πῶς διῆλθεν εἰπά-
δὺ "ὦ ; , E] ES EJ r7 Y ES

τωσαν Tulv* ἀλλ᾽ οὐχ ἂν ἔχοιεν. Καίτοι διὰ τοῦτο

3 , , δ M
αὐτὸν x«l ζώσασθαι χελεύει xal ὑποδήσασθαι, χαὶ

ferunt, et tot tantaque sunt, ut si omnia exscriberen-
tur, majores ipsa serie scriptoris notas addere opor-
teret,

IN

τούτῳ πείθων αὐτὸν, ὅτι οὐχ ἔστι φάντασμα᾽ xoi ἵνα
ἀποτινάξηται τὸν ὕπνον, xoi γνῷ,, ὅτι ἀληθές ἐστι.
Διὰ τοῦτο xa εὐθέως ἀπέπεσον αὐτοῦ αἱ ἁλύσεις ἀπὸ
τῶν χειρῶν, καὶ, ᾿Ανάστα ἐν τάχει, ἀκούει. Οὐ θορυ-
ῥοῦντος δέ ἐστι τοῦτο, ἀλλὰ πείθοντος μ.ὴ ἀναδάλλε--
σθαι. Καὶ οὐχ ἤδει, φησὶν, ὅτι ἀληθές ἐστι τὸ γινό-
μενον διὰ τοῦ ἀγγέλου * ἐδόχει δὲ ὅραμα βλέπειν. Ei-
χότως, διὰ τὴν ὑπερδολὴν τῶν γινομένων.

Ὁρᾷς πόσον ἐστὶν ὑπερδολὴ σημείου ; πῶς ἐχπλήτ-
τει τὸν δρῶντα ; πῶς οὐχ ἀφίησι πιστευθῆναι; Εἰ γὰρ
Πέτρος ἐδόχει ὅραμα βλέπειν ἐν τοσούτῳ χρόνῳ, χαί-
τοι αὐτὸς ζωσάμενος xol ὑποδησάμενος" τί ἕτερος μὴ
ἔπαθεν ἄν; Διελθόντες δὲ, φησὶ, πρώτην φυλακὴν
χαὶ δευτέραν, ἦλθον ἐπὶ τὴν πύλην τὴν σιδηρᾶν " καὶ
ἐξελθόντες προῆλι θον ῥύμην μίαν, xxi εὐθέως ἀπέστη
ὃ τοῦς ἀπ᾽ αὐτοῦ. Τὰ μέντοι ἔνδον γενόμενα θαυ--
μασιώτερα ἣν: τοῦτο δὲ λοιπὸν RUN Ὅτε
οὐδὲν χώλυμα ἦν, τότε ἀπέστη ὃ ἄγγελος. Οὐ γὰρ ἂν
προῆλθεν ὃ Πέτρος τοσούτων ὄντων χωλυμάτων "
ὄντως γὰρ. ὄντως ἔχπληξις ἦν. NUv ἔγνων, φησὶν,
ὅτι ἀληθῶς ἀπέστειλεν ὃ Κύριος τὸν ἄγγελον αὐτοῦ,
χαὶ ἐξείλετό με ἐχ χειρὸς Ἡρώδου xal πάσης τῆς προσ-
δοχίας τοῦ

2

λαοῦ τῶν ᾿Ιουδαίων. Νῦν, οὐχὶ τότε, ὅτε

Ψ

οἷ.

c * M ;
ἐν τῷ δεσμῷ ἤμην. Συνιδών τε ἦλθεν ἐπὶ τὴν οἰχίαν
e ,

Μαρίας τῆς μητρὸς "᾿Ιωάννου, φησί. Τί ἐστι, Euv-
ΝΠ / e 5 Ν ΣΝ , DN -
ἰδὼν; Λογισάμενος ὅπου ἐστὶν. Ἢ τοίνυν τοῦτο συνεῖ-
δεν" ἢ ὅτι οὐχ ἁπλῶς ἀπελθεῖν δεῖ, ἀλλ᾽ ἀμείψασθαι

5 H
τὸν εὐεργέτην " ὃ xol συνιδὼν ἦλθεν ἐπὶ τὴν οἰκίαν
^" T Y -
Μαρίας. Τίς ἐστιν οὗτος 6 Ἰωάννης; Ἴσως ἐχεῖνος 6
ἀεὶ αὐτοῖς συνών διὰ γὰρ τοῦτο χαὶ τὸ παράσημον
αὐτοῦ ἔθηχεν. “Ὅρα ὅσον ἐστὶν ἀγαθὸν ἣ θλῖψις, πό-
- 7
σον εὐχόμενοι ἐν νυχτὶ ἤνυον, πῶς διεγηγερμένους
"5 — ci y
αὐτοὺς εἰργάσατο. Εἶδες τοῦ φόνου Στεφάνου ὅσον τὸ
ZO ^N Ὁ Ν lH 7 d y
κέρδος; εἰδες τοῦ δεσμωτηρίου τούτου ὅση ἣ ὠφέλεια;
Οὐ γὰρ δὴ ἐπεξιὼν 6 Θεὸς τοῖς ἀδικοῦσιν αὐτοὺς,
μέγα δείκνυσιν τὸ εὐαγγέλιον; - ἀλλ᾽ ἐν αὐτοῖς τοῖς ἀδι-
Mic, οὐδὲν ἐχείνων πασ σχόντων δεινὸν, τον xo."
ἑαυτὰς τὰς θλίψεις δείχνυσι μέγα οὔσας, ἵνα μὴ τὴν
ἀπαλλαγὴν αὐτῶν πάντως ζητῶμεν μιηδὲ τὴν ἐχδικίαν.
Y , ^Y τ A e 5 , οῸν M [4 ,
χόπει δὲ πῶς χαὶ αἱ παιδίσχαι αὐτῶν λοιπὸν δμότι-
μοι αὐτοῖς ἦσαν. "Amo τῆς χαρᾶς, φησὶν, οὐχ ἤνοιξε.
Ὁ “ο -
Καλῶς χαὶ τοῦτο γέγονε, ἵνα μὴ xol ἐχεῖνοι ἐχπλα-
γῶσιν εὐθέως ἰδόντες, χαὶ ἀπιστήσωσιν, ἀλλ᾽ ἐγγυ-
μνασθῇ αὐτῶν ἣ διάνοια. Καὶ ὅπερ ἔθος ἡμῖν ποιεῖν,

ῥ ;
εὑρέθη πράττουσα χαὶ αὐτή: ὰ εὖ

J V Fe
ἵνα γὰρ αὐτὴ τὰ εὐαγ-

ἃ Ἰωάννου. συνιδὼν, φησὶν, ὅπου ἐστὶν, ἣ ὅτι οὐχ, SIC quis
dam, [ Supra dedimus ἐν τῷ δεσμῷ ex A. C. D. Editi et

ACTA APOSTOLORUM.

HOMIL. XXVI.

220

tici ? Quomodo pertransierit dicant nobis : sed
non poterunt. Atqui propter hoc illum accingi
E jubet et calceari , ut et hinc illi persuadeat, hoc
non esse phantasma; utque somnum excuteret ,
sciretque rem esse veram. Ideo statim ceciderunt
catenze de manibus ejus, et audivit, Surge veloci-
ter. Moc vero non perturbantis est, sed monentis
ne differret. Et. nesciebat , inquit, quia verum
est id, quod fiebat per angelum : existimabat
autem se visum videre. Jure, ob rerum gestarum
sublimitatem.
$9. Viden' , quanta sit signi magnitudo? quam
percellat videntem ? quam incredibile illud videa-
tur? Nam si Petrus tanto tempore se visum videre
existimabat etsi precinctus et calceatus: quid alius
,1 DOn. passus esset? Transeuntes , inquit, primam
A et secundam custodiam , venerunt ad portam
ferream : et exeuntes processerunt vicum unum
et continuo discessit angelus ab eo. Que intus
facta sunt, mirabiliora erant; hoc vero deinceps
humanius. Cum nihil erat impedimenti , discessit
angelus. Neque enim pertransisset Petrus, cum tot
essent obices : vere namque stupor aderat. /Vunc
scio, inquit, quia vere misit Dominus angelum
suum, et eripuit me de manu Herodis, et de
omni exspectatione plebis Judceorum. Nunc :
non tunc, quando in vinculis eram. Considerans-
p que venit in domum Marice matris Joannis.
Quid sibi vult illud, Considerans ? Cogitans ubi
esset. Vel hoc igitur consideravit ; vel quod. non
oporteret utcumque abire, sed. benefactori vicem
rependere : quod ille considerans, venit in domum
Mariz. Quis est hic Joannes? Forte is, qui sem-
per cum illis erat ; ideoque cognomen etiam ejns
posuit. Vide quantum sit bonum afílictio, quan-

Magnum

tum noctu precantes proficerent, quam vigiles bonum. af-
hinc efficerentur. Vidistin', quantum lücsum τ ϑῦν

czde Stephani? vidistin quanta ex hoc car-
C cere utilitas? Non enim ulciscens Deus inju-
ste lentes, sic magnum ostendit evangelium ;
sed in ipsis ledentibus nihil mali patientibus
ipsas tribulationes per se magnum quid esse osten-
dit, ne vel ab illis eripi, vel ultionem sumi qua-
ramus. Perpende, quomodo ancillz apud eos in
pari pretio essent. Pre gaudio, inquit, non ape-
ruit. E re autem ita. factum est, ne ct illi statim
videntes obstupescerent, et non crederent, sed
mens illorum exerceretur. Et quod nos facere so-

B. ἐν δεσμωτηρίῳ.

TU

4ct.5.20.

-

250 S. JOANNIS CHRYSOST.
lemus, ancilla quoque facere deprehensa est: illa
namque curabat rem lzetam nuntiare; lzta quippe
res erat. lli vero dicebant ei , Insanis. llla
autem affirmabat sic se habere : illi autem
dicebant : Angelus ejus est. Hinc verum proba-
tur, unumquemque nostrum angelum habere. Et
unde in mentem subiit illis angelum esse? A tem-
pore illud suspicabantur. Ut autem persevera-
bat pulsans, inquit, cum aperuissent, viderunt
eum, et obstupuerunt. Ille vero annuens manu,
silentium magnum fecit, ut audiretur. Optatior
deinceps discipulis erat, non. modo quod serva-
tus esset, sed ctiam quod adesset et accede-
ret. Discunt manifeste omnia. familiares , discunt
et alieni, 51 credere velint; sed. noluerunt. Hoc
ctiam in. Christo factum. est. /Vuntiate , inquit ,
Jacobo et fratribus hec. Vide quomodo vanam
gloriam non quarat. Non enim dixit, Undique
hzc omnibus nuntiaie; sed, Fratribus. Et abs-
cessit. in. alium locum. Neque enim tentabat
Deum , neque sese in tentationes injiciebat : illud
enim jussi tantum faciebant. Zngressi, inquit, in
templum, loquimini populo. Audierunt et sta-

üm obsequuti sunt. Hoc vero jam non dicit ange-,,,

lus, sed quod silenter abscedit et noctu. eduxit,
dedit facultatem secedendi. Hoc autem factum
est, ut discamus inulta humano more dispensata
fuisse, ut ne ille iterum. perichitaretur. Ne enim
post discessum ejus dicerent angelum ejus esse,
hoc prius dixerunt, et postea illum viderunt, qui
hanc opinionem sustulit. Si angelus fuisset , non
pulsasset fores, nec secessisset in alium. locum.
Confirmat etiam illos, quod non in die factum sit.
ΠῚ soluti precabantur, ille vinctus dormiebat. Si
putasset rem, qua agebatur, veram esse, perterri-
tus fuisset, nec memor gestorum : nunc autem
quasi in somno videns, sine perturbatione erat.
inquit, ad. portam ferream. Vide
quam firma esset. Zranseuntes, inquit, primam
et secundam custodiam, venerunt ad portam
ferream. Et cur, inquies, non per seipsos hoc
faciunt ? Cur? Quia hac in re Deus illos honorat,
quod per angelos eruat ipsos. Quid ergo? cur non
sic in Paulo factum est ? Illic e re fuit, quia custo-
dem carceris credere oportebat; hic vero solum
opus erat apostolum liberari : alioquin vero Deus
diverse omnia dispensat. Illic Paulus hymnos ca-
nebat, hic Petrus dormiebat. Ne ergo occultemus

Fenerunt,

σεῖσας 9

αὐτοὺς τῇ χειρὶ σιγξέν, ἡσυχίαν πολλήν.

ARCHIEP.

p

E

A

b

C

CONSTANTINOP.

,
γέλια χομίσῃ ἐσπούδαζεν - ὄντως γὰρ. τὐσγγελις ἦν.
οἱ ὃὲ

x. 4
οὗτο ς γειν: οἵ δὲ εἶπον, ὅτι ἄγγελος αὐτοὺ ἐστιν.

εἶπον πρὺς eR μαίνῃ" ἣ δὲ διισχυρίζετο
Ἔχ

τούτου ἀληθὲς, ὅτι ἕχαστος ἡμῶν ἄγγελον ἔ ἔχει. Καὶ
πόθεν ἐπῆλθεν αὐτοῖς ἄγ i i εἶναι τότε ὑπονοῆσαι:

5

Ἀπὸ τοῦ ρίας τοῦτο ὑπώπτευσαν. Ὥς δὲ ἐπέμενε

Mom

Ξ
χρούων, φησὶν, ἀνοίξαντες εἶδον αὐτὸν, χαὶ ἐξέσ eb
Ὃ δὲ» :

c —
οστε
*

χατασείσας τῇ xp ἡσυχίαν πολλὴν ἐποίησεν
ἀχοῦσαι τὰ παρ᾽ αὐτοῦ. ΠοθΞ ἱνότερος πολλῷ
λοιπὸν ἦν τοῖς Uo οὗ τῷ σωθῆναι μόνον, ἀλλὰ
χαὶ τῷ ἐπιστῆναι xal εὐθέως ἐπελθεῖν. MavOdvouct
λοιπὸν xa οἱ οἰκεῖοι πάντα σαφῶς * μανθάνουσι χαὶ ol
ἀλλότριοι, εἴ γε ἤθελον πιστεῦσαι - ἀλλ᾽ οὐχ ἠθέλη-
σαν. Τοῦτο xoi ἐπὶ τοῦ Χριστοῦ γέγονεν. ᾿Ἀπαγγεί-
λατε, φησὶν, Ιαχώῤδῳ xa τοῖς ἀδελφοῖς ταῦτα. Ὅρα
πὼς οὐχ ἔστι κενόδοξος. Οὐ γὰρ εἶπε, τοῖς ἁπανταχοῦ
ταῦτα * ἀλλὰ, Τοῖς ἜΤΟΣ Καὶ
ἕτερον τόπον. Οὐ γὰρ ἐπείραζ ε τὸν
εἰς πειρασμοὺς ἐνέδαλεν ἕαυτόν - ἐπεὶ ὅτε

δῆλα ποιήσατε
ἐν: ΒΡ δεν εἰς
Θεὸν, οὐδὲ
χαὶ τοῦτο ἐχελεύσθησαν, ἐποίησαν. Εἰσελθόντες γὰρ,
φησὶν, ἐν τῷ ἱερῷ λαλεῖτε τῷ λαῷ. Ἤχουσαν, καὶ
* ἐπείσθησαν. Τοῦτο δὲ obx εἶπεν ὃ ἄγγελος,
ἐξαγαγεῖν ἔδωχεν

εὐθέως
2 ' c e Ὁ - M ^
ἀλλὰ τῷ σιγη αποστῆναᾶι XXt νυχτος
55 7 , DJ ^ - ^N Τὰ e ,
£50UGtXy «yo, o) oT Go. Καὶ τοῦτο ὁἐ Yves, wax μα-

cr M /
θωμεν, ὅτι xai ἀνθρωπίνως πολλὰ * ῳχονόμηται,

cr 7 aro. “ à M »
ὥστε “μὴ ἐπε ίπεσς εῖν πάλιν αὐτόν. Ἵνα γὰρ μὴ εἴπω-

», c LY Ἂν ἅπελ - ΄
σιν, 0 ὅτι ὃ ὃ ἄγγελος αὐτοῦ ἐστι μετὰ τὸ ἀπε θεῖν, 7 πῦρ
τερον τοῦτο λέγουσι "χα αἱ τό τε αὐτὸν δρῶσιν ρον

τοντα Ἂν δόξαν ἐκείνην. Ὅ ἄγγελος εἰ ἦν, οὐχ ἂν

&g

xo

iul

ouce τὴν θύρα τος οὐχ ἂν avey gna εἰς ἕτερον τό-

πον. Πιστοῦται δὲ αὐτοὺς χαὶ τὸ μὴ ἐν ἡμέρᾳ γενέ-
σθαι. Οἱ μὲν λελυμένοι ἐν εὐχαῖς ἤσαν" 6 δὲ δεδεμένος
ἐν ὕπνῳ, εἰ ἐνόμιζεν ἀληθὲς εἰναι τὸ γινόμενον, κἂν

25 ^ E: E] di ΤΣ ΝΥ τ τὶ 2 de?
EGET πλᾶ oor , XXV οὐχ ἐμνημόνευσ £* νῦν θε (06 EV ονειρῷ

- - kt M -)1— M A , N
δρῶν, ἀτάραχος ἦν. ἭἭλθον, φησὶν, ἐπὶ τὴν πύλην τὴν

^ ga M
σιδηρᾶν. “Ὅρα xat
, M EN , 5 ἀὰ ἢ M
πρώτην φυλαχὴν xxt δευτέραν, ἦλθον ἐπὶ τὴν

c PS 3. SY.
πῶς ἰσχυρὰ ἦν. Διελθόντες δὲ;
M
φησὶ,

* ^. TEN M , ^ c M
πύλην τὴν σιδηρᾶν. Καὶ διὰ τί μὴ δι᾿ ἑαυτῶν, φησὶ,
τοῦτο ΚΣ Διὰ τί; Ὅτι χαὶ τούτῳ τιμᾷ αὐτοὺς ὃ
Θεὸς, τῷ δι᾿ ἀγγελῶν αὐτοὺς Eugen Tí oy ἐπὶ
Παύλου οὐχ. οὕτω γέγονεν; "Exct δικαίως, ὅτι πι-

^ k ^
ἔδει τὸν ὃεσ

E] , ^ , BE TY M ^ ,
ἀπόστολον μόνον" ἄλλως δὲ xot διαφόρως

ἶχο

τεῦσαι μοφύλαχα, ἐνταῦθα δὲ ἀπαλλαγῆ-

i
ναι τὸν

T - κ D [4 -
ἅπαντα ὃ Θεὸς οἰκονομεῖ. "Exst μὲν Παῦλος ὑμνεῖ
5 ΠΩΣ B 72 - er - M? EL Ynumr c
ἐνταυῦα og llecooc £x χαάθευδε. ἢ ἡ τοίνυν χρύπτωμεν
ς

M

ὠφελείας ταῦτα σπουδάζωμεν ἐχπομπεύειν, χαὶ εἰς
τὴν τῶν ἄλλων οἰχοδομήν.

,
τέρα

τὰ θαύματα τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ xc ὑπὲρ τῆς ἥμετ
Ὥσπερ γάρ ἐστι θαυμα-

* {ὠχονομεῖται Α. οἰχκονομείται D. ὠχονόμηται ceteri. ]

a Unus Cod. νῦν ὡς ἐν ὀνείρῳ δὲ ὁρῶν,

IN ACTA

στὸς ἑλόμενος δεσμευθῆναι, οὕτω θαυμαστότερος μὴ
πρότερον ἀναχωρήσας, ἕως ὅτε τοῖς οἰκείοις πάντα
ἀπήγγειλε. Καὶ εἶπε, φησίν " εἴπατε Ἰαχώδῳ χαὶ τοῖς
ἀδελφοῖς. " Τί δήποτε χελεύει εἰπεῖν ; Ἵνα χαρῶσιν,
ἵνα μὴ μεριμνῶσιν, ἵνα διὰ τούτων ἐκεῖνοι μανθάνω-
σιν, οὐχ αὐτοὶ OU
μέρους ΡΉΤΕΕ Οὐδὲν ἄρα eme συμμέτρου
: νεῶν; Ποίαν οἴει τὴν ἐχείνων εἶναι τότε τς

^? e ,
SEE οὕτω του RD RAT

πόσης ἡδονῆς γέμειν; Ποῦ viv αἱ γυναῖχες αἵ διὰ
, IN /, cm NY e aA NI. € ^
πάσης χαθεύδουσαι vuxcóc; ποῦ δὲ οἱ ἄνδρες oi μηδὲ
e /, € c RAN
μεταστρεφόμενοι ἐπὶ τῆς χλίνης: Opüc νήφουσαν
D - 'N
ψυχήν; Μετὰ γυναικῶν καὶ παίδων καὶ παιδισχῶν τὸν
Θεὸν ὕμνουν, καθαρώτεροι τοῦ οὐρανοῦ τῇ θλίψει γε-
, c b3l ^ ἈΝ »^ JOW , //
νόμενοι. Νῦν δὲ, ἂν μικρὸν ἴδωμεν κίνδυνον, ἀναπί--
bh , /
πτομεν. Οὐδὲν τῆς ᾿Εχχλησίας ἐχείνης λαμπρότερον
Y NS -
ἦν. Μιμησώμεθα τούτους, ζηλώσωμεν. Οὐ διὰ τοῦτο
ἔγονεν ἣ νὺξ, ἵνα ὃ ὃς χαθεύδωμεν xo ἀργῶ-
γέγονεν ἣ νὺξ, ἵνα διαπαντὸς χαθεύδωμεν χαὶ ἀργ
M m y » 7
μεν. Καὶ τοῦτο μαρτυροῦσιν οἱ χειροτέχναι, οἱ ὀνηλά-
ον e *
ται, oi ἔμποροι, ἣ ᾿Εχχλησία τοῦ Θεοῦ ix μέσων
E] / -Ὁ-Ὁ , / N M AS E ÁN m
ἀνισταμένη νυχτῶν. ᾿Ανάστηθι xa σὺ, xai ἴδε τῶν
- A M r
ἄστρων τὴν χορείαν, τὴν βαθεῖαν σιγὴν, τὴν ἡσυχίαν
c M
τὴν πολλήν ἐχπλάγηθι τοῦ Δεσπότου cou τὴν oixo-
7 ,
νομίαν. Καθαρωτέρα τότε ἐστὶν ἣ Ψυχή χουφοτέρα
7 πα χε γϑ / Y FSI IN
xo λεπτοτέρα μᾶλλόν ἐστι, μετέωρος καὶ χούφη" τ
σχότος αὐτὸ, f, σιγὴ fj πολλὴ εἷς κατάνυξιν ἀγαγεῖν
- » d
ἱχανά. Ἂν δὲ * xal τὸν οὐρανὸν ἴδης «oic ἄστροις ὥσ--
περ τισὶ μυρίοις χατεστιγμένον ὀφθαλμοῖς, πᾶσαν
ἥδονὴν xapmoc7, ἔννοιαν λαδὼν εὐθὺς τοῦ δημιουρ-
γοῦ. Ἂν ἐννοήσης , ὅτι οἵ μεθ᾽ ἡμέραν χράζοντες, γε-
λῶντες, σχιρτῶντες, πηδῶντες, ἀδικοῦντες, πλεονε--
e c^ V
χτοῦντες, ἀπειλοῦντες, μυρία ἐπανατεινόιενοι δεινὰ,
T M c c Y
οὗτοι νῦν τῶν νεχρῶν οὐδὲν διαφέρουσι,
Ὕπνος ἐπῆλθε,
, ,
x«t τὴν φύσιν ἤλεγξεν εἰκών ἐστι θανάτου, εἰχών
ἐστι συντελείας. Ἂν διαχύψης εἰς τὸν στενωπὸν, οὐκ

τῆς ἀνθρωπίνης αὐθαδείας ἁπάσης.

- p 5NV --Ὁ ^ » RJ M - SN. 7/
ἀχούση οὐδὲ φωνῆς " ἂν ἴδης εἰς τὴν οἰκίαν, πάντας
Ν , , , / ro / € Τὰ
ὄψει χαθάπερ ἐν τάφῳ χειμένους. Ταῦτα πάντα ἵχανά
ἐστι διαναστῆσαι Ψυχὴν, χαὶ εἰς ἔννοιαν συντελείας
ἀγαγεῖν.

T A Y ^ Y € ' Y -
Οὗτος δή μοι xol πρὸς ἀνδρας χαὶ πρὸς γυναῖχας
ς , γε ἢ 1 / A T / ,
ὃ λόγος. Κάμψον τὰ γόνατα, στέναξον, παραχάλεσόν
σου τὸν Δεσπότην ἵλεων γενέσθαι" μᾶλλον ἐπικάμ--
πτεται ἐν νυ ἘΠ εὐχαῖς, ὅταν τὸν χαιρὸν τῆς
ἀναπαύσεως σὺ TEE TOU χαιρόν. Ἀναμϑηήσθητι
τοῦ βασιλέως οἷα ὃ ῥήματα ἔλεγεν: ᾿Πχοπίασα ἐν τῷ
ese μου, λούσω xa" ἐχάστην νύχτα τὴν νὴ
μου, 8 ἐν δάκρυσί ed τὴν | στρωμνήν μου Bo£&o- “Ὅσον

A

àv ἧς τρυφηλὸς, οὖχ εἰ τρυφηλότερος ἐχείνου: ὅσον

b Hec. τί δήποτε χελεύει εἰπεῖν, desunt in quibusdam.

[Iufra Editi ἐρρόντιξον. Dedimus ἐρρόντιξεν, quod prz-
bent Mss. omnes.]

APOSTOLORUM.

D

E

A

B

HOMiL. XXVI. 251

miracula Dei, sed ad. utilitatem nostram hzc di-
vulgari curemus, et ad aliorum xdificationem. Ut
enim admirabilis fuit, qui ligari voluit ; ita ad-
mirabilior qui non prius discessit , quam suis
omnia nuntiasset. Dixitque, /Vuntiate Jacobo et
fratribus. Cur dicere jubet? Ut illi gaudeant , ut
ne solliciti sint, ut per hos illi P non Ipsi
per illos : sic de inferiori parte curam. gerebat.
Nihil ergo. moderata afflictione melius. Qualem
putas illorum tunc fuisse animam ? quanta volu-
ptate plenam ? Übi sunt nunc mulieres, quz tota
nocte dormiunt? ubi viri, qui neque in lecto se
versant ? Viden' vigilem animam? Cum uxoribus,
pueris et ancillis Deum celebrabant, per tribula-
üonem puriores czlo effecti. Nunc vero, si. par-
vum videamus periculum, concidimus. Nihil Ec-
clesia illa splendidius. Ipsos imitemur, :&mulemur.
Non ideo facta est nox, ut per totam dormiamus et
otiemur. Hoc testificantur artifices, negotiatores,
mercatores, Ecclesia Dei media surgens nocte.
Surge et tu, et vide stellarum chorum, profundum
silentium , quietem multam : obstupesce de Do-
mini tui providentia. Purior tunc est anima, le-
vior, subtilior, sublimis, expedita : tenebrz ips,
silentium multum, in compunctionem inducere
possunt. S1 vero calum respicias stellis quasi in-
numeris distinctum oculis, omnimoda voluptate
frueris Creatorem statim mente reputans. 5i cogi-
taveris eos, qui interdiu clamant, rident, exsultant,
saliunt, injuste agunt, avaritiz student, minantur,
innumera mala inferunt, tunc a mortuis nihil dif-

χαταγνώσῚ ferre, humanam omnem arroeantiam. damnabis.
Y ἢ 213 , D

Somnus accessit, et naturam superavit : imago est
mortis et consummationis. Si vicum respexeris,
nullam vocem audies; si domum, omnes. videbis
quasi in sepulcro jacentes. Haec omnia possunt
animam excitare, et ad cogitationem consumma-
üonis inducere.

4. Hic vero mihi et ad. viros et ad. mulieres
sermo est. Flecte genua, ingemisce, Deum pre-
care ut tibi sit propitius : nocturnis ille precibus
magis flectitur, cum requiei tempus in luctum
verteris. Recordare verborum regis illius: Zabo-
ravi in gemitu meo, lavabo per singulas noctes
lectum meum, lacrymis meis stratum meum
rigabo. Quantumvis deliciis affluas, non magis
quam ille; quantumvis sis dives, non es ditior Da-

Vigilantia
laudatur.

Psal. 6. 7.

Psal.
62.

Matth.

20.

Eccli.
3.

118.

16.

Psal. 62.7.

Psal.

105.

r1.

18.

252 S. JOANNIS CHRYSOST.

vide. Iterumque ait ille : Media nocte surgebam
ad confitendum tibi super judicia justitic tuc.
Tunc vana gloria non te exagitat : quomodo pos-
set enim omnibus dormientibus, nec videntibus ?
"Tunc nec ignavia nec oscitantia invadunt : quo-
modo possent enum, cum tot tantaque animam ex-
citent? Post talia pervigilia somnus suavis est,
et revelationes mirabiles. Hoc fac et tu vir , non
sola mulier. Sit ecclesia domus viris et mulieribus
constans. Ne quia tu solus vir, 1psa sola mulier
est, putes id impedimento esse. JVam ubi duo fue-
rint congregati in nomine meo, inquit, illic
sum in cdm eorum. Ubi Christus medius,
ibi magna mulütudo est: ubi Christus, necesse
est et angelos esse et archangelos et alias potesta-
ies. Non igitur soli estis omnium habentes Do-
minum, Rursus audi prophetam dicentem : Melior
est unus faciens voluntatem Domini, quam
mille iniqui. Nihil infirmius multis iniquis, nihil

foriius uno, qui secundum Dei legem vivit. Si D

tibi sint liberi, excita illos; et sit omnino noctis
temporc domus ecclesia: si vero sint teneri, nec
vigilare possint, unam alteramve emittant oratio-
nem et quiescant. Tantum surge, et illud in con-
suetudine pone. Nihil hoc promtuario melius,
quod tales preces suscipiet. Audi prophetam di-
centem : δὲ memor fui tui super stratum meum,
in matutinis meditabar in te. At dices : Per diem
multum laboravi, nec possum. Hzec obtentus sunt
et cavillationes. Quantumvis enim laboraveris,
non quantum faber zrarius, qui tam gravem mal-
leum ab alto ad usque prunas demittit, et fumum
toto corpore exeipit:et tamen maximam noctis
partem ea in re consumit. Nostis etiam, mulieres,
si quando nobis in agrum concedere opus fuit,
aut ad pervigilium, quomodo per totam noctem
ili vigilant. Et tibi ergo officina sit spiri-
tualis, non ut ollas et lebetes, sed ut animam
tuam pares, qua et zrario et aurifice multo
melior est. Animam peccatis inveteratam induc
in officinam confessionis : malleum ἃ summo

indue, id est, verborum damnationem : accen- 21, Tad j
Α τὸ LIO τῆς Fio) apices, τὴν σφ φῦραν χατέ-

de ignem Spiritus. Multo prestantiorem artem
habes. Non aurea vasa concinnas; sed auro omni
pretiosiorem animam sicut zrarius tractas : non
vas corporeum apparas; sed animam ab omni szecu-
lari phantasia liberas. Adsit tibi lucerna, non hec
ardens, sed quam memorat propheta : Lucerna
pedibus meis lex tua. Accende orationibus any

a i«ziyg; deest in quibusdam

πάλιν ὃ αὐτός φησι"

coy xai σὺ ὃ
, 5.7 3€ 1.95. N5 e M ^ -
cia ἣ οἰχία ἐξ ἀνδρῶν xo γυναικῶν συνεστηχυῖα.
5 N
Μὴ γὰρ ὅτι σὺ μόνος εἰ ὃ ἀνὴρ, μηδὲ ὅτι αὕτη μόνη
35937 Me A , / 5 d, / 3
ἐστὶν ἣ γυνὴ, νομίσῃς κώλυμα εἶναι. Ὅπου γάρ εἶσι
δύο εἰς τὸ ἐμὸν ὄνομα,
ἐν μέσῳ αὐτῶν. “Ὅπου ὃ Χριστὸς μέσος, 7 πολὺ πλῆθός

ἀνάγκη

Οὐχ ἄρα μόνοι ἐστ
A Fr Y m—

Καὶ πάλιν dxous τοῦ προφήτου λέ db es Κρείσσων

εἷς ποιῶν τὸ θέλημα Κυρίου, ἢ μυρίοι παράνομοι.

Οὐδὲν ΟΣ w πολλῶν παρανόμων, οὐδὲν ἰσχυ-

μείου β
x
Axou2 τοῦ προφήτου λέγοντος: Εἰ ἐμνημόνευόν σου

δύναμαι. Σχῆψις ταῦτα χαὶ πρόφασις"
E χάμης, οὗ πονήσεις ὡς ὃ miss aput οὕτω
βαρεῖαν χατα
aste ona
xa Ouu0c τὸ πλέον
λίσχει.
3. εὐν, “»,] “ἃ 3 Ὁ -
γονεν ἀνάγχη βαδίσαι, ἢ εἰς παννυχίδα προελθεῖν,
ου , τω Ἁ , τ» PANI M ,
πὼς Ov ὅλης τὴς νυχτὸς ἀγρυπνοῦσι. Καὶ cot τοίνυν
χαλχεῖον ἔστω πνευματικὸν, οὐχ ὥστε χύτρας οὐδὲ
λέδητας, ἀλλὰ τὴν ψυχὴν κατασχευάσαι τὴν σὴν, ἣ
D , τ
xol χαλχοτύπου καὶ χρυσοχόου πολλῷ βελτίων. "I ἣν

νεγχαι ἀπὸ πολλοῦ τοῦ ὕψους " τουτέστι,

^ à
χαθάπερ ὃ χαλχεὺς

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

LEE 2 , €- E
ἂν ἧς πλούσιος, οὐχ εἰ πλουσιώτερος τοῦ Δαυίδ. Kot

Μεσονύχτιον ἐξηγειρόμην τοῦ

ἐξομολογεῖσθαί σοι ἐπὶ τὰ χρίματα τῆς δικαιοσύνης
σου. Τότε οὗ χενοδοξία παρενοχλεῖ * πῶς γὰρ; πάντων
χαθευδόντων xa οὖχ δρώντων ; Τότε οὐ ῥαθυμία καὶ
χάσμη ἐπιτίθεται: πῶς γὰρ ὑπὸ τοσούτων τὴς Ψυχῆς
διεγειρομένης; Μετὰ τὰς τοιαύτας παννυχίδας xot
€ ὕπνοι ἡδεῖς xa ἀποχαλύψεις θαυμασταί. Τοῦτο ποίη-

€

ἀνὴρ, μὴ μόνη ἣ γυνή. " Ecco ἐχχλη-

^ L4 -
φησὶ, SUP Tired ἐχεῖ εἶμι

ἐστιν * ὅπου ὃ Χριστὸς, ἀνάγχι χαὶ ἀγγέλους εἶναι,

E

xat ἀρχαγγέλους χαὶ τὰς ἄλλας δυνάμεις.
Χ 7.
ἐ τὸν πάντων ἔχοντες Δεσπότην.

,

ρότερον ἑνὸς κατὰ νόμον Θεοῦ ζῶντος. Et cot καὶ

, 5 p b , x M A PN M ,
παιδία ἐστὶ, διανάστησον xat τὰ παιδία, καὶ γενέσθω
διὰ πάντων ἣ οἰχία ἐκκλησία διὰ τῆς νυχτός" ἂν δὲ
ἅπαλὰ ἦ, xol μὴ φέρῃ τὴν ἀγρυπνίαν, μέχρι μιᾶς
εὐχῆς καὶ δευτέρας, xal χατάπαυσον" μόνον διανάστηθι,

E / / V D
μόνον ἐν συνηθεία xacdavnooy σαυτόν. Οὐδὲν τοῦ τα-

Q4 ΠΡ - , 32 2N M /
ἔλτιον EXELVOU του τοιαυτας QS DEXSHEVESE

ἐπὶ τῆς στρωμνῆς μου, ἐν τοῖς ὄρθροις ἐμελέτων eic
σέ. ᾿Αλλὰ χέχμηχα, φησὶ, μεθ᾽ ἡμέραν πολλὰ, χαὶ οὐ

d b ^
ὅσα γὰρ ἂν
φέρ ων ἀπὸ πολλοὺ τοῦ ὕψους ἐπὶ τοὺς
χαὶ τὸν χαπνὸν ὅλῳ δεχόμενος τῷ σώματι"
λέον ἃ ἐχεῖνος τῆς νυχτὸς εἰς τοῦτο ἄνα-
- - ͵ὕ
Ἴστε χαὶ γυναῖχες, εἴποτε εἰς ἀγρὸν ἡμῖν γέ-

- , ,
Xy ots τοῖς Mx cr εἰσάγαγε εἰς

€ ,
τῶν δημά-

M cC ,
τῶν τὴν χατάγνωσιν * ἄναψον τὸ mp τοὺ Πνεύματος.
€ / ,
Πολλῷ μείζονα τέχνην
2^ M A M
θμίζεις, ἀλλὰ τὴν παντὸς χρυσίο

ἔχεις. Οὐ χρύσ, σχεύη τ
Tm ripas E Qe ψυχὴν,

τὸ σχεῦος. Οὐ γὰρ σωματιχὸν

σκεῦος δυθμίζεις, ἀλλὰ τὴν ψυχὴν ἀπαλλάττεις τῆς

IN ACTA APOSTOLORUM.

φαντασίας πάσης τῆς βιωτιχῆς. Παραχείσθω σοι
T , ,
λύχνος. οὐχ οὗτος ὃ χαιόμενος, ἀλλ᾽ ὃν ὃ προφήτης
ἔγων εἰχε" Λύχνος γὰρ τοῖς ποσί μου ὃ νόμος σου.
Πύρωσον διὰ τῆς εὐχῆς τὴν ψυχήν: ἂν ἴδης ἱκανῶς
F4 ἜΡΟΝ, , M qe ^ a I
ἔχουσαν, ἐξάγαγε, τύπωσον πρὸς ὅπερ ἂν θέλῃς. Πί-
στευσόν μοι, OUy οὕτω τὸ πὺρ τὸν ἰὸν ἀποχαθαίρειν
εἴωθεν, ὡς εὐχὴ νυχτερινὴ τὸν ἰὸν τῶν ἁμαρτημάτων
c c M
τῶν ἡμετέρων. Αἰδεσθῶμεν, εἰ μηδένα ἄλλον, τοὺς
' , 3 - 9153 , ,ὔ
νυχτερινοὺς φύλαχας. "Exeivot δι᾿ ἀνθρώπινον νόμον
— -— M m^
περιίασιν ἐν χρυμῷ βοῶντες μεγάλα, xot διὰ τῶν
EM , /
στενωπῶν βαδίζοντες, βρεχόμενοι πολλάκις, πεπηγό-
q M Y M ms
τες, διὰ σὲ xol τὴν σωτηρίαν τὴν σὴν, xa τὴν τῶν
i adiasss - ὙΌΣ ΕΝ
χρημάτων τῶν σῶν φυλαχήν. ᾿Εχεῖνος ὑπὲρ τῶν χρη-
Ε Ξ ' Y
μάτων σου τοσαύτην ποιεῖται πρόνοιαν * σὺ δὲ οὐδὲ
eU - τον, um. um VRNEUSUNLE EE 9 /
ὑπὲρ τῆς ψυχῆς τῆς σῆς. Καὶ μὴν ἐγὼ οὐχ ἀναγχάζω
αἴθριον περιιέναι χαθάπερ ἐχεῖνος, οὐδὲ μεγάλα βοδν
xoi διαῤῥήγνυσθαι- ἀλλ᾽ ἐν αὐτῷ τῷ ταμείῳ ὧν, ἐν
αὐτῷ τῷ κοιτῶνι, κάμψον τὰ γόνατα, παραχάλεσον
τὸν Δεσπότην. Διὰ τί αὐτὸς 6 Χριστὸς διενυχτέρευεν
ἐν τῷ ὄρει; οὐχ ἵνα τύπος ἥμῖν γένηται; Τότε &vac-
ἐν τῷ ὄρει ; οὐχ ἵνα τύπος ἥμῖν γένηται; €
E m ,
πνεῖ τὰ φυτὰ, £y τῇ νυχτὶ λέγω * τότε xal ψυχὴ μά-
λιστα μᾶλλον ἐχείνων δρόσον δέχεται. Ἅπερ μεθ᾽
$u£ouy ὃ ἥλιος χατέχαυσε, ταῦτα ἐν τῇ νυχτὶ χατα-
με ρ 1 , ἢ
, , Ne 7 ev bd M ,
ψύχεται. Πάσης δρόσου μᾶλλον τὰ τῆς νυχτὸς δάχρυα
χαὶ χατὰ τῶν ἐπιθυμιῶν χαὶ χατὰ πάσης φλεγμονῆς
xai χαύσωνος χαθίεται, καὶ οὐχ * ἀφίησι χαλεπόν τι
παθεῖν. Ἂν δὲ μὴ τῆς δρόσου ἀπολαύσῃ ἐχείνης, μεθ᾽
ἡμέραν χκαταχαυθήσεται. ᾿Αλλὰ μὴ γένοιτο μηδένα
EN M es ty - ES 7 533 M
ὑμῶν ὑπέχχαυμα τοῦ πυρὸς ἐχείνου γενέσθαι, ἀλλὰ
ἀναψύξαντας χαὶ τῆς παρὰ τοῦ Θεοῦ φιλανθρωπίας
5 , e , EJ 5 m m
ἀπολαύσαντας, οὕτω πάντας ἡμᾶς ἐλευθερωθῆναι τοῦ
φορτίου τῶν ἁμαρτημάτων, χάριτι xad φιλανθρωπίᾳ
τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, μεθ᾽ οὗ τῷ Πα-
πε ὶ er Lad L3 , Π , T δόξᾳ , ^ b
τρὶ ἅμα τῷ ἁγίῳ Πνεύματι δόξα, χράτος, τιμὴ, νῦν
5 7X 5 ^ 2c Dd "A 5 /
καὶ del, xa εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν.

8. Alius ὠρίησ τι τοιοῦτον παθεῖν. [ Mox καταχαυθήσεται
Codd. et Savil.; καυθήσεται Montf, e Commel. Infra re-

HOMIL. 2355

mam : si satis illam habere videris, educ, efforma
illam ut vis, Crede mihi, non sic ignis rubiginem
purgat, ut nocturna oratio rubiginem peccatorum

XXVI.

nostrorum. Revereamur, si neminem alium , sal- Ocatio pur-

B tem nocturnos custodes. llli ob humanam legem 8
circumeunt in frigore multum clamantes, et in vi-
cis gradientes, sepe madidi vel rigentes, idque
propter te tuamque salutem, ac pecuniarum tua-
rum custodiam. llle pecuniarum tuarum tantam
curam gerit; tu vero nec animam tuam curas.
Non te cogo, ut sub dio circumeas sicut ille, neque
ut altum clames et dirumparis; sed in ipso penua-
rio vel cubiculo flecte genua, precare Dominum.
Cur ipse Christus pernoctavit in monte? annon
ut nobis exemplo esset? Tunc respirant plante,
in nocte dico : tunc anima plus quam ill rorem
excipit, Qua in die sol adussit, ea noctu refrige-
rantur. Magis quam ros nocturne lacrymsze contra
concupiscentias et contra omnem ardorem zstum-
que demittuntur, nec sinunt grave quidpiam pati.
Nisi autem rore illo fruatur anima, interdiu adu-
retur. Verum absit, ut aliquis vestrum ab igne
illo exuratur. Sed utinam nos omnes refrigerati
et divina fruentes clementia, a peccatorum sarcina
liberemur, gratia et benignitate Domini nostri
Jesu Christi, quicum Patri et Spiritui sancto glo-
ria, imperium, honor, nunc et semper, et in saecula
seculorum. Amen.

C

D

cepimus e D. ἀπολαύσαντας, οὕτω. Editi cum A. B. C.
ἀπολαύσαντας, yévovco.]

catorum,

S. IOANNIS CHRYSOST.

ARCHIEP. CONSTANTINOPF.

HOMILIA XXVII.

Ca». XIL v. 18. Facta autem die, erat non E
parva turbatio inter milites, quidnam fa-
ctum esset de Petro. 19. Herodes autem cum
requisisset eum, et non invenisset, inquisi-
tione facta de custodibus, jussit eos abdu-
ci : descendensque de Judea Cesaream, ibi
commoratus est.

1. Multi dubii querunt, cur Deus illos olim in-
fantes propter se occisos neglexerit,et nune rursum

milites propter Petrum interfectos , etsi potuerit »15

illos cum Petro servare. Sed si cum Petro milites ^
eduxisset angelus, id pro fuga habitum fuisset.Cur
,ergo,, inquies, non aliter disposuit? nam quale da-
mnum nunc factum est! Si considamus eos , qui in-
justeet per nefas passi sunt, nihil damni accepisse,
non hac quzremus. Cur enim non dicis etiam. de
Jacobo, quare illum non eripuit? Alioquin. ve-
ro non erat adhuc judieii tempus, ut singulis
pro merito daretur. Sed neque Petrus injecit illos
in manus ejus. Herodes ergo zgre ferebat, quod
delusus esset, sicut avus suus delusus fuerata
magis : hinc. dissecabatur et risui erat expositus.
E re autem fuerit scriptoris audire verba : Facta
autem die, quit, erat non parva turbatio in-
ter milites, quidnam factum esset de Petro.
Herodes autem cum requisisset eum, et non
invenisset, inquisitione facta de custodibus,
jussit eos abduci ; enamsi. inquisitionem faciens
audisset ab eis, quod relicte fuissent catenz, quod
calceos accepisset, et quod usqueadillam noctem se-
cum fuisset. Sed quid occultarunt? cur non ergo et
ipsi fugerunt ? Atqui oportuit ipsum boc mirari et
obstupescere. Demum ex illorum nece manifestum
est omnibus et Dei miraculum et ilius scelus. Sed
vide, quomodo hic ea non occultet, sed et historize
meminerit, ut doceat nos. Deindeait: Descendens-
que a Judea Cesaream, ibi commoratus est.
20. Erat autem Herodes iratus Tris et Si-
doniis. 4t illi unanimes venerunt ad eum, et
persuaso Blasto, qui erat super cubiculum
regis, postulabant pacem, eo quod. aleretur

b Quidam. Mss. [A. B. we sic
ἀποροῦσι πῶς περιείῶεν ὃ Üsbs τὸ
νῦν πάλιν.

incipuini : ἴσως τινὲς

ἀθλητὰς ἀπολλυμένους. χαὶ

OMIAIA x£'.

Γενομένης δὲ ἡμέρας, ἦν τάραχος οὖχ ὀλίγος ἐν τοῖς
στρατιώταις, τί ἄρα 6 Πέτρος ἐγένετο. Ἡρώδης δὲ
ἐπιζητήσας αὐτὸν, χαὶ μὴ εὑρὼν, ἀναχρίνας τοὺς
φύλαχας, ἐχέλευεν ἀπαχθῆναι" χαὶ χατελθὼν ἀπὸ
τῆς Ἰουδαίας εἰς τὴν Καισάρειαν διέτριδε.

5 Πολλοὶ SEU πῶς περιεῖδεν ὃ Θεὸς τότε
δι’ αὐτὸν τοὺς παῖδας ἀναιρουμένους, xt νὺν πάλιν
τοὺς up διὰ τὸν Πές Wien χαίτοι γε δυνατὸν
ἦν αὐτῷ μετὰ τοῦ c χἀχείνους ἐξελέσθαι. ᾽᾿Αλλ᾽
εἰ καὶ τοὺς στρατιώτας € ξήγαγεν ὃ ἄγγελος μετὰ E
πο ἐνομίσθη ἂν φυγῆς εἶναι τὸ duse Τί οὖν
οὐχ ἑτέρως πο" φησί; ποία γὰρ Pn YSyove
νῦν ; "Av ἴδωμεν, ὅτι οἱ ἀδίχως τι παθόντες " καὶ xa-
χῶς οὐδὲν ἐδλάδησαν, οὗ ζητήσομεν x Διὰ τί
γὰρ μὴ λέγεις καὶ περὶ ᾿Ιαχώδου, διὰ τί αὐτὸν οὐκ
ἐξείλετο; Ἄλλως δὲ οὐχ ἦν οὐδέπω τῆς χρίσεως 6 xat-
AQ

οὐδὲ ἐνέδαλλεν αὐτοὺς εἷς τὰς ς χεῖρας αὐτοῦ Πέτρος.

3 -
ρὸς, ὥστε τὸ χατ ἀξίαν doy Eu. ἔχάστ o.

Ec € S ,
M&X)ov οὖν αὐτὸν ἐλύπει τὸ ἐμπαιχθῆναι, ὥσπερ τὸν
, Lo — , e
πάππον αὐτοῦ ὑπὸ τῶν μάγων ἀπατηθέντα, μᾶλλον
2 / ^ , 1 , *5 Y
ἐποίει διαπρίεσθαι xat χαταγέλαστον εἰναι. Καλὸν
1 1 “ὦ το , E zx ,
δὲ xal αὐτῶν τῶν ῥημάτων ἀχοῦσαι τοῦ συγγραφέως.
Γενομένης, φησὶν, ἡμέρας, ἦν τάραχος οὖχ ὀλίγος ἐ
μένης, φησὶν, ἡμέρας, ἦν τάραχος οὐχ ὀλίγος ἐν
- 7 ,» ε , Du ἢ c IN
τοῖς στρατιώταις, τί ἄρα ὃ Πέτρος ἐγένετο. Ἡρώδης
δὲ ἐπιζητήσας αὖ * M X RM E] n M
$ ἐπιζητήσας αὐτὸν, xai μὴ εὑρὼν, ἀναχρίνας τοὺς
7 F, c 7
φύλαχας, ἐχέλευσεν ἀπαχθῆναι. Καίτοι ἤκουσε παρ᾽
3.2 δὰ 3 ἢ, 7 A sch cen E] ,
αὐτῶν (ἀνέχρινε γάρ), xai ὅτι ai ἁλύσεις ἀφέθησαν,
Nd 1 , ES
χαὶ ὅτι τὰ σανδάλια ἔλαξε, καὶ ὅτι μέχρι τῆς νυχτὸς
eame μετ᾽ αὐτῶν ἦν. ᾿Αλλὰ τί συνέχρυψαν: διὰ τί
οὖν μὴ xoi αὐτοὶ ἔφυγον: Καὶ μὴν αὐτὸν ἔδει θαυμά-
,
cat, ἔδει καταπλαγῆναι τοῦτο. Λοιπὸν φανερὸν γίνε--
e ^Y - , m m
ται πᾶσι διὰ τοῦ θανάτου τούτων, χαὶ τοῦ Θεοῦ τὸ
e— y, J Ὁ
θαῦμα ἥ τε ἐχείνου καχία χατάδηλος. Ἀλλ᾽ ὅρα, πῶς
T ^ , Li
οὗτος ταῦτα OU χρύπτει, ἀλλὰ xai μέμνηται ἱστορίας
eu 7
ὥστε Εἶτά φησι- Καὶ x
s es
Ἰουδαίας sic τὴν Kiigdonih διέ irte εν. Ἦν δὲ 6

LT

διδάξαι ἡμᾶς. τελθὼν ἀπὸ
τῆς
Ἡρώδης θυμομαχῶν Τυρίοις χα τονε διιοθυ--
ς Βλάστον

ντο εἰρήνην;

1
U
μαδόν τε παρῆσαν πρὸς αὐτὸν, x0 at Tt πείσαντες
τὸν ἐπὶ τοῦ χοιτῶνος τοῦ βασιλέ ἕως, ἦτ οὐ
3

"X VON , ^» m M
διὰ τὸ διατρέφεσθαι αὑτῶν τὴν χώραν ἀπὸ τῆς βασι-

* [zat supplevimus e D. Ex eodem infra dedimus οὐκ
ἐξείλετο, prO μὴ ἐξείλετο Editorum, Totus vero locus
deest in A. B. C ]

IN ACTA APOSTOLORUM.

λικῆς. Ταχτὴ δὲ ἡμέρᾳ 6 “Ἡρώδης ἐνδυσάμενος £c07,-
τα βασιλικὴν , xol καθίσας ἐπὶ τοῦ βήματος ἐδημη-
Ὃ δὲ

χαὶ 00X ἀνθρώπου. IE pode δὲ αὐτὸν ἐπάταξ εν ἄγε

γύρει πρὸς αὐτούς. δῆμος ἐπεφώνει" θεοῦ φωνὴ
γέλος Κυρίου, ἀνθ᾽ ὧν οὐχ ἔδωχε δόξαν τῷ Oc: χαὶ
γενόμενος σχωληχ ἐόρωτος € ἐξέψυξεν. Ὁ δὲ Mos τοὺ
Θεοῦ ηὔξανε χαὶ ἐπληθύνετο. "Οὐ μικρὸν οὐδὲ τοῦτό
ἔστιν. Εὐθέως ἡ δίκη χατέλαδεν αὐτὸν, εἰ xol μὴ διὰ
Πέτρον, ἀλλὰ διὰ τὴν αὐτοῦ μεγαληγορίαν. Καὶ μὴν
εἰ ἐκεῖνοι; φησὶν; τς τί πρὸς τοῦτον; Ὅτι χατε-
δέξατο τὴν φωνὴν, ὅτι ἄξιον ἕαυ τὸν ἐνόμισεν εἶναι τῆς
χολαχείας. Διὰ τούτου ἐχεῖνοι pora παιδεύοντα!
oi χολαχεύοντες εἰχῇ. Ὅρα πάλιν ἀμ. τέρους μὲν
ὄντας ἀξίους τιμωρίας, τοῦτον δὲ χολαζόμενον. Οὐ

φο

γάρ ἐστι νῦν τῆς χρίσεως ὃ χαιρὸς, ἀλλὰ τὸν μάλιστα

P]

ὑπεύθυνον, τοῦτον κολάζει, ἐχείνους ἀφιεὶς ἀπὸ τούτου
κερδᾶναι. Καὶ ὃ λύγος τοὺ Θεοῦ ηὔξανε, φησὶ, xol
ἐπληθύνετο τουτέστι, τούτου γενομένου. Εἶδες P
οἰχονομίαν ; Βαρνάδας δὲ xol Σαῦλος ὑπέστρεψαν "
Ἱερουσαλὴμ πληρώσαντες τὴν διαχονίαν, συμπαρα-
λαῤόντες χαὶ Ἰωάννην. τὸν ἐπιχληθέντα Μίάρχον.
Ἦσαν δέ τινες ἐν ᾿Αντιοχεία χατὰ τὴν οὖσαν Ἔχχλη-
σίαν προφῆται xxi διδάσχαλοι, 6 τε Βαρνάδας xoi
Σιμεὼν ὃ χαλούμενος Νίγερ, xaX Λούχιος ὃ προσ.
Μαναῆν τ τε Ἡρώδου τοῦ τετράρχου σύντροφος, x
Σαῦλος. ὅτι Βαρνάδα πρῶτον μνημονεύει: οὕπω

γὰρ Παῦλος ἡ ἦν λαμπρὸς, οὕπω σημεῖον οὐδὲν εἰργά--

χαὶ

σατο. Λειτουργούντων δὲ αὐτῶν τῷ Κυρίῳ χαὶ νη-
στευόντων; εἰπε τὸ Πνεῦμα τὸ ἔχουν ΠΝ δή
μοι τὸν βαρνάδαν χαὶ Σαῦλον εἰς τὸ ἔργον, ὃ προσ-
χέχλημαι αὐτούς. Τότε νηστεύσαντες xal προσευ-
ἘΠ '5 4 E SS NC, , - er rp,
ξάμενοι xa ἐπιθέντες τὰς χεῖρας αὐτοῖς, ἀπέλυσαν. Τί
ἔστι, Λειτουργούντων ; Κρυττόντων. ᾿Αφορίσατέ

τι, Λειτουργούντων 5 Κηρυττόντων. ᾿Αφορίσατέ μοι;
φησὶ,

σατέ μοι; Εἷς τὸ ἔργον, εἰς τὴν ἀποστολήν. Ὅρα πά-

τὸν Βαρνάδαν xoi Σαῦλον. Τί ἐστιν, "Acogt-

εξ. , - AER Y , ω x7
λιν ὑπὸ τίνων χειροτονεῖται " ὑπὸ Aouxtou τοῦ Κυρη-
, ων e A ' m
ναίου xoi Μαναὴ - μᾶλλον δὲ ὑπὸ τοῦ Πνεύματος.
“Ὅ A N , ΕΞ 2) 7.3 Ae) ΄
σῷ γὰρ τὰ πρόσωπα ἐλάττονά ἐστι, τοσούτῳ γυ-
7 E b b -
μνοτέρα ἣ τοῦ Θεοῦ φαίνεται χάρις. Χειροτονεῖται
$ M
λοιπὸν εἰς ἀποστολὴν , ὥστε μετ᾽ ἐξουσίας χκηρύττε ιν.

“- 3 - 977 p»
Πῶς οὖν αὐτός φησιν "

οξ

Οὐχ ἀπ᾽ ἀνθρώπων, οὐδὲ 2v
- , rg M *5
σὐθρώπν: To μὲν, Οὐχ ἀπ᾽ ἀνθρώπων , εἶπεν, ἵνα

5^

δηλώση; ὅτι οὐκ ἄνθρωπος αὐτὸν ἐκάλεσεν οὐδὲ ps

,Avd

, , ^ 5
ἐπέμφθη, ἀλλ᾽ ὑπὸ

ἡγάγετο" τὸ δὲ ἀνθρώπων, ὅτι οὐχ, ὑπὸ τοῦδε
τοῦ Πνεύματος. Διὸ χαὶ οὕτως
Οὗτοι μὲν οὖν ἐχπεμφθέντες ὑπὸ τοῦ
Πνεύματος χατῆλθον εἰς τὴν Σελεύχειαν E ἐχεῖθέν
Κύπρον.

εἰρημένα. Ἡμέρας δὲ

ἐπήγαγεν"
VN

ἐπέπλευσαν εἰς τὴν Ἴδωμεν ὃ δὲ. CMS τὰ

γενομένης, φησὶν, ἦν τάραχος

π ia. 5, sic quidam,

mof

à οὐ μιχρὸν ὃξ τοῦτό ἐστι

ὥς
b Alius ἀπὸ ἱερουσαλήμ, alii is ἱερουσχλήμ

HOMIL. XXVil. 2355

regio eorum ab illo. 91. Statuto autem die,
Herodes vestitus veste regia, sedif pro tribu-
nali, et concionabatur ad eos. 22. Populus
autem acclamabat , Dei vox, non hominis.
25. Confestim autem percussit eum angelus
Domini, eo quod non dedisset gloriam Deo :
et consumtus a vermibus exspiravit. 24, F'er-
bum autem Dei crescebat et multiplicabatur.
Non parva res hzc est. Statim illum ultio inva-
sit: etsi non propter Petrum invasisset, at propter
arrogantem illius concionem. Atqui etsi illi accla-
marunt, inquies, quid hoc ad illum? Quoniam
ipse vocem excepit, quoniam se dignum putavit
tali adulatione. Per hanc maxime erudiuntur, qui
temere adulantur. Perpende item utrosque me-
ruisse poenas; hunc autem plecti. Non enim judi-
cii tempus nunc est, sed magis noxium supplicio
afficit, illis dimissis, ut hinc lucrum accipiant. E?
verbum Dei crescebat, inquit, et multiplicaba-
tur. Hoc est, ea peracta re. Vidistin' Dei cecono-
miam? 95. Barnabas autem et Saulus reversi
sunt ab Jerosolymis expleto ministerio , as-
sumto Joanne, qui cognominatus est Marcus.

1. Erant autem. quidam in. Ecclesia, que erat €». su».

ο16 E ntiochice, prophete et doctores, Barnabas et
À Simeon, qui vocabatur IViger, et Lucius C yre-
nensis, et Manahen Herodis tetrarche colla-
ctaneus, et Saulus. Adhuc Barnabam primum
memorat : nondum enim clarus erat Paulus, non-
dum signum aliquod fecerat. 2. Ministrantibus
autem illis Domino, et jejunantibus, dixit Spi-
ritus sanctus : Segregate mihi Barnabam et
Saulum in opus, ad quod vocavi eos. 3. Tunc
jejunantes et orantes imponentesque eis ma-
nus, dimiserunt illos. Quid est, Ministrantibus ?
Prodicantibus. Segregate mihi , mquit, Barna-
bam et Saulum. Quid sibi vult, Segregate mihi ?
Ad opus , ad apostolatum. Vide rursum, ἃ quibus
ordinentur :a Lucio Cyrenzo οἱ Manahe , imo a
Spiritu. Quanto enim minores personz, tanto cla-
rior apparet Dei gratia. Ordinatur demum in apo-
stolatum , ut cum potestate praedicet. Quomodo
igitur ipse dicit? /Von ab hominibus , nec. per
homines ? IYon ab hominibus dixit, ut declara-
ret, non hominem ipsum vocasse vel adduxisse :
neque per homines, quia non ab alio quam a
Spiritu missus est. Ideo sic addidit : 4. Hi itaque
missi a Spiritu, descenderunt Seleuciam ; inde
C navigaverunt in. Cyprum. Sed. superius dicta

male.

Galat. 1.5,

Joan. 14.
IO. et 18.
36.

256

exploremus. Facta autem die, erat turbatio non
parva propter Petrum. Et inquisitione facta
de custodibus, jussit abduci. Ita sensu destitu-
tus fuit, ut etiam injuste punire aggrederetur.
Ecce causam illorum defendo. Vincula erant, cu-
stodes intus, carcer clausus, nusquam perfossus
paries , omnes eadem dicebant , Homo ille raptus
non est, cur illos condemnas ? si solvere voluis-
sent, vel ante solvissent, vel simul exissent. Sed
pecunias acceperunt? Quomodo qui neque pauperi
erogare poterat, his dedisset? Neque enim fractz
catenze neque solutz sunt. Oportebat videre rem
esse divinam, non humanam. Deinde, quia histo-
riam memoraturus erat, ideo etiam nomina ponit,
ut probetur omnia vere dici. £t persuaso, inquit,
Blasto, qui erat super cubiculum regis, postu-
labant pacem. Voc faciunt, quia fames erat. Sta-
tuto autem die, sedens Herodes pro tribunali,
concionatur, inquit. Confestim. autem percus-
sit eum angelus Domini : et consumtus a, ver-
mibus exspiravit,

2. Hoc et Josephus dicit, quod in longum mor-
bum inciderit. Multi itaque hoc nesciebant ; apo-
stolus vero narrat. Verum ignorantia illis prode-
rat, dum Herodis casum morti Jacobi et militum
cedi imputarent. Perpende, quando apostolum
occidit, nihil tale fecit: quando illos, nihil dice-
bat. Utpote dubius ergo et confusus ex Judza
Czesaream venit. Mihi, videtur, cum illos abducere
vellet, ad hos venisse, ut sese purgaret : irasce-
batur enim illis, dum his sic gratificaretur. Vide
quam vanz glorie cupidus homo esset. Gratiam
illis daturus concionatus est. Josephus vero ait,
ipsum veste splendida et argento intexta amictum
fuisse. Vide etiam quam adulatores essent illi, et
apostolorum sensum. Quem enim gens tota cole-
bat, hunc illi respuebant. Tunc illis datum est,
ut respirarent, et multa parta sunt bona ex illius
ultione. Quod si ille hoc audito, "ox Dei, non
hominis, licet nihil dixerit, talia passus est:
multo majora Christus, si Deus non fuisset, passus
esset, qui semper dicebat , erba mea non mea
sunt,et, Ministri mei utique decertarent, simi-
liaque. Ille vero foede et miserabiliter vitam clau-
sit; et nihil ex eo reliquum. Perpende item quo-
modo Blasto assentiatur, et quam facile miser ille
homo irascatur, et postea mitigetur, ubique po-
puliservus, nihilque liberum habens. Considera
item auctoritatem Spiritus sancti. Ministrantibus

$. JOANNIS CHRYSOST.

D

E

À

B

* Alü xai οὐδὲν ὀνθρώπινον, ἱστορίας μεμνῆσθαι μέλλεξ

λοιπὸν.

217

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

οὐχ ὀλίγος διὰ τὸν Πέτρον, xal ἀναχρίνας τοὺς φύ-
λᾶχας ἐχέλευσεν ἀπαχθῆναι. Οὕτως οὐχ ἤσθετο, ὅτι
xai χολάζειν ἀδίκως ἐπιχειρεῖ. Ἰδοὺ τὸν ὑπὲρ αὐτῶν
ἀναλαμδάνω λόγον. Τὰ δεσμὰ ἦν, οἱ φύλαχες ἔνδον,
τὸ δεσμωτήριον χεχλεισμένον, οὐδαμοῦ τοῖχος διορω-
ρυγμένος, πάντες τὰ αὐτὰ ἔλεγον - ἀνάρπαστος ὃ ἄν-
θρωπος γέγονε, διὰ τί αὐτοὺς χκαταδικάζεις: εἰ ἤθελον
ἀπολῦσαι, πρὸ τούτου ἀπέλυσαν ἂν, ἢ συνεξῆλθον.
Ἀλλὰ χρήματα ἔλαθον; Πόθεν ὃ μηδὲ πένητι δοῦναι
ἔχων, τούτοις ἐδίδου ; οὐδὲ γὰρ διεθρύδησαν ai ἁλύ-
σεις, οὐδὲ λελυμέναι ἦσαν. Ἔδει ἰδεῖν, ὅτι θεῖον τὸ
πρᾶγμα ἦν "χαὶ οὐχ ἀνθρώπινον. Εἶτα ἐπειδὴ ieco-
ρίας ἔμελλε μεμνῆσθαι λοιπὸν, διὰ τοῦτο χαὶ τὰ ὀνό-
ἐπαληθεύων. Καὶ

M τ

ὖ - 1 A M ^ ce
πεισᾶντες Βλάστον, φησι, τὸν ἐπὶ τοὺ χοῖτωνος τοὺυ

ματα τίθησιν, ἵνα δειχθῇ πάντα

Ζ E ὙΠ Z4 2 D em
βασιλέως, ἠτοῦντο εἰρήνην. Τοῦτο ποιοῦσιν, ἐπειδὴ
Y 3 ' τ M

λιμὸς ἦν. Ταχτῇ δὲ ἡμέρα χαθίσας ὃ Ἡρώδης ἐπὶ
— ως ἐς Ξ- 25. , Ἐ , e "5 ,
τοῦ βήματος ἐδημηγόρει, φησί. Παραχρῆμα δὲ ἐπα-
— m D e LÁ , M 5

ταξζεν αὐτὸν ἄγγελος Kuptou* xai γενόμενος σχωλη-
χόόῤρωτος ἐξέψυξε.

" Τοῦτο καὶ Ἰώσηπος λέγει, ὅτι μαχρᾷ περιέπεσε
νόσῳ. Οἱ μὲν οὖν πολλοὶ τοῦτο οὐχ ἤδεσαν, 6 δὲ ἀπό-
τολος αὐτὸ τίθησι. Πλὴν ἀλλὰ xa ἣ ἄγνοια ὠφέλει
λογιζομένων αὐτῶν τῷ Ἰαχώόδου θανάτῳ xol τῷ τῶν
στρατιωτῶν φόνῳ τὸ χατὰ τὸν Ἡρώδην συμόεδηχέ-
ναι. Ὅρα ὅτε μὲν τὸν ἀπόστολον ἔσφαξεν, οὐδὲ
τοιοῦτον εἰργάσατο,

Q,

^Y ,
τε δὲ τούτους, λοιπὸν ἐν ἀφασίᾳ

ic

E]

- vA - Y J e
ἦν. Ἅτε οὖν ἡπορηχὼς χαὶ αἰσχυνόμενος χατῆλθεν
ἂν e 5 COSE / S -
ἀπὸ τῆς Ἰουδαίας cic τὴν Καισάρειαν. ᾿Εμοὶ δοχεῖ xal
5. “1 3 - NI NE / ki
ἐχείνους ἀπαγαγεῖν βουλόμενος, πρὸς ἀπολογίαν ἦλθε
^L ἃ 3 gara. Ξὸ M ,
τούτων’ ὠργίζετο γὰρ ἐχείνοις τούτους οὕτω θερα-
, d, -
πεύων. Ὅρα πῶς χενόδοξος ὃ ἄνθρωπός ἐστι. Μέλλων
, - "NN
αὐτοῖς διδόναι τὴν δωρεὰν, ἐδημηγόρησεν. Ὃ δὲ Ἰώ-
, ej * m -
σηπός φησιν, ὅτι xoi ἐσθῆτα λαμπρὰν ἐξ ἀργύρου
CM qu απο τα ; -
πεποιημένην περιέχειτο. Ὅρα xa ἐχεῖνοι πῶς χόλα--
Ξ ΞῚ M τῆς , 2). Ἁ , δ Y
χες ἦσαν, χαὶ τῶν ἀποστόλων τὸ φρόνημα. "Ov γὰρ
"“ [4 / , D qc
ἔθνος δλόχληοον ἐθεράπευσε, τοῦτον οὗτοι διέπτυον.
H (λ ^ FI 3n - 2 ὦ , A
ἄλιν δὲ γίνεται ἀνάπνευσις αὐτῶν μεγάλη, xal uu
Juro M3 Ὁ / τς
ρία ἀγαθὰ ἐκ τῆς ἐχείνου τιμωρίας. Εἰ δὲ οὗτος ἀχού--
m : A POMA A - τ} , ,
σας, ὅτι φωνὴ Θεοῦ xal οὖχ ἀνθρώπου, χαίτοι γε
^Y 5 ^ € EJ mM τ
μηδὲν εἰπὼν τοιαῦτα ἔπαθε" πολλῷ μᾶλλον ἂν 6 Χρι-
^ I SA A o Y Aum df
στὸς, εἰ μὴ Θεὸς ἦν αὐτὸς, ἀεὶ λέγων, ὅτι Τὰ ῥήματα
M M Ej Y
τὰ ἐμὰ οὐχ ἔστιν ἐμὰ, καὶ, Ot ὑπηρέται ἂν οἵ ἐμοὶ

ἠγωνίζοντο, καὶ ὅσα τοιαῦτα. ᾿Εχεῖνος δὲ

αἰσχρὼς xai
ἐλεεινῶς τὸν βίον κατέλυσε, καὶ οὐδὲ φαίνεται λοιπόν.
Ὅρα δὲ αὐτὸν x«i ὑπὸ τοῦ Βλάστου ἀναπειθόμενον,
xal ἅτε δὴ ταλαίπωρον ὄντα εὐχόλως ὀργιζόμενον, xoi
πάλιν χαταλλαττόμενον, χαὶ πανταχοῦ δοῦλον τῶν

b Vide Josephum libr. 19, c. 7.

IN ACTA APOSTOLORUM.

Y

δήμων, καὶ οὐδὲν Sis üspny ἔχοντα. Σκόπει δὲ καὶ
τὴν αὐθεντείαν τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Λειτουργούντων
δὲ αὐτῶν, φησὶ; τῷ Κυρίῳ χαὶ νηστευόντων εἶπε τὸ
diss τὸ ἅγιον * ἀφορίσατε δή pn τὸν por
xal Σαῦλον. Τίς ἂν ἐτόλμησε, μὴ τῆς αὐτῆς ἐξουσίας
ὧν, ταῦτα εἰπεῖν; Τοῦτο δὲ γίνεται, ὥστε μὴ εἶναι
αὐτοὺς κοινὴ μεθ᾽ ἑαυτῶν. ? δεν αὐτοὺς μείζονα δύ-
ναμιν ἔχοντας; χαὶ πολλοῖς δυναμένους ἀρχέσαι. Πῶς
δὲ αὖτ οἷς εἶπεν ; Διὰ Pontis ἴσως. Διὰ τοῦτο προ-
λαδὼν εἶπεν, ὅτι καὶ προφῆται ἦσαν χαὶ ἐνήστευον
χαὶ ἐ ἐλειτούργουν, t ἵνα μάθης, ὅτι πολλῆς νήψεως χρεία
ἦν. Ἔν Ἀντιοχείᾳ ον αν ὑϑονς ἔνθα χηρύττει. Διὰ
τί μὴ εἶπε, τῷ Κυρίῳ ἀφορίσατε, ἀλλ᾽, ᾿Εμοί; Act-
χνυσιν; ὅτι ἕν ἐστι τὸ τῆς ἐξουσίας καὶ τῆς δυνάμεως.
ὋὉρδς ὅσον 5 νηστεία μέγα; Δείχνυσιν, ὅτι πάντα τὸ
Πνεῦμα ἐποίει. Μέγα τι ἣ νηστεία ἀγαθόν" οὐχ ὅρῳ
περιορίζεται. “Ὅτε dcus βόνα ἔδει, τότε νηστεύουσι"
χαὶ νηστεύουσιν αὐτοῖς εἰπε τὸ Πνεῦμα. Ἢ νηστεία
δὲ οὗ τοῦτο. μόνον ἐστὶν, ἀλλὰ καὶ τὸ τρυφῆς ἀπέχε-
/ 5.2 τ ^ 3 / ,
σθαι, νηστείας εἰδός ἐστι. Τοσοῦτον ἐπιτάττω μόνον
3. f T , ἊΝ 22 M b p^ 7- '
ἐγώ * μὴ νηστεύσητε, ἀλλὰ τρυφῆς ἀπέχεσθε. ΤΤροφὰς
ζητῶμεν, μὴ διαφθοράν - τροφὰς ζητῶμεν, μὴ νόσων
ὑποθέσεις, νόσων xol ψυχικῶν xal σωματικῶν τρο-
c €^N M y » H ,
φὴν ζητῶμεν ἡδονὴν ἔχουσαν, μὴ τρυφὴν ἀηδίας γέ-
μουσαν- τοῦτο τρυφὴ, ἐχεῖνο λύμη τοῦτο ἡδονὴ,
P ἐχεῖνο πόνος " τοῦτο χατὰ φύσιν, ἐχεῖνο παρὰ φύσιν.
Εἰπὲ γάρ μοι, εἴ τις ἔδωχέ σοι χώνειον πιεῖν, οὐχὶ
παρὰ φύσιν ἦν; εἴ τις ξύλα χαὶ λίθους, οὐκ ἂν ἀπε-
στράφης ; Εἰκότως - παρὰ φύσιν γάρ ἐστι. 'Γοιοῦτον
X ue , 7 , M 5 / 7ὔ
καὶ ἣ τρυφή. Καθάπερ γὰρ ἐν πόλει πολιορχίας γε-
γομένης πολὺς θόρυδος γίνεται xal τάραχος τῶν πο-
,ὔ hu -
λεμίων ἐπεισελθόντων - οὕτως ἐν τῇ ψυχῇ γίνεται,
» M bad 5 , J Su , [4
οἴνου xat τρυφῆς ἐπεισελθούσης. Τίνι οὐαὶ, τίνι θόρυ-
όοι, τίνι ἀηδίαι χαὶ λέσχαι, τίνι κρίσις; οὐχὶ τοῖς
ἐγχρονίζουσιν ἐν οἴνοις ; Τίνος πελιδινοὶ οἵ ὀφθαλμοί;
Ἀλλὸ Y ω ^ » ΕἸ z s N
& γὰρ, ὅσα ἂν εἴπωμεν, οὐκ ἀποστήσομεν τοὺς
Y A
περὶ τὴν τρυφὴν ἀπησχολημένους, ἂν μὴ πρὸς ἕτερον
, N cC
ἀντιστήσωμεν τὸ πάθος. Kal πρῶτον μὲν πρὸς τὰς

HOMIL. XXVII. 257

autem. illis Domino, inquit, et jejunantibus ,
dixit Spiritus sanctus : Segregate mihi Barna-
bam et Saulum. Quis ausus esset, nisi tanta po-
testate fultus, haec dicere? Hoc autem fit, ut non
simul ipsi maneant. Vidit illos majorem habere
virtutem, et pluribus posse sufficere. Quomodo
antem illis loquutus est? Forte per prophetas. Ideo
ante dixit, et prophetas fuisse et jejunasse atque
ministrasse,ut discas multa sobrietate opus fuisse.
Antiochiz ordinatur, ubi praedicat. Cur non dixit,
Domino segregate, sed, Mihi ? Ostendit unam
esse potentiam et virtutem. Viden' quanta res sit
jejunium ? Ostendit Spiritum omnia fecisse. Ma- .
gnum quoddam bonum est jejunium : non ter-
mino circumscribitur. Cum | ordinare. oportebat ,
tunc jejunant : et jejunantibus illis dixit Spiritus.
Jejunium vero non hoc solum est; sed etiam absti-
nere a deliciis, jejunii species est. Hoc tantum ego
impero : non jejunate, sed a deliciis abstinete.
Alimenta quaramus , non corruptionem; alimenta
quzramus, non morborum occasiones et spiritua-
lium et corporeorum ; alimentum quaeramus, quod
voluptatem quidem habeat, non vero delicias mole-
stia plenas. Illud suave est, hoc perniciosum ;
illud voluptas est, hoc labor; illud secundum
naturam , hoc prater naturam. Dic enim mihi, si
quis daret tibi toxicum ad potum, nonne hoc
preter naturam esset ? si quis ligna et lapides ,
nonne aversareris, et quidem merito? Przter natu-
ram enim hoc est, ut et delicize. Nam ut in civitate,
qua obsidetur, magna perturbatio et tumultus
est, inimicis ingredi conantibus : ita et in anima
accidit , dum vinum et deliciae superveniunt. Cuz
vc , cui tumultus, cui molestie et nuge, cui
judicium? nonne iis, qui vinum assidue potant?
Cujus lippi sunt oculi ? Verum quidquid dixeri-
mus, non avertemus eos, qui deliciis dant operam,
nisi "liti aggrediamur animi morhum. Et pri-

oves ἡμῖν ἔστω ὃ λόγος. Οὐδὲν UC DEEpuy T"753,mum contra mulieres sit sermo. Nihil turpius rene
" ι
ναιχὸς τρυφώσης; οὐδὲ ἐν αἰσχρότερον μεθυούσης" ἄμαυ- A muliere deliciis dedita, nihil turpius ebriosa : turpius.

ροῦται αὐτῆς τὸ τῆς ὄψεως ἄνθος, θολοῦται τὸ γαλη-
εὖ δε ὦ τ -
νὸν καὶ ἥμερον τῶν ὀφθαλμῶν, οἱονεὶ νεφέλης τινὸς
» - € ^ " €^ τω
ἀχτῖνας ὑποδραμούσης ἡλιαχάς. Ἀνελεύθερον τὸ πρᾶ-
go
γμα χαὶ δουλικὸν, καὶ πάσης δυσγενείας ἀνάμεστον.
m 5
Πῶς ἐστιν ἀηδὴς οἴνου ἀποπνέουσα γυνὴ ὀδωδότος,
, RJ , -Ὁ
σεσηπότος " ἐρευγομένη χρεῶν διεφθορότων χυμὸν,
e "A ILE NS S j
βεδαρημένη καὶ διαναστῆναι μὴ δυναμένη, ἐρυθρὰ
οὖσα τοῦ δέοντος πλέον, γάσμης γέ ὶ ἀχλύ
έ ἔον, χάσμης γέμουσα xo ἀχλύος
- 3 $2.5 5 / K m
πολλῆς ; AX οὐχ ἐχείνη fj τρυφῆς ἀπεχομένη τοιαύτη"

obscuratur enim flos vultus ejus, turbatur serenitas
et suavitas oculorum , quasi nube quadam solares
radios subeunte. Res est illiberalis et servilis ,
atque ignobilitate plena. Quam insuavis est mulier
vinum spirans, quod oleat et corruptum sit dum
eructat carnium corruptarum humorem, aggravata
ut surgere nequeat, rubicunda plus quam par est,
oscitans , et caligine offusa? At non talis est illa,
quz a voluptate abstinet; sed honesta , temperans

^ Morel. εἶδες αὐτούς. b Alius ἐχεῖνο δὲ λύμη, alius ἐχεῖνο δὲ πόνος.

258

et formosa : nam animi compositio multum corpori
affert decorem. Ne putes enim a corporali solum
specie hoc fieri. Da formosam puellam, turbulen-
tam , loquacem, conviciantem, ebriosam, sumtuo-
sam : nonne quavis feda et turpi deformior est ?
Si vero pudorem habeat, si taceat, si erubescere
didicerit, ac modeste loqui , si jejunare , duplex
est pulchritudo , major forma, gratior vultus,
castitate et ornatu plenus. Vis jam de viris loqua-
mur ? Quid ebrio turpius ? Ridiculus est famulis,
ridiculus hostibus, miserabilis apud amicos, omni
damnatione dignus: fera magis quam homo : nam
multis ingurgitari pardi , leonis et ursi est. At illa
sic merito faciunt : non habent enim animam ratio-
nalem. Quin et ille si ultra mensuram a natura
definitam edant, toto corpore corrumpuntur :
quanto magis nos? Ideo nobis Deus angustum
ventrem dedit ; ideo parvam tibi mensuram defi-
nivit, ut doceret animam curari oportere.

S. JOANNIS CHRYSOST.

Bh

5. Consideremus ipsam constitutionem nostram,
et videbimus unam particulam in nobis hanc ha-
bere operationem. Os enim nostrum et lingua ad
hymnos deputata sunt, fauces ad vocem, Ideo ne-
cessitas naturz nos ligavit, ut ne inviti quidem in

D

multam difüicultatem incidamus. Si namque volu-
ptas morbos et aegritudines non haberet, tolerabilis
res esset : nunc autem nature tibi terminos po-
suit, ut ne volens quidem transgrediaris. Nonne
voluptatem, dilecte, quzris? Hanc a frugalitate pa-
rabis : nonne valetudinem? Et hanc quoque :
nonne libertatem a curis? Hanc itidem : nonne li-
bertatem, robur et bonam constitutionem corporis,
anime sobrietatem, vigilantiam ? Dona omnia hic
sunt : in crapula vero contraria, insuavitas, mala
valetudo, morbus, illiberalitas, sumtus. Unde igi-
tur, inquies, ad illam currimus omnes? Ab infir-
mitate. Dic enim mihi, cur ager noxia quirit?
annon hoc ipsum signum est morbi? Cur claudus
non recte incedit? nonne ex ignavia et quod nolit
accedere ad. medicum? Res enim alie tempora-
neam habent voluptatem perpetuumque suppli-

E

cium; aliz e contrario temporaneam patientiam et
perpetuum gaudium. Qui igitur sic mollis et igna-
vus est, ut non contemnat presentes delicias pro
futuris, cito capitur. Dic mihi, Esau unde captus ἘΠ
est ἢ unde factum ut presentem voluptatem futuro A

"Z5.

P 112202" “Ὡοτέσα Yd! qns 20-2
* Alii ἀλλ᾽ εὐμορροτέρα xal σωφρονεστέρα. xa yd,

b Alius ἡμᾶς xxréiwi.

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

M σ΄ τω
* ἀλλὰ σεμνὴ καὶ σώφρων χαὶ εὔμορφος. Καὶ γὰρ τῷ
7; » E J Ὧν mo ! τ /
σώματι πολὺ περιτίθησι κάλλος τῆς ψυχῆς f χατάστα-
M X - c
ctc. Mz, γὰρ δὴ νομίσῃς ἀπὸ τῶν σωματιχῶν τύπων
Lg , ,
τοῦτο γίνεσθαι μόνον. Δὸς εὔμορφον χόρην,τεταραγμέ-
, ^
νην, λάλον, λοίδορον, μέθυσον, πολυτελῆ. εἰ μὴ πάσης
3 e ἃ ^ , , 3 Y 2 ,
αἰσχρᾶς δυσειδεστέρα χαθέστηχεν: El δὲ αἰσχύνοιτο,

Y

εἶ δὲ σιγῴη, εἰ δὲ ἐρυθριᾶν μανθάνοι, εἰ δὲ φθέγγεσθαι
συμμέτρως, εἰ δὲ νηστείαις ἐσχολαχέναι - διπλοῦν τὸ
, H ic cr - ΄ £24 α ^

eins » πλείων ἣ ὥρα, ποθεινοτέρα ἣ ὄψις, σωφρο-
, / X

σύνης γέμουσα xoi χοσμιότητος. Βούλει λοιπὸν xol
WES c0 τ "p, cS , 3 ,

περὶ ἀνδρῶν εἴπωμεν ; TC τοῦ μεθύοντος αἰσχρότερον;

Καταγέλαστος οἰχέταις, καταγέλαστος ἐχθροῖς, ἐλεει-

Y M L
Voc παρὰ φίλο

,
t6, μυρίας καταγνώσεως ἄξιος, θηρίον
X eos * -
ἐστὶ μᾶλλον ἢ ἄνθρωπος" τὸ γὰρ πολλὰ σιτεῖσθαι,
SN M , M »y 2 , dt ὟΝ
παρδάλεως, x«t λέοντος, xxi ἄρχτου ἐστίν. Eixó-
s Y ΕΣ 3 - [mc M ) , e. M
τως οὗ γὰρ ἔχουσιν ἐκεῖνα Ψυχὴν λογικήν. Καὶ μὴν
χἀχεῖνα πλέον τοῦ δέοντος χαὶ τοῦ μέτρου τοῦ παρὰ

- 7 at τ σιν c , 7, SZ
τῆς φύσεως αὐτοῖς ὡρισμένου σιτισθέντα, διέφ

θειρε τὲ
c m» , EY ES € - i c TES
πᾶν σῶμα" πόσῳ οὖν μᾶλλον ἡμεῖς: Διὰ τοῦτο ἥμῖν
3 X /, M , € , NES τῷ
εἰς μιχρὸν συνέστειλε τὴν γαστέρα ὃ Θεός" διὰ τοῦτο

, i c e 7 ^
ὀλίγον μέτρον ὥρισε τροφῆς, ἵνα παιδεύσῃ ψυχῆς
ἐπιμελεῖσθαι.

Καταμάθωμεν αὐτὴν τὴν κατασχευὴν τὴν ἥμετέ-"

, , ^ - ,

pav, καὶ ὀψόμεθα ἕν μόριον ἐν ἡμῖν ταύτην ἔχον τὴν
"E A-C M T rA M $ DJ M A 0 3 M
ἐνέργειαν. Τὸ στόμα γὰρ ἣμῶν xoa f; γλῶττα πρὸς
y, , , * M , M ὦ
ὕμνους ἀφώρισται, ὃ φάρυγξ πρὸς φωνήν. Διὰ τοῦτο

a ΠΥ τω , b M IN Ei Y
xai ἀνάγχη τῆς φύσεως P ἡμᾶς ἐγχατέδησεν, ἵνα μηδὲ
y 3 , 3 X , [7 a
ἄχοντες ἐμπίπτωμεν εἰς πολλὴν πραγματείαν. Ὥς εἴ

Ἐς 2 STO ΑΥ̓ΜΕΣ AN / M 22€
γε ἣ τρυφὴ πόνους μὴ εἰχε, μιηηὸξ νόσους xoi ἄῤῥω-
,ὔ * ^ Y D N/ ,ὔ [4 , c
στίας, * φορητὸν ἦν * νῦν δέ σοι τέθειχεν δροθέσια τῆς

φύσεως; ἵνα μηδὲ βουλόμενος ὑπερθαίνης. Οὐχ ἧδο-
νὴν ζητεῖς, ἀγαπητέ; Τοῦτο παρὰ τῆς αὐταρχείας
εὑρήσεις. Οὐχ ὑγείαν: xai τοῦτο: οὐχὶ ἀμεριμνίαν ;
xal τοῦτο: οὐχὶ ἐλευθερίαν; οὐχὶ δῶσιν σώματος,

3

ERAN ec e ΟΝ c dier 3. EN SP. RU
οὐχὶ εὐεξίαν, οὐχὶ νῆψιν ψυχῆς, οὐχὶ διέγερσιν : οὕτω
/ ' OE c 2 2 / b M 3 7ὔ
πάντα τὰ χαλὰ ἐνταῦθα ἐν ἐχείνη δὲ τὰ ἐναντία,

5 N f! , τὰ f , ^ , /
ἀηδία, χαχεξία, νόσος, ἀνελευθερία, δαπάνη. Πόθεν
* A ΄ὔ ΄, I4 32 Χ ,
οὖν, φησὶν, ἐπὶ ταύτην τρέχομεν ἅπαντες : ᾿Απὸ νόσου.
Ψ M , , D -
Εἰπὲ γάρ μοι, διὰ τί τὸ βλάπτον ὃ νοσῶν ἐπιζητεῖ:
Ἐπ b - - - i] ,
οὐχὶ καὶ αὐτὸ τοῦτο τοῦ νοσεῖν σημεῖόν ἐστι 5 Διὰ τί

γί.

$- NN AVTETE( NT 23S τ 2 UNS νυ εν ἢ Ἀπ ΚΟΥ δικός
γχῶλος μη ορϑα ραοιςεις αὕτο ὃς τουτὸ Οὐχ απο ρα-

, M c M FE M -— ΡῚ N 57
θυμίας xat τοῦ μὴ βούλεσθαι παρὰ τὸν ἴατρον tevat;

Τὼ λ n ^. s TA B 7r [63 y ΚΩ͂Ν 3 ἘΞ Ξ
ων Y*2 πρὸ γμα τῶν τὰ μεν T σχαιρον 7,00vT)V ξχξ

(n- Q.

B t5
^ c NY X / M ^ 3 , Y X
διηνεχὴ δὲ τὴν χόλασιν " τὰ δὲ τοὐναντίον, τὴν μὲν

hJ τ A M E] ^ €
χαρτερίαν πρόσκαιρον, διηνεχἣ δὲ τὴν ἀπόλαυσιν. Ὃ

, er c Ae x. “ X xc Nm
τοίνυν οὕτω χαῦνος xx ῥάθυμος, ὥστε μὴ ὑπεριδεῖν

τ ,ὔ M ^P, € M - , , € ,
τῶν παρόντων ἡδέων ὑπὲρ τῶν μελλόντων, ταχέως ἁλί-

€ e , , ,
σχεται. Εἶπέ μοι, 6 Ἣσαῦ πόθεν ἑάλω ; πόθεν τὴν

^
^

-» τω , , Ὁ»
παροῦσαν ἡδονὴν τῆς μελλούσης προτετίμηχε τιμῆς;
* [Sie Codd. nostri οἱ Savil.; φρικτόν Commel, et
Montf, idemque expressit Erasmus.]

ΙΝ ACTA APOSTOLORUM.

"Amo χρυνόταηος χαὶ μαλακίας. Τοῦτο δὲ αὐτὸ πόθεν,
gae; "ES ἡμῶν αὐτῶν " xol ide ἐχεῖθεν. “Ὅταν
γὰρ θέλωμεν, διανιστῶμεν ἑαυτοὺς, χαὶ χκαρτεριχοὶ
γινόμεθα. ᾿Εὰν γοῦν ἀνάγχη * ποτὲ ἐπέλθοι, πολλάκις
δὲ xoi φιλονεικήσαντες μόνον, τὸ χρήσιμον συνείδο-
μεν. ^

- — Ἁ
pon τῆς ἡδονῆς, τὴν ζημίαν (ζημία γὰρ ὄντως ἐστι

y D , b ,
ταν τοίνυν μέλλης τρυφᾶν, ἐννόησον τὸ προσ-
Er τῆς οἰχείας λύμης τοσαῦτα χρήματα δαπανᾶν ),
τὰς νόσους, τὰς ἀῤῥωστίας, χαὶ χαταφρόνησον τρυ-

Ld A , y

φῇς. Πόσους σοὶ βούλει ἀριθμήσω xax παθόντας amo

c c c c /, M 3 ἢ. M

τῆς τρυφῆς; O Νῶε ἐμεθύσθη xol ἐγυμνώθη, xat
€ m 5 MES.

ὅρα πόσα γέγονε xxxX ἀπὸ τούτου * ὃ aa ἀπὸ Aut-
ΤᾺ / M ? QN Ἢ

μαργίας προέδωχε τὰ πρωτοτόχια,, χαὶ εἰς ἄδελφο-

c 39 A 7, e

τονίαν ὥρμησεν. Ὃ λαὸς ὃ τοῦ ᾿Ισραὴλ ἐχάθισε φα-
- ES n , 1 e MAT.

γεῖν καὶ πιεῖν, xat ἀνέστησαν παίζειν. Διὰ τοῦτο φησι,

-

HOMIL. XXVII. 239

honori prafferret? Ex mollitie. Hoc ipsum vero
unde, inquies? Ex nobis ipsis; quod hinc mani-
festum est. Quando volumus, nos excitamus, et
patientes efficimur. Si igitur quandoque advenerit
necessitas, sepe contendendo tantum, quid utile

sit conspicimus. Cum ergo deliciis te dedituruses, Gula mui-

3

temporaneam esse v oluptatem. cogita, damnumque Ec
hinc prov eniens ( damnum enim vere est, cum sua
pernicie tot opes insumere ), morbos, die mitates,
et voluptatem contemne. Quot vis tibi homines
enumerem mala passos a deliciis. Noe inebriatus
est ac nudatus; et vide quot hinc mala evenerint :
per gulam Esau primogenita perdidit, et ad. fra-

tris cedem se accinxit. Populus Israel sedit man- Exod 35.

ducare et bibere, et surrexerunt ludere. Ideo ait, 9-

Comedens et bibens recordare Domini Dei tui. Deut 5.15.
In precipitium enim ruerunt, qui in delicias inci-

derunt. Pidua, inquit, que in. delicüs est, vi- τ. Tim. 5.
vens mortua est ; ac rursum , /mpinguatus, in- pj, s.
crassatus est, et Mu olco dilectus; rursum- :5.

que apostolus, Carnis curam ne feceritis in de- now. i3.
sideriis.Non legem pono jejunium (neque enim est "4:

qui audiat), sed voluptatem nimiam tollo, deli-

φαγὼν xal πιὼν μνήσθητι Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου. Εἰς
,
γὰρ χρημνὸν ἐνέπεσον oi εἰς τὴν τρυφὴν ἐμπεσόντες.
€ b , M € - c n ^
Ἢ "χήρα, φησὶν, ἣ σπαταλῶσα, ζῶσα τέθνηχεν
χαὶ πάλιν, ᾿Ελιπάνθη, ἐπαχύνθη, καὶ ἀπελάχτισεν ὃ
ἠγαπημένος - xoi πάλιν ὃ ἀπόστολος, Τῆς σαρχὸς
/ M - 5 3 , , Ex
πρόνοιαν μὴ ποιεῖσθε eic ἐπιθυμίας. Οὐ νομοθετῶ νη-
στείαν ( οὐδὲ γὰρ ὃ ἀκούων ἐστίν), ἀλλ᾽ ἀναιρῶ σπα-
d ENT PRECES Δ τύπον ἑν, XR cef εἶ
τάλην, ἐχχόπτω τρυφὴν, διὰ τὸ χρήσιμον τὸ ὑμέτερον" C

χαθάπερ γὰρ χείμαῤῥος, οὕτω πάντα ἀνατρέπει ἣ
p γὰρ χείμαῤῥος, ρέπ
, 5^ RT b! c7 5 ; , El

τρυφή" οὐδὲν αὐτὴν τὸ χωλύον ἐστί " βασιλείας ex-
δάλλει. “Εἰ τὸ πλέον; Βούλει τρυφᾶν ; Δὸς πένησι,

, x M cr M M N V ,
χάλεσον τὸν Χριστὸν ἵνα καὶ μετὰ τὸ τὴν τράπεζαν
2m EA - Tes NT 25x 3r
E ἔχῃς τρυφᾶν. ἢ Νὺν μὲν γὰρ οὐχ Ege; εἰχό-
ξεις. Βού-

τος" ὐδὲ γὰρ ἕστηχε τὰ ἐνταῦθα * τότε δὲ €

λει τρυφῆσαι; Θρέψον τὴν ψυχὴν, ἐξταδοε αὐτῇ σι-

ς

,
τίων ὧν ἔθος ἔχει: μὴ ἀπο τ αὐτήν. Καιρὸς
μου »χαιρὸς ἀγῶνος - σὺ δὲ κάθησαι τρυφῶν; Οὐχ
c. c
δρᾶς" xai τοὺς τὰ σχἥπτρα ἐγχεχειρισμένους ἐν ταῖς
ΝΜ H , cT cT 2 3 N - c
ἔξω στρατείαις εὐτελῶς ζῶντας; Οὐχ ἐστὶν ἣμῖν ἣ
T / NOM. / Y
πάλη πρὸς αἷμα καὶ σάρχα" σὺ δὲ λιπαίνεις σαυτὸν
΄, , . TE ,ὔ kA 24! ^
μέλλων παλαίειν ; “ἔστηχε τρίζων τοὺς ὀδόντας αὖ-
τοῦ ὃ ἀντίπαλος, σὺ δὲ ἐπ προς τυγχάνεις, χαὶ
τραπέζῃ ἘΡΟΞΕΧΕΙ͂Σ: Qa sel ταῦτα λέ ἔγων, ἄλλ᾽ οὐχ
Ὅ
ἅπασιν. Ὃ ἔχων ὦτα ἀχούειν ἀχουέτω. Ὃ Χριστὸς
es EX n / NC , L
ὑπὸ λιμοῦ τήχεται, σὺ δὲ ὑπὸ γαστριμαργίας διασπᾶς
, , , C -
σαυτὸν * δύο ἀμετρίαι. "TC γὰρ οὐ ποιεῖ xaxbv ἣ τρυ-
7 M be Y , n - ES
91,5 * Πρὸς ἑαυτὴν ἐναντία ἐστίν * ὅθεν οὐχ οἶδα, πῶς
» ^ M » c » » 2r €. NV E] ,
καὶ τὸ ὄνομα τοῦτο ἔχει " ἄλλ᾽ ὥσπερ ἣ δόξα ἀτιμία
m ' LES , es ^
οὐσα, xxt ὃ πλοῦτος πενία ὧν, τοῦτο χέχληται * οὕτω
M WHERE τ A M
x«t ἣ τρυφὴ ἀηδία οὖσα. Μὴ γὰρ τυθῆναι ἔχομεν,
er , e , , D
ὅτι λιπαίνομιεν ἑαυτούς; Τί παρέχεις τῷ σχώληχ! λαμ.-
LAN Δ , /d , Ξ NES ον
πρᾶν τὴν τράπεζαν ; τί ἡ πλείονας ποιεῖς τοὺς ἰχῶρας ;
? Quidam τότε ἐπέλθη.
b Alius χήρα ἐχείνη ἡ σπαταλῶσα.
« [ Delevimus quod hic legebatur ἄν, lingna et Codd.
jubentibus ]

-—

clas exscindo ad utilitatem. vestram : velut enim
torrens, sic omnia subvertunt delici: ; nihil est
quod impediat illas ; e regno ejiciunt. Quid. am-
plius? Vis delicia? Da. pauperibus, voca. Chri-
stum, ut etiam sublata mensa delicieris. Nunc
enim non habes; ita expedit : neque. enim stant
presentia : tunc autem habebis. Vis deliciari? Ale
animam : da illi cibos quibus assuevit : ne fame
occidas illam. Tempus est belli et pugne, tu vero
sedes in deliciis? Non vides cos qui sceptra tenent,

in exercitu frugaliter viventes. /Von est nobis lu- Ephes. 6.

12.
cta adversus sanguinem et carnem; tu vero te

impinguas pugnaturus ? Dentibus stridens stat ad-
versarius; tu. vero effusus es et mense addictus.

Scio me hac frustra dicere, sed non omnibus. Qui Lac. 8

habet aures audiendi, audiat. Christus fame ta-
bescit; et tu prz crapula dirumperis : duo sine
mensura sunt. Quid enim mali non pariunt deli-
cie ? Sibi ipsi adversarie sunt : unde nescio quo-
modo hoc nomen sortit:e sint; sed quemadmodum
et gloria quz est infamia, et divitiz? quz sunt pau-
pertas, ita dict: sunt : sic et delicie que sunt
molestize. Num immolandi sumus, qui nos ita im-
pinguamus? Cur vermi lautam paras mensam?

* [ Hzc, πρὸς ἑαυτὴν ἐναντία ἐστί», supplevimus c
Codd. B. C. D. et marg. Saviiii. Nam carent iis Editi.]
? Morel. [et D.] πλείονα ποιεῖς

240

cur majorem facis saniem? cur fontes sudorum et
fcetores deponis? cur te ad omnia inutilem reddis?
Vis esse fortem oculum? Corpus fac robustum.
Nam in chordis quz crassa et impura,ad melodiam
inutilis est, quae vero undique pura et tensa, ad. so-
nos omnino utilis. Cur defodis animam? cur pa-
rietem crassiorem facis? cur magnum fumum et nu-
bem ? quandoquidem vapores ut nebula quadam 550
undique effunduntur. Si nemo alius, saltem athlete ἃ
doceant te, corpus gracilius esse robustius. Sic et
anima philosophie dedita firmior ; similis nam-
que est aurigze et equo. Et videre licet, sicut ho-
mines delicati et obesiores, sic et obesiores equi
difficilius excitantur, et multum aurigze negotii
facessunt. Optandum certe, ut dhisqhentétd et fir-
mum equum habens possit bravium assequi. Quan-
do autem cogitur auriga trahere ipsum, et millies
lapsum ne pungendo quidem erigit : etiamsi valde
sit peritus, a victoria excidet. Ne despiciamus ani- P
mam nostram, a corpore lesam; imo illam per-
spicaciorem efficiamus: alam ejus levem reddamus,
molliora vincula : sermonibus illam pascamus,
frugalitate, ut sanum sit corpus, ut robustum, ut
gaudeat nec doleat : ut nostra sic recte constituen-
tes possimus summam virtutem attingere, atque
seterna consequi bona, gratia et benignitate Domini
nostri Jesu Christi, quicum Patri unaque Spiritui
sancto gloria, imperium, honor, nunc et semper,
et in secula seculorum. Amen.

1 Morel. male τῶν ἡνιόχων.

S. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

, ,
τί πηγὰς ἱδρώτων, xal δυσωδίας ἐναποτίθεσαι; τί
πρὸς πάντα σεαυτὸν ἄχρηστον κατασχευάζεις: Βούλει

7 5 Ν N 2 / rp* m , EA
γενέσθαι ἰσχυρὸν τὸν ὀφθαλμόν ; "To σῶμα ποίησον εὔ-
τονον. Καὶ γὰρ ἐν ταῖς χορδαῖς fj μὲν παχεῖα xol
SEE 3. ' Y S Ὁ
imeem &ypnaros πρὸς τὰς μελῳδίας: ἣ δὲ

᾿ς Z ,
πάντοθεν ἐπεξεσμένη εὔτονός ἐστι xol παναρμόνιος.
Τί χαταχωννύεις τὴν ψυχήν; τί τοῖχον παχύτερον
E SN
ποιεῖς ; τί πολὺν τὸν χαπνὸν xal τὴν νεφέλην, ὅταν
E ᾿ ΄ E M / et NN
ἀτμοὶ χαθάπερ τις ἀχλὺς πάντοθεν toi ἀναδιδόμε--
35 uU
vot; Ei xot μηδεὶς ἕτερος, oí ἀθληταί σε παιδευέτω--
σαν, ὅτι τὸ ἰσχνότερον σῶμα ἰσχυρότερον. Οὐχοῦν
χαὶ ἣ ppidssie ψυχὴ ἘΟΤΟΕ ΤΕ : ἡνιύχῷ γὰρ χαὶ
ἵππῳ ἑ ἔοιχε. Καὶ ἔξεστιν δρᾶν, ms ἐπὶ τῶν e
φῇ προσεχόντων ἀνθρώπων xal εὐσαρχούντων, οὕτω
M - Lud ^
xai τοὺς εὐσαρχοῦντας τῶν ἵππων δυσχινήτους ὄντας,

' A a CA J. , e A. 5
xai πολλὰ * τῷ ἡνιόχῳ πράγματα παρέχοντας. Ἀγαπη-
y , J P ^oc m
τὸν εὐήνιον ἵππον ἔχοντα xal εὐσχελὴ δυνηθῆναι τὸ
βραθεῖον λαύδεῖν. Ὅταν δὲ ἀναγκάζηται δ deco
ἕλχειν αὐτὸν, xo χαταπεσόντα μυριάχις γύττων μὴ
διανιστᾶν, κἂν σφόδρα αὐτὸς ἔμπειρος 1; τῆς νίχης

ἀποστερηθήσεται. M7, δὴ περιίδωμεν "py τὴν Uim

χὴν ἐπηρεαζομένην διὰ τὸ σῶμα, ἀλλὰ xo ἐχείνην
διορατιχωτέραν ἐργασώμεθα * τὸ πτερὸν αὐτῇ χοῦφον
ΒΟΥ ΣΟΥ oes τὰ δεσμά: λόγοις αὐτὴν τρέ-
φωμεν, αὐταρχείᾳ, ὅσον bus. μόνον τὸ σοῖσι,
ὅσον ε εὐρῶστον εἶναι, ὅσον χαίρειν xal μὴ ἀλγεῖν" ἵνα
οὕτω τὰ xaÜ' ἑαυτοὺς εὖ διαθέντες Bovine τῆς
ius τὰς ἐπιλαδέσθαι, καὶ τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν
ἐπιτυχεῖν, χάριτι χαὶ φιλ λανθρωπίᾳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν
Ἰησοῦ Χριστοῦ, μεθ᾽ οὗ τῷ Πατρὶ ἅμα τῷ ἁγίῳ
Πνεύματι δόξα, χράτος, cw3j, νῦν xal ἀεὶ, xol εἰς
τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν.

HOMILIA XXVII.

Car. XIII v. 4. Et ipsi quidem missi a Spiritu
sancto abierunt Seleuciam ; et inde navi-
gaverunt in Cyprum. 5. Et cum venissent
Salaminam , predicabant verbum Dei in
synagogis Judceorum. Habebant autem et
Joannem ministrum.

1. Ordinati simul exierunt, et in Cyprum na-
vigarunt, eo qnod illic nulle essent insidiz, et
verbum Dei jam disseminatum esset. Antiochiz
quidem jam multi erant : Phoenicia prope Palzsti-
nam erat, Cyprus non item. C:terum ne quaeras,

OMIAIA χη.

Οὗτοι μὲν οὖν ἐχπεμφῳθέντες ὑπὸ τοῦ Πνεύματος τοὺ

ἁγίου κατῆλθον εἰς Σελεύχειαν, χάχεῖθεν ἀπέπλευ-
4 , ΕῚ -
σαν εἰς τὴν Κύπρον. Καὶ γενόμενοι ἐν: Σαλαμῖνι,
τω Led -

χατήγγειλαν τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ ἐν ταῖς συναγω-

- παν Ὁ ^N 7 ER ^Y 32 , €
γαῖς τῶν Ἰουδαίων. Εἶχον δὲ xoi Ἰωάννην ὕπη-

/

ρέτην.

Ἅμα vadis. τες ἐξῆλθον, xa sic, Κύπρον
ἀπέπλευσαν, ἅτε οὐχ οὔσης ἐπιδουλῆς ἐχεῖ, χαὶ τοῦ

λόγου κατασπαρέντος ἤδη. Ἔν Ἀντιοχεία μὲν γὰρ
Si / ) m
ἦσαν ixavot* xat 7, Φοινίχη ὃὲ πλησίον τῆς Παλαι-

στίνης ἦν, Κύπρος δὲ οὐχί. Λοιπὸν μὴ ζήτει, διὰ τί;

ΙΝ

ὅταν Πνεύματι χινῶνται᾽" οὐ γὰρ δὴ ἐχειροτονήθη-
σαν Πνεύματι μόνον, ἀλλὰ καὶ ἐξεπέμφθησαν. Καὶ
γενόμενοι ἐν Σαλαμῖνι κατήγγελλον τὸν λόγον τοῦ
Θεοῦ ἐν ταῖς συναγωγαῖς τῶν Ἰουδαίων. “Ορᾶς πᾶσαν
σπουδὴν ποιουμένους αὐτοὺς ἐχείνοις καταγγέλλειν
τὸν λόγον πρώτοις, ἵνα μὴ φιλονειχοτέρους ἐργάσων--
ται; Καὶ " ἐχεῖνοι οὐχ ἐλάλουν εἰ μὴ Ἰουδαίοις μόνοις,
χαὶ οὗτοι εἰς τὰς συναγωγὰς ἀπήεσαν. Διελθόντες δὲ
τὴν νῆσον ὅλην ἄχοι Πάφου, εὗρον ἄνδρα τινὰ μάγον
Ψευδοπροφήτην Ἰουδαῖον, ᾧ ὄνομα Βὰρ Ἰησοῦς, ὃς
ἦν σὺν τῷ ἀνθυπάτῳ Σεργίῳ Παύλῳ, ἀνδρὶ συνετῷ "
ὃς προσχαλεσάμενος Βαρνάδαν xa Σαῦλον, ἐπεζήτη-
σεν ἀκοῦσαι τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ. ᾿Ανθίστατο δὲ αὐτοῖς
᾿Ἐλύμας ὃ μάγος (οὕτω γὰρ μεθερμηνεύεται τὸ ὄνομα
αὐτοῦ ), ζητῶν διαστρέψαι τὸν ἀνθύπατον ἀπὸ τῆς
πίστεως. Πάλιν μάγος Ἰουδαῖος, καθάπερ Σίμων.
Καὶ ὅρα τοῦτον, ὅτε μὲν τοῖς ἄλλοις ἐκήρυττον, οὐ
τῷ ἀνθυπάτῳ

JN , mM , ΝᾺ ΝᾺ
σφόδρα ἀγαναχτοῦντα" ἐπειδὴ δὲ
" οῸτὦ 4
Ἁπροσήεσαν, τότε. Τὸ δὲ θαυμαστὸν τοῦ ἀνθυπάτου,
τ / / E
ὅτι xa προχατειλημμένος τῇ μαγείᾳ ἐχείνου, ἤθελεν
ἀχοῦσαι τῶν ἀποστόλων. Οὕτω xol οἱ Σαμαρεῖται
7ὔ , -
ἐποίησαν * χαὶ ἀπὸ συγχρίσεως ἣ νίχη φαίνεται, τῆς
, € , » ἀν δὰ ?) Ν
μαγείας ἁλισχομένης. Πανταχοῦ ἣ χενοδοξύχ xoi ἣ
c c m Y E τω
Ἐφιλαρχία αἴτιαι τῶν καχῶν.Σαῦλος δὲ ὃ καὶ Παῦλος,
3 VN , c E , 3 DEN 5 "
πλησθεὶς Πνεύματος ἁγίου, ἀτενίσας εἰς αὐτὸν εἶπεν
LI / €
ὦ πλήρης παντὸς δόλου x«i πάσης ῥαδουργίας, υἱὲ
, bj ,
διαόλου, ἐχθρὲ πάσης δικαιοσύνης, οὐ παύσῃ δια-
τ ^LN
στρέφων τὰς δδοὺς Κυρίου τὰς εὐθείας; Καὶ νῦν ἰδοὺ
uU , M
χεὶρ Κυρίου ἐπὶ σὲ, xoi ἔσῃ τυφλὸς, μὴ βλέπων τὸν
» cm ec » τὼ 7
ἥλιον ἄχρι καιροῦ. ᾿Ενταῦθα τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἀμείόε--
j "m ^ e ,
ται μετὰ τῆς χειροτονίας , ὅπερ χαὶ ἐπὶ τοῦ Πέτρου
M D ,
γεγένηται. Καὶ ὅρα, οὐχ ὕόδρις τὸ πρᾶγμά ἐστιν,
M ^ ,
ἀλλὰ κατάπληξις. Γοὺς γὰρ ἰταμοὺς xo ἀναισχύντους
i: - ^N L
οὕτω δεῖ χαταπλήττεσθαι. Ὦ πλήρης παντὸς δόλου,
M
φησὶ; xol πάσης ῥᾳδιουργίας, υἱὲ διαδόλου, ἐχθρὲ
ὦ m /,
πάσης δικαιοσύνης. ἘΠνταῦθα αὐτοῦ ἀποχαλύπτει τὰ
ἐν τὴ διανοίᾳ, προσχήματι σωτηρίας ἀπολλύντι τὸν
ἀνθύπατον. Οὐ παύσῃ, φησὶ, διαστρέφων τὰς δδοὺς
Κ , H K Y 2T J PRAET » λε - M
υρίου; Καὶ ἀξιοπίστως, οὐχ ἡμῖν πολεμεῖς, φησὶν,
505 “ “ M ': € N δ΄ , ^ 7 M
οὐδὲ μάχη, ἀλλὰ τὰς δδοὺς Κυρίου διαστρέφεις τὰς
ἣν J M 4.5 , T ἢ e 5^. ἃ M 7
εὐθείας, xal μετ᾽ ἐγχωμίου. Καὶ νῦν ἰδοὺ χεῖρ Κυρίου
CY AN Y πο. o)óc το 5. /-,0 E
ἐπὶ σε; καὶ ἐσῃ τυφλός. “() αὐτὸς προσήχθη σημείῳ,
, M ec -
τούτῳ xai τοῦτον ἠδουλήθη προσαγαγεῖν. Καὶ τὸ,
» - - en :
Aygt χαιροῦ δὲ, οὐ κολάζοντος ἦν τὸ ῥῆμα, ἀλλ᾽
ἐπιστρέφοντος. Εἰ γὰρ κολάζοντος ἦν, διαπαντὸς ἂν
rM 5 ,ὔ ,ὔ c Y , D 2 M Χ
αὐτὸν ἐποίησε τυφλόν: νῦν δὲ οὐ τοῦτο, ἀλλὰ πρὸς
χαιρὸν, ἵνα τὸν ἀνθύπατον χερδάνη. Παραγρῦμα δὲ
«at oov, mavoy χερδάνῃ. Παραχρῆμα δὲ
΄ Ὧν. Ὁ ^
ἐπέπεσεν ἐπ᾽ αὐτὸν ἀχλὺς καὶ σχότος, χαὶ περιάγων

b Alii ἐκείνους οὐκ ἐλάλουν. [ Infra Mss. omnes ἐπεξήτης
σεν. Editi ἐξήτησεν.

ACTA APOSTOLORUM.

HOMIL. XXVIII.

241

quare; quando Spiritu moventur : non solum enim
Spiritu sunt ordinati, sed etiam missi. Et cum ve-
nissent Salaminam, predicabant verbum Dei
in synagogis Judaeorum. Vides illos cum omni
diligentia verbum nuntiare primis illis, ne illos
contentiosiores redderent? Et illi nonnisi Judzis
loquebantur, et hi ad. synagogas abierunt. 6. Et
cum perambulassent universam insulam usque
Paphum , invenerunt virum quemdam ma-
gum pseudoprophetam Judceum , cui nomen
Barjesu, T. qui erat cum proconsule Sergio
Paulo, viro prudente : qui accersitis Barnaba
et Saulo, desiderabat audire verbum. Dei.
8. Biesistebat autem illis Elymas magus ( sic
enim interpretatur nomen ejus ), querens aver-
21 (ere proconsulem a fide. Rursum magus Ju-
À dzus sicut Simon. Et considera ipsum, dum aliis
predicabant, non multum indignantem, sed cum
proconsulem adiissent. Quod antem in proconsule
mirum est, quod illius magia preoccupatus, volue-
rit apostolos audire. Sic et Samaritani fecerunt ; et
ex comparatione victoria apparet, et magia vinci-
tur. Ubique vana gloria et amor principatus causae
malorum sunt. 9. Saulus autem , qui et Paulus,
repletus Spiritu sancto,intuens in eum,10.dixit:
O plene omni dolo et omni fallacia, fili diabo-
li, inimice omnis justitie, non desinis subver-
tere vias Domini rectas ?11. Et nunc ecce ma-
nus Domini super te, et eris cecus, non videns
solem usque ad. tempus. Vic nomen illius muta-
tur post ordinationem, 1d quod etiam Petro acci-
dit. Et vide, non contumelia est, sed increpatio.
Petulantes enim et impudentes sic oportet incre-
pare. O plene omni dolo, inquit, et omni falla-
cia , fili diaboli, inimice omnis justitic. Hic re-
velat ea, quz in mente ille habebat, dum salutis
obtentu proconsulem perderet. Yon desinis, in-
quit, subvertere vias Domini. Et cum fide, Non
contra nos decertas et puguas, ait, sed vias Domini
rectas subvertis, et cum encomio lec dicit. Et
nunc ecce manus Domini super te, et eris ce-
cus, Quo ipse reductus est signo, hoc et illum vult
reducere. Et illud, Usque ad tempus, non punien-
tis dictum est, sed convertentis. Nam si punientis
esset, illum in perpetuum fecisset ccum : nunc
vero non hoc agit, sed ad tempus, ut proconsulem
lucretur. Et confestim cecidit in eum caligo et
tenebre, et circuiens querebat qui ei manum

b

€

2 [Sic A. B. D. προσίεσαν C. Commel., Savil. et Montf,]
ἘΓ[ρφιλαργυρία D.: v. p. 123, C.]

242 5.

daret. 13. Tunc. proconsul. cum. vidisset. fa-
ctum, credidit admirans super doctrina. Do«
mini. Jure certe : nam eum, qui magia praoccu-
patus erat, hac poena doceri par erat. “δ AEgyptii
magi Elus a pustulis eruditi sunt. Perpende autem
Te non isthic moram trahentes,utpote proconsule
jam credente, neque adulatione et honore emol-
liii sunt, sed statim operi se dediderunt, et in
transmarinam regionem se contulerunt. 13. Et
cum e Cypro navigassent Paulus et qui cum
eo erant, venerunt Pergen Pamphylie. Joan-
nes autem discedens ab eis, reversus est Jero-
solymam. 14. Illi autem pertranseuntes Per-
gen, venerunt 4 ntiochiam Pisidiee : et ingressi
synagogam. die sabbatorum. sederunt. Rursum
in synagogas habitu Judzorum ingressi sunt, ne
impugnarentur vel pellerentur : et ita totum per-
ficiebant. 15. Post lectionem autem legis et pro-
phetarum, miserunt principes synagoge ad
eos, dicentes : Fratres, si est in vobis sermo
exhortationis ad plebem, dicite. Jam hinc quee
Paulum spectant discimus, cum antea non pauca
de Petro didicerimus. Sed qua superius dicta sunt
exploremus. £t cum venissent Salaminam, prce-
dicabant verbum Dei 1n metropoli Cypri. Per
annum manserunt Antiochize. Oportebat illo abire,
nec semper hic sedere : majoribus opus habebant
doctoribus. Vide, quomodo Seleuci: non moras
trahant, scientes a vicina civitate multum utilita-
tis accepisse Seleucienses, sed illic etiam festinant
ad ea, quz magis urgebant. Nam ut venerunt ad
metropolin insulie, proconsulem emendare stude-
bant. Quod autem non ex adulatione dicatur, Erat
cum proconsule, viro prudente, ex re ipsa disce:
quomodo non multis sermonibus opus habuerit,
quomodo voluerit ipsum audire. Et nomina civi-
tatum recenset, ostendens quod, quoniam nuper
verbum receperant, opus erat confirmari illos ut
in fide manerent : quare frequenter illas adeunt.
Perpende, quomodo nihil mago dixerit, donec ille
occasionem daret, sed verbum Domini solum an-
nuntiabant. Quia enim alios attendentes videbat,
id unum ille in scopo habebat, ne ille pers b. iia
tur. Et cur non aliud signum fecit? Quia nullum
huic par erat, quod inimicum caperet.

2. Et vide, primo objurgat, et tunc punit.
Ostendit autem illum juste pati cum dicit : O ple-

JOANNIS CHRAYSOST.

ARCHIEP. CONSTANTINOP,

E

35

B

,

, r *
ἐζήτει χειραγωγούς. Τότε ἰδὼν ὃ ἀνθύπατος τὸ ego

^ ἐς /, 3
γὸς, ἐπίστευσεν, ἐχπληττόμενος € ἐπὶ τῇ διδαχῇ τοῦ

ρα RN S RE do,
Κυρίου. ^ Εἰκότως: τὸν “γὰρ προχατειλημμένον τῇ

/ , DJ , τ c ti
μαγείᾳ ταύτη τῇ τιμωρίᾳ παιδεῦσαι ἐχρῆν. Οὕτω xal
CADO Αἱ ΄ 7 c EX e ES M X
oi ἐν Αἰγύπτῳ μάγοι ὑπὸ τῶν φλυχτίδων τὸ πρὶν
3 n ἘΞ σ TX 5 A EJ] 2 7 2
ἐπαιδεύοντο. "Opa δὲ αὐτοὺς ox ἐγχρονίζοντας αὖ-
có y runi 0 , ) ^ def. 5^
τόθι. ἅτε τοῦ ἀνθυπάτου λοιπὸν πιστεύσαντος, οὐδὲ
, ex , m m—
μαλακχισθέντας τῇ χολαχείαᾳ xat τῇ τιμῇ, ἀλλ᾽ εὐθέως
m y Τὰ
τοῦ ἔργου ἐχομένους, χαὶ εἰς τὴν ἀντιπέραν χώραν
€ "A ^ Ni
δρμῶντας. ᾿Αναχθέντες δὲ ἀπὸ τῆς Κύπρου oi περὶ
cT EI J cs
Παῦλον, ἦλθον sic Πέργην τῆς Παμφυλίας. ᾿Ιωάννης
ΔΑ 5 δ τ 3093 XE Rus c y. ! 2 € Hn
δὲ ἀποχωρήσας ἀπ᾽ αὐτῶν ὑπέστρεψεν εἰς “ἱεροσόλυ-
- Αὐτοὶ ΝΑ διελθόντε ΡῚ A Urn Hé emm 274.
μα. Αὐτοὶ δὲ διελθόντες ἀπὸ τῆς Πέργης παρεγένοντο
3 5 / b
εἰς Ἀντιόχειαν τῆς Πισιδίας καὶ εἰσελθόντες sig τὴν
X - ΄ - e 5
συναγωγὴν τῇ ἡμέρα τῶν σαύδάτων ἐκάθισαν. Πάλιν
x :
εἰς τὰς συναγωγὰς ἐν σχήματι Ιουδαίων εἰσήεσαν,
cr ΞΞΞ A λε ΞΡ fj PA , Li 3 ^
ὥστε μὴ πολεμεῖσθαι μηδὲ ἐλαύνεσθαι, xa οὕτω τὸ
φ» , i cC
πᾶν κατώρθουν. Μετὰ δὲ τὴν RUE τοῦ νόμου
ju
χαὶ τῶν προφητῶν; ἀπέστειλαν οἱ doy, ἰσυγάγωγαι πρὸς
" NC
λέγοντες " ἄν pes ἀδελφοὶ, εἰ ἔστι λόγος ἐν
€ - AZ bi , v
ὑμῖν παραχλήσεως πρὸς τὸν λαὸν, λέγετε. Λοιπὸν
2 m AT M e
ἐντεῦθεν τὰ χατὰ Παῦλον μανθάνομεν, 00 ppl περὶ
τοῦ

αὐτοὺς

ἔτρου τος τες ἐν τοῖς πρῴην εἰρημένοις. Ἀλλ᾿
ἴδωμεν ἄνωθεν τὰ εἰρημένα. Kod γενόμενοι, φησὶν, ἐν
Σαλαμῖνι, κατήγγελλον τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ τῇ μη-
τροπόλει τῆς Κύπρου. ᾿Εποίησαν ἐνιαυτὸν ἐν Ἄντιο-
χείᾳ. Ἔδει xdxsi ἀπελθεῖν, καὶ μὴ διαπαντὸς ἐνθάδε
χαθῆσθαι: ἔδει μειζόνων αὐτοῖς διδασχάλων. Ὅρα
πῶς xai ἐν Σελευχείᾳ οὐ διατρίξουσιν, εἰδότες, ὅτι

S XN , Δ M Y
ἀπὸ τῆς one πόλεως ἐχαρπώσαντο ἂν πολλὴν ἮΝ
ὠφέλειαν, ἀλλὰ πρὸς τὰ χατεπείγοντα σπεύδουσι xai

qv

χεῖ. s ς ἘΠΕ τὴν μητρόπολιν ἐλθόντες τῆς νήσου;

^
τὸν ἀνθύπ τον ἔσπευδον διορθῶσαι. “Ὅτι δὲ οὐ χολα -

χείας ἦν τὸ λέ SI Συνὴν τῷ ἀνθυπάτῳ, zi συν-
ετῷ» ἀπὸ τοῦ πράγματος μάνθανε, πῶς οὐχ Seng

, ce 2
λόγων πολλῶν, πῶς ἠθέλησεν αὐτῶν ἀχοῦσαι. Kal τὰ

Ξε ἢ ^Y A, -- IN ^ M ce
νομαᾶτα oz χαταλξγξει τῶν πολξων ὀειχνυς , ὅτι
᾽ ΝᾺ A AG 2N/* J y. ΕῚ
επειοὴ προσφάτ τοὺς τὸν λογὸν εοεζαντο. ΧΡΕς Ἣν επι-

πίστει ἐμμένειν - διὸ xol συνεχῶς αὖ-
ἐφίσταντο: Ὅρα, ὅτι οὐδὲν πρὸς τὸν μάγον εἰπεν,
ἕως ἐχεῖνος ἀφορμὴν ἔδωχεν * ἀλλὰ τὸν ads τοὺ Keo-
ρίου υόνον XX le νον. Ἐπειδὴ γὰρ τοὺς ἄλλους
ἑώρα

προσέχοντας αὐτὸς πρὸς ἕν τοῦτο ἐσκόπει;

- ^ bh 7 M ,
ὥστε ἐχεῖνον μὴ πεισθῆναι. Καὶ διὰ τί μὴ ἔτ τερον
- , d, 5 , E]
σημεῖον ἐποίησεν: Oct οὐχ ἦν τούτου ἴσον, τοῦ τὸν
- D e* «
ἐχθρὸν ἑλεῖν.
ΑΝ
Καὶ
, b
Δείχνυσι δὲ

d , 5 , -
002, προτερον ε εγΥκ χαλεῖ, χαὶ τοτε τιμωώρειται.

λέγειν 000

, e
δικαίως αὐτὸν παθόντα τῷ

ne omni dolo! hoc est, nihil dolo vacuum habens. € πλήρης παντὸς δόλου. 'Γουτέστιν, οὐδὲν ἔχων ἐλλιπὲς,

b ziz/255 in quibusdam deest.

IN ACTA APOSTOLORUM.

φησί, Καὶ χαλῶς εἶπε, Παντὸς δόλου: ὑπεκρίνετο
γάρ. Υἱὲ διαδόλου " τὸ γὰρ ἔργον ἐχείνου ἔπραττεν.
"Ej0oi διχαιοσύνης" ἣ γὰρ πᾶσα δικαιοσύνη
ὄντως αὕτη ἦν. Ἐμοὶ δοκεῖ xoi τὸν βίον ἐλέγχειν τὸν

πάσης

αὐτοῦ, "ταῦτα λέγων. Καὶ ἵνα δείξη, ὅτι οὖκ ἦν θυ-

c A " ᾿

μοῦ τὰ ῥήματα, διὰ τοῦτο προλαδὼν εἰπε, Πλησθεὶς

Ὁ 25.

Πνεύματος ἁγίου" τουτέστιν, ἐνεργείας. Καὶ νῦν ἰδοὺ

E * »»y

χεὶρ Κυρίου ἐπὶ σέ. Οὐχ ἄρα τιμωρία ἦν, ἀλλ᾽ ἴασις.

νυ γὰρ BAeyev: oUx ἐγὼ ποιῶ, ἀλλ᾽ ἣ τοῦ

Θεοῦ χείρ. Ὅρα τὸ ἄτυφον. ἜἜση τυ- piae, μὴ βλέπων

τὸν ἥλιον ἄχρι καιροῦ. Τοῦτο λέγει, ἵνα δῷ αὐτῷ
-- 58 c Y , /, Sy NM c

μετανοῆσαι. Οὐδαμοὺῦ γὰρ ἐδούλοντο ἀπὸ τῶν Gxu-

M N e , 7

θρωποτέρων φαίνεσθαι, εἶ καὶ εἰς ἐχθροὺς ταῦτα ἐγέ-

- 5 3 NX m

νετο. Ἀλλ᾽ ἐπὶ μὲν τῶν οἰκείων εἰκότως * ἐπὶ δὲ τῶν

-Ὁ-Ὁ e 7

ἀλλοτρίων οὐχὶ, ἵνα μιὴ νομισθὴ τὸ πρᾶγμα ἀνάγχης
-Ἣ B ES , ^om : À ,

εἶναι λοιπὸν xot δέους. Τεχμηριον δὲ τῆς τυφλότητος,

- ΕΥ̓ E /,

τὸ χειραγωγοὺς ζητεῖν. Εἶτα δρᾷ τὴν πήρωσιν ὃ ἀν-

5 3

ἀλλ

ἐχπληττόμενος * εἰδε γὰρ; ὅτι οὗ λόγοι οὐδὲ ἀπάτη

MY Y c c
θύπατος, xoi εὐθὺς πιστεύει" καὶ οὖχ ἁπλῶς;

ταῦτα. Ὅρα πόσον ἔρωτα εἶχε διδασκαλίας ἐν ἀρχῇ
ὧν τοσαύτῃ. Οὐχ εἶπε ἘΠῚ αὐτὸν, οὗ παύσῃ διαστρέ-
quy τὸν ἀνθύπατον " ἀλλὰ, Τὰς δδοὺς Κυρίου, ὃ πλέον
ἦν - ἵνα μὴ δόξη χολαχεύειν. Τί δήποτε δὲ ὃ Ἰωάννης
ἀναχωρεῖ ἀπ᾽ αὐτῶν; ᾿Ιωάννης γὰρ, φησὶν, ἀποχω-
Ese ἀπ᾽ αὐτῶν, ὑπέστρεψεν εἷς Ἱεροσόλυμα" ἅτε
ἐπὶ βακροτέρον λοιπὸν nocentem 600v καίτοι γε
ὑπηρέτης ἐχεῖνος ἦν, αὐτοὶ δὲ τὸν κίνδυνον εἶχον.
Πάλιν ἐλθόντες sic Πέρ γὴν; παρατρέχουσι τὰς ἄλλας
πόλεις: ἐπὶ τὴν μητρόπολιν γὰρ ἠπείγοντο τὴν Ἂν-
τιόχειαν. Καὶ ὅρα πῶς ὑποτέμνεται ὃ συγγραφεύς.
᾿Εχάθισαν ἐν τῇ συναγωγῇ , φησὶ, καὶ τῇ ἡμέρα τῶν

D

E

z

HOMIL. XXVIII.

245

Et recte dicit, Omni dolo ; simulabat enim. Fili
diaboli : nam opus illius agebat. /rnimice omnis
justitice : heec enim vere erat omnis justitia. Mihi
videtur hoc dicens, vitam illius redarguere. Ut
autem ostenderet hzc verba non ab ira proficisci ,
prius dixit : Repletus Spiritu sancto; hoc est,
operatione. Et nunc ecce manus Domini super
te. Non ultio erat , sed medela. Ac sidiceret : Non
ego facio , sed Dei manus. Vide ut alienus est a
fastu. Eris cecus , non videns solem usque ad
tempus. Hoc dicit, ut det illi penitentie. locum.
Nusquam enim volebant ex tristibus conspicui esse,
quamvis hoc erga inimicos fierent. Sed erga suos
jure quidem merito : cum vero de alienis ageretur,
non item, ne putaretur res ex necessitate et timore
proficisci. Ceecitatis vero signum fuit, quod ducto-
res quareret. Deinde videt cecitatem proconsul, et
stam eredit : neque simpliciter, sed Obstupescens:
vidit enim non hic verba dari, neque fallaciis rem
agi. Vide quantum doctrinz amorem habuit, qui
tantum gerebat principatum. Non dixit mago Pau-
; lus: Non desinis subvertere proconsulem; sed, 7 ἴδα
Domini, quod majus erat ; ne videretur adulari.
Cur vero Joannes receditab eis? nam ait, Joannes
recedens ab eis, reversus est Jerosolymam. Quia
longius deinceps iter suscipiebant : quamvis ipse mi-
nister esset; illi vero periculum subirent. Rursus
Pergen venientes, prztercurrunt. alias civitates :
nam ad metropolin Antiochiam festinabant. Et vi-
de, quam compendio narret scriptor. Sederunt,
inquit, in synagoga die sabbatorum : ut sermoni

c m e M e
au dew ὥστε προοδοποιῆσαι τῷ λόγῳ. Καὶ οὐ πρῶ- 223 viam pararent. Nec priores loquuntur, sed invitati,
τοι λέγουσιν, ἀλλ᾽ ἐπιτραπέντες, ἅτε ὡς ξένους mpoc- *

» λοὺ Εἰ EN z TUAM Ἄς Ὁ PT NE λό
εχαλουντο. t UT περιεμειναν O£ , Οὐχ ἂν ξεγένετο V0-

γος

CN SY / »y UY / ,
αὐτοῦ τὴν σύνεσιν" ἐνθα μὲν ἦν χατεσπαρμένος ὃ λό-

᾿Ἔνταῦθα πρῶτον κηρύττει Παῦλος. Καὶ ὅρα

"p. - ἔνθ ^Y NEA LE 5. ἢ (6 θὲ
γος, παρατρέχει" ἔνθα δὲ οὐδεὶς ἦν, ἐνδιατρίόει χαθὼς
M , / , e ἊΧ ,
xai αὐτός φησι, γράφων Οὕτω δὲ φιλοτιμούμενος
l e 9
αγγελίζεσθαι, οὖχ ὅπου ὠνομάσθη Χριστός. ᾿Ανδρείας
dv v xa τοῦτο πολλῆς. Ὄντως £x προοιμίων θαυμα-
στὸς ὃ ἀνήρ"

εὖ
E
ὃ
EJ , , Y^
ἐσταυρωμένος, παρατεταγμένος, ἤδει
πόσης ἀπέλαυσε χάριτος" ἀντίῤῥοπον Bones Thy
σπουδήν. Οὐχ ὠργίσθη πρὸς Ἰωάννην * "οὐ γὰρ τού-
του ἦν: ἀλλὰ τοῦ ἔργου εἴχετο" οὐχ ἐδειλίασεν, οὐχ
ἐφοδήθη ἐν μέσῳ πλήθους ἀπειλημμένος.
- - τω A , 5 € ,
οἰχονομεῖται Παῦλον μὴ κηρύττειν ἐν Ἱεροσολύμοις"
ἀρχεῖ xoi τοῦτο μόνον τὸ ἀχοῦσαι, ὅτι ἐπίστευσε"

b Hac ταῦτα λέγων, καὶ ἕνα δείξη ὅτι, desunt in qui-
busdam Mss.

^ Οὐ γὰρ τούτου ἦν. Dounwus sic vertendum putat ,

TOM. IX.

"Opa. πῶς B

et quasi hospites provocati. Si autem non ibi
mansissent, sermo non habitus fuisset. Hic primo
predicat Paulus. Et vide ejus prudentiam : ubi
sermo sparsus fuerat, przetercurrit; ubi vero nul-
lus fuerat, diutius manet; ut et ipse scribens dicit:

Sic autem studui eeangelizare, non ubi nomi- Rom. 1

natus est Christus. Hoc vero magnz fortitudinis ??
erat. Vere a principio admirabilis vir fuit: cruci-
fixus, in acie positus, sciebat quanta potiretur
gratia; par induxit studium. Non succensuit
Joanni : non enim hujus erat, sed operi haerebat :
non formidavit, non timuit in media multitudi-
ne conclusus. Vide quomodo providetur, ne Pau-

lus praedicet in Jerusalem : sufficiebat hoc audire,

JVon enim irc deditus erat: vel sic. fortassis expli-
candum : JVon enim ipsius erat ; id est, non ille, sed
Barnabas illum adduxerat.

18

Vitium
aliquando
aliud
lium supe-
rat.

yi

S. JOANNIS CHRYSOST.

244

quod. credidisset : przedicantem vero non tulissent
propter odium : et procul migrat ubi notus non
erat. Primo magum redarguit , et qualis esset
aperuit: quodque talis esset, signum probavit.
Hoc signum erat ejus animz caecitatis. Ad tempus
patitur, ut penitentiam agat. Bene autem in sab-
bato Paulus intravit in synagogam, quando omnes
congregati erant. 15. Et post lectionem, inquit,
legis et prophetarum, miserunt principes syna-
goge, dicentes : F'iri fratres, si est in vobis
sermo exhortationis ad populum , dicite. Vide
illos tunc sine invidia copiam facere; postea vera
non item. Si hoc voluissetis , magis oportebat
exhortari. Sed, o. principatus amorem ! o vanam
gloriam ! quomodo omnia subvertit et. perdit :
contra propriam, contra mutuam salutem stare
suadet : ita czecos efficit, ut ductores quarantur.
Utünam saltem hoc, utinam saltem ductores que-
rerent : verum hoc non quzrunt, sed sibi ipsis
totum committunt. Neminem 1116 simit. videre :
sicut caligo et nebula ingruit, nec sinit inspicere.
Quam defensionem habebimus, qui per. vitium
illud vitium aliud superamus, sed non. per timo-
rem Dei ? Verbi gratia, multi qui simul lascivi
et avari erant, per parsimoniam lasciviam supe-
rarunt ; alii contra. ex lascivia pecunias contem-
serunt. Rursum alii vana gloria capti, ambo illa
vilia prostravere, pecunias sine modo insumentes,
et frustra continentes : alii rursum vana glorie
admodum cupidi, hoc vitium contemserunt, multa
foeda passi et propter amores et propter pecunias:
alii rursum ut. iram explerent suam, innumera
damna subiere, et nihil aliud. curaverunt, quam
ut voluntatem suam ad effectum. deducerent. Et
quod passio potuit, non potuit apud. nos Dei ti-
mor. Et quid. passionem dico ? Quod pudor hu-
manus potest, non potest Dei timor. Multa et recte
facimus et peccamus prz hominum pudore; Deum

D

vero non timemus. Quot prz pudore opes effude-
runt ? quot frustra ambierunt amicis in malo ser-
vientes? quot in amicorum gratiam s:pissime
peccaverunt?

9. Siergo et affectus et pudor humanus οἱ ad
peccata et ad bona opera nos possunt inducere ,
Írustra dicimus nos non posse : possumus enim, si
volumus ; velle autem, omnes oportet. Dic mihi :
cur non potes gloriam vincere, cum alii eaindem
animam, idem corpus, eamdem formam, eamdem

224
A

b Alii ἤλεγχε.
? Quidam πηροὺς ὄντως zzi. [Paulo ante recepimus
οἰκείας e Savil. et A. B. C. Legebatur οἰχέας, quod habet D.

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

- , Y E -
χηρύττοντος δὲ οὐκ ἂν ἠνέσχοντο διὰ τὸ μῖσος" xol

/»c y » 2.
πόῤῥω ἀπεισιν, ἔνθα γνώριμος οὐχ ἦν. Πρότερον
b 4s [e , cr Ex Iu c 1 '
ἤλεγξε τὸν μάγον ὅστις ἦν * χαὶ ὅτι τοιοῦτος ἦν, τὸ
σΊ - S ΤΣ , τὸ αν πον τῇ E
ἡμεῖον ἐδείκνυ. Τῆς ἐν τῇ Ψυχῇ τυφλότητος τοῦτο
τὦ e xy Ht ὦ cr m
σημεῖον ἦν. Ἄχρι δὲ χαιροῦ πάσχει, ὥστε μετανοῆ-
me ANY - m
σαι. Καλῶς δὲ τῷ σαδόάτῳ εἰσῆλθον εἰς τὴν συναγω-

τες

X cie. , E / d X M
γὴν, ὅτε πάντες ἦσαν συνειλεγμένοι. Καὶ μετὰ τὴν
, , — , — DI
ἀνάγνωσιν τοῦ νόμου χαὶ τῶν προφητῶν, φησὶν, ἀπέ--
στειλαν οἵ doy ισυνάγωγοι, λέγοντες " ἄνδρες ἀδελφοὶ j

2 xs Qd 3i e or Ξ το LS » ' M
εἰ ἐστι λόγος ἐν ὑμῖν παραχλήσεως πρὸς τὸν λαὸν, λέ-
2

— uf M ΕῚ n^ , -- e M
γετε. Ogx αὐτοὺς ἀφθόνως τότε τοῦτο ποιοῦντας, μετὰ
ἈΝΑ D 5 - , em
δὲ τοῦτο οὐχ ἔτι. Εἰ τοῦτο ἐδούλεσθε, μᾶλλον ἔδει παρα-

, 3 b - c a f! c
χαλέσαι. Ἀλλ᾽, ὦ τῆς φιλαρχίας, ὦ τῆς κενοδοξίας, πῶς

, / IN c ,
πάντα ἀνατρέπει xal ἀπόλλυσι" κατὰ τῆς oixetac, xav

d 5 ) A). , [d / , c M
τῆς ἀλλήλων σωτηρίας ἑστάναι παρασχευάζει" “πηροὺς
er Nono Y 3 γῳ up ye M
οὕτω xai τυφλοὺς ἐργάζετα!, ὥστε xal χειραγωγοὺς
A RS. E zx E! CT », E. - A 27. ,
ζητεῖν. Εἴθε xàv τοῦτο, εἴθε xav χειραγωγοὺς &G-
τουν" ἀλλ᾽ οὐχ ἔτι τούτου ἀνέχονται: ἀλλ᾽ ξαυτοῖς

3
3
d

2 / bi e 5Ν7 5 7 ^
ἐπιτρέπουσι τὸ πᾶν. Οὐδένα ἀφίησιν 16
M

NI

εἴν - χαθάπερ
ΕῚ M , /, M , 5 »
&y)uc ἐπιτίθεται xot ζόφος, οὖχ ἀφιεὶς ὃ

,
ιαόλεψαι.
/ or - J 3 , / τ
Ποίαν ἕξομεν ἀπολογίαν διὰ πάθος πάθους χρατοὺν-
M τ τ T ii
τες᾿ διὰ δὲ τὸν τοῦ Θεοῦ φόδον οὐχ ἔτι; Οἷον, πολλοὶ
o rco ast rabies Y MEN NOM CUM M πως /
ἀσελγεῖς ὄντες xat φιλοχρήματοι, διὰ τὴν τῶν χρημά-
(«mI EJ / M c^ , * b]
τῶν φειδωλίαν ἐχαλίνωσαν τὴν ἥδονήν - ἄλλοι ccoüvay-
, V M - ,
tov, διὰ τὴν ἡδονὴν ὑπερεῖδον χρημάτων. Πάλιν ot
/ co ,
ἡττώμενοι δόξης χενὴῆς ἀμφοτέρων περιγεγόνασι,
J cT τ
χρήματα ἀναλίσχοντες ἀφειδῶς, χαὶ σωφρονοῦντες
»? c 1) I^ IS je "à » ,
εἰχῇ - ἄλλοι πάλιν χενόδοξοι σφόδρα ὄντες, χατεφρό-
c N
γησαν τοῦ πάθους, πολλὰ ὑπομείναντες αἰσχρὰ , xal
NA οὗ M NN , er / Ω Y
δι’ ἔρωτας xai διὰ χρήματα" ἕτεροι πάλιν, ἵνα τὸν
θυμὸν ἐμπλήσωσι τὸν αὐτῶν, εἵλοντο ζημιωθῆναι
Ν » F y ,
υυρία,, χαὶ οὐδενὸς αὐτοῖς τούτων ἐμέλησεν, ἵνα μόνον
b! e , Ἀ 5 ὦ GEM) 5 , ,
τὸ θέλημα ποιήσωσι τὸ αὐτῶν. Καὶ ὅπερ ἰσχυει πάθος,
3 EJ 3; pe imo. e n" - , ZA , ΄
οὐχ ἴσχυσε παρ᾽ ἡμῖν ὃ τοῦ Θεοῦ φόδος. Καὶ τί λέγω
, σ 35^ 2 , 3 , » 25 cu
mà0oc; “Ὅπερ αἰδὼς ἀνθρώπων ἰσχύει, οὐχ ἰσχύει ὃ
τοῦ Θεοῦ qo6oc. Πολλὰ καὶ χατορθοῦμεν, καὶ ἅμαρ-
, P] Δ »5N 7 b ^ * 5
τάνομεν ἀνθρώπους αἰδούμενοι: τὸν δὲ Θεὸν οὐ
δεὸ , E Ilós NE 2 E Az m "
εδοίκαμεν. Πόσοι δι᾿ αἰσχύνην προήκαντο χρήματα:
7 f - , - ων
πόσοι ἐφιλοτιμήσαντο eixT, δπηρετούμενοι τοῖς αὐτῶν
M —M- J. ,
πὶ xax; πόσοι φιλίας αἰδεσθέντες μυρία

3

E
-

φίλοις
Jg
ἥμαρτον ;

M J /,
Εἰ τοίνυν xa πάθος χαὶ αἰδὼς ἀνθρωπίνη δύναται
3 e - b M 5 € εἶ - M 3 i L4
ἐμθαλεῖν ἡμᾶς xal εἰς ἁμαρτήματα xat εἰς χατορθώ-
25937 d EAS D ^ / '
ματα, εἰχῇ λέγομεν, ὅτι οὐ δυνάμεθα" δυνάμεθα γὰρ
b Y , / A3. Χ Qf
ἂν θέλωμεν " θελῆσαι δὲ πάντας χρή. Kimi δή μοι,
NN f; X9 NE I/T - J ac 3
διὰ τί οὐ δύνασαι δόξης κρατεῖν, ὅταν “ἕτεροι ὦσι
ων M , b M b D
χρατοῦντες τὴν αὐτὴν ἔχοντες ψυχὴν, τὸ αὐτὸ σῶμα;

et vertit Erasmus.]
* Morel ἕτεροι χρατοῦντες. |Mox e Codd. et Savil. ad-
Jecimus verba, ἔχοντες ψυχὴν, τὸ αὐτὸ σῶμα, τὴν αὐτήν ]

IN ACTA APOSTOLORUM. HOMIL. XXVIIT.

245

vitam habentes, ipsam vincant? Cogita. Deum, Gioia qu«-
cogita supernam gloriam : confer illam cum prze- quz-

I ζῶντ

ἊΣ
τὸν Θεὸν, €

» X A n ͵΄ Ledv)
τὴν αὐτὴν μορφὴν, τὴν αὐτὴν ζῶντες ζωήν ; ' Evvonoov
JY

nam

, M E
ἐννόησον τὴν ἄνωθεν δόξαν "
renda.

ἀντίστησον

— , M , , "/
αὐτῇ τὰ παρόντα; χαὶ ταχέως ταύτης ἀποπηδήσεις.

- m 5» "v 7
Ὅλως εἰ δόξης ἐπιθυμεῖς, τῆς ὄντως δόξης ἐπιθύμει.
, ΝΟΣ ch 2 ἢ c L ^T [7] c
lota δόξα ὅταν ἀτιμίας TOU, ; ποῖα δόξα, ὅταν τῆς
LI D
ἐλ , " , Ur d Ξ Qe 2 , 0 - E" - c zt
ἐλαττόνων ἀναγχάζη τιμῆς ἐφίεσθαι, χἀχείνης χρείαν
E e m P /
ἔχῃ; ; Τιμή ἐστι τὸ τῆς παρὰ τῶν μειζόνων ἀπολαύειν
le E e^ b ^
δόξης. “Ὅλως εἰ δόξης ἐρᾷς, μᾶλλον pu τῆς Duc
τοῦ Θεοῦ. Ἂν ἐρασθεὶς ἐ ἐχείνης, ταύτης Ἐπ e
ὄψει ταύτην ἄτιμον" ἕως ἂν ἐχείνην μὴ ἴδης, οὖδὲ
, ' ^ ,
ταύτην ἰδεῖν δυνήση πῶς ἐστιν αἰσχρὰ, πῶς καταγέ-
-» Ἁ
λαστος. Καθάπερ γὰρ οἵ πονηρδ τινι γυναιχὶ προχα-
΄ 2^ -T y n M e E. λῷ ,
di on S εἰδεχθεῖ καὶ aicy pH, ἕως ἂν φιλῶσιν αὖ--
2 M CAN LAN 25. E /
τὴν, οὐ δύνανται "ἢ τὴν δυσείδειαν ἰδεῖν, τοῦ πάθους
5 eu ^N V τς M v d ^
ἐπισχοτοῦντος τῇ χρίσει" οὕτω δὴ xal ἐνταῦθα" ἕως ἂν

sj, , -ü ^ T! 2
κατεχώμε εθα τῷ 1 Εις οὗ δυνάμεθα συνιδεῖν otov ἐστι

Β

sentibus, et statim ab hac gloria resilies. Si omni-
no gloriam expetis , eam quz vere gloria est con-
cupisce. Qua gloria est, cum infamiam pariat?
qua gloria, quando inferiorum honorem cupere
cogeris et illo opus habere ? Honor est majorum
gloria frui. $1 omnino gloriam diligis, eam po-
tius ama, quae a Deo est. Si illam. amans hanc
spernas, hanc videbis ignobilem : quamdiu illam ,
quz a Deo est, non videris, neque banc videbis,
quam turpis nempe sit, quam ridicula. Ut enim
qui malz, deformis feedzeque mulieris amore capti
sunt, donec illam amant, non possunt ejus defor-
mitatem videre, affectu. judicium obscurante : ita
et hic quamdiu affectu * detinemur, cernere non

xaxov. Πῶς οὖν ἀπαλλαγείημεν ἂν, φησὶν, αὐτοῦ; Ev- C possumus quantum sit malum.Quomodo ergo, in-
νόει τοὺς χρήματα ἀναλώσαντας μυρία, καὶ οὐδὲν * ἀπ᾽ quies, ab eo liberabimur ? Cogita eos, qui innu-
αὐτῶν χαρπωσαμένους " ἐννόει τοὺς ἀποθανόντας ὅσης — meras opes insumserunt, et nihil hinc fructus tu-
ἀπήλαυσαν δόξης, χαὶ οὐδαμοῦ αὕτη Benin , ἀλλ᾽ erunt: cogita mortuos, qui tantam adepti sunt
ἀπόλωλε xai διέῳ Qr ἐννόησον, ὅτι ὄνομα μόνον gloriam , sed instabilem, qua perit et evanuit :
ἐστὶ, πρᾶγμα δὲ οὐχ ἔχει" ἐπεὶ τί ἐστι δόξα; εἶπέ μοι’ — Cogita nomen tantum esse, non rem. Nam quid
δὸς ὅρον τινά. Τὸ θαυμάζεσθαι παρὰ πάντων, φησί. est gloria, quzso? da definitionem aliquam. Apud
Δικαίως, ἢ xaX ἀδίχως; Et μὲν γὰρ ἀδίκως, o)x ἂν Omnes admirationi esse, inquies. Án jure, an in-
εἴη τοῦτο θαῦμα, ἀλλὰ χατηγορία, καὶ xoaxsta , καὶ juria? 51 injuria, non erit illud admiratio, sed ac-
DUE si δικαίως, τοῦτο οὐ δυνατόν οὐ γὰρ ἔχει — Cusatio , adulatio, calumnia : si autem jure, id
χρίσεις ὀρθὰς ὃ δῆμος, ἀλλὰ τοὺς ταῖς ἐπιθυμίαις αὖ- p. possibile non est; vulgus enim recto caret judicio,

τῶν UT πηρετοῦντας τ θαυμάζουσι. Καὶ εἰ βούλ ε-

σθε, χαταμάθετε τοὺς ταῖς πόρναις τὰ αὐτῶν δώρου -

PA A - € / ^ - , - » “ἃ Ὁ
μένους, τοὺς τοῖς ἡνιόχοις, τοὺς τοῖς ὀρχησταῖς. Ἂλλ
οὗ τούτους

τ
τους

i. x 5^ ) A M Ὁ , '

, φησὶ, φαμὲν, ἀλλὰ τοὺς διχαίους, xoi
M - ^

ὀρθοὺς, χαὶ μεγάλα δυναμένους ποιεῖν χαλά. Εἴθε

ἠβούλοντο, xai ταχέως ἐποίουν ἂν τὰ ἀγαθά- νῦν δὲ

Y
οὐδὲν τούτων ποιοῦσι. "Tic, εἰπέ μοι, τὸν δίχαιον ἔπαι-
El , ' D D/ M
γεῖ νῦν xa τὸν ὀρθόν: "'oóvavctov μὲν οὖν. Τί δὲ ψυ-
, , ΓΒ E Ee c
χρότερον δικαίου, εἰ πρᾶγμα τοιοῦτον SEED τῆς
δὰ Ὡς
*

Y -- ^Y τ qp

Rut τῶν πολλῶν δόξη ἐφίεται; Τοιοῦτον "γὰρ Rott

οἷον ἂν εἴ τις "UAE im στος ὧν xa εἰκόνα γράφων

βασιλικὴν, τῶν οὐχ ἐμπείρων ἀποδέχοιτο τοὺς ἐπαί--

-í ^Y , 3 / “ c ^

νους. Ἄλλως δὲ ταχέως ἀποστήσεται ἄνθρωπος ὃ πρὸς

Li d — e 5

δόξαν δρῶν ἀνθρωπίνην τῶν xav ἀρετὴν πραγμάτων.

Y D , , E

Ei γὰρ μέλλοι πρὸς ἐπαίνους χεχηνέναι, ἅπερ ἂν

«S - ἧς. "ἢ ταῦ net) E " "

ἐχεῖνοι θέλωσι, ταῦτα ἐργάζεται, οὖχ ἅπερ ἂν αὐτός.

RAE. q e - £e ví ^ - ἃπ’"--
Τί οὖν ἂν ὑμῖν συμόουλεύσαιμι λοιπὸν ποιεῖν ; ᾿ Τῷ
- , - J - -
Θεῷ προσέχειν; τοῖς ἐπαίνοις ἀρχεῖσθαι τοῖς παρ᾽ αὖ-
m à] J το

τοῦ, πάντα τὰ ἐχείνῳ δοχοῦντα ἐργάζεσθαι, χαὶ τὰ
» M] , b: ^Y --

ἀγαθὰ ἘΠ Σ τε ΠΝ JeoUe ἀληδεν, τῶν d ned χεχης-
νέναι" τοῦτο γὰρ xaX νηστείαν xo εὐχὴν xai ἐλεημο-

b Unus Codex τὴν δυσωδίαν.

e Idem ἀπ᾽ αὐτῆς χαρπουμένους.

E

et illos miratur, qui suis serviunt concupiscentiis.
Et si vultis, illos attendite, qui meretricibus
omnia sua dederunt, qui aurigis, qui saltatoribus.
At non hos , inquies, dicimus ; sed justos, rectos,
qui magna possunt przstare bona. Utinam vellent,
etstatim bona perficerent : nunc vero nihil hujus-
modi faciunt. Quis, queso, justum et rectum nunc
laudat ? Contrarium certe accidit. Quid frigidius
justo, si praeclarum quid agens, vulgi gloriam
expetat? Hoc enim agit, ac si quis pictor optimus
regis imaginem pingens, imperitorum laudes ex-
cipiat. Alioquin autem qui humanam spectat. glo-
riam, a virtutum exercitio cito desistet. Nam si ad
laudes illorum inhiet, hzc faciet qua ipsis place-
bunt, non quz sibi. Quod ergo jam vobis consi-
lium dederim? Deo animum adhibere, satis ha-
bere, si laudemur ab illo, omnia ipsi placita facere,
et bona operari, ad nullam rerum humanarum
inhiare: hoc enim et jejunium et orationem et
eleemosynam pessumdat, atque omnia nostra bo-
na evacuat. Quod ne patiamur, fugiamus hoc vi-

4 Alii τῷ θεῷ δεῖ mpostysc-

Luc 20.13

246

$. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

€ 9 , / c 2 M
tium, Unum solum respiciamus , laudem a Deo, a σύνην λυμαίνεται, καὶ πάντα τὰ ἡμέτερα ἀγαθὰ xe-

illius approbationem, communisque Domini com-
mendationem : ut vita przsente in virtute trans-
acta, promissis bonis cum diligentibus eum po-
tiamur, gratia et benignitate Domini nostri Jesu
Christi, qui cum Patri et Spiritui sancto gloria,
imperium, honor, nunc et semper, etin secula
seculorum. Amen. -

HOMILIA XXIX.

Cav. XIII. v. 16. Surgens autem. Paulus, et
manu silentium indicens, dixit : Firi Israe-
lite, et qui timetis Deum, audite, AT, Deus
plebis hujus elegit patres nostros, et plebem
exaltavit, cum essent advene in terra JEgy-
pti, el cum brachio excelso eduxit eos ex ea.

1. Vide Barnabam cedentem Paulo, ut et Joan-
nem ubique Petro. Ille duxit eum ex Damasco :
atqui venerabilior erat ; sed ad communem uti-
litatem spectabant. Et surgens, inquit, et manu
silentium. indicens. Mos hic Judais erat: ideo
sic illos alloquitur. Vide quomodo sermoni viam
paret : primo enim laudans illos, magnamque
ostendens erga ipsos curam, per quod dicit, Qui
timetis Deum; sic demum incipit sermonem. Non
dixit, Proselyti, quod erat calamitatis nomen.
Deus plebis hujus elegit patres nostros et popu-
lum. Vide quomodo hominum communem Deum,
ipsorum proprie Deum dicat, et ostendat beneficia
magna jam olim ipsis collata, sicut et Stephanus.
Hzc autem faciunt, ut doceant illos, quod pro D
more suo nunc Filium suum miserit. Sicut et Chri-
stus de vinea dixit, sic et ille loquitur. Exalta-
vit in peregrinatione in /Egypto, et cum bra-
chio excelso eduxit eos ex ea. Atqui contrarium
acciderat ; sed multitudine aucti sunt ; imo et mi-
racnla propter illos facta sunt. Et prophetze me-
morant übique ea, quz facta sunt in JEgypto. Et
vide, quomodo tempora calamitatum pretercur-
rat, et nusquam crimina in medium afferat, sed
Dei benignitatem, illa relinquens ipsis eogitanda.

C

* [ ἂν γῇ Codices omnes hic et infra. Editi à» τῇ.]
^ xgl p» τοὐναντίον γέγονεν, atqut contrarium. accu
dit, Id. est, ni fallor, Deus eduxit illos ex Agypto, ut

-- σ᾽ e , , M M /
vot. Ὅπερ tva μὴ πάθωμεν, φύγωμεν τουτὶ τὸ πάθος.
, - V m D
Πρὸς £v μόνον δρῶμεν, τὸν παρὰ τοῦ Θεοῦ ἔπαινον,
» M M M D c ,
τὴν ἐχεῖθεν ἀποδοχὴν, τὴν παρὰ τοῦ χοινοῦ Δεσπότου
- TES [/ e c A Qi αν N /, , ^ ΑΞ
εὐφημίαν * ἵνα μετὰ ἀρετῆς τὸν παρόντα βίον διανύ
Lh Ὁ ^ - D
σαντες, τῶν ἐπηγγελμένων ἀγαθῶν σὺν τοῖς ἀγαπῶ-
^ , , e
σιν αὐτὸν ἐπιτύχωμεν, χάριτι xat φιλανθρωπίᾳ τοῦ
΄ L M c - 7 c
Κυρίου ἡμῶν ᾿Γησοῦ Χριστοῦ, μεθ’ οὗ τῷ Πατρὶ ἅμα
ἀν δὴ ἐδ H A NI &£ Δ mM ὶ ED
τῷ ἁγίῳ Πνεύματι δόξα, κράτος, τιμὴ, νῦν xoi ἀεὶ,
M M c cC ,
χαὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν.

OMIAIA χθ΄.

᾿Αναστὰς δὲ Παῦλος, καὶ χατασείσας τῇ χειρὶ; εἰπεν *
“Ὁ 5 - AU re $5 e 2 , '
ἄνδρες ᾿Ισραηλῖται, xot ot ἐν ὑμῖν φοδούμενοι τὸν
Θεὸν, ἀκούσατε. Ὃ Θεὸς τοῦ λαοὺ τούτου ἐξελέ--
Ἂς - M ^ b cr 2
ξατο τοὺς πατέρας ἡμῶν, xoi τὸν λαὸν ὕψωσεν ἐν
τῇ παροικίᾳ αὐτοῦ ἐν * «7, Αἰγύπτῳ, καὶ μετὰ
x xd € Yi. 2R/ E] Ν᾽ i 5 c
βραχίονος δψηλοῦ ἐξήγαγεν αὐτοὺς ἐξ αὐτῆς.

σ M
Ὅρα τὸν Βαρνάδαν παραχωροῦντα τῷ Παύλῳ,
σ ,F 5 , Α c 9^ Nx »y
ὥσπερ xai Πέτρῳ ᾿Ιωάννης πανταχοῦ. Αὐτὸς ἤγαγεν
αὐτὸν ἀπὸ Δαμασχοῦ - καίτοι αὐτοῦ αἰδεσιμώτερος
ΕΝ [13 Qv Y XM - 7, cr $m
ἦν ἀλλὰ πρὸς τὸ χοινὴ συμφέρον ἑώρων. Καὶ &va-
M M - ͵ ^
στὰς, φησὶ, xol χατασείσας τῇ χειρί. "Eüoc τοῦτο
5 ^ ki NN M 5. M PS E) CASAN ,ὔὕ
Ἰουδαίοις ἦν * διὸ χαὶ αὐτὸς χατὰ τοῦτο αὐτοῖς διαλέ--
σ ^ - E
γεται. Ὅρα πῶς προοδοποιεῖ τῷ λόγῳ: πρότερον
24 , ^, ΤΕ ^ δείξ 23a m. M EJ *
ἐγχωμιάσας αὐτοὺς, χαὶ δείξας πολλὴν περὶ αὐτοὺς
Y ^ 7 NN e 5 - ε " S
τὴν χηδεμονίαν διὰ τοῦ εἰπεῖν, Ot φοδούμενοι τὸν
M “ “ c —
Θεὸν, οὕτως ἄρχεται τοῦ λόγου. Kal οὐχ εἶπεν, οἵ
/ r E eG A e
προσήλυτοι, ὅπερ ἦν συμφορᾶς ὄνομα. Ὃ Θεὸς τοῦ
λαοῦ τούτου ἐξ

geMtec N 2. £m VEN

εζελεζάτο τοὺς παάτερας μων χα! TOV

) , "0 EOM Χ , M ^ ^ — , ,

wxóy. “Ὅρα πῶς xa αὐτὸς τὸν χοινὸν τῶν ἀνθρώπων
A — ^J! »

Θεὸν αὐτῶν ἰδίως καλεῖ, xol δείκνυσιν ἄνωθεν τὰς

D

2
t
5
υτο

εὐεργεσίας α μεγάλας οὔσας, χαθάπερ χαὶ Στέ--
φανος. Ταῦτα δὲ ποιοῦσιν, ἵνα παιδεύσωσιν αὐτοὺς,
ὅτι χαὶ νῦν χατὰ τὸ αὐτὸ ἔθος τὸν Υἱὸν αὐτοῦ ἀπέστειλε.
Καθάπερ xoi ὃ Χριστὸς εἶπεν ἐν τῷ ἀμπελῶνι, οὕτω
xoi αὐτός φησιν. “ὝΨψωσεν ἐν τῇ παροιχία ἐν γῇ Αἰ-
γύπτῳ, χαὶ μετὰ βραχίονος ὑψηλοῦ ἐξήγαγεν αὐτοὺς ἐξ
αὐτῆς. "Καὶ μὴν τοὐναντίον γέγονεν * ἀλλ᾽ εἰς πλῆθος
ἐπέδοσαν - ἀλλὰ τὰ θαύματα δι’ αὐτοὺς γέγονε. Τού-
τῶν χαὶ οἱ προφῆται μνημονεύουσιν ἀεὶ τῶν xav Αἴ-
γυπτον. Καὶ ὅρα πῶς τοὺς χαιροὺς τῶν συμφορῶν πα-

οἀτρέχει. χαὶ οὐδαμοῦ τὰ ἐγχλήιλο ζγει εἰ
ρατρέχει, X [ ἐγχλήματα παράγει εἰς

induceret in terram promissionis; sed ob illorum ne-
quitiam contrarium accidit; nam maxima pars in de-
serto periit.

IN ACTA APOSTOLORUM IIOMIL.

μέσον, ἀλλὰ τὴν τοῦ Θεοῦ φιλανθρωπίαν, ἐχεῖνα αὖ-
τοῖς ἀφεὶς λογίζεσθαι. Καὶ ὡς τεσσαράχοντα ἔτη χρό-
νον ἐτροποφόρησεν αὐτοὺς ἐν τῇ ἐρήμῳ. Εἶτα τὴν χα-
τοιχίαν λέγει" Καὶ καθελὼν ἔθνη ἑπτὰ ἐν γὴ Χαναὰν,
Ὁ χατεχληρονύμιησεν αὐτοῖς τὴν γὴν αὐτῶν. Καὶ 6
χρόνος πολύς" τετραχόσια γὰρ πεντήχοντα ἔτη. Καὶ
μετὰ ταῦτα ὡς ἔτεσι τετραχοσίοις χαὶ πεντήχοντα
ἔδωχεν αὐτοῖς χριτὰς ἕως mg τοῦ mogrícou,
᾿Ενταῦθα ὅτι 9uxo φόρως ᾧχονόμει τὰ χατ᾽ αὐτοὺς m

E

XXIX. 247

18. Et per quadraginta annorum tempus mores
eorum. sustinuit in deserto. Deinde habitatio-
nem terre dicit: 19. Et destruens gentes septem
in terra Chanaan , sorte distribuit eis terram
eorum. Et multum intercessit tempus, quadrin-
gentorum et quinquaginta annorum. 20. Et quasi
post quadringentos et quinquaginta annos de-
dit eis judices, usque ad Samuelem prophetam.
Hic ostendit ipsum varie providisse rebus illo-

λωσε. Κἀχεῖθεν ἠτήσαντο βασιλέα. Καὶ οὐ λέγει τὴν A4 rum. 21. Et exinde postulaverunt regem. Nec

ἀγνωμοσύνην αὐτῶν, ἀλλὰ dod ew τὴν τοῦ Θεοῦ
φιλανθραϊπίαν: Καὶ ἔδωχεν αὐτοῖς τὸν Σαοὺλ υἱὸν Κὶς,
ἄνδρα ἐχ φυλῆς Beyatiyys ἔτη τεσσαράχοντα᾽ xa με-
ταστήσας αὐτὸν pet αὐτοῖς τὸν Δαυὶδ εἰς βασιλέα .
ᾧ xal εἶπε onda εὗρον Δαυὶδ τὸν τοῦ Ἰεσσαὶ ἢ
ἄνδρα κατὰ τὴν χαρδίαν μου, ὃς ποιήσει πάντα τὰ
θελήματά μου. Οὐ μικρὸν τοῦτο τὸ ἀπὸ Δαυὶδ εἶναι
τὸν Χριστόν. Εἶτα καὶ Ἰωάννην εἰσάγει μαρτυροῦντα,
λέγων - Τούτου ὃ Θεὸς ἀπὸ τοῦ σπέρματος xav ἐπαγ-
ei ἤγειρε τῷ Ἰσραὴλ oca [ησοῦν], Ern,
ρύξαντος "Hodvye πρὸ προσώπου τῆς εἰσόδου αὐτοῦ
βάπτισμα μετανοίας παντὶ τῷ λαῷ Ἰσραήλ. Ὡς δὲ

ἐπλήρου ὃ 6 Ἰωάννης τὸν Dos Dee τίνα με ὕπο-

νοεῖτε PES οὐχ εἰμὶ ἐγώ * ἀλλ᾽ ἰδοὺ ἔρχεται μετ᾽ ἐμὲ,
οὗ οὐχ εἰμὶ ἱκανὸς τὸ ὑπόδημα τῶν ποδῶν λῦσαι. Kei
Ἰωάννης δὲ μαρτυρεῖ 004 ἁπλῶς, ἀλλὰ τὴν δόξαν ἐξ
ἑαυτοῦ ἀποχρουόμενος, καίτοι πάντων ἐπ᾽ αὐτὸν ταύ-
osa t ,
ΕἸ , , NY xy ^ ^ NN
τὴν ἀγόντων. Οὐχ ἔστι δὲ ἴσον μηδενὸς διδόντος xol
πολλῶν παρεχόντων ταύτην τὴν τιμὴν διωθεῖσθαι,
xai μηδὲ ἁπλῶς, ἀλλὰ μετὰ τοσαύτης ὑποστολῆς.
ς ἢ 3 ^ πῇ
Ἄνδρες ἀδελφοὶ, υἱοὶ γένους Αδραὰμ., καὶ οἱ ἐν ὑμῖν
e. ^ ^ [4 - € ,ὔ - 7 ,
φοῤούμενοι τὸν Θεὸν, ὑμῖν ὃ λόγος τῆς σωτηρίας ταύ-
ΕΣ 7 ς N — c Y
τῆς ἐξαπεστάλη. Ot γὰρ χατοιχοῦντες ᾿ἱερουσαλὴμ.,
χαὶ οἱ ἄρχοντες αὐτῶν τοῦτον ἀγνοήσαντες, χαὶ τὰς
φωνὰς τῶν προφητῶν τὰς χατὰ πᾶν σάδόατον ἀναγι-
νωσχομένας, χρίναντες ἐπλήρωσαν * xot μηδεμίαν αἷ-
, , € , 5. , ^ oco , -
τίαν θανάτου εὑρόντες ἠτήσαντο Πιλᾶτον ἀναιρεθῆναι
αὐτόν. Πανταχοῦ τοῦτο σπουδάζουσι δεῖξαι οἰχεῖον
» -ὩΝ μὴ Na 5 M d δε oe 2 , ,
αὐτῶν ὃν τὸ ἀγαθὸν, ἵνα μὴ ὡς ἀλλοτρίῳ προσέχοντες
5 M "cm
φεύγωσιν, ἐπειδὴ ἐσταύρωσαν αὐτόν. Τοῦτον, φησὶν,
- 7 cr 2 J ET SUE ER À dg
ἀγνοήσαντες: ὥστε ἀγνοίας ἦν τὸ ἁμάρτημα. "Opa
- M € M 5 , E] - 2) I A M 5}
πῶς x«i ὑπὲρ ἐχείνων ἀπολογεῖται ἠρέμα. Καὶ οὐ
e , 5 , c M cer 4^ /
τοῦτο μόνον * ἀλλ᾽ ὅτι xal οὕτως ἔδει γενέσθαι προσ-
e m
τίθησι. Καὶ ἵνα μή τις εἴπη, πόθεν δῆλον, ὅτι ἀνέ-
34. ' / $5.3 5 /
στη 5 φησὶ τὸ, Καὶ μάρτυρες αὐτοῦ εἰσιν. Εἶτα πάλιν
ἀπὸ τῶν Γραφῶν ἰσχυρίζεται. Ὥς δὲ ἐτέλεσαν πάντα
τὰ περὶ αὐτοῦ γεγραμμένα, καθελόντες ἀπὸ τοῦ ξύ-
ΝΜ, -
)ou, ἔθηκαν εἰς μνημεῖον. Ὃ δὲ Θεὸς αὐτὸν ἤγειρεν
Lud ^ EA -
£x. νεχρῶν, ὃς ὥφθη ἐπὶ ἡμέρας πλείους τοῖς συνανα-
ὁᾶσιν αὐτῷ ἀπὸ τῆς Γαλιλαίας εἰς Ἱερουσαλὴμ.,

b Quidam χατεχληροδότησεν.

C

D

memorat ingratum illorum animum, sed. ubique
Dei clementiam. £t dedit illis Saül filium Cis,
virum de tribu Benjamin, annis quadraginta :
29. et amoto illo, suscitavit eis David in re-
gem : cui testimonium perhibens, dixit : In-
veni David filium Jesse, virum secundum cor
meum, qui faciet omnes voluntates meas. Non
parvum hoc, quod ex Davide Christus esset.
Deinde Joannem inducit testificantem , dicens :
25. Hujus Deus ex semine secundum promis-
sionem. eduxit Israelis Salvatorem | Jesum,
24. predicante Joanne ante faciem adventus
ejus baptismum penitentie omni populo Israel.
25. Cum impleret autem. Joannes cursum
suum, dicebat : Quem me arbitramini esse,
non sum ego : sed. ecce venit post me, cujus
non sum dignus calceamenta pedum solvere.
Et Joannes testificatur non simpliciter , sed glo-
riam a. se depellens, etiamsi omnes. gloriam ipsi
referrent. Non par res est autem nullo dante re-
pellere, et omnibus tribuentibus honorem rejicere,
neque simpliciter, sed cum tanta demissione.
26. Firi fratres, filii generis Abrahe, et. qui
in vobis timent Deum, vobis verbum salutis
hujus missum est. 21. Qui enim habitabant
Jerusalem et principes eorum hunc ignorantes,
et voces prophetarum, quce per omne sabbatum
leguntur, judicantes, impleverunt : 28. et nul-
lam. causam mortis invenientes in eo, petie-
runt a Pilato ut interficeretur. Übique hoc
ostendere satagunt, bonum ipsorum hoc proprium
esse, ne tamquam alienum considerantes fugiant,
eo quod crucifixissent eum. Z/unc, inquit, igno-
rantes. ltaque ignorantiz peccatum erat. Vide
quomodo illos leniter. defendat. Neque hoc tan-
tum ; sed etiam ita fieri oportuisse adjicit. Ne quis
vero diceret, Unde manifestum est illum resur-
rexisse? dicit etiam, Z'estes illius sunt. Deinde
rursum ex Scripturis rem confirmat. 99. Cum-
que consummassent omnia, que de illo scripta

Psal. 2.

Isai. 55. 3.

Psal.

10,

L

"5

I5.

Habac. 1

Ὡς

7. Secundo scriptum est :

240

erant, deponentes de ligno, posuerunt eum in
monumentum. 950. Deus vero suscitavit eum
a mortuis tertia die, qui visus est per dies mul-
tos üis, 91. qui simul ascenderunt cum eo de
Galilea in Jerusalem, qui sunt testes ejus ad
plebem. 92. Et nos vobis annuntiamus eam, E
quc ad patres nostros repromissio facta est :
ὅσ. quia hanc Deus adimplevit nobis filüs
eorum, resuscitans Jesum, sicut et in Psalmo
Filius meus es tu, ego
hodie genui te. δά. Quod autem suscitavit eum
a mortuis, non ultra reversurum in corruptio-
nem, ita dixit, Quia dabo vobis sancta David
fidelia. ὅδ. Ideo et in alio dicit : Von dabis
Sanctum tuum videre corruptionem. 56. Da-
vid enim in sua generatione cum administras-
set voluntati Dei, dormivit, et appositus est
ad patres suos, et vidit corruptionem: 9T. quem
vero Deus suscitavit a mortuis, non vidit cor- Ὁ
ruptionem. Vide hunc vehementius disserentem.
Hoc numquam Petrus dixit. 58./Votum igitur sit
vobis, viri fratres, quia per hunc nobis remis-
sio peccatorum annuntiatur, et ab omnibus , a
quibus non potuistis in lege Moysis justificari,
59. in hoc omnis qui credit justificatur. Dein-
de hoc terribile : 40. Pidete ergo, ne superve-
niat vobis quod dictum est in prophetis : 44 .Fi-
dete, contemtores, et admiramini, et disperdi-
mini, quia opus operor ego in diebus vestris,
quod non credetis, si quis enarrayerit vobis.

2. Vide quomodo nectit sermonem ex przsenti-
bus, ex prophetis, ex semine secundum promissio-
nem. Verum supra dicta exploremus. J'iri fra-
tres, filii generis 4 brahe. A patreipsos appellat.
F'obis sermo salutis hujus missus est. Hic illud,

"obis, non Judzos separatim respicit, sed dat p
illis postestatem avellendi se ab iis, qui cedem
perpetrarunt ; quod ex sequenti palam est. /Vam
qui habitabant, inquit, Jerusalem , hunc igno-
rantes, et voces prophetarum, que per omne
sabbatum leguntur , judicantes impleverunt.
Magna accusatio , frequenter audientes non
attenderint. Sed nihil mirum : nam dicta illa circa

gyptum et desertum, satis erant ad ingratum
illorum animum demonstrandum. Et quomodo
ignorarunt, inquies, cum Joannes dixerit? Quid
mirum, cum prophetze quoque spe clamaverint? c
Hinc alia accusatio : £t nulla causa mortis in-
venta ; id quod ignorantie non erat. Ponamus

S. JOANNIS CHRYSOST.

* [ Hinc diverso enarrandi ordine pergunt ἃ. B. C.|

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

, , c -
οἵτινές εἰσι μάρτυρες αὐτοῦ πρὸς τὸν λαόν. Καὶ ἡμεῖς
€. e ΕἸ / '
ὑμᾶς εὐαγγελιζόμεθα τὴν πρὸς τοὺς πατέρας ἔπαγγε-

, 7 ῳ
λίαν γεγενημένην, ὅτι ταύτην ὃ Θεὸς ἐχπεπλήρωχε
- y, -» - c
τοῖς τέχνοις αὐτῶν ἣμῖν, ἀναστήσας Ἰησοῦν, χαθὼς
Ma c e c N / 14 ul
χαὶ ἐν τῷ ψαλμῷ τῷ δευτέρῳ γέγραπται Υἱός μου
T DPRRONONON AST: excu cM EE
ἰ σὺ, ἐγὼ σήμερον γεγέννηχά σε. Ὅτι δὲ ἀνέστησεν
ὅν 2 c , P DEN E] Ὰ
αὐτὸν £X νεχρῶν μηχέτι μέλλοντα αὐτὸν εἰς διαφθορὰν
€ LP Id » [:] , [259-2 Neh
ὑποστρέφειν, οὕτως εἴρηχεν, ὅτι Δώσω ὃμῖν τὰ ὅσια
Δαυὶδ τὰ πιστά. Διὸ χαὶ ἐν ἑτέρῳ dus «Οὐ δώσεις
M ch L4 25 - ^ / YN 25/7
τὸν ὅσιόν σου ἰδεῖν διαφθοράν: Δαυὶδ μὲν γὰρ ἰδία γε--
νεδ ὑπηρετήσας τῇ τοῦ Θεοῦ βουλὴ ἐκοιμήθη, καὶ
προσετέθη πρὸς τοὺς πατέρας αὐτοῦ, χαὶ εἶδε διαφθο-
ράν * ὃν δὲ ὁ Θεὸς ἤγειρεν, οὐχ εἰδὲ διαφθορᾶν- “Ὅρα
τοῦτον " σφοδρότερον διαλεγόμενον. Τοῦτο οὐδαμοῦ Πέ-
caps εἰπεν. Γνωστὸν οὖν ἔστω ὑμῖν, ἄνδρες SEM
ὅτι διὰ τούτου ἡμῖν ἄφεσις ἁμαρτιῶν ἐπαγγέλλεται,
NEUSTEN , T ΕῚ 5 , 2 , € ἢ
Xa ἀπὸ πάντων, ὧν οὐχ ἠδυνήθητε ἐν νόμῳ Μωῦσέως
Dnconenfoe ἐν τούτῳ πᾶς ὃ πιστεύων peer
Εἶτα xal τὸ φοθεβῶν * Βλέπετε οὖν, μὴ ἐπέλθῃ ἐφ᾽
ὁμᾶς τὸ εἰρημένον ἐν τοῖς προφήταις " Ἴδετε οἵ χατα-
D Nilo eene oJ D / je
φρονηταὶ, xat ἐμόλέψατε, xat θαυμάσατε, xot ἀφα-
ἔργον ἐγὼ ἐργάζομαι iv ταῖς ἡμέραις
ἐάν τις ἐχδιηγῆται ὑμῖν.

, ,
νίσθητε, Oct
C ees NE TO. ἊΝ mE B
ὑμῶν, ὃ οὐ μὴ πιστεύσητε,

; e , N e ,
"Opa πῶς πλέχει τὸν λόγον ἀπὸ τῶν παρόντων,
ἀπὸ τῶν πρϑθητῶν, ἀπὸ τοῦ σπέρματος
Ἀλλ᾽ ἄνωθεν ἴδωμεν τὰ Εἰρημο Ἄγ-

τοῦ XOT

(uo

παγγελίαν.
ὃρες ἀὸδ δελφοὺ υἱοὶ Ys £yoUG "Apad. Καὶ ἀπὸ τοῦ πα-
τρὸς αὐτοὺς χαλεῖ. Ὑμῖν ὃ λόγος τῆς σωτηρίας ταύ-
ἊΣ ͵ , Ὁ Y cx S 5 5 (S
τῆς ἐξαπεστάλη. ᾿Ενταῦθα τὸ, Ὑμῖν, οὐχ ᾿Ιουδαίοις
E , , EI h NIS E] - T H
ἀφωρισμένως λέγει, ἀλλὰ δίδωσιν αὐτοῖς ἐξουσίαν
ἀποσχισθῆναι τίὸν τὸν φόνον τετολμηχότων " xal τοῦτο
ἀπὸ τοῦ ἐπαγομένου δῆλον. Oi γὰρ χατοιχοῦντες,
φησὶν, Ἱερουσαλὴμ, τοῦτον ἀγνοήσαντες, xoà τὰς
φωνὰς τῶν προφητῶν τὰς χατὰ πάντα σάῤόδατον
,
ἀναγινωσχομένας, χρίναντες ἐπλήρωσαν. Μεγάλη ἣ
3 SUN IO EET a - , ,
xo γορία, ei EE ἀχούοντες “οὐ προσεῖχον. ᾿Αλλ
οὐδὲν θαυμαστόν τὰ γὰρ eipnps ἕνα ἐχεῖνα τὰ xav.
Αἴγυπτον χαὶ τὴν ἔρημον ἱκανὰ δεῖξαι αὐτῶν τὴν
ἀγνωμοσύνην. Καὶ
λέγοντος; Τί θαυμαστὸν, ὅπου γε xoi τῶν προφητῶν
συνεχῶς βοώντων ; Εἶτα xol ἄλλη χατηγορία; Καὶ
ὅπερ οὖχ. ἦν

c 3
πῶς ἠγνόησαν, φησὶν, Ἰωάννου

μηδεμίαν αἰτίαν θανάτου εὑρόντες"

^ Unus Cod.

passtys» xal οὐδέν.

IN

i ; " 3
ἀγνοίας. Θῶμεν γὰρ, ὅτι οὐχ ὡς Χριστὸν αὐτὸν εἰχον᾽
͵ὔ ΑΝ M
τίνος Évexey xat ἀνήρουν ; Καὶ ἠτήσαντο, φησὶ, Il
τ - D € 7 Y
λᾶτον ἀναιρεθῆναι αὐτόν. Ὥς δὲ ἐτέλεσαν πάντα τὰ
m$ "E M V Ὁ
περὶ αὐτοῦ γεγραμμένα, καθελόντες αὐτὸν ἀπὸ τοῦ
, "“ - e D , -
ξύλου, ἔθηχαν εἰς μνημεῖον. "Opx πῶς αὐτοῖς περι-
IN d τ Tv , * ^ c 0 r
σπούδαστον ἦν τοῦτο. ᾿Γὸν τρόπον εἰπε τὸν τοῦ θανά--
E , cl ji g. INS
του, xat Πιλᾶτον cic μέσον φέρει, ἅμα μὲν ἵνα δῆλον
x , , CY D /, er T e
τὸ πάθος γένηται ἀπὸ τοῦ χριτηρίου, ἅμα δὲ ἵνα
A ἀν κε 2 , - cT EN Ἃ ι΄ z
ἐχεῖνοι μειζόνως κατηγορῶνται, ἀνδρὶ Ἔα σϑοΥ τες
E a 5 / 2 , Et
ἀλλοφύλῳ. Καὶ οὐχ εἰπεν, "ἢ ἐνέτυχον - ἀλλ᾽, ᾿Πτήσαν-
, cC
To. μηδεμίαν αἰτίαν θανάτου εὑρόντες ἀναιρεθῆναι
, Ὁ» /, y 5 d
αὐτὸν, ὥστε δηλῶσαι, ὅτι χάριν ἔλαθον ἐχείνου μὴ
/ , ,
θέλοντος: ὅπερ σαφέστερον ὃ lléxgog λέγει, Κρίναν-
F A ^
τος ἐχείνου ἀπολύειν. Πάνυ ἐφίλει αὐτοὺς ὃ Παῦλος.
D , D ,
Καὶ ὅρα, οὐχ ἐνδιατρίόει τῇ ἀγνωμοσύνῃ τῶν πατέ-
557 "τὶ » »? / N 6 Ὅ M Y
pov, ἀλλ᾽ αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν φόδον. μὲν γὰρ
"d c - ῇ) - P
Στέφανος εἰκότως τοῦτο ποιεῖ, ἅτε ἀναιρεῖσθαι μέλ-
M S5 NIUIEN SN EF S. i M c c τ M.
λων, xat οὐχὶ διδάσχων, καὶ δεικνὺς ὅτι ὃ νόμος ἤδη
E - ^ μὰ Y es
χαταλύεται" οὗτος δὲ οὐχ ἔτι, ἀλλ᾽ ἀπειλεῖ xai φούεῖ
c e y
μόνον. Ὃ δὲ Θεὸς ἤγειρεν αὐτὸν ἐχ νεκρῶν. "Oc 00907,
, - - eroe
φησὶν, ἐπὶ ἡμέρας πλείους τοῖς GuvavaGXcty αὐτῷ
DU € , [:/ Y e
ἀπὸ τῆς Γαλιλαίας ἐπὶ Ἱερουσαλήμ. “Ὅρα γὰρ τοῦτον
- m Á y M
ἅτε ἀπ᾽ αὐτοῦ χεχινημένον τοῦ Πνεύματος, ἄνω χαὶ

ς ,

΄ f Ne " / K ECOL
xav τὸ παῦος χαὶ τὸν ταφον χηρυττοντα. αι ἡμεξις

δι νι, , e) zu εῇ ΕΗ Y Mos τον /
ὑμᾶς εὐαγγελιζόμεθα, φησὶ, τὴν πρὸς τοὺς πατέρας
^ l4 , M 1
ἐπαγγελίαν γεγενημένην" τουτέστι, τὴν μὲν ἔπαγγε-
qu. H Pis NITE AS E-/ € - EP
λίαν oi πατέρες ἐδέξαντο, τὸ δὲ ἔργον ὑμεῖς. Εἶτα
, ' , 7 2 ^ d cl 5 M
μάρτυρα τὸν ᾿Ιωάννην ἐπαγαγὼν ὅτε ἔλεγεν, ὅτι Ἀπὸ
m /, , 5 5 7 X z -
τοῦ σπέρματος τούτου xav' ἐπαγγελίαν ἤγαγε τῷ

᾿Ισραὴλ

εν m ua Ἴ , M
Zo0770x, προχηρύξζαντος le«vvou πρὸ

προσώπου τῆς εἰσόδου αὐτοῦ βάπτισμα μετανοίας τῷ
m , M 7 2 ,
Ἰσραὴλ, ἑξῆς ἐπάγει πάλιν αὐτὸν λέγων " Τίνα με
€ - E DA 3f "5 / 1 M 2
bmovocice ; οὐχ εἰμὶ ἐγώ. Εἶτα παράγε! καὶ τοὺς ἀπο-
ὦ / E ,
στόλους μάρτυρας τῆς ἀναστάσεως, λέγων - Οἴτινές
, ΄ 2. 0 E ᾿ / ΟΥ̓ ^ 1M
εἰσι μάρτυρες αὐτοῦ πρὸς τὸν λαόν " εἶτα τὸν Δαυὶδ
τοῦτο αὐτὸ μαρτυροῦντα, τῷ λέγειν, Οὐ δώσεις τὸν
- » ΕἸ M
ὅσιόν σου ἰδεῖν διαφθοράν. Οὔτε γὰρ τὰ παλαιὰ ἰσχυρὰ

PIN 7

χαθ᾽ ἑαυτὰ ἐδόχει εἶναι οὕτως, οὔτε ταῦτα ἄνευ ἐχεί-
vtov * ὥστε OU ἑκατέρων πιστοῦται τὸν λόγον. ᾿Κ'πειδὴ
γὰρ τῷ δέει χατείχοντο ὡς ἀνηρηχότες αὐτὸν, καὶ τὸ
συνειδὸς αὐτοὺς ἠλλοτρίου, οὖχ ὡς πρὸς χριστοχτόνους
διαλέγονται,

οὐδὲ ὡς ἀλλότριον ἀγαθὸν αὐτοῖς ὅ ἐγ-

χειρίζοντες, ἀλλὰ τὸ οἰκεῖον. Πάνυ ποθεινὸν ἦν αὐτοῖς
τὸ ὄνομα τοῦ Δαυίδ - διὸ xol τίθησιν αὐτὸ, ἵνα χἂν
οὕτως αὐτὸν δέξωνται, ὡσεὶ ἔλεγεν ὑπὸ τοῦ παιδὸς
αὐτοῦ βασιλεύεσθαι οὐκοῦν ἀπ᾽ αὐτοῦ μὴ ἀφηνιάζετε.

b Interpres prior Latinus hzc, zzi οὐχ εἶπεν, ἐνέτυχον,
ita vertit : £t non. dixit, obtinuerunt ; sed male. Nam
ἐνέτυχον hic significat, conquest sunt, contra eum lo-
quuli. sunL, accusarunt. Cujus significationis exem pla
attulimus non pauca in Onomastico ad finem Editio-

ACTA APOSTOLORUM.

228

HOMIL. XXIX.

enim, quod eum pro Christo non habuerint, cur
occiderunt? £t petierunt, inquit, a Pilato ut
interficeretur. Cumque consummassent omnia,
que de illo scripta erant, deponentes de ligno,
posuerunt in monumentum. Vide quam hoc illis
cure fuerit, Modum mortis dixit, et Pilatum in
medium adducit, ut simul et manifesta passio sit
ex tribunali, simulque ut illi gravius accusentur,
quod illum alienigenz viro tradiderint. Neque di-
xit, Conquesti sunt ; sed, Postularunt, nulla causa
inventa illum occidendi ; ita ut palam sit illos
gratiam accepisse Pilato nolente : quod clarius
dicit Petrus, Judicante illo dimitti. Multum
amabat illos Paulus. Et vide, non moratur in in-
grato patrum animo, sed ipsis timorem incutit.
Stephanus certe hoc jure facit , utpote occidendus,
non docens, et ostendens legem jam solvi : hic vero
non item, sed minatur et terret solum. Deus autem
suscitavit illum a mortuis. Qui visus est, inquit,
multis diebus iis, qui cum eo ascenderant a Ga-
lilea in Jerusalem. Vide hune ab ipso Spiritu
motum, et passionem et sepulcrum spe memo-
rantem. Et nos vobis annuntiamus , inquit, eam
qu& ad patres nostros repromissio facta est ;
id est, promissionem patres acceperunt , vos rem
ipsam. Deinde postquam testem adduxerat Joan-
nem, cum diceret, De semine hoc secundum pro -
missionem. adduxit Israeli Salvatorem, predi-
cante Joanne ante faciem. adventus ejus bapti-
A sium penitentie Israel; rursus inducitillum ite-
rum dicentem : Quem me arbitramini esse , non
sum. ego. Deinde apostolos quoque inducit resurre-
ctionis testes, dicens : Qui sunt testes illius ad ple-
bem; deinde Davidem idipsum testificantem, cum
dicit. Von dabis Sanctum tuum videre corrupti-
onem. Neque enim vetera per seipsa tam firma esse
videbantur, neque hzc sine illis: per utraque certe
sermonem firmat. Quia enim metu tenebantur ,
quod illum occidissent, et conscientia alienabat
illos , non quasi ad Christicidas loquuntur, nec
quasi alienum , sed. quasi proprium ipsis bonum
traderent. Optatissimum illis erat nomen Davidis :
ideo ponit illud, ut vel sic saltemillum suscipiant ;
ac si diceret, filium ejus regem ipsis futurum esse :
igitur ejus frenum ne abjiciatis. Quid. sibi vult
illud: Dabo vobis sancta David fidelia? Firma ,

nis Athanasianz a nobis adornato in voce ἐντυγχάνειν,
et in sequenti ἐντυχία. Sic autem intellecta voce ἐνέτυ-
y^» omnia quadrabunt.

ὁ [ Editi σωτηρίαν. D. σωτῆρα.

a Alii ἐγχειρίζουσι.

Act. 3. 13.

Act. 2

29.

250 5. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

inquit, quz numquam peritura sint. Neque in his Τί ἐστι, Δώσω ópiv. τὰ ὅσια Δαυὶδ τὰ πιστά; Τὰ
moratur, utpote cum his jam credant; sed mina- βέδαια, φησὶ, τὰ οὐδέποτε ἀπολλύμενα. Καὶ οὐχ &-
tur supplicium, et transit ad id, quod eis optabile “τρονίζει τούτοις, ἅτε τοῦ λόγου λοιπὸν πιστευθέντος"
erat, cum ostendisset abrogatam esse legem ; atque ἀλλ᾽ ἐπιτείνει τὴν χόλασιν, xal μετέρχεται τὸ αὐτοῖς
in eo quod utile erat moratur, quod magna bona ποθεινὸν, P δεικνὺς τὸν νόμον ἐχθαλλόμενον, xa τῷ
obedientibus , et grandia mala przevaricantibus fu- συμφέ έροντι ἐνδιατρίδει, € ὅτι τε μέγαλα “ ἀγαθὰ ὅπα-
tura essent. Donde iterum. Davidem cum laude (c χούουσι, xdi ὅτι μεγάλα xax παρακούουσιν ἔσπαν.
memorat: David, inquit , in sua generatione Εἶτα περὶ τοῦ Δαυὶδ πάλιν λέγει, xo τοῦτο μετ᾽ ἐγ-
cum. administrasset voluntati Dei , appositus χωμίου. Δαυὶδ μὲν γὰρ, φησὶν, ἰδίᾳ "evel ὑπηρετή-
est ad patres suos. Sicut et Petrus ipsum memo- σας τῇ τοῦ Θεοῦ βουλῇ, προσετέθη πρὸς τοὺς πατέρας
rans dicebat : Liceat dicere cum fiducia de pa- αὐτοῦ χαθὼς xc Πέτρος αὐτοῦ μνημονεύων ἔλεγεν
triarcha David. Nec dicit mortuum esse, sed , ᾿Εξὸν εἰπεῖν μετὰ παῤῥησίας περὶ τοῦ πατριάρχου
"A ppositusest ad patres 5τιο5,1ἃ quod dictu sua-— Δαυίδ, Καὶ οὐ λέγει, ὅτι ἐτελεύτ 152v, ἀλλὰ, IIgos-

vius erat. Et vide quomodo nusquam bona ipso- ετέθη πρὸς τοὺς πατέρας αὐτοῦ, ὅπερ ἦν εὐφημότερον.
rum opera ponat, sed quz reprehensibilia erant: Καὶ ὅρα πὼς οὐδαμοῦ κατορθώματα αὐτῶν τίθησιν,

nam quod petiissent et accepissent, magna illorum ἀλλ᾽ ἅπερ ἔχει χατηγορίαν. To γὰρ, "satus 0 χαὶ
accusatio erat. Hinc beneficia Deirecenset: Elegit, ἔλαθον, μεγίστη κατηγορία αὐτῶν. Εἶτα τὰς süspye-
inquit, Exaltavit, Educavit. Hzcveronon eorum, σίας τοῦ Θεοῦ καταλέγε', Εξελέξατο εἰπὼν, ὝΨωσεν,

sed Dei laudes sunt. Davidem autem solum eite p ἙΕτροποφόρησε. Ταῦτα δὲ οὐχ ἐχείνων ἐγχώμια, ἀλλὰ
brat, quia ex ipso Christus. Ingressum vero Joan- τοῦ Θεοῦ. ᾿Γὸν δὲ Δαυὶδ ἐγκωμιάζει μόνον, ἐπειδὴ ἐξ
nes vocat, dicens, nte faciem ingressus ejus, αὐτοῦ ὃ Χριστός. Εἴσοδον δὲ ὃ Ἰωάννη χαλεῖ λέγων,
incarnationem Christi, et ejus cum carne adven- Πρὸ προσώπου τῆς εἰσόδου αὐτοῦ, τὴν σάρχωσιν τοῦ
tum. Sic Joannes Evangelium scribens, ad illum Χριστοῦ, τὴν μετὰ σαρχὸς αὐτοῦ φανέρωσιν. Οὕτω
sepe confugit : magnum enim illi nomen erat in χαὶ 6 Ἰωάννης τὸ Εὐαγγελιον γράφ Qty, ἐπὶ τοῦτον χα-
toto orbe. Et vide: non dicit illud ex seipso, sed ταφεύχει ΕΝ ΧΟ τς ὄνομα γὰρ ἦν αὐτῷ πολὺ χατὰ
illius affert testimonium. τὴν οἰχουμένην ἅπασαν. Καὶ Opa οὖ λέ ἔγει αὐτὸ ἐξ

ἑαυτοῦ, ἀλλὰ τὴν ἐχείνου φέρει pop rucln

9. Viden', quomodo ostendere studeat rem ex Εἶδες πῶς σπουδαίως ἔδειξεν οἰκονομίας τὸ mp&-
economia quadam geri. Sed audiamus quid apo- γμα ὄν; ᾿Αλλ᾽ ἀχούσωμεν τί xo λέγοντες οἵ ἀπόστο-
stoli dicentes persuaserint, quod crucifixus est, E λοι ἔπεισαν, ὅτι ἐσταυρώθη. "Tt τούτου ἀπιθανώτερον,
Quid hoc incredibilius, quod sepultus sit ab illis, ὅτι ἐτάφη παρ᾽ αὐτῶν, οἷς ἐπηγγέλλετο σωτηρίαν
quibus salutem promisit, quod sepultus peccata ἔσεσθαι, ὅτι 6 ταφεὶς ἀφίησιν ἁμαρτήματα, καὶ τοῦ
magis quam lex ipsa remittat? Ideo non dixit: ἃ νόμου μᾶλλον; Διὸ καὶ οὐχ εἶπεν, ὧν οὐκ ἠθουλήθητε:
quibus nolustis ; sed , .Χ, quibus non potuistis απ ἀλλ᾽, Ὧν οὐχ ἠδυνήθητε ἐν τῷ νόμῳ Μωυσέως δι-
lege Moysis justificari ; in hoc omnis credens χαιωθῆναι, ἐν τούτῳ πᾶς ὃ πιστεύων δικαιοῦται, τὰ
Justificatur : infirmitatem legis ostendens. Recte ἀσθενὲς τοῦ νόμου δεικνύς. Καλῶς δὲ προσέθηχε xoi
autem addidit illud, Omnis ; ut declararet quis- τὸ, Πᾶς, ἵνα δείξη ὅτι ὅστις ἂν ἡ ὃ πιστεύων. Οὐδὲν
quis sit. credens. Nulla enim ex illis utilitas, nisl.— γὰρ ὄφελος ἐχείνων, ἐὰν μή τις εὐεργεσία 7. Διὰ τοῦτο
aliquod adsit beneficium. Ideo demum ponit re- ὕστερον τίθησι τὴν & ἄφεσιν, ἐντεῦθεν τὸ μεῖζον συν-
missionem, hinc quod majus est colligens, eL, , ἄγων, xxt δεικνὺς ὅτι, ὃ ἀδυνάτως εἶχεν ὃ νόμος
ec δόβει non poterat lex facere, hoc clare 4 TroLEM, τοῦτο ἐργασάμενος ὃ διὰ τοῦ θανάτου ὃ παθὼν
per mortem fecisse eum qui passus est. Itaque bene φαίνεται. Ὥστε χαλῶς ἔλεγε" Otzwés εἶσι μϑρτυρες
dicebat: Qu sunt testes ejus ad plebem , ilum αὐτοῦ πρὸς τὸν λαὸν, τὸν ἀνελόντα φησὶν, οὐχ ἂν
qui occidit, inquit : neque tales essent, nisi divina ὄντες, εἰ μὴ θεία δυνάμει ἐδεδαιοῦντο - οὐχ ἂν γὰρ
virtute firmarentur; neque enim ad homines cedem πρὸς ἀνθρώπους φονῶντας τοιαῦτα € ἐμαρτύρησαν, οὐχ
spirantes talia testificati essent , non ad ipsos qui ἂν πρὸς αὐτοὺς τοὺς ἀνελόντας. Τὸ δὲ, Ἐγὼ σή ἵμερον
occiderunt. Illud vero, Ego hodie genuite, dixit, γεγέννηκά σε, εἶπεν, ὡς τούτῳ eie εἰδὼς ὅτι xal

5 Quidam ἐπιδεικνύς. ἔσται. Caeterum heec omnia longa alia serie enarrantuz
* [Sic locum resarsimus ex A.B. D. Nam Editt. Com-— in Codd. A. B. C.]
mel., Savil. et Montf. hec tantum habent: ὅτι τε μεν. 4[A B.C. οἰκονομίαν.]

χαχὰ παρ. ἔσται. C. vero ὅτι τε μεγάλα ἀγαθὰ ὑπαχούουσι

IN ACTA

? ,

-* ἄλλα ἕπεται. Καὶ διὰ τί μὴ ἐξήγαγε μαρτυρίαν,

ι ἧς ἔμελλον πείθεσθαι; ὅ

τι ἄφεσις ἁμαρτιῶν δι᾽

αὐτοῦ γίνεται; Ὅτι τὸ σπουδαζόιμενον τοῦτο FRE δεῖ-

fat τέως, ὅτι ἀνέστη τούτου δὲ ὡμολογημενοῦ,»

ἐχεῖνο ἀναμφισθήτητον ἦν “διὰ τούτου, τὸ χαὶ ὅτι ὕπ᾽
αὐτοῦ ἄφεσις ἁμαρτιῶν γίνεται. Ἄλλως δὲ ἐδούλετο
εἰς πόθον αὐτοὺς ἀγα) εἴν τοῦ epson τούτου. Οὐχ
ἄρα ἐγκατάλειψις ἦν ὃ θάνατος αὐτοῦ, ἀλλὰ πρ poqn-
τείας πλήρωσις. Ἀγναμιμνήσχε ει ἱστοριῶν, ἃς ἀγνοήσαν-
τες μυρία ἔπαθον δεινά. Καὶ τοῦτο αἰνίττεται διὰ τοῦ
τέλους λέγων Ἴδετε οἵ καταφρονηταὶ, xoi ἐπιόλέψα--
τε. Καὶ ὅρα πῶς αὐτὸ τραχὺ ὃν ὑποτέμνεται. Μὴ
ἐπέλθοι, φησὶν, ἐφ᾽ ὑμᾶς τὸ πρὸς τοὺς ἄλλους εἰρη-

Z TIC EO WEN οὗ μὴ πιστεύσητε
μένον; ὅτι ἔργον ἐγὼ ἐργαςζ Ὁ μὴ πιστεύσητε,

ἐάν τις Εἐδιηγῆται ὑμῖν. Νὴ θαυμάζετε, ὅτι ἄπιστον
δοχεῖ εἶναι" χαὶ αὐτὸ προείρητα! ἄνωθεν. Τοῦτο xoi
λε) , Βλέπετε
ἘΠΗ͂Ν περὶ τῶν τῇ ἀναστάσει διαπισ

γὰρ σφόδρα χαχῶς τὰ τῆς

32 , *

à
οὝὋν ,
πρὸς ἡμᾶς εἰχότως ἂν θείη οἱ χαταφρο-

τούντων. Καὶ
2 , «€ ὦ ,
θὲς per διά eit χαί-
τοι γε νομίζετε ἐν εἰρήνῃ εἶνα: τὰ πρά τα. Τὸ γὰρ

δεινὸν τοῦτό ἐστιν, ὅτι ἐν πολλοῖς ὄντες χαχοῖς, οὐδ᾽
“ἃ

-!

5 Mi
ὅτι ἐσμὲν ἐν xa

s ᾿Ἐχχλησίας

ἕεις

χάστην ἡυέραν πρόσεισιν ὃ λαός * xol
i v »

o ἴσμεν. "TC λέγεις; τὰ
κατέχομεν, τὰ χτήματα, τὰ ἄλλα imn ai συνάξ
γίνονται, καθ᾽ &
gerogporsipe à "'AXX οὐχ ἀπὸ τούτου ᾿Εχχλησίαν ἄν
τις δοχιμάσειεν. ᾿Αλλὰ πόθεν, φησίν; Εἰ εὐλάδειά
ἐστιν, εἰ ἀπερδαίνανεεε ἀναχωροῦμεν οἴχαδε xa ἕχά-
στὴν ἤρ ῦτν; εἶ χαρπούμενο! μέγα τι ἢ μιχρὸν, εἰ μὴ
γόμον ἁπλῶς πληροῦντες χαὶ ἀφοσιούμενοι. Τίς βελ-
τίων γέγονεν ϑλοχλήρῳ μηνὶ συλλεγόμενος; Τοῦτό

^

-Ὁ ^ -
ἐστι τὸ ζητούμενον - ἐπεὶ xa αὐτὸ τοῦτο, ὃ δοχεῖ εὖ-

πραγίας εἶναι, τοῦτο δυσπραγία ἐστὶν, ὅταν. τούτων
γινομένων μιηδὲν πλέον γίνεται. Εἴθε μὲν οὖν μιηδὲν
, -- ^Y MI . Ἁ - , M , M
πλέον" νῦν δὲ καὶ ἐπὶ τὸ pue T: πο τς ἀπὸ
τῶν συνάξεων: Καίτοι εἴ γε τι ὄφελος ὑμῖν ἐγίνετο,
πάλαι πάντας ἔ Get τὸν τῆς φιλοσοφίας βίον ζῆν, vo-
c , Dd -
σούτων μὲν προφητῶν zd τῆς ἑδδομάδος ὑμῖν
διρλεχαμένων, τοσούτων δὲ ἀποστόλων, Renan,
πάντων τὰ σωτήρια δόγματα προτιθέντων, χαὶ τὰ Cu-
“ - , Y c
νάμενα ἦθος ῥυθμίσαι μετὰ πολλῆς P ἀκριδείας παρι-
, - € , ^
στώντων ὑμῖν. Ὃ στρατιώτης ἐπὶ τὸ γυμνάσιον ἰὼν,
2 M , M M /, 9 A 3
ἀχριδέστερος γίνεται περὶ τὰ ταχτιχά * 6 ἀθλητὴς εἰς
, bM 3 , J
παλαίστραν βαδίζων, ἐμπειρότερος γίνεται περὶ τὴν
F € 5 M b Ἁ "W/ 5 ,
πάλην" ὃ ἰατρὸς πρὸς τὸν διδάσχαλον ἐρχόμενος,
pt , icf.
ἀχριδέστερος γίνεται, χαὶ πλείονα οἶδε, xoi πλείονα
ῃ , Ξ' M i ee. LJ aom p * M 3
μανθάνει * σὺ τί χεχέρδηχας ; οὐ λέγω πρὸς τοὺς ἐνιαυ-
* y ANM ' ^ ,
τὸν ἔχοντας, ἀλλὰ πρὸς τοὺς ex πρώτης ἡλικίας συν--
/ * b *
αγομιένους. Ἢ τοῦτο Ὑομέτετε εὐλαύειαν εἶναι, τὸ συν-
- LS M Ξ
ejiis παραθάλλειν τῇ συνάξει ; Τοῦτο οὐδέν ἐστιν, ἂν

uf τι χαρπωσώμεθα ἂν μή τι συνάγωμεν, βέλτιον

a Ali διὰ τούτου ᾿ χαὶ μὴν ὑπ᾽ αὐτοῦ.

APOSTOLORUM.

e

251

quod ad hoc etiam alia sequantur. Et cur non
addidit testimonium, quo persuaderentur, per
eum remissionem peccatorum futuram esse? Quia
illud interim curabat ostendere, quod resurrexis-
set : hoc autem si in confesso esset, illud hinc in-
dubitatum fuit, nempe per illum remissionem pec-
catorum fieri. Alioquin volebat illos in boni illius
desiderium inducere. Non ergo derelictio erat mors
ejus, sed prophetize impletio. Historias commemo-
rat, quas ignorantes innumera passi sunt mala. Et
hoc subindicat in fine, dicens: J'idete, contemto-
res , et respicite. Et vide quomodo illud. utpote
asperum succidat. /Ve vobis superveniat, inquit,
quod aliis dictum est : Quia opus ego operor ,
quod non credetis , si quis narraverit vobis. Ne
miremini, quod incredibile videatur esse: et hoc
superius dictum est. Hoc etiam jure nobis dicatur:
Videte, contemtores, iis qui resurrectionem non
credunt. Etenim res Ecclesize pessime habent, licet
putetis in pace esse. Hoc quippe grave est , quod
in malis cum simus, id ignoremus. Quid dicis ἢ
Ecclesias tenemus, possessiones , alia omnia , col-
lect: fiunt, quotidie adest populus, et contemni-
mus? At non inde Ecclesiam probaveris. Sed un-
de, inquies? Si pietas est , si cum lucro domum

HOMIL. XXIX.

518
magno, si legem non utcumque et perfunctorie mendat.

implevimus. Quis melior effectus est ex conventi-
bus mensis unius? Hoc est quod quzritur : nam
hoc ipsum , quod benefactum putatur , infeliciter
factum est, cum his ita gestis, nihil amplius lucra-
mur. Atque utinam nihil amplius; nunc enim etiam
in deterius vergimus. Quid fructus ex collectis
carpitis?Si quid certe fructus carperetis , jam olim
omnes oporteret philosophice vivere , cum bis per
hebdomadam tot prophete vos alloquantur , cum
tot apostoli, evangeliste , omnibus salutaria do-
gmata proponentibus, qua possint mores vestros
accurate componere. Miles ad tirocinium veniens
in bellicis fit peritior ; athleta palestram adiens fit
exercitatior ad pugnam; medicus ad doctorem
accedens fit puer, plura scit, plura discit : tu
quid lucratus es? nonloquor iis, qui per annum, sed
iis, qui a prima ztate conventibus adfuerunt. An
hoc putatis esse pietatem , quod frequenter ad
synaxin accedatis ? Hoc nihil est, nisi quid fructus
referamus : nisi quid colligamus , melius esset
domi manere. Etenim majores nostr ecclesias
nobis exzdificarunt , non ut ex domibus congre-
gatos vos simul ostendant : hoc enim et in foro et

b Alii ἀχριθείας τιθέντων ἡμῖν.

Pietas

quotidie recedimus, si cum fructu vel modico vel “οἷα Eccle-

com-

Matth. 7.

21.

252 S. JOANNIS CHRYSOST.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

. . . x " TS 4 230 ἐν / PES p Pj -
in balneis, et in pompa perinde fit ; sed ut discipu A. οἴκοι μένειν. Καὶ γὰρ οἱ πρόγονοι τὰς ἐχχλησίας ἡμῖν

los et doctores una congregantes, illos horum ope
meliores efficiant. Lex simpliciter et decoris spe-
cies factze sunt res nosirz, consuetudo mera nunc
est. Venit pascha, magnus tumultus, magna turbe:
non enim dixerim, muli homines : illud enim non
vere hominum est opus. Transiit festum, tumultus
est minor, quies tamen infructuosa.Quot sunt per-
vigilia, quot sacri cantus? Et quid hinc amplius ?
Imo pejus accidit : multi enim propter vanam glo-
riam hoc faciunt. Quantum putatis mein visceribus
discruciari, dum video omnia dolium in pertusum
effundi ? Sed omnino dicetis mihi, Scripturas sci-
mus. Et quid hoc? Si illas operibus exhibeatis ,
hoclucrum est, hoc utile. Officina. tinctoria est
ecclesia : si semper abeatis nulla acccepta tinctura,
que utilitas huc frequenter convenire? Majus
quippe damnum est. Quis iis legibus quid adjecit,
quas a patribus accepit ?Exempli causa: solet quis-
piam memoriam facere matris, vel uxoris, vel filii:
hoc facit siveaudiat, sive non audiat a nobis,
a consuetudine et a conscientia allectus. Idcone
indignaris, inquies ? Absit ; imo multum gaudeo ;
sed vellem illum. quidpiam ex concione nostra
lucrari : et quod consuetudo fecit, id etiam a nobis
fieri, et aliam. consuetudinem induci. Alioquin
quid frustra laboro, si in iisdem mansuri estis? si
nihil vobis synaxes afferant boni ?

4. Etiam, inquies, precamur. Et quid hoc sine

operibus? Audi Christum dicentem : /Von omnis p

qui dicit mihi, Domine, Domine, intrabit in
regnum ccelorum,sed qui facit voluntatem Pa-
tris mei, qui est in celis. Sape statui ego silere,
videns nihil ex sermonibus nostris vobis lucri ac-
cedere : vel forte accedit, ego vero quod insatiabi-
lis et cupidus sim, idipsum patior quod ii, qui
circa pecunias insaniunt. Nam sicut illi, quantum-
vis accumulent, nihil se putant habere : sic et ego,
quia salutem. vestram admodum cupio, donec vi-
dero vos profecisse, nihil me fecisse puto, quod
multum desiderem, ut ad ipsum culmen ascen-

: : M ES E zt
datis. Vellem ita se habere ; idque ex affectu meo, E τὴν τὴν χορυφὴν ὑμᾶς ἐλθεῖν. Βουλοίμιην ἂν

^ πόται deest in uno Cod.
b Idem Savil. xci ἐρ᾽ ἡμῶν γενέσθαι. Morel. vero 22
ἡμῶν. Utrumque admitti potest. [ἐφ᾽ ἡμῶν, in nobis,

B Παννυχίδες

,
. χαθάπερ sig πίθον τετρημένον

C μητρὸς. ἢ τῇ
μῆτρος, ἢ τῆς

ER ^ « ϑὲ wf. 5 c "57 LÀ ,
ᾧχοδόμησαν, ovy ἵνα ἐχ τῶν ἰδίων οἴκων συναγαγόν--
τες ἡμᾶς ἀλλήλοις δεικνύωσι " τοῦτο γὰρ xa ἐν ἀγορᾷ
M -- εἰ
χαὶ ἐν βαλανείοις χαὶ ἐν πομπῇ γένοιτο ἄν" ἀλλ᾽ ἵνα
M e 9 NW N , , ^ ,
μαθητὰς 61.00 xa διδασχάλους συναγαγόντες, βελτίους
τούτους OU ἐχείνων ἐργάσωνται. Νόμος ἁπλῶς χαὶ
, , T
ἀφοσίωσις γέγονε τὰ ἡμέτερα: συνήθεια τὸ πρᾶγμα
- i4
λοιπόν ἐστιν. 'HA0s τὸ πάσχα, πολὺς ὃ θόρυόος,
Ἁ
πολλὴ ἣ ταραχή" οὗ γὰρ ἂν εἴποιμι πολλοὶ οἱ ἄνθρω--
ποι" τοῦτο γὰρ οὐχ ἀνθρώπων. ᾿Απῆλθεν ἣ ἑορτὴ, ὃ

ι oun n , j
μὲν θόρυδος ὑποτέμνεται, fouylx δὲ

ἃ

, »
πάλιν ἄχαρπος.
, M ec NI € , T5 , "
πόσαι xai ὕμνῳδίαι ἵεραι; Καὶ τί τὸ
, T *
πλέον; Χεῖρον μὲν οὖν - πολλοὶ xoi διὰ χενοδοξίαν
φ. χα 5 ἌΡΑ: ΣᾺΣ Io y ἢ , Y SK
τοῦτο ἐργάζονται. Πῶς οἴεσθε χόπτομαι τὰ σπλάγχνα,
/ D
πάντα προχωροῦντα
δρῶν; Ἀλλὰ
y
ἴσμεν. Καὶ τί

, Ss. ρα κῶς " Y
πάντως ἐρεῖτε μοι; Γραφὰς
m Ἅ INSX D “ SS. ^ ^
τοῦτο; Ἂν διὰ τῶν ἔργων αὑτὰς ἐπιδει-

, Ge d dE | ^ Ow eu e im /
χνύητε, τοῦτό ἐστι τὸ χέρδος, αὕτη f| ὠφέλεια. Ba-
rns Q 33 4 ,ὔ b] , ^ Nl M , ^
φεῖον fj ἐχχλησία ἐστίν" ἂν διαπαντὸς dnce μηδε-

» ο bh ,
ὄφελος τοῦ συνεχῶς ἐν-

, NICE M H N
μίαν δεχόμενοι βαφὴν, xt τὸ
- " M -
ταῦθα ἰέναι; Μείζων μὲν γὰρ ἣ βλάδη. 'Γίς τοῖς vo-
^T 520. ^ ον σοι ὁ σα " 2S AD EA: Οἷό
μοις προσέθηχεν, οἷς ἀπὸ τῶν πατέρων ἐδέξατο ; Οἷον
λέ * «δ,» τὰ - M z , -
τι λέγω * ἔθος ὃ δεῖνα ἔχει ποιεῖν τὴν ἀνάμνησιν τῆς
M E ον D -
γυναιχὸς, ἢ τοῦ παιδίου * τοῦτο ποιεῖ
RÀ Io , L4 M , , € e € ^ .
χἄν τε ἀχούη, χἄν τε μὴ ἀχουῃ παρ᾽ ἡμῶν, ὕπο τῆς
, DES Ὁ NP e 2 ASSN -Á 5»
συνηθείας καὶ τοῦ συνειδότος ἑλκόμενος. Διὰ τοῦτο οὖν
E] SupTS , Y. ΄ E N D , ,
ἀγαναχτεῖς, φησί: M, γένοιτο. ἀλλὰ xat πάνυ χαίρω"
3 , ^Y 5, τῷ NOU S 14x ἀνοικ Ὁ L - ,
&6ou)Oumy δὲ αὐτόν τι xat ἀπὸ τῆς ἡμετέρα: χαρπῶ-
^ ^F το - , 5 , ὦ
σασθαι διαλέξεως, καὶ ὅπερ ἣ συνήθεια ἐποίησε, τοῦτο
, M , b
υἱῶν γενέσθαι, xai ἑτέραν ἐπεισαχθῆναι
΄ 2 A , , 5.7 M Ded E] ,
συνήθειαν" ἐπεὶ τί χόπτομαι εἰχῇ xoi ληρῶ , si μέλ-
Ey (ἢ b EXER) 7 ? S [4 ua 2
λοιτε ἐπὶ τῶν αὐτῶν μένειν, si μηδὲν αἵ συνάξεις elc
ees ly » ,
ὑμᾶς ἐργάζονται ἄγαθον ;
ous M 35r Fix mecs mt Ἄς '
Ναὶ, φησὶν, εὐχόμεθα. Καὶ «t τοῦτο, ἂν ἡ χωρὶς
E E τ NJ e
ἔργων; "Axous τοῦ Χριστοῦ λέγοντος - Οὐ πᾶς 6 λέγων
ἈΝ M

μοι, Κύριε, Κύριε, εἰσελεύσεται εἰς τὴν βασιλείαν

τῶν οὐρανῶν, ἀλλ᾽ ὃ ποιῶν τὸ θέ) τοῦ Πατρός

2

μα

^ , MUN ES , 7 ,
σαι, μηδεμίαν ἀπὸ τῶν ἡμετέρων λόγων προσθήχην
δμῖν ἐγγινομένην δρῶν - ἢ τάχα γίνεται μὲν, ἐγὼ δὲ

D aed es E fac) s Ἰρλῖξε MESE Ξ

«τὰ ΕῚ , M c 5 , 5$ 5 ͵
ὑπὸ ἀπληστίας xai πολλῆς ἐπιθυμίας ταῦτον πάσχω

τοῖς περὶ τὰ χρήματα μαινομένοις. Καθάπερ γὰρ
e

» X E er 2^ ε -- E
ἐχειῖνοῖι9 060 ἂν περ!δάλωνται, Guocv Trtooveat EA A
M Iw b € 14 ^x
ἢ σφοῦρα τῆς ὑμετέρας εφίεμαι

eh m M
σωτηρίας , ἕως ἂν ἴδω προχεχοφότας ὑμᾶς, οὐδὲν
m 5, , ^N N ΓΝ ΕῚ » ^ ,
ἡγοῦμαι εἰργάσθαι, διὰ τὸ σφοῦρα ἐπιθυμεῖν πρὸς αὖ-
D 1 V
»

τοῦτο

idque

A. B. C. 22! ἡμῶν, per nos, nostra opera, D. :
unum probandum. ]

IN ACTA APOSTOLORUM.

*5 1 - E i E Y e
εἶναι, καὶ τοῦ ἐμοὺ πάθους εἶναι τοῦτο, ἀλλὰ μὴ τῆς
c , € , NIS NY , -
ὑμετέρας ῥαθυμίας" δέδοικα δὲ μήποτε χαλῶς στο-
" - 4 ,
χάζωμαι. Πεπεῖσθαι γὰρ ὀφείλετε, ὅτι εἴ τις ἐγένετο
^ /, , M m——
ὠφέλεια ἐν τοσούτῳ χρόνῳ, παύσασθαι λοιπὸν ἡμᾶς
/ y e E - -
λέγοντας ἔδει. Οὕτως οὐχ ἔδει δημάτων ὑμῖν, τῶν
Y^ , e ων M
ἤδη λεχθέντων οὕτως ἱχανῶς εἰρημένων, ὡς xat &-
NEA
λους δύνασθαι ῥυθμίζειν, εἴ ys ἀπόντων ὠφέλειά τις

[. ΒΕ , X ΔΝ 5 € c. ΤᾺ
ὑμῖν προσεγινετο. Τὸ os Cy or v ἡμᾶς ES συνε-

L
CECI, Var d 2 5 ἐν » “- , Fio A c
χοὺς διαλέξεως, οὐδενὸς ἄλλου τεχμιηριὸν ἐστιν, ἢ τοῦ 55)
τσ , M Im. ^ - - e M E]
τὰ ὑμέτερα" μῇῃ σφοῦρα διαχεῖσθαι ἀχριδῶς. Τί οὖν A
' 2

^ / - ^E Cr
ἂν γένοιτο; οὐ γὰρ ἐγκαλεῖν δεῖ μόνον. Παρακαλῶ
M ES ES /
xo δέομαι μὴ τοῦτο μόνον δρᾶν, ὅπως eic ἐχχλησίαν
E o LÀ P
δἐμδάλλητε, ἀλλ᾽ ὅπως τι καὶ λαθόντες οἴκαδε ἄνα-
m - 7 -» Ek! 3
χωρῆτε τῶν οἰχείων φάρμαχον παθῶν, χἂν μὴ map
-- Y Y c c^
ἡμῶν, ἀλλὰ παρὰ τῶν Γραφῶν ἔχητε τὰ χατάλληλα
, ὩΣ »
φάρμαχα. Οἷον, ἔστι τις θυμιχός; Προσεχέτω ταῖς
c ES , μὴ
τῶν Γραφῶν ἀναγνώσεσι, xal πάντως εὑρήσει ἢ ἐν
6 om I 2 n 5» , Y c /
ἱστορία ἢ παραινέσει * ἐν παραινέσει μὲν, ὅταν λέ-
€ X D m c c c Y
γηται, Ἢ ῥοπὴ τοῦ θυμοῦ αὐτοῦ πτῶσις αὐτῷ " καὶ,
"Av M f AS 2 E] , NETS ^ 1
νὴρ θυμώδης οὐχ εὐσχήμων, καὶ ὅσα τοιαῦτα * xat

, 5 Y
πάλιν, Ἀνὴρ γλωσσώδης οὐ κατευθυνθήσεται " xoi ὃ B

M , — Lad ^ e
Χριστὸς πάλιν, Ὃ ὀργιζόμενος τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ
5. σιν M ᾿ς
εἰχῇ - xoi πάλιν 6 προφήτης, ᾿Ὀργίζεσθε, xoi μὴ
ς ETE Y 3 7 N j 1 τῷ c
ἁμαρτάνετε" xol, ᾿Επικατάρατος ὃ θυμὸς αὐτῶν, ὅτι
^2n^/* 3 Y T
αὐθάδης. Ἔν δὲ ἱστορίαις, οἷον ὅταν ἀχούῃς τὸν Φα-
^ Ac τ
pat πολλῆς ἐμπεπλησμένον ὀργῆς, καὶ τὸν ᾿Ασσύριον,
MONATEN 2 ^* J » τ [4 ,.
xut διὰ τοῦτο ἀπολλυμένους. Πάλιν ἔστι τις ἥττωμε-
,
voc χρημάτων, ἀκουέτω, ὅτι Φ!λαργύρου οὐδὲν dvo-
Λ ΄- . - λ E
μώτερον * οὗτος γὰρ καὶ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ * ἔχπραχτον
“ M b 7 mc e
ποιεῖ * χαὶ τοῦ Χριστοῦ λέγοντος, Οὐ δύνασθε Θεῷ
^ , e c
δουλεύειν χαὶ καμωνδὲ * καὶ τοῦ ἀποστόλου, "Oct ῥίζα

, Ὁ -ὉὉὥ ον
πάντων τῶν χαχῶν ἐστιν ἣ φιλαργυρία * xai τοῦ προ- €

φήτου, Πλοῦτος ἐὰν ῥέη, μὴ προστίθεσθε καρδίαν,
χαὶ πολλὰ ἕτερα τοιαῦτα. Καὶ ἀπὸ ἱστοριζὸν τὸν Γιεζῆ,
τὸν ᾿Ιούδαν, τοὺς ἄρχοντας τῶν γραμματέων, καὶ ὅτι
Δῶρα ἐχτυφλοῖ ὀφθαλμοὺς σοφῶν. Ἄλλος ἐστὶν ὑπερή-
φαγος ; Ἀχουέτω, ὅτι Ὑπερηφάνοις ἀντιτάσσεται ὃ
Θεός - xal, Ἀρχὴ ὑπερηφανίας ἁμαρτία - καὶ, Πᾶς
ὑψηλοχάρδιος ἀκάθαρτος παρὰ Κυρίῳ. Καὶ ἐν ἵστο-
ρίαις τὸν διάδολον, xoi τοὺς ἄλλους ἅπαντας. Καὶ
ὅλως (οὐ γὰρ ἔνι πάντα καταλέγειν ) ἕχαστος τῶν οἷ-

, / E 7, 3 € ,
χείὼν τραυμάτων τα φαρμαχα απο τῶν θείων Γρα-
M

A aka asd 4 A EX c 7
φῶν ἐχλεγέτω * x&v μὴ τὸ ὅλον, μέρος γοῦν τήμερον, D

ι
χαὶ μέρος αὔριον, εἶτα τὸ ὅλον ἀπονίψασθε. Καὶ περὶ
μετανοίας δὲ, xat περὶ ἐξομολογήσεως, xo περὶ ἐλεη-
μοσύνης,, xot περὶ ἐπιειχείας, καὶ περὶ σωφροσύνης,
χαὶ περὶ πάντων εὑρήσει πολλὰ παραδείγματα.

1
ἘΠ το ΑΣΑ ΣΕ δ ΐ SUME
Ῥαῦτα γὰρ πάντα ἐγράφη πρὸς νουθεσίαν μῶν , qn-

a [ D. ἐμξάλλητε τῶν οἰχείων.]

* [ἔκπραχτον recepimus ex B.C. D. Et ita Compl.

2355

non ex vestra ignavia proficisci; sed timco, ne
forte bene conjectem. Persuasum enim habeatis
oportet, si qua in tanto tempore utilitas provenis-
set, nobis jam dicendi finem faciendum fore. Sic
vobis non opus esset verbis, cum ea, quz jam di-
cta sunt, ita sufficiant, ut et alios moderari pos-
sint ; si quidem illis absentibus quadam vobis uti-
litas accederet. Quod vero perpetuo monitis opus
habeatis, id certe nihil aliud indicat, quam quod ve-
stra non rectese habeant. Quid ergo faciendum? non
enim objurgandum est tantum. Obsecro et oro,
ne id solum spectetis, ut in ecclesiam veniatis ;
sed ut etiam domum regressi, accepto contra vitia ris
pharmaco, si non a nobis, saltem a Scripturis da
congruentia habeatis remedia. Exempli causa:

est quis iracundus ? Attendat lectionibus Scriptu-

rarum, et omnino quid reperiet ve] in historia vel

HOMIL. XXIX.

Remedia
contra vitia
ex Scriptu-

sumen-

in monitis : in monitis, cum dicitur : Momentum Eccli.x.28.

furoris ejus ruina ipsis; et, F'ir iracundus non Prov. 11.

modestus, et similia; iterum vero, Fir linguo- zs

sus non dirigetur ; rursumque Christus , Qui iz.

Psa

l. 139.

Matth. 5.

irascitur fratri suo sine causa ; Xerumque pro- 7"

pheta, Zrascimini, et nolite peccare ; et, Male- Psal. ἡ. 5.
dictus furor eorum, quia pertinax. In historiis &*"- 49-7
(dq P

vero, ut cum audis Pharaonem ira magna incen-
sum, itemque Assyrium, qui hac de causa. perie-
runt. Rursum qui amore pecunie captus est, au-
diat : /Vihil avaro iniquius : hic. enim et ani-
mam suam venalem exhibet; et Christo dicente,

lYon potestis Deo servire et mammone ;
p

sec,

Eccli.10.9.

Compl.

et Matth. 6.

apostolo, Radix omnium malorum est avaritia; Τ᾿,
t. Tim. 6.

et propheta, Divitie si affluant, nolite cor ap- το.
ponere, multaque alia similia. Ex historiis, ha-

betis Giezi, Judam, principes scribarum, et quod

Io

Psal. 61.

Dona excecant oculos sapientium. Alius est qe iu
superbus ? Audiat illud, Deus superbis resistit ; 19. à
et, Principium superbie peccatum ; et, Omnis En
sublimis corde impurus apud Dominum. Et in M τς

historiis, respicite diabolum aliosque omnes. In
summa ( non enim possumus omnia recensere ),
singuli suorum vulnerum pharmaca ex Scripturis
divinis deligant : et si non totum simul, partem
unam hodie, partem crastina die, et sic omnia
abluite. Et circa poenitentiam, et circa confessio-
nem, circa eleemosynam, circa zquitatem, castita-

tem ceteraque omnia, exempla reperies. 7c Rom.:5. 4.

quippe omnia scripta sunt ad institutionem no-
stram, inquit. Si itaque in admonitionem nostram

Bibl. μπραχτον perverse Commel., Savil. Montf. A.
vero... τὴν j. αὐτοῦ ἀπολεῖ.]

Psal. 67.

33.

254 5. JOANNIS CHRYSOST.
circa omnia disserit, attendamus ut par est. Quid
frustra nos ipsos decipimus? Timeo, ne de nobis
dicatur : Defecerunt in vanitate dies nostri,
et anni nostri cum festinatione. Quis nos au-
diens abscessit a theatris? quis ab avaritia de-
stitit? quis ferventior factus est ad eleemosynam ?
Vellem scire, non vanz. gloriz causa, sed ut ala- E
crior fierem, videns egregium laborum fructum.
Nunc autem quomodo operi manum admovebo,
tot doctrinze imbres demissos videns, et segetes in
eadem mensura nobis manentes, nec majores esse
fructus? Demum are: tempus adest, quo adhibe-
tur ventilabrum. Timeo , ne totum sit. fenum :
timeo, ne omnes in caminum conjiciamur. Prz-
terit zstas, venit hiems; sedemus juvenes et se-
nes propriis capti vitiis. Ne mihi dicas, Non
scortor. Quze enim utilitas, si. non scortaris qui-
dem, sed avarus es? Passer etsi non ex omni par- 54,
te, sed a pede tantum teneatur, et ita perit, in A
laqueo irretitus, nec prosunt ale capto pede. Sic
et tu, non captus es per fornicationem, sed ca-
ptus avaritia : captus certe es ; neque quzritur,
quomodo captus sis, sed quod captus sis. Ne di-
cat juvenis : Non sum avarus; sed forte fornicaris.
Et qux utilitas? Non possunt enim omnia vitia in
una zlate reperiri , sed discreta illa sunt , idque
per Dei benignitatem, ne si. simul invadant, su-
perari nequeant et. gravius nobis certamen exhi-
beatur. Quante ignavie non fuerit, ne separata
quidem vitia posse vincere, sed per singulas zta- B
tes vinci, atque altum sapere in 115, quz non. ex
nostro studio, sed ex ipsa ztate sopiuntur? Non
videtis aurigas, quanta diligentia et exercitatione, -
quantis laboribus utuntur, quot cibis aliisque
omnibus, ut ne dejiciantur de curru? Vide quan-

ta sit ars. Nam vir robustus ne unum quidem
equum szepe moderari possit; dum adolescentulus
arte utens, duos facile moderatur et ducit. Et
apud Indos ingens illa et formidabilis bellua ele-
phantus puero quindecim annorum cum magna a- C
lacritate cedere dicitur. Cur hzc a me dicta sunt?
Quia si elephantas et equos feros studio et arte
domamus; multo magis affectus nostros, qui in
nobis sunt , vincemus. Undenam resolvimur per
totam vitam? Numquam artem illam curavimus :
numquam otii tempore, a certamine vacantes, apud
nos disserummus quidnam utile sit. Tunc nos in
curru stantes quis videat , cum certamen instat :
ideo ridiculi sumus. Annon sepe dixi : Exercea-

: deest im quibusdam Mss.

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

, D
civ. Ei τοίνυν πρὸς νουθεσίαν ἡμῶν περὶ πάντων
M n T " TOS
διαλέγεται, προσέχωμεν ὡς δεῖ προσέχειν. Τί μάτην
« N Ξ' - b - Y ^ Axe m
ἑαυτοὺς ἀπατῶμεν; " Φοδοῦμαι, μὴ xa περὶ ἡμῶν
E] d pr^ : , URBE,
εἴπῃ τις, ὅτι ᾿Κξέλιπον ἐν ματαιότητι αἱ ἡμέραι
e e Y -—
ἡμῶν, xal τὰ ἔτη ἡμῶν μετὰ σπουδῆς. Τίς ἀχούων
ἡμῶν ἀπέστη θεάτοων ; τίς ἀπέστη πλεονεξίας ; τίς
δ ον , 3 /
n oounuie tpe Yet n RR escape D E6ov)óyny
μαθεῖν, οὐχὶ χενοδοξίας ἕνεχεν, ἀλλ᾽ ὥστε γενεσθαῖ
προθυμότερος, λαμπρὸν ὄντα τὸν καρπὸν τῶν πόνων
ὧν του c c ,
íi - πῶς Ξ τῆς ἐργασίας, τοσούτους
c a ,
ἔνους τῆς διδασχαλίας,
M , b!
y τὰ γεννήματα dem Λοιπὸν ὃ
φέστηχεν, ὃ τὸ πτύον τς. Δέδοικα,

eu
-6

MSN

ijs
ul τὸ πᾶν χόρτο ς ἢ ὃ ἔδοιχα, ud; πρὸς τὴν χάμινον
[τ
ἄπ

ἀπενεχθῶμεν ἅπαντες. Παρῆλύς θέρος, ἦλθε χειμών :
χαθήμεθα xai νέοι χαὶ γέροντες τοῖς οἰκείοις ἁλισχό-
; "Aet
μενοι πάθεσι. Μή μοι εἴπης, ὅτι οὐ πορνεύω. Τί γὰρ
p iS 2 AT ES n QUO: A a δὲ 2e: Ὃ
ὄφελος, ἂν Uf; πορνεύης μὲν, φιλοχρήματος δὲ ἧς:
L4

- Y '
στρουθὸς x&v μὴ Ex παντὸς μέρου

33 3 σοβεῖν, Ἐπειοὶ DS!
( ς, αλλ΄ ἅπο τοὺ ποῦὸος

M er ^ M D
χατέχηται μόνον, xa οὕτως ἀπόλωλε, χαὶ ἐν τῇ πα-
I". eJ M ud m Y 9 NY D b31
(3t ἕστηχε, xal τῶν πτερῶν ὄφελος οὐδὲν, τοῦ ποδὸς

, er d X » ex ^N ,ὔ
χκατεχομένου. Οὕτω χαὶ σὺ, οὐχ ἑάλως διὰ πορνείας,
Ξ ;- A τὸ
* τὸ δὲ ζη-

, -Ὁ , el
τούμενον, οὗ πῶς ἑάλως, ἀλλ᾽ ὅτι ἑάλως. Μὴ λεγέτω

^ ,
ἀλλ᾽ ἑάλως διὰ φιλαργυρίας" ἑάλως μέντοι

d E ᾿ 7 y
ὃ νέος, ὅτι οὐκ εἰμὶ φιλοχρήματος - ἀλλ᾽ ἴσως vus
, Ἔ , *
νεύεις. Καὶ τί τὸ ὄφελος πάλιν : Οὐδὲ γὰρ δυνατὸν
/
πάντα τὰ πάθη xavà μίαν fui ἡλικίαν ἐπιστῆναι,
- X. NL M — NM M ΞΕ Θε- τ
ἀλλὰ διώρισται, καὶ τοῦτο διὰ τὴν τοῦ Θεοῦ φιλαν-
J dX X73 / 2 J » ,ὔ
θρωπίαν, ὥστε μὴ ἄθροως ἐπιτεθέντα ἀχείρωτα γε-
, M /, [4 - AY N 2 AY ,F
νέσθαι, xat χαλεπωτέραν ἥμῖν τὴν πρὸς αὐτὰ πάλην
T li 7 2- E. P e 02! τς
καταστῆναι. Πόσης οὐχ ἂν εἴη νωθείας, (κηδὲ δνηρη-
μένων δύνααθαι χρατεῖν τῶν παθῶν, ἀλλὰ χαθ᾽ ἕχα-
c » A / -
στον ἡττᾶσθαι χαιρὸν, καὶ μέγα φρονεῖν ἐπὶ τούτοις
- E] 5 c € / bd ον 33^ 5 c c
τοῖς oUx éx τῆς ἡμετέρας σπουδῆς, ἀλλ᾽ ἐξ αὐτῆς ΠΕ
« ΄ - 3. € T
ἡλικίας χοιμιζομένοις:; Οὐχ Bp τοὺς ἡνιόχους, πόση
Duy M , M
ἀχριδεία xoi γυμνασίᾳ καὶ πόνοις χέχρηνται, xol
- Y^ 4 Mo C
σιτίοις, xat τοῖς ἄλλοις ἅπασιν, ὥστε μὴ χαταδληθέν-
M x cÀ c , , dg d 2-4. X
τας ἀπὸ τῶν ἁρμάτων σύρεσθαι; "Opa ὅσον ἐστὶ
΄ 5 M x i 5." - » - CWN VP
τέχνη. Ἀνὴρ μὲν γὰρ dvàpetoc οὐχ ἂν ἑνὸς ἵππου πολ--
,
λάχις περιγένοιτο * μειρακίσχος δὲ τῇ idi πολλάκις
τοὺς δύο ἀναδεξάμενος, ἄγει εὐκόλως xol φέρει. Καὶ
- ME Ν- ^Y ^ , , M e )1
ἐν ᾿Ινδοῖς δὲ τὸ μέγα θηρίον χαὶ φοδερὸν τῶν ἐλεφάν-
τῶν λέγεται χαὶ δεχαπενταέτει παιδὶ γεγονότι μετὰ
εν ἘΦ
πολλῆς εἴχειν τῆς περεθυβίαος Τί δὴ ταῦτά μοι εἴρη-
ται; Ὅτι εἰ ἐλέφαντας xoi ἵππους ἀγρίους ἄγχομεν

e

/

σπουδάζοντες, πολλῷ μᾶλλον τὰ πάθη τὰ ἐν eve
Πόθεν ἐχλυόμεθα διαπαντὸς τοῦ βίου: Οὐδέποτε τὴν

, , , , 957
τέχνην ἐμελετήσαμεν ταύτην - οὐδέποτε ἐν χαιρῷ

IN ACTA APOSTOLORUM.

τ ,
σχολῆς οὐκ ὄντος τοῦ ἀγῶνος διελέχθημεν πρὸς ἕαυ-
, m» , c b
τούς τι τῶν χρησίμων. Τότε ἡμᾶς ἐπὶ τοῦ ἅρματος
ἃς τὰν 3^ E! c $79 X , ,
ἑστῶτας ἴδοι τις ἄν, ὅτε ὃ ἀγὼν παραγένηται. Διά
ς ; L
τοι τοῦτο χαταγέλαστοί ἐσμεν. Οὐχ εἶπον πολλάχις,
/ N Y e e
γυμναζώμεθα πρὸς τοὺς olxs(ouc πρὸ τοῦ πειρασμοῦ:
v * - -
Πρὸς τοὺς παῖδας ἐπὶ τῆς οἰκίας πολλάχις παροξυνό-
, - --
μεθα" χατέχωμεν ἐχεῖ τὸν θυμὸν, ἵνα εὐχόλως αὐτῷ
BOX b I^ , , GS ERJERNY ^
ἐπὶ τῶν φίλων χεχρημένοι φαινώμεθα. Καὶ ἐπὶ τῶν
ἄλλων ἁπάντων εἰ ἐγυμναζόμεθα, οὐχ ἂν ἐν τοῖς ἀγῶ-
σιν ἦμεν καταγέλαστοι. Νῦν δὲ ὅπλα μὲν τῶν ἄλλων
MI M εω M
χαὶ γυμνάσια xol μελέται εἰσὶ, xoi τεχνῶν καὶ πα-
m iN ^ ^ 7
λαισμάτων * ἀρετῆς δὲ οὐδαμοῦ. Οὐχ ἂν τολμήσειεν
p e M , -“»
6 γεωργὸς ἀμπέλου ἅψασθαι, μὴ πρότερον χαλῶς γυ-
M A , 5*8! e 6 es REN -
μνασθεὶς τὰ γεωργικά " οὐδὲ ὃ χυδερνήτης ἐπὶ τῶν
, e^
οἰάκων καθίσαι, ui πρότερον ἐγγυμνασάμενος χαλῶς"
- Y τ
ἡμεῖς δὲ ἀμελέτητοι πάντη τυγχάνοντες, τὰ P πρωτεῖα
ἔχειν βουλόμεθα. "Ey o7,» σιγᾶν, ἐχρῆν μιηδενὶ χοινω-
χειν βουλόμεθα. ᾿Εχρῆν σιγᾶν, ἐχρῆν μιηδενὶ x
- y, ^ ,
νεῖν πραγμάτων μηδὲ ῥημάτων, ἕως ἂν ἠδυνήθημεν
M , c '» Qu ^ E 7
τὸ θηρίον ἡμερῶσαι τὸ ἐν ἣμῖν. Ἢ οὐχὶ θηρίου παν-
- M X
τὸς χαλεπώτερον ἐπιστρατεύεται ἥμῖν xa θυμὸς xat
M , c^
ἐπιθυμία; Μὴ ἐμδάλης εἰς ἀγορὰν μετὰ τούτων τῶν
- m m— A
θηρίων , ἕως ἂν αὐτοῖς περιθὴς χαλῶς τὸν χαλινὸν,
y
ἕως ἂν αὐτὰ τιθασσεύσης, xaX χειροήθη χατασχευά-
E M , M 7,
σης. Οὐχ ὁρᾷς τούτους τοὺς περιάγοντας τοὺς ἡμέρους

2355

D mur cum domesticis ante tentationem ? Adversus
pueros sepe domi exasperamur : illic iram sede-
mus, ut illa apud amicos facilitate usi apparea-
mus. In aliis quoque omnibus si exerceremur, non
utique 1n. certaminibus ridiculi essemus. Nunc
autem arma quidem sunt, exercitia et studia in
artibus et certaminibus; in virtute minime. Non
auderet agricola vineam aggredi, nisi prius recte
in cultura exercitatus ; neque gubernator ad
gubernacula sedere, non ante probe exercitatus :
nos vero inexperti cum simus, primas tenere volu-
mus. Oporteret tacere, oporteret cum nullo com-
municare vel negotio vel sermone, donec possemus
feram, qua in nobis est, cicurare. Annon fera
omni ferocior adversum nos pugnant et furor et
concupiscentia? Ne in forum pergas cum hisce
feris, donec illis frenum apte immiseris, donec il-
las cicuraveris. Non vides istos homines, qui man-
suetos leones per forum circumducunt , quantum
lucrentur etin admiratione sint, quia irrationabili
ferze tantam mansuetudinem indidere? si vero re-
pente ferociat leo, omnes qui in foro sunt abigit,
et ductor ejus periclitatur, aliisque perniciei cau-
sa est. Et tu. ergo leonem prius cicura , tuncque

HOMIL. XXIX.

λέοντας ἐπὶ τῆς ἀγορᾶς, πῶς xo χερδαίνουσι xossscircumduc illum ; non ut pecuniam accipias, sed

c /, 7 ,
θαυμάζονται, ὅτι ἐν τῷ ἀλόγῳ θηρίῳ τοιαύτην fus-
TD τώρῦ : ἂν δὲ ἐξαχίωνγτςε d^ 07 ἐχεῖ
ρότητα χατώρθωσαν ; ἂν δὲ ἐξαίφνης ἀγριωθῇ ἐχεῖνος,
- M - e^ M ,
πάντας σούεϊ τοὺς ἐπὶ τῆς ἀγορᾶς, καὶ ἐχινδύνευσε
M y c D
λοιπὸν ὃ περιάγων αὐτὸν ἄνθρωπος, xal τῆς τῶν dÀ-
, , /, » EE M , ^ ,
λων ἀπωλείας γέγονεν αἴτιος. Καὶ σὺ τοίνυν τὸν λέοντα
, J [:4
πρότερον ἡμέρωσον, xol τότε περίαγε, o0y ὥστε do-
, ἀν ἡ: 533? “ ^c [ON ue PE
γύριον λαδεῖν, ἀλλ᾽ ὥστε χερδᾶναι χέρδος, οὗ μηδέν
X 7 M -
ἐστιν ἴσον. Οὐδὲν γὰρ ἴσον ἐπιεικείας, 7, χαὶ τοῖς χε--
» , I" M /,
χτημένοις; xa τοῖς χρωμένοις σφόδρα ἐστὶ χρησίμη.
, €T ci € c E 1
Ταύτην οὖν διώχωμεν, ἵνα δυνηθῶμεν τῆς ἀρετῆς τὴν
, m ,
680v μετὰ ἀχριδείας διανύσαντες, τῶν αἰωνίων ἀγα-
το ΕῚ - E , ΡΞ Àj! , m ,
Gv ἐπιτυχεῖν, χάριτι xot φιλανθρωπίᾳ τοῦ Κυρίου
— m— P m— , — e t
ἡμῶν "Inco9. Χριστοῦ, μεθ᾽ οὗ τῷ Πατρὶ ἅμα τῷ ἁγίῳ
, ^F / A ον A MI M
Πνεύματι δόξα, χράᾶτος, τιμὴ, νῦν xai ἀεὶ; xai εἷς
A - c , - 7
τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Au.

ἃ ἑστῶτας in uno deest.
b Unus Cod. πρωτεῖχ χατέχειν. | Mox A. B. C. χατε-

À ut lucrum referas, culi par nullum est. Nihil enim
par est mansuetudini, quz et possidentibus et
utentibus admodum utilis est. Hanc igitur secte-
mur, ut possimus virtutis viam accurate emensi,
aeterna consequi bona, gratia et benignitate Domini
nostri Jesu Christi, quicum Patri unaque Spiritui
sancto gloria, imperium, honor, nunc et semper,

B et in secula seculorum. Amen.

πῴϑειν pTO ἡμερῶσαι.]

Leones
mansueti
circumdu-

cebantur.

Isai. 49. 6.

556 3. JOANNIS CHRYSOST.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

HOMILIA XXX.

Ca». XIII. v. 42. Exeuntibus autem illis, roga-
bant ut sequenti sabbato loquerentur sibi
verba hec.

1. Vidistin' Pauli prudentiam? Non tunc tan-
tum in admiratione fuit, sed etiam iterum audiendi
desiderium immisit illis, cum semina quadam in-
jecisset ac nondum absolvisset, neque verbis finem
fecisset, ut illos sibi conciliaret ac benevolos red-
deret, neque omnia simul ingerendo nauseam pa-
reret. Dixerat : Aemissio peccatorum per hunc
vobis annuntiatur; quomodo autem, non declara-
vit. Post hac iterum sui ipsius mentionem facit
primum. Viden' quanta alacritas? Sequebantur
illos, inquit. Cur illos non statim baptizavit? Non
erat tempus : persuadere oportebat, ut firmi ma-
nerent. 45. Cumque dimissa esset synagoga, se-
quuti sunt multi Judeorum et colentium ad-
venarum Paulum et Barnabam : qui loquen-
tes suadebant eis, ut manerent in gratia Dei.
44. Sequenti vero sabbato pene universa cipi-
tas convenit audire verbum Dei. 45. F'identes
autem turbas Judei, repleti sunt zelo, et con-
tradicebant iis, que a Paulo dicebantur, con-
tradicentes et blasphemantes. Nide nequitiam
percussam, dum alios percutit. Hoc ipsos clario-
res reddebat, quod illi contradicerent. Primo ita-
que sua sponte rogabant. Contradicentes, inquit,
et blasphemantes. O petulantiam ! propter quae il-
los approbare oportebat, propter ea illi contradi-
cunt. 46. Tunc constanter Paulus et Barnabas
dixerunt : lobis oportebat primum loqui ver-
bum Dei; sed quoniam repellitis illud, et indi-
gnos vos judicatis eterna vita, ecce converti-
mur ad gentes. Viden', quomodo per contentio-
nem magis extenderunt przdicationem, et magis
ili se contulerunt ad gentes, postquam ratione
reddita apud congeneres suos sese culpa immunes
comprobarunt? Nec dixit, Indigni estis; sed, Zn-
dignos vos judicatis, ut non onerosus sermo es-
set. Ecce convertimur ad. gentes. 41. Sic enim
precepit nobis Dominus : Posui te in. lucem
gentium, ut sis in salutem usque ad extremum
terre. Ut enim gentes hzc audientes non contri-
starentur, quasi ex illorum studio bona ipse non

^ Unus Cod. λοιπὸν τοῦ Παύλου μνημονεύει πρώτου.

D

E

28

I

OMIAIA λ΄.

»-? ^Y τὶ — ,
ὡξιόντων δὲ αὐτῶν, παρεχάλουν si; τὸ μεταζὺ cd6-
ὄατον λαληθῆναι αὐτοῖς τὰ δήματα ταῦτα.

"5 Ὁ / Y Y
Εἶδες τοῦ Παύλου τὴν σύνεσιν; Οὐχὶ τότε ἐθαυ-
, f , ju Ν ^5 ͵7ὔ , - ^ ,
μάσθη μόνον, ἀλλὰ xol ἐπιθυμίαν αὐτοῖς δὲ τέρας
,
ἐνέδαλεν Pt

σε
NIIS
£
eT

ὡς, εἰπών τινα σπέρματα, χαὶ μὴ
πεξελθὼν τῷ Joy; ὥστε αὐτοὺς
δὴ EJ
a HR αἱ οἰχειῶσαι ἑαυτῷ, xat μὴ χαυνοτέρους
5 m ,
᾿εγέσα τῷ πᾶντα egest εἰς τὰς ἐχείνων DS
ψυχάς. CA ὅτι Ἄφεσις à ἁμαρτιῶν διὰ τούτου ὑμῖν
M m
χαταγγέλλεται " τὸ δὲ πῶς, οὐχ ἐδήλωσε. Μετὰ ταῦτα
a κι QUÀ dut - , r € € M
λοιπὸν αὐτὸς ἑαυτοῦ μνημονεύει πρώτου. Ὁρᾷς τὴν
PIDE ὅση; ᾿Ηχολούθουν αὐτοῖς, φησί. Διὰ τί
EPI
censum οὐχ ἐδάπτισεν εὐθέως ; Οὐχ ἦν χαιρός" πεῖσαι
ἔδει ὥστε βεδαίως ἐμμένειν. Λυθείσης δὲ τῆς συνα-
M ΩΣ
dom ie» zb ben πολλοὶ τῶν ᾿Ιουδαίων xo τῶν
, - ,
σέθομένων προσηλύτων τῷ Παύλῳ xoi τῷ Βαρνάδα-
à
c c -
οἵτινες προσλαλοῦντες αὐτοῖς, ἔπειθον προσμένειν αὖ-
Ἀ c , cT c^ -
τοὺς τῇ χάριτι τοῦ Θεοῦ. Τῷ τε ἐρχομένῳ σασδάτῳ
οῇ -AM E X ^ y D τ
σχεδὸν πᾶσα ἣ πόλις συνήχθη ἀκοῦσαι τὸν λόγον τοῦ
: mo. AYER EN
Θεοῦ. ᾿Ιδόντες δὲ ot ᾿Ιουδαῖοι τοὺς ὄχλους, ἐπλήσθησαν
» / - M! τω
ζήλου, xat ἀντέλεγον τοῖς ὑπὸ τοῦ Παύλου λεγομένοις,
zi / M c q
ἀντιλέγοντες xad ENRUSUp uires Ὅρα τὴν χαχίαν
7 cC ,
pones ἐν τῷ πλήττειν ἑτέρους. Τοῦτο μᾶλλον
M
αὐτοὺς ἐποίει λαμπροὺς, τὸ ἀντιλέγειν € ἐχείνους. Τὸ
μὲν οὖν (rumes αὐτόματο: παρεχάλεσαν. ᾿Αντιλέγον-
M Lb Dh
τες, φησὶ, xai βλασφημοῦντες. Ὦ τῆς ἰταμότητος "
3 DAN 2 NA EN ς i 5 /
ἐφ’ οἷς αὐτοὺς ἀποδέχεσθαι ἔδει, oi δὲ ἀντιλέγουσι.
Πυῤῥ
€ -€- 2? FP] - Laud τ M , m
ὑμῖν ἦν ἀναγχαῖον πρῶτον λαληθῆναι τὸν Eun τοῦ

-
c

, - m E
ἡσιασάμενοι δὲ ὃ Παῦλος καὶ 6 Βαρνάδας εἰπον *

-

a SE δὲ ἀπωθεῖσθε αὐτὸν, χαὶ οὐχ ἀξίους

Tig αἰωνίου ζωῆς, ἰδοὺ στ εφόμεθα
εἰς τὰ ibvn. ee πῶς φιλονειχήσαντες αϑλλὸν ἐξέ-
τειναν τὸ χήρυγμα, xa μᾶλλον ἔδωχαν ἕαυτ ous εἰς
τὰ ἔθνη, ἀπολογησάμενοι xa ἀνευθύνους ἑαυτοὺς ἐγ-
κλημάτων πριήσανς ες παρὰ τοῖς οἰχείοις; Καὶ οὐχ
εἶπεν, ἀνάξιοί ἐστε - ἀλλ᾽, ᾿Εχρίνατε ἑαυτοὺς ἀναξίους,
ἀνεπαχθὴ τὸν λόγον ποιῶν. Ἰδοὺ στρεφόμεθα εἰς τὰ
ἔθνη. Οὕτω γὰρ ἐντέταλται ἥμῖν ὃ Κύριος * Τέθεικά
σε εἰς φὼς ἐθνῶν, τοῦ εἶναί σε εἷς σωτηρίαν ἕως ἐσχά-
του τῆς γῆς. “να γὰρ μὴ ἀχούοντα τὰ ἔθνη ᾿λυπῆται,
ὡς ex τῆς ἐχείνων σπουδῆς μὴ τυγχάνοντα τῶν ὅγε.
θῶν, ἐπάγει τὴν προφητε είαν λέγων - ᾿Γέθεικά σε eic
φῶς ἐθνῶν, τοῦ εἶναί σε εἰς σωτηρίαν ἕως ἐσχάτου

a Alii λυπηθῶσιν, ὡς ἐκ τῆς.

IN ACTA APOSTOLORUM.

b

τῆς γῆς. Axouovca δὲ

τὰ ἔθνη. Τοῦτο καὶ αὐτοὺς προ-
T

"» ,
θυμοτέρους ἐξοίει, ὅτι ὧν ἐκεῖνοι ὁ ὥφειλον ἀκούσαντες
- , ^ p
ἀπολαῦσαι, αὐτοὶ τούτων ἀπολαύουσι, χἀχείνους μᾶλ-
y
& ἔθνη, φησὶν, ἔχαιρον,
M 58 /*T Y X , Y 5 ,
xoi ἐδόξαζον τὸν λόγον τοῦ Κυρίου - καὶ ἐπίστευσαν

y^ P] , ΝΑ
λον ἔδαχνεν. ᾿Αχούοντα δὲ τ

[:j ἘΣ A Met / E] A 2/ Ε 7,
ὅσοι ἦσαν τεταγμένοι sig ζωὴν αἰώνιον " τουτέστιν,
5 , e Lud Y cC N 7 N ,
ἀφωρισμένοι τῷ Θεῷ. "Opa πῶς δείκνυσι τὸ τάχος
D /
τῆς ὠφελείας. Διεφέ ἔρετο δὲ ὃ λόγος τοῦ Κυρίου δι᾽
N
ὅλης τῆς χώρας: ααβξώσει: διεχομιίζετο. "cct ἔλεγεν "
᾿ ὦ » ,
οὖχ ἔστησαν μέχρι τοῦ ζήλου, ἀλλὰ καὶ ἔργα προσέ-
cC ,
θηχαν. Ὅρα πάλιν πῶς διωχόμενοι ἕτερα κατασχευά-
ς - / 1 *
ζουσι μεγάλα διὰ τοῦ ζήλου * P χατεσχεύασαν γὰρ τὸ
2 3 τ Y
παῤῥήσίάσασθωι αὐτοὺς, καὶ sig τὰ ἔθνη ἐλθεῖν * χαὶ
ἄχουε πῶς. Παῤῥησιασάμενοι ὃ δὲ ὃ Παῦλος χαὶ ὃ Βαρ-
νάδας εἶπον" ὑμῖν, τσ ἦν ἀναγχαῖον ace λα-
ληθῆναι τὸν λόγον " ἐπειδὴ δὲ ἀπωθεῖσθε αὐτὸν, ἰδοὺ
στρεφόμεθα εἰς τὰ ἔθνη. “Ἄρα ἔμελλον λοιπὸν ἐξελ-
- M y, 5A 5 ei N M 2 , ,ὔ
θεῖν εἰς τὰ ἔθνη. Ἀλλ᾽ ὅρα χαὶ τὴν παῤῥησίαν μέτρῳ
A . M 5. Εἰ M] Πέ E S λ Ὁ
γινομένην * xot εἰχότως. Et γὰρ Πέτρος ἀπελογεῖτο,
Nc T T 2 , 5.7 28. 5
πολλῷ μᾶλλον οὗτοι ἐἰεολβγ τα ἐδέοντο, οὐδενὸς αὖ--
τοὺς χαλέ ἔσαντος ἐχεῖ. Εἰπὼν δὲ, "y ἔδειξεν ὅτι
χἀχείνοις £st: xoi εἰπὼν, Ἀναγχαῖον, ἔδειξεν ὅτι
, J z ^M 52 /, »
χἀχείνοις ἀν βηρίδῖον, Ἐπειδὴ δὲ ἐπθαές φθρης : οὐχ
εἶπεν, οὐαὶ ἅμῖν; χαὶ ὅτι χολάζεσθε * ἀλλ᾽ ὅτι Στρεφό-
μεθα sig τὰ ἔθνη. Εἶδες πῶς πολλῆς ἐπιειχείας f
5c 7 , e "V5 Ὁ» , M
παῤῥησία γέμει; Ot δὲ Ιουδαῖοι παρώτρυναν τὰς σε-
δομένας γυναῖκας, xal τὰς εὐσχήμονας, καὶ τοὺς πρώ-
τοὺς τῆς πόλεως, xol ἐπήγειραν διωγμὸν ἐπὶ τὸν
Παῦλον χαὶ Βαρνάδαν, καὶ ἐχθάλλουσιν αὐτοὺς ἀπὸ
τῶν δρίων αὐτῶν. "Ope ὅσον ἤνυσαν οἱ ἐναντιούμε--
νοι τῷ κηρύγματι; εἰς ὅσην ἀσχημοσύνην αὐτὰς ἤγα-
γον ; Οἱ δὲ ἐχτιναξάμενοι τὸν χονιορτὸν ἀπὸ τῶν πο-
5 e
Ενταῦθα
M 6z ' 5 , λ M ^ /, ξ € X b
τὸ φοδερὸν ἐποίουν λοιπὸν, ὃ προσέταξεν ὃ Χριστὸς,
λέγων * Καὶ ἐὰν μή τις μᾶς δέξηται, ἐξερχόμενοι
ἐχτινάξατε τὸν χονιορτὸν ἀπὸ τῶν ποδῶν ὑμῶν. Αὐ-

cT - M 3 /
δῶν αὐτῶν ἐπ᾽ αὐτοὺς, ἦλθον εἷς "Ixóvtov.

τοὶ δὲ οὐδὲ ἁπλῶς τοῦτο ἐποίησαν, ἀλλ᾽ ἐπειδὴ ἀπη-
λάθησαν * παρ᾽ αὐτῶν. Πλὴν οὐδὲ τοῦτο τοὺς μαθητὰς
ἔόλαψεν, ἀλλὰ μᾶλλον ἐπέμενον τῷ λόγῳ. Διὸ xol
τοῦτο δηλῶν ἐπάγει " Οἱ δὲ μαθηταὶ ἐπληροῦντο χα-
pic xal Πνεύματος ἁγίου. Πάθος γὰρ διδασχάλου
παῤῥησίαν οὐχ ἐγχόπτει, ἀλλὰ προθυμότερον ποιεῖ
τὸν μαθητήν. ᾿Εγένετο δὲ ἐν Ἰχονίῳ χατὰ τὸ αὐτὸ
εἰσελθεῖν αὐτοὺς εἰς τὴν συναγωγὴν τῶν ᾿Ιουδαίων,
xa λαλῆσαι οὕτως, ὥστε πιστεῦσαι Ἰουδαίων τε xol
“Ελλήνων πλῆθος πολύ. Πάλιν εἰς τὰς συναγωγὰς εἰσ-
ἔρχονται. Ὅρα πῶς οὐχ ἐγένοντο δειλότεροι, εἶπόν -

τες ὅτι Στρεφόμεθα εἰς τὰ ἔθνη. "Ex πολλῆς τῆς πε-

b χατεσχεύασαν δὲ τῷ παρ.» Sic quidam.
e [ Hzc, ἄρα.-.. τὰ ἔθνη, quibus carent Editi, sup-
plevimus e D, Cateri A. B. C. sic habent ἔμελλον ἐξιέναι

HOMIL. XXX.

254

assequerentur, adducit prophetiam, dicens : Dedi
te in lucem gentium, ut sis in salutem usque ad
extremum terre. 49. 4udientes autem gentes.
Hoc illos alacriores reddebat, quod 1i illi frueren-
B tur, quibus alii frui debebant; Judzeos autem hoc
magis mordebat. 4udientes autem, inquit, gen-
tes gayisee sunt, et glorificabant verbum Do-
mini : Et crediderunt quotquot erant preor-
dinali in itam «eternam; hoc est, prafiniti a
Deo. Vide quomodo ostendit utlitaus celeritatem.
49. Disseminabatur autem verbum Domini per
unieersam. regionem; id. est, divulgabatur. Ac
si diceret, Non contenü zelo, opera etiam addide-
runt. Vide quomodo pulsi et zelo incensi, alia ma-
gna efficiunt : sese namque appararunt, ut liberius
C agerent, et ad gentes venirent; et audi quomodo.
Constanter agentes Paulus et Barnabas dixe-
runt : Fobis oportebat primum loqui verbum
Dei; sed quia repellitis illud, ecce convertimur
ad gentes. lgitur egressurl erant postea ad gen-
tes. Sed vide in hac fiducia servatum modum; et
jure quidem. Nam si Petrus sese defendebat, multo
magis hi defensione opus habebant, nemine ipsos
isthuc vocante. Cum dixit autem, Primum, osten-
dit illis enam przdicari oportaisse ; et cum dixit,
JVecessarium, arguit illis etiam necessarium fuis-
se. Sed quoniam repellitis; non dixit, Ve vobis,
neque, Puniemini ; sed, Convertimur ad gentes.
D Viden' quanta moderatione plena sit fiducia illa?
50. Judei autem concitaverunt mulieres reli-
giosas et honestas, et primos civitatis, et exci-
taverunt persequutionem in Paulum et Barna-
bam, et ejecerunt eos de finibus suis. Viden
quantum profecerint qui adversabantur pradica-
tioni : in quantam impudentiam illas adduxerint?
51. At illi, excusso pulvere pedum in eos, wve-
nerunt Iconium. Vic terribile illud fecerunt quod

jusserat Christus dicens : £t si quis vos non Matth. το.

. . . ἤ
receperit , egressu excutite pulverem pedum dua

vestrorum. lll vero non temere hoc fecerunt,
E sed postquam ejecti sunt ab illis. Ceterum. ne-
que hoc discipulis nocuit, sed magis persevera-
runt in verbo. Ideo hoc declarans adjicit : 52. Di-
scipuli autem. replebantur gaudio, et Spiritu
sancto. Magistri namque zrumna discipuli fi-
duciam non tollit, sed. alacriorem illum reddit.

Marc.

1. Factum est autem. Iconii, ut simul introi- Ca». xi.

rent in synagogam Judcorum, et loquerentur,

εἰς τὰ ἔθνη.
4 Alii παρ᾽ αὐτῶν. οὐδὲν τοῦτο τούς.

Matth. 10.
34.

2558

ita ut crederent Judeorum et Grecorum co-
piosa multitudo. Rursum in synagogas introeunt.
Vide quomodo non timidiores affecti sint, cum
dixissent, Convertimur ad gentes. Ex abutidadi
tamen illis excusationem tollunt. 7ta ut crederent,
inquit, Judeorum et Grecorum copiosa multi-
tudo. Verisimile est enim illos etiam Grecis prz-
dicasse. 2. Qui vero increduli fuerunt Judei
suscitaverunt et ad iracundiam concitaverunt
animas gentium adversus fratres. Simul ergo
etiam gentes excitarunt, quasi non satis essent Ipsi.
Cur igitur isthinc non exierunt? Quia non pelle-
bantur, sed tantum impugnabantur. 5. Multo igi-
tur tempore demorati sunt, fiducialiter agen-
tes in Domino, testimonium perhibente verbo
gratie ipsius, dante signa et prodigia fieri per
manus eorum. Hoc fiduciam addebat ; 1mo fidu-
ciam addebat ipsorum alacritas. Ideo namque ra-
rius signa faciebant; quod autem auditores crede-
rent, inter signa reputandum. Aliquid igitur ope-
rabatur dicendi libertas. 4. Divisa est autem
multitudo civitatis : quidam erant cum Ju-
deis, quidam cum apostolis. Non parum addit
ad accusationem quod scindantur. Hoc erat quod
dicebat Christus : /Von veni pacem mittere, sed
gladium. 5. Cum autem. factus esset impetus
gentilium et Judeorum cum principibus suis,
ut contumeliis afficerent et lapidarent eos,
6. intelligentes confugerunt ad. civitates que
circumerant Lycaonie , Lystram et Derben,
et universam in circuitu regionem, et ibi epan-
gelizantes erant.

2. Rursum quasi data opera extendere vo-
lentes predicationem , postquam augmentum
accepit, iterum illos pellunt. Vide ubique per-
sequutiones magna operari bona, et persequentes
vinci, pulsos vero splendidos effici. Nam ut ve-
nit Lystram , miraculum magnum patravit, ere-
cto claudo, et magna voce : quomodo autem, audi.
Et quidam wir Lystris infirmus pedibus sede-
bat, claudus ex utero matris sue, qui num-
quam ambulaverat. 8. Hic audivit Paulum y
loquentem. Qui intuitus eum, et videns quia
fidem. haberet ut salvus fieret, 9. dixit magna
voce : Surge super pedes tuos rectus. Et exsili-
vit, et ambulabat. Cur magna voce? Ut turbz
crederent. Vide autem : diligenter attendebat di-
ctis Pauli; hoc enim sibi vult illud, Audivit. Vi-

S. JOANNIS CHRYSOST.

b

C

ἜΤ διέτριψαν Codices omnes. Editi ἐποίουν.
4 Unus συνετέλει δέ zt zat. [ Imo tres A. B. C. Paulo

ARCHIEP,

es
er

CONSTANTINOP.

, Ij ^ τω:
ριουσίας ὅμως ἀναιροῦσιν αὐτῶν τὴν ἀπολογίαν.

c I πέρας M 5 ^
Ὥστε πιστεῦσαι, φησὶν, Ἰουδαίων τε xot “Ἑλλήνων

πολὺ πλῆθος. zc γὰρ αὐτοὺς ὡς καὶ πρὸς “Ἑλλήνας
διαλέγεσθαι. Οἱ δὲ ἀπειθοῦντες nuu: ἐπήγειραν
χαὶ ἐχάχωσαν τὰς Ψυχὰς τῶν ἐθνῶν χατὰ τῶν ἀδελ-
φῶν. Κατὰ τὸ αὐτὸ λοιπὸν χαὶ τὰ ἔθνη ἐπήγειραν,
ὡς οὐχ EIE αὐτοί. Τί οὖν ἐκεῖθεν oüx ἐξῆλθον;
Οὐ γὰρ i iar ἀλλ᾽ ἐπολεμοῦντο μόνον. ἹΙχανὸν
μὲν οὖν χρόνον ἢ διέτρυψαν παῤῥησιαζόμενοι ἐ ἐπὶ τῷ
Κυρίῳ, τῷ μαρτυροῦντι τῷ λόγῳ τῆς χάριτος αὐτοῦ,
διδόντι σημεῖα καὶ τέρατα γίνεσθαι διὰ τῶν χειρῶν
αὐτῶν. Τοῦτο ἐποίει τὴν παῤῥησίαν * μᾶλλον δὲ τὴν
μὲν παῤῥησίαν ἐποίει ἣ αὐτῶν προθυμία. Διὰ γὰρ
τοῦτο μέχρι πολλοῦ οὐδαμῶς σημεῖα οὗ ποιοῦσι " τὸ
δὲ πιστεῦσαι τοὺς ἀχούοντας, τῶν σημείων ἦν. ἢ Συν-
ετέλει γοῦν τι xol ἣ 7 παῤῥησία. Ἔσχίσθη
θος τὴς πόλεως " χαὶ οἵ μὲν ἦσαν σὺν τοῖς Ἰουδαίοις,
oi δὲ σὺν τοῖς dasediide Οὐ μιχρὸν cic χατηγορίαν

M

xoi αὐτὸ τὸ σχισθῆνα!. ᾿Γοῦτο ἦν ὃ ἔλεγεν 6 Χριστός"

Οὐχ ἦλθον βαλεῖν εἰρήνην, ἀλλὰ μάχαιραν. Ὥς δὲ
. ΕΝ. € M e 3 co ΤῈ N 7 li M - »

ἐγένετο ὁρμὴ τῶν ἐθνῶν, xo Ἰουδαίων σὺν τοῖς &o-
χουσιν αὐτῶν, ϑθρίδαι xai λιθοδολῆσαι αὐτοὺς, συν-
ἰδόντες κατέφυγον εἰς τὰς χύχλῳ πόλεις τῆς Λυχαο-
νίας, Λύστραν xoi Δέρόην, xoi τὴν περίχωρον; xdxei

3 2 7/
ἦσαν εὐαγγελιζόμενοι.

Πάλιν ὥ [O]

ρυγμα, UE

GT c ἐχτεῖνα: βουλόμενοι τὸ χή-
A! m—-
à Huc. πάλιν αὐτοὺς ἐξάγουσιν.

DJ ,
Ὅρα πανταχοῦ διωγμοὺς μεγάλα ἐργαζομένους
ἂν ὦ , M
ἀγαθὰ, xai τοὺς μὲν διώχοντας ἡττωμένους, τοὺς δὲ

διωχομένους χαμπροὺς ἀποφαίνοντας. Ἐλθὼν γὰρ ἐν
Aóc

^ EN A Ὡς Aa E e. Ke t $ eit
xat wee Vf) τῇ Qv, χαιπῶὼς, αχουε. αι τις, φήσιν,

- m , ^
τροις, ποιεῖται θαῦμα μέγα, τὸν χωλὸν ἀναστήσας,

eA 3 , 57 - M 5 , NAM

ἀνὴρ ἐν Αύστροις ἀδύνατος τοῖς ποσὶν ἐχάθητο, χωλὸς
, -Ὁ ,

£x χοιλίας unrepoc αὐτοῦ ὑπάρχων; ὃς οὐδέποτε περιπε-

Ὃς

ἀτενίσας αὐτῷ: χαὶ ἰδὼν, ὅτι πίστιν ἔχει τοῦ σωθῆναι,

πατήχε!. Οὗτος deese τοὺ Παύλου λαλοῦντος.

x: uu
εἶπε μεγάλῃ τῇ φωνῇ" vds ἐπὶ τοὺ πόδας σου ὁρ-
ει. Διὰ τ

πιστεῦσαι. Ὅρα δὲ, προσεῖχεν ἄχρι-

θός. Καὶ ἥλατο χαὶ περιεπ ( μεγάλη τῇ φωνῇ:
“Ὥστε τοὺς ὄχλους
GO τοῖς ἀπ τώ τς ὑπὸ τοῦ Παύλου:

ξεν, Kio οες

τοῦτο γάρ ἐστι
τὸ ἤχουσ φιλοσοφίαν; Οὐδὲν ὑπὸ τῆς χω-
ante lidem μέχρι πολλοῦ σημεῖα οὐ (οὐ abest a C.) ποιοῦσι.
Expressimus Codicem D.]

IN ACTA

* m e y
λείας πρὸς τὴν σπουδὴν τῆς ἀχροάσεως παρεδλάθδη.
a 2 , Py mà. Xo 3 V c Li ΕΣ c
Oc ἀτενίσας αὐτῷ, xai ἰδὼν ὅτι πίστιν ἔχει τοῦ σω-
θῆναι. Ἤδη ὠχείωτο τὴν προαίρεσιν " καίτοι ἐπὶ τῶν
μ 7G iV To
, Y
ἄλλων P τοὐναντίον ἐγίνετο. Πρότερον γὰρ ἰώμενοι τὰ
: T Y
σώματα, τότε τὰς ψυχὰς ἐθεραπεύοντο οὗτος δὲ Uy.
[τ CE M - 5 ἢ Hi ! X 2^ X , - ΔΝ
οὕτως. ᾿Εμοὶ δοχεῖ εἰς τὴν ψυχὴν ἰϑεῖν τὴν αὐτοῦ τὸν
e Z Ζ
Παῦλον. Καὶ “ ἥλατο, φησὶ, καὶ περιεπάτει. Γεχμή-
7| ᾽ i 3 D
c c m nONV Y
ριον τῆς ὑγείας τῆς ἀχριδοῦς τὸ ἄλλεσθαι. Ot δὲ ὄχλοι
EC m - M NT
ἰδόντες, ὃ ἐποίησε Παῦλος, ἐπῆραν αὐτῶν τὴν φωνὴν,
,
λυχαονιστὶ λέγοντες oi θεοὶ ὁμοιωθέντες ἀνθρώποις,
x - EE H ΄
χατέόδησαν πρὸς Tiu. ᾿Εχάλουν δὲ τὸν μὲν Βαρνάόαν
E m ^ D A3 cic ,
Δία, τὸν δὲ Παῦλον Ἕ ρμῆν, ἐπειδὴ αὐτὸς ἦν ὃ ἡγού-
b , σ 2 40 N eS Δ Ν οἷν» 0
μενος τοῦ λόγου. "O τε ἱερεὺς τοῦ Διὸς, τοῦ ὄντος
m - Y / 3x
πρὸ τῆς πόλεως αὐτῶν, ταύρους xoi στέμματα ἐπὶ
c - » » £
τοὺς πυλῶνας ἐνέγκας, σὺν τοῖς ὄχλοις ἤθελε θύειν.
s c c c ,ὔ -
"AJ οὐκ ἦν τοῦτο οὐδέπω δῆλον " τῇ γὰρ οἰχείᾳ φωνῇ
ἐφθέγγοντο, λέγοντες, ὅτι Οἱ θεοὶ δμοιωθέντες dv-
τ Ὁ M
θρώποις, κατέδησαν πρὸς ἡμᾶς" διὰ τοῦτο οὐδὲν αὐ-
- 5» , [4
τοῖς ἔλεγον. ᾿Επε:δὴ δὲ εἰδον τὰ στέμματα, τότε ἐξελ-
m , M
θόντες, διέῤῥηξαν τὰ ἱμάτια αὐτῶν. ᾿Αχούσαντες δὲ
ΩΣ ha
oi ἀπόστολοι Βαρνάδας καὶ Παῦλος, διαῤῥήξαντες
^ f δον δ 7. M
ἱμάτια αὐτῶν εἰσεπήδησαν εἰς τὸν ὄχλον, κράζοντες xat
λέγοντες" ἄνδρες τί τοῦτο ποιεῖτε: καὶ ἡμεῖς ὅμοιο--
- - ^ e
παθεῖς ἐσμεν ὑμῖν ἄνθρωποι. Ὅρα αὐτοὺς πανταχοῦ
,ὔ à
δόξης χαθαροὺς, οὐ μόνον οὖχ ἐφιεμένους, ἀλλὰ xol
^ /,
διδομένην διαχρουομένους * ὥσπερ καὶ Πέτρος ἔλεγε .
- P ,
Τί ἡμῖν ἀτενίζετε, ὡς ἰδία δυνάμει ἢ εὐσεδείχᾳ πε-
πονηκόσι τοῦ περιπατεῖν αὐτόν: Ka οὗτοι τὸ αὐτό φα-
σι. Καὶ ᾿Ιωσὴφ δὲ ἔλεγεν ἐπὶ τῶν ἐνυπνίων - Οὐχὶ διὰ
τ D ^ , LEG 3e M € L4 "
τοῦ Θεοῦ ἣ διασάφησις αὐτῶν ; χαὶ 6 Δανιὴλ ὁμοίως
Καὶ ἐμοὶ δὲ οὐχ ἐν σοφία τῇ οὔση ἐν ἐμοὶ ἀπεκαλύφθη.
D -- -Ὡν ΄,
Καὶ Παῦλος πανταχοῦ τοῦτό φησι, ὡς ὅταν λέγη "
ἵχα-
ἀλλ᾽

^ τὰ - 5 » y M
ἡ ἱκανότης ἡμῶν ἐκ τοῦ Θεοῦ. "AX ἴδωμεν ἄνωθεν τὰ

΄ c , , M , e
Καὶ πρὸς ταῦτα τίς ἱκανός ; xat πάλιν, Οὐχ ὅτι
5 "coe Dl , € Tu. -
νοί ἐσμεν ἀφ᾽ ἑαυτῶν λογίσασθαι, ὡς ἐξ ἑαυτῶν,

εἰρημένα. Οὐχ ἁπλῶς αὐτοῖς προσετέθησαν oi ὄχλοι"
ἀλλὰ πῶς; Ἤξίουν λαληθῆναι αὐτοῖς τὰ αὐτὰ πάλιν,χαὶ
Αννα oT a2 ^ T 1 NJ d
διὰ τῶν ἔργων * ἐπεδείξαντο τὴν σπουδήν.“Ορα παντα-
χοῦ παραχαλοῦντας, οὐκ ἀποδεχομένους ἁπλῶς, οὐδὲ
χολαχεύοντας. Διὰ τοῦτο ἔλεγεν * Οἵτινες προσλαλοῦν-
τες αὐτοῖς, ἔπειθον προσμένειν τῇ χάριτι τοῦ Θεοῦ. Διὰ
, M , δι ὦ L4 σ /, PU εὖ
τί πρὸ τούτου μὴ ἀντέλεγον; Ὅτι τέως οἱ ἀναπείθοντες
€ , v € m e ΒΞ ἐπ ^ (0 2 -» - K A
ἡσύχαζον. "Op&c ὅτι πανταχοῦ πάθει ἐχινοῦντο: Καὶ
NOIRE, ΄ 233 1 | 3. h AEN
οὐχ ἀντέλεγον μόνον, ἀλλὰ xot £GÀAaoofouy* xat γὰρ
ἣ χαχία οὐδαμοῦ ἵσταται. Ἀλλ᾽ ὅρα παῤῥησίαν. Ὑμῖν
ἦν, φησὶν, ἀναγκαῖον πρῶτον λαληθῆναι τὸν λόγον "
ἐπεὶ δὲ ἀπωθεῖσθε αὐτόν. Οὐδὲν ὑόριστικόν. ^O δὴ

b τοὐναντίον γέγονε. πρότερον ἰού μενος, Sic Morel. [Paulo
ante Montf. ἀτενίσας αὐτῷ, εἰδώς, ex correcto, ut. vide-
tur, errore Commel, zz. αὐτῷ so» derivatum, Savil.
et Codd. χαὶ ἰδών.

TOM. IX.

APOSTOLORUM.

HOMIL. XXX.

259

den' philosophiam? Nihil ex claudicatione lzesus in
audiendi studio. Qui intuitus eum, videns quod
fidem haberet ut saleus fieret. Jam przelectio-
nem in familiaritatem assumserat: etsi in aliis
contrarium factum sit. Cum enim prius corpora
E curaverant, tunc animas curabant: hic vero non
sic curatus est. Videtur mihi Paulus ad animam
respexisse. Et exsilivit, inquit, et ambulabat.
Perfect sanitatis signum erat quod ambularet.
10. Turbe autem cum vidissent quod fecerat
Paulus, levaverunt vocem suam, Lycaonice
dicentes : Dii similes facti hominibus, descen-
derunt ad nos. 11. Et vocabant Barnabam
Jovem, Paulum vero Mercurium : quoniam
ipse erat dux werbi. 12. Sacerdos quoque
Jovis, qui erat ante civitatem. illorum, tau-
z,470s et coronas ante januas afferens, cum
À populis volebat sacrificare. Sed hoc nondum
erat manifestum : sua enim voce loquebantur di-
centes : Dii similes facti hominibus, descende-
runt ad. nos ; ideo nihil illis dicebant. Cum au-
tem coronas viderunt, tunc egressi sciderunt ve-
stimenta sua, 15. Quod. ubi audierunt apostoli
Barnabas et Paulus, conscissis vestibus suis,
exsilierunt in turbam, clamantes 14. et dicen-
tes : Firi quid hoc facitis ? et nos similiter ut
vos passibiles sumus homines. Vide illos ubi-
quea glorie studio mundos : non modo non deside-
rantes, sed oblatam depellentes : ut et Petrus dice-
B bat : Quid nos intuemini, quasi propria virtute
velpietate fecerimus hunc ambulare ? Hiquoque
idipsum dicunt. Joseph etiam dicebat de somniis :
JVonne a Deo manifestatio eorum ? e perinde
Daniel : Et mihi non in sapientia, quc in me
est, revelatum est. Et Paulus hoc ubique dicit,
ut hoc loco : Et ad hec quis sufficit ? ct rursum:
lVon quod sufficientes simus a nobis Ipsis co-
gitare, quasi ex nobis; sed sufficientia nostra
ex Deo est. Sed superiora repetamus. Non sine
C causa turbz ipsis heserunt; sed quomodo? Roga-
bant, ut ipsis eadem iterum loquerentur, et ope-
ribus studium declarabant. Vide ubique rogantes,
nec simpliciter recipientes, vel adulantes. Ideo di-
cebat : Qui colloquentes cum eis, persuadebant
eis permanere in gratia Dei. Cur non antea con-
tradicebant? Quia interim monitores quiescebant.
Viden' ubique illos ex passione moveri? Nec modo

v [ ἥλλατο Montf. cum Commel. et B. ἥλλετο Savil.

Savil., sed ἥλατο A. C. D.]

a ἐπέδειξαν alii.

19

vict. 3. 12.

Gen. fo. 8.

Dan.2.30.

2. Cor.2.
16. et 3. 5,

Rom.8.29.

“00 S. JOANNIS CHRYSOST.

contradicebant, sed etiam blasphemabant : malitia
enim nusquam gradum sistit. Sed vide dicendi li-
bertatem : J'obis, inquit, oportebat primum ἴο-
qui verbum ; quia vero repellitis illud. Nihil
contumeliose dictum. Quod etiam in. prophetis
fiebat : /Ve loquamini, inquit, loquela. Quia
aero repulistis illud, inquit, non nos: non enim
in nos contumelia vestra vertitur. Ne quis enim ex
pietate putet. illud esse , Zndignos vos judica-
tis ; ideo prius dixit, epellitis illud ; et tunc
addit, Convertimur ad gentes. Multa plenum
mansuetudine dictum. Non dixit, Derelinquimus
vos, ostendens, posse adhuc illos converti; et hoc
non propter vestram contumeliam factum est : ita
enim praeceptum est nobis. Oportebat quidem gen-
tes audire; verum hoc non a nobis, sed a vobis
factum est, quod a nobis fieri oportebat. Sic enim,
inquit, precepit. nobis Dominus : Posui te in
lucem gentium, ut sis in salutem ; id est, in. co-
gnitionem qui sit ad salutem, non simpliciter
gentium, sed omnium gentium. Hoc enim signifi-
cat, cum dixit : Quotquot erant preordinati in
vitam cternam. Et hoc indicium est illos secun-
dum voluntatem Dei assumi. Pr«ordinati dicit,
ut ostendat id non per necessitatem fieri. Quos
enim prescivit, inquit, et predestinavit. Non
jam in civitate dispersi erant, sed etiam in regio-
nc. Audientes enim gentiles, et ipsi paulo post ac-
cesserunt. Judei vero concitarunt mulieres re-
ligiosas, et persequutionem excitavere. Per-
pende eos rerum a mulieribus gestarum auctores
esse. Et ejecerunt eos a finibus suis ; non ab
urbe tantum, sed et a regione tota. Deinde hoc
iterribilius est: Discipuli autem, inquit , repleti
sunt gaudio et Spiritu sancto. Pellebantur do-
ctores, et illi gaudebant. Vidistin' naturam evan-
gelii virtutem habentem multam? 44d iracundiam
concitaverunt, inquit, animas gentium adver-
sus fratres ; id est, calumniati sunt apostolos,
de millibus eos accusarunt, et illos simplices ma-
ligne affecerunt.

5. Et vide, quomodo ubique totum Deo referat .
Multo tempore, mquit, demorati sunt, fiducia-

D

E

A

D

B

b Τὸ πρὸ ὑμῶν ὁὀρεῖλον. Erratum haud dubie videtur,
quod sine Codicum auctoritate mutare non licet. In-
terpres legisse videtur τὸ παρ᾽ ἡμῶν, quam lectionem
nos in interpretatione sequimur. Dounzeus le:endum
putat, τὸ πρὸ τούτων ὑμῖν ὀφειλόμενον vel ópsov. Sed
prestare videtur lectio, quam propono , quamque se-
quutus est vetus Interpres Latinus. [ Totum locum a
superioribus repetitum ita habent A. B. C. ἐντέταλται

& - , ἬΝ b] ΄ - "᾿ y - *
Aut. τί οὖν οὐκ ἐποιήσατε τοῦτο: ἔδει μὲν oU» ἀκοῦσαι τὰ

ARCHIEP.

CONSTANTINOPF.

A m — - -

xai ἐπὶ τῶν προφητῶν ἐποίουν: Mj λαλεῖτε ἣμῖν,
^ ^ ^ -

φησὶ, λαλιᾷ, ᾿Επεὶ δὲ ἀπωθεῖσθε αὐτὸν, φησὶν, οὐχ

cr 1 , € Dl σ
ἣ 06ow ἣ παρ᾽ ὑμῶν. Ἵνα

fuAc: οὐ γὰρ εἰς Συὰ

μᾶς " o0 γὰρ εἰς ἡμᾶς

M 7, 2^ , τὰ , ,

γὰρ μή τις εὐλαδείας εἶναι νομίσῃ τὸ, Οὐχ ἀξίους xot-
S

[a M ^ hd ὅν -
vere ἑαυτοὺς, διὰ τοῦτο πρῶτον εἰπεν, Ἀπωθεῖσθε αὖ-
, M , , m—
τόν" xai τότε, Στρεφόμεθα εἰς τὰ ἔθνη. Πολλῆς ἐπι--

2
, , LS k 3 *5 2 ,
EXE LG γξευξι το ena. Οὐχ Ξιπεν, ἐγχαταλιμπάνομεν
€ b ^ ^ c ^ x M , οτῸν ,
ὑμᾶς, οειχνυς,. Ott οὐνᾶτον Χαι ἐνταῦθα πάλιν στρα-

rS : AL ^ JE. Dd € LE Fri ptm ’
φηναι χα! τουτὸ οὐχ ἀπὸ τῆς υμετερας υόορξὼς ὙΕΞ

]

er M , - D
qovev * οὕτω γὰρ ἐντέταλται ἡμῖν. ἼἜδει μὲν οὐν ἀχοῦ-
3

NUS a s )3d e “ , ΩΣ € — Mi
σαι τὰ ἔθνη * πλὴν τοῦτο οὐ παρ᾽ ἡμῶν, παρ᾽ ὑμῶν δὲ

, * pU ἜΡΟΝ E Y
γέγονε P τὸ πρὸ ὑμῶν ὀφεῖλον. Οὕτω γὰρ ἐντέταλται
Ὁ ταν τὐρ 2,727 L , 5 c 5 - SONS Y ,
fjuiv ὃ Κύριος" τέθειχαά σε eic φῶς ἐθνῶν, τοῦ elvat σε

, , - Y [
εἰς σωτηρίαν " τουτέστιν, εἰς γνῶσιν τὴν ἐπὶ σωτηρία "

M mM cC V Ὁ “ὦ X -
xoi οὐ, ἁπλῶς ἐθνῶν, ἀλλὰ πάντων. Τοῦτο γὰρ δηλοῖ

τ , - y RT / 5 A 2,"
τῷ εἰπεῖν, “Ὅσοι ἦσαν τεταγμένοι εἰς ζωὴν αἰώνιον.

^ -» , M € V
Καὶ τοῦτο τεχμήριον τοῦ κατὰ Θεοῦ γνώμην αὐτοὺς

e "T [4
ἵνα δείξη, ὦ

, , Y -
mpocAaGécO0nt. Τεταγμένοι δὲ, “ εἰπεν,
; DUE Z ^ ' , M M ,
οὐ xav' ἀνάγχην. Οὗς γὰρ προέγνω, φησὶ, xat m pom-

EJ ^ p NY WT
ρισεν. Οὐχ ἔτι ἐν τῇ πόλει διεσπάρησαν, ἀλλὰ xat ἐν
2

τ , , , M €» c M τ᾿ M ,
τὴ yoga. ᾿Αχούσαντες γὰρ οἱ ες ἐθνῶν, χα! αὐτοὶ μετ

TROU , € NV? Ὁ.» , M
; ὀλίγον προσήεσαν. Οἱ δὲ ᾿Ιουδαῖοι παρώτρυναν τὰς σε-

Sede) , ^

Gouévac γυναῖχας, καὶ ἐπήγειραν διωγμόν. Ὅρα, καὶ

- Α - D , M ^ »
τῶν παρὰ τῶν γυναικῶν γινομένων αὗτοὶ λοιπὸν αἷ-

9t » ἘΞ K M az4e ) 9 M my. - e
τιοι χαθίστανται. Kat ἐζεόαλον αὕτους, φησῖν, ἅπὸ

Πα cn c Ete SEN E jÀ n ἀλλὸ €
τῶν δρίων αὐτῶν - οὐχὶ τῆς πόλεως μόνης, ἀλλὰ τῆς
, , Y , M
χώρας ἁπάσης. Eica τὸ φοδερώτερον - Ot δὲ μαθη-
^ M m— m— M ,
ταὶ, φησὶν, ἐπληροῦντο χαρᾶς xat Πνεύματος ἁγίου.
^E2 , -3 € S ΚΣ Jo M 5 A Εἶδε
ὑδιώχοντο οἱ διδάσχαλοι. χαὶ αὐτοὶ ἔχαιρον. [ἰδὲ
᾽ (τῷ ς
, , , EJ ,
φύσιν εὐαγγελίου δύναμιν ἔχοντος πολλήν ; "Exdxto-
M M i] - Lud M - El ὦν
σαν, φησὶ, τὰς ψυχὰς τῶν ἐθνῶν χατὰ τῶν ἀδελφῶν.
χε" E ἘΞ ^5 ΖΦ, Ἃ N 5» I^ , came T)
Τουτέστι, διέδαλον τοὺς ἀποστόλους, μυρία αὐτῶν
, 9» Jy. » , " ἢ
χατηγόρησαν, ἀπλάστους ὄντας χαχούργως διέθηχαν.

m. we. LU ^ ^ -Ὁ - , A!

Καὶ ὅρα, πῶς πανταχοῦ τῷ Θεῷ ἀνατίθησι τὸ
[Ξε *b m , Lr HEN ^ 7 ! 2c Y!

πᾶν. "Ixavov χρόνον, φησὶ, διέτριψαν, παῤῥησιαζόμε -

ἔθνη. «xl τοῦτο οὐ παρ᾽ ἡμῶν" παρ᾽ ὑμῶν δὲ γέγονε τὸ, πρὸ
ὑμῶν (B. mutilate zzi τοῦτο πρὸ ὑμῶν. οὕτω). οὕτω γὰρ
ἐντ.. hoc sensu : hoc non a nobis, sed a vobis factun
est, illud , ante vos, nempe ut institucrenter gentes.
Eademque est sententia in altera lectione Codicis D. :
quod nos oporteat ante vos gentes erudire : ut nihil hic
insit erroris. |

€ εἶπεν, ἕνα δείξη, deest in quibusdam.

IN ACTA APOSTOLORUM. HOMIL. XXX. 261

vot ἐπὶ τῷ Κυρίῳ, τῷ epe ene μι τῷ λόγῳ τῆς χά- liter agentes in Domino, testimonium perhi-
ptzog αὐτοῦ. Μὴ τοῦτο ἐλαττώσεως εἶναι νομίσῃς. —bente verbo gratice ipsius. Ne quid hic imminu-
"Ὅτε γὰρ ἔλεγον, ToU μαρτυρήσαντος, φησὶν, ἐπὶ — tum putes. Cum enim dicerent, Qui testimo- τ. Tim. 6.
Ποντίου Πιλάτου, τότε ἢ παῤῥησία ἐδείκνυτο: év- — nium dedit sub Pontio Pilato , tunc fiducia ^
ταῦθα δὲ περὶ τοῦ λαοῦ φησιν. Οὐ περιέμειναν τοί- ostendebatur ; hic autem de populo loquitur. Non
νυν, ἀλλ᾽ εἶδον τὴν ὁρμήν. Καὶ κατέφυγον εἰς τὰς — exspectarunt igitur, sed viderunt impetum. £t
πόλεις "fis Αὐυχαονίας, ΛΑύστραν χαὶ Δέρβην, xdi — confugerunt ad civitates Lycaonice, Lystram
τὴν περ tyenpav. Ἔνθα οὐδαμοῦ τὸν θυμὸν αὐτῶν — et Derben et universam in circuitu regionem.
ἐχχαίειν Ἔν: ὥστε χαὶ ἐν ταῖς χώραις ἀπήεσαν, οὐχ . Ubi minime furorem suum exercere licebat illis :
ἐν πόλεσι μόνον. Ὅρα xoi τῶν ἐθνῶν τὴν ἀφέλειαν, itaque in regiones pergebant, nec tantum in urbi-
xoi τῶν Ἰουδαίων τὴν κακουργίαν. Av ἔργων ἐπεδεί- C bus versabantur. Vide quoque gentium simplicita-
χνυντο, ὅτι ἄξιοι ἦσαν ἀχούειν - οὕτως ἐτίμων αὐτοὺς — tem, et Judzorum nequitiam. Operibus declara-
ἀπὸ σημείων μόνον. Οἱ μὲν ὡς θεοὺς ἐτίμων, οἵ δὲ — bant gentiles se dignos esse qui audirent : sicque
ὡς λυμεῶνας ἐδίωχον xal οἵ μὲν οὐ μόνον οὐ προσ- [1105 ob sola signa honorabant. Alii ut Deos co-
έχοπτον τῷ χηρύγματι, ἀλλὰ χαὶ ἔλεγον - Οἱ θεοὶ Gv- — lebant, alii ut perniciosos pellebant : et alii qui-
θρώποις ἀπ διηδξ ἔντες, χατέδησαν πρὸς ἡμᾶς - Ἰουδαῖοι — dem non modo pradicationi non obsistebant, sed
δὲ EA ᾿Εχάλουν τε, φησὶ, τὸν μὲν Dao- — etiam dicebant, 7211 hominibus similes facti ,
νάδαν Δία, τὸν δὲ Παῦλον Ἑρυῶν. "Euok δοχεῖ xc — descenderunt ad nos ; Judzi vero scandalizaban-
ἀπὸ τῆς ὄψεως ἀξιοπρεπὴς εἶναι ὃ Βαρνάδας. Οὐ μι-ὀ tur. Et. vocabant, inquit, Barnabam Jovem ,
χρὸς χαὶ οὗτος ὃ πειρασμὸς ἐξ ἀμετρίας ἐφύη πολλῆς. — Paulum vero Mercurium. Opinor etiam aspectu
ἀλλὰ καὶ ἐντεῦθεν τῶν ἀποστόλων f, ἀρετὴ δείχνυ-. — venerabilem fuisse Barnabam. Non parva hac
ται. Καὶ ὅρα πῶς πανταχοῦ πάντα ἀνατιθέασι τῷ — tentatio ex immoderato studio prodiit ; verum
Θεῷ. Τούτους xci ἡμεῖς Ün)oceuzv* μηδὲν ἡμέτε- D etiam hinc apostolorum virtus ostenditur. Et vide
ρον εἶναι νομίζωμεν, ὅπου r x«i αὐτὴ f πίστις 00; — quomodo omnia ubique Deo referant. Hos et nos
ἡμέτερον. Ὅτι δὲ οὐχ, ἡμέτερον, ἀλλὰ τὸ πλέον τοῦ — imitemur : nihil nostrum esse putemus, quando-
Θεοῦ, ἄχουε Παύλου λέγοντος: Καὶ τοῦτο οὐχ ἐξ — quidem ne ipsa quidem fides nostra est. Quod
ἡμῶν, Θεοῦ τὸ δῶρον. Νὴ τοίνυν μέγα φρονῶμεν, autem nostra non sit, sed magis Dei, audi Paulum
μηδὲ φυσιώμεθα, ἄνθρωποι, YT, καὶ σποδὸς ὄντες, xx- — dicentem : Et hoc non ex nobis , Dei donum. Ephes.2.8.
πνὸς x«t σχιά. Εἰπὲ γάρ μοι, διὰ τί μέγα φρονεῖς; — Neitaque altum sapiamus nec inflemur, cum ho-
᾿Ῥλεημοσύνην ἔδωχας xoX τὰ χρήματα ἐκένωσας ; Καὶ mines simus, terra et cinis, fumus et umbra. Dic
τί τοῦτο; ᾿Εννόησον, εἰ μὴ ἠθέλησέ σε ποιῆσαι ὃ Θεὸς — enim mihi, cur altum sapis ? Eleemosynam de-
πλούσιον " ἐννόησον τοὺς πενομένους, μᾶλλον δὲ ἐν-ὀ — disti et pecunias effudisti ? Et quid hoc? Cogita
νόησον ὅσοι xul τὰ σώματα ἐπέδωχαν, χαὶ μετὰ τὸ E si noluisset te Deus divitem facere : cogita eos qui

^ c , . . * . -
ἐπιδοῦναι μυρία, ἑαυτοὺς ἐταλάνισαν. Σὺ διὰ σαυτὸν — inopia premuntur ; imo cogita quot ipsa corpora
ἔδωχας, ὃ Χριστὸς ὃ διὰ σέ E σὺ ἀπέδωχας τὸ ὀφειλό-

ιλενον, ὃ Χριστὸς οὖχ ὥφειλέ σοι. “Ὅρα τοῦ μέλλοντος
τὸ ἄδηλον, xc μὴ δῳψηλοφρόνει, ἀλλὰ φούοῦ- μὴ

-

impenderunt, et postquam innumera erogaverant,

seipsos miseros dixerunt. Tu propter teipsum de-

disti, Christus propter te : tu quod. debebas red-

ἐλαττώσης τὴν ἀρετὴν τῇ ἀλαζονεία. Βούλει ὄντως didisti, Christus nihil tibi debebat. Vide quam in-

μέγα τι ἐργάσασθαι; ΝΙ ηδέποτε ὑποπτεύσηῃς ὁ ὡς περ Q — certum sit futurum, et ne altum sapias,sed time :

βεγάλων τῶν χατορθωμάτων. Ἀλλὰ παρθένος εἰ, Ἀλλὰ me virtutem ex arrogantia minuas. Vis vere
ΞΡ

χἀχεῖναι παρθένοι ἦσαν, ἀλλ᾽ οὐδὲν ἀπώναντο τῆς πα 0€ magnum quidpiam facere ? Ne umquam présumas

tamquam de magnis operibus. Atvirgo es? Ve- Humilitas
ταπεινοφροσύνης ἴσον: αὕτη μήτηρ xo ῥίζα xxi — rum ille quoque virgines erant, et propter cru- PACNSMNE |
τροφὸς xo ὑπόθεσις καὶ σύνδεσμος τῶν ἀγαθῶν * ταύ- 955 delitatem. et inhumanitatem xmi profuit ipsis :

τῆς ἄνευ Pee: xaX μιαροὶ xal cule ἐσμεν. A virginitas. Nihil. humilitati par : hac mater est,

Ἔστω γάρ τις, εἰ βούλει, νεχροὺς ἀνιστῶν, χαὶ χω- — radix, nutrix, fulcimentum , et vinculum bono-
: :
λοὺς ἰώμενος, xoi λεπροὺς χαθαίρων μετὰ ἀπονοίας"

2

5^5 , , 5^5 , 29
QUóOEV τουτοὺυ μιαρώτερον, ουοξν ἀσεδέστερον, ουοξ

, "S M 5 , M
θενίας διὰ τὴν ὥμότητα xat τὴν ἀπανθρωπίαν. Οὐδὲν

rum :sine illa abominandi , exsecrandi οἵ impuri

sumus. Esto enim quis, si placet, qui mortuos

ἐναγέστερον. Μηδὲν εἶναι νομίσῃς σαυτοῦ. Λόγον — suscitet, claudos erigat, leprosos mundet cum ar-
j l utonc ji gat,

[ Hac , ὅτε γὰρ ἔλεγον, absunt ab A. B. C.] à. ἕτερος addunt A. B. C.]

19.

262 S.

rogantia : nihil hoc impurius, nihil magis im-
pium, nihil scelestius. Nihil tui ipsius esse repu-
ta. Facultatem verbi et doctrine. gratiam habes ἢ
Ne ideo te putes plus quam alios habere. Ideo
maxime te humiliari oportet, quia pluribus digna-
Luc. 7. (7. tus es donis: Cui enim plus dimittitur, plus dili-
get. Itaque humiliari te oportet, quia aliis prter-
missis, tibi annuit Deus. Hac de causa time :
siepe enim hoc tibi perniciel causa est, nisi vigi-
laveris. Cur altum sapis ? quia verbis doces ? Sed
facile est philosophari verbis : doce me per vitam
tuam : hec est optima doctrina. Dicis, modestia
opus esse, et hac de re longum texis sermonem,
atque oratoria sine obice verba profundis? At me-
hor te est ille, dicet quispiam, qui hoc operibus
Operema- Ie docet. Non enim ita insinuari solent animis
DN quam disciplinze verbis, ut operibus : nam nisi opera
n»uatur. di- habeas , non modo non prodes verbis, sed etiam
*dplims — magisnoces, Melius est tacere. Quare? Quia rem
mihi impossibilem proponis. Cogito enim, si tu
qui tanta loqueris, non facis; multo magis me
venia dignum esse, qui nihil dico. Ideo ait pro-
Psal, (9. pheta : Peccatori autem. dixit Deus, Quare
ὦ tu enarras justitias meas ? Majus enim hoc no-
cumentum est, cum quis recte docens verbis, do-
ctrinam factis impugnat. Hoc multorum in Eccle-
siis fuit causa malorum. Propterea ignoscite, quze-
so, quod sermo hac in re longius excurrat. Multi
inulta faciunt, ut in medio stantes longum profe-
rant sermonem : et si plausum multitudinis asse-
quantur , perinde gaudent ac si regnum obtinuis-
sent ; si vero cum silentio dicendi finem faciant,
gehenna ipsis gravius et onerosius est tale silen-
tium. Hoc Ecclesias subvertit, quod vos non que-
ratis verba. compunctionis, sed qua: oblectent et
sono et verborum compositione, ac si cantores et
citharcedos audiretis ; et nos frigide ac misere. ve-
stros affectus sequamur, quos exscindere opor-
teret.

4. Idipsumque facimus, ac si pater niniis molli
puero, etsi infirmanti, frigidam placentam, et
quz solum oblectant porrigat ; utilium vero nul-
lam curam habeat : deinde a medicis objurgatus,
ad excusationem dicat, Quid faciam? flentem
puerum ferre nequeo. Miser , infelix et proditor :
neque enim hunc patrem dixerim : quam melius
esset, illum parvo tempore tristitia affectum per-
fectee sanitati restituere , quam temporaneam gra-

a διὰ τοῦτο deest in quibusdam.
* τοσαῦτα D. ταῦτα Editi. Deest locus in A. B. C.]
b [ὅτι τοῦ λόγου D., non male.]

B

D

E

JOANNIS CHRYSOST. .ARCHIEP. CONSTANTINOP.

» ἈΝ Ἂς M / M ^M
ἔχεις xol διδασχαλιχὴν χάριν: Μὴ διὰ τοῦτο νομίσης

ἔον τι τῶν ἄλλων ἔχειν. Διὰ τοῦτο μάλιστα ταπει-
τ r T Di
νγοῦσθαι ὀφείλεις, ὅτι πλειόνων “ξιώθης δωρεῶν. XY
Y z E à
γὰρ πλεῖον ἀφέθη, πλεῖον ἀγαπήσει. Οὐχοὺν xol ταπει-
νοῦσθαι χρὴ, ὅτι τοὺς ἄλλους παρελθὼν, εἰς σὲ ἐπέ-
νευσεν ὃ Θεός. Φοδοῦ διὰ τοῦτο: πολλάχις γάρ σοι χαὶ
ἀπωλείας τοῦτο γίνεται αἴτιον, ἂν μὴ νήφης. Τί μέγα
, gu μεγ
φρονεῖς; ὅτι διδάσχεις διὰ λόγων ; ᾿Αλλ᾽ εὔχολον τοῦτο
M - , E i mW. ΡΥ A e , c—
τὸ φιλοσοφεῖν ἐν δήμασι" δίδαξόν με διὰ τοῦ βίου τοῦ
τς ΤΣ er ΓΕ ΝΙΝ λί 9. -— Ave e δεῖ - ,
σοῦ * αὕτη ἣ διδασχαλία ἀρίστη. Λέγεις, ὅτι δεῖ μετριά-
Q τούτου λόγον ἀποτείνεις, καὶ ῥη-

τ Aber οὶ Κα ἢ
ειν, χα! μαχρον υπε

τορεύεις δέων ἀκωλύτως; ᾿Αλλὰ σοὺ βελτίων ἐχεῖνος,
- M € ?x - NEA AV , S. er
φησὶν, 6 Ov ἔργων τοῦτο παιδεύων ἐμέ. Οὐ γὰρ oU-
τως εἴωθεν ἐντίθεσθαι τῇ ψυχῇ τὰ θήματα ἀπὸ
τως εἴωθεν ἐντίθεσθαι τῇ ψυχῇ τὰ μαθήματα
δημάτων, ὡς ἀπὸ πραγμάτων * ἐπεὶ ἐὰν μὴ τὸ ἔργον
ΕΑ͂ , / E] 2 DES 2 if M A
ἔχης, οὐ μόνον οὐχ ὠφέλησας εἴπὼν, ἀλλὰ xat μειζό-
vo; ἔῤλαψας. Βέλτιον σιγᾶν. Διὰ τί; “Ὅτι ἀδύνατόν
Y ^ m— 3 » ce M e 5 M ὃ
μοι τὸ πρᾶγμα χαθιστᾶς. ᾿Εννοῶ γὰρ, ὅτι εἰ σὺ
“τοσαῦτα λέγων οὐ χατορθοῖς, πολλῷ μᾶλλον ἐγὼ
γγνώμης ἀξ λέγων μηδένα. Διὰ τοῦτό t
συγγνώμης ἄξιος, λέγων μηδένα. Διὰ τοῦτό φησιν
ὃ προφήτης" Τῷ δὲ ἁμαρτωλῷ εἰπεν 6 Θεός- ἵνα
I à Y e à
, M ἂν ἰὸς Dh M ^ y , / Y
τί σὺ ἐχδιηγὴ τὰ διχαιώματά μου; Μείζων γὰρ
“ "e [1 m ICE "NX - ,
αὕτη ἢ βλάδη,; ὅταν καλῶς διδάσχων τις διὰ δημα-
"NN Lud 4 τω ΠΥ ON , [4 e
των, διὰ τῶν ἔργων πολεμῇ τῇ διδασχαλία. "T'ouco
- E] , cC A €- 3 L4
πολλῶν αἴτιον γέγονε χαχῶν ἐν ταῖς Ἐχχλησίαις.
Διὰ τοῦτο xol σύγγνωτε, παρακαλῶ, P τοῦ λόγου χρο-
γίζοντος f$uiv ἐν τούτῳ τῷ πάθει. Πολλὰ πολλοὶ
στάντες μαχρὸν ἀπο-

* mM— ,
πράττουσιν ὑπὲρ TOU εἰς μέσον
τ N m
τύχωσι τῶν ἀπὸ τοῦ

7 Li ^ A ,
τείνειν λόγον * χἂν μὲν χρότων
- -» , * b ^
πλήθους, γέγονεν αὐτοῖς τοῦτο βασιλείας ἴσον" ἂν δὲ
-» , , ^,
μετὰ σιγῆς τὸν λόγον χαταπαύσωσι, γεέννης OT| που
c - L4 , m bod
μᾶλλον αὐτοῖς χαλεπωτέρα χατέστη τῆς σιγῆς 7j
Y ^ J , e M
ἀθυμία. Τοῦτο τὰς ᾿Εχχλησίας ἀνέτρεψεν, ὅτι xat
€ x , - / ee * 55. }λ
δμεῖς οὐ ζητεῖτε λόγον ἀχοῦσαι χατανυχτιχὸν, ἀλλὰ
δ c ,ὔ ^ mM , Ὁ
τέρψαι δυνάμενον x«t τῷ ψόφῳ χαὶ τῇ συνθέσει τῶν
— c—-— ,
δημάτων, καθάπερ μελῳδῶν x«t κιθαριστῶν ἀχούον-
- LI iy , τοὶ
τες * * xo ἡμεῖς uy, ρῶς xat ταλαιπώρως ποιοῦντες.
cer - € , ΕῚ J € , δ΄ 5, ,
ὅτι ταῖς διμετέραις ἐπιθυμίαις ἑπόμεθα, O&ov ExxO-
,
τειν ταύτας.
ἘΝ » v , T7 ^ Y M ,
Καὶ ταὐτὸν γίνεται, οἷον ἂν εἴ τις πατὴρ πέρα
τ j^ — , ,»€ m—
τοῦ δέοντος μαλθαχοῦ παιδίου, χαίτοι ἀῤῥωστοῦν-
M , A0 M ! " M M ca z ἐν
τος, πλαχοῦντα ἐπιὸῷ xoi ψυχρὸν xat ὅσα cép
— ^ ,
πει μόνον, τῶν δὲ χρησίμων μηδεμίαν ἐπιμέλειαν
ec bj Y E M
ποιοῖτο" εἶτα ἐγχαλούμενος παρὰ τῶν ἰατρῶν, ἀπο-
- * - M
λογοῖτο λέγων * τί πάθω; οὐχ ἀνέχομαι χλαῖον τὸ
- ΝΜ , /
παιδίον ἰδεῖν. Ἄθλιε χαὶ ταλαίπωρε xai προδύτα᾽
τὸ * Y /
οὐ γὰρ ἂν πατέρα τὸν τοιοῦτον εἴποιμι" χαὶ πόσῳ
L E] - ἧς: ^ N € ,
βέλτιον ἐν βραχεῖ λυπήσαντα , διαπαντὸς ὑγείᾳ πα-

« Morel. xxi ἡμᾶς ψυχρῶς. [Mox e D. addidimus ὅτι.
fox τοῦ δέοντοξ , (UOS

περᾷ

Infra A. B. C. πατὴρ ψυχροῦ καὶ
sequitur Savil.]

IN ACTA APOSTOLORUM.

τ ^ A , ο
ραδοῦναι, ἢ τὴν πρόσχαιρον ταύτην χάριν, διηνεχοῦς

ἀθυμίας ὑπόθεσιν ποιήσασθαι: Τοῦτο πάσχομεν xol
“

ἡμεῖς, κάλλη λέξεων περιεργαζόμενοι χαὶ συνθήχας

265

tiam perpetui moeroris causam facere ! Hoc et
nos facimus, dum elegantem orationem curiosius
quaerimus et compositionem harmoniamque , ut

HOMIL. XXX.

xa ἁρμονίαν, “ὅπως ἥσωμεν, οὐχ ὅπως ὠφελήσωμεν * ., placeamus, non ut prosimus; ut admirationi ha-
ὅπως θαυμασθῶμεν, οὐ, ὅπως διδάξωμεν * ὅπως τέρ- A beamur, non ut doceamus ; ut oblectemus, non ut

Ψωμεν, οὖχγ, ὅπως χατανύξωμεν " ὅπως χροτηθῶμεν
Ej TET
καὶ ἐπαίνου τυχόντες ἀπέλθωμεν, οὐχ ὅπως τὰ ἤθη
, 5
δυθμίσωμεν. Πιστεύσατέ μοι, οὐχ ἄλλως λέγω, ἐπει-
--Ὃ ^ A ^ M
δὰν λέγων χροτῶμαι, παρ’ αὐτὸν μὲν τὸν χαιρὸν,

^

, A Y »*
ἀνθρώπινόν τι πάσχω, (τί γὰρ οὐκ ἄν τις εἴποι

M
, Y ^ A , ^ 5 ^N ΔΑ
ἀληθές) καὶ γάννυμαι, καὶ διαχέομαι" ἐπειδὰν δὲ
N , ES
ἀπελθὼν οἴχαδε ἐννοήσω τοὺς χροτήσαντας οὖδεν
€

“ὦ PAN κ
ὠφεληθέντας, ἀλλ᾽ εἴ τι καὶ ὠφεληθῆναι ἔδει, ὑπὸ
-» Ld , -
τοῦ χρότου xal τῶν ἐπαίνων ἀπολωλεχότας, ὀδυνῶμαι
M c , M
xal στένω xai δακρύω, xal ὡς. εἰκῇ πᾶντα εἰρηκὼς,
s M ^ , , ^
οὕτω διάχειμαι, xal πρὸς ἐμαυτὸν λέγω " τί μοι τὸ
» c ev. ἢ c zy , z 202) ,
ὄφελος τῶν ἱδρώτων, τῶν ἀχουόντων οὖχ ἐθελόντων
τ᾿ Ἂς - τὶ :
καρποῦσθαί τι παρὰ τῶν λόγων τῶν παρ’ ἡμῶν; xot
, 3 , - , M , s
πολλάχις ἐνενόησα θεῖναι νόμον τὸν χωλύοντα τοὺς
M , M m» ς .- 3 c
χρότους, xai πείθοντα μετὰ σιγῆς ὑμᾶς ἀχροᾶσθαι
c , re 3 M ,
xat τῆς προσηχούσης εὐταξίας. ᾿Αλλὰ ἄνασχεσθε, πα-
-Ὁ ^ - m^
ραχαλῶ, καὶ πείσθητέ μοι, καὶ εἰ δοχεῖ, τοῦτον χυ-
ὦ , T-
ρώσωμεν τὸν νόμον ἤδη, μνηδενὶ τῶν ἀκουόντων ἐξεῖναι
- ,
χροτεῖν μεταξὺ λέγοντός τινος, ἀλλ᾽ εἰ βούλοιτο θαυ-
2E 0 fíz “Ὁ * οὐδεὶς ὃ
μάζειν, θαυμαζέτω σιγῇ " οὐδεὶς ὃ

4j σπουδὴ xal ἣ προθυμία περὶ τὸ δέχεσθαι τὰ λεγό-

, c ^Y
χωλύων, πᾶσα δὲ

ψενα γινέσθω. Διὰ τί ἐχροτήσατε; Περὶ τούτου τὸν
νόμον ? τίθημι " ὅμεῖς δὲ οὐδὲ ἀκοῦσαι ἀνέχεσθε. Πολ-
λῶν τοῦτο ἀγαθῶν αἴτιον ἔσται, χαὶ διδασχάλειον
2
φιλοσοφίας. Καὶ οἱ τῶν ἔξω φιλόσοφοι διελέγοντο, καὶ
οὐδεὶς οὐδαμοῦ χρότος αὐτοῖς εἵπετο χαὶ οἱ ἀπόστο-
λοι ἐδημτηγόρουν, xa οὐδαμοῦ τοῦτο πρόσχειται, ὅτι
μεταξὺ λεγόντων ἐχείνων τοῖς χρότοις διέχοπτον οἱ
ἀχούοντες τὸν λέγοντα. Μέγα τοῦτο κέρδος ἡμῖν. ᾿Αλλὰ
τ ,

χυρώσωμεν τοῦτο" μεθ’ ἣσυχίας πάντες ἀχούωμεν,
xal λέγωμεν ἅπαντα. El μὲν γὰρ μετὰ τοὺς χρότους
ἀπήειμεν ἔχοντες ἅπερ ἠκούσαμεν, μάλιστα μὲν οὐδὲ
οὕτω χρήσιμος ὃ ἔπαινος ( ἀλλ᾽ οὐχ ἂν ἠχριδολογη-

, E M J EI , L4 32 ^Y ^N
σάμην" μὴ μέ τις ἀγροιχίας voxoévo): ἐπειδὴ δὲ
μηδὲν τὸ πλέον, ἀλλὰ χαὶ βλάξδη, λύσωμεν τὸ κώ-
λυμα, ἀνέλωμεν τὰ σχιρτήματα, ἐχχόψωμεν τὰ πη-
δ, -Ψ Ld - LEY *0 X M 5^ A , Ei 3. X c^
δήματα τῆς ψυχῆς. οιστὸς ἐδημηγόρησεν ἐπὶ τοῦ
ὄρους" ἄλλ᾽ οὐδεὶς οὐδὲν εἶπεν; ἕως ὅτε τὸν λόγον
» 2). 5 τὶ ^ M , -τῇ -
ἐτέλεσεν. Οὐχ ἀποστερῷ τοὺς βουλομένους χροτεῖ-
σθαι, ἀλλὰ μᾶλλον θαυμάζεσθαι ποιῶ. Πολλῷ βέλ-
τιον μετὰ σ:γῆς ἀχούσαντα, διὰ τῆς μνήμης ἐν παντὶ

τῷ
L
2

14 » , » ^ ^ , » -—
ἀπολέσαντα ἀπέρχεσθαι οιἰχάοξ χενον οὐχ ἐγοντὰ τῶν

l

, - NU» 3-4 NS z ce “ἢ /
^
y 99» Χχροτειῖιν, X&t £V οἰχιὰ XOU ἐν ἀγορὰ. ἢ πάντα
ΠΣ edd [4X Áo r ρ 1? JU :

M m
χρότων τὴν ὑπόθεσιν. Πῶς γὰρ οὐ καταγέλαστος ὃ

Ἢ ὅπως Ξυρράνωμεν, οὐχ ἕπως ὠφελήσωμϑεν

“θῶμεν, [ Paulo ante

gz5-

πω: Üxuux ἁρμονίαν dedi-

D

compungamus; ut cum plausu et laudibus disce-
damus, non ut mores componamus. Credite mihi
non abs re dicenti, cum przdicans laudibus ex-
cipior, illo quidem tempore humanum quid pa-
tior, ( cur enim vera non dixerim? ) lzetor et cf-
fundor: ubi vero domum reversus, cogito plau-
dentes nullum excepisse fructum ; sed 51 quid
utilitatis accipiendum erat, illud ex plausu et lau-
dibus periisse, discrucior et ingemisco , lacrymor,
ac si omnia frustra dixerim, ita affectus, mihique
"psi dico : Quz mihi ex sudoribus utilitas, cum
auditores nihil ex verbis mcis utilitatis percipere
voluerint ? sepeque cogitavi legem proferre plau-
sus prohibentem, et persuadere vobis, ut cum si-
lentio audiatis et cum decenti modestia. Sed susti-
nete, quaeso , et credite mihi ; ac, si placet, hanc
firmemus legem : ne cui auditorum liceat loquen-
tem plausibus interpellare; sed si admirari volue-
rit, silens admiretur : nemo prohibebit: omnis
cura, omne studium sit, ut dicta excipiantur.
Quare applausistis ? Hac de re legem pono : vos
vero ne audire quidem sustinetis. Id. multorum
causa bonorum erit, philosophieque disciplina.
Externi philosophi disserebant, nemine umquam
plaudente; et apostoli concionabantur, neque us-
piam legitur , ipsos loquentes ab auditoribus fuis-
se plausu interpellatos. Magnum hoc nobislucrum
erit. Sed stabiliamus illud : cum silentio omnes
audiamus, omniaque dicamus. Etiamsi post plau-
sum discederemus, qua audivimus retinentes ,
neque sic etiam utilis laus esset (verum non ulte-
rius disquirerem : ne quis me rusticitalis accuset):
quia vero nihil hinc lucri, imo potius damnum,
solvamus impedimentum, animz saltus illos tol-
lamus exscindamusque. Christus in monte concio-
natus est; et nemo quidpiam dixit, donec finem
dicendi fecit. Nihil damni facio iis, qui plaudi
desiderant ; imo id. efficio, nt magis admirentur.
Multo melius est cum silentio audientem, in men-
te et memoria omni tempore plaudere, domi, in

foro ; quam amissis omnibus domum redire va-

cuum, nullam habentem plausuum causam. Quo-
modo enim non ridiculus erit auditor ? quomodo
non adulator et irrisor putabitur, qui recte lo-

mus ex ἃ. C. D. Editi et B. zzuovizs

£uasias.]

a Altus τίθημι, καὶ ὑμεῖς ἀκοῦσαι οὐκ ἀνέχεσθε.

Plausus
quomodo
excipicbat
Chrvsosto-
mus.

S. JOANNIS CHRYSOST.

/
264

quutum esse doctorem declarat, nec quid dixerit
proferre potest ? Hoc adulationis est. Nam ei, qui
citharedos et tragcedos audit, id. jure accidit ,
utpote qui nesciat similia proferre : ubi autem
nec cantus nec modulatio adest , sed sententiz so-
lum et philosophi: virtus, quz cuivis dicere et
enuntiare facile est; quomodo non dignus objur-
gatione est, qui ne causam quidem dicere potest ,

cur concionantem laudaverit? Nihil ita decet ec- 3:

AKRCHIEP. CONSTANTINOP.

b /, Ὁ ,"
ἀχροατής; πῶς 00 χόλαξ χαὶ εἴρων νομισθήσεται
,

PS H E τα,
υᾶλλον, ὅτι μὲν χαλῶς εἰπεν ὃ διδάσχαλος ἀποφαινό--

μενος, τί δὲ
ἐστίν. Ὃ μὲν γὰρ χιθαρῳδῶν ἀχούσας χαὶ γωδῷ
στίν. Ὃ μὲν γὰρ κιθαρῳ ἀχούσας χαὶ τραγῳδῶν,

εἶπεν οὐχ ἔχων δεῖξαι ; Τοῦτο χολαχείας

AE b D , er », PENA € , Y
εἰκότως ἂν τοῦτο πάθοι, ἅτε οὐχ εἰδὼς δμοίως τὴν
ec ? - EA TY , 2) EN
ῥῆσιν εἰπεῖν - ἔνθα δὲ οὐ μέλους ἐπίδε

b » A , V , AF M
φωνῆς, ἀλλὰ νοημάτων xot φιλοσοφίας δύναμις, καὶ

3 6e/NS 2 € M EJ - m 3 yr
παντὶ ῥάδιον εἰπεῖν χαὶ ἀπαγγεῖλαι, πῶς οὐχ ἄξιος

» n
ιξίς ἐστιν οὐδὲ

΄ M M - x , 5
,a χατηγορίας ὃ μὴ δυνηθεὶς εἰπεῖν τὴν αἰτίαν, δι᾿ ἣν

* * . - τ €i
clesiam, ut silentium et modestia. Tumultus ad A ἐπήνεσε τὸν λέγοντα; Οὐδὲν οὕτω πρέπον ἐχχλησία

theatra pertinet, ad balnea, ad pompas, ad forum:
ubi vero talium dogmatum doctrina est , ibi tran-
quillitas, quies, philosophia, et portus magnus
esse debet. Haec, oro et obsecro, omnes sciatis.
Omnes circum modos exploro, queis potero vestris
prodesse animabus. Non exiguus ille mihi modus
videtur, qui non vobis tantum, sed etiam mihi
proderit. Non sinet nos prosterni, neque laudes et
gloriam amare, neque oblectantia loqui, sed utilia:
neque in compositione et elegantia dictorum ,
sed in v1 sensuum omni temporis momento versa-
ri. [Ingredere in pictoris officinam, et illic multum
observabis silentium. Et lic etiam. esto: nam hic
quoque regias pingimus imagines, et nullam pri-
vati hominis, ob coloris virtutem. Quid. hoc est?
rursum plauditis ? Non facilis res videtur, hocque
non ex natura , sed ex consuetudine, nondum
emendare didicisse. Stilus ergo nobis est lingua,
artifex Spiritus sanctus. Dic mihi : in mysteriis an
tumultus, an turbatio est? Cum Laptizamur, cum
alia omma facimus, annon quies et silentium
omnia detinent? Hzc in coelo pulchritudo dispersa
est. Ideo apud gentiles male audimus, quasi ad
ostentationem et ambitum omnia faciamus. Scd si
hoc cohibeatur, etiam primarum sedium amor
exstinguetur. Suffieit, si quis laudes amat, si post
concionem illas assequatur, cum fructus colliget.
Rogo hanc firmemus legem ; ut cum. omnia se-
cundum Dei placitum fecerimus, ejus clementia
dignemur, gratia et miserationibus Unigeniti ejus,

Domini nostri Jesu Christi , quicum Patri et. Spi- D

ritui sancto gloria , imperium , honor, nunc et
semper, et in szecula seculorum. Amen.

b Alizrgoxtzi, χαὶ κόλαξ, χαὶ Ξἔρων.

J
ὡς σιγὴ; ὡς εὐταξία. Θεάτροις ἐπιτήδειος 6 θόρυδος
M

M , M - 2 - » NY M
xa βαλανείοις xot πομπαῖς xat ἀγοραῖς * ἔνθα δὲ περὶ
, ^ , € NN , 7, 5 c VM
τοιούτων δογμάτων ἣ διδασχαλία, γαλήνη καὶ ἡσυχία
Ἢ , ' δια e A 3 E] I^ γι ὦ
xat φιλοσοφία, xat πολὺς ὃ λιμὴν εἰναι ὀφείλει. Γαῦτα
ου 7 Ὁ 7 M
δέομαι xa ἀντιδολῶ πάντας εἰδέναι. Περίειμι γὰρ
t d ΕΞ
χαὶ αὐτὸς τρόπους παντοίους ἐπιζητῶν, OU ὧν ὦφε-
c , ^ '
λῆσαι δυνήσοικαι τὰς ὑμετέρας Voy dc. Οὐ μιχρὸς xol
τ εἰ ς - - 7 ,
οὗτος ὃ τρόπος εἰναί μοι δοχεῖ * οὐχ ὑμᾶς ὠφελήσει μό-
c , ,
νους, ἀλλὰ x«i ἡμᾶς. Οὐκ dyfact ἐχτραχηλίζεσθαι,
»wNV , * -.IT 5 cm , ^ τ , Y ,
οὐδὲ ἐπαίνων xat δόξης ἐρᾶν, οὐδὲ τὰ τέρποντα λέ-
M

Y i
X τὰ

ΞΕ
γειν, à)
ISSN Lid 535 X 3 , Ὁ cM
κάλλη λέξεων, ἀλλὰ περὶ νοημάτων δύναμιν πᾶσαν

- “ —€— D M € , * ?
ἀπασχολεῖν τοῦ xotooU τὴν ῥοπήν. Εἴσελθε εἰς ζωγρα-

-T M 4 ΡΞ dcs z - A Εν Q4 e" Y
ῴεξειον, χαι Oct πολλὴν EXEL τὴν σιγὴν. χοὺν χαὶ

3 c 2^ Y [284 M
ὠφελοῦντα - ouós περὶ GuvÜzxac xoi

5 b M M Na! m , / ,
ἐνταῦθα" xat γὰρ xat ἐνταῦθα εἰκόνας γράφομεν Bact-
λιχκὰς, καὶ οὐδεμίαν ἰδιοστικὴν, διὰ τῶν χρωμάτων τῆς
ἣν e rm, c , - 2 “ V
ἀρετῆς. Τί τοῦτο; πάλιν χροτεῖτε: Οὐχ εὔχολον τὸ
πρᾶγμα δοχεῖ, χαὶ τοῦτο οὐ φύσει, ἀλλὰ τῷ συνηθεία
πολλὴ μήπω χατορθοῦν αὐτὸ μεμαθηχέναι. Γραφὶς
J 5 ^ - bd , "NN ^ - ὟἪ
τοίνυν ἐστὶν ἡμῖν γλῶττα, τεχνίτης δὲ τὸ Πνεῦμα τὸ
ἅγιον. Εἰπέ μοι, ἐν τοῖς μυστηρίοις, μή τις θόρυδος ;
μή τις ταραχή; “Ὅταν βαπτιζώμεθα,, ὅταν τὰ ἄλλα
πάντα ποιῶμεν, οὐχ, ἥσυχία xol ἃ σιγὴ τὰ πάντα χα-
τέχει;
Διὰ τοῦτο διαδεόλήμεθα καὶ παρ᾽ “Ἕλλησιν, ὡς πρὸς
, e M b , » bu
ιν πάντα ποιοῦντες χαὶ πρὸς φιλοτιμίαν. Ἂλλ

Τοῦτο ἐν τῷ οὐρανῷ χατέσπαρται τὸ χάλλος.

. ("025
z
--
o2
o
M
4

c

Ὁ» A — ^ — € » ,
ἐὰν τοῦτο x0AuU7, , καὶ τῶν προεδροιῶν ὃ ἔρως σδεσθή--
εἰ "A αν » E 2 4 ^ 2 c pd) M M 2 /
σεται. 'A pxel , εἴ τις ἐπαίνων ἐρδί, τὸ μετὰ τὴν ἀχρόα-

M V ,
σιν τούτων τυγχάνειν, ὅταν τοὺς χαρποὺς συλλέγη.
ἍΤ n cC , ,
Ναὶ παραχαλῷ), χυρώσωμεν τοῦτον τὸν νόμον, ἵνα

Y -“- c c^ , - »
πάντα χατὰ τὸ τῷ Θεῷ δοχοῦν πράττοντες; τῆς παρ

D * Dd , M -
αὐτοῦ φιλανθρωπίας ἀξιωθῶμεν, χάριτι xot οἰχτιρμοῖς
ΩΣ [ -» ΕῚ D 7 , ^N c Lud 5 -»
τοῦ Μονογενοὺς αὐτοῦ, Κυρίου δὲ ἡμῶν Ἰησοῦ Χρι-
€- To 3 c aes ,

ατοῦ, μεθ᾽ οὗ τῷ Πατρὶ ἅμα τῷ ἁγίῳ Πνεύματι δόξα,

5

M τ ' Y A Hi ^ .
χράτος, τιμή, νῦν xat ἄξει, χαὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν

, 3 ,
αἰώνων. AuTv.

a Alii σι7γ τὰ πάντα χΞεχόσριηται.

IN

ACTA APOSTOLORUM.

IIOMIL. XXXI.

OMIAIA λα΄.
᾿Αχούσαντες δὲ oi ἀπόστολοι Dupvaóac xat Παῦλος,
διαῤῥήξζαντες τὰ ἱμάτια αὐτῶν, ἐξεπήδησαν εἰς
τὸν ὄχλον, χράζοντες καὶ λέγοντες: ἄνδρες; τί ταῦ-
τα ποιεῖτε 5 ἡμεῖς διλοιοπαθεῖς ὑμῖν ἐσμεν ἄνθρω-
ποι, εὐαγγελιζόμενοι ὑμᾶς ἀπὸ τούτων τῶν μα-
ταίων ἐπιστρέφειν ἐπὶ τὸν Θεὸν τὸν ζῶντα, ὃς
ἐποίησε τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γὴν καὶ τὴν θάλαοσ-
σαν, χαὶ πάντα τὰ ἐν αὐτοῖς.

^ L
Ὅρα πάντα μετὰ σφοδρότητος τοὺς ἀποστόλους
τὸ 75€ ΡΥ 7 2 LIN EA z
ποιοῦντας. Διέῤῥηξαν τὰ ἱμάτια, ἐπήδησαν, ἔχραξαν,
- ΄ δ
πάντα ἀπὸ διχθέσεως ψυχῆς, ἀποστρεφόμενοι τὰ γε-
- - / 5s
νόμενα, xa πένθους σημεῖα ποιοῦντες. Πένθος γὰρ ἦν,
» » M
ὄντως πένθος ἀπαραμύθητον, εἴ γε ἔμελλον θεοὶ vo-
Ἃ 5
μίζεσθαι, καὶ εἰδωλολατρείαν εἰσάγειν, ἣν ἦλθον xa-
, ᾿ τ m 8 Ζ " 2 ,
ταλύσοντες. Καὶ τοῦτο τοῦ διαδόλου ἦν χατασχεύα-
i 5 / A -
cux. Οἱ δὲ οὐχ ἡσυχάζουσιν, ἀλλὰ τί; Καὶ ἡμεῖς
- € - 5 M P4 *, , ^
δυιοιοπαθεῖς ὑμῖν ἐσμεν, φασὶν, ἄνθρωποι. Εὐθέως ex
προοιμίων ἀνέτρεψαν τὸ χαχόν. Οὐχ εἰπον ἁπλῶς,
᾿ς ὙΠ ἢ ;
Ἄνθρωποι, ἀλλὰ, Καθ᾿ ὑμᾶς. Εἴτα ἵνα μὴ δόξωσι τι-
- N ' y. antcm x - Ej λ
μᾶν τοὺς θεοὺς, ἄχουσον ὃ τί ἐπάγουσιν: Εὐαγγελι-
cM - , ,
ζόμενοι ὑμᾶς ἀπὸ τούτων τῶν ματαίων ἐπιστρέφειν
2 * x A ^ “ ^ 5 / τ 5 τ EY
ἐπὶ τὸν Θεὸν τὸν ζῶντα, ὃς ἐποίησε τὸν οὐρανὸν xat
τὴν γὴν χαὶ τὴν θάλασσαν, χαὶ πάντα τὰ ἐν αὐτοῖς.
τω - EU , M
“Ὅρα οὐδαμοῦ τῶν προφητῶν μνημονεύοντας αὐτοὺς,
^
οὐδὲ λέγοντας, τίνος Évexsv , πάντων δημιουργὸς ὧν,
Xa 3f 3.4499, 5 [4 Ξ [13 E] - us ,
τὰ ἔθνη ἀφῆχεν αὐτόνομα ; Ὃς ἐν ταῖς παρῳχημέναις
γενεαῖς εἴασε πάντα τὰ ἔθνη πορεύεσθαι ταῖς ὁδοῖς αὖ--
- MI
τῶν. Ὅτι μὲν εἴασε λέγει, διὰ τί δὲ εἴασεν, οὐχ ἔτι"
b A - a — e
τέως πρὸς τὸ xavemelyov ἵσταται, οὐδαμοῦ τοῦ Χρι-
- Ὧν ,
στοῦ τὸ ὄνομα τιθείς. Καίτοι γε οὐκ ἀμάρτυρον Éxu-
τὸν ἀφῆχεν, ἀγαθοποιῶν οὐρανόθεν, ἡμῖν δϑετοὺς δι-
M * c^ c
δοὺς xat χαιροὺς χαρποφόρους, ἐμπιπλῶν τροφῆς χαὶ
, , N Ὁ € c d 5 , ^
εὐφροσύνης τὰς χαρδίας ἡμῶν. Opa, οὐ βούλεται τὴν
n ) EA E Y - 5 '
χατηγορίαν αὐτῶν αὐξῆσαι, ἀλλὰ μᾶλλον ἐπὶ τὸν
M ^ m y E] V " » M ei
Θεὸν τὸ πᾶν ἄγειν αὐτοὺς παιδεύει. "ἔμαθον γὰρ, ὅτι
5 cr N/ No ὙΦΈΓ 5 - ^ m
οὐχ οὕτω σπουδάζειν δεῖ ἄξιόν τι εἰπεῖν περὶ Θεοῦ,
« P - 5 , 32 P [7/4 - J
ὡς τὸ τοῖς ἀχούουσιν ὠφέλιμον. “Ὅρα πῶς λανθανόν-
M H Z c
τὼς τὴν χατηγορίαν τίθησι. Καὶ μὴν εἰ τοῦτο ἐποίει,
Y^ m— 5 ἣν , » f? »
ἔδει χολασθῆναι αὐτοὺς τοσούτων ἀπολαύοντας ἀγα-
"T ' E
θῶν, xat μηδὲ ὡς τροφέα γνωρίσαντας" ἀλλ᾽ οὐ λέγει
φανερῶς, ἄλλ᾽ αἰνίττεται, Οὐρανόθεν ἥμῖν, λέγων,
ναί " : zd
ὑετοὺς διδούς. Οὕτω xai 6 Δαυὶδ ἔλεγεν - Ἀπὸ καρποῦ
(d M Υ̓ X Dod
σίτου Xa οἴνου xat ἐλαίου αὐτῶν ἐπληθύνθησαν * καὶ

πολλαχοῦ περὶ δημιουργίας διαλεγόμενος, ταῦτα τί-

a. τί ἐπάγουσιν deest in uno

HOMILIA XXXI.

Car. XIV. v. 15. Ziis auditis apostoli Barna-
bas et Paulus, conscissis vestibus suis exsi-
lierunt in turbam , clamantes 14. et dicen-
tes : F'iri, quid hec facitis ? Vos similes
vobis passibiles sumus homines, annuntian-
tes vobis ab his vanis converti ad Deum
vivum, qui fecit celum et terram et mare,
et omnia qu in eis sunt.

1. Vide apostolos omnia cum vehementia fa-
cientes. Sciderunt vestes, exsilierunt, clamarunt ;
qui omnia ex affectione. animi faciebant, aver-

»4 Santes, et luctus signa dantes. Luctus quippe vere
A erat,luctus non consolabilis, si quidem voluissent
pro diis haberi, et idololatriam inducere, quam
solutum venerant. Illud porro erat diaboli machi-
namentum. At illi non quiescunt, sed quid ? /Yos
similes vobis passibiles sumus homines , in-
quiunt. Statim abinitio malum subverterunt : non
dixerunt simpliciter, Z/omines ; scd, Sicut vos.
Deinde, ne viderentur deos venerari, audi quid
adjiciant : ZZ nnuntiantes vobis ab his vanis

converti ad Deum vivum, qui fecit coelum. et psal. 45.

terram et mare, et omnia que in eis sunt. δ:
Β Observa illos numquam memorare prophetas, ne-
que dicere, qua de causa, cum sit omnium Crea-
tor , gentes reliquit suis frui legibus ? 15. Qui in
preteritis generationibus dimisit omnes gentes
ire vias suas. Quod dimiserit, dicit; cur autem
dimiserit , non addit ; interim in eo quod urgebat
subsistit, Christi nomen nusquam ponens. 16. Et
quidem non sine testimonio semetipsum reli-
quit, benefaciens de celo, nobis dans pluvias
et tempora fructifera, implens cibo et letitia
corda nostra.Vde, non vult accusationem eorum
€ augere, sed. potius docet illos, ut omnia ad Deum
referant. Didicerant enim non ita studendum
esse aliquid Deo dignum dicere, ut auditoribus
utile quid proferre. Vide quomodo latenter accu-
sationem ingerat. Etenim, si hoc faciebat, opor-
tebat plecti eos, qui tot bonis fruentes, ipsum non
ut nutritorem agnoscebant : verum non palam
dicit, sed. subindicat, De celo nobis , inquiens,

dans pluvias. Sic et David dicebat : 4 fructu p.541. ἡ. 8.

frumenti , vini et olei sui multiplicati sunt ; et

Jer. 5

266 zs

sepe de creatione disserens , hoc in medium ad-

jOANNIS. CHRYSOST.

. 24. ducit. Jeremias autem primo creationem, deinde

providentiam pluviarum dicit. Itaque inde edo-

ctus ait : Zmplens cibo et letitia. Cum liberalita-
te alimentum, nec modo ad frugalitatem et usum.
1T. Et hec dicentes, vix sedaverunt turbas ,
ne sibi immolarent. Et in hoc maxime admira-
tioni fuerunt. Viden' eos satis habuisse, quod in-
saniam illam avertissent? 18. Supervenerunt
autem. ab Antiochia et Iconio Judei : et per-
suasis turbis, lapidantesque Paulum, traxe-
runt extra civitatem, existimantes eum mor-
tuum esse. Vere diaboli filii : non in. civitatibus
modo suis, sed extra illas hoc faciebant, et tanto
studio curabant praedicationem de medio tollere,
quanto apostoli illam firmare conabantur. £t per-
suasis, inquit, turbis, lapidatum Paulum. tra-
xerunt extra civitatem. Hic impletur illud :

2. Cor. 15. Sufficit tibi gratia mea ; nam virtus mea in

9-

5. Cor. 12.

6.

infirmitate perficitur. Majus hoc erat, quam clau-
dum erigere. Gentiles quidem ut deos habebant;
hi vero persuadentes turbis, traxerunt illum ;
neque enim vcrisimile est omnes in eorum admi-
ratione fuisse. Et vide, in eadem ipsa civitate, in
qua sic in admiratione fuerunt, gravia patiuntur.

hac de causa pati permitteretur, audi illum hoc
ipsum declarantem: JYe quis me existimet supra
id, quod videt in me, aut aliquid audit ex me.
19. Circumdantibus autem eum discipulis ,

Pauli fer- sitrgens intravit civitatem. Viden' alacritatem ?

vor.

viden' desiderium fervens et accensum ? In eàm-
dem rursus intravit civitatem, ut ostenderetur
ipsum, sicubi recessit, id fecisse, quod vellet ver-
bum inserere, et quod non oporteret furorem illo-
rum succendere. Hzc non minus quam signa
conspicuos illos reddebant, et majus gaudium
pariebant. Nusquam vero dicit ipsos reversos
esse, gaudentes quod signa fecissent, sed quod
digni habiti fuissent pro nomine ejus contumeliam
pati : nam et hoc a Christo edocti fuerant dicente:

Luc.10.20. ZVolite gaudere, quia demonia vobis subji-

ciuntur. Verum enim sincerum gaudium hoc est,
aliquid pati pro Christo. Deinde in civitates illas
omnes venerunt, in quibus periclitati fuerant. Et
postera die profectus est cum Barnaba in Der-
ben. 20. Cumque evangelizassent civitati illi,
et docuissent multos, reversi sunt. Lystram et

Iconium et Antiochiam, 31. confirmantes ani- Ο “μὰς

Aliü dii.

pu ἔνα gts.

ARCIIEP. CONSTANTINOP.

D

242
Et hoc quoque videntibus prodéric Quod autem A τας: “ὠφέλει.

NITE πος ,
θησιν εἷς Bénov Καὶ 6 Ἱερεμίας ὃε τὴν δημιουργίαν
^N

πρώτην, eica τὴν πρόνοιαν τὴν διὰ τῶν δετῶν φησιν"
ὥστε ἐχεῖθεν πεπαιδευμένος διαλέγεται - Ἐμπιπλῶν,
M m ' » ,
queis τροφῆς χαὶ τ ων Μετὰ φιλοτιμίας ἣ
^n^ M
τροφὴ; οὐ μόνον πρὸς αὐτάρχζειαν, οὐδὲ πρὸς τὴν
χρείαν. Καὶ ταῦτα λέγοντες, μόλις κατέπαυσαν τοὺς
x. ) ^ ^ , 32402 zo , ,
ὄχλους τοῦ μὴ θύειν poss Καὶ τούτῳ cogn
ἐθαυμάσθησαν. Ὁρᾷς , ὅτι πρὸς τοῦτο loc Apoc ὥστε
ἀνατρέψαι τὴν μανίαν ἐχείνην ; ᾿Ἐπῆλθον δὲ ἀπὸ Ἂν -
EK ji 3 - x
τιοχείας xa 'Ixovíou ᾿Ιουδαῖοι, xai πείσαντες τοὺς
- e y e
ὄχλους, χαὶ λιθάσαντες τὸν Παῦλον, ἔσυραν ἔξω τῆς
Fr ͵ v
πόλεως, νομίσαντες αὐτὸν τεθνάναι. Ὄντως διαδό-
, - m—
Àou τέχνα * οὐχ ἐν ταῖς πόλεσιν αὐτῶν μόνον, ἀλλὰ
Ν ΤΡ , mM— ^ ,
xai ἔξω τούτων ταῦτα ποιοῦντες, χαὶ τοσαύτην ποιού-
- ^Y - ^ , ea en» ,
μενοι σπουδὴν χαθελεῖν τὸ χήρυγμα, ὅσην ot ἀπόαστο-
c M
λοι στῆσαι ἐπειγόμενοι. Καὶ πείσαντες, φησὶ, τοὺς
y. E - y -
ὄχλους, χαὶ λιθάσαντες τὸν Παῦλον, ἔσυραν ἔξω τῆς
πόλεως. ᾿Ενταῦθα πληροῦται τὸ, ᾿Ἀρχεῖ σοι ἢ χάρις
A] ΝΠ 7 b -
μου" ἣ γὰρ δύναμίς μου ἐν ἀσθενείᾳ τελειοῦται. Μεῖ-
ζον τοῦτο τοῦ τὸν χωλὸν ἐγεῖραι. Οἱ μὲν οὖν ἐθνιχοὶ
€ θε N 5. τον τε NM Y 2 '
ὡς θεοὺς ἐνόμιζον, οὗτοι δὲ ἔσυρον πείσαντες τοὺς
EA ) e 5^ , δῇ ,
ὄχλους: οὐδὲ γὰρ πάντας εἰχὸς ἦν θαυμάζειν αὐτούς.
Κ dg Ene 3 /
αἱ ὅρα, ἐν αὐτῇ τῇ πόλει, ἐν ἣ οὕτως ἐθαυμάσθησαν,
EJ “τ Y ^ M , εὖ -
ἐν αὐτῇ τὰ δεινὰ πάσχουσι. Καὶ τοῦτο δὲ τοὺς δρῶν-
a ^V XE LJ - ,
τι δὲ xai διὰ τοῦτο We ee πά-
eye &xous ταῦτο αὐτὸ δηλοῦντος xal gc «Ἵνα
NA
μὴ εἰς ἐμὲ λογίσηταί τις ὑπὲρ ὃ βλέπει με, ἢ ἀχούει

L

7 5
τι ἐξ ἐμοῦ. Κυχλωσάντων δὲ τῶν μαθητῶν αὐτὸν, ἀνα-
Y “
στὰς εἰσῆλθεν εἰς τὴν πόλιν. “Ορᾶς προθυμίαν ; δρᾷς
, ^ , 2
πόθον ζέοντα xai πεπυρωμένον ; Eic αὐτὴν πάλιν τὴν
πόλιν εἰσῆλθεν, ὥστε δειχθῆναι, ὅτι εἴ που χαὶ ὑπεχώ-
NA! bi ^ , -
ρει, διὰ τὸ τὸν λόγον βούλεσθαι σπεῖραι, xo διὰ τὸ μὴ
- , “- * c8 —
δεῖν ἐχχαίειν αὐτῶν τὸν θυμόν. 'laUca τῶν σημείων
οὖχ ἧττον xo λαμπροτέρους ἐποίει, xol μᾶλλον χαί-
, ^ m
ρειν παρεσχεύαζεν. Οὐδαμοῦ δὲ λέγει, ὅτι ὑπέστρεψαν
, ea -
χαίροντος, τι σημεῖα ἐποίησαν, ἀλλ᾽ ὅτι χατηξιώθη-
σαν ὑπὲρ τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ ἀτιμασθῆναι. Καὶ τοῦτο
γὰρ παρὰ τοῦ Χριστοῦ ἐδιδάχθησαν λέγοντος - Μὴ
ἐξ | A e SN , e re Mer ΄ € Ἢ
χαίρετε, ὅτι τὰ δαιμόνια ὑμῖν ὑποτάσσεται. Ἣ γὰρ
» N Y 9 M er 3 M Y ,
ὄντως χαρὰ xot εἰλικρινὴς αὕτη ἐστὶ, τὸ πάσχειν τι
A L , 3. 5 u
τὰς πόλεις πάσας ἐπήεσαν, ἐν αἷς

, ,
τὴ ἐπαύριον

διὰ X οιστόν. Εἴτα

, που ' e
ἐκινδύνευσαν. Καὶ ἐξῆλθε σὺν τῷ Βαρνά-
, , ' ,
6a εἰς Δέρδην, 3L Lv μενα τε τὴν πόλιν ἐχείνην,

χαὶ μαθητεύσαντες ἱκανοὺς, ὑπέστ EU εἰς eie

xoi Ἰχόνιον xoa ᾿Ἀντιόχειαν, ἐπιστηρίζοντες τὰς ψυ-

2 /
C E£U.U.£VETtV τῇ πίστει,

τῶν μαθητῶν, παραχαλοῦντε

IN ACTA

χαὶ ὅτι διὰ πολλῶν θλίψεων δεῖ ἡμᾶς εἰσελθεῖν εἰς τὴν
βασιλείαν τοῦ Θεοῦ.

Τοῦτο ἔλεγον, τοῦτο ἐδείκνυον. ᾿Επιστηρίζοντες,
φησὶ, τὰς ψυχὰς τῶν μαθητῶν. “Ὥστε ἐστηριγμένοι

ἦσαν * μᾶλλον δὲ προσετίθεντο: ἹΙρούλεγον τοίνυν, ἵνα
μὴ σχανδαλισθῶσιν. ὍὭσπερ ἐπίτηδες δὲ τὸ αὐτὸ γί-
νεται, οὐ διὰ τῶν ἀποστόλων μόνον, ἀλλὰ xal διὰ τῶν
E E Na
μαθητῶν ἵνα cede ex mpisidan εὐθέως xo τοῦ
κηρύγματος τὴν δύναμιν; χαὶ ὅτι χαὶ αὐτοὺς δεῖ τοι-
αὗτα "o xa ἵνα γενναίως στῶσι, μὴ pe»
"ps τὰ σημεῖα χε χηνότες, ἀλλὰ πολλῷ μᾶλλον πρὸς
τοὺς πειρασμούς. Διὰ τοῦτο χαὶ αὐτὸς e - Τὸν
αὐτὸν ἀγῶνα ἔ ἔχοντες; οἷον εἴδετε ἐν ἐμοὶ xa ἠχού-
σᾶτε. niue διωγμοὺς διεδέχοντο * πανταχοῦ πόλε-
uot y μάχαι, λιθοδολίαι. Ποία προτροπή: πὼς ἔπει-
θον ἐν προοιμίοις θλίψεις Mun; Εἶτα xai ἄλλη
παραμυθία. Χειροτονήσαντες δὲ αὐτοῖς πρεσδυτέρους
xax Ἐχχλησίαν, προσευξάμενοι μετὰ νηστειῶν, πα-
, , M D , 5 ^ ,
ρέθεντο αὐτοὺς τῷ Κυρίῳ, εἰς ὃν πεπιστεύχεισαν.
Εἶδες θερμότητα Παύλου; Προσευξάμενοι, φησὶ, μετὰ
νηστειῶν παρέθεντο αὐτοὺς τῷ Κυρίῳ. Ὅρα, μετὰ
7 pese 2 legare e πον θυ x Ee
e n I^ n ι
νηστειῶν od χειροτονίαι. Πάλιν νηστεία, τὸ καθάρσιον E
τῶν f! mm ψυχῶν. Καὶ διελθόντες τὴν Πισιδίαν,
ἦλθον εἰς Παμφυλίαν" xai λαλήσαντες ἐν Πέργη τὸν
λόγον, χατήντησαν εἰς Ἀττάλειαν. "Iva γὰρ μὴ χα-
ταπέσῃ "τὰ φρονήματα τῶν μαθητῶν, ὅτι οἵ νομιζό-
μενοι θεοὶ τοιαῦτα πάσχουσιν, εἰσῆλθον πρὸς αὐτοὺς,
xoi διελέχθησαν. Καὶ ὅρα" πρῶτον εἰς Δέρόην ἐξέρ--
χεται, διδοὺς αὐτοῖς ἀναπνεῦσαι τοῦ θυμοῦ, χαὶ τότε
τ - , X12 , , ,
πάλιν εἰς Λύστραν xat "Ixóvtov χαὶ ᾿Αντιόχειαν, θυ--
μουμιένοις μὲν αὐτοῖς εἴχων, πεπαυμένοις δὲ ἐπιτι-
θέμενος. Ὁρᾷς, ὅτι οὐ πάντα χάριτι, ἀλλὰ xal oi-
, Me ox* 8 Tie ΒΞ ON ;
xsía σπουδὴ "Owoxouv; Καἀχεῖθεν ἀπέπλευσαν cic
, , I) * ^M / PO / -
Ἀντιόχειαν, ὅθεν ἦσαν παραδεδομένοι τῇ χάριτι τοῦ
Θεοῦ εἰς τὸ ἔργον, ὃ ἐπλήρωσαν. Διὰ τί πάλιν ἔρχον-
3 ΑΥ̓ n. - "I 3 s ε(λι AMA, - γῇ
ται εἰς Ἀντιόχειαν ; Ἵνα ἀπαγγείλωσι τὰ ἐχεῖ γενόμε-
» ^X M 5 - , M 5 m
να. Ἄλλως δὲ xat οἰχονομεῖται μέγα πρᾶγμα ἐντεῦθεν"
ἔϑει γὰρ λοιπὸν μετὰ παῤῥησίας τοῖς ἔθνεσι χηρύττειν.
"Eg irm οὖν ταῦτα προ πὲ μενα ἵνα εἰδέναι ἔχωσι.
Καὶ οἰχονοιλεῖται τότε χατελθεῖν τοὺς κωλύοντας τοῖς
ἔθνεσιν διαιλεῖν, ἵνα λοιπὸν ἀπὰ Ἱεροσολύμων πολλὴν
λαθόντες ἄδειαν, μετὰ παῤῥησίας ἀπίωσιν. Ἢ xoi
ἄλλως, δείκνυσιν αὐτῶν τὸ ἦθος οὖχ αὔθαδες. "Epyov-
ται γὰρ τήν τε παῤῥησίαν ἐνδειχνύμενοι, ὅτι καὶ χω-
ρὶς ἐχείνων τοῖς ἔθνεσιν ἐκήρυξαν, καὶ τὴν ὑπαχοὴν,
ὅτι αὐτοῖς ἀναφέρουσιν * οὐ γὰρ ὡς τοσαῦτα κατωρ-
,ὔ , e
θωχότες ἀπενοήθησαν. Ὅθεν ἦσαν παραδεδομένοι,
b , - τ ^ Ej
φησὶ, τῇ χάριτι τοῦ Θεοῦ. Καὶ μὴν τὸ Πνεῦμα εἰπεν’
τῶν.

et Commel,

b Unus τὰ νοήματα

* [Sic recte B. D. Savil. et Montf,

APOSTOLORUM.

HOMIL. XXXI. 267

mas discipulorum, exhortantesque ut. perma-
nerent in fide, et quod per multas. tribulatio-
nes oportet nos intrare in regnum Dei.

9. Hoc dicebant, hoc monstrabant.Confirman-
tes, inquit, animas discipulorum. taque confir-
mati sunt, imo sunt appositi. Pradicabant ergo ,
ne in offendiculum caderent. Et quasi de indu-
stria hoc fit, non tantum per apostolos, sed etiam
per discipulos; ut discant statim ab initio et prz-
dicationis vim, et ipsos etiam oportere talia pati;
utque fortiter stent, non modo ad signa inhiantes,

p sed multo magis ad tentationes. Idco et ipse dice-

bat : Jdem certamen habentes, quale et. vidi- Philipp. x.

stis in me et exaudistis. Persequutiones frequen-
tes erant : ubique bella, pugna, lapidationes.
Qualis adhortatio ? quomodo persuadebant, dum
in principio tribulationes. dicerent? Deinde et
alia consolatio : 92. Et cum ordinassent illis per
singulas Ecclesias presbyteros, et orassent
cum jejuniis, commendaverunt eos Domino ,
in quem. crediderunt. Vidistin' fervorem Pauli ?
Cum orassent, inquit, cum Jejuniis, commen-
E daverunt eos Domino, Vide, cum jejuniis or-
dinationes, Rursus jejunium, purg gatio anima-
rum nostrarum. 25. Transeuntesque Pisidiam,
venerunt in Pamphyliam ; 24. et loquentes
verbum in Perge, descenderunt in Atta-
liam. Nam ne discipulorum animi conciderent,
quod illi, qui dii existimati fuerant , talia pa-
terentur, ingressi sunt ad illos, et alloquuti
sunt eos. Et vide; prius in Derben exit, dans
ills respirandi locum a furore, et tunc rursus
venit Lystram, Iconium et Antiochiam : furen-
A tibus illis cedens, sedatos vero adiens. Vides
eos non omnia per gratiam , sed etiam per pro-
prium studium administrasse. 25. Et inde na-
eigaverunt. 4ntiochiam, unde erant traditi
gratie Dei, in opus quod compleverunt. Car
rursus Antiochiam veniunt? Ut annuntient ea
qui illic facta sunt. Alioquin vero hinc magna
res administratur : oportebat enim jam cum fi-
ducia praedicare gentibus. Veniunt ergo hacc nun-
tiaturi, ut scire possint. Et providetur , ut. tunc
B veniant ii qui prohibebant cum gentibus ver-
sari; ut deinde magnam ex Jerosolymis fidu-
ciam adepti, fidenter abirent. Vel aliter : ostendit
eorum mores non arrogantiam sapere. Veniunt
enim, ut et fiduciam suam exhibeant, quod. abs-
que illis pradicassent gentibus, et obedientiam,

C. ἐδιοίχουν. À. GC οἴκουν.

268

ὃ. JOANNIS CHRYSOST.

quod ad illos rem referant: neque enim, quod
talia fecissent, arroganter egerunt. Unde erant
traditi, inquit, gratie Dei. Etiamque. Spiritus
dixerat; sed ea, quae sunt Spiritus, sciebat esse
Filii : una enim potestas, sicut natura Filii et Spi-
ritus est una. 260. Cum autem venissent et con-
gregassent Ecclesiam, retulerunt quanta fe-
cisset Deus cum illis, et quia aperuisset gen-
tibus ostium fidei. 91. Commorati sunt autem
illic non parvo tempore cum discipulis. Jure
quidem : cum magna enim civitas esset, doctori-
bus opus habebat. Jaia superiora repetamus. Ipso
spectaculo terruerunt illos, scindentes vestimenta
sua. Hoc et Jesus Nave fecit , in populi clade. Ne
ergo putes hoc illis et illorum statu indignum esse:
neque enim aliter cohibuissent tantum impetum ,
non aliter incendium exstinxissent. Cum ergo

opus fuerit talibus, ne recusemus agere. Si ergo sic

agentes vix suaserunt illis, si non hoc fecissent ,
quid non futurum erat? Nam si hoc non fecis-
sent, putatum fuisset illos altum sapere et hono-
rem ambire. Et perpende sermonem in tali incre-
patione moderatum, admiratione simul et. stupo-
re plenum, Hoc maxime illos cohibuit, quod. di-
cerent : Et nos similes vobis homines passi-
biles sumus, annuntiantes vobis ab his anis
converti ad Deum ; ac si dicerent : Homines qui-
dem sumus, his autem. majores; hac quippe
mortua sunt. Vide illos non confutantes modo ,
sed etiam docentes, et nihil. de invisibilibus lo-
quentes. Qui fecit, inquit, celum et terram
et mare, et omnia quce in eis sunt. '"[estes
ipsos dixit annos. O insaniam Judaicam ! Ausi
sunt ingredi ad populum sic apostolos hono-
rantem, ausi sunt invadere et lapidare Paulum.

In tenta- Extra civitatem autem traxerunt, forsan timen-

tionibus je-
junandum.

tes illum. £t orantes, inquit, cum Jejuniis com-
. H "us - 2 3h 5 | «€ Et - , E ^ ΄,

mendaverunt illos Domino. Et docuerunt jeju- 5; 4$v0* ἀλλ᾽ " οἰκονομικῶς ὑπὸ τοῦ Πνεύματος δδηγού-
: TAM - : C REN — 04A E - x

nandum esse in tentationibus. Non dixerunt, quan- 4 Usvot 9572 τὸ χηρυγμα τῶν ἐθνῶν βεθαιωθῆναι. Καὶ

ta ipsi fecerant, sed quanta Deus fecisset cum
ilis. Videntur mihi tentationes dicere. Non sine
causa, nec ad quiescendum isthuc venerant, sed
Spiritus providentia ducti, ut prdicatio gentium
firmaretur. Et cur, inquies, nec in Cypro, nec in
Samaria presbyteros fecerunt? Quia hzc prope
apostolos erat, Cyprus vero prope Antiochiam, et
verbum invalescebat ; hic vero multa consolatione

? Alii εἰρημένα πρώτη τῇ ὄψει.

b οἰχονομιχῶς ἅτε ὑπὸ τοῦ. SIC Unus.

ἃ εν Σαχρε

vero [et D.]

Sic quidam Mss. [A. B. C.] recte. Editi
ἀντιοχεία male. Legendo ἐν Σαμαρεία

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

€-

^ Y , 5 mo γέ om
ἀλλὰ τὰ τοῦ Πνεύματος oiósv ὄντα τοῦ Υἱοῦ " υἱὰ γὰρ
Fla Η - ς / 3 owe Y ΄ ,
ἐζουσία, ὥσπερ ἣ φύσις xa Yiou καὶ Πνεύματος μία.
, i 1 D 1 S MS ,
Παραγενόμενοι δὲ xo συναγαγόντες τὴν ᾿Εχχλησίαν,
ΕῚ ,ὔ ce J -
ἀπήγγειλαν ὅσα ἐποίησεν ὃ Θεὸς μετ᾽ αὐτῶν, χαὶ ὅτι
»y M - ) ,
ἤνοιξεν ὃ Θεὸς τοῖς ἔθνεσι θύραν πίστεως. Διέτριδον
δὲ 3 -. , τι 203 7 M - - DRE
& ἐχεῖ χρόνον οὐχ ὀλίγον σὺν τοῖς μαθηταῖς. Εἰχότως"
73 1 3 L 25 NS L »Ὲ
μεγάλη γὰρ οὖσα ἣ πόλις, ἐδεῖτο διδασχάλων. Ἴδω-
, - ΩΣ
μεν λοιπὸν ἄνωθεν τὰ “εἰρημένα. Αὐτῇ τῇ ὄψει χα-
/ e 2 M ^ 2€ J^ LENA , rp o0 iN
τέπληξαν αὐτοὺς διαῤῥήξαντες τὰ ἱμάτια. Τοῦτο xal
, c € Ὁ T X. us , MN eO dg E D c
Ιησοὺς ὃ τοῦ Ναυὴ ἐποίει ἐπὶ τῇ ἥττηῃ τοῦ λαοῦ.
V , - Y τ
Μὴ τοίνυν νομίσης ἀνάξιον αὐτῶν εἰναι τοῦτο, χαὶ
^ , , » ὦ , bh! M Es 5 ,
τῆς εὐσταθείας αὐτῶν" οὐχ ἂν γὰρ ἄλλως ἐπέσχον
XN VR e Y 3 * 29A M j y 6
τὴν τοσαύτην ὁρμὴν, 00x. ἂν ἄλλως τὴν πυρὰν ἔσόε-
Ὅ 5. ^ - NP H E NY
σαν. “Ὅταν οὖν τι δέη τῶν δεόντων γενέσθαι, μηδὲ
- , S ο
ἡμεῖς παραιτώμεθα. Εἰ τοίνυν xal μετὰ ταῦτα μόλις
Y Y er ,
ἔπεισαν, εἰ μὴ οὕτως εἰργάσαντο, τί οὐχ ἂν ἐγένετο;
Yoon E
E: γὰρ μὴ οὕτως ἐποίησαν, ἐνομίσθησαν ἄν πως ὕψη-

D λοφρονεῖν, xai μᾶλλον ἐφίεσθαι τῆς τιμῆς. Καὶ ὅρα

iuidYowesuctonmmun δὰ irit E
τὸν λόγον μεμετρημένον ἐν τῇ ἐπιπλήξει, xat θαύμα-
€ τ , x 2 RA e r bod ,
τος διοῦ γέμοντα xal ἐπιπλήξεως. Τοῦτο μάλιστα
, M ΕΝ , Ἀ , - M € - € -
αὐτοὺς ἐχωώλυσε, τὸ εἰπεῖν, Καὶ ἡμεῖς ὁμοιοπαθεῖς
ege δεῖν ἄνθρω Ü λιζόμενοι ὑμᾶς ἀπὸ τῶν
ἐσμεν ὑμῖν ἀνθρωποι, εὐαγγελιζόμενοι μᾶς ἀπὸ τῷ
, , X , ΑΞ M , €,
ματαίων τούτων ἐπιστρέφειν ἐπὶ τὸν Θεόν. Ὡσεὶ

» , , M , Y ,
ἔλεγον " ἄνθρωποι μέν ἐσμεν, φησὶ, τούτων δὲ μείζους"
- ' £x ' / ,
ταῦτα γὰρ νεχρά. "Opa αὐτοὺς οὐχ ἀνατρέποντας μό--
72A M M δ ^ M 5 5 A ^? ,
vov, ἀλλὰ xat διδάσχοντας, xat οὐδὲν περὶ ἀοράτων

, e 5 , ' ἣν 1, x M

φθεγγομένους. Ὃς ἐποίησε, φησὶ, τὸν οὐρανὸν xat
- Y M / -

τὴν γὴν xai τὴν θάλασσαν, xai πάντα τὰ £v αὐτοῖς.
, M , ^ "ἡ, Ld ,

Μάρτυρας αὐτοὺς λέγει τοὺς ἐνιαυτούς. "Q τῆς μανίας

— 5 (No. “ὦ 5 ^c er , ^N 2
E τῆς ᾿Ιουδαϊχῆς" εἰς ὄημον οὕτω τιμήσαντα τοὺς ἅπο--

στόλους ἐτόλμησαν ἐμόῆναι xol λιθάσαι Παῦλον.

LA nid T. m ^ » , NN , 3 -
96e δὲ τῆς πόλεως ἔσυραν, τάχα δεδοιχότες ἐχεῖνον.
ἘΠῚ x —

Καὶ προσευξάμενοι, φησὶ, μετὰ νηστειῶν, παρέθεντο
5 A - ,ὔ NM , 5/^ 5 -

αὐτοὺς * Κυρίῳ. Kal νηστεύειν ἐδίδασχον ἐν τοῖς

-
—

5 c RJ H [4
μοῖς. Οὐχ εἰπαν ὅσα αὐτοὶ ἐποίησαν, ἀλλ᾽ ὅσα

πειρασ
5 -» Ἢ τ
ὃ Θεὸς μετ᾽ αὐτῶν. 'Epiot δοχοῦσι τοὺς πειρασμοὺς

λέγειν. Οὐχ ἁπλῶς ἦλθον ἐνταῦθα, οὐδὲ διαναπαυσό-

διὰ τί, φησὶν, ἐν Κύπρῳ οὐχ ἐποίησαν πρεσδυτέρους
οὐδὲ “ἐν Σαμαρείᾳ; Ὅτι ἐχείνη μὲν ἐγγὺς ἦν τῶν
ἀποστόλων, αὕτη δὲ τῆς ᾿Αντιοχείας, xoi 6 λόγος
ἐχράτει * ἐνταῦθα δὲ πολλῆς ἐδέοντο παραμυθίας, xol
μάλιστα οἱ ἐξ ἐθνῶν, ὀφείλοντες πολλὰ διδάσκεσθαι.
Ἦλθον διδάσχοντες, ὅτι εἰχότως ἐχειροτονήθησαν ὑπὸ
τοῦ Πνεύματος. Καὶ ὅρα τὸ θερμὸν Παύλου. Οὐ πυν-

θάνεται εἰ δεῖ λαλῆσαι ἔθνεσιν, ἀλλ᾽ εὐθέως λαλεῖ᾽

omnia quadrabunt. Sic autem exploditur illa Halesii
conjectura, qua hunc locum restituere conatur. Recte
autem conjicit ille legendum fortassis esse ἐν Xzuzpsiz,
sed postca hanc conjecturam rejicit,

IN ACTA APOSTOLORUM. IHOMIL. XXNI. 269

διὰ τοῦτο ἔλεγεν, Οὐ προσανεθέμην σαρχὶ xo at- — opus habebant, maxime gentiles, qui multum

ματι. doceri debebant. "Venerunt docentes, quia jure
ordinati fuerant a Spiritu. Et videfervorem Pauli.
Non interrogat, an oporteat loqui gentibus, sed
staüm loquitur : ideo dicebat , /Von acquievi
carni et sanguini.

Μέγα ὄντως ἀγαθὸν ἣ θλῖψις, xal μεγάλης Ψυχῆς 9. Magnum vere bonum tribulatio, ac magne
ἐστι, καὶ γενναίας κατόρθωμα. Πόσοι μετὰ τοῦτο ἐπί- — et generosa animze opus. Quot postea crediderunt,
τευσαν, καὶ οὐδεὶς οὕτως " ἔλαμψεν; Οὕτω προθυ- B et nullus ita fulsit? Ita. nobis ubique alacritate
μίας ἡμῖν δεῖ πανταχοῦ, πυρώσεως πολλῆς, ψυχῆς ^ opus est, multoque fervore, anima ad mortem pa-
πρὸς θάνατον παρατεταγμένης " ἄλλως γὰρ οὐχ ἔνι τῆς —rata:alio enim modo non possumus regnum con-
βασιλείας τυχεῖν, μὴ σταυρωθέντα. Mz, ἀπατῶμεν — sequi, nisi per crucem. Ne decipiamus nosmet-
ἑαυτούς. Ei γὰρ ἐν πολέμῳ σωθῆναι οὐ δυνατὸν τρυ- — ipsos. Si enim in bello servari nequit, qui delicia-
φῶντα xai χρηματιζόμενον καὶ χαπηλεύοντα xoi — tur, pecuniis studet, cauponatur ignavusque est :
ῥαθυμοῦντα - πολλῷ μᾶλλον ἐν τῷ πολέμῳ τούτῳ. Ἢ — multo minus in hoc bello. Annon putatis esse nunc
οὐχ οἴεσθε πόλεμον εἶναι νῦν πάντων πολέμων χαλε- — bellum omnium gravissimum 9 JVon est nobis, in-
πώτατον; Οὐχ ἔστιν ἡμῖν, φησὶν, ἣ πάλη πρὸς αἶσα — quit, pugna adversus sanguinem et carnem. Et
χαὶ σάρκα. Καὶ ἀριστῶσι, xai βαδίζουσι, καὶ λουο- ^ prandentibus, et ambulantibus, et lavantibus adest
μένοις πάρεστιν ὃ ἐχθρός. Οὐ γὰρ οἶδε χαιρὸν ἀνα- — inimicus. Non novit enim tempus induciarum, nisi
χωχῆς; εἰ μὴ τὸν τοῦ ὕπνου μόνον" πολλάκις δὲ καὶ — somni; imo etiam tune szpe impugnat, et impu-
τότε πολεμεῖ, xo λογισμοὺς ἐμδάλλων ἀχαθάρτους, C ras immittit cogitationes, atque a somniis lascivio-
x«i ἀσελγεστέρους ἀπὸ τῶν ὀνειράτων ἐργαζόμενος. res efficit. Nos autem quasi parva res sit, pro qua
Ἡμεῖς δὲ ὡς περὶ μικροῦ τοῦ πράγματος ὄντος, ὑπὲρ — ipse pugnat, non sobrii sumus, neque surgimus,
οὗ ἐχεῖνος πολεμεῖ, οὐ νήφομεν, οὐδὲ διανιστάμεθα, meque respicimus multitudinem adversariarum no-
οὐδὲ βλέπομεν εἰς τὸ πλῆθος τῶν ἀντιχειμένων fiv — bis potestatum; non cogitamus hoc ipsum maximze
δυνάμεων" οὐκ ἐννοοῦμεν, ὅτι τοῦτο αὐτὸ τῆς μεγί- — infelicitatis esse; sed tot conclusi bellis, ac si pax
στῆς δυσπραγίας ἐστίν * ἀλλ᾽ ὑπὸ τοσούτων χυχλούμε- — esset deliciamur. Credite mihi, graviora nunc ad-
vot πολέμων, ὡς ἐν εἰρήνη -τρυφῶμεν. Πιστεύσατέ — sunt, quam quae Paulus passus est. Tunc illum la-
uot, ὧν Παῦλος ἔπαθε χαλεπώτερα ἔστι παθεῖν νῦν. — pidibus impetierunt; nunc verbis impetimur, quie
[Εδαλλον αὐτὸν τότε λίθοις ἐχεῖνοι " ἔστι ῥήμασι βάλ- — lapidibus graviora sunt. Quid ergo factu opus? Id
λεσθαι χαὶ νῦν λίθων χαλεπωτέροις. Τί οὖν δεῖ ποιεῖν; quod ille fecit : lapidantes enim se odio non ha-
Ὅπερ éxsivoc ἐποίησε * τοὺς βάλλοντας γὰρ οὐχ ἐμί- D buit; sed postquam illum traxerant, regressus est
σῆσεν, ἀλλὰ συράντων αὐτὸν εἰσῆλθε πόλιν εἰς τὴν — 1n civitatem, benefacturus iis, qui se ita lase-
πόλιν, εὐεργετήσων τοὺς τὰ τοιαῦτα ἠδικηχότας. Ἂν — rant. Si tu quoque contumeliosum et te inju-
ἐνέγχης xo σὺ τὸν ὑδριστὴν τὸν τραχὺν, τὸν ἀδίκως 516 ledentem tuleris, lapidatus esse dici potes.
σε ἐργασάμενον τοῦτα, ἐλιθάσθης χαὶ σύ. Μὴ γὰρ εἴ- Ne dixeris : Neminem laesi. Quem enim laesit
πης, ὅτι οὐδὲν ἠδίκησα. Τί γὰρ Παῦλος ἠδίκησεν ἵγα Paulus ut lapidaretur? Regnum annuntiabat,
λιθασθῇ ; Βασιλείαν “κατήγγελλε, πλάνης ἀπῆγε, τῷ ἃ0 errore reducebat, ad Deum addncebat : hec
Θεῷ προσῆγε " ταῦτα στεφάνων ἀξια, ταῦτα ἀναχη- — digna sunt coronis ; proclamatione, innumeris
ούξεως, ταῦτα μυρίων ἀγαθῶν, οὐ λίθων * ἀλλ᾽ ὅλως — bonis, non lapidibus; et tamen ille contraria pas-
τἀναντία ἔπασχεν. Αὕτη γὰρ d λαμπρὰ νίχη. Καὶ ἔσυ- — sus est. Hac quippe splendida est victoria. Et
pav αὐτὸν, φησί. Καὶ σὲ πολλάχις σύρουσιν - ἀλλὰ μὴ E traxerunt. eum , inquit. Te quoque sepe tra-
ὀργισθῇς, ἀλλὰ χήρυξον τὸν λόγον διὰ τῆς ἐπιειχείας. — hunt; sed ne irascaris, imo mansuete predica ver-
"Y6pwé σε; Σίγησον, xaX εὐλόγησον εἰ δύνασαι, καὶ — bum. Te contumelia affecit? Tace et benedie,si
οὕτως ἐχήρυξας καὶ σὺ τὸν λόγον, ἐπαίδευσας ἐπιεί- — potes, etsictu quoque przdicasti verbum, docuisti
χειαν, ἐπαίδευσας πραότητα. Οἶδα πολλοὺς οὖχ οὕτω modestiam et mansuetudinem. Multos novi non
τραύμασιν ἀλγοῦντας, ὡς πληγὴ τῇ διὰ ῥημάτων: — tam vulneribus, quam verborum plagis sauciari. :
τοῦτο μὲν γὰρ τὸ τραῦμα τὸ σῶμα δέχεται, ἐχεῖνο δὲ — nam illud quidem vulnus corpus suscipit, hoc
$ ψυχή. ᾿Αλλὰ wt; ἀλγήσωμεν, μᾶλλον δὲ ἀλγήσαντες — anima. Sed πὸ doleamus, imo dolentes sustinea-
ἐνέγχωμεν. Οὐχ bpRrs τοὺς πυχτεύονπας, oi διχτε-. mus. Non videtis pugiles, quorum capita vulne-

a
Lu
e

b Unus ἔλυμψε. προθυμία: γὰρ ἡμῖν δεῖ, πυρώσευξ. - Alii. χατγγειδξ:

Gal. τ. 16,

Ephes. 6.
12.

Contume-
]i& quomo-
do ferenda.

Prop. 15.
iic

Luc. 4. 23.

270

rata, dentes excussi, strenue ferre dolores? Hic E τρωμένοι τὰς χεφαλὰς, τοὺς

vero non opus est stridore et morsu. Recordare
Domini tui, et pharmacum statim ejus recordatio-
neapposuisti ; recordare Pauli : cogita te, qui per-
cussus es, vicisse; illum vero, qui percussit, vi-
ctum esse, et sic totum curato. Momentum est : ne
rapiaris, et totum perfecisti : ne movearis, et to-
tum exstinxisti. Magna consolatio est aliquid te
pro Christo pati: non przdicas sermonem fidei,
sed pra«dicas sermonem philosophiz. At, inquies,
quanto magis ille mansuetum videbit, tanto ma-
gis instabit. Propterea igitur doles, quod ille tibi
mercedem augeat? At intractabilis est, inquies?
Hzc pusillanimitatis tuz excusatio est : alio modo
intractabilis erit, si te ulciscaris. Si sciret Deus il-
los intractabiles fore, si non te ulciscaris, non hoc
precepisset, sed dixisset, Te ipsum ulciscere : ve-
rum novit hoc tibi utilius fore. Ne pone legem di-
vina contrariam : illi obtempera. Non es tu me-
lior eo. qui fecit nos. Dixit, Fer contumclias; tu
vero dicis, Contumeliam rependo, ne fiat in-
tractabilis. Tu ergo plus sapis, quam ille? Hzc
verba ex passione, acerbitate, et arrogantia pro-
ficiscuntur, ac contraria sunt legi Dei. Etiam-
51 enim lederent , annon obtemperandum erat?
Cum quidpiam Deus precipit, ne ponamus nos
legem contrariam. Responsio, inquit, submissa
avertit iram. Hoc ergo facit submissa, non con-
traria. Si tibi prodest, illi quoque prodest : si vero
tibi nocet, qui correcturus illum es, multo magis
illi nocebit. Medice, cura teipsum. Maledixit?
Tu lauda : conviciatus est? Tu encomiis celebra :
insidiatus est? Bene fac tu : contraria repende, si
tandem salutem ejus curas, ac ne velis vulnus tuum
ulcisci. At, inquies, sepe patientiam meam ex-
pertus, deterior evasit? Hoc non te, sed. illum
spectat. Vis scire quanta passus sit Deus? Aras
ilius subverterunt, prophetas occiderunt : et
omnia pertulit. Annon poterat fulmen demittere?
Sed postquam prophetas quos miserat occide-
runt, tunc Filium suum misit. Quando magis
impie agebant, tunc majus beneficium contulit.
Et tu si quem exasperatum videris, tunc ma-
gis cede: ille namque furor majori eget conso- E
latione. Quanto graviorem contumeliam infert,

tanto majori mansuetudine opus est : ac sicut febris

quando magis instat, tunc plus opus habet cedente:

sic et ille qui irascitur. Quando fera magis exa-

speratur, tunc omnes fugimus: sic et irato ceda-

b

C

ἃ Unus τοῦτο ἐποίησεν, 222* εἶπεν.
* [Ita recte Codices, Sayil. et Montf, γένωμαι, id-

S. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

ὀδόντας ἐνδαχόντες, οὕτως

/ , i € ,
ἥμερως φέρουσι τὰς ἀλγηδόνας ; ᾿Ενταῦθα δὲ οὗ χρεία
z 44 M 2N7 , , ^ - 3 ,
βρύξαι τοὺς ὀδόντας, οὐ χρεία Daxciv. Ἀναμνήσθητι
τ : gos
τοῦ Δεσπότου τοῦ coU, xol τὸ φάρμαχον εὐθέως ἐπέ-
τ , ,
θηχας τῇ μνήμη" ἀναμνήσθητι Παύλου" ἐννόησον, ὅτι
Mec c , 35. ς Mg c /
σὺ ἐνίχησας ὃ πληττόμενος, ἐχεῖνος δὲ ἥττηται 6 πλή-
τε M M «3 3 , € ,25 *
ξας, χαὶ τὸ πᾶν ἰάσω διὰ τούτου. "Por ἐστι, μὴ συν--
m b E , , M
αρπαγῆς, καὶ τὸ πᾶν χατώρθωσας εὐθέως wu χινη-
- Ξ- ; n , ^ 1
θῇς, xal τὸ πᾶν ἔσδεσας. Medo παραμυθία τὸ διὰ
T - M , - ,
Χριστόν τι παθεῖν: οὐ κηρύττεις τὸν λόγον τῆς πίστεως,
, , -- ,ὔ 5 3 αἱ
ἀλλὰ χηρύττεις τὸν λόγον τῆς φιλοσοφίας. Ἂλλ ὅσῳ
* ^ Y 2 J M , e 2 ,
ἂν ἴδη τὴν ExtsUxetay, φησὶ, τοσούτῳ μᾶλλον ἐπιτίθε-
^ * - c^ , δὰ *
ται. Διὰ τοῦτο οὖν ἀλγεῖς, ὅτι μᾶλλόν σοι τοὺς μισθοὺς
ν 3 Ψ LÁ , , c --
αὔξει: ᾿Αλλ’ ἄχρηστος γίνεται, φησί. Τοῦτο σχῆψις
M 02M LC p c Ke UN Εν , E
τῆς ἰδίας μικροψυχίας * ἑτέρως ἄχρηστος γίνεται, àv
- , ^ e by c ^ 5 ,
ἀμύνη. Ei ἤδει ὃ Θεὸς, ὅτι διὰ τοῦ μὴ ἀμύνεσθαι
y .! e ταν - a e EFE
ἄχρηστοι ἐγίνοντο οἱ ἄδιχοι, οὐκ ἂν * τοῦτο ἐπέταξεν,
᾿ — S d T
ἀλλ᾽ εἰπεν ἂν, ἄμυνον σαυτῷ - ἀλλ᾽ οἰδεν, ὅτι οὕτω

/

μᾶλλον ὠφελεῖται. Μὴ ἀντινομοθέτει τῷ Θεῷ ἐχείνῳ
πείθου. Οὐχ εἶ σὺ ἀγαθώτερος τοῦ ποιήσαντος ἡμᾶς.
Εἶπεν, ὑδριζόμενος φέρε" σὺ λέγεις, ἀνθυδρίζω, ἵνα
μὴ ἄχρηστος * γένηται. Σὺ οὖν μᾶλλον αὐτοῦ φροντί-
ζεις; Πάθους ταῦτα καὶ τραχύτητος τὰ δήματα xol
ἀλαζονείας χαὶ τοῦ ἀντινομοθετεῖν τῷ Θεῷ. Ei γὰρ
xai ἐδλάτ
τι προστάττῃ, μὴ ἀντινομοθετῶμεν ἡμεῖς. Απόχρισις,

τετο , οὐχὶ πείθεσθαι ἐχρῆν; Ὅταν ὃ Θεός

^ € , 5 , , , A τ
φησὶν, ὑποπίπτουσα ἀποστρέφει ὀργάς. Ἄρα τοῦτο
Ξ / τ Y ἘΣ
ποιεῖ ὑποπίπτουσα,, οὐχ ἐναντιουμένη. Et σὲ ὠφελεῖ,
- - " ^
χἀχεῖνον ὠφελεῖ" εἰ δὲ σὲ βλάπτει τὸν μέλλοντα διορ-
E κι CAU τ 3 1 "
θοῦσθαι ἐχεῖνον, πολλῷ μᾶλλον Exeivov. Ἰατρὲ, θερά-
, S € 3 ,ὔ , , “7
πευσον σεαυτόν. Εἰπε χαχῶς; ᾿Επαίνεσον σύ - ἐλοιδό--
Τ᾽ , 2 or 4 5 , "4 - -
ρησεν ; Εγχωμίασον" ἐπεδούλευσεν ;' Εὐεργέτησον᾽ τοῖς
ἐναντίοις αὐτὸν ἀμείδου,, εἴ γε ὅλως τῆς ἐχείνου σω-
τηρίας mpovosie , xoi μὴ σαυτοῦ τὸ πάθος. ἐχδιχεῖν
M ,
θέλε. Καὶ μὴν πολλάχις, φησὶν, ἀπολαύσας μαχρο-
"€ M Y M
θυμίας χείρων γέγονε. Τ οὔτο οὐ παρὰ σὲ, ἀλλὰ παρ᾽

C v
ι

» , 3
αὐτόν. Βούλει μαθεῖν οἷα ἔπαθεν ὃ Θεός: 'Γὰ θυσια-
c 1 M Les » ,
στήρια αὐτοῦ χατέσχαψαν, τοὺς προφήτας ἀπέχτειναν,
᾿ , y E 5.7 ἜΝ MR ῃε
χαὶ πάντα ἔφερεν. Οὐχ ἠδύνατο σχηπτὸν ἄνωθεν χα-
- ?;?A4 ^ D rd N , 2 x ει) A
ταγαγεῖν ; Αλλ᾽ ὅτε τοὺς προφήτας ἀπέστειλε, xat
^ RÀ cr J
ἀνεῖλον αὐτοὺς. τότε τὸν Υἱὸν ἔπεμψεν " ὅτε μείζονα
ἊΣ ; v 2o rers Rast atu 15s
ἠσέθησαν, τότε μειζόνως εὐηργέτησε; Kat σὺ ἂν ἴδης
, "ar MENU ves
τραχυνόμενον, τότε μειζόνως εἰζον" μείζονος γὰρ j,
y T Ὁ - ,ὔ σ ^ Ξ᾿ ,
μανία αὕτη δεῖται παραμυθίας. Por By Xe REDE
, 3 pe A Ξ
ὑόρίζη ) τοσούτῳ b πλείονος ἐπιειχείας δεῖται" χαὶ xa-
: * , , ES €
θάπερ πυρετὸς ὅταν σφοδρὸν πνεύση, τότε δεῖται τοῦ
εἰ , τὶ / , /,
εἴχοντος οὕτω xa ὃ θυμούμενος. To θηρίον ὅταν μά--
cer er M b
λιστα ἀγριαίνῃ, τότε φεύγομεν ἅπαντες * οὕτω καὶ τὸν
: ES A * CES M
ὀργιζόμενον. M νομίσῃς τοῦτο τιμὴν εἰναι" ἐπεὶ xat
Dy L n

que reddidit Erasmus.]
b Alius μειζόνως.

IN ACTA APOSTOLORUM.

᾿ , hd ᾿ M m “
το θηρίον τιυώμιεν, χαι τοὺς μαινομένους γοὺν τιμὼτ-

c 2 , $^ - , , mE pl y

μεν, ὅταν ἐχχλίνωμεν ; Οὐδαμῶς * ἀτιμία τοῦτό ἐστι
M 7 eo^ X

xot dópis - νᾶλλον δὲ οὐχ ἀτιμία xol ὕόρις, ἀλλ᾽

ἔλεος xa: φιλανθρωπία: Οὐχ δρᾶς τοὺς p ὅταν

HOMIL. XXXI. 271

mus. Ne putes hoc honorem esse : alioquin feram
honoramus, et furentes proinde honoramus , cum
declinamus? Minime : ignominia hoc est et contu-
melia ; imo non ignominia et contumelia, sed mi-

σφοδρὸν ἐμπνεύση τὸ πνεῦμα, χαθαιροῦντας τὰ ἱστία, 5,5 sericordia et benignitas. Non vides nautas, quando

“ M NÜ N y X g d
ὥστε μὴ χαταδῦσαι τὸ σχάφος: τοὺς ἵππους ὅταν Guy
Proin τὸν ἐπιθάτην, συνενδιδόντα, χαὶ οὐ καθέλ-

χοντα, ἵνα μὴ αὐτομάτως χενώσῃ τὴν δύναμιν ;

"ToUzo xoi σὺ ποίησον. Πῦρ ἐστιν 6 θυμὸς, φλόξ
5 3r Ὁ ^ , cr M Kio A M
ἐστιν ὀξεῖα δεομένη ὕλης" μὴ παράσχης τὴν τροφὴν
τῷ πυρὶ, xat ταχέως ἔσόεσας : xaxóv. Οὐχ ἔχει
χαθ᾽ ἑαυτὴν ἰσχὺν ^ Sp τὴ, ἂν μὴ ἕτερος ὃ τρέφων αὖ-
τὴν ἡ. Οὐδεμία σοί ἐστιν ἀπολογία. ᾿Εχκεῖνος χατέχε-
cy ? EUM

' M o»x ,
αὐτὸν, ὅταν τοῖς αὐτοῖς περιπέσῃς, xal μηδὲ ἐξ ἐχεί-

ται τὴ μανίᾳ, χαὶ οὐχ oióe τί ποιεῖ"
VOU Fig pputatio ποία GU Tio; Ei ἐν συμποσίῳ τις
γενόμενος τ τινὰ ἐν προθύροις ἴ ἴδοι υεθύοντα χαὶ πόρον
νοῦντα, εἶτα χαὶ αὐτὸς τοῖς óuototg πε εριπέσῃ , οὗ
πολλῷ μᾶλλον μετ᾽ ἐχεῖνον μεθύων ἀσύγγνωστος ἂν
x E A5 ΩΝ A , 5 2
εἴη; Οὕτω xai ἐνταῦθα: μὴ νομίζωμεν εἰναι ἀπολο-
, Ἀ / ci B 9: ον c 9" τ E
γίαν τὸ λέγειν, ὅτι οὐκ ἐγὼ χατῆρξα" τοῦτο xa
ἣ Lud 5 e ^M» - 205 3 , ᾿Ξ
μῶν ἐστιν, ὅτι μιηδὲ ἐχεῖνον ἰδόντες ἐσωφρονίσθημεν
ὥσπερ ἂν εἴποι τις, οὐχ ἐγὼ ἐφόνευσα πρώτϑε; Διὰ
γὰρ τοῦτο κολάσεως εἰ ἄξιος, ὅτι toi εἰς τὸ παρά--
5^ 5 , ? 5 νὰ , τ *
δειγμα ἰδὼν ἐπέσχες σαυτόν. Ei ἴδοις ἐμοῦντα τὸν
, ^ , ; ^ »c ΄ ^ »
peinata, διασπώμενον, διαῤῥηγνύμενον, τοὺς ὀφθαλ-
μοὺς ἔχοντα διατεταμένους, ἀκαθαρσίας τὴν τράπε-
ζαν popuii πάντας αὐτὸν ἀποφεύ γοντας, εἰτα
τοῖς αὐτοῖς EEpUncUDEM οὐχὶ are ἔσῃ μισητός ;
Τοιοῦτός ἐστι καὶ ὃ ὀργιζόμενος * b μᾶλλον τοῦ ἐμοῦν-
^ , 1 /e - M E] ^ ^
τος διατείνει τὰς φλέδας, πυροῖ τοὺς ὀφθαλμοὺς, δια-
σπᾶται τὰ σπλάγχνα; ἐμεῖ πολλῷ ῥήματα τῆς τροφῆς
,
ἐχείνης ἀχαθαρτότερα, ἀδιαμάσητα πάντα φθέγγεται,

(οὐ γὰρ ἀφίησιν ὃ θυμός )" ἀλλ᾽

Ρ

οὐδὲν χατειργασμένον

J 2 / - /

ὥσπερ ἐχεῖ πολλάχις ἀμετρία χυμῶν διενοχλήσασα

M Lo

τὸν στόμαχον, πάντα ἐχένωσεν - οὕτω xai ἐνταῦθα
,

ἀμετρία θερμότητος διενοχλήσασα τὴν ψυχὴν, οὐκ

ἀφίησι στέγειν ἃ σιγᾶν χαλὸν, ἀλλὰ Te xat ἄῤῥητα
ἔγει; οὐχὶ τοὺς ἀχούοντας, ἀλλ᾽ ἑαυτὸν αἰσχύνων:

» M

ἀπὸ τῶν ἐμούντων φεύγομεν, οὕτω χαὶ

,
ζομένων. Τί ποιοῦντες: Κόνιν ἐπιδάλω-

Ὥσπερ οὖν
ἀπὸ τῶν py
E αὐτῶν τῷ ἐμέτῳ, πόνος τοὺς χύνας χαλῶμεν,
ὥστε αὐτὰ χαταφαγεῖν τὰ ἐμεθέντα. Oióx ὅτι ναυ-
τιᾶτε ἀχούοντες " ἀλλ᾽ ὅταν δρᾶτε ταῦτα γινόμενα,
eec τοῦτο παθεῖν ὑμᾶς, ἀλλὰ μὴ ἥδεσθαι τῷ
PS ὃ Bópiotiis τοὺ χυνὸς τοῦ
ἔπισ irae ἐπὶ τὸν ἑαυτοῦ ἔμετον. Ei μὲν γὰρ
? Morcl. male θεωρῶν αὐτήν. Alii θεωρῶν αὐτόν.

b Quidam μᾶλλον ὃὲ πλέον τοῦ ἐμοῦντος.

c [ἐπὶ τὸν σαυτοῦ Montf. post Commel. Recepimus e

À vehementer flat ventus, demittere vela, ne demer-
gatur navis? equitem non vides, cum abripit

» equus, cedentem nec relinentem, ne sponte vi-
res absumat?

4. Hoc et tu facito. Furor ignis est, flamma ar-
dens materia egens : ne igni escam suppedites, et
cito malum exstinguis. Ira non per se vim habet,
nisi alius ipsam alat. Nullam tu excusationem ha-
bes. Ille. furore detinetur, nec scit. quid facit; tu
qui illum intueris, cum in paria incidens, neque
hinc sapientior evadis, quam veniam mereris? Si

Β in convivium quis veniens, in vestibulo quempiam
videret ebrium indecore agentem, deindeque ipse
in paria incideret, nonne post illum ebrius fa-
ctus minus venia dignus esset? Ita et hic dicen-
dum : ne putemus posse ad defensionem dici :
Non ego ccpi : hoc contra nos est, quia ne-
que illum videntes, temperantiores facti sumus :
quemadmodum si quis dicat : Ego non primus oc-
cidi. Ideo namque pcena dignus es, quia exem-
plum videns, non te cohibuisti. $1 videres ebrium
vomere, distrahi, dirumpi, oculis torvis respi-

C cere, immunditia mensam replere, omnes il-
lum fugere, deindeque in paria incideres, annon
magis culpandus esses? Talis est iracundus : ma-
gis venas inflat, quam is qui vomit : oculos inflam-
mat, viscera discerpit, vomit verba illo cibo im-
puriora, indigesta omnia loquitur nihilque perfe-
ctum ( non enim sinit ira ); sed. sicut illic sepe
immoderati humores stomachum turbantes omnia
evacuant : ita et hic calor nimius animam concu-
tiens, non sinit tegere quz silere oporteret ; sed di-
cenda et non dicenda effundit, non audientes, sed

D semetipsum deturpans. Sicut igitur vomentes fu-
gimus, sic et iratos fugiamus. Quid. faciemus?
Pulvere vomitum tegamus, tacendo canes voce-
mus, ut vomitum edant. Scio vos haec cum nausea
audire : sed tunc sic vos affici velim, cum 111
fieri videtis, nec de re illa oblectari. hnmundior

Tracundi
imago.

est contumeliosus cane revertente ad vomitum

suum. $i enim postquam semcl evomuit, cessaret,
non esset cani similis ; 51 vero rursum eadem
ipsa evomat, palam est eum eadem ipsa comedisse.

D. aliquantulo honestiorem lectionem. In eundem sen-
sum Savil. cum Codd. B. C. ἐπὶ τὸν &tov.]

Ephes. ἡ.
29.

272 S. JOANNIS CliRYSOST.

Quid illo abominabilius? quid impurius illo ore,
qui tales mandit escas? Atqui hoc opus est naturz,
illud minime; imo et hoc et illud contra naturam
est. Quomodo? Non secundum naturam est sine
causa contumeliam inferre, sed. contra naturam :
igitur nihil ut homo loquitur, sed alia ut fera, alia
ut furens. Quemadmodum ergo corporeus mor-
bus preter naturam est, sic et hic morbus. Et
quod prater naturam sit, si in illo moretur, pau-
latim perit; in eo autem quod secundum naturam
est morans, non peribit. Mallem convivari cum
homine lutum edente, quam cum talia loquente.
Annon videtis porcos stercus edentes? Sic et isti.
Quid enim feedius verbis, qua loquuntur contu-
meliosi? Hi curant nihil sanum loqui, nihil pu-
rum , sed si quid feedum, si quid turpe, id. age-
re et effari : quodque gravius est, dum sese de-
turpant, alios se deturpare putant. Quod enim
sese deturpent, inde liquet. Ne mihi enim eos,
qui mendacia loquuntur, alleges; sed sit qua-
dam insignis meretrix, sive quis alius ex scena,
qui cum alio pugnam conserat : hinc ille ipsi
ista loquatur, hic rursum eadem repetat : uter
magis contumelia afficitur? Nam ille quidem quod
penes se habuit, audivit; hic vero quod non ha-
buit : itaque illi nihil accessit turpitudinis; huic
vero plurimum. Sed sint quedam edita opera,
quz solus ille contumeliosus noverit; deinde, qui
ante tacuerat, contumeliam efferat : sic. quoque
idem ipse magis contumelia affectus est. Quo-
mode? Praco malitiz factus, infidelitatis famam
accipit : et omnes subito se incusantes videbit, ac
talia ubique loquentes : $1 enim, inquient, homi-
cidil conscius erat, omnia enuntiare oportebat :
omnesque illum quasi ne homo quidem sit aver-
santur, odio habent, feram esse dicunt immanem ;
huic vero magis ignoscunt, quam illi. Non enim
perinde eos, qui vulnera habent, odio habemus, at-
que illos, qui ea revelare cogunt. Ita et hic contu-
melia affecit non illum modo, sed etiam seipsum et
audientes communemque hominum naturam: per-
culsit auditorem, nihil boni fecit. Ideo dicit Pau-
lus : Si quis bonus sermo ad cedificationem, ut
det gratiam audientibus. Bona loquentem habea-
mus linguam, ut simus desiderabiles et amabiles.
Verum eousque malitie pervenerunt omnia, ut de
quibus erubescere oporteret, de 115 plerique glo-
rientur. Hzc plerumque minitantur quidam : Non

Intemze- poteris linguam meam ferre. Haec. mulieris verba

4. Alius πόλω χεχρυμμένα πρόγματα.

ARCHIEP.

E

b

CONSTANTINOP.

ἅπαξ ἐμέσας ἐπαύετο, οὐκ ἦν κατ᾽ ἐχεῖνον᾽" εἰ δὲ π
λιν τὰ αὐτὰ ἐμεῖ, δῆλον ὅτι τὰ αὐτὰ φαγών. Τί o
βδελυχτότερον τοῦ τοιούτου; τί δὲ ἀκαθαρτότερον ex
dd

/ , € , » 3X τὰ
φᾶς; χαιτοι γε τοῦυτο φύσεως toov ἐστιν. ἐχεῖνο δὲ

τ , ^ , ^
VOU τοῦ στόματος, TOU τοιαύτας διαμασωμένου

οὐχί - μᾶλλον δὲ καὶ τοῦτο παρὰ φύσιν xdxsivo. Πῶς:
Οὐ γὰρ κατὰ φύσιν τὸ δύρίζειν εἰχῇ, ἀλλὰ παρὰ φύ-
σιν" οὐδὲν γοῦν. ὡς ᾿ἄγθρίνπεος φθέγγεται, ἀλλὰ τὰ μὲν
ὡς θη ηρίον, τὰ ὃὲ ὡς μαινόμενος. “Ὥσπερ οὖν f, τῶν
σωμάτων νόσος παρὰ φύσιν, οὕτω xal τοῦτο. Καὶ ὅτι
παρὰ φύσιν ἐστὶν, εἰ ἐγχρονίσει ἐν αὐτῷ, ἀπολεῖται
χατὰ μικρόν" ἐν δὲ τῷ χατὰ φύσιν ἐγχρονίζων, οὐκ
ἀπολεῖται. “Ελοίμην ἂν ἀνθρώπ' τῷ βόρόορον σιτου-
μένῳ κοινωνῆσαι τραπέζης, ἢ φθεγγομένῳ τοιαῦτα.
T δρᾶτε τοὺς eipoue χόπρον διαμασωμένους ; Οὕτω
xa οὗτοι. Τί γὰρ δυσωδέστερον τῶν usd ὧν οἵ
ὶ μηδὲν εἰ-

»

ns φθέγγονται; Σπουδὴ τούτοις ἐστ
πεῖν ὑγιὲς. μηδὲν χαθαρὸν, ἀλλ᾽ εἴ ai

τι αἰσχρὸν, εἴ τι

.
ΕΝ - A -» ' ,
ἀσχημον; τοῦτο χαὶ ποιῆσαι χαὶι φθέγξασθαι * xai τὸ
^Y , e € M ES
δὴ χαλεπώτερον, ὅτι ἑαυτοὺς μᾶλλον αἰσχύνοντεξ

ἑτέρους αἰσχύνειν οἴονται. Ὅτι "yhp é ἑαυτοὺς αἰσχύ-
γουσι, δῆλον ἐχεῖθεν. Μὴ γάρ μοι τοὺς ψευδὴ λέγον-

» » Ἄν , M A M
τας εἴπης, ἀλλὰ ἔστω τις. πόρνη περιφανὴς, ἢ xol

ἀπὸ τῆς σχηνῆς ἕτερος, χαὶ ποιείτω μετά τινος μά-
χὴν " εἶτα ἐχεῖνος αὐτῷ ταῦτα προφερέτω, χἀχεῖνος
EY ca m , αλλό $ 86 fiel —- e
πάλιν διλοίως * τίς μᾶλλόν ἐστιν ὃ δύρισθεὶς τοῖς δή-
-᾿Ἐχεῖνος uiv γὰρ ἅπερ cijcv ἤχουσεν. οὗτος δὲ
μασιν; ᾿Κχεῖνος μὲν γὰρ ὅπερ εἰχ ν Ὡς οὗτος δὲ,
- “
ὅπερ οὐχ εἴχεν" ὥστε ἐχείνῳ

μὲν οὐδὲν πλέον γέγονεν
2 5 , , , "Y

εἰς αἰσχύνης λόγον, τούτῳ δὲ πολλὴ τῆς τ Hoogue
€

4 προσθήχη. Ἀλλ᾽ ἔστω τινὰ “πάλιν εἰργασμένα
πράγματα, xaX μόνος ὃ ὑύρίζων αὐτὰ LP Ld τα
εἶτα το τούτου σιγῶν, ἐχπομιπευέτω τὴν ὕόριν᾽ χαὶ
οὕτως οὗτος ὕδρισται μᾶλλον. Πῶς ; Κήρυξ γενόμενος

J 5 ^ , 32 7 NY r M
χαχίας, ἀσυνειδησίας ἀπίστου δόξαν Aa6Gov* χαὶ

, 204 3 ὦ EA Y το
παντας EUUEtoG εἐγχαλουντας ουξι;, χαὶ τοιαυτὰ πᾶν-

ταχοῦ λέγοντας * εἰ γὰρ δὴ φόνον συνήδει, φησὶ, πάν -
τα χενῶσαι ἐχρῆν xai τὸν μὲν ὡς οὐδὲ ἀνθρωπον
ὄντα ἀποστρέφονται, μισοῦσι, θηρίον εἶναί φαδιν
ὠμὸν xal ἀπηνές " τούτῳ δὲ συγγινώσχουσι μᾶλλον ἢ
ἐχείνῳ. Οὐχ οὕτω γὰρ τοὺς τραύματα ἔχοντας μισοῦ-
μεν, ὡς τοὺς ἐχκαλύπτειν αὐτὰ βιαζομένους xat δει-
χνύναι. Οὕτω καὶ οὗτος ὕόδρισεν οὐχ ἐκεῖνον μόνον,
ἀλλὰ χαὶ ἑαυτὸν χαὶ τοὺς ἀχούοντας χαὶ τὴν χοινὴν

“5.

φύσιν τῶν ἀνθρώπων * ἔπληξε τὸν ἀχροατὴν, οὐδὲν
ἀγαθὸν εἰργάσατο. Διὰ τοῦτό gua ὃ Παῦλος. εἴ τις
ἀγαθὸς λόγος πρὸς οἰκοδομὴν, ἵνα δῷ KM τοῖς ἀχού-
ουσιν. Εὔφημον χτησώμεθα γλῶτταν, ἵνα ὦμεν πο-
θεινοὶ χαὶ ἐπέραστοι. A) Se εἰς τοῦτο po) θε

, er e 22 c 2: E^ :
χαχίας ἅπαντα, ὥστε ἐφ᾽ οἷς ἐγχαλύπτεσθαι ἔδει,

IN

Ν b e
ἐπὶ τούτοις πολλοὺς γαυριδν. Ἃ γὰρ ἀπειλοῦσιν oi
τοιαῦτά ἐστιν o0 δύνασα! ἐνεγχεῖν τὴν

M wer

γλῶσσαν μου, φησί. Γυναιχὸς τὰ δήματα, γραὸς με-

πολλοὶ,

,

, , m E J
θυούσης, ἀσχημονούσης, τῶν ἐπ᾽ ἀγορδὶς συρομένων,
προαγωγοῦ. Οὐδὲν αἰσγρότερον τούτων τῶν ῥδημνά-

i ἃ n
M ^ ,
τῶν, οὐδὲν ἀνανδρότερον, οὐδὲν γυναιχωδέστερον, ἐν
τω , A N y m - ,
τῇ γλώττη τὴν ἰσχὺν ἔχειν, ἐπὶ τῷ λοιδορεῖν μέγα
ονεῖν, χαθάπερ οἱ ἐν πομπαῖς, χαθάπερ oi uiuot,
7 V , bor
A - co^ A^
xat παράσιτοι, xal χόλαχες. Χοῖροι μᾶλλόν εἶσιν ἢ
2
» ῃ eh 23.8 , , ΑΕῚ Δέ
ἄνθρωποι, ὅσοι ἐπὶ τούτῳ σεμνύνονται. Δέον κατο-
[2 e
ρύξαι σαυτὸν, δέον εἰ καί τις ἕτερός σοι ταῦτα ἐμαρ--
, Ν M y
τύρει, φεύγειν τὴν μαρτυρίαν ὡς ἐχθρὰν, xol &vav-
5 2 ^Y '
ὃρον - σὺ δὲ κήρυξ ὕδρεων γέγονας. Ἀλλ᾽ οὐδὲν τὸν

“-΄ N ^ 5

χαχῶς ἀχούοντα βλάψαι δυνήσῃ. Διὸ παρακαλῶ, ἐν-
, cr ec
νοήσαντες ὅση ἣ καχία, ὅτι xal ἐγκαυχῶνται πολλοὶ,
M r ,
ἀνανήψωμεν, διορθρωσώμεθα τοὺς οὕτω μαινομένους,
mM c »
ἀνέλωμεν ταῦτα ἐχ τῆς πόλεως τὰ συνέδρια, χαλλω--
, c ^ e /
πίσωμεν ἡμῶν τὴν γλῶτταν, πάσης " χαχηγορίας
" - 7 e
ἀπαλλάξωμεν, ἵνα Du χαθαρεύοντες τῶν ἅμαρ-.

ACTA APOSTOLORUM.

HOMIL. XXNII.

275

sunt, vetulz ebriz et indecorze, corum qui forum
frequentant, lenonis. Nihil turpius his verbis, ni-
hil viro indignius, nihil muliebrius, quam in lin-
gua robur habere, in conviciis altum. sapere, ut
ii qui in pompis agunt, ut mimi, parasiti, adula-
tores. Porci magis, quam homines sunt, qui de ta-
libus gloriantur. Cum oporteret teipsum defodere,
cum oporteret, si quis ea tibi testificaretur, testi
monium fugere quasi inimicum et non virile : tu
vero praeco contumeliarum es. Sed nihil l:dere po-
teris eum, qui male audit. Quamobrem rogo, co-
gitantes quanta sit nequitia, de qua et gloriantur
quidam, resipiscamus, emendemus eos qui sic insa-
niunt, eliminemus e civitate hos consessus, linguam
ornemus nostram, et ab omni maledicto liberemus,
ut possimus a peccatis purgati, supernam benevo-
lentiam nobis conciliare, et Dei clementia dignari,
gratia et miserationibus Unigeniti ejus, quicum
,, Patri et Spiritui sancto gloria, imperium, honor,

τημάτων, τὴν ἄνωθεν εὔνοιαν ἐπισπάσασθαι, xot ΕἸ Y nunc et semper, ct in szecula saeculorum. Amen.

Y T τὰ
παρὰ τοῦ Θεοῦ φιλανθρωπίας ἀξιωθῆναι, χάριτι χαὶ
οἰχτιρμοῖς τοῦ Μονογενοῦς αὐτοῦ, μεθ᾽ οὗ τῷ Πατρὶ
er D 7 , b d , A τ ^
ἅμα τῷ ἁγίῳ Πνεύματι δόξα, χράτος, τιμὴ, νῦν xal
E A 5 V 30 τ NA 3 ,
ἀεὶ, xa εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Δμήν.

b Sic Mss. Editi χατηγορίας.

OMIAIA 26.
Διέτριξον δὲ ἐχεῖ, φησὶ, χρόνον οὖχ ὀλίγον σὺν τοῖς
μαθηταῖς.
5.7
ἐδίδασχον τοὺς ἀδελφοὺς, ὅτι ἐὰν μὴ περιτέμνησθε
c y ^ , 23! ^m. D
τῷ ἔθει Μωσέως, οὐ δύνασθε σωθῆναι.

Καί τινες κατελθόντες ἀπὸ τῆς Ἰουδαίας,

Ὅρα πανταχοῦ τῆς εἰς τὰ ἔθνη ὅ μεταδάσεως
ἀναγκαίαν τὴν ἀρχὴν ἀπ᾽ αὐτῶν e pee Πρὸ
τούτου ἐ ἐγκαλούμενος ἀπελογήσατο; χαὶ ἐν τάξει ἀπο-
λογίας τὸ πᾶν εἰπεν ὅπερ εὐπαράθεχεαν τὸν λόγον
ἐποίει ἔπειτα τῶν Ἰουδαίων à πε βατ ρα ὐτῶγ, οὕτως
ἦλθεν εἰς τὰ ἔθνη. ᾿Ενταῦθα πάλιν ἄλλην ἀμετρίαν
δρῶν φερομένην, οὕτως ἵστησι τὸν νόμον. Ἐπειδὴ γὰρ,
ἅτε παρὰ τοῦ Θεοῦ διδαχθέντες, ἀδιαφόρως διελέγον -
τὸ πᾶσι, τοῦτο εἰς ζῆλον ἤγαγε τοὺς ἀπὸ ᾿Ιουδαίων.

zo 2N hd M
Καὶ οὐχ ἐδίδασχον ἁπλῶς περιτομὴν, ἀλλ᾽ ὅτι οὐδὲ C

- ΄ T7 T
σωθῆναι δύνασθε. Οὗ τοὐναντίον εὔκαιρον ἦν λέγειν,
] , τω E
ὅτι περιτεμνόμενοι σωθῆναι οὐ δύνασθε. "Op&c cuv-

5

- * Ἂν
εχεῖς τοὺς πειρασμοὺς ἔνδοθεν, ἔξωθεν : Καλῶς δὲ οἱ--

a Alii [A. B. C.] διορθώστως.

HOMILIA XXXII.

v. 21. Morati sunt autem ibi tempus non mo-
dicum cum discipulis. 4. Et quidam descen-
dentes de Judcea, docebant fratres : Quia
nisi circumcidamini secundum morem Moy-
sis, non potestis salvari.

1. Vide ubique transitum ad gentes necessario
a Judzis inductum. Antehac accusatus rationem
reddebat, et excusantis more omnia loquebatur;
id quod sermonem magis acceptum | reddebat ;
deinde Judzis aversantibus, venit ad gentes. Hic
iterum videns aliam altercationem, legem statuit.
Quia enim utpote a Deo docti, indiscriminatim
omnibus loquebantur, hoc Judzos qui aderant ad
zelum provocavit. Nec modo circumcisionem do-
cebant, sed etiam sine illa salutem haberi non
posse dicebant. Cui rei contraria docere oporte-
bat, nempe si circumcidamini, salutem. consequi
non potestis. Viden' frequentes tentationes intus et

ranlia lin-
gue mulie-
bre quid-
dam est.

Cap. xv,

S. JOANNIS CIIRYSOST.

274

foris. Recte autem providetur hoc fieri Paulo prz-
sente, ut. contradicat. Non dixit Paulus : Quid
enim? annon sum fide dignus post tot signa?
sed propter illos morem gessit. Et vide, di-
scunt omnes ea, quz in gentes facta erant, etiam-
que Samaritani, et gaudent. 2. Facta ergo se-
ditione et questione non minima Paulo et
Barnabe adversus illos, statuerunt ut ascen-
derent Paulus et Barnabas, et quidam alii ex
illis ad apostolos et presbyteros in Jerusalem
super hac questione. 9. Illi ergo premissi ab
Ecclesia. pertransibant Phonicen et Sama-
riam, narrantes conversionem gentium : et fa-
ciebant gaudium magnum omnibus fratribus.
4. Cum autem venissent Jerosolymam, susce-
pti sunt ab Ecclesia et ab apostolis et seniori-
bus, annuntiantes quanta Deus fecisset cum il-
lis. Vide cum quanta ceconomia res geratur. 5. Sur-
rexerunt autem. quidam de heresi Pharisco-
rum, qui crediderant, dicentes: Quia oportet cir-
cumcidere eos, precipere quoque servare legem
Moysi. 6. Conveneruntque apostoli et senio-
res videre de verbo hoc. ἴ. Cum autem magna
conquisitio fieret, surgens Petrus dixit ad eos :
Firi fratres, vos scitis quoniam ab antiquis
diebus Deus in vobis elegit per os meum au-
dire gentes verbum evangelii, et credere. Vide
Petrum jam olim separatum a negotio, et hacte-
nus judaizantem. /"os scitis, inquit. Forte ade-
rant ex iis, qui olim accusaverant illum circa Cor-
nelium, et ingressi sunt cum illo : ideo illos addu-
cit testes. Ὁ antiquis diebus elegit in vobis
Deus. Quid est, Zn vobis? Vel im Palestina, in-
quit, vel presentibus vobis. Per os meum. Vide
quomodo ostendat Deum per se loquutum, et ni-
hil humanum. 8. £t cordium cognitor Deus te-
stificatus est ipsis. Ad spirituale testimonium
adducit illos. Dans illis Spiritum sanctum, sic-
ut et nobis. Vide quomodo ubique gentes exz-
quat. 9. Et nihil discernit inter nos et illos,
fide purificans corda eorum. A fide sola, inquit,
cadem consequuti sunt. Et hac illis monita dan-
tur ; imo vero hos docere potest, fide sola esse opus,
et non operibus vel circumcisione. Neque enim haec
dicunt tantum ut gentium causam agant ; sed etiam
illos instituunt, ut discedant a lege. Sed tamen
nondum hzc dicunt. 10. JVunc ergo cur tentatis
Deum imponere jugum super cervices discipu-
lorum, quod neque patres nostri neque nos

b Quidam Mss. πεπιστευχότων.
ἃ ὅρα πῶς deest in quibusdam.

ARCHIEP.

D

249 Παρῆσαν ἴσως xat ot Hugues

CONSTANTINOP.

χονομεῖται τοῦτο Παύλου παρόντος, ἵνα ἀντείπῃ.
M *5 ES
Καὶ οὐκ εἰπεν ὁ Παῦλος. τί γάρ; οὐχ εἰμὶ ἀξιόπιστος

,

ἀπὸ τοσούτων σημείων; ἀλλ᾽ ἐπείσθη Ov ἐχείνους.
Καὶ ὅρα, μανθάνουσι λοιπὸν πάντες τὰ εἰς τὰ ἔθνη
γεγενημένα χαὶ Σαμαρεῖται, χαὶ ἔχαιρον. Τενομένης
οὖν στάσεως χαὶ δηεησείαε οὐχ ὀλίγης τῷ Παύλῳ καὶ
τῷ Βαρνάδᾳ πρὸς αὐτοὺς, ἔταξαν dibus
Παῦλον καὶ Βαρνάόδαν, xat τινας ἄλλους ἐξ αὐτῶν
πρὸς τοὺς ἀποστόλους χαὶ πρεσθυτέρους εἰς Ἵερουσα-
λὴμ. περὶ τοῦ ζητήματος τούτου. Ot μὲν οὖν προπεμ--
φθέντες ὑπὸ τῆς ᾿Εχχλησίας, διήρχοντο τὴν Φοινίχην
xai Σαμάρειαν ἐχδιηγούμενοι τὴν ἐπιστροφὴν τῶν
ἐθνῶν * xol ἐποίουν χαρὰν μεγάλην πᾶσι τοῖς ἀδελ--
φοῖς. Παραγενόμενοι δὲ εἰς Ἱερουσαλὴμ., ἀπεδέχθη-
σαν ὑπὸ τῆς Ἐχχλησίας καὶ τῶν ἀποστόλων xoi τῶν
πρεσθυτέρων, ἀνήγγειλάν τε ὅσα ὃ Θεὸς ἐποίησε μετ᾽

τ. wb [74 /, 5, , 14 Lad ,
αὐτῶν. "Opa πόση οἰχονομία γίνεται. ᾿Εξανέστησαν
, -- Ὁ οτὥ ,
δέ τινες τῶν ἀπὸ τῆς αἱρέσεως τῶν Φαρισαίων »πε-

,ὔ , ci ^ , , M
πιστευχότες, λέγοντες, ὅτι δεῖ περιτέμνειν αὑτοὺς,
, - ^ , m ,
παραγγέλλειν τε τηρεῖν τὸν νόμον Μωῦσέως. Συν-
Χι ^Y Cum , ) M € 6 , 5“ῷξ ὶ
ἤχθησαν δὲ οἱ ἀπόστολοι x«t οἱ πρεσθύυτεροι ἰδεῖν περ

c , * ANO M l4 /
τοῦ λόγου τούτου. Πολλῆς δὲ συζητήσεως γενομένης;
; A , 5 ' - , X^ 2^ Y
ἀναστὰς Πέτρος εἰπε πρὸς αὐτούς " ἄνδρες ἀδελφοὶ,
€ - 5 , - e 2.9. ^ σις »} ,ὔ M -
ὑμεῖς ἐπίστασθε", ὅτι ἀφ᾽ ἡμερῶν ἀρχαίων δεΘεὸς ἐν
ἔρον Cz /- “ἊΝ e L L 5 ὦ ACTA
ὑμῖν ἐξελέξατο διὰ τοῦ στόματός κου ἀχοῦσαι τὰ ἔθνη

b , e 3 7 M —€M σ 3
τὸν λόγον.τοῦ εὐαγγελίου. xai πιστεῦσαι. “Ὅρα τὸν

[3 » ΞΖ / - " Y /
Πέτρον ἄνωθεν χεχωρισμινον τοῦ πράγματος, χαὶ μέ-
^ c τ 5 ^ ly S αν 392» z ,
χρι τοῦ νῦν ἰουδαΐζοντα. Ὑμεῖς ἐπίστασθε, φησί.

ERU t
αὐτῷ ἐπὶ Κορνη-

À λίου πάλαι, x«i εἰσελθόντες μετ᾽ αὐτοῦ" διὰ τοῦτο

μάρτυρας. zt ec ἀρχαίων ἐν
ὃμῖν 6 Θεὸς ἐξε bro: Τί ἐστιν, Ἔν ópiv; Ἤτοι ἐν
Παλαιστίνη , φησὶν, ἢ παρόντων ὑμῶν. Διὰ τοῦ στό-
ματός μου. “Ὅρα πῶς δείκνυσι τὸν Θεὸν OV αὐτοῦ
φθεγγόμενον, καὶ οὐδὲν ἀνθρώπινον. Καὶ ὃ χαρδιο-
γνώστης Θεὸς ἐμαρτύρησεν αὐτοῖς. "Emi τὴν πνευ-
ματιχὴν ἀνάγει μαρτυρίαν αὐτούς. Δοὺς αὐτοῖς τὸ
Πνεῦμα τὸ ἅγιον, καθὼς xal xe n

αὐτοὺς παρά [s

Ορα πῶς xav-
cC 5» - Wer" δε. Ν
ταχοῦ ἐξισοῖ τὰ ἔθνη. Καὶ οὐδὲν διέ ΡῈ μεταξὺ τ
^ , e Ll 7
τε χαὶ αὐτῶν, τῇ πίστει καθαρίσας τὰς καρδίας αὐτῶν.
3 M τ 7 , M Dh c
Ἀπὸ τῆς πίστεως μόνης, φησὶ, τῶν αὐτῶν ἔτυχον.
K 3- ἂν b ^ 2 E / E M AUS PEE
ἀχείνων " ταῦτα ἐντρεπτιχά pov δὲ xat ἐχείνους
Δ ΟΡ ^ ce , - , M -
διδάξαι δύναται, ὅτι πίστεως δεῖ μόνης, xal οὐχ
Ν 5 ^ τω A A ^ -
ἔργων οὐδὲ περιτομῆς. Οὐ γὰρ δὴ ὑπὲρ τῶν ἐθνῶν
, m— ^
ἀπολογούμενοι ταῦτα λέγουσι μόνον, ἀλλὰ χἀχείνους
, e e XE -
παιδεύοντες ἀποστῆναι τοῦ νόμου. ᾿Αλλὰ τέως οὔπω
, c Tes ΣῪ -
λέγουσι τοῦτο. Νῦν οὖν τί πειράζετε τὸν Θεὸν ἐπιθεῖ--
^ E a M , cC Land “Ὁ L4 €
yat d ἐπὶ τὸν τράχηλον τῶν μαθητῶν, ὃν οὔτε ot
, ^ E) - /
πατέρες ἡμῶν, οὔτε ἡμεῖς ἰσχύσαμεν βαστάσαι;

b Alii ταῦτα παιδευτιχὰ, ταῦτα χαὶ ἐκείνους.

IN ACTA APOSTOLORUM HOMIL., XXXII. 255

Ἀλλὰ διὰ τῆς χάριτος τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ πιστεύομεν — portare potuimus ? 11. Sed per gratiam Domini
σωθῆναι; xa" ὃν τ τον χἀχεῖνοι. Τί ἐστι, Πειράζετε — Jesu credimus salvari quemadmodum et illi.
τὸν Θεόν; Τί ἀπιστεῖτε » φησὶ, τῷ Θεῷ; τί πειράζε- — Quid est illud, Tentatis Deum ? Cur non credi-
τε αὐτὸν ὡς οὐχ ἰσχύοντα σῶσαι τῇ πίστει; Ἄρα ἰἰ5, inquit, Deo? cur tentatis eum, quasi non pos-

X m

ἀπιστίας ἐστὶ τὸ τὸν νόμον εἰσφέρειν. Εἶτα δείχνυσι C. sit fide servare? Itaque infidelitas est legem in-

τ
M 253 v e

χαὶ αὐτοὺς οὐδὲν ὠφεχαυμένοῦς; χαὶ τὸ πᾶν ἐπὶ τὸν ferre. Deinde ostendit eam illis non fuisse utilem :
νόμον στρέφει, οὖχ ἐπ’ αὐτοὺς, χαὶ τὴν κατηγορίαν οἷ totum in legem, non in illos rejicit, atque accu-
ὑποτέμνεται. Ὃν οὐχ ἰσχύσαμεν ἡμεῖς xai oci πατέ- — sationem succidit. Quod non potuimus nos, in-
psc ἡμῶν, φησὶ, βαστάσαι" ἀλλ᾽ ἢ διὰ τῆς χάριτος — quit, et patres nostri portare. Sed per gratiam
τοῦ Kupíou ᾿[ησοῦ πιστεύομεν σωθῆναι: ὃν τρόπον xz- — Domini Jesu credimus salvari, quemadmodum
xeivot. ΠΠόσης δυνάμεως id ταῦτα τὰ ῥήματα; —etilli. Quanta virtute plena sunt hiec verba? Quz
Ἅπερ ὃ ὃ Παῦλος διὰ πολλῶν ἐν τῇ πρὸς Ῥωμαίους Paulus multis in Epistola ad Romanos dixit, ea-
dins, ταῦτα xai οὗτος. Ei γὰρ ᾿Αδραὰμ, φησὶν, ἐξ — dem et hic dicit. Si enim Abraham, inquit, ex Rem. 4. 5.

ἔργων ἐδιχα!ώθη, ἔχει χαύχημα, ἀλλ᾽ οὐ πρὸς τὸν — operibus justificatus est, habet sloriam, sed
ev ἡ; ἔχ Tni e p 7] D B ;

Θεόν. Ὁρᾷς, ὅτι τούτων μᾶλλόν ἐστι τοῦτο παιδευτι-. non apud Deum. Viden' hoc illos magis insti-
xbv, ἢ ἀπολογία ὑπὲρ τῶν ἐθνῶν; ; Ἀλλ᾽ εἰ μὲν χωρὶς D tuere, quam gentes defendere? Sed si quidem abs-
mpoy φάσεως ταῦτα & ses ἴσως Pape ὕποπτος ἦν: — que ulla occasione hac dixisset, forte non suspe-
ἀρχῆς δὲ λαδόμενος ἐντεῦθεν, λοιπὸ ὃν ἀδεῶς φθέγγε- ^ ctus esset; initio autem hinc sumto, deinde sine
ται. Καὶ ὅρα πανταχοῦ τ τὰπ παρὰ τῶν Du sz aó- metu loquitur. Et vide quomodo ubique omnia, ^ Omuis
τῶν γινόμενα. Ei μὴ γὰρ ἐκίνησαν ἐχεῖνοι, οὐκ àv — quz inimici moverunt, illis prosint. Nisi enim illi ME

ταῦτα ἐλέχθη, οὐδ᾽ ἂν τὰ μετὰ ταῦτα. Ἐντεῦθεν — movissent, hc dicta non fuissent, nec ctiam quz
μανθάνουσιν, ὅτι el xat μὴ doa ἤθελον τὰ — sequuntur.Hinc discunt, quod etiamsi gentes addu-
ἔθνη, οὗ δεῖ αὐτοὺς 7 παρορᾶν. Ἂλλ᾽ ἴδωμεν ἄνωθεν τὰ εἱ noluissent, non tamen esse illas despiciendas.
εἰρημένα. "Ev ὅμῖν, φησὶν, ἐξελέξατο, xxi ἀφ᾽ ἡμερῶν — Sed supra dicta exploremus. £n vobis, inquit,
ἀρχαίων. Τοῦτο εἶπε, δειχνὺς ὅτι πάλαι, οὐ νῦν. Οὐ elegit, et ab antiquis diebus. Hoc dicit, osten-
μικρὸν δὲ τὸ καὶ ᾿Ιουδαίων πιστευόντων τοῦτο ἀπο- — dens id olim, non nunc fuisse. Non parum autem
στραφῆναι- Δύο τούτοις ὃ λέγει πιστοῦται, τῷ χαιρῷ — est, quod etiam Judzis credentibus hoc avertatur.
xai τῷ τόπῳ. Καὶ τὸ, ᾿Εξελέξατο, καλῶς" ὥσπερ ἐπ’ E Duobus vero id, quod dicit, confirmatur, et tem-
αὐτῶν οὐχ εἰπεν, ἠθέλησεν, ἀλλ᾽, ᾿Εξελέξατο. Πόθεν poreet loco. Et quod. Elegit, bene : sicut in ipsis

e gu * , E S . . . Ὁ . .
τοῦτο δῆλον ; "Amb τοῦ Πνεύματος, φησίν. Εἶτα δεί- — non dixit, Voluit, sed Elegit. Undenam id li-
PE! , € ο 3^ τ /, pi. 5 5 . .
χνυσιν οὐχὶ χάριτος ἁπλῶς, ἀλλ᾽ ἀρετῆς μαρτύριον quet? A Spiritu, inquit. Deinde ostendit non gra-
, - - , λ $2 NM ^ 2 - * . LI LI * .
αὐτοῖς τοῦτο γινόμενον, X«L οὐδὲν ἔλαττον αὑτοῖς πα- — (ie tantum, sed etiam virtutis testimonium hoc

ρασχόν. Οὐδὲν γὰρ, φησὶ, διέκρινε μεταξὺ ἡμῶν τε illis esse, quod. nihil minus ipsis praebeat. Nihil

xa αὐτῶν. Ἄρα καρδίας δεῖ πανταχοῦ ζητεῖν. Καὶ — enim, inquit, discernit inter nos et illos, Ergo cor

* εὐχαίρως εἰπεν - Ὃ χαρδιογνώστης Θεὸς ἐμαρτύρη- ubique querendum. Et opportune dixit : Cordium

σεν αὐτοῖς: ὡς xoi ἐχεῖ, Eb, Κύριε, καρδιογνῶστα cognitor Deus testificatus est ipsis; sicut et il-

πάντων, ἀνάδειξον. "Oct γὰρ τοῦτο βούλεται, ὅρα τί, o lie: Tu, Domine, cordium cognitor omnium, 4«t. 1. 24.
ἐπάγει" ὅτι Οὐδὲν διέκρινε μεταξὺ ἡμῶν τε xol αὖ- A ostende. Quia enim hoc vult, vide quid inferat :

τῶν. Ὅτε εἰπεν αὐτῶν τὴν μαρτυρίαν, τότε τὸ uéyx — IVihil discernit inter nos et ipsos. Cum illorum

τοῦτο ἐφθέγξατο, 8 περ Παῦλος φησιν’ Οὔτε περιτομή τι testimonium diceret, tunc magnum illud effatus

ἰσχύει, οὔτε ἀχροδυστί a* xat, Ἵνα τοὺς δύο κτίσῃ ἐν est, quod Paulus ait: /Veque circumcisio quid 1. Cor. 7.
ἑαυτῷ. Πάντων τούτων τὰ σπέρματα ἐν τῇ Πέτρου valet, neque preputium; et, Ut duos condat in ous ausi
δημηγορίᾳ χεῖται. Καὶ οὐχ εἶπε, τῶν x περιτομῆς , Ssemelipso. Horum omnium semina in concione Pe-
ἀλλὰ, Μεταξὺ ἡμῶν, τουτέστι, τῶν ἀποστόλων. Εἶτα, — tri habentur. Et non dixit, Inter cos qui ex circum-

ἵνα μὴ δόξη UGoi εἶναι τὸ Οὐδὲν, ἐπάγει: Πίστει cisione; sed Znter nos, id est, apostolos. Deinde,
Lens τὰς χαρδίας αὐτῶν. Καὶ ἀναιρεῖ τὴν ὑπό- πὸ videatur contumelia esse illud, Vihil, adjicit :

νοιαν διὰ τούτου. ᾿Εξεκάθαρε πρότερον τὸν λόγον, xoi — Fide purificans corda eorum. Et hinc tollit su-

τότε δείκνυσιν οὐχὶ πονηρὸν τὸν νόμον, ἀλλ᾽ αὐτοὺς spicionem. Expurgavit primo sermonem, et tunc

, - ἃ * .
ἀσθενεῖς. ostendit non malam legem, sed illos infirmos esse.
* Hec prorsus inversa sunt in Codice illo, de quo d Unus τὐχαίρως ἔλεγεν,
supra.
TOM. IX. et

«αἱ

JOANNIS CHRYSOST.

276 s.

9. Vide quomodo terribiliter desinat. Nihil ex B
prophetis loquitur i ipsis, sed ex prassentibus rebus,
quarum ipsi testes erant. Jure et illi postea testifi-
cantur, et sermonem roborant ex iis, qua jam fa-
cta sunt. Et vide : in Ecclesia permittit primo
quzstionem moveri, et tunc loquitur. Quia igitur
non memoravit circumcisos, sed gentes ( hoc enim
paulatim insinuatum, firmius evadebat; illud ve-
ro tentantis erat, an possit post legem servare);
vide quid faciat : ostendit illos in periculo esse,
si quidem id, quod non potuit lex, potuit fi-
des; illa vero cadente, necesse est illos in perni-
ciem ire. Nec dixit, Increduli estis, quod. mole- €
stius fuisset, cum maxime res evicta fuisset. Jero-
solymis igitur ex gentibus nulli erant, Antiochize
autem fuisse constat. Ideo commigrant, nec mo-
dico tempore isthic manent. [nsurrexerunt autem
quidam de Phariseis, adhuc ambitionis morbo
laborantes, et volentes sibi haerere eos, qui ex
gentibus erant. Atqui et Paulus in lege doctus
erat, neque tamen sic erat affectus: postquam au-
tem inde venerat, jam dogma accuratius erat. Nam
si 11, qui. Jerosolymis sunt, nihil hujusmodi prz-
cipiunt, multo minus hi. Viden' quotquot princi- P
patum non ambiunt, in fide gaudere? Non ambi-
tios: Igitur erant narrationes, neque ad ostentatio-
nem, sed ad defensionem praedicationis gentibus
factze : ideo. nihil dicunt eorum, quae cum Judzis
sibi evenerant. Magna erat pertinacia Phariszo-
rum, qui etiam post fidem legem tuebantur, nec
obtemperabant apostolis. Sed vide, quam man-
suete nec cum auctoritate loquantur : haec quippe
amabilia sunt, magisque animo infiguntur. V iden'
nusquam esse verborum ostentationem, sed per res E
ipsas agi et per Spiritum sanctum? Attamen cum
tot indicia haberent, adhuc mansuete loquuntur.
Et vide, non veniunt accusaturi eos, qui Antio-
chiz erant ; sed illinc iterum occasionem sumunt.
Sic meditabantur aliis praeesse, qui apostolis ne-
scientibus reprehensi sunt. Attamen nihil horum
illi protulerunt; at ubi probarunt, tunc vehemen-
tius scribunt. Magnum certe ubique bonum equi-
tas : e quitatem did , non frigiditatem ; zquita-
tem, non adulationem : hac enim sadi inter p
se distant. Nihil. Paulum | exasperabat, nihil Pe-
trum. Cum habes flümonstationes, cur irasceris ?
an ut illas enerves? Non potest umquam iratus per-

Ira fre. Süaderi. Etiam heri de ira disseruimus; nihii ve-

nanda.

tat quo minus etiam hodie : frequens forte hortatio

3 [dem ἐχπιπτούσης, ὅρα αὐτούς.

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

"Opa. πῶς εἰς φοδερὸν χατέληξεν. Οὐδὲν ἀπὸ τῶν
^

προφητῶν αὑτοῖς διαλέγεται ; ἀλλ᾽ ἀπὸ τῶν παρόντων

EJ M

πραγμάτων; ὧν αὐτοι uxo τὺρξ ς ἦσαν. οἸἰχότως χαὶ

αὐτοὶ λοιπὸν ἐπι ἐμαρσυβοῦσι, χαὶ τὸν λόγο: ἰσχυρότε
ρον ποιοῦσι τοῖς ἤδη γενομένοις. Καὶ δρα, ἐν τῇ "Ex-

^M , - -7
χλησίᾳ συγχωρεῖ πρῶτον ζήτησιν γενέσθαι, xal τότε

λέγει. Ἐπεὶ οὖν οὐχ εἶπ a τῶν ἐχ περυτομῆϊο: ἀλλὰ

N
τῶν ἐθνῶν ( τοῦτο γὰρ x χατὰ μ. ικρὸν € ἐπαγόμενον ἐ γίνε-
N 5 , 2 N/
το ἰσχυρότερον, ἐχεῖνο ὃὲ ἦν πει ράζοντος . ει ουὐναται

M , ὃ , EJ
xat μετὰ γόμον σῶσαι); ὅρα τί ποιεῖ * δείκνυσιν αὖ-
M , , * e Ὁ. » € ,
τοὺς ἐν χινδύνῳ, εἴ γε EUNDI. νόμος ;
, » J
σχυσεν dj πίστις " ταύτης δὲ ἃ ἐχπιπτούσης; ἄνάγχη

αὐτοὺς ἐν ἀπωλεία εἶναι. Καὶ οὐχ εἶπεν, ἀπιστεῖτε,
ὅπερ ἦν ὙΠ τ ΠΣ χαὶ ταῦτα ἐχηλεγμένου τοῦ
Fed Ἔν uiv οὖν τοῖς τ οὐχ ἦσαν

ἐθνῶν τινες, ἐν δὲ Ἂντ Bye εἰχὸς εἰναι. Διὰ τοῦτο
xai ἀπέρχονται, καὶ διατρίδουσι χρόνον οὐχ ὀλίγον
ἐχεῖ. ᾿Πξανέστησαν δέ τινες τῶν Φαρισαίων, ἔτι νο-
σοῦντες τὴν φιλαρχίαν, χαὶ βουλόμενοι πρὸς αὐτοὺς
ἔχειν τοὺς ἐξ ἐθνῶν. Καίτοι χαὶ Παῦλος νομομαθὴς

ἦν, ἀλλ᾽ οὐχ ἔπασχε 0: ἐπειδὴ δὲ ἐχεῖθεν ἦλθε,
M V ^, *, 2f Ἵ-:-

χαὶ τὸ δόγμα ΟΣ στερον ἐγένετο. Ei γὰρ οἱ ἐν

ροσολύμοις ὄντες οὐδὲν τοιοῦτον ἐπιτάττουσι., πολλῷ

9^ UN € c A A a E tj
μᾶλλον οὗτοι. "Op&c ὅσοι μὴ φιλαρχοῦσι, χαίρουσιν
τω , ^ , ^ ,
ἐν τὴ πίστει; Οὐ φιλοτιμίας τοίνυν τὰ er
25i 25 T
οὐδὲ ἐπιδείξεως ἦν, ἀλλὰ ἀπολογίας τοῦ εἰς τὰ ἔθνη
,
κηρύγματος" διὸ xal οὐδὲν λέγουσι τῶν εἰς τοὺς lou-
S / M V τὰν
δαίους συμδεδηχότων. P Πολλὴ f; ἐπιτριδὴ τῶν Φαρι-
y
σαίων, xal μετὰ τὴν πίστιν ἔτι νομοθετούντων, xal οὐ
, - E) , 3 So 2 LH -
πειθομένων τοῖς ἀποστόλοις. Ἀλλ᾽ ὅρα τ πῶς
᾿ τὰ dus

τὸ Y ' , EE c
τοιαῦτα ἐπιθυμητὰ, χαὶ πέπηγε μᾶλλον. “Ορᾶς οὐδα--

- - ᾿ , N , , ^ ,
ἐπιειχὼς χαὶ οὐ μετὰ αὐθεντείας διαλέγοντα

QU λόγων ἐπίδειξιν, ἀλλὰ τὴν διὰ τῷ d
μοῦ λόγων ἐπίδειξιν, ἀλλὰ τὴν διὰ τῶν πραγμάτων,
X ^N co , 5 ^ —
τὴν διὰ τοῦ Πνεύματος: 'AXA' ὅμως xol τοιαῦτα
ἔχοντες τεχμήρια, ἔτι ἐπιεικῶς ἐπ του Καὶ 6ga
οὐκ ἀπέρχονται ὃ διαδάλλοντες τοὺς ἐν ᾿Αντιοχεία, ἀλλ᾽
ἐχεῖθεν πάλιν λαμύάνουσιν ἀφορμήν. Οὕτως ἐμελέτων
ὃ φιλαρχεῖν, οἱ xo οὐχ εἰδότων τῶν ἀποστόλων ἐμέμ.-
29A 3^ 2 EDS , f 7
HUE Αλλ᾽ ὅμως οὐδὲν τούτων οὗτοι προήνεγχαν"
ἀλλ᾽ ὃ
γὰρ ἡ ἐπιείκεια πανταχοῦ χαλόν * ἐπιείκεια λέγω, o0

τε ἀπέδειξαν, τότε σφοδρότερον γράφουσι. Μέγα

ψυχρότης" ἐπιείχεια, οὗ χολαχεία " πολὺ γὰρ ταῦτα
διέστηκεν ἀπ᾿ ἀλλήλων. Οὐδὲν rg Παῦλον, o5-
δὲν Πέτρον. Ὅταν ἔχης ἀποδείξεις, τί ὀργίζῃ; ἢ ἵνα
xai ταύτας ἀχύρους ποιήσῃς ; Οὐχ ἔστι τὸν ὀργιζόμε-
γον πεῖσαί ποτε. Καὶ χθὲς περὶ ὀργῆς διελέχθημεν -
ENS M , λ ; c A 7 3 y
οὐδὲν δὲ χωλύει xoi τήμερον" ἣ γὰρ συνέχεια ἴσως
ἐργάσεταί τι. Καὶ Ye φάρμαχον τὸ δύναμιν ἔχον

ἀφανίσαι τραῦμα, ἂν μὴ συνεχῶς ἐπ τεθῇ, τὸ πᾶν

IN ACTA APOSTOLORUM.

ἀπώλεσε. Μὴ δὴ νομίζετε, χατάγνωσιν ὁμῶν εἶναι,
τὸ συνεχῶς περὶ τῶν αὐτῶν διαλέγεσθαι εἰ γὰρ κα-
τεγνώχειμεν, οὖκ ἂν διελέχθημεν " νῦν δὲ ἐλπίζοντες
μεγάλα ἡμᾶς κερδαίνειν, ταῦτα φθεγγόμεθα. Εἴθε γὰρ
συνεχῶς περὶ τῶν αὐτῶν ἐλέγομεν - εἴθε μηδὲ ἦν ἄλλη
τις λόγων ὑπόθεσις ἢ φροντὶς, ἀλλ᾽ ὅπως τῶν παθῶν
χρατήσωμεν τῶν ἡμετέρων. Πῶς γὰρ οὐκ ἄτοπον,
βασιλεῦσι μὲν ἐν τρυφῇ ζῶσι xoi τοσαύτη τιμῇ μη-
δένα εἶναι λόγον, uice ἐπὶ τραπέζης, μηδὲ ἐν ἄλλῳ
υνηδενὶ “χαιρῷ, ἀλλὰ πῶς μόνον τῶν πολεμίων χρα-
τῆσαι δεῖ, καὶ διὰ τοῦτο καθ᾽ ἑκάστην ἡμέραν συλλό--
γους ποιεῖν, xa στρατηγοὺς xal στρατιώτας χαταλέ-
γειν, καὶ φόρους ἀπαιτεῖν, καὶ τῶν πολιτικῶν πραγμά-
τῶν ταύτας δύο αἰτίας ἀναγκαίας εἰναι ἡγεῖσθαι,
ὅπως καὶ τῶν πολεμούντων χρατήσωσι, χαὶ τοὺς οἷ-
χείους ἐν εἰρήνῃ καταστήσωσιν " ἡμᾶς δὲ μηδὲ ὄναρ
θέλειν τὰ τοιαῦτα διαλέγεσθαι, ἀλλ᾽ ὅπως μὲν ἀγρὸν
ὠνησώμεθα, xal ὅπως ἀνδράποδα, xol ὅπως πλείω
τὴν οὐσίαν ποιήσωμεν, καθ᾽ ἑκάστην ἡμέραν διαλεγό-
μενοι οὐ λαμόάνομεν xópov* περὶ δὲ τῶν ἐν ἡμῖν
πραγμάτων xoi τῶν ὄντως ἡμῶν οὔτε αὐτοὶ λέγειν
βουλόμεθα,, οὐδὲ ἑτέρων λεγόντων ἀνεχόμεθα ἀχούειν ;
Περὶ τίνος οὖν, εἶπέ μοι, διαλέγεσθαι βούλει: περὶ
ἀρίστου ; ᾿Αλλὰ ταῦτα μαγείρων τὰ ῥήματα. Ἀλλὰ
περὶ χρημάτων ; Ἀλλὰ ταῦτα χαπήλων xal ἐμπόρων.
᾿Αλλὰ περὶ χτισμάτων ; ᾿Αλλὰ ταῦτα τεχτόνων xol
οἰχοδόμων. ᾿Αλλὰ περὶ γῆς; ᾿Αλλὰ ταῦτα bw
πως
πλοῦτον περιποιησόμεθα τῇ ψυχῇ. Μὴ τοίνυν mpoc-
χορὴς ὃ λόγος γινέσθω. Διὰ τί γὰρ μηδεὶς ἐγκαλεῖ τῷ
ἰατρῷ περὶ ἰατρικῆς ἀεὶ διαλεγομένῳ,, μιηδὲ τοῖς ἄλ-

e , y EY
Ἡμῶν δὲ οὐδὲν ἕτερόν ἐστιν ἔργον, ἀλλ’ ἢ

- Led Ὁ ,
λοις τοῖς δημιουργοῖς περὶ τῶν οἰχείων τεχνῶν λέγου-
^ ci NE CY 7 M ως
σιν; Ei μὲν γὰρ οὕτως ἡμῖν ἠν κατωρθωμένα τὰ τῶν
m - , , »
παθῶν, ὡς μὴ δεῖσθαι ὑπομνήσεως, εἰχότως ἄν τις
ἡμῖν ἐνεχάλεσε φιλοτιμίαν χαὶ ἐπίδειξιν * μᾶλλον δὲ
:

e T T EJ c
οὐδὲ οὕτως. Ei γὰρ xci χατώρθωτο, xal οὕτως Cypr
διαλέγεσθαι, ὥστε μὴ ἀναπεσεῖν - ἐπεὶ xol ἰατροὶ
οὐχὶ νοσοῦσιν, ἀλλὰ καὶ ὑγιαίνουσι διαλέγονται, xol

3 - y , - M
ἔστιν αὐτοῖς βιόλία τοιαύτης πραγματείας, τοῖς μὲν,
d Ὁ , 2 , “ΝΑ dg Meer fiy
ἵνα τῆς νόσου ἀπαλλάττωσι, τοῖς δὲ, ἵνα τὴν ὑγείαν
διαφυλάττωσιν. “Ὥστε εἰ xal ὑγιαίνομεν, οὐδὲ οὕτως

ΩΣ c e / - ,
ἀποστῆναι ἐχρῆν, ἀλλὰ πάντα ποιεῖν ὥστε διατηρη-
θῆναι τὴν ὑγείαν ἡμῖν.

D δ m οὉὋσο ,
Ὅταν δὲ xot νοσῶμεν, διπλὴ τῶν λόγων ἢ ἀνάγχη"
" 1 5 E - I3 AN / NO» j
pl μὲν, ἀπαλλαγῆναι τῆς νόσου * δευτέρα δὲ, ἀπαλ-
- / τ Db
λαγέντας μὴ περιπεσεῖν πάλιν. Οὐχοῦν θεραπευτιχἕ

( 6 μὴ :

/ eS DJ J
μεθόδῳ διαλεγόμεθα νῦν, οὐχ ὑγιεινῇ πραγματεία.
Πῶς οὖν ἄν τις τὸ χαχὸν τοῦτο ἐχχόψειε πάθος : πῶς
ς 7
M c "NON € 7, , y^ ,
τὸν “σφοδρὸν ὑποστείλειε πυρετόν; Ἴδωμεν πόθεν

* Unus Cod. χαιρῷ" ἀλλ᾽ ὅπως τῶν πολεμίων.
b Unus πῶς πλοῦτον ἐργασόμεθα.

HOMIL. XXXII.

XT
quidpiam efficiet. Nam pharmacum vim habens
curandi vulnus, nisi frequenter apponatur, totuin
perdit. Ne putetis vos condemnari ex frequenti hu-
jusmodi oratione : si enim vos condemnarem, non
concionarer : nunc vero sperantes vos multum hinc
lucraturos esse, hec loquimur. Utinam perpetuo
de iisdem loqugremur : utinam nulla esset alia
concionandi occasio vel cura, quam quomodo vitia
nostra superemus, Quomodo enim non absurdum
fuerit, regibus in deliciis viventibus, et tanto ho-
nore, nihil aliud curz esse vel in mensa, vel alio
quovis tempore, quam quomodo inimicos vincere
oporteat, et ea de causa quotidie conventus agere,
duces ac milites adlegere, tributa. exigere; et in
civilibus rebus has duas tantum res necessarias
esse putare, ut. inimici vincantur, et sui in pace
degant : nos vero ne per somnium quidem de his
tractare, sed quomodo agrum emamus, quomodo
servos, quomodo opes augeamus, quotidie sine
nausea curemus; de rebus autem nostris et vere
nostris nec loqui, neque alios dicentes audire veli-
mus? Qua de re ergo vis disseratur? an de pran-
dio? Sed hic ad coquos verba pertinent. An. de
pecuniis? Sed hac negotiantium sunt et mercato-
rum. An de zdificiis? Sed hzc architectorum et
latomorum sunt. An de terra? Sed hzc ad agrico-
las. Nobis vero nullum aliud est opus, quam quo-
modo divitias paremus anime. Ne ergo fastidio-
sus vobis sermo sit. Cur enim nullus accusat me-
dicum, quod semper de medicina loquatur, neque
alios artifices, quod de artesua disserant? Si nam-
que vitia nostra sic domita essent, ut non ultra
monitis opus haberent, jure quis nos incusaret,
quod ad ostentationem loqui vellemus; imo neque
sic. Nam etiamsi emendata essent, sic quoque mo-
nendum esset, ne recideremus. Etenim medici non
&gros tantum, sed etiam benevalentes alloquuntur,
librosque habent super ea re, ut et morbos curent,
et valetudiuem servent. Itaque etsi sani essemus,
neque sic absistere oporteret, sed omnia facere ut
valetudinem servaremus.

9. Cum autem zgrotemus, duplex est verbo-
rum necessitas, tum ut a morbo liberemur, tum ut
liberati, ne rursum incidamus. Ergo curandi me-
thodum nunc tractamus, nec de sanitate agitur.
Quomodo quis malum hoc vitium exscindat ? quo-
modo vehementem sedet febrem? Videamus unde

« Jdem σροῦρὸν ὑποσχελίσειε.

20.

278 S. JOANNIS CIIRYSOST.

orta sit, et causam tollamus. Unde oriri solet? Ex 9:5 ἐτέχθη, xoi τὴν αἰτίαν ἀνέλωμεν.

arrogantia et tumore multo. Hanc ergo causam tol- ἃ

Arrogantia Loans, morbusque sublatus erit. Quid est arro-
uudeuona- gantia? unde nascitur? forte namque Jam aliud

tur,

Malach. 2.

"5.

4

Ibid. 3.1.

principium adire periclitamur. Igitur quam sermo
indicabit viam, illam sequemur, ut malum radici-
tus evellamus. Unde ergo oritur arrogantia? Ex
eo, quod nostra non exploremus; sed de natura
quidem terra, etsi agricolz non simus, curiose in-
quiramus, et de natura plantarum, de natura auri,
etsi mercatores non simus, de vestimentis, deque
omnibus; de nobis autem, deque natura nostra,
ne minimum quidem curamus. Ε quis, inquies,
ignorat naturam suam? Multi, et forte, paucis ex-
ceptis, omnes : et, si placet, hinc ducam argumen-
tum. Dic enim mihi, quid est homo? Si quis in-
ierroget, Qua in re differt a brutis? quomodo co-
gnatus est czlestibus? quid potest ex homine fieri?
an poteris recte respondere? Non quidem puto.
Sicut enim in materia quadam, sic et in homine
materia quidem est homo; potest autem fieri et
angelus et bestia. Annon videbitur extraneus hic
sermo? Atqui sepe illum in Scripturis audistis.
De quibusdam enim hominibus dicebatur : 44nge-
lus Domini est ; et ex labiis ejus querent judi-
cium; et rursum, Mittam angelum meum ante

C

Matth. 12. faciem. tuam; de. quibusdam vero, Serpentes,

34.

Psal.81.6.

Luc.20.35.

36.

Aatth, 19.

12.

genimina viperarum. Demum secundum cujus-
que usum potest fieri et angelus et homo. Quid
dico, angelus? Etiam Dei filius. Nam ait : Ego
dixi, Dii estis, et filii Excelsi omnes. Quodque
majus est, potestatem accepit, ut fiat.et homo et
angelus et Dei filius. Est homo et angeli creator.
Fortasse vos hoc dictum perturbavit? Sed audite
Christum dicentem : In resurrectione neque nu-
bent neque nuptui tradentur, sed sunt sicut an-
geli; et rursum, Qui potest. capere, capiat. In
summa virtus angelos facit : virtus in nostra po-
testate est : ergo angelos possumus creare, etsi non
natura, certe proposito. Virtute namque absente,
nihil proderit, si qui etiam angelus natura fuerit ;
id quod ex diabolo liquet, qui ante angelus fuit :
virtute autem przsente, nihil damni est hominem
esse natura, ut ex Joanne qui homo erat, et ex
Elia liquet qui in zelum ascendit, ex omnibusque
qui eo abituri sunt. Hi namque licet corporei, non

D

E *

* Morel. χαὶ θεὸς χαὶ ἄνθρωπος, male. Nam, ut ex se-
rie liquet, ἄγγελος legendum. Interpres tamen Latinus
legerat θεός. [C. et D...
ται ὃς C.) γενέσθαι χαὶ θεὸς ὃ ἄνθρωπος, οἱ qua sequuntur.
Sic quoque Interpres Latinus, et Cod. B., alio tamen

χρωμένους τὸ πᾶν. Δύναται (δύνα-

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

Πόθεν τίχτεσθαι
εἴωθεν ; ; ἜΣ ἀλαζονείας xo ἀπονοίας πολλῆς. Τ᾽ αὐτὴν
οὖν ἀνέλωμεν τὴν αἰτίαν, xo συνανήρηται καὶ τὸ νό-
σημα. Τί δὲ ἡ ἀλαζονεία: πόθεν τίχτεται; τάχα γὰρ
πάλιν ἐφ᾽ ἑτέραν ἀρχὴν χινδυνεύομεν ἀνελθεῖν. Οὐχ-
οὖν ἣν ἂν ὃ λόγος ὑφηγήσηται, ταύτην βαδίζωμεν,
ὅπως χάτωθεν χαὶ πρόῤῥιζον ἀνασπασθῇ τὸ χαχόν.
Πόθεν οὖν ἣ ἀλαζονεία; Ἔχ τοῦ μὴ ἐπισχέπτεσθαι τὰ
ἡμέτερα, ἀλλ᾽ ὑπὲρ μὲν φύσεως γῆς, χαίτοι οὐχ Óy—
τας γεωργοὺς, πολυπραγμονεῖν, χαὶ ὑπὲρ φύσεως φυ -
τῶν, καὶ ὑπὲρ φύσεως χρυ σα» χαίτοι οὐχ ὄντας
ἐμπόρους, χαὶ ὑπὲρ ἱματίων, xal ὅπὲρ πάντων" ὑπὲρ
δὲ ἡυῶν χαὶ τῆς ἡμετέρας φύσεως muc ἀνέχε-

σθαι τοῦτο ποιεῖν. Καὶ τίς ἀγνοεῖ, φησὶ, τὴν οἰχείαν
φύσιν ; Πολλοί: τάχα δὲ πάντες πλὴν ὀλίγων * καὶ εἰ
βούλεσθε, ἔλεγχον. Εἰπὲ γάρ

ει
τεῦθεν ποιήσω τὸν
. , ,
μοι, τί inm ἐστ τις Spams , τίνι
^

ιν ἄνθρωπος; Εἴ
τῶν ἀλόγων δὲ διέστηχε, πῶς συγγενής ἐστι τῶν ἐν οὐ-
end, τί δύναται ἐξ ἀνθρώπου γενέσθαι; μὴ δυνήσε-
ται ἐξ εὐθείας ἀποκριθῆναι: Οὐχ Pe οἶμαι. Καθά-
περ vio ἐπὶ ὕλης τινὸς, οὕτω χαὶ ἐπὶ ἀνθρώπου τὸ

M € , L4 ^ ^Y , M
μὲν ὑποχείμενον ἄνθρωπος" ὄυναται δε esp xat
ἄγγελος καὶ θηρίον. Ἄρα οὐ δοχεῖ ξένος εἰναι ὃ λόγχας
- ZA. , 3 Nx E]
οὗτος ; Καίτοι πολλάχις αὖτον ἐν ταῖς τραψαϊεαι ἠχού--
σατε. Περὶ μὲν γάρ τινων ἀνθρώπων ἐλέ
Ἄγγελος Κυρίου ἐ ἐστί: χαὶ ἐχ χειλέων, φησὶ, αὐτοῦ,
ζητήσουσι χρίσιν᾽ xoi πάλιν, ᾿ΑἈποστέλλω τὸν ἄγγε-

λόν μου πρὸ προσώπου σου " περὶ δέ τινων, Ὄρφεις,

e
Yes 5, JOE

^ T! zm a RUAm Ao V ^N Paus M nS DA, e /, c
γεννήματα ἐχιδνῶν. Λοιπὸν δὴ παρὰ τοὺς χρωμένους
M “ὦν 98 / a A M v
τὸ πᾶν δύναται γενέσθαι * xat ἄγγελος, χαὶ ἀνθρωπος.
Τί λέγω; ἄγγελος; Καὶ Θεοῦ τέχνον" ᾿Εγὼ γὰρ εἶπα,
εχ" , ^
qup θεοί 8 Yi
δὴ μεῖζον, ὅτι τοῦ γενέσθαι xo θεὸς xol ἄγγελος xat
Θεοῦ τέχνον τὴν ἐξουσίαν αὐτὸς ἐγκεχείρισται. Καὶ
ἔστιν e τος ἀγγέλου ὃ δημιουργός . Τάχα ὅμας ἐθο-
ρύθησε τὸ δῆμα ; Ἀλλ᾽ ἀκούετε τοῦ Χριστοῦ λέγοντος"
Ἔν τῇ ἀναστάσει οὔτε qoam dien TE
ἀλλ᾽ εἰσὶν ὡς ἄγγελοι xol πάλιν, Ὃ δυνάμενος χω-
- / UA ^ ΡΣ σοὶ QUT ^ - ,
ρεῖν GAS Ὅλως δὲ ἣ ἀρετὴ ἀγγέλους ποιεῖ" ταύ-
τῆς δὲ ἡμεῖ ς χύριοι * ἄρα ἀγγέλους δυνάμεθα δημιουρ-
᾿'Γαύτης

-

M ex
χαὶ υἱοὶ του πάντες. Καὶ τ

m ^

9 λέ

γεῖ y, χἂν μὴ Tg φύσει, ἀλλὰ τὴ προαιρέσ ει.
M Ἁ ,
μὲν γὰρ Ac οὐδὲν ὄφελος ἄγγελον εἶναι τὴν
, NES E rM EC A ' ,ὔ
φύσιν * xxt δηλοῖ ὃ διάδολος τοῦτο ὧν πρὸ τούτου "
,
ταύτης δὲ παρούσης, οὐδὲν βλάῤφος ἄνθρωπον εἶναι τὴν
φύσιν " xai δηλοῖ Ἰωάννης ἄνθρωπος ὧν, χαὶ ᾿Ηλίας

A
εἷς τὸν οὐρανὸν ἀνελθὼν, xai πάντες oi μέλλοντες

*

is ordine, hunc in modum :..... yp. τὸ x
ελος; Δύναται xal θεὸς γενέσθαι ὃ ἄνθρωπος, xvi θεοῦ τέ-
χνον, Ero γὰρ εἶπον... Et hec unice vera est scriptura.
Ita demum , inquit, fit omnino secundum cujusque
usum. Quid. vero dico, angelus? etc.]

ἂν. Τί λέγω ὅγ-

IN ACTA

H ,

; , 5 «ὦ T M Y 2 2
απιεναι ἐχει. Οὗτοι μὲξν Y*e μετα σωμαᾶτος QUX ἐχὼ-

, - -
λύθησαν τὸν οὐρανὸν οἰχεῖν * ἐχεῖνοι δὲ

2

» , »
ἀσώματοι ὃν--
Eod s τὰ
τες, οὖχ ἠδυνήθησαν μεῖναι ἐν οὐρανῷ. Μηδεὶς τοίνυν
b 1). , S 2 , Y M , ec 2
ἀλγείτω μηδὲ ἀγαναχτείτω πρὸς τὴν φύσιν ὡς ἐμπο-
NI. 1).) Y N M , , 52 "^
δίζουσαν, ἀλλὰ πρὸς τὴν προαίρεσιν. Λέων ἐχεῖνος
ἐγένετο ἐξ ἀσωμάτου: ἰδοὺ γὸ 1. ^0 ἐγθρὲ
ἐγένετο ἐξ ἀσωμάτου - ἰδοὺ γὰρ, φησὶ, O ἐχθρὸς
m e , Ll , Ὡς
ἡμῶν ὡς λέων ὠρυόμενος περιέρχεται, ζητῶν τίνα
, ΞΘ , E AT. LÀ ETE" , , M
χαταπίη * ἡμεῖς ἄγγελοι ἀπὸ σωμάτων. Καθάπερ γὰρ
Y» , M] ^ , E!
εἴ τις ὕλην εὑρὼν πολύτιμον, οὖκ ὧν τεχνίτης, ἂν xa-
, " n e
ταφρονήσῃ ταύτης, μεγάλως ζημιωθήσεται, οἷον ἢ
, E EY ET
μαργαρίτας, ἢ κόχλον, ἢ ἕτερόν τι τοιοῦτον * οὕτω δὴ
A - - E] ,
xal ἡμεῖς ἐὰν ἀγνοήσωμεν τὴν ἡμετέραν φύσιν, σφό-
-. , K
ὃρα αὐτῆς χαταφρονήσομεν- ἂν δὲ γνῶμεν, πολλὴν
EJ "r/ NV M V / ,
ἐπιδειξόμεθα σπουδὴν, xal τὰ μέγιστα χαρπωσόμεθα.
5 ^ M , € / 7 v - TS ,
Ἀπὸ γὰρ ταύτης ἱμάτιον γίνεται βασιλικὸν, ἀπὸ ταύ--
, , *
τῆς οἰχία γίνεται βασιλικὴ, ἀπὸ ταύτης μέλη γίνεται
/ , A
βασιλιχά - "πάντα βασιλικά. Μὴ δὴ καταχρησώμεθα
!e 5D , , /
εἰς βλάξην τῇ οἰκεία φύσει. βραχὺ «t παρ᾽ ἀγγέλους
M - , m— ! , c
ἡμᾶς ἠλάττωσε, τῷ θανάτῳ λέγω - ἀλλὰ χαὶ τοῦτο
, N , E — * -
ἀπειλήφαμεν τὸ βραχύ. Οὐδὲν οὖν τὸ χωλύον ἡμᾶς
, / x * ,
ἀγγέλων γενέσθαι ἐγγὺς, ἂν θέλωμεν. Θελήσωμεν
/, 02) - A30 A e M bd
τοίνυν, θελήσωμεν, xot ἐξασχήσαντες ἑαυτοὺς δόξαν
2 T i ! δὰ CS Ti M λ m ee» M ex» CARY
ἀναπέμψωμεν τῷ Πατρὶ xot τῷ Υἱῷ χαὶ τῷ ἁγίῳ
Π v. - τ M, πεν M 5 M E ard ex 5f
νεύματι, νῦν xat ἀεὶ, xat εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώ-
νων. Ἀμήν.

» Sic quidam et Savil.; Morel. vero ἀλγείτω πρὸς τὴν
cir», Priorem lectionem sequimur, qua etiam ab In-
terprete Latino lecta fuerat.

OMIAIA λγ΄.
Μετὰ δὲ τὸ σιγῆσαι αὐτοὺς, ἀπεχρίθη ᾿Ιάχωόῤος, λέ-
ἐφ ΑἸ ΟΝ 25 ) - M 2 , / A ,*
γων ἄνδρες ἀδελφοὶ, ἀχούσατέ μου. Συμεὼν ἐξη-
, c -
γήσατο καθὼς πρῶτον ὃ Θεὸς ἐπεσχέψατο λαύεῖν
4» 5 m M - - , , m e ,
ξ ἐθνῶν λαὸν τῷ ὀνόματι αὐτοῦ, Καὶ τούτῳ συμφω-
νοῦσιν οἵ λόγοι τῶν προφητῶν.

ἦν τῆς ἐν Ἱεροσολύμοις ᾿Εχχλησίας
ὕστερος λέγει" xai τὸ, ᾿Επὶ στόματος
^ E! M p cT m
$20 ἢ τριῶν μαρτύρων σταθήσεται πᾶν ῥῆμα, ἐνταῦ-

᾿ῬἘπίσχοπος

ς ^N M
οὗτος" διὸ xa
,
- d
θα πληροῦται. Ὅρα δὲ xol τούτου τὴν σύνεσιν, ἀπό τε
F , , - D m LI
νέων ἀπό τε " παλαιῶν fs6atoup.évon τῶν προφητῶν
£x , E Y y P -
τὸν λόγον. Οὐ γὰρ εἰχέ τι πρᾶγμα δεῖξαι χαθάπερ
, τω F7 ^ -
Πέτρος, καθάπερ Παῦλος. Καὶ χαλῶς οἰχονομεῖται
"^? , e€— “ὋἭ΄
δι᾿ ἐκείνων ταῦτα γενέσθαι τῶν οὗ μελλόντων ἐπιχω-
, - « , -“Ωχωχρ ^ Ἢ
οιάζειν τοῖς Ἱεροσολύμοις, τοῦτόν τε τὸν διδάσχοντα

APOSTOLORUM.

253
A

HOMIL. XXXIII.

279
prohibentur habitare czlum ; illi vero incorporei
licet, non potuerunt in clo manere. Nemo igitur
angatur vel indignetur contra naturam quasi ab
illa impediatur, sed contra propositum voluntatis.
Leo diabolus affectus est ex incorporeo : Ecce, in-
quit, 4 dversarius noster diabolus tamquam leo
rugiens circuit, querens quem devoret; nos an-
geli a corporibus. Ut enim si quis pretiosa inventa
materia, cum non sit artifex, despiciens illam ma- -

gno afficitur damno, sive margaritas, sive unio-

nes, sive quid simile repererit : sic etnos si ignore-

mus naturam nostram, admodum illam despicie -

mus; si vero noscamus, multum adhibebimus stu-

dium, et magnum lucrum reportabimus. Ex hac sat. 8. 6.
enim regium fit indumentum, ex hac domus regia,

ex hac regia membra : omnia regia. Ne natura no-

stra abutamur in damnum nostrum. Nos parum

minores angelis fecit, ex morte, inquam; sed pa-

rum illud jam recepimus. Nihil igitur prohibet
quominus statim angeli simus, si velimus. Veli-

mus ergo, velimus, et nos ipsos exercitantes glo-

riam referamus Patri et Filio et Spiritui sancto,

nunc et semper, et in szcula seculorum. Ámen.

I. Peí..5.

8.

* [Hac , πάντα βασιλιχά, addidimus e Codd. B. C. D.

et marg. Savil. Desunt ea in Editus, sed legit Interpres
Latinus.]

HOMILIA XXXIII.

Ca». XV. v. 18. Et postquam tacuerunt, re-
spondit Jacobus, dicens : Firi fratres, audite
me. 14. Symeon narravit quomodo primum
Deus visitavit, ut sumeret ex gentibus po-
pulum. in nomine suo. 15. Et huic conso-
nant sermones prophetarum.

1. Hic episcopus erat in Jerosolymitana Ec-
clesia : ideoque postremus loquitur : et impletur
illud : Zn ore duorum vel trium testium stabit
omne verbum. Vide autem et hujus prudentiam,
qui ex novis et ex veteribus prophetis sententiam
suam confirmat. Non enim poterat aliquod opus
ostendere ut Petrus, ut Paulus. Et bene provisum
est, ut ab illis hzc fierent, qui non habitaturi
erant Jerosolymis; et hic, qui Jerosolymitanos

Deut. 17.6.

?» [ Editi παλαιῶν προρητῶν βεθαιουμένου. Alterum habent Codices omnes.]

“80 s.

JOANNIS CHRYSOST.

docebat, nec obnoxius illis esset, nec illorum sen-

tentiz oppositus. Et quid dicit? iri fratres, au-

b

dite me. Symeon narravit. Quidam dicunt hunc
illum esse, qui a Luca memoratur, alii alium
cognominem. Sive hic, sive ille sit, non ulterius
inquirendum, sed ea qua dicit ut necessaria ex-
cipienda sunt. iri fratres, inquit. Magna viri
modestia, et perfectior est hzc concio, qua sci-
licet finem rebus imponat. Quomodo primum.
Deus visitavit ut sumeret ex gentibus populum
nomine illius. Et huic consonant sermones

prophetarum. Quia ile a tempore notus erat,
nec fide dignus habebatur, quod antiquus non

esset, veterem quoque prophetiam inducit, dicens:

4305 g. tt. Sicut scriptum est : 16. Postea revertar, et re-

edificabo tabernaculum David quod decidit,

et erigam illud : AT. ut requirant ceteri homi-

num Dominum et omnes gentes, super quas
invocatum est nomen meum, dicit Dominus,
qui facit hec omnia. Quid ergo ? an erecta est
Jerosolyma ? annon potius diruta fuit? Sed non
his de rebus ipse loquitur. Et quam dicit ere-
ctionem? Eam quz post Babylonem. 18. JVota
a seculo sunt Deo omnia opera sua. Deinde A
quam fide dignus sermo sit innuit, quia nihil no-
vum, sed ab initio omnia prestituta sunt. Sequi-
tur sententia. 19. Propter quod ego judico,
non inquietari eos, qui ex gentibus convertun-
tur ad Deum, 90. sed scribere ad eos, ut abs-
tineant se a contaminationibus simulacrorum
et fornicatione et suffocato et sanguine. 91.
Moyses enim a temporibus antiquis per omnes
civitates habet qui predicent eum in syna-

gogis, ubi per omne sabbatum legitur. Quia
illi non audierant de lege, merito hzc imperat de

lege, ne videatur illam abrogare. Et vide quo-

modo non sinat eos hzc ex lege audire, sed ex

E

254

B

seipso, dicens, Judico ego ; 1d est, a meipso, non
quia audivi ex lege. Demum commune dogma

profertur. 22. Tunc placuit apostolis et senio-

ribus et omni Ecclesie, eligere viros ex eis, et
mittere Antiochiam cum Paulo et Barnaba
Judam, qui cognominabatur Barsabas, et Si-
lam, viros primos in fratribus, 25. scribentes
per manum eorum hcec. Vide illos non temere

*

ila statuere ;

sed ut sententia fide digna sit, mit-
tunt hos a se, ut suspecti non essent Paulus et

socius. Et vide quam graviter illos objurgantes

b [Perperam Monif. e Commel. νῦξ μηδὲν ἃ
A. B. μήτε p» ἀπεσχ. Caeri, ut edidimus.]

D

Hn

05x!

ARCIIIEP.

CONSTANTiNOP.

H N

αὐτοὺς μὴ εἶναι δπεύθυνον, μιηδὲ P μὴ
,

γνώμης. Καὶ τί φησιν ; Ἄνδρες

{φασι τὸν

à
,

CEN - π, 55 / E od c
ὑπὸ τοῦ Λουχᾷ εἰρημένον " ἄλλοι δὲ ἕτερον ὁμώνυμον
, Mc y -
τούτῳ. Εἴτε δὲ οὗτος, εἴτε ἐχεῖνός ἐστιν, οὖχ ἀχριόο-
E δι M L4 -
λογεῖσθαι χρὴ, ἀλλὰ μόνον ὡς ἀναγκαῖα δέχεσθαι, ἃ
- , L4 ^ M , A ^ ,
ἐξηγήσατο. Ἄνδρες, φησὶν, ἀδελφοί. Πολλὴ ἣ ἐπιεί-
χειὰα τοῦ ἀνδρὸς, χαὶ τελειοτέρα αὕτη f δημηγορία
- ρ $5 τε λε οτερ νῇ ἢ Ih iT : 2
M - , x
ὅπου γε καὶ τέλος ἐπιτίθησι τοῖς πράγμασι. Καθὼς
c— "- — AN Ll
πρῶτον ὃ Θεὸς ἐπεσχέψατο λαύεῖν ἐξ ἐθνῶν λαὸν τῷ
3 7 *, τ δι αὶ £ - € ,ὔ D
ὀνόματι αὐτοῦ. Καὶ τούτῳ συμφωνοῦσιν οἵ λόγοι τῶν
e , mule ttes y x Y τῷ D ^
προφητῶν. ' Emi ἐχεῖνος ἀπὸ μὲν τοῦ χρόνου δῆλος
“ ANA $9 7 B - RAE H Y -7
ἦν, τὸ δὲ ἀξιόπιστον οὐχ siye διὰ τὸ μὴ παλαιὸς εἰναι»
dem Y EN / / σι ὯΔ ΄
ἐπάγει καὶ παλαιὰν προφητείαν, λέγων" Καθὼς γέ-
| Ἁ Ὁ ,
γρᾶπται" Μετὰ ταῦτα ἀναστρέψω, χαὶ ἀνοικοδομήσω
M M M - M i]
τὴν σχηνὴν Δαυὶϊὸ τὴν πεπτωχυῖαν, Xa τὰ κατεσχαμ-
, 5, c 5 5
μένα αὐτῆς ἀνοικοδομήσω, xa ἀνορθώσω αὐτὴν, ὅπως
e , € / CAN: / D σ΄
ἐχζητήσωσιν οἵ κατάλοιποι τῶν ἀνθρώπων τὸν Κύριον,
M , NC ».5 e^ 2 , b » ,
χαὶ πάντα τὰ ἔθνη, ἐφ᾽ οὃς ἐπικέχληται τὸ ὄνομά μου

7 2

ET «E 4 EC ΡΞ 3
ἐπ᾽ αὐτοὺς, λέγει Κύριος ὃ ποιῶν ταῦτα πάντα. Τί

εὐ ε 3

οὖν; ἠγέρθη τὰ Ἱεροσόλυμα, ἀλλ᾽ οὐχὶ κατεσκάφη
τῶ 3 A? E] , mx » b

μᾶλλον ; Ἀλλ᾽ οὐ περὶ τούτων αὐτῷ εἴρηται ταῦτα.

Καὶ ποίαν, φησὶ, λέγει ἔγερσ

Y

στα

ιν; Τὴν μετὰ ΡΒαδυλῶ-

δόξα, 9e 7! 5 cS E " vm
yx. Γνω ἀπ᾽ αἰῶνός ἐστι τῷ Θεῷ πάντα τὰ ἔργα
ES ἘΣ ὃ νὰν -
αὐτοῦ. Eiva τὸ ἀξιόπιστον τοῦ λόγου, ὅτι οὐδὲν χαι-
M c n3 ,
νὸν, ἀλλ᾽ ἐξ *GoyTc ταῦτα προτετύπωτο. Kol τὸ
“5, , M “Ὁ UN 7 A - -
ἀξίωμα πάλιν. Διὸ ἐγὼ χρίνω μὴ παρενοχλεῖν τοῖς
M

- — AY
ἀπὸ τῶν ἐθνῶν ἀποστρέφουσιν ἐπὶ τὸν Θεὸν, ἀλλ᾽ ἐπι-
m

T.
- zi τῶν zu. ἘΣ € I3 /
τειλαι αὐτοῖς TOU ἀπέχεσθαι απὸ τῶν ἁλισγημάτων

ic

b

ὃ

- PEN X5 τον D ' e EC Y -

τῶν εἰδώλων xat τῆς πορνείας καὶ τοῦ πνιχτοῦ χαὶ τοῦ
E] C. S Y - e , Y L

αἵματος. Μωῦσῆς γὰρ £x γενεῶν ἀρχαίων χατὰ πόλιν
^ , M - -

τοὺς χηρύσσοντας αὐτὸν ἔχει ἐν ταῖς συναγωγαῖς χατὰ
!po 5 L , ^Y E x

σάδόθατον ἀναγινωσχόμενος. ᾿Ἐπειδὴ οὐχ ἦσαν

o &
2S
x

,

ἀχηχοῦτες

eua
c^ , er δι σον E] ον ^, ,
τοῦ νόμου; ἵνα 7, δοξὴη ἀχυροὺν αὐτόν.

τὶ 3 M
επιταττει amo
7 A] e
Καὶ 62
, ΡΥ ΤᾺ EJ N y EN bl , ec z /,

ουχ Qvo αὐτοὺς ἀπο OU νομοὺ ταυτα αχουειν,

D 7 τ ,
τοῦ νόμου, εἰχότως τ

α πῶς

NN D , Lc A
ἀλλὰ παρ᾽ ἑαυτοῦ, εἰπών " Kotvo ἐγὼ ,oucéccty, ἐξ
P] PS QN M ns EE E] / 3 '
ἐμαυτοῦ, οὐχὶ παρὰ τοῦ νόμου ἀχούσας. Εἶτα λοιπὸν
A * , ,
χοινὸν τὸ δόγμα γίνεται. Τότε
2A των N /
€ Αντιόχειαν σὺν Παύλῳ
M 5» - , ——
τὸν ἐπιχαλούμενον Bapoa6av
, 5 - ^ - ,
ς ἡγουμένους ἐν τοῖς ἀδελφοῖς, γρά-
M
& χειρ

D D dq ΔΑ 3c. A ,
ταυτα νομοθετοῦντας * στε Ó£ αζιοπιστον γενέσθαι

^ A ον οτὁ
ψαντες δι ὃς αὐτῶν τάδε. Ὅρα αὐτοὺς o9 ἁπλῶς

AUN A E M 2 3." ἵν ΡΨ,
το οογμα,ς πεμπουσι τους παρ αὐτῶν, χαὶι tya ανυπο-
c Y ΝΕ M EM
πτοι ὦσιν οἵ περὶ Παῦλον λοιπόν. Kot ὅρα: πῶς φορ-

LS

A^ , ,
τιχῶς ἐχείνους διαδάλλοντες ἐπιστέλλουσιν. Ot ἀπό-

, '
vyTX προτετυπὼτ

a Idem Zpyts T /

IN

στολοι xai ot deep. χαὶ oi ἀδελφοὶ τοῖς χατὰ

Ἀντιόχειαν χαὶ Συρίαν χαὶ Κιλικίαν ἀδελφοῖς τοῖς ἐξ
ἐθνῶν χαίρειν. ᾿Επειδὴ ἠκούσαμεν, ὅτι τινὲς ἐξ ἡμῶν
ἐτάραξαν pda Acyote ἀνασχευάζοντες τὰς ψυχὰς
ὑμῶν, λέγοντ᾽ ες “περιτεμνει ιν αὐτοὺς τὰ τέχνα, xol
e τὸν νόμον: οἷς οὗ διεστειλάμεθα. πὸ
αὕτη κατηγορία τῆς ἐκείνων προπετείας, χαὶ ἀξία τῆς
τῶν ἀποστόλων ἐπιεικείας οὐδὲν μαχρότερον εἰρηχό-
των. Ἔδοξεν ἡμῖν γενομένοις δμοθυμαδὸν, ἐχλεξαμέ-
νους ἄνδρας πέμψαι πρὸς ὑμᾶς, σὺν τοῖς ἀγαπητοῖς
ἡμῶν Βαρνάδᾳ χαὶ Παύλῳ, ἀνδράσι παραδεδωχόσι
τὰς ψυχὰς αὐτῶν ὑπὲρ τοῦ ὀνόματος τοῦ Κυρίου ἡ quen
"Inso9 Χριστοῦ. Ὥστε ὃ δεῖξαι; ὅτι οὐ τυραννιχῶς, ὅτι
πᾶσι ταῦτα δοκεῖ, ὅτι μετὰ ἐπισχέψεως ταῦτα γρά-
φουσιν. ᾿Εχλεξάμενοι, εἶπεν, ἄνδρας ἐξ ἡμῶν. Εἶτα
ἵνα μὴ δόξη διαδολὴ εἶναι Παύλου χαὶ Βαρνάδα τὸ
5

Ay-

0 / WAY NA / ἣ EN Aj ehe XX
ρωποις, φησι ; παραοεούχοσι τας Ψυχὰς αὐτῶν υπερ

ΓΝ 7 ; € d ΝΕ ὁ / $c
εχείνοὺς ἀποσταλῆναι, 00x τα εγχώμια αὐτῶν "

τοῦ ὀνόματος τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἂπε-
στάλχαμεν οὖν ᾿Ιούδαν xoi Σίλαν, xol αὐτοὺς διὰ λό--
γου ἀπαγγέλλοντας τὰ αὐτά. ΓἜδοξε γὰρ τῷ ἁγίῳ
Πνεύματι xo ἡμῖν. Ἄρα οὐδὲν ἀνθρώπινον, εἰ Πνεύ--
ματι ταῦτα δοχεῖ. ΝΙηδὲν πλέον ἐπιτίθεσθαι ὑμῖν βά-
pos. Πάλιν βάρος τὸν νόμον χαλεῖ. Εἶτα xal ὑπὲρ
αὐτῶν τούτων ἀπολογεῖται. Πλὴ Eb τῶν ἐπάναγκες τού-
των, ἀπέχεσθαι εἰδωλοθύτων χαὶ πνικτοῦ xod πορνείας
χαὶ αἵματος, ἐξ ὧν διατηροῦντες ἑαυτοὺς, εὖ πράξετε.
Ταῦτα ἣ Καινὴ οὐ διετάττετο: οὐδαμοῦ γὰρ περὶ
τούτων διελέχθη ὃ Χριστός * ἀλλ᾽ ἀπὸ τοῦ νόμου ταῦτα
λαυδάνουσι. Καὶ πνιχτοῦ, φησίν. ᾿Ενταῦθα τὸν φόνον
“ἀνείργει. Οἱ μὲν οὖν ἀπολυθέντες, ἦλθον εἰς Ἀντιό-
χειαν, xo συναγαγόντες τὸ πλῆθος, ἐπέδωχαν τὴν
Satitif ᾿Αναγνόντες δὲ, ἐχάρησαν ἐπὶ τῇ παρα-
χλήσει. Εἶτα δηλῶν, ὅτι χἀχεῖνοι αὐτοὺς παρεχάλε-
σαν, ἐπήγαγεν" Ἰούδας τε xoi Σίλας, καὶ αὐτοὶ
προφῆται ὄντες, διὰ λόγου πολλοῦ παρεχάλεσαν τοὺς
ἀδελφοὺς, xol ἐπεστήριξαν. Ποιήσαντες δὲ χρόνον,
ἀπελύθησαν μετ᾽ εἰρήνης ὑπὸ τῶν ἀδελφῶν πρὸς τοὺς
3 á
ἀποστόλους.

Οὐχέτι στάσεις χαὶ μάχαι" διὸ καὶ βεδαιώσαντες
M τ m
αὐτοὺς ἀπῆλθον μετ᾽ εἰρήνης * πρὸς γὰρ Παῦλον φιλο-

ACTA APOSTOLORUM HOMIL. XXXIII.

281

scribant : JZpostoli, seniores et fratres s, qui
sunt ntiochie, in Syria et in Cilicia fratri-
bus qui ex gentibus, salutem. 94. Quoniam
audivimus quia quidam ex nobis turbaverunt
vos, verbis evertentes animas vostras, dicen-
tes ut circumcidamini et servetis legem, quibus
non mandayimus. Sufliciens erat accusatio teme-
ritatis illorum, et digna apostolorum zequitate,
nihil majus ultra dicentium. 25. Placuit nobis
p collectis in unum eligere viros et mittere ad
vos, cum carissimis nostris Barnaba et Paulo,
26. viris qui tradiderunt animas suas pro no-
mine Domini nostri Jesu Christi. taque osten-
ditur, non tyrannice rem agi, omnibus hzc pla-
cere, et hiec cum délibsiatians scribi. Electos,
inquiunt, viros ex nobis. Deinde ne videatur ex
calumnia Pauli et Barnabz illos mitti, perpende
laudes ipsorum : iris, inquiunt, qui tradide-
runt animas suas pro nomine Domini nostri
Jesu Christi. 91. Misimus ergo Judam et Si-
lam, qui et ipsi vobis verbis referent eadem.
E 38. F'isum est enim Spiritui sancto et nolis.
Nihil ergo humanum, si Spiritus hac statuat.
IVihil ultra imponi vobis oneris. Rursum onus
vocant legem. Hinc de illis ipsis rationem red-
dunt. Visi hec necessaria, 99. ut abstineatis
vos αὖ immolatis simulacrorum et suffocato
et fornicatione et sanguine, a quibus custo-
dientes vos, bene agetis. Hzc novalex non pra-
cipit: nusquam enim de hisloquutus est Christus;
sed a lege hec sumunt. Et suffocato, inquit.
A Hic ciedem cohibet. 50. Zlli ergo dimissi vene-
runt Antiochiam, et congregata multitudine,
tradiderunt epistolam. 51. Quam cum legissent,
gavisi sunt super consolatione. Postea ut osten-
dat quomodo illos consolati sint, subdit : 52. Ju-
das autem et Silas, et ipsi cum essent prophe-
te, verbo plurimo consolati sunt fratres, et
confirmaverunt. 55. Facto autem ibi aliquanto
tempore, dimissi sunt cum pace a fratribus ad
apostolos.
9. Non ultra seditiones et pugne: ideoque
confirmatis illis, cum. pace abierunt : adversus

νε ἑικότερον διέχειντο" χαὶ λοιπὸν Παῦλος διδάσχει. Οὔ-
τως οὐδεὶς τῦφος ἦν ἐν e ᾿Εχχλησία, ἀλλὰ πολλὴ $
εὐταξία. Καὶ ὅρα, μετὰ Πέτρον Παῦλος φθέγγεται,
χαὶ οὐδεὶς ἐπιστομίζει- ᾿Ιάχωθος ἀνέχεται, καὶ οὐκ
ἀποπηδδϊ ἐκεῖνος γὰρ ἦν τὴν ἀρχὴν ἐγχεχειρισμένος.
Οὐδὲν Ἰωάννης ἐνταῦθα, οὐδὲν οἱ ἄλλοι ἀπόστολοι

Paulum enim contentiosiores erant: ac deinde

Paulus docet. Sic nullus fastus erat in Ecclesia, In Ecdesia
Β sed bene constituta omnia. Et vide : post Petrum ded u

Paulus loquitur, et nemo reprimit; Jacobus ex-

spectat, nec exsilit : illi enim principatus concre-

ditus erat. Nihil hic Joannes, nihil alii apostoli

b [Ita Commel. et Codd.

nostri omnes, Montf, ct
Savil. περιτέμνεσθαι καὶ τηρεῖν.

e [ἀνήρει C. ἀνήργει Ἀ.

L

S. NIS CHRYSOST.

282 JOANN

loquuntur, sed tacent, nec indignantur : sic vana
gloria vacui animi erant. Sed superiora repeta-
mus. Postquam. tacuerunt, inquit, respondit
Jacobus, dicens: Simeon narravit quomodo
prinum Deus visitayit. Initio. vehementius Pe-
trus loquebatur, hic vero mansuetius. Ita semper
faciendum est ei, qui in magna potestate est : one-
rosa aliis mittenda, ipseautem mitiusagere debet.
Recte dixit: Simeon narravit, quasi ille alio-
rum referat sententiam. Vide quomodo hoc anti-
quum esse ostendat. Ut sumeret, inquit, ex gen-
tibus populum nomini suo. Non solum clegit,
sed etiam nomini suo; id est, glorie suz.? Non
pudet nomen suum ex assumtione gentium glo-
riam vocare : hac enim major est gloria. Hic
vero quid magnum subindicat. Quodnam illud 9
Hi, inquit, ante omnes. Postea vero convertam
ne et reedificabo tabernaculum David, quod
decidit. Siquis accurate exploret, Davidis regnum
nunc stare inveniet. Nam cum ex eo prognatus
regnet, stat ubique regnum ejus. Quid prosunt
enim domicilia et urbs, si subditi non sint? et
quid damni ex urbis excidio, cum omnes etiam
animas suas impendere velint? Itaque non modo
stat, sed et omnium splendidissimum factum est :
nam per totum nunc orbem celebratur. Illud eve-
nit; ergo et hoc evenireoportet. Ubi autem dixit,
Recdificabo, causam addit : Ut requirant ce-
teri homines Dominum. $i ergo ideo erecta est
civitas propter eum, qui ex ipsis, palam est
vezdificatz civitatis causam fuisse gentium voca-
üonem. Quinam sunt Reliqui? llli qui tunc re-
linquebantur. Sed vide illum et ordinem custo-
dire, et secundos illos inducere. Dixit Dominus,
qui facit heec omnia. Non:modo dicit, sed et
facit: ergo Dei opus est vocatio gentium. Aliud
erat quod quarebatur, quod clarius dicebat Pe-
trus: Non oportet illos circumcidi. Cur ergo
hic concionaris? Sane non hoc dicebant iili.
quod credentes non admittendi essent, sed quod 4
cum lege admittendi. Et hoc etiam Petrus bene

concionatus est; sed quia illud maxime omnium

auditores turbabat, hoc etiam Jacobus curat. Et

vide, id quod oportebat lege statui, non servandam

esse legem, id Petrus induxit : quod vero nostrum

est, quodque Jam olim susceptum fuit, hoc dicit

iste, et versatur in eo, de quo nihil scriptum erat;

ut per rem concessam illorum curata mente, hoc

ctiam opportune induceret. deo ego judico non

C

D

a Alii οὕτως γὰρ χρή.
b Hic omr'a perturbantur in supra memorato Co-

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

φθέγγονται, ἀλλὰ σιγῶσι, x«i οὐχ ἀγαναχτοῦσιν᾽
1 i 2 Y ,
- "n" € - 3^
οὕτω χαθαρὰ δόξης ἦν αὐτῶν d, ψυχή. AXX ἴδωμεν
Ό iS ἢ / d Ἢ '
ἄνωθεν τὰ εἰρημένα. Mex δὲ τὸ σιγῆσαι αὐτοὺς, φη-
D (^ ,
civ, ἀπεχρίθη Ἰάχωδος, λέγων * Συμεὼν ἐξηγήσατο
ἐπεσχέψατο ὃ Θεός" ἐξ ἀρχῆς σφοδρό-
ετο, οὗτος δὲ ἡμερώτερον.

^ e
xac πρῶτον
Ἂ ,

τερον μὲν ὃ Πέτρος διελέη
ej - E E

ἃ Οὕτως ἀεὶ χ ρὴ τὸν ἐν μεγάλη δυναστεία ποιεῖν, τὰ

7 - * NY. οἵα “
μὲν dde ἜξΕρΡς παραχωρεῖν; αὐτὸν δὲ ἀπὸ τῶν

"d -- €- A "Ὁ
$t ἐδ πέραν διαλέγεσθαι. Καλῶς εἰπε, Συμεὼν ἐξη-

’ , 4 σ
γήσατο, " ὡς χἀχεῖνον ἑτέρων λέγειν γνώμην. “Ὅρα

c» ET ES $3» 36 c b
πῶς δείχνυσι παλαιὸν ὃν τοῦτο. Aa6ciy ἐξ ἐθνῶν λαὸν,
-

A Lud c B ,! 5 M
φησὶ, τῷ ὀνόματι αὐτοῦ. Οὐχ ἁπλῶς ἐξελέξατο, ἀλλὰ
à -
Ps

cC 2 ET A E] c , ΤῊΣ “Ὁ ^ m ὡς Οὐ;
τῷ ονομᾶτι αὐτου" τουτέστι, τὴ o0 21 αὐτοῦ. υχ

αἰσχύνεται τὸ ὄνομα αὐτοῦ 2 προλήψει τῶν ἐθνῶν
Quay χαλῶν. Τοῦτο γὰρ μείζων δόξα. ᾿Ἐνταῦθά τι
Ὅς M

τὶ, πρὸ

Zl M 2. ^
πάντων οὗτοι. δίετὰ ταῦτα ἀναστρέψω, χαὶ ἀνοιχοδο-

- - '
χαὶ μὲ γα. αἰνίττεται. Ποῖον τοῦτο; φησι,

M - *
υήσω, φησὶ , τὴν σχηνὴν ἀαυὶδ τὴν πεπτωχυῖαν. Et

» epe , c A β ον (42 T m
τις e GXOT Ot], νὺν τὴν DOXGtAStOY ἰσταμιενὴν

mun

τοὺ Δαυὶδ εὕροι. ᾿Γοῦ £x ov γὰρ. αὐτοῦ βασιλεύον-

τὼ ,
τος, πανταχοῦ ἕστηχεν αὕτη. Τί γὰρ ὄφελος τῶν oi-
^ —-— , , τὸ
x" xal τῆς πόλεως, τῶν ὑπαχουόντων οὐχ Ov—
[
- - , m ,
τῶν; ποῖον ἐχ τῆς καθαιρέσεως τῆς πό-
, ΔΙ ^ om
λεως, πάντων χαὶ τὰς ψυχὰς βουλομένων ἐπιδοῦναι ;

D D
M M , ,
"ccs οὐ μόνον ἕστηχεν, ἀλλὰ xat λαυπροτέρα πάν-

^ ^ m— , »*
τῶν γέγονε * πανταχοῦ γὰρ νῦν τῆς θἐποβίβενης ἄδεται.
Pra , - * c , ^
ἐξέθη - οὐχοῦν xal τοῦτο ἐχόῆνα: δεῖ. Εἰπὼν
e NM
, Καὶ ἁ τὴν αἰτίαν τοῦ διὰ

γῶν * “Ὅπως ἐχζητήσωσιν ot χατάλοτε τοι τῶν
ἐξανέστη

,
ἀνοικοδομήσω, ἐπάγει xa

z-.

MO "d ridi Εἰ τοίνυν διὰ τοῦτο ἐ
CC

hdc αἴτιον γέγονε τὸ τὰ ἔνη ἘΠ m εἰσὶν

ε I^
Οἱ χατάλοιπ "i Οἱ ὑπολειπόμενοι τότε. 'AXXC ὅρα αὖ-
M

τὸν χαὶ τὴν τάξιν a ictiscnt xat
T, c - ᾿ E

εἰσάγοντα. Λέγει Κύριος, 6 ποιῶν, φησὶ, ταῦτα

- » mM

xa ποιεῖ" ἄρα Θεοῦ

δευτέρους αὖ τοὺς

πάν ντα. Οὐ λέγει μόνον, ἀλλὰ
γον ἣ χλῇσις τῶν ἐθνῶν. Ἄλλο ἦν τὸ ζητούμενον,

^
Oct

o -$

p Seed χαὶ Hon: ἔλεγεν * οὐ αὐτοὺς

|, Σ᾿ Τ (τοίνυν ταῦτα δημιηγορεῖς:; O92 γὰρ

)x
Α
is )), ὅτι οὐ δεῖ αὐτοὺς δέχεσθαι π τιστεύον-
τας τι μετὰ νόμου. Καὶ τοῦτο ὃ Πέτρος χαλῶς
^^ 3*5 "$9, 2 E
e npengópnaev " ἀλλ τοῦτο ἐθορύδει μάλιστα
χαὶ τοῦτο θεραπ

e» d
ι10 βενηθηναις ὅτι οὐ

£1
o^
x
x
o.
τ
o
x
»
O^
τέ
«I

e

OG εἰσ denfaye :

c
q^
C^ τς

ENS!

ουοῖν γέγραπέαι, ἵνα αὖ-

τῶν θεραπεύσει τὴν διάνοιαν τῷ συγχε χοβηβένῳ; εὐ-

αίρως εἶ Διὸ ἐγὼ χρίνω μὴ παρεν-

E
2

σαγάγη χαὶ τοῦτο.

dice, qui seriem lantum , non vero sensim mutat.

c Morel. δ ΔῊ opstz.

IN ACTA

- - AL X ^ 0 7ὔ
οχλεῖν τοῖς ἀπὸ τῶν ἐθνῶν ἐπιστρέφουσι᾽ τουτέστι,
/, M P -
μὴ ἀνατρέπειν. Et γὰρ ὃ Θεὸς "ἐχάλεσεν, αὗται δὲ αἱ

, Hl ec c e
παρατηρήσεις ἀνατρέπουσι, τῷ Θεῷ πολεμοῦμεν.
F i —- - - ον -ὉὉ᾿
Καὶ χαλῶς εἰπε, Τοῖς ἀπὸ τῶν ἐθνῶν ἐπιστρέφουσι,
-ῸὉὋν A m m— ^|
δηλῶν xai τοῦ Θεοῦ τὴν ἄνωθεν περὶ αὐτοὺς oixovo-
, ^ M , M , A
μίαν, XX τὸ τούτων χαταπειθὲς xoi ἕτοιμον sig τὴν
c ἵν 5 τω re
χλῆσιν. Τί ἐστι, Κρίνω ἐγώ; ᾿Αντὶ τοῦ, μετ᾽ ἐξου--
, , En Ey 3i 9 τ - , - τ
σίας λέγω τοῦτο εἶναι. ᾿Αλλ᾽ ἐπιστεῖλαι αὐτοῖς τοῦ
gis D 3»4X exis n - “νΝ ἡ
ἀπέχεσθαι, φησὶν, ἀπὸ τῶν ἁλισγημάτων τῶν εἰδώ--
* b e D N τ ν.
λων xa τῆς πορνείας xat τοῦ πνιχτοῦ xxl τοῦ αἵμα-
v ' 2 Y 1 243? 2 -
τος. Αὗται γὰρ εἰ καὶ σωματικαὶ, ἀλλ᾽ ἀναγκαῖαι
* ^ , Y
φυλάττεσθαι, ἐπειδὴ μεγάλα εἰργάζοντο xaxd. Καὶ
V / M E ΛΝ,
ἵνα μή τις ἀνθυπενέγχη» διὰ τί μὴ καὶ Ἰουδαίοις
τὰ αὐτὰ ἐπιστέλλομεν ; "ἐπήγαγε λέγων - Μωῦσῆς ἐκ

VAT

, ,

-» , M
γενεῶν ἀρχαίων χατὰ πόλιν τοὺς χηρύσσοντας ἑαυτὸν
o ms - ^ / -ὉὉ
ἔχει" τουτέστι, δίωῦσης αὐτοῖς διαλέγεται συνεχῶς.
γε" ce , , ^ M E /|npe , Y
Τοῦτο γάρ ἐστι τὸ, Κατὰ πᾶν σάδόατον ἀναγινωσχό-

£6)a-

el » Y
μενος. "Opa πόση ἣ συγχατάδασις. Ἔνθα οὐδὲν
- , M ,
πτεν, ἐπέστησεν αὐτοῖς διδάσχαλον, καὶ ἐχαρίσατο
,

55V 5 ^T , τῇ ἢ δῷ (ἢ 33 ,
χάριν οὐδὲν ἐμιποδίζουσαν, ἐπιτρέψας ᾿Ιουδαίοις ἀχού-
ἘΞ , N - τι
εἰν αὐτοῦ χατὰ πάντα. χαὶ ἀπάγων τοὺς ἐξ ἐθνῶν"
3
χαὶ ἐφιστάναι τοῖς
T c
ἔθνη ἐξ αὐτοῦ. Διὰ

εὖ “» Ὁ y^ S ox b
εἶτα Ov ὧν ἔδοξεν αὐτὸν ctv,
τ E) / hy
ἑαυτοῦ, διὰ τούτων ἀπήγαγε τὰ
NM M , S iS / ASA M 232,
τί οὖν μὴ παρ᾽ αὐτοῦ μανθάνουσι: Διὰ τὴν οἰχείαν
» , 5 m “-» eu Ὧν , 2 NN
ἀπείθειαν. "EvceU0sy δείκνυσιν, ὅτι καὶ τούτους οὐδὲ
005 LES TÉ uc 5 c
οὐχ ἐπιστέλλομεν, oy ὡς
,

δι ων

, ^ o DU,
πλέον δεῖ φυλάττειν. Et δὲ
, , 9 0 74 ») 2 € - ,
ὀφειλόντων αὐτῶν πλέον τι φυλάττειν, ἀλλ᾽ ὡς ἐχόν-
^ τὰ ὦ AM , * M ^ v ,
των τὸν λέγοντα. Kot οὐχ εἶπε, μὴ σχανδαλίζειν αὐὖ-

M Y , J mS , ,
τοὺς μηδὲ καταστρέφειν, ὅπερ Παῦλος λέγει Γαλάταις,
» d PES! N ἢ b M

v* ὅπερ οὐδὲν δείχνυσιν ὃν τὸ
, Ἃ “ἡ , /, e TF
χατόρθωμα, ἀλλ᾽ ἢ μόνον ἐνόχλησιν. Οὕτως ἐξέλυσε

M m - Y M , *- —
τὸ πᾶν. Καὶ δοχεῖ μὲν xo τὸν νόμον τηρεῖν τῷ ἐξ

ἀλλὰ, Μὴ παρενοχλε

οῸὦν D - » M ^ m , -
αὐτοῦ ταῦτα λαύεῖν, ἔλυσε δὲ αὐτὸν τῷ μόνα λαδεῖν.
FÉ. ^ , - Y ,
Καίτοι γε πολλάκις αὐτοῖς ὕπερ τούτων διελέχθη .
» 4 ὦ * M ^ , D M m , ó [2
ἀλλ᾽ ἵνα δόξῃ καὶ τὸν νόμον τιμᾶν, xot ταῦτα οὐχ ὡς
Y £t / SANI m
ἀπὸ Μωῦσέως λέγων, ἀλλ᾽ ὥς ἀπὸ τῶν ἀποστόλων,
^ c * M / à Y A Ν -
χαὶ ἵνα πολλὰς ποιήσῃ τὰς ἐντολὰς, τὴν μίαν διεῖλε.
“ἢ m 2) A , N » xL τὰ 2 - ^Y
οὗτο μάλιστα αὐτοὺς ἀνέπαυσεν. Οἰχονομικῶς δὲ
γέγονε xoi ἣ ἀντιλογία, ἵνα μετὰ τὴν ἀντιλογίαν β
γέγ ἡ ἀντιλογία, ἵνα μετὰ τὴν ἀντιλογίαν βε-
€ s EX ^ ^ b T , T EP rf - 5 »)
αἰότερον ἡ τὸ δόγμα. "Τότε ἔδοξε τοῖς ἀποστόλοις,
*, M y ^ *$ ' τ f, ἐν »- T^ ὮΝ λυ " A ' Οὐ
φησὶν, ἄνδρας ἣγουμένους ἐν τοῖς ἀδελφοῖς πέμψαι. Οὐ
Α , CENUN M / ,
τοὺς τυχόντας; ἀλλὰ τοὺς ἡγουμένους πέμπουσιν ἐχλε-
ξάμενοι- "Toig χατὰ Ἀντιόχειαν, φησὶ, χαὶ Συρί
$t ἱ ᾿ χειαν QUOS, au
A » Li y AN , PNE;
xai Κιλικίαν, ἔνθα τὸ νόσημα ἐτέχθη.

*"Oo« μηδὲν φορτιχὸν xav. ἐχείνων λέγοντας, ἀλλ᾽ ass

APOSTOLORUM HOMIL.

B

C

D

E

285
inquietari eos, qui ex gentibus convertuntur ;
id est, non avertendos esse. Nam si Deus vocavit,
et illze observationes avertunt, contra Deum pu-
gnamus. Et recte dixit, Qui ex gentibus con-
vertuntur , declarans supernam de illis Dei
providentiam , ipsorumque obsequentiam vocanti
obtemperantium. Quid sibi vult illud, Judico
ego ? Id est, cum potestate dico rem ita esse. Sed
scribendum ipsis esse ut abstineant, mquit, ab
inumnolatis idolorum, a fornicatione, a suffo-
cato et sanguine. Mc enim licet corporalia,
observatu necessaria sunt, quia magna pariebant
mala. Ne quis vero objiciat: Quare non Judzis
etiam talia scribimus? adjicit: JMoyses a tem-
poribus antiquis per omnes civitates habet qui
predicent. eum ; 1d est, Moyses illis frequenter
loquitur. Hoc sibi vult enim illud, Per omne
sabbatum legitur. Vide quantum se attemperet.
Ubi nihil. nocuit, doctorem illis instituit, et gra-
tiam largitus est, nihil impedientem, permittens
Judzis ut illum per omnia audiant, et gentiles ab
eo abducens : deinde ex iis, queis videbatur ipsum
honorare et suis doctorem constituere, gentes ab
illo abduxit. Cur ergo ab illo non discunt? Ob
inobsequentiam suam. Hine ostendit, ipsis nihil
ultra observandum esse. Quod si non seribamus,
non est quod illi debeant aliquid. amplius obser-
vare; sed quod illi hec dicentem habeant. Nec
dicit : Nescandalizemus eos, neque subvertamus,
ut Paulus Galatis dixit; sed, Ve inquietemus :
id quod nihil aliud opus indicat, quam obturba-
tionem. Sic totum solvit. Et videtur quidem etiam
legem servare, quod ex illa hic assumat; sed
solvit illam, quod hac sola assumat. Atqui sepe
ilis de his loquutus est ; sed. ut videretur etiam
legem honorare, neque hac quasi a Moyse dicere,
sed quasi ab apostolis; et ut multa faceret prz-
cepta, unum divisit. Hoc illos maxime sedavit.
Ex providentia vero dissensio facta est, ut post
dissensionem firmius esset dogma. Tunc placuit
apostolis, inquit, viros primarios in fratribus
mittere. Non vulgares, sed pracipuos mittunt
electos ; 705 qui .4ntiochice erant, inquit, in Sy-
ria et in Cilicia, ubi morbus ortus fuerat.

5. Vide quomodo nihil molestum contra illos

XXXIII.

εἰς ἕν ὁρῶντας μόνον, ὥστε ἀνατρέψαι τὸ γεγενημιέ- ^ dicant, sed id unum spectent, ut recte res curetur.

m" M V d - Du
VoV* τοῦτο γὰρ xai τοὺς ἐχεῖ στασιάζοντας διιολογῆ -
, ν᾿ ET EC
cat ἐποίει. Οὐχ εἶπον, ὅτι ol ἀπατεῶνες, οἱ λυμεῶνες,
3 ὦ Ων , Y. 5 m - rS c
χαὶ ὅσα τοιαῦτα * χαίτοι ἔνθα ἐχρῆν, ποιεῖ αὐτὸ Παῦ-

3:3, SE EH. ^
EX Az32V' αἱ ὃξ πορατηρηήσεις"

ἐπήγαγε᾽ Μωὺτσῆς ἐκ γενεῶν ἀρχαίων.

Hoc enim efficiebat, ut qui illic seditionem move-
rant, confiterentur. Non dixerunt, Seductores
et perniciosi, ct his similia; licet ubi opus est

ποστόλοις, «5i», desunt in uno,

Ὁ»
DM

b Hoc, τότε ἔδοξε τοῖ

s
« Idem Zgz οὐθὲν ρορτιχώτερον.

Gal gr

284 S. JOANNIS CHRYSOST.

4c..13,10. hoc faciat Paulus, ut cum dicit: O . plene omni

Gal. 2. 9.
Ibid. V.

6.

dolo ! hic vero cum emendat essent, non erat
opus. Et vide : non hoc ponunt, Guida ex nobis
jusserunt vos legem servare ; sed, Turbaverunt
vos verbis evertentes. Nulla magis propria dictio
erat; nullus ita dixit. Animas quz jam firmatze
erant, inquit, subvertentes, quasi in zdificio, quie
ab illis facta erant ponentes. Quibus, inquit, non
precepimus. Placuit ergo nobis una collectis
unanimiter cum dilectis. S1 dilecti, non conte-
mnent eos:si tradiderunt animas, ipsi quoque
fide digni sunt. Misimus ergo, inquit, Judam et
Silam, et ipsos verbo annuntiantes hec. Opor-
tebat enim, ut non epistola sola compareret, ne di-
cerent ipsos extorsisse, et alia pro aliis. dixisse.
Laus Pauli et socii eorum ora obstruxit. Ideo nam-
que neque Paulus solus neque Barnabas solus venit,
sed etiam alii de Ecclesia, ne utervis suspectus
esset, quia dogma illud amplexus erat, neque ii
tantum qui ab Jerosolymis. Ostendit quam fide
digni sint : non exzquantes se, inquit ; neque
enim ita insaniunt. Ideoque addidit illud, Zomi-
nibus qui tradiderunt animas suas pro nomine
Domini nostri Jesu Christi. Et cur dixit, isum
est Spiritui sancto et nobis, quum sufficeret di-
xisse, Spiritui sancto? lllud, Spiritui sancto,
ponitur, ne putarent humanum quid esse; illud.
vero, JVobis, ut discerent ipsos etiam admittendos
esse, licet in circumcisione essent. JVihil ultra,
inquiunt, vobis imponi onus. Hzc dicunt, quia
ad infirmos sermo erat, et formidolosos : ideoque
et hoc adjicitur. Ostendit autem non indulgentiz
sermonem esse, nt parcerent illis ut infirmis ; imo
contra. Magnus enim doctorum pudor erat : id
vero superfluum fuisset onus. Vide brevem episto-
lam nihil redundans habentem, nec apparatum
nec syllogismos , sed. przceptum : erat enim. lex
Spiritus. δῶρο hoc vocant onus. Congregata
multitudine tradiderunt epistolam. Post episto-
lam et ipsi verbis exhortantur. Hac item re opus
erat, ut ab omni suspicione liberarentur. Et ipsi,
inquit, cum essent prophete, sermonibus multis
exhortati sunt. fratres. Quam fide digni essent
hic ostenditur. Potuisset et Paulus; sed hos adesse
opus erat. Facto autem ibi aliquanto tempore,
dimissi sunt cum pace. Non jam seditio, non jam
aversio. ITic mihi videtur illos dexteram accepis-
se, ut ipse ait : Dexteras dederunt mihi et Bar-
nabc communionis. Postea dicit : I Vihil mihi ad-

* Quidam οὐδὲ λογισμοὺς, ἀλλ᾽ ἐπιτύγματ

ARCHIEP.

B

D

E

CONSTANTINOP.

E (v f.
Jos , ὡς ὅταν λέγη" Ὦ πλήρης παντὸς δόλου * ἐνταῦθα
^ y T
δὲ χατορθωθέντος, οὐχ ἔτι χρεία ἦν. Καὶ ὅρα, οὐ τι-
, e τὦο
θέασιν, ὅτι τινὲς ἐξ ἡμῶν ἐχέλευσαν ὑμᾶς τὸν νόμον
- DEC , —M—
τηρεῖν * ἀλλ᾽, ᾿Ετάραξαν ὑμᾶς λόγοις ἀνασχευάζοντες.
Οὐδὲν χυριώτερον τῆς λέξεως " οὐδεὶς οὕτως εἶπε. Τὰς

^

PAS £ / £ ἂν
ἤδη βεδαιωθείσας ψυχὰς, φησὶν, ἀνασχευάζοντες,
, M cT V
καθάπερ ἐπὶ οἰχοδομΐῆς τὰ ὕπ᾽ ἐχείνων γεγενημένα
, γι -»
τιθέντες. Οἷς, φησὶν, οὗ διεστειλάμεθα. Ἴξδοξεν οὖν
E ΄ Y -
fuiv γενομένοις διιοθυμαδὸν σὺν τοῖς xD Et
M ,
Ficus οὗ uere une αὐτῶν * εἰ παρέδωχαν
τὰς ψυχὰς, xai αὐτοὶ ἀξιόπιστοί εἶσιν. Ἀπεστάλχα--
μεν οὖν, φησὶν, Ἰούδαν xoi Σίλαν, xot αὐτοὺς διὰ λό--
γου ἀπαγγέλλοντας τὰ αὐτά. Ἔδει γὰρ μὴ τὴν ἐπι-
- ,
στολὴν παρεῖναι μόνον, ἵνα μὴ λέγωσιν, ὅτι συνήρ--
3 * [4 nl , '
maGxv, ὅτι ἄλλα ἀντ᾽ ἄλλων εἰπαν. Τὸ ἐγχώμιον τὸ
m BJ M / AX M
περὶ Παῦλον ἐνέφραξεν αὐτῶν τὰ στόματα. Διὰ γὰρ
τ τω ,
τοῦτο οὔτε Παῦλος ἔρχεται μόνον οὔτε Βαρναόας,
c , e Vd
ἀλλὰ xai ἄλλοι ἀπὸ τῆς ᾿Εχχλησίας, ἵνα μὴ ὕποπτος
SY. ai MX 5 E e — NI y
ἢ ἐπειδὴ αὐτὸς ἀντελαιλύάνετο τοῦ δόγματος, οὗτε
£2 Ὗς , , , Land - ERAT. ,
ot ἀπὸ “ἹἹεροσολύιλκων μόνοι. Astxvuct πῶς ἀξιόπιστοι
εἶσιν * οὐχ ἐξισοῦντες ἑαυτοὺς; φησίν - οὐχ οὕτω μαί-
γονται. Διά τοι τοῦτο xol τὸ, ᾿Ανθρώποις παραδεδω-
ὦ » "Md
xoci τὰς ψυχὰς αὐτῶν ὑπὲρ τοῦ ὀνόματος τοῦ Κυρίου
PURUS e WA e , Y ἢ d
ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, προσέθηχε- xai τίνος ἕνεχεν
3 Yyo^ * 63 Cus , TNT , y
εἰπεν, Εδοξε τῷ ἁγίῳ Πνεύματι xoi fpiv, καίτοι ἤρ-
TENES κῶν ἐξα 7 πὶ 1 Le Uf
χει εἰπεῖν, τῷ ἁγίῳ Πνεύματι; Τὸ μὲν, Τῷ ἁγίῳ
7, e 7 *5 X Ὁ
Πνεύματι, ἵνα μὴ νομίσωσιν ἀνθρώπινον eiyat* τὸ δὲ,
« - Ὁ M M /
Ἡμῖν, ἵνα eiae ὅτι xai αὐτοὶ χαὶ ἀποδέχον-
^
ται, xoi £v 5 πο ὄντες. Μηδὲν πλέον, φ iege ἐπι-
EJ
τίθεσθαι βάρος Óuiv. Ταῦτα λέγουσιν, ἐπειδὴ πρὸς
, C τὴ , 3T M
ἀνθρώπους ἀσθενεῖς ἔτι ὃ λόγος ἦν, καὶ πεφοδημένους
» , NN LJ M D 7ὔ , ^Y
αὐτούς" διὰ τοῦτο xal τοῦτο πρόσχειται. Δείχνυσι δὲ
ἐπειδὴ
z IF. 5 ὦ 2*5 € 5» D FERES! ^ ,
ἐφείδοντο αὐτῶν οὐδὲ ὡς ἀσθενῶν * ἀλλὰ τοὐναντίον *

EN Ξ A. € , » M , 5 NV
οὐχὶ συγχαταύάσεως ὄντα τὸν λόγον, οὐδὲ
NAA Y Y ὦ δίῃ, 7, 5». y. - HE M
πολλὴ γὰρ xa τῶν διδασχάλων αἰδὼς ἦν ἐχεῖνο γὰρ

Y 7 Ὅλα... δῇ - 2 Y ES
περιττὸν βάρος ἦν. Opa b Ed Lebe οὐδὲν
Joy i τος οὐδὲ χατὰἀσχευὰς "οὐδὲ συλλογισυοὺς,
ἀλλ᾽ ἐπίταγμα " Πνεύματος γὰρ ἣν γομοθεσία. Ἄνω
χαὶ χάτω βάρος χαλοῦσι. Καὶ πάλιν συναγαγόντες τὸ
πλῆθος, ἐπέδωχαν τὴν ἐπιστολήν. Μετὰ τὴν ἐπιστο-
λὴν xal αὐτοὶ παραχαλοῦσι τῷ λόγῳ" ἔδει γὰρ xal

b cer , [3 [I4 » c 25 ΕῚ ^
τοῦτο, ὥστε πάσης ὑποψίας ἀπαλλαγῆναι. Kat αὐτοὶ,
φησὶ, προφῆται ὄντες, διὰ λόγου πολλοῦ παρεχάλε-
πὶ σαν 5 D N
σαν To ἀξιόπιστον ἐνταῦθα δείχνυσιν.

, Y M M m *
"Eóóvazo μὲν yàp xoi Παῦλος: ἀλλὰ τούτους ἔδει.

E EOS D
τοὺς ἀδελφούς.

, ^Y , 2 , , ^ /, 5
Ποιήσαντες δὲ χρόνον, πξονλοι μετ᾽ εἰρήνης. Οὐχ
4 , , 4 E] ?51^ c , b -
Puit οὐχ ἔτι ἀποστροφή. ᾿Ενταῦθά μοι δοχεῖ
τὴν δεξιὰν αὐτοὺς εἰληφέναι, χαθὼς αὖτός φησι, Δε-

TAN v Ny
ξιὰς ἔδωκαν ἐμοὶ καὶ βαρνάδα P χοινωνίας. [τα λέ-

b Idem χοινωνίας. ἐνταῦθα λέγει.

IN

τὰ n E
γει, ὅτι Οὐδέν μοι προσανέθεντο. "zy γὰρ αὐτοῦ
, , M Χ ,
γνώμην ἐχύρωσαν" ἐπήνεσαν αὐτὴν χαὶ ἐθαύμασαν.
, Ll οὸ
Δείχνυσιν, ὅτι χαὶ ἀπὸ ἀνθρωπίνων λογισμῶν τοῦτο

^ ᾿ ES / Sua , , cr
QUVXTOV GUVLOELV, μητι γε απο Πνεύματος μόνον; οτι

g c / E] y ^ - ' b
ἡμᾶρτον αμαρτιᾶν ουχ εὔχολον διορθωθῆναι "τὰ γὰρ 258

ACTA APOSTOLORUM.

HOMIL. XXXIII. 285

diderunt. Ejus namque sententiam confirmarunt,
laudaverunt, eam et mirati sunt. Ostendit hoc
posse humanis ratiociniis conspici, nec solum a
Spiritu, quia admiserunt peccatum correctu diffi-
cile : tales quippe res non egent Spiritu. Ostendit

τοιαῦτα οὐ Πνεύματος δεῖται. Δείχνυσιν, ὅτι τὰ ἄλλα A cetera nom esse necessaria; imo superflua esse,

οὐκ ἀναγχαῖα, ἀλλὰ περιττὰ, εἴ γε ταῦτα ἀναγκαῖα.
πο πῶς A ENTERA τ EN. 5 ΔΕ. ΞΣ A
2E ὧν διατηροῦντες ἑαυτοὺς, φησὶν, εὖ πράξετε. Act-
cr 3 SA ^ - / » , 2 - m
χνυσιν, ὅτι οὐδὲν αὐτοῖς λείπει, ἀλλ᾽ ἀρχεῖ τοῦτο.
᾿ἨἬ δύνατο μὲν γὰρ xo γωρὶ μάτων, ἄλλ᾽ ὥστε
ὕνατο μὲν γὰρ καὶ χωρὶς γραμμάτων,

, EN u ,
νόμον εἶναι ἔγγραφον, ἐπιστέλλουσι. Kai πάλιν, ὥστε
- ου M -
πεισθῆναι τῷ νόμῳ, καὶ ἐχείνοις ἔλεγον, καὶ ἐχεῖνοι
- , ^Y ^ £
τοῦτο ἐποίουν, xxi μετ᾽ εἰρήνης. M3 δὴ σκχανδαλιζώ -
- - d b , mM
μεθα ἐπὶ τοῖς αἱρετικοῖς. "Opa. γὰρ ἐν προοιμίοις τοῦ
1 1 1 Ee
χηρύγματος πόσα σκάνδαλα" οὐ λέγω τὰ παρὰ τῶν
E E M y ᾿ c
ἔξωθεν * ταῦτα γὰρ οὐδὲν ἦν“ ἀλλὰ τὰ ἔνδον. Οἷον
- / F4 N y
πρῶτον; ὃ ᾿Ανανίας, ἔπειτα ὃ γογγυσμὸς, ἔπειτα Σί-
ς , y c3 (4 / NN 7
μων ὃ μάγος, ἔπειτα οἵ ἐγκαλοῦντες Πέτρῳ διὰ Kop-
, F4 € » y y ON, ΣΝ ^ ,
νήλιον, ἔπειτα ὃ λιμὸς, ἔπειτα αὐτὸ τοῦτο τὸ χεφά--
“. - E ^ y -
λαιον τῶν χαχῶν. Οὐδὲ γὰρ ἔνι καλοῦ τινος γινομέ-
M u N /
vou μὴ συνυφεστάναι καὶ πονηρόν. Μὴ δὴ θορυθώ-
s 2 N
μεθα, εἴ τινες σχανδαλίζονται, ἀλλὰ xa ὑπὲρ τούτων
». e -m Q-z d 2^ 7 CS
εὐχαριστῶμεν τῷ Θεῷ, ὅτι εὐδοχιμωτέρους ἡμᾶς
» τ M , , M
ποιεῖ. Οὐ γὰρ δὴ αἱ θλίψεις μόνον, ἀλλὰ καὶ αὐτοὶ ot
Ps ἢ M λυ 1 " iQ ies 2 (C Ὅ M
πειρασμοὶ λαμπροτέρους ἡμᾶς ἐργάζονται. μὲν
bi » -ῸὦἽνσ ^ — ec
γὰρ, υμηδενὸς ὄντος τοῦ πλανῶντος, τῆς ἀληθείας ἐχό-
5 A EJ N.N , M c 3 / € ^
μενος, οὐχ ἂν εἴη σφοδρὸς ἐραστὴς τῆς ἀληθείας * 6 δὲ
τ , —— mM
πολλῶν ἀφελχόντων, οὗτος εὐδόχιμος. Τί οὖν; διὰ
-» , b ^
τοῦτο γίνεται τὰ σχάνδαλα;: Οὐ λέγω, ὡς τοῦ Θεοῦ
e cS 1 7, ^ cs
ταῦτα ποιοῦντος * μὴ γένοιτο * ἀλλὰ xai ὡς ἀπὸ τῆς

LI

2 7 5 e ἐς 2 M 5 LN 5

ἐχείνων πονηρίας εὐεργετοῦντος ἡμᾶς * ἐπεὶ αὐτὸς οὐ-
, , LÀ N -

δέποτε ἐδούλετο γενέσθαι" Δὸς αὐτοῖς, φησὶν, ἵνα ἕν

- 3 YR OA. oed ' S ES ,
ὦσιν * ἐπειδὴ δὲ γίνεται τὰ σκάνδαλα, οὐδὲν τούτους

ἀλλὰ xai ὠφελεῖ. Ὥσπερ οὖν χαὶ τοὺς μάρ-

Q3.
βλάπτει,
y 2 c Ὅν ΝΘ NT b! , €i
τυρας ἄχοντες ὠφελοῦσιν οἱ ἐπὶ τὸ μαρτύριον ἕλχον -
^ E τ ze E ,
οὐ μὴν ὑπὸ τοῦ Θεοῦ ὠθοῦνται πρὸς τοῦτο οὕτω

SY M c X X D
δὴ χαὶ ἐνταῦθα, (μὴ ἴδωμεν ὅτι σχανδαλίζονται. "T οῦτο
b , m - -
αὐτὸ τεχμήριον τοῦ σπουδαῖον εἶναι τὸ δόγμα, τὸ
M 7, M -
πολλοὺς ὑποχρίνεσθαι xol μιμεῖσθαι: οὐ γὰρ ἂν, cl
CA ' ἜΣ aes , Ε- ΖΝ 7 Y^ ,
p^ χαλὸν ἦν, “ὕπεχρινοντο. Καὶ τοῦτο ἤδη ποιήσω
ὑμῖν φανερόν,
T3 , DES M y. ἢ /
& μύρα τὰ εὐώδη ταῦτα ἔχει τοὺς νοθεύοντας
45 - TAY EJ ^E AS B / J^
αὐτὰ, otov, φύλλον ἄμωμον. " Exeto7 γὰρ σπάνιά ἐστι
M » - ^ 7
xo ἀναγχαῖα, πολλὰ χαὶ νόθα γίνεται. Οὐδεὶς oov
EY c " τ e "ὦ
ἂν ἕλοιτο ἄλλο τι τῶν εὐτελῶν νοθεῦσαι. Ὃ βίος ὃ

A ^ ^
χαθαρὸς πολλοὺς ἔχει τοὺς νοθεύοντας * οὐδεὶς

^Y μὴ

δὲ ἂν

, ,

ἕλοιτο ὑποχρίνεσθαι τὸν ἐν φαυλότητι, ἀλλὰ τὸν ἐν
US / / SCIT Y »y Ἢ

μοναδικῷ βίῳ. Τί οὖν ἂν εἴποιμεν πρὸς τοὺς “Ἰλλη-

[
γας; Ἔρχεται “ἕλλην καὶ λέγει, ὅτι βούλομαι γενέ-

σθαι Χριστιανὸς, ἀλλ᾽ οὐχ οἶδα τίνι προσθῶμαι" E adhaeream : multe apud vos sunt pugne, seditio-

a Morcl. UTtOX p VOV Zt»

siquidem hzc necessaria. b his si servaveritis
vos ipsos, inquit, bene facietis. Declarat nihil
ipsis deesse, sed hoc sufficere. Poterat et sine
literis, sed. ut lex ita scripta esset, epistolam
mittunt. Et iterum, ut legi obtemperarent, et
illis dicebant, et illi hoc faciebant, et cum pa-
ce. Verum ne offendiculo nobis sint heretici.
Vide enim in principio praedicationis quot of-
fendicula : non dico ea, qua ab iis qui foris ;
illi quippe nihil erant; sed quz intus. Primo
Ananias:deinde murmur; hinc Simon magus;
postea ii, qui Petrum accusabant ob Cornelium;
sub hac fames; demum hoc ipsum caput malo-
rum. Neque enim potest bonum quodpiam esse,

Non

po-
quin sit etiam. aliquod malum. Ne itaque turbe- '&*t hic ΡΣ
num esse

mur, 51 quidam scandalizentur; sed et pro his sine malo.

gratias agamus Deo, quia nos probatiores efficit.
Neque enim afflictiones tantum, sed etiam tenta-
tiones nos splendidiores reddunt. Qui enim, ne-
mine in errorem inducente, veritati hzret, non ve-
hemens veritatis amator fuerit; sed qui multis re-
trahentibus hzret, ille clarus. Quid ergo? an hac
de causa fiunt scandala? Non dico, quod Deo hoc
faciente : absit; sed. quod ille per illorum nequi-
tiam nobis benefaciat: nam ipse illa fieri numquam

voluisset. Da illis, inquit, ut. unum sint. Cum Joan. 17.

autem scandala fiunt, nihil ipsis nocent, sed etiam ?'*
prosunt illis ; sicut et martyribus inviti prosunt,
qui illos ad martyrium trahunt; non tamen a Dco
ad hoc impelluntur : sic et hoc loco, ne videamus
quod multi scandalizentur. Hoc indicium est do-
ema esse eximium , quod multi simulent et imi-
tentur : neque enim simularent nisi bonum esset.

Et hoc jam vobis palam faciam.

4. Ungnenta quz fragrantia sunt, a multis adul-
terantur, ut, verbi gratia, folium amomi. Quia
enim rara sunt et necessaria, multa spuria fiunt.
Nemo igitur voluerit rem vilem adulterare. Vita
pura multos habet qui se adulterent : nemo autem
simulare se velit improbum, sed potius mona-
chum. Quid ergo gentilibus dixerimus? Venit gen-
tilis et ait, Volo fieri Christianus, sed nescio cu] 2d

Gentiles
finem

accedentes.

286 5.

nes et tumultus : quod dogma eligam 9 quod pre-
feram ? Singuli dicunt : Ego veritatem dico.
Cui enis qui nihil Scripturarum sciam? Et
ilii utrinque idem proferunt. Sane hoc admo-
dum fit in nobis. Nam si quidem diceremus
nos ratiocinüs credere, merito turbareris : si
vero Scripturis nos credere dicamus, iisque sim-
plicibus et veris , facile tibi fuerit judicare. Si quis
cum illis consentit, Christianus est; si pugnat
cum illis, hic procul est a canone. Quid ergo, si
ille veniens dixerit, sic habere Scripturam ;tu vero
alio modo dixeris, et diverse interpretemini Scri-
pturas, sensus illarum distrahentes? Tu igitur, dic
mihi, mentemne habes ac judicium? Et quomodo
possim; inquiet, cum nesciam dijudicare vestra ?
discipulus esse volo, tu vero me jam doctorem fa-
cis. S1 hac dixerit, quid respondebimus? quomo-
do illi persuadebimus ? Interrogemus, an hoc sit
obtentus: interrogemus, an gentiles damnet. Omni-
no quidpiam dicet : neque enim non damnatis
illis, ad nostra accedet. Interrogemus, qua de causa
condemnet : non enim temere condemnat. Mani-

JOANNIS CHRYSOST.

πείθεσθαι, εἰκότως ἐ ἐθορύθου- εἰ

στιανός᾽" εἴ τις ποῦς
/ ya ^y ἂν
τούτου. Τί οὖν, ἂν ἐχ
A ^N cer
Γραφὴν, σὺ δὲ Ex ἐρον
p: ἢ ἢ ^
A τὰς Γραφὰς, τὰς δια
εἶπέ μοι, νοῦν οὐχ ἔχε

πῶς αὐτὸν
ταῦτα χαὶ πρόφασις * (
c vov. Πάντως τι ἐρεῖ * οὐ γὰρ δὴ μὴ x
ἐπὶ τὰ ἡμετέρα à ἥξει.

ἃς χα OE οὐ γὰρ δὴ ἁπλῶς:

ARCHIEP. CONSTANTINOP.,

μάχη παρ᾽ ὑμῖν πολλὴ xai στάσις, πολὺς θόρυδος-
E ci ^X Um ev Ug^ ,

ποῖον ἕλωμαι δόγμα; τί αἱρήσομαι; " Exaczoc λέγει,

ὅτι ἐγὼ ἀληθεύω. 'ΓΤίνι πεισθῷ,, μηδὲν ὅλως εἰδὼς ἐν

ταῖς Γραφαῖς ; Κἀχεῖνοι τὸ αὐτὸ P προδάλλονται. Πάνυ

τ « M c ? M M

γε τοῦτο ὑπὲρ ἡμῶν. Ei μὲν γὰρ

λογισμοῖς ἐλέγομεν
S -T wu m
6s ταῖς Γραφαῖς λέγο-
Αἱ

ES πιστεύειν; αὗται δὲ ἁπλαῖ χαὶ ἀληθεῖς, εὔχολόν σοι
τὸ κρινόμενον. Εἰ τις ἐχείναις συμφωνεῖ; οὗτος Χρι-

οὗτος see. τοῦ ct
χεῖνος ἐλθὼν εἴπη, τοῦτο ἔχειν τὴν
ν λέ EYQ » xai ἄλλως nepotis
ανοίας αὐτῶν ἕλχοντες; Σὺ οὖν,
tc οὐδὲ χρίσιν; Καὶ πῶς ἂν δυ-
^ ,

PS! M
4 , φησὶ, μηδὲ εἰδὼς χρίνειν τὰ [pere μαθη-
M ^N
τὴς βούλομαι γενέσθαι, σὺ δέ μὲ ἤδη διδάσχαλον

i

ποιεῖς. Ἂν ταῦτα λέγη, τί, φησὶν, ἀποχρινώμεθα:;
͵

πείσομεν; ᾿ρωτήσωμεν, εἶ μὴ σχῆψις
πεισ GOU.EV 5 A Q0 TT, DUAE, i Lf

5 cm
ἐρωτήσωμεν, εἰ χχτέγνω τῶν

M
μὴ χαταγνοὺς,
a" αὐ , ^
ἥξε 6I τὰς αἰτίας, δι
-

κατέγνω. . Εὔδηλον ὅτι

ἐρεῖ διὰ τὸ χτίσματα εἶναι, χαὶ μὴ εἶναι ἄχτιστον

festum. est dicturum esse, quia numina illa sunt p Θεόν. Καλῶς. Ἂν οὖν τοῦτο μὲν εὕρη παρὰ ταῖς ἄλ--

creature, nec esse illa increatum Deum. Recte.
Si hoc apud alias hzreses inveniat, contrarium vero
apud nos, quo opus est sermone? Omnes confitemur
Christum esse Deum. Sed videamus qui pugnent,
qui non pugnent. Nos qui dicimus esse Deum, di-
gna Deo loquimur, quod potestatem habeat, quod
non sit servus, qued sit liber, quod a seipso omnia
faciat : ille vero contra. Rursum interrogo, si me-
dicinam discere velis, num obiter et perfunctorie,
quiso, ea quz dicuntur suscipies , tametsi multa
apud illos sint dogmata? Si ergo simpliciter omnia
quz audies accipias, hoc viri non esset : si autem
judicio et mente valeas, quod bonum verumque est
omnino scies. Filium nos dicimus, et quod verum
est dicimus : illi vero dicunt quidem, sed non con-
fitentur. Ut vero clarius loquar, illi quosdam ha-
bent, ἃ quibus appellantur, hzresiarchze certe no-
men : sic singule hzreses; nobis vir nullus nomen
indidit, sed ipsa fides. Verum hoc prztextus obten-
tusque est. Cur enim, quzeso, quando vestem emtu-
rus es, quamvis in arte textoria imperitus, non illa

» 2 - y J 21)
ρον εἰπὼ , ἐχξινοι εχουσι τινας αῷ
ἘΣ EGG ὁμοίως *

Tuy ὄνομα , ἣ δὲ
^ ^ ’

M
χαὶ π όφασις. Διὰ

5 , 2 ὥστ, , -
αγορᾶσαι, εὐπαιςζουσι μοι

« , ^ | Ὁ , 3 εἷς, - , ) ,
λαις αἱρέσεσι, τὸ δὲ ἐναντίον παρ᾽ ἡμῖν, ποίου λόγου
χρεία; Πάντες διολογοῦμεν, ὅτι ὃ Χριστὸς Θεός.
X2 ? i Y i 9

Ἢ ;
Ἄλλ᾽ ἴδωμεν τίνες μάχονται , χαὶ τίνες οὐ ues

Ἥι e λέγοντες, Θεὸν, ἄξια Θεοῦ χαὶ φθεγγόμεθα, ὅτι
ay L4 ὅτι οὖχ ἔστι δοῦλος, ὅτι ἐλεύθερος, ὅτι

ct
, /, ,
ἀφ᾽ ἑαυτοὺ πάντα ποιεῖ ἐχεῖνος δὲ τοὐναντίον. Πάλιν

E el

ἐρωτῶ, εἰ ἰατρὸς | μέλλοις * μανθάνειν, ἄρα ἁπλῶς χαὶ
ὡς ἔτυχεν, εἶπέ μοι, τὰ Te χαταδέχη 5 καίτοι
^ Ἶ - ' mS s “- e
πολλὰ παρ᾽ ἐχείνοις δόγματα. Ei μὲν οὖν ἁπλῶς, ἅπερ
2 ; , 7 E) τς c ΕΒ a TER δὲ
ἂν ἀχούσης, καταδέχῃ, οὐκ ἔστι τοῦτο ἀνδρός εἰ δὲ
m, FAC M - y n Ἔτσι ον αν λ , X
C χρίσιν ἔχεις xal νοῦν, πάντως εἴση τὸ χαλόν. Yiov
λέγοιεν ἡμεῖς, ἐπαληθεύομεν ὃ λέ TURN ἐχεῖνοι δὲ
λέγουσι μὲν, οὖχ δμολογοῦσι δέ. Ἵνα δὲ χαὶ σαφέστε-

ὧν χαλοῦνται,

ΕῚ - D € , bJ , S orf M fe ,
αὑτοῦ TOU deg χα δηλονότι τὸ ὄνομα, χαὶ ἑχάστη

3. τῷ ains MY hi EX EA
τέαρ᾿ ἡμῖν. νη puo MM
πίστις αὐτή. ᾿Αλλὰ σχῆψις τοῦτο

Y 2917, E o5
τί γὰρ; εἶπέ μοι, àv μὲν ἱμά-

bled LÀ
λλης πρίασθαι, χαίτοι γε ὑφαντιχῆς ἄπειρος

^ ΄ E , q.- E) 7€
ων τέχνης: ου ἱέγεις ταῦ τὰ τὰ 6n». «XX, Ott οὐχ Ootóa

, - a
ἀλλὰ πάντα ποιεῖς ὥστε

E e . *. T A E" τω , 7,
profers verba : Emere nescio, me decipiunt; sed ni- p μαθεῖν ; Κἂν ἄλλο ὁτιοῦν βουληθῇς ὠνήσασθαι, πάν--

hil non agis ut discas? Etiam si quidvis aliud emere
cupias, omnia curiose perquiris; hic vero ita lo-
queris. Itaque sic loquens, nihil omnino suscipies.
Sit enim. aliquis nullum. omnino dogma habens;

- m 5 c ^V D ,

τὰ ποιεῖς πολυπραγμονῶν * ἐνταῦθα δὲ ταῦτα λέγεις.

^ - Lid
Ὥστε ἐπὶ τῷ λόγῳ τούτῳ οὐδὲν ὅλως χαταδέξη.
"E rà μηδὲν ὅλως δόγμα ἔχων, ἂν χἀχεῖνος

GT) γάρ τις μηδὲν ὅλως δόγμα ἔχων,

^ T —-— NI c cT ΕἸ

λέγη ὃ περὶ τῶν Χριστιανῶν σὺ, τοσοῦτον πλῆθος ἀν-

à Unus μανθάνειν ᾿ χαίτοι πολλά, omissis intermediis,

IN ACTA APOSTOLOR

, ^ € A NI xy ὃ ζι 3 ὃ »
θρώπων ἐστὶ, xoi δόγματα ἔχουσι διάφορα μὲν
“Ἕλλην ἐστὶν, 6 δὲ ᾿Ιουδαῖος, ὃ δὲ Χριστιανός οὐδὲ
ἕν δεῖ δόγμα καταδέξασθαι" ἀλλήλοις γὰρ πολεμοῦσιν *
SN δὲ f E 3 ᾿ ἊΝ E 5) b i
ἐγὼ δὲ μαθητής εἰμι, xot χριτὴς οὐ βούλομαι " εἰναι;

EN
Oouóos

em , Qu Xr imf - ἢ
£5 χαταγινωσχεξιν ενος οογματος" ουχετι σοι

er Ao NS Ὁ E tm E , ». - K [m4 M

αὕτη λοιπὸν 7, πρόφασις χώραν ἔχει. Καθάπερ γὰρ
ΓΑΕ Y , 2.2 - e 3 ΄ 32 τ
ἴσχυσας τὸ νόθον ἐχφαλεῖν, οὕτως ἰσχύσεις xat ἐνταῦθα
, B ^ / ' E ac FAS Y NEM

ἐλθὼν δοκιμάσαι τὸ λυσιτελές. O μὲν γὰρ μηδενὸς
πεῖ
ο ὁξ

ταγνοὺὶ ἂν μηδὲν ἡρημένος ἢ, 690 βαίνων
χαταγνοὺς, χἂν μηδὲν ἡρημένος 7j, δὸῷ προδαῖνο

ὅλως δόγματος ταγνοὶ Ü aUca ἐρεῖ:
ο ς οογμᾶτος χαταγνους, εὐχολὼς ταυταὰα ρει

! 7 M
δυνήσεται συνιδεῖν τὸ δέον. Μὴ δὴ σχηπτώμεθα μηδὲ
, , M , , ^ IY
προφασιζώμεθα πάντα γὰρ ῥάδια. Βούλει σοι δείξω,
, , , ἘΞ Y , 1 Y A
ὅτι πρόφασίς ἐστι ταῦτα ; Γὰ πραχτέα, xot τὰ μὴ
2 ς 3. * / A /
πραχτέα οἰδας : διὰ τί οὖν τὰ πραχτέα μὴ πράττεις;
et , - τ Y -
ἀλλὰ τὰ μὴ πραχτέα; Πρᾶξον ἐχεῖνα, xo ὀρθῷ Ao-
m c τ ^ 7
γισμῷ ζήτησον παρὰ τοῦ Θεοῦ, χαὶ αὐτός σοι πάν -
, L4 "sy
τως ἀποχαλύψει. Οὐχ ἔστι προσωπολήπτης, φησὶν, ὃ
Θεός - ἀλλ᾽ ἐν

» , ^ ,
μενος δικαιοσύνην,

παντὶ ἔθνει ὃ φοθούμενος αὐτὸν, χαὶ
δεχτὸς αὐτῷ ἐστιν. Οὐχ
τι τὸν opt προλήψεως ἀχούοντα μὴ πείθεσθαι.
Ὡς Ep yip εἰ χανών τις ἦν, cie ὃν πάντα ἀπευθύ-
de: ἐχρῆν, οὐ πολλῆς ἔδει σκέψεως, ἀλλὰ τὸν πα-
ραμετροῦντα εὔχολον ἦν λαῤεῖν: οὕτως xci νῦν. Πῶς
οὖν οὗ συνορῶσι; Πολλὰ ποιεῖ, καὶ πρόληψις xoi ἀν--
θρώπιναι αἰτίαι. Τοῦτο χαὶ περὶ ἡμῶν, φησὶ, καὶ ἐχεῖνοι
λέγουσι. Πῶς; Μὴ γὰρ ἀπεσχίσμεθα τῆς ᾿Εχχλησίας:;
μὴ γὰρ αἱρεσιάρχας ἔχομεν; μὴ γὰρ ἀπ᾽ ἀνθρώπων
καλούμεθα: μὴ γὰρ προηγούμενος ἡμῶν τίς ἐστιν, ὥσ-
περ τῷ μὲν Μαρχίων, τῷ δὲ Μανιχαῖος, τῷ δὲ Ἄρειος,
- ^Y 3^ b. “ , 5 Ww M [4 -
τῷ δὲ ἄλλος τις αἱρέσεως ἀρχηγός; Εἰ δὲ xai ἡμεῖς
προσηγορίαν τινὸς ἔχομεν, ἀλλ᾽ οὐ τοὺς τῆς αἱρέσεως
ἄρξαντας, ἀλλὰ τοὺς προστάντας ἡμῶν χαὶ χυδερνή-
σαντας τὴν ᾿Εχχλησίαν. Οὐχ ἔχομεν διδασχάλους ἐπὶ
τῆς γῆς" μὴ γένοιτο: ἕνα ἔχομεν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς.
Κἀκεῖνοι, φησὶ, τὰ αὐτὰ προδάλλονται. ᾿Αλλ᾽ ἐφέ-
στηχε τὸ ὄνομα χατηγοροῦν αὐτῶν, καὶ ἐμφράττον τὰ
τόματα. Πολλοὶ γεγόνασιν “Ἕλληνες, χαὶ οὐδεὶς
ταῦτα ἠρώτησε, χαὶ Dus gUScd DIE ἦν ταῦτα, xal

AA

,

τί μὴ εἶπον ὅτε ταῦτα ἐχίνουν, ὅτι χαὶ οὗτοι χἀχεῖνοι

Ἰουδαῖοι’ τίνι δεῖ ἡμᾶς πείθεσθαι; Ἀλλ᾽ ἐπείσθησαν

« NM » b M - , - - ον

ὡς ἔδει. Οὐχοῦν χαὶ ἡμεῖς πειθώμεθα τοῖς τοῦ Θεοῦ
, M , , c ce

νόμοις, χαὶ πάντα πράττωμεν χατὰ τὸ αὐτῷ P δοχοῦν,
S i] A bd

xai κατὰ τὴν αὐτοῦ βούλησιν πολιτευσώμεθα, ὡς ἔτι

ἐσμὲν ἐν τῷ παρόντι βίῳ, o X ἀρετῆς τὸν ὕπό
μὲ τῷ παρόντι βίῳ, ἵνα μετὰ ἀρετῆς τὸν ὑπό--

μέ , m m — , —
λοιπὸν χρόνον τῆς ζωῆς ἡμῶν διανύσαντες, τῶν ἐπηγ-
/ , € - m -
γελμένων ἀγαθῶν τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτὸν ἐπιτυχεῖν δυ-

;

eL ὦ

^

b Idem εἶναι. εἴξω χαταγινώσχειν.
^ Unus στόματα. διὰ τί πολλοί.
b [ Codices nostri omnes ita perorant :

μετὰ ἀρετῆς τὸν παρόντα βίον διανύσαντες:

δοχοῦν, ἵνα
;

τῶν ἐπ. C. τοῖς

οὐδεὶς Exo) ὕθη τῶν τὴν ὀρθὴν αἵρεσιν ἐχόντων. Διὰ α

UM. HOMIL, XXXIII. 287

si dicat ille id, quod tu de Christianis dicis : Tanta
multitudo hominum est, et varia habent dogmata;
alius gentilis est, alius Judzeus, alius Christianus:
nullum amplecti dogma oportet : illi enim inter se
pugnant :ego discipulus sum, judex esse nolo, ne-
que ullum dogma condemnare : non jam ille prz-
E textuslocum habet. Ut enim adulterinum ejicere po-
tuisti, sic poteris huc accedens, quid sit utile explo-
rare. Nam qui nullum dogma condemnat, hoc facile
dicet : qul vero damnat, etsi nihil eligat, progressu
temporis poterit videre quid oporteat. Ne pra-
textus quaeramus : omnia quippe facilia sunt. Vis
ostendam tibi hzc prztextum esse? Scis qua fa-
cienda, quiz non facienda? cur ergo non quz fa-
cienda sunt facis, sed quz non facienda? Fac illa,
et recta ratione quzre a Deo, et ipse tibi omnino
;;o 'evelabit. Deus enim, inquit , non est persona-
A rum acceptor ; sed in omni gente qui timet Deum
et facit justitiam, acceptus illi est. Non potest is,
qui absque przjudicata opinione audit, non per-
suaderi. Ut enim si regula quzdam esset, ad quam
omnes dirigi oporteret , non multa consideratione
opus esset, sed male metientem facile deprehende-
remus:lta et nunc. Quomodo ergo non vident ?
Multa id efficiunt, prjudicata opinio , humanz-
que caus. Hoc etiam de nobis, inquies, illi di-
cunt. Quomodo? num ab Ecclesia nos excidi-
D mus? num haresiarchas habemus? num ab homi-
nibus nomen accipimus? num dux quispiam nobis
est, ut illis Marcion, illis Manichzus, illis Arius,
ilis alius hzresis princeps? Quod. si nos cujus-
piam nomen feramus; at non habemus sectae au-
ctores, sed przfectos et gubernatores Ecclesiz.
Non habemus magistros super terram : absit ,
unum habemus in calis. Ili quoque, inquies, haec
obtendunt. Verum habent nomen, quod illos ac-
cusat, illorumque ora obstruit. Multi fuere gen-
üles, et nullus hzc interrogavit : et apud philoso-
phos hac erant, et nullus eorum , qui rectam se-
ctam haberent, prohibitus est. Cur non dixerunt,
quando hzc movebant, quod et hi et illi. Judoi
essent, et utri obtemperare oportet? Sed ut opor-
tebat obtemperarunt. Et nos ergo Dei legibus
obtemperemus, et omnia ut ipsi placita sunt fa-
ciamus, ac secundum ejus voluntatem viva-
mus, dum in presenti vita degimus, ut in virtute

ἀγαπ. αὐτὸν τυχεϊν δυνηθῶμεν, χάριτι χ- p. τοῦ χυρίου ἡμῶν
I. X. etc. ut habet solita in Chrys, doxologia. Sic quo-
que Interpres Latinus, Editorum scriptura interpo!a-
tori deber! videtur.]

4ct.10.34.

Marcion,
Manichzus,

Arius,

2388

presenti transacta vita, promissa diligentibus cue
se bona consequamur , et cum iis qui ipsi placue- ἀξιωθῶμεν, χάριτι xoà φιλανθρωπίᾳ τοῦ μονογενοῦς

^c oc n o 1 LS » , X - T
runt honoremur, gratia et benignitate unigeniti D Υἱοῦ αὖ του, χαὶ τοῦ παναγίου χαὶ ζωοποιοὺῦ {Πνεύ-
Filii ejus et sanctissimi vivificique Spiritus, unius ai bin "iis Ua καὶ ἀληθοῦς θεότητος, νῦν χαὶ ἀεὶ;
et vere Deitatis, nunc et semper, et in secula χαὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

S. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

, Y ^ - ^
νησώμεθα, xot σὺν τοῖς εὐαρεστήσασιν αὐτῷ

seculorum. Àmen.

TA«————————————————————————M———————— —————————————————————————

HOMILIA XXXIV.

Car. XV.v.95. Paulus autem et Barnabas mo-
rabantur 4ntiochie, docentes et. evangeli-
zantes cum aliis pluribus verbum Domini.
96. Post aliquot autem dies dixit ad Barna-
bam Paulus : Revertentes, visitemus fratres
per universas cipitates, in quibus predica-
vinus verbum Domini, quomodo se ha-
beant.

1. Vide iterum quanta humilitate sermonem
cum aliis communicent. Et jam quidem reliquo-
rum apostolorum consuetudinem descripsit nobis
Lucas, ostendens alios suaviores indulgentioresque
esse, alios exactioreset austeriores : diversa namque
sunt dona : quod autem hoc quoque sit donum li-
quet. Sed illud quidem aliis hominum moribus
competit, hoc autem aliis; et 51 commutarentur,
inutilia forent. Videtur quidem quzdam esse dis-
sensio; totum vero ceconomia est. Illud enim fit,
ut unusquisque locum qui sibi conveniat occupet.
Alioquin vero non oportebat, ut omnes pari essent
honore, sed ut alius praeesset, alius subditus esset:

261

OMIAIA 252

Παῦλος δὲ xoi Βαρνάδας διέτριδον ἐν Ἀντιοχείᾳ, δι-
δάσκοντες χαὶ εὐαγγελιζόμενοι τὰς χαὶ ἑτέρων
πολλῶν τὸν λόγον τοῦ Κυρίου. Μετὰ δέ τινας ἣμέ-

ρας εἶπε Παῦλος πρὸς Baovdbny- ἐπιστρέψαντες

δὴ ἐπισχεψώμεθα τοὺς ἀδελφοὺς χατὰ πᾶσαν πόλιν,
ἐν αἷς χατηγγείλαμεν τὸν λόγον τοῦ Κυρίου, πῶς
ἔχουσιν.

-

d / » οω A Ἀ cm Y t
Oox πάλιν αὐτῶν τὸ ταπεινὸν, πῶς καὶ ἕτεροις με-

o.

, c E —
ταδιδόασι τοὺ λόγου. Kat ἤδη μὲν τῶν ἀποστόλων τῶν
λοιπῶν τὸ ἦθος ἀνέγραψεν uiv ὃ Λουχᾶς, Os
λοιπῶν τὸ ἦθος ἀνέγραψεν ἡμῖν ὃ Λουχᾶς, δειχνὺς ὅτι
D , T m
ὃ μὲν ἁπαλώτερος ἦν xa μᾶλλον πα τνονλοῖς, οὗ--
Y L
τος δὲ ἀχριδέστερος xal αὐστηρότε gw διάφορα γάρ
M , ^Y
ἐστι τὰ χαρίσματα.“ ὅτι δὲ καὶ τοῦτο χάρισμα, δῆλον.
5 - * , ,
Αλλ᾽ ἐχεῖνο μὲν ἑτέροις ἤθεσιν ἀνθρώπων ἁρμόζει,
m M / b! /,
τοῦτο δὲ ἑτέροις" xàv μετασχευάσωνται, γέγονεν ἄχρη-
, LCS -- Y ᾿ , * M d N
στον λοιπόν. Καὶ δοχεῖ μὲν elvat τις παροξυσμὸς, τὸ
TN LJ 3 , 2 H 9g) ' M /
δὲ πᾶν οἰχονομία ἐστίν. “στε γὰρ τοὺς προσήχοντας
ile
Ἄλλως δὲ
* amy (oe τ
ἔδει πάντας οὐχ ὁμοτίμους εἶναι, ἀλλὰ τὸν μὲν
M^ -νο c^ 5 , z
ἄρχειν, τὸν δὲ ἄρχεσθαι - xol τοῦτο οἰχονομιχόν. Κύ--

σ΄ , 5 6 - c ,
εχαστον τοποὺυς ἅπολ αἀοεῖν. τοῦτο γίνεται,
xa ἔ

et hoc etiam providentiz opus est. Cyprii namque acus μὲν γὰρ οὐδὲν τοιοῦτον ἐπεδείξαντο, olov oi
nibil tale exhibuerant, quale Antiocheni et reli- ἐν ᾿Αντιοχεία xi οἵ λοιποί: xoi ἐχεῖνοι μᾶλλον
qui:et illi mitiore, hi severiore magistro opus p ἐδέοντο τοῦ ἤθους τοῦ ἁπαλωτέρου, οὗτοι δὲ τούτου.

habebant. 9T. Barnabas autem volebat secum
assumere et Joannem, qui cognominatur Mar-
cus : 98. Paulus autem rogabat, ut qui deces-
sisset ab eis de Pamphylia, et non esset. cum
eis in opus, non debere recipi. 59. Facta est
igitur dissensio, ita ut discederent ab invicem,
et Barnabas quidem. assumto Marco naviga-

Βαρνάδας δὲ ἐδουλεύσατο συμπαραλαθεῖν χαὶ Ἰωάννην
, V ,
τὸν χαλούμενον Máoxov * Παῦλος δὲ ἠξίου τὸν ἅπο-
[4 9g UT es » SN , M M
στάντα ἀπ᾿ αὐτῶν ἀπὸ Παμφυλίας, xol μὴ cuv-
, ΕῚ - 5 P » M -
ελθόντα αὐτοῖς εἰς τὸ ἔργον, μὴ συμπαραλαδεῖν
c / 5 f Y cr -
τοῦτον. ᾿Εγένετο οὖν παροξυσμὸς, ὥστε χωρισθῆναι
- à Doa. 9ι αν dil , 6 P.
αὐτοὺς ἀπ᾿ ἀλλήλων, τὸν τε Bapvaóav παραλαδόντα

τὸν Mdgxov, ἐχπλεῦσαι εἰς Κύπρον: Παῦλος δὲ ἐπι--

ret in Cyprum : 40. Paulus vero electo Sila λεξά ἄμενος Σίλαν, ἐξῆλθε παραδοθεὶς τῇ χάριτι τοῦ
profectus est, traditus gratie Dei a fratribus. Θεοῦ ὑπὸ τῶν ἀδελφῶν. * Οὕτω xa ἐν τοῖς προφήτα!ς

Sic et in prophetis diversas sententias comperi-

De Pau Ius, et varios mores : verbi gratia Elias austerus

cum Darna-
ba dissen-
sione.

€ 4 2 PN : '*)y"H^ ' δ "m e! E . I
εὑρίσχομεν διαφόρους γνώμας χαὶ διάφορα ἤθη" οἷον
ὃ Ἠλίας αὐστηρὸς, ὃ Μωυσῆς πρᾶος. Καὶ ἐνταῦθα

^

,

erat, Moyses mitis. Hic igitur vehementior est τοίνυν σφοδρότερός ἐστιν ὃ Παῦλος. Ἀλλ᾽ ὅρα xod οὕτω
Padus Sed sic tamen vide mansuetudinem ejus. τὸ ἐπιεικὲς αὐτοῦ. "Hi(ou, φησὶ, τὸν ἀποστάντα ἀπ᾽

ἃ οὕτω deest in quibusdam Mss.

IN ACTA APOSTOLORUM HOMIL. XXXIV.

,
auto)

T.

τῇ , -
ἀεὶ βάναυσον" οὕτως οὐδὲ 6 ἀπόστολος. Τοῦτο xoi

ig τις στ τρατηγὸς οὐχ ἂν ἕλοιτο τὸν σχευοφόρον ἔχειν

E

Li " €
τοὺς ἄλλους ἐπαίδε ΒΕ xat αὐτὸν ἐῤῥύθμιζεν ἐχεῖνον.

Οὐχοῦν, φησὶ, χαχὸ vus M Οὐδαμῶς ἀλλὰ
νομίζειν τοῦτο. Πῶς δὲ οὐκ

Met

Ἂλλ᾽ ὅρα, ὅτι πρῶτον μὲν χαχὸν

a

xat σφόδρα ἄτοπον
ἄτοπον ὑπὲρ οὕτω πράγματος μικροῦ τοῦτον
Ἐπ εσθαι χαχόν;
οὐδὲν γέ ἔγονεν, εἰ δλοχλήροις ἔθνεσιν ιἀρχοῦνεες: ἃ ἀπε-
Ec Hase du ἀλλήλων, ἀλλὰ χαὶ μέγα ἀγαθόν"
ἔπειτα ὅτι εἰ μὴ τοῦτο ἦν, oüx ἂν εἵλοντο εὐχόλως
ἀφεῖναι ἀλλήλους. Σὺ δέ μοι θαύμασον τοῦτον μηδὲ
τοῦτο " χρύψαντα. "AX εἰ xai pat Buc φησὶ,
χωρὶς spaoapios. Μάλιστα μὲν οὖν χαὶ aus
δείκνυται τὰ ἀνθρώπινα. Ei γὰρ ἐπὶ τοῦ Χριστοῦ
τοῦτο ἔδει γενέσθαι, πολλῷ μᾶλλον ἐνταῦθα. Ἄλλως
δὲ ὃ παροξυσμὸς οὐχ ἂν εἴη φαῦλος, ὅταν ὑπὲρ τοιού-
τῶν ἕχαστος ἀμφισδητῇ, καὶ μετὰ δικαίου λόγου.
Εἰ μὲν οὖν τις αὐτῶν τὸ ἑαυτοῦ ζητῶν παρωξύνετο,
αἱ τὴν εἰς αὐτὸν τιμὴν, καλῶς" εἰ δὲ παιδεῦσαι xol
ιδάξαι ἑκάτερος βουλόμενος, ὃ μὲν ταύτην, ὃ δὲ ἐχεί-

viv ὥδευον, τοῦτο ποῖον ΠΡ ηβαν Πολλὰ καὶ ἀνθρω-

πίνη διανοία ἐποίουν * οὐ γὰρ deu λίθοι ἢ ὦ ξύλα. Καὶ
ὅρα Παῦλον χατηγοροῦντα, χαὶ τὴν αἰτίαν λέγοντα.
᾿Ηδεῖτο γὰρ τὸν Βαρνάδαν ἀπὸ ταπεινοφροσύνης πολ-
λῆς, ἅτε χεχοινωνηχότα ἐν τοσούτοις αὐτῷ xol μετ’
αὐτοῦ ὄντα - ἀλλ᾽ οὐχ οὕτως ἠδεῖτο, ὥστε xal παρι-
δεῖν τὸ δέον. Τίς μὲν οὖν ἄμεινον ἐδουλεύσατο, οὐχ
, ὅτι μεγάλη γέγονεν
οἰχονομία,, εἴ γε οὗτοι μὲν ἔμελλον δεύτερον ἐπισχέ--

€ - 5 , , P3
ἡμῶν ἀποφήνασθαι" τέως Oi
E) D - M '4 € ς Ind

Ψεως ἀξιοῦσθαι, ἐχεῖνοι Oi οὐδὲ ἅπαξ. Οὐχ ἁπλῶς

- - HU L

διέτριόον £y ᾿Αντιοχείᾳ, ἀλλ᾽ ἐδίδασχον. 'T(. ἐδίδα-
FOwWM ΕἼ 2 T^ M. M ,

σχον; τί δὲ εὐηγγελίζοντο: Τούς τε ἤδη πιστοὺς τούς
- SZ "E ES ᾿ , ἐσ δαλ 3 Y^ b

τε οὐδέπω. ᾿Επειδὴ γὰρ μυρία σκάνδαλα ἦν, ἔδει τῆς

D

28a

-

ἀπὸ Παμφυλίας μὴ συμπαραλαδεῖν. Καθάπερ € Rogabat, inquit, ut qui discessisset ab eis de

Pamphylia, non debere recipi. Ut enim. dux
exercitus nollet bajulum semper habere sordi-
dum, sic neque apostolus. Hoc etiam alios docuit,
et illum emendavit. Ergone improbus Barnabas ?
Minime; imo valde absurdum esset id putare.
Quomodo non absurdum esset, ob rem adeo le-
vem illum dicere improbum ? Sed vide, primum
hinc nihil mali provenisse, si cum integris genti-
bus sufficere possent, separatisint; imo etiam
hinc magnum prodiise Lonum: deinde, si hoc
non accidisset, non facile separari voluissent. Tu
vero mireris. velim, quod Lucas hoc non celave-
rit. Sed si separari oportebat, inquies, saltem sine
dissensione. At hinc maxime humana ostendun-
tur. Nam si in Christo oportebat fieri, multo ma-
gis hic. Alioquin vero dissensio non mala est,
quando de talibus quispiam contendit, et cum
justa ratione. Si certe eorum. quispiam qui sua
erant vel honorem quzrens, exasperatus esset,
bene improbaretur: si vero uterque docere insti-
tuereque volens, alter hac, alter alia via processit :
quod crimen fuerit? Multa ex humana mente fa-
ciebant: non enim erant lapides aut ligna. Et vide
Paulum accusantem et causam dicentem. Revere-
batur enim. Barnabam prz humilitate multa, qui
in tantis rebus sibi consors et secum fuerat; sed
non ita reverebatur, ut officium negligeret. Uter
ergo melius consuluerit, non est nostrum pronun-
tiare, sed quod magna fuit ceconomia, si quidem
hi secundam visitationem assequuturi erant, alii
nullam. Non sine causa autem Antiochi: morati
sunt, sed docebant. Quid docebant? quid evange-

8
lizabant? Alios quidem fideles, alios nondum tales.

αὐτῶν παρουσίας. Τὸ τές οὐχ ὅτι διηνέχθη- 56} Quia enim innumera scandala erant, opus erat il-
σαν ἐν ταῖς γνώμαις, ἀλλ᾽ ὅτι συγκατέθησαν ἀλλή- Δ lorum presentia. In hac quastione observandum,

λοις ἰδεῖν. Οὕτω Br py γέγονε τὸ χωρισθῆ-

ναι, χαὶ πρόφασιν ἐχ τούτου τὸ πρᾶγμα ἔλαόε. Τί
3 3 o ; NA € - 4 δ
οὖν; ἐχθροὶ ἀνεχώρησαν ; M7 γένοιτο. “Ορᾷς γὰρ μετὰ

τοῦτο βαρνάδαν πολλῶν ἐγχωμίων ἀπολαύοντα παρὰ
Παύλου ἐν ταῖς ᾿Επιστολαῖς. Παροξυσμὸς, φησὶν,
27 5 » ES! / 14 b »y
ἐγένετο, οὐχ ἔχθρα οὐδὲ φιλονεικία. Τοσοῦτον ἴσχυσεν
ε z NP. over τ , BITS [/ Ms
ὃ παροξυσμὸς, ὥστε χωρίσαι" χαὶ εἰκότως. "Orso γὰρ
ἕχαστος ὑπέλαδεν εἶναι λυσιτελὲς, τοῦτο μεπὰ ταῦτα
οὗ προσήχατ το διὰ τὴν πρὸς ἐχεῖνον χοινωνίαν.

᾿Εμοὶ δοχεῖ χαὶ χατὰ σύνεσιν γεγενῆσθαι τὸν χω-
ρισμὸν, xai πρὸς ἀλλήλους εἰπεῖν ὅτι ἐπειδὴ ἐγὼ οὐ

M M ,
βούλομαι, σὺ δὲ βούλει, ἵνα μὴ μαχώμεθα, διανειμώ-
c,
Ὥστε πάνυ εἴχοντες ἀλλήλοις
^ 7 32 τ

τοῦτο ἐποίουν. ᾿Εδούλετο γὰρ στῆναι τὸ Παύλου Βαρ-

μεθα τοὺς τόπους.

b Unus χρύψαντα, ὄλως δὲ εἰ χαί.

Β

non in quo dissenserint, sed in quo mutuo con-
senserint. Sic majus bonum ex separatione pro-
diit, atque inde ortum est. Quid ergo? inimicine
recesserunt? Absit; vides enim postea Darnabam
multis laudibus a Paulo celebrari in. Epistolis.
Dissensio, inquit, facta est, non inimicitia neque
contentio. Tantum valuit dissensio, ut separaren-
tur; et jure quidem. Nam quod uterque putabat uti-
le fore, postea non admisisset, eo quod simul essent.

2. Mihi videtur illam separationem prudenter
esse factam, illosque mutuo dixisse : Quandoqui-
dem ego nolo, tu autem vis; ut nepugnemus, loca
distribuamus. Itaque multum sibi mutuo cedentes
hoc faciebant. Volebat Barnabas stare quod Pau-

2 ἀγαθὸν εἶναι τό, 510 quidam.

CAP, Xv1.

200 S. JOANNIS CHRYSOST.

lus decreverat; ideo recessit : volebat similiter
Paulus quod ili placebat ; ideoque et ipse recedit.
Utinam nos quoque tales separationes admittere-
mus, ut ad. pr:dicandn abiremus. Paulus au-
tem, inquit, electo Sila profectus est, traditus
gratie Dei a fratribus. Admirabilis est hic vir
et valde magnus. Plurimum vero Marco profuit
hzc pugna. Pauli namque severitas convertit il-
lum, benignitas autem Barnabze fecit ut ne relin-
queretur. Itaque pugnant quidem, ad unum vero fi-
nem lucrum pertingit. Paulum enim videns velle
discedere, multum exterritus, seipsum damnavit :
iterumque Barnabam videns ita sibi patrocinan-
tem, valde illum dilexit, et ex doctorum pugna
emendatus est discipulus : tantum abfuit ne id of-
fendiculo ipsi esset. Si enim pro suo id fecissent
honore, jure offensus fuisset ; sin pro ipsius salute,
et si propter id unum contendunt, ut ostendant
eum qui ipsum honoravit bene consuluisse, quid
absurdum?

Vide Pauli prudentiam : non prius ad alias
transit urbes, quam eas, quz verbum acceperant,
visitasset. 41. Perambulabat autem Syriam et
Ciliciam confirmans Ecclesias. 4. Pervenit au-
tem Derben et Lystram. Etenim stultum est te-
mere currere. Hoc et nos faciamus : primos pri-
mum instruamus, ne illi impedimento sint po-
sterioribus. 'isitemus, inquit, fratres quomodo
se habeant. Hoc scilicet jure ignorabat; ut ve-
niens fratres inviseret, Vide illum semper vigilem
et sollicitum, nec desidem sedere, etsi innumera
subiret pericula. Vides non ex formidine Antio-
chiam venisse. Etenim ut medicus zgrotos adibat :
et visitandi necessitatem declaravit, dicens : Zn
quibus predicavimus verbum. Recessit Barna-
bas, et non ultra socius fuit. Electo, inquit, Sila,
et traditus gratie Dei. Quid. hoc est? Precati
sunt, Deo supplicarunt. Vide ubique orationem
fratrum magna posse. Ac deinceps pedes ambula-

bat, ut in itinere videntibus se prodesset ; et jure »65

quidem. Nam cum festinarent, navigabant; nunc
vero non item. £t ecce discipulus quidam erat
illic nomine Timotheus, filius mulieris Judece

fidelis, patre gentili. 2. Huic testimonium bo-

num reddebant fratres, qui Iconii et Lystris
erant. 5. Hunc voluit Paulus secum proficisci :
et assumens circumcidit eum propter Judcos,
qui erant in illis locis. Sciebant enim omnes
quod pater ejus erant gentilis. Vere stupore

» Unus τοῦτο ἐποίουν.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

C

D

E

A

i

ἐβδούλετο xat
τω , τω ᾿
Παῦλος δμοίως τὸ éxslvou- διὰ τοῦτο x«i αὐτὸς τὸ

/ ΝΑ ^ M
νάδας- διὰ τοῦτο xal ἀνεχώρησεν "
τ - ^ - - ,
ἴσον ποιεῖ xai ἀναχωρεῖ. Eiüs xa ἡμεῖς τοιούτους
2 APR Ν" Ν “ UMS ES PNE oh
Eytuprsaet χωρισμους, ὥστε ἐπὶ χήρυγμα ἀπιέναι.
ES ^ ' E] 7] $e
Παῦλος δὲ, sS , ἐπιλεξάμενος τὸν Σίλαν, ἐξῆλθε
παραδοθεὶς τῇ leue τοῦ Θεοῦ ὑπὸ τῶν ἀδελφῶν.
Θαυμαστός ἐστιν οὗτος ὃ ἀνὴρ, χαὶ Pos μέγας.
Πάνυ δὲ ὠφέλει τὸν Μάρχον ἣ μάχη αὕτη. Τὸ μὲν
M 7 N Y /
γὰρ Παύλου φοδερὸν ἐπέστρεψεν αὐτὸν, τὸ δὲ Bagva-
à L
M , , c /,
6x χρηστὸν ἐποίει μηκέτι ἀπολε εἰφθῆναι- ὥστε μά-
i [s]
χονται μὲν, πρὸς ἕν δὲ τέλος ἀπαντᾷ τὸ xéplioc. Καὶ
Η τ --
γὰρ Παῦλον δρῶν αἱρούμενον ἀποστῆναι , πάνυ ἂν
2 c ,
ἐφοδήθη xa χατέγνω ἑαυτοῦ " καὶ πάλιν Βαρνάδαν
CUm s eM E] - 5 , , a c MN Y P] D)
δρῶν οὕτως αὐτοῦ ἀντεχόμενον, πάνυ ἂν αὐτὸν ἐφιλη-
Nem Xt fi c € A "X bd , - ^
σε. xat διωρθοῦτο ὃ μαθητὴς διὰ τῆς μάχης τῶν δι-
E:

pe LK
τοῦτο pé

δασχάλων " τοσοῦτον ἀπ τεῖχε τοῦ σχανδαλισθῆναι.

1 i] SN M
μὲν γὰρ διὰ εἰς ἑαυτοὺς τιμὴν
^ ο

3. 2? à
ELXOTOG* εἰ O£

dq
οστε

αὐτοῦ σωτηρίαν, xoi δι᾿ ἕν φι-

m— Y ^ onm
λονειχοῦσιν αι τὸν τιμήσαντα αὐτὸν χαλῶς
)zu , » T
βεθδουλευμένον, τί ἄτοπον ;
σ ^ , ,
es τὴν σύνεσιν τοῦ Παύλου οὗ dieeodeuce ἐπ
EA / X 3
ἄλλας ἔρχεται πόλεις, πρὶν ἢ Sra δεξαμένας τὲ

ἀρϑξ νῦν Διήρχετο δὲ τὴν Συρίαν xal Kouxfay

,
ἐπιστηρίζων τὰς "ExxXnstac. Κατήντησε δὲ

A

67v xaX Λύστραν. Καὶ γὰρ ἀνοίας ἐστὶν εἰχῇ τρέχειν.

zl . £ »
Τοῦτο xoi ἡμεῖς ποιῶμεν" “τοὺς π πρ οώτους πρῶτον παι-

Neuf ci ' T /
δεύωμεν, ἵνα μὴ οὗτοι ἐμπόδιον γίνωνται τοῖς μετὰ

e 3 9 i * ^ M m
ταῦτα. ᾿Επισχεψώμεθα, φησὶ, τοὺς ἀδελφοὺς πῶς

» ἀν ἣν -Ὠ , , er
ἔχουσι. Kal τοῦτο ἠγνόει εἰκότως, ἵνα ἐλθὼν τοὺς
"Osa αὐτὸ: SUV ENT Am 7
ρα αὐτὸν ἀεὶ διεγηγερμέ-
^, à , —
μεριμνῶντα, οὐχ ἀνεχόμενον χαθῆσθαι, χαίτοι
ους ὑπέμενε χινδύνους. ὋὉρᾷς, ὅτι οὐ δειλίας ἦν
5 ΄
ς Ἀντιόχειαν ἐλθεῖν ; Καθάπεργὰρ ἰατρὸς ἐπὶ τοὺς
3) ἀκ - X SN , A c
χάμνοντας ἀπήει, χαὶ τὴν ἀνάγχην τῆς ἐπισχέψεως
"Ev αἷς χατηγγείλαμεν τὸν λόγον:
hi

Ἀπέστη b βαρνάδας, χαὶ οὐχέτ ον ἀδξυ, Ἔπιλεξά

ἐδήλωσεν εἰπὼν,

νος, φησὶ, τὸν Σίλαν, xoi παραδοθεὶς τῇ yu τοῦ

-τὉρ , c A A τ
Θεοῦ. Τί τοῦτό ἐστιν; Ηὔξαντο, φησὶν, - τοῦ

Θεοῦ c A) ; - e RA LINGE ἊΣ , ^ , , * m
£o pa παντα χοῦ μεγάλα δυναμένην τὴν εὐχὴν τῶν
57 - - ὦ ^ - το
ἀδελφῶν. Καὶ λοιπὸν πεζῇ ὥδευε, xoi διὰ τῆς δδοιπο-
, zl E^ -le * « c οἴ δ, 3 ,
ρίας ὠφελῆσαι τοὺς δρῶντας βουλόμενος " εἰκότως.
σ hi Y e » ^ δε
Ὅτε μὲν γὰρ ἔσπευδον, ἔπλεον " νῦν δὲ οὐχ ἔτι. Καὶ
22. M 0 — RIA 2r ἐπ PN "T : 0n ev

ἰδοὺ μαθητής τις ἦν exei ὀνόματι Τιμόθεος. υἱὸς γυ-

, b

Ἕλληνος: ὃς

A en
τάτρος Oz
en
at "Ixovtoo ἀδελ-

ἐμαρτυρεῖτο ὑπ
φῶν. ᾿Γοῦτον ἠθέλησεν ὃ ς σὺν αὐτῷ ἐξελθεῖν:
xoi λαδὼν περιέτεμεν αὐτὸν AY τοὺς ἘΠΕ ΚΕΣ τοὺς
ὄντας ἐν τοῖς τόποις ἐχείνοις. Ἢδεσαν γὰρ ἅπαντε

ι
τὸν πατέρα αὐτοῦ, ὅτι Ev Oo

ρχεν. Ἄξιον ἐχπλα-

c Unus τοὺςπ

007076 πρώτους.

IN ACTA

εἶναι τοῦ Παύλου τὴν σύνεσιν. Ὃ τοσαῦτα μαχεσά-

ενος περὶ τῆς περιτομῆς, ὃ πάντα χινήσας, χαὶ μὴ
πρότερον ἀποστὰς, ἕως ὅτε χατώρθωσε, τοῦ δόγματος
κυρωθέντος, περιτέμνει τὸν μαθητήν. Οὐ μόνον ἕτέ--
ρους οὐ χωλύει, ἀλλὰ καὶ αὐτὸς τοῦτο ἐργάζεται. Οὐ-
δὲν Παύλου συνετώτερον᾽ ὥστε πάντα πρὸς τὸ συμ-
φέρον ἑώρα : οὐδὲν ἁπλῶς ἐποίει προλήψει. Τοῦτον
ἠθέλησε, φησὶν, ἐξελθεῖν σὺν αὐτῷ. Τὸ θαυμαστὸν
τοῦτο, ὅτι χαὶ ἐπήγετο αὐτόν. Διὰ τοὺς ᾿Ιουδαίους,
φησὶ,
τία τοῦ περιτεμεῖν * οὗ γὰρ ἂν ἠνέσχοντο παρὰ dXoo-
βύστου τὸν λόγον ἀχοῦσαι. Καὶ τί; “Ὅρα τὸ d
θωμα * περιέτεῖεε gv , ἵνα sepu xaü£)«* τὰ δό-

- , , cr τὶ
τοὺς ὄντας ἐν τοῖς τόποις ἐχείνοις. * AUc fj αἱ-

γϑμᾶτα γὰρ ἐκήρυττε τὰ τῶν ἀποστόλων. Ὁρᾷς

μάγην
E , 2^ M M 5 Mo / τ ci
πολεμούμενοι, ἀλλὰ χαὶ αὗτοὶ ἐναντία ποιοῦντες, OUO)

S , ^ 3
, χαὶ διὰ μάχης οἰκοδομήν; Οὐ παρ᾽ ἑτέρων

τὴν ᾿Εχχλησίαν ᾧχοδόμουν. Δόγμα εἰσήνεγκαν μὴ
περιτέι μνειν, xal περιτέμνει. Καὶ ἐπερίσσευον, φησὶ,

TU)

à

τομῆς;

ἀριθμῷ, χαθ᾽ ἣμέ ius Εἶδες τὸ χέρδος us um
Εἶτα λοιπὸν οὐχ ἐνδιατρίζει τούτοις, ἅτε
Ὥς

^ y M / NN , -
ὀιεπορεύοντο τὰς πόλεις, παρεδίδουν αὑτοῖς φυ-

ἐπισχέψασθαι ἐλθών * ἀλλὰ τί ; Πόῤῥω πρόεισιν.
δὲ
-—
, MON, M / TS Y t 5 /
λάσσειν τὰ δόγματα τὰ χεχριμένα ὑπὸ τῶν ἀποστό-
λων xai τῶν πρεσδυτέριων τῶν ἐν Ἱερουσαλήμ. Αἴ
b ἐπε-
ρίσσευον τῷ ἀριθμῷ καθ᾽ ἡμέραν. Διελθόντες δὲ τὴν
Φρυγίαν χαὶ τὴν Γαλατικὴν χώραν, κωλυθέντες ὑπὸ
ὦ m m 5
τοῦ ἁγίου Πνεύματος λαλῆσαι τὸν λόγον ἐν τῇ Acta,
M
τὴν Φρυγίαν xal τὴν Γαλατίαν " ἀφέντες, εἷς τὴν
᾿Ελθόντες χατὰ τὴν Μυσίαν
2 J » 5 M J μὲ M τι » -
ἐπείραζον εἰς τὴν Βιθυνίαν πορεύεσθαι, καὶ οὐχ εἴασεν
αὐτοὺς τὸ Πνεῦμα. Διὰ τί μὲν οὖν ἐκωλύθησαν, οὗ

P 5 , 3 e - , 1
I.zy οὖν [ὐχχλησίαι ἐστέρέεουντο τὴ πίστει, χαὶ

, » ^
μεσόγαιον ἐσπευὸον.

€

5 /, - /
ἔγει * ὅτι δὲ ἐκωλύθησαν, εἰπε, παιδεύων ἡμᾶς πεί-
θε 5 , ΠΩ x C E ΑἹ E] " ' δὲ ὺ

εσθαι μόνον χαὶ μὴ ζητεῖν τὰς αἰτίας, καὶ δειχνὺς,
,ὔ , Y
ὅτι πολλὰ xo ἀνθρωπίνως ἐποίουν. Π]αρελθόντες δὲ
1 M J RS
τὴν Μυσίαν χατέδησαν εἰς Τρωάδα. Καὶ ὅραμα διὰ
ΩΝ n , / 3 τ
τῆς νυχτὸς ὥφθη τῷ Παύλῳ ἀνήρ τις ἦν Μαχεδὼν
c , c
ἑστὼς, παραχαλῶν αὐτὸν xal λέγων * διαύὰς εἰς Ma-
bj 7 ec - M fe, M M x
χεδονίαν, βοήθησον ἡμῖν. Διὰ τί ὅραμα, xol μὴ τὸ
t ͵ὔ Ν
Hei τὸ sia ἐπ λεύσσω : chaude B xal

deje αὐτὸς ὅραμα εἶδεν, Cd A ADU
xai ἐπιθέντα αὖ τῷ χεῖρας; Eizo xo διὰ τοῦτο αὐτὸν

ἐχεῖ z

wet, ἵνα ἐχτείνηται τὸ “χήρυγμα. Ἄλλως δὲ
' A E ΔΩ͂Σ 2.8 L1 - E: ,
χαὶ διὰ τοῦτο χωλύεται ἐνδιατρῖψαι ταῖς ἄλλαις πό-
λεσιν, ἐπείγοντος αὐτὸν τοῦ Χριστοῦ. Οὗτοι μὲν γὰρ
EJ ΕῚ , 3 2 M J λ

ἔμελλον ἀπολαύσεσθαι Ἰωάννου xot χρόνον πολὺν, xx,

δὲ
ἴσως οὐδὲ πάνυ ἐδέοντο: ἐχεῖ δὲ ἀπελθεῖν ἔδει. Καὶ ἀν-

Hac, αὕτη ἡ αἰτία τοῦ περιτεμεῖν, desunt in uno,
b περιέσσευον, Sic quidam,

TOM. IX.

APOSTOLO

iM. HOMIL. XXXIV.

20 I
digna est Pauli prudentia. Qui tantopere pugna-
verat propter circumcisionem, qui omnia move-
rat, et non prius destitit, donec rem perficeret,
confirmato dogmate, circumcidit discipulum. Non
modo alios non cohibet, sed hoc et ipse facit. Ni-
hil Paulo prudentius : omnia, ut conducerent spe-
ctans, nihil temere et ex przjudicata opinione age-
bat. Zunc voluit, inquit, secum proficisci. Hoc
mirabile est quod. assumserit euin. Propter Ju-
deos, inquit, qui erant in illis locis. Hzc causa
circumcidendi fuit : non enim tulissent audire ver-
bum ab incircumciso. Et cur? Vide preclarum
opus : circumcidit, ut circumcisionem tolleret :
dogmata enim przdicabat apostolorum. Viden'
pugnam, et per pugnam zedificationem? Non. ab
aliis impugnabantur; sed ipsi contraria facientes,
ita Ecclesiam adificabant. Dogma afferebant non
circumcidendi , et circumcidit. Et abundabant,
inquit, numero quotidie. Vidistin' utilitatem cir-
cumcisionis? Deinde non moratur ibi, quippe qui
visitandi gratia venisset ; sed quid? Ultra proce-
dit. 4. Cum autem pertransirent civitates, tra-
debant eis custodire dogmata, que erant de-
creta ab apostolis et senioribus, qui erant in
Jerusalem. 5. Itaque Ecclesie confirmabantur
D fide, et abundabant numero quotidie.6. Trans-
euntes autem Phrygiam et Galatice regionent,
prohibiti a Spiritu sancto loqui verbum in we
6. relicta Phrygia et Galatia, in mediam re-
gionem. festinabant.'[. Cum, venissent autem
in Mysiam, tentabant ire in Bithyniam, et
non permisit eos Spiritus. Quare prohibiti fue-
runt non dicit, sed tantum prohibitos fuisse, nos
docens ut solum obtemperemus, nec causas inqui-
ramus; ostendensque illos multa humano more fe-
cisse. 8. Cum aulem. pertransissent Mysiam,
descenderunt Troadem. 9. Et visio per noctem
Paulo ostensa est : Fir quidam erat Macedo
stans, deprecans eum et dicens, Transiens in
Macedoniam, adjuva nos. Cur visio, et cur Spi-
ritus sanctus ipse non jussit? Volebat eos hoc quo-
que modo attrahere. Etenim sanctis quoque visio-
nes per somnium apparuerunt : et 1nitio quoque
ipse visionem habuit hominis ingredientis et impo-
nentis sibi manus. Deinde ideo ipsum illo trahit,
ut przdicatio extenderetur. Alioquin vero propter
,, lioc prohibetur morari in aliis civitatibus, Christo
ἣν ipsum urgente. Hi namque Joanne e erant

C

* [καταλιπόντες À. B.]
e Idem χήρυγμα. διὰ τοῦτο ἐχωλύθη ἐνδιατρίψαι.

21

Pauli pru-
dentia.

202 S.

inulto tempore, et fortasse non multum habebant
opus; illo autem migrare oportebat. Et pertrans-
iens demum proficiscitur. 10. Ut autem visum
vidit, statim quesivimus proficisci in Mace-
doniam, certi facti quod vocasset nos Deus
evangelizare cis. 11. JVavigantes autem a Troa-
de recto cursu venimus in Samothraciam, et
sequenti die Neapolim, 12. et inde Philippos,
quc est prima partis Macedonice civitas, co-
lonia. Eramus autem in hac urbe diebus ali-
quot conferentes. Sic illi etiam. Christus apparet
dicens, Cesari te oportet sisti. Deinde loca re-
censet, historiam quippe texens, et ostendens ubi-
nam moratus sit; indicatque illum in majoribus
moratum, alias przteriisse. Dignitas est civitatis
coloniam esse. Sed superiora repetamus. Necessita-
tem Barnabz imponit, dicens : J'isitemus civita-
tes, in quibus annuntiavimus verbum. Licet
non oporteret rogare eum, quem postea accusatu-
rus erat.

4. Hoc etiam circa Deum et Moysem legimus.
Num. 12. llle rogat, Deus irascitur; ut quando dicit: δὲ pa-
i ter ejus exspuisset in faciem ejus; et rursum,
Exod. 32. Dimitte me, et iratus delebo populum hunc; et

4ct. 27.
25.

32. Samuel quando lugebat Saulcm : per utrumque
I. Reg.15.
35. enim magna eveniunt bona. Sic et nunc ille ira-

scitur, d non iste. Hoc apud nos item. evenit. Et

dissensio apposite, ut ille erudiretur, nec videre-

tur rem esse scenam. Neque enim qui semper ces-

serat, hic non cessisset, qui ita Paulum amabat, ut

antehac quareret eum Tarsi, et ad apostolos ipsum
introduceret, et eleemosynam communem faceret,

et quod ad dogma attinet, communiter susciperet.

Cur Pau- Itaque non propter hanc rem iratus fuisset. Sed se-
τς ιν δε parantur, ut doceant, et per separatiomem eos,
ταῦτα. — Qui doctrina sua egebant, instituant : ut etiam alibi
2. Thess. 3. facit dicens : os autem ne defatigemini bonum
s facientes. Et alios quidem increpat, Jubet autem
bene facere erga omnes. Hoc etiam in consuetudine

habemus. Hic autem mihi videntur alii quoque in-

dignati esse in Paulum. Et postea ille, ipsis seor-

sum adductis, omnia facit, monet, hortatur. Multa

potest concordia, multa caritas : etiamsi pro re ma-

gna roges, etiamsi indignus sis, propter proposi-

tum audieris, ne timeas. Perambulabat, inquit,
civitates. Et ecce erat discipulus nomine Timo-

theus, qui testimonium habebat a fratribus,

qui erant Lystris et Iconii. Magna fides Timo-

thei, qui ab omnibus testimonium habet. Quando E Ἰχονίῳ ἀδελφῶν.

a ἐργ
£0

χσθαι deest in quibusdam,

JOANNIS CHRYSOST.

C

D

ARCHIEP, CONSTANTINOP.

sg id nte ἔξεισιν. Ὥς δὲ τὸ ὅραμα € ἴδεν, εὐθέως
ἐζητήσαμεν ἐξελθεῖν εἰς Μαχεδονίαν, συμόιδάζοντες
ὅτι προσχέχληται ἡμᾶς ὃ Κύριος TOTNM αὖ-
ἀπὸ Τρωάδος εὐθυδρομήσαμεν ε
ἐπιούσῃ εἰς Νεάπολιν, ἐχεῖθέν τε
εἰς Φιλίππους, ἥτις Im πρώ τὴ τῆς ΝΙαχεδονίας πό-
μεν ὃ δὲ ἐν αὐτῇ τῇ πόλει διατρίόον-

Ε
ι

La]

τούς. ᾿Αναχθέντες ὃὲ
Σαμοθράχην; τῇ τε

λις, χκολώνεια.
τες ἡμέρας τινάς. Οὕτως αὐτῷ xa ὃ Χριστὸς. φαίνε-
ται λέγων, ὅτι Καίσαρί σε δεῖ τ dass des Εἶτα λέ-
γει χαὶ τοὺς τόπους, ἅτε ἱστορίαν ἐξηγούμενος, καὶ
ἐνεχρόνισ σε΄ ἐν ταῖς
μείζοσι, τὰς δὲ ἄλλας
ἣ χολώνεια. Ἀλλ᾽ iei ἴδωι μεν τὰ εἰρημένα. Ἄναγ-

λέγων"

Ἀν

^ M cT
ὀειχνὺς που χαι οειχνυσιν, ὅτι

, (a
αρήει. ᾿Αξίωμά ἐστι πόλεως

o* τῆς ἀποδημίας

χὴν περιτίθησι τῷ Βαρνάδα
αἷς χατηγγείλαμεν τὸν

᾿Επισχεψώμεθα τὰς πόλεις, ἐν
λόγον. Καίτοι οὐχ ἔδει ἀξιοῦν αὐτὸν μέλλοντα χατη-

^i

γορεῖν μετὰ ταῦτα.

Τοῦτο χαὶ ἐπ ΖΡ ιν xai τοῦ Μωύσέως-

6 μὲν ἀξιοῖ, . Οἷον ὡς ὅταν λέγη" Et
ὃ πατὴρ αὐτῆς orones εἰς τὸ πρόσωπον αὐτῆς"
χαὶ πάλιν, Ἄφες με, χαὶ θυμωθεὶς ἐξαλείψω τὸν λαὸν
τοῦτον * x«l ὃ Σαμουὴλ, ὅταν πενθῇ τὸν Σαούλ " δι᾽
ε , n , , E , e ^Y D
pec γὰρ βεγάλα ΤΣ ἀγαθά. Οὕτω δὴ χαὶ
ἐνταῦθα ὃ μὲν ὀργίζεται, ὃ δὲ οὐχ ἔτι. Τοῦτο χαὶ

ἐφ᾽
ἡμῶν γίνεται. Καὶ ὃ παροξυσμὸς εἰχότως, ἵνα ἐχεῖνος
^ - A We e M * - 2. E
παιδευθῇ, xol μὴ δόξῃ σχηνὴ τὸ πρᾶγμα εἰναι. Οὐ
1 «ἢ, τῳ era mas. 3 2 € 3 TC e
γὰρ ἂν ὃ πανταχοῦ εἴχων, ἐνταῦθα οὐχ εἰξεν, ὃ οὕτω
es ^c cr Y Y , EC Y
Παῦλον φιλῶν, ὥστε xat πρὸ τούτου ζητῆσα! αὐτὸν
3 M cT M M E] , 2X E]
ἐν Ταρσῷ, xai πρὸς τοὺς ἀποστόλους αὐτὸν ἄπενεγ-
- Ἁ ,
χεῖν, καὶ τὴν ἐλεημοσύνην χοινὴν ? ἐργάσασθαι, xal τὰ
ΣΝ co IY E A 2- key
χατὰ τὸ δόγμα xowT, καταδέξασθαι. Οὐχ ἂν οὖν διὰ
-— M 3 , 06. - 1.5 . Jy ὁ xi. x
τοιοῦτον πρᾶγμα ἀρ τ ἀλλὰ uper. ἀπ᾿ ἀλ-

λήλων, ὥστε παιδεῦσαι χαὶ s τίσαι διὰ τοῦ χω-
ρισμοῦ τοὺς
ὥσπερ οὖν χαὶ ἀλλαχοῦ ποιεῖ λέγων * Ὑμεῖς δὲ μὴ

3 A ΟΡ
ποιοῦντες. Καὶ ἐπιτιμα μὲν ετε -

^ ,
δεομένους τῆς παρ᾽ αὐτῶν διδασχαλίας *
αὶ

πὶ - ἈΝ
ἐχχαχεῖτε τὸ χαλὸν
, ^N - bi y r D
potc , χελεύει δὲ τὸ χαλὸν ποιεῖν πρὸς πάντας. "Touco
c ^ ^y —€- , D
xoi ἐν τῇ συνηθεία ποιοῦμεν. ᾿Ενταῦθά μοι δοχοῦσι
c - , M
xa ἄλλοι συναγαναχτῆσαι τῷ Παύλῳ. Καὶ λοιπὸν κατ᾽
A -
ἰδίαν χἀχείνους AaGov Ans τα ees καὶ παραινεῖ"
χαὶ νουθετεῖ. Πολλὰ ἣ δμόνοια δύναται, πολλὰ ἣ
Jo να τα τον , iT τα ^ 257r E1
οι * χἂν ὑπὲρ μεγάλου ἀξιοῖς, x&v ἀνάξιος ἧς,
ἀπὸ τῆς mp E essei υἱὴ φοθοῦ. Διήρ-
χετο, φησὶ, τὰς πόλεις. Καὶ ἰδοὺ ἦν μαθητὴς ὁ ὀνόματι
'Γιμόθεος, ὃς dp c que ὑπὸ τῶν ἐν Λύστροις χαὶ
LI
P Μεγάλη ἣ πίστις τοῦ Τιμοθέου,

b Unus μεγάλη ἡ χάρις τοῦ Τινοθέου.

ΙΝ ACTA

- υ
ὅτι ὑπὸ πάντων μαρτυρεῖται. Ὅτε ἀπέστη Βαρνάόας,
» /»e CE. ? M
ἕτερον ἀντίῤῥοπον εὑρίσχει. Περὶ τούτου φησὶ, Me-
V. -Ὸ D
μνημένος σου τῶν δακρύων xai τῆς ἀνυποχρίτου σου
D E ͵ “ὦ cn
πίστεως, ἥτις ἐνῴχησε πρῶτον ἐν τῇ μάμμη σου

τῇ υητρί σου Εὐνίχη. Καὶ λαθὼν, φησὶ,

L M
Λοΐδι, χαὶ

5 ^

περιέτεμεν αὐτὸν. Τ ἵνος δὲ ἕνεχεν, αὐτὸς ἐπάγει λέ--
- ,
γῶν * Διὰ τοὺς Ιουδαίους τοὺς ὄντας ἐν τοῖς τόποις

m M 1
ἐχείνοις. Διὰ τοῦτο τοίνυν Ὁ ρώαρον 2 E διὰ

APOSTOLORUM.

HOMIL. XXXIV.

295

discessit Barnabas, alterum ipsi parem invenit.

De hoc inquit : Memor lacrymarum tuarum et 5. Tig. τ
fidei tue non simulate, que inhabitavit primo 4: 5-

in avia tua Loide, et in matre tua Eunice. Et
assumens , inquit, illum circumcidit. Qua de
causa Ipse addit, dicens : Propter “πάθος, qui
erant in locis illis. ldeo ergo circumciditur; vel
etiam propter patrem, qui gentilis manebat. Ergo

τὸν πατέρα" "Ea γὰρ ἔμενεν ὦν. Ἄρα οὐχ ἦν ἔμπε-ςς non circumcisus erat. V ἽΝ jam solutam legem.

ρίτομος. "Opa ἤδη τὸν νόμον λυόμενον. Τισὶ δὲ δοχεῖ
m ^ » ΄
μετὰ τὸ κήρυγμα αὐτὸν τεχθῆναι - ἀλλ᾽ οὐκ ἔστι τάχα
τ , M 3i ἣν ὦ PN , s
τοῦτο. Ἀπὸ βρέφους γὰρ, φησὶ; τὰ ἱερὰ γράμματα
3 ^I - - ^ e
οἶδας. "Exsivo τοίνυν ἐστὶν εἰπεῖν, ἢ εἰ μὴ τοῦτο, ὅτι
53 9" E] “ - ^, - αν οἷ /,
ἔμελλεν αὐτὸν ἐπίσχοπον ποιεῖν, xal oüx ἔδει ἀκρό-
5 Xo x wes Y --
Guccow εἶναι. 'Γέως δὲ ἔδει τὰ ἔθνη μηδὲν τοιοῦτον
M - 3 d M
φυλάττειν. Οὐ μιχρὸν xoi τοῦτο ἦν, ὅπου γε μετὰ
m , M m τὶ V , ^ ἫΝ Y oA 1 A
τοσοῦτον χρόνον xat τοῦτο αὐτοὺς ἐσχανδάλιζεν. ᾿Αρχὴ
E », M - b Y Y
χαταλύσεως ἦν ἐς τὰ ἔθνη μὴ τηρεῖν ταῦτα, χαὶ μηδὲν
M
βλάπτεσθαι, μηδὲ ἔλαττον. ἔχειν κατὰ τὴν πίστιν“
ΝΘ Ἂν 5
ἑχόντες λοιπὸν ἀφίσταντο. ἐπεὶ οὖν ἔμελλε κηρύττειν,
c ^ * X 3 , , e
ἵνα μὴ διπλὴ πλήξῃ τοὺς ᾿Ιουδαίους, περιέτεμε τοῦ-
3 - ᾿ X. Ὁ
τον. Καίτοι ἐξ ἡμισείας vj" ἀπὸ πατρὸς "EXXavoc
PANES M - Ls λα, CURES ad ΄
γὰρ ἦν, χαὶ πιστῆς μητρός - ἀλλ᾽ ὅμως ἐπειδὴ μέγα
3 - 2 - x
ἦν ἐχεῖνο τὸ κατόρθωμα τὸ ἐν τοῖς ἔθνεσιν, οὐχ ἐφρόν-
τιζε τούτου * τὸν γὰρ λόγον ἔδει κατασπαρῆναι " διὰ
m M , M » M , y SE. τω
τοῦτο χαὶ αὐτὸς αὐτὸν περιέτεμεν. “Ὅρα χαὶ ἐνταῦθα
UN É , / , z) , LAS
ἀπὸ ἐναντιώσεως μέγα τι γενόμενον ἀγαθόν. Καὶ

* ἐπερίσ τῷ ἀριθμῷ, φησίν. Ορᾶς, ὅτι οὐ μόνον
ξἐπερὶσ Geuov τῷ X QUJU.O , CT, . ρᾶς, μ.
2. “ἢ A 2* ^ M t , 5 A
οὐδὲν sis περιυτομὴ: ἀλλὰ χαὶ τὰ μέγιστα ὠφέ-
λησεν; Ὥς δὲ τὸ ὅραμα εἰδεν, εὐθέως, φησὶν, ἐζητή-

Y
τὴν

σαμεν ἐξελθεῖν εἰς Mixshmüse συμθιδάζοντες
£n προσχέχληται ἡμᾶς ὃ Κύριος. "Opx, οὐχέτι δι’
ἀγγέλου χαθάπερ Φιλίππῳ, χαθάπερ Κορνηλίῳ "
ἀλλὰ τί; Δι’ δράματος φαίνεται αὐτῷ λοιπὸν ἀνθρω-
, nos , "E 0 S x 32 ) ,
πινώτερον, οὐχέτι θειότερον. "Ἔνθα uiv γὰρ εὐχολώ-
τερον τὸ πεισθῆναι, ἀνθρωπινώτερον * ἔνθα δὲ πολλὴ
, , Ὅ χ ὰ Ewa E] ,.
ἣ βία, θειότερον. Ὅπου μὲν γὰρ κηρῦξαι ἠπείγετο
μόνον, εἰς τοῦτο ὄναρ φαίνεται αὐτῷ - ὅπου δὲ μὴ
κηρῦξαι οὖχκ ἠνείχετο, εἰς τοῦτο Πνεῦμα ἅγιον ἀπο-
χαλύπτει. Οὕτω χαὶ ἐχεῖ τῷ Πέτρῳ * ᾿Αναστὰς χα-
τάδηθι. Οὐ γὰρ δὴ καὶ τὰ εὔχολα εἰργάζετο τὸ
Πνεῦμα, ἀλλ᾽ ἤρχει χαὶ ὄναρ αὐτῷ. Καὶ τῷ Ἰωσὴφ
δὶς M L y Ἅ “ἃ Ὁ NA us
i ῥαδίως πειθομένῳ ὄναρ guiiegon, core xà ἄλλοις
ὕπαρ. Οὕτω χαὶ Καορνηλίῳ, χαὶ αὐτῷ τούτῳ. Καὶ ἰδοὺ,
φησὶν, ἀνὴρ Μαχεδὼν ἑστὼς, παραχαλῶν χαὶ λέγων.
Οὐχ εἰπεν, ἐπιτάττων, ἀλλὰ, Παρακαλῶν - τουτέστιν,
ὑπὲρ αὐτῶν τῶν δεομένων τῆς θεραπείας. Τί ἐστι,
, ^
Συμόιδάζοντες; Στοχαζόμενοι, φησί. Τῷ τε γὰρ
c LO , e c
Παῦλον ἰδεῖν xo μηδένα ἕτερον, xo τῷ χωλυθῆναι

* Quidam Mss

εσήτξυον.

A Quidam autem putant illum post praedicationem
natam esse; sed forsan hoc non est. 4b infan-
tia enim, inquit, sacras literas nosti. lud igi-
tur est dicendum ; vel fortasse, quia illum ordina-
turus erat episcopum, et non decebat incircumci-
sum esse. Jam autem gentibus nihil tale servan-
dum erat. Neque hoc parvum erat, quando post
tagtum tempus hoc illis offendiculo erat. Initium
abrogationis erat, quod gentiles hac non servarent
neque linc lederentur, nihilque minus haberent
circa fidem : spente demum desistebent. Quia igi-
tur przdicaturus erat, ne dupliciter pungeret Ju-
daos, hunc circumcidit, quamvis ex dimidio tan-

B tum esset, patre gentili, matre fideli. Attamen

quia magnum erat opus hoc, quod inter gentes hoc

ageret, non curavit illud ; oportebat enim verbum
disseminari : ideo et ipse illum circumcidit. Hic
etiam vide dum e contrario videtur agere, ma-
gnum peractum bonum. £t abundabant numero,
inquit. Viden' quomodo non solum nihil nocuerit
circumcisio, sed et plurimum profuerit? Ut autem
visionem vidit, statim, inquit, quesipimus pro-
ficisci in Macedoniam, certi facti quod vocasset
nos Deus. V ide, non jam per angelum, ut Philippo
et Cornelio; sed quid? Per visionem apparet ipsi de-
inceps en more, non divino. Ubi enim facilius
erat persuadere, humanius; ubi magna vis desi-
derabatur, divinius. Nam ubi przdicare festina-
bat solum, ibi somnium ipsi apparet; ubi vero
predicare non sustinebatur, ibi Spiritus revelat.
Sic et illic Petro : Surgens, descende. Non enim
facilia operabatur Spiritus, sed satis erat ipsi so-
mnium. Josepho quoque facile credenti somnium
apparet, aliis vero visio. Ita et Cornelio et huic
ipsi. Et ecce, inquit, vir Macedo stans, obse-
crans et dicens. Non dixit, Precipiens, sed Ob-
secrans; id est, pro iis qui curatione opus habe-
bant. Quid est, Certi facti ? Hoc est, conjectantes,
inferentes. Nam quod Paulus viderit et nemo alius,
et quod. prohibitus sit a Spiritu, et quod in ter-

€

91.

Visionum
et somnio-
rum distin-
clio.

$. JOANNIS CHRYSOST.

204
minis essent, ex his omnibus hac inferebant. Alio-
quin navigatio illud indicabat : neque enim mul-
tum tempus erat, quo in illam Macedonie radi-
cem venerant. Atque ita dissensio utiliter provisa
fuit. Neque enim aliasSpiritus sanctus operatus es-
set, neque Macedonia verbum | suscepisset. Tantus
vero ille profectus signum erat, rem gestam non
fuisse humanam. Atqui non dixit, Darnabam exa-
cerbaium fuisse; sed, Znter illos dissensio fuit.
Si hic exacerbatus non est, neque ille.

5. Hzc cum sciamus , ne perfunctorie illa ex-
ciplamus, sed discamus et instituamur; neque
enim temere scriptum est. Magnum malum est
ignorare Scripturas : a quibus juvari oporteret ,
ab 115 ledimur. Sic frequenter pharmaca vim me-

dendi habentia, cum ejus usum nesciunt. qui illa.

adhibent, nocent ac pessumdant : et arma quz pos-
sunttueri, nisi quis recte circumponat, us uten-
tem perimunt. Causa vero est, quod omnia magis
quaramus, quam animz utilitatem ; et alia magis
spectemus, quam utilitatem nostram. Domus certe
firmitatem szepe quaerimus, nec patimur illam ve-
tustate nutantem vel labentem videre, neque a
tempestate periclitantem : de anima vero nulla
cura, etiamsi fundamenta ejus infirma videamus ,
licet et structuram et tectum perinde habere;
nullam horum rationem habemus. Item 51 armen-
ta habeamus, quid illis prosit. quaerimus, ducto-
resque ac medicos, omnemque lapidem movemus :
domos quoque curamus, et eos quibus hec com-
missa sunt hortamur, ut non temere vel perfun-
ctorie jumenta abigant, neque onera imponant ,
vel intempesta nocte educant , vel alimenta. ve-
numdent, multzque leges apud nos sunt ad utili-
latem jumentorum : de anima ratio nulla. Verum
quid dico de brutis, quz nobis utilia sunt ? Multi
sunt, qui passeres habent ad nihil utiles, sed qui
solum recreant, multaque sunt circa illos leges ,
nihilque negligitur. vel omittitur : omniaque ma-
gis curamus, quam nos ipsos. Sic omnibus sumus
ignobiliores. Si quis contumeliose nobis dixerit,
Canis, dolemus ; cum vero nosipsi nobis contume-
liam inferimus, non verbo, sed re, nec tantam
anima: curam habemus, quam canum, nihil nos
pati putamus. Videte quantis omnia plena sint
tenebris. Quot. sunt qui student, ne canes plus
equo exsatüentur; ut sint veloces et venatorii

b Alius συνῆγον, τουτέστι xoi 6 πλοῦς.
5 Unus ψυχῆς οὐδεὶς λόγος, ἀλλὰ.

ARCHIEP, CONSTANTINOP.

MY m , c ^ - - 3 EN
ὑπὸ τοὺ Πνεύματος, xol τῷ πρὸς τοῖς ὅροις εἰναι; ἀπὸ
/ C y Ξὰ b τω νὰ“ Y No $c
τούτων ἁπάντων ταῦτα P συνῆγον. Ἄλλως δὲ χαὶ ὃ
εὖ - AN
πλοῦς τοῦτο ἐνέφαινεν * οὗ γὰρ ἐγένετο χρόνος πολὺς,
ὅθε 3 ΒΘ Y τ «“«"ν c ^ , n ,ὔ
ὅθεν εἰς αὐτὴν τὴν ῥίζαν τῆς Μαχεδονίας παραγίνον-
dg -
ται. Ὧστε ὃ παροξυσμὸς συμφερόντως οἰχονομεῖται γε-
, c e
νέσθαι. Οὐκ ἂν γὰρ ἐνήργησε τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον,
E Y
οὖκ ἂν τὸν λόγον ΝΙαχεδονίχ ἐδέξατο. Ἣ δὲ τοσαύτη
- M es Y
προχοπὴ σημεῖον τοῦ μὴ εἰναί τι ἀνθρώπινον τὸ γεγο-
* M
yóc. Καίτοι οὐχ ἔφη, ὅτι Βαρνάδας παρωξύνθη * ἀλλὰ,
T "ὦ * b » 7 "EY ,
Μεταξὺ αὐτῶν παροξυσμὸς ἐγένετο. Ei οὗτος οὐ πα-
ρωξύνθη,

55 5 €

οὐδὲ ἐχεῖνος.

Ταῦτα εἰδότες, μὴ ἁπλῶς δὴ αὐτὰ ἐχλέγωμεν ,
2 M / M ^ , Ὁ, ND 5. ὦ ’
ἀλλὰ μανθάνωμεν καὶ παιδευώμεθα * οὐ γὰρ εἰκῇ γέ-

- OB s

γρᾶπται. Μέγα xaxov ἀγνοεῖν loaoác* ἀφ᾽ ὧν ὦφε-

- - e M
λεῖσθαι δεῖ, ἀπὸ τούτων βλαπτόμεθα. Οὕτω xc

΄ * , 1 B
φάρμαχα πολλάχις φύσιν ἔχοντα θεραιτευτικὴν, οὐχ

5» 7 - , Mc M - ^
6 £L001O0)y τῶν χρωμένων χαλως χρῆσθαι αὐτοῖς, οια-

οὔεί - M 5 3 * A cO -— ^ / x λὰξ
Α 9 ξιρξει χαι ἀπολλυσι᾽ X&t ὁπλα ουναμενὰ Qu St.

G

^ - ^ ,
ἂν υμηδεὶς αὐτὰ εἰδὴ περιθέσθαι, ὅπ’ αὐτῶν διαφθεί--
ἣν NY, , e , a m A Y
ρεται. Τὸ δὲ αἴτιον, ὅτι πάντα μᾶλλον ζητοῦμεν, ἢ τὸ
EC EC 3 ἣν ἐπ πὶ ἡ ἢ “οὐ Ἃ e
τῆς ψυχῆς ὄφελος, xai τὰ ἀλλότρια μᾶλλον σχοποὺ-
A IPC r7 ete e EXON » 7 Y DE. ὦ
μεν, ἢ τὸ ἡμέτερον συμφέρον. Καὶ οἰκίας μὲν σύστα
, m M , ^ ΞῚ ,
σιν πολλάχις ζητοῦμεν, χαὶ οὐχ ἂν ἀνασχοίμεθα πα-
/, CLAN 2^ - NV , 25€ M
λαιουμένην αὐτὴν ἰδεῖν οὐδὲ χαταπίπτουσαν οὐδὲ ὑπὸ
7 - A v LA : ERN. INA AS a S 2^
χειμώνων ἐπηρεαζομένην * περὶ δὲ τῆς ^ ψυχῆς οὐδε-
H M E) V μὰ Χ , ^ «€ 4^
p.t φροντὶς, ἀλλὰ xXv τοὺς θεμελίους αὐτῆς ἴδωμεν
/ b M ^ N 4| M 4 ,
σηπομένους, χἂν τὴν οἰχοδουμὴν χαὶ τὸν ὄροφον, οὐ-
δεὶς ἡμῖν ὃ λόγος ἐστί. Πάλιν ἄλογα ἂν ἔχωμεν, τὸ
εἰς ἡμῖν ὃ λόγος ἐστί. Πάλιν ἄλογα ἂν ἔχωμεν, τὸ
, c ^T ' M M KE
συμφέρον αὐτῶν ζητοῦμεν, καὶ ἱπποφορόοὺς xat ἷπ-
ἣν M /, / D M ,
πιατροὺς, χαὶ b πάντα χάλων χινοῦμεν" xoi οἰχίας
, - ce
ἐπιμελούμεθα, xal τοῖς ἐμπεπιστευμένοις mapatyoU-
TIS" S ὦ Ax ce k. δὰ € DIETE X 3) δ A NA
μεν, ὥστε μὴ ἁπλῶς unos ὡς ἔτυχεν ἐλαύνειν, μηδὲ
, / n e 4 *
βάρος ἐπιτιθέναι, nes ἀωρὶ τῶν νυχτῶν ἐξάγειν,
M à Y 5 A - ^ M ,
ὑμηδὲ τὰς τροφὰς ἀπεμπολεῖν, xa πολλοὶ νόμοι περὶ
το , D , , - 5 - e
τοῦ συμφέροντος τῶν ἀλόγων χεῖνται παρ᾽ ἡμῖν * τῆς
^Y τῶ ͵ , py X 75
δὲ ψυχῆς λόγος οὐδείς. Πάλιν τί λέγω περὶ ἀλόγων
ὦ , c REDES i-a ἈΠῸ ἃ
τῶν χρησίμων Tuiv 5 Εἰσὶ πολλοὶ ot στρουθοὺς ἔχουσιν
bI v ^ 5.2 ^oc , ^
οὐδὲν ἔχοντας χρήσιμον, ἀλλ᾽ ἢ ἁπλῶς τέρποντας, xat
N M Y 3 L4 , M 5 8 5 ΄
πολλοὶ χαὶ περὶ ἐκείνων νόμοι, xa οὐδὲν ἠμελημένον
3^3 ν » Ὁ N , c 2 7
οὐδὲ ἀταχτόν ἐστι, xa πάντων μᾶλλον ἐπιμελούμεθα,
"Aree » ὦ er , 3 Y ? , 7
ἢ ἡμῶν αὐτῶν. Οὕτω πάντων ἐσμὲν ἀτιμότεροι. Kav
7 M , 2 € -
μέν τις ἡμᾶς δόρίζων εἴπη, κύων, ἀλγοῦμεν * ἡμεὶς
Y 5 S , , 2 3 ταν, M
δὲ ἡμᾶς αὐτοὺς ὑόρίζοντες οὐ λόγῳ, ἀλλ᾽ ἔργῳ, xat
M , / 3 Ὁ ἘΣ b - c
υἱηδὲ τοσαύτης μεταδιδόντες ἐπιμελείας τῇ ψυχῇ ὅσης
κ᾿ ᾿" EE! € , , ^ , € Cale.
τοῖς xuciv, οὐδὲν ἡγούμεθα πάσχειν δεινόν. “Ορᾶτε
E , LS Ex norat Me a vf
ὅσου σχότους τὰ πάντα ἐμπέπλησται; IMócot φροντί--
^ M e 24 e NÉ E]
ζουσι τῶν χυνῶν, ὥστε μιὴ πλέον τοῦ δέοντος ἐμπλη-
- 5 5 M M δ e
σθῆναι, ὥστε ὀξεῖς εἰναι xxi θηρατιχοὺς ὑπὸ τοῦ

b πάντα χάλων χιοῦμεν, ad literam , omnem fünicu-
lum movemus.

IN ACTA APOSTOLORUM HOWMITL.

) b x Ὁ LP 2 I € m δὲ 3
λιμοῦ xat τῆς πείνης ὠθουμένους - ἑαυτῶν δὲ οὐχ
ἐπιμελοῦνται οὐδὲ ἐπιτάττουσιν ὥστε μὴ τρυφᾶν" χαὶ
M M »" - Ὁ, τὶ Ἂ ^N 5
τὰ μὲν ἄλογα φιλοσοφεῖν διδάσχουσιν, αὐτοὶ δὲ εἰς
D » , c Ὁ kJ , ,
τὴν τῶν ἀλόγων “θηριωδίαν ἀνέχονται χαταγόμενοι.
Αἴνιγμα τὸ πρᾶγμά ἐστι. Καὶ ποῦ τὰ ἄλογα φιλόσοφα,
* C - 5
φησίν; Ἢ οὐ δοχεῖ cot φιλοσοφίας εἶναι μεγάλης, ὅταν
χύων δαχνόμενος ὑπὸ τοῦ λιμοῦ, μετὰ τὸ λαδεῖν xol
D c e A £
θηρεῦσαι, παρούσης ἀπέχηται τῆς τροφῆς, xa τρά-
em c τ J
πεζαν δρῶν παραχειμένην, καὶ τοῦ λιμοῦ χατεπείγον--
2 /, * ,, ΓῚ , - A83
Toc ἀναμένοι τὸν δεσπότην; Αἰσχύνθητε ἑαυτούς
* i
παιδεύσατε τὰς ὑμετέρας γαστέρας οὕτως εἰναι φιλο-
- ; 4
σόφους. Οὐχ ἔστιν ὑμῖν ἀπολογία. ᾿Αλόγῳ φύσει δυ--
ηθεὶς ἐνθεῖ ὕτε φθεγγομένη οὔτε λογισμὸν ἐχούσή
γηθεὶς ἐνθεῖναι οὔτε φθεγγομένη οὔτε λογισμὸν ἐχούστ
c f , Lud
τοσαύτην φιλοσοφίαν, πολλῷ μᾶλλον δυνήσῃ σαυτῷ.
o ji 2 , bl , , ^ M τ ,
Oct γὰρ ἐπιμελείας ἀνθρωπίνης ἐστὶ; χαὶ οὐ φύσεως,
τ ES , / *5
ἐχρὴν ἅπαντας τοῦτο τοὺς χύνας ἔχειν. Γένεσθε οὖν
S M ^ , εχ" - 5 , 3 0 4
χατὰ τοὺς χύνας. Ὑμεῖς με ἀναγχάζετε ἐχεῖθεν τὰ
παραδείγματα φέρειν * ἔδει μὲν γὰρ ἀπὸ τῶν οὐρα-
, ; ^ b ^ »* c / [Jj
νίων * ἐπειδὴ δὲ, ἂν εἴπω τι τοιοῦτον, λέγετε ὅτι
, - , - οἷ NN m 5WNV , em ,-
ἐχεῖνα μεγάλα εἰσὶ, διὰ τοῦτο οὐδὲν λέγω τῶν οὐρα-
΄ ἊΝ - ,
νίων. Κἂν εἴπω τὸν Παῦλον, λέγετε ὅτι &xeivoc ἀπό--
E E- - »,
στολος ἦν διὰ τοῦτο οὐδὲ Παῦλον λέγω. "Av εἴπω
ΝΜ , ce ^ - VJ ΝΑ e. 5 ^X
ἄνθρωπον, λέγετε ὅτι ἐχεῖνος ἠδύνατο * διὰ τοῦτο οὐδὲ
ἄνθρωπον λέγω, ἀλλὰ θηρίον, xoi θηρίον οὐ φύσει
τοῦτο ἔχον, ἵνα μὴ εἴπητε ὅτι φύσει, xal οὐ προαιρέ-

- ΩΝ τ , c
σει οὐχ οἰχεία, ἀλλὰ τῇ σῇ ἐπιμελείᾳ. Οὐχ ὅτι
, τὶ e b , co UN / 2 e -
χατεχόπη, οὗχ ὅτι διεσπάσθη τῷ δρόμῳ, οὐχ ὅτι τοῖς
πὶ , , τ , ἔλ 6- 3 S 14 Ψ
οἰχείοις. αὐτοῦ πόνοις ἔλαθεν, ἐννοεῖ " ἀλλὰ πάντα

ἘΣΘ ΝΈΩΝ ui
ταῦτα ῥιψᾶς £50, τὸ

»

τοῦ δεσπότου πρόσταγμα φυλάτ-
τει, xat γαστρὸς " ἀνώτερον γίνεται. Ναὶ, φησί"
προσδοχᾶ γὰρ ἐπαινεθήσεσθαι, προσδοχδὲ πλείονος
ἀπολαύσεσθαι τραπέζης. Εἰπὲ οὖν xal σαυτῷ, ὅτι 6
χύων ἐλπίδι μελλούσης ἡδονῆς, τῆς παρούσης χατα-
φρονεῖ" σὺ δὲ οὐ βούλει ἐλπίδι τῶν μελλόντων ἀγαθῶν
τῶν παρόντων χαταφρονεῖν " ἀλλ᾽ ἐχεῖνος μὲν οἶδεν
ὅτι, ἂν ἀχαίρως xal παρὰ τὸ τῷ δεσπότῃ δοχοῦν τῆς
τροφῆς ἀπογεύσηται, χἀχείνης ἀποστερηθήσεται, xot

»N

οὐδὲ τὴν ὡρισμένην ἕξει, πληγὰς λαθὼν ἀντὶ τῆς

-Ὸτωη,ὔ ^ ^ *5*XV “τ᾿ ^", 5^ - el
τροφῆς" σὺ δὲ οὐδὲ τοῦτο δύνασαι ἰδεῖν, xol ὅπερ
, ^ το , » 5 - m M » M ,
ἄπο τῆς συνηθείας ἐμαθεν ἐχεῖνος, τοῦτο σὺ ἀπὸ λό-

- , M , ων
γου οὐ χατορθοῖς. Μιμιησώμεθα τοὺς κύνας. Τοῦτο λέ-
- M τα
γόνται xa ἱέραχες ποιεῖν xo ἀετοί. “Ὅπερ ἐπὶ τῶν

τ - τυ c—
"ἀλόγων xai τῶν δορχάδων ἐχεῖνοι, τοῦτο ἐπὶ τῶν
ΠΕΡ e CX Y
ὀρνίθων oüvot* χαὶ οὗτοι δὲ πάλιν ἀπὸ φιλοσοφίας
EJ , - - —
ἀγθρωπίνης. Ταῦτα ἡμᾶς χαταδιχάσα! ἔχει, ταῦτα

ἡμᾶς ἑλεῖν. Εἴπω χαὶ ἕτερον, ἵππους ἀγρίους καὶ

207

ΧΧΧΙΥ͂.

05

premente fame ; de se vero nihil sollicitudinis ha-
D bent, neque sibi przcipiunt, ne deliciis dent ope-
ram : et bruta quidem philosophari docent, se vero
in brutorum feritatem. labi patiuntur. /Enigma
est haec res. Et ubinam sunt animalia philosopha ,
inquies ? Annon tibi videtur magnze esse philoso-
phiz, cum canis premente fame , postquam in ve-
natu cepit, a praesenti esca abstinet, et urgente fame
dommum exspectat? Pudeat vos: ventres docete
vestros, ut ita sint philosophi. Nulla vobis excu-
satio est. Cum naturz irrationabili, qu: nec. lo-
quitur nec ratiocinatur, tantam philosophiam in-
dere possis , multo magis poteris tibi ipsi. Quod
E enim ex humana diligentia, non ex natura profici-
scatur liquet ; alioquin oportéret omnes canes hoc
habere. Estote saltem sicut canes. Vos me cogitis
hinc exempla ducere: oportuisset enim a czelesti-
bus; quia vero si tale quidpiam dixero, dicitis illa
magna esse: 1deo nihil czlestium. memoro. Si di-
xero Paulum, dicitis illum fuisse apostolum ;
ideo non dico Paulum.Si dixero hominem, dicetis,
Ille potuit ;ideo neque hominem dico, sed bestiam,
et bestiam qui hoc non ex natura sua habet, ne
A dicatis ipsam ex natura habere , non ex proposito
suo; quodque mirum est, non proposito suo, sed
cura tua. Non quod fatigata, non quod cursu. dis-
cerpta, non quod proprio labore parta hzc cogi-
tet; sed his omnibus foras missis, jussum domi-
ni servat et ventre fit superior. Etiam, inquies ;
exspectat enim laudari, exspectat majore frui
mensa. Dic igitur tibi ipsi , canem spe futurz vo-
luptatis presentem despicere; tu vero non vis spe
futurorum bonorum presentia contemnere. Sed
ille quidem novit , si intempestive et prater placi-
tum domini cibum degustet , illo etiam privan-
P dum esse, nec paratam escam habiturum esse, sed
plagas pro cibo accepturum ; tu vero ne hoc qui-
dem potes videre: et quod ille a consuetudine di-
dicit, hoc tu ratione non emendas. Iinitemurcanes.
Hoc dicuntur et accipitres et aquilae facere ; et sicut
inter feras et capreas canes, sic hi inter aves fa-
ciunt : hi vero etiam ex humana philosophia. Haec
nos damnare possunt , hzc nos capere. Aliud di-
cam: equos agrestes et indomitos, calcitrantes et
mordentes , brevi tempore ita periti erudiunt, ut
eques insidensex composito incessu oblectetur:ani-
mam vero Incomposite incedentem nemo curat,

ἀνημέρους λαθόντες, λαχτίζοντας xai Odxvovrac, ἐν C sed exsilit illa, calcitrat, deorsum trahitur ut

* Idem θηριωδίαν κατάγονται. αἴνιγμα. | Mox τὸ πρᾶγμα
omissum in D.]
: Tu Mss, quibusdam δή deest.

b Ali ἀνώτερος.
* [ λαγῶν Savilius.]

Brutorum

philosophia
qui.

S. JOANNIS CHRYSOST.

296
puer, indecore millies agit, nemoque ipsi camum
injieit et retinacula pedum , vel frena, neque
admittit illa peritum equitem, Christum dico.
Ideo omnia sus deque posita sunt. Cum enim ca-
nes doceas ventri imperare, et furorem leonis
edomes, et ferociam equi, et doceas aves loqui :
annon absurdum fuerit brutis naturis rationa-
bilia opera indere, in rationabilia vero irra-
tionabilium vitia inducere? Nulla nobis, nulla
certe venia est. Omnes qui bene agunt, tam fideles
quam infideles, nos accusabunt. Nam et. infideles
bene agunt, et fer: canesque; soli homines minime.
Sed et nos ipsi nos accusabimus, qui cum volumus,
recte agimus; cum vero negligimus, pertrahimur.
Nam ex iis etiam, qui nequissimi sunt, multi sepe
cum vellent, sunt mutati. In causa est, ut dixi,
quia circuimus, ea quzrentes quz aliis utilia sunt,
non nobis. Si domum exstruxeris magnificam,
domus commodo studes, non tuo : si vestem splen-
didam emeris, corporis, non tuo decori : si equum
bonum curaveris, similiter. Nemo curat ut sit ani-
ma bona: quamvis si 1lla bona sit, non sit illis
opus; si bona non sit, nulla ex illis utilitas. Sicut

D

E

enim cum de sponsa agitur, sive lecti sint ex vela-
minibus aureis, sive chori mulierum formosissi-

inarum, sive rose adsint et coronz, sive sponsus
formosus, sive ancille, sive amice cunctaque de-
core sint, si illa deformis sit, nulla utilitas; ut

Anima
ornanda
plus quam
alia omnia.

neque damnum, si illa pulchra sit; imo contra.

Nam si deformis sit, a formosis lzdetur; si formo-

sa, a deformibus juvabitur. Sic et anima, si pul-

chra sit, non modo nullo horum opus habet, sed 55;
etam illa obumbrat pulchritudo ejus. Philoso- ἃ
phum enim non sic in divitiis, ut in paupertate
fulgentem videbimus. Nam si dives sit, multi opi-
bus adscribunt virtutem, utpote nullo egentem :
si vero sit inops, et omnino splendeat, nec turpe
quidpiam agere cogatur ; nemo cum illo de philoso-
phie corona contendit. Animam igitur ornemus,
51 divites esse velimus. Quze utilitas, si mul: albze
sint, pingues et obesz, tu vero qui sedes, gracilis,
scabiosus et deformis? quod lucrum, si strata mol-
lia et pulchra, varietate arteque plena; anima vero
pannis laceris induta, vel nuda et feda ? quod lu-
crum, si equus composito gradu incedat, et tripu-
diantem magis referat, quam incedentem, et post
hujusmodi chorcam sponsali sit ornamento deco-
ratus; eques vero plus quam claudus claudicet,

* [ Ita Mss, nostri omnes, In Editis deest articulus

ille, ἀν ἱμάτιον... οὐ τὸ aóv.]

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

βραχεῖ χρόνῳ οὕτω παιδεύουσιν οἱ
ἐπιδάτην τρυφᾶν τὸν ἐπιχαθήμενον

y € *
ἔμπειροι, ὡς τὸν
Ὁ τ Ὁ]

τῷ τῆς βαδίσεως
, δῷ. Ὁ SS. -᾿ »f

εὐτάχτῳ * τῆς δὲ ψυχῆς ἄταχτα βαδιζούσης οὐδεὶς ἐπι-
- M M ^e

μελεῖται, ἀλλὰ καὶ πηδᾷ. καὶ λαχτίζει xoà σύρεται

M , ^, M -
χαμαὶ χαθάπερ παιδίον, χαὶ Becas μυρία, χαὶ

στροφα
δὲ χαλινοὺς, οὐδ᾽ E τὸν ἔμπειρον ἐπιδάτην,

qiiae αὐτῇ Vas δας περιτίθησιν οὐδὲ ποδό

^ ,ὔ , Ὡ
is Χριστὸν λέγω. Διά τοι τοῦτο πάντα ἄνω xol
, , N D - ,
κάτω γέγονεν. “Ὅταν γὰρ xot γαστρὸς χρατεῖν χύ-
ὦν A * 5 , ^ vw Y »
νας παιδεύης, χαὶ θυμὸν ἐν λέοντι δαμάζης, καὶ ἀτα-
rf; y X 2 , 2 EÀ e S ΕΝ
ξίαν ἐν ἵπποις, χαὶ εὐγλωττίαν ἐν ὄρνισι, πῶς οὐχ ἄτο-
, i ERU , δεῖν / ,
πὸν ἐν μὲν ἀλόγοις φύσεσι λογιχὰ ἐντιθέναι χατορθώ-
— 2 δὲ λο SE. τῶν 36 E , T
ματα, ἐν δὲ λογικαῖς τὰ τῶν ἀλόγων ἐπεισάγειν πάθη:
, y € - E] “ , , τὦν
Οὐχ ἐστιν ἥἣμῖν, οὐχ ἔστι συγγνώμη. Πάντες ἡμῶν
χατ ξηϊορήξουσιν ot xac pla τες, xoi πιστοὶ xal
,
ἄπιστοι χαὶ γὰρ χαὶ ἄπιστοι κατώρθωσαν, χαὶ iis
xoi χύνες, οὐχ ἄνθρ pomo! μόνον * xoi ἡμεῖς ἡμῶν αὖ-
τῶν χατηγορήσομεν, ὅταν μὲν βουλώμεθα, χατορθοὺν-
e Morc - c / wA -
τες; ὅταν δὲ ῥαθυμῶμεν, ὑποσυρόμενοι. Kat γὰρ τῶν
πολλάχις θελήσαντες

περιερχό--

^ c , - UST

ἐν σφοῦδρδ χαχία ὄντων πολλοὶ
wWoN XN , ᾿

μετεδάλοντο. Τὸ δὲ αἴτιον, ὅπερ ἔφην, ὅτι

M
μεθα τὰ τ συμφέροντα ζητοῦντες, οὐ τὰ ἡμέτε-
e ,
pa. Ἂν οἰκίαν οἰχοδομνήσης λαμπρὰν, τὸ τῆς οἰχίας

Ζ E] AN E E € 4, !e ^
συμφέρον εἶδες, οὗ τὸ GOy* “ἂν ἵματιον Ab ne χαλὸν,
^
τὸ τοῦ σώματο

UE , A d * € ,
ματος; OU τὸ σόν * ἂν ἵππον χαλὸν, ὥσαύ-

M c “ ! - A ,
τως. Οὐδεὶς ὅπως urs dn χαλὴ σχοπεῖ" χαίτοι
Y ^oc y
ταυτῆς ουσης Xa TG , α οὐδε νὸς ἐχείνων δεῖ" οὐκ ουσης.
T 55V v5 , [s K
6& , οὐδὲν ἐξ ἐχείνων ὄφελος. usteaen γὰρ ἐπὶ vote,
χὰν παστάδες ὦσιν € πετ

ασμάτων χρυσῶν, χἂν
ωσ! T9» xo ὧν εὐειδεστάτ ων χαὶ I. xv

TS
o

eo.

E
δα x&v στέμυιατα, χἂν ὃ νυμῳ toc χαλὺὸς 7, χἂν at
ἃ 3 H ΜΕῚ

e

[0]

,
απαιναι Xy a φίλαι xy πάντες εὐπερεπεεῖς ὦσιν,

/ ^Y
twn ὃς

»

ρφίας ἡ μεστὴ,

m. cp "Ὁ.
Ν

Y
ἅμο ὄφελος οὐδέν * ὥσπ rep οὖν

καλῆς οὔσης βλάόος τι deni ἂν ἀπὸ τούτων,

Y x , 3 A , ,
Vk xat τοὐναντίον. Amb μὲν γὰρ ἐχείνων dpeópqau

σῆς. ἀμορφοτέρα ἂν deri ἀπὸ δὲ To y ὥραιο-

τέρα ἂν γένοιτο. Οὕτω δὴ χαὶ ψυχὴ, ὅταν ἡ χαλὴ,

μόνον οὐδενὸς δεῖται τούτων, ἀλλὰ xol συσχιάζει
E yen αὐτῆς. Tov γὰρ φιλόσοφον Qo οὕτως ἐν
€

,
πλούτῳ, ὡς ἐν πενία ὀψόμεθα λάμποντα: Ἔχεϊ μὲν
,

γὰρ

ea χρημάτ

τοῖς χρήμασι τοῦτο πολ

λοὶ λογιοῦντ
οἱ erred αι, χαὶ τῷ "s

o»

[*) TN
ὧν εἶναι" ὅταν δὲ πενία συζῇ, καὶ διὰ
M ii
ντων λάμπη, xo ug αἰσχρὸν ἄναγκά ζηται

ἊΝ

,
oUx ἔτι ἄλλος τις διανέμεται πρὸς αὐτὸν τὸν
φιλοσοφίᾳ στέφανον. eed οὖν χαλλωπίζω-

-

βουλοίμεθα πλουτεῖν. Τί τὸ ὃ

μεν, [ φξλος, ὅταν

αἵ μὲν ἡμίονοι λευχαὶ ὦσι χαὶ σφριγῶσαι xol εὐσω-

ματοῦσαι, σὺ δὲ ὃ χαθήμενος λεπτὸς χαὶ Ψωραλέος

! Alii οὐδενὸς

IN ACTA APOSTOLORUM. HOMIL, XXXV.

χαὶ δυσειδής ; τί δαὶ τὸ χέρδος, ὅταν τὰ μὲν στρώμα-
τα ἁπαλὰ xal καλὰ ἡ, χαὶ πολλῆς ποιχιλίας γέμον-
τα xol τέχνης, fj δὲ ψυχὴ ῥάχια περιδεδλημένη ἢ

ὶ M ὶ ΕῚ ἄν 7, ἊΝ "4 à cl δ Y eq
Xol γυμνὴ xol αἰσχρά: τί τὸ κέρδος, ὅταν ὃ μὲν ἵπ-
πος εὔταχτα βαδίζη, χαὶ χορεύοντι μᾶλλον ἐοιχὼς ἢ
βαδίζοντι, καὶ * μετὰ τῆς χορείας χόσμῳ χεχοσμη-
μένος ἡ νυμφικῷ - ὃ δὲ ἐπικαθήμενος τῶν’ χωλῶν
νᾶλλον ἀσχωλιάζη, καὶ τῶν μεθυόντων καὶ τῶν μαι--
νομένων μᾶλλον διεστραμμένος ἡ χαὶ χεῖρας καὶ πό-
δας; Εἰπὲ δή μοι, εἴ τίς σοι ἵππον ἐδίδου καλὸν, χαὶ
τὸ σῶμα διέστρεφε, τί τὸ ὄφελος; Νῦν ψυχὴν διε--

z , Y M »275/ /
στρῥαμμένην ἔχεις, καὶ οὐδέν cot μέλει; Φροντίσω--
μὲν ἡμῶν αὐτῶν ποτε, παραχαλῷ. Μὴ δὴ πάντων
ἀτιμοτέρους ἣμᾶς αὐτοὺς καταστήσωμεν. Κἂν μὲν
LA / eno I7. ὃ , ' XÀ D E ,
ῥήμασί τις δόρίζη, δακνόμεθα καὶ ἀλγοῦμεν - πρά-
γμασι δὲ ἑαυτοὺς ὑύρίζοντες, οὐχ ἐπιστρεφόμεθα.
Ἀνανήψωμεν ὀψὲ γοῦν ποτε, ἵνα δυνηθῶμεν, καὶ
τῆς ψυχῆς πολλὴν τὴν ἐπιμέλειαν ποιούμενοι, xol
τῆς ἀρετῆς ἐπιλαδόμενοι, τῶν αἰωνίων τυχεῖν
ἀγαθῶν, χάριτι καὶ φιλανθρωπίᾳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν
Ἰησοῦ Χριστοῦ, μεθ’ οὗ τῷ Πατρὶ ἅμα τῷ ἁγίῳ

7 e ; 4t m τιν d edi: e cid aT
Πνεύματι, δόξα, κράτος, τιμὴ, vv xol ἀεὶ, xol εἰς
τοὺς αἰῶνας τῶν αἰῴνων. Ἀμήν.

5. Alii μετὰ τῆς πορείας, xad κόσμῳ.

297
et plus quam ebriosus quis furiosusque distortus
sit manibus pedibusque. Dic mihi, si quis tibi da-
ret equum. pulchrum, et corpus tuum distorque-
ret, quz utilitas? Nunc animam distortam habes,
nec curas. De nobis ipsis, quzso, tandem solliciti
simus, Ne nos omnibus ignominiosiores constitua-
mus. Si quis nos conviciis incessat , mordemur
dolemusque; cum vero nos re ipsa contumeliis af-
ficimus, non convertimur. Resipiscamus vel sero
tandem, ut possimus, postquam animam curaveri -
mus, et virtutem coluerimus, atterna consequi
bona, gratia et benignitate Domini nostri Jesu
Christi, quicum Patri et Spiritui sancto gloria,
imperium, honor, nunc et semper, et in secula sz-
culorum. Amen.

OMIAIA λε΄.

λεὼς παρὰ ποταμὸν, οὗ ἐνομίζετο προσευχὴ εἶναι,
χαὶ χαθίσαντες ἐλαλοῦμιεν ταῖς συνελθούσαις γυ-
ν ἘΠ K ΩΣ: Wo NX δί Ἀ , yx

αιξί, Καί τις γυνὴ ὀνόματι Λυδία, πορφυρόπωλις;

, , , M Ν »,
πόλεως Θυατείρων, cs6opivn τὸν Θεὸν, ἤκουσεν *
ἧς ὃ Κύριος ἤνοιξε τὴν χαρδίαν προσέχειν τοῖς λα-
λουμένοις ὑπὸ τοῦ Παύλου.

Ὅρα πάλιν ἰουδαΐζοντα τὸν Παῦλον, xol ἀπὸ τοῦ
- A* 159 X - / $5 ,
χαιροῦ χαὶ ἀπὸ τοῦ τρόπου. Οὗ ἐνομίζετο, φησὶ,
YA E 1 NM ON 3 /.
προσευχὴ εἶναι. Οὐ γὰρ δὴ ἔνθα συναγωγὴ ἦν μόνον,
ἀλλὰ χαὶ ἔξω ηὔχοντο, ὥσπερ τόπον τινὰ ἀφορίζοντες,
ei , » 5 Nx rpo , Y eS
ἅτε σωματιχώτεροι ὄντες ᾿Ιουδαῖοι. T7, ἡμέρα δὲ τῶν
ca dct, ὅτε χαὶ ὄχλον εἰχὸς ἦν συνελθεῖν, Καὶ xa-

HOMILIA XXXV.

Car. XVI. v. 18. Die autem sabbatorum egressi
sumus urbe «versus fluvium , ubi solebat
oratio esse : et sedentes loquebamur mulie-
ribus, quce convenerant. 14. Et quedam
mulier nomine Lydia, purpuraria, civitatis
Thyatirenorum, colens Deum, audivit : cu-
jus Dominus cor aperuit, ut attenderet üs
qua dicebantur a Paulo.

1. Viderursus Paulum judaizantem, et a tempore
et a loco. Ubi putabatur, inquit, oratio esse. Nc-
que enim tantum ubi synagoga erat, sed etiam fo-
ris precabantur : quasi locum quempiam assignan-
tes, quia Judaei crassiores erant, Die autem sab-

q;9 P «torum, quando verisimile erat turbam convye-

θίσαντες ἐλαλοῦμεν ταῖς συνελθούσαις γυναιξί, Καί τις A. nire. Et sedentes loquebamur mulieribus, que

γυνὴ ὀνόματι Λυδία, πορφυρόπωλις, πόλεως Θυατεί-
pov, σεθομιένη τὸν Θεὸν, ἤκουσεν * ἧς 6 Κύριος διή-
νοιξε τὴν χαρδίαν προσέχειν τοῖς λαλουμένοις ὑπὸ τοῦ
Παύλου. Ὅρα τὸ ἄτυφον πάλιν. Γυνὴ χαὶ ταπεινὴ
αὕτη , καὶ δῆλον ἀπὸ τῆς τέχνης " ἀλλ᾽ ὅρα τὸ φιλό-
σοφὸν αὐτῆς. Πρῶτον μὲν γὰρ αὐτῇ ἐμαρτύρησε τοῦ-

convenerant, Et mulier quedam nomine Ly-
dia, purpuraria, civitatis Thyatirenorum, co-
lens Deum, audivit : cujus Dominus cor ape-
ruerat, ut attenderet iis que dicebantur a
Paulo. Vide rem a fastu alienam. Mulier et hu-
milis erat, ut palam est ab arte : sed vide philoso-

S. JOANNIS CHRYSOST.

208
phiam ejus. Primo quidem hoc ipsi datur testimo-
nium, quod coleret Deum, deinde quod invitaret
apostolos. 15. Cum ergo baptizata esset et do-
mus ejus, deprecata est dicens : Domini mei,
si judicastis me fidelem Domino esse, introite y
in domum meam, et manete. Et coegit nos. Ut
autem baptizata est, inquit, illa et domus ejus.

Lydi hu- Considera quomodo suaserit omnibus : deinde vide

militas

sapientia,

*' prudentiam, quomodo obsecret apostolos, quam

humilia proferat verba, cum quanta sapientia. (δὲ
judicatis me, inquit, fidelem Domino. Nilil ad
persuadendum aptius. Quem non emollirent hzc
verba? Non rogavit, non precata est tantum, non
eoruni arbitrio rem reliquit, sed etiam coegit : id
enim significat illud, Coegit nos, id est, his ver-

bis. Vide quomodo statim fructum ferat, et lucrum C *

magnum putet vocationem, Quod me fidelem judi-
caveritis, liquet ex eo, quod mihi tanta mysteria
tradideritis, non tradituri, nisi me talem judicas-
setis. Nec ausa est antea invitare, sed postquam
baptizata est, hinc ostendens se non alio modo per-
suasuram fuisse. Cur Paulus et socii nolebant, sed
renuebant, ita ut cogerentur? Ut illam ad majus

Luc. 10. 8, studium concitarent; vel quia dixit Christus : n

quamcumque cipitatem intraveritis, quis sit
dignus interrogate, et illic manete. Itaque omnia
per ceconomiam faciebant. 16. Factum est autem
euntibus nobis ad orationem, puellam quam- p
dam habentem spiritum pythonem obviare no-
bis, que questum magnum prestabat dominis
suis divinando.AT. Hec subsequuta Paulum et
nos clamabat, dicens : Isti homines servi Dei
excelsi sunt,qui annuntiant nobis viam salutis.
Cur et demon talia loquutus est, et Paulus prohi-
buit? Et ille maligne, et hic prudenter agebat :
volebat enim non fide dignum reddere. Nam si te-
stimonium ejus Paulus admisisset, multos ctiam
fideles decepisset, ut ab illo approbatus : ideo il- g
los predicat, ut sua stabiliat, et demissius se gerit
ad perniciem. Primo itaque non admisit Paulus,
sed respuit, nolens tam facile signa edere : quia
vero perseverabat illa multis diebus, et opus mon-
strabat : Zi homines servi Dei altissimi sunt,
qui annuntiant vobis viam salutis; tunc prz-
cepit illi ut exiret. 18. Dolens autem Paulus, et
conversus, spiritui dixit : Precipio tibi in no-
mine Jesu Christi, exire ab ea. Et exiit eadem
hora. 19. F'identes autem dominiejus, quia exi-
vit spes questus eorum, apprehendentes Pau-

» Morel. [cum D.] ἐντρεπτιχόν, male.

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

M ^ M ki
το; τὸ σέδεσθαι τὸν Θεὸν, ἔπειτα τὸ χαλέσαι τοὺς
2 , « €T
ἀποστόλους αὐτήν. Ὥς δὲ ἐδαπτίσθη αὐτὴ χαὶ ὃ οἶχος

j-m m ! 7

αὐτῆς; παρεχάλεσε λέγουσα" χύριοί μου, εἰ χεχρίκατέ

^ ec , - E
ue πιστὴν τῷ Κυρίῳ εἰναι, εἰσελθόντες εἰς τὸν οἶκόν
/ ES :

poo μείνατε. Καὶ παρεδιάσατο ἡμᾶς. Ὥς δὲ ἐδαπτί--

N Y Y m M

con , φησὶν, αὐτὴ χαὶ ἣ οἰχία αὐτῆς. Σκόπει πῶς

ἅπαντας ἔπεισε - εἶτα βλέπε σύνεσιν, πῶς δυσωπεῖ

τοὺς ἀποστόλους, πόσης ταπεινότητος γέμει τὰ ῥήμα-

, J , M --

τα, πόσης σοφίας. Ei χεχρίκατέμε, φησὶ, πιστὴν τῷ

7A , E] M rp, , “ἡ 2 ,

Κυρίῳ. Οὐδὲν £ooy. Τίνα οὐχ ἂν ἐμά-
Ld c Ae ἃ , 7! τὶ

Aat ταῦτα τὰ δήματα ; Οὐχ ἠξίωσεν, οὐ παρεκάλε-

ue
σεν ἁπλῶς,

a2 ;
ἐντρξεπτ Uoc

ως 7
οὐχ ἀφῆχε χυρίους €
M ,
* τοῦτο γάρ ἐστι τὸ, Παρεδιάσατο ἡμᾶς"
σ - ,
Oox πῶς εὐθέως

εἶναι, ἀλλὰ χαὶ ἠνάγ-
κασε σφοδρῶς
τουτέστι, τούτοις τοῖς δήμασιν.
καρποφορεῖ, χαὶ χέρδος ἡγεῖται μέγα τὴν χλῆσιν.
& γχειρίσαι | μοι

no

NY M 2 J m E] c
τι δὲ πιστὴν ἐχρίνατε, δῆλον Ex. τοῦ
τοιαῦτα μυστήρια, οὖχ ἂν ἀνα ριο δ ἐδ εἰ μὴ τοι-

» 3 , M , /
αὐτὴν ἐχρίνατε. Καὶ οὐχ ἐτόλμησε πρὸ τούτου χαλέσαι,
ἀλλ᾽ ὅτε ἐδχπτίσθη " δῆλον ἐντεῦθεν ποιοῦσα, ὅτι οὐχ

2 2e
οὐχ £500

c.
b
2 Ὁ
x
e
o
o
E
ἫΝ
[0]

τὸ
p.

ἂν ἄλλως ἔπεισε. Διὰ τί δὲ
Παῦλον, ἀλλ᾽ ἀνένευον ὥστε
- ἢ , , ἣν ,
Hzot ἐχείνην ἐχχαλούμενοι etc μείζονα προθυμίαν *
] TO V
5 ^ ^ Li
Εἰς ἣν ἂν πόλιν εἰσέλθητε,

χαὶ βιασθεϊνᾶι αὐτούς :
εἰ
χ᾽
εἶπεν ὃ Χριστὸς:
ν e y» i M e E , "(y
ἔστιν ἄξιος ἐρωτήσατε, xol ἐχεῖ μείνατε. Ὥστε
r 2 h
M
Exo 0: disce

^ wd

πάντα OU olxovouüay ἐποίουν. Ἔγέν

νων ἡμῶν εἰς προσευχὴν, παιδίσχην τινὰ ἔχουσαν
πνεῦμα πύθωνος peu ἡμῖν, ἥτις ἐργασίαν πολ-
λὴν παρεῖχε τοῖς κυρίοις αὐτῆς μαντευομένη. Αὕτη
ECHTE τῷ Παύλῳ χαὶ ἡμῖν, ἔκραζε λέ-
γουσα΄ οὗτοι ol ἄνθρωποι δοῦλοι ΠΡ Θεοῦ τοῦ ὑψίστου
ἰσὶν, οἵτινες χαταγγέλλουσιν 5$ ἡμῖν δδὸν ejrnpties Tt

ὃ Παῦλος
ποίει, χαὶ οὗτος συν-
ποιεῖν. Εἰ

πολ-

Y
xat ὃ δαίμων ταῦτα

o2 0

, ,
ποτε Mus το; χαὶ ὃ

ε; Κἀχεῖνος χαχούρ ργώς

(Qu
W
c
[2
I

p M M
ετῶς * ἘΣ ἀρ ει γὰρ μὴ ἀξιόπιστον αὐτὸν
, m
γὰρ προσήχα το αὐτοῦ τὴν μαρτυρίαν ὃ Παῦλος,
3 y,
ἂν xal τῶν πιστῶν ἠπάτησεν, &

LI
M
οὺς

«1

Τὴ A D 7 M
eye διὰ τοῦτο ἀνέχεται τὰ χαθ᾽ fau
e er
ἵνα στήσῃ τὰ ὑπὲρ αὐτοῦ, καὶ αὐτὸς συγχαταδάσει

€

χέχρηται πρὸς τὴν ἀπώλειαν. Τὸ μὲν οὖν
προσήκατο Παῦλος, ἀλλὰ διέπτυσεν, οὐ βουλόμενος

πρῶτον 00
5:7}
ἑαυτὸν ἐπιῤῥίπτειν ἁπλῶς
b M , M E
μενε τοῦτο ποιῶν ἐπὶ πολλὰς ἡμέρας, καὶ τὸ ἔργον
ί το ^ τ ^
χνυ, Οὗτοι oi edem » λέγων, δοῦλοι τοῦ Θεοῦ

- , € "A5 /
τοῖς σημείοις ὡς ὃξ ἐπέ-

τοῦ ὑψίστου εἰσὶν, οἵτινες χαταγγέλλουσιν ἡμῖν δδὸν
hdd ,
zi

ERE "τότε ἐχέλευσεν αὐτῷ ἐξελθεῖν. AGICE

e : E.
ὃ Παῦλος, ue ODETERN τῷ πνεύυατι εἰπε"

ματι Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἐξελθεῖν

El

παρογγῶλω σοι ἐν ὃν
ἘΔ E αὐτῇ τῇ ὥρα. Ἰδόντες δὲ οἱ

5) 3 7
ἀπ᾽ αὐτῆς. Καὶ ἐξῇ

Y AMEN orden) , eio
χύριοι αὐτῆς , ὅτι ἐξῆλθεν ἣ ἐλπὶς τῆς ἐργάσιας αὕτων,

πον αςιοπίστον 2X2599 ποϊξὶν.

IN. ACTA

APOSTOLORUM.

HOMIL. XXXV.

399

ἐπιλαδόμιενοι τὸν Παῦλον xa τὸν Σίλαν, εἵλκυσαν εἷς Pu lum et Silam, adduxerunt in forum ad princi-

τὴν ἀγορὰν ἐπὶ τ
αὐτοὺς τοῖς στρατηγοῖς, εἰπον’ οὗτοι οἵ ἄνθρωποι ἐχ-

τοὺς ACAD: xat προσαγαγόντες

ταράσσουσιν fuv τὴν πόλιν, Ἰουδαῖοι ὑπάρχοντες,
καὶ χαταγγέλλουσιν ἔθη, ἃ οὖχ ἔξεστιν ἡμῖν παραδέ-
εσθαι οὐδὲ ποιεῖν Ρωμαίοις οὖσι. Πανταχοῦ τὰ χρή-
ματα αἴτια τῶν κακῶν. Ὦ τῆς ὠμότητος τῆς “Ελλη-
vix ic" ἐδούλοντο δαιμονᾶν τὸ χοράσιον, ὥστε χρημα-
τίζεσθαι. Ἐπιλαθόμενοι, φησὶ, τὸν Παῦλον χαὶ τὸν
Σίλαν, ἔλεγον - οὗτοι οἱ ἄνθρωποι vcscominlt iue
ἡμῶν τὴν πόλιν. Τί πονήσαντες; διὰ τί οὖν μὴ xpb
τούτου εἱλχύσατε ; Ἰουδαῖοι, φησὶν, ὑπάρχοντες" οὕτω
τὸ ὄνομα διεδέδλητο. Καὶ κατα γγέλλουσιν ἔθη, ἃ ox
ξεστιν ἡμῖν παραδέχεσθαι οὐδὲ ποιεῖν Ῥωμαίοις οὖ--
σι». Εἰς καθοσίωσιν τὸ πρᾶγμα ἤγαγον. Καὶ συνεπέ-
στη ὃ ὄχλος xav αὐτῶν. Ὦ fs ἀλογίας" οὐχ ἐξήτα-
σαν, οὐ μετέδωχαν λόγου" χαίτοι τοιούτου θαύματος
γεϑαμένου, δέον 1 yuestvim, δέον ὡς σωτῆρας xo εὖ-
εργέτας ἔχειν. Ei γὰρ ἘΠ ΤΣ ἐδούλεσθε, διὰ τί
τοιοῦτον πλοῦτον εὑρόντες, Uu ἐπεδράμετε; Γοῦτο
λαμπροτέρους ποιεῖ, τὸ δύνασθαι δαίιλονας ἀπελαύ -
νειν, ἢ τὸ αὐτοῖς πείθεσθαι. ᾿Ιδοὺ χαὶ σημεῖα, xol ἣ
φιλοχρηματία πλέον ἴσχυςε. Καὶ οἱ στρατηγοὶ περιῤ-
δήξαντες τὰ ἱμάτια αὐτῶν, ἐκέλευον dicen ign πολ-
λάς τε ἐπιθέντες αὐτοῖς πληγὰς, ἔδαλον εἰς φυλαχὴν,
παραγγείλαντες τῷ δεσιμοφύλαχι ἀσφαλῶς τηρεῖν αὖ-
τούς. Ὃ μὲν οὖν Παῦλος τὸ πᾶν εἰργάσατο, xui τὰ
θαύματα καὶ τὴν διδασκαλίαν * τῶν δὲ χινδύνων χαὶ ὃ
Σίλας χοινωνεῖ. Τί ἐστι, Διαπονηθεὶς δὲ ὁ Παῦλος -
ἣν καχουργίαν, φησὶν, ἰδὼν τοῦ δαίμονος, χαθὼς

M

αὐτὸς “ἀλλαχοῦ λέγει. Οὐ γὰρ αὐτοῦ τὰ νοήματα

ἀγνοοῦμεν. Διὰ τί μὴ εἶπον, ὅτι τὸν δαίμονα ἐξέβαλον,
ὅτι εἰς Θεὸν ἠσέθησαν, ἀλλ᾽ ἐπὶ χαϑοσίωσιν τρέπον-
ται; Ἧττα αὐτοῖς τοῦτο ἦν. Οὕτω xal ἐπὶ τοῦ Χρι-
στοῦ ἔλεγον: Οὐχ ἔχομεν βασιλέα, εἰ μὴ Καίσαρα.
Πᾶς ὃ ἑαυτὸν ποιῶν βασιλέα, ἀντιλέγει τῷ Καίσαρι.
Καὶ ἔδαλον αὐτοὺς, φησὶν, εἰς φυλαχήν. Πολὺς ὃ θυ-
μός. Ὃς παραγγελίαν τοιαύτην εἰληφὼς, ἔδαλεν αὖ-
τοὺς εἰς τὴν ἐσωτέραν φυλαχὴν, καὶ τοὺς πόδας αὐτῶν
ἠσφαλίσατο εἷς τὸ ξύλον. “Ὅρα, χἀχεῖνος πάλιν εἰς τὴν
ἐσωτέραν φυλαχὴν αὐτοὺς ἐνέδαλε, xol τοῦτο οἴκονο-
μικῶς. ᾿Επειδὴ γὰρ θαῦμα ἔμελλε γίνεσθαι μέγα,
ἐπιτήδειος ὃ τόπος πρὸς τὴν ἀχρόασιν ὃ ἔξω τῆς πό-
Asoc χρίνεται, πειρασμῶν ἀπηλλαγμένος xol χινδύ-
νων. Ὅρα πῶς οὐχ αἰσχύνεται τὰ Ἐπ δες χα-
ταλέγειν à ὃ τὴν ἱστορίαν γράφων. Ἅτε δὴ χαὶ ἀργίας
οὔσης, μϑλλον προσεῖχον τοῖς λεγομένοις " xol οὐδὲ
πόλις αὕτη μεγάλη ἣ τῶν Φιλιππησίων. Ταῦτα δὴ
μαθόντες χαὶ ἡμεῖς, μηδένα ἐπαισχυνώμεθα. Παρὰ
βυρσεῖ μένει Πέτρος, παρὰ " πορφυροπώλιδι Παῦλος.

AEn

* ZÀAzyso deest in uno,

B

p

E

pes, 20. et offerentes eos magistratibus, dixe-
runt : Hi homines conturbant cipitatem no-
stram, cum sint Judei, 21. et annuntiant mo-
res, quos non licet nobis suscipere neque ser-
vare, cum simus Romani. Ubique malorum
cause pecuniw sunt. Ὁ paganorum inhumanita-
tem! Volebant puellam dzemoniacam esse, ut pe-
cunias colligerent. -Zpprehendentes, inquit, Pau-
lum et iban dicebant : Hi homines contur-
bant civitatem nostram. Quid facientes : cur
non ante traxistis eos? Jud«i cur sint, inquiunt:
ita nomen illud male audiebat. Et. annuntiant
mores, quos non licet nobis suscipere neque
servare, cum. simus Romani. Rem in [55:8 ma-
jestatis crimen. vertunt. 22. Et simul insurre-
zit turba contra illos. O insipientiam! Non ex-
aminarunt, non deliberarunt; quamvis eo edito
miraculo adorare oporteret, et illos pro servatori-
bus et beneficis habere. Nam si pecunias volebatis,
cur tantis inventis divitiis non accurristis? Posse
dzemonas fugare, splendidiores reddit, quam ipsis
obtemperare. Ecce signa, sed pecuniarum cupidi-
tas plus valuit. Et magistratus, scissis tunicis
eorum, jusserunt eos virgis cedi : 25. et cum
multas eis plagas imposuissent, miserunt eos
in carcerem, precipientes custodi ut diligenter
custodiret eos. Itaque Paulus totum fecit, et mi-
racula et doctrinam; periculorum vero consors
fuit Silas. Quid est, Dolens autem Paulus ? Ma-
litiam, inquit, demonis videns, ut ipse alibi dicit :
JVon enim cogitationes ejus ignoramus. Cur
non dixerunt, Daemonem ejecerunt, in Deum im-
pie egerunt; sed crimen lzesze majestatis intentant?
Hic se victos videbant. Sic et de Christo dicebant :

II.

JYon habemus regem, nisi Cesarem. Omnis qui Joan. 19.

se regem facit, contradicit Cesari. Et conjece- Ac
runt eos, inquit, in carcerem. Magnus furor.
94. Qui cum tale preceptum. accepisset, con-
jecit illos in interiorem carcerem, et pedes eo-
rum. strinxit ligno. Vide, ille eos 1n interiorem
conjecit carcerem : et hoe ex providentia factum.
Quia enim miraculum magnum futurum erat, ido-
neus locus ad rem. evulgandam extra urbem sta-
tuitur, tentationibus et periculis vacuus. Vide
quomodo hic scriptor studia recensere non ernbe-
scat. Certe cum quies esset, magis attendebant iis,
qui dicebantur : neque urbs illa Philippensium
magna erat. Hac et nos scientes, neminem erube-
scamus. Apud coriarium manet Petrus, apud pur-

b Idem πορρυςοπύῤλιῶι χαὶ ξένη μένει Πυῦλος.

2. (ΝΥ. Ἅ,

Act. 8. 19

Eccl. 15.
9.

2 Cor. 12.

1o. 9.

500
purariam. Paulus. Ubi est fastus? Igitur Deum
precemur, ut cor aperiat : Deus autem corda qua
voluerint aperit ; at excaecata corda videre est. Sed
superiora repetamus. Mulier, inquit, purpuraria,
cujus Dominus cor aperuit, ut attenderet iis,
que dicebantur a Paulo. Aperire itaque Dei est,
attendere vero illius : res igitur erat et divina et
humana. Cum autem baptizata fuisset, inquit,
deprecata est dicens, Si judicastis me. Vide
et baptizatur, et recipit apostolos post tantam
supplicationem , majorem quam illam Abraha-
mi. Nec dicit aliud. indicium, quam illud, quo
servata fuerat. Non dixit, Si magnam, si piam
mulierem judicastis me; sed quid? Zidelem Do-
mino. Si Domino, multo magis vobis, nisi dubite-
tis. Nec dixit, Apud. me, sed /n domo mea ma-
nete; ut ostenderet se hoc cum magna alacritate
facere. Vere fidelis mulier. Dic vero milii, quis est
hic d:emon ? Deus, inquies, python : a loco sic vo-
catur. Viden' etiam Apollinem esse deemonem? Et
quia volebat illos in tentationes injicere, ut magis
excitaret, ad hoc loquendum induxit.

2. O sceleste, et scelesüissime! Si ergo nosti
illos viam salutis annuntiare, cur non egrederis
lubens? Sed idipsum quod Simon volebat, cum
diceret, Date mihi, ut cui imposuero manus,
accipiat Spiritum sanctum. : hoc et iste facie-
bat : quia videbat illos celebrari, ita simulat, hac
ratione sperans se relinquendum esse in corpore,
si eadem przedicaret. Si vero apud hominem Jon
est speciosa laus in ore peccatoris, multo ma-
gis apud dzmonem : si ab hominibus te:timo-
nium non accipit Christus, nec a Joanne; multo
minus ἃ damone. Przdicare enim. non est homi-
num, sed Spiritus sancti. Quia igitur arroganter
faciebant clamantes, clamore se stuporem allatu-
ros sperabant, dicentes : Zi homines conturbant
civitatem nostram. Quid dicis? credisne diemo-
ni? cur non hic etiam credis? Ille dicit, Serv
Dei altissimi ; tu dicis, Conturbant civitatem
nostram : illedicit, 4nnuntiant nobis viam sa-
lutis ; tu vero dicis, Tradunt nobis mores, quos
non licet suscipere. Vide illos neque daemoni au-
res prabentes, sed unam spectanies avaritiam.
Traxerunt, inquit, eos in. forum ad principes :
et cucurrit plebs adversus eos. Vide illos non
respondere nec sese purgare; ut majore sint di-
eni admiratione. Nam ait, Cum infirmor, tunc

δ
potens sum. Sufficit tibi gratia mea ; nam vir-

ἃ χαὶ οὐδὲ ὑποχρίνεται, Sic unus Codex.

271

C

S. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

Ποῦ 6 τῦφος; Ἄρα τοῦ Θεοὺ δεόμεθα, ὥστε ἀνοῖξαι
καρδίαν" ὃ Θεὸς δὲ ἀνοίγει χαρδίας τὰς βουλομένας *
ἔστι γὰρ χαὶ πεπηρωμένας ἰδεῖν. Ἀλλ᾽ ἴδωμεν ἄνωθεν
τὰ εἰρημένα. Γυνὴ, φησὶ, πορφυρόπωλις, ἧς ó Κύριος
ἤνοιξε τὴν χαρδίαν, προσέχειν τοῖς λαλουμένοις ὑπὸ
τοῦ Παύλου. Τὸ μὲν οὖν ἀνοῖξαι, τοῦ Θεοῦ τὸ δὲ
προσέχειν, αὐτῆς " ὥστε xaX θεῖον xot ἀνθρώπινον ἦν.
Ὡς δὲ ἐῤδαπτίσθη, φησὶ, παρεχάλεσε λέγουσα " εἰ
χεχρίχατέ με. Ὅρα, καὶ βαπτίζεται, χαὶ δέχεται
τοὺς ἀποστόλους μετὰ τοσαύτης ἱκετηρίας, μετὰ
πλείονος ἢ 6 ᾿Αύραάυ.. Καὶ οὐκ εἶπεν οὐδὲν ἄλλο τε-
χμήριον, ἀλλ᾽ ἐχεῖνο, ἀφ᾽ οὗ ἐσῴθη: οὖχ εἶπεν, εἰ
μεγάλην γυναῖχα, εἰ εὐλαδὴ χεχρίκατέ με - ἀλλὰ τί;
Πιστὴν τῷ Κυρίῳ εἰ τῷ Κυρίῳ, πολλῷ μᾶλλον
ὑμῖν, εἰ μὴ ἀμφισθητεῖτε. Kal οὐχ εἶπε, παρ’ ἐμοὶ,
ἀλλ᾽, Eig τὸν οἶκόν μου μείνατε, ὥστε δεῖξαι, ὅτι
μετὰ πολλῆς τοῦτο ἐποίει προθυμίας. Ὄοντως πιστὴ
ἣ γυνή.
φησὶ, πύθων᾽ ἀπὸ τοῦ τόπου οὕτω λέγεται. ὋὉρᾷᾶς,
ὅτι καὶ 6 Ἀπόλλων δαίμων ἐστί; Καὶ ἐπεὶ

5 -ἃ Ww L C ER» N 7 Y
ἰπὲ δή μοι, τίς οὗτός ἐστιν ὃ δαίμων; Θεὸς,
ἐδούλετο
3 Ἀ ^ - e

εἰς πειρασμοὺς αὐτοὺς ἐμδαλεῖν, ὥστε μᾶλλον παρο-
— ,

ξῦναι, παρώρμησε λέγειν.

, ^

5i i M ,
Ὦ μιαρὲ xoi παμμίαρε * εἰ τοίνυν οἰδας, ὅτι

^N , I , M Y!
660v σωτηρίας χκαταγγέλλουσι, τί μὴ ἐξίστασαι ἑχών ;
»A S342 ἢ / 4 z e
AAA ὅπερ Σίμων ἐῤούλετο λέγων - Δότε μοι, ἵνα ᾧ
2^ 2 T M - / e mM
ἐὰν £r100) τὰς χεῖρας, λαμδάνη Πνεῦμα ἅγιον * τοῦτο
M T , S BEC c
xai οὗτος Émolst: ἐπειδὴ εἰδεν εὐδοχιμοῦντας, xat
8 Tv € , ͵7 Ὁ, € M , ,
ὧδε ὑποχρίνεται, ταύτη προσεδόχησεν ἑαυτὸν ἀφίε-
τι - , V
σθαι ἐν τῷ σώματι, εἰ τὰ αὐτὰ χηρύξειεν. Ei δὲ
SE) , Dc E ERE NOS E 2 , c
παρὰ ἀνθρώπου Οὐχ ὡραῖος ὃ αἶνος ἐν στόματι ἅμαρ-
τωλοῦ, πολλῷ υδᾶλλον παρὰ δαίμονος * εἰ παρὰ ἀνθρώ-
M J ΕῚ e 7 Y
πὼν τὴν μαρτυρίαν οὐ λαμθάνει ὃ Χριστὸς, οὐδὲ παρὰ
9 , D m
Ἰωάννου, πολλῷ μᾶλλον παρὰ δαίμονος. 'To γὰρ κη-
, - -
ρύττειν οὐχ ἀνθρώπων, ἀλλὰ Πνεύματος ἁγίου. ᾿Επεὶ
yi — 5 J - - A
οὖν ἀλαζονικῶς ἐποίουν βοῶντες, τῇ χραυγῇ χαταπλή-
E: 32 2e τ O09« CM 2 4
ξιν ἐνόμισαν, λέγοντες - Οὗτοι οἱ ἄνθρωποι ἐχταράσ-
e Y e
coucty ἡμῶν τὴν πόλιν. Τί λέγεις 5 πείθη τῷ δαίμονι ;*
ἊΝ , ᾿ τσ -- rm S
διὰ τί οὐχὶ xo ἐνταῦθα; ᾿Εχεῖνος λέγει, ὅτι Δοῦλοι
ΩΝ c^ e , NE ,
τοῦ Θεοῦ τοῦ ὑψίστου - σὺ λέγεις, ὅτι " Exzapdocou-
E Y E:
σιν Tuy τὴν móÀt ἐχεῖνος λέγει, ὅτι Καταγγέλ-
λουσιν ἡμῖν 690v σωτηρίας " σὺ λέγεις, Παραδιδόασιν
e ^ y* -
ἡμῖν ἔθη, ἃ οὐχ ἔξεστι παραδέχεσθαι. “Ὅρα οὐδὲ τῷ
3A δ᾿ N 7 T M e Lud
δαίμονι αὐτοὺς προσέχοντας, ἀλλὰ πρὸς ἕν ὁρῶντας,
M , zd ,
τὴν φιλαργυρίαν. Εΐἵλκυσάν τε αὐτοὺς, φησὶν, εἰς τὴν
b M ΕΝ M
ἀγορὰν ἐπὶ τοὺς ἄρχοντας" xxi συνεπέστη ὃ ὄχλος
, 24 re. KR DOES E » / ^ 2l
χατ᾽ αὐτῶν. Ὅρα αὐτοὺς οὐχ ἀποχρινομένους οὐδὲ
3 , e NH ΕΣ ΄ /
ἀπολογουμένους, ἵνα μείζονος ἄξιοι θαύματος γένων -
“Ὅς M x M 9 [S e /, ^ , -
ται. Ὅταν γὰρ, φησὶν, ἀσθενῶ), τότε δυνατός εἶμι.
5 - , M , ,
Apxet cot ἣ χάρις μου" $ γὰρ δύναμίς μου ἐν ἀσθε-

IN

, D b/87 WV SX D , ,
νεία τελειοῦται. “στε xat ἀπὸ τῆς ἐπιεικείας θαυμα-
;
- E) ' 2 ^ σ, 2 E
σθῆναι αὐτοὺς ἐχρῆν. “Ὅσῳ dxpi6sovépa ἣ φυλαχὴ
, V ω , ΕΣ M
γίνεται; τοσούτῳ τὸ θαῦμα λαμπρότερον. Ἴσως τὴν
σύστασιν ἐχχόψαι βουλόμενοι τοῦτο ἐποίουν ἐχεῖνοι.
- E -— Y -
᾿Ἐπειδὴ εἰδον τὸν ὄχλον ἐφεστῶτα, ταῖς μὲν πληγαῖς
N N , bod BE 5) - m NY. 3 XN3 m
τὸν θυμὸν τέως στῆσαι ἐδούλοντο, τῷ δὲ εἰς δεσμωτή-
ριον ἐμδαλεῖν χαὶ παραγγεῖλαι ἀσφαλῶς τηρεῖν, ἀχοῦ-
m 7 , M
σαι ἤθελον τοῦ πράγματος. Καὶ ἠσφαλίσατο, φησὶν;

5

N , ,
εἰς τὸ ξύλον, ὡς ἂν εἴποι τις, εἰς τὸν vép6ov. IMócov

72

,

δακρύων τὰ νῦν ἄξια; Exsivot μὲν ἔπαθον ὅσα καὶ
ἔπαθον. ἡμεῖς δὲ ἐν τρυφῇ. ἡμεῖς δὲ ἐν θεάτροις
ἑπανον, ἤμιεις & £V τρ $1, tf (εῖς O& € e .
, L4
“Ὅθεν xal ἀπολλύμεθα, xci χαταποντιζόμεθα, ἄνε-
- c0 N x 7, 2 ^ b
σιν ζητοῦντες πανταχοῦ, καὶ οὐδὲ μέχρις ὀνειδισμοῦ
- m ^T 7
διὰ τὸν Χριστὸν ἀνεχόμενοι λυπηθῆναι, οὐδὲ μέχρι
c z M
xov. T'oózotc συνεχῶς ἀναμιυνήσχωμιεν ἑαυτοὺς, πα-
L4 cr y e € , m 3 20
ραχαλῶν, ὅσα ἔπαθον, ὅσα ὑπέμειναν, πῶς οὐκ ἐθορυ-
Ὁ ew 2 ὧν ^ 7ὔ ry ου e ΠΝ
6oUvxo , πῶς οὐχ ἐσχανδαλίζοντο. δ τοῦ Θεοῦ ἔργον
mM , τω
ἐποίουν, xai ταῦτα ἔπασχον. Οὐχ. ἔλεγον, τί τοῦτο
4 c M
χηρύττόμεν, xal οὗ προΐσταται ἡμῶν ὃ Θεός: ᾿Αλλὰ
- | Ὁ EJ IK 5 » ^a : M x Ὕ 0 ,
καὶ τοῦτο αὐτοὺς ὠφέλει, xat * χωρὶς τῆς βοηθείας
2 € / ^ ἘΠΕ A PUE 3E L
αὐτῷ τῷ πράγματι εὐτονωτέρους ἐποίει, ἰσχυροτέ
[j - M M
ρους, ἀχαταπλήχτους. Ἢ θλῖψις, φησὶν, ὑπομονὴν κα-
, NUNT UN eve M νιν 7 ^
τεργάζεται. M7, δὴ τὸν ὑγρὸν xa διαχεχυμιένον ζητῶ-
μεν βίον. “Ὥσπερ γὰρ ἐνταῦθα διπλοῦν τὸ καλὸν, ὅτι
τε ἰσχυροὶ γίνονται χαὶ ὅτι μεγάλοι οἱ μισθοὶ, οὕτως
» D , /
ἐχεῖ διπλοῦν τὸ χαχὸν, ὅτι τε μαλαχώτεροι καθίσταν-
ἌΣ ΠΟ P3 NUN αὖ DOM S 3 22 €
ται xai ὅτι ἐπ᾽ οὐδενὶ χρηστῷ, ἀλλὰ xol ἐπὶ καχῷ.
$^ X E] , z 7 ΄ Qc. 5 es
Οὐϑὲν γὰρ ἀχρηστότερον ἀνθρώπου γένοιτ᾽ àv ἐν ἀνέ-
e ^ m Y
σει χαὶ τρυφῇ τὸν ἅπαντα διατελοῦντος χρόνον. Ἀνὴρ
νι 5 /
γὰρ; φησὶν, ἀπείραστος , xat ἀδόκιμος * ἀδόκιμος, οὐκ
» - ον , 5 )à NN - 1)) er
ἐν τοῖς ἀγῶσι τούτοις, ἀλλὰ xa ἐν τοῖς ἄλλοις ἅπα-
c 1 co NV E
σιν. Ἄχ ρήστον πρᾶγμα ἣ ἄνεσις, xa ἐν αὐτῇ δε τῇ
M N e
τρυφὴ οὐδὲν οὕτως ἀνεπιτήδειον, ὡς τὸ τρυφᾶν " προσ-
* , 7
χορὲς γάρ ἐστιν. Οὔτε σιτίων ἡδονὴ τοσαύτη, οὔτε
LT 5 V , 55} , M ὃ ..»
ἀνέσεως, ἀλλὰ πάντα ἐξίτηλα γίνεται xol διαῤῥεῖ.
D M - /
Μὴ δὴ ταύτην ἐπιζητῶμεν. Ei γὰρ σχοπεῖν θελήσο-
,
μεν τίς ἥδιον διάγει, ὃ πονούμενος χαὶ ταλαιπωρού--
μὴ e b ES " ΩΝ
μενος ἢ ὃ τρυφῶν " τοῦτον μᾶλλον εὑρήσομεν. Πρῶτον
- , :
μὲν γὰρ τοῦ τοιούτου τὸ σῶμα αὐτὸ ἔχλυτον χαὶ πε-
οὖ ,
πλαδηχός " ἔπειτα xol ai τοῦ σώματος αἰσθήσεις οὐκ
- Y - M - M
εἰσὶν εἰλικρινεῖς οὐδὲ ὑγιεῖς, ἀλλὰ χαῦναι P χαὶ μα-
D c ,
Aaxai* τούτων δὲ οὐχ οὐσῶν, οὐδὲ τῆς ὑγιείας ἡδονὴ
^
7j
, - , το K λέ 3 te , c " -
ζόμενος: ποία ναῦς, fj πλέουσα ἢ f, ἀργοῦσα; ποῖον

, E E 7ὕ -
φαίνεται. Ποῖος ἵππος χρήσιμος, ὃ τρυφῶν ἢ ὃ γυμνα-
εν M , ^ δ 4 £ - IN e /A
ὕδωρ , τὸ τρέχον ἢ τὸ ἑστώς 5 ποῖος σίδηρος, ὃ xtoc-
" APTA NN y RIAOLE eus Viris ) ΄, 2 H
μενος ἢ ὃ μὴ ἐργαζόμενος: οὐχ ὃ μὲν ἀπολάμπει, xod

, , / ΣᾺ τ δ / uU E ES
ἀργύρῳ προσέοιχεν, ὃ δὲ κατίωται πανταχοῦ ὄἄχρη-
EY S Xe. cf 5 / ^ , , rp E
στος ὧν, xat τῆς ὕλης ἀπολλύς xt τῆς οἰκείας ; Totou-

, , Nau εἰ e , , bd $7
τὸν τι γίνεται xat ἐπὶ τῆς ἀργουσὴς ψυχῆς" ἴος τις

bh Idem τὴν στάσιν ἐχ

x
0

a Ali χωρὶς τῆς

ACTA APOSTOLORUM.

HOMIL. XXXV. Sor

tus mea in infirmitate perficitur. ltaque. ex
mansuetudine admirabiles erant. Quanto diligen-
tior custodia erat, tanto miraculum splendidius.
Fortasse sic seditionem sedare volebant. Quia vi-
debant instantem turbam, plagis quidem in prz-
senti furorem sistere volebant; in carcerem au-
tem conjicientes et precipientes accurate servari,
causam audire volebant. Et strinxit ligno, in-
quit; ac si diceret, in nervo. Quot lacrymis di-
gna sunt, quz nunc aguntur? Illi mala patieban-
tur, nos 1n deliciis agimus, nos in theatris. Unde
et perimus et submergimur, dum quietem undi-
que quaerimus, nec pro Christo volumus vel con-
97; Vicia sustinere, vel etiam verba. Hzc frequenter
Àjn memoriam revocemus, obsecro, quanta illi
passi sint, quanta sustinuerint, quomodo nec tur-
bati, nec offensi sint. Dei opus exsequebantur, et
haec passi sunt. Non dicebant : Cur hoc przdica-
mus, nec nobis presidium affert Deus? Sed οἱ
hoc illis proderat, et absque ope ex ipsa re con-
stantiores reddebat, fortiores, imperterritos. 77i-
bulatio, inquit, patientiam operatur. Ne, quz-
so, fluxam et dissolutam queramus vitam. Ut
enim hic duplex bonum est, quod fortiores fiant,
et quod magna sit merces : sic ibi duplex malum,
quod melliores evadant, et quod ad nullam utilita-
tem, sed in malum. Nilil enim inutilius homine,
qui in otio et deliciis totum transigit tempus. Vir,
inquit, non probatus, etiam reprobus: reprobus, non
in his tantum certaminibus, sed etiam in aliis omni-
bus. Res est inutilis desidia : atque in ipsis deli-
ciis nihil ita fructu carens ut deliciari : id enim
fastidium parit. Neque tanta est ciborum desidiz-
que voluptas; sed omnia defluunt et avolant. Ne
hanc quzramus. Si enim considerare voluerimus,
uter suavius agat, qui laborat et in »rumnis vivit,
an qui deliciatur : illum. suavius vivere depre-
hendemus. Nam primo illius corpus enerve ct
ineptum est : deinde corporis sensus non sunt sin-
ceri neque sani, sed molles et languidi; nbi vero
sic res habet, neque sanitatis voluptas apparet.
Quis equus utilis, qui deliciatur an qui exercetur ?
que navis, que navigat an qua otiatur? quie
aqua, quz fluit an. que. quiescit? quod ferrum,
quod movetur an quod nihil operatur? annon il-
lud quidem splendet, et argento simile cst; hoc
autem rubigine consumitur, et inutile est, atque ex
materia sua quidpiam amittit? Tale quidpiam ac-
cidit otios: anime : rubigo quedam illam perva-

b Alius zzt μεμαλαγμέναι.

Nihil inn-

tilius
SQ.

otio-

mensa vi-

tuperatur,

502

S. JOANNIS CHRYSOST.

dit, et splendorem corrodit czeteraque omnia. Qua
arte quis hanc rubiginem absterserit? /Erumna-
rum cote : ill Prem animam et in omni-
bus expeditam. Quomodo enim, quiso, poterit
vitia succidere, hebetata acie, et quasi. plumbum
reflexa? quomodo diabolum confodiet? cui non
est ingratus homo qui pinguedini studet, ac velut

phoca trahitur?

5. Non hoc dico de iis, qui natura tales sunt,
sed. de iis, qui ex ciborum deliciis talia sibi cor-
pora parant, cum natura sua graciles essent. Or-
tus est sol, radios ubique splendidos effudit, sin-
gulos ad. opera excitavit: agricola sumto ligone
exit, rarius malleum apprehendit, singuli arti-

fices qui sibi congruunt ; et quemque invenies in-
strumenta sua tractantem ; mulier colum vel textu-
Lauta ram arripit : ille autem summo mane quasi porcus
ad pascendum ventrem exit, quzrens quomodo
lautam paret mensam. Atqui brutorum est tantum
a summo mane cibum adire, quia ad nihil utilia
sunt, nisi ad mactationem. Illa vero quz dorso
gestant, el operi apta sunt, ipsa quoque noctu ad
opus cgrediuntur. Hic autem a lecto surgens, sole

forum replente, et omnibus labore satiatis, surgit

se distendens quasi porcus saginatus, postquam

optimam diei partem in tenebris consumsit. Deinde

multo tempore in lecto sedet, nec potest szepe cor-

pus colligere a vespertina crapula, in his consumta

maxima temporis parte. Hinc sese exornat, et pro-

cedit turpitudinis spectacuium, nihil habens ho-

minis, sed omnia hominiformis bestiz : oculi lip-

piunt, vinum

os olet, misera anima quasi in

lectum conjecta ob illatam sine modo ciborum

sarcinam, carnis pondus circumferens sicut ele-

phas. Deinde veniens in locis sedet, taliaque dicit

et facit, ut melius esset dormire. illum, quam vi-

gilare. 8i gravia nuntientur, puella quavis trepi-

dior est; si fausta, puero quovis laxior : frequen-

üssime oscilat.

Omnibus prostat mala inferre vo-

lentibus, si non hominibus, certe affecübas : ta-

lem hominem facile excitant ira, concupiscentia,

invidia, omnia. Omnes adulantur, omnes mini-

strant, molliorem solito reddentes animam : et

quotidie prodit cum magna accessione morbi. Si

in negotiorum difficultatem incidat, pulvis et ci-

[περὶ τῶν μὴ

ἘΠῚ ot χοῖροι.

λ. D. et Commel.]

E

213

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

αὐτῆς χαταχεῖται, xol τρώγει τήν τε λαμπρότητα
καὶ τὰ ἄλλα πάντα. 'Τίνι οὖν ἄν τις τοῦτον ἀποσμή-
b 2! rp ὦ , am τ -T - ,
ξειε τὸν ἰόν ; "Tj τῶν θλίψεων ἀκόνῃ - αὗται χρήσιμον
A e c
ἐργάζονται τὴν ψυχὴν χαὶ ἐν πᾶσιν ἐπιτηδείαν. Πῶς
γὰρ; εἶπέ μοι, δυνήσεται τὰ πάθη τέμνειν, τῆς ἀχμῆς
ἀμιλυνθείσης, καὶ μολύόδου δίκην ἐπαναχαμπτομέ-
e P! 16 , "f TY 3 Y
νης; πῶς τὸν διάδολον τρώσει;: Τίνι δὲ οὐχ ἔστιν
EJ ΝΑ » , ^, Lad , ,
ἀηδὴς ἄνθρωπος πολυσαρχίαν ἀσχῶν, φώχης δίκην
συρόμενος 5
^ - i
Οὐ περὶ τῶν φύσει ὄντων τοῦτο λέγω; ἀλλὰ περὶ
οὉ» - m D ,
τῶν ἐχ τῆς τρυφῆς τοιαῦτα χατασχευασάντων τὰ σώ-
ματα, * περὶ τῶν λεπτῶν χατὰ φύσιν. ᾿Ανέτειλεν ὃ
m c - y
ἥλιος, λαμπρὰς ἀφῆχε πανταχοῦ τὰς ἀχτῖνας, ἤγει-
[τ μὰν Na p, € * AY MN. ελλ λ
petctaouovtexiuens pra esp δίχελλαν λα-
Gy ἔ ἔξεισιν, ὃ χαλκχοτύπος τὴν σῷ qpav, xai τὸ χατάλ-
ληλον ἕχαστος τῶν δημιουργῶν, χαὶ εὑρήσεις ἕχαστον
LÀ
τὰ οἰχεῖα ὄργανα μεταχειρ!ζόμενον * ἣ γυνὴ ἠλαχάτην

Ac , 34 ^Y - ^n^
τὰ ὑφάσματα" αὔτος OS καθάπερ * ὃ χοῖρος εὐθέως

᾿ς".

2 Y d os NA M Ed - c
&T0 πρωΐ ἐπὶ βοσχὴν ἔξεισι τῆς γαστρὸς, ζητῶν πῶς
,

IA ig εζαν πολυτελῆ χατασχευάσει. Καίτοι τῶν ἀλόγων

ἐστὶ τον ἀπὸ mot FLA ἐπειδὴ πρὸς οὐδέν
NEST
ἐστι χρήσιμα, ἀλλὰ πρὸς τὸ σφάζ εσθαι. Τὰ δὲ νωτο-
φόρα αὐτῶν χαὶ ἐργασίαν ἄναδε ΡΣ χαὶ αὐτὰ ἀπὸ
m i NN y
νυχτῶν ἐπὶ τὸ ἔργον ἔξεισιν. Οὗτος δὲ ἀπὸ τῆς εὐνῆς
1 ze

ἀναστὰς, τοῦ ἡλίου τὴν ἀγορὰν ἐμπλήσαντος, xal
/ , -»

πάντων χορεσθέντων τῆς οἰχείας ἐργασίας, ἀνίσταται

: z

διατεινόμενος, χαθάπερ ὄντως ὃς πιαινόμενος, τὸ
΄ - , 2 , , 5
χάλλιστον τῆς ἽΝ ἐν σχότει χαταναλώσας. Eizo

ἘΠῚ αι πολὺν ἐπὶ τῆς εὐνῆς καιρὸν, πολλάχις οὐδὲ
* ἀνενεγχεῖν δυνάμενος ἀπὸ τῆς ἑσπερινῆς μέγης, χα-

, * , ' E , "3
ταναλώσας τὸν πλείονα χαιρὸν ἐν τούτοις. Eiza. χαλ-
,

λωπίζει ἑαυτὸν, χαὶ πρόεισιν ἀσχημοσύνης θέατρον,
BN - 5 , 2 Y , z , »

ouó£y ἔχων ἀνθρώπου, ἀλλὰ πάντα θηρίου ἀνθρωπο-
ὄρφου - of δωθαλχιοὶ δί » Y / 3 Jor

μψόρφου * οἵ ὀφθαλμοὶ δίυγροι, οἴνου τὸ στόμα ἀπόζον,

, V ^

1 Ecdruyr voy χαθάπερ ἐπὶ χλίνης βεδλεημένη

ὑπὸ τῆς ἀμέτρως ἐγχεομέν ἧς ἕωλοχρ ρασίας, τὸ μέγε-

θος τῶν σαρχῶν περι φέρουσα χαθάπερ ἐλέφας. Εἴτα

3 M ὩΣ -

ἐλθὼν χάθηται ἐ ἐν τόποις, χαὶ λέγει τοιαῦτα καὶ poc

E!

ἐγρηγορέναι.

Ἂν δεινὰ ἐπαγγελθῇ , παντὸς χορασίου μαλακώτερος

τοι
ὡς βέλτιον εἶναι ἔτι χαθεύδειν αὐτὸ

ν ἢ
, ^ N M Ν , ,
γίνεται: ἂν χρηστὰ, παντὸς παιδίου χαυνότερος * χά-
τῷ δὲ D ys
cune αὐτῷ 1, ὄψις γέμει. Πᾶσι πρόκειται τοῖς βουλο--
L E - , M M - 5 , » M
μένοις χαχῶς ποιεῖν, εἰ xat. μη τοῖς ἀνθρώποις, ἀλλὰ
- χ - -
τοῖς πάθεσι" x«i θυμὸς τὸν τοιοῦτον ἐγείρει ῥαδίως,
Δ. .5 / 4 , NN , ͵ὔ
καὶ ἐπιθυμία, καὶ βασχανία,, xo πάντα. Πάντες χο-
,
λαχεύουσι, πάντες θεραπεύουσι; μαλακωτέραν ἢ ἐστιν
, ^
ἐργαζόμενοι τὴν ψυχήν" x«i καθ᾿ ἑχάστην ἡμέραν
, , - , , E!
πρόεισι, πολύ τι τῆς νόσου προσλαμδάνων. Ἂν εἰς

“ [ἀνενεγκεῖν Codd., Commel, et Savil. ἐνεγκεῖν Mon]

IN ACTA

πραγμάτων ἐμπέσῃ περίστασιν, τέφρα xol χόνις γί-
^ 5^5 A ' VN € , /
νεται, xal οὐδὲν αὐτῷ τὰ σηριχὰ ἱμάτια συμόάλλε-

em » Lad » » u
ται. Ταῦτα ἡμῖν οὐχ ἁπλῶς εἴρηται, ἀλλ᾽ ἵνα παι- D

- το ΓΘ € 1
δεύσωμεν μηδένα ἀργῶς ζῆν μηδὲ εἰχῇ. Ἢ γὰρ ἀργία
,ὕ ΝΥ ἀκ
xai ἢ τρυφὴ πρὸς ἐργασίαν ἀνεπιτήδειον, πρὸς δόξαν
μόνον, πρὸς ἡδονήν. Πῶς πάντες τὸν τοιοῦτον οὐ χα-
» M , - ,
ταγνώσονται, xa οἰχεῖοι xal φίλοι xat * συγγενεῖς ; τίς
NI S Nee eof 2.-T x0 VUE E , 25. ὦ m
δὲ οὐ δικαίως ἐρεῖ, ἄχθος οὗτος ἀρούρας, cix, παρὴλ-
m v A ^ 0
θεν εἰς τὸν κόσμιον ὃ τοιοῦτος: μᾶλλον δὲ οὐχ εἰχῇ,
ec - c cC SEN /,
ἀλλὰ xa ἐπὶ "χαχῷ τῆς ἑαυτοῦ χεφαλῆς, ἐπὶ λύμῃ
ἰδία, ἐπὶ βλάδη ἑτέρων ; Τί οὖν ἥδιον αὐτῇ, ἴδωμεν"
τ Ni M ξ΄
τοῦτο γάρ ἐστι τὸ ζητούμενον, σχολὴ καὶ ἀπραξία.
PA δ, 5 NT / 3 4 5 , ὑδὲ ». F-
Καὶ τί ἀηδέστερον γένοιτ᾽ ἂν ἀνθρώπου οὐδὲν ἔχοντος
- , n. ^ ,
ποιεῖν; τί μοχθηρότερον, τί ταλαιπωρότερον ; μυρίων
pe €^ — ,
οὐ χεῖρον τοῦτο δεσμῶν, χασυιᾶσθαι χαὶ χεχηνέναι
διαπαντὸς
pióvcac; Ἣ γὰρ ψυχὴ φύσιν ἔχουσα τοῦ χινεῖσθαι

c e cC Ay
ἐπὶ τῆς ἀγορᾶς καθήμενον δρῶντα τοὺς πα-

διαπαντὸς, oUx ἀνέχεται ἠρεμεῖν. ΓἜμπραχτον τὸ
ζῷον τοῦτο ἐποίησεν ὃ Θεὸς, xoi χατὰ φύσιν αὐτῷ
ἐστι τὸ ἐργάζεσθαι, παρὰ φύσιν δὲ τὸ ἀργεῖν. Μὴ ἀπὸ
cm N ^
τῶν νοσούντων τὰ πράγματα δοκιμάζωμεν, ἀλλὰ τοῦ
/ - /p ES , m á 04 /
πράγματος πεῖραν λάδωμεν. Οὐδὲν σχολῆς μοχθηρό-
τερον; οὐδὲν ἀργίας - Διὰ τοῦτο εἰς ἀνάγχην ἡμᾶς χα-
/,
τέστησεν ἐργασίας ὃ Θεός. Πάντα γὰρ ἣ ἀργία βλά-
M Y / c 7 3UU9N) ,
πτει χαὶ τὰ μέλη τοῦ σώματος αὐτὰ βλάπτει πως ἣ

ἀργία. Καὶ γὰρ καὶ ὀφθαλμὸς εἰ μὴ ἐργάζοιτο τὸ αὐ--

APOSTOLORUM.

E

505

nis redditur; nihilque ei sericze vestes prosunt.

HOMIL. XXXV.

Haec non sine causa a nobis dicuntur, sed ut. do-
ceamus, ne quis otiose ct inutiliter vivat. Otium
namque et delicie ad opus inutüles, ad. gloriam
solum et ad voluptatem sunt. Quomodo non omnes
talem hominem damment, domestici, amici, co-
gnati? quis non jure dicat, Pondus terrz hic est,
frustra in mundum prodit; imo non frustra, sed
in malum capitis sui, in perniciem suam, in da-
mnum aliorum? Videamus itaque quid dulcius
insit otio : illud enim est quod quaeritur, otium et
vacatio. Et quid ingratius fuerit homine nihil ha-
bente quod operetur? quid feedius, quid mise-
rius? annon hoc innumeris pejus est vinculis,
oscitare semper in foro sedentem, ac przetereuntes
spectare? Anima quippe ex natura habens, ut sem-
per moveatur, quietem non fert. Ad. operandum
Deus hoc animal fecit : secundum naturam ejus
est quod operetur, contra naturam quod sit otiosus.
Ne ab zgris rem exploremus, sed operis experi-
mentum capiamus. Nihil otio, nihil desidia dete-

rius : ideo nobis Deus laborandi necessitatem ini-

»;, posuit. Omnibus quippe nocet otium, ipsisque cor-

- Y / Y Δ CS BT CIUS δος, E i n .
&0U , xat ox0j., xat aoro xot Tv, 0 τον £170t 71$ A porismembris, Nam oculus si non operetur, item-

c .» 3 , 2 H A e EET / v AS NM
τῶν μελῶν, εἰς νόσον ἐμπίπτει τὴν ἐσχάτην * οὐδὲν δὲ
cr € ! / 90) - TM 5 JE » er 3 M
οὕτως, ὡς 7j ψυχή. “Ὥσπερ δὲ ἀργία xaxov, οὕτω xat
3 , ς A , d / Y y
ἐργασία ἣ μὴ προσήχουσα. Καθάπερ γὰρ εἴ τις μὴ
ἐσθίει, εἰς τοὺς ὀδόντας βλάπτεται, κἂν ἐσθίη τὰ μὴ
προσήχοντα; ποιεῖ "αὐτοὺς αἱμωδιᾶν οὕτω δὴ xol
τὶ 20 » TT /v » E] /r. v M t EN
ἐνταῦθα, dv τε μὴ ἐργάζηται, ἄν τε ἐργάζηται τὰ μὴ
, c
προσήχοντα, τὴν οἰχείαν ἀπόλλυσιν ἰσχύν. Οὐχοῦν
M ,
ἀμφότερα φεύγειν σπουδάζωμεν, xal ἀργίαν xai &p-
/ 5 , l4 J x er , /
γασίαν ἀργίας χαλεπωτέραν. Ποία δὲ αὕτη ἐστί:
* πλεονεξίαι, θυμὸς, βασχανίαι, τὰ λοιπὰ τῶν πα-
θῶν. Ἔν τούτοις τὴν ἀργίαν μεταδιώχωμεν, ἵνα τῶν
Ί I μεν,
ἐπηγγελμένων fjpiy ἀγαθῶν τύχωμεν, χάριτι xal φι-
λανθρωπία τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ, μεθ᾽
ἘΠ᾿ αὖ 32g eun ERE , / /
οὗ τῷ Πατρὶ ἅμα τῷ ἁγίῳ Πνεύματι δόξα, κράτος,

a [ συγγενεῖς; ἄχθος ὄντως ἀρούρης B. C. συγγενεῖς 5 ἄχθος
ὄντως ὃ τοιοῦτος. À.]

b Alii χαχῷ" χατὰ τῆς αὐτοῦ. | lta B. et C, Mox iidem
cum À. ἀλλ᾽ ὅτι ἡδίων ( ἥδιον B.) αὐτῆ, ἴδομεν, omissis
proximis σχολὴ χαὶ ἀπραξία. καί, vel ut habet D. σχολῆ
x. d. x.]

a Alii [A. B. C.] αὐτοὺς: βρύχειν xoà ὠμωδιξν. [D. αὐτοὺς
αἱμωδιάν. | Hzec lectio ὠμωδιῷν non spernenda. Licet enim
in sacris Bibliis, et alibi apud Patres αἱμωδιῷν occurrat,
non raro etiam ὠμωδιᾷν legitur. Sic in Synopsi, que
Athanasio tribuitur, Tomo 2, p. 167, hic locus Jere-

que os, venter et quodvis membrum, in extremum
incidit morbum : sed nihil ita ut anima. Sicut
autem otium malum est, ita quoque operatio non
congruens, Quemadmodum enim si quis non edat,
in dentibus editur; si quie non. competunt edat,
ut obstupescant efficit : ita et hic, sive non opere-
tur, sive operetur quie non oportet, vim amittit
suam. Érgo utrumque fugere studeamus, et otium
et opus otio gravius. Quodnam illud est? Avari-
tia, ira, invidia, et reliqua vitia. Ab his vacare
debemus, ut promissa consequamur bona, gratia
et benignitate Domini nostri Jesu Christi, quicum

miz, 31, 29, ita affertur* οἱ πατέρες ἔραγον τὴν ὄμραχα,
xai ὀδόντες τῶν τέχνων ὠμωδίασαν. Isidorus quoque Pelu-
siota lib. 4, epist. 4, sic pluries legit. Exemplaque alia
hujusmodi apud Patres occurrunt.

* [Sic Codd. nostri, nisi quod B. βασκανία. Eandem
lectionem expressit interpres Latinus, Editi πλεονεξία,

?
θυμὸς, βασχανίοιγ ἔριδες, φόνοι, ζῆλοι, καὶ τὰ ὑπολοιπὰ τῶν

ἀκαθέχτων παθῶν. ἐν τοῦτοις ὀρείλομεν τὴν ἀργίαν μεταδιώ-
Xs), χαὶ τὴν τῶν ἀρετῶν ἐργασίαν μετὰ πάσης σπουδῆς ἐρ-
γάξεσθαι, ἵνα καὶ τῶν ἐπηγ. ἡμῖν ὀγαθῶν ἐπιτύχωμεν. B. ἕνα

χωμεν τῶν αἰωνίων ἀγ.]

c

5.

504

Patri οἱ Spiritui sancto gloria, imperium, ho-
nor, nunc et semper, et in secula seculorum,

Amen.

JOANNIS CHRYSOST.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

“Ὁ M ^
τιμὴ, νῦν καὶ ἀεὶ, καὶ εἰς τοὺς

Ἀμήν.

αἰῶνας τῶν αἰώνων.

HOMILIA XXXVI.

Car». XVI. v. 95. Media autem nocte Paulus et
Silas orantes laudabant Deum ; et audie-
bant eos vincti. 96. Subito vero terre motus
factus est. magnus, ita ut moverentur. fun-
damenta carceris : et statim. aperta sunt
omnia ostia, et universorum vincula soluta
sunt.

4. Quid. his par fuerit animabus? Virgis cesi
multas plagas acceperant, contumelias et extrema
pericula subierant, in ligno. vincti erant, in car-
cere interiori: et ne sic quidem somnum capere
volebant, sed pervigilium agebant. Videtis quan-
tum sit afflictio bonum? Nos autem in. mollibus
lectis sine ullo terrore per totam dormimus no-
ctem. Forte ideo pervigilium agebant, quia hoc in
statu erant. Non illos somni tyrannis cepit, non
dolor inflexit, non timor consternatos reddidit ; sed
hac multo magis illos excitabant, ct multa reple-
bant voluptate. Media autem nocte, inquit, oran-
tes laudabant Deum : audiebant autem illos
vincti. Novum enim et stupendum videbatur esse.
Subito vero terre motus factus est magnus, ita
ut moverentur fundamenta carceris : et statim
aperta sunt ostia omnia, et universorum vin-
cula soluta sunt. 'Terrze motus factus est, ita ut
custos excitaretur a somno; et ostia aperta sunt,
ita ut res esset mirabilis. Haec vincti non vide-
bant; alioquin fugissent omnes. 27. Expergefa-
ctus autem custos, et videns Januas apertas
carceris, evaginato gladio volebat se interfi-
cere, estimans fugisse vinctos. 98. Clamavit
autem voce magna Paulus, dicens : Nihil tibi
mali feceris : universi enim hic sumus. Admi-
ratus est magis benignitatem Pauli : obstupuit for-
titudinem, quod cum fugere posset , non fugerit,
et quod ipsum a czde cohibuerit. 29. Petito au-
tem lumine introgressus est, et tremefactus pro-
cidit ante Paulum et Silam, 50. et producens
eos foras, dixit : Domini, quid me oportet fa-
cere ut salvus fiam. Niden? quanta illum cepe-

b πολλῷ deest in uno [in tribus A. B. C.].

C

E

275

A

OMIAIA 24.

FONT TUBIS TAS ͵ A

Κατὰ δὲ τὸ ᾿μεσονύχτ τιὸν Παῦλος E Σίλας TOU

L

SCARE Ἄφνω δὲ σεισμὸς ἐγένετ

ἔσμιοι. Ἄφνω δὲ σεισμὸς ἐγένετο μέγας, ὦ

σαλευθῆναι τὰ θεμέλια τοῦ δεσμωτηρίου * Fic:
7 c , c

χθησάν τε παραχρῆμα αἵ θύραι πᾶσαι, καὶ πάν-
Nose

των τὰ δεσμὰ ἀνέθη.

Ῥί τούτων ἴσον γένοιτ᾽ ἂν τῶν ψυχῶν ; ᾿Εμαστί-
χθησαν πολλὰς πληγὰς λαθόντες, ὑδρίσθησαν, περὶ

— 5 , 2 NI , zl 2
τῶν ἐσχᾶτωῶν ἐεχινουνευσᾶν, εἰς τὸ ξύλον σαν £u be-

e) 4 . mA a P4 ) zr M 5 Y er

ἡμένοι, sic τὴν ἐσωτέραν φυλακήν x«i οὐδὲ οὕτω
I. 7 E] c

χαθεύδειν ἠνείχοντο, ἀλλ᾽ ἐπαννύχιζον. Ορᾶτε ὅσον

E E , c - -
ἡ θλῖψις ἀγαθόν ; Ἣμεῖς ἐν ἁπαλοῖς ὄντες
, 2/ NN / Y ΄
στρώμασιν, οὐδένα δεδοιχότες, ὅλην τὴν νύχτα χα-
/.N , "NN mM
θεύδομεν. Τάχα διὰ τοῦτο ἐπαννύχιζον, ἐπειδὴ ἐν
, 3 er c d SE
τούτοις ἦσαν. Οὐχ ἣ τοῦ ὕπνου τυραννὶς αὐτοὺς εἷλεν,
^N » ΕῚ
οὖχ ἣ ἀλγηδὼν ἔχαμψεν, οὐχ 6 φόδος εἰς ἀπορίαν
p VM -M Yn dung k1
ἐνέδαλεν, ἀλλ᾽ αὐτὰ δὴ ταῦτα P πολλῷ μᾶλλον ἦν τὰ
, N MI m cT m
διεγείροντα αὐτοὺς, xxi ἥδονὴῆς πληροῦντα πολλῆς.
y MON V , cr λ x M 3
Κατὰ δὲ τὸ μεσονύχτιον ὕμνουν τὸν Θεὸν, φησὶν, ἐπη-
E ^Y 2 M e Ns, -/ V 5. 7 -
χροῶντο δὲ αὐτῶν οἵ δέσμιοι. Ξξένον γὰρ ἐδόχει εἶναι
M I. z y b! i x "NS , cr
xa παράδοξον. Ἄφνω δὲ σεισμὸς ἐγένετο μέγας, ὥστε
c V — , 5 ,
σαλευθῆναι τὰ θεμέλια τοῦ δεσμωτηρίου * ἀνεῴχθη--
σάν τε παραχρῆμα πᾶσαι αἵ θύραι; χαὶ πάντων τὰ
| M » M Ve ^
δεσμὰ ἀγεθη: Σεισμὸς ἐγένετο, ὥστε ἀφυπνισθῆναι
χεῖν μὴ χαὶ αἵ yit ἀνεῴχθησαν, ὥστε θαυμάσαι τὸ
εγονός. 'Γαῦτα οἱ δεσμῶται οὐχ ἑώρων" ἡ γὰρ ἂν

ΕΣ πλνθ σὺ ς ἢ / *
ἦν τες- a ν᾽ - ς e -
ἔφυγον ἅπαντ υὑπνος OZ γενόμενος ὁ δεσμοφύλαξ,

3 28M

χαὶ ἰδὼν dvetyuévac τὰς θύρας τῆς φυλαχῆς, σπα-
LÀ -
σάμενος Mech ἔμελλεν ἑαυτὸν vespa νομίζων

(ηυ

ἀπολο τοὺς δὲ σμίους. TUE δὲ qum] με-

γάλη ὃ Παῦλος,
γάρ ἔσμεν ἐνθάδε. ᾿Εθαύμασε μᾶλλον

ἔγων " μηδὲν πράξης σεαυτῷ χα-
χόν ἅπαντες

ES
t)

w φιλανθρωπίαν Παύλου - ἐξεπλάγη τὴν ἀνδρείαν,

e Y - ^ , , * V bar - / y EN

ὅτι xal φυγεῖν δυνάμενος οὖκ ἔφυγε, xui ὅτι würov
D τ 7 δι

ἐχώλυσε τῆς σφαγδε: Aicigus δὲ φῶτ τα εἰσε πη ηη εν

χαὶ ἔντρομος i ὑπάρχων, προσέπ τεσε τῷ Παύλῳ χαὶ τῷ

ἔξ RÀ , ,

Ea , καὶ προαγαγὼν αὖτ bc ἔξω, ἔφη" χύριοι, τί
Ne - e e PUEEN

με δεῖ ποιεῖν, ἵνα coo. Eie ες es αὐτὸν εἷλε τὸ

ὶ τὸν Κύριον Ἰησοῦν

θαῦμα; Οἱ δὲ ὲ εἶπον, πίστευσον

IN

bj
Χριστὸν, xot σωθήση σὺ χαὶ 6 oixóc σου. Καὶ ἐλάλη-
σαν αὐτῷ τὸν λόγον τοῦ Κυρίου, xo πᾶσι τοῖς ἐν τῇ
διε. A , “ὦ 5 cT “ΔΑ -Ὁ 33m» , NI
οἰκίᾳ αὐτοῦ. Ex τοῦ εὐθέως λαλῆσαι αὐτῷ ἐπεδεί--
M M A UN , » ^ Ga
ξαντο τὴν περὶ αὐτὸν φιλανθρωπίαν. Καὶ παραλαδὼν
αὐτοὺς ἐν ἐχείνη τῇ ὥρᾳ τῆς νυχτὸς, ἔλουσεν ἀπὸ τῶν
c E NC , 5 XN M € 5 b ,
πληγῶν. Καὶ ἐδαπτίσθη αὐτὸς, xoi οἵ αὐτοῦ πάντες
παραχρῆμα. ᾿Αναγαγών τε αὐτοὺς εἰς τὸν οἶκον, πα-
ρέθηχε τράπεζαν, xol ἠγαλλιᾶτο πανοιχὶ πεπιστευ -
χὼς τῷ Θεῷ. ἔλουσεν αὐτοὺς, ὥσπερ ἀμειόόμενος
AE r4 ^ - 3 Na ee. 05 , *H P4
τὴν χάριν, xal τιμῶν αὐτοὺς δι᾿ ὧν ἐποίει. Ἡμέρας
' M N /
δὲ γενομένης, ἀπέστειλαν ol στρατηγοὶ τοὺς ῥαύδού-
, /
χους,, λέγοντες - ἀπόλυσον τοὺς ἀνθρώπους ἐχείνους.
- M
"Exwcav ἴσως τὸ γεγονὸς oi στρατηγοῖ,
-- - AX
ἐτόλμων ἀφ᾽ ἑαυτῶν ἀφεῖναι. Ἀπήγγειλε δὲ
e ,
φύλαξ τοὺς λόγους * τούτους πρὸς τὸν Παῦλον φήσας,
ὅτι ἀπεστάλχασιν oi στρατηγοὶ, ἵνα ἀπολυθῆτε. Νῦν
- € ^Y b
οὖν ἐξελθόντες πορεύεσθε ἐν εἰρήνη. Ὃ δὲ Παῦλος
ἔπος ,
ἔφη πρὸς αὐτούς - δείραντες ἡμᾶς δημοσία, ἀκατα--

M 24
x«t οὐχ
ὃ δεσμο-

χρίτους, ἀνθρώπους Ῥωμαίους ὑπάρχοντας, ἔδαλον
εἰς φυλαχήν. Καὶ νῦν λάθρᾳ ἡμᾶς ἐχδάλλουσι; Οὐ
γάρ’ ἀλλὰ ἐλθόντες αὐτοὶ ἡμᾶς ἐξαγαγέτωσαν. ᾿Ανήγ-
γεῖλαν δὲ τοῖς στρατηγοῖς οἱ ῥαύδοῦχοι τὰ ῥήματα
ταῦτα xxi ἐφοδήθησαν ἀκούσαντες, ὅτι “Ρωμαῖοι

De / 7^ 5» N M 2T
ἐξελθόντες παρεχάλεσαν αὑτοὺς, χαὶ ἐζαγα--

εἰσί. Καὶ
γόντες ἠρώτων ἐξελθεῖν τῆς πόλεως. ᾿Εξελθόντες δὲ ex
τῆς φυλακῆς, εἰσῆλθον πρὸς τὴν Λυδίαν, χαὶ ἰδόντες
τοὺς ἀδελφοὺς παρεκάλεσαν αὐτοὺς, καὶ ἐξῆλθον. Καὶ
* ἐξέρχε-
ται" τάχα διὰ τὴν Λυδίαν, καὶ τοὺς ἄλλους ἀδελφούς:

τῶν στρατηγῶν δηλωσάντων ὃ Παῦλος οὐχ

ἢ χαὶ φοδῶν αὐτοὺς, ἵνα μὴ νομισθῶσιν ἠξιωχό-
τες ἀπολελύσθαι,καὶ ἵνα χαὶ τοὺς ἄλλους ἐν παῤῥησίᾳ
χαταστήσωσι. Τριπλοῦν, ἀγαπητοὶ, τὸ ἔγχλημα ἦν,
ὅτι καὶ Ρωμαίους, xci ἀκαταχρίτους, xxi δημοσίᾳ
ἔδαλον εἰς φυλακήν. 'Op&c, ὅτι xoi ἀνθρώπινα χα-
τεσχεύαζον πολλά. ᾿Εξετάσωμεν πρὸς ἐχείνην τὴν
νύχτα ταύτας τὰς νύχτας, ἔνθα χῶμοι καὶ μέθαι
xa ἀσέλγειαι, ἔνθα ὕπνος θανάτου οὐδὲν διεστηχὼς,
ἔνθα ἀγρυπνίαι ὕπνου χαλεπώτεραι. Ot μὲν γὰρ xa-
θεύδουσιν ἀνεπαισθήτως, οἵ δὲ ἐγρηγόρασιν ἐλεεινῶς
καὶ ἀθλίως, δόλους ῥάπτοντες, ὑπὲρ χρημάτων φροντί-
ζοντες, ὅπως ἀμύνωνται τοὺς ἀδικοῦντας σπουδάζοντες;
ἔχθραν μελετῶντες, ῥήματα δύριστιχκὰ μεθ’ ἡμέραν
ἀναλεγόμενοι" οὕτω τὸ πὺρ σχαλεύουσι τῆς ὀργῆς; τὰ
ἀφόρητα ἐργαζόμενοι. Σχόπει πῶς Πέτρος ἐχάθευδεν.
Οἰχονομικῶς ἐχεῖνο γέγονεν ὃ ἄγγελος γὰρ παρεγέ-
veto, xat οὐδένα ἐχρὴν ἰδεῖν τὸ γενόμενον " xal τοῦτο
πάλιν χαλῶς, ἵνα χωλυθῇ 6 δεσμοφύλαξ ἀνελεῖν Éau-
τόν. Καὶ διὰ τί μὴ ἄλλο σημεῖον γέγονεν; Ὅτι τοῦτο

»

[ τούτους abest in C. et D. quorum ille mos φησίν
pro ξήσας. B. τὸν λόγον πρὸς αὐτοὺ:, ὅτι ἀπεστ.]

ACTA APOSTOLORUM.

D

HOMIL. XXXVI. 505

rit admiratio? 51. 4t illi dixerunt : Crede in
Dominum Jesum Christum, et salvus eris tu
et domus tua. 52. Et loquuti sunt ei verbum
Domini, et omnibus qui erant in domo ejus.
Quia statim. loquuti sunt illi, declararunt miseri-
cordiam erga illum. 55. Et assumtis illis in ea-
dem hora noctis, lavit plagas eorum : et bapti-
zalus est ipse, et omnis domus ejus continuo.
94. Cumque perduxisset eos in domum suam,
apposuit mensam, et exsultavit cum tota domo
credens Deo. Lavit eos, quasi gratiam rependens,
et sic illos honorans. 55. Et cum dies factus
esset, miserunt magistratus lictores, dicentes:
Dimitte homines illos. Cognoverant forte factum
magistratus, et non audebant per seipsos dimittere.
56. JYuntiavit autem custos carceris verba hec
Paulo, dicens : Miserunt magistratus, ut di-
mittamini. Nunc igitur. exeuntes, ite in pace.
Paulus autem dixit eis : ΟἿ. (6505 nos publi-
ce, indemnatos, homines Romanos, miserunt
in carcerem ; et nunc occulte nos ejiciunt ? Von
ita, sed veniant, 58. et ipsi nos ejiciant. IYun-
tiarunt autem magistratibus lictores hec ver-
ba : timueruntque audientes, quod Romani es-
sent. 99. Et egressi deprecati sunt eos, et edu-
ctos rogabant , ut egrederentur e civitate.
40. Egressi autem de carcere, ingressi sunt ad
Lydiam : et visis fratribus exhortati sunt eos,
et profecti sunt. Etiam magistratibus denuntian-
tibus Paulus non exit, forte propter Lydiam, et
alios fratres; vel ut terreat illos, ne putarentur
rogatu suo dimissi fuisse, vt etiam aliis fidu-
ciam inderent. Triplex, dilecti, crimen erat : quod
Romanos, quod non damnatos , quod publice in
carcerem conjecissent, Vides illos plurima humano
more fecisse. Exquiramus noctem illam, cum no-
ctibus nostris. comparando, ubi comessationcs,
ebrietas, lascivia; ubi somnus a morte nihil dif-
ferens, ubi vigili: somno ipso graviores. Alii enim
dormiunt , ita ut nihil sentiant ; alii miserabiliter
vigilant, dolos struentes, de pecuniis curantes, vt
ulciscantur eos qui se loserunt studentes, inimici-
tias meditantes, verba contumeliosa transacto die
secum reputantes : sic ir: ignem succendunt, et in-
tolerabilia perpetrant. Perpende quomodo Petrus
dormiebat. Per dispensationem illud factum est :
angelus enim advenit, neminemque rem gestam
scire oportebat; et hoc bene factum, ut ne custos

^» Alii ἐξέρχεται. ἀλλὰ καὶ διὰ τὴν Αυδίαν.

506 8. JOANNIS CIIRYSOST.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

carceris seipsum interficeret. Et cur non aliud si- d μάλιστα P αὐτὸν ἐφελχύσα!: καὶ πεῖσαι ἱκανὸν ἦν, ὅπου

gnum factum est : ? Quia illud maxime ipsum at-
trahere et confirmare poterat, siquidem ille peri-
clitaturus erat, nisi ita factum esset : non enim 1ta
signa trahunt, ut ea quz ad salutem nostram atti-
nent. Ne videretur terre motum per se factum
esse, sequutum est id, quod ipsi testimonio esset.
Apostoli Et noctu accidit : ἘΠῚ enim ad ostentationem fa-
niil — 2d ejebant, sed ad salutem. Non malus erat carceris cu-
ed stos : conjecerat illos in interiorem carcerem, quod
es ita sibi jussum esset , non motu suo. Et cur non
ante clamavit Paulus? Perturbatione plenus erat
homo, nec admisisset verba. Ideo cum vidisset il-
]um sese interfecturum, przoccupat et clamat, di-
cens : Omnes hic sumus. Ideo ille Petito lumine
insilit, et ante Paulum, inquit, et Silam pro-
cidit. Ad pedes vincti procidit custos. Et eduxit
illos foras, dixitque : Domini, quid me opor-
tet facere, ut salvus sim? Quidnam dixerunt?
Vide illum non ob hoc diligere quod. servatus
esset, sed quod de virtute obstupesceret.

9. Vides quid illic, quid isthic factum sit ? Illic
puella liberata est a maligno spiritu, et in carcerem
conjecerunt eos, quod illam a demone liberassent ;
hic solum januas apertas ostenderunt, et aperuit
januas cordis illius, solvit vincula duplicia, accen-
dit lumen illud : nam et in corde ejus lux fulgebat.
Et insiliit et procidit: nec interrogat quomodo res
facta sit, quid factum sit ; sed statim ait: Quid
me oportet facere ut salvus sim ? Quid ergo
Paulus? Crede in Dominum Jesum Christum ,
et salvus eris, inquit, tu et domus tua. Hoc maxi-
me homines allicit, quod et domus salva sit. £t
loquuti sunt ei verbum , et omnibus qui erant
in domo ejus. Lavit eos, etlotus est : illos quidem
a plagisabluit, ipsea peccatis ablutus est : nutrivit,
et nutritus est. Et exsultavit, inquit. Atqui nihil
erat nisi verba tantum et spes bona. Hoc signum
erat, credidisse illum, sibi omnia remissa fuisse.
Quid custode carceris pejus? quid crudelius, quid
ferocius? Attamen cum multo illos suscepit honore.
Non quod servatus esset, gavisus est, sed Quod
Deo crederet. Crede, inquit, in Dominum. ldeo
dixit, Qui credidit Deo, ut ne videretur quasi
damnatus et peccator solvi. Idcirco dicunt: Ccesos
nos publice indemnatos homines conjecerunt
in carcerem; ut non modo gratiz, sed etiam ipso-
rum esset opus. Vide ut varia dispenset gratia,
quomodo ille egressus est, quomodo hic, etsi utcr-
que apostolus esset. Timuerunt , inquit. Timent

E E : r
b Alii αὐτὸν ἐρειλχύσατο, ἱκανὸν ὃν πεῖσαι.

Ε

^,
γε χαὶ αὐτὸς ἐχινδύνευσεν 2 el μὴ γέ NE" * oU γὰρ
οὕτω τὰ θαύματα ἥμᾶς αἱρεῖ, ὡς τὰ εἰς σωτηρίαν
Chr P E . σ ALS e ^
ἡμετέραν fixovca.. Iva. μὴ δόξη ἀπὸ ταὐτομάτου γεγε-
- ἢ ᾿ / E
νῆσθαι ὃ σεισμὸς, ἐπηκολούθησε καὶ τοῦτο ἐχείνῳ
apre:

μαρτυροῦν. Καὶ ἐν νυχτὶ φαίνεται" οὐδὲν Tie πρὸς
5 IN. [4 1)J M M p , ,
ἐπίδειξιν, ἀλλὰ πρὸς σωτηρίαν ἐποίουν. Οὐχ ἣν πο-

b ^ 7 Lad » N
νηρὸς ὃ δεσμοφύλαξ * ἔξαλεν αὐτοὺς εἰς τὴν ἐσωτέραν

M , z
φυλαχὴν, παραγγελίαν τοιαύτην λαδὼν, οὐκ ἀφ᾽ ἑαυ-
- xs ND / Y , τῷ
τοῦ. Καὶ διὰ τί μὴ πρὸ τούτου ἐθόησεν ὃ Παῦλος;
ἘΞ BCA M
Gop6ov μεστ ὃς 6 ἄνθρωπος ἣν xo ταραχῆς, καὶ οὐχ
ἂν παρεδέξατο. Διὰ τοῦτο, ὅτε εἶδεν ἑαυτὸν μέλλοντα
2 b
ἀναιρεῖν, προχαταλαμδάνει xa βοδί, λέγων * Πάντες
-— Y "NN ,
ἐσμὲν ἐν νθάδε. Διὰ τοῦτο xol Αἰτήσας φῶτα εἰσεπή-
A , m “--Ό
δησε, χαὶ προσέπεσε τῷ Παύλῳ, φησὶ, καὶ τῷ Σίλα.
LI

S IN , c

€ τοὺς πόδας a τοῦ δεσμώτου ὃ φύλαξ.

&,
:;
ELE
o
Ὡς
as
m

t αὐτοὺς ἔξω χαὶ λέγει" πύρινα τί με
ν; ἵνα DL Τί. γὰρ εἶπον ; Ὅρα αὐτὸν οὐκ
ιξ aun ἐπὶ τούτῳ στέργοντα, ἀλλὰ τὴν δύνα-
᾿αγέντα.

o2
m
v6
τὴ
s^ 9
n
e m,

x

XT

UN 213 9 Ee ME ι
Εἴδες τί ἐχεῖ γέγονε, καὶ τί ἐνταῦθα; ᾿Εχεῖ παιδί-
NN 7 ,
cx" ἀπηλλάγη πνεύματ ix xa εἷς δεαβωμήριον ἐνέ-

E) M d ? zu ηέ

όαλον αὐτοὺς, depo αὐτὴν τοῦ δαίμονος "

τ
ειξαν dupes ἀνεῳγυίας, χαὶ ἤνοιξεν
^
δεσμὰ διπλᾶ,
24 εν ἐχεῖν τὸ fmit xin mA E cm a SITE
ψεν éxeivo τὸ φῶς * τὸ γὰ 0 ἐν τῇ καρδία * αὐτοῦ φῶς
N^ ,

ἔλαυπε. Ko ἘΣΜΕΝ: x«i προσέπεσε, χαὶ oUx

, , νον τῳ. , ,

ἐρωτᾶ, πῶς τοῦτο γέὲ m τὶ γέγονεν ; ἀλλ᾽ εὐθέως

;

, τ΄} Ξ - E Ὁ ES
φησί: Τί αὶ ss ποιεῖν, ἵνα σωθῶ ; Τί oov ὃ Παῦλος:
Πίστευσον ἐπὶ

M zE 5 c "d ^ M
τὸν Κύριον ᾿[ησοῦν Χριστὸν, xat σω-
θήση, φησὶ, σὺ χαὶ ὃ οἰχός σου. Μάλιστα τοῦτο τοὺς

(mo

»
ἀνθρώπους φέλχεται τὸ χαὶ τὸν οἶχον αὐτοῦ σωθῆναι.

à

272 » EJ

Καὶ ἐλάλησαν αὐτῷ τὸν λόγον, χαὶ πᾶσι τοῖς ἐν τῇ
m vy 3

οἰχίαᾳ αὖτ ου.

ΠΡΕΝ αὐτοὺς, xal ἐλούθη - ἐχείνους
pt ἀπὸ τῶν ead ἔλουσεν, αὐτὸς δὲ ἀπὸ τῶν
ἁμαρτιῶν ἐλούθη" ped B ES ἐτράφη. Καὶ ἠγαλ-
λιᾶτο, φησί" χαίτοι οὐδὲν ἦν, ἀλλὰ ἣ δήματα μόνον καὶ
ἐλπίδες χρησταί. Τοῦτο σημεῖον ἦν τοῦ πεπιστευχέναι
αὐτὸν, ὅτι πάντων ἀφέθη. Τί δεσμοφύλαχος χεῖρον;

, ἊΝ FOwWwM M
τί δὲ ὠμότερον, τί δὲ ἀγριώτερον ; NI ὅμως μετὰ
πολλῆς αὐτοὺς ὑπεδέξατο τῆς τιμῆς. Οὐχ ἐπειδὴ ἐσώ-
θη; εὐφράνθη , ἀλλὰ Πεπιστευχὼς τῷ Θεῷ. Πίστευ-

᾿

σον, φησὶν, ἐπὶ τὸν BAT Διὰ τοῦτο εἶπε, Πεπιστευ-
χὼς τῷ Θεῷ, ἵνα μὴ δόξη ὡς χατάδιχος gus y
xaX ὡς ἡμαρτηχώς. Διὰ τοῦτο λέγουσι " AE
ἡμᾶς δημοσίᾳ ἀχαταχρίτους ἀνθρώπους, ἔδαλον εἰς
φυλαχὴν, ἵνα μὴ μόνον τῆς χάριτος, ἀλλὰ xot αὐτῶν

ES
-

»! M σ NITE M , E D
Ἢ τὸ πρᾶγμα. "Op οιαφορα τὴν χάριν οἰχονομουσαν,
T

πὼς ἐχεῖνος ἐξῆλθε, πῶς οὗτος, χαίΐτοι ἀμφότεροι

ἃ Morel. αὐτοῦ ἔλαμπε.

IN ACTÀ APOSTOLORUM.

*, / e €
ἀπόστολοι. ᾿Εφοδήθησαν, φησί. Φούοῦνται, ὅτι Ῥω-
» , τ ^ d 5 8f. 2 Uh» ,
μαῖοί εἰσιν, οὐχ ὅτι ἀδίχως ἐνέδαλον. Καὶ " ἠρώτων
, ^N 55 - DEN m /^ ro »y ΄
αὐτοὺς ἐξελθεῖν ἀπὸ τῆς πόλεως. Χάριν ἤτησαν ταύ-

M
την. Ot δὲ ἐλθόντες πρὸς τὴν Λυδίαν, xai βεθαιώσαν--
DN er 2r 2 NUN NN Aw. 2o ^.
τες αὐτὴν, οὕτως ἐξῆλθον. Οὐ γὰρ ἔδει τὴν ξενοδόχον
- οο "e ,
ἀφεῖναι ἐν ἀγῶνι xa μερίμνῃ. ᾿[ξῆλθον δὲ, οὐχ ἐχεί-

HOMIL. XXXVI. 207

quia Romani sunt, non quia injuste conjecerunt,
Et rogaverunt illos, ut exirent ex civitate. Hanc
petiere gratiam. Illi vero ut venerunt ad Lydiam
et confirmarunt eam, sic profecti sunt. Non oportc-
bat enim hospitalem illam in agone et sollicitudine
relinquere. Egressi autem sunt , non illis obtem-

νοις πειθόμενοι, ἀλλὰ ἐπὶ τὸ κήρυγμα σπεύδοντες : ..) perantes, sed ad predicationem festinantes, cum

c
-—

τὴ
»y* * M , / rp M ud -
ἔδει γὰρ μὴ παραμένειν λοιπόν. Τὸ γὰρ θαῦμα μεῖ-
e b , RCIA,
ζον φαίνεται, τῶν ἐργασαμένων ἀποδημησάντων αὐτὸ
Do m M DD , H 5 M
υδλλον βοῶν" ἣ γὰρ τοῦ δεσμοφύλαχος πίστις ἀντὶ
τῷ M - N , ^0
φωνῆς ἦν. TC τούτου ἴσον; "Δεσμεῖται xat λύει δεδε--
e r ^ Y
μένος, λύει διπλοῦν δεσμόν τὸν δήσαντα ἔλυσε διὰ
— NA x τ AE o. NU Ki
τοῦ δεθῆναι. "Ovctg ταῦτα χάριτος ἐργα. Νὺν οὖν,
- , , L4 ij
φησὶν, ἐξελθόντες, πορεύεσθε ἐν εἰρήνη" τουτέστι, μετὰ
^ *A ^ ^ ^ m
ἀσφαλείας, μηδὲν δεδοικότες. Ἄλλως δὲ * καὶ τοῦτον
EA ; ͵ f A Y Ὁ
ἔξω κινδύνου βούλονται γενέσθαι, ἵνα μὴ μετὰ ταῦτα
τ nU L 1 ES ye ᾽ς
ἐγκαλῆται. Καὶ οὐ λέγουσι, δείραντες fu ἔδαλον
3 [i , . 9 A ἣν ΕῚ ^N M χε.
εἰς φυλαχὴν, θαύματα ἐργασαμένους " οὐδὲ γὰρ τού
- 2 5 , , c - A "7
τοις προσεῖχον * ἀλλ᾽ ὃ μάλιστα αὐτῶν σεῖσαι τὴν δια-
E , 3 ^ δὸς ,
νοιὰν ἐδύνατο, ᾿Αχαταχρίτους, φησὶ , xui Ρωμαίους
, e 05 ,
ὑπάρχοντας. Τούτου μνημονεύωμεν b oU δεσμώτου
^ τ * M c , rv 5 m g
διαπαντὸς, μιὴ τοῦ θαύματος. "TC ἐροῦσιν “λληνες,
m ^ , “ἡ ^N ^ , y M ,
πῶς δεσμώτης ὧν τὸν δεσμοφύλαχα ἔπεισε ; Καὶ τίνα,
e τὰ Ἐν Y / ι ,
φησὶ, πεισθῆναι ἐχρῆν, ἢ μιαρὸν ἄνθρωπον xo ταλαί-
» Ll , / c
πωρον xa οὐχ ἔχοντα ^ νοῦν, μυρίων γέμοντα χαχῶν
LA ni M D ,
xa εὐπαράγωγον ; "Ext xoi ταῦτα mpogépouct: τίς
, e ^
γὰρ, ἢ βυρσεὺς, πορφυρόπωλις, εὐνοῦχος, δεσμοφύ-
^ m - J Aya Sy -
Aat, δοῦλοι xa γυναῖκες ἐπίστευσαν ; Τί οὖν εἰπεῖν
«“ N ον
δυνήσονται, ὅταν χαὶ τοὺς ἐν ἀξιώμασι παραγάγωμεν,
/ * ,
τὸν ἑκατόνταρχον, τὸν ἀνθύπατον, τοὺς ἐξ ἐχείνου μέ-
τ e ^ ^ E ^ E
χρι τοῦ νῦν, αὐτοὺς τοὺς κρατοῦντας, τοὺς βασιλεῖς :
5gy^ A] ^Y e , /, ^ 5 N X 5
Ἐγὼ δὲ ἕτερον λέγω τούτου μεῖζον - αὐτοὺς τοὺς EU-
- - ου ^ τ
τελεῖς ἴδωμεν. Καὶ ποῦ τὸ θαυμαστὸν, φησί; Τοῦτο
᾿ 5 , A i Y - “-
μὲν οὖν θαυμαστόν - ἂν μὲν γὰρ πεισθῇ τις περὶ τῶν
i Y M
τυχόντων, οὐδὲν θαυμαστόν" ὅταν δὲ περὶ ἀναστάσεως,
περὶ βασιλείας οὐρανῶν, περὶ βίου φιλοσόφου ἀνδρά-
περὶ βασιλείας οὐρᾶάνῶν, περ ? x
, /, , M , /
σιν εὐτελέσι διαλέγηται xo πείθη, θαυμαστότερον
A SEI e Y A2. T
ἔσται, ἢ εἰ σοφοὺς ἔπειθεν. “Ὅταν γὰρ μὴ ἡ χίνδυ-
Y / c^ M
voc, χαὶ πείθη τις, χαλῶς τὴν ἄνοιαν εἷς μέσον φέ-
e , -
ρουσιν * ὅταν δὲ λέγη τῷ δούλῳ χατὰ σὲ, ὅτι, ἂν πει-
c7, 2 * ^ " Κι , e λε , Nen
ἧς ἐμοὶ, xtvOUveUztc, πάντας ἕξεις πολειλίους, δεῖ
- , - 1 Ej ,
σε ἀποθανεῖν, μυρία παθεῖν χαχὰ, εἶτα οὕτως ἕλη τὴν
M , το *
Ψυχὴν ἐχείνου, οὐχ ἔτι τοῦτο ἀνοίας. Εἰ μὲν γὰρ τὰ
2 UN em. 3. 3.54 y Ὁ -
δόγματα ἥδονὴν εἶχεν, εἰκότως ἄν τις τοῦτο εἰπεν "

,

b [ἠρώτων D. alique fortasse (nam A. B. C. non
vacat ubique inspicere). Editi ἠρώτησαν.

* [ Editi et C. δεσμείται xoi λύει διπλοῦν. À, δεσμεῖται
xxt Just δεδεμένος. διπλοῦν, elc. Resarsimus locum e D. et
B. Is tamen et Sayil. habent... δεδεμένους, Interpr.
Lat. Ligatur et solvit, Ligatus solvit duplici vinculo.

TOM. IX.

c πόλεως διὰ τοῦ θαύματος ἱκανῶς ὠφεληθείσης - ^ civitasper miraculum illud satis adjuta fuisset. Non

oportebat ultra manere. Nam miraculum majus
apparet magisque clamat post profectionem eorum
qui ipsum patraverant. Etenim custodis carceris
fides pro voce erat. Quid huie rei par ? Ligatur et
solvit ligatus; solvit duplex vinculum ; ligantem se
solvit per hoc quod ipse ligatus sit. Hzc vere sunt
gratiz opera. JVunc ergo, inquit, egressi , ite in.
pace :id est, cum securitate, nihil timentes. Simul
hunc volunt extra periculum fieri, ne post hac
accusentur. Et non dicunt, Casos nos conjecerunt
in carcerem, quia miracula operati eramus : neque
enim his attendebant ; sed quod illorum. animos
concutere poterat, /ndemnatos , inquit, et Roma-
nos. Hujus vincti semper memores simus, et non
miraculi.Quid dicent gentiles, quomodo vinctus
cum esset, suasit vincienti? Et quem, inquiunt ,
persuaderi oportebat , nisi scelestum hominem,
miserum, qui mentem non haberet, mille malis
onustum etcaptu facilem? Hae insuper proferunt :
Quis credidit, nisi coriarius, purpuraria, eunuchus,

: custos carceris, servi et mulieres? Quid ergo dicere

poterunt, quando eos, qui in dignitatibus erant ,
producemus : centurionem, proconsulem, alios ex
illo ad hoc usque tempus, Imperatores, reges? Ego
vero aliud majus dico : ipsos viliores illos videa-
mus. Ecquid ibi mirum, inquies. Hoc certe mirum :
etenim 51 de rebus vulgaribus crederet, non mi-
rum esset ; cum vero de resurrectione, de regno
celorum, de vita philosophica quis popularibus
loquitur et persuadet, hoc mirabilius erit , quam
si sapientibus persuasissct. Cum enim non est peri-
culum, et quis suadet, e re stulutiam in medium
proferunt; quando autem quis dixerit servo secun-
dum te: Si mihi credas, periclitaris, omnes habe-
bis tibi inimicos, oportet te mori, mille subire
mala ; sicque illius animam capiat : non jam hoc
insipientiz est, Nam si dogmata voluptatem habe-

Sed concinnior est sensus in altera verborum distin-
clione. Mox B. τὸν δήταντα ἔδησε διὰ τοῦ λυθῆναι.]

a [xai τοῦτον B. C. D., Savil. et Lat. Interpr.; χαὶ
τοῦτο Commel,, Montf. et A.]

b Savil. τοῦ δεσμώτου. Morel. δεσμορύλαχος.

c Mss. νοῦν, ἀλλὰ μυρίων.

22

508 5.
rent, jure quis hoc diceret; si vero id, quod nollent
philosophi discere, servus discat, majus est mira-
culum. Et si vultis, coriarium ipsum in medium
adducamus, et videamus quid ipsi Petrusloquatur;
vel si placet, ipsum custodem carceris. Quid ergo E
ipsi dicit Paulus? Christus resurrexit, est resurre-
ctio mortuorum et regnum ; et statim persuasitfacile
credenti. Quid ergo? de vita nihil dixit, quod sa-
pere oporteat, quod pecuniis imperare, quod. non
esse in humanum oporteat, quod bona sua eroganda
sint aliis? Neque enim. hzc credidisse insipientis
erat, sed magni animi. Esto enim ipsi dogmata ex
insipientia acceperint ; vitam illam philosophicam
suscipere, an Insipientis esset? Itaque quanto magis i
insiplens esset qui obtemperaret , et tamen ea susci- A
peret, quae philosophis persuadere philosophi non
possent, majus esset miraculum : maxime vero cum
mulieres et servi persuadentur, et per opera liec
exhibent, quz nec Platones nec alii omnes ulli per-

JOANNIS CHRYSOST.

Plato opu- suadere potuerunt. Et cur nulli dico? Ne sibi i ipsis

lentus.

Socrates,

quidem. Nam Plato quidem persuasit pecunias non
esse contemnendas, qui tantas facultates et opes
annulosque aureos et phialas possedit. Quod vero
gloriam popularem despicere non oporteret, Socra-
tes ipse, qui tantopere philosophabatur, ostendit,
qui omnia ad gloriam faciebat. Et si quidem illius p
sententiarum periti essetis, multum his de rcbus
sermonem moverem, ostenderemque multam apud
illos esse ironiam, si quidem discipuli ejus dictis
credere fas sit; et quomodo a vana. gloria omnes
ejus litere argumentum habeant.

5. Sed missis illis, nobis ipsis loquamur. Nam
supra dictis hoc quoque addendum, quod cum suo
perict ulo his obtemperarent. Ne igitur impudens
sis, sed cogitemus illam noctem, THE hymnos;
et hoc nos facere studeamus, et aperiemus nobis non €
carcerem, sed celum. Si precemur, celum ipsum
aperire poterimus. Elias et clausit et aperuit cz-

Matth. 16, lum precibus. Est quoque in celo carcer. Quecum-

19.

A.

que, inquit, ligaveritis super terram, erunt li-
gata et in celo. Precemur noctu, et hec vincula
solvemus. Quod enim preces peccata solvant, no-
bis vidua persuadeat, illeque àmicus qui intem-
pesta nocte perseverat et pulsat: persuadeat et

t. το. 4. Cornelius: Orationes tuc, inquit, et eleemosy-

ne tuc ascenderunt in conspectu Dei ; persua-

1. Tim. 5. deat nobis Paulus, dicens: Que autem vere υἱ-

dua est et solitaria, speravit in Deum, et per- )

ἃ Pradivitem fuisse Platonem asseverabant quidam ;
at secus suadere videtur Diodorus Siculus l. 16. cum
ait eum a Dionysio tyranno venundatum a discipulis

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

958 e E ^ -
εἰ δὲ, ὅπερ οὐχ ἂν εἵλοντο φιλόσοφ ot μαθεῖν
^ c

δοῦλος μανθάνει, μεῖζον τὸ θαῦμα. Καὶ εἰ

"UO ue
e
c. τ

τὸν βυρσοδέψην αὐτὸν εἰς μέσον ἐνέγχωμεν, “μι πῶ
, e 8. ,
μὲν τί αὐτῷ διελέγετο ὃ Iézooc- ἢ εἰ θέλεις, αὐτὸν
ΩΝ M N / p ἌΣ τ
τοῦτον τὸν δεσμοφύλαχα. Τί οὖν αὐτῷ εἰπεν 6 Παῦ-
,

zr "d * ,
λος; Ὅτι ὃ Χριστὸς ἀνέστη, φησὶν, ὅτι ἀνάστασίς

LI
3 e d L
ἐστι νεχρῶν, ὅτι βασιλεία - xoi ἔπεισεν εὐχόλ ὃς εὐπα-
,
to

5W

, EJ F τ
ραγώγον οντᾶ. Τί οὺν: περὶ β QU OQUóOzM εἶπεν, ὅτι σω-
- Ne d /
Qooyety Cet, οτι y ef p. xcov χρατεῖν, ὅτι μὴ εἶναι ὠμὸν,
e M € mc NNI ρον E] M ^Y M M cT
OTt τὰ αὐτου CtO0VOXtt ἕτεροιῖς y Οὐ T*e on χαὶ το ταυταὰ
πεισθῆναι ἀνοίας ἦν, ἀλλὰ καὶ μεγάλης oye. E
ναι αἀνοιας ἣν, ἀλλὰ χαι με γὰ ᾿ς 197 56. ὑστω
M A nt M 21 , ES ΕἸ V bJ4
γὰρ τα οογματα ὑπο ανοιᾶς υᾶλλον αὐτοὺς Apa

M

σθαι" τὸ

ἀνοίας Su “Ὥστε ὅσῳ ἂν ἀνόητος ἡ ὃ “ι΄

βίον οὕτω φιλόσοφον χαταδέχε εσθαι, ποίας

πείθηται δὲ ταῦτα, ἃ μηδὲ μεν σεῖς πεῖσαι ἴσχυσαν
^ , I ᾿ A
τοὺς φιλοσόφους - μεῖζον τὸ θαῦμα γίνεται, μάλιστα
δὲ ὅδ᾽ ὶ τ Y δοῦλοι πείθωντ ὶ διὸ
δὲ ὅταν χαὶ γυναῖχες χαὶ δοῦλοι πείθωνται, χαὶ διὰ
Led y em 5 Ν᾽, e , M
τῶν ἔργων ταῦτα ἐπιδείκνυνται, ἅπερ Πλάτωνες xal
, , - 55.) - y zm , ,
πάντες ἐχεῖνοι οὐδένα πεῖσαι ἴσχυσαν. Καὶ τί λέγω,
e 57 » πες , g M /, EJ -
ὅτι οὐδένα ; Οὐδὲ ἑαυτούς. “Ὅτι γὰρ χρημάτων οὐ δεῖ
- x
καταφρονεῖν, ? Πλάτων ἔπεισε, τοσαύτην περιουσίαν
xal πλῆθος χρημάτων χαὶ
7 , e Λ ὦ 25 E] M
φιάλας περιποιησάμενος * ὅτι δὲ δόξης οὐ χρὴ κατα-
- “- 1 - - , -"
φρονεῖν τὴς παρὰ τῶν πολλῶν, Σωχράτης αὐτοῖς,
^ , Ld , , ,
x&y μυρία. φιλοσοφῇ περὶ τούτου, δείχνυσι: πάντα

δαχτυλίους χρυσοῦς xol

γὰρ πρὸς δόξαν δρῶν ἐποίει. Καὶ εἴ 1 τῶν ἐχείνου λό-
γῶν ἔμπειροι ἦτε, πολὺν ἂν τὸν ὑπὲρ τούτων ἐχίν not
Jig καὶ ἔδειξα πολλὴν παρ᾽ αὐτοῖς τὴν εἰρωνείαν,
εἴ γε οἷς ὃ μαθητὴς αὐτοῦ λέγει πείθεσθαι χρὴ, xoi
πῶς ἀπὸ κενοδοξίας πάντα αὐτῷ τὰ γράμματα τὴν
ὑπόθεσιν ἔχει.

Ἂλλ᾽ ἐχείνους ἀφέντες, πρὸς ἡμᾶς αὐτοὺς
χθῶμεν. Μετὰ Te τῶν εἰρη! μένων, χαὶ τοῦτό ἐστιν
Μὴ

3 , , «^9 5 , , , M ,
ουν Pic aedes de ἀλλ To UNDO ἐχξεινὴν τὴν νυχτα,

διαλε-
ετὰ χινδύνων ταῦτα ἐπείθοντο.

τὸ ξύλον, τοὺς ὕμνους, χαὶ τοῦτο ποιεῖν σπουδάζωμεν
χαὶ ἡμεῖς, xai ἀνοίξομεν ἡμῖν οὐχὶ δεσμωτήριον,
Ξ' , , H * τὰ , ' N τὶ M , .*
ἀλλ᾽ οὐρανὸν. Ἂν εὐχώμεθα, xat τὸν οὐρανὸν ἀνοῖξαι
^ , E , NY ^ Ny - Y ,
δυνησόμεθα. "Hia xat ἔχλεισε xat ἤνοιξε τὸν οὐρα-
Mi m ἃ. ew 5, - . , e Nw , σ
νὸν τῇ εὐχῇ. ἔστι xat ἐν οὐρανῷ δεσμωτήριον. Ὅσα
^ — M 3 2 m - M » “ὦ δεδει - 2 --
ἂν, φησὶ, ἐπὶ τῆς γῆς, ἔσται δεδεμένα ἐν τῷ
, Dd ES , -f) NN L- Es M λύ H m
οὐρανῷ. Τὐχώμεθα χατὰ νύχτα, xal λύσομεν ταῦτα
iN e M b S.- 7 ,
τὰ δεσμά. “Ὅτι, γὰρ εὐχαὶ ἁμαρτήματα λύουσι, πει-
- , c , - I
θέτω ἡμᾶς fj χήρα; πειθέτω ἡμᾶς ἐχεῖνος ὃ φίλος ὃ
“- cC , M / , ^
ἀωρὶ τῶν νυχτῶν ἐπιμένων xat xov, πειθέτω ἡμᾶς
Κοονήλιος Αἱ προσευ᾽ (σου YXO., € xa ai ἐλεη-
ορνήλιος "Αι προσευχα υγάᾶρ, Φησὶ, ( £AET,
, 3 ὅ 3 f c J c
σύναι cou ἀνέδησαν ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ * πειθέτω ἡμᾶς
e NMOXN€ A Y Ac
H δὲ ὄντως χήρα xo μεμονωμένη

Παῦλος, λέγων *

suis viginti minarum pretio redemtum fuisse.
b Alii μὴ δὴ ἀναισχύντει οὖν. [ Mox e Codd. nostris
ἐννοήσωμεν dedimus pro Editorum iv2720».]

IN ACTA APOSTOLORUM. HOMIL. XXXVI. 200
ἤλπιχεν ἐπὶ τὸν Θεὸν, xal προσμένει ταῖς δεήσεσι severat in precibus nocte et die. 81 de vidua, in-
νυχτὸς xoi ἡμέρας. Ei περὶ γήρας ἐχεῖνος δὲ ταῦτα — firma muliere , hzc ille dicit, multo magis de vi-
λέγει, ἀσθενοῦς γυναιχὸς, πολλῷ μᾶλλον περὶ ἀνδρῶν. — ris. Etiam dixi vobis, et nunc dicam: Excitemur Oraudum

Γ΄ ^ T e» - . . . . noci!u
Ke ἤδη διελέχθην δεῖν, καὶ νῦν ἐρῶ - διεγειρώμεθα — nocte; etiamsi non multas orationes emittas, unam 7
τὴν νύχτα - χἂν μὴ πολλὰς εὐχὰς ποιῇς, μίαν ποίη- — emitte cum vigilantia, et sufficit : nihil amplius

M 2

σον μετὰ νήψεως, x«i Goxsi* οὐδὲν πλέον ἀπαιτῶ: — peto. Si non media nocte, saltem diluculo. Osten-
κἂν μὴ μεσονύχτιον, πρὸς αὐτὸν γοῦν τὸν ὄρθρον. Asi- — de noctem non modo corporis esse, sed etiam ani-
Eov, ὅτι οὐ τοῦ σώματος μόνον ἐστὶν ἣ νὺξ, ἀλλὰ χαὶ — moe: nesinas illam inutiliter transire, sed Domino
τῆς ψυχῆς" μὴ ἀνάσγη παρελθεῖν αὐτὴν ἀργῶς, ἀλλ᾽ — hanc vicem repende ; imo ipsa in te revertitur. Dic
ἄμενναι τὸν Δεσπότην ἀμοιδὴν ταύτην" μᾶλλον δὲ — mihi, si in grave negotium incidimus, quem non
* περιέρχεται. Εἰπὲ δή uot, ei πρά- E precamur? et si petitionem. cito impetramus, uti-
que respiramus. Quis tibi det, ut is qui rogatur, pa-
ταχέως τῆς αἰτήσεως τύχωμεν, ἀναπνέομεν. Τίς cot — ratus sit ad habendum tibi gratiam, quod rogas?
δῷ ἕτοιμον εἶναι τὸν ἀξιούμενον χάριν σοι ἔχειν ὅτι quis tibi det, ut non circumeas, quérens a quo pe-
ἀξιοῖς ; τίς σοι δῷ μὴ περιιέναι καὶ ζητεῖν τίνα ἀξιώ- teres, sed paratum invenias, nec aliis opus habeas,
σεις, ἀλλ᾽ εὑρεῖν ἕτοιμον ; μμὴ ἑτέρων δεῖσθαι, ἵνα δι — per quos petas? Quid hoc majus est? Hic quippe
ἐχείνων ἀξιώσῃς; Té τούτου μεῖζον ; Οὗτος γὰρ τότε tunc maxime facit, cum non alios rogamus; ut sin-
μάλιστα ποιεῖ, ὅταν μὴ ἑτέρων δεηθῶμεν "χαθάπερ — cerus amicus tunc maxime nos objurgat, quod non
gcc γνήσιος τότε μάλιστα ἡυῖν ἐγκαλεῖ ὡς οὐ θαῤ- 910 Cus amicitie fidamus, cum alios adhibemus qui
δοῦσιν αὐτοῦ τῇ φιλίᾳ, ὅταν ἑτέρων πρὸς αὐτὸν δεη- X jpsum precentur. Sic et nos facimus lis, qui nos
θῶμεν τῶν ἀξιούντων. Οὕτω xal ἡμεῖς ποιοῦμεν ἐπὶ rogant : tunc maxime iis gratiam largimur, quan-
τῶν ἡμᾶς ἀξιούντων " τότε μάλιστα αὐτοῖς χαριζόμε- — do per seipsos, non per alios, ad. nos accedunt.
θα, ὅταν δι’ ἑαυτῶν ἡμῖν, καὶ οὐ OU ἑτέρων προσίωσι. — Quid ergo, inquies, si offenderim? Offendere desine
Τί οὖν, φησὶν, ἂν προσχεχρουχὼς ὦ; Παῦσαι προσ- οἱ lacrymas funde; sic accede et cito in primis il-
χρούων xat δάκρυσον, χαὶ οὕτω πρόσελθε xai ταχέως — ]um placatum invenies, Dic tantum : Offendi : dic
ἐπὶ τοῖς προτέροις αὐτὸν ἵλεων ποιήσεις. Εἰπὲ μόνον, ^ ex animo et sincera mente, et soluta sunt omnia.
ὅτι προσέχρουσα- εἰπὲ Ex Ψυχῆς καὶ γνησίας διανοίας, — Non adeo cupis remitti tibi peccata, ut ille cupit
xa πάντα λέλυται. Οὐχ ἐπιθυμεῖς οὕτως ἃ ἀφεθῆναι — remittere, Quod autem tu non cupias, cogita;
σὺ τὰς ἁμαρτίας σου, ὡς αὐτὸς ἐπιθυμεῖ ἀφεῖναί σου neque enim vigilias suscipis, neque pecunias effun-
τὰ ἁμαρτήματα. Ὅτι γὰρ οὐκ ἐπιθυμεῖς σὺ, ἐννόησον — dis:ille vero ut peccata nostra dimitteret Unigenito

3

M 8... «Ὁ A
χαὶ αὐτὴ ttc σε

,
(Ux τι περιπτε

Q
o
£É
&
e
x
ex
2S
M
e
a
-Si
E
«ἢ
e
x
2
eo
Cc»
-w
gu
[la21
S
c?
a
e
x
b
QA
x

ὅτι οὐδὲ ἀγρυπνεῖν χαταδέχη οὐδὲ γοήυιατα προΐεσαι" τ ino Filio ejusdemque throni con-
ὅτι οὐδὲ ἀγρυπνεῖν χαταδέχη οὐδὲ χρήματα προΐε non pepercit, genuino Filio ejusdemq oni con
αὐτὸς δὲ, ἵνα ἀφῇ ἡμῶν τὰς ἁμαρτίας, τοῦ Movoys- B sorte. Viden' eum magis cupere ut remissionem

νοῦς οὐχ ἐφείσατο, τοῦ γνησίου Παιδὸς, τοῦ cuvÜpó- ^ peccatorum consequaris? Ne ergo scgnes simus,

vou. "Ogüc ὅτι αὐτὸς μᾶλλον ἐπιθυμεῖ ἀφεῖναί σοι τὰ nec procrastinemus. Clemens est et bonus : solum
ἁμαρτήματα; Μὴ δὴ ὀχνῶμεν, μιηδὲ ἀναθαλλώμεθα. — ansam illi praebeamus ; et hoc, ut nos non inu-
Φιλάνθρωπός ἐστι xoi ἀγαθός" μόνον ἀφορμὴν αὐτῷ — tiles simus, etiamsi nobis ille sine hac conditione

δῶμεν, x«i τοῦτο, ἵνα ἡμεῖς μιὴ ἄχρηστοι γενώμεθα, ^ remitteret. Sed ut nos in ministris nostris millia

ἐπεὶ xui χωρὶς τούτου ἀπέλυσεν dv: ἀλλ᾽ ὥσπερ ἡμεῖς — confingimus et componimus, sic et ille ad. salu-

ἐπὶ τῶν οἰκετῶν τῶν ἡμετέρων μυρία πλάττομεν καὶ — tem nostram facit. Preoccupemus faciem ejus Psal. 9.2.
συντίθεμεν - οὕτω χαὶ αὐτὸς ἐπὶ τῆς ἡμετέρας σωτη- — in confessione, quia bonus et clemens est, Si vero — 1o vocare
ρίας ποιεῖ. Προφθάσωμεν τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ἐν ἐξο- — mon invocaveris in veritate, nec ex corde ipee vertste
μολογήσει, ὅτι χρηστός ἐστι xol ἐπιειχής. ᾿Ἐὰν δὲ — velis, Dimitte, sed. ex. ore tantum, quid ipse fa- "
po, ἐπιχαλῇ £v ἀληθείᾳ, μηδὲ θέλης εἰπεῖν ἐκ καρδίας — ciet? Quid est, invocare in veritate? Cum alacri-
ὅτι ἄφες, ἀλλ᾽ ἀπὸ στόματος, τί ποιήσει αὐτός; Τί C tate, ex animo sincero; ut de unguentis dicitur,
ἐστιν, ἐν ἀληθείᾳ χαλεῖν; Μετὰ προαιρέσεως, μετὰ ^ Sincerum est, nihil adulterinum habet : sic et illic.
προθυμίας, μετὰ διανοίας εἰλικρινοῦς " οἷον ἐπὶ τῶν — Qui vere ipsum invocat et precatur, perseverat
μύρων λέγουσιν, ἀληθινόν ἐστιν, οὐδὲν ἔχε! νόθον * οὕ- semper, nec desinit, donec accipiat:qui vero per-
τῷ καὶ Exi. Ὃ ὄντως αὐτὸν χαλῶν, xoi ὃ ὄντως — functorie agit, licet sic legem impleat, non invocat

B

αὐτοῦ δεόμενος, προσεδρεύει διχπαντὸς, ox ἀφίστα-ἠ ἴῃ veritate. Quisquis sis,ne dicas tantum, Peccator

à

« Alius περιτρέπεται. 5. Alii ρεθῆναί σοι.

Luc.11.13.

510 $. JOANNIS CHRYSOST.
sum, sed cura, ut ab hac existimatione te liberes :
ne dicas tantum , sed et doleas. Si doles, operam
adhibes; si non operam adhibes, non doles; si
non doles, irrides. Quis dicens, /Egroto, non
omnia agit, ut sanetur? Magnum telum est ora-
tio. Si vos, inquit, nostis bona data dare filüs
vestris, quanto magis Pater vester? Cur non
vis accedere? Te amat, plus potest quam omnes:
et vult et potest; quid impedit? Nihil. Ergo cum
fide accedamus : accedamus dona offerentes quae
vult, injuriarum oblivionem, benignitatem, man-
suetudinem. Etsi peccator sis, cum fiducia ab ipso
remissionem peccatorum petes, si possis ostendere
hoc ipsum a te factum esse: si vero justus sis, nec
injuriarum oblivionem habeas, nihil tibi prodest.
Non potest qui proximo dimisit, non plenam ve-
niam consequi : sine ulla. enim comparatione cle-
mentior nobis est Deus: hoc cuivis palam est. Quid
dicis? 81 dixeris , Lzesus fui, iram domui, furoris
vim pertuli propter precep:ium tuum, annon et
ipse dimittet? Omnino certe dimittet, Itaque ani-
mam purgemus ab injuriarum. memoria. Sufficit
boc nobis, ut exaudiamur, ac vigilanter et cum
perseverantia precemur, ut copiose ejus clementia
fruentes, promissa assequamur bona, gratia et be-

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

ef ^ ,
ται ἕως ἂν λάθη"

E
au

^o^ , Mi
ὃ δὲ ἁπλῶς ἀφοσιούμενος, " καὶ

- , L c i 325 ^ , -
τῷ τούτῳ νόμον πληρῶν, οὐκ ἐν ἀληθεία χαλεῖ

- y / er , E] ,
Πᾶς ὅστις ἂν ἧς; μὴ λέγε ὅτι ἁμαρτωλός εἶμι μόνον;

NM EL NUS ^ ^ /*- ^ , c ^,
ἀλλὰ xol σπούδαζε ἀπαλλάξαι σαυτὸν ταύτης τῆς 00-

en

2
ει

€^ μὴ λέγε, ἀλλὰ xo ἄλγει. Εἰ ἀλγεῖς, σπουδάζεις"
M ^ A d *, τὶ - - A ^ - m ,
μὴ σπουδάζεις, οὐχ ἀλγεῖς; εἰ μὴ cus χλευά-

D Cac. Τίς λέγων ὃ ὅτι νοσῶ), οὐ πάντα ποιεῖ ὥστε ἀπαλ-

Ε παρὰ GaU τῷ

λαγῆναι; Μέγα ὅπλον εὐχή. Εἰ ὑμεῖς

P3
οο

»Ἀ
οἴδατε, φησὶ,

E A. ἃ ΟΥ - ; Cr , P
ματα ἀγαθὰ QtOOVXt τοις τεχνοιῖς ὑμῶν, ποσῷ νᾶλ-

λον ὃ Πατὴρ ὑμῶν; Διὰ τί οὐ θέλεις apbapdBcmue ; o.-

λε
"N
δύ

μετὰ
βούλεται,

τ σε,

δύνχται πάντων πλέον χαὶ βούλεται χαὶ

, * « κ ς4 NA 2J m ,
ναται, τί τὸ χωλύον; Ob0:v. Οὐχοῦν πρθριθμει
,

πιστεὺς 9 προσίωμεν τὰ δῶρα προσφέροντες ἃ

i
ἀμνησιχαχίαν, X. no στότητα, πραότητα:

Κἂν ἁμαρτωλὸς ἧς, μετὰ ἐπαββηρίας αὐτὸν ἀπαιτή-

σε

ις τὴν συγχώρησιν τῶν ἁμαρτημάτων, ἔχων δεῖξαι
τοῦτο γεγενημένον - ἂν δὲ δίκαιος ἧς :

^V

χαὶ τοῦτο μὴ ἔχης τὸ ἀμνησικαχεῖν; ουόεν ὥνησας.

Οὐχ ἔστιν uotum τον ἀφ έντα τῷ πλησίον, υὴ ἀχριδοῦς

"eye τῆς ἃ
ἀρίτωρέ ἐστὶν ὃ Θεός"
Ἐὰν εἴπης, ἠδικήθην, ὀργῆς

ρε

φέσεως" ῳ φιλανθρωπότερος γὰρ ἡμῶν ἀσυγ-
c m— Y No [Δ , ,
τοῦτο παντὶ δῆλον. Τί λέγεις ;
m ,
ἐχράτησα, θυμοῦ ἐπή-
PON NX d AS / MAC NET ἘΣ Y
xy ἔπαθον διὰ τὸ σὸν πρόσταγμα, 00X. ἀφήσει xat

αὐτός: Πάντως γοῦν ἀφήσει. Ὥστε χαθαρίσωμεν τὴν

b Eu , 3 - EC PES ' Y
Ψυχὴν τῆς Vinea ce: un “τοῦτο Tiv πρὸς τὸ

nignitate Domini nostri. Jesu Christi, quicum Pa- so ἀκουσθῆναι, καὶ μετὰ νήψεως προσευχώμεθα , xol

tri et Spiritui sancto; gloria , imperium , honor, Α πολλῆς τῆς προσεδρίας, ἵνα δαψιλοῦς τῆς παρ᾽ αὐτοῦ
φιλανθρωπίας ἀπολαύσαντες, χαταξιωθῶμεν τῶν

punc.et semper, et in secula seculorum. Amen.

-

c sinis τοῦτο παντὶ δῆλον,

λον, deest in uno.
» Alii χαὶ τοῦτο

o πληρῶν. [Paulo ante D. οὖχ

$t ,

αὐτὸ μόνο»

HOMILIA XXXVII.

Cap. XVIL v. 1. Cum autem perambulassent
Amphipolim et Apolloniam, venerunt Thes-
salonicam , ubi erat synagoga Judceorum.
9. Secundum consuetudinem autem Paulus
introivit ad eos : et per sabbata tria dissere-
bat eis de Scripturis, 9. adaperiens et insi-
nuans, quia Christum oportuit pati et resur-
gere a mortuis; et quia hic est Christus Je-
sus, quem ego annuntio vobis.

1. Rursus parvas pretercurrunt civitates, et ad
majores festinant, quod inde quasi ex fonte ver-

B

ἐπηγγελμένων ἀγαθῶν, χάριτι χαὶ φιλανθρωπία τοῦ
Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, μεθ᾽ οὗ τῷ Πατρὶ ἅμα

- , , , M οὖ ^ 5.*
τῷ ἁγίῳ Πνεύματι δόξα, χράτος, τιμὴ, νῦν xat del,

- ,
χαὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων.

Y

Aur.

ἀρίσταται Sine καί. Item czeteri Codd.]
OMIAIA λζ΄.
Διοδεύσαντες δὲ τὴν ᾿Αμφίπολιν καὶ Ἀπολλωνίαν,

o2
e

Ξ i: al
ἦλθον εἰς Θεσσαλ tisse ὅπου ἦν ἣ συναγωγὴ τῶν

Ἰουδαίων. Κατὰ δὲ τὸ εἰωθὸς τῷ Παύλῳ εἰσῆλθε

5

ΤΡ AE 8 M E
πρὸς αὐτοὺς, xaX ἐπὶ ca66arca τρία διελέγετο αὐὖ--
- LE —— , A
τοῖς ἀπὸ τῶν Γραφῶν, διανοίγων χαὶ παρατιθέμε-
Li ^ d M Eb - M τὶ τ 5
νος, ὅτι τὸν Χριστὸν ἔδει παθεῖν, χαὶ ἀναστῆναι ἐκ
— - S P -] T LEN. 275 -“ "BONA
γεχρῶν, xal ὅτι οὗτός ἐστι Χριστὸς Insoüc, ὃν ἐγὼ
χαταγγέλλω ὑμῖν.

Π LÀ AN A à Jn j. AM
αλιν τὰς μεν μιχρᾶς παρατρεχουσι πολεις, ET
τὰς μείζους ἐπείγονται, ἐχεῖθεν καθάπερ ἔχ τινος

IN ACTA APOSTOLORUM.

: ^ Lin e -Ψ" ^ τι , ? J
πηγῆς μέλλοντος τοῦ λόγου διαῤῥέειν εἰς τὰς πλησίον.
T 1 τὰ c
Koc δὲ τὸ εἰωθὸς τῷ Παύλῳ εἰσῆλθεν εἰς τὴν cuv-
» ^ ,
αγωγὴν τῶν ᾿Ιουδαίων. Καίτοι εἰπὼν, ὅτι Στρεφόμεθα
E à z) , .9 , , » X Y M *,
εἰς τὰ ἔθνη, οὐχ ἠφίει voUrouc* πολὺν γὰρ πρὸς αὐὖ--
M 5» - ᾿
τοὺς εἶχε πόθον. Ἄχουε γὰρ αὐτοῦ λέγοντος ᾿Αδελφοὶ,
. ji - c » '
ἣ μὲν εὐδοχία τῆς £u; καρδίας, καὶ ἣ δέησις ἣ πρὸς
- Θ N dier m3 n 2 ? EK a i
τὸν Θεὸν, “ὑπὲρ τοῦ ᾿Ισραήλ ἐστιν εἰς σωτηρίαν" xat,
: - E - Y -
Εὐχόμην ἀνάθεμα εἶναι ἀπὸ τοῦ Χριστοῦ ὑπὲρ τῶν
, ^ A] ^ ,
ἀδελφῶν μου. "Emoíst δὲ τοῦτο διὰ τὴν ἐπαγγελίαν
TUM Y
τοῦ Θεοῦ xal τὴν δόξαν, χαὶ ἵνα μὴ σχάνδαλον ἡ
^ - - z , ,
τοῦτο τοῖς "EJÀrst. Καὶ ἐπὶ σάδόατα τρία διελέγετο
- m - ' ,
αὐτοῖς ἀπὸ τῶν Γραφῶν, διανοίγων καὶ παρατιθέμε-
et κι M : Y. θεῖ 3 5 T» αἷς
νος, ὅτι τὸν Χριστὸν ἔδει παθεῖν xat ἀναστῆναι ἐκ
- -T c 7 ' b
νεχρῶν, xa ὅτι οὗτός ἐστιν ᾿[ησοῦς ὃ Χριστὸς, ὃν ἐγὼ
- € ^ dg , * ,
χαταγγέλλω ὑμῖν. Ὃρᾶς; ὅτι πρὸ πάντων τὸ πάθος
er , ^ Y c
χηρύττει" οὕτως οὐκ ἠσχύνοντο, ἀλλ᾽ ἤδεσαν τοῦτο
, v x HE Pla guE es E] , " ὶ
σωτήριον ὃν. Καί τινες ἐξ αὐτῶν ἐπείσθησαν, χα
Lnd , ^ LE -
προσεχληρώθησαν τῷ Παύλῳ χαὶ τῷ Σίλα, τῶν τὲ
- , c - Lo
σεθοιμένων ᾿λλήνων πλῆθος πολὺ, γυναικῶν τε τῶν
, E] 58 7 rp 75 - c ^ /*
πρώτων οὐχ ὀλίγαι. "To χεφάλαιον εἰπε τῆς διαλέξεως"
, c Α ,
οὕτως ἀπέριττός ἐστιν, οὐ πανταχοῦ τὰς δηυηγορίας
D n c -
αὐτοῦ λέγων. Ζηλώσαντες δὲ oi ἀπειθοῦντες ᾿Ιουδαῖοι,
“ἘΣ “- , A Y
xa προσλαθόμενοι τῶν ἀγοραίων τινὰς ἄνδρας πονη-
M Xa ) A4 ΕῚ 6 M là rao
ροὺς xal ὀχλοποιήσαντες, ἐθορύδουν τὴν πόλιν - ἐπι-
΄ -- 3:7 31 "7 2v, , * b23
στάντες τε τῇ οἰκίᾳ ᾿Ιάσονος, ἐζήτουν αὐτοὺς " ἀγα-
- 5 ^ Pod " M € , ^Y E Ἁ »
γεῖν εἰς τὸν δῆμον" μὴ εὑρόντες δὲ αὐτοὺς, ἔσυραν
^ 5 , , 5^ M 311XN ^ ,
τὸν ᾿Ιάσονα xai τινας ἀδελφοὺς ἐπὶ τοὺς πολιτάρχας,

οἵ

βοῶντες: ὅτι τὴν οἰχουμένην ἀναστατώσαντες,
ται M52 I , *.€ ΝΙΝ 31.
οὗτοι χαὶ ἐνθάδε πάρεισιν, oüc ὑποδέδεχται Ἰάσων"
χαὶ οὗτοι πάντες ἀπέναντι τῶν δογμάτων Καίσαρος
, , er , I: 5 τ
πράσσουσι, βασιλέα ἕτερον λέγοντες εἰναι ᾿[ησοῦν.
* m , , , ,
Ὁ τῆς χατηγορίας - πάλιν εἰς χαθοσίωσιν διέδαλλον
, ^ , 5 ^ [7 / z
αὐτοὺς, λέγοντες εἰναι, φησὶν, ἕτερον βασιλέα Ἴη-
e 5 T , * ^Y * » ) M M λ , 3
couv. ᾿τάραξαν δὲ τὸν ὄχλον, καὶ τοὺς πολιτάρχας
, b -
ἀχούοντας ταῦτα - xal λαθόντες τὸ ἱκανὸν παρὰ τοῦ
, , A m Dd », /, , ,
I&covoc xat τῶν λοιπῶν, ἀπέλυσαν αὐτούς. Θαυμα-

5 /, !

* er 3X , JN € ' 3 NON M
στος O ἀνὴρ , &t6 χίνουνον £XUTOV ἐχόους Xt ἐεχπεμμας

or,

αὐτούς. Ot δὲ ἀδελφοὶ εὐθέως διὰ τῆς νυχτὸς
, m d

τόν τε Παῦλον xai τὸν Σίλαν εἰς Βέροιαν * οἵτινες πα-

M —-

ραγενόμενοι, εἰς τὴν συναγωγὴν ἀπήεσαν τῶν 'Lou-

MN € NGS E / - 2

δαίων. Οὗτοι δὲ ἦσαν εὐγενέστεροι τῶν ἐν Θεσσαλο-
έ a ci E 24/7 - ^ λό "πὰ ie, 0

νίκη; οἵτινες ἐδέξαντο τὸν λόγον μετὰ πάσης T pou -
, ' d D P , N N 2

μἱας, τὸ χαθ᾽ ἡμέραν ἀναχρίνοντες τὰς Γραφὰς, εἰ

» c [24 ^ /, ,

ἔχοι ταῦτα οὕτως. Εὐγενέστεροι, φησί τουτέστιν,

, , —

ἐπιειχέστεροι. Καὶ ὅρα, οὖχ ἁπλῶς, ἀλλὰ μετὰ
3 4E 3 emer ' ' - /

ἀχριθείας ἀνηρεύνων τὰς Γραφὰς ( τοῦτο γάρ ἐστι τὸ,

3 , ,ὔ Ὡο ,
Ἀνέχρινον), βουλόμενοι ἀπ᾽ αὐτῶν πληροφορίαν
PES M - - m

μᾶλλον περὶ τοῦ πάθους Aa6civ: ἤδη γὰρ ἦσαν πι-

, e ^
στεύσαντες. Πολλοὶ μὲν οὖν ἐξ αὐτῶν ἐπίστευσαν,

^ ^ «; I^ c -- , , 1
x«i τῶν "EXXnvioew γυναιχῶν τῶν εὐσχημόνων καὶ

a Alii ὑπὲρ αὐτῶν ἐστιν εἰς σωτηρία».

HOMIL. XXXVII. 5rI

bum deberet 1n. vicinas urbes manare. Pro. more
autem suo intravit Paulus in synagogam Judao-

rum. Quamvis dixerat, Convertimur ad gentes, Act. 13.46.

C non relinquebat illos; sed magno illos studio pro-

sequebatur. Audi enim illum dicentem : Fratres, Rom. 10.1.

beneplacitum cordis mei, et precatio ad Deum
pro Israel est ad salutem; et, Cupiebam ana-
thema esse a Christo pro fratribus meis. Hoc
autem faciebat propter promissionem Dei et glo-
riam, et ne hoc offendiculum esset gentibus. Et
per sabbata tria disserebat eis de Scripturis,
adaperiens et insinuans, quia Christum opor-
tuit pati et resurgere a mortuis; et quia hic Je-
sus Christus, quem ego annuntio vobis. Vides
illum ante omnia passionem praedicare? Sic illi
D non erubescebant, sed. sciebant hoc salutare esse.
4. Et quidam ex eis crediderunt, et adjuncti
sunt Paulo et Sile, et de colentibus gentilibus
multitudo magna, et mulieres nobiles non pau-
ce. Summam dixit concionis : ita alienus. est a
superfluitate, nec ubique conciones totas recitat.
5. Zelantes autem Judiei increduli, assumen-
tesque de vulgo viros quosdam malos, et turba
facta concitaverunt civitatem; et invadentes
domum Jasonis, querebant eos producere in
populum; 6. et cum non. invenissent eos, tra-
xerunt Jasonem et quosdam. fratres ad princi-
E pes civitatis, clamantes : Hi sunt qui urbem
concitant, et huc venerunt , T. quos suscepit
Jason; et hi omnes contra decreta Cesaris fa-
ciunt, regem alium dicentes esse Jesum. O ac-
cusationem ! Rursus violate majestatis accusant
eos, Dicentes, inquiunt, esse alium regem Je-
sum.8. Concitaverunt autem plebem et princi-
pes civitatis audientes hec. 9. Et accepta sa-
tisfactione a Jasone et a ceteris, dimiserunt
eos. Admirandus 116 vir erat, qui pericula adibat,

ἐξέπεμψαν 2s et emiserat eos. 10. Fratres vero confestim per

^ noctem. dimiserunt Paulum et Silam in Be-
ream. Qui cum venissent, in synagogam Ju-
deorum introierant. 11. Hi autem erant nobi-
liores eorum, qui sunt Thessalonice, qui susce-
perunt verbum cum omni aviditate, quotidie
scrutantes Scripturas, si hec ita se haberent.
IVobiliores, inquit, id est, mansuetiores. Et vide,
non perfunctorie, sed accurate scrutabantur Scri-
pturas (id enim significat illud, dv£xgtwov) ; vo-
lebant quippe ex ipsis certiores fieri de passione;
jam enim crediderant. 12. Et multi quidem cre-
diderunt ex eis, et mulieres gentiles honeste

b Alii προχγαγεῖν.

ILid. 9. 3.

512 S. JOANNIS CHRYSOST.

et viri non pauci.135.Cum autem cognovissent

in Thessalonica Judei, quia et Beraee predica-

tum est a Paulo verbum Dei, venerunt et illuc

commoventes multitudinem.14.Statimque tunc

Paulum dimiserunt fratres, ut veniret usque

ad mare : Silas autem et Timotheus reman-

serunt ibi. Vide ilum et cedentem et instantem,

multaque humano more facientem.15. Qui autem

deducebant Paulum, perduxerunt eum. usque

Athenas; et accepto mandato ab eo ad Silam et

Timotheum, ut quam celeriter venirent, pro-

fecti sunt. Sed superiora repetamus. Per sabbata

tria, inquit, loquebatur eis, aperiens ex Scri-

pturis. Recte, quando vacabant. Sic Christus sem-

per faciebat, a Scripturis ubique disserens, nec

semper signa faciens. Quia enim in hoc contrarii

erant, et quasi deceptorem et przstigiatorem ipsum

calumniabantur, ideo ipse a Scripturis disserit.

Nam qui per sola signa persuadere conatur, jure

suspectus est: qui vero ex Scripturis persuadet,

non venit in illam suspicionem. Et sepe inveni-

mus eum doctrina persuadere; cumque autem Àn-

tiochiz doceret, congregata est ad illum civitas :

iia magnum quoddam hoc est, nec signum minus,

sed sane maximum. Et ne putarent se totum pos-

se, permittit Deus ut pellantur. Duo enim hinc

proveniebant : non altum sapiebant quasi ipsi su-

perassent, neque terrebantur ut rei; ita ex cecono-

mia erat, quod vocarentur. Colentium gentilium,

inquit, zuultitudo, et ex gentilibus honestis mu-

lieribus et ex viris non pauci crediderunt. llli

Θαἰ. 3. 9. yero contra. Quomodo autem qui dicit, Ut nos ad

gentes, illi autem ad circumcisionem, cum Ju-

diis disserebat? Hoc ex abundanti faciebat. Sed

ne. dicebat : Qui enim operatus est illi in circum-

cisionem, operatus est mihi inter gentes ? Sicut

etiam illi gentibus loquebantur, licet ad circum-

cisionem segregati : ita et hic szepius cum gentibus

agebat, nec tamen Judzos negligebat, ut ne vide-
Co pii τ Ὁ d1v1sl esse. RM SN

M Et quomodo, inquies, prius in synagogas

Ξ inir- intrabat? Sed gentilibus persuadebat per Judzos,

) et ex iis qui Judzis dicebat. Sciebat enim hoc

gentilibus ad fidem adducendis idoneum esse. Idco

Rom, 1,, Qicebat : In quantum ego sum gentium aposto-

13. lus. Epistolzque ejus omnes contra Judzos certa-

men praferunt. Quia. Christum, inquit, oporte-

bat pati. Si pati oportebat, ergo et resurgere ; hoc

Alii 42i ἐν ἀντιοχείᾳ ὅτε πᾶσα συνήχθη, ἡ πόλις.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

B ἀνδρῶν οὖχ ὀλίγοι. Ὥς δὲ

^

λονίχης Ἰουδαῖοι, ὅτι χα
δπὸ τοῦ Παύλου 6 λόγος τοῦ Θεοῦ, ἦλθον χάχεϊ σα-
λεύοντες τοὺς ὄχλους. Εὐθέως δὲ τότε τὸν Παῦλον
ἐξαπέστειλαν ol I πορεύεσθαι ὡς ἐπὶ τὴν θά-
λασσαν - ὑπέμενον δὲ ὅ τε Σίλας χαὶ ὃ Τιμόθεος ἐχεῖ

Ὅρα αὐτὸν καὶ ὑποχωροῦντα xoi ἐνιστάμενον, xai
πολλὰ ἀνθρωπίνως ποιοῦντα. Οἵ 6i χαθιστῶντες τὸν
Παῦλον, ἤγαγον αὐτὸν ἕως ᾿Αθηνῶν, χαὶ λαύδόντες ἐν-
τολὴν πρὸς τὸν Σίλαν χαὶ Τιμόθεον, ἵνα ὡς τάχιστα
ἔλθωσι πρὸς αὐτὸν, ἐξήεσαν. Ἴδωμεν ὃὲ ἄνωθεν τὰ

αὐτὸς ἀπὸ τῶν Γραφῶν à διαλέγετ
FE) €

τῶν σημείων Ἔν εἰρῶν μόνων πείθειν, εἰχότως Umo-

πτεύεται" ὃ δὲ ἀπὸ τῶν Γραφῶν. πείθων, οὐχ ἔχει ταύτην

τὴν ὑπόνοιαν. Καὶ πολλαχοῦ εὑρίσκομεν ἀπὸ διδασχα-

λίας αὐτὸν πείσαντα: ἃ χαὶ ἐν Ἄντιο oet q δὲ πᾶσα δι-

Lud M

δάσχοντι αὐτῷ συνήχθη ἣ πόλις: οὕτω ᾿μέγα τι χαὶ

m - M M ^

τοῦτό ἐστι, καὶ οὗ μικρὸν σημεῖον, ἀλλὰ καὶ σφόδρα

2 M , M me] Y , e - '

ἐστὶ μέγα τοῦτο. Καὶ ἵνα μὴ νομίσωσιν, ὅτι αὐτοὶ

τ N EO - E] N c b 2 , f

ἴσχυσαν τὸ πᾶν, συγχωρεῖ αὐτοὺς ὃ Θεὸς ἐλαύνεσθαι.
E L E ,

Δύο γὰρ ἐχ τούτου συνέόφαινεν- οὔτε μέγα ἐφρόνουν

mM ͵

ὡς αὐτοὶ καθελόντες, οὔτε πάλιν ἐφοδοῦντο ὡς ὑπεύ-
* *, , Ey M M - pum

Üuvot* οὕτως οἰχονομίας ἦν xat τὸ χαλεῖσθα!. "Tov τε

^ ΩΝ ' ES

φησὶ, πολὺ πλῆθος, xa: τῶν

€ I" — D ΕῚ , 5 , YA

Ἑλληνίδων γυναικῶν τῶν εὐσχημόνων ἐπίστευσαν xal

E J e 1

τοὐναντίον. Πῶς δὲ

, €
cs6ou£vov “Ἑλλήνων,

3 (NI i 5 2* /
ἀνδρῶν οὐχ ὀλίγοι.
e - M x M
λέγων, Ἵνα ἡμεῖς εἰς τὰ ἔθνη, αὐτοὶ δὲ εἰς τὴν περι-

A ^ , - 3 ὃς ἘΔ RJ , D
τομὴν, διελέγετο τοῖς Ie Ex "pU MO
. Ἐπεὶ εἶ Ἰουδαίοι

ε V
ἔλεγε AG * Ὃ γὰρ ἐνεργή
TOUT ξνγοντας Χ Ms οἱ cic τὸ
τομὴν, ἐνήργησε xai ἐμοὶ εἰς τὰ
,

si Judais disserere oportebat, quomodo rursum E

3 5 m oU ^ AY
. ὧν Ἰουδαίοις διελέγετ
» ki * ,
ἔθνεσιν ἦν πρὸς πίστιν
38) y, M ^ 3 bad 2 / POM [.7w-]
εν, Eo ὅσον εἰμὶ ἐγὼ ἐϑνῶν ἀπόστολος. Καὶ αἱ ἐπι-
X URYX ince X5 ^ 7
στολαὶ δὲ αὐτοῦ πρὸς Ἰουδαίους
Aj 7 x
τι τὸν Χριστὸν,

MEE
t ἀναστῆναι"

Simul οἱ ἀπὸ τῆς Θεσσα-
,
ία

ἢ Βεροίᾳ

χατ ligu ἔλθη

εἰρημένα. "Ext σάδδατα τρία, φησὶ, διελέ E αὐτοῖς;
διανοίγων ἀπὸ τῶν Γραφῶν. Καλῶς, ὅτε ἤργουν.
Τοῦτο γὰρ χαὶ ὃ Χριστὸς ἐποίει, ἄνω χαὶ χάτω ἀπὸ
τῶν Γραφῶν Buscydue vae, xa οὐ 7 TONgXxOS ἀπὸ τῶν
σημείων. ᾿Επειδὴ γὰρ πρὸς τοῦτον ἐναντίως εἶχον,
xal ὡς πλάνον xul γόητα διέδαλλον, διὰ τοῦτο xat

αι. Ὁ μὲν γὰρ ἀπὸ

/,

OE ἐχρῆν, πῶς

cac ἐχείνῳ εἷς τὴν περι-

ἔθνη; “Ὥσπερ ἐχεῖ-
Nu - € ^ M

vot xa ἔθνεσιν ὡμίλησαν, χαίτοι γε εἰς τὴν περιτο-

2 , cr eu

μὴν ἀφωρισμένρις οὕτω χαὶ οὗτος. Τὸ μὲν οὖν πλέον
$^ Ec Rt "a S I Y NE

πλὴν οὐδὲ ἐχείνων ἠμέλησεν, ἵνα μὴ δόξωσι

“τ ^ S / Y M
Kat πῶς, φησὶ, προηγουμένως εἰς τὰς συναγωγὰς
3 “γον Y COS , *
εἰσήει; AXX “Ἑλληνας ἔπειθε διὰ τῶν Ἰουδαίων, ἐξ
Y ^ ΝᾺ e το »
. Hóa δε, ὅτι τοῦτο μάλιστα
, M —€— ^
προσαγωγόν. Διὰ τοῦτο ἔλε-

πᾶσαί εἰσιν ἀπομα-
ἔδει παθεῖν. Et πα-

^c

πολλῷ γὰρ ἐχείνου

IN ACTA APOSTOLORUM.

, E 13 “ΝΑ ἣν ,
θαυμασιώτερον τοῦτο. Ei γὰρ τὸν οὐδὲν ἠδιχηχότα

εἰς θάνατον ἐξέδωχε, πολλῷ μᾶλλον ἀνέστησεν αὐτόν.
Προσλαδόμενο: δέ τινας τῶν ἀγοραίων οἱ ἀπειθοῦντες
᾿Ιουδαῖοι, ἐθορύδουν τὴν πόλιν, φησίν. “Ὥστε πλείους
ἦσαν οἱ Ἕλληνες. Καὶ προσλαμδάνουσί τινας, ἐπειδὴ
οὐχ ἐνόμισαν ἑαυτοὺς ἀρχεῖν πρὸς τὴν στάσιν oi "Tou-
δαῖοι, καὶ ἐπειδὴ οὐχ εἶχον αἰτίαν εὔλογον. Θορύδῳ
ἀεὶ τὰ τοιαῦτα ἀνύουσι, χαὶ p ἀνδρῶν πονη-
ρῶν. Μὴ εὑρόντες δὲ αὐτοὺς, φησὶν, ἔσυραν. τὸν "I«-
σονα. Ὦ τῆς τυραννίδος " ἀπὸ τῶν οἰχιῶν εἷλκον αὖ-
τοὺς ἁπλῶς. Οὗτοι πάντες ἀπέναντι τῶν τοῦ Καίσα-
τῷ δογμάτων πράσσουσι, βασιλέα, φησὶ, ἔγοντες

ἕτερον εἰναι dedi ᾿Επειδὴ οὐδὲν ἐναντίον ἔλεγον
τοῖς δεδογμένοις, οὐδὲ παρεχίνουν τὴν πόλιν, ἐφ᾽ ἕτερον
ἔγχλημα αὐτοὺς ἄγουσι, καὶ εἰς καθοσίωσιν διαθάλ--
λουσι. Καὶ τί φοθεῖσύε, εἴ γε τέθνηχεν ; ; Ὅρα τοὺς διω-
γμοὺς πον Eao τὸ κήρυγμα ἐ ἐχτείνοντας. Οὗτοι "μὲν
οὖν, φησὶν, εὐγενέ ἐσπεροι σαν τῶν ΕΥΘεπρραλφνηῦ του-
τέστιν, οὐδὲν πονηρὸν πράττοντες ἀλλ᾽ οἱ μὲν " ἐπεί-
σθησαν, οὗτοι δὲ xol τὸ ἐναντίον ποιοῦσι θορυδοῦντες
αὐτούς. Πολλοὶ μὲν οὖν ἐξ αὐτῶν ἐπίστευσαν χαὶ τῶν
“Ἑλληνίδων, φησὶ, γυναιχῶν. Πάλιν ἐνταῦθα πιστεύου-
σιν “λληνες. Σὺ δέ μοι θέα, ὅτι οἰχονομιχῶς ἔφυγον
οὗ δειλιῶντες - ἦ γὰρ ἂν ἐπαύσαντο κηρύττοντες, xal
οὐχὶ μᾶλλον παρώξυναν. Ἀλλ᾽ ἐχ τούτου δύο ἐγένετο"
xa ἐχείνων ὃ θυμὸς ἐσόέννυτο, xo τὸ χήρυγμα ἐπε-
δίδου. ᾿Αξίως δὲ τῆς ἀταξίας αὐτῶν εἶπεν - ὅτι ἦλθον
χἀχεῖ σαλεύοντες τοὺς ὄχλους; τὴν ἀχάθεχτον μανίαν
αὐτῶν αἰνιττόμενος. Εὐθέως δὲ ἐξαπέστειλαν τὸν Παῦ-
λον οἵ ἀδελφοὶ πορεύεσθαι, φησὶν, ὡς ἐπὶ τὴν θάλασ-
σαν. ᾿Ενταῦθα λοιπὸν τὸν Παῦλον πέμπουσι μόνον"
περὶ γὰρ αὐτοῦ ἐδεδοίχεισαν, y, τι πάθη, τὸ χεφά-
λαιον αὐτῶν αὐτὸ ὄν- οὕτως οὐ πανταχοῦ ἣ χάρις
ἐνήργει, ἀλλ᾽ εἴα αὐτοὺς xol ἀνθρώπινα ποιεῖν,
χαὶ εἰς μέρι-
vay ἐμδάλλουσα. “Ὅρα γοῦν, ἕως Φιλίππων ἔσωσε
μόνον, ἐντεῦθεν δὲ οὐχ ἔτι. Καὶ λαύόντες ἐντολὴν,
φησὶ, πρὸς τὸν Σίλαν xo τὸν Τιμόθεον, ἵνα ὡς τά-

^ e , ^ J
διανιστῶσα αὐτοὺς χαὶ διυπνίζουσα,

* ^ , ^ Sr eM E τ m-— 5 ’
Ἴιστα ἔλθωσι πρὸς αὐτὸν, ἐξήεσαν. Kot τοῦτο εἰχότως.
Ki γὰρ καὶ Παῦλος ἦν, ὅμως ἐδεῖτο ἐχείνων. Ἄρα
χαλῶς ἠπείγοντο εἰς Μακεδονίαν ὑπὸ τοῦ Θεοῦ" λαμ.-
πρὰ γὰρ ἦν χαὶ ἣ “Ἑλλὰς λοιπόν - ἐπεὶ καὶ ἄλλα πε-
ριττὰ ἐποίει. Ὃ Χριστὸς διέταξεν ἐκ τοῦ εὐαγγελίου
c T ^Y 9 ἮΝ ; , , Y , cu Pm
ζῆν, οὗτος δὲ αὐτὸ οὐχ ἐποίει" ὃ Χριστὸς οὐχ ἀπέστει-
λεν αὐτὸν βαπτίζειν, οὗτος δὲ ἐδάπτιζεν. “Ὅρα πῶς
E !^c x Ed L 3
ἀντίῤῥοπος πάντων ἦν. Πέτρος εἰς τὴν περιτομὴν,
Ὁ M [4 , d
οὗτος tig τὰ ἔθνη, εἰς τὸ πλέον μέρος. Καὶ λαθόντες
τὸ ἱκανὸν, φησὶ, παρὰ τοῦ Ἰάσονος, ἀπέλυσαν αὐτούς.

Ὅρα πῶς ἱχανὰ δοὺς ᾿Ιάσων ἐξέπευψε Παῦλον, ὥστε

^ Alii ἐπείσθησαν, οἱ ὃξ οὐδὲν εἰργάσαντο. καὶ πάλιν καὶ ἐνταῦθ Ἐλληνες.

Β

C

D

E

HOMIL. XXXVII. 515

enin. longe mirabilius est, quam illud. Si enim
eum, qui nihil injuste egerat, morti tradidit, mul-
to magis suscitavit illum. Judei autem incre-
duli, assumtis forensibus quibusdam, turba-
runt civitatem, inquit. Itaque plures erant genti-
les. Et assumserunt quosdam ; quia non se puta-
bant satis esse Judzei ad. seditionem, et quia ratio-
nabilem causam non habebant. Ex tumultu semper
haec omnia perficiunt, et assumtis improbis homi-
nibus. /Von inventis autem illis, inquit, traxe-
runt Jasonem. O tyrannidem ! Ab. dibus sine
causa illos trahebant. i omis contra decreta
Cesaris faciunt, regem alium dicentes esse Je-
sum. Quia illi nihil decretis contrarium dicebant,
nec civitatem concitabant, in aliud illos crimen
ducunt, et lasze majestatis falso accusant. Et quid
timetis, siquidem mortuus est? Vide, quomodo
persequutiones ubique przdicationem promoveant.
Hi autem. erant nobiliores eorum, qui sunt
Thessalonice; id. est, nihil mali. faciebant. Sed
alii quidem crediderunt; hi vero contrarium fa-
ciunt turbantes illos. AJulti autem ex illis et ex
gentilibus mulieribus crediderunt. Hic rursus
gentiles credunt. Tu vero mihi consideres velim,
ipsos per cconomiam fugisse, non pre metu :
alioquin enim finem fecissent praedicandi, nec ma-
gis exacerbassent. Sed. hinc duo eveniebant : et
illorum furor exstinguebatur, et predicatio au-
gebatur. Condigne autem de illorum tumultu di-
cit, venisse eos illuc turbas concitantes ; infrenem
illorum furorem subindicans. Statim vero Pau-
lum emiserunt fratres, ut iret, inquit, quasi ad
mare. Hi jam Paulum solum mittunt : metuc-
bant enim ne quid ipsi mali accideret, quod. illis
summa cura erat: sic non ubique gratia opera-
batur, sed sinebat illos humana agere, illos ex-
citans et expergefaciens , atque in sollicitudi-
nem injiciens. Vide ergo, usque Philippos ser-
vavit eos, inde vero non item. Et accepto man-
dato, inquit, ad Silam et Timotheum, ut quam
celerrime venirent ad eum, profecti sunt. Id-
que merito : etiamsi enim Paulus esset, opus ha-
bebat illis. Igitur in Macedoniam bene a Dco im-
pellebantur ; clara namque jam erat Gracia : alio-
quin et alia praeter necessitatem faciebat. Christus
jusserat de evangelio vivere; hic autem non facie- :

bat : Christus non misit illum baptizare ; hic vero s.

baptizabat. Vide quomodo conferendus omnibus :7.

eral, Petrus ad. circumcisionem, hic ad gentes, ad

514 $. JOANNIS CHRYSOST.

ARCHIEP. CONSTANTÍNOP.

Y , 1 1 r 283 ^ IS co oy δ " *
majorem partem. Et accepta , inquit , satisfa- ἢ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ ἔδωχεν "ὑπὲρ TUO Οὗτοι, φησὶν,

ctione a Jasone, dimiserunt eos. Vide quomodo
satisfactione data Jason Paulum emisit; et ita
animam suam pro illo posuit. Zi, inquit, erant
nobilissimi Thessalonicensium; id. est, virtute
et fide erga Deum. Qui susceperunt verbum cum
omni alacritate, inquit, quotidie scrutantes
Scripturas, si hcec ita se haberent. Non temere
ex impetu et zelo. Atqui major nrbs erat, et foren-
In majo- 565 homines erant ibi : mirum autem non est,si in
ἐπὰν p majore civitate pejores sunt. Certe in majore pe-
res homi- ores esse verisimile est, ubi multze sunt turbarum
dol occasiones. Ut enim in corpore, cum morbus est
gravior, plus habet materie et alimenti : ita et
hoc loco, quod et Iconii factum est, et nunc quo-
que. Et egreditur Paulus, ut et aliorum perniciei
1. Thess. 2. poenas dent. Ideo dicebat Paulus : Prohibentibus
τς nos loqui gentibus. Etcur isthic, inquit, non man-
serunt? cur non signa fecerunt? Nam si illic, ubi
lapidatus est, mansit multo tempore ; multo magis
hic manendum erat. Quare? Non semper volebat
Deus illos hzc signa facere : neque enim. minus
signum est sine signis vincere, quam signa facere.
ltaque, sicut nunc, absque signis przvalet : sic et
tunc sepe volebat vincere. Itaque nec apostoli ad
τ Cor. τ. Signa currebant, ut et ipse ait : /Vos autem pre-
23. dicamus Christum crucifixum. Signa querenti-
bus et sapientiam, hec damus, quz nec cum si-
gnis persuaderi possunt, et persuademus. Itaque
magnum illud signum erat. Vide ergo jam ex-
tensa praedicatione, quam cito currant ad signa.
Oportebat enim jam propter credentes plura esse
signa, quam alibi : itaque fiunt; sed. recedendo
et accedendo illa faciebant. Emiserunt illum, in-
quit, quasi ad mare. Quare? Ut non possent il-
lum facile apprehendere. Adeo per se ipsi ma-
gnum quid prastitissent, et cum illo multa bene
gesserunt ac perfeccrunt, Interim illum eruere vole-

bant.
5. Vide quanta discipuli erga praecipuos ute-
bantur cura : at non sicut nunc divisi sumus; di-
vidimur namque parvi et magni : inter nos alii
extolluntur, alii invident; ideoque invident, quia
nos inflamur, nec patimur aequaliter agere cum il-
lis. Idcirco 1n corpore concentus est, quia non est

CE ISACSBSU ünip αὐτοῦ. χαθ᾽ ἡμέραν, φησὶ

Li
; : - Ξ " d EMES
ἀνοχρίνοντες, El ἔχοι ταῦτα οὕτως. οὐχ «πλῶς

m
ς
M
m
V
m
E
e
zm
A»
o
4
v
-ϑ
iN
n]
e.
a
o
e
L4]
(o.
9
lu]
c
QN
R
n
R.
La]
N
x
Ὧν
το
"^ ΩΝ
"1
“Ὁ
v
ὧν,
T

οὐδὲ» θαυμαστὸν ἐν μείξονι χείρους εἶναι, x. T.
instar sit speciminis in quantum differat lioru

EO

D

“ὦ 2 ^ e^ 2 / ͵
ἤσαν εὐγενέστεροι τῶν ἐν Θεσσαλονίχη τουτέστι.
h M E] ^ » D ᾷ
κατὰ τὴν ἀρετὴν ὄντες τοῦτο χαὶ τὴν πρὸς τὸν Θεὸν
RES Oc 2. 25 M , Y ,
πίστιν. Οἵτινες ἐδέξαντο τὸν λόγον μετὰ πάσης προ-
, ^ *
θυμίας, φησὶ, τὸ καθ᾽ ἡμέραν ἀναχρίνοντες τὰς Γρα-
V » c ri E
ψᾶς, εἰ ἔχοι ταῦτα οὕτως. Οὐχ ἁπλῶς ῥύμη οὐδὲ
I^ μ᾿ ἢ 3 - 2
ζήλῳ. Καίτοι μείζων ἣ πόλις ἦν, ἀγοραῖοι ἄνθρωποι
ἦσαν ἐν αὐτῇ - θαυμαστὸν δὲ οὐδὲν, καὶ εἰ ἐν μείζονι
i») τ’ i NP M , ur
εἰσί. Μάλιστα μὲν οὖν εἰς τὴν μείζονα χείρους
b »* m -
γαι εἰχὸς, ἔνθα πολλαὲ τῶν ταραχῶν αἵ ἀφορμαί.
F , , ^
Καθάπερ γὰρ ἐν σώματι, ὅταν ἣ νόσος χαλεπωτέρα
διτηρχείογα Evo. Y BR. am δα νος θυ ANDRIA
ἢ) πλείονα ἔχει τὴν ὕλην xat τὴν τροφήν * οὕτω δὴ
x«t ἐνταῦθα, ὅπερ ἐν ᾿Ικονίῳ γέγονε, xoi νῦν γίνε-
ται. Καὶ ἐξέρχεται ὃ Παῦλος, ἵνα καὶ τῆς ἑτέρων
ἀπωλείας δίκην δῶσι. Διὰ τοῦτο xal Παῦλος ἔλεγε -
τοῖς ἔθνεσι λαλεῖν. Kot διὰ τί μὴ
, X 5 - NS , $ - , ,
ἐνέμειναν, φησὶν, ἐνταῦθα ; διὰ τί μὴ σημεῖα ἐποίη-
σαν: Ei γὰρ ἐχεῖ, ἔνθα ἐλιθάζετο, ἔμενεν ἱχανὸν χρό-
νον, πολλῷ υᾶλλον ἐνταῦθα. Διὰ τί; Οὐχ ἀεὶ ἐδού-
^ - - τ᾿ ἢ -
λετο “ τούτους σημεῖα ποιεῖν ὃ Θεός - τοῦ γὰρ σημεῖα
ποιεῖν οὐχ ἧττον σημεῖον τὸ διωχομένους περιγενέ-
σθαι χωρὶς σημείων. Ὥστε καθάπερ νῦν χωρὶς ση-
μείων χρατεῖ, οὕτω xa τότε πολλαχοῦ ἐδούλετο χρα-
- , , 5 ^Y € » , 2] , -
τεῖν. Οὐ τοίνυν οὐδὲ oi ἀπόστολοι ἐπέτρεχον τοῖς
T, ὅ "n ἀν οὐ δὶ ab) sra zt δὲ
σημείοις, ὅπερ οὖν χαὶ αὐτός φησιν " Ἣμεϊς δὲ χη-
ρύσσομεν Χριστὸν ἐσταυρωμένον. Τοῖς σημεῖα ζη-
τ - -— M
τοῦσι, τοῖς σοφίαν, ταῦτα διδόαμεν, ἃ μηδὲ μετὰ ση-

,
χείρους
5
t

m

΄ / " εὐ (ὁ
Κωλυόντων ἡμᾶς

5} »" -- x M etf) "O A
μείων δύναται πεῖσαι, x«i πείθομεν. "sre μέγα
^ — τ Y τ , τ ,
τοῦτο σημεῖον ἦν. “Ὅρα γοῦν ἐπιταθέντος τοῦ χηρύ-
-» , , - , Y
γμᾶτος, πῶς ταχέως ἐπιτρέχουσι τοῖς σημείοις. "Ἔδει
i M , , 3:
γὰρ λοιπὸν διὰ τοὺς πιστεύσαντας μείζονα εἶναι ση-
- τω -— M ᾿τὩο
eia τῶν λοιπῶν" διὸ καὶ γίνονται" ἀλλὰ τῷ ὑὕποχω-
- A EJ , M— , , EJ ἢ Y PEE A T , ^
pstv xat ἐπιέναι ταῦτα ἐποίουν. Ἐξαπέστειλαν αὐτὸν,
Α 1, , d,
φησὶν, ὡς ἐπὶ τὴν θάλασσαν. Tt δήποτε: “Ὥστε μὴ
- M /, 4
γενέσθαι αὐτοῖς εὔχολον τὴν χατάληψιν. Οὕτω γὰρ
N ^ “ ἘΞ μὰ ͵
χαθ᾽ ἑαυτοὺς μέγα τι ἔπραξαν ἄν, x«l μετ᾽ ἐχείνου
^ ᾿ , , E -
πολλὰ ἤνυσαν xui χατώρθωσαν. 'T£oc ἐχεῖνον ἐξαρ-

u 3e g^
πᾶσαι £OQ0UAOYTO.

dg Le X € À Y ἢ. Δ M 1
Ὅρα πόση xx ot λοιποὶ μαθηταὶ περὶ τοὺς xopu-
e τ o ^ ^ d e
φαίους ἐχρῶντο τῇ σπουδὴ " ἀλλ᾽ P οὐχ ὥσπερ νῦν xe-
D - D υ d B ᾿
, , , ji
χωρίσμεθα, διηρήμεθα μεγάλοι xoi μιχροί" οἱ μὲν
^ D ^N -- -
ἐπαιρόμεθα, oi δὲ φθονοῦμεν - διὰ τοῦτο χἀχεῖνοι
ES e ἐν 7 ,
φθονοῦσιν, ὅτι ἡμεῖς τετυφώμεθα, οὐχ ἀνεχόμεθα ἰση-
Διὰ τοῦτο ἐν τῷ σώματι f; συμ-

scripLura.]
a Unus αὐτοὺς σημξῖχ.
b Idem οὐχ ὥσπερ νῦν χεχωρισμένοι, διηρημένοι. [Supra

ὑπ γάρ, δὲ ἂν ἤνυταν. Tum iidem et B. C.

IN ACTA APOSTOLORUM. HOMIL. XXXVIÍ.

M

5 E] , 3 E Y δὲ
ἢ οὐχ ἔστι φυσίωσις" οὐχ ἔστι OS

/ EE 2 y
φωνια ἐστιν, ἐπει ε
,
a

,ὔ 5 ? 3 D , E ,
φυσίωσις, ἐπειδὴ εἰς ἀνάγκην τοῦ χρείαν ἀλλήλων
EA M P / € s M c ^0
ἔχειν τὰ μέλη χαθέστηχε" xol f| χεφαλὴ τῶν ποδῶν
^ oT aiios, Ne DA Qai M eeu ne c 2 /
δεῖται, xat τῶν ποδῶν ἣ χεφαλή. Καὶ ἡμῖν τοῦτο ἐποίη-

P Y 25 el E] 7] Y M Y
σεν ὃ Θεὸς, καὶ οὐδὲ οὕτως ἀνεχόμεθα * ἔδει μὲν γὰρ
᾿ 7, ΠΡ Y i ^ , E 7 E
xai χωρὶς τούτου ἀγάπην εἶναι. Ἢ οὐχ ἀχούετε αὖ-
c - yr p , CN) ce , τ ΄
τῶν τῶν ἔζω διαδαλλόντων ἡμδς, ὅταν λέγωσιν * αἵ

-T H € uz TNNT er neri de T2 (λ
χρεῖαι φιλίαι; Ot λαϊχοὶ δέονται ἡμῶν * ἡμεῖς δὲ πάλιν
^5 , , ^ er δὴ νιν ^ e
δι’ αὐτούς ἐσμεν. Οὕτω xol διδάσχαλος καὶ ἄρχων
οὐχ ἂν εἴη, μὴ τῶν διδασκομένων ὄντων χαὶ τῶν ἀρ-

cm M] ^
χομένων, οὐδ’ ἂν ἐπιδείξαιτο τὰ αὐτοῦ οὐ γὰρ ἂν
Ἶ m cm m ^ Nove. M
δύναιτο. Καθάπερ fj γὴ τοῦ γεωργοῦ, xot 6 γεωργὸς
- e c ej ^ - M LA
δεῖται τῆς γῆς " οὕτω καὶ ἐνταῦθα. Ποῖον γὰρ ἔχει
, E N ,
μισθὸν διδάσκαλος, οὐκ ἔχων ἐπιδεῖξαι τοὺς διδαχθέν-
- i^ /
τας; ποῖον δὲ oi διδασχόμενοι, μὴ ἀπολαύσαντες δι--
/ ,
δασχαλίας ἀρίστης ; “Ὥστε ὁμοίως ἀλλήλων χρήζομεν
, ^ “ M 4 M / [4 AIT
πάλιν, καὶ ἄρχοντες ἀρχομένων, xot ἡγούμενος ὕπη
, E i E 1 "o Ps cl τ οὐ δον n
χόων" ἄρχοντες μὲν γὰρ πολλῶν ἕνεχεν. Οὐδεὶς γὰρ
ἀρχεῖ χαθ’ ἑαυτόν τι πρᾶξαι, ἃ ἄν τε χειροτονῆσαι
, M
δέη, ἄν τε βουλὰς σχέψασθαι χαὶ γνώμας, ἀλλὰ τι-
^ b 7
μιώτεροι γίνονται ἀπὸ τῆς συνόδου xal τοῦ πλήθους.
Otov, οἵ πένητες τῶν διδόντων χρήζουσιν, οἱ διδόντες
τῶν λαιμδανόντων πάλιν. Ἀλλήλους, φησὶ, κατανοοῦν--
τες εἰς παροξυσμὸν ἀγάπης, xol χαλῶν ἔργων. Διὰ
D 7, ΝΗ M M c 5 λι 7 ὶ
τοῦτο μείζονα δύναται τὸ χοινὸν τὴς ᾿Εχχλησίας, x«
J 8.6 Χ DN , A - »
ἅπερ καθ᾽ ἑαυτὸν οὐ δύναταί τις, μετὰ τῶν ἄλλων γι-
νόμενος ἰσχύει. Διὰ τοῦτο μάλιστα ἀναγχαῖαι αἱ εὖ-
e m , A τ
χαὶ ἐνταῦθα γίνονται ὑπὲρ τῆς οἰχουμένης, ὑπὲρ τῆς
᾿Εχχλησίας τῆς ἐπὶ περάτων, ὑπὲρ τῆς εἰρήνης,
ὑπὲρ τῶν ἐν συμφοραῖς. Καὶ τοῦτο ὃ Παῦλος δηλοῖ
/ σ ^ 3 c - , , Lad ,
λέγων - Ἵνα τὸ εἰς ἡμᾶς χάρισμα. ἐν πολλῷ προσώπῳ
m c Hi m / J
διὰ πολλῶν εὐχαριστηθῇ ὑπὲρ ἡμῶν " τουτέστιν, ἵνα
- ^ Lud M
πολλοῖς χαρίσηται. Καὶ πολλάκις αὐτῶν τὰς εὐχὰς
ἐπιζητεῖ. Ὅρα χαὶ ἐπὶ τῶν Νινευιτῶν τί φησιν ὃ
Θεός - "Eq δὲ οὐ φείσομαι τῆς πόλεως, ἐν ἣ χατοι-
- / ANM IN d RIP c
χοῦσι πλείους ἢ δώδεχα μυριάδες ; “Ὅπου δύο ἢ τρεῖς
εἶσι συνηγμένοι, φησὶν, εἰς τὸ ἐμὸν ὄνομα, ἐχεῖ εἶμι
3, / T d 5. NX , / E] , /, es
£v μέσῳ αὐτῶν. [εἰ δὲ δύο μέγα ἰσχύουσι, πόσῳ μᾶλ-
ὃξ xai εἷς ὧν ἰσχύσεις, ἀλλ᾽ οὐχ

5

λον πλείους; Εἰ

i

óuotoc. Διὰ τί εἷς εἰ ; διὰ τί οὐκ ἐργάζη πολ-
λούς: διὸ EA ἵν O0 ' di STENT b ud
voc; διὰ τί μὴ γίνη δημιουργὸς ἀγάπης; διὰ τί μ'

^ — Ὁ

χατασχευάζεις φιλίαν; 'To μέγιστον τῆς ἀρετῆς ἐγχώ-
» “Ὁ bs M ER 41 t

ἔχεις. Ylomtp γὰρ τὸ ἐχ συνθήχης εἰναι χα-

* e tei N , οἵ M ^

χοὺς, μᾶλλον παροξύνει τὸν Θεόν οὕτω xol τὸ

δμιονοία εἰναι ἀγαθοὺς, μᾶλλον εὐφραίνει. Οὐχ ἔση,

^ Hi - ἄς ἐδ ^j , “Ὁ er
φησι, μετὰ πολλῶν ἐπὶ καχία. Πάντες ἐξέχλιναν, ἅμα

^X

δὲ xai

ὑὸν οὐκ

3

εν

2a Ξ ^05 ^ au. [3 “ΜΝ - -
ἡχρειώθησαν, x«t ἐγένοντο ὡς ἄδοντες ἐν ταῖς xa-
, τ m — ΟῚ
χίαχις αὐτῶν. ΚΚατασχεύασόν cot φίλους πρὸ τῶν οἷ-
kd Y cT Y^ c ΄, 25 , '

χείων, πρὸ τῶν ἄλλων ἁπάντων. Ei 6 εἰρηνοποιὸς,

τ ᾿ * -
? Unus zv τε γὰρ χειροτονῆσαι.

515
E inflatio : non est autem inflatio, quia sie membra

disposita sunt, ut aliud alio opus habeat : caput

pedibus opus habet, et pedes capite, Et hoc nobis

fecit Deus, neque sic sustinemus : oporteret enim,

etiamsi hoc non esset, caritatem esse. Annon audi-

tis externos, qui nos calumniantur, quando dicunt :

Uules amicitiz:? Laici nobis opus habent ; nos vero

rursum propter illos sumus. Sic nec doctor nec

princeps esset, si non adessent discipuli et subditi,

neque facerent quae sua sunt : non enim possent.

Quemadmodum et terra agricola, et agricola terra
5s, ὍΡ115 habet: ita et hic. Quam enim mercedem ha-
A bet doctor, qui non potest ostendere ab se edoctos?
quam ii qui docentur, qui non optima fruuntur
doctrina? Itaque alter altero opus habemus, et
principes subditis, et dux obsequentibus : princi-
pes namque multorum gratia sunt. Nemo enim
sufficit per seipsum aliquid operari, sive ordinare
oporteat, sive consilia et sententias explorare, sed
honoratiores illi sunt a ccetu et multitudine, Ex-
empli gratia, pauperes dantibus egent, dantes ac-
cipientibus. /'os mutuo considerantes, inquit, ad
incitationem. caritatis et. bonorum operum.
Ideo plura potest Ecclesiz ceetus ; et quod singuli
per se non possunt, cum aliis juncti possunt. Idco
hic maxime necessariz sunt preces pro orbe, pro
Ecclesia quae in finibus est, pro pace, pro iis qui
sunt in calamitate, Et hoc Paulus indicat, dicens :
Ut ejus, que in nobis est, donationis in perso-
nis multis per multos gratie agantur pro no-
bis. Hoc est, ut multis gratia conferatur. Ac szepe
illorum preces requirit. Vide quid dicat Deus et
Ninivitis : Ego vero non parcam urbi, ubi sunt
plus quam centum viginti millia? Ubi duo
vel tres, inquit, congregati fuerint in nomine
meo, ibi sum in medio eorum. Si autem duo
multum possunt, quanto magis plures? Si vero
etiam unus possit ; at non zqualiter. Cur unus es?
cur multos non facis? cur non es auctor caritatis ?
cur non amicitiam paras? Maximam virtutis laa-
dem non habes. Sicut enim cum ex pacto mali
sunt quidam, magis irritant Deum : sic in concor-
dia bonos esse magis oblectat. /Von. eris, inquit,
cum multis in malum. Omnes declinaverunt,
simul inutiles facti sunt, et facti sunt quasi can-
tantes in nequitia sua. Para tibi amicos prz do-
mestieis, prz aliis omnibus. Si pacificus, est filius
Dei:quanto magis is qui amicitias parat? si is qui
reconciliat, filius Dei vocatur : qui reconciliatos

b

C

IHlebr. τὸ.
21.

ἃ. Cor. 1.
It.
Jon.4.1t.

Matth. 4S8.
20.

Exod. 23.
2.
Psal. 1363.

Quantum
opus sit re-
conciliare,

Luc. 4. 223.

516 S,

amicos facit, quo non erit dignus munere? Hanc
faciamus negotiationem : inimicos mutuo amicos
reddamus; et cos qui nec inimici nec amici sunt
congregemus, et ante omnes, nosmetipsos. Quem-
admodum enim qui domi inimicitiam habet, et
cum uxore sua dissidet, non est fide dignus ut
alios reconciliet, sed audiet : Medice, cura te-
ipsum : sic et iste audiet. Quz igitur. nobis est
inimicitia? Anime cum corpore, maliti& cum
virtute. Hane solvamus, hoc tollamus bellum; et
tune cum pace alios alloquemur et cum multa fi-
ducia, non accusante nos conscientia nostra. Pu-
gnat ira cum mansuetudine, pugnat pecuniarum
amor cum ipsarum contemtu, pugnat invidia cum
benignitate. Hoc solvamus bellum, hos dejiciamus
inimicos, hzc erigamus tropza, in civitate nostra
pacem conciliemus. Civitas quippe nobis est et
administratio, et cives et extranei multi; sed per-
egrinorum ejectionem faciamus, ut ne domestici
corrumpantur. Nec alienum. nec nothum dogma
ingrediatur, nullaque carnalis sententia. Annon
videmus quomodo, si quis inimicus in urbibus
capiatur, quasi explorator judicatur? Ergo per-
egrinos ejiciamus; imo non peregrinos modo,
sed etiam inimicos. Si quem videamus, tradamus
principi menti, cogitationem, barbaram quidem,
sed civili veste indutam. Mult» namque nobis in-
sunt cogitationes hujusmodi, natura quidem ini-
mice, sed ovili vellere indutz. Quemadmodum et
Perse, sublata tiara, braccis calceisque barbari-
cis, veste nobis usitata induti, corpore rasi, et no-
bis consueta lingua loquentes, habitu bellum oc-
cultant; sed 51 tormenta statim adhibueris, eum
qui latet manifestas : ita hic facito, hanc cogita-
tionem millies explora, et cito videbis barbaricum
sensum, Ut autem vobis exemplo monstrem hu-
jusmodi exploratores, quos submittit diabolus, ut
nostra dispiclant; age unum exuamus et ad tri-
bunal diligenter examinemus : et si placet quos-
dam ex 115, quos Paulus deprehenderat, adduca-
mus : Que sunt, inquit, rationem quidem ha-
bentia sapientie in superstitione et humilitate
et non ad parcendum corpori, non in honore
aliquo ad saturitatem carnis. Exempli causa :
judaismum volebat diabolus inducere; itaque si
ipsum per se induceret, non persuaderet. Vide igi-
tur quomodo illum apparavit. Oportet, inquit,
abstinere corpus. Hoc philosophia est, non admit-
tere cibum, sed cavere; hoc humilitas est. Et nunc

JOANNIS CHRYSOST.

* Quidam πόλις παρ᾽ ἡμῖν. [ Sic omnes nostri.]

E

285

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

' MN M I , PWCT
υἱὸς Θεοῦ - ὃ xa φίλους χατασχευάζων, πόσῳ μᾶλλον;
- , , c2 -
εἰ ὃ χαταλλάττων μόνον, υἱὸς Θεοῦ καλεῖται: ὃ τοὺς
, c
χκαταλλαττομένους φίλους ποιῶν, τίνος οὖχ ἔσται ἄξιος;
, , M Ll
Ταύτην ποιώμεθα τὴν ἐμπορίαν, φίλους ποιῶμεν ἀλ-
΄ ἣν M
λήλοις τοὺς ἐχθροὺς, xo τοὺς οὐχ ἐχθροὺς uiv, οὐ φί-
^Y M , ,
λους δὲ, xal τούτους συναγάγωμεν, χαὶ πρὸ πάντων
cC I , σ΄ E M CT, « mA » x.
ἡμᾶς αὐτούς. Καθάπερ γὰρ ὃ ἐν τῇ οἰχία ἔχθραν ἔχων,
M M €- M e m
χαὶ πρὸς τὴν γυναῖχα τὴν ἑαυτοῦ διεστηχὼς, οὐχ
y for , -
ἔστιν ἀξιόπιστος ἑτέρους χαταλλάττων, ἀλλ᾽ ἀχούσε-
Ἂ 5 νος i , , cr ^ & 2 SM
ται" ᾿Ιατρὲ, θεράπευσον σεαυτόν" οὕτω δὴ xa ἐνταῦθα
S FE Φ. "p VE Ὁ σις Ἢ at CRT CES
ἄχουσεται. "Tic οὖν ἐστιν ἡμῖν ἣ ἔχθρα ; Ἣ τῆς Ψυχῆς
x M -- c M ,
πρὸς τὸ σῶμα, ἣ τῆς καχίας πρὸς τὴν ἀρετήν. Ta-
τὴν χαταλύσωμεν, τοῦτον ἀνέλωμεν τὸν πόλεμον, χαὶ

*

, '
lo" ecoucÜx μετὰ

, , ' - ^ ^
τότε μετ᾽ εἰρήνης xoi τοῖς ἄλλοις δια t
^c m , -ὉὉ e »
πολλῆς τῆς παῤῥησίας, o0 χατηγοροῦντος ἥμῶν τοῦ
εἰδότος. Ἡάχεται θυμὸς ἐπιειχεία , μάχεται χρη-
συνειδότος. Massa θυμὸς ἐπιειχεία , μάχεται χρη
, * € γεν, τινα gy AER x ,
μάτων ἔρως ὑπεροψία χρημάτων, μάχεται βασχανία

, ΤΡ I^ ,

χρηστότητι. Τοῦτον λύσωμεν τὸν πόλεμον, τούτους

΄ ' ' , 1 ,
A χατενεγχ μεν τοὺς ἐχθροὺς «ταῦυτὰ στήσωμεν τὰ τρο-

- , -— , 3 ,

Tux , ἐν τὴ πόλει τῇ ἡμετέρα χατασχευάσωμεν εἰρή-
P M - , ' PTS

νην. * Πόλις γὰρ uiv ἐστι xoi πολιτεία, xat πολῖται

᾿
χαι

*
μη

, , , ^, ἌΝ , ,»
νόθον ἐπεισίτω δόγυα, μηδὲν φρόνημα σαρχιχόν. Οὐχ

D EY
πόλεσιν ἂν

ἘΝ Ν , «x £e , , er

ξένοι πολλοί ἀλλὰ ξενηλασίαν ποιήσωμεν, ὥστε
, Y ΡΝ , Y

τοὺς οἰχείους φθείρεσθαι. ΜΙηδὲν ἀλλότριον μηδὲ

- J A , -
δρῶμεν, ὅτι τῶν πολεμίων τις ἐν ταῖς
- c NUS ^ ,
ἁλῷ, ὡς χατάσχοπος χρίνεται: Οὐχοῦν ξενηλασίαν
b Y , d M
ποιώμεθα * μᾶλλον δὲ μὴ ξενηλασίαν μόνον, ἀλλὰ
M ^t , τὸ Y /
χαὶ τοὺς πολεμίους ἀπελαύνωμεν. Ἂν ἴδωμέν τινα,
Nos m Y m Ind ^ ^ , -
παραδῶμεν τῷ ἄρχοντι τῷ νῷ, τὸν λογισμὸν ἐχεῖ-

7 ji
voy, τὸν βεθαρθαρωμένον uiv, χατεσχευασμένον δὲ
3 ' rU y 3

B ἐσθῆτι πολιτιχῇ. Πολλοὶ παρ᾽ uiv λογισμοὶ τοιοῦ-
τοι, φύσει μὲν ἐχθροὶ, περιδεδλημένοι δὲ δορὰν

,
C θίησιν 6 διάξολο

, δῷ , A ,
προύάτων. Καθάπερ οἱ Πέρσαι τὴν τιάραν περιε-
/ M i] El ᾿Ξ Li M ' € P4
λόντες xal τὰς ἀναξυρίδας χαὶ τὰ ὑποδήματα τὰ
€ E AS a3. 32 CAECUS ced ji
βαρύαριχὰ, τὴν ἄλλην στολὴν τὴν ἣμῖν ἐπιχώριον
, , b “τ᾿ ,
ὑπελθόντες, xa χειράμενοι ἐν χρῷ , καὶ τῇ συνήθει
, , , — ,
γλώττη διαλεγόμενοι, χρύπτουσι τῷ σχήματι τὸν πό-
^ ^Y , 2 “ τ M
λεμον * Xv δὲ βασάνους εὐθέως προσαγάγης;, τὸ xpu-
, » » er -- ,
πτόμενον ἔδειξας - οὕτω χαὶ ἐνταῦ)α, βασάνισον μυ-
, —M— ^
ριάχις τὸν τοιοῦτον λογισμὸν, xai ταχέως ὄψει τὸ
2 * L ΠῚ ΠΥ A57 e S
Bxo6xouov φρόνημα. Ἵνα δὲ xai ἐπὶ ὑποδείγματος
- "wv A , ^
ὅμῖν δείξω τοὺς τοιούτους χατασχόπους, οὺς προχα-
T N- » b etd 14 e E] DX
δεῖν τὰ ἐν ἡμῖν, φέρε ἕνα ἀποδύσω-
M ^

μετα αχρι-

το
2
gt
ὌΝ

A. SEX ' 5a. y
μὲν, XXt ἐπὶ TOU οιχαστήριου ἐξετάσωμεν.

Z9 A M ΤᾺ — F^ ,
ξείας * xat εἰ βούλεσθε, τῶν ὑπὸ Παύλου φωραθέντων
Li , σ , 5 M ,
τινὰς παραγάγωμεν. Ἅτιν i ἐστι, φησὶ, λόγον uiv
ΕΣ , 3 3 , M 7
Éjovcx σοφίας ἐν ἐθελοθρησχεία xo ταπεινοφροσύνη
, , ce M
ἀφειδεία σώματος, οὐχ ἐν τιμῇ τινι πρὸς πλησμο-

^

, ἢ ES 37 dinisc 3 -
$. Οἷον, ἐοουλετο 1902.3 U.0y ειἰσαγᾶγξιν

IN ACTA

ἃ ἴὰς 242.79 τὶ X kj kJ Ae Le 5 , ,
ὃ διάύδολος si μὲν οὖν αὐτόθεν αὐτὸν εἰσήγαγεν, οὐχ
/ - »
ἂν ἔπεισεν. “Ὅρα τοίνυν πῶς αὐτὸν χατεσχεύασε. Δεῖ
- , 5 NL Ἢ / , mw 725 λ
τοῦ σώματος ἀφειδεῖν, φησί. Φιλοσοφία τοῦτό ἐστι, τὸ
A , T P] hi -
μὴ προσίεσθαι βρῶμα, ἀλλὰ παρατηρεῖν " ταπεινο-
, IE Ko νὺν δὲ n ΕΟ ted 3M
φροσύνη τοῦτό ἐστι. Kat νῦν δὲ πάλιν ἐπὶ τῶν αἵρετι-
Ὅρα

τ D 7 *5 ,ὔ
γοῦν πῶς χατεσχεύασε τὸν δόλον. Εἰ εἶπεν, ὅτι χτίσιν

“- 3 , C. mb 5 M , -
χων ἐδούλετο ἡμᾶς εις τὴν Χχτίσιν χαταγᾶγειν.

προσχύνει, ἑάλω ἄν * ἀλλὰ τί; Ὃ Θεὸς, φησὶ, χτι-
στός ἐστιν. ᾿Αλλὰ ἀποδύσωμεν παρὰ τῇ ψήφῳ τῶν δι-
χαζόντων τὸν νοῦν τῶν Πραφῶν τῶν ἀποστολικῶν"
ἐχεῖ αὐτὸν DEL * αὐτοὶ ἐπι) γνώσονται χαὶ τὸ χή-
ρυγμα χαὶ τὴν λαλιάν. Πολλοὶ χέρδη Χερδαίνουσιν,
ἵνα ἔχωσι διδόναι πένησι , κέρδη ἄδικα " xxi οὗτος
γαλεπὸς ὃ λο ογισμός. Ἀλλ᾽ ἀποσχευασώμεθα αὐτὸν,
ἐλέγξωμεν, ἵνα μὴ ἁλῶμεν, ἀλλὰ πάσας διαφυγόντε
ἐλέγξωμεν, ἵνα μὴ uev, πάσας διαφυγόντες
τ M CN 66 ^ E 06 M E] 5 ,
τὰς μηχανὰς τοῦ διαδόλου δυνηθῶμεν μετὰ ἀχριδείας
τὰ ὑγιῆ δόγματα κατέχοντες, μετὰ ἀσφαλείας χαὶ
τὸν παρόντα βίον διαγύσαι; καὶ τῶν ἐπηγγελμένων
ἀγαθῶν τυχεῖν, χάριτι χαὶ φιλανθρωπίᾳ τοῦ oou
ἡμῶν Ἰησοῦ TE E οὗ τῷ ΠΡ τοὶ, ἅμα τῷ
ἁγίῳ Πνεύματι δόξχ, χράτος, cud, νῦν xa üd; xot
sig τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Au.

OMIAIA λη΄.

Ἔν δὲ ταῖς ᾿Αθήναις ἐχδεχομένου αὐτοὺς τοῦ Παύ-
ou, παρωξύνετο τὸ πνεῦμα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ, θεω-
c JN S A , ΄ M
ροῦντι χατείδωλον οὖσαν τὴν πόλιν. Διελέγετο μὲν
οὖν ἐν τὴ συναγωγῇ τοῖς ᾿Ιουδαίοις καὶ τοῖς σεύο-
μένοις, καὶ ἐν τῇ ἀγορᾷ κατὰ πᾶσαν ἡμέραν πρὸς

τοὺς παρατυγχάνοντας.

σ SN , ». N ee
Oga αὐτὸν μείζους ἔχοντα πειρασμοὺς παρὰ 'Tov-
δαίοις, ἢ παρ᾽ "Exact. ᾽ν γοῦν ᾿Αθήναις οὐδὲν
πάσχει τοιοῦτον, ἀλλὰ μέχρι γέλωτος τὸ πᾶν πρου--
Lus , y : DE NAUES: NIA Y M
χώρησε, χαίτοι γε ἔπεισεν " ἐν δὲ ᾿Ιουδαίοις πολλὰ τὰ
^ / ci ry 3 ΄, E ' ,
δεινά " οὕτως ἦσαν ἐχπεπολεμωμιένοι μᾶλλον. Διὸ xat
E 9 qa" ^N - b) ῃ , EJ ^ , , N m-—
qot * "Ev δὲ ταῖς ᾿Αθήναις ἐχδεχομένου αὐτοὺς τοῦ
Παύλου, παρωξύνετο τὸ πνεῦμα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ, θεω--
ροῦντι χατείδωλον οὖσαν τὴν πόλιν. Εἰκότως παροξύ-
νεται" οὗ γὰρ ἦν ἀλλαχοῦ τοσαῦτα ἰδεῖν εἴδωλα. Διε-

APOSTOLORUM.

D

286
A

λέγετο μὲν οὖν ἐν τῇ συναγωγῇ, καὶ ἐν τῇ ἀγορᾷ κατὰ C

E M
πᾶσαν ἡμέραν πρὸς τοὺς παρατυγχάνοντας. “Ὅρα,
, - NU ^ /, , 5 l4
πάλιν ᾿Ιουδαίοις διαλέγεται, πανταχόθεν ἐπιστομίζων
τοὺς χαταλιπεῖν αὐτοὺς λέγοντας διὰ τὸ πρὸς τὰ ἔθνη
ἐπιστραφῆναι. Θαυμαστὸν πῶς οὐ χατεγέλασαν οἱ φι-
«n er -» Ὁ
λόσοφοι, οὕτως αὐτοῦ φθεγγομένου, 66 ρβισειεῶς, εὐθέως ;
οὐδὲ ἀπεπήδησαν ἀπὸ τοῦ χη Ἰρύγματος εἰπόντε ς"

Ὅτι o

Ii
ἄλλως ὃ OS ὅτι οὐχ ἐνόουν οὐδὲ συνίεσαν τι τῶν c^ Mos

υαχρὸν τοῦτο φιλοσοφίας. οὐδένα τῦφον εἶχεν’

HOMIL. XXXVII. 317

item cum hereticis volebat nos ad creaturam de-
ducere. Vide igitur quomodo dolum paravit. Si
dixisset, Creaturam adora, captus fuisset; sed
quid ait? Deus creatus cst. Sed nudam expona-
mus judicum calculo Scripturarum apostolicarum
sententiam; illo ducamus eum: ipsi agnoscent et
praedicationem. et loquelam. Multi lucra. lucran-
tur, ut habeant quod dent pauperibus, lucra in-
justa : et hec cogitatio prava est. Sed exoneremus
illam, confutemus, ut ne capiamur; sed omnes
diaboli machinas effugientes, possimus. sana do-
gmata strenue retinentes, secure presentem trans-
igere vitam, cet promissa consequi bona, gratia et
benignitate Domini nostri Jesu. Christi, quicum
Patri et Spiritui sancto gloria, imperium, ho-
nor,nunc et semper, et in secula seculorum.
Amen.

HOMILIA XXXVIII.

Car. XVII. v. 16. Paulus autem cum ;4thenis
eos exspectaret, incitabatur spiritus ejus in
eo, videns idololatrie | deditam civitatem.
1T. Disputabat igitur in synagoga cum Ju-
deis et colentibus, et in foro per omnes dies
cum iis qui aderant.

1.Vide Paulum majores a Judzis, quam a genti-
libus tentationes habentem. Athenis enim nihil tale
patitur, sed res tota in risum cessit, etiamsi aliquos
persuaserit ; apud Judaos autem multa gravia :
adeo erant irritati. Ideo ait : Paulus autem cum
Athenis eos exspectaret, incitabatur spiritus
ejus in eo, videns idololatrie deditam civita-
tem. Jure incitatur:nusquam enim tot idola videre
erat. Disputabat igitur in synagoga cum Ju-
deis et colentibus, et in foro per omnes dies
ad eos qui aderant. Vide, terum. cum. Judzeis
disserit, undique ora comprimens eorum, qui dice-
rent ipsum relictis Judzeis ad gentiles se conver-
tisse. Mirum quod philosophi sic illo loquente non
statim. deriserint eum. cum contumelia, neque
a pradicatione resilierint, dicentes : Procul. hoc
est a philosophia. Quia nihil fastus habebat : alio- ,

Paulus

nul-

0 fastu du-

quin autem dicta nec capiebant, nec intelligebant, ccbatur.

518 Ss

Quomodo enim intellexissent, cum alii Deum esse
corpus, alii voluptatem esse felicitatem dicerent ?
18. Quidam autem Epicurei et Stoici. dissere-
bant cum eo, et quidam dicebant : Quid vult
seminiverbius iste dicere ? Alii vero, lIVovorum
demoniorum videtur annuntiator esse; quia
Jesum et resurrectionem annuntiabat eis. Nam
resurrectionem deum quemdam esse putabant, ut-
pote soliti feminas colere. 19. Et apprehensum
eum ad 4reopagum duxerunt, dicentes : Pos-
sumus scire qui est ista nova, que a te dici-
tur, doctrina ? 20. nova enim quedam infers
auribus nostris; volumus ergo scire quidnam
velint h«c esse. Duxerunt illum ad. Ar eopagum,
non ut discerent, sed ut punirent,
judicia sanguinis. Vide ergo, quomodo sub

JOANNIS CHRYSOST.

ubi erant

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

spe discendi et ubique novam doctrinam incu- ᾿

sant. Loquacium civitas illa erat. 21. .Zthenien-
ses autem omnes et advene hospites, ad. ni-
hil aliud vacabant, nisi aut dicere aut audire
aliquid novi. 22. Stans autem. Paulus in me-
dio 4reopagi, ait: Firi Athenienses, per omnia
quasi superstitiosiores vos video. 25. Preter-
iens enim. et videns simulacra vestra, inveni
aram, in qua scriptum eral : Ignoto Deo. Quem
ergo ignorantes colitis, hunc ego annuntio vo-

287 p bu Xc ,

μένων. Πῶς γὰρ οἱ υὲν σῶμα τὸν Θεὸν λέγοντες, οἵ
^N --- -
δὲ ἡδονὴν τὴν μακαριότητα; Τινὲς δὲ χαὶ τῶν " Ἔπι-
, M c D LJ
χουρείων χαὶ τῶν Στωϊχῶν φιλοσόφων cuvéGa)ov αὖ-
ET n T
τῷ, καί τινες ἔλεγον " τί ἂν θέλοι ὃ σπερμολόγος οὗτος
λέγειν ; Οἱ δέ: ξένων δαιμονίων δοχεῖ χαταγγελεὺς
εἰναι" ὅτι τὸν Ἰησοῦν χαὶ τὴν ἀνάστασιν εὖ: pteceen
Καὶ γὰρ τὴν ἀνάστασιν Θεόν τινα εἶναι &vou vtov, ἅτε
i 3
εἰωθότες xal θηλείας σέόειν. ᾿Επιλαδόμενοί τε αὐτοῦ,
ἐπὶ τὸν Ἄρειον πάγον ἤγαγον, λέγοντες : δυνάμεθα
- ὥ M c € ὦ EN c NÀ , ^
jet τίς ἢ καινὴ αὕτη ἢ ὑπὸ σοὺ eee διδα-
χή; ξενίζοντα γάρ, τινα εἰσφέρεις εἰς τὰς ἀχοὰς ἡμῶν"
leds οὖν γνῶναι τί ἂν θέλοι ταῦτα εἶναι. Ἦγον
αὐτὸν ἐπὶ τὸν Ἄρειον πάγον, οὖχ ὥστε μαθεῖν, ἀλλ᾽
e , € M HU ea m m
ὥστε χολάσαι, ἔνθα αἵ φονιχαὶ δίχαι. “Ὅρα γοῦν πῶς
xal ἐν ἐλπίδι τοῦ μαθεῖν xa πανταχοῦ τὴν χαινοτο-
αἱαν ἐγκαλοῦσι. Λάλων πόλις f, πόλις ἐχείνων ἦν.
9 - ^Y , ^ £»3. ^ -- ΤΙ. 2 c
Ἀθηναῖοι δὲ πάντες χαὶ οἱ ἐπιδημοῦντες ξένοι εἰς ἕτε-
ρον οὐδὲν isdem 2 λέγεν τι χαὶ ἀχούειν χαινότε-
ρον. Σταθεὶς δὲ ὃ Παῦλος ἐν μέσῳ τοὺ "Apsíou πάγου,
» » M 3 - M , € bj ^
ἔφη" p e Ἀθηναῖοι, κατὰ πάντα ὡς δεισιδαιυονε-.
cpu ὑμᾶς θεωρῶ. ρον γὰρ χαὶ Suus
^ «X σεθάσματα διμῶν, εὗρον χαὶ βωμὸν, ἐν ᾧ ἐπεγέ-
ραπτο, ἀγνώστῳ Θεῷ. Ὃν οὖν ἀγνοοῦντες SE
ποῦζον "Es πος τα ΧΟ BEES Υ
τοῦτον ἐγὼ χαταγγέλλω ὑμῖν. “Ὥσπερ ἐγκωμιάζων
αὐτοὺς, δοχεῖ οὐδὲν λέγειν βαρύ. Ὡς δειτιδαιμονεστέ-

φησὶ, τς * τουτέστιν, εὐλαδεστέρους.

bis. Ac si illos laudaret, videtur nihil molestum 4 Ἔν ᾧ Sg ure eU Θεῷ. Τί ἐστι τοῦτο;

dicere. Quasi. superstitiosiores, inquit, vos υἱ-
deo ; id est, quasi pios. Zn qua scriptum erat :
Ignoto Deo. Quid est hoc? Athenienses, quia per
multa tempora acceperant deos etiam extraneos ;
nempe templum Minervz, Pana, aliosque aliunde;
timentes, ne forte quis alius nondum notus sibi
esset, qui tamen coleretur alibi, ad majorem secu-
ritatem huic quoque aram erexerunt. Quia vero
non erat manifestus Deus, inscriptum erat, /gz0-
to Deo. Hunc ergo Jesum Christum esse, Paulus
dicit, imo potius universorum Deum. Quem ergo
ignorantes, inquit, colitis, hunc ego annuntio
vobis. Vide quomodo ostendat, ipsos jam pridem
ipsum acceptavisse. Nihil extraneum, inquit, nihil-
que novum affero. Hoc illi perpetuo dicebant : Quee
est ista nova abs te prolata doctrina ? nova
enim. quedam ingeris auribus nostris. Statim
ergo eorum suspicionem tollit, et dicit : 94. Deus
qui fecit mundum et omnia que in illo sunt,
hic cceli et terre cum sit Dominus. Deinde, ne
putent unum. ex multis esse, hoc corrigit siclo-

quens : 25. /Von in manufactis templis habitat, C oíav; πῶς καταγελᾷ τῆς

. τὰ 2y μῶν.

Οἱ ᾿Αθηναῖοι,

N x
θεοὺς xa ἀπὸ

ἐπειδὴ χατὰ χαιροὺς 1 πολλοὺς ἐδέξαντο
τῆς ὑπερορίας , οἷον τὸ τῆς ᾿Αθηνᾶς ἵε-
ρὸν, τὸν Πᾶνα, xaX ἄλλους ἀλλαχόθεν, δεδοικότες, μή
ποτε χαὶ ἄλλος τις ἢ αὐτοῖς uiv οὐδέπω Ὑνώριμος;
θεραπευ τ μενος δὲ ἀλλαχοῦ, ὑπὲρ πλείονος δῆθεν ἀσφα-
λείας xoa τούτῳ βωμὸν ἔστησαν - xoi ἐπειδὴ οὐκ ἦν
δῆλος ὃ eus ἐπ τεγέγραπτο, ἀγνώστῳ Θεῷ. Τοῦτον.
οὖν Χριστὸν Ἰησοῦν εἶναι Παῦλος λέγει, μᾶλλον δὲ
τῶν πάντων Θεόν. Ὃν οὖν ἀγνοοῦντ * » φησὶν,
Gsive, τοῦτον ἐγὼ καταγγέλλω ὕμῖν. “Ὅρα πῶς δεί-
χνυσι προειληφότας αὐτόν. Οὐδὲν ξένον, φησὶν, οὐδὲν
χαινὸν dtu Ἄνω xal χάτω τοῦτο ἔλεγον ἐχεῖνοι "
Τίς ἢ χαινὴ αὕτη ἣ λαλ νοι ὑπὸ σοῦ διδαχή; ξενί-
ζοντα γάρ τινὰ tuc εἰς τὰς ἀχοὰς ἡυιῶν. Εὐθέως

τ Θεὸς

67 ποιήσας τὸν χόσυον, χαὶ πάντα τὰ ἐν αὐτῷ , οὗτος

οὖν ἘΣ εἴ αὐτῶν τὴν Mid ᾽ χαὶ φησίν"

οὔρανοῦ χαὶ γῆς Κύριος * ὑπάρχων. Εἶτα, ἵνα Uu vo-
uigtGty ἕνα τῶν πολλῶν p διορθοῦται λοιπὸν
ἐπάγων Οὐχ ἐν χειροποιήτοις ναοῖς χατοιχεῖ, οὐδὲ
ὑπὸ χειρῶν ἀνθρώπων θεραπεύεται,

M

τα

i^ OS 4 ,
T9oGOEoU.EVOG
μιχρὸν

€3^

EXXnvuzs πλάνης; Aobc

€ M e LE M
τινος. pc ὅπως χα εἰσάγει τὴν φιλοσο--

Y
o
ΓΞ
m
3
e
o

c, sIC quidam.

IN ACTA APOSTOLORUM. HOMIL. XXXVIII. 519

8 M
ζωὴν xat πνοὴν χαὶ τὰ πάντα᾽ ἐποίησέ τε ἐξ ἑνὸς αἵ-
τ - e M
ματος πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων χατοιχεῖν ἐπὶ πᾶν τὸ
, m c "8 m YN [74 , τὶ
πρόσωπον τῆς γῆς. Τοῦτο Θεοῦ ἴδιον. Ορχα τοίνυν εἰ
M M 2 ^ m "c ὦ -— , NA ,
Uf, xxt ἐπὶ τοῦ YioU ταῦτα λέγεσθαι δύναται. Οὐρα-
es ' Dy “- 4 , ,
νοῦ, φησὶ, xat γῆς Κύριος ὑπάρχων, ἅπερ ἐνόμιζον
τ / TOY NU , 2M Y N
εἰναι θεούς. Καὶ τὴν δημιουργίαν ἐδήλωσε xai τοὺς
5 , € M NY
ἀνθρώπους. “Ορίσας προστεταγμένους χαιροὺς xal τὰς
, — — - MY
δροθεσίας τῆς χατοιχίας αὐτῶν, ζητεῖν τὸν Θεὸν, εἰ
y , M cr , 2,
ἄρα γε ψηλαφήσειαν αὐτὸν xa εὕροιεν, καίτοι γε οὐ
3 —-— 5 Land
μαχρὰν ἀπὸ ἑνὸς ἑκάστου ἡμῶν ὑπάρχοντα. Ev αὐτῷ
τε : 3
γὰρ ζῶμεν xal χκινούμεθα καὶ ἐσμὲν, ὡς καί τινες τῶν
τ Ll τ A] Α δ
χαθ᾽ ὑμᾶς ποιητῶν εἰρήχασι- Τοῦ γὰρ xat γένος
LARES 3 7ὕ e Ἂ, 5.0 X
ἐσμέν. Τοῦτο Ἄρατος εἶπεν ὃ ποιητής. Ox xat ἀπὸ
m - A" ' “- 5 , M
τῶν ὑπ᾽ αὐτῶν γινομένων, καὶ ἀπὸ τῶν εἰρημένων τὰς
/ 5 / - Ὁ
ἀποδείξεις παρέχοντα. l'évoc οὖν ὑπάρχοντες τοῦ Θεοῦ,
τὶ ERIS mv - c «ἢ 2) , Δ ^n
οὐχ ὀφείλομεν νομίζειν χρυσῷ 7, ἀργύρῳ " Y, λίθῳ,
5 , M
χαράγυατι τέχνης x«t ἐνθυμήσεως ἀνθρώπου, τὸ
- :- 7 x A c M ΕἸ L
Θεῖον εἶναι ὅμοιον. Καὶ μὴν διὰ τοῦτο, φησὶν, ὀφείλο-
ΩΣ - NY M
μεν. Οὐδαμῶς * οὐ γὰρ δὴ ἡμεῖς Op.otot οὐδὲ αἱ ψυχαὶ
ec / rM, 5 Ej Ἢ N d ) 5 / ,
ai ἡμέτεραι. Τί δήποτε οὐχ ἔστη πρὸς φιλοσοφίαν εὖ-
N es H NS dtd DES 3; i
θὺς, xat εἶπεν * ὃ Θεὸς ἀσώματος φύσει, ἀόρατος xa
ΕῚ / e »* ἘΝ / 2*5 /. c ) ,
ἀσχηυάτιστος ; "vt περιττὸν τέως ἐδόχει ταῦτα λέ-
, [2 À ,
1e πρὸς ἀνθρώπους μήπω μαθόντας , ὅτι ἐστὶ μόνος
-νἙ - - M V Ἂς ,
Θεός. Διὰ τοῦτο ἐχεῖνα εἰπεῖν ἀφεὶς, πρὸς τὸ ζητού--
, J "s τ » / ce
μενον ἵσταται, xat φησι" Toug μὲν οὖν χρόνους τῆς
, ^ Χ ' c , -
ἀγνοίας ὑπεριδὼν ὁ Θεὸς, τὰ νῦν παραγγέλλει τοῖς
οὃὥὦω m— - ^ , y
ἀνθρώποις πᾶσι πανταχοῦ μετανοεῖν, διότι ἔστησεν
T L X , ^
ἡμέραν, ἐν ἣ μέλλει χρίνειν τὴν οἰκουμένην ἐν δικαιο-
ς € / M c
σύνῃ, ἐν ἀνδρὶ ᾧ ὥρισε, πίστιν παρασχὼν πᾶσιν,
^ E c , m
ἀναστήσας αὐτὸν Ex νεκρῶν. Ὅρα, χατασείσας αὐτῶν
ΞΕ ὃ , E 5 ἘΠῚ "E δι € Ju ἘΝ ΡΣ
τὴν διάνοιαν τῷ εἰπεῖν, ἼἌστησεν ἡμέραν, xat φοδή
τ 5 ,
σας, τότε εὐχαίρως ἐπάγει τοῦτο τὸ, ᾿ΑΙναστήσας αὖ-

nec manibus colitur humanis, indigens ali-
quo. Viden' quomodo paulatim philosophiam in-
ducit, quomodo irridet gentilium errorem? Dans
vitam et spiritum et omnia : 26. fecitque ex
uno sanguine omne genus hominum habitare
super universam faciem. terre. Moc Dei pro-
prium est. Vide ergo annon hzc de Filio etiem
dici possint. Cei, inquit, et terre Dominus :
quz illi putabant deos esse, Et creationem decla-
rat et homines. Definiens statuta tempora et
terminos habitationis eorum, 9T. querere
Deum, si forte contrectent eum aut inveniant,
quamvis non longe sit ab unoquoque nostrum.
28. In ipso enim vivimus et movemur et su-
mus. Sicut quidam poetarum vestrorum dixe-
runt : Ipsius enim et genus sumus. Hoc Aratus
poeta dixit. Vide ut demonstrationes afferat et ab
iis, quz ipsi fecerant dixerantque.29. Genus ergo
cum simus Dei, non debemus «stimare auro
et argento aut lapidi, sculpture artis et co-
gitationis hominis, Deum esse similem. Atqui
ideo, inquies, debemus. Minime: neque enim nos
neque animz nostra similes. Cur crgo non statim
philosophice loquutus est, nec dixit : Deus incor-
poreus natura, invisibilis est et sine figura ? Quia
superfluum videbatur hoc dicere hominibus, qui
nondum didicerant, unum esse Deum. Ideo mis-
sis illis, in eo quod jam quaeritur insistit, et ait:
90. Et tempora quidem hujus ignoranti de-
spiciens Deus, nunc annuntiat hominibus, ut
omnes ubique panitentiam agant, 91. eo quod

558 Statuit diem, in quo judicaturus est orbem in

τὸν ἐχ νεκρῶν. ᾿Αλλ᾽ ἴδωμεν ἄνωθεν τὰ εἰρημένα. "Ev A justitia, in viro in quo statuit, fidem prebens

δὲ ταῖς ᾿Αθήναις ἐχδεχομένου αὐτοὺς τοῦ Παύλου, πα-
ρωξύνετο, φησὶ, τὸ πνεῦμα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ. Οὐχ ὀρ--
M b] "00 $^ E] / ὃ [3 m 1)
γὴν ἐνταῦθα οὐδὲ ἀγανάχτησιν ὃ παροξυσμὸς, ἀλλὰ
διέγερσιν xai ζῆλον δηλοῖ, καθάπερ χαὶ ἀλλαχοῦ"
"Eyéveco , φησὶ, παροξυσμὸς μεταξὺ αὐτῶν,

Ὅρα δὲ πῶς οἰχονομεῖται, xoi ἄχοντα μεῖναι exei

(no

€

χδεχόμενο" ἐχείνους. "Tt oov ἐστὶ, Παρωξύνετο; ᾿Αντὶ
τοῦ

, διηγείρετο * ὀργῆς γὰρ καὶ ἀγαναχτήσεως πόῤῥω
τὸ χάρισμα. Οὐχ ἔφερεν, ἀλλ᾽ ἐτήκετο. Διελέγετο μὲν
Ü

οὖν ἐν τῇ συναγωγῇ τοῖς ᾿Ιουδαίοις, φησὶ, xa τοῖς
, [*/ 7
σεδομένοις. Ὅρα πάλιν αὐτὸν πρὸς ᾿Ιουδαίους διαλε-
,

omnibus, suscitans eum. a mortuis. Vide: post-
quam eorum mentem concusserat, cum diceret,
Statuit diem, Mosque terruerat; tunc opportune
hoc inducit, Suscitans eum a mortuis. Sed. su-
periora repetamus. Cum Athenis illos exspecta-
ret Paulus, incitabatur, inquit, spiritus ejus in
eo. Non iram vel indignationem hic significat in-
citatio illa, sed vigilantiam et zelum, ut et alibi :
Facta est, mquit , dissensio inter illos.

2. Vide autem quomodo provideatur, ut invi-
tus illic maneat. exspectans illos. Quid ergo est,
Incitabatur ? Id. est, excitabatur : ab ira et indi-
gnatione procul erat hoc donum. Non ferebat, sed
tabescebat. Disputabat ergo in $ynagoga cunc
Jud«eis, mquit, et colentibus. Vide rursus contra

γόμενον. Σεδομένους δὲ τοὺς προσηλύτους λέγει. Διε- B. Judzos disputantem. Colentes autem vocat prose-

^ Morel. ἡ λίθου χαρόγματι. [D. λίθου χαράγματα. Sed idem recte habet infra p. 291, A.]

Ζεἰ.
39.

15,

We Cor. 2

Epicurei.

Stoici.

520 S, JOANNIS CHRYSOST.

lytos. Dispersi namque crant Judzi ubique ab ad-
ventu Christi: nam simul inde et lex solvebatur, et
homines pietatem docebant. Sed nihil illi lucraban-
tur, nisi tantum calamitatum suarum testimonia ha-
bentes. Quidam autem Epicurei et Stoici philoso-
phi disserebant cum eo. Non jam legibus suis ute-
bartur Athenienses, utpote Romanis subjecti. Et
unde volebant illi disputare? Quia videbant alios
disserentes, et virum in existimatione haberi. Et vi-
de, statim contumeliose: .4nimalis enim homo
non suscipit ea que sunt Spiritus. Novorum dce- c
moniorum, inquiunt, oidetur annuntiator esse.
Damonia deos suos vocabant: erant enim civitates
idolis plenz. .Zpprehensum illum in 4reopagum
duxerunt, dicentes. Cur in Areopagum ipsum
traxerunt ? Ut. perterrefacerent : ibi enim capita-
les causas judicabant. Possumus scire que sit
nova illa, que a te dicitur, doctrina? nova
enim quedam. infers auribus nostris. 4the-
nienses autem omnes et ibi versantes peregrini
in nullo alio tempus terebant, quam ut quid-
piam novi dicerent vel audirent. Hic vero in-
dicatur eos, etiamsi in hoc semper versarentur, D
ut loquerentur vel audirent, tamen illa putasse
nova, quie numquam audierant. Stans autem
Paulus in medio Jreopagi, ait:Firi Athenien-
ses, per omnia quasi superstitiosiores vos vi-
deo. Preteriens enim et videns simulacra ve-
stra. Non dixit, Dzmonas, sed viam parat sermo-
ni ; ideo dicit, Superstitiosiores vos video, pro-
pter aram. Deus, inquit, qui fecit mundum, et
omnia quc in eo sunt. Una voce omnia philo-
sophorum dogmata subvertit. Epicurei namque E πὶ
omnia per se exsistere dicebant , et ex atomis con-
stare: Stoici vero corpus et conflagrationem. Hic
vero dicit, mundum et omnia quz in eo sunt, opus
esse Dei. Viden' brevitatem, et in brevitate clari- o
tatem? Et vide quaenam ipsis nova viderentur : A
quod Deus mundum fecisset. Quz nunc infima
plebs scit, ignorabant Athenienses , et. Athenien-
sium sapientes. Si namque fecit, utique Domiuus
est. Vide, quid dicat essc argumentum deitatis,
nempe creationem ; id quod etiam Filius habet.
Nam id ubique dicunt prophetz, Dei esse creare;

a Alius πανταχοῦ
b δαιμόνια καὶ θεοὺς αὐτοὺς ἐχάλουν. Hic notat Dounzus
in Savilianis notis : Platonici distinguunt. diligenter,
θ:οὺς καὶ δαιμόνια καὶ ἥρωας. Deos enim in sumino grau

πρὸ τῆς.

ponunt, quos Gicero venuste majorum gentium appel-
lat. Doinones sunt. illis, qui nobis angeli. Promiscue
tanen usurpantur hec vocabula , ut apud poetam Ju-
piter proficiscitur, μετ

X δαίμονος ἄλλους : quod A ugusti-

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

σπάρησαν γὰρ οἱ Ιουδαῖοι * πανταχοῦ ἀπὸ τῆς τοῦ
Χριστοῦ παρουσίας, ἅμα μὲν ἐξ ἐχείνου τοῦ νόμου
λυομένου, ἅμα δὲ διδάσχοντες εὐσέδειαν τοὺς ἀνθρώ-
πους. Ἄλλ᾽ οὐδὲν ἐχέρδαναν ἐχεῖνοι,
μαρτυρίας ἔσχον

ἀλλ᾽ ἢ μόνον
τῶν οἰχείων συμφορῶν. "Tuc δὲ
φησὶ, τῶν Ἐπ πικουρείων χαὶ τῶν Στωϊκῶν φιλοσόφων
συνέδαλον αὐτῷ. Οὐχέτι ᾿Αθηνχῖοι τοῖς οἰχείοις νόμοις
ἐχρῶντο, ἅτε ὕποπεσ ὄντες τοῖς Ῥωμαίοις. Καὶ
sy; Ἐπεὶ xa ἄλλους
ἑώρων διαλεγομένους, χαὶ δόξαν ἔχοντα τὸν ἄνθρω-
πον. Καὶ em

72
ἤδη
a).

πόθεν ἠθέλησαν οὗτοι συμό

εὐθέως o6 ote tx Oc: λυ, HS γὰρ ἄν-

ow τος οὗ δέχεται τὰ τοὺ γεύματος. Ξ Ξένων δα
M

Y ^ Σ
μονίων, onc Gi, δοχεῖ χαταγγεέλευς εἰναι. ngos

* M 5.
τοὺς θεοὺς αὐτῶν ἐχάλουν * ἦσαν γὰρ ai πόλεις εἰδώ-
,
λων πλήρεις. ᾿Επιλαδόμενοί τ ἐπὶ τὸν Ἄρειον
Y

τε Οὗ
M
πάγον , ἤγαγον, AE Διὰ τί gi Ἄρειον πάγον αὖ-
ἔνθ

τὸν εἴλχον;
M
οιχας

M ;
α τὰς φονικὰς
ἐδίκαζον. ΠΕ 1e c ἣ χαινὴ αὕτη ἣ
7; v*
ἡ; ξενίζοντα γάρ τινα εἰσ-

c^
1
o^

Ὁ λαλουμένη διὸ oap

Ge

5
εις εἰς τὰς ἀχοὰς fuv. ᾿Αθηναῖοι ὃ ὃξ πάντες xa οἵ

(Qu x
3
c
o2?
p-1
£e
o
x
«1
m
LA]

-" - NM. ὦ 32 , A
$£VOt εἰς OUOZV ξτερον εὐυχάτρουν, ἢ λέγειν
ἐν bei y pi 5 “ἢ IA 2 ,
τι χαι GXOU&ly dic ΤΟΝ Ἐνταῦθα ἐχεῖνο ἐπισημαι-
, ΩΝ
οτι χαῖτοι ἀεὶ ἐν τούτ o ἀσχολούμενοι, τῷ λα-
ύειν, δικως ξ ενίζο ονταὰα dp εἰναι ἐχε τ
e 5N/,
ἅπερ οὐόξποτε ἢ ἤκουσαν. Σταθεὶς ὃ δὲ 6 Παῦλος ἐν μέσῳ

ἐῶ ἔφη * ἄνδρες ᾿Αθηναῖοι, χατὰ πάντα

τέρους δυᾶς uen: Διερχόμενος ἴω

ὰ ΤΟΣ x buy. Οὐχ εἰπε τοὺς

TS

Sos τῷ λόγῳ. Διὰ

€ θεὼ pio , διὰ

ΕΣ

P

HS

Q-

s LE
2? Qe"oO
o

eo

€
ρους Ou
^
ὃ hey τὸν χόσμον,
x
γξατο φωνὴν μίαν, δι᾿ ἧς
V

cu τὰ τῶν φιλοσόφων. Ot μὲν γὰρ

T e:

Ut

/ ,
Ἐπ πιχούρ οἱ αυτοματα φᾶσιν εἰναι τὰ πάντ α xa ἀπὸ

^Y

ἀτόμων συνεσταναι" Ot oc Στωΐχοὶ, σῶμα χαὶ ἐχπύρω-
SOY ἊΣ 7" M , 1 / M

σιν " 66z E oy Θεοῦ λέγει τον χόσμον, Xt πᾶντὰα τὰ

n d

L
, 3 fe» € cM , ΔΝ , y
ἐν αὐτῷ. “Ορᾶς συντομίαν, καὶ ἐν συντομίᾳ σαφήνειαν;
ἦν CE αὐτούς"

Καὶ σχόπει τίνα ὅτι ὃ Θεὸς τὸν

EJ , e^
ἐποίησεν. Ἃ

3 -
οὐχ ἤδεσαν ᾿Αθηναῖοι, xa
,
L

,
χόσμον χαὶ τῶν τυχόντων ἴσασί τινες

τ - 3 ,
νῦν, ταῦτα Αθηναίων οἵ
, b 3 Me u M σ
σοφοί. Ei γὰρ ἐποίησε, δῆλον ὅτι xax Κύριος. ὍΣ τί
? ,
φησι θξότητος εἰναι γνώρισμα, τὸ δημιουργιχόν * ὅπερ
, οἵ

οἵ cuite Werde. τοῦτο
- 097 ὥσπερ ἐχεῖ-

nus quoque affirmat de Civitate Dei , L. 8. Ξένων δαιμο-

νίων δοχεῖ χαταγγελεὺς εἶναι. Hoc idem objectum est So-

crati. Homerus item deos interdum vocat diemonas.

Idem Dounzus de Stoicis : Stoicorum opinio fuit , ut

ad extremum , cum mundus conflagraret , absumtis qui-

bus sol et astra aluntur humoribus, oinnia ignescerent.
e Alii χαταπλήττοντες.

IN ACTA APOSTOLORUM.

J^ ᾿ * ^ D E , M
vot, ἄλλον μὲν εἶναι τὸν ποιητὴν, οὐ χύριον Di, τὴν
ΝᾺ ^ , ef € , ^5 p^ ec ^
δὲ ἀγένητον ὕλην ὑποτιθέντες. ᾿Ιϊνταῦθα λοιπὸν alvt-
γματωδῶς εἰπε τὸ αὐτοῦ xoi ἔστησε, καὶ χαθαιρεῖ τὸ
E -
ἐχείνων. Οὐχ £v χειροποιήτοις, φησὶ, χατοιχεῖ. Οἰχεῖ
M M 5 - » 2 3 2 , 2
μὲν γὰρ ἐν ναοῖς, ἀλλ᾽ οὐχ ἐν τοιούτοις, ἀλλ᾽ ἐν ἂν-
, m -
θρωπίνη buj7.. “Ὅρα, τὴν σωματικὴν ἀνεῖλε λατρείαν.
Τί οὖν; οὐ χατῴχει ἐν τῷ ναῷ τῷ ἐν “Ἱεροσολύμοις ;
Οὐ δῆτα, ἀλλ᾽ ἐνήργει. Πῶς οὖν ἐθεραπεύετο ὑπὸ
T m El , Xs 3 fur 3f , € A C
χειρῶν ἀνθρώπων παρὰ Ἰουδαίοις; Οὐχ n0 χειρῶν,
λλ᾽ ὑπὸ ὃ , 3 AUS S A 5 2y / d
ἀλλ᾽ ὑπὸ διανοίας, ἐπεὶ ἐκεῖνά γε οὐκ ἐζήτει οὕτως,
ὡς περϑσδεῤμενος: Νὴ φάγομαι γὰρ, φησὶ, χρέα
ταύρων, ἢ αἷμα τράγων πίομαι; Εἶτα εἰπὼν, Οὐδὲ
ὑπὸ χειρῶν ἀνθρώπων θεραπεύεται, προσδεόμενός τι-
ἡἴἰ 3 E -1 ΙΑ τω ὩΣ E M ὦ LE b ez 0 g c
νος " ἐπεὶ οὐδὲ τοῦτο ἤρχει, τὸ μηδενὸς δεῖσθαι, ὅπερ
, n P Y 1 1 m » AL ON m ὶ
ἀπεφήνατο θεῖον μὲν γὰρ χαὶ τοῦτο, ἀλλὰ δεῖ χα
e - nios ' 32 S, 5
ἕτερον προσεῖναι" “ἐπάγει τὸ, Αὐτὸς διδοὺς πᾶσι
4 M M M M / , , /
ζωὴν xal πνοὴν, καὶ τὰ πάντα. Δύο τεχμήρια θεότη-
͵ ^ - ^ e
τος δείχνυσι, τὸ αὐτόν τε μηδενὸς δεῖσθαι, xal πᾶσι
΄ , n 5 τω d 1 c
πάντα παρέχειν. ΠΠάραγε ἐνταῦθα ὅσα περὶ Θεοῦ
Πλάτων ἐφιλοσόφησεν, ὅσα ' Emixoupoc, xot τὰ πάντα
λῆρος πρὸς ταῦτα. Διδοὺς, φησὶ, ζωὴν xol πνοήν.
'N m Ὁ -
᾿Ιδοὺ xai τῆς ψυχῆς δημιουργὸν αὐτὸν ποιεῖ, οὐ γεν-
, c, , m— - M Ἁ ^ er
νήτορα. “Ὅρα πάλιν πῶς χαθαιρεῖ τὸν περὶ τῆς ὕλης
5 LJ
λόγον, "Ezotqoé τε, εἰπὼν, ἐξ ἑνὸς αἵματος πᾶν ἔθνος
? , - e e bd
ἀνθρώπων χατοιχεῖν ἐπὶ πᾶν τὸ πρόσωπον τῆς γῆς.
Ταῦτα βελτίω ἐκείνων, xo χατηγορία τῶν τε ἀτόμων
M P er 31. D "7 c b.» 4
xat τῆς ὕλης. ᾿Ενταῦθα δείκνυσιν, ὅτι P οὐχ ἔστι με-
M e^ -
puc, οὐδὲ ἢ ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου. Ὅπερ δὲ ἐχεῖνοί
X
μη

ὑπὸ χειρῶν ἀνθρώπων θεραπεύεσθαι τὸν Θεὸν, αἷ-

EJ Y - ^ S *5 / ^Y
φᾶσιν, QUX ἐστι τουτο οημιουργον εἰναι. Λέγων Oc

, ci ^ , a ES , T
νίττεται, ὅτι διανοίᾳ καὶ νῷ θεραπεύεται. Οὗτος, φη-
civ, οὐρανοῦ καὶ γῆς Κύριος. Οὐχοῦν oby oi μερικοὶ
δαίμονες. Ὃ Ocbc ὃ ποιήσας τὸν χόσμον, xoi πάντα
τὰ ἐν αὐτῷ. Πῶς οὐρανὸς γέγονε, πρότερον δείξας,

, , , -
τότε ἀπεφήνατο, ὅτι οὐχ ἐν χειροποιήτοις χατοιχεῖ,
ἔλεγεν * εἶ Θεὸς, πάντα ἐποίησε δηλόνοτι᾽ εἰ δὲ

τε
ὡσεὶ
μὴ ἐποίησεν, οὐ Θεός. Θεοὶ, oi τὸν οὐρανὸν xol τὴν
γῆν; φησὶν, οὐκ ἐποίησαν, ἀπολέσθωσαν. Πολλῷ μεί-
ζονα ἐχείνων δόγματα εἰσάγει (καίτοι οὐδέπω τὰ με-
γάλα εἶπεν - οὔπω γὰρ ποτὰ ἀλλ᾽ ὡς παισὶ διε-
ἐγετοὶ),
δεές,

), τὴν δημιουργίαν, τὴν χυριότητα, τὸ ἀνεν-

e M

5 ^ ΝᾺ ^ »*, ,
Εἰπὼν δὲ, ὅτι x&v ἔθνος ἀνθρώπων ἐξ ἑνὸς αἵμα-

M , y c τι 55/7

τος ἐποίησε, τὸ πάντων αἴτιον τῶν ἀγαθῶν ἐδήλωσε.

8 ἐπάγει τό deest in uno.

b Οὐχ ἔστι μερική, elc. Obscurum prorsus dictum,
quod non videtur ad rem przsentem pertinere, Putat
Halesius apud. Savilium aliunde inductum fuisse. Cre-

b

HOMIL. 5

XXXVIII. 2I

non vero sicut illi dicebant, alium conditorem,
nec dominum (5:6, materiam non factam esse sup-
ponentes. Hic demum :nigmatice quod suum est,
dicit et firmat; quod vero illorum est, purgat.
Jon in manufactis, inquit, habitat. Habitat
quidem in templis, at non. in talibus, sed in ani-
ma humana. Vide corporalem sustulit. cultum.
Quid ergo? annon habitabat in templo Jerosoly -
morum? Non utique, sed. operabatur. Quomodo
ergo colebatur manibus humanis apud Judaos?
Non manibus, sed mentibus : nam illa. non. sic
quaerebat quasi iis opus haberet : /Vumquid man-
ducabo, inquit, carnes taurorum, aut san-
guinem hircorum potabo ? Deide cum di-
xisset : /Veque manibus humanis colitur, in-
digens aliquo ; quia hoc non satis erat, nullo
egere, ut dixerat; nam divinum quidem illud
est, sed aliud. requiritur: adjicit : Zpse. dans
omnibus vitam. et spiritum. et omnia. Duo
divinitatis indicia exhibet, quod nullo indigeat,
et quod omnibus omnia praebeat. Huc confer
omnia quz de Deo Plato philosophatus est, quae
Epicurus, et hzec omnia illis comparata nugz sunt.
Dans, inquit, oitam et spiritum. Ecce anima
quoque ipsum creatorem facit, non genitorem.
Vide rursum quomodo destruat sermonem de ma-
teria : F'ecitque, inquit, ex uno sanguine omne
genus hominum, habitare super omnem faciem
terre. Hzc meliora 1llis, et confutant atomos ma-
teriamque. Hic ostendit non esse partitam neque
hominis animam. Quod vero illi dicunt, hoc non
est esse conditorem. Cum dicit autem non mani-
bus humanis coli Deum , subindicat illum animo
et mente coli. Z/ic, inquit, celi et terre cum sit
Dominus. Non ergo daemones quidem peculia-
res. Deus qui fecit mundum, et omnia quce
in illo sunt. Cum prius ostendisset quomodo
mundus sit factus, tunc declaravit, quod non in
manufactis habitet; ac si diceret : $1 Deus , omnia
utique fecit; si non fecit, non Deus. Dii, inquit,
qui celum et terram non fecerunt, pereant.
Multo majora, quam illi, dogmata inducit ( tametsi
nondum magna dixit; nondum enim tempus erat ;
sed quasi pueris loquebatur), creationem, domi-
nationem, non-indigentiam.

5. Cum dixisset autem illum ex uno sanguine
omne genus hominum fecisse, omnium caüisam bo-

derem potius locum esse vel mutilum vel corruptum.
[A. B. C. καὶ πόση χατηγορ᾽α .. τῆς ὕλης, ὅτι οὐκ ἔστι μεριχὴ
2355 ψυχη. Nihil obscuri vel corrupti loco inest.]

Psal. 49.
13.

522 S. JOANNIS CHRYSOST.

norum manifestavit. Quid huic sublimitati par?
Nam mirabile quidem est ex uno tot fecisse; quod
autem omnes ille simul contineat, adhuc longe
mirabilius. Dans, inquit, omnibus spiritum et
vitam. Quid. est, Definiens prestituta tempo-
ra et terminos habitationis eorum, querere
Deum, si forte attrectent eum aut inveniant ?
Non cogebatur quis, inquit, circuire et quzrere
Deum: vel si non hoc, quia decrevit ut Deus quz-
ratur. At. non. semper hoc faciendum definivit,
sed prastitutis temporibus. Hoc vero dicit osten-
dens, neque nunc quzerentes invenisse, etiamsi
ita manifestus esset, ut inveniretur, ac si quid in
medio positum palpemus. Neque enim hic erat
caelum, alibi non; neque in hoc tempore erat, in
alio non. Itaque ct omni tempore, et in omnibus
terminis potest inveniri. Sic dispensavit ut quz-
reretur, ut nec loco nec tempore prohibeamur.
Certe hoc ipsum illis maxime profuisset, si qui-
dem voluissent; quod ubique sit celum et stet
omni tempore. Ideo sic dicit : Quamvis non lon-
ge sit ab unoquoque nostrum ; sed prope sit
omnibus ; hoc est: Non. modo vitam et spiritum
dedit et omnia, verum etiam, quod caput est
omnium , ad sui cognitionem traxit, hzc dando,
per qui possimus illum invenire et apprehende-
re. Sed noluimus quzrere, etsi ad pedes esset.
IVon longe, inquit, ab unoquoque nostrum. Pa-
pz, omnibus prope esse dicit, qui sunt in orbe
terrarum. Quid hoc majus? Vide quomodo par-
titos confutet. Quid dico procul? Ita prope est,
ut sine ipso non vivatur. Jz ipso enim. vivimus
el movemur et sumus. Quasi corporeo exemplo
hujusmodi quidpiam dicit : Sicut. impossibile est
ignorare aerem ubique diffusum, non procul ab
unoquoque nostrum esse, imo et in nobis esse:
ita etiam omnium Creatorem. Vide quomodo
omnia ipsius esse dicat: providentiam illius esse di-
cit : conservationem, quod ab illo sint omnia, ope-
randi vim habeant, et non pereant. Nec dixit, Per il-
lum;sed quod propius est, /. illo. Nihil tale dixit
poeta ille, Zpsius enim, inquiens, genus sumus ;
scd ille de Jove dixit, hic vero de Creatore hoc
accipit : nec eumdem ipsum indicat ille, absit ; sed
quz de illo dicta erant, Deo cui competebant adscri-
bens : nam aram hujus esse dicit, non illius, quem
ipsi colebant. Quadam enim dicta et facta sunt ad
verum Deum pertinentia ; verum nesciebant Graci
ad eum pertinere, sed de alio intellexere. Dic enim

αι sfys ἠβούλοντο deest in quibusdam.

ARCHIEP.

290

A

b

C

D

CONSTANTINOP.

/ , m m 1
Tt τούτου τοῦ ὁψηλοῦ ἴσον ; Θαυμαστὸν μὲν γὰρ χαὶ
ὃ ἐξ ἑνὸς ποιῆσαι τοσούτους" τὸ δὲ πάντας αὐτὸν Us
χρατεῖν, ἔτι πολλῷ θαυμαστότερον. Διδοὺς γὰρ,
φησὶ, πᾶσι πνοὴν χαὶ ζωήν. Τί ἐστιν, ὋΟρίσας προσ-
τεταγμένους χαιροὺς; χαὶ τὰς δροθεσίας τῆς κατοιχίας
» c0 - M N FE l4 2).
αὐτῶν, ζητεῖν τὸν Θεὸν, et ἄρα bs ἀροῦν ὧν αὐτὸν
M
xai εὕροιεν; Ὅτι οὐχ ἠναγκάζετό ὁ τις, τς : περιιές-
γαι χαὶ ζητεῖν τὸν Θεόν: ἢ εἰ μὴ τοῦτο, ὅτι ὥρισε
ζητῆσαι τὸν Θεόν. Ἀλλ᾽ οὐ διαπαντὸς τοῦτο ὥρισεν,
ἀλλὰ Προστεταγμένους χαιρούς. Γοῦτο δὲ λέγει, δει-

' e Δ ὦ 7 τὰ , c T
χνὺυς Ott QUOS νὺυν ζητήσαντες ευρον, χαιῖτοι οὕτως Ἣν

φανερὸς πρὸς τὸ εὑρίσκεσθαι, ὥσπερ ἂν εἰς μέσον τι
ψηλαφώμενον. Οὐδὲ γὰρ ἐνταῦθα μὲν ἦν οὐρανὸς,
ἄλλα; ns δὲ oU: οὐδὲ ἐν τούτῳ τῷ χρῷ ἦν, ἐν ἄλλῳ
δὲ οὔ. “Ὥστε xo κατὰ πάντα xatobv, xo χατὰ πᾶσαν
δροθεσίαν δυνατὸν αὐτὸν εὑρεῖν. Οὕτως ᾧχονόμησε τὸ
ζητεῖσθαι ὥστε 4 τόπῳ χωλύεσθαι, μήτε χρόνῳ.

Καὶ αὐτὸ δὴ τοῦτο μάλιστα αὐτοῖς συνεδάλλετο, ^el
Ys ἠθούλοντο , τὸ πανταχοῦ εἶναι τὸν οὐρανὸν, τὸ ἐν
παντὶ XEONS ἑστάναι. Διὸ καὶ οὕτως εἶπε * Καίτοι γε
οὗ μαχρὰν ἀπὸ ἑνὸς ἑκάστου ἡμῶν ὑπάρχοντα, ἀλλ᾽
5 M “ e ^ ^Y , rey Ier , /
ἐγγὺς ὄντα πᾶσιν. ^O δὲ λέγει, τοῦτό ἐστιν" οὐ μόνον
Υ͂ M A A M 7) M
τὴν ζωὴν ἔδωχε καὶ τὴν πνοὴν xol τὰ πάντα - ἀλλὰ
// - c
xaX τὸ κεφάλαιον ἁπάντων, εἰς γνῶσιν ἤγαγεν αὑτοῦ,
^N - BC rA , € - REN '
δοὺς ταῦτα, OU ὧν δυνάμεθα εὑρεῖν αὐτὸν xal κατα-
λαθεῖν. καίτοι πρὸ
s N
ποδῶν ὄντα. Οὐ μαχρὰν,
€ ; E N 5 /
ἡμῶν ὑπάρχοντα, Βαύδαὶ, πᾶσιν ἐγγὺς εἰναι λέγει

^ /, n
"'AXX οὐχ ἠθελήσαμεν ζητῆσαι,
φησὶν, ἀπὸ ἑνὸς ἑχάστου

- — 008 € rES 7 PT
τοῖς πανταχοῦ τῆς οἰχουμένης οὐσι. "Tt τούτου μεῖζον ;
D - ,

“Ὅρα πῶς xat χαθαιρεῖ τοὺς μερικούς. Τί λέγω μα-
, er 5 , 2 € P M ^, e A τὰ
χράν; Οὕτως ἐγγύς ἐστιν, ὡς χωρὶς αὐτοῦ μὴ ζῆν.

^u M E yc Y , X cw ΄, b*5
Ev αὐτῷ γὰρ ζῶμεν xal κινούμεθα xoi ἐσμέν. " Ὡς
ἐν σωματικῷ ὑποδείγματι τοιοῦτόν τι λέγει" ὥσπερ
ἀδύνατον ἀγνοῆσαι τὸν ἀέρα πανταχοῦ κεχυμένον,
χαὶ οὐ μακρὰν ἀφ᾽ ἑνὸς ἑχάστου ἡμῶν ὑπάρχοντα,
ΡῈ ^Y MEI - » ei INN ' Cx e
μᾶλλον δὲ καὶ ἐν ἡμῖν ὄντα " οὕτω δὴ xol τὸν τῶν

cr ^ / [/ hs , ems / RS
ὅλων ποδιοου: Ὅρα πῶς πάντα αὐτοῦ de εἰναι"
τὴν πρόνοιαν αὐτοῦ » qnot, xat p συγχράτησιν, τὸ
en αὐτοῦ, τὸ SED τὸ ud ἀπολέσθαι. Καὶ
οὐχ εἶπε, δι’ αὐτοῦ, ἀλλ᾽ ὃ ἐγγύτερον ἦν, Ἔν αὐτῷ.

ΝΑ 5 E -

Οὐδὲν ἴσον εἰπεν ὃ ποιητὴς ἐχεῖνος, 'Γοῦ γὰρ καὶ γέ-
. ἀλλ᾽ ἐχεῖνος μὲν περὶ τοῦ Διὸς
δὲ περὶ δημιουργοῦ αὐτὸ MC. οὐ

2

νος, εἰπὼν, ἐσμέν
οὗτος
ἐχείνῳ λέγων, ud 5 ἔγοιτο, ἀλλὰ τὰ χυρίως

eT

αὐτῷ εἰρημένα ΠΡ ΡΒ εἰ χαὶ PON τούτου
εἶπεν, οὐχ ἐχείνου, ὃν ἐσέδοντο. Bip] μὲν γάρ τινα
χαὶ nostre εἰς τοῦτον, ἀλλ᾽ οὐχ ἴσασιν “Ἕλληνες
ὅτι εἷς αὐτὸν, ἀλλ᾽ εἰς τον αὐτὰ νενοήχασιν: Εἰπὲ
γάρ μοι, περὶ τίνος ἂν λεχθείη χυρίως, ἀγνώστῳ
b

Alivs ὥσπερ ἐν σύματι, χαὶ ὑποϊξείγματι.

IN ACTA APOSTOLORUM. HOMIL. XXXVIII. 5255

Θεῷ, περὶ τοῦ δημιουργοῦ , ἢ περὶ τοῦ δαίμονος; E mihi, de quoproprie dicatur, Zenoto Deo ; de Crea- "em

Δῆλον ὅ ὅτι πε sel τοῦ δημίουρ γοῦ; εἰ xa τὸν μὲν ἦγνό- tore, an daemone? Utique de ΡΩΝ etiamsi illum ,, pz, quo-

ouv, τὸν δὲ ἤδεσαν. "Ouotec x«i ὅτι πάντα πεποίηχε, — quidem ignorarint, hunc vero noverint. Similiter eU

περὶ τοῦ Θεοῦ ἂν εἰρῆσθαι χυρίως ἁρμόσειεν, ἢ τοῦ — ctiam, quod omnia fecerit, de Deo proprie dicitur, * Ἢ

Διὸς, μιαροῦ τινος ἀνθρώπου xai χαταπτύστου xoi ποη de Jove, scelesto οἱ exsecrando homine ac

"γόητος. Οὕτως obj δινοίως ἐχείνῳ Παῦλος εἶπε, μὴ prewstigiatore, Paulus certe non simili atque 116

Ὑένοιτο, xoi τὸ, "ToU γὰρ xal γένος ἐσμέν à ἀλλ᾽ modo dixit, /psius enim et genus sumus ; absit,

ἑτέρῳ νῷ. l'évo; γὰρ᾽ Θεοῦ εἶπεν ἡυᾶς εἶναι: τουτέ- 504 alia mente; genus enim ejus non esse dixit;

στιν, οἰκείους, B Ὑγυτάτους - ἢ ὡς ἂν τις εἴποι, παροί-ὀ — hoc est, domesticos, proximos, et quasi quis di-

xouc xai γείτονας. Ἵνα ἪΡ υὴἢ πάλιν λέ vidis am Ξενί- xerit, propinquos et vicinos. Ne enim rursus

ζοντα εἰσφέρεις εἰς τὰς ἀκοὰς ἡμῶν (οὐδὲν ν γὰρ οὕτως...) dicerent, /Vora ingeris auribus nostris (nihil

ἀνθρώποις ἐναντίον), ἄγει τὸν ποιητὴν εἰς μέσον. Ko A enim sic. hominibus contrarium ), poetam in me-

οὐχ εἶπεν, οὖκ ὀφείλετε νομίζειν χρυσῷ ἢ ἀργύρῳ τὸ — dium adducit. Neque dixit, Non debetis putare

Θεῖον εἶναι Guotov, ὦ μιαροὶ xat παμμίαροι" ἀλλὰ τας — auro aut argento Deum esse similem, o scelesti et

πεινότερον, τοῦτο Οὐχ ὀφείλομεν νομίζειν, φησὶν, exsecrandi! sed mitius, Hoc non debemus csti-

ἀλλ᾽ ὑπὲρ τοῦτο. Τί δαὶ τὸ ὑπὲρ τοῦτο; Θεός: ἀλλ᾿ mare, inquit, sed. super hoc. Quidnam est super

οὐδὲ τοῦτο ( ἐνεργείας γάρ ἐστιν ὄνομα), ἀλλὰ τέως — hoc? Deus; sed neque hoc (est enim efficaci: no-

τοῦτο" πλὴν οὐ λέγοικεν τούτῳ τὸ Θεῖον εἶναι ὅμοιον: men), sed interim. hoc : tantum negamus Deum

τίς γὰρ ἂν εἴποι ; Ὅρα πῶς τὸ ἀσώματον εἰσήγαγεν. — huic esse similem : quis enim. dixerit? Vide quo-

Ἢ γὰρ διάνοια ὅταν ὑποπτεύση σῶμα, χαὶ διάστημα. — modo incorporeum introducit. Mens enim quando

ὑπονοεῖ. Γένος οὖν ὑπάρχοντες τοῦ Θεοῦ, οὐχ ὀφείλο- — suspicatur corpus, etiam. distantiam imaginatur.

μεν “νομίζειν, τ χρυσῷ ἢ ἀργύρῳ ἢ λίθῳ ,4* — Genus ergo cum simus Dei,non debemus, inquit,

odit τέχνης καὶ ἐνθυμιήσεως ἀνθρώπου, τὸ m existimare auro aut argento aut lapidi, scul-

εἶναι δικοιον. Ἂλλ᾽ εἴποι ἄν τις" οὐ τοῦτο νομίζομεν * pturce artis et cogitationis hominis, Deum esse

τί οὖν ταῦτα Aeqet; : Ἀλλὰ πρὸς τος πολλοὺς ὃ νος D similem. At dixerit quispiam, Non hoc putamus:

ἦν αὐτῷ * καλῶς οὕτως εἶπεν. Ei γὰρ ἡμεῖς οὐχ ἐσμὲν curergo hoc dicit? Sed ad multitudinem loquebatur

ὅμοιοι ἐχείνοις τὸ χατὰ Ψυχὴν, πολλῷ μᾶλλον 6 Θεός. ipse, ac sic bene dixit. Nam si nos secundum ani-

Ῥέως ἀπάγει αὐτοὺς τῆς ὑπονοίας. "Οὐ μόνον δὲ χα-. — mam non sumus illis similes, multo minus Deus.

ράγματι τέχνης τὸ Θεῖον οὐχ ἔστιν ὅμοιον, ἀλλ᾽ οὐδὲ Τηονπι abducit illos a suspicione. Non modo scul-

ἄλλη τινὶ ἀνθρωπίνη ὑπονοίᾳ ὑποθάλλεται᾽ 7 ^ vào pture artis non est. similis Deus , sed neque ulli

τέχνη ἢ ἢ διάνοια εὗρε. Διὰ τοῦτο οὕτως εἶπεν: ὅπερ — alii humane cogitationl. subjicitur : nam vel ars

οὖν τέχνη ἀνθρωπίνη ἢ διάνοια εὗρε » τοῦτο 6 Θεὸς, — ve] mens invenit. Ideo sic dicit: Si id, quod ars

xxi ἐν λίθῳ οὐσία Θεοῦ - πῶς οὖν, εἰ ἐν αὐτῷ ζῶμεν, — ve] mens hominis invenit, Deus est, et si in lapi-

οὐχ εὑρίσχομεν αὐτόν; Διπλοῦν τὸ ἔγχλημα, ὅτι τε C de substantia Dei :quomodo ergo si in ipso vi-

ἐκεῖνον οὐχ εὗρον, xui ὅτι τοιούτους εὗρον. Οὐδαμοῦ vimus, ipsum non invenimus? Duplex ergo est

ἣ διάνοια ἀξιόπιστος xal" ἑαυτήν. ᾿Αλλ᾽ ἐπειδὴ κατέ- accusatio, et quod. illum non invenerint, et quod

σεισε αὐτῶν τὴν ψυχὴν δείξας ἀναπολογήτους, ὅρα τί Laos invenerint. Mens per seipsam nusquam fide

ἐπάγει Τοὺς μὲν χρόνους τῆς ἀγνοίας ὑπεριδὼν, τα- digna est. Sed postquam illorum animos sic exa-

νῦν παραγγέλλει τοῖς ἀνθρώποις πᾶσι πανταχοῦ με- gitavit, ostenditque inexcusabiles illos esse, vide

τανοεῖν. "i ouv; οὐδεὶς κολάζεται τούτων ; Οὐδεὶς quid subdat: Tempora quidem ignorantie de-

τῶν θελόντων μετανοεῖν. . Περὶ τούτων λέγει, οὐ περὶ spiciens, nunc annuntiat omnibus hominibus,

τῶν ἀπελθόντων, ἀλλ᾽ οἷς παραγγέλλει. Οὐχ ἀπαιτεῖ ubique ut penitentiam. agant. Quid ergo? nc-

λόγον G Bits, φησίν. Οὐχ εἰπεν, ἐκεῖνος παρεῖδεν " οὐκ — mone illorum poenas dat? Nemo certe eorum, qui

εἶπεν, εἴασεν ἀλλ᾽, ὑμεῖς ἠγνοήσατε. Mesgenoy D poenitentiam agere velint. De his loquitur; non de

τουτέστιν, οὐκ ἀπαιτεῖ χύλασιν ὡς vois ὄντας X0- — iis qui defuncti sunt, sed de iis quibus annuntiat.

λάσεως. Ἤγνοήσατε. Καὶ οὐ λέγει, ἑκόντες ἐχαχουρ- — Non exigit, inquit, a vobis rationem. Non dixit,
δειξε, Πανταχοῦ — llle despexit ; non dixit, Ille permisit; sed, Vos

Kv

γήσατε, ἀλλὰ τοῦτο διὰ τῶν ἄνω ἔδει

^ γομίξειν deest in Morel. τοῦτο 0 θεός. Δ. C. ὑποθάλλεται φησίν. ἢ (εἰ A.) γὰρ 5 τ. ἢ
b [ Verba, οὐ μόνον... ὅμοιον, desunt in A. B. C. Mox. ὃ. εὖρε τοῦτο 9ε:ός, Vel ὁ θ:ός.]
B. ὑποθάλλεται τὸ θξῖον, φησ΄. εἰ γὰρ ^ τέχνη ἡ διάνοια εὗρε,
TOM. IX, 95

Hom. 14.9.

Ibid. v. τὸ.
et a. Cor. 5.

10.

Deus quo-
modo dili- |
gatur.

S. JOANNIS CHRYSOST.

324

ignorastis. Despexit; 1d est, non exigit poenas
quasi ἃ supplicio dignis. Ignorastis. Nec dicit,
Sponte male cgistis ; sed heels superiora monstra-
vit, Ut ubique penitentiam agant, dicens. Hic
totum orbem insinuavit.

4. Vide quomodo illos abducat a pluralitate
deorum. Quia statuit diem, inquit, in qua judi-
caturus est orbem in equitate. Vide rursus or-
bem dicit, sic homines vocans. 7n viro in quo
statuit, suscitans eum a mortuis. Vide quomodo
iterum passionem manifestavit, resurrectionem E
memorans. Quod autem verum sit judicium, palam
est ex resurrectione; inde enim id arguitur : et quod
omnia vera sint, inquit, palam est ex eo quod re-
surrexerit: quodque omnibus banc prabuerint fi-
dem, quod resurrexerit ex mortuis, et hoc denique
manifestum est. Hzec dicta sunt Atheniensibus ; et
opportune nobis etiam dicantur , omnibus ubique
agendam poenitentiam esse, quia definivit diem in
quo judicaturus est orbem. Vide etiam quomodo ,,,
illum. judicem inducat, et mundi providentiam ἃ
habentem , benignum, misericordem, potentem ,:
sapientem , omniaque prorsus qua Sunt Creatoris
habentem. Confirmationem praebuerunt dicta, eum
a mortuis resurrexisse. Peenitentiam ergo agamus:
omnino enim judicari oportet. Si non resurrexit
Christus, non judicamur ; si resurrexit, omnino ju-
dicamur. Zn hoc enim et mortuus est, ut et vivis
et mortuis imperet , inquit ; et rursum: Omnes
enim adstabimus ante tribunal Christi, ut unus-
quisque referat secundum ea quc fecit. Ne pu-
tetis hiec verba solum esse: ecce et resurrectionem B
omnium memoravit ; neque enim aliter judicatur
orbis. Etiam illud, Suscitans eur a mortuis, de
corpore dictum est : ipsum enim mortuum erat ,
hoc ceciderat. Apud. gentiles, sicut creatio , ita
et judicium contemnitur. Hzc autem. puerorum
commenta sunt, et ebriorum hominum. Sed nos
qui hzc accurate didicimus, aliquid utile faciamus,
studeamusque familiares esse. Christo. Usquequo
ejus inimici erimus? usquequo minus suaviter erga
ilum affecti erimus? Absit, inquies; cur hac
dicis? Nollem hzc dicere, nisi vos faceretis ; nunc
vero qu utilitas ex silentio, cum res ita perspicue c;
clament? Quomodo igitur illum diligemus? Sex-
centies dixi, sed nunc quoque dicam. Modum
invenisse xoi videor magnum et mirabilem.

* [ Qui sequuntur, ad compendium redacta sunt ia

A. B. C.]
€ [ ἀναστῆσαι Editi. Φναστῆναι Codd, Tum preter alias
multas varietates A. B. C. παρεῖχε prebent pro nzzstyo».]

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

- ΕῚ , 5 τ e X /
μετανοεῖν εἰπών. "Ev:aU0m πᾶσαν τὴν οἰχουμένην

αἰνίττεται.

σ m^ ^ ^ ^ p ,
*"Opa πῶς αὐτοὺς ἀπάγει τῶν μερικῶν. Διότι
ἔστησεν ἡμέραν, φησὶν; ἐν ἣ μέλλει xpo τὴν oi-
χουμένην ἐν δ)ιδαιοτυνεν “Ὅρα πάλιν τὴν pb
γὴν εἶπεν, οὕτω τοὺς ἀνθρώπους χαλῶν. ᾽ν ἀνδρὶ e ᾧ
ὥρισεν, ἀναστήσας αὐτὸν Ex νεχρῶν. "Opa πῶς zoe

N (0 ey. στε ΞῚ d , » , ?*0 N
τὸ πάθος ἐδήλωσεν, ἀναστάσεως μνημονεύσας. Ὅτι δὲ
ἀληθὴς f; χρίσις, δῆλον ἐχ τῆς ἃ í . -

(Ue 4 χρίσις, δῆλον ἐκ τῆς ἀναστάσεως " συγχαὰ

/* / ^ c , E! , 5" DE

τασχευάζεται γάρ᾽ xat ὅτι πάντα ἀληθεία εἰπε, O7j-
λον ἐξ ὧν ἀνέστη. “Ὅτι δὲ χαὶ πᾶσι ταύτην παρεῖχον
πίστιν, τὸ “ ἀναστῆναι αὐτὸν ἐκ νεχρῶν, xal τοῦτο
λοιπὸν δῆλον. Ταῦτα εἴρηται μὲν πρὸς ᾿Αθηναίους"

M Ww» Ὁ RÀ M M ων , e /,
χαιρὸν δ᾽ ἂν ἔχοι xat πρὸς ἣμᾶς λέγεσθαι, ὅτι πάντας
πανταχοῦ μετανοεῖν δεῖ, ὅτι ὥρισεν ἡμέραν, ἐν ἣ
μέλλει κρίνειν τὴν οἰχουμένην. "Opa πῶς xal Oua-
στὴν αὐτὸν εἰσάγει, καὶ προνοοῦντα τοῦ κόσμου χαὶ
φιλάνθρωπον χαὶ συγγνωμονιχὸν χαὶ δυνατὸν χαὶ σο-
φ e Dervear

' Y , c — ΔΝ E 5 INE
φὸν, xal πάντα ἁπλῶς ^ δημιουργοῦ ἔχοντα. ᾿Απόδειξιν
ἔδωχε τοῦ ἀναστῆναι αὐτὸν ἐκ νεχρῶν τὰ εἰρημένα.
Μετανοήσωμεν οὖν" πάντως γὰρ χριθῆναι δεῖ. Εἰ μὴ
ἀνέστη ὃ Χριστὸς, οὗ χρινόμεθα " εἰ δὲ ἀνέστη, πάν-

, , ^ M Δ ὦ m c M
τως χρινόμεθα. Εἰς τοῦτο γὰρ xat ἀπέθανεν, ἵνα xad
" M , , J M , ,
νεχρῶν xot ζώντων χυριεύση, φησί" xat πάλιν * IHav-
τες γὰρ παραστησόμεύα τῷ βήματι τοῦ Χριστοῦ, ἵνα
ἕχαστος χομίσηται πρὸς ἃ amem Μὴ δὴ νομίσητε
ῥήματα μόνον εἶναι ταῦτα" ἰδοὺ xa τὸν τ τῆς ἄνα-
στάσεως τῶν πάντων εἰσήγαγε λόγον" οὐ γὰρ ἄλλως
J 3. / M A 2 ΄ Y NE
χρίνεται ἣ οἰκουμένη. Καὶ τὸ, Ἀναστήσας δὲ αὐτὸν
€x νεχρῶν, περὶ σώματός ἐστιν εἰρημένον * τοῦτο γὰρ
xal νεχρὸν, τοῦτο καὶ πέπτωχε. Παρὰ “Ἕλλησιν ὥσ--
περ τὰ τῆς δημιουργίας; οὕτω xal τὰ τῆς χρίσεως

- - [4 ο M I c Z M ,
ἀθετεῖται. Ταῦτα δὲ παίδων εὑρήματα, xai μεθυόν--

, , *, , ;^A^5 25e - € ' , ,
των ἀνθρώπων ἐστίν. ᾿Αλλ᾽ ἡμεῖς οἱ περὶ τούτων dxpt-
GO εἰδότες, πράττωμέν τι τῶν P χρησίμων, xo σπου-
v 5 ^ c Xr -— p» , 2 ,
δάζωμεν οἰχειωθῆναι τῷ Χριστῷ. Μέχρι πότε ἐχθραί-
^ , , , -
νομεν πρὸς αὖτόν; μέχρι πότε πρὸς αὐτὸν ἀηδῶς
» M / J J m , -
ἔχομεν; Μὴ γένοιτο, φησί" τί ταῦτα λέγεις; Οὐχ
ἐδουλόμην ταῦτα λέγειν, εἰ ur; ταῦτα ἐπράττετε ὑμεῖς"
γυνὶ δὲ τί τὸ χέρδος τῆς τῶν λόγων σιγῆς, τῶν πρα--
ἡμάτων οὕτω βοώντων μετὰ πάσης περιφανείας; Πῶς
φιλήσομεν: Εἶπον μὲν μυριάκις μυρία,
χαὶ νῦν. "oóxov ἕνα εὑρηχέναι μοι δοχῶ

οὖν αὐτὸν
ἐροῦμεν δὲ

^ , Y , M €- Y ^ ,
πολὺ μέγαν xa θαυμαστόν" μετὰ τοῦ τὰ xowT, γινό-

^ Unus [B. C.] δημιουργοῦ ἔχειν. τουτέστιν ὠπόδειξιν
ἔδωχε τὸ ἀναστῆναι αὐτὸν ἐκ νεχρῶν. μεταν.
b Idem χρησίμων" οἰχειωθῶμεν τῷ θεῷ. μέχρι.

IN ACTA APOSTOLORUM. IIOMIL. XXXVIII. 325

μενα λογίζεσθαι ὑπὸ τοῦ Θεοῦ τοσαῦτα ὄντα, ὅσα — Postea quam Dei beneficia communiter nobis et
ΠΝ v5 - NI Δ Ὁ A , £ /,
οὐδὲ ἀριθμεῖν τις δύναται, καὶ ὑπὲρ τούτων ἅπάν -
τῶν χάριτας εἰδέναι αὐτῷ, καὶ τὰ ἑχάστῳ ἡμῶν γε-
γενημένα ἐννοῶμεν πάντες, καὶ xa" ἑχάστην ἀναλογι-
, ᾿ / 3 ^ , / x
ζωμεθα τὴν ἥμέραν. Ἐπειδὴ τοίνυν μεγάλην ἔχει
πα SN c cl. EL 2 Ἂ ζέσθ a ᾽
τὴν ἰσχὺν ταῦτα, ἕχαστος ἡμῶν ἀναλογιζέσθω παρ
DJ , /, »
ἑαυτῷ, καὶ μετὰ ἀκριθείας ἀνερευνάτῶς εἴ ποτε εἷς
χινδύνους προπεσ ἐσὼν διέφυγε τὰς τῶν ἐναντίων ἀρ.

aliis data reputavimus , quae tot tantaque sunt ut
enumerari non possint , et pro iis omnibus gratias
ipsi egimus : quee singulis nostrum contulit cogite-
mus omnes, ct quotidie in mentem revocemus.
Quoniam igitur haec magnam vim habent, unus-
quisque nostrum secum reputet, et accurate ex-

D ploret, num aliquando in periculum lapsus, ini-
xai χαθάπερ ἐν βίδλῳ τὰς εὐεργεσίας ἀναγράπτους micorum manus effugerit, et quasi in libro Dei

ἐχέτω τοῦ Θεοῦ’ οἷον, εἴ ποτε ἐξελθὼν εἰς 600v ἀω- — beneficia descripta habeat : exempli causa, num

aliquando ante lucem viam capessens, periculum
effugerit ; num cum iniquis congressus hominibus,
superior evaserit; num in morbum lapsus, de-
sperantibus omnibus, convaluerit : multum enim
hoc valet ad Deum nobis propitium reddendum.
Nam si Mardochzus ille, ubi rex in mentem revo-
cavit beneficia illa ab ipso sibi prestita, ita acce-

- ,
gía, ὃ διέφυγε χίνδυνον * εἴ ποτε πονηροῖς ἀνθρώποις
συμ. Gov, ἀνώτερος αὐτῶν Kev εἴ ποτε νόσῳ πε-
ριπεσὼν, πάντων ἀπεγνωχότων ἀνήνεγχε" μέγα γὰρ

τ , N N ? - c c cC 35 x
τοῦτο δύναται πρὸς τὸ οἰχειοῦν fuc τῷ Θεῷ. Et γὰ
ν n n fr
E E - 32 -
δὴ Μαρδοχαῖος ἐχεῖνος τὰ ὕπ᾽ αὐτοῦ γεγενημένα ἀγα-
04 τὰ LI "A 20 , m 7| » , d
ἃ ἔργα εἰς μνήμην ἐλύοντα TOU αάσιλεως, οὕτως
ἔσχε προϊστάμενα, ὡς πάλιν ἐπὶ τὴν. λαμπρότητα
/ E L - τῶ c E , ΠΕΣ . s . Ξ
ἐχείνην ἐλθεῖν: πολλῷ μᾶλλον ἡμεῖς ἂν ἄναμνη- — ptusillifuit, ut ad illum gloriz splendorem veniret;
m M ^ , , Ὁ , [c9 7 . . . .
σθῶμεν xal δύο τούτων ἀχριδὴ ποιησώμεθα ἐξέτα-ὀ — multo magis nos, si memores fuerimus, et si duo

c , , M , c - 5 D “1 - -
σιν τῶν πραγμάτων, τί μὲν ἥμαάρτομεν ἡμεῖς εἰς E illa diligenter exploremus, quid nos peccaverimus
β)εὸν, τί δὲ αὐτὸς εἰς ἢυᾶἃς ἀγαθὸν εἴργασται" οὕ-

in Deum, et quz nobis ille beneficia contulerit : sic
τῷ xol εὐχάριστοι ἐσόμεθα, xal πάντα προησόμεθα. οἱ nos grati erimus, et omnia effundemus. Sed
AAX οὐδεὶς τούτων οὐδενὸς ποιεῖται μνήμην " ἀλλ᾿ — nemo hac secum reputat ; verum sicut de peccatis
ὥσπερ περὶ ἁμαρτημάτων λέγομεν, ὅτι ἁμαρτωλοί

loquimur, dicentes nos peccasse, nulla facta specia-
» 5« 3 INE , c M i . . . n .
ἐσμεν, οὐ xav εἰδος αὐτὰ ἐξετάζοντες, οὕτω χαὶ περὶ — tim peccatorum recensione : sic et de beneficiis Dei

loquentes , dicimus Deum nos beneficio affecisse ,
nec speciatim beneficia exploramus : non dicimus,
ubi, quanta, quo tempore. Sed abhinc multam
adhibeamus diligentiam. Nam si quis etiam vetera
295 l'epetere potest, omnia accurate in mentem revocet,
À quasi magnum reperturus thesaurum. Hoc etiam
nobis utile est, ut non desperemus. Nam cum vi-
derimus ipsum siepe nobis patrocinatum esse, non
desperabimus nec putabimus. nos abjectos fuisse ;
sed magnum accipiemus pignus ejus erga nos
providentie, cum cogitaverimus nos peccantes

non puniri, sed ejus patrocinio frui.
5. Dicain ego aliquid, quod a quopiam audivi.

τῶν εὐεργεσιῶν τοῦ Θεοῦ, ὅτι εὐηργέτησεν ἡμᾶς,
γοντες, ὃ Θεὸς, οὐ χατ᾽ εἰδος αὐτὰ ἐξετάζομεν, οὐ λέ-
c » , i5 , - 3 5... ἴ
γόμεν, ποὺ xoi πόσα xai ἐν ποίῳ χαιρῷ. ᾿Αλλ᾽ ἀπὸ
τοῦ νῦν πολλὴν ποιησώμεθα τὴν ἀχρίόειαν. Εἰ μὲν
γάρ τις xol τὰ πάλαι ἀναλαδεῖν δύναται, πάντα ἄνα-
y! , Ead € / e A » Z
λογιζέσθω ἀχριθῶς, ὡς μέγαν εὑρήσων θησαυρόν.
Ὸ ^ M , -
Τοῦτο καὶ πρὸς τὸ μὴ ἀπογινώσχειν χρήσιμον ἡμῖν.
Ὅ A ΜΆ Ξ a , x: 23. DÀ "Ts ΩΣ ^,
ταν γὰρ ἴδωμεν, ὅτι προέστη πολλάκις ἡμῶν, οὐχ
ἀπογνωσόμεθα οὐδὲ ἡγησόμεθα ἀπεῤῥῖφθαι" ἀλλ᾽
ἐνέχυρον αὐτοῦ μέγα ληψόμεθα τῆς περὶ ἡμῶν χηδε-
πονίας, ὅταν ἐννοήσωμεν, ὅτι ἁμαρτόντες οὐ χολαζό-
M
μεθα", ἀλλὰ xal προστασίας ἀπολαύομεν.
Εἴπω δή τι χἀγὼ, ὅπερ ἀκήχοα παρά τινος. Γέ-
4 , 4 Ξ - : ^d 4
γὸνξ που τίς παῖς, χαί ποτε συνέθη αὐτὸν εἶναι ἐν — Erat quidam puer, quem contgit cum matre in — Historia

“- M lv Ner cem : Y ῖ
ἀγρῷ μετὰ τῆς μητρὸς ,, οὔπω πεντεχαιδεκαέτη γεγο- — agro esse, cum nondum quindecim annorum es-P'T f
, [1 23 -- usdam
νότα. Τότε δὴ ἀκλειῶς: τινος ἀέρος συμθάντος, πυ-- D set : tunc gravi et corrupto ingruente aere, utrum- E
M
DAS ἐπέπ εσεν ἀμφοτέροις" χαὶ γὰρ τὸ μετόπωρον

que — invasit : erat autem autumni tempestas.

ἦν. Τότε δὴ ἡ μὲν μήτηρ ἔφθασεν εἰσελθεῖν ἐπὶ τῆς — "Tunc mater urbem ingredi przoccupavit : puer
πόλεως * ὃ δὲ παῖς, τῶν ἰατρῶν ἐχεῖ χελευόντων E- vero a medicis jussus illuc manere, cuni febris fla-
νειν, xal τοῦ πυρετοῦ χαίοντος, ἀνάχου χυλίζ ζειν ἤρ- graret, coepit gargarizare, apud 56 ratiocinans, pu-
ξατο δῆθεν φιλοσοφῶν, νᾶλλον τὸ πῦρ σύεννύναι — tansque sic febrim exstingui posse, si nihil omnino
οἰόμενος, si μιηδ᾽ δτιοῦν λάθοι. "Ace δὴ οὖν παῖς, ὑπὺ alimenti acciperet. Utpote puer, ex intempestiva
φιλονεικίας ἀκαίρου οὐ προσήχατο. Ὥς δὲ ἐπέδη τὴς ^ contentione nihil accepit. Ut autem ad urbem ve-
πόλεως, παρέθη τὰ τῆς γλώττης, καὶ ἄλαλος ἦν ἐπὶ — nit, lingua paralysi tacta est, ita ut diu non lo-
πολὺ, οὐδὲν ἔναρθρον φθεγγόμενος: ἀλλὰ ἀνεγίνωσ quens, nihil articulatim. pronuntiare posset; sed
μὲ iv, Mes eic διδασκάλους ἐφοίτα ἐπὶ πολὺν χρόνον, legebat quidem, et magistros multo tempore adi-
ἁπλῶς δὲ xoi ἄσημα, Πάντα οὖν αὐτῷ τὰ τῆς ἐλπίδος C C bat; sed frustra et duse signo ullo. Omnis ergo

93.

--

5236 €, JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

spes ab illo exciderat, materque ejus multum do- — £xxéxozzo, xai ὀδύνης ἦν ἢ μήτηρ μεστή" χαὶ πολλὰ
lebat. Multa medici, multa alii excogitarunt, sed μὲν ἐπενόησαν ἰατροὶ!, πολλὰ ὃὲ ἄλλα πολλοὶ, ἴσχυς
in cassum : donec benignus Deus lingue vincu- δὲ οὐδεὶς, ἕως ὅτε ὃ φιλάνθρωπος Θεὸς ἰάσατο τὸν τῆς

,
um curavit, tuncque convaluit, et pristinam lo- Ὑλώττης δεσμὸν, χαὶ τότε ἀνήνεγχε, xa εἰς τὴν προ-
, I , ] μῶν, νεγχε; iV πρ

quendi facultatem accepit. Narravit autem ipsius — τέραν ἐπανήγαγεν εὐγλωττίαν αὐτὸν xa τρανότητα.
maler, cum puerulus esset, ipsum in nare mor- Διηγήσατο δὲ αὐτοῦ ἡ μήτηρ, χαὶ ὅτι δὴ χαὶ παιδίον
? I ? i15 | mie, [

bum habuisse, quem vocant polypum; rursumque ὃν σφόδρα μιχρὸν, περὶ τὴν ῥῖνα πάθος ἔσχεν, ὃ xx-
, qoapoa p. Uepowy qeepeccmieg xe
* . ^ ^ ^ Α ^ M
medicos desperavisse, optasseque matrem ut mo- λοῦσι πολύπουν * χαὶ πάλιν ἰχτροὶ
Ι , P
dd A Ε x : Ed
reretur, patremque Ipsi maledixisse (adhuc enim τελευτῆσαι ηὔχετο ἡ μήτηρ, χαὶ ὃ πατὴρ αὐτῷ χα-
P 1 A ji ΤῊ ρ. !
vivebat ): omniaque denuo anxietate plena erant. τηρᾶτο (ἔτι γὰρ ἔτυχε ζῶν), xai πάλιν πάντα ἐν
Ille vero tussiendo, ex mucore feram illam spiri- D ἀπορίᾳ ἦν. 'O δὲ εὐθέως βήξας ἀπὸ μύγματος τὸ θη-
tus impetu ex naribus ejecit, omniaque gravia so- ρίον ἐχεῖνο τῇ bou τοῦ πνεύματος ἐξέωσεν ἀπὸ τῶν
luta sunt. Hoc sedato malo fluxus per oculos acer — δινῶν, xai πάντα λέλυτο τὰ δεινά. "looo δὲ σόεσθέν-
et viscosus fluens, tales tamque crassas lemas effi- τος, ῥεῦμα χατὰ τῶν ὀφθαλμῶν δριμὺ xo γλίσχρον
ciebat. ut pellicula pupillze obduceretur, quodque ἐπιῤῥέον ἀεὶ τοσαύτας ἐποίει τὰς λήμας xu οὕτω
? Ρ I p ? ee D

. . , A ^ , , m ,
grave erat, czcitatem minabatur, omnesque futu- παχείας, ὡς ἀντὶ διαφράγματος γενέσθαι τῇ χόρῃ,
ram illam dicebant. Sed hoc etiam morbo per Dei χαὶ τὸ δεινὸν, πήρωσιν ἐμελέτα, χαὶ πάντες ἔλεγον
gratiam cito liberatus est. Et heec quidem audivi; τοῦτο συμδήσεσθαι. Ἀλλὰ * x«i τούτου γάριτι τοῦ
Ilisto- quiP vero ipse scio, narrabo vobis. Mota esttyran- Θεοῦ ταγέως ἀπηλλάγη τοῦ πάθους. Καὶ ταῦτα uiv

q I H /. i D D

, M
ἀπεγνώχεισαν, Xa

D. 32 porum suspicio in civitate nostra, dum adhucado- ἅπερ ἤχουσα " ἃ δὲ αὐτὸς ἐπίσταμαι- ἐρῶ πρὸς ὑμᾶς.
a j)psuin e3* . . *. » DU L ^
Chrysosto- lescens essem : militibusque omnibus circum ci- ᾿Εχινήθη ποτὲ τυράννων ὑποψία ἐν τῇ πόλει τῇ ὅμε-

mum perti- vitatem foris positis, forte libellos quaerebant prae- τέρα (τότε δὲ ἔτι μειράκιον ἤμην ) * xoà πάντων ἔξω-
nens, Et : - . : τ ᾿ς
sugiarum et magicos. Et qui scripserat librum, E θεν τὴν πόλιν παραχαθημένων τῶν στρατιωτῶν, τυ-

incompactum projecit in flumen, captusque est; χὸν ἀπλάστως βιόλία ἐζήτουν γοητιχὰ xo μαγιχά.
et cum ab illo requireretur, dare non potuit, sed Καὶ 6 γράψας τὸ βιύλίον ῥίψας ἀχατασχεύαστον εἰς
per urbem vinctus ducebatur. Cum autem auctis ποταμὸν, ἑάλω, xoi ἀπαιτούμενος οὐχ εἶχε δοῦναι,
indiciis et probationibus, penas dedisset: tunc ἀλλὰ περιήγετο τὴν πόλιν ἅπασαν δέσμιος: ὡς δὲ τῶν
ego cum in martyrium ire vellem, transibam ἐλέγχων ἐπιτεινομένων δέδωχε δίχην, τότε ἐγὼ εἰς
per hortos juxta flumen cum alio quodam : qui αὶ ἢ μαρτύριον ἀπιέναι βουλόμενος, ἐπανήειν διὰ τῶν
vidit supernatantem librum, primo se linteum vi-.— χήπων παρὰ ποταμὸν μετὰ χαὶ ἑτέρου τινός. ᾿Ιδὼν δὲ
dere putavit, ac descendens recepit; ut accessit ἐχεῖνος τὸ βιδλίον ἄνω ἐπιπλέον, τὸ μὲν πρῶτον ἐνό-
vero, librum esse vidit, et descendens cepit. Ego ἘΠῚ
vero contendebam, quasi de re eommuni reperla, A Θλίον ἦν, xa χαταδὰς ἀνείλετο. ᾿Εγὼ δὲ ἐφιλονεί-
ridebamque. Sed videamus, inquit ille, quid sit: χουν, ὥστε χοινὴν εἶναι τὴν εὕρεσιν, καὶ ἐγέλων. Ἀλλ᾽
revolutaque paginz parte, magica descripta inve- ἴδωμεν, φησὶν, 8 τι ποτὲ χαὶ ἔστιν. Ἀναχλᾷ μέρος
nit. Accidit autem eodem tempore militem trans- τῆς σελίδος, χαὶ εὑρίσχει ἐγγεγραμμιένα μαγικά. Συν-
ire. Hinc vero socius illo occultato abiit,et timore — £67, δὲ χατὰ ταὐτὸν στρατιώτην παριέναι. Εἶτα ἔνδο-
tabescebat. Quis enim credidisset nos e flumine θεν λαδὼν ἀπήει, xut ἐπεπήγει τῷ δέει. Τίς γὰρ àv
illum sustulisse, cum omnes etiam non suspecti — xai ἐπίστευσεν, ὅτι ἀπὸ τοῦ ποταμοῦ λαθόντες ἀνει-
detinerentur? Abjicere non audebamus, ne videre- λόμεθα, πάντων τότε xoi τῶν ἀνυπόπτων χατεχομέ-
mur, et pari timore cohibebamur ne divideremus. νων; Καὶ ῥῖψαι οὐχ ἐτολμῶμεν, μὴ ὀφθῶμεν, xal χα-
Deo tamen juvante projecimus, et ab extremis pe- ταμερίσαι αὐτὸ πάλιν ὅμοιον δέος ἦν. Ἔδωχε γοῦν ὃ
riculis erepti sumus. Innumera dicere possem si Θεὸς, χαὶ ἐῤῥίψαμεν, καὶ ἔσχατον ἀπηλλάγημεν τότε
vellem : hac autem in vestri gratiam dixi; utsi- τῶν χινδύνων. Καὶ μυρία ἂν ἔχοιμι λέγειν, εἰ πάντα
quis, si non in paria, in alia tamen incidat, eo- D χαταλέγειν ἐθέλοιμι. Καὶ ταῦτα δὲ ὑμῶν ἕνεχεν εἶπον,
rum memoriam semper servet. Verbi gratia,sila- ὥστε εἴ τις χἂν μὴ τοιαῦτα, ἀλλ᾽ ἕτερά τινα ἔχοι,
pis, in te conjectus, teque recta Impetens, non in ταῦτα μεμνήσθω διηνεχῶς' οἷον, εἴ ποτε λίθος τις ἐνε-

te incidat, hujus semper sis memor : hoc nobis — y0cig, μέλλων ἐπὶ σὲ ἔρογεσθχι, χαὶ οὐχ ἐπὶ σὲ
7 x $5 h ez. 2

, *5 / Ε " M »
ἰζεν ὀθόνην εἶναι, γενόμενος δὲ ἐγγὺς, ἔγνω ὅτι βι-

* Alius xai τότε χάριτι. Scriptores ecclesiasticos, atque eliam usurpata a La-
b μαρτύριον, martyrium, ecclesia martyrum, vel in — tinis,
qua reliquie martyrum habebantur. Vox frequens apud

IN ACTA APOSTOLORUM. HOMIL. XXXIX. 327

20s, τοῦτο ἀείμνηστον ἔχε: μεγάλην ταῦτα ποιεῖ — magnam Dei amicitiam conciliat. Si enim cum re-
πρὸς Θεὸν φιλίαν ἡμῖν. Ei γὰρ ἀνθρώπων ἀναυνη- — cordamur hominum, qui nos servarunt, magno-
σθέντες τῶν διασωσάντων ἡμᾶς, πάνυ δαχνόμεθα, pere dolemus, si non possimus ipsis vicem repen-
ὅταν αὐτοὺς ἀμείψασθαι μὴ δυνηθῶμεν " πολλῷ μᾶλ- — dere : multo magis Deo gratias habere oportet. Id
λον ἐπὶ Θεοῦ. Τοῦτο xoi ἀλλαχοῦ χρήσιμον. “Ὅταν οἱ alias utile est, Si itaque volumus non nimium

€-

οὖν βουλώμεθα μὴ ἀλύειν, λέγωμεν δή - Ei τὰ ἀγαθὰ — dolere, dicamus : Si. bona. suscepimus a. Do-
ἐδεξάμεθα παρὰ Κυρίου, τὰ xxx οὖχ ὑποίσομεν; mino, annon mala feremus? Et Paulus idco
Καὶ Παῦλος διὰ τοῦτο ἔλεγεν ὅθεν ἐῤῥύσθη, ἵνα x4- — dicebat, unde liberatus esset, ut alios admoneret.
χείνους ἀναμνήσῃ. Ὅρα xa ὃ "Lux 6 πῶς πάντα C Vide et Jacobum, quomodo illa. omnia in mente
ταῦτα ἐν νῷ εἶχε: διὸ xal ἔλεγεν: Ὃ ἄγγελος δ — habuit; ideo dicebat : 4ngelus qui eripuit mea
δυόμενός με ἐκ νεότητός μου. Καὶ μὴ μόνον, ὅτι ἐδ. — Juventute mea. Sed cogitemus non solum quod
δύσατο, ἀλλὰ πῶς xal ἐπὶ τίνι ἐννοῶμεν, "Opa γοῦν eruerit, sed. etiam quomodo et qua in re. Vi-
χἀχεῖνον ἰδιχῶς μνημονεύοντα τῶν εὐεργεσιῶν. "Ev — de igitur illum speciatim beneficia. commemoran-
τῇ $462 μου, φησὶ, διῆλθον τὸν Ἰορδάνην. Oi δὲ — tem. In virga mea, inquit, transivi Jordanem.
Ιουδαῖοι xoi τῶν ἐπὶ προγόνων μέμνηνται ἀεὶ, τὰ — Judaei vero etiam eorum, quae majoribus suis eve-
κατὰ τὴν Αἴγυπτον στρέφοντες. Οὐχοῦν πολλῷ μᾶλλον — nerant, semper memores crant, repetentes ea, qua
ἡμεῖς τῶν οἰχείων xal εἰς ἡμᾶς συμδεθηχότων, xo- in /Egypto acciderant. Et nos ergo multo magis

σάχις εἰς ἐπηρείας xoi συμφορὰς ἐμπεπτώχαμιεν " χαὶ — corum, quz nobis acciderunt, memores simus, quo-
«i μὴ 6 Θεὸς χεῖρα ὑπερέσχε, πάλαι ἂν ἀπολώλειμεν. — ties In angustias et calamitates incidimus; et nisi
Ῥαῦτα ἐννοοῦντες ἅπαντες, xai ἀναλεγόμενοι xa0' D Deus manum porrexisset , jamdiu periissemus.
ἑκάστην, χάριν εἰδῶμεν διηνεχῶς τῷ Θεῷ, καὶ πάν- — llic cogitantes omnes et quotidie repetentes, gra-
τες xotw7, δόξαν αὐτῷ ἀναπέμιψωμεν, x«i δοξάζοντες — tias semper Dco agamus, ct in communi omnes glo-
αὐτὸν μὴ διαλιμπάνωμεν, ἵνα τῆς εὐγνωμοσύνης πολ- — rlam ipsi referamus, neque illum celebrare cesse-
λὴν τὴν ἀμοιδὴν χομισώμεθα, χάριτι καὶ οἰχτιρμοῖς — mus, ut grati animi. magnam reciplamus mercce-
τοῦ μονογενοῦς αὐτοῦ YioU, μεθ᾽ οὗ ἅμα τῷ ἁγίῳ — dem : gratia et miserationibus unigeniti ejus Fi-
Ἠνεύματι δόξα, xodzoc, τιμὴ, νῦν xal ἀεὶ, xol εἰς — lii, quicum et una Spiritui sancto gloria, impe-
τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν. rium, honor, nunc et semper, et in secula saculo-
rum, Ámen.

OMIAIA λθ΄. E HOMILIA XXXIX.
᾿Αχούσαντες δὲ ἀνάστασιν νεχρῶν ,7οἱ μὲν ἐχλεύαζον, — Car. XVII v. 52, Cum audissent autem resur-
οἱ δὲ εἶπον, ἀχουσόμεθά cou πάλιν περὶ τούτου. rectionem mortuorum, alii quidem irride-
Καὶ οὕτως 6 Παῦλος ἐξῆλθεν ἐχ μέσου αὐτῶν. bant, alii vero dixerunt : Audiemus te de

hoc iterum. 55. Et sic Paulus exiit de me-
dio eorum.

aT( δήποτε πείσαντος οὕτως αὐτοῦ ὡς χαὶ εἰπεῖν ΤΠ ur Paulus, cum 516 persuasisset, ut Athe-
᾿Αθηναίους, ᾿Ἀχουσόμεθά cou πάλιν περὶ τούτου, — nienses dicerent, Zudiemus te de hoc iterum,
χαὶ χινδύνων οὐχ ὄντων, ἐπείγεται τὰς ᾿Αθήνας ἀφεῖ-ὀ | cumque nulla essent pericula, festinat Athenienses

ναι 6 Παῦλος: Ἴσως ἤδει οὐ μέγα ὀνήσων" ἄλλως τε 505 relinquere? Forte sciebat se non multum lucri fa-
χαὶ ὑπὸ τοῦ Πνεύματος εἰς Κόρινθον ἤγετο. Τινὲς δὲ À cturum : alioquin etiam a Spiritu Corinthum du-
ἄνδρες χολλχηθέντες αὐτῷ, ἐπίστευσαν, ἐν οἷς xal Διο- — cebatur, ὅσ. Quidam vero viri adherentes ei,
γύσιος ὃ ᾿Αρεοπαγίτης, καὶ γυνὴ ὀνόματι Δάμαρις, —crediderunt : in quibus et Dionysius 4reopa-
xal ἕτεροι σὺν αὐτοῖς. Μετὰ δὲ ταῦτα χωρισθεὶς 6 — gita, et mulier nomine Damaris, et alii cum
Παῦλος ἐκ τῶν ᾿Αθηνῶν, ἦλθεν εἰς Κόρινθον. Καὶ εὑ- εἰσ. 1. Post hac autem egressus Paulus 4the-

Job. 2. 10.

Gen. 48.
16.

Gen. 32.
10.

gov τινα Ἰουδαῖον ὀνόματι Ἀχύλαν, Ποντικὸν c — nis, venit. Corinthum : 2. et inveniens quem- C^" 5"

γένει, προσφάτως ἐληλυθότα ἀπὸ τῆς Ἰταλίας, καὶ — dam Judeum nomine 44quilam, Ponticum ge-

* Unus τί δήποτε πεῖσαι αὐτοὺς, xxi πάλιν χὐτοῦ ἀκούσεσθαι.

528 S. JOANNIS CHRYSOST.

nere, qui nuper venerat ex Italia, et Priscil-

lam. uxorem ejus ( eo quod precepisset Clau-

dius discedere omnes Judeos Roma ), accessit

ad eos : 5. et quia ejusdem erat artis , mane-

bat apud eos, et operabatur : erant autem sce-
nofactoric artis. Jure Corinthum, ut dixi, a Spi-

ritu ducitur, in qua manere oportebat. Athenien-

ses enim, etsi novze concionis amatores essent, non
attendebant tamen : neque enim id curabant, sed

ut semper quid dicendum haberent: id quod

etiam fecit ut secederent. Si hoc autem illis in

more erat, cur accusant illum, JVororum demo-

niorum annuntiator esse videtur? Sed hzc

valde obscura illis esse videntur. Attamen persua-

sit Dionysio Areopagitz et aliis quibusdam. Nam

qui de vita recte agenda curabant, cito verbum ac-

ceperunt; ceteri vero non item. Videtur ergo

Paulus satis habuisse, quod fidei semina jecisset :

major enim pars vitz illius jam transacta erat.

Nam sub Nerone consummatus est; a Claudio au-

tem tunc bellum contra Judaeos moveri incipiebat,

procnl quidem, atque ut verisimile est, ut sese
emendarent; ac Roma ut pestiferi pellebantur.

Paulus Ideo ex dispensatione divina fit, ut Paulus vinctus
cri illuc ducatur, ut ne quasi Judzus pellatur, sed
ἘΠΕ: quasi sub militibus agens, in custodia sit. Et man-
siL, inquit, apud illos. Papz , quam justitiam 1n-

venit, ut cum illis habitet! Quia enim hic potissi-

2. Cor. 11, mum oportebat illum non accipere, ut ipse ait : Ut
τὸ in quo gloriantur, inveniantur sicut et nos; pro-
"idetur ut illic maneat. 4. Et disputabat in syna-
goga per omne sabbatum, suadebatque Judeis,
et Grecis. 5. Cum venissent autem de Mace-
donia Silas et Timotheus, coarctabatur spiritu
Paulus, testificans Judceis Christum. Jesum.
Id est, molesti erant illi, insurgebant in eum : sic
illi agebant. Quid vero Paulus? Relinquit. eos,
multumque terret. Non ultra necessarium erat, in-
quit, vobis loqui verbum; sed obscurius loquitur.
6. Contradicentibus autem eis et blaspheman-
tibus, excutiens vestimenta sua, dixit eis : San-
guis vester super caput vestrum : mundus ego,
ex hoc ad gentes vadam. 1. Et migrans inde,
intravit in domum cujusdam, nomine Justi, co-
lentis Deum, cujus domus erat conjuncta
synagoge. 8. Crispus autem archisynagogus
credidit Domino cum tota domo sua; et multi
Corinthii audientes, credebant et baptizaban-

α οὐχ ἀπειχὺς 0$ dcest in quibusdam,

* [πορεύσομαι prO πορεύομα!: Editorum dedimus hic

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

B

G

E

Πρίσχιλλαν iis αὐτοῦ ( διὰ τὸ διατεταχέναι Κλαύ-
διον χωρίζεσθαι πάντας τοὺς Ἰουδαίους ἐχ τῆς Po-
μης), EPA θεν αὐτοῖς xai διὰ τὸ 6 (RES aa εἶναι,
ἔμεινε ed αὐτοῖς, xol εἰργάζετο - ἦσαν γὰρ σχηνο--
ποιοὶ τῇ τέχνη. Εἰκότως εἷς Κόρινθον, ὡς ἔφην, ὑπὸ
τοῦ Πνεύματος ἤγετο, ἐν ἣ μένειν ἔδει. Ot γὰρ Ἀθη-
ναῖοι, καίτοι ξένης ὄντες ἀχροάσεως ἐρασταὶ, ὅμως o0
προσεῖχον " o0 γὰρ τοῦτο ἐσπούδαζον, ἀλλ᾽ ὥστε ἀεί τι
ἔχειν εἰπεῖν * ὅπερ αὐτοὺς xai ἀποσχέσθαι ἐποίησεν. El
δὲ τοῦτο ἦν αὐτοῖς ἔθος, πῶς ἐγκαλοῦσιν, ὅτι ξένων δαι-
μονίων δοχεῖ χαταγγελεὺς εἶναι: ᾿Αλλὰ ταῦτα σφόδρα
ἣν ἄπορα. Ἀλλ᾽ ὅμως ἔπεισε τὸν Διονύσιον τὸν Ἄρεο-
ρους τινάς. Οἱ μὲν γὰρ ἐπιμελούμενοι
ἔξαντο τὸν λόγον, οἱ δὲ λοιποὶ οὐχ ἔτι.

Ὶ
βίου, ταχειος ἐ

ἹΙχανῶς οὖν ἔχειν ἔδοξε τῷ Παύλῳ τὸ χκαταδαλεῖν τέως
τὰ σ σπέρματα * τὸ γὰρ π πλέον αὐτοῦ τῆς ζωῆς ἐνταῦθα
προχεχωρήχει. ᾿Επὶ μὲν γὰρ Νέρωνος ἐτελειώθη, ἀπὸ
δὲ Κλαυδίου ἀνεῤῥιπίζετο λοιπὸν ὃ πρὸς Ἰουδαίους

/ M Y E.
-l - ἐνῷ ξ -
μαχρόθεν μὲν, OUX δ ἀπειχὸς δὲ, ὥστε XXV

πόλεμος, |
οὕτω σωφρονῆσαι, xxl ἀπὸ Ῥώμης ὡς λυμεῶνες
ἐλαύνοντο. Διὰ τοῦτο οἰχονομεῖται τοῦτον ὡς δέσμιον
ἀπαχθῆναι ἐχεῖ, ἵνα μὴ ὡς Ιουδαῖος ἀπελαύνηται,
ἀλλ᾽ ὡς ὑπὸ τ τάξει πράττων καὶ φυλάττηται ἐχεῖ.
Καὶ ἔμεινε, φησὶ, παρ᾽ αὐτοῖς. Βαξαὶ, ποῖον διχαίω-
μα τοῦ ideo εὗρεν. ᾿Επειδὴ γὰρ ἐνταῦθα ME
λιστα ἔδει αὐτὸν μὴ λαθεῖν, καθώς φησιν, Ἵνα ἐν ᾧ
χαυχῶνται εδρεθῶσι χαθὼς καὶ ἡμεῖς, οἰχονομεῖται
αὐτὸν μένειν ἐχεῖ. Διελέγετο δὲ ἐν τῇ συναγωγῇ κατὰ
πᾶν σάδθατον, ἔπειθέ τε Ἰουδαίους xoi “Ἕλληνας. Ὡς
δὲ χατῆλθον ἀπὸ τῆς Μίαχεδονίας ὃ τε Σίλας xol 6
Τιμόθεος, συνείχετο τῷ Πνεύματι ὃ Παῦλος διαμαρ-
xopducvos τοῖς Ἰουδαίοις τὸν Χριστὸν Ἰησοῦν. Του-
τέστιν ; ἐπηρέαζον αὐτῷ, ἐφίσταντο αὐτῷ. Ἀλλ᾽ οἱ μὲν
οὕτω" τί δὲ ὃ M ᾿Ἀφίσταται αὐτῶν, xai μετὰ

πολλοῦ τοῦ φόόου. Οὐχ ἔτι γὰρ ὃ

,ὔ M 7,
παγιτὴν χαι ἕτέ
2^

[e]

5

ἧς

- ^ Ef
uiv, φησίν, ἦν ἄναγ-

χαῖον λαληθῆναι τὸν λόγον" ἀλλὰ xal αἰνίττεται αὖ-

, 3 ͵ -
τούς. ᾿Ἀντιτασσομένων δὲ αὐτῶν xal βλασφημούντων;,
E] yu N / 5 T
ἐχτιναξάμενος τὰ ἱμάτια, εἶπε πρὸς τος τὸ αἷμα
ὑμῶν ἐπὶ τὴν χεφαλὴν ὑμῶν. Καθαρὸς ἐγὼ, ἀπὸ τοῦ
γὺν εἰς τὰ ἔθνη * πορεύσομαι. Καὶ -μεταδὰς. ἐχεῖθεν
35 fe , A [E ὧν LN , , 6 , Y
ἦλθεν εἰς οἰχίαν τινὸς ὀνόματι ᾿Ιούστου σεδομένου τὸν

^ Tot TAY] e τὺ c c ΄
Θεὸν, οὗ ἣ οἰχία ἦν συνομοροῦσα τῇ συναγωγῇ. Κρί-

M , , , - Γ΄
σπος δὲ ὃ ἀρχισυνάγωγος ἐπίστευσε τῷ Κυρίῳ σὺν
.- y m * -» -

ὅλῳ τῷ οἴκῳ αὐτοῦ * xol πολλοὶ τῶν Κορινθίων ἀχού--

L À 4 pb

, UT 7 σ - *

οντες, ἐπίστευον xal &EGamcttovro. “Ὅρα πῶς πάλιν
» M , MESES. c 5** et »"» c ΡΣ - e
εἰπὼν, Ἀπὸ τοῦ νῦν, οὐδὲ οὕτως αὐτῶν ἀμελεῖ ὥστε

τ - , €T
τοῦ διεγεῖραι ἕνεχεν εἶπε τοῦτο. [Καὶ λοιπὸν ἦλθε πρὸς

- CX d Y ,
Ἰοῦστον,οὗ ἦν ἣ οἰκία δμοροῦσα τὴ συναγωγῇ. ᾿ἔγει-

ct infra, p. 297, cx ἃ. B. D. et marg. Savil.]

IN ACTA

APOSTOLORUM.

HOMIL. XXXIX. 529

τνίαζεν P ὥστε xo ζῆλον ἔχειν ἀπὸ τῆς γειτνιάσεως, ος ur. Vide quomodo iterum, cum dixisset, 44b hoc
εἴπερ ἤθελον. Κρίσπος δὲ, φησὶν, b ἀρχισυνάγωγος A tempore, non illos tamen negligit : itaque hoc di-

ἐπίστευσε τῷ Κυρίῳ σὺν ὅλῳ τῷ οἴχῳ αὐτοῦ. Καὶ
— / ς ' ' S ὦ ΄ Εἴ ΩΝ
τοῦτο μάλιστα ἱκανὸν πρὸς τὸ ἐπαγαγέσθαι. Eins os
ὃ Κύριος δι᾽ δράματος ἐν νυχτὶ τῷ Παύλῳ " Μὴ φο-
M ^ ,
600, ἀλλὰ λάλει, καὶ μὴ σιωπήσης, διότι ἐγώ εἶμι
m τ — ,
μετὰ σοῦ; xat οὐδεὶς ἐπιθήσεταί σοι τοῦ καχῶσαϊί σε,
m , σ
διότι λαός ἐστί μοι πολὺς ἐν τῇ πόλει ταύτῃ. “Ὅρα
^N , EN / M c ἢ» 39- *
διὰ πόσων αὐτὸν πείθει, xol πῶς ὃ μάλιστα αὖτὸν
c τὴ c , /,
ἥρει, τοῦτο ὕστερον αὐτῷ λέγει" Ὅτι λαός ἐστι μοι
τ c * ΄ ς ὦ
πολὺς ἐν τὴ πόλει ταύτῃ. Πῶς οὖν συνεπέθεντο αὐτῷ,
Y LÀ 5 y
εἴποι τις dv; Καὶ μὴν οὐδὲν ἴσχυσαν, ἀλλ᾽ ἤγαγον

τ 7 14 32
αὐτὸν μόνον πρὸς τὸν ἀνθύπατον. "Ex&0tct τε ἐνιαυ- D

c - * E
τὸν xol μῆνας ἕξ, διδάσκων ἐν αὐτοῖς τὸν λόγον τοῦ
Θεοῦ. Γαλλίωνος δὲ ἀνθυπατεύοντος τῆς ᾿Αχαΐας,

- D 7

χατεπέντησαν διμοθυμαδὸν οἱ Ἰουδαῖοι τῷ Παύλῳ,

T. M. A B νοὐδη ' bod l4 e M
xol ἤγαγον αὐτὸν ἐπὶ τὸ βῆμα, λέγοντες" ὅτι παρὰ
M , T E " N 5 0 , 46e 0
τὸν νόμον οὗτος ἀναπείθει τοὺς ἀνθρώπους σέθεσθαι
τὸν Θεόν. Ὃρᾶς διὰ τί ἐχεῖνοι ἀεὶ δημοσίᾳ * ἔπλεχον
χατηγορήματα; Ὅρα γοῦν ἐνταῦθα εἰπόντων τούτων,
ὅτι παρὰ τὸν νόμον ἀναπείθει τοὺς ἀνθρώπους σέθε-
σθαι τὸν Θεὸν, οὐδὲν τούτων ἐμέλησε τῷ ἀνθυπάτῳ,
ἀλλ᾽ ὑπὲρ Παύλου μᾶλλον ἀπολογεῖται. Kol ἄχουε
πῶς ἀποχρίνεται; Εἰ piv ἦν τῶν τῆς πόλεως ἅπτό-

257 , 5A are € ac hee P - ww o Tov- C
μενον αοιχημα τι Ἢ ραοιουργημα πονήηρον, ο [)

δαῖοι, κατὰ λόγον ἂν ἠνεσχόμην ὑμῶν. ᾿Επιεικής τις
ἄνθρωπος οὗτος εἰναί μοι δοχεῖ xol δῆλον ἐξ ὧν ἀπο-

e id

- D ,
χρίνεται συνετῶς. Μέλλοντος δὲ τοῦ Παύλου, φησὶν,
; , ^ , 7 € l ^ ' 3
ἀνοίγειν τὸ στόμια, εἶπεν ὃ Γαλλίων πρὸς τοὺς Iov-
^ E] M 25s F5 7) Ac , Y
δαίους * εἰ μὲν ἦν ἀδίκημά τι ἢ ῥαδιούργημα πονηρὸν,
ὦ Ἰουδαῖοι, χατὰ λόγον ἂν ἠνεσχόμην ὑμῶν. εἰ δὲ
Ἶ l ἠνεσχόμην Opuy el

ζήτημα ἔστι περὶ λόγου xal ὀνομάτων xal νόμου τοῦ

5€ c F4 5 , ^ S2 , 3
χαθ᾽ ὑμᾶς, ὄψεσθε αὐτοί" κριτὴς γὰρ ἐγὼ τούτων o0
βούλομαι εἶναι. Καὶ ἀπήλασεν αὐτοὺς ἀπὸ τοῦ βή-

ματος. ᾿Καιλαθόμενοι δὲ πάντες ot Ἵλληνες Σωσθέ- Ὁ

γὴν τὸν ἀρχισυνάγωγον ἔτυπτον ἔμπροσθεν τοῦ βή-
ματος, καὶ οὐδὲν τούτων τῷ Τ᾿αλλίωνι ἔμελε. Καὶ ἐν-
τεῦθεν πάλιν τὸ ἐπιειχὲς τοῦ ἀνδρὸς δείκνυται. "Turcco-
μένου γὰρ αὐτοῦ, οὐχ ἡγήσατο ἰδίαν ὕδριν εἶναι * oU-
τως ἦσαν ἱταμοὶ ot Ιουδαῖοι.

x
ἰδωμεν δὲ ἄνωθεν τὰ ἀνεγνωσμένα. Ἀχούσαντες
δὲ ἀνάστασιν νεχρῶν, οἱ μὲν ἐχλεύαζον, οἱ δὲ εἶπον "
" ἀχουσόμεθά σου πάλιν. Πόσα μεγάλα xci ὑψηλὰ

b Alius ὥστε χαὶ τοῦ ζῆλον ἔχειν.
^ Alii ἔπλεχον ἁμαρτήματα, ἵνα.

xerat, ut illos excitaret. Et postea venit ad Ju-
stum, cujus domus erat conjuncta synagogz. Vi-
cinus erat, ut ex vicinia zelum haberent, si vel-
lent. Crispus autem, inquit, archisynagogus
credidit Domino cum tota domo sua. Et hoc
utique satis erat ad illos adducendos. 9. Dixit au-
tem Dominus per visionem in nocte Paulo :
Voli timere, sed loquere et ne taceas, 10. quia
ego tecum sum, et nemo insurget in le ut. no-
ceat tibi, quia populus est mihi multus in hac
civitate. Vide quot rationibus illi suadet, et quo-
modo, quod illum maxime erigebat, hoc ultimo
dicit : Quia populus est mihi multus in hac ci-
eitate. Quomodo ergo insurrexerunt in eum, di-
xerit quispiam? At non prevaluerunt, sed ad pro-
consulem tantum duxerunt. 11. Sedit autem
ibi annum unum et sex menses, docens apud
eos verbum Dei. 12. Gallione autem procon-
sule 4chaic, insurrexerunt uno animo Judei
in Paulum, et adduxerunt eum ad tribunal,
15. dicentes : Quia contra legem hic persua-
det hominibus colere Deum. Niden' qua de causa
illi semper publicas accusationes texebant? Vide
jam, quomodo dicentibus illis, ipsum contra le-
gem persuadere hominibus colere Deum, nihil ho-
rum curare proconsulem, imo potius Paulum de-
fendere. Et audi, quomodo respondeat : Si qui -
dem esset ad civitatem spectans iniquum ali-
quid aut facinus pessimum, o “μοὶ, recte vos
sustinerem. /Equitatis amans mihi vir ille vide-
tur, Idque manifestum est ex iis, quze prudenter
respondet. 14, Cum Paulus , inquit, os. suum.
aperturus esset, dixit Gallio Judeis : Si qui-
dem esset injustum aliquid aut facinus pessi-
mum, o Judei, recte vos sustinerem : 15. si
vero questio est de verbo et nominibus et de
lege vestra, vos ipsi videritis : judex ego ho-
rum nolo esse. 16. Et abegit eos a tribunali.
1T. A pprehendentes autem omnes. Greci So-
sthenem principem synagoge, percutiebant eum
ante tribunal: et nihil eorum. Gallioni cure
erat. Hinc rursum viri zquitas monstratur. Cum
enim ille verberaretur, non putavit id ipsi contu-
melia esse : adeo petulantes Judaei erant,

2, Sed superiora repetamus. 4£udientes au-
tem resurrectionem. mortuorum, alii quidem
irridebant, alii vero dixerunt : 4udiemus te

b Hic omnia inverse referuntur in uno Codice, sed
illeso sensu.

1. Cor. 2

14.

Gal. 6.

550 5. JOANNIS CHRYSOST.

iterum. Quanta et quam sublimia audientes, ne
attendebant. quidem, sed ridebant. Resurrectio-
nem irridebant : nam ;Znimalis homo non per-
cipit ea, que sunt Spiritus. Et sic, inquit, exit
Paulus de medio eorum. Sic : quomodo ? Cum
aliis persuasisset, ab aliis vero irrisus fuisset. .Se-
cedens autem. Athenis, mquit, venit Corin-
thum. Et invento quodam Judeo, cui nomen
"Aquila, qui Ponticus erat genere et nuper ve-
nerat ex Italia, mansit apud illos et operaba-
tur. Vide, quomodo lex jam solvi incipiat. Hic
enim se postea, Judas cum esset, totondit in

ARCHIEP. CONST&NTINOP.

» - ^ -

ἀχούσαντες, οὐδὲ nein ἀλλ᾽ ἐχλεύαζον. Τὴν

cm uae Y ΕἾ Α n * ἢ E] GANE)

ἀνάστασιν δὲ ἐχλεύαζον - ᾿ξ υχιχὸς γὰρ ἄνθρωπος οὗ

^. X

Sderas τὰ τοῦ Πνεύματος. Καὶ οὕτω, φησὶν, ἐξγλ-
E θεν ὃ Παῦλος ἐχ E we Ojo: πῶς; Τοὺς

μὲν πείσας, ὑπὸ δὲ τῶν γελώμεγορ. Χωριοθεὶς ὃ δὲ ἀπὸ

30U αὐτῶν.

᾿Αθηνῶν, φησὶν, 30 £y εἰς Κόρινθον. Καὶ ebpory τινα
Ἰουδαῖον ὁ ὀνόματι ᾿Αχύλαν, Ποντιχὸν τῷ γένει, προσ-
φάτως puer om ἀπὸ τῆς;} Ἰταλίας, ἔμεινε παρ᾽ αὖ-
τοῖς xat εἰργάζετο. Ὅρα, πῶς ὃ νόμος ἄρχεται χατα-
λύεσθαι λοιπόν. RALIC γὰρ, Ἰουδαῖος ὦ ον οὗτος
ἐν Κεγχρεαῖς μετὰ ταῦτα, εἰς Συρίαν συναπέρχεται
Παύλῳ. Ποντιχὸς ὧν, οὐχ ἐν Ἱεροσολύμοις οὐδὲ πλη-

- - Ὁ . . , y ^ - - 2 Lad
Cenchreis, etin Syriam proficiscitur cum Paulo. 5.) σον. ἔσπευδεν ἐλθεῖν, ἀλλὰ μαχρ οτέρω. Παρ᾽ αὐτῷ

Ponticus cum cesset, nec Jerosolymam neque in
vicina loca venire festinabat, sed procul erat.
Apud illum ergo manet , nec manere erubescit ;
imo ideo manet, quasi 1doneum nactus diverso-
rium, et quavis regia sibi commodius. Nec rideas
liec audiens, dilecte. Ut enim palestra. athlete
magis competit, quam strata mollia : sic bellatori
gladius ferreus, magis quam aureus, £t operaba-
tur pradicans. Erubescamus nos, qui etiam sine
praedicatione vivimus otiose. Disputabat autem,
inquit, in synagoga per omne sabbatum , sua-
debatque Judeis et Grecis. Contradicentibus
autem eis et blasphemantibus, discessit. Hoc
modo sperans illos allicere, discessit. Cur illa re-
licta domo, prope synagogam habitaturus venit ?
annon illa de causa ? neque enim. ibi periculum
videbat. Testificans illis. Non jam docet, sed
testificatur. Contradicentibus autem illis, inquit,
et. blasphemantibus, excussis vestibus dixit :
Sanguis vester super caput vestrum. Moc facit,
ut non verbo tantum, sed etiam opere terreat : et
vehementius disputat, utpote qui multis persua-
sisset. Mundus, inquit, sum ego : αὖ hoc ad
gentes vadam. Et nos igitur rei sumus sangui-
nis eorum, qui nobis concrediti sunt, cum negligi-

r7. mus eos. Itaque cum dicit, De cetero nemo mi-

hi molestus sit , ut exterreat loquitur : non enim
perinde terrebat illos supplicium, ut illud. mor-
debat. Et migrans inde, venit in domum Justi.
Transit, volens illis persuadere, quod ad gentes
festinet. Crispus autem archisy nagogus , inquit,
credidit Domino cum tota domo sua. Vide
tunc fideles cum tota domo hoc fecisse. Post hac
autem alii quoque mulu credentes baptizati sunt.

à ρίσταται deest in. quibusdam. [Mox A. B. C. à-
T ταν: ἀλλὰ διὰ τοῦτο διαμαρτυρώμενος α- ὃ Παῦλος. οὐχ.]
ΣΤ χαὶ βλασρημούντων inclusa apud Commel., desunt

in D. et Interprete Lat. A. B. C. simul omittunt &ytt-

A γοῦν μέϑει, καὶ οὐχ αἰσχύνεται μένων, ἀλλὰ χαὶ δι᾽
αὐτὸ τοῦτο ον ὡς ἐπιτήδειον εὑρὼν καταγώγιον :
πολλῷ γὰρ αὐτῷ τῶν βασιλείων ἐπιτηδειότ τερον τς
Καὶ μὴ γελάσῃς ἀχούων, ἀγαπητέ. Καθάπερ γὰρ
ἀθλημ ἢ παλαίστ τρα τῶν ἁπαλῶν στρωμάτων μᾶλλον

τὸ σιδη;-

/,
ροῦν, ἀλλ᾽ οὐ τὸ χρυροῦν: Καὶ εἰργάζετο χηρύττων.

- ^
χρήσιμον" οὕτω χαὶ τῷ πολευ. ιστ τὴ το ξί $U206

Αἰσχυνθῶμεν ἡ ἡμεῖς oi xal χωρὶς τοῦ χηρύττειν ἀρ-
γῶς ζῶντες. Διελέγετο δὲ ἐν τῇ συναγωγῇ » φησὶ,
χατὰ πᾶν Tu ἔπειθέ τε Ἰουδαίους τε χαὶ "EA-
βλασφημούν-

ληνας. ᾿Ἀντιτασσομένων δὲ αὐτῶν xot

των, ἀπέστη. TC προσ σδοχῶν αὐτοὺς en Tm

D λον, ᾿ ἀφίσταται. Διὰ τί τί γὰρ ἄφε εἰς Exe Hy τὴν οἰχίαν,

ἦλθε πλησίον τῆς guvpunis &p' οὐχὶ διὰ τοῦτο;

ΝᾺ V ,
οὐδὲ γὰρ χίνδυνον É ἑώρα ἐνταῦθα. Διαμαρτυρό ὄμενος
E , B ;
αὐτοῖς, φησίν. Οὐχ ἔτι διδάσχει, ἀλλὰ διαμαρτύρεται.
Ἂντ ἐΕσσθομενον δὲ; Mr φησ σὶ,

A ,
* xot βλασφημοὺν-
xt à D
τὸ αἷμα ὑμῶν

E Y
δ} pu

των, ἐκειναξάμενου τὰ ἰυάτια εἶπε:
er

ἐπὶ τὴν χεφαλὴν ὑμῶν. Τοῦτο ποιεῖ, ὥστε

J. E Y Y , t zh X LANDEEY

μασι μόνον, ἀλλὰ καὶ πράγματιϊφοσῆοαι * xo σφοδρό-
Ὥ ^ PS τς [. 4 ^ ^ M E , K [4

τερον διαλέγεται, ἅτε καὶ πολλοὺς πεπειχώς. Καθα--

, 3 Y A SEN c mM 3 X Ux b
ρὸς εἶμι, φησὶν, ἐγώ * ἀπὸ τοῦ νῦν εἰς τὰ ἐθνη ^ πο-
, v -
ρεύσομαι. Ἄρα xal ἡμεῖς δπεύθυνοί ἐσμεν τοῦ αἵμα-
C τος τῶν ἡμῖν ἐγχεχειρισμένων, ἀμελοῦντες αὐτῶν.
9) 255 SNC i Ψ H "p Y , NN
Docs xot ὅταν λέγη, To λοιπὸν χόπους ph μηδεὶς
, M
παρεχέτ' zr φοδῶν φησιν" οὐ γὰρ οὕτως αὐτοὺς £go6er
y
$ τιμωρία, ὡς ἔδαχνε τοῦτο. Καὶ μεταύδὰς ἐχεῖθεν,

EE 2 ΄ , ,
ἦλθεν εἷς οἰκίαν Ἰούστου. Μεταδαίνει βουλόμενος aà-

(s

E N 5 m [c] M M l
οὺς πεῖσαι, ὅτι πρὸς τὰ ἔθνη TjTcet γέτο. Κρίσπος ὃ δὲ 6

.

- , ^ , ^N
ἀρχισυνάγωγος, φησὶν, ἐπίστευσε τῷ Κυρίῳ σὺν ὅλῳ
v

a
CA
n

“-- Y ^
τῷ οἴκῳ αὐτοῦ. "Opa τοὺς

πιστοὺς τότε μετ

ων τὸν € ^N
χίας τοῦτο ποιοῦντας ὁλοχλήρου. 'Γούτου δὲ γενο-
er

A ,
ι(ένου, εὐθέως xa ἕτεροι πολλοὶ πιστεύσαντες ἐδα-
U

jm

πτίσθησαν. Τοῦτον Κρίσπον λέγει τὸν ἀρχισυνάγω-

ioni]
ρεύομαι Ἐκ τὶ, conva fidem. nostrorum Codd.

τασσομενῶν::
b [mo

omnium.

IN ACTA APOSTOLORUM. HOMIL. XXXIX. 551

yov, περὶ ob φησι γράφων" Οὐδένα ἄλλον ἐθάπτισα, εἰ D Hunc Crispum dicit archisynagogum, de quo ait :
υἱὲ Κρίσπον xo V'atioy. Οἶμαι δὲ τοῦτον xol Σωσθέ- — INullum | alium. baptizavi , nisi. Crispum. et
νην λέγεσθαι, ὃς τοσοῦτον ἀνὴρ πιστὸς ἦν, ὥστε xui — Gaium. Puto autem hunc et Sosthenem dici, qui
τύπτεσθαι καὶ παρεῖναι ἀεὶ τῷ Παύλῳ. “ Εἶπε δὲ, — vir adeo fidelis fuit, ut percussus fuerit et semper
φησὶ, ὃ Κύριος δι᾽ δράματος τῷ Παύλῳ" Μὴ qo6o9, — Paulo adfuerit, Dixit autem, inquit, Dominus
ἀλλὰ λάλει. Διὰ τοῦτο πολὺν χρόνον μένει ἐχεῖ" ἔπει- per. visionem in nocte Paulo : Noli timere,
θε μὲν γὰρ αὐτὸν καὶ τὸ πλῆθος, 7, δὲ οἰχείωσις τοῦ — sed loquere. Ideo multo ibi tempore manet : id
Χριστοῦ πλέον. Μείζων γὰρ 6 κίνδυνος ἐγένετο λοιπὸν — enim illi suasit. multitudo, sed familiaritas Chri-

χαὶ τῶν πλειόνων πιστευόντων καὶ τοῦ ἀρχισυναγώ- — sti magis. Majus enim tunc erat periculum, multis
γου. Μὴ φοθοῦ, φησί. Τοῦτο ἱκανὸν αὐτὸν διαναστῆ- — credentibus et ipso archisynagogo. JVoli timere,

σαι, “ὅτι ἠλέγχθη φοδούμενος ἢ οὐκ ἠλέγχθη μὲν, inquit. Hoc satis erat ad illum excitandum, quod
ἀλλ᾽ ὥστε 8i τοῦτο παθεῖν, παραθαῤῥύνεται. Οὐ — timens redarguebatur : vel non redarguebatur,
γὰρ ἀεὶ αὐτοὺς πάσχειν εἴα χαχῶς, ὥστε μὴ ἄσθενε-. sed ut nihil tale patiatur, confortatur. Non enim

τέρους γενέσθαι. Οὐδὲν γὰρ οὕτως ἐλύπει τὸν Παῦ-- E, semper illos male pati sinebat, ne infirmiores eva-
λον, ὡς oi ἀπειθοῦντες, ὡς oi ἀντιτασσόμενοι. Τοῦτο — derent. Nihil enim ita Paulum moerore afficiebat,
χαὶ τῶν χινδύνων “ αὐτῷ χαλεπώτερον ἦν. Καὶ uw αἱ increduli et contradicentes : hoc ipsis periculis
σιωπήσης; φησὶ, διότι λαὸς πολὺς ἔστι μοι ἐν τῇ πό- — molestius erat. Et ne taceas, inquit, quia mul-
λει ταύτῃ. Τάχα διὰ τοῦτο αὐτῷ xoi φαίνεται δ — tus mihi populus est in hac civitate. ldeo for-
Χριστός. Γαλλίωνος δὲ, φησὶν, ἀνθυπατεύοντος τῆς — tasseilli Christus apparet. Gallione autem, in-
᾿Αχαΐας, χατεπέστησαν ὁμοθυμαδὸν oi Ἰουδαῖοι «OQ — quit, proconsule .chaicw, insurrexerunt. uno
Παύλῳ. Ὅρα, μετὰ τὸν ἐνιαυτὸν καὶ τοὺς ἕξ μῆνας — animo Judei in Paulum. Vide, post annum et
ἐπιτίθενται, ὅτε οὐχ ἔτι ἴσχυον νόμοις χρῆσθαι ἰδίοις. — sex menses insurgunt in eum, quando jam non
'ToUzo μάλιστα ἐπῆρε Κορινθίους, τὸ μάλιστα πεισθῆ- poterant suis uti legibus, Hoc maxime Corinthios
ναι, ὅτι οὐδὲ χαθίησιν ἑαυτὸν ὃ ἄρχων. Οὐ γὰρ ἦν 209 €Xtollebat, quod persuasi essent principem non
ἴσον ἐξ ἀντιλογίας νιχῆσαι, χαὶ μαθεῖν ἐχείνους , ὅτι A. sese demissurum esse. Non enim idem erat ex
οὐδὲν μέλει αὐτῷ τὰ τοῦ πράγματος. Καὶ σκόπει ἐχεῖ- — contentione vincere, et discere ipsum hzc negotia
vog πῶς ἦν συνετός. Οὐ γὰρ εἶπεν εὐθέως ἀποχρινό- nihil curare. Et perpende quam prudens ille esset.
μενος, οὗ μέλει μοι" ἀλλὰ τί; Εἰ μὲν ἦν τι ἀδίχημα ἢ — Non enimstatim respondit, Nihil curo; sed quid ?
ῥαδιούργημα πονηρὸν, ὦ Ἰουδαῖοι, κατὰ λόγον ἂν — Si quidem esset iniquum aliquid aut facinus
ἠνεσχόμην ὑμῶν * εἰ δὲ ζήτημά ἐστι περὶ λόγου xal pessimum, o Judei, recte vos sustinerem ; si
ὀνομάτων, xu νόμου τοῦ χαθ᾽ ὑμᾶς, ὄψεσθε αὐτοί: — vero questio est de verbis et nominibus et de
χριτὴς γὰρ ἐγὼ τούτων οὐ βούλομαι εἶναι. ᾿Ἀπετεί-- lege vestra, vos ipsi videritis : judex ego ho-
χισεν αὐτοῖς τὸ δικαστήριον. Λαμπρὰ γέγονεν ἣ νίκη: — rum nolo esse. Exclusit eos a tribunali. Splen-
᾿Επιλαδόμενοι δὲ Σωσθένην τὸν ἀρχισυνάγωγον, Écu- — dida fuit victoria. «4 pprehensum autem Sosthe-
πτον ἔμπροσθεν τοῦ βήματος; καὶ οὐδὲν τούτων τῷυ mem principem synagogce, percusserunt ante
Γαλλίωνι ἔμελεν. Ὦ τῆς αἰσχύνης, ἣν ἠσχύνθησαν. D. tribunal. Et nihil eorum Gallioni cure erat.
Καὶ οὐδὲν τούτων, φησὶ, τῷ Γαλλίωνι ἔμελε" χαίτοι 0 turpitudinem, quam subiere! Et nihil eorum,
εἰς τὴν ἑαυτοῦ ὕόριν τὸ πᾶν ἦν ἀλλ᾽ ὡς δῆθεν ἐξου- inquit, Gallioni cure erat; etsi totum in ejus
σίαν λαθόντες αὐτοὶ τύπτουσιν, ἔργον ἀκρίτου θυμοῦ — contumeliam vergeret. Sed illi quasi potestate
διὰ τὴν αἰσχύνην ποιοῦντες. Kal διὰ τί wh *^éxsivo6 — accepta percutiunt, pudore affecti, legitimi fa-
ἀντετύπτησε, καίτοι xal αὐτὸς ἐξουσίαν εἰχεν ; Ἀλλ᾽ roris opus edentes. Et eurille non. vicissim per-
ἐπαιδεύοντο φιλοσοφεῖν. Οὐχ ἀντιτύπτει δὲ, ὥστε xol cussit, elsi potestatem haberet ? Sed philosophari
τὸν δικαστὴν μαθεῖν, τίς ἦν ὁ ἐπιεικέστερος. Οὐ μικρὰ — edocebantur. Nec vicissim percutit, ut judex edi-
τοῦτο ὥνησε τοὺς παρόντας * ἐδίδαξε γὰρ ἥ τε τού- sceret, quis mansuetior esset. Hoc praesentibus non
τῶν ἐπιείκεια xai j| ἐχείνων θρασύτης, ὅτι τὰ parum profuit : docuit enim horum szequitas, illo-
τοιαῦτα διχαστιχῇς ψήφου δεῖται. Ἀλλ᾽ οὗτοι πάντα — rumque ferocia, hac judicis calculo opus habuisse.
ἀτάχτως ποιοῦσι. Καὶ οὐχ εἶπεν, οὐ δεῖ, iva μὴ πά- C At hi omnia citra ordinem faciunt. Nec dixit ille,

c [ Hec, εἶπε... Παύλῳ, que propler ὁμοιοτέλιυτον tile ὅτι ἠλέγχθη . μὲν, ἀλλ᾽ ὥστε. À. B. C. ἔτι ἠλ. 9. 5
exciderant, supplevimus e D. et Interpr. Lat. In Δ, οὐχ ἠλέγχθη. ὥστε 5505 (μὴ B., sed ὥστε δὲ μή A.) παθεῖν.}
B. C desunt etiam proxima.] * [αὐτοῦ D. ztzbvor» χαλ. xat A. B. C.]

4 [Ita preclare D., redditus ille Erasmo. Editi mu- ἃ Alius ἐχεῖνος ἐτύπτηξε.

1207-1.

τή.

552 $. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

Non oportet, nc rursum percuterent illum, sed, λιν χόπτωσιν αὐτόν. ἀλλ᾽, Ob θέλω. Κριτὴς γὰρ,
IVolo. Judex enim horum esse nolo: adeo »qui- φησὶν, ἐγὼ τούτων εἶναι οὐ βούλομαι: οὕτως ἐπιει-
tatis amans erat.Hoc et Pilatus dicebatde Christo: χὴς ἦν ὃ ἀνήρ. Τοῦτο xoi Πιλᾶτος ἔλεγεν ἐπὶ τοῦ
Joan. 18. :&ccipite eum vos, el secundum legem vestram Χριστοῦ Λάθετε αὐτὸν ὑμεῖς, xal χατὰ τὸν νόμον
31. judicate. lle secundum legem volebatillos judi- ὃϑμῶν χρίνατε. Ὃ μὲν χατὰ τὸν νόμον ἠξίου χρίνειν
care; illi vero quasi ebrii et furibundi affecti αὐτοὺς, ot δὲ, ὥσπερ oi μεθύοντες καὶ οἵ μαινόμενοι;
erant. Ideo ille Athenis secessit, Quia populus οὕτω διέχειντο. Διὰ τοῦτο ἐχωρίζετο τῶν ᾿Αθηνῶν,
illic erat multus. Percutiebatur, et nihil dicebat, Κπειδὴ λαὸς ἦν ἐχεῖ πολύς. ᾿τύπτετο, xo οὐδὲν
ἔλεγε. :

5. Hunc et nos imitemur : percutientibus man- 'Γοῦτον xz ἡμεῖς μιμώμεθα: ἀντιτυπτήσωμεν
suctudine vicem rependamus , silentio, patientia, ὃ τοὺς τύπτοντας τῇ ἐπιειχεία, τῇ σιγῇ, τῇ μαχρο-
II;ec vulnera sunt graviora; major plaga et mole- θυμία. Χαλεπώτερα ταῦτα τὰ τραύματα, μείζων f,
stior est : non enim in corpore, sed in animo percuti D πληγὴ xoi φορτικωτέρα" οὐ γὰρ τὸ πλήττεσθαι τὸ
grave est. Multos percutimus, sed quia utamicos, σῶμα, ἀλλ᾽ τὸ τὴν διάνοιαν χαλεπόν. Πολλοὺς πλήτ-
delectantur ipsi; si vero quemvis cum contumelia — cousv, ἀλλ᾽ ἐπειδὴ ἐν τάξει φιλίας, καὶ ἥδονται" ἂν
percusseris, quia cor tetigisti , magnum intulisti— ài τὸν τυχόντα πλήξης ὑδριστιχῶς, ἐπειδὴ τῆς καρ-
mcerorem : ita magis cor ipsum percutimus. Quod δίας ἥψω, σφόδρα ἐλύπησας- οὕτω μᾶλλον τὴν χαρ-
autem lenitas magis feriat, quam ferocia, age pro δίαν αὐτῶν πλήττομεν. Ὅτι δὲ μειζόνως ἐπιείχεια
virili demonstremus. Manifesta quidem demon- πλήττει θρασύτ τος; φέβε ἀποδείξω ὦμεν ὡς δυνατὸν
stratio opere fit et experimento : si tamen placet, τῷ λόγῳ. Ἢ μὲν γὰρ σαφὴς ἀπόδειξις διὰ τῶν ἔργων
etiam sermone examinemus, quamvis id jam saepe χαὶ τῆς πείρας ἐστίν εἰ δὲ δοχεῖ, καὶ τῷ λόγῳ τὴν
fecerimus. In contumeliis nihil ita nos male affi- ἐξέτασιν ποιησώμεθα, καίτοι πολλάκις ἤδη ἐποιησά-
Contums- Cit , ut spectantium calculus : non enim par res — μεῦα, "Ey γὰρ ταῖς ὕόρεσιν οὐδὲν οὕτως ἡμᾶς λυπεῖ,
lia afficiens est publice contumelia aflici, atque seorsim ; sed E ὡς ἣ παρὰ τῶν δρώντων ψῆφος" οὐ γὰρ ἴσον δημοσίᾳ
e rur illas facile ferimus contumelias, quae in deserto, τε ὑόρίζεσθαι καὶ ἰδίᾳ, ἀλλ᾽ ἐχείνας μὲν xo φέρομεν
quam con- quz nemine teste vel sciente inferuntur. Sic non εὐχόλως τὰς ὕόρεις, ὅταν ἐπ᾽ ἐρημίας, ὅταν μηδενὸς
Ed *Í- contumeliz natura est, quz male afficit, sed cum ὄντος τοῦ μαρτυροῦντος τοῦτο πάθωμεν μηδὲ τοῦ συν-
palam infertur: ut si quis publice honoret, et εἰδότος. Οὕτως οὖχ ἣ τῆς ὕδρεως φύσις ἐστὶν ἣ δά-
seorsim contumelia afficiat, ei gratiam habebimus. χνουσα, ἀλλὰ τὸ ἐπὶ πάντων τοῦτο παθεῖν" ὡς εἴ γε
Itaque non in natura contumelie dolor est, sed τις τιμῶν ἐπὶ πάντων, ὑδρίζοι κατ᾽ ἰδίαν, καὶ χάριν
in spectantium caleulo, ne hinc in contemtum εἰσόμεθα. Οὐχοῦν οὐχ ἐν τῇ τῆς ἐπ πρὸ φύσει τὸ Àu-
cadatur. Quid igitur si spectatores pro nobis sint? πηρόν ἐστιν, ἀλλ᾽ ἐν τῇ ψήφῳ TOV “δρώντων, ὥστε
annon tunc is, qui contumeliam infert, illam ac- μὴ δόξαι ε εὐκαταφρόνην τον εἶναι. Τί οὖν, ἂν αὕτη ὑπὲρ
cipit, cum spectatores pro nobis ce ferunt ? "EL ἢ; οὐχὶ μᾶλλον ὃ δόρίζων ὕόρισται, ὅταν ὑπὲρ
Dic mihi , utrum contemnunt illi, eumne qui A ἡμῶν τὰς ψήφους φέρωσιν; Εἰπέ μοι, τίνος κατα-
contumeliam infert, an eum qui illam accipit et φρονοῦσιν ol παρόντες; τοῦ δύρίζοντος, ἢ τοῦ δύρι-
tacet? lra certe suggerit illum esse , qui contume- σθέντος xol σιγῶντος; Ὃ μὲν γὰρ θυμὸς ὑποδάλλει,

liam accipit. Nunc vero, cumab animi motulibe- ὅτι τοῦ δδριζομένου" νῦν δὲ, ὅτε χαθαροὶ τοῦ πάθους,
r| sumus, perpendamus , ne tunc abripiamur. ἐσμὲ ἕν, ἴδωμεν, ἵνα p τότε στ Τίνος
Utrum ergo damnamus omnes? Procul dubiocon- οὖν χκαταγινώσχομεν ἅπαντες; Εὔδηλον ὃ ὅτι τοῦ ὁόρί-
tameliam inferentem ; etsi minorsit, etiam jnsani- ὄζοντος " χἂν μὲν ἐλάττων ἡ, χαὶ μαίνεσθαι αὐτὸν φή-

L
δὶς

re illum dicemus; si equalis, desipere; si major, σομεν, ἂν δὲ δμότιμος, ἀνοηταίνειν, ἂν δὲ μείζων, οὐδ᾽
neque sic approbabimus. Uter, quaso, approba- οὕτως ἀποδε ξόμεθα. Τίς γὰρ, εἶπέ μοι, ἀποδοχῆς
tione dignus est, qui turbatur, agitatur, efferatur, ἄξιος, ὃ ταραττόμενος, ὃ χειμαζόμενος, 6 ἐχθηριού-
contra communem naturam sic affectus; an is μενος, ὃ πρὸς τὴν χοινὴν φύσιν οὕτω διαχείμενος, ἢ
quiin tranquillitate degit, 1π portu et in philoso- p 6 ἐν γαλήνη xot λιμένι χαὶ pulosog ίᾳ πολλῇ ; οὖχ ὃ
phia multa ? annon. hic angelo similis est, ille πὸ μὲν ἀγγέλῳ προσέοιχεν, ὃ δὲ οὐδὲ ἀνθρώπῳ; ὋὉ μὲν
homini quidem. Hic namque ne propria quidem γὰρ οὐδὲ τὰ οἰκεῖα δύναται βαστάσαι χαχὰ, ἐχεῖνος
potest mala portare, ille vero fert ctiam aliena : δὲ xoi τὰ ἀλλότρια" οὗτος οὐδὲ ἑαυτὸν ἐνεγχεῖν ἐδυ--
hic ne seipsum quidem ferre potuit, ille potuit et — νήθη; ἐκεῖνος δὲ xai ἕτερον * ὃ μὲν ἐν ναυαγίῳ ἐστὶν,

“

b Idem τοὺς ἀντιτύπτοντας. c Unus ὑρώντων ἐστὶν; ὥστε.

IN ACTA APOSTOLORUM.

οὗτος δὲ ἐν ἀσφαλεία πλεῖ, ἐξ οὐρίων αὐτῷ τῆς νηὸς
φερομένης " οὗ γὰρ εἴασε τὸ τοῦ θυμοῦ πνεῦμα τοῖς
bh ,
ἱστίοις ἐμμπεσὸν ἀνατρέψαι τῆς διανοίας τὸ σχάφος"
ἀλλὰ λεπτή τις αὔρα χαὶ ἡδεῖα προσπνεύσασα, τῆς
^ ec Ὁ ,
ἀνεξιχακίας ἣ πνοὴ, μετὰ πολλῆς αὐτῷ τῆς ἧσυχίας
ἐπὶ τὸν τῆς φιλοσοφίας ἄγει λιμένα. Καὶ καθάπερ ἐν
πλοίῳ ναυαγοῦντι οἱ ναῦται oüx ἴσασιν ἃ ῥίπτουσιν,
ἄν τε τῶν οἰχείων ἄν τε τῶν ἀλλοτρίων λάδωσι παρα-
χαταθήχας, ἀλλὰ πάντων ὁμοίως ἐκόολὴν ποιοῦνται
τ D m ,
τῶν ἐγχειμένων, τῶν τε τιμίων τῶν τε οὐ τοιούτων !
,
ἐπειδὰν δὲ 6 χειμὼν παύσηται, τότε ἀναλογιζόμενοι
- ,
ὅσα ἐξέδαλον, δαχκρύουσι xa τῆς γαλήνης οὐχ αἰσθά-
e c "4 en
γονται διὰ τὴν ζημίαν τῆς ἐκύολῆς " οὕτω δὴ xa &v-
ταῦθα, ὅταν ὃ θυμὸς πνεύσῃ; καὶ ὃ χειμὼν αἴρηται,
οὐχ ἴσασιν ἐν τάξει ἐχθάλλειν τὰ δέοντα ὅταν δὲ παύ-
σηται ὃ θυμὸς, τότε ἀναλογιζόμενοι ποῖα ἐξέθαλον,
ἐννοοῦσι τὴν ζημίαν xol οὐκ αἰσθάνονται τῆς ἀναπαύ-
σεως, τῶν ῥημάτων μεμνημένοι, OU ὧν χατήσχυναν
ἑαυτοὺς χαὶ τὰ μέγιστα ἐζημιώθησαν, οὐ περὶ χρή-
5 b] λ "v 2 ,ὔ ,
ματα, ἀλλὰ περὶ δόξαν ἐπιεικείας xol πραότητος.
Ὄ / CUT fS , E y T
ντως σχότος ἐστὶν ὃ θυμός. Eixev ἄφρων, φησὶν, ἐν
Ὁ] , Ὁ , Y , r , M M e
χαρδίαᾳ αὐτοῦ, οὖκ ἔστι Θεός. "aya xat περὶ τοῦ θυ-
μουμένου τοῦτο εἰπεῖν εὔκαιρον, ὅτι εἶπεν ὃ θυμούμε-
νος, οὖχ ἔστι Θεός. Κατὰ γὰρ Τὸ πλῆθος, φησὶ, τῆς
ὀργῆς αὐτοῦ οὖκ ἐχζητήσει. Ὃς γὰρ ἂν ἐπεισέλθη λο-
γισμὸς εὐσεδὴς, πάντας διωθεῖται xal διαχρούεται,
πάντας ῥίπτει πλαγίους. Ei μὴ σὺ μᾶλλον ἀλγεῖς τοῦ
€ ͵ c δ Y a? ΓΕ 23 a
ὑδρισθέντος, ὕόριζε, x&v μηδεὶς ὃ * ἐγκαλῶν - εἰ μὴ
^ 5 , ^ , ? , M ,
τὸ τοῦ συνειδότος δικαστήριον ἰδίᾳ σε Aa oy μαστίζει
, d - /
μυρία. “Ὅταν οὖν ἀχούσης, ὅτι ὃ δόριζόμιενος οὐδὲν
ἐξέφαλε δὴ ὃν, οὐχὶ ταύ ἄλλον ἀλγεῖς:
ξέ ῥῆμα πικρὸν, οὐχὶ ταύτῃ μᾶλλον ἀλγεῖς;
Εἰπέ μοι, πῶς ἄνθρωπον πρᾶον καὶ ταπεινὸν, χαὶ
ἐπιειχἣ μυρίαις ἔπλυνας λοιδορίαις; Ταῦτα λέγομεν
συνεχῶς, οὐχ δρῶμεν δὲ ἐπιδεικνύμενα διὰ τῶν ἔρ-
Y nS
γων. Ἄνθρωπος ὧν ἄνθρωπον ὑόρίζεις ; δοῦλος ὧν τὸν
Lb e
ὁμόδουλον ; ᾿Αλλὰ τί τοῦτο θαυμάζω, ὅπου γε xol
Θεὸν δόρίζουσι πολλοί ;
EC ^ T
Τοῦτο πρὸς ὑμᾶς ἔστω παραμυθία τοὺς δόριζομέ-
« "
vouc. "Y6oitec0s; "YGottevat xoi Θεός: ὀνειδίζεσθε:
»
Ονειδίζεται καὶ Θεός * διαπτύεσθε ; Καὶ γὰρ καὶ ὃ Δε-

359
alium : ille in naufragio est, hic in tulo. navigat
ac secundo cursu navis fertur : neque enim per-
misit furoris ventum in vela incidentem, animi
navem submergere, sed lenis benignitatis aura,
cum quiete multa illum in philosophie portum
inducit. Et sicut in navi, quz submergitur, nautae

C nesciunt quz abjiciant, an suorum an alienorum
deposita, sed omnium pariter jacturam faciunt,
pretiosorum, et minime talium ; ubi vero tempestas
sedata est, tunc secum reputantes quanta projece-
rint, lacrymantur, nec tranquillo aere. fruuntur,
ob jacturam : ita et hic, cum spirat furor et tem-
pestas excitatur, nesciunt quee debito ordine eji-
cere oporteat; ubi vero cessavit jira, tunc recogi-
tantes quanta abjecerint, damnum considerant, et
quietem non sentiunt, memores verborum, quibus
se dehonestarunt , damnumque maximum passi

p sunt, non in pecuniis, sed in existimatione zequita -
tis et mansuetudinis. Verz tenebre sunt furor et

HOMIL. XXXIX.

ira. Dixit insipiens in corde suo, inquit, Von est psal. 13.

Deus. ld forte de irato opportune dicatur : dixit

I.

iratus, Non est Deus. Nam Secundum multitudi- Psal. 10.

nem ire sue non qucret, inquit. Pia. enim co-
gitatio ingressa, omnes depellit et pulsat, omnes
transversos agit. Nisi tu magis doleas, quam is
cui contumelia infertur, infer illam, etiamsi nul-
lus sit qui accuset : nisi conscienti: tribunal te
scorsim ductum millies verberet. Cum ergo audie-
ris contumelia affectum, amarum nullum verbum

E protulisse, nonne hinc magis doles ? Dic. mihi,
quomodo hominem mitem, humilem, modestum
mille conviciis onerasti? Hzc frequenter dicimus,
neque opere completa videmus. Homo cum sis,
hominem contumelia afíicis? servus conservum ?
Sed quid hoc admiror, quando multi Deum ipsum
contumelia afficiunt ?

4. Hoc vobis contumelia affectis sit consolatio.
Contumelia afficimini? Contumelia afficitur Deus ;
convicia fertis? Convicla fert Deus; conspui-

, c uy * e τὴν Ἐν, D . . .
σπότης ὃ ἡμέτερος. ' Ev μὲν οὖν τούτοις ἡμῖν κοινωνεῖ, Eo mini? Sic et Dominus noster. In his ergo nobis-
M - . “. . .
£v δὲ τοῖς ἐναντίοις οὐχ ἔτι. Οὐ γὰρ ὕόδρισεν ἀδίκως A cum est, in contrariis non item, Neque enim um-

"wr veh i —
ποτέ" μὴ γένοιτο * οὐδὲ ὠνείδισεν ἁπλῶς οὐδὲ ἠδίκη-

σεν. Ὥστε ἡμεῖς ἐσμεν οἱ χοινωνοῦντες, οὐχ ὑμεῖς.
Τὸ μὲν γὰρ ὑδριζόμενον φέρειν, Θεοῦ τὸ δὲ ὑόρί-
ζειν ἁπλῶς, δαίμονος. Ἴδετε τὰς δύο μερίδας. Δαιμό-
νιον ἔχεις, ἤχουσεν ὃ Χριστός " ἐῤῥαπίσθη ἀπὸ τοῦ
δούλου τοῦ ἀρχιερέως. Οἱ ὑδρίζοντες τοίνυν ἀδίχως,
ὁ μετ᾽ ἐχείνων ἑστήχασιν - εἰκότως. Εἰ γὰρ ὃ Πέτρος

χαὶ σατανᾶς ἤχουσε δι᾽ ἕν ῥῆμα, πολλῷ μᾶλλον οὗτοι

νἦ, τὸ τοῦ,

sic quidam [ A. B. C. Savil.].

quam inique contumelia affecit ; absit ; neque teme-
re exprobravit nec injusteagit.Itaquenos sumus qui
consortes sumus, non vos. Contumeliam enim ferre,
Dei est ; contumeliam vcro temere inferre, daemo-

nis.Videte duas partes. Demonium habes, audi- Joan. 7.

4. sec.
Hebr,

2?
z

vit Christus : alapa casus est a servo principis Z/id. 18.

sacerdotum. liaque qui contumelia injuste affi-

22.

0.

ciunt, cum illis stant : merito. Nam si Petrus sa- Pee 8.

1 Unus ast! ἐχεῖ;ον.

Joan.8.

hip

E

554
tanas audivit, ob unum dictum, multo magis hi
Judaei audient, cum Judzorum acta facient , ut et
-illi diaboli filii audierunt, quia diabolica facie-
bant. Contumelia afficis, quis cum sis, dic mihi ?
Imo propterea contumelia afficis, quia nihil es ;
nullus enim qui homo sit, contumelia uu Atque
ita, quod in pugnis dicitur, Tu quis es ? ex adver-
so oportebat dici : verbi gratia, Contumelia affice,
nihil enim es : nuncautem dicentibus nobis, Quis
es tu qui contumelia afficis? Te melior, audiemus

S. JOANNIS CHRYSOST.

utique. Atqui contrarium dici oportebat ; sed quia
nos male interrogamus, ideo illi male respondent :
itaque nos in causa sumus. Ác si enim illi contu-
meliosi magni quidam viri essent, ita loquimur :
Quis es qui contameliam inferas? Ideo illi sie
respondent. Contrarium vero oportebat dicere :
Contumelia afíicis? contumelia affice ; nullus enim
es. Ad illos vero, qui contumelia non afficiunt,
potius dicendum erat : Quis es, qui contumelia
non afficis? humanam naturam transcendisti.
Hoc nobilitas est, nihil illiberare loqui, etiamsi
quis audire sit dignus. Dic vero mihi, quot non
sunt digni ut occidantur ? neque tamen per se hoc
judex facit, sed interrogat, neque per seipsum.
5i autem homini improbo judex non dignatur per
se loqui, sed medio quopiam utitur, multo magis
nos oportet pares non contumelia afficere : non
enim ita illis preponendi erimus, si illos contu-
melia afficiamus, ut si doceamur, quod nos ipsos
contumelia affecerimus. Malos ergo ideo contu-
melia afficere non oportet, bonos autem alia quo-
que de causa, quod non contumelia digni sint ;
ierlio autem quia contumeliosum esse non opor-
tet. Nunc autem vide quanta fiant : contumelia et
damno afficitur homo, necnon is qui ledit, et
spectatores. Quid ergo? num feras in medium
accedere oportet, et rem dissolvere? hoc enim
restat. Cum enim homines sunt ii, qui 1n iniqui-
tate delectantur, feris reconciliatio reservatur :
quemadmodum heris domi pugnantibus, restat
ut domestici illos reconcilient ( hoc enim natura
rei exigit, etiamsi forte hac ratione non fiat ) : sie
et hoc casu, Contumelia afficis? et. jure quidem ;
non enim homo es. Ideo magnum quidpiam esse
visa est contumelia, et magnis congruere : servis
autem magis competit, ut bene loqui liberos decet.
Sicut enim male facere ad. illos pertinet , sic ad
hos mala pati. Exempli causa, ancilla raptrix est,

b [ £3 ὑβρίσαι À. C. Commel. et Montf. Dedimus e
ceteris τῷ.
€ [ &zogz» εὐγενὴς

B C s EN 7 D ,
εἶναι ἡ ὕδρις᾽ ἔνοξξ τοῖς μιΞγάλοις προσή-

ARCHIEP.

i.
y 9*6, σὺ τίς EE ἐξ ἐναντίας ἔδει λέγεσθαι"

m—^ Ν νΝ
τοῦτο sen ἔδει
τοῦτο » Deut

5 - €i
εἶσιν ἀναιρεῖσθαι; Ἀλλ᾽ ὅμως οὗ

301 Ὁ
, ΄ ον Y τῷ
Α των. Οἷόν ἐστι χλέπτρια δούλη τὰ τοῦ δεσπότου λα-

CONSTANTINOP.

, - , ^
Ιουδαῖοι ἀχούσονται, ὅταν τὰ Ἰουδαίων ποιῶσιν,

2 T *, eq ,

B ὥσπερ χἀχεῖνοι διαθόλου τέχνα, ἐπειδὴ τὰ τοῦ 0x 60-
, Ü εν A

ou εἰργάζοντο. Ὑ Ἕρίζεις, τίς ὧν, εἰπέ μοι; Μᾶλλον

NA Ὁ SE
δὲ διὰ τοῦτο δθρίζεις, m οὐδὲν εἰ" οὐδεὶς Tie

ἀνθραπος d ὧν δῥρίζει. "X Ὥστε ὃ E αι ἐν ταῖς μά-

οἷον,

J - “-

ὕόριζε. λέγειν 8 ἐχρῆν" οὐδὲν γὰρ εἰ - νῦν δὲ λεγόντων
-- J c ^

ἡμῶν, ὡς τίς 0GoUzetc; ὡς βελτίων cou, διὰ πάντων

3 ,

5 ,
ἀχούειν ἐστί. Καὶ μὴν τὸ ἐναντίον ἔδει λέγειν " ἀλλ᾽

Tcr f z erm 2 b ^M - C
ἐπειδὴ ἡμξις χαχὼς ἐερώτωμεν, ÓUX τοῦτο χάχεινοι

es » " , 2 4 c - y Ὅ
χάχως αποχρινονται οστε TU.EtG αιτιοι,. E26 μεγά-

b - E
C λὼν γὰρ ἀνδρῶν ὄντων τῶν ὑδριζόντων, οὕτω λέγο-

, xp ^ - er 3
μεν, ὡς τίς ὑδρίζεις: Διὰ τοῦτο χἀχεῖνοι οὕτως ἀπο-

κρίνονται. "'oóvavcto ον δὲ ἐχρῆν Vei v* ὑόρίζεις;

ὕόριζε - οὐδεὶς γὰρ et. Πρὸς δὲ τ

τοὺς οὖχ ὑδρίζοντας

) , E) c^
λέγεσθαι" ὡς τίς οὐχ ὑύρίζεις:;
A τ. ῃ , , ^ " , Fo
E ἀνθρωπίνην φύσιν. Τοῦτο εὐγένεια ,

»! ΒΞ ^n. το A n μὴ
θερία; μηδὲν ἀνελεύθερον φθέγγεσθαι, x&v

3:33 Ὁ , 9 x vale AR
ἄξιος 7 τις ἀχούειν. ΕΠπὲε oT μοι, πόσοι οὐ" αςιοῖ

- “Ὁ «€ Ὁ m^
ποιει τοῦτο οι ἑἕἑαύτου

NN M 943? 2 -“ 2^ - j»-€ b
ὃ desc ἀλλὰ AES. xai οὐδὲ τοῦτο OU ἑαυτοῦ.

p Εἰ δὲ διαλέγεσθαι ἀνθ; ὥπῳ πονηρῷ οὐχ ἀνεχτὸν δι-
U IP

χάζοντα; ἀλλὰ μέσῳ τινὶ κέχρηται, πολλῷ μᾶλλον
οἔν N e , e
ἡμᾶς τοὺς ὁμοτίμους ὑδρίζειν οὐ χρή " οὗ γὰρ οὕτω
b. S6 , λ 2 5 — € ec 0N ὃ ---
τῷ ὑδρίσαι πλεονεχτήσομεν αὐτῶν, ὡς τῷ διδαχθῆ-
c 56 , c "i "s M *5 ^
vat, ὅτι ὑδρίσαμεν ἑαυτούς. Τοὺς μὲν οὖν πονηροὺς
ὃ ^ “- Y 66 L a ^ M ^Y , ^ M'EN»
tk τοῦτο οὔτε ὑδρίζειν χρὴ, τοὺς δὲ ἀγαθοὺς xat δι
ed E yr ᾿ , I R22) A EI
ἕτερον, ὅτι οὐχ Gato xal τρίτον, ὅτι Goto cay εἶναι
3 4. NU A d ea pp: “ΘΟ X, o
οὗ χρή. Νῦν δὲ, ὅρα ὅσα γίνεται * δδρίζεται xat ἐπη-
CUM c xv 16 ἐπὶ fy xy0o Ἂν
ρεάζεται ἄνθρωπος, χαὶ ὃ ἐπηρεάζων ἄνθρωπος, χαὶ
οἵ θεωροῦντες ἄνθρωποι. Τί οὖν; τὰ θηρία δεῖ εἰς μέ-

- M ^-^ - A , σ
E σον ἐλθεῖν xai διαλῦσαι; τοῦτο γὰρ λείπεται. “Ὅταν

Y [4 J e 8 / xy Ea -
T oi τερπόμενοι τῇ ἀδιχίᾳ τάφο, ὦσι, τοῖς θη-
βίοις ἣ καταλλαγὴ λείπεται" exu οὖν δεσποτῶν μα-
οἰχέτας χαταλλάττειν
, -
{τοῦτο Tip ἢ τοῦ ἘΘΈΡΈΤΟΟΝ φύσις ἀπαιτεῖ, εἶ καὶ
» Xo c^ εχ ,
ταύτη cs Uu TUE οὕτω xal ἐνταῦθα. "Y6oi-
NOSOP Mur Ὁ x0 ΛΗ Ὁ
ζεις; εἰκότως "“ οὐδὲ γὰρ ἄνθρωπος εἰ. “Διὰ τοῦτο
e -
ἔδοξε μέγα τι εἶναι ἣ ὕόρις, τοῖς μεγάλοις
προσήχειν" τὸ δὲ ἀνδραπόδοις μᾶλλον προσήχει, ὥσ-

χομένων ἐν οἰχία, λείπεται τοὺς

NM or
t ἔδοξε

Ξ ΝΥ Υ ΠῚ ΤΣ τα fz DES "o c A n

περ το ευφήημιειν ελξυ ἐροιῖς EU pent. “σπερ γὰρ το
ET E E] , er E

XXX(OG TOlEty EXEUVOV, OUT) τὸ χαχὼς πάσχειν τού-

ῃ , cu - i EE S e LI ἌΡΑ Je "€ *
ραίως ὑφαιροῦσα,, τοιοῦτόν τί ἐστι xal ἢ U6ptc- xai
c * y ῃ δ « ἐξ M 3 M

ὡς ἂν εἴποι τις, καθάπερ ὃ χλέπτης σπουδῇ εἰσιὼν

^ ,

πανταχοῦ περιδλέπεται C bg ελέσθαι τι σπουδάζων * οὕτω
χαὶ οὗτος πάντα περισκοτεῖ; ἐχθάλλειν τι θέλων.
Τάχα ἑτέρῳ τινὶ παραδείγματι αὐτὸν διαγράψωμεν.

xztv' τοῖς ὃὲ ἀνδραπόδοις μᾶλλον προσήκει" τὸ ὃὲ εὑρν με

ἐλευθέροις, sic A. Β.6.]

IN ACTA APOSTOLORUM.

,

Ὥσπερ γὰρ el τις σχεύη ἀκάθαρτα χλέπτων ἐξ olx(ac,
^ Ei , y um οσθεν 8A M e a o£
xoi ἐξάγων πάντων ἔμπροσθεν, οὐχὶ τὰ δφαιρεθέντα
ἤσχυνε τοσοῦτον, ὅσον αὐτὸς ἑαυτὸν, ταῦτα ὑφελόμε-

᾿ οί er Y Xo e 0 M y
γος χαι εξαγὼν * ουτῷ δὴ XXV OUTOS, ex 6a) y ἌΡΤΙΟΣ

σθεν πάντων tend ῥήματα, οὐχὶ ἕτεροὺς ἤσχυ-.
γεν, ἀλλ᾽ ἑαυτὸν διὰ τῶν ῥημάτων, προαγαγὼν τοιαῦ- Β

τὰ xat rpm αὐτοῦ xai τὴν γλῶτταν xa τὴν
' ^
διάνοιαν. Τ᾽ αὐτὸν γὰρ γίνεται, ὅταν πρὸς τοὺς πονη-
ροὺς μαχώμεθα, ὥσπερ ἂν εἴ τις ἄνθρωπος τὸν ἐν ση-
, τον - , A

πεδόνι ὄντα ὑπὲρ τοῦ πλῆξαι μολύνη ἑαυτὸν, χαθεὶς
2 “Ὁ ET 3 x o 2 " b ^Y

αὐτοῦ τὰς χεῖρας εἰς τὸν βόρῥορον. ᾿Γαῦτα δὴ, παρα-

- D 1 Ὁ
X49, πάντα ἀναλογιζόμενοι, φεύγωμεν τὴν ἐντεῦθεν
m , ,
βλάδην, καὶ εὔφημον ἔχκωμεν γλῶτταν, ἵνα χαθαρεύον-
A h , ^
τες πάσης ὕόρεως, δυνηθῶμεν μετὰ ἀχριδείας τὸν
m ,

παρόντα βίον διανύσαι, xat τῶν ἐπηγγελμένων ἄγα-
-» - ld -

θῶν τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτὸν ἐπιτυχεῖν, χάριτι χαὶ φι-

- - ον m e d

λανθρωπίᾳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, μεθ᾽ οὗ
-Ὁ M er - € , NY ,

τῷ Πατρὶ ἅμα τῷ ἁγίῳ Πνεύματι δόξα, χράτος,

»*

c τ ' M “- ΩΝ ,
τιμὴ, νῦν καὶ ἀεὶ, χαὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων.

Ἀμήν.

Ct

2

C1

HOMIL. XL.

que res domini raptim subripit: talis est et contu-
melia:et ut quis dixerit, fur ingressus studiose
ubique observat, aliquid. auferre curans : sic. et
iste omnia circumspicit , ut aliquid eripiat. Alio
forte exemplo i ipsum depingemus. Quemadmodum
51 quis vasa immunda domi furetur, et coram
omnibus educat , non tam illum déhurda furtum,
quam ipse semetipsum, dum haze aufert : sic et
iste, impura verba coram omnibus proferens, non
alios verbis deturpat, sed seipsum, talia proferens
foedansque et se. et linguam et mentem. ldipsum
enim fit, quando adversus malos pugnamus, ac si
quis in putredine versantem ut feriat, seipsum
coinquinet , in cenum demittens. Hac
omnia, quzso, cogitantes, fugiamus hoc damnum,
et bonam habeamus linguam, ut puri ab. omni
contumelia , possimus vitam presentem diligenter
transigere, et promissa diligentibus Deum bona
consequi, gratia et benignitate Domini nostri Jesu
Christi, quicum Patri. et Spiritui sancto, gloria,
imperium, honor, nunc et semper, et in secula
seculorum. Amen.

manus

OMIAIA ν΄.

*O δὲ Παῦλος ἔτι προσμείνας ἡμέρας ἱκανὰς, τοῖς
ἀδελφοῖς ἀποταξάμενος, ἐξέπλει εἰς τὴν Συρίαν,
χαὶ σὺν αὐτῷ Πρίσχιλλα χαὶ eed χε Ξιράμενος
τὴν χεφαλὴν ἐν Κεγχρεαῖς * εἶχε γὰρ εὐχήν.

Ὁ ,ὔ ^
Ὅρα πῶς 6 νόμος " χαταλέλυται, ὅρα πῶς τῷ
^, / TDi 3 SC * ' ,
συνειδότι χατείχοντο. Τοῦτο ᾿Ιουδαϊχὸν ἦν τὸ χείρα-
σθαι τὰς χεφαλὰς xwv εὐχήν. Πλὴν ἔδει καὶ θυσίαν
γενέσθαι, ἥτις οὐχ ἐγένετο μετὰ τὸ τυπτηθῆναι τὸν
Σωσθένην. ἔδει ἀπελθεῖν αὐτόν. Διὸ χαὶ ἐπείγεται.
Καὶ δι , - 3 , € 2 ^E. Z
χὶ παραχαλούμενος μεῖναι παρ᾽ αὐτοῖς ἐν ᾿Κφέσῳ,
» 5 ἡ τ" S id. / ἥν. . 9 ,
οὖχ ἀνέχεται. 'Γΐνος οὖν ἕνεχεν πάλιν τὴν ᾿Αντιόχειαν
, 5, EN ' ERES M. ,
xaxaAmu6dvst; ᾿Αναδὰς γὰρ, φησὶ, xai ἀσπασάμενος
τὴν ᾿Εχχλησίαν, κατέθη εἰς ᾿Αντιόχειαν. ᾿Ιπιθυμίαν
εἰχε τῆς πόλεως, παθών τι ἀνθρώπινον πρὸς αὐτήν"
ἐνταῦθα γὰρ ἐχρηματίσθησαν οἱ μαθηταὶ καλεῖσθαι
; M 3 τ, N/ m— , Lo e
Χριστιανοὶ, ἐνταῦθα παρεδόθη τῇ χάριτι τοῦ Θεοῦ,
2r X » , Ἢ VC ν» ᾿
ἐνταῦθα ἤνυσε πράγματα τὰ χατὰ τὸ δόγμα, Καὶ ὃ
MI τὶ 2. , FI , ^V
μὲν eic Pup: ἐξέπλει - τούτους δὲ ἀφῆχεν εἰς Egs-
σον, εἰχότως, ὡς διδάξοντας. Τοσοῦτον αὐτῷ συγγενό-

,

μενοι χρόνον, πολλὰ ἔμαθον * xai ὅμως τῆς συνηθείας

D
M ,
'

ὺς οὐχ ἀπήγαὴ εν οὐδέπω τῆς ᾿Ιουδαϊκῆς. Ἰδοὺ

à? Unus χαταλύεται.

HOMILIA XL.

Car. XVIII. v. 18. Paulus autem cum adhuc
mansisset dies multos fratribus valedicens,
navigavit in Syriam , et cum illo Priscilla
et Aquila qui sibi totonderat in Cenchreis
caput ; habebat enim votum.

1. Vide quomodo lex soluta est ; vide quomodo
conscientia detinebantur: Judaicum enim erat ca-
put tondere ex voto. Verumtamen oportebat etiam
sacrificium fieri : quod non est oblatum post verbe-
ratum Sosthenem. Oportebat abire illum ; ideo et
festinat. Et rogatus apud illos Ephesi manere, non
annuit. Cur ergo rursus Antiochiam concedit ? Nam
"e scendens, mquit, cum salutasset Ecclesiam,
descendit Antiochiam. Humano quodam affectu
civitatem illam prosequebatur : ibi enim appellati
sunt discipuli Christiani, ibi traditus est. grati
Dei, ibi dogmatis negotia perfecit. Et ille quidem in
Syriam navigavit ; illos vero Ephesi reliquit: et
merito quidem, utpote docturos. Qui tanto tempore
cum illo versantes, multa didicerant : attamen non-
dum illos a consuetudine Judaica abduxerat. Ecce
mulier idem quod viri facit, et docet. Propterea

Act. V. 15.

556
prohibetur in Asiam venire, ad ea, opinor, qua
magis urgebant impulsus. Vide namque illum hic
rogatum ut maneret, nec morem gerentem , quia
urgebatur ut diede et. Nec simpliciter illos reli-
quit, sed cum promissu revertendi : quomodo au-
tem,audi.19. Devenitquejinquit, Ephesum et illos ...
ibi reliquit : ipse vero ingressus in synagogam , A
disputavit cum. Judeis. 20. Rogantibus autem
eis, ut ampliori tempore maneret apud illos,
non annuit,94 .sed valedixit eis, dicens : Opor-
tel me omnino festum, quod instat, agere Jero-
solymis ; iterum autem revertar ad. vos, Deo
volente : et solvit ab Epheso. 92. Et profectus
Cesaream, cum ascendisset, et salutasset Ec-
clesiam, descendit Jntiochiam ; 29. ibique
aliquanto transacto tempore , exivit transiens
deinde per Galaticam regionem et Phrygiam,
confirmans omnes discipulos. Vide, iterum ve-
nit ad loca, quz ante adierat. 24. Judeeus autem B
quidam pollo nomine, Alexandrinus genere,
vir eloquens, devenit Ephesum, potens in Scri-
pturis. Ecce et. eruditi pridicare nituntur, et. de-
mum discipuli peregrinantur. Viden' incrementum
prodicationis ? 25. Hic erat edoctus viam Domi-
ni, et fervens Spiritu loquebatur, et docebat di-
ligenterea, que sunt Domini, sciens tantum ba-
ptisma Joannis. 26. Hic cepit libere loqui in
synagoga. /4udientes autem. illum. Aquila et
Priscilla , assumserunt eum , et diligentius
exposuerunt ei viam Domini. Si hic baptisma C
Joannis tantum sciebat , quomodo fervebatSpiri-
tu? Spiritus enim non ita dabatur. Si autem qui
post illum fuerunt, opus habuere Christi baptismo,
multo magis hic opus habuisset. Quid ergo dicen-
dum? neque enim sine causa utrumque posuit
scriptor. Videtur milii hunc esse unum ex centum
viginti, qui cum apostolis baptizati sunt: vel si
non ita sit, quod in Cornelio, in hoc quoque factum
Sed non baptizatur, donec illi accuratius
exposuerunt. Hoc. mihi verum esse videtur , quia
baptizari illum oportebat, quoniam duodecim alii D
nihil perfecte noverunt, neque ea quz Jesum spe-
ctabant. Verisimile est autem. ipsum baptizatum
fuisse. Caeterum si Joannis discipuli post acceptum
baptisma denuo baptizabantur, oportebat etiam di-
scipulos hoc facere. 27. Cum vellet autem trans-
ire in "d chaiam , exhortati fratres scripserunt
discipulis utreciperent illum. Qui cum venisset,
contulit multum iis , qui crediderant per gra-

S. JOANNIS CHRYSOST.

2 Alius λόγιοι λοιπὸν ἠπείγοντο.
in quibusdam.
βξέςντο C. D., bic cum altera

b ὁ συγγραφεὺς deest
e [| τὸ οὖν ἀκριξέστερον

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

xai γυνὴ τὸ ἴσον ἀνδράσι ποιοῦσα xo διδάσχουσα.
Διὰ τοῦτο ἐκωλύετο εἰς τὴν Ἀσίαν ἐλθεῖν, πρὸς τὰ
κατεπείγοντα οἶμαι ἐλαυνόμενος. Ὅρα γοῦν ἐνταῦθα
χαὶ παραχαλούμενον αὐτὸν μεῖναι, καὶ οὐχ ἀνεχόμενον,
ἐπειδὴ ἠπείγετο ἀπελθεῖν. Οὐ μὴν ἁπλῶς αὐτοὺς εἴα-
σεν, ἀλλὰ μετὰ ὑποσχέσεως" χαὶ ὅπως, ἄχουε. Κατήν-
τησε δὲ, φησὶν, εἰς Γἔφεσον, xai ἐχείνους χατέλιπεν
αὐτοῦ * αὐτὸς δὲ εἰσελθὼν εἰς τὴν συναγωγὴν, διελέχθη
τοῖς ᾿Ιουδαίοις. ᾿Ερωτώντων δὲ αὐτῶν ἐπὶ πλείονα
χρόνον μεῖναι παρ' αὐτοῖς, οὐχ ἐπένευσεν, ἀλλ᾽ ἀπε-
τάξατο αὐτοῖς, εἰπών * δεῖ με πάντως τὴν ἑορτὴν τὴν
ἐρχομένην ποιῆσαι εἷς ερωλιλη δι πάλιν δὲ ἀνα-
χάμψω πρὸς ὑμᾶς τοῦ Θεοῦ θέλοντος. Καὶ ἀνήχθη
ἀπὸ τῆς ᾿Εφέσου, καὶ χατελθὼν εἰς Καισάρειαν, ἄνα-
Okc, xal ἀσπασάμενος τὴν ᾿Εχχλησίαν, κατέδη εἰς
Ἀντιόχειαν" xal ποιήσας χρόνον τινὰ, ἐξῆλθε διερχό-
ὑενος χαθεξῆς τὴν Γαλατιχὴν χώραν χαὶ Φρυγίαν,

3 ἜΞΩ Li , ^ 7 ,
ἐπιστηρίζων πάντας τοὺς μαθητάς. Καὶ ὅρα, ἐχείνους
οἷς ἐπέθδη πρὸ τούτου.

3 ^A ,
τις ᾿Απολλὼς ὀνόματι, ᾿Αλεξανδρεὺς τῷ
γε εῦ ἀνὴρ λόγιος, κατήντησεν εἰς Ἔφεσον, δυνατὸς
ὧν ἐν ταῖς Γραφαῖς. "100b xo * λόγιοι ἠπείγοντο χη-

-Ξ M , ,
τοὺς τόπους χατελάμανεν,

» "o9 ΝΗ
Ἰουδαῖος δέ

, A ^ m€— —-
ρὕττειν, xai ἀποδημοῦσι λοιπὸν oi μαθηταί. "Ope
5 JN -- , τ ET
ἐπίδοσιν τοῦ χηρύγματος :- Οὗτος ἦν χατηχημένος

^ b ΄ , M lí c
650v τοῦ Κυρίου, xo ζέων τῷ Πνεύματι ἐλάλει,
5 ΧΆ - , pm Y ii mM 7 , -] ,
ἐδίδασχεν ἀχριθῶς τὰ περὶ τοῦ Κυρίου, ἐπιστά-
, ^ , / T
μένος μόνον τὸ βάπτισμα ᾿Ιωάννου. Οὗτός τε ἤρξατο
2€. / ? bd ΄« 3 , : Ἁ
παῤῥησιάζεσθαι ἐν τῇ συναγωγῇ. ᾿Αχούσαντες δὲ
m 5 , M ,
αὐτοὺ Αχύλας xai —€—— προσελάξοντο αὐτὸν,
M » ez ξεν 5 ὦ M D e €NF,
x«i ἀχριδέστερον αὐτῷ ἐξέθεντο τὴν τοῦ Θεοῦ 600v.
M , , - c
Eizo βάπτισμα ᾿Ιωάννου μόνον ἠπίστατο οὗτος, πῶς
Uer IT zu ap EDEN M II -M zs d 55875
τῷ Πνεύματι ἔζει; τὸ γὰρ Πνεῦμα οὐχ οὕτως ἐδίδοτο.
E NS Xue 35053 c 25 / i p
ἰ δε xat οἵ μετὰ τοῦτον ἐδεήθησαν τοῦ βαπτίσματος
πολλῷ μᾶλλον οὗτος τον ἀνε Ti
Y Y € ^om
οὐδὲ ds ἁπλῶς ἐφεξ ἧς ἔθηχεν ἀμ-
^ -
᾿Εμοὶ δοχεῖ εἷς οὗτος εἶναι
τῶν ἑχατὸν X

9,
e
Dd
o
a
ἐν
εὶ
-
Ll
x

μετὰ τῶν ἀποστόλων βαπτι-

τοὺ Κορνηλίου
, ^
πὶ τούτου. Ἀλλ᾽ οὐ βαπτίζεται,

σθέντων *
γέγονε, 1

ὁ ἀλλ᾽ 6 4 τῷ ἐξέθεντο. Τοῦτο δὲ εἶναί
μοι dle φαίνεται, ὅτι xa

--
ῳ
ps
E
8
hi
2
ES
(Qu

ἔδει"
v ἤδεσαν ἀχριξὲς, οὐδὲ
ὃ αὐτὸν xal βαπτισθῆναι.

βαπτισθῆναι αὐτὸν

* ᾿
τὰ πέρι τ
c

Πλὴν εἰ x«i αὐτοὶ oi Eb μετὰ τὸ βάπτισμα

M

Seu μαθητὰς τοῦτο
διελθεῖν εἰς τὴν

"5 59 MI xz

EA ,
τος , προτρεψάμενοι οἱ ἀδελφοὶ ἔγραψαν τοῖς μα-

n e ΄ y M
πάλιν ἐδαπτίζοντο, ἔδει χαὶ

,
nh ,
ποιῆσαι. Βουλοιλένου δὲ

Ὃς πα ραγενόμενος συνε-
(άλετο We τοῖς πεπιστευχόσι διὰ τῆς χάριτος. Εὐ-

lectione in margine posita. ]
4 [Itane? duodecim qua Jesum spectabant nihil
noverunt ? Imo οἱ xg, i. 6. οἱ ἐχχτὸν εἴχοσι. ]

IN ACTA

- ,
τόνως γὰρ τοῖς ᾿Ιουδαίοις διακατηλέγχετο δημοσία,
ἐπιδειχνὺς διὰ τῶν Ἰραφῶν εἰναι τὸν Χριστὸν ᾿[ησοῦν.

ES *5 ,
᾿Εγένετο δὲ ἐν τῷ τὸν’ Ἀπολλὼ εἰναι ἐν Κορίνθῳ,
Παῦλον διελθόντα τὰ ἀνωτεριχὰ μέρη, ἐλθεῖν εἰς

^ " ἊΨ Y ,
"Egscov. Καὶ εὑρών τινας μαθητὰς, εἰπε πρὸς αὐτούς"
ET τ NS MS T
εἰ Πνεῦμα ἅγιον ἐλάδετε πιστεύσαντες ; Οἱ δὲ εἶπαν
πρὸς αὐτόν" XX οὐδὲ εἰ Πνεῦμα ἅγιόν ἐστιν, ἠχού--
43.7. ' E / ΕῚ ΕΑ ΦΕΥ͂, /
σαμεν. Etné τε πρὸς αὐτούς * εἰς τί οὖν ἐδαπτίσθητε,
Οἱ δὲ εἶπον εἰς τὸ Ἰωάννου βάπτισμα. Εἶπε δὲ
m , 7ὔ
Παῦλος - Ἰωάννης μὲν ἐδάπτισε βάπτισμα μετανοίας,
m EU τ M 7
τῷ λαῷ λέγων, εἰς τὸν ἐρχόμενον μετ᾽ αὐτὸν ἵνα πι-
: , , , , H X ^ Ἰ;: D "A ,
στεύσωσι " τουτέστιν, εἰς τὸν Χριστὸν "InoUv. ᾿Αχού-
^ τ " /
σαντες δὲ ἐδαπτίσθησαν εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου
-- H - e. / ἢ E
Ἰ[ησοῦ. Καὶ ἐπιθέντος αὐτοῖς τοῦ Παύλου τὰς χεῖρας,
* τ ,
ἦλθε τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον ἐπ᾽ αὐτούς " ἐλάλουν τε γλώσ-
D , 5; Ne ΄ “ΟΝ ε Y
cat xal προεφήτευον. Ἤσαν δὲ οἱ πάντες ἄνδρες ὡσεὶ
c c. M
δεχαδύο. Πολλῷ οὗτοι ἐχείνου διεστήχκασιν, οἵ μηδὲ
- Ν T7 * a Y
εἰ Πνεῦμα ἅγιόν ἐστιν εἰδότες. ἃ Οὗτοι οὖν, ot xai

c D 7 ^

ἀχριδέστερον αὐτῷ ἐξέθεντο τὴν ὁδὸν τοῦ Κυρίου, xat
’,’ M , , ^ 3581. ,
προπέμπουσι, xot γράμματα ἐπιδιδόασιν. ᾿Εδούλετο
. - L ^ Y τω
μὲν οὖν xal αὐτὸς ἀπελθεῖν εἰς ᾿Αχαΐαν : πρὸ δὲ τοῦ
. ΩΣ lod N j^
προτρέψαι, xal γράμματα δοῦναι αὐτῷ τοὺς ἀδελ-

- , ὔ

φοὺς, οὖκ ἀναχωρεῖ. Ὃς παραγενόμενος συνεύάλετο,
- , "
φησὶ, τοῖς πεπιστευχόσιν * εὐτόνως γὰρ διαχατη-
λέγχετο δημοσίᾳ ἐπιδεικνύων διὰ τῶν Γραφῶν εἶναι
V ow ' , — E Tn. eS ER EN ' E]
τὸν Χριστὸν ᾿Ιησοῦν. ᾿Εντεῦθεν πῶς ἦν δυνατὸς ἐν
- - S Y M
ταῖς Γραφαῖς Ἀπολλὼς δείχνυσι. Τοὺς μὲν γὰρ "Iou-
"1 ^ I". 5 " , - b , » ^ Δ
δαίους σψόδρα ἐπεστόμιζε (τοῦτο γάρ ἐστι τὸ, Διαχα-
, M ἈΝΑ y 2€ ὦ cow *
τηλέγχετο), τοὺς δὲ πιστεύοντας θαῤῥεῖν μᾶλλον
5 , M
ἐποίει, καὶ ἵστασθαι πρὸς τὴν πίστιν. ᾿Ἐγένετο δὲ,
φησὶ, Παῦλον διελθόντα τὰ ἀνωτεριχὰ μέρη ἐλθεῖν

c Ν d M

εἰς Ἔφεσον. Ταῦτα δὴ τὰ χατὰ Καισάρειαν xoi τὰ
“ * ,
λοιπά. Καὶ εὑρών τινας μαθητὰς, εἶπε πρὸς αὐτούς:
m σ ^Y
εἰ Πνεῦμα ἅγιον ἐλάδετε πιστεύσαντες ; “Ὅτι οὐδὲ cic
Χριστὸν ἐπίστευον οὗτοι, δῆλον ἐχ τοῦ εἰπεῖν - Εἰς
M 3 , - x c , ZA 3
τὸν ἐρχόμενον μετ᾽ αὐτὸν, ἵνα πιστεύσωσι. Καὶ οὐχ
m ^ / 5 , 5 * cd
τὸ βάπτισμα lozvyvov* ἀλλ

εἰπεν, οὐδέν ἐστι ὅτι
τοῦτο προσέθηχεν " ἁπλῶς, ἀλλ᾽

ἀτελές. Καὶ οὐδὲ
ἵνα διδάξη καὶ πείση αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ ᾿Ιησοῦ
βαπτισθῆναι" ὃ χαὶ ποιοῦσι, xat τὸ Πνεῦμα λαμόά-
γουσι τῇ ἐπιθέσει τῶν χειρῶν Παύλου. ᾿Κπιθέντος
γὰρ, φησὶν, αὐτοῖς τοῦ Παύλου τὰς χεῖρας, ἦλθε τὸ
- SN c E) E] , [7j Σ᾿ / Y
Πνεῦμα τὸ ἅγιον ἐπ᾽ αὐτούς. “Ὥστε otc ἐπετίθει τὰς
χεῖρας, τὸ Πνεῦμα ἐλάμδανον. Εἰχὸς τοίνυν ἦν Πνεῦ--
Y M 2 d M FA - , by 4 229 , c
μα μὲν αὐτοὺς ἔχειν, μὴ φαίνεσθαι δέ: ἀλλ᾽ 8x τῆς
, ATUM π᾿ [4 2S 7 € yy.
ἐνεργείας xa dg' ὧν γλώσσαις ἐλάλουν, τοῦτο ἐνέ-
φαινον.

* Alius οὗτοι 0$ ἀκριθέστερον αὐτὸ ἐξετίθεντο.

APOSTOLORUM,

HOMIL. XL.

357

tiam. 28. l'ehementer enim Judecos revincebat
publice, ostendens per Scripturas Jesum esse

Christum. 1. Factum est autem, cum pollo Cav. xix.

esset Corinthi, ut Paulus peragratis superio-
E ribus partibus veniret Ephesum , et inveniret
quosdam discipulos, 2. dixitque eis : Si Spiritum
sanctum accepistis credentes ? Illi autem dixe-
runt ei : Sed neque si Spiritus sanctus est, audi-
vimus. 9. Dixitque ad illos : In quo ergo ba-
ptizati estis? Illi autem dixerunt : In Joannis
baptismate. 4. Dixitque Paulus : Joannes qui-
dem baptizavit baptismo penitentie, populo
dicens, ut in eum, qui venturus erat post ipsum,
crederent ; id est, in Christum Jesum.5. 4 udien-
594/65 autem. baptizati sunt in. nomine Domini
A Jesu.6. Et cum imposuisset illis manus Paulus,
venit Spiritus sanctus super illos, loquebantur-
que linguis et prophetabant.1. Erantque omnes
viri quasi duodecim. Multum hi ab illo diffe-
rebant, qui neque sciebant Spiritum sanctum esse.
Hi igitur qui diligentius illi exposuerunt. viam
Domini, przmittunt etiam literasque dant. Volebat
igitur et ipse in Achaiam venire; sed antequam
illum fratres exhortati essent, ac literas ei dedis-
sent, non recedit. Qui ut venit, inquit, contulit
multum iis, qui crediderant : vehementer enim
Jud«eos revincebat publice, ostendens per Scri-
pturas Jesum esse Christum. Hinc ostendit quam
potens in Scripturis esset Apollo : Judaeos enim
vehementer reprimebat ( hoc enim sibi vult illud,
Revincebat ) ; credentibus vero fiduciam indebat
ut in fide starent. Factum est autem, inquit, τε
Paulus, peragratis superioribus partibus, ve-
niret Ephesum. Sunt autem illie juxta Caesaream,
et ultra. Et invenit quosdam discipulos, dixit-
que eis : Si Spiritum sanctum accepistis creden-
tes ? Quod autem hi non crederent in Christum,
palam est ex eo, quod dicant, n eum, qui ven-
turus erat post. ipsum , ut credant. Neque di-
xit, Nihil est baptisma Joannis ; sed, Imperfectum
est. Neque illud sine causa addidit, sed ut doce-
ret suaderetque eis, ut in nomine Jesu baptizaren-
tur : quod etiam faciunt, et Spiritum accipiunt ex
impositione manuum Pauli. Cum imposuisset,
inquit, illis manus Paulus, venit Spiritus san-
ctus super eos. ltaque i1 Spiritum accipiebant,
quibus manus imponebat. V erisimile igitur est illos
Spiritum habuisse, nec apparuisse, nisi ex opera-
tione, et ex eo quod loquerentur linguis.

C

b ἁπλῶς deest in quibusdam.

. Cor. 15.

558 S. JOANNIS CHRYSOST.

9. Sed ea, quz superius lecta sunt, repetamus.
Paulus autem navigavit in Syriam, inquit, et
cum illo Priscilla et Aquila, quos, cum perve-
nisset Ephesum, ibi reliquit. Vel quia nolebat il-
los circumducere, ideo reliquit : vel. potius, ut
doctores manerent Ephesiis. Ipsi vero postea Co-
rinthi habitarunt, de quibus etiam magnifice te-
stificatur, et Romanis scribens salutat ipsos. Quare
videtur mihi ipsos postea venisse Romam, u'pote
qui libenter frequentarent loca, unde ejecti fue-
rant sub Nerone. Et descendens, inquit, Ccesa-
ream, cum ascendisset et salutasset Ecclesiam,
descendit Antiochiam, exactoque ibi aliquan-
to tempore, exiit, pertransiens Galaticam ex-
inde regionem et Phrygiam. Videtur mihi fide-
les illic conventus egisse: non enim statim illos
abstrahebant. Vide autem quomodo illos urgeat.
Et has regiones iterum pertransit, ut praesentia sua
discipulos confirmet. Judeus vero quidam, in-
quit, .Zpollo nomine venit Ephesum, potens in
Scripturis. Homo diligens erat; ideoque peregri-
nabatur. Qui cum venisset, inquit, in 4chaiam,
vehementer revincebat Judeos publice. De quo
Paulus dicebat: De .4pollo autem fratre. Quod
publice redargueret, hinc fiducia. ostendebatur ; ,,,
quod vehementer facultas enitebat; quod ex divi- A
nis Scripturis ostenderet, experientia monstraba-
tur. Neque enim dicendi libertas aliquid. perficit,
si non adsit facultas: neque facultas, ubi abest illa
libertas. Ergo non sine causa. Aquilam reliquit
Ephesi, sed. propter Apollo forsan Spiritus hoc
dispensavit, ut fortior ascenderet Corinthum. Et
cur huic nihil fecerunt, in Paulum autem insur-
gunt? Sciebant illum coryphaum esse; vel quia
magnum erat viri nomen. Zssumentes autem il-
lum, inquit, Aquila et Priscilla, diligentius ex-
posuerunt ei viam. Dei. Vide quomodo omnia
fide perficerentur, et nusquam invidia, nusquam
livor : Aquila docet; imo potius ipse docetur. Et-
enim aliquanto tempore cum illo versantes, sic
edocti sunt, ut etiam alios docere possent. Cum
autem vellet ipse transire in 4 chaiam, inquit,
scripserunt discipulis, ut reciperent eum. Cur li-
teras scribant indicat : Ut illum recipiant, inquit.
Et unde liquet illos, cum Ephesi essent, baptisma
Joannis habuisse? Quia interrogati, /z quo bapti-
zati estis? dicunt : In Joannis baptismate. For-
san tunc Jerosolymam se contulerant, et abierunt C

D

B

1 Alii οὐχ οὕτης παῤῥησίας. ἄρα οὐχ six. Et sic habent
Comm:el. et Morel. [Et hi et Montf, laceri aliqua parte.

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

9 ns
Ἀλλ᾽ ἴδωμεν ἄνωθεν τὰ ἀνεγνωσμένα. Ὁ δὲ Παῦ-
- ἜΞ
λος ἐξέπλει εἰς τὴν Συρίαν, φησὶ, χαὶ σὺν αὐτῷ
, 5
Πρίσχιλλα χαὶ ᾿Αχύλας, oüc xoi χαταντήσας εἰς
Ἔφεσον κατέλιπεν αὐτοῦ. Ἢ ὅτι οὖχ ἐδούλετο περιά-
ety αὐτοὺς, xal διὰ τοῦτο χατέλιπεν - ἢ μᾶλλον ἵνα
διδάσχαλοι μένωσι τοῖς ἐν ᾿᾿ἰφέσῳ. Aoc δὲ μετὰ
ταῦτα τὴν Κόρινθον ᾧχησαν, οἷς χαὶ μεγάλα μαρτυ-
- i d 1 i , G ΧχΧαι μεγα Vot μαρτυ
- A. ,
psi , xai Ρωμαίοις ἐπιστέλλων προσαγορεύει αὐτούς.
σ - m
Ὅθεν μοι δοχεῖ μετὰ ταῦτα αὐτοὺς εἰς Ῥώμην
,
I3

ἀπελθεῖν, ἅτε ἐμ φι ἰιλοχωγροῦντας τοῖς τόποις ἐχείνοις,
*

τ ΄
δῇεν ἐξέπεσον i Νέρωνος. Καὶ Ai φησὶν, εἰς
hj

Καισάρειαν, ἀναδὰς χαὶ ἀσπασάμενος τὴν ExxXn-

, , ,

cíav, χατέθη εἰς πεῖς, χαὶ ποιήσας pe
d:eztenge

τινὰ, ἐξῆλθε, διερχόμενος τὴν Γαλατικὴν καθεξ τῆς

,
/t0992v xat Bop "Eno δοχοῦσ! χαὶ οἵ πιστοὶ ἔτι

M. ,

ἐχεῖ συνάγεσθαι - οὐ nes εὐθέως αὐτοὺς ἀπέσπων.
σ ^Y m

Ὅρα δὲ πῶς αὐτοὺς ἐπείγεται. Καὶ ταύτας τὰς χώ-

, NIS c ^
ρᾶς πάλιν οιξργεται, στε τὴ παρ ρουσία βεῤαιῶσαι

V
τοὺς μαθητάς. ᾿Ιουδαῖος δέ τις, φησὶν, ᾿Ἀπολλὼς ὁ ὀνό-

x

, *
ματι, χατήντησεν εἰς Eosoov, Mey ὧν ἐν ταῖς
1

Γραφαῖς. Atene ppiévoc ἡ ἦν

δ ἃ ,
wi στα διὸ xa ἀπο-

δημίας στέλλεται ὑπὲρ τούτου αὐτοῦ. Ὃς παραγενό-

φη Ἰσὶν , εἰς Ἀχαΐαν, εὐτόνως ME γΈτ5

υδαίοις δημοσία. Περὶ τούτου γράφων. ἔλεγ

-χι,"»

5 ^*^
Ἀπολλὼ τοῦ aos) Dao: To μὲν οὖν ω

δημοσία
$4 ^c ,
“ἢ pli s ίχνυτο * τῷ δὲ Eos oc 15
τς
D

, τ ^ m
δύναμις ἐδηλοῦτ χ τῶν θείων Γραφῶν ἐπι-

δεικνύειν, f, ἐμπειρία. Οὔτε γὰρ ἣ παῤῥησία τι συντελεῖ

ρει - teme λίτὶ € γὰρ ἡ xoc G im
3 M , -

καθ᾽ ἑαυτὴν, "οὐχ οὔσης δυνάμεως, οὔτε ἣ δύναμις,

*, E 4 , pa «- 5

oUx οὔσης παῤῥησίας. Ἄρα οὐχ εἰχῇ ᾿Αχύλαν χατέλι-

"Eossov, ἀλλὰ

c , , τ 2
τουτὸ ῳχονομῆσεν , στε

πεν εἷς διὰ τὸν ᾿Απολλὼ τάχα τὸ

Πνεῦμα

^ -» u^ , "ei ies | , ,
θῆναι τῇ Κορίνθῳ. Καὶ τί δήποτε
^N 3
2)

, , Τὴ v ej -
ἐποίησαν, ἸΠαύλῳ δὲ ἐπιτίθενται; Ἤδεσαν, ὅτι ἐχεῖ-

- zy. A J -
γος ὃ μεῖον iA ἢ καὶ ὅτι πολὺ τὸ ὄνομα τοῦ
3084 Ξ ΓᾺ E ES
ἀνδρὸς b4v. τῷ" ὁόμενοι ὃξ, φησὶν, αὐτὸν Ἀχύλας
1 5 δὼ 224

xax Πρίσχιλλα, dixo: ξέθεντο τὴν τοῦ
e c€N [7 ES , ,

Θεοῦ 68óv. “Ὅρα πῶς πάντα πίστει ἐγίνετο, xai
^ LI , ,*

οὐδαμοῦ φθόνος, οὐ og βασχανία "Axüag δι-

^ c^ ?z
δάσχει, μᾶλλον δὲ χαὶ οὗτος διδάσχεται. Καὶ γὰρ
,

, 9 0 I 5." "7 €
ἄρον γον αὐτῷ συγγενομιενοι ουτὼῶς ἐδιδάχθησαν, ως

MI

xa

^
os

t

M

e "^" w/ ,
ἱχανοὺς εἰναι διδάσχειν. Βουλοιλένου

e^
ΝΠ x
τοῖς μαθηταῖς ἀποδέξασθαι αὐτόν. Τίνος ἕνε-
, €
[3

,
χεν γράμματα πευπουσιν,

“ΜᾺ Ἃ
ἄλλους
kJ m— ^ »- - z , τὶ 5 A «

αὐτοὺ διελθεῖν, φησὶν, εἰς τὴν Anubis
! i ξ
"xy Ξα

͵

ομτηνεύει" Ἵνα, φησὶν,
^ Zu , m^

αὐτὸν ἀποδέξωνται. Kat πόθεν δῆλον ἐχείνους ἐν

᾿Ἐφέσῳ ὄντας τὸ βάπτισμα

,

τώμενοι, Eig τί ἐδαπτίσθη

, d,
y Ἰωάννου; Ὅτι ἐρω-

τε; εἰς τὸ Ἰωάννου λέ-

Restituimus orationem ex B. C. D. et Savil.]

b ἦν. τουτέστι πίστει ἐποίξι " οὐδαμοῦ φθόνος.

IN ACTA APOSTOLORUM.

, y , δ, τ Ὁ ,
γουσι βάπτισμα. Ἴσως ἐπεδήμησαν τοῖς Ἱεροσολύμοις
τότε, χαὶ ἀπῆλθον, xai ἐδαπτίσαντο: ἀλλὰ καὶ βα-

, S 5 D , , , M -i ,
πτισθέντες, τὸν Ἰησοῦν οὐχ ἠπίσταντο. Καὶ οὐ λέγει
τὶ - , 32 N 3 τ , ^ , 5
αὐτοῖς, πιστεύετε εἰς τὸν Ἰησοῦν; ἀλλὰ τί; Εἰ
Πνεῦμα ἅγιον ἐλάῤετε ; ἤδει γὰρ, ὅτι οὐχ “ εἰχον. Καὶ
βούλεται αὐτοὺς εἰπεῖν, ἵνα μαθόντες ὧν ἀπεστέρην-
ZA - M -

ται, αἰτήσωσι. Καὶ ἐπιθέντος αὐτοῖς, φησὶ, τὰς χεῖ-
ρας τοὺ Παύλου, 70s τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον ἐπ᾽ αὖ-
τοὺς, xo ἐλάλουν γλώσσαις, xoi -προεφήτευον. "AT
αὐτοῦ τοῦ βαπτίσματος -προφητεύουσι. Τοῦτο ὃ δὲ τὸ
᾿Ιωάννου βάπτισμα οὐχ εἶχε " διὸ καὶ ἀτελὲς ἦν. Ἵνα
δὲ τῶν τοιούτων ἀξιωθῶσι, προπαρεσχεύαζε μᾶλλον
αὐτούς. Ὥστε τοῦτο ἐδούλετο ᾿Ιωάννης βαπτίζων,
᾿Ἐντεῦθεν
δείκνυται fue μέγα, ὅτι τελείως καθαίρονται τῶν
ἁμαρτημάτων ot βαπτιζόμενοι. E. ji ud Yse ἐκαθαίροντο,

- *, ,ὔ
πιστεῦσαι εἰς τὸν ἐρχόμενον μετ᾽ αὐτόν.

oüx ἂν τὸ Πνεῦμα ἐδέχοντὸ οὗτοι; οὐχ ἂν χαρισμά-
τῶν εὐθὺς ἠξιοῦντο. Καὶ ὅρα, ὅτι διπλοῦν τὸ χάρισμα
ΕΞ M T M ET o NAE P
ἦν, xo γλῶσσαι χαὶ Ἐροψηξεῖαι: Καλῶς δὲ εἰπε βά--
πτισμα μετανοίας τὸ JNadyvou., χαὶ οὐχ ἀφέσεως,
ἀνάγων αὐτοὺς χαὶ πείθων, ὅτι τούτου ἔρημον ἣν
ἄφεσις γέ-
γονε. Καὶ πῶς οἱ λαθόντες τὸ Πνεῦμα οὐχ ἐδίδασχον,
ἀλλ᾽ ᾿Απολλὼς μήπω τὸ Πνεῦμα λαθών; Ὅτι οὐχ
i h ,
zr el / M
ἦσαν οὕτω ζέοντες, οὐδὲ

ἐχεῖνο * τοῦ γὰρ ὕστερον δοθέντος ἔ ἔργον ἣ &

χατηχημένοι " ἐχεῖνος δὲ
ἐπε ^
' , ^ 3
xat χατηχημένος ἦν, καὶ σφόδρα ζέων. ᾿Ἐμοὶ δὲ 8o-
χεῖ, ὅτι xoa πολλὴ ἦν ἣ παῤῥησία τοῦ ἀνδρός. Ἀλλ᾽
ΞΕ} M ; 60 ^ / M M c 5 m [:4
εἰ xai ἀχριδῶς ἐλάλει τὰ περὶ τοῦ ᾿Ιησοῦ, Ou
ἐδεῖτο ἔτι ᾿ἀχριδεσξερᾶς διδασχαλίας. Οὕτω χαίτο! οὐχ
^
εἰδὼς πάντα, ἀπὸ τῆς προθυμίας ἐπεσπάσατο τὸ
Πνεῦμα τὸ ἅγιον, καθάπερ οἱ περὶ Κορνήλιον. Τάχα
πολλοὶ ποθοῦσιν, εἰ xaX νῦν ἦν τὸ τοῦ Ἰωάννου βά--

πτισμα. ᾿Αλλὰ πολλοὶ ἂν ἠμέλησαν βίου “ ἐναρέτου, o, ptisma ! At multi virtutem negligerent; οἱ forte

"m

HOMIL. XL. 559

et baptizati sunt; sed ctiam baptizati, Jesum non
sciebant. Nec dicit eis, Creditis in. Jesum? sed
quid? Si Spiritum sanctum accepistis? sciebat
enim quod non haberent. Et vult id illos dicere,
ut scientes quid sibi deesset, id peterent. Et im-
ponente, inquit, illis Paulo manus, venit Spi-
ritus sanctus super eos, et loquebantur linguis
et prophetabant. Ab ipso baptismo prophetant-
Hoc autem Joannis baptisma non habebat; ideo-
que imperfectum erat. Ut porro his digni haberen-
tur, praparavit illos. Itaque hoc volebat Joannes
cum baptizabat, ut crederent in. venturum post
ipsum. Hinc ostenditur magnum dogma, quod qui
baptizantur, perfecte a peccatis purgentur. Nisi
enim purgarentur, Spiritum non acciperent, non
statim charismatibus dignarentur. Et vide quod
duplex tunc charisma sive donum fuerit, et lin-
gua et prophetis. Recte. autem dixit baptisma
Joannis penitentia: esse, non autem remissionis :
erigens illos suadensque eis, hoc vacuum fuisse
baptismum illum : nam posterius dati bapti-
smi opus erat remissio illa. Et quomodo qui
Spiritum acceperant non docebant, cum Apollo,
qui nondum acceperat, doceret? Quia non erant
ita ferventes, nec instituti : 116 vero. et insti-
tutus erat, et admodum fervens. Mihi autem
videtur multam in viro fuisse dicendi liberta-
tem. Sed etsi accurate loqueretur de Jesu, ac-
curatiore tamen doctrina opus habebat : sic. etsi
non omnia sciret, ex fervore attrahebat Spiri-
tum sanctum, ut es Cornelius. Fortasse mult :

desiderant, utinam etiam nunc esset Joannis ba- odi

7 xai ἐνομίσθη ἂν ἕκαστος διὰ τοῦτο, χαὶ o0 διὰ βα- ^ crederetur singulos propter hoc, non propter re-

σιλείαν οὐρανῶν ἐφίεσθαι τῆς ἀρετῆς. Ἄλλως δὲ πολ-

λοὶ ἂν ἐγένοντο ψευδοπροφῆται, καὶ οὖκ ἂν λοιπὸν οἵ

δόχιμοι σφόδρα ἐφάνησαν, οὐδ᾽ ἂν ἐμαχαρίσθησαν οἵ
Δ , c λῷ SL/ 7] Ξ E: (aA

τὴν πίστιν ἁπλῶς παραδεξάμενοι. Ὥσπερ οὖν Οἱ μὴ
, M

ἰδόντες xai πιστεύσαντες μαχάριοι, οὕτως ol χωρὶς

, , 5 Ἢ ΝΠ δ᾿ 2 ,

σημείων πιστεύοντες. Εἰπὲ δή μοι, οὐχ ὀνειδίζων

᾿Ιουδαίοις ἔλεγεν ὃ Χριστός" ᾿Εὰν μὴ σημεῖα ἴδητε,

οὐ μὴ πιστεύσετε; Οὐχοῦν οὐδὲν παρεῤλάδημεν, εἰ

θέλοιμεν προσέχειν ἑαυτοῖς. ὃ χεφάλαιον ἔχομεν

τῶν ἀγαθῶν διὰ τοῦ βαπτίσματος * ἄφεσιν ἅμαρτη-
- £

μάτων ἐλάδομεν, ἁγιασμὸν, Πνεύματος μετάληψιν,

7 ^ -

υἱοθεσίαν, ζωὴν αἰώνιον. Τί βούλεσθε πλέον ; σημεῖα;

3 i] - , q

AX) χαταργεῖται. Πίστιν ἔχεις, ἐλπίδα, ἀγάπην,
D , ES τῷ

τὰ oves ταῦτα ζήτει, ταῦτα σημείων μείζω.
^Y

Οὐδὲν ἀγάπης ἴσον: Μείζων πάντων "ἣ ἀγάπη,

* In quibusdam Codd. h:ec prorsus inversa sunt.
4 Quidam Mss. ἐγαρέτον᾽ 44» ἐνομίσθη ἕκαστος. διὰ τοῦτο.
ΤΟΜ. ΙΧ,

gnum czlorum virtutem adire. Alioquin. autem
mult essent pseudoprophetze, nec postea qui pro-
bati essent, multum apparerent, nec beati pradi-
carentur qui fidem simpliciter susciperent. Ut ergo
Qui non viderunt et crediderunt, beati sunt
sic qui sine signis crediderunt, beati. Dic. enim 29"
mihi, annon exprobrabat Chsisns Judaeis, dicens :

IVisi signa videritis, non credetis ? Itaque nihil 7oan. 4 (3.
hinc nobis damni, si nobis attendere voluerimus.

Caput bonorum habemus per baptismum : pecca-
torum remissionem accepimus, sanctificationem,
Spiritus participationem, adoptionem, vitam a«ter-
nam. Quid amplius vultis? signa? Sed cessaverunt.
Fidem habes, spem, caritatem, quze? manent : hec
quare, haec signis sunt majora. Nihil par caritati ;

* [Hoc , ἡ ἀγαπή, abest in D.]

bz ra

? Joan.

540 $. JOANNIS CHRYSOST.

1

. Cor, 13. Magor omnium est caritas, inquit. Nunc vero ca-
ritas periclitatur: solum quippenomen ejus relictum
est, , opus vero nusquam, sed divisi sumusinter nos.

5. Quid igitur agendum ut connectamur? nam
d. facile est, sed hoc dimidium tan-
tum. Itaque monstrandum est, quomodo nectatur
amicitia: hoc enim curandum quomodo membra
divulsa connectamus. Neque hoc tantum quarimus,
an unam Ecclesiam vel unum dogma habeamus;
sed hoc grave est, quod cum in aliis mutuo com-
municemus, in necessariis non communicemus, et
cum omnibus pacem habentes , inter nos dissen-
tiamus.Ne enim, quod non quotidie pugnas movea-
mus , considera, sed quod sinceram et immobilem
caritatem non habemus. Ligaminibus opus est

Caritas €t 0leo.. Cogitemus caritatem tesseram esse disci-

tessera. di- pulorum Christi et sine illa nihil valere alia, rem-

scipulorum
Christi.

Eccl. 25.
27.

que esse sine labore, si velimus. Etiam, inquies,
hzc novimus; sed quomodo id recte geretur?
Quomodo fiet? quomodo nos mutuo diligemus?
Primo ca, quz caritatem tollunt, de medio abji-
ciamus, et tunc illam statuemus : nemo sit injuria-
rum memor, nemo invidus, nemo in malis gau-
deat: hec dilectionem impediunt. Alia autem
sunt, quz eam exhibent : non enim sufficit que il-
lam impediunt tollere, sed. etiam quz illam sta-
tuant, sunt ostendenda. Sirach ergo dicit, ea quee
illam tollunt, et non ea quz conciliant , exprobra-
tionem esse et mysterii revelationem et plagam
dolosam. Sed illis utpote carnalibus merito talia
proveniunt; nobis autem, absit: non ab his vos
inducemus, sed ab aliis. Nihil nobis est utle abs-
que dilectione. Sint millia bona: quid inde lu-
cri? Sint divitiz, sint delici;e absque amicis: quid
hinc utilitatis? Nulla possessio etiam in szcula-
ribus hac pulchrior, ut nihil inimicis molestius

τ. Pet, 4, €8l. Caritas operit multitudinem peccatorum ;

inimicitia autem etiam ea, qua non sunt, suspica-
tur. Non sufüicit non esse inimicum, sed oportet
etiam. amare. Cogita id Christum jussisse, et hoc
sufficit. Etiam. afflictio amicitias facit et copulat.
Quid igitur, inquies, nunc, cum afflictio non est?
quomodo erimus amici? Annon alios habetis ami-
cos, quzeso? quomodo illorum estisamici? quomodo
perseveratis? Interim nemo inimicum habeat ; non
est lioc parum: nemo invideat; non licet non invi-
dum accusare. Unum habitamus orbem omnes, iis-
dem alimur fructibus. Sed hzc parva sunt : iisdem
mysteriis, eadem spirituali esca fruimur. Haec sane

8. Unus ἐπιχχιρέχαχοςο

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

C

D

E

A

, VECES UR ENIM 4 ^ P » V CT
φησί. Νῦν δὲ ἢ ἀγάπη κινδυνεύει * ὄνοικα γὰρ αὐτῆς
, τ ^
ὑπολέλειπται μόνον, τὸ δὲ ἔργον οὐδαμοῦ, ἀλλὰ διη-
ρήμεθα. ἀπ᾽ ἀλλήλων.
Τί οὖν ἄν τις ἐργάσαιτο ὥστε RS τὸ uiv γὰρ
ἐγκαλέσαι o ἀλλὰ τοῦτο ἥμισύ ἐστιν. Οὐχοῦν
δειχνύνα!: δεῖ πῶς ἂν Spymoter Un φιλία * τοῦτο γάρ ἐστι
M hj
τὸ σπουδαζόμενον, πῶς τὰ μέλη τὰ διεσπασμένα συν-
rav n 03 Lec y ME PES t: , EA
γάγωμεν. Οὐ γὰρ τοῦτό ἐστι τὸ ζητούμενον ἁπλῶς,
“ 3 Υ͂ e , Y à j^
εἰ μίαν ᾿Εχχλησίαν ἔχομεν, ἢ £y δόγμα * ἀλλὰ τὸ δει-
* - y (5. εἴ z - “τ ΕῚ
νὸν τοῦτό ἐστιν, ὅτι ἐν τοῖς ἄλλοις χοινωνοῦντες ἀλ--
, E . hj
λήλοις, ἐν τοῖς ἀναγχαίοις οὐ κοινωνοῦμεν, xot μετὰ
, ,
πάντων εἰρηνεύοντες, ἐν ἀλλήλοις στασιάζομεν. M3
' M , - ,
γὰρ; εἰ μὴ μάχας καθ᾽ ἑχάστην ποιοῦμεν, σχόπει;
; “ὧν 275 2 , , » ^ 3 T
ἀλλ᾽ ὅτι οὐδὲ ἀγάπην γνησίαν ἔχομεν καὶ ἀκλινῆ.
, X35 , 5 E d ,
δέσμων χρεία καὶ ἐλαίου. ᾿ννοήσωμεν, ὅτι γνώ-

(o
Que

, , — - ^ 7 τω c
τιν ἣ ἀγάπη τῶν μαθητῶν τοῦ Χριστοῦ * ὅτι
M 5^ 5 , A ΜᾺ Ἃ el LÀ , B
ταυτὴῆς χωρις OUOzy ἰσχύει τὰ ἄλλα οτι ἄπονον ἐστι
Hi! 5 TN ᾿ y^ —
πρᾶγμα, ἐὰν θέλωμεν. Nat, o d οἴδαμεν ταῦτα,
M - e
& πῶς, ἵνα κατορθωθῇ; Τί, 1 ἵνα γένηται; AES
να φιλῶμεν ἀλλήλους; Πρότε s τὰ ἀναιρετικὰ τῆς
T6 i psv, xa τότε στήσοιιεν ταύτην. Μηδεὶς

go
Cun

c: μνησίκαχος, μηδεὶς ἔστω βάσχανος, μηδεὶς

Boo

2 / c4 ι , VoM
χαιρέκαχος * ταῦτά ἐστι τὰ χωλυτιχά và δὲ ποιη-
M J - - i
τικὰ ἕτερα. Οὐχ πες εἴ τὰ χωλύοντα ἀνειλεῖν, ἀλλὰ
ΑΙ Ὁ Z € ' S STEMS
χαὶ τὰ ἱστῶντα χρὴ ὑποδειχνύναι. Ὃ μὲν οὖν Σιρὰχ
/ N M M
λέγει τὰ ἀναιρετιχὰ, χαὶ ox ἔτι τὰ συνάπτοντα,
, ^ M Y ,
ὀνειδισμὸν φάσχων xa μυστηρίου ἀποχάλυψιν xot
) A ^ At AD Dm AP P 3 cad T
πληγὴν δολίαν. ἐπ᾽ ἐχείνων μὲν εἰχότως ταῦτα,
y D D Ut
ἅτε σαρχιχῶν ὄντων " ἐφ᾽ ἡμῶν δὲ μὴ γένοιτο * οὐχ ἀτὸ
, e € '
τούτων ὑμᾶς ἐνάγομεν, ἀλλ᾽ ἀπὸ τῶν ἄλλων. Οὐδὲν
EA 5 M , , "i , 5» A]
ἥμῖν ἐστι χρηστὸν φιλίας χωρίς. "Ecco ὑυρια enn
M

» M , τ
ἄλλὰ τί τὸ ὄφελος : ἔστω πλοῦτος, ἔστω "τρυφὴ φί-

λ ἘΝ οΣ ΠΗ ES

voy χωρὶς, ἀλλὰ τί τὸ χέρδος; Οὐδὲν χτῆμα τούτου
, - - 5

χάλλιον χαὶ ἐν τοῖς βιωτιχοῖς πράγμασιν, ὥσπερ οὖν

ENS!

« 3 ,
τῶν ον οὐδὲν χαλεπώτ ie Ἀγάπη χαλύ-
πτει πλῆθος à ἀπαρτηματον * ἢ δὲ ἔχθρα καὶ τὰ οὐχ
ὄντα ὑποπτεύει. Οὐχ ἀρχεῖ μὴ εἶναι ἐχθρὸν, ἀλλὰ δεῖ

M - 3 7
308 χαὶ φιλεῖν. "Evvóncov, ὅτι ὃ Χριστὸς ἐχέλευσε, xal

ἀρχεῖ τοῦτο. Καὶ θλῖψις ποιεῖ φιλίας, καὶ σ Res T:

3 Y
οὖν, φησὶ, νῦν, ὅτε θλῖψις οὐχ ἔστιν ; εἰπὲ, πῶς, ἵνα
L4

φίλοι; Οὐχ ἔχετε φίλους ἄλλους, εἶπέ μοι;

γενώμεθα τ

πῶς αὐτῶν ἐστε φίλοι; πῶς διαμένετε; Τέως D ie
μηδένα E be οὐχ ἔστι τοῦτο μιχρόν * μηδεὶς

φθονείτω * οὐχ ἔνι τὸν μὴ φθονοῦντα χατηγορεῖν. Mtav
οἰκοῦμεν οἰχουμένην ἅπαντες, τοῖς αὐτοῖς τρεφόμεθα
χαρποῖς. ᾿Αλλὰ ταῦτα μιχρά᾽ τοῖς αὐτοῖς μυστηρίοις,
τῆς αὐτῆς πνευματιχῆς τροφῆς ἀπολαύομεν. Ταῦτα
δήπου ἐστὶ δικαιώματα τοῦ φιλεῖν. Πῶς οὖν θερμῶς
διαχεισόμεθα, φησί; Τί ποιεῖ σωμάτων ἔρωτα;

b τρυρὴ φιλίας χωρίς, sic quidam Mss.

IN
τὰς ψυχὰς καλὰς
ἐπέραστοι * QU γὰρ
ἀλλὰ xot φιλεῖσθαι. Πρῶτον

Λαμπρότης σώματος. Οὐχοῦν χαὶ

ἐργασώμεθα, καὶ ἐσόμεθα ἀλλήλοις

PA - ἊΝ» /

δὴ φιλεῖν δεῖ μόνον,
Ὁ 7 [4 - NAE - »

τοῦτο χατορθώσωμεν, ὥστε φιλεῖσθαι, xat ἐχεῖνο εὖ-

χολον ἔσται. Πῶς οὖν

Αἰ í z new
χαλοὶ, x«i τοῦτο ἐργαζώμεθα, ὥστε ἐραστὰς ἔχειν

ἔσται ἵνα φιλώμεθα ; Γενώμεθα

ἀεί. Μηδεὶς σπουδαζέτω * μὴ χρήματα χτᾶσθαι, μὴ
ἀνδράποδα, μὴ οἰχίας, ὡς τὸ φιλεῖσθαι, ὡς ὄνομα
χρηστὸν ἔχειν. Κρεῖττον ὄνομα, ἢ πλοῦτος πολύς. "To
μὲν γὰρ μένει, ὃ δὲ ἀπόλλυται * καὶ τὸ μὲν δυνατὸν
χτήσασθαι, ἐχεῖνο δὲ ἀδύνατον. Ὃ μὲν γὰρ πονηρὰν
δόξαν λαθὼν, δυσχόλως αὐτὴν ἀποθήσεται " ὃ δὲ πέ-
v7; ταχέως ἀπὸ τοῦ ὀνόματος ἔσται πλούσιος. "Ecco τις
μυρία τάλαντα ἔχων, ὃ δὲ φίλους ἕχατόν * οὗτος ἐχείνου
εὐπορώτερος. Μὴ τοίνυν ἁπλῶς τοῦτο ποιῶμεν, ἀλλ᾽
ἐργαζώμεθα ?* ὡς εὐπορίαν τινά, Καὶ πῶς δυνάμεθα,
φησί; Λάρυγξ γλυχὺς πληθύνει φίλους αὐτοῦ, χαὶ
γλῶσσα εὐχάριστος. Στόμα εὔφημον χτησώμεθα, καὶ
τρόπους καθαρούς. Οὐχ ἔνι λαθεῖν τὸν οὕτω διαχεί-
μενον.

^
"Opa πόσα oi ἔξωθεν ἐπενόησαν qUuxk, συντε-
, , J ? N [4 ,
χνίαν, γειτονίαν, συγγενείας. ᾿Αλλὰ τούτων πάντων
- T /
τὰ παρ᾽ ἡμῖν μείζονα " ἣ τράπεζα αὕτη αἰδεσιμωτέρα.
m [4 "N
Πολλοὶ δὲ τῶν προσιόντων οὐδὲ ἴσμεν ἀλλήλους. 'To
τ E - , ET
πλῆθος τοῦτο ποιεῖ, φησίν. Οὐδαμῶς, ἀλλ᾽ ἣ tus-
7 , , 1 M , M
τέρα νωθεία. Τρισχίλιοι ἦσαν xo πενταχισχίλιοι, xo
n 5 M , e NS E Y 25 »
πάντες εἶχον Ψυχὴν μίαν * νῦν δὲ ἕκαστος τὸν ἀδελ--
- M c ,
φὸν ἀγνοεῖ, xal οὐχ αἰσχύνεται τὸ πλῆθος αἰτιώμε-
N , d
voc. Ὃ μέντοι πολλοὺς φίλους ἔχων, ἀνάλωτος ἅπα-
T ,
σίν ἐστι, τυράννου παντὸς οὗτος ἰσχυρότερος. Οὐχ
οὕτως ἐχεῖνον οἵ δορυφόροι φυλάττουσιν, ὡς τοῦτον οἱ
, ^ ,ὔ 7 ^ L € Y A
φίλοι" xat λαμπρότερος οὗτος ἐχείνου. Ὃ μὲν γὰρ
ij L4 » ce NO /, € 9
παρὰ τῶν αὐτοῦ δούλων φυλάττεται, ὃ δὲ
/
διιοτίμων * καὶ ὃ μὲν παρὰ ἀχόντων καὶ δεδοικότων,
T M Abe: τω) PRINS , Ny
οὗτος δὲ παρὰ ἑχόντων, καὶ οὐ δεδοικότων * xal ἔστιν

28 -

Ἣν ' 5 €- e X E] €
ἰδεῖν πρᾶγμα θαυμαστὸν, ἐν πολλοῖς ἕνα, καὶ ἐν ἑνὶ
πολλούς. Καὶ καθάπερ ἐπὶ χιθάρας διάφοροι μὲν οἵ

δύ: by hoo , ῃ eic abes δεῖς, ἐκ
φθόγγοι, P μία δὲ ἣ συμφωνία, εἷς δὲ ὃ μουσιχὸς ὃ τὴν
κιθάραν μεταχειρίζων * οὕτως ἐνταῦθα, χιθάρα μέν
2 - PO δέ E » J, $5 c λ 9843 icf
ἐστιν αὐτὴ ἣ ἀγάπη, φθόγγοι δὲ ἠχοῦντες τὰ OU ἀγά-
πῆς προφερόμενα ῥήματα φιλικὰ, μίαν καὶ τὴν αὐτὴν
ἅπαντες ἀφιέντες ἁρμονίαν xal συμφωνίαν * ὃ δὲ μευ-
σιχὸς ἣ τῆς ἀγάπης δύναμις - αὕτη κρούει τὸ μέλος τὸ

^, 9 c -
ἡδύ. ᾿Εῤουλόμην δυὰς ἀγαγεῖν εἰς πόλιν τοιαύτην, εἴ
γε δυνατὸν, ἔνθα μία ψυχὴ ἦν, xo εἶδες ἂν ὅπως πάσης

, M N ΩΣ c -

κιθάρας xai παντὸς αὐλοῦ ἁρμοδιωτέρα ἣ ἐκεῖ συμφω-

* [ μή adjecimus e D. Paulo fortior hinc dehortatio. ]
^ Morel. ὡς εὐπορίαν τινά, alii [A. B. C 7 ὡς ἐμπορίαν
τοῦ, Utraque lectio quadrare potest.

ACTA APOSTOLORUM.

3

HOMIL. XL.

341

D amicitiz jurasunt.Quomodo igitur, inquies, ferven-

ter affecti erimus ? Quid facit corporum amorem ?
Corporis forma. Itaque et animas formosas effi-
ciamus, erimusque mutuo amatores:non oportet
enim solum amare, sed etiam amari. Primo id
assequamur, ut amemur, et illud aliud facile erit.
Quomodo amari poterimus? Simus pulchri et bo-
ni, et hoc operabimur, ut semper amatores habea-
mus. Nemo ita curet pecunias possidere , vel ser-
vos, vel domos, ut amari, ut bonum habere no-

men. JMelius est nomen, quam diviti multe. Prov. 22.

Illud enim manet, ha pereunt : et illud possideri ὁ"
potest, he vero minime. Nam qui malam habet
famam, vix illam excutere poterit; pauper vero a
nomine cito dives erit. Sit quis dena millia talenta
habens , alius vero amicos centum: hic illo opu-
lentior erit. Ne igitur hoc obiter curemus, sed
quasi quamdam abundantiam quaramus. Et quo-

modo, inquit, poterimus? Faux dulcis multipli- Eccli. 6. 5.

cat amicos, et lingua gratiosa. Os bene loquens
possideamus et mores puros. Non potest latere
qui sic affectus est.

4. Vide quanta amoris vincula externi excogi-
tarint: adoptionem, viciniam, cognationes. Sed
his omnibus nostra sunt majora: hzc mensa ve-
nerabilior. Multi autem ex iis, qui accedimus, ne-
que nos mutuo novimus. Hoc multitudo facit, in-
quies. Nequaquam, sed ignavia nostra. Ter mille,
et quinquies mille erant illi, et omnes habebant
animam unam: nunc autem singuli fratrem suum
ignorant, nec pudet eos multitudinem praetexere.
Qui multos habet amicos, omnibus est inexpu-
gnabilis, quovis tyranno fortior. Non ita illum
alium satellites, ut hunc amici custodiunt : hicque
clarior illo est. Ille namque a servis, hic ab :qua-
libus custoditur: ille ab invitis et timentibus , hic
a lubentibus nec metuentibus; videreque est rem
miram, in multis unum, et in uno multos. Atque
ut in cithara diversi soni sunt, una vero sympho-
nia, unusque musicus qui citharam pulsat:ita et
hic:cithara quidem est caritas, soni vero verba
caritate plena, dum. omnes simul unam eamdem-
que harmoniam et symphoniam efficiunt ; musicus
autem est caritatis virtus : ipsa dulce melos pul-
sat. Vellem vos in talem civitatem ducere, si fieri
posset, ubi unus esset animus, et videres ibi sym-
y; honiam omni cithara et tibia suaviorem , nihilque
A absoni habentem. Hzc melodia et angelos et ange-

D

b Unus μία δὲ ἡ ἁρμονία, καὶ τὴν αὐτὴν ἅπαντες ἀρῶσιν

ὡρμονίον χαὶ συμρωνίαν.

24.

JOANNIS CHRYSOST.

542 5.

lorum Dominum ac Deum delectat ; haec totum in
cxlo theatrum excitat; hec et demonum furorem
compescit et affectuum impetum demulcet. Hzc
melodia non modo affectus sedat, sed nec exsur-
gere sinit, magnumque facit silentium. Sicut enim
in theatro musicorum omnes chorum cum silentio
audiunt, nullusque ibi tumultus est : sic inter ami-
cos, caritate pulsante, ommes affectus quiescunt et
sedantur, ut ferz demulsz et mitigatze; sicut, ubi
inimicitize sunt, ibi omnia sunt contraria. Sed ni-
hil jam de inimicitia loquamur : de amicitia tan-
tum dicamus. Si quid temerarium dicas, nemo est
«qui insurgat in te, sed. omnes ignoscunt ; sj quid
facias, nemo suspicatur, sed magna est indulgen-
lia: cadenti omnes promte manum porrigunt;

Amicitiz Omnes ipsum stare curant. Murus vere incon-

ratio.

cussus est amicitia, qui nec a diabolo capitur, ne-
dum ab hominibus. Non potest in pericula incidere
qui amicos habet multos : nulla adest irz occasio,
sed suavitatis tantum : in risu semper est ac deli-
ciis: nulla ibi invidi: occasio, nulla injuriarum
memoria. Hunc vide et spiritualia et carnalia fa-
cile dirigentem. Quid huic par fuerit ? fTic est ceu
civitas undique muris cincta ; ille vero alius quasi
civitas sine muris. Magnae sapientie est, posse
amicitias conciliare. Tolle amicitiam et omnia
sustuleris, omnia. confuderis. S1 autem amicitie
imago tantam vim habet, ipsa veritas quanta erit?
Amicos ergo nobis paremus, obsecro, et hanc artem
quivis exerceat. Et ecce, inquies, ego conor; ille
vero non curat. Major tibi merces sic erit. Etiam,
inquies, sed res tunc difficilior est. Quomodo,
quiso? Ecce testificor et dico, si decem tantum
vos conjungeretis, et opus praedicandi sicut apo-
stoli vobis constitueretis, et sicut prophete doce-
bant, sic amicos facere studeretis, magnam vobis
fore mercedem. Regias nobis imagines paremus :
hoc enim discipulorum symbolum est. Et cur non
majus quidpiam facimus, quam si nobis facultatem
acquireremus mortuos suscitandi? Diadema et
purpura regem indicant : 51 hac mon adsint,
etiamsi aurea habeat vestimenta , nondum rex ma-
nifestatus est. Ita et tu nunc hanc tibi tesseram
facito, et tibi et aliis amicos parabis. Nemo qui
ametur, odio habere velit. Discamus colores illos
qui miscentur, quibus imago illa constituitur : di-
serti simus : ne exspectemus proximos. Ne dicas :
Si videro aliquem tardum, ego deterior fio : imo

^ Hac, παθῶν χαταθέλγει ὁρμάς, desunt in quibusdam

Mss.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

D

, δ -Ὡ
vía , οὐδὲν ἀπηχὲς ἄδουσα μέλος. Τοῦτο καὶ ἀγγέλους

. (n2

/,

xai τὸν ἀγγέλων Δεσπότην Θεὸν εὐφραίνει τὸ μέλος᾽
τοῦτο ὅλον τὸ ἐν τῷ οὐρανῷ θέατρον διανίστησι " τοῦτο
Vw 7 - M a cT L4 e ,
xot δαιμόνων χηλεῖ θυμὸν, * παθῶν χαταθέλγει δρμάς.
Τοῦτο τὸ μέλος οὐ μόνον πάθη χηλεῖ, ἀλλ᾽ οὐδὲ δια-
» T πονῶ PAN
ναστῆναι ἀφίησι, χαὶ πολλὴν τὴν σιγὴν ἐργάζεται.
Καθάπερ γὰρ ἐν θεάτρῳ χοροῦ μουσικῶν πάντες μετὰ
σιγῆς ἐπαχούουσι, καὶ οὐδεὶς ἐχεῖ θόρυδος - οὕτω xol
ἐν τοῖς φίλοις, τῆς ἀγάπης χρουούσης, πάντα ἠρεμεῖ
ΗΠ / Y , , , "
τὰ πάθη xoa χαταχοιμίζεται, χαθάπερ θηρία χηλού-
Y / cr c dor, xn /
μενα xat θελγόμενα, ὥσπερ οὖν ἔνθα ἔχθρα, πάντα
δι..5 L4 3 M ^N A. /, »
τὰ ἐναντία. Ἀλλὰ μηδὲν περὶ ἔχθρας τέως εἴπωμεν *
M E , ! μι » M
περὶ φιλίας λέγωμεν μόνον. Ἂν εἴπης τι προπετὲς,

ι
2^ n

M ) e , ? A] , - ,
οὐδεὶς ὃ ἐπιλαμρανόμενος, ἀλλὰ πάντες συγγινώσχου-
^ IY ^ M
σιν" ἂν πράξης, οὐδεὶς ὑποπτεύει, ἀλλὰ πολλὴ ἣ
συγγνώμη * πάντες οἱ χεῖρα ὀρέγοντες πίπτοντι moó-
χειροι " πάντες οἵ βουλόμενοι στῆναι πρόθυμοι. Τεῖ-
A » 2325€ M [4 7 M 5^5 m N 5 ^
γος ὄντως ἀῤῥαγὲς ἣ φιλία, χαὶ οὐδὲ τῷ διαδόλῳ
€ , 7 E] , 5 y ^,
ἁλώσιμον, μήτι γε ἀνθρώποις. Οὐχ ἔνι χινδύνῳ πε-
ριπεσεῖν τὸν φίλους χεχτημένον πολλούς * οὐχ ἔνι 6p-
- / -
γῆς ὑπόθεσιν σχεῖν, ἀλλὰ “θυμηδίας * ἐν γέλωτι ἀεί
ἐστι καὶ τρυφῇ " οὐχ ἔνι βασχανίας ὑπόθεσιν σχεῖν"
Y / Lo
οὐχ ἔνι μνησικαχίας ἀφορμήν. P^Opx τὸν τοιοῦτον,
MI h M M m
χαὶ τὰ πνευματιχὰ xat τὰ capxux χατορθοῦντα μετ᾽
, NI LANSSTEERT , » , ^x 9
εὐχολίας. Τί δὴ οὖν τούτου ἴσον γένοιτ᾽ ἄν ; “Ὥσπερ
΄ὕ 7 -
πόλις τετειχισμένη πάντοθεν οὗτός ἐστιν, ἐχεῖνος δὲ
“ , - J /* , MON,
ὥσπερ πόλις ἀτείχιστος. Μεγάλης σοφίας τὸ δύνασθαι
WI *5 ^ p Y M , M /
φιλίας elvat δημιουργόν. Ἄνελε τὴν φιλίαν, xal πάντα
, - , , $3 NN 5 A] , £
ἀνεῖλες, πάντα συνέχεες. Ei δὲ εἰκὼν φιλίας τοσαύ-
τὴν ἔχει τὴν let 2 à 1 VAT ch πον το"
jV ἔχει τὴν ἰσχὺν, αὐτὴ ἢ ἀλήθεια πόση τις ἂν εἴη;
, - 7 m
Κατασχευάσωμεν τοίνυν ὑμῖν φίλους, mu pax a6 , xal
, er , J M / τ t) M M
ταύτην ἕχαστος ἐχέτω τὴν τέχνην. ᾿Αλλ᾽ ἰδοὺ, φησὶν,
5 ^ ^ ^v 5 - SM E] ^ ID. ,
ἐγὼ σπουδάζω, ἐχεῖνος δὲ οὐ σπουδάζει. Πλείων 6
N I » EA M » M v m
μισθὸς οὕτως ἔσται σοι. Ναὶ, φησὶν, ἀλλὰ τὸ TroR UA
^ , Id 5 , 5p^ ἃ ^ ,
δυσχολώτερον. Πῶς, εἰπέ μοι; ᾿Ιδοὺ διαμαρτύρομαι
ἡ, λέγω ϑξικδιέκα μόνον ἂν, GOOD EL ON ERR
χαὶ λέγω, ὅτι δέχα μόνον ἐὰν συμφράξητε ἑαυτοὺς,
Aj ra D (eg , eco , ^
xai ἔργον τοῦτο θὴτε χαθάπερ oi * ἀπόστολοι τὸ χη-
ρύττειν, καθάπερ οἵ προφῆται τὸ διδάσχειν, οὕτω xal
- ^ , - M
ἡμεῖς τὸ φίλους ποιεῖν, (μισθὸς ἔσται μέγας. Βασιλι-
Η͂ , - E E
χὰς εἰκόνας ἡμῖν αὐτοῖς κατασχευάζωμεν * τοῦτο γνώ-
ρισμα μαθητῶν. Καὶ πῶς οὐ μεῖζον ἐργαζόμεθα, ἢ εἰ
^ EJ - 3 / Y E] c rp No E
δύναμιν αὐτοῖς ἐνετίθεμεν vexoouc ἀνιστᾶν: Τὸ διά-
ἮΝ A € MJ "7 V , M ,
δημα xat ἣ ἁλουργὶς δείκνυσι τὸν βασιλέα, καὶ τού-
, » E. e vy € , Y €
τῶν οὐχ ὄντων, xv χρυσᾶ ἔχη ἱμάτια, οὔπω 6 βασι-
M m cr b , ^
λεὺς δῆλος. Οὕτω δὴ καὶ νῦν, τὸ γνώρισμα σὺ ἐργά-
M , Ld ^ ἣν
Cou, xai ποιήσεις σεαυτῷ φίλους xal ἄλλοις. Οὐδείς
e -
ἐστιν ὅστις φιλούμενος θελήσει μισεῖν. Μάθωμεν τὰ

, T7 , ^ C e
χρώματα, δι’ ὧν χεράννυνται, δι᾽ ὧν αὕτη συντίθεται

b ὅρα αὐτὸν xai τά , Sic quidam alii,
« Unus ἀπόστολοι χηρύττοντες χαθάπερ.

IN ACTA APOSTOLORUM.

Y
ἣ εἰκών: εὐπροσήγοροι ὠμεν * μὴ περιμένωμεν τοὺς
πλησίον. Νὴ εἴπης, ἐὰν ἴδω τινὰ περιμένοντα, yst-
ησίον. Μὴ εἴπης, € t ριμένοντα, χε
»Ὡ , D
ρων αὐτοῦ γίνομαι - ἀλλὰ μᾶλλον ὅταν ἴδης, πρόλαδε
xal σδέσον αὐτοῦ τὸ πάθος. "Op&c χάμνοντα, χαὶ ἐπι-
τείνεις τὴν νόσον; Τοῦτο μάλιστα πρὸ πάντων χατορ-
τὸ A
€ - 5 /, € Δ « m Ht ,
ἡγεῖσθαι ἀλλήλους ὑπερέχοντας ἑαυτῶν, μὴ νομίσῃς

θώσωμεν, τὸ προηγεῖσθαι τῇ τιμῇ ἀλλήλους "

ἐ) "us SA. » 3 E bh - ὃν 2 σι
ἐλαττοῦσθαι. Ἂν ἄρα προηγήση τῇ τιμῇ» σαυτὸν ἐτί
c ,
μῆσας πλέον, εἰς τὸ πλέον τιμηθῆναι ἐπισπωμενος.
Ἠανταχοῦ τῶν πρωτείων ἑτέροις παραχωρῶμεν. Μη-
E -: - D
δὲν τῶν εἰς ἡμᾶς εἰργασμένων δεινῶν μνημονεύωμεν,
ἀλλ᾽ εἴ τι ἀγαθόν. Οὐδὲν οὕτω ποιεῖ φίλον, ὡς γλῶσσα
A v
εὐχάριστος, στόμα εὔφημον, ψυχὴ ἄτυφος, χενοδο-
c , * m
ξίας ὑπεροψία, vus καταφρόνησις. Ἂν ταῦτα κατορ-
q 7ὔ , - ,
θώσωμεν, δυνησόμεθα γενέσθαι ἀχείρωτοι ταῖς παγίσι
m ; Y Y 2 E i NC i95 ,
τοῦ διαδόλου, καὶ μετὰ ἀχριδείας τὴν ἀρετὴν διανύ--
σαντες τῶν ἐπηγγελμένων ἀγαθῶν τοῖς ἀγαπῶσιν
ὑτὸν ἐπιτυχεῖν, “χά ὶ φιλανθρωπία τοῦ Κυρίου Β
αὐτὸν ἐπιτυχεῖν, χάριτι καὶ φιλανθρωπία ρίου
φ- E; A OX c 3 AR cms ' e LA
ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, μεθ᾽ οὗ τῷ Πατρὶ, ἅμα τῷ
ἘΣ ἢ , Tr / M QS SUR Ὶ
ἁγίῳ Πνεύματι, δόξα, κράτος, τιμὴ, νῦν xat ἀεὶ, χα
- m 3 ,
εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Apu.

OMIAIA μα΄.

Εἰσελθὼν δὲ εἰς τὴν συναγωγὴν, ἐπαῤῥησιάζετο ἐπὶ
μῆνας τρεῖς, διαλεγόμενος καὶ πείθων τὰ περὶ τῆς
βασιλείας τοῦ Θεοῦ.

Ὅρα πανταχοῦ ἑαυτὸν εἰσωθοῦντα εἰς τὰς συνα-
γωγὰς, καὶ οὕτως ἐξιόντα - πανταχοῦ γὰρ παρ᾽ αὐτῶν

α

ἐβούλετο λαδεῖν ἀφορμὴν, ὅπερ ἔφην. 'Γά τε γὰρ ἔθνη
/ a ^ D / 2 A 3
παρεζήλου * λοιπὸν, xa προθύμως ἀπεδέχοντο αὐτὸν,
οἵ τε Ιουδαῖοι, τῶν ἐθνῶν δεχομένων, μετενόουν.
᾿Εδούλετο ἀποστῆσαι τοὺς μαθητὰς ἐχεῖθεν καὶ παρ᾽
5e - M 5 M e * ὶ
αὐτῶν λαῤεῖν τὴν ἀρχὴν, ὥστε μὴ συνάγεσθαι" χα
aU c b 2 7 M c ὃ λέ 3 -
οὖχ ἁπλῶς τοῦτο ἐποίει. Διὰ τοῦτο διελέγετο αὐτοῖς
c cr y XO» ..5 M 2c , »
συνεχῶς, ὅτι ἔπειθε. M7, οὖν ἐπειδὴ παῤῥησίαν ἤχου-
σας, τραχύτητα νομίσῃς" περὶ χρηστῶν πραγμάτων
, ^ M ^ / , ^ y €, )
διελέγετο, περὶ βασιλείας τίς οὐκ ἂν ἤχουσεν; Ὡς
δέ τινες ἐσχληρύνοντο xo ἠπείθουν, καχολογοῦντες D
^ ΡΟ 3k m / ΕῚ M y — ems
τὴν δδὸν ἐνώπιον τοῦ πλήθους, ἀποστὰς ἀπ᾽ αὐτῶν,
ΕῚ , M A 22e , ^ 7, 3
ἀφώρισε τοὺς μαθητὰς, χαθ᾽ ἡμέραν διαλεγόμενος ἐν
m c τῇ" , ,ὔ bL ^Y 32... E NE /
τῇ σχολὴ ᾿Γυράννου. τινός. Τοῦτο δὲ ἐγένετο ἐπὶ ἔτη
δύο, ὥστε πάντας τοὺς χατοιχοῦντας τὴν Ἀσίαν ἀχοῦ-
M , ^ , , οω , , ^
σαι τὸν λόγον τοῦ Κυρίου ᾿Ιησοῦ, ᾿Ιουδαίους τε xot
“Ἕλληνας. Οδὸν τὸ κήρυγμα εἰκότως ἐκάλουν. "Ὄντως

“Ὕ"Ἡ

γὰρ αὕτη ἣ δδὸς ἦν f, ἀπάγουσα εἰς τὴν βασιλείαν

4. Alii λοιπὸν xz ῥαδίως αὐτὸν ἐπεδέξαντο.

305

545

si videris, przoccupa, et ejus vitium. exstingue.
/Égrum vides, et morbum auges? Hoc maxime et
ante omnia przstemus, ut honore nos mutuo prz- ἄορι. 12.
veniamus, nec putes te minui, cum putas alios te to.
excellentiores. Si ipsum honore przvenias, teipsum
magis honorasti, tibique honorem attraxisti. Ubi-
que primas aliis concedamus. Nihil eorum, quz
nobis illata sunt, malorum recordemur, sed bono-
rum tantum. Nihil sic facit amicum ut grata lin-
gua, os bene loquens, anima sine fastu, vane
glorie et honoris contemtus. Si hzc fecerimus,
poterimus diaboli laqueis inaccessi esse; et virtu-
tem accurate sectati, promissa diligentibus Deum
bona consequi, gratia et benignitate Domini nostri
Jesu Christi, quicum Patri et Spiritui sancto glo-
ria, imperium, honor, nunc et semper, et in secula
seculorum. Amen.

HOMIL. XLI.

HOMILIA XLI.

Ca». XIX. v. 8. /ngressus in synagogam, cum
fiducia loquebatur per tres menses, dispu-
tans et suadens de regno Dei.

1. Vide ubique, ut se in synagogas immittit, οἱ Synagogas
sic demigrat : ubique enim ab illis volebat occa- ben ὩΣ τὲ
sionem assumere, ut dixi. Nam gentes jam zelo quare. Ὁ
fervebant, ct libenter eum accipiebant ; Judzei vero
gentibus fidem suscipientibus , penitentiam age-
bant. Volebat discipülos illinc abstrahere, et ab
illis incipere, ut ne cum illis congregarentur : ne-
que sine causa hoc faciebat. Ideo frequenter cum
illis disputabat, quia persuadebat. Ne igitur, quia
dicendi libertatem audisti, asperitatem. putes : de
utilibus rebus disputabat, de regno : quis non au-
disset ? 9. Cum autem quidam indurarentur, et
non crederent, maledicentes viam Domini co-
ram multitudine, discedens ab eis, segregavit
discipulos, quotidie disputans in schola T.yran-
ni cujusdam. 10. Hoc autem factum est per
biennium, ita ut omnes, qui habitabant in Asia,
audirent verbum Domini Jesu, tam Judei
quam Greci. Viam merito vocabant pradicatio-

jOANNIS CHRYSOST.

544 8.
nem ; vere enim hac via est quz ducit ad regnum
cxlorum. Zn schola, inquit, Tyranni cujusdam
disputabat. Et hoc factum est per biennium, ita
ut omnes audirent sermonem tam Judei quam
Greci. Videsquantum profuit assidue urgere? Et
Juda et Graci audiebant. 11. F'irtutesque non
quaslibet faciebat Deus per manus Pauli,12. ut
etiam super languidos deferrentur de corpore
ejus sudaria, et semicinctia, et recederent ab eis
languores , et spiritus nequam exirent ab eis.
Non tangebant solum ferentes, sed accipientes
imponebant. Ideo non sivit Christus illum ire in
Asiam, hoctempus observans, ut ego puto. 15. 7'en-
taverunt autem quidam ex circumeuntibus
Judcis exorcistis invocare super eos, qui habe-
bant spiritus malos, nomen Domini Jesu, di- Δ
centes : A djuramus vos per Jesum, quem Pau-
lus predicat. Yta omnia faciebant. lucri causa.
Vide : credere quidem nolebant , sed per hoc. no-
men volebant ejicere daemonia. Pape, quantum
erat nomen Pauli 1! 14. Erant autem quidam Ju-
dei Sceve, principis sacerdotum, septem filii,
qui hoc faciebant.15. Respondens autem spiri-
tus nequam , dixit eis : Jesum novi , et Pau-
lum scio ; vos autem qui estis ? 16. Et insiliens
in eos homo, in quo erat demonium pessimum
et dominatus eorum, invaluit contra eos, ita ut
nudi et saucii effugerent de domo illa. 4T. Hoc
autem notum factum est Judeis atque gentili-
bus , qui habitabant Ephesi. Igitur clam facie-
bant , deinde divulgata est illorum infirmitas. Et
cecidit timor super omnes illos , et magnifica-
batur nomen Domini Jesu. 18. Multique cre-
dentium veniebant, confitentes et annuntiantes
actus suos. Quia tantam potestatem habebant, ut
per dimonia talia facerent, merito hzc fiunt.
19. Multi autem ex iis, qui fuerant curiosa
sectati, contulerunt libros , et combusserunt
coram omnibus : et computatis pretiis illorum,
invenerunt. pecuniam. denariorum. quinqua-
ginta millium. 20. Ita fortiter crescebat verbum
Dei, et confirmabatur. Videntes autem ex his
deinceps nihil sibi utilitatis fore, exusserunt li-
bros : quando ips! daemones hoc faciunt. Non ergo
nomen quidpiam facit, nisi cum fide dicatur. Bene
ergo dicebat, Qui credit in me, majora faciet, has
umbras insinuans. Vide quomodo armis contra
seipsos usi sunt. Et disputabat, inquit, in schola
Tyranni cujusdam per annos duos. Ubi fideles

B

C

b [ Hac , δὲ τινες ἀπὸ τῶν, desunt in D.]

309

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

e , m— 35 ὔ m— X , *
τῶν οὐρανῶν. Ev τῇ σχολῇ, φησὶ, Τυράννου τινὸς
διελέ Καὶ τοῦ nm ESSE Em ^, em ,
ιελέγετο. Καὶ τοῦτο ἐγένετο ἐπὶ ἔτη δύο, ὥστε πάν-
- m— * , * "P A gdg,i^
τας ἀχοῦσαι τὸν λόγον Ἰουδαίους τε xai “λληνας.
« c / L4 € ΕῚ , X. 5 ^ « M
Ορᾶς πόσον ἤνυσεν ἣ ἐπιστασία ; Καὶ Ἰουδαῖοι xci
n i i ,
egg y ,
Ἕλληνες ἤχουον. Δυνάμεις τε οὐ τὰς τυχούσας ἐποίει
N x -» m e
ὃ Θεὸς διὰ τῶν χειρῶν Παύλου, ὥστε χαὶ ἐπὶ τοὺς
D ^ M m^
ἀσθενοῦντας ἐπιφέρεσθαι ἀπὸ τοῦ χρωτὸς αὐτοῦ σου-
NA ^ , m"
δάρια ἢ σιμικίνθια, xol ἀπαλλάσσεσθαι ἀπ᾽ αὐτῶν
EE 4
πνεύματα τὰ πονηρὰ ἐξέρχεσθαι

M ,ὔ
τὰς νόσους, τά τε
e e , E Y '
αὐτῶν. Οὐχὶ φοροῦντες ἥπτοντο μόνον, ἀλλὰ xat

ἀπ᾽
λαμόάνοντες ἐπετίθεσαν. Διὰ τοῦτο οὖχ εἴα ὃ Χριστὸς
ἀπελθεῖν αὐτὸν εἰς τὴν ᾿Ασίαν, τηρῶν τοῦτον τὸν χαι-
ρὸν, ὡς ἔγωγε οἶμαι. ᾿Επεχείρησαν »δέ τινες ἀπὸ τῶν
περιερχομένων Ἰουδαίων ἐξορκιστῶν, ὀνομάζειν ἐπὶ
τοὺς ἔχοντας τὰ πνεύματα τὰ πονηρὰ τὸ ὄνομα τοῦ
Κυρίου ᾿Τησοῦ, λέγοντες" δρχίζομεν ὑμᾶς τὸν ᾿Γησοῦν,
ὃν Παῦλος χηρύσσει. Οὕτω πάντα ἐποίουν πραγμα -

τείας ἕνεχεν. "Opa: πιστεῦσαι μὲν οὐχ ἤθελον, διὰ δὲ

m 5

^ L M

τοῦ ὀνόματος ἤθελον ἐχδάλλειν τοὺς δαίμονας. Βαδαὶ,
T ^5 '

Παύλου πόσον ἦν. Ἦσαν δέ τινες υἱοὶ

ἣν ὧν -»

τὸ ὄνομα τοῦ
Σχευὰ ᾿Ιουδαίου ἀρχιερέως ἑπτὰ οἵ τοῦτο ποιοῦντες.
, Y ^Y Y lcs N A 73 9)... ar pé piu
Αποχριθεν δὲ τὸ πνεῦμα τὸ πονηρὸν, εἶπεν αὐτοῖς
v το 3 τω ,
τὸν Ἰησοῦν γινώσχω, xxi τὸν Παῦλον ἐπίσταμαι,
- d 3 N
ὑμεῖς δὲ τίνες ἐστέ; Καὶ ἐφαλλόμενος ἐπ’ αὐτοὺς ὃ
T T - M M
ἄνθρωπος, ἐν ᾧ ἦν τὸ πνεῦμα τὸ πονηρὸν, καὶ xa-
τ c c cr M
ταχυριεῦσαν αὐτῶν, ἴσχυσε χατ᾽ αὐτῶν, ὥστε γυμνοὺς
' HH m τ ,
χαὶ τετραυματισμιένους ἐχφυγεῖν ἐχ τοῦ οἴχου ἐχείνου.
[4 m M LP, M c 2 NES M
Τοῦτο δὲ ἐγένετο γνωστὸν πᾶσιν ᾿Ιουδαίοις τε χαὶ
σ ν ^ - c
Ἕλλησι τοῖς χατοιχοῦσι τὴν “ἔφεσον. Οὐχοῦν λανθα-
/ ^5 c /
νόντως ἐποίουν, εἶτα ἐχπομπεύεται αὐτῶν ἢ ἀσθένεια.
Mons οἱ ΄“ EY 7, 2 ^ A. 92 λύ
Καὶ ἐπέπεσε φόδος ἐπὶ πάντας αὐτοὺς, x«t ἐμεγαλύ--
A3 v c ἐν: , 3 ον , ^ -
νετὸ τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου ᾿Γησοῦ; πολλοί τε τῶν πε-
, A 5
πιστευχότων ἤρχοντο ἐξομολογούμενοι xo ἀναγγέλ-
? — M A , A
λοντες τὰς πράξεις αὐτῶν. ᾿Επειδὴ γὰρ τοσαύτην ἰσχὺν
Y — . - 14
ἔσχον, ὥστε διὰ τῶν δαιμονίων τοιαῦτα ποιεῖν, cixó-
E e Y ,
τως ταῦτα γίνεται. "Ixavol τε τῶν τὰ περίεργα πρα-
, ,
ξάντων συνενέγχαντες τὰς βίόλους, xacéxatov ἐνώπιον
- vo om
πάντων, xal συνεψήφισαν τὰς τιμὰς αὐτῶν, χαὶ εὗρον
[* | N , ,
ἀργυρίου μυριάδας πέντε. Οὕτω χατὰ χράτος 6 λόγος
cT 7 , ΜῈ δ “Ὁ 91. "7 Ω 25 E]
τοῦ Κυρίου ηὔξανε χαὶ ἴσχυεν. ᾿Ιδόντες, ὅτι οὐδὲν αὐὖ--
“τ Ε Lx M , ct
τῶν ὄφελος λοιπὸν ἦν, *xacaxatouct τὰς βίόλους" ὅτε
j^ τω ὦ , “ a
καὶ αὐτοὶ οἱ δαίμονες ταῦτα ποιοῦσιν. Οὐχ ἄρα τὸ
- , , m
ὄγομά τι ποιεῖ, ἂν μὴ μετὰ πίστεως λέγηται. Καλῶς
L1 , ,
ἄρα ἔλεγεν, Ὃ πιστεύων εἰς ἐμὲ, μείζονα ποιήσει,
— οὡυ οτω , cr, -ῸὉ »
τοῦτο. τὸ τῶν σχιῶν αἰνιττόμενος. Ὅρα πῶς τοῖς
οῸὉὖ-Ὃ ELA CN AN / ^
ὅπλοις χαθ’ ἑαυτῶν ἐχρήσαντο. Kot διελέγετο, φησὶν,
τω m M Υ͂ XA ΜῈ.)
ἐν τὴ σχολὴ Τυράννου τινὸς ἐπὶ ἔτη δύο. Ἔνθα πι-
vx " Y ^ , LÀ ENS! 7 Syl
στοὶ ἦσαν, καὶ σφόδρα πιστοί. Οὕτως οὖδεν μέγα &vo-
Ej εὖ S^;
ut5oy τὸν Ἰησοῦν, ὅτι xat τὸν Παῦλον προσετίθεσαν,

deest in quibusdam.

IN ACTA APOSTOLORUM.

* v 3
ὡς αὐτὸν ταύτη μέγα τι νομίζοντες εἶναι. Ἄξιον ἐν-
m cC , , -
ταῦθα θαυμάσαι, πῶς ὃ δαίμων οὗ συνέπραξεν ἐχεῖνος

POP M Y F M
τῇ τῶν ἐξορχιστῶν πλάνη, ἀλλὰ διήλεγξεν αὐτοὺς, xol
m M] , 5 M -
τὴν σχηνὴν αὐτῶν φανερὰν ἐποίησεν. "Eyot δοχεῖ
» Lud ,
σφόδρα θυμωθεὶς, ὥσπερ ἂν εἴ τις περὶ τῶν ἐσχάτων
- , ,
χινδυνεύων, ὕπό τινος οἰχτροῦ xai ταλαιπώρου διελέγ-
- - /, ^
χοιτο, xai πάντα εἰς ἐχεῖνον ἀφεῖναι βούλεται τὸν
- ^ ovy ^
θυμόν. "Iva γὰρ μὴ δόξῃ καταφρονεῖσθαι τὸ ὄνομα τοῦ
3 E , ς , , ἔλ 6 PIA /
Ιησοῦ, πρότερον ὁμολογήσας, τότε ἔλαδεν ἐξουσίαν.
m τὴ ΄ M ΄“«-
Ὅτι γὰρ οὐ τοῦ ὀνόματος ἦν ἀσθένεια, ἀλλὰ τῆς
. x , ' ΠΣ ΣΝ -
ἐκείνων ἀπάτης τὸ πᾶν, ἐπὶ Παύλου διὰ τί μὴ ταῦτα
^ E4 τ;
γεγένηται; Καὶ ἐφαλλόμενος, φησὶν, 6 ἄνθρωπος ἐπ
m A ,
αὐτούς. Ἴσως διέῤῥηξεν αὐτῶν τὰ ἱμάτια, χαὶ προσ-
, [4 » ὦ A : λά s b M 25 -
ἤραξεν αὐτῶν τὰς χεφαλάς" τοῦτο γὰρ ἐδήλωσε τῷ
32 - 39 , , 'N , 5
εἰπεῖν, ᾿Εφαλλόμενος " τουτέστι, μετὰ ῥύμης ἐπιπη-
- ΩΝ , Fr"
δήσας, ὥστε ἱκανὸν ἦν τοῦτο ἐργάσασθαι. Τί ἐστιν;
» € M , 5 ,
᾿Ἀποστὰς ἀπ᾽ αὐτῶν ἀφώρισε τοὺς μαθητάς; "Evéxo-
D , - ^ -
lev αὐτῶν, φησὶ, τὴν χκαχολογίαν. Τοῦτο δὲ ποιεῖ xod
ο , — Pj
ἀφίσταται, ἐπεὶ οὐχ ἠδούλετο ἐχχαῦσαι αὐτῶν τὸν
^ - , b ^Y 53^ ,
φθόνον, οὐδὲ eic ἔριν ἐμαλεῖν πλείονα. Τὸ δὲ͵ "Emag-
e v , ^ Led ed M b! ΝΠ 5
ῥησιάζετο, λέγει, δηλῶν ὅτι xal πρὸς χινδύνους ἦν
, ^ , 5
παρατεταγμένος,, χαὶ φανερώτερον διελέγετο, οὗ συ-
^ , M
σχιάζων τὰ δόγματα. ᾿Εντεῦθεν " μανθάνομεν, μὴ
- - ^ E] , ,
διιόσε χωρεῖν τοῖς χαχολογοῦσιν, ἄλλ᾽ ἀφίστασθαι
Ὁ Lud * , M δι
αὐτῶν. Οὐχ ἐχαχολόγησε χαχῶς ἀχούων χαὶ αὐτὸς,
ΕΝ , M , ,
ἀλλὰ μᾶλλον διελέγετο χαθ᾽ ἡμέραν, χαὶ ταύτη μά-
A ^ Ll m— ,
λιστα οἰχειούμενος τοὺς πολλοὺς τῷ * χαχῶς χαίτοι
, , YR ^c ἈΝᾺ Ἢ 07, K M ,
ἀχούσας μὴ ἀποπηδῆσαι μιηδὲ χωρισθῆναι. Καὶ σχό-
- Ν , ^ m
mtt, ἐπειδὴ ὃ τῶν ἔξω πειρασμὸς ἐπαύσατο, ἀπὸ τῶν
E , 5 E /, ἢ
δαιμόνων ἤρξατο. "Oplc πώρωσιν Ἰουδαϊκήν; Τὰ
E m , - T
ἱμάτια αὐτοῦ ἰδόντες ἐνεργοῦντα, οὐ προσεῖχον. Τί
τούτου μεῖζον ἂν γένοιτο; 'Γοῖς δὲ μᾶλλον εἰς τοὐναν-
* - A M
τίον περιέστη. EX τις Ἑλλήνων. ἀπιστεῖ, τὴν σχιὰν
LE M J uu d
δρῶν ταῦτα ἐργαζομένην πιστευέτω. Οὕτω τῷ ἐξ
mM m * τω VM ^ ,
αὐτῶν ἀποστῆναι οἱ μὲν χαχολογοῦντες καὶ OwxbdA-
Διο - bod M 3 2 CONUAT, VE
λοντες τὸ δόγμα ἡττῶνται ( τοῦτο γὰρ ἐχάλεσεν 680v )
Χ M
αὐτὸς δὲ ἀφίσταται, ὡς μήτε τοὺς μαθητὰς ἀναχὼ-
τ, * - δ᾽
ρῆσαι, μήτε ἐχείνους εἰς θυμὸν ἐγεῖραι, δεικνὺς παν--
- ^ , A , M M E]
ταχοῦ διωθουμένους τὴν σωτηρίαν. Kal λοιπὸν ἐν-
ταῦθα οὐδὲ ἀπολογεῖται αὐτοῖς, ἅτε πανταχοῦ τῶν
nom , 305 , SACER eo ^
ἐθνῶν πιστευσάντων. Καὶ διαλέγεται, οὖχ ἁπλῶς τὸν
EA Ὁ ,
τόπον ζητήσας, ἀλλ᾽ ἔνθα σχολὴ ἦν, ὡς ? ἐπιτηδειό--
- ,
τερον διὰ τὸ ἐχεῖ συνάγεσθαι.
^ / , e
Ba6ai, πόση τῶν πιστευσάντων ἣ δύναμις, ὅτι
. τω E D D Y ,
χαὶ ἑτέροις τοῦ τὰ αὐτὰ ποιεῖν γίνεται" πόση δὲ πώ-
e H / - - n “
ρωσις τῶν χαὶ μετὰ τὴν ἀπόδειξιν τῆς δυνάμεως ἔτι
c [7 . H 7
μενόντων τῇ ἀπιστίᾳ. “Ὥσπερ οὖν Σίμων ἐμπορίας
^ , 3 , M
ἕνεχεν ἐζήτει τοῦ Πνεύματος τὴν χάριν, οὕτω xai

b Unus μανθάνομεν «zi ἡμεῖς μὴ ὁμόσε.
* [Ita D. et Commel. Latinus Interpres, Savil. et

HOMIL. XLI. 545

erant, admodum erant fideles. Ita nihil magnum
D putabant esse Jesum , quandoquidem et Paulum
addidere, ipsum hinc magnum quidpiam esse pu-
tare ostendentes. Hic mirari subit, quomodo daemon
ille exorcistarum errori non cooperatus est, sed re-
darguit illum , et scenam eorum patefecit. Mihi
videtur valde succensuisse, ac si quis de extremis
periclitans, a misero quodam et zrumnoso refute-
tur, et furorem suum totum in illum exonerare
velit. Ne videretur enim nomen Jesu despicere,
primo ipsum confessus, tunc potestatem accepit. Ut
autem probetur non ex debilitate nominis, sed ex
E illorum fraude totum accidisse, cur non Paulo tale
quidpiam contigit ? Et insiliens, inquit, homo in
illos. Forte discidit illorum vestes , et capita di-
laniavit : hoc enim indicavit dicens, Insiliens ; id
est, cum impetu irruens, ita ut hzec facere posset.
Quid sibi vult, Discedens ab eis, segregavit di-
scipulos ? lorum, inquit, maledicentiam succidit.
IHoc autem facit et abscedit, quia nolebat illorum
invidiam succendere, neque in majorem rixam in-
citare. Illud autem, Fiducialiter agebat, dicit ,
significans ipsum ad pericula paratum, clarius nec
319 dogmata obumbrantem disputasse. Hinc discimus
A non nos immiscere cum maledicis, sed ab illis abs-
cedere. Non maledixit ipse, cum male audiret,
imo potius quotidie disputabat, et hac maxime ra-
tione multos sibi concilians, quod quamvis mala
audiret, non discederet neque separaretur. Et ob-
serva, postquam tentatio ab externis cessavit, a
daemonibus incepit. Viden' czcitatem Judaicam ὃ
Cum viderent vestes ejus operantes, non adverte-
bant. Quid hoc majus esse possit ? At illis in con-
trarium res versa est. Si quis gentilium non cre-
dat, videns umbram hzc operantem, credat. Sic ex
eo, quod ab illis discederet, maledici et qui dogma
Β calumniabantur, superantur (hoc enim viam voca-
vit): ille vero discedit, ut neque discipuli secederent
neque illos ad iram concitaret, ostendens illos ubi-
que salutem repellere. Et jam illis non sese purgat,
eo quod gentcs ubique crederent. Et disputat, non
quemvis locum quaerens, sed ubi schola erat, quasi
commodiorem, eo quod ibi congregarentur.

2. Papa , quanta credentium virtus , quum et
aliis quoque eadem ipsa facere concedatur! quanta
vero czcitas eorum, qui etiam dum virtus illa de-
monstraretur, in incredulitate manebant. Ut igitur
Simon lucri causa gratiam Spiritus quzrebat , sic

Montf. cum A. B. C. κακῶς πάσχειν, καὶ ἀκούτας.

Ὁ [ἐπιτηδειότερον prO ἐπιτηδειότερος Editorum resti-

Judaeorum
czci'as.

Joan. 3.17.

S. JOANNIS CHRYSOST.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

et hi eadem de causa idipsum faciebant. Quanta € οὗτοι τοῦ αὐτοῦ τούτου ἕνεχεν τοῦτο ἐποίουν. Πόση

οοῖῖας ἢ Et quare Paulus non increpat? Quia vi-
sum fuisset hoc ex invidia fier; 1deo res ita dis-
pensatur. Sic et Christo accidit ; sed tunc non
impediebatur ( nam tunc initium rerum erat),
siquidem et Judas fur non cohibebatur ; Ananias
vero et Sapphira interfecti sunt : mulüque Judzi
obsistentes, nihil passi sunt; Elymas vero exczcatus
est. /Yon enim, inquit, veni, ut judicem mundum,
sed ut salvetur mundus. Vide rem exsecrandam :
Judaei adhuc manentes, ex ipso nomine lucrari
volebant: itaque omnia ad gloriam et lucrum facie-
bant. Undique vide homines non ita per utilia, ut
per terribilia converti. Ex Sapphire exemplo ter-
ror incidit in Ecclesiam, et ali. non audebant se
conjungere illis: hic sudaria et semicinctia acci-
piebant et. sanabantur; et postea veniebant ut
confiterentur peccata sua. Ex eo, quod insiliret,
ostenditur demonum magna quedam vis, cum
contra infideles agunt. Et cur non dixit spiritus
malus : Quis est Jesus ἢ sed inutilia verba protulit?
"T imebat, ne ipse poenas daret : sciebat enim hujus
nominis virtute concessum sibi fuisse, ut illusores
illos uleisceretur. Cur autem miseri illi non dixe-
runt ei, Credimus? Timebant Paulum : quamquam
multo clariores futuri erant, 51 Jesum Dominum
agnovissent. Et alioquin id, quod Philippis conti-
git, illos emendavit. Tu vero mihi considera, quam
modestus hoc loco sit scriptor, et quomodo histo-
riam solum scribat , nec quempiam accuset. Hoc
apostolos mirabiles reddebat. Et cujus essent filii
dicit, et nomen et numerum , dans iis, qui tunc
erant, certum narrationis su: indicium. Cur autem
circuibant illi? Lucri causa, non ut verbum annun-
tiarent: quomodo enim? Bene autem currebant
postea, przdicantes per ea qua patiebantur. Quare
hoc declarans ait: Et notum factum est omnibus
tam Judeis quam gentilibus , qui habitabant
Ephesi. Nonne,quzeso,etiam eos,qui duriores erant,
convertere debuit ? Sed non convertit ; nec mire-
ris : malitia enim nihil est quod persuadeat. Age
vero, hoe exorcistarum opus videamus quantze sit
nequitiz. Cur autem hoc sub Christo non contige-
rit, alterius, non przsentis temporis est disquirere;
verum quod jam pulchre et utiliter accidit. Vide-
tur enim 1llos irridendi causa hoc fecisse ; 1deoque
plectuntur : ita ut. posthac nemo auderet temere

tuimus e D. Cateri A. B. C. carent verbis, ὡς... συν γε-
σθαι. idem et in proximis lacunosi, ubi quzdam le-
viora ope Cod. D. emendavimus.]

a Unus οὐ χωλύεται.

D

E

$11

, M , το c
πώρωσις: Καὶ τί δήποτε 6 Παῦλος οὐκ ἐπιτιμᾷ; Ὅτι
FANS ^ / ΓΈ N ES SN - 3
ἔδοξεν ἂν βασχανίας εἰναι τὸ πρᾶγμα " διὰ τοῦτο οἷ-
χονομεῖται οὕτω. Τοῦτο χαὶ ἐπὶ τοῦ Χριστοῦ γέγονεν "
E] M /, εἶ , 7, 5» X M c /,
ἀλλὰ τότε μὲν οὐ χωλύεται (ἀρχὴ γὰρ τῶν πραγμά-

D MN LS, Me M 4f I De S S3. n ,
τῶν ἦν)" ἐπεὶ xal ᾿Ιούδας χλέπτων * οὐχ ἐχωλύετο"
Ἀνανίας δὲ χαὶ Σάπφειρα xot ἀνηρέθησαν "
λοὶ Ιουδαῖοι μὲν x«i ἀνθιστάμενοι οὐδὲν

χαὶ πολ-
ἔπασχον,
3 ΄ ἊΝ , MX
Ελύμας δὲ ἐτυφλώθη. Οὐ γὰρ ἦλθον, φησὶν, ἵνα χρίνω
τὸν χόσμον, ἀλλ᾽ ἵνα σωθῇ ὃ χό Ὅ (ay *
by χόσμον, y 7, ὃ χόσμος. Ὅρα μιαρίαν
3 ὃ- / y c
Ιουδαῖοι μένοντες ἔτι, ἀπὸ τοῦ ὀνόματος χρηματίζειν
nds c ὦ , ME Qr S duy Y ,
ἤθελον" ὥστε πάντα πρὸς δόξαν ἐποίουν xal πορισμόν.
/ ^ cer XY
Θέα πανταχοῦ οὐχ οὕτω τοὺς ἀνθρώπους ἐπιστρεφομέ-
M c ^ ἡ “ο-ὉΌ
νους ἀπὸ τῶν χρηστῶν, ὡς ἀπὸ τῶν φοδερῶν. "Ent
J / 2 PER! M τι , M 5
Σαπφείρας φόδος ἐπέπεσεν ἐπὶ τὴν ᾿Εχχλησίαν, καὶ οὐκ
ἐτόλμων χολλδίσθαι αὐτοῖς: ἐνταῦθα σουδάρια χαὶ σι-
, ei LUC 3 3. ^ M τω ,
μικίνθια ἐλάμδανον χαὶ ἰῶντο, χαὶ μετὰ τοῦτο τότε
εὐ Z - τ
ἦλθον ἐξομολογούμενοι τὰς ἁμαρτίας αὐτῶν. ATO τοῦ
3:4 7 ^J es ^ , ^,
ἐφάλλεσθαι δείχνυται τῶν δαιμόνων ἣ δύναμις με-
/ jm e ^ jJ » AX V NON /
γάλη τις οὐσα, ὅταν πρὸς ἀπίστους ἔχη. Kat διὰ τί
WT E m" τω ᾿
μὴ εἶπε; τίς ἐστιν ὃ Ἰησοῦς, τὸ πνεῦμα «τὸ πονηρὸν,
239 Ὁ € λ -
ἀλλ᾽ εἰπε μᾶλλον τὰ ἀνόνητα δήματα:; ᾿φοδεῖτο, μὴ
ὶ αὐτὸς δίκην δῷ - ἤδει γὰρ, ὅτι τὸ 07;
xai αὐτὸς δίκην δῷ - ἤδει γὰρ, ὅτι τὸ συγχωρηθῆναι
ec , τω
αὐτῷ ἐχείνους ἀμύνασθαι τοὺς χαταπαίζοντας αὐτοῦ
ES , -
τοῦτο τὸ ὄνομα πεποίηχε. Διὰ τί δὲ χαὶ οἵ ἄθλιοι μὴ εἰ-
5 € , b» NN bz ;
πὸν αὐτῷ, πιστεύομεν: " ' EGeGotxecay Παῦλον: καίτοι
J Pe J A5 EN ,
πόσῳ μᾶλλον λαμπρότερο: ἂν ἦσαν τοῦτο εἰπόντες, εἴ
9. , , m M 14 L4 M
γε ᾧχειώσαντο αὐτοῦ τὴν δεσποτείαν; Ἄλλως τε xat
^ 5 7 M , - ,
τὸ ἐν Φιλίπποις γενόμενον xal τούτους ἐσωφρόνισε.
D —€-— ^
Σὺ δέ μοι σχόπει τοῦ συγγραφέως ἐνταῦθα τὸ ἀνεπα-
ι ^ ^ € , , /, ' 2 UN ,
χθὲς, καὶ πῶς ἱστορίαν μόνον γράφει, xat οὗ GuxGa).-

A λει. Τοῦτο τοὺς ἀποστόλους ἐποίει θαυμαστούς. * Ἀλλὰ

, E CARY Χ , 1 * 2 ,
τίνος ἦσαν υἱοὶ, τὸ ὄνομα λέγει xat τὸν ἀριθμόν - δι-
NEN I , , - 7 T EJ γεν"
δοὺς τοῖς τότε τεκμήριον ἀξιόπιστον ὧν ἔγραφε. "'ivoc
δὲ ἕνεχεν xai περιήρχοντο; ᾿Εμπορίας χάριν * o0 γὰρ
δ , ΩΣ ὦ
δὴ τὸν λόγον καταγγέλλοντες - πῶς γάρ; Καλῶς δὲ
E * , i We y Jy
ἔτρεχον λοιπὸν, χηρύττοντες OU ὧν ἔπασχον. “Ὅθεν
- m ' , ^ ec
τοῦτο δηλῶν, Kot ἐγένετο, φησὶ, γνωστὸν πᾶσιν "Tou-
[4 - D M
δαίοις τε καὶ “Ἑλλησι τοῖς χατοιχοῦσι τὴν "Eoscov.
m— V /,
Τοῦτο οὐχὶ xat τοὺς σχληρυνομένους ἐπιστρέψαι ὥφει-
3 M MT
λεν, εἶπέ μοι: ᾿Αλλ᾽ οὐχ ἐπέστρεψε. Καὶ μὴ θαυμά-
Ξ ΑἹ M , τι ^ εν 2A ) , T * M RUD
σης" τὴν γὰρ καχίαν οὐδὲν πείθει. Φϑέρε δὲ χαὶ αὐτὸ
M - iv D Y^ da E] A , M ^
τὸ τῶν ἐξορχιστῶν ἴδωμεν ὅσης ἐστὶ χαχίας. Τίνος δὲ
A

c MIREX -Ὁ 7 c - / eJ
ἕνεχεν ἐπὶ τοῦ Χριστοῦ τοῦτο μὴ γέγονεν, ἑτέρου
ΝΞ EC , - AY ef ce
καιροῦ, καὶ οὐ τοῦ παρόντος ζητῆσαι * πλὴν ὅτι χαλῶς
S 3 MS , κ᾿ , , A 28A EN x
τοῦτο ἐνταῦθα γέγονε xol χρησίμως. "Euot δὲ δοχεῖ

7, ^ - - J -
χλευάζοντας αὐτοὺς τοῦτο ποιεῖν * ὅθεν τιμωροῦνται,

b Hic in uno Codice omnis fere series mutatur sine
ullo in sensu discrim:ne.
* [Iterum turba et defectus in tergeminis A. B. C.]

IN

e TEN / 4 - NEA ER
ὥστε xai ἀπὸ τούτου μηδένα τολμᾶν ue ὡς ἔτυχε
b M .-
τὸ ὄνομα ὀνομάζειν λοιπόν. Τοῦτο πολλοὺς τῶν πι-
δ b ^ ,
στευσάντων εἰς ἐξομολόγησιν ἤγαγε * τοῦτο χαὶ φόδον
- D x /,
αὐτοῖς ἐνέδαλε, xol τοῦ πάντα εἰδέναι τὸν Θεὸν μέ-
m , E! M Lud
γιστον τοῦτο vexu otov γέγονε. Πρὶν ἢ ὑπὸ τῶν δαι--
, m— m , ,
μόνων ἐλεγχθῆναι, ἑαυτῶν κατηγόρουν, φούούμενοι
d, b c
μὴ τὰ αὐτὰ πάθωσιν * εἰκότως. “Ὅταν γὰρ οἱ βοηθοῦν-
S EA ,
τες δαίμονες χατήγοροι αὐτῶν ὠσι, xol οὐ σύμμαχοι,
“ “ - ΄, a
ποία λοιπὸν ἐλπὶς, ἢ διὰ τῶν ἔργων ἐξομολόγησις;
- VN ,
Ὅρα δὲ oix μετὰ μιχρὸν γίνεται xax, τοιούτων ση--
N E] J , 3
μείων γενομένων. Τοιαύτη γὰρ ἣ ἀνθρωπίνη φύσις
^ κα - ^ ; /
ταχέως ἐπιλανθάνεται ὧν εὐεργετεῖται. Ἢ οὐ μέμνη-
E c M rome d Lud , D l4 Χ "e 3
σθε, ὅτι καὶ ἐπὶ τῶν χαθ᾽ ἡμᾶς γενομένων τὸ αὖτὸ
- , RS , a 2 / 9) $
τοῦτο γέγονεν; Εἰπὲ γάρ μοι, ? οὗ πέρυσιν ἐτίναξεν
^ κ , e "DN 2 x , 3 ΩΝ M
Θεὸς τὴν πόλιν πᾶσαν ; 'ΓΓ δαί: οὐχὶ πάντες ἐπι τὸ
΄ Y^ 3. / Y λ Y VS
φώτισμα ἔδραμον : οὐχὶ πόρνοι χαὶ μαλαχοὶ xai διε-
/ a M , 7
φθαρμένοι οἰκήματα ἀφέντες, χαὶ τοὺς τόπους ἐν οἷς
, A , -
διέτριδον, μετετέθησαν, καὶ γεγόνασιν εὐλαύεῖς;
- , ^A F ' M
᾿Ἐπειδὴ δὲ τρεῖς ἡμέραι παρῆλθον, πάλιν ἐπὶ τὴν
DJ ,ὔ , M m /
οἰκείαν ἐπανῆλθον xaxtav. Πόθεν δὲ τοῦτο γίνεται:
3 M b c , d , c
Ἀπὸ τῆς πολλῆς νωθείας. Kat τί θαυμαστὸν, εἰ τῶν
πραγμάτων παρελθόντων, ὅπου γε τῶν εἰκόνων διηνε-
—M— c M MES Y H ΙΝ o NN, LA
χῶς μενουσῶν τὸ αὐτὸ γίνεται; 'Tà ἐν Σοδόμοις, εἶπέ
- E , y. EC
μοι. οὐχὶ διηνεχῇ τυγχάνει; Τί οὖν ; ol προσοικοῦντες
, m
ἀπὸ τούτων γεγόνασι βελτίους; " Οὐδαμῶς. Τί δαὶ 6
e Wre / Y .- x 1
τοῦ Νῶςε υἱός; οὐχὶ τοιοῦτος ἦν ; οὐχὶ ἐν ὄψεσι βλέπων
2 / pe NM ε τὰ M? ^A 0 7 -
ἐρημίαν τοσαύτην χαχὸς Tv ; Μὴ δὴ θαυμάζωμεν πῶς
,ὔ 7 d
οὐκ ἐπίστευσαν τούτων γενομένων, ὅπου γε αὐτὴ ἣ
ἰς τοὐναντίον αὐτοῖς περιτρέπεται,εἰς
, T7 ἘΠ: ὦ ^ - ΄ ων πεν E
καχίαν " οἷον ὡς ὅταν δαιμονῶντα λέγωσι τὸν Υἱὸν τοῦ

, uon A
πίστις πολλάχις €

p. iem ^ , € ὦ M c D 7 M
Θεοῦ. Ἢ οὐχ ópXce χαὶ νῦν ταῦτα γινόμενα, xol
,
ὀφιώδεις ἀνθρώπους ὄντας πολλοὺς, ἀπίστους τε xal
1 ]
» , ^ M M M » c 9. ,
ἀγνώμονας, ot xol χατὰ τὰς ἔχεις, ὅταν ἀπολαύσω-
σιν εὐεργεσίας, καὶ θαλφθῶσιν ὑπὸ τινῶν, τότε λυ-
mA ^ - ᾿Ξ
ποῦσι τοὺς εὐεργέτας ; Ταῦτα uiv εἴρηται, ἵνα μή
cT ,
τις θαυμάζη πῶς τοιούτον σημείων γενομένων οὐ πάν-
" V D
τες ἐπέστρεψαν.
λ Y 2 hd c m
᾿Ιδοὺ γὰρ ἐπὶ τῶν καιρῶν τῶν ἡμετέρων * τὰ κατὰ
,
τὸν μακάριον Βαδύλαν γέγονε, τὰ κατὰ τὰ Ἱεροσόλυ-

ACTA APOSTOLORUM.

512

HOMIL. XLI. 347
hoc nomen proferre. Hoc fidelium multos ad confes-
sionem deduxit, hoc et timorem ipsis incussit, maxi-
mumque hoc argumentum fuit Deum omnia nosse.
Priusquam a. daemonibus redarguerentur, seipsos
accusabant, timentes ne eadem paterentur ; et jure
quidem. Quando enim adjutores daemones , accu-
satores illorum erant, non auxiliatores ,qualis spes
supererat, nisi confessio per opera? Vide quanta
brevi postea mala eveniant post tot facta signa.
Talis quippe est humana natura : statim beneficio-
rum obliviscitur. Annon meministis, idipsum etiam
nostris. temporibus accidisse? Dic. enim. mihi :
nonne anno superiore concussit Deus civitatem to-
tam ? Quid vero? nonne omnes ad baptismum ac-
cedebant? nonne scortatores, molles et corrupti
homines, relictis domibus et habitaculis, conversi
et pii effecti sunt? Übi autem tres dies transierunt,
rursus ad pristinam reversi sunt nequitiam, Unde
hoc contingit ? Ex ignavia multa. Ecquid mirum,
si ubi res transierunt, quando 1maginibus perpe-
tuo manentibus hoc 1psum evenit? Qua in Sodo-
mis, die mihi, nonne perpetuo manent? Quid
ergo?an vicini propterea meliores facti sunt? Mi-
nime. Quid et filius Noe? nonne talis erat ? nonne
tantam sub oculis habens solitudinem, malus ta-
men erat? Ne miremur ergo , si his ita gestis non
creüiderunt, quando ipsa fides illis szepe in contra-
rium et in nequitiam vertitur; ut quando daemoni-
acum esse dicebant- Dei Filium. Annon videtis
hoc nunc etiam fieri, et multos homines serpenti-
bus similes, incredulos et ingratos qui instar vipe-
rarum cum beneficia accipiunt, beneficis infesti
sunt? Hzc ἃ nobis dicta sunt, ut ne quis mire-
tur, quod tot editis signis non omnes conversi sint.

G

D

9. Nostris quippe temporibus acciderunt ca,
quae beatum Babylam spectant, que Jerosolymis

εἶ M A u-y A^ cm . .
μα; τὰ χατὰ τὴν καθαίρεσιν τῶν ἱερῶν, xaX οὐ πάν-- A gesta sunt, qua in destructione templorum, neque

, "x
τες ἐπέστρεψαν. Τί δεῖ τὰ παλαιὰ λέγειν ; Πέρυσιν
Ej € γας €T / M NY , 5 Y
εἶπον ὑμῖν οἷον γέγονε, xai οὐδεὶς προσέσχεν, ἀλλὰ
πάλιν χατὰ μικρὸν ὑπεῤῥύησαν xat κατέπεσον. “Ἑστη-
^ P 4 - » - cr j , - M
χε διηνεχῶς ὃ οὐρανὸς βοῶν, ὅτι Δεσπότην ἔχει, xol
/ φ.
τεχνίτου τινός ἐστι τόδε τὸ πᾶν (τὸν χόσμον λέγω),
M , , r -
χαὶ λέγουσί τινες, ὅτι οὐχί. ᾿Γὰ κατὰ Θεόδωρον ἐχεῖ-
/
νον γεγενημένα πέρυσι, τίνα οὐκ ἐξέπληξε; Καὶ ὅμως
5^ , , ^
οὐδὲν πλέον γέγονεν, ἀλλὰ πρὸς καιρὸν γενόμενοι εὖ-

à οὐ πέρυσι ἐτίναξεν ὃ θεός. Hunc terre motum ,qui
anno proximo, nempe 399 acciderat, σῦρε memorat.
Ea de re in Vita Chrysostomi agetur.

tamen omnes conversi sunt. Quid opus est vetera
recensere ? Dixi vobis, quid anno proximo acci-
derit, et nemo attendit ; sed rursus paulatimdeflu-
xerunt et collapsi sunt. Stat semper czlum cla-
mans se Dominum habere , et hoc universum esse
cujusdam opificis (de mundo loquor) ; et dicunt
quidam nonita esse. Quz circa Theodorum anno
proximo gesta sunt, quem non obstupefecerunt ?

» οὐδαμῶς deest in uno Cod.

€ τὼ χατὰ τὸν μαχάριον Βαξύλαν, elc. Haec. fuse enar-

rantur in Homil. de S. Babyla, Tom. 2, y. 567.

'lTerrz mo-
Con-
stantino-

poli.

tus

JOANNIS CHRYSOST.

549 s.

Et tamen nihil amplius factum est, sed ad tempus
pii 1 effecti, eo rev ersi sunt, unde pietatem inierant.
Hoc etiam Hebrais tunc contigit : ideo. dicebat B
propheta : Cum occideret eos, querebant eum,
et revertebantur et diluculo veniebant ad
Deum. Ecquid oportet generalia illa proferre ?
quot in morbos inciderunt? quot surgentes polli-
citi sunt se mores 1n melius mutaturos, el tamen
iidem ipsi manserunt? Hoc maxime ostendit nobis
naturalem nostram arbitrii libertatem , repentina
nempe mutatio. Nam si naturalia mala essent,
libertas non esset : quz enim ex. natura et neces-
sitate fiunt, mutare non possumus. Atqui muta-
mur, inquies. Ànnon videmus interdum eos, qui C
a natura habent ut videant, prz metu exczecatos ?
Quoniam illud naturz est, ut reprimatur, cum
natura altera advenit : ita secundum naturam
nostram est, ut perterriti non videamus. Secun-
dum naturam item est ,- ut majore adveniente
metu, alter metus recedat. Quid igitur, inquies,
si temperantia secundum naturam sit , et. metus
invalescens illam ejiciat? Quid igitur, si ostende-
ro, ne quidem tunc quosdam esse temperantes, sed
in metu etiam petulantes esse? hoc naturale non p
est. An vetera dicam? an nova? Quot in ipso
timore manserunt ridentes, et nihil tale passi
sunt ? Dic, quzso, Pharao nonne statim mutàtus
est, et ad pristinam recurrit nequitiam ? Hoc au-
tem loco dzemoniacis, quamvis ipsi non ignorarent,
dixerunt simpliciter : Per Jesum adjuramus
vos, quem predicat Paulus : per ea enim, qua
respondent, ipsos scire probatur. Jesum vero di-
cunt illi simpliciter, cum oportuisset dicere , Ser-
vatorem mundi, qui resurrexit : sed noluerunt con-
fiteri gloriam ejus. Ideo redarguit illos demon, E
insiliens in eos dicensque : Jesum novi , et Pau-
lum scio ; ac si diceret, Vos non creditis, sed
illo abutentes nomine hoc dicitis. Igitur desertum
templum est, expugnatu facilia arma : itaque non
estis praecones, inquit, sed mei estis. Magnus fu-
ror daemonis. Potuissent hzc apostoli facere; sed
interim non faciebant. Nam qui imperabant illis,
qui talia in ipsos operabantur, multo magis ipsis

imperassent. Vide quomodo illorum mansuetudo ,,,

monstratur, quod. illi, qui pellebantur, talia fa- A
ciebant; daemones vero, quibus serviebant,
contraria. Jesum, inquit, novi. Ergo erubescite
vos, qui illum ignoratis. Et Paulum scio. Et
hoc bene; noverat enim Dei esse praeconem. Dein-

Alius μὴ ξυσιχόν.
* [ Editi λέγει, quod auctoritate D. mutavimus in

ARCHIEP.-

CONSTANTINOP.

λαδεῖς, πάλιν ἐπανῆλθον ὅθεν γεγόνασιν εὐλαδεῖς.
Τοῦτο xat ἐπὶ τῶν “Εδραίων τότε συνέδη " διὸ xai ἔλε-
γεν 6 προφήτης Ὅταν ἀπέχτεινεν αὐτοὺς, τότε ἐξεζή-
τουν αὐτὸν, xxi ἐπέστρεφον xai ὥρθριζον πρὸς τὸν
Θεόν. Καὶ τί δεῖ λέγειν τὰ καθολιχά: πόσοι νόσοις πε--
ριέπεσον ; πόσοι ἐπηγγείλαντο ἀναστάντες πολλὴν τὴν
μεταξολὴν ἐργάσασθαι, χαὶ πάλιν οἵ αὐτοὶ γεγόνασι:
Τοῦτο μάλιστα δείκνυσιν ἡμῖν τὴν poe xal
τὴν ἐλευθερίαν τῆς ἣμ μετ τέρας φύσεως; ἢ ἀθρύα μετα-
6oX,. El qào φυσικὰ ἣν τὰ xoxX, οὐδ᾽ ἂν αὕτη γέγονε"
τῶν γὰρ κατὰ φύσιν χαὶ ἀνάγχην o0 δυνάμεθα μεθί-
στασθαι. Καὶ

M / 7
uz μεθιστάμεθα, φησί. Οὐ βλέπομεν
, 3 E , M » ῃ / € )! ^ ,
γάρ τινας φύσει μὲν ἔχοντας βλέπειν, ὑπὸ τοῦ φόύου
δῦ ἘΞ Ly Β , - : 3 ΡΘΕ À ^ I -—- , , ^,
δ TU iege Ἐπειδὴ xat τοῦτο φύσεώς ἐστι συ-
H , L c M
ἑτέρα diem θη" ὥστε χατὰ
᾿ P £.
φύσιν fjuiv ἐστὶ τὸ πεφούη

à ET

ἘΠ ΠΟ ὅταν φύσις

μένοις μὴ βλέπειν, χατὰ
, M

φύσιν δὲ xai τὸ, μείζονος παραγενομένου φόδου, τὸν

- NDA

HA TÉ οὖν, ἂν xoi ἣ σωφροσύνη,
x M E M ,

φησὶ, χατὰ μὲν φύσιν ἢ, ὃ δὲ φόδος χρατήσας ταύ-

E] I^ τῇ
τὴν ἐχδάλη ; Τί οὖν, ἂν δείξω τινὰς μηδὲ τότε σωφρο-
, E) , -
νιζομένους, ἀλλὰ xa ἐν τούτοις τοῖς φόόοις ὄντας ἴτα-

006; “οὐ φυσικὸν τοῦτό ἐστιν. Eizo τὰ παλαιά:

ἀλλὰ τὰ νέα: Πόσοι δὴ ἐν αὐτοῖς ἐχείνοις τοῖς φόδοις

ἐναπέμειναν γελῶντες, χλευάζοντες, καὶ οὐδὲν ἔπαθον

τοιοῦτον; Εἰπέ μοι, 6 Φαραὼ οὐχ εὐθέως μεθί--
M

στατο, τ ὶ ἐπὶ τὴν Fg χαχίαν ἀνέτρεχε; Ev-
, M

τὶ , , —

ἀγνοούντων αὐτῶν, προσετίθεσαν ἁπλῶς οἱ λέγοντες,
*"* 5 οῸὡὦὖ m— e f

Τὸν Ἰησοῦν δρχίζομεν ὑμᾶς, ὃν Παῦλος κηρύσσει" δι᾽

- iL ΞΕ , c

ὧν γὰρ ἀπο σ ον τα; δείχνυται, ὅτι ἴσασι. Τὸν Ἴη-
m ^Y

coUy δὲ λέγουσιν ἐχεῖνοι Gm ien δέον εἰπεῖν τὸν τῆς
3. , 22

οἰκουμένης (77, 0x , τὸν ἀναστάντα ἀλλ᾽ οὐχ ἤθελον

- iH ^Y c , Ἁ

δμολογῆσα: τὴν δόξαν αὐτοῦ. Διὸ καὶ ἐλέγχει αὐτοὺς

€ b , , Ὁ 7] Ἢ - M , , ῪΞ "7*5 5

ὃ δαίμων ἐπιπηδήσας αὐτοῖς, χαὶ εἰπών Tov Ἰη-

D , M ——^
σοὺν γινώσχω, xoi τὸν Παῦλον ἐπίσταμαι. Ὡσεὶ ἔλε-

c - 5
γεν" διεῖς ob πιστεύετε, ἀλλ᾽ dm exec τῷ

cH y 1 JUS

ὀνόματι ταῦτά φατε. Οὐχοῦν ἔρημος ὃ ναὸς, εὔχατα-
, Y το, y

γώνιστον τὸ σχεῦος * ὥστε οὐχ ἐστὲ κήρυχες, ἀλλ᾽ ἐμοὶ,
Ξ Ἁ , v N m—

φησὶν, ἐστέ. Πολὺς 6 θυμὸς τοῦ δαίμονος. ἨἬ δύναντο

Lud », M 5 , d , ^

ταῦτα αὐτοὺς ἐργάσασθαι. oci ἀπόστολοι, ἀλλ᾽ oUx

ρας , AE Ot ^ m 2 Y , 5 ^ τω

ἐποίουν τέως. ΟἱἨ γὰρ τῶν ἐργαζομένων αὐτοὺς ταῦτα

χρατοῦντες, πολλῷ μᾶλλον αὐτῶν. Ὅρα πῶς δεί-
IT 3E ΟΣ Ὁ. ΝΥ ci e. 4 E ,

χνυται αὐτῶν ἣ ἐπιείχεια, ὅτι οἵ μὲν ἐλαυνόμενοι

τοιαῦτα ποιοῦσιν, οἱ δὲ epe απευόμενοι δαίμονες τάναν-
,ὔ ^ 2 ^

τία. Τὸν. Ἰησοῦν, φησὶ, γινώσχω. Οὐχοῦν αἰσχύν-

. Καὶ τὸν Παῦλον ἐπίσταμαι.

. Εἶτα

E] IN
ἐφάλλεται € ἐπ᾿ αὖτ ve xat E τὰ des δι᾿

t
θητε ot Ecos s εῖς
Καλῶς χαὶ τοῦτο" τ γὰρ Θεοῦ ὄντα v
CE /
ὧν ἐποίει αὐτοῖς, τοῦτο μονονουχὶ "λέγων * μὴ vop.t-

λέγων. Cleri hic deficiunt. ]

IN ACTA APOSTOLORUM.

[7] m 5 J m e IT t δ
σητε, ὅτι χαταφρονῶν ἐχείνων ταῦτα ποιῶ. Πολὺς
τ 7 — ,
φόδος τοῦ δαίμονος. Καὶ διὰ τί χωρὶς τῶν ῥημάτων
39 d 4 Jw Ame v 5 ὦ UT , eu h ^
τούτων οὐ διέῤῥηξεν αὐτῶν τὰ ἱμάτια; οὕτω γὰρ ἂν
5 A , »
xai τὸν θυμὸν ἐπλήρωσε, καὶ τὴν πλάνην ἔστησεν.
E 6 - ch A x C A 5 Λ) Ὁ, x
ἱφούεῖτο, ὅπερ ἔφην, “τὴν ἀπρόσιτον δύναμιν, καὶ
ἌΣ ΟΝ M y. Qr AS M i "0 δὲ
οὐχ ἂν τοσοῦτον ἴσχυσεν, εἰ μὴ τοῦτο εἰπεν. “Ὅρα δὲ
m , — »
πανταχοῦ τοὺς δαίμονας εὐγνωμονεστέρους τῶν Ιου-
δαίων, xol οὗ τολμῶντας ἀντειπεῖν οὐδὲ κατηγορῆσαι
— , “Νὰ D X m E - λέ
τῶν ἀποστόλων οὐδὲ τοῦ Χριστοῦ. ᾿Εχεῖ λέγουσιν,
Οἴδαμέν σε τίς εἶ" xol, Τί ἦλθες ὧδε πρὸ καιροῦ
cu L [εν ^e
βασανίσαι ἡμᾶς; xol πάλιν, Οἰδά σε τίς εἰ, ὃ Υἱὸς
τοῦ Θεοῦ - ἐνταῦθα δὲ, Οὗτοι οἱ ἄνθρωποι δοῦλοι τοῦ
ET e Y Y ^r. e
Θεοῦ τοῦ ὑψίστου εἰσί καὶ πάλιν, "Tov μὲν Ἰησοῦν
D , , M 5^
γινώσχω, καὶ τὸν Παῦλον ἐπίσταμαι. Vivo γὰρ ἐδε--
᾿ [4 ,
δοίκεσαν καὶ ἔτρεμον τοὺς ἁγίους ἐχείνους. Τάχα τις
-— - M , , τ r
ὑμῶν ἀκούων, ποθεῖ ἐπὶ ταύτης γενέσθαι τῆς ἐξου-
zi , c
σίας, ὥστε μὴ δύνασθαι δαίμονας ἀντιδλέπειν αὐτῷ,
χαὶ μαχαρίζει τοὺς ἁγίους ἐχείνους διὰ τοῦτο; ὅτι το-
- ,ὕ c Ὁ /
σαύτην εἰχον ἰσχύν. ᾿Αλλ᾽ ἀκουέτω τοῦ Χριστοῦ λέγον- (
M / ned ci MA 7 erre ΄
τος * M? χαίρετε, ὅτι τὰ δαιμόνια ὑμῖν ὑποτάσσεται,
, 53 M^ ,ὕὔ , ῃ , L) Fu t /
ἐπειδὴ ἤδει πάντας ἀνθρώπους μάλιστα τούτῳ yat-
Ὕ M — οὖ m
ροντας διὰ χενοδοξίαν. Ei " γὰρ τὸ τῷ Θεῷ δοχοῦν
ζητεῖς, xat τὸ xotyT, συμφέρον, ἑτέρα μείζων ἐστὶν
eN, 5 » er / me τι pv €
680c. Οὐχ ἔστιν οὕτω μέγα δαίμονος ἀπαλλάξαι, ὡς
Ὁ J v , , ^, , , ,
ἁμαρτίας ἐξελέσθαι. Δαίμων οὐ χωλύει βασιλείας o0-
ρανῶν ἐπιτυχεῖν, ἀλλὰ καὶ συμπράττει, ἄχων μὲν,
/, M , ^N EA € *
συμπράττει δὲ, σωφρονέστερον τὸν ἔχοντα ποιῶν
ἁμαρτία δὲ ἐχράλλει.

"AX ἴσως ἐρεῖ τις *. μὴ γένοιτό μοι τοιούτου τυ-
χεῖν σωφρονισμοῦ. Οὐδὲ ἐγὼ βούλομαι, ἀλλ᾽ ἑτέρου,
ἀπὸ τοῦ πόθου τοῦ Χριστοῦ πάντα ποιεῖν. Εἰ δὲ, ὃ μὴ
γένοιτο, συμόαίη, καὶ ὑπὲρ τούτου παραχαλεῖν. Εἰ
τοίνυν οὗτος μὲν οὐχ ἐχθάλλει, ἐχείνη δὲ ἐχθάλλει,
τὸ ἐχείνης ἀπαλλάξαι μείζονος εὐεργεσίας. Οὐχοῦν
ταύτης σπουδάζωμεν ἀπαλλάττειν τοὺς πλησίον, χαὶ
πρὸ τῶν πλησίον ἡμᾶς αὐτούς. Ἴδωμεν, μὴ δαίμονα
ἔχωμεν" ἐξετάσωμεν ἑαυτοὺς ἀκχριθῶς. Δαίμονος χα-
λεπώτερον ἁμαρτία" ἐχεῖνος μὲν γὰρ ταπεινοὺς ποιεῖ.
Ἢ οὐχ δρᾶτε τοὺς δαιμονῶντας, ὅταν ἀνενέγκωσιν
ἀπὸ τῆς νόσου, πῶς εἶσι κατηφεῖς, πῶς σχυθρωποί ;
πῶς αἰσχύνης τὰ πρόσωπα αὐτῶν γέμει; πῶς οὐδὲ
ἀντιόλέψαι τολμῶσιν; Ὅρα τὴν ἀτοπίαν - ἐχεῖνοι μὲν
ὑπὲρ ὧν πάσχουσιν αἰσχύνονται, ἡμεῖς δὲ ὑπὲρ ὧν
πράττομεν οὐχ αἰσχυνόμεθα - ἐχεῖνοι ἀδιχούμενοι αἷ-
δοῦνται, ἡμεῖς ἀδικοῦντες oUx αἰδούμεθα- καίτοι τὰ
ἐχείνων οὐχ αἰσχύνης ἄξια, ἀλλ᾽ ἐλέου xol φιλανθρω-
πίας xai συγγνώμης, xai πολλοῦ τοῦ θαύματος καὶ

ἃ [dem τὴν ἀπέῤῥητον.

I

b

D

HOMIL. XLI.

549

de insilit in cos, et vestes dilacerat ; ac si per ope-
ra diceret illis : Ne putetis me idco id facere,
quod illos contemnam. Magnus timor damonis.
Et cur non sine verbis istis vestes eorum discidit?
ita enim et furorem implevisset, et errorem sta-
tuisset. Timebat, ut dixi, inaccessam potestatem :
et non tantum potuisset, si hoc non dixisset. Vide
ubique daemones gratiores, quam Judzos, nec au-
dentes contradicere, vcl accusare apostolos , neque
Christum. Illic dicunt : Scimus te quis sis ; et,
Cur wenisti huc ante tempus torquere nos ; et
rursum, Scio te quis sis, Filius Dei : hic vero,
Hi homines servi. Dei excelsi sunt ; et rursum,
Jesum novi, et Paulum scio. Multum enim for-
midabant et tremebant sanctos illos. Forte quis ve-
strum audiens, cupit hanc habere potestatem, ut ne
ausint quidem. daemones adversus illum respicere,
et sanctos illos ca de causa beatos przdicat, quia
tantam habuere potestatem. Sed audiat Christum
dicentem : /Volite gaudere, quia demonia vo-
bis subjiciuntur ; quia sciebat omnes homines ob
vanam gloriam ea de re maxime gavisuros esse.
Nam si id, quod placitum Deo est, quzris, et quod
in communi prodest, alia major est via. Non ita
magnum est a daemone liberari, ut a peccato. Dze-
mon non impedit, quominus regnum czlorum
consequamur; imo cooperatur, invitus quidem,
sed tamen cooperatur, dum continentiorem red-
dit eum quem occupat : peccatum vero e regno
ejicit.

4. At forte dicet quispiam : Absit, ut sic asse-
quar continentiam. Neque ego velim, sed alio
modo, ut omnia facias ex amore Christi. Si vero
hoc, quod absit, contingat, pro hoc est orandum.
Si igitur demon non ejicit, peccatum vero ejicit,
ab hoc liberari majus est beneficium. Ergo ab hoc
proximum liberari curemus, et ante proximum
nos ipsos. Videamus ne demonem habeamus, di-
ligenter nos ipsos examinemus. Dzmone gravius
est peccatum ; ille namque humiles reddit. Annon
videtis dzemoniacos, quando a morbo recreantur ,
quam sint demissi, quam moesti ? quomodo vultus
pudore suffundatur, quomodo non ausint obtueri ?
Vide absurditatem : illi de 115 quz patiuntur eru-
bescunt, nos de actis nostris non. erubescimus :
illi injuria affecti verentur, nos injuria aflicientes
non veremur. Atqui illorum status non. pudore
dignus, sed misericordia ct humanitate, venia,
admiratione magna, innumeris laudibus, quando

29.

24.

Matth. 8.

Marc. t.

Act.16.17.

Encsr0;

Peccatum
dzmone de-
terius,

550 S. JOANNIS CHRYSOST.
cum tali dzemone concertantes, omnia cum gratia-
rum actione patiuntur: nostra vero digna sunt
risu, pudore, accusatione, supplicio, peena, ex-
tremis malis, gehenna, nullaque venia. Viden'

ARCHIEP.

314

CONSTANTINOP.

, Ὁ
t.optov. τῶν ἐπαίνων, ὅταν xal τοιούτῳ προσπαλαίον-

,
τες δαίμονι, πάντα εὐχαρίστως φέρωσι τὰ δὲ ἡμέ-
«epa. γέλωτος ὄντως, αἰσχύνης, κατηγορίας, κολάσεως,
, ΩΣ c
τιμωρίας, τῶν ἐσχάτων χαχῶν xa γεέννης, ἀλλ᾽ οὐδε-

peccatum dzemone deterius esse ? Et illi quidem A μιᾶς ἄξια συγγνώμης. Ὁρᾷς, ὅτι χαλεπώτερον δαί-

ex iis, quz graviter patiuntur, duplex lucrum re-
portant : unum quod. temperatiores sint et magis
philosophi, alterum quod, cum hie peccatorum
penas dederint, puri ad Dominum migrent. Nam
hac de re sepe disseruimus et ostendimus, eos
qui hic puniuntur, si benigne ferant, magnam
peccatorum sarcinam verisimiliter deponere. A
peccatis autem. duplicia mala eveniunt : unum
quod. offendamus, alterum quod deteriores eva-
damus. Attendite dictis. Non in hoc tantum lz-
dimur a peccato, quod peccemus ; sed et in alio,
quod anima habitum admittat; sicut et in corpo-
re: clarius enim erit inde sumtum exemplum.
Quemadmodum enim febricitans non 1n hoc solum
leditur, quod infirmetur, sed etiam quod post
morbum sit infirmior, etiamsi ex diuturno morbo
in bonam valetudinem redeat : sic et de peccato
dicendum, licet sanemur, adhuc tamen egemus
fortitudine. Vide namque mihi quempiam, qui
contumelia affecerit, nec pcenas dederit: non ideo
solum lacry mari oportet, quod contumelie pcenas
non dederit? Sed etiam alia de causa. lugendum.
Quare? Quia impudentior effectus est animus.
Singulorum enim peccatorum, postquam delictum
peractum est et cessavit, virus quoddam in anima
inseritur. Non audis quosdam dicentes, postquam
a morbo recreati sunt: Non ultra ausim aquam
bibere ; licet sanus sit? sed morbus in hoc ctiam
lesit. Et illi quidem mala passi, gratias agunt;
nos autem dum bene habemus, Deum blasphema-
mus, et zgre ferimus : plures enim invenias in
sanitate ac divitiis hoc agentes, quam in pauper-
tate et infirmitate. Instat enim dzmon quasi. car-
nifex ardens minas intentans, sicut quidam pzeda-
gogus lorum erigens, et nusquam deflectere sinens.
Quod si qui nec 1ta sapiant, at illi dant pcenas.
Non parvum autem etiam hoc : ut enim stulti , ut
furiosi, ut pueri non poscuntur rationes, sic neque
hi : eorum enim quz Inscienter acta sunt, nemo
tam crudelis est ut pcenas repetat. Ergo peccantes

γουτι χαχῶς deest in uno Codice. [ Mox recepi-
mus δόντες eX. À. B. Ceteri δόντας.]
b χαὶ ἐδείξαμεν deest in uno.
* [ ὑγίανεν B. C. D. et Commel.; ὑγίαναν Savil. et
Montf, Paulo ante ἡμῶν pro ἡμῖν ex nsdem Codd, et
Savil. reposuimus.]

à πόσχγουπσι
ποςσχοῦτί
^

ἄξιον. Ποῖον δὴ τοῦτο; Ὅτι
λοιπὸν ἣ ψυχή. “Ἑκάστο" γὰρ

c , - ES
μόνος ἁμαρτία; Καὶ ἐχεῖνοι μὲν ἐξ ὧν ^ πάσχουσι
c Noo FON ^ - ^" M M E

καχῶς, χερδαίνουσι κέρδος διπλοῦν * ἕν μὲν τὸ σωφρο-
ίζεσθ ὶ φιλοσοφώ 2. ANS δὲ
νίζεσθαι χαὶ φιλοσοφώτεροι εἶναι, δεύτερον δὲ
L4 e —

χόλασιν ἐνταῦθα τῶν οἰκείων ἁμαρτημάτων δόντες,

τὸ τὴν

M M M -
καθαροὶ πρὸς τὸν Δεσπότην ἀπελθεῖν. Καὶ γὰρ ὑπὲρ
, ^ , x
τούτου διελέχθημεν πολλάχις, P xoi ἐδείξαμεν, ὅτι
M ΩΝ
τοὺς ἐνταῦθα χολαζομένους, ἂν εὐγνωμόνως φέρωσι,
damn
πολλὰ τῶν ἁμαρτημάτων ἀποτίθεσθαι εἰχός. "Amo δὲ
- ς c $ ἃ
τῶν ἁμαρτημάτων διπλᾷ τὰ δεινὰ, ἕν μὲν ὅτι προσ--
, e ^Y a , , p
B χρούομεν, ἕτερον δὲ ὅτι χείρους γινόμεθα. Προσέχετε
c ΄ 5 ο , PEN , 3 ^ τ €
ᾧ λέγω. Οὐ τοῦτο μόνον ἀδιχούμεθα ἀπο τῆς ἁμαρ-
, d € , E] M M
τίας, ὅτι ἁμαρτάνομεν, ἀλλὰ καὶ

e

eh s e ere Ὁ.
ἕτερον, Ott ἕζιν δε-

χεται ἣ ψυχὴ, οἷον ὡς ἐπὶ σώματος" σαφέστερον γὰρ
“ 324 4€ NRI , ΄ , Y
ἔσται ἐπὶ ὑποδείγματος λεγόμενον. Καθάπερ γὰρ ὃ

ρέξας o0 τοῦτο μόνον ἠδίκηται, O εἴ, ἀλλ᾽ ὃ
ρέξας οὐ τοῦτο μόνον ἠδίκηται, ὅτι νοσεῖ, ἀλλ᾽ ὅτι
V

, F ^ 4

ὑγείαν ἐπανέλθοι ἀπὸ νόσου μαχρᾶς " οὕτω δὴ καὶ ἐπὶ

c € , * e , y c Nr,
τῆς ἁμαρτίας, χἂν ὑγιαίνωμεν, ἔτι πολλῆς δεόμεθα

τ D EP, ΝΙΝ , ceo. , » X
τῆς ἰσχύος. le γάρ μοι δόρίσαντά τινα, xod μὴ τι-
τ , , ) c
μωρηθέντα οὐ διὰ τοῦτο μόνον δαχρύειν, ὅτι οὐ τῆς
^ b
C ὕόδρεως δίκην δίδωσιν; ᾿Αλλὰ

' 90 -
xat δι΄ ἕτερον πενθεῖν
, ,
ἀναισχυντοτέρα γέγονε
τῶν ἁμαρτημάτων, χαὶ

τῆς ἁμαρτίας ἐργασθείσης χαὶ παυσαμένης, ἐναποτί--
θεταί τις ἡμῶν ἰὸς τῇ ψυχῇ. Οὐχ ἀχούεις λεγόντων
τινῶν, ὅταν £x. νόσου ὑγιάνωσιν, ὅτι οὐχ ἔτι τολμῶ
ὕδωρ πιεῖν; xatvot γε * ὑγίανεν ἀλλ᾽ f, νόσος xol
τοῦτο ἠδίχησε. Κἀχεῖνοι μὲν καχῶς πάσχοντες, 0j -

-M A 08 3 , - *
ριστοῦσιν * ἡμεῖς δὲ εὖ πράττοντες, βλασφημοῦμεν τὸν

" AT , ^ m , M e ^
Θεὸν, καὶ ἀποδυσπετοῦμεν " πλείονας γὰρ εὕροις ἂν
M , ΩΣ ον. E! ,
ἐν ὑγεία καὶ πλούτῳ τοῦτο ποιοῦντας, ἢ ἐν πενίᾳ xo

Ν

c πεν ^"Eoís- um πὶ & S5 LU. c e 0 rm"
p ἀῤῥωστίᾳ. ᾿Εφέστηχε γὰρ ὃ δαίμων ὡς δήμιος ὄντως
€ nn AN » eum ANY rS ὃ ^
σφοδρὸς ἀπειλῶν πολλὰ, χαθάπερ τις παιδαγωγὸς
, -
τὸν ἱμάντα ἀνατείνων, χαὶ οὐδαμόθεν ἀναχυθῆναι

C , , » -
ἀφιείς. Ei δέ τινες μηδ’ οὕτω νήφοιεν, 4 ἀλλ᾽ οὖν ἐχεῖ-

: A
B
"MN ^
νοι οιοοᾶσι O

, , M ΝΑ M D ,
ίκην. Οὐ μιχρὸν δὲ χαὶ τοῦτο καθάπερ
1 e ^ ade c , , "
γὰρ oi μωροὶ, χαθάπερ oi μαινόμενοι, χαθάπερ ot
zm c , - Y i
παῖδες oUx ἀπαιτοῦνται εὐθύνας. οὕτως οὐδὲ οὗτοι "
e , e
τῶν γὰρ οὖχ ἐν γνώσει πραττομένων οὐδεὶς οὕτως
» — —
Ἄρα πολλῷ τῶν

$3 8x dq ; M M /
ὠμὸς; στε ἀπαιτῆσαι Οἰχὴν ποτε.

c Ali σροδρὸς πολλὰ λέγων χαθάπερ.

4 [ Ita Commel. et D. idque reddidit Erasmus. A.
B. C. εἰ δέ τινες μηδ᾽ ὄλως v. οὐδὲ Ba. διδόασι Vel δίδωσι.
Savil. quem sequebatur Montf, zi ài v. p. οὕτω ν.», οὐδὲ

ἐχ. δώσουσι.

IN ACTA APOSTOLORUM. HOMIL. XLI.

, -
δαιμονώντων χεῖρον διαχείμεθα οἱ ἁμαρτάνοντες.
3 ,ὔ
Ἀλλ᾽ ὅτι οὐκ ἀφρίζομεν, οὐδὲ διαστρέφομεν τὰς κόρας
5^ M e nb, » , c , c z /
οὐδὲ τὰς χεῖρας; Εἴθε ἐν τῷ σώματι τοῦτο ἐπράττο--
"oye eR EE IN ΔΕ REACHES AG
μεν, xa μὴ £v τῇ ψυχῇ. Βούλει cot δείξω ψυχὴν ἀφρι-
,,
ζουσαν ἀκάθαρτον, καὶ διαστροφὴν ὀμμάτων διανοίας:
CE dh N E] * , ^ , p XN ^
γνόησον τοὺς ὀργιζομένους xai μεθύοντας ὑπὸ τοῦ
— , mM—
θυμοῦ, πόσου ἀφροῦ οὐχ ἀκαθαρτότερα ἐκόάλλουσι
€: » C ^ ,
ῥήματα; Ὄντως ὥσπερ δυσώδη σίελον ἀποθδλύζουσι.
ΓΝ , - c [: 4
Καὶ χαθάπερ ἐχεῖνοι οὐδένα ἴσασι τῶν παρόντων, οὔ-
9583 "€ N , V , - 5-3 ,
τως οὐδὲ οὗτοι. Σχοτισθείσης γὰρ αὐτοῖς τῆς διανοιας
^ ^ Ὁ L4
x«i διαστραφέντων τῶν ὀφήαλμῶν, οὐ φίλον, οὐχ
2,097 Ye CYAM Ü Ü ὕνητο ἀλλὰ
ἐχθρὸν, οὐχ αἰδέσιμον, οὖκ εὐκαταφρόνητον,
, € τ LP es 3 € m 5 V M ,
πάντας ἁπλῶς δρῶσιν. Οὐχ δρᾷς αὐτοὺς καὶ τρέμον-
, ἜΝ Y
τας καθάπερ ἐχείνους; Ἀλλ᾽ οὐ πίπτουσι χαμαί ᾿Αλλὰ
— - ^ , ,
ἣ ψυχὴ αὐτῶν χαμαὶ χεῖται xal πίπτει σπαίρουσα" el
' 3 M € , 5 ^ » E] - er EJ
γὰρ ὀρθὴ εἱστήχει, οὐχ ἂν ἔπαθεν ἐχεῖνα ἅπερ ἔπαθεν.
^ - , 5 - M
H οὐ δοχεῖ σοι χαταδεδλημένης εἰναι ψυχῆς, xai
M e bd M
τὴν οἰχείαν νῆψιν * ἀπολωλεχυίας, xai ἃ ποιοῦσι xat
, , e e Ὗ -
ἔγουσι μεθύοντες τῷ θυμῷ 5 "Ἔστι τι xa ἕτερον μα-
,ὔ Ξὰ , , - ΝᾺ m
νίας εἶδος τούτου χαλεπώτερον. Ποῖον δὴ τοῦτο:
σ RNV σον ὦ A 5 Δ S ΤῊΝ , Hi 7,
Ὅταν μηδὲ ἀφεῖναι τὴν ὀργὴν ἀνέχωνται, ἀλλὰ τρέ-
- ,
φῶσι παρ᾽ ἑαυτοῖς οἰχειχχὸν χαθάπερ τινὰ δήμιον τὴν
, E] M 3 , E] L M
μνησιχαχίαν. Αὐτοὺς γὰρ πρώτους ἀπόλλυσι τὸ μνη-
- e c M ^
σικαχεῖν ἐντεῦθεν ἤδη, ἵνα τὰ μέλλοντα παρῶ. Πόσην
M Y ,ὔ X! 5 , ΄ M !
γὰρ οἴει βάσανον εἰναι ἀνθρώπῳ πεπληγυένῳ τὴν ψυ-
x , cm
χὴν, καθ’ ἑχάστην ἡμέραν σχοποῦντι ὅπως ἀυύνηται
SCANN , , c x Hv c -ι D
τὸν ἐχθρόν; Πρότερον ἑχυτὸν χολάζει ὃ τοιοῦτος, καὶ
x ^ Y
τιμωρεῖται οἰδαίνων, πρὸς ἑαυτὸν μαγόμενος, ἐμπυ-
, 3 , M b ^ 2 à 1
ριζόμενος. Ava γὰρ διαπαντὸς χαίεσθαι παρὰ σοὶ
M τ €
τὸ πῦρ χαὶ τὸν πυρετὸν ἐπὶ τοσοῦτον ἐχτείνων, οὐχ
, Li 3
ἀφίης παραχμάσαι, xxi νομίζεις ἐχείνῳ διδόναι τι
M - 9A. b ^ /, M /
xuxby , αὐτὸς δὲ σεαυτὸν τήχεις, διαπαντὸς τὴν φλόγα
M ,
ἀχμάζουσαν φέρων, xxi διαναπαύσασθαι τὴν ψυχὴν
» - Lad » 5, E , 3 X M 5 bh
οὐκ ἐῶν, ἀλλ᾽ ἐχθηριούμενος ἀεὶ, xot ἐν ταραχῇ xol
c Xi »
ἐν χειμῶνι τὸν λογισμὸν ἔχων.
, , τ , ἊΝ
Τί ταύτης χαλεπώτερον τῆς μανίας, διαπαντὸς λυ-
E CAMP IESUS ^ J EO Y €
πεῖσθαι xal οἰδεῖν xa φλεγμαίνειν Τοιαῦται γὰρ αἱ
LE ,. ! - / . Y E. EN ^ /
τῶν μνησικάχων Ψυχαί - ἔνθα ἂν ἴδωσιν ὃν βούλονται
» , 5 , 5 λ b! hg , ,
ἀμύνασθαι, εὐθέως ἐπλήγησαν * ἂν φωνῆς ἀχούσωσι,
7, E M , Ψ
κατέπεσον, τρέμουσιν: ἂν ἐπὶ χλίνης oct, μυρίας
- , , m—
ἑαυτοῖς ὑπογράφουσι τιμωρίας, ἀναρτῶντες, βασανί-
- ἈΝ N ^Y
ζοντες ἐχεῖνον τὸν ἐχθρόν: πρὸς δὲ τούτοις, ἂν xai
EJ D Y^ 6 M -— 14 LÀ 5
εὐδοκιμοῦντα ἴδωσι, βαδαὶ τῆς τιμωρίας. Ἄφες αὐτῷ
b e , NO (λλ z Δ. c ͵7 :
τὸ ἁμάρτημα, καὶ ἀπάλλαξον σαυτὸν τῆς βασάνου.
, , . ^ οἷ , “ - κ *
Τί μένεις διαπαντὸς κολαζόμενος, ἵνα ἐχεῖνδν ἅπαξ
M /
χολάσης xai τιμωρήσῃ ; τί χατασχευάζεις P ἑχτιχὸν
Ll , /, L4 το
σαυτῷ νόσημα; τί βουλόμενον ἀπαλλαγῆναί σου τὸν
* , Ld
θυμὸν χατέχεις; Μηδὲ μέχρις ἑσπέρας μενέτω, φη-
A es ; '
civ, ὃ Παῦλος. Καθάπερ γὰρ τηχεδών τις xo σὴς,

a Alii ἀπολωλυίας.
b Quidam ἐχτῆχον σαυτὸν τῷ νοσήματι, qua lectio non

$15

551
multo deterius affecti sumus quam diemoniaci.
Sed non spumamus, nec pupillas distorquemus
vcl manus ἢ Utinam hoc in corpore pateremur,

E non in anima. Vis tibi ostendam animam spuman-

tem, impuram, et distortos oculos mentis ? Cogita

iratos et furore ebrios, qua spuma non immundio-
ra proferunt verba ἢ Profecto quasi feetidum spu-
tum emittunt. Et sicut illi nullum ex praesentibus
norunt, sic neque hi. Obtenebrata enim illorum
mente et distortis oculis, non amicum, non inimi-
cum, non venerabilem, non despiciendum, | sed
omnes uno intuitu cernunt. Non vides hostremere
sicut illos? Sed non cadunt in terram? Verum ani-

A ma eorum humi jacet et cadit palpitans: si. enim
recta staret , non pateretur illa quz patitur. Àn-
non videntur tibi abjectz esse anima, quz vigilan-
tiam suam perdiderit, ca quz illi dicunt et facinnt
animo ebrii ? Est et aliud. furoris genus hoc gra-
vius. Quodnam illud ? Quando nequeiram remitti
sustinent, sed apud se alunt, quasi. domesticum
carnificem ulciscendise cupiditatem. Illos enim
primos hzc cupiditas hic perdit, ut futura prater-
eam. Nam quantum putas esse tormentum ho-
minis animo perculsi, singulis diebus meditantis,
quo pacto inimicum ulciscatur ? Primo seipsum

B punit, et inflatum plectit, contra seipsum pugnans
et incensus. Necesse enim est ignem semper in te
ardere : et febrim tantum intendens, non sinis de-
crescere, putasque te illi malum inferre; ipse. ve-
ro teipsum tabefacis, flammam semper vigentem
gestans, nec sinens animam quiescere, sed effera-
tus semper, et in pertubatione et tempestate men.
tem retinens.

5. Quid hoc furore deterius, semper ita dole-

C re, inflari, ardere? Tales enim. sunt. vindictam
meditantium anima : ubi viderint eum , quem
ulcisci cupiunt, statim concitantur; si vocem au-
dierint, decidunt, tremunt ; si in lecto decumbant,
mille sibi depingunt ultionis genera, suspenden-
tes, torquentes inimicum illum : ad hzc, si illum
clarum et conspicuum viderint, papze, quantum
supplicium ! Dimitte illi peccatum, teque ἃ tor-
mento exime. Cur semper cruciatus perseveras, ut
illum semel ulciscaris et punias? quid paras tibi
hecticum morbum? cur animum tuum liberari

D volentem detines ? Ne usque ad vesperam maneat, pj,
inquit Paulus, Sicut enim tabes quzdam et tinea; 75.

spernenda, te morlo tabefac:ens.

4

Luc,14.14.

552

sic mentis nostr: radicem rodit. Cur feram inclu-
dis in visceribus tuis? Melius esset serpentem et
viperam in corde esse, quam iram et ulciscendi
cupiditatem : nam illa reptilia statim a nobis abs-

S. JOANNIS CHRYSOST.

cederent ; hzc autem semper manet, semper denti-
bus laniat, virus immittit, molestarum cogitatio-
num exercitum producit. Αἴ hzc facio, inquies, ne
me rideat, ne contemnat. Miser homo et a&erumno-
se, non vis a conservo irrideri, sed odio haberi a
Domino tuo? non vis despici a conservo, sed Do-
minum despicis? despici ab illo non pateris,
Deumque putas non indignari, quod. ipsum deri-
deas, quod ipsum spernas, dum non vis ipsi ob-
temperare? Quod autem 1116 non te deridebit, hinc
manifestum est. Si te ulciscaris, hinc magnus ri-
sus, magnus contemtus; nam pusillanimitatis est
opus : si vero dimiseris, magnum miraculum ;
magnanimitatis enim hoc opus est. At ille, inquies,
id ignorat. Sciat Deus, ut majorem habeas mer-
cedem. In fenus date, inquit, iis, a. quibus nihil
accipere speratis. Sic beneficia przstemus 115, qui
non sentiunt se beneficiis affici, ut ne vel laudem
vel aliquid aliud. nobis rependentes, mercedem
nobis minuant. Cum enim nihil ab hominibus
accipimus, tune majora a Deo accipiemus. Quid
autem risu dignius, quid frigidius anima quz
semper irascitur et se vult ulcisci? Muliebre ac
puerile propositum est. Nam ut illa contra inani-
mata eliam irascitur, et si pavimentum non percu-
tiat, non remittit iram : ita οἱ hi eos, qui se afflixe-
runt, ulcisci volunt. Ergo et ipsi risu digni : nam
ir subjectum esse, puerilis est animi ; irz impe-
rare, strenui viri est. Ergo non nos irridemur, si
philosophi simus, sed illi. Non est illud. contemti-
bilium hominum, a passione non vinci : contemti-
bilium hominum est exterorum risum timere, ita
ut propter hunc animi. morbo subjacere velis, et
Deum offendere et te ulcisci. Hzc. vere sunt risu
digna. Hzc ergo fugiamus. Dicat se, qui nos sex-
centis impetivit malis, nihil. passum esse mali:
dicat se, 51 in nos 1terum debacchetur, nihil esse
passurum. Non aliter nostram praedicaret virtu-
tem, non alia quzreret verba, si nos laudare vellet,
quam hzc, qui ut nos mordeat profert. Utinam
omnes hec de me dicerent : Frigidus homo. et
miser est: omnes ipsi contumeliam inferunt, et
ipse fert ; omnes insiliunt, et ille non se ulciscitur.
Utinam adderent : Neque si. velit, potest; ut mihi
laus esset a Deo, et non ab hominibus. Dicat ,

* [Ita Codd., Commel. ct Savil.; ἐκστρατεύων Montf.)

ARCHIEP.

E

A

CONSTANTINOP.

ei iA L En HU
οὕτω τὴν ῥίζαν τὴς ἡμετέρας διατρώγε: διανοίας. Τί
θ᾽ , " X »- τι ἃ. , M / - A
ἡρίον ἐναποχλείεις εἷς τὰ σπλάγχνα τὰ σά : Βέλτιον
E 3 x. ΒΕ - τὭ ^P A M M
ὄφιν ἢ ἔχιν ἐγχεῖσθαι τῇ χαρδία, ἢ θυμὸν xot μνησι-
, " D
χαχίαν " ἐχεῖνα μὲν γὰρ εὐθέως àv ἡμᾶς ἀπήλλαξεν,
οὗτος δὲ μένει διαπαντὸς , τοὺς ὀδόντας ἐμπηγνὺς,
NE NIS D N Xu 5
ὃν ἐντιθεὶς, τοὺς χαλεποὺς ἐπιστρατεύων λογι-

N 3
τὸν d
D ANSA τὸ € Nes ὙΠ N ,
σμούς. ᾿Αλλὰ ταῦτα ποιῶ, φησὶν, ἵνα μὴ καταγελάσῃ,
d A Ξ , "A07. 2M. i$ re V ). , 2
ἵνα μὴ καταφρονήσῃ. ιε ἄνθρωπε χαὶ ταλαίπωρε,
οὐ βούλει καταγελασθῆναι παρὰ τοῦ συνδούλου, ἀλλὰ

Ὁ yore τος , ^ ,
μισηθῆναι παρὰ τοῦ σοὺ “ Δεσπότου ; οὐ βούλει χα--
φρονηθῆναι παρὰ τοῦ δμοδούλου, ἀλλὰ καταφρονεῖς
τοῦ Δεσπότου; χαταφρονηθῆναι παρ᾽ αὐτοῦ οὐχ ἀνέ-

* ^Y M 5 - 5 y e , τὼ
χη; τὸν δὲ Θεὸν ἀγαναχτεῖν οὐχ οἴει, ὅτι αὐτοῦ χα-
ταγελᾶς, ὅτι αὐτοῦ καταφρονεῖς, οὐ βουλόμενος αὐτῷ
πείθεσθαι; "Oct δὲ οὐδὲ χαταγελάσεταί σου, δῆλον
ἐχεῖθεν. Ἂν μὲν οὖν ἐπεξέλθης, πολὺς ὃ γέλως, πολ-
λὴ ἢ
ἂν δὲ

, - e! b! J ,
Ἀλλ᾽ éxelvoc οὐχ οἰδε, φησίν. Ἴστω 6 Θεὸς, ἵνα μεί--

καταφρόνησις" μικροψυχίας γὰρ τὸ πρᾶγμα"
ἀφῆς , πολὺ τὸ On * μεγαλοψυχίας γὰρ τοῦτο.

316 ζονα ἔχης τὸν μισθόν. Δανείζετε γὰρ, φησὶ, παρ᾽ ὧν

, - er c^ M

οὐχ ἐλπίζετε ἀπολαόεῖν. Οὕτω xoi εὐεργετῶμεν τοὺς
2 NT 0 uz : e 2- RES Jg A ἄγντι-

μηδὲ αἰσθανομένους, ὅτι εὐεργετοῦνται, ἵνα μὴ ἄντι

ΝΖ - V EJ “ἢ cd J » ,
διδόντες ἡμῖν τὸν ἔπαινον ἢ ὃ τι δήποτε, ἐλαττώσω-

- ,
σιν ἥυῖν τὸν μισθόν. “Ὅταν γὰρ μηδὲν παρὰ ἀνθρώ-
πὼν λάδωμεν, τότε μείζονα παρὰ τοῦ Θεοῦ ληψόμεθα.
, E b , c
χαταγελαστότερον, τί δὲ Ψυχρότερον Ψυχῆς

/ ^

CENE CP AM ) Y Noucedt Qodptuhicm.
ὀργιζομένης διαπαντὸς, xat βουλομένης ἐπεξελθεῖν :
FN e [4 14 M ^ , d ,
Γυναιχώδης αὕτη ἣ προαίρεσις καὶ παιδική. Καθάπερ
Y 2 Ja Y N Np ἃ 2 (ζ ^ AY
γὰρ ἐχείνη xai πρὸς và ἄψυχα ὀργίζεται, χἂν μὴ
;- M νὰ z 5 A 2 / e M 1
πλήξη τὸ ἔδαφος, οὐχ ἀφίησι τὴν ὀργήν" οὕτω δὴ xoi
T3 M D A UE , E
οὗτοι τοὺς λυπήσαντας ἀμύνασθαι βούλονται. Ἄρα
EJ M P y? v M € N ΔῸΣ πε
αὐτοὶ γέλωτος ἄξιοι" τὸ γὰρ ὑπὸ θυμοῦ χρατεῖσθαι,
^ - ^ J λ Ἂχ - 9. , »
παιδιχῆς διανοίας" τὸ δὲ χρατεῖν, ἀνδρειότητος. Apa
- , — " ,
oUy ἡμεῖς χαταγελώμεθα, ὅταν φιλοσοφῶμεν, ἄλλ
- m ,
ἐχεῖνοι. Οὐχ ἔστι τοῦτο εὐχαταφρονήτων ἀνθρώπων,
Y ὼς B / ; , NI 5 v
τὸ μὴ ἡττᾶσθαι πάθει" εὐχαταφρονήτων δέ ἐστι τὸ
er , ^ y» » € "M M e
οὕτω τρέμειν τὸν ἔξωθεν γέλωτα, (og διὰ τοῦτον ai-
- M , € , 5 , ^ ec
ρεῖσθαι xo πάθει ὑποπίπτειν οἰχείῳ, xat Θεῷ mpoc-
, xe v z , 4 ANS Μ /
χρούειν, xai ἑαυτὸν ἀμύνασθαι. 'Γαῦτα ὄντως γέλωτος

£^
-

Mz Οὐ: — τα OSUVUMLE ΜΞ ) u- u ta

«St. UXOUMV ταυτα φευγωμεν. . £v(, OTt μὺρ

c n» 3 , à 2$ 3 CUN Μ e ZA

ἡμᾶς ἐργασάμενος XXX, OUOzV αὐυτος ἔπαθε “λεγέτω,
Ε

ει

e ^ I^ quu. INA 2 , 55V H
οτι XXV παλιν TU. ty ET UO) ULL G ELEV , OUO&EV πεισεται.

, ^ * , € Lud 5 , r M 5 M , ^
Οὐχ ἂν ἑτέρως ἡμῶν ἐχήρυξε τὴν ἀρετὴν, οὐχ ἂν
, m— ,
ἄλλα ἐζήτησε δήματα, εἰ ἐπαινέσαι ἡμᾶς ἐδούλετο,
A Ὁ ^ - , , », ,
ἀλλ᾽ ἢ ταῦτα, ἃ δοχεῖ χαχίζων λέγειν. Εἴθε πάντε
i ἐμοῦ ταῦτα ἔλεγον, ὅτι ψυχρὸς ἄνθρωπος, xal
περὶ ἐμοὺ ταῦτα ἔλεγον, ὅτ χρὸς ρῶπος;
, , 5 δ , e 5 ΔΙΌΣ, o , » S531
ταλαίπωρὸς ἐστι" πάντες εἷς αὐτὸν ὑδρίζουσιν, αὐτὸς
Ἅ, , , , , , M ^Y , 5 ,
δὲ φέρει" πάντες ἐνάλλονται, αὐτὸς δὲ οὐχ ἀμύνεται.

ἐὰν θέλη δύναται, ἵνα

Εἴθε προσετίθεσαν, ὅτι οὐδὲ

e Alii δεσπότου, χαὶ χατσφρρονηθῆναι παρ᾽ αὐτοῦ; 07.

IN ACTA APOSTOLORUM.

μοι ἔπαινος ἦν Ex. τοῦ Θεοῦ, καὶ μὴ ἐξ ἀνθρώπων. Ac-
γέτω, ὅτι παρὰ Ψυχρότητα οὐχ ἀμυνόμεθα. Οὐδὲν
ἡμᾶς βλάπτει τοῦτο, ὅταν ὃ Θεὸς εἰδῇ, ἀλλ᾽ ἐν μεί-
ζονι χαθίστησιν ἡμῶν τὸν θησαυρὸν φυλαχῇ. Εἰ μέλ-
λοιμεν πρὸς ἐχείνους δρᾶν, πάντων ἀποπεσούμεθα. Μὴ
τί λέγουσιν, ἀλλὰ τί ἡμῖν πρέπει, ἴδωμεν. Οἱ δὲ, μὴ
γάρ μου χαταγελάση, φασὶ, xol καυχῶνταί τινες.
ἊὮ τῆς ἀνοίας - οὐδείς με ἀδικήσας χατεγέλασέ μου,
φησί τουτέστιν, ἐπεξῆλθον. Καὶ μὴν τούτῳ καταγε--
λᾶσθαι ὀφείλεις, ὅτι ἐπεξῆλθες. Πόθεν ταῦτα τὰ ῥδή-
ματα ἐπεισῆλθεν,, αἰσχύνη xoi ὄλεθρος ὄντα, καὶ
ἀνατροπὴ τὴς ζωῆς τῆς ἡμετέρας; xai τῆς ?T0Ài-
τείας; ἄρα οὖκ ἀπὸ τοῦ ἀπεναντίας τῷ Θεῷ φθέγγε-
σθαι; ^O γὰρ ποιεῖ Θεοῦ ἴσον, τὸ μὴ ἀμύνασθαι;
τοῦτο γέλωτα νομίζεις. Οὐ διὰ ταῦτα γελᾶσθαί ἐσμεν
ἄξιοι καὶ παρ᾽ ἡμῶν αὐτῶν, καὶ παρ᾽ “λλήνων, οὔ--
τως ἀντιφθεγγόμενοι τῷ Θεῷ; Βούλομαί τι διηγή-
σασθαι γενόμενον ἐπὶ τῶν παλαιῶν, οὐ περὶ ὀργῆς,
ἀλλὰ περὶ χρημάτων. Ἣν τινι χωρίον θησαυρὸν ἔχον
ἐγκεχρυμμιένον οὐκ εἰδότος τοῦ δεσπότου" τοῦτο ἐχεῖνος
τὸ χωρίον ἀπέδοτο. Ὃ πριάμενος διασχάπτων ὥστε
ἐπιμελήσασθαι, εὗρε τὸν θησαυρὸν ἐνα-

φυτεῦσαι xol
ὃ ἀποδόμενος τοῦτο, ἐλθὼν ἐόιά-

ποχείμενον. Μαθὼν
* 5 , , e b L ,

ζετο τὸν ἠγοραχότα ἀπολαύεῖν τὸν θησαυρόν" χωρίον
N E , τ » / 3 -

γὰρ ἔλεγε πεπραχέναι, οὐ θησαυρόν. Πάλιν ἐχεῖνος

555

quod ob timiditatem non nos ulciscimur. Nihil
hoc nobis nocet, quando Deus scit ; sed thesaurum
nostrum in majori ponit custodia. Si illos specte-
mus, ab omnibus excidemus. Ne videamus quid
dicant, sed quid. nos deceat. At illi, Ne me quis
irrideat, inquiunt, ne quidam glorientur. O stulti -
tiam! Nemo qui me leserit me irrisit, inquiunt;
id est, ultus sum illum. Atqui hac de causa irri-
dendus es, quia ipsum ultus es. Undenam hzc
verba inducta sunt, turpia et perniciosa, quz vitam
nostram et rempublicam subvertunt? nonne, quia
Deo adversantia loquimur ? Quod enim Deo reddit
eequalem, nempe non se ulcisci, id tu risum repu-
tas esse. Nonne ideo risu digni sumus, et apud nos
ipsos et apud gentiles, quod ita contra Deum lo-
quamur? Volo quidpiam enarrare apud veteres
gestum, non circa iram, sed circa pecuniam. Erat
cuidam predium , occultum thesaurum habens,
inscio domino, quod ille vendidit : emtor vero cum
foderet, ut plantaret et curaret, depositum thesau-
rum inveni*. Quod cum didicisset is qui vendide-
rat, veniens emtorem cogebat ut thesaurum
redderet, dicens se przedium vendidisse, non the-
saurum. Ille contra repcllebat eum dicens, se
praedium cum thesauro emisse, et se hoc nihil cu-

HOMIL. XLI.

D

διωθεῖτο αὐτὸν, λέγων * τὸ χωρίον ἠγοραχέναι μετὰ 517 rare. Res in litem inter ambos versa est, illo

τ m M 5N/ / - [4 Y ,
τοῦ θησαυροῦ, xaX οὐδένα λόγον ποιεῖν ὑπὲρ τούτου.
,ὔ M Ov
Εἰς ἀμφισδήτησιν κατέστησαν ἀμφότεροι, 6 μὲν λαδεῖν
βουλόμενος, ὃ δὲ φιλονεικῶν μὴ δοῦναι. Καὶ ἐπιτυ-
τ ,
χόντες ἀνθρώπου τινὸς διελέγοντο" εἰτα ἠρώτων αὖ-
NIC , « - 32
τὸν, τίνι δεῖ προσγενέσθαι τὸν θησαυρόν. Ὃ δὲ οὐχ
D ὅλ b KNEE 25 » m ἀρ vec
ἀπεφήνατο, ἔφη δὲ καταλῦσαι αὐτῶν τὴν ἀμφισδή-
M N N
τησιν * αὐτὸς γὰρ ἔσεσθαι χύριος. Καὶ Aa6ov τὸν θη-
J ,
σαυρὸν ἑχόντων παραχωρησάντων ἐχείνων, μυρία
er € /, M "Ww ὧν zi , ce 2 /
ὕστερον ὑπέστη xax, χαὶ ἔργῳ ἐμάνθανεν, ὅτι εἰκό-
τὰ T Y EM
τως ἐχεῖνοι τούτου ἀπέστησαν. Τοῦτο xol περὶ τῆς
τ » τ - A 7
ὀργῆς δεῖ γενέσθαι, χαὶ ἡμᾶς φιλονεικεῖν μὴ ἀμύνα-
ι N , H IN ev M.
σθαι, xat τοὺς λελυπηχότας φιλονεικεῖν δοῦναι δίκην.
᾿Αλλὰ τάχα ταῦτα xai γέλως τις εἶναι δοχεῖ" ὅταν
γὰρ ἐπιπλέον ἣ μανία κατάσχῃ , οἱ σωφρονοῦντες γε-
λῶνται, xot ἐν πολλοῖς μαινομένοις ὃ μὴ μαινόμενος
δοχεῖ μαίνεσθαι. Διὸ παρακαλῶ ἀνενεγκεῖν, καὶ ἡμῶν
, Ll , er ^ " m b b 9). 0 , ,
αὐτῶν γενέσθαι, ἵνα δυνηθῶμεν “ τοῦ ὀλεθρίου τούτου
πάθους χαθαρεύοντες, τῆς τῶν οὐρανῶν βασιλείας
» m A Y , - e D FR
ἀξιωθῆναι, χάριτι xal οἰχτιρμοῖς τοῦ ικονογενοῦς αὖ
τ (Cu. εὐ δῷ b 7 ,
τοῦ Π]Παιδὸς, μεθ᾽ οὗ τῷ Πατρὶ ἅμα τῷ ἁγίῳ Πνεύματι
En N -
δόξα, χράτος, τιμὴ, νῦν xol ἀεὶ, xol εἰς τοὺς αἰῶ-
νας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
z

ἃ πλλιτείας ἀπεναντίας τῷ θεῷ φεύγη, sic quidam.

À reddi sibi volente, alteroque negante. Incidentes
autem in hominem quempiam litigabant; deinde-
que interrogarunt illum, cui deberet thesaurus
adjudicari. llle vero non sententiam tulit, dixit-
que se litem soluturum esse, quod ipse dominus
esset. Et illis annuentibus accepto thesauro, innu-
mera deinde mala passus est, et re didicit, jure
illos ab hoc abstinuisse. Hoc et circa iram ficri
oportet, ut et nos contendamus, non esse sumen-
dam ultionem, et qui lzserunt contendant, oportere
se poenas dare. Sed forsan hzc ridicula videantur.
Quando enim hec insania admodum occupat, qui
modeste agunt irridentur, et inter insanientes mul-
tos, qui non 1nsanit videtur insanire. Quamobrem
obsecro , feramus, nosque contineamus, ut possi-
mus hoc pernicioso morbo liberi, regnum celorum
assequi, gratia et miserationibus unigeniti Filii,
quicum Pain et Spiritui sancto gloria, imperium,
honor, nunc et semper, et in. secula s;eculorum,
Amen.

b τοῦ ὀλεθοίου deest in quibusdam.

Historia
reperti the-
sauri,

2. Cor. 1.
8.

554

S.

HOMILIA XLII. C

Ca». XIX. v. 91. His autem expletis, proposuit
Paulus in Spiritu, transita Macedonia et
"Achaia ire Jerosolymam, dicens : Postquam
fuero ibi, oportet me et Romam videre. 22.
Mittens autem in Macedoniam duos ex mi-
nistrantibus sibi Timotheum et Erastum,
ipse remansit ad tempus in sia. 25. Facta
est autem illo tempore turbatio non minima
de via.

1. Satis moratus in illa civitate, vult iterum

JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

OMIAIA y£'.

Ὡς δὲ ἐπληρώθη ταῦτα, ἔθετο ὃ Παῦλος ἐν τῷ Πνεύ-
ματι, διελθὼν τὴν Μαχεδονίαν χαὶ EIU , τὸν
ρεύεσθαι εἰς Ἱερουσαλὴμ., εἰπὼν, ὅτι μετὰ τὸ γε-
γέσθα!: με ἐχεῖ, δεῖ με xot “Ῥώμην ἰδεῖν. ᾿Ἀποστεί-
λας δὲ

αὐτῷ, Τιμόθεον καὶ "Eouacov, αὐτὸς ἐπέσχε χρό-

3 N / bJ H NM - ^ ,
εἰς τὴν Μαχεδονίαν δύο τῶν διαχονούντων

deo eee ^R. ἊΝ MESS '
γον εἰς τὴν AGtXy. γένετο ὁς χατὰ τὸν χαιρον

5 - , 3 2^ /. τ €58 ὦ
ἐχειῖινον τάραχος ουχ ολιγος περὶ τῆς OQCQU.

« m , cm L4 —-
Ιχανῶςς ἐνδιατρίψας τῇ πόλει βούλεται μεταστῇ -

alio migrare : ideo mittit Timotheum et Erastum D vat πάλιν. Διὸ καὶ πέμπει τὸν 'Γιμόθεον καὶ τὸν

in Macedoniam, ipse vero manet Ephesi. Quomo-
do autem, initio volens in Syriam abire, in Mace-
doniam revertitur? Ut ostendat se non omnia ex
propria virtute facere. Jam prophetat dicens:
Oportet me et Romam videre. Hoc vero fortasse
dicit, ut consoletur eos, ut qui non maneat quidem,
scd rursus vicinus eorum futurus sit, et prophetia
discipulorum animos excitat. Hinc mihi. videtur
Ephesi Corinthiis scribere ac dicere: /Yolo «os
ignorare de tribulatione nostra, que facta est E
in sia. Quia enim promiserat se Corinthum esse
venturum, quod moras traxerit sese purgat, et
tentationem memorat, quz: Demetrium. spectant
enarrans. Hunc enim subindicat cum dicit turba-
tionem non minimam de via. Rursus periculum,
rursus turbatio. Viden' quam sit conspicuus?
Facta sunt signa duplicia :illi vero contradice-
bant. Sic per omnia res contexuntur. 24. Deme-
trius enim quidam nomine, argentarius, faciens
edes argenteas Diane, prestabat. artificibus

"Egaczov εἰς Maxs8ov(av, αὐτὸς δὲ μένει εἰς " Egsaov.
Πῶς δὲ ἐξ ἀρχῆς ἑλόμενος εἰς Συρίαν ἢ ἀπελθεῖν,
πάλιν εἰς Μαχεδονίαν ὑποστρέφει: Δειχνὺς, ὅτι πάντα
, 5 , ^ , y xy ^ , e
οὖχ οἰχεία δυνάμει ἔπραττεν. ᾿Ηδη προφητεύει λέ-
γῶν, Δεῖ με xa Ρώμην ἰδεῖν. Τοῦτο δὲ εἰπεν, ἴσως
M
παραμυθούμενος αὐτοὺς, ὡς οὐχ ἀπομένων, ἄλλ᾽ ὡς
πάλιν ἐγγυτέρω γινόμενος αὐτῶν, χαὶ διανιστῶν τὰς
ψυχὰς τῶν μαθητῶν τῇ προφητεία. ᾿Εντεῦθέν μοι δο-
χεῖ γράφειν Κορινθίοις ἀπὸ ᾿Εφέσου, xai λέγειν, ὅτι
Οὐ θέλω ὑμᾶς ἀγνοεῖν ὑπὲρ τῆς θλίψεως τῆς γενομέ-
- c 3 M M
vnc ἡμῖν ἐν τῇ Acta. ᾿Επειδὴ γὰρ ἐπηγγέλλετο εἰς
Κόρινθον ἀπελθεῖν, ἀπολογεῖται ἅτε βραδύνας, καὶ
) , ^ - x b! ^ ΕΞ LN M E ^
yet τὸν πειρασμὸν λοιπὸν, τὰ χατὰ Δημήτριον διη-
Ὑθμεῦος: Τοῦτον γὰρ αἰνίττεται, pev οὖχ ὀλίγον
εἰπὼν “περὶ τῆς δδοῦ γε os Πάλιν ἘΠ πά-
λιντ

ἄραχος. e τὴν εὐδοχίμησιν ; ᾿Εγένετο ση-

μεῖα διπλᾶ" δὲ ἀντέλεγον. Οὕτω διὰ πάντων
φαίνεται τὰ menn ta Δημήτριος γάρ τις ὀνόματι,

ἀργυροχόπος, 1 ποιῶν ναοὺς ἀρ [ügdbe Ἀρτέμιδος, πα-

7^4 - s z- P 3
418 βείχετο τοῖς τεχνίταις iat οὐχ ὀλίγων Οὺς xoi

non modicum questum. 25. Quos convocans, ^ συναθροίσας; χαὶ ἐπ πισυναγαγὼν τοὺς E τὰ τοιαῦτα

et eos qui hujusmodi erant opifices, dixit :

F'iri, scitis quia ex hoc artificio est nobis que-
stus : 26. et videtis et auditis, quia non solum
Ephesi, sed etiam fere totius Asie, Paulus hic
suadens avertit turbam multam, dicens : IVon
sunt dii, qui manibus humanis fiunt. 21. Von
solum autem hcec periclitabitur nobis pars, ne
in confutationem. veniat, sed et ne magna
dee Diane templum pro nihilo reputetur,
destrueturque majestas ejus, quam tota sia

et orbis colit. Faciens, inquit, edes argenteas B φησὶ, vao

. ἀπελθεῖν, εἰς Mzxstoviay.

5

Suas εἶπεν

c

Roues Ἢ

c

USES
ανοῦξς,

É πίστασθε, 6 ὅτι ex ταύτης τῆς

εὐπορία ἡμῶν ἐστι: xai θεωρεῖτε xal
ei 5 , 3 55). ' S ,
ἀχούετε, ὅτι οὐ μόνον "Exgécou, ἀλλὰ καὶ Suo πά-
σης τῆς Ἀσίας ὃ Παῦλος οὗτο
Y € N / cr
ὄχλον ἵχανὸν, λέγων, ὅτι
I)
Οὐ

c ἀπελεγμὸν ἐλθεῖν, ἀλλὰ χαὶ τὸ τῆς

OG πείσας μετέστησεν

D

09x. εἰσὶ θεοὶ οἱ διὰ χειρῶν

^, , , , ^Y b ^ ,
ἀνθρώπων γινομενοι. μόνον ὃξ τουτο χινουνευει

ἡμῖν τὸ μέρος εἶ
μεγάλης θεᾶς ἵερ ὃν ᾿Αρτέμιδος εἰς οὐδὲν λογισθῆναι,

μέλλειν ὃ δὲ χαὶ ἈΠ ΉΣ Κ τὴν μεγαλειότητα αὐτῆς,

ἣν ὅλη ἢ ᾿Ασία xoi ἣ οἰχουμένη σέδεται. low,

M ο y X
Ὁ ἀργυροῦς Ἀρτέμιδος. Ko πῶς ἔνι ναοὺς

IN ACTA APOSTOLORUM.

ἀργυροὺς γενέσθαι; Ἴσως ὡς χιδώρια μικρά * πολλὴ
γὰρ ταύτης ἦν ἡ τιμὴ ἐν ᾿Εφέσῳ, ὅπου καὶ τὸ ἱερὸν
αὐτῶν ἐμπρησθὲν οὕτως ἐλύπησεν αὐτοὺς, ὡς τὸν
ko ad χελεύειν μηδὲ ὀνόματι E E Ὅρα
πανταχοῦ τὴν εἰδωλολατρεί ίαν ἀπὸ nus ? Ywo-
μένην. Κἀκεῖνοι διὰ χρήματα, καὶ οὗτος διὰ χρήματα"
οὐχ ὡς τῆς εὐσεδείας κινδυνευούσης αὐτοῖς, ἀλλ᾽ ὡς
τοῦ πορισμοῦὺ τὴν ὑπόθεσιν οὐχ ἔχοντος. Καὶ σχόπει
χαχίαν ἀνδρός. Εὔπορος ἣν αὐτὸς, καὶ αὐτῷ μὲν οὗ

τοσαύτη ἔμελλε Aden γενέσθαι ἐχ τούτου " ἐχείνοις C

δὲ ἦν πολλὴ, ἅτε πένησιν οὖσι καὶ ἀπὸ τῆς καθ᾽ ἧμέ-
5 , / ΟΝ Ttf T Y 5
ραν ἐργασίας τρεφομένοις. Καὶ ὅμως οὗτοι μὲν οὐδὲν
^ » x ὦ
λέγουσιν, αὐτὸς δέ" χοινωνοὺς δὲ ὄντας αὐτοὺς τῆς
᾿ c 7 "3
τέχνης; χοινωνοὺς Mu χαὶ τοῦ Soguo au Εἴτα
χαὶ τὸν χίνδυνον ηὔξησεν, ἐπαγαγὼν; ὅτι Κινδυνεύει
ἡμῖν τοῦτο τὸ μέρος εἰς ἀπελεγμὸν ἐλθεῖν. Τοῦτο γὰρ
Ν - u N e / 3
σχεδὸν διὰ τούτου δηλοῖ, ὅτι ἀπὸ τῆς τέχνης ταύτης
^ , 5 N D - , M 5 /
χινδυνεύομεν εἰς λιμὸν ἐμπεσεῖν. Καίτοι τὰ εἰρημένα
"e - [ ( , ,
ἱχανὰ sic εὐσέδειαν αὐτοὺς ἀγαγεῖν - ἀλλὰ ταλαίπωροί

τινες ὄντες χαὶ v; X got ἐπισυνίστανται Y » χαὶ D

οὐχ ἐννοοῦσιν, ὅτι εἰ ὃ ἄνθρωπος οὗτος τοσαῦτα ἰσχύει
ὡς μεταστῆσαι πᾶντας, xol χινδυνεύει τὰ τῶν θεῶν,
foc 6 τούτου Θεός" καὶ ὅτι πολλῷ μᾶλλον ἐχεῖνα
ἡμῖν δώσει, ὑπὲρ ὧν φοδούμεθα. Ἤδη προχατέλαδεν
αὐτῶν τὰς Ψυχὰς, έγων, ὅτι Οὐχ εἰσὶ θεοὶ οἵ ὑπὸ
χειρῶν ἀνθρώπων ᾿᾽γινόμενοι. Ὅρα ὑπὲρ τίνος ἀγα-
ναχτοῦσιν “ἕλληνες - ἐπειδὴ εἶπεν, ὅτι Οἱ ὑπὸ ἀνθρώ-
TOV γινόμενοι, οὐχ εἰσὶ θεοί. Πανταχοῦ εἰς τὴν
τέχνην ὠθεῖ τὸν λόγον. Εἶτα τὸ μάλιστα αὐτοὺς λυ-

€ er , / E , M - Y
Tüoa«y ὡστερον τίθησι, ἐγὼν" Οὐ μόνον ὁε τουτὸ τὸ

e 1 » , M /
μέρος κινδυνεύει " τουτέστι, τῶν μὲν ἄλλων οὐδεὶς λό- E

D — ,
γος, ἀλλ᾽ ὅτι καὶ τὸ τῆς μεγάλης θεᾶς ἱερὸν Ἀρτέμι-
^ ^ , E nj el ^ δόξ, - ^
δος χινδυνεύει χαθαιρεῖσθαι. Eizo ἵνα μὴ 6027 χρημα-

ὦ / D e , , e^
τισμοῦ ἕνεχεν λέγειν ταῦτα, ὅρα τί προστίθησιν * Ἣν
2 / , € c e AN v 7 AN
ἣ οἰκουμένη σέδεται. “Ορᾷς πῶς ἔδειξε μείζω τὴν
τοὺ Παύλου δύναμιν, πάντας ἀθλίους χαὶ ταλαιπώ-
ρους αὐτοὺς ἀποφαίνων, εἴ γε ἄνθρωπος ἐλαυνόμενος
m [74 ΩΣ
χαὶ σχηνοποιὸς τοσαῦτα δύναται ; Og« παρ᾽ ἐχθρῶν
τὰς μαρτυρίας τοῖς ἀποστόλοις γινομένας. "Exei μὲν
ἔλεγον, ᾿Ιδοὺ πεπληρώχατε τὴν Ἱερουσαλὴμ. τῆς διδα-
χῆς ὑμῶν - ἐνταῦθα, ὅτι Μέλλει χαθαιρεῖσθαι τῆς
Ἀρτέμιδος ἣ μεγαλειότης. τότε, Οἱ τὴν οἰκουμένην

MI Jw
ἀναστατώσαντες, ἤχουον, ὅτι οὗτοι χαὶ ἐνθάδε πάρεισι" A

D δ" , - - ^ ,
νῦν, ὅτι Κινδυνεύει f$uiv τοῦτο τὸ μέρος εἰς ἀπελε--
» e 5 - A D "ad

γυὸν ἐλθεῖν. Οὕτω χαὶ Ἰουδαῖοι ἐπὶ τοῦ Χριστοῦ
« e e € , τι , , e € ,

ἔλεγον - Ὁρᾶτε, ὅτι ὃ χόσμος ὀπίσω αὐτοῦ ὑπάγει,
, € - A m— e

χαὶ ἐλεύσονται oi Ρωμαῖοι xoi ἀροῦσιν ἡμῶν τὴν

Ὁ Ἂς D ,
πόλιν. ᾿Αχούσαντες δὲ ταῦτα ἐπλήσθησαν θυμοῦ. Πότε

6 θυμὸς γέγονεν: “Ὅτε περὶ τῆς ᾿Αρτέμιδος ἤχουσαν,

555

Diane. Et quomodo possunt zdes argentec fieri?
Forte quasi ciboria parva : magnus enim ipsi honor

HOMIL. XLII.

Diana

erat Ephesi, ubi illorum incenso templo Ma dos quam. eulta

ab
luere, ut ne nomen quidem ejus, qui succenderat, ;i;..

proferri juberent. Vide ubique idololatriam a pe-
cuniis constare. Et illi propter pecunias, et hic
propter pecunias : : non quasi religione periclitante,
sed quasi quaestu materiam non habente. Et per-
pende viri malignitatem. Opulentus ille erat, et
hinc illi non tantum damnum futurum crat ; m
vero, utpote pauperibus multum, qui diurno
quzstu victum pararent. Attamen hi nihil dicunt,
sed. ille tantum : artis vero socii cum essent, tu-
multus consortes assumit. Deinde etiam periculum
exaggeravit, dicens: Z/ec periclitatur nobis pars,
ne in confutationem. incidat. loc enim fere
significat : Ab hac arte in famem delabi periclita-
mur. Atqui poterant dicta illa ipsos ad piam reli-
gionem adducere ; sed miseri ac viles cum essent,

insurgunt magis, nec cogitant, si hic homo talia
possit, ut omnes convertat οἱ dii periclitentur,
quantus sit illius Deus : et quod multo magis ipse
nobis illa dabit, pro quibus timemus. Jam prz-
occupaverat illorum. animos, dicens : /Von. sunt
dii, qui manibus humanis p iunt. Vide pro qua
re indignentur gentiles : quia dixerat: Qui. ab
hominibus facti sunt, non. sunt dii. Übique in
artem sermonem convertit. Deinde quod maxime
in angorem conjicere poterat, dicit, /Von solum
hec pars periclitatur ; id est, aliorum nobis nulla
cura est, sed quod magne dez Dian: templum
destrui periclitetur. Deinde ne videatur lucri causa
hac dicere, vide quid addat: Quam orbis colit.
Viden' quomodo majorem ostendat Pauli virtu-
iem, omnes aerumnosos et miseros illos ostendens,
si homo pulsus et tentoriorum artifex talia potest?
Vide testimonia de apostolis ab ipsis inimicis red-

dita. Illic quidem dicebant : Ecce impletis Jeru- 4ct. 5

salem doctrina vestra ; hic, Futurum est, ut
destruatur Diane majestas : iunc audiebant,

Ephe-

28.

Qui subverterunt orbem terrarum, hic adsunt ; tid. 15.€.

nunc, Periclitatur nobis hec pars in confuta-
tionem. venire. Sic Judei de Christo dicebant:

Fidete quod mundus post ipsum vadat; et, Joan. 12.

Fenient Romani et tollent nostram civitatem
His autem. auditis, repleti sunt furore. Unde
furor ille? Quando de Diana audierunt, quando
de lucri jactura. Talis enim forensium mos est,
levi de causa abripi et accendi. Idcirco cum exa-

α γινομένην deest in uno, Sub hxc innumerz sequuntur varietates lectionum sine sensus discrimine.

TOM. IX,

35

I9.
: 48.

Itf.

550

mine omnia sunt agenda. Vide autem quam dc-
spiciendi essent, qui ab omnibus cemmoverentur.
28 His auditis repleti sunt ira, et exclamave-
runt, Magna Diana Ephesiorum. 29. Et im-
pleta est civitas confusione : el impetum fece-
runt uno animo in theatrum. ftapto autem
Gaio et 4ristarcho Macedonibus, Pauli comi-
tibus, traxerunt illos.

JOANNIS.

S

9. Sine causa rursus invadunt sicut Jasonem
Judzi, et ubique sunt parati : ita nullam vel glo-
rie vel fama rationem habebant. 50. Paulo au-
tem volente intrare in populum, non permise-
runt discipuli, 913. Quidam autem de sie
principibus, qui erant ejus amici, miserunt ad
eum rogantes , ne se daret in theatrum. Rogant
quia incondita turba erat , quz cieco impetu omnia
audebat. Et Paulus obtemperat : neque enim erat
vane glorie cupidus vel ambitiosus. 52. Jlü
itaque aliud clamabant : erat quippe incom -
positus cetus. "Talis est turba populi : temere se-
quitur, sicut ignis in stipulam incidens. Plerique
autem. nesciebant cur convenissent. 5095. De
turba autem. detraxerunt .4lexandrum, pro-
pellentibus eum Judwis. Propellebant Judaei ex
divina dispensatione, ut nihil possent ultra con-
tradicere. Hic propellitur, loquitur, et quid dicat
audi. Z/lexander autem manu silentio postula-
to, volebat reddere rationem populo. 54. Quem
ut cognoverunt Judceum esse, vox facta est
una omnium , quasi ad duas horas claman-
tium : Magna Diana Ephesiorum. Puerilis ve-
re mens: quasi timentes, ne exstingueretur cultus
eorum, frequenter clamabant. 4d duos annos illic
sedit, et vide quot adhuc genules. 55. Cum au-
tem sedasset scriba turbas, dixit : F'iri Epke-
sii, quis est hominum qui nesciat, Ephesiorum
civitatem magne Diane esse neocoram et Dio-
petis? Hoc primum furorem illorum. exstinxit,
Et Diopetis. Hoc dicit, cum non sit res mani-
festa. Aliud sacrum ita vocabatur Diopetes : vel
idolum Diane diopetes vocabant, quod ex Jove
testa illa delapsa esset, nec ab honiine facta fuis-

t : vel aliud idolum apud illos sic vocabatur.
96. Cum ergo his contradici non possit, opor-
tet vos sedatos esse, et nihil temere agere.
9T. A dduxistis enim viros hos neque sacri-
legos, neque blasphemantes deam vestram.

? πάντα deest in uno.
b ἐπίχσιν ὡς deest in codem,

CHRYSOST.

ARCHIEP,

C

E

CONSTANTINOP.

ese

τε πῆς τοῦ πορισμῶδ “Τοιαῦτα γὰρ τὰ τῶν ἀγοραίων
ἤθη; ἀπὸ τοῦ mS συναρπάζεσθαι χαὶ ἐχκαίεσθαι.
Διὰ ταῦτα μετ᾽ ἐξετάσεως δεῖ ποιεῖν Ὅρα
δὲ πῶς χαὶ ἦσαν εὐκαταφρονηκο ὡς πᾶσι deeces
᾿Αχούσαντες δὲ, xol γενόμενοι πλήρεις θυμοῦ, φησὶν,
ἔχραζον λέγοντες - μεγάλη ἣ Ἄρτεμις Ἐφεσίων. Καὶ
ἐπλήσθη ἣ πόλις ὅλη

ἃ πάντα.

ὥρμησάν τε
θέατρον. Συναρπάσαντες δὲ l'diov

t Ἀρίσταρχον Μακεδόνας, συνεχδήμους Παύλου,
ios αὐτούς.

— T
τῆς συγχύσεως"
ὁμοθυμαδὸν εἰς τὰ

c Ses , 1 547 c A

Ἁπλῶς πάλιν P ἐπίασιν ὡς ἐπὶ Ἰάσονος "Iou3aiot,

M , *
xol πανταχοῦ αὖ RTDOMM * οὕτως οὐδὲν εἶχον

, A Fr
χόμιπου γέμον pu . Τοῦ δὲ Παύλου βουλομένου
Am

5 - 5 M

εἰσελθεῖν εἰς τὸν δῆμον. οὖκ εἴων αὐτὸν o μαθηταί.
Y] iN ^ m *,

xus δὲ τῶν Ασιαρχῶν ὄντες αὐτῷ φίλοι, πέμψαντες

τὸ θέα-

(τος ἦσαν δῆμος ἀλογί-

ς αὐτὸν poU μὴ δοῦναι ἑαυτὸν εἰς

ΓΞ e
.—

v. Παραχαλοῦσιν, ὅτι

ολικῶντες. Kot ὃ Παῦλος πείθε ται"

,

μὴ πάντα τ
er 3
ἦν X νόδοξος οὐδὲ φιλότιμος. Ἄλλοι μὲν οὖν

m6

»* *
ἄλλο τι ἔχραζον * ἦν γὰρ χκλησία συγχεχυμένη.

πλείους οὐχ ἤδεισαν,

Τοιοῦτον γὰρ τὸ πλῆθος" dog ἕπεται καθάπερ

λ
5
ἐ
ς
ἄπ
πὰρ εἰς ὕλην ἐμπεσόν. Καὶ οἱ
τίνος ἕνεχεν συνεληλύθεισαν. "Ex δὲ τοῦ ὄχλου προεδί-

Ἀλέξαν

Νο z - cT , M
δαίων. Ἡ ροεδάλοντο ᾿ξουδαῖοι οἰκονομικῶς, ἵνα μηδὲν

6: ^ e , - es e 5»
a Guy $pov, προύχλόντων αὐτὸν τῶν "lou-

ἔχωσιν ὕστερον ἀντιλέγειν. Οὗτος χαὶ προδάλλεται;,
- oP"T
Cay

^ UN 5]
χαὶ φθέγγεται, , χαὶ τί, ἄχουε. Ὃ δὲ Ἂ Papas xa-

, -
τασείσας τῇ vs tpi ἤθελεν ἀπολογεῖσθαι τῷ δήμῳ.
^ 2 , ,
πιγνόντες δὲ, ὅτι Ἰουδαῖός ἐστι, Ad ἐγένετο μία
» ,
ἐχ πά

Ἂ

ἄντων, ὡς ἐπὶ ὥρας δύο m μεγάλη ἣ
ρτειμις "Egsotov. Παιδικὴ ὄντως f; διάνοια * χαθά--

n
[0]
o

φοθούμενοι, «ἢ σδεσθῇ τὸ σέδας αὐτῶν συνεχῶς

Qu €T
e»

, N
JV. Ado ἔτη ἐκάθισεν ἐχ αἱ ὅρα πόσοι ἔτι "EA-

εἴ
ει
δὲ
οξ

ληνες ἡ ἦσαν. Καταστείλα ἧς γραι “ματεὺς τὸν ὄχλον,
, /, , 2) » 'a ^
φησίν . vs "Eo usps τίς γάρ ἐστιν ἄνθρωπος, ὃς
, Li , : τ
οὐ γινώσχει τὴν Ἔφεσ ίων πόλιν νεωχόρον οὖσαν τῆς
, Y ES ^s 34

μεγάλης θέας Ἀρτέμι 41506 χαὶ τοῦ διοπετοῦς: Τούτῳ

- ᾿Ξ 2 τὉὦ M c ^ e
πρώτῳ τὸν θυμὸν αὐτῶν ἔσόεσε. Καὶ τοῦ διοπετοῦς.

Τοῦτο λέγει, ὡς οὐχ ὄντος δήλου τ onis τος. Te-

ρὸν δὲ ἕτερον oU τω ἐχαλεῖτο ITA OT ετέ ες 1 τοι τὸ εἴδω--

ἔλεγον, ὡς &x τοῦ

Y

λον τοίνυν τῆς Ἂ τέμιδος διοπετὲς
Διὸς τὸ ὄστραχον ἐχεῖνο πεπτωχὸς, χαὶ EN ὑπὸ ἀν-
θρώπου γενόμενον - ἢ ἕτερον ἄγαλμα παρ᾽ αὐτοῖς o0-
τως ἐλέγετο. ᾿Αναντιῤῥήτων * οὖν ὄντων τούτων, δέον
ἐστὶν ὑμᾶς χατεσταλμένους ὑπάρχειν... xol μηδὲν
προπετὲς πράσσειν. Ἠγάγετε γὰρ τοὺς ἄνδρας τούτους,
οὔτε ἱεροσύλους, οὔτε βλασφημοῦντας τὸν θεὸν ὁμῶν.
Ἄρα τὸ πᾶν ψεῦδος * ταῦτα δὲ πρὸς τὴν δῆμον, ὥστε

OT [4 ET I / Ki H
χἀχείνους ἐπιειχεστέρους γενέσθαι, φησίν. Ei μὲν

c [ οὖν deest in Ὦ.]

IN ACTÀ APOSTOLORUM.

οὖν Δημήτριος χαὶ οἱ σὺν αὐτῷ τ SETA ἔχουσι πρύς

HOMiL. XLII. 557

Atqui totum mendacium est : ista autem ad po-

τινα λόγον, ἀγοραῖοι ἄγονται; xai ἀνθύπατοί εἶσιν * 590 pulum compescendum dixit. 598. Quod si De-

ἐγχαλείτωσαν ἀλλήλοις. Ei δέ τι περὶ ἑτέρων ἐπιζη-

ax 5 : CM LAC
ἐν τῇ ἐννόμῳ ἐχχλησίχ ἐπιλυθήσεται. Καὶ γὰρ
,

χινδυνεύομεν ἐγκαλεῖσθαι στάσεως περὶ τῆς σήμερον,
μηδενὸς αἰτίου ὑπάρχοντος, περὶ οὗ "[οὐ] δυνησόμεθα
ἀποδοῦναι λόγον τῆς συστροφῆς ταύτης. Καὶ ταῦτα
ἐχχλησίαν,

» M » J- ^ ^, , Y t
εἰπὼν, ἄπελυσε TV ἐχχλησίαν. ^V VOU.0V

- / M /, ,
φησὶ, διότι τρεῖς ἐχχλησίαι ἐγίνοντο κατὰ νόμον xa
e E ^ * 5 3 ,
ἕχαστον μῆνα * αὕτη δὲ ἦν παράνομος. Eive xat ἐφό-
^ DT. E "
θησεν αὐτοὺς εἰπὼν, Κινδυνεύομεν ἐγχαλεῖσθαι στά--
D ΄ € ^Y
σεως. "A" ἴδωμεν ἄνωθεν τὰ εἰρημένα. Ὡς δὲ ἐπλη-
τὶ 5 5 ;
ρώθη ταῦτα, φησὶν, ἔθετο ὃ Παῦλος ἐν τῷ Πνεύματι,
BA ’
διελθὼν τὴν Μαχεδονίαν καὶ ᾿Αχαΐαν, πορεύεσθαι eic
ε n s ἢ 5 / 2 e -
ἱεροσόλυμα. Οὐχ ἐτι ἀνθρωπίνως ἐνταῦθα ποιεῖ,
EI t E es 7
ἀλλὰ Πνεύματι, ᾧ καὶ προείλετο διελθεῖν. 'T'oüco γάρ
2 N » M ΄ ΩΝ Δ EA ».
ἐστι τὸ, ἼἌθετο, xoi τοιαύτην ὃ λόγος ἔννοιαν ἔχει.
1 M
Ὑίνος δὲ

x 3 , 3 - Y ^m
οὐ λέγει " ἐμοὶ δὲ δοχεῖ καὶ περὶ τούτου εἰπεῖν τὸ, Ev

ἕνεχεν ἀποστέλλει Τιμόθεον xol [ἕραστον,

Mosis Διὸ μηκέτι στέγοντες; εὐδοχήσαμεν χα-
- - 5 ,ὕ , προς nf N/ ES

“«ταλειφθῆναι ἐν ᾿Αθήναις μόνοι. Koi ὅρα, δύο τῶν
c , ,

διαχονούντων αὐτῷ ἀπέστειλε, τήν τε παρουσίαν

ἀπαγγεῖλαι χαὶ FNAC MÀ ποιῆσαι. Μάλιστα

χότως᾽

5 - x y
πάντων τὴ Ἀσία € ἐνδιατρίδει " εὖ» ἐχεῖ γὰρ ἦν
/j e !

ἣ πολλὴ φατρία τῶν φιλοσόφων. Καὶ ἐλθὼν, πάλιν
αὐτοῖς διελέγετο - xol γὰρ πολλὴ ἦν ἐχεῖ ἣ δεισιδαι-
μονία. PEEUEDEE ue τις: φησὶν, ἀργυροχόπος; συνα-
θροίσας τοὺς περὶ τὰ τοιαῦτα ἐ ἐργά τας, εἶπεν * ἄνδρες,
ἐπίστασθε χαὶ Yet χαὶ ἀχούετε * οὕτω χατάδηλον
ἦν τὸ γινόμενον * ὅτι οὗτος, φησὶν, ὃ Παῦλος πείσας
pcc ἱκανὸν ὄχλον. “ἕδστε οὐ διαίως, ei ἔπει-
σεν " οὕτω δεῖ πείθειν πόλιν. Εἶτα ἐ ἐπάγει ὅπερ αὐτῶν
χαθήπτετο, ὅτι Οὐχ εἰσὶ θεοὶ oi διὰ χειρῶν γινόμενοι.
Τί ἐστι τοῦτο; ᾿Ἀνατρέπει, φησὶ, τὴν τέχνην τὴν
ἡμετέραν. Καὶ ἵνα μὴ ἐννοήσωσι, xo εἴπωσιν, ὅτι
μόνος ἄνθρωπος τοιαῦτα ἰσχύει, καὶ εἰ τοσοῦτον ἰσχύει,
αὐτῷ δεῖ πείθεσθαι, ἐπήγαγεν" Ἣν ὅλη ἡ Acla καὶ ἣ
οἰκουμένη σέδεται. 'Γὴν φωνὴν οὐτῶν ᾧοντο ἐπιτει-
χίζειν τῷ Πνεύματι τῷ θείῳ, ὄντες παῖδες “Ἕλληνες.
"Ex ταύτης τῆς ἐργασίας, φησὶν, fj εὐπορία ἡμῶν
ἐστι. Καὶ εἰ ἀπὸ ταύτης τῆς ἐργασίας εὐπορία ὑμῖν
περιγίνεται, πῶς ἔπεισεν ἄνθρωπος εὐτελής; πῶς
τοσαύτης ἐχράτησε συνηθείας: τί ποιῶν ἢ τί λέγων ;
Οὐκ ἔστι Παύλου, οὐχ ἔστιν ἀνδρός. Καὶ τοῦτο ἀρχεῖ
τὸ εἰπεῖν, ὅτι Οὐχ εἰσὶ θεοί. Ei μὲν οὖν οὕτως εὐφώ-
ρατον * τὸ τῆς ἀσεθείας, πάλαι καταγνωσθῆναι ἔδει"

δὲ

μόνον

εἰ ἰσχυρὸν, οὐχ οὕτως ἀναιρεθῆναι ταχέως. Οὐ

δὲ, φησὶ, τοῦτο χινδυνεύει ἡμῖν τὸ μέρος. Ὥς

* [ Editi et Mss. περὶ οὗ οὐ. In. Bibliis negato abest ,
nec lezitur infra, p. 321, D. Unde seclusimus cam. |
3 P ᾽

^ metrius , et qui cum eo sunt ar tfi ces, habent
adversus aliquem causam , conventus forenses
aguntur, et proconsules sunt : accusent invi-
cem. 99. Si quid autem de alüs rebus queritis,
in legitimo conventu solvetur. 40. JVam et. pe-
riclitamur argui seditionis hodiernc, cum nul-
la sit causa, unde possimus reddere ratione
hujus tumultus. Et his dictis cetum solvit. Le-
gitimum conventum dicit. Nam secundum legem
ires conventus fiebant singulis mensibus; hic vero
illos di-
cens : Periculum est, ne accusemur seditionis.
Sed superius dicta repetamus. Ais completis,

D conventus illegitimus erat. Deinde terruit

inquit, proposuit Paulus in Spiritu, transita
Macedonia et Jchaia, ire Jerosolymam. Non
jam humana ratione agit, sed Spiritu, quo trans-
ire decrevit : id enim sibi vult illud, Proposuit,
et hic est dictorum sensus. Cur autem mittat Ti-

motheum et Erastum, non dicit ; videtur autem

mihi etiam de hoc dici , /n Spiritu. Propter quod τ.
I.

non sustinentes amplius, placuit nobis rema-
nere Jthenis, solis. Et vide, duos ex ministris
suis misit, ut eL adventum suum annunüaret et
promtiores illos redderet. Maxime in Asia versa-
tur; et merito :
phorum coetus. Et veniens, rursus Hips alloque-
batur : magna quippe illic crat superstitio. D'eme-
trius enim quidam, inquit, argentarius, col-
lectis istius artis opificibus dixit :
et videtis et auditis ; ta manifestum illud erat :
quod hic Paulus suadens subeertit. multam
turbam. ltaque non. violenter, 51 suasit : ita per-
suadenda civitas est. Deinde adducit id, quod
illos mordebat : Quod non sunt dii , qui mani-
bus humanis fiunt. Quid. est hoc? Subyerüit
inquii, artem nostram. Ne vero cogitarent ct di-
cerent , quod solus homo talia possit; et quod, si
tantum possit, illi obsequi oporteat : addidit :
Quam tota sia et orbis colit. Vocem suam pu-
tabant divino Spiritui obfuturam, cum Graci pueri
essent. Ex hoc, inquit, opificio lucramur. Et si
ex hoc opificio vobis lucrum sit , quomodo homo
vilis suadere potuit? quomodo tantae consuetudini
praevaluit? quid fecit, quid dixit? Non est Pauli,
E non est viri. Et hoc sufficit dixisse, /Von. sunt
dii. Si ergo ita facile deprehenditur impia religio,

C

4

illic enim. erat magnus philoso-

Firi, scitis

Ty 1 P π
ξυσξόξιίας.

ἃ Unus τὸ τῆς

»Ὁ
Ct

Thess.3.

558

jam olim damnatam oportebat ; si vero solida sit,
non tam cito tolli potest. /Von. modo autem , in-
quit, hoc periclitatur nobis. Quasi quid. majus
dicens , hoc subdidit. His auditis repleti furore
clamabant : Magna Diana Ephesiorum. In
singulis enim civitatibus dii proprii erant. Ac sic
affecti erant, quasi voce sua cultum ejus restitue-
rent , et quz facta erant dissolverent.

5. Vide inconditam turbam. Paulo autem ,
inquit, volente intrare in populum , non per-
miserunt discipuli. Paulus igitur ingredi volebat

8. JOANNIS CHRYSOST.

concionandi causa : persequutiones enim ad do-.,,,
ctrinam captabat; sed discipuli non permittebant. A
Perpende quanta erga ipsum semper providentia
utantur. Et ab initio ipsum eduxerunt, ne letalem
acciperet plagam : quamquam audierant, quod
oporteret ipsum Romam videre; attamen prohi-
bent. Non sine providentia autem pronuntiavit ,
ne de re gesta turbarentur. Ita nolebant illum ali-
quid pati. Et quidam principum sic , inquit,
rogabant illum, ne intraret in theatrum. Promn-
tum ejus animum videntes obsecrabant : adeoillum
fideles omnes amabant. Et cur, inquies, Alexan-
der voluit rationem reddere? num et ipse accu-
sabatur? Ut inventa opportunitate totum subver-
teret et populi furorem exstingueret. Vidisun'
furorem tamultuosum? Bene et increpantis more
scriba : Quis est, inquit, qui nesciat Ephesio-
rum civitatem? Sic dicit, de quo timebant; ac
si diceret, Nonne colitis illam ? Neque dixit, Quis
est qui non noverit Dianam? sed, Civitatem
nostram , illos compescens. Cum. ergo his con-
tradici non possit, oportet vos sedatos esse.
De his redarguit, ac si diceret : Quid ergo quari-
tis, quasi hac incerta essent? palam est, contu-
meliam in deam illam transire. Religionis obtentu
lucrum suum firmare volebant. Deinde leniter
perstringit eos; ostendens illos absque ratione con-
venisse. Et nihil, inquit, temere agere. Osten-
dens eos petulanter egisse, hoc dixit. Quod si
Demetrius et qui cum eo sunt, habent adper-
sus aliquem causam, proconsules sunt. Et hoc
dicit, culpans et ostendens non oportere privato-
rum criminum causa communem fieri conventum.
Nam periculum est, inquit, ne accusemur. Hac
re illos in angustias conjicit. Cum nulla sit cau-
5a, inquit, de qua possimus hujus tumultus ra-
tionem reddere. Vide quam prudenter vel infi-

B

C

D

3 Idem θορυθηθῶσιν " ἀλλ᾽ οὕτως πάσχειν τὶ αὐτὸν ἐδοὺ-

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

δή τί ποτε μεῖζον λέγων, τοῦτο ἐπήγαγεν. ᾿Αχούσαν -
τὲς δὲ χαὶ γενόμενοι πλήρεις θυμοῦ τ τος ' μεγάλη
$ Ἄρτεμις ᾿Εφεσίων. Κατὰ πόλιν γὰρ αὐτοῖς ont
θεοί. Καὶ οὕτω διέχειντο, ὡς διὰ τῆς φωνῆς ἀναχτώ-
μενοι τὸ σέδας αὐτῆς, καὶ τὰ γεγενημένα ἀναλύοντες.

- m -ὦ ^

Ορα ἄταχτον πλῆθος. Τοῦ δὲ Παύλου, φησὶ, βου-
λομένου εἰσελθεῖν εἰς τὸν δῆμον, oüx εἴων αὐτὸν ol
μαθηταί. Ὃ μὲν οὖν Παῦλος ἐδούλετο εἰσελθεῖν δη-

m NY M ^ Ἁ »N 7 ? ^5

υἱηγορῆσαι " τοὺς γὰρ διωγμοὺς ἐλάμόδανεν εἰς διδα--
σχαλίαν - ἀλλ᾽ οἵ μαθηταὶ. οὐχ εἴων αὐτόν. Σχόπει;
πόσῃ περὶ αὐτὸν προνοίᾳ EX pee Καὶ ἐξ
ἀρχῆς αὐτὸν ἐξήγαγον, ὥστε μὴ περὶ τὰ καίρια λα-
δεῖν τὴν πληγήν * καίτοι γε ἤκουσαν, ὅτι δεῖ καὶ Ρώ-
μὴν ἰδεῖν * ὅμως χωλύουσιν. Οἰχονομικῶς δὲ προαγο-

, e M - ΄ a e D -
psóet, ἵνα μὴ τῷ γενομένῳ θορυδηθῶσιν. Οὕτως
οὐδὲ πάσχειν τι αὐτὸν ἐδούλοντο. Καὶ τῶν dM
δέ τινες παρεχάλουν αὐτὸν, φησὶ, μὴ εἰσελθεῖν εἰς τὸ
θέατρον. Εἰδότες αὐτοῦ τὴν προθυμίαν, παρεχάλουν "
e , , M , Fr e , SY , ῳ
οὕτω πάντες αὐτὸν ἐφίλουν οὗ πιστοί. Καὶ τίνος ἕνε-
χεν; φησὶν, 6 ᾿Αλέξανδρος ἐβούλετο ἀπολογεῖσθαι: μὴ
γὰρ αὐτὸς ἐνεχλήθη; “Ὥστε καιρὸν εὑρεῖν, χαὶ τὸ πᾶν
καταστρέψαι χαὶ ἐχχαῦσαι τοῦ
Καλῶς χαὶ ἐπιτιμηξιχῶς ὃ
γραμματεὺς, Τίς ἔστι; qois ὃς E γινώσχει τὴν

δήμου τὸν θυμόν. τῖ-
δες θυμὸν ἄτακχτον;

"Eosctov πόλιν ; οὕτως εἰπὼν περὶ οὗ ἐφοδοῦντο: ὡσεὶ
ἔλεγεν: οὐ θε εραπεύετε το; Καὶ οὐχ εἶπε, τίς γάρ
^
ἐστιν, ὃς οὐ γινώσχει τὴν Ἄρτεμιν ; ἀλλὰ, Τὴν πόλιν
Y 1 , 2 , , er Kk
τὴν ἡμετέραν " θεραπεύων αὐτούς. ᾿Αναντιῤῥήτων οὖν
, τ , ^ ,
τούτων ὄντων, δέον ἐστὶν ὑμᾶς χατεσταλμένους ὑπάρ-
χειν. Ταῦτα δῆθεν ἐγκαλεῖ, μονονουχὶ λέγων * τί τοί-
νυν ἔτ: ὡς ἀδήλων ὄντων; φανερ τ ὡς ἣ ὕδρις
εἰς τὴν θεὸν διαύαίνει. Πρόσχημα τὴν εὐσέδειαν
ἐδούλοντο ποιεῖν τοῦ χρηματισμοῦ. 1ἶτα ἠρέμα χα-
, ὍΝ σα ^ * « » H c
θάπτεται αὐτῶν, iuo ὅτι ἀλογιστῶς συνῆλθον.
M ^Y ^ ^
Καὶ μηδὲν, φησὶ, προπετὲ ἐς πρ χττειν. Δεικνὺς; ὅτι
προπετῶς Ego αν, τοῦτο εἶπεν. Εἰ μὲν οὖν Δημή-
τρῖος xal οἱ σὺν αὐτῷ ἔχουσί τινα λόγον, ἀνθύπατοί
“ΙΝ M / € A
εἶσι. Kod τοῦτο λέγει ἐγχαλῶν, καὶ δεικνὺς ὅτι οὐχ ἔδει
m Ex d -
ἰδιωτικῶν ἐγχλημάτων ἕνεχεν χοινὴν ἐκχλησίαν ποιεῖ-
σν 1 , -
σθαι. Καὶ γὰρ χινδυνεύομεν, φησὶν, ἐγχαλεῖσθαι.
[2 , ΄ τ᾿ M ^ , 2^ * 3.
Τούτῳ σφόδρα αὐτοὺς διηπόρησεν. Οὐδενὸς αἰτίου,
AES γεχ τῖσαι, Ἀν, MN τυ ἀν γᾶς sf "ἢ Ad: ^
φησὶ, ὑπάρχοντος, περὶ οὗ Euldeelis γον δοῦναι
τῆς συστροφῆς ταύτης. Ὅρα πῶς οἱ ἄπιστοι φρονίμως
P ἀπολογοῦνται, πῶς συνετῶς, Οὕτως ἔσόεσε τὸν θυ-

΄

όν. Ὥσπερ γὰρ ῥαδίως ἐξάπτεται,, οὕτω xal ῥαδίω
p. ? e Y ρ ri * Y ? - à 5

b ἀπολογοῦνται deest in quibusdam.

IN

σδέννυται. Καὶ ταῦτα εἰπὼν, ἀπέλυσε τὴν ἐχχλησίαν,
φησίν. 'Op&c τὸν Θεὸν συγχωροῦντα τοὺς πειρασμοὺς,
xal διεγείροντα καὶ ἀφυπνίζοντα τοὺς μαθητὰς τού-
τοις xal σφοδροτέρους ἐργαζόμενον ; Μὴ δὴ χαταπί-
πτωμεν τοῖς πειρασμοῖς " αὐτὸς γὰρ ποιήσει xal τὴν
ἔχθασιν τοῦ δύνασθαι ὑπενεγκεῖν. Οὐδὲν οὕτω φίλους
ποιεῖ xal συγχροτεῖ, ὡς θλῖψις - οὐδὲν οὕτω συνδεῖ
xoi ἐπισφίγγει τῶν πιστῶν τὰς ψυχάς - οὐδὲν ἡμῖν
τοῖς διδασχάλοις οὕτως ἐπιτήδειον πρὸς τὸ τὰ παρ’
ἡμῶν λεγόμενα ἀκούεσθαι. "Ev μὲν γὰρ ἀνέσει τυγ-
χάνων ἀκροατὴς, χαῦνός τέ ἐστι καὶ ῥάθυμος, xoi
ἐνοχλεῖσθαι δοκεῖ παρὰ τοῦ λέγοντος " ἐν δὲ θλίψει
xal στενοχωρίᾳ εἰς πολλὴν ἐπιθυμίαν ἀκροάσεως ἐυ.-
πίπτει. ΣΣτενοχωρούμενος γὰρ τὴν ψυχὴν, πανταχόθεν
ζητεῖ παραμυθίαν τῆς θλίψεως εὑρεῖν - οὐ μικρὰν δὲ
φέρει λόγος παραμυθίαν. "TC οὖν, φησὶν, οἱ Ἰουδαῖοι;
πὼς θλιθόμενοι ἀπὸ τῆς ὀλιγοψυχίας οὐχ ἤχουον;
Ὅτι ᾿Ιουδαῖοι ἦσαν , οἵ ἀεὶ ἀσθενεῖς καὶ ταλαίπωροι"
ἄλλως τε xo ὅτι xal exei πολλὴ f θλῖψις ἦν, ἡμῖν δὲ
περὶ συμμέτρου ὃ λόγος. ὍὍρα γάρ προσεδόχησαν
ἀπαλλάττεσθαι τῶν χατεχόντων αὐτοὺς χαχῶν ἐχεῖ-
vot , χαὶ μυρίοις περιέπεσον μᾶλλον δεινοῖς * τοῦτο δὲ
οὖχ ὡς ἔτυχεν ἀπορεῖ ψυχήν. Αἱ θλίψεις ἀποσχίζουσιν
ἡμᾶς τῆς συμπαθείας τῆς πρὸς τὸν παρόντα κόσμον *
εὐθέως γοῦν τὸν θάνατον αἰτοῦμεν, καὶ οὐχ ἐσμὲν φι-
λοσώματοι : ὅπερ μέγιστον φιλοσοφίας μέρος ἐστὶ,
μὴ χεχηνέναι μηδὲ προσδεδέσθαι τῇ παρούσῃ ζωῇ.
Ἡ θλιδομένη ψυχὴ οὐ βούλεται περὶ πολλὰ εἶναι, ἀλλ᾽
ἀναπαύσεώς τινος μόνον καὶ ἡσυχίας ἐρᾷ " ἀγαπητὸν
αὐτῇ τῶν παρόντων ἀπαλλαγῆναι, κἂν μηδὲν ἕτερον ἢ.
Καθάπερ σῶμα πεπονηχὸς xal ταλαιπωρηθὲν οὐχ
ἐρᾶν βούλεται, οὐ γαστρίζεσθαι, ἀλλ᾽ ἀναπαύεσθαι
xai ἥσυχῇ χεῖσθαι - οὕτω xoi ψυχὴ μυρίοις ἅ ταρι-
χευθεῖσα xaxotc , πρὸς ἀνάπαυσιν χαὶ ἡσυχίαν ἐπεί-
γεται εἶναι. Ἢ ἐν ἀνέσει οὖσα ἐπτόηται, τεθορύθη-
ται, μετέωρός ἐστιν" αὕτη δὲ οὐδὲν χεχηνὸς ἔχουσα
οὐδὲ διαῤῥέον, ὅλη συνέσφιγχται καὶ μένει ἀμετεώρι-
στος᾿ xal ἣ μὲν ἀνδρειοτέρα, 4$ δὲ παιδικωτέρα ἐστί:
χαὶ ἣ μὲν βαρυτέρα, fj δὲ χουφοτέρα. Καὶ καθάπερ
ἐν πολλῷ ὕδατι ἐμπεσόν τι χοῦφον σαλεύεται * οὕτω
χαὶ εἰς πολλὴν χαρὰν ἐμπεσοῦσα ψυχή. Καὶ τὰ μέ-
γιστα δὲ ἡμῖν ἁμαρτήματα ἀπὸ πολλῆς ἡδονῆς γεγε-
νημένα ἴδοι τις ἄν. Καὶ εἰ βούλεσθε, οἰχίας ὁπογρά--
Ψωμεν δύο, τὴν μὲν γαμούντων, τὴν δὲ πενθούντων -
εἰσέλθωμεν τῷ λόγῳ πρὸς ἑχατέρους - ἴδωμεν τίς τί-
νος βελτίων. 1 ὑρεθήσεται γὰρ ἣ τοῦ πενθοῦντος φιλο-
σοφίας γέμουσα, ἣ δὲ τοῦ γαμοῦντος ἀσχημοσύνης.
Ὅρα γάρ: αἰσχρὰ " ἐχεῖ ῥήματα, γέλως ἄταχτος,
βήματα ἀταχτότερα, στολὴ χαὶ βάδισις ἀσχημοσύνης
γέμουσα, σχήματα πολλῆς ἀνοίας χαὶ μωρίας * xol

* Alius ταραχθεῖσλ.

ACTA APOSTOLORUM.

HOMIL. XLII. 559
deles rationem reddant, et quam sapienter. Sic
furorem exstünxit. Ut enim facile accenditur, per-
inde facile exstinguitur. Et his dictis cctum
solvit. Viden' Deum tentationes permittere, ac
per illas discipulos excitare et vigiles reddere, ac
ferventiores efficere? Ne ergo concidamus in ten-
tationibus : ipse namque exitum dabit, ut possi-
mus sustinere. Nihil ita amicos devincit et conjun-
git ut zerumna ; nihil ita fidelium animos constrin-
git et colligat ; nihil nobis doctoribus opportunius,
ut dicta nostra audiantur. Auditor enim tranquille
agens mollis est et ignavus, et moleste ferre vide-
tur oratorem ; in zerumnis vero et angustiis posi-
tus, in multum audiendi desiderium incidit. Nam
cum angitur animus , undique consolationem qua-
rit; non minimam autem sermo affert consola-
tionem. Cur ergo, inquies, Judzi cum affligeren-
tur, ex pusillanimitate noa audiebant? Quia Judaei

E

822 erant , semper imbecilles et miseri : alioquin vero

À magna ibi angustia erat; nobis autem de mediocri
est sermo. Vide porro : exspectabant illi liberari
a malis presentibus , et in graviora innumera in-
cidebant : hoc autem non leviter animum in mce-
rorem trahit. /Erumnz nos ab hujus mundi affectu
abstrahunt : statim vero mortem petimus, nec su-
mus corporis amatores ; quod est philosophize pars
maxima, non deditum nec addictum esse presenti
vite. Afflicta anima non vult multis herere, sed
recreationem tantum quamdam et quietem amat :
optat a presentibus eripi , etiamsi nihil aliud sit.
Ut corpus defatigatum et in miseria versans, non
vult amare nec ventri servire, sed quiescere et
tranquille agere : sic et anima innumeris macerata
malis, ad quietem et tranquillitatem festinat. Illa,
qua in quicte agit, stupida est , turbatur, sublimis
fertur ; hzec vero nihil ad quod inhiet, nihil fluxum
habens, tota constringitur, nec sublime sapit: et illa
fortior, hzec puerilior est; illa gravior, hzc levior.
Et sicut si quid in profundam aquam incidat , si
leve sit fluctuat : sic et anima in gaudium multum
incidens. Maxima vero peccata a multa voluptate
nobis oriri videre est. Et, si placet, domos duas
describamus; alteram nuptiarum, alteram luctus :

C

in utramque mente ingrediamur : videamus utra Compar.

sit melior. Luctus domus invenietur philosophia !
plena, domus vero nuptiarum turpitudine. Vide

JErumna

amicos de-
vincit,

a-

io domus
nuptiarum
cum

dom ü

namque : turpia illic verba sunt , risus inconditus, luctus.

gressus incompositi, vestis et incessus turpitudine
plenus, gestus insania el stultitia multa : in summa
nihil ibi, quam risus et derisio. Non de ipsis nu-

b ἀχεῖ deest in uno,

560 S. JOANNIS. CHRYSOST.

ptiis dico, absit; sed de iis, quie nuptias comitantur.

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

5 NY J ^
ὅλως οὐδὲν ἕτερον ἢ πάντα γέλως χαὶ κατάγελως τὰ

απο natura ΠΣ ΣΕ: : qui adsunt ex homini- D ἐχεῖ. Οὐχ 6 γάμος, λέγω, ud γένοιτο - ἀλλὰ τὰ περὶ

bus bruta fiunt, alii ut equi hinniunt , alii ut asini
caleitrant : magna dissolutio, magna confusio :
nihil strenuum, nihil generosum: multa isthic dia-
boli pompa , cymbala , tibi:, cantica fornicationis
et adulterii plena. At ubi luctus est, non item;
sed omnia bene ordinata : magnum silentium ,
magna quies, magna demissio; nihil incomposi-
tum, nihil inordinatum : si quis loquatur, verba
philosophi: plena fundit; quodque mirum est,
illo tempore non viri solum, sed etiam domestici
et mulieres philosophantur. Talis enim est luctus
natura. Et videntur quidem lugentem consolari ,
plurima autem dogmata proferunt philosophize
plena. Preces statim, ut hic sistat afflictio, mul-
tique sunt qui afflictum consolantur, et enumera-
tiones mille fiunt eorum, qui similiter lugent.
Quid est enim homo? Naturz nostr perquisitio.

4. Quid est ergo homo? Vite et vilitatis ejus
accusatio, commemoratio futurarum rerum et ju- 9.5
dicii. Unusquisque autem recedit domum : qui a 4
nuptiis, moestus, quod non res prospera sit; qui a
luctu, remissus et quietus, quia non similia passus
est, e! omni exstincto ardore discessit. Sed quid ?
vis carceres et theatra conferamus ? llle namque
crumnz, hic voluptatis est locus. Ageergo videa-
mus, quz ex utrisque contingant. Hlic philosophia
multa : ubi enim moror, ibi omnino philosophia.
Qui antea dives erat, qui admodum inflatus, jam
e vulgo quemvis se alloqui permittet, metu mo-
roreque igne vehementius in animam ejus inciden- b
te et duritiem. emolliente : tunc. humilis, tunc

Inostus evadet , tunc secularem mutationem sen-

Theatro- tiet, tunc fortis erit ad omnia. In theatro autem

rum turpi-ompja contraria sunt,

tudo,

risus, turpitudo, pompa
diabolica, effusio, iudtmiiió temporis, impensa
dierum inutilis, apparatus ad absurdam coneupi-
scentiam, adulterii meditatio, scortationis gymna-
sium, intemperantiz schola, adhortatio ad tur-
pitudinem, risus occasio, feeditatis exemplum. At
non talis est carcer ; sed illic humiliias, exhorta-
tio,stimulus ad philosophiam, szcularium contem- C
tus : omnia conculcantur, omnia spernuntur, ct
metus quasi puero pzdagogus adest, ad decora
omnia illum instituens. Sed si vis iterum. cadem
loca alia ratione exploremus. Vellem occurreres

In eodem πολλὴ ἡ διόχυσις deest.

* / Dx oues μαι /
τὸν γάμον. "Ex6oxycüecut τότε ἣ φύσις, ἄλογα ἀντὶ
» / ] τ
ἀνθρώπων οἱ παρόντες γίνονται, oi μὲν ὡς ἵπποι
/ e M ^
χρευετίζουσιν, ol δὲ ὡς ὄνοι λαχτίζουσι * πολλὴ “ ἣ
b 4x A N 7 -
διάχυσις, πολλὴ ἣ διάλυσις, οὐδὲν σπουδαῖον, οὐδὲν
c 7. *. A "1 m
γενναῖον * πολλὴ ἐχεῖ τοῦ Owa60)ou ἣ πομπὴ, χύμ-
2 M Ac
ὅαλα, αὐλοὶ, καὶ ἄσματα πορνείας γέμοντα xol μο!-
^. , 5 2 5 ^ y
χείας. Ἀλλ᾽ οὐχ ἐχεῖ, ἔνθα τὸ πένθος, ἀλλὰ πάντα
E 3 ὟΝ f E M NY H4
εὐταχτα * πολλὴ γὰρ ἣ σιγὴ, πολλὴ ἣ ἡσυχία; πολλὴ
K Y Ei δ 3 Ἢ
ἣ χαταστολὴ, οὐδὲν ἄταχτον, οὐδὲν ἄῤῥυθμον * εἴ τις
V EE rta
τι xa ἐφθέγξατο, πάντα φιλοσοφίας γέμοντα δήματα
ἐωθέ [4 ere. ^ ps5 ANA b el 22. - *
τ ἔγζατο' χαὶ τὸ δὴ θαυμαστὸν, ὅτι παρ᾽ ἐκεῖνον τὸν
LX Dus 3f EN αὐ αἱ , 5. AY M E - '
ατρὸν οὐχ ἄνδρες μόνον, ἀλλὰ xc oixciot χαὶ γυ--
U i ? Y
vire - y ' (ic Y JG: dein ΄ l^
ναῖχες φιλοσοφοῦσι. Γοιαύτη γὰρ ἣ τοῦ πένθους φύ-
Ὁ τι Y - ES
σις. Καὶ δοκοῦσι μὲν παρακαλεῖν τὸν πενθοῦντα, μὺυ-
, e ς t
pla δὲ φθέγγονται δόγματα φιλοσοφίας μεστά * εὖ yat
^n^ c / , τ
εὐθέως ὥστε μέχρι τούτου στῆναι, καὶ ἱχανοὶ oi τὸν

πεπονηχότ & παραμυθούμενοι; χαὶ ἃ αριθμήσεις τῶν

τοιαῦτα πενθούντων μυρίαι, Τί γάρ

"n
Dm
EO

τιν ἄνθρωπος:

"Γῆς φύσεως ἐζέτασις τῆς ἣ 90.
ic φύσεως ἐξέτασις τῆς ἡμετέρας.

T - , 1 a ZA E 8] D -
t τοίνυν ἐστὶν ἄνθῥωπος: "lou βίου καὶ τῆς sü-
, ^5 c , cC
τελείας αὐτοῦ Gees ἀνάμνησις τῶν ἐν τῷ "HeN-

λοντι π ze τῆς κρίσεως. “Ἕχαστος οἴκαδε

λον δ: , ἀπὸ μὲν γάμου Aum πούμενος; ὅτι δὴ αὐτὸς

μὴ ἐν εὐπραγίᾳ ἐστίν * ἀπὸ δὲ πένθους ἀνειμένος, ὅτι

ἔπαθε, τὴν φλεγμονὴν σόέσας

ἅπασαν ἀπῆλθεν. ᾿Αλλὰ cl; θέλεις

xai τὰ θέατρα ἀντεξετάσωμεν ; Ὃ μὲν γὰρ henigecd
at

ἴδωμεν τὰ ἐξ sexe
aw EA
πολλή * ἔνθα γὰρ ἀθυ-

δὴ μὴ τοιαῦτα χαὶ

^ ^ ,
τὰ ὀεσμωτηριᾶ,

λον, ὦ €
ὃ δὲ ἡδονῆς τόπος. GDéoc οὖν
συμθαίνοντα. "Exei φιλοσοφία
à
,
ΐ ούὐτου πλουτῶν,

ται διαλεγο-

υ. ἢ xol φιλοσοφί a Nd 'O kou

τ !p c

μένου πρὸς αὐτὸν, τοῦ φόθου xo τῆς θυ υμίας χαθά-
y.

pu τινὸς πυρὸς φρο pede. ἐπιπεσόντος αὐτοῦ τῇ

μαλάττοντος τὸ σχληρόν" τότε ταπεινὸς

,
᾿σχυθρωπὸς, τότε τῆς μεταδολῆς «i-
N
b

ψυχῆ, χαὶ
, ,
γίνεται, τότε
,
ς πᾶντα.

αἷ
Vu

"2

, EY s
σθάνεται τῇ Fano τότε χαρτερεῖ πρ

Ἔν δὲ θεάτρῳ πάντα τὰ ἐναντίο 129 Ti
ὧν 0s θεάτρῷ T ἀντία, γέλως, αἰσγρότης;
M

à d
2a» E ZUR
TOUT ou αΌΟΛι ιχὴ 12? eee $, —— χρόνου, χαὶ
by / €
ooa«v Tu. .E 90V περιττῇ, emu EU ίας ἂτ ὅπου χατα-

ι(ἀελε ξτὴ; πορνε ίας γυμνάσιον, ἄχο--

λασίας BioMed ον; προτροπὴ αἰσχρότητος, γέλω-
τος ὑπόθεσις, ἀσχημοσύνης ἀρ το α. ᾿Αλλ᾽ o0
τὸ δεσμωτήριον τοιοῦτον * ἀλλ᾽ ἐχεῖ ταπεινοφροσύνη ,
παράχλησις, φιλοσοφίας. προτροπὴ, ὕπερο a τῶν
βιωτικῶν * πάντα πεπάτηται χαὶ χαταπεφρύνηται;

M ^ Η ἢ
καὶ χαθάπε 9 TU Oto παι ἰδαγωγὸς ο φοῦος ἐφέστηχε,
M

-—
E) E
m
(9

το
e
ς.

͵

M P PA P ^ [^ , )
προς πάντα τὰ ὀξοντα δυ Jut ov αὐτόν. Δλ

Alius σχυθρωπότερος

IN

λει, πάλιν ἑτέρως ἐξετάσωμεν τοὺς αὐτοὺς τόπους.
᾿Εδουλόμιην συντυχεῖν ἀνθρώπῳ ἀπὸ θεάτρου χα-
, Ei $3 , xy V. 98
τιόντι, καὶ ἄλλῳ ἀπὸ δεσμωτηρίου ἐξιόντι, xa εἶδες
ἂν τοῦ μὲν τὴν ψυχὴν ἐπτοημένην, τεθορυδημένην,
δεδεμένην ὄντως, τοῦ δὲ ἀνειμένην, λελυμένην
ϑένην ὄντὼς; cic e a perm
^ — -
ἐπτερωμένην. Ὃ μὲν γὰρ ἀπὸ τοῦ θεάτρου ἀναχωρεῖ,
ταῖς ὄψεσι τῶν ἐχεῖ γυναιχῶν προσδεθεὶς, παντὸς σι-
s M
δήρου χαλεπώτερα φέρων δεσμὰ, τοὺς τόπους τοὺς
5-T NA e 7 D , 355. τον
ἐχεῖ, τὰ ῥήματα, τὰ σχήματα" ὃ δὲ ἀπὸ δεσμωτη-
ἔτι ἡγήσεται πάσχειν τι
αὐτοῦ παραδάλλων. Ὅτι
^ v m^
οὐ δέδεται, χάριν εἴσεται λοιπὸν, καταφρονήσει τῶν
ἀνθρωπίνων πραγυ. των, πολλοὺς πλουτοῦντας Ó E d
ἐν συυφοραῖς, πολλὰ χαὶ μεγάλα δυναμένους xa δε-

2

, - , M ΩΣ
δεμένους ἐχεῖ - χὰν ἀδίχως τι πάθη, xai πρὸς τοῦτο
D 6 M5
h - M
χαρτερήσει" χαὶ γὰρ xai τούτου πολλὰ ἐχεῖ τὰ Ümo-
i

e , ,
δείγματα " εἰς ἔννοιαν ἐλεύσεται τῆς μελλούσης" κρί-
1 mm Y D 5 “Δ, £.— K SEN
gene, xao φρίξει., τοὺς τόπους ἐνταῦθα δρῶν. αθάπερ
γὰρ ἐνταῦθα ἐ ἐν δεσμωτηρίῳ δυγκεκλείσμενος πὲ éxtet-

nt

χὴς πρὸς πάντας ἐστίν " οὗ τῷ χἀχεῖνο! πρὸ τῆς χρί

σεως, E τῆς bie: ἡμέρας, de γυναῖχ
πρὸς παιδία, πρὸς τοὺς οἰχέτας ἔσονται ἐπίει;
,

got. Ἀλλ᾽ ἀπὸ τοῦ θεάτρου οὐχ vA eis πρὶ στε-

" M
Ses eux anie cet L [EY d
οἰχείους ἔσται, παροξυνθήσεται πρὸς τὰ nidi; ex
f 04 cc TOt ἐν τ Mes L).o X45 τὸ θέο τοῖα
ἡριώθησεται πρὸς πάντας. Μεγάλα χαχὰ τὰ θέατρ

^Y c
cce ταῖς πόλεσι, μεγάλα, χαὶ οὐδὲ τοῦτο

d

c.c

CX GO) ν

^

τὰ συμ ποσιὰ λέγω,

ἴσμεν ὅτι μεγάλα. 1“ἰ δὲ οὐχ ἀπεχάμετε,
ους,
5. Y ὰ ὶ
ἔνθα «rales xai χόλαχες xoi π ολλὴ $ $ τρυφὴ, xa
πηροι. Hát ἐχεῖ

QU
-
4
5
,

M x .- ^ ,
χαὶ τοὺς τοῦ γέλωτο; τόπ'

τόπους τοις ἔνθα χωλοὶ καὶ ἀνά
μὲν μέθη καὶ τρυφὴ χαὶ διάχυσις, ἐνταῦθα δὲ τοὖν-
αντίον. Ὅρα χα

A ΩΣ
αἱ ἐπὶ τοῦ σώματος, ὅταν φλε εγμαίνη :

Qu

ὅταν εὐπαθῇ, τα ay ton χει πρὸς νόσον μετάπτωσιν"

i Sam

ὅταν δὲ ousdibe πῦσι j; oy? οὕτως. Ἵνα δὲ σα-
φέστερον ὑμῖν ὃ M ἴω MM ἔστω σῶμα ἔχον πολὺ
αἷμα χαὶ σάρκας πολλὰς xat σφριγῶν * τοῦτο χαὶ ἀπὸ
τῆς TUyoUc7C τρο
ne ἀργήσῃ. "Ecco δὲ

xoi θλίψει - τοῦτο δυσά

€ E A
φῆς puis δυνήσεται τεχεῖν, ἂν
ἕτερον λιμῷ μᾶλλον παλαῖον
ἄλωτον xoi δυσχαταγώνιστον

Y 22€ / τ PNE) E Δ
πρὸς ἀῤῥωστίαν. Αἷμα ἐν ἡμῖν, τῷ πλή-

, ,

θει πολλάχις νόσον iste :
€ M 3 »
ὑγιὲς, εὐχόλως χατεργὰ
- bh
ἐπὶ ψυχῆς, fj uiv ἐν

x Nac ", /
ue προς ἐξα τὰς τς LOCG

,
poss ὀξυῤῥόπους
αἱ γὰρ ἀπονοίας Ev-
τὰ cl 4

bc fj τοιαύτη ἕστηχε xo ime xaX χενοδοξίας xat
i i

idees xol ἐπιδουλῶν xc συχο ὑφαντιῶν " ἀλλ᾽ οὐχ 5,
ἐν θλίψει χαὶ αὐταρχεία, ἀλλὰ πάντων τούτων ἀπήλ-

λαχται. Ἰδοὺ ἡλίκη πόλις ἡμῖν ἐστὶν ἢ μεγάλη αὕτη.

e" , - PM , * Nr A -
B QUt5)s. 82:226 12 60) 09v UJ) ποίησ) τὸν A207, SIC unus,

ACTA APOSTOLORUM HONIL.

56:

viro ex theatro venienti, et alii cuipiam e carcere
exeunti : videresque illius animam fastidientem,
turbatam, vere vinetam ; hujus vero quietam, so-
lutam, liberam. Ille namque ex theatro recedit,
oculis captus theatralium amore mulierum, ferro
D durioribus vinculis constrictus, id est, locis ipsis,
verbis, gestibus:qui autem e carcere exit, omnibus
solutus, non jam se putat quidpiam pati, sua cum
alienis comparans. Quod non vinctus sit , id pro
gratia habebit , res humanas despiciet, divites
multos videns in calamitatibus, qui cum multa
magnaque possint, isthic ligantur : etiamsi. quid
injuste patiatur, id tolerabit : hujusce namque rci
multa habet exempla : memoria repetet futurum
judicium, et exhorrescet, dum 1lla loca respiciet.
Sicut enim hic in carcere inclusus, mitis erga
omnes est: sicet illi ante judicium, ante. futuram
E illam diem, erga uxorem, erga filios, erga dome-
sticos erunt mansuetiores. Sed à dicti non sic

XLII.

revertuntur; sed vir injucundius videbit uxorem,
durus erit erga domesticos, erga filios asper, effe-
rabitur adversus omnes. Magna mala civitatibus
theatra pariunt; magna, nec scimus quanta. Si
autem non fatigamini, examinemus illa risus loca,
convivia dico, ubi parasiti et adulatores et magna:
deliciie; et loca alia, ubi claudi et muti. Illic
ebrietas, deliciz, effusio ; hic. vero contraria. Vi-
33, de et In corpore, quando pingue et vegetum est,
^ tunc celerius in morbum | cadit ;
stigatum est, non item. Ut autem id vobis cla-

cum vcro ca-

rius explicem, sit corpus sanguine et carnibus
bene instructum ac. vigens : hoc vel ex levi cibo
poterit in febrim incidere, si quidem in. otio sit.
Sitet aliud, quod cum fame concertet et zrumnis :
illud ab zgritudine difficilius capitur et supera-
B tur. Sanguis licetsanus sitin nobis, ex redundan-
tia sepe morbos peperit ; si autem sit modicus, nec
tamen sanus, facile curari potest. Sic et de anima
dicendum : quz in otio et in deliciis est, ad pecca-
ta proclivis fertur : nam arrogantim vicina est,
voluptati, vanz glorie, imnvidiz, insidiis, syco-
phantiis : at non ea, quz in eerumnis et frugalitate
degit; hzc enim ab iis omnibus liberatur. En
quam ampla est nostra civitas. Unde igitur na-
scurntur mala? nonnea divitibus? annon a gau-
dentibus ? Quinam ad tribunalia trahunt, quinam
facultates dilapidant? an miseri et abjecü, an illi
qui multum inflantur et gaudent ? Ab anima in
erumnis versante non potest aliquid mali oriri.

562 S, JOANNIS. CHRYSOST.

Rom. 5. 3. ]llius lucrum novit Paulus; ideoque dicit: Zri-

-— JJ.

bulatio patientiam operatur, patientia proba-
tionem, probatio vero spem, spes autem non
confundit. Ne ergo concidamus in zrumnis, sed
in omnibus gratias agamus, ut multum lucremur ;
ut probati simus apud Deum, qui erumnas per-
mittit. Magnum est afflictio bonum: et hoc a pue-
ris nostris discimus ; nam sine castigatione nihil
utile puer didicerit. Nos vero magis quam illi
afflictione opus habemus. Nam si illi, cum ani-
mi motus sedati sunt, florent ; multo magis nos ,
cum maxime tottantisque detineamur. Sed nos
magis pz:dagogis egemus: puerorum enim peccata
non tanta sunt, nostra vero peccata maxima. Pz-
dagogus noster est afflictio. Ne itaque illam attra-
hamus, et przsentem fortiter feramus, que sem-
per est innumerorum causa bonorum ; ut et. Dei
gratia fruamur, et bonis quie reposita sunt iis,
qui diligunt illum, in Christo Jesu Domino nostro,
quicum Patri et Spiritui sancto, gloria, impe-
rium, honor, nunc et semper, et in secula sz-
culorum. ÀÁmen.

b [dem αὐτοὺς σράλλει.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

C

D

, s , 405 ^ ΄,
Πόθεν οὖν τίχτεται τὰ χαχά ; οὖχ ἀπὸ τῶν πλουτούν-
M -
των; οὐχ ἀπὸ τῶν χαιρόντων : Τίνες εἰς δικαστήρια
£i J —
ἕλχουσι ; τίνες οὐσίας διασπαθῶσιν ; oi ταλαίπωροι
M E) PES ΄ ^ f -
καὶ ἀπεῤῥιμμένοι, ἢ οἵ μεγάλα φυσῶντες xal χαί-
E 03 Ej 2 uei " L ,
ροντες; Οὐχ ἔστιν ἀπὸ ψυχῆς τεθλιμμένης γενέσθαι
τι χαχόν. Oiócv αὐτῆς τὸ χέρδος ὃ Παῦλος * διὰ τοῦτό
€ - *
φησιν, Ἢ θλῖψις ὑπομονὴν χατεργάζεται, ἣ δὲ ὗπο-
M d
μονὴ δοχιμὴν, f, δὲ δοχιμὴ ἐλπίδα, ἣ δὲ ἐλπὶς οὐ
, -
χαταισχύνει. Μὴ δὴ καταπίπτωμεν ἐν ταῖς θλίψεσιν,
5} ato» er 93 qu». [*] ^Y
ἀλλ᾽ ἐν ἅπασιν εὐχαριστῶμεν, ἵνα τι χερδάνωμεν
, , c τ c
μέγα, ἵνα εὐδοχιμήσωμεν παρὰ τῷ Θεῷ τῷ τὰς
, bl / - 2 , M DJ
θλίψεις συγχωροῦντι. Μέγα θλῖψις ἀγαθόν * xo τοῦτο
M D ^ D ,
ἀπὸ τῶν παίδων τῶν ἡμετέρων μανθάνομεν * χωρὶς
γὰρ θλίψεως οὐδὲν ἂν μαθοι χρήσιμον. Ἡμεῖς δὲ
μᾶλλον αὐτῶν δεόμεθα θλίψεως. Ei γὰρ ἐχεῖνα τῶν
παθῶν ἠρεμούντων P αὐτοῖς θάλλε!, πολλῷ μᾶλλον
ἡμεῖς, xol μάλιστα τοσούτοις συνεχόμενοι. Ἀλλ᾽
[OP E Ὁ N Ej 2 e b] Y M
ἡμᾶς μᾶλλον παιδαγωγοὺς ἔχειν ἐχρῆν" παρὰ μὲν γὰρ
τῶν παίδων τὰ ἁμαρτήματα οὐχ ἂν μεγάλα γένοιτο,
᾿ς Lud m LN 1) II ^ ^ ^ e c
παρὰ δὲ ἡμῶν σφόδρα μεγάλα. Ἰ]Παιδαγωγὸς δὲ ἡμῶν
ἡ θλῖψις. Μήτε οὖν ἐπισπώμεθα αὐτὴν, καὶ παροῦσαν
γενναίως φέρωμεν » ἀεὶ υνρίων οὖσαν ἀγαθῶν αἰτίαν,
ἵνα xal τῆς παρὰ τοῦ Θεοῦ ῥοπῆς ἀπολαύσωμεν, xol
τῶν ἀποχειμένων ἀγαθῶν τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτὸν, ἐν
Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν, μεθ᾿ οὗ τῷ Πατρὶ
du. e L II 2 δύξ » / A T3 1
ἅμα τῷ ἁγίῳ Πνεύματι δόξα, κράτος, τιμὴ, νῦν xal
- Ἂν τ M 20 “Ὁ y 3 /
ἀεὶ, xa elg τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Au.

HOMILIA XLIII.

Car. XX. v. 1. Postquam. autem cessavit. tu-
multus, vocatis Paulus discipulis iisque sa-
lutatis, profectus est ut iret in Macedoniam.

1. Multa opus erat consolatione post tantum tu-
multum. Hoc ille curat, et ut discipulos console-
tur, migrat in Macedoniam, deinde in. Graciam.
Et quod multum illos consolatus sit, audi. 2. Cum
autem perambulasset partes illas, et exhorta-
tus fuisset eos multo sermone, venit in Grc-
ciam. 9. Et cum ibi fuisset mensibus tribus,
cum essent illi structee insidie a Judeis navi-
gaturo in Syriam, consilium iniit, ut reverte-
retur per Macedoniam. 4. Comitatus est au-
tem eum usque in Asiam Sopater Bercensis,

- i : ^ MEA S.
à Alil τοῦτο δὴ ποιήσας ἦλθεν elg τὴν Μαχεϑονίαν.

825
Α

OMIAIA py.

M 1 Ν ec
ετὰ δὲ τὸ παύσασθαι τὸν 0dou6oy προσχαλεσάμενος
b * M m»
ὃ Παῦλος τοὺς μαθητὰς, xoi ἀσπασάμενος, ἐξῆλθε
πορευθῆναι εἰς τὴν Μαχεδονίαν.

ἜΣ λλῇ ^ εἰ » ^ τὦ τ ^ e ,
δει πολλὴς παραχλήσεως ἀπὸ τῆς ταραχῆς exst-
νης. “Τοῦτο δὴ xoi ποιεῖ, χαὶ ἵνα παραχαλέση τοὺς
᾿ y 3
μαθητὰς, ἔρχεται εἰς Ναχεδονίαν, εἰτα εἰς τὴν '"EX-
λάδα. Καὶ ὅτι 0:08 ὑτοὶ εχάλ ἄχουε
: ὅτι σφόδρα αὐτοὺς παρεχάλεσεν, ἄχουε.
AY - ,
Διελθὼν δὲ τὰ μέρη ἐχεῖνα, xot παραχαλέσας αὐτοὺς
, c 7 c
λόγῳ πολλῷ , λθεν εἰς τὴν “Ελλάδα. Ποιήσας τε μῆ-
γας τρεῖς, γενομένης αὐτῷ ἐπιδουλὴς ὕπὸ τῶν Ἶου--
δαίων μέλλοντι ἀνάγεσθαι εἰς τὴν Συρίαν, ἐγένετο
, e" € , SEAT M ^ , by ,
γνώμη τοῦ ὑποστρέφειν διὰ Μαχεδονίας. Συνείπετο
ἊΝ "ὦ κν Ὡς , , 3 E:
δὲ αὐτῷ ἄχρι τῆς ᾿Ασίας Σώπατρος Βεροιαῖος, Θεο-
x ^ , ^ A , ᾿Ξ NN co NN ' fe
ταλονιχέων δὲ Ἀρίσταρχος xat Σεχοῦνδος xoi Diog

IN ACTA APOSTOLORUM HOMIL.

Δερθαῖος x«t Τιμόθεος, "Actxvol δὲ Τυχιχὸς xoi
Ἱρόφιμος. Οὗτοι προελθόντες, ἔμενον ἡμᾶς ἐν Τρωά-
δι, Πάλιν διώχεται δπὸ ᾿Ιουδαίων, καὶ ἔρχεται εἷς
Μαχεδονίαν. Πῶς δὲ τὸν Τιμόθεον Θεσσαλονιχέα
φησίν; Οὐ τοῦτο λέγει" ἀλλὰ, προέλαδον, φησὶν, οὗτοι
εἰς τὴν 'Γρωάδα προοδοποιοῦντες αὐτῷ. Ἡμεῖς δὲ
ἐξεπλεύσαμεν μετὰ τὰς ἡμέρας τῶν ἀζύμων ἀπὸ Φι-
λίππων, xai ἤλθομεν πρὸς αὐτοὺς εἰς τὴν Γ ρωαδα
ἄχρις ἡμερῶν πέντε, οὗ διετρίψαμεν ἡμέρας ἑπτά.
Καὶ γὰρ τὰς ἑορτὰς ἐμοὶ δοκεῖ σπουδάζειν αὐτὸν
ποιεῖν ἐν ταῖς μεγάλαις πόλεσιν. "Amo Φιλίππων ἐχ-
πλεῖ, ἔνθα τὰ χατὰ τὸ δεσμωτήριον ἐγένετο. Τρίτον
δὲ τοῦτο εἰς Μαχεδονίαν ἐπανῆλθε, χαὶ πολλὰ μαρ-
τυρεῖ τοῖς Φιλιππησίοις" διὸ xat ἐνδιατρίόει ἐχεῖ. "Ev
δὲ τῇ μιᾷ τῶν σαδδάτων, συνηγμένων ἡμῶν χλάσαι
ἄρτον, ὃ Παῦλος διε ἐλέγετο αὐτοῖς μέλλων ἐξιέναι: πα-
ρέτεινέ τε τὸν λόγον μέχρι μεσονυχτίου. Ὅρα πῶς
πάντα πάρε oa ἣν ποῦ κηβύγματας. Πεντηκοστὴ

€ NY

τότε ἦν xo χυριαχὴ dv ὃ δὲ xal μέ £y pt μεσονυχτίου
τὴν διδασχαλίαν ἐχτείνει - οὕτω τῆς τῶν μαθητῶν
ἘΠ 5 A Τὰς 5. χλλὰ
σωτηρίας ἐφίετο, ὅτι οὐδὲ τὴν γύχτα ἐσίγα, ἀλλὰ
, Jg ^
τότε μᾶλλον διελέγετο, ἅτε ἡσυχίας οὔσης. Ὅρα πῶς
᾿ NN / ' SR πὰ — MI *
καὶ πολλὰ διελέγετο, xat παρ᾽ αὐτὸν τοῦ δείπνου τὸν
καιρόν. ᾿Αλλὰ συνετάραξε τὴν ἑορτὴν ὃ διάδολος, οὗ
μὴν ἴσχυσε, βαπτίσας τὸν ἀκροατὴν ὕπνῳ χαὶ χατε-
νεγχών. Καὶ ὅπως συμδαίνει, ἥρμήνευσεν ἐπα-
m D ,
y«yov* Ἢσαν δὲ λαμπάδες ἱχαναὶ ἐν τῷ ὑπερῴῳ;
τ X 2 7
οὗ ἦμεν συνηγμένοι. Καθήμενος δέ τις νεανίας ὀνό-
(o Uu
ματι Εὔτυχος ἐπὶ τῆς θυρίδος, καταφερόμενος ὕπνῳ
βαθεῖ, διαλεγομένου τοῦ Παύλου ἐπὶ πλεῖον, χατενε--
χθεὶς ὑπὸ τοῦ ὕπνου ἔπεσεν ἀπὸ τοῦ τριστέγου χάτω,
^ e 5
xai ἤρθη vexoóc. Καταδὰς δὲ ὃ Παῦλος ἐπέπεσεν ἐπ᾽
αὐτῷ, καὶ συμπεριλαδὼν αὐτὸν, εἶπε " uj θορυδεῖσθε-
$ γὰρ Ψυχὴ αὐτοῦ ἐν αὐτῷ ἐστιν. ᾿Αναδὰς δὲ, xol
χλάσας ἄρτον xoi γευσάμενος, ἐφ᾽ ixavóv τε δμιλή-
σας ἄχρις αὐγῆς, οὕτως ἐξῆλθεν. Ἤγαγον δὲ τὸν
^N Es ^a / , , / ΝᾺ,
παῖδα ζῶντα, καὶ ᾿παρεχλήθησαν οὗ μετρίως. Θέα δέ
μοι τὸ θέατρον, ὅπως ἦν συγχεχροτημένον " συνηγμέ-

—
ς

e D , -

νῶν γὰρ τῶν μαθητῶν, φησί" xoi τὸ σημεῖον οἷον -

3 IM M A E NA MT TI Y c
ἐπὶ θυρίδος γὰρ, φησῖν, ἐχάθητο, xol ἀωρὶ τῶν vu-

c rp" - E. Ὁ, / b ; / τ
χτῶν. "l'ocoUcoc ἦν ὃ πόθος τῆς ἀχροάσεως. Αἰσχυν-
3 € , c m 3 Ξ M
ἐν ἥμερα τοῦτο ποιοῦντες. ᾿Αλλὰ
M ,ὔ χε", , 7 i m
φησὶ, τότε. Τί λέγεις; Καὶ νῦν

,

Παῦλος διαλέγεται, oup δὲ οὐδὲ τότε Παῦλος οὐδὲ
2

c - ^Y
θῶμεν ἡμεῖς μηδε
Παῦλος διελέγετο,

τω b]

νῦν, ἀλλ΄ ὃ Χριστὸς, xat οὐδεὶς ἀχούει. Οὐχὶ θυρίς
—-— - T

ἐστι VUV, οὐ πεῖνα, οὐχ ὕπνος ἐνοχλεῖ, xal ὅμως οὐχ

2.5 , ᾿ “ΜᾺ Ἃ Lud

ἀχούομεν" οὗ στενοχωρία τόπου, οὐκ ἄλλο τῶν τοιού--
57 M X CN Χ e , ,

τῶν οὐδέν. Καὶ τὸ δὴ βοθιεασιον, ὅτι χαίτοι νεανίας

ἐχεῖνος ὧν οὐχ ἦν δάθυμος , xal ὕπνῳ χαταφε ρόμε ενος

326

565
Thessalonicensium vero .4ristarchus et Secun-
dus et Gajus Derbeus et Timotheus, 4 siani
vero Tychicus et Trophimus. 5. Hi cum pre-
cessissent, nos exspectarunt in Troade. Rursus

C persequutionem patitur a Judzeis, et venit in Ma-
cedoniam. Quomodo autem Timotheum Thessa-
lonicensem dicit? Non hoc dicit; sed, Hi, inquit,
precesserunt in Troadem, viam illi parantes.
6. JVos vero navigavimus post dies 4 zymorum
a Philippis, et venimus ad eos Troadem in
diebus quinque, ubi demorati sumus diebus
septem. Nam videtur mihi illum dies festos trans-
igere curavisse in magnis urbibus. A Philippis
navigat, ubi res illa circa carcerem contigerat.
Tertia autem vice in Macedoniam yenit, et mul-

D tum testificatur de Philippensibus; ideoque illic
demoratur. T. Una autem sabbatorum , cum
conpenissemus ad frangendum panem, Paulus
disputabat cum. eis profecturus ; protraxitque
sermonem usque in mediam noctem. Vide quo-

XLIII.

Omnia

modo omnia posthaberentur predicationi. Pente- pridicatio -

coste tunc erat, et dies Dominica; ille vero usque y,

ad noctis dimidium sermonem protraxit ; adeo di-
scipulorum salutem cupiebat, ut ne noctu quidem
taceret; imo tunc magis dissereret, quod. quies
tunc esset. Vide quam multum dissereret, etiam
E post ipsum cene tempus. Sed festum turbavit
diabolus, nec tamen przvaluit, cum auditorem in
somnum demersit et dejecit : quod ut contigerit,
sic enarrat pergendo: 8. Erant autem lampades
copiose in cenaculo, ubi eramus congregati.
9. Sedens autem quidam. adolescens nomine
Eutychus super fenestram, cum mergeretur
somno gravi, disputante diu Paulo, ductus
somno cecidit de tertio cenaculo deorsum, et
sublatus est. mortuus. 10. Cum descendisset
A Paulus, incubuit super eum, et complexus di-
zit : IVolite turbari; anima enim ejus in ipso
est. 11. 4 scendens autem, frangensque panem
et gustans, satisque alloquutus usque in lucem,
sic profectus est. 12. 4dduxerunt autem pue-
rum viventem, et consolati sunt non minüne.
Vide, quiso, theatrum, ut erant una coacti : Con-
gregatis enim discipulis, inquit; et signum quale
fuerit perpende : in fenestra namque sedebat, in-
quit, et intempesta nocte. Tantum erat auditorum
desiderium. Erubescamus nos, qui neque in die
p hoc facimus. Sed Paulus, inquies, tunc dissercbat
Quid dicis? Nunc quoque Paulus disserit; imo

^ Alii παρεκλήθη μέν. [ Mox οἷον recepimus e B. et Savilio. In cateris deest ]

postha-
ntur.

564 S. JOANNIS. CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

vero neque tunc neque nunc Paulus, sed Christus, οὐχ ἀπέστη: οὐδὲ ἔδεισε τὸν χίνδυνον μὴ xag
et nemo audit, Non fenestra nunc est, non fames, Εἰ δὲ xoi νγυστάξας παξέπεεσε j D Dexsqoe οὐ γὰρ
non somnus interturbat; et tamen non audimus : ἀπὸ ῥαθυμίας ἐνύσταξεν, ἀλλ᾽ ἀπὸ Excibees ὑοῦ
non est angustia loci, non aliud quidpiam simile. Σὺ δέ μοι θέα, ὅ ὅτι οὕτως ἔζεον τὴ προθυμία, ὅτι xod ἐν
Quodque mirum est etiamsi adolescens esset, non τριστέγῳ peus οὔπω γὰρ. ἦν ἡ ἐχχλησία. Μὴ θορυ-
erat piger, et somno gravatus non discessit, neque Geist - fan ἣ γὰρ ψυ χὰ αὐτοῦ ἐν αὐτῷ ἐστιν. Οὐχ
periculum. formidavit, ne laberetur. Quod si dor- εἶπεν, ἀναστήσεται, ἐγερῶ γὰρ αὖτόν - ἀλλὰ τί; Μὴ
mitans deciderit, ne mireris ; neque enim ex igna- daguGe Ee Ὅρα τὸ ἄτυφον, καὶ παραχλητιχόν. Ἄνα-
via dormitabat, sed ex nature necessitate. Tu ὄὰς χαὶ κλάσας, φησὶν, ἄρτον xai γευσάμενος. Τοῦτο
vero consideres velim, illos tanto studio motos fuis- € διέχοψε τὸν λόγον, οὐ μὴν ἔόλαψεν. Ὁρᾷς τοῦ δείπνου
se, ut etiam in tertio cenaculo essent; nondum τὸ ἀπέριττον; Καὶ γευσάμενος, φησὶν, ἐφ᾽ ἵχανόν τε
enim erat ecclesia. /Volite turbari, inquit; anima διυιλήσας ἄχρις αὐγῆς, οὕτως ἐξῆλθεν. Ὁρᾷς πῶς

. jo es . τ΄ TC UM ἐδ .'T — ς LES ΤΣ 2 c ΄
enum ejus in ipso est. Non dixit, Resurget, su- οἰενυχτέρενον; ἐοιαυται αἱ vOOTESXU T7|GXV, OG YV-
scitabo enim. illum; sed. quid? JVolite turbari. φοντας πάλιν ἀπιέναι τοὺς ἀχροατὰς, xa πρὸς ἀκρόα-
Vide quam sit a fastu alienus, quam ad consolan- σιν εἶναι ἐπιτηδείους. "Fé χυνῶν διαφέρομεν ἡμεῖς:

dum pronus. JZscendens,inquit,et frangens pa- Ὁρᾶτε πόσον τὸ διάφορον: " Ἤγαγον δὲ τὸν παῖδα
nem et gustans. Hoc sermonem interpellavit, ποὺ ζῶντα, xoi παρεχλήθησαν o0 μετρίως. Σφόδρα πα-
losit. Viden' cen frugalitatem? £t gustans,in- ραχαλοῦνται, ὅτι τε ζῶντα &céAa Gov, ὅτι τε σημεῖον
quit, satisque alloquutus usque ad. lucem, sic γέγονεν. ius δὲ προσελθόντες ἐπὶ τὸ πλοῖον, ἀνή-
profectus est. Vilen' quomodo pernoctarent? Ta- χθημεν εἰς τὴν Ἄσσον, ἐχεῖθεν μέλλοντες Ne
les erant mense, ut. sobrii discipuli abirent, et ad. D. νειν τὸν Παῦλον - οὕτω γὰρ ἦν 8t SEES m μέλλων
audiendum promti. Quid nos a canibus differi- ὀαὐτὺς πεζεύειν. "c δὲ συνέδαλεν fjuiv εἰς τὴν Ἄσσον,
mus? Videte quantum sit discrimen. Zdduxerunt ἀναλαθόντες αὐτὸν ἤλθομεν εἰς Mux dd ἢν. Πολλαχοῦ
' autem puerum viventem, et consolati sunt non. τῶν μαθητῶν ὃ Παῦλος χωρίζεται. Ἰδοὺ γὰρ πάλιν,
minime. Magnam accipiunt consolationem, tum αὐτὸς μὲν πεζεύει, ἐχεῖνοι δὲ τῷ πλοίῳ icis,
ότερον ἐχείνοις ἐπιτρέπων, ci éste

quia vivum acceperunt, tum quia signum factum τὸ μὲν xoug

X AL h i dar . x 33x FO TEN, NR 2E Ἢ Us λὸ 3
est. 15. /Vos autem ascendentes navim, τιανῖ- τερον αὐτὸς Viae e πέζευεν, ἅμα xo πολλὰ oi-

* * E * cC 4
gavimus in 55οπ, inde suscepturi Paulum : κονουζῶν, ἅμα καὶ παιδεύων μηδὲ αὐτοὺ ς χωρίζεσθα!:
sic enim. disposuerat ipse, per terram. iter fa- αὐτοῦ. Κἀχεῖθεν ἀποπλεύσαντες τῇ ἐπαύριον, κατὴν -
- - , € ,
cturus. 14. Cum autein convenissemus in 4s- rien ἀντικρὺ Χίου * τῇ 03 ἑτέρᾳ παρεδάλομεν εἰς
- . ' RJ / E] , τ

son, assumto eo venimus Mitylenen.SwpePau- Σάμον, xoi μείναντες ἐν ΡΟΝ to, zi ἐχομένη T-

lus a discipulis segregatur. Ecce namque jam ille E θομεν εἰς Ἡίλητον. Ὅρα πῶς ἐπειγομένου τοῦ IHaó-
pedes iter facit, illi vero navi : quod levius erat — Aou ἀνάγονται, xal οὐ χρονοτριθοῦσιν, ἀλλὰ παρέρ-
illis cedit, quod molestiusipseassumit. Pedes ibat, χονται τὰς νήσους. "Expws γὰρ ὃ Παῦλος παραπλεῦ-
tum ut multa dispensaret, tum ut doceret illos, ne σά! τὴν Ἰὔφεσον, ὅπως μὴ (o αὐτῷ χρονοτριδῆ-
ab se separarentur. 15. Et inde navigantes, se- σαι ἐν τῇ Ἀσίᾳ. Ἔσπευδε γὰρ, εἰ δυνατὸν ἦν αὐτῷ
quenti die venimus contra Chium ; sequenti τὴν ἡμέραν τῆς πεντηχοστῆς γενέσθαι εἰς Ἵεροσό-
vero appulimus Samum, et manentes Trogylii, δλυμα.

sequenti die venimus Miletum. Vide quomodo

festinante Paulo pergunt, nec moras trahunt, sed

pretereunt insulas. 16. Proposuerat enim Pau-

lus transnavigare Ephesum, ut neque mora

illi esset in. d sia. Festinabat autem si possi-

bile sibi esset, ut diem Pentecostes ageret Jero-

solymis.

2. Quae hzc festinatio? Non. propter festum, Τίς ἢ ἔπειξις αὕτη ; Οὐ διὰ τὴν ἑορτὴν, ἀλλὰ διὰ
sed propter multitudinem. Simul induxit hoc Ju- τὸ dus Ἅμα xat τούτῳ ᾿Ιουδαίους ἐπήγετο, ὡς δὴ

deos, quod festivitates coleret; simul et inimicos τιμῶν τὰς ἑορτάς * χαὶ τοὺς ἐχθροὺς ἑλεῖν βουλόμενος

b Hac, ἤγαγον δὲ τὸν παῖῶχ ζῶντα, desunt in quibusdam.

IN ACTA APOSTOLORUM.

e ἅμα 8 ἔσπευδε τὸν λόγον χαθεῖναι. “Ὅρα x3 olov "s 2

HOMIL. XLIII. 565

rapere sibi cupiens, festinabat verbum annuntiare.

yov& χέρδος, πάντων marce Ἄλλως δὲ, ἵνα μὴ A Vide ergo quantum factum sit. lucrum, omnibus

διὰ τοῦτο ἀμε E ἢ τὰ χατὰ TRE Eoecov, ᾧχονόμησεν
ἑτέρως. Ἀλλὺ ἴδωμεν ἄνωθεν τὰ εἰρημένα. Καὶ ἀσπα-
σάμενος, φησὶ, τοὺς μαθητὰς, ἐξ EE πορευθῆναι εἰς
Ναχεδονίαν, xal παραχαλέσας αὐτοὺς λόγῳ πολλῷ,
ἦλθεν εἰς τὴν “Ελλάδα. Ka τούτῳ πάλιν ἀνεχτήσατο,
ἱκανὴν διδοὺς παραμυθίαν. “Ὅρα πανταχοῦ διὰ λόγων
τὸ πᾶν κατορθοῦντα, οὐ διὰ σημείων. Μέλλοντα δὲ,
φησὶν, ἀνάγεσθαι εἰς τὴν Συρίαν. Συνεχῶς ἥμῖν αὐτὸν
δείκνυσι ἐπειγόμενον εἰς τὴν Συρίαν. ᾿Γὸ δὲ αἴτιον 4
᾿Εχχλησία ἦν καὶ τὰ Ἱεροσόλυμα. οὕτως εἶχε πόθον
D t MED En - , 5 L e n /

xoi τὰ ἐχεῖ xacopüoUv. Καίτοι οὐ μεγάλη ἢ Τρωάς
ἐστι" τί οὖν ἡμερῶν ἀριθμὸν ἑπτὰ ἐν αὐτῇ ποιοῦσι:
Μεγάλη ἴσως ἦν χατὰ τοὺς πιστούς. Καὶ ἡμέρας δὲ
ἘΡΡΗΡΩΣ ἑπτὰ, τῇ ἐπιούσῃ τὴν νύχτα ἀνάλωσεν εἰς
τὴν διδασχαλίαν οὕτω δυσαποσπάστως xal αὐτὸς
αὐτῶν εἶχε,
ἡιυῶν πλάσαι ἄρτον. Πρὸς. αὐτὸν τὸν dise ᾧ £ve-

δείχνυτο πεινῆν (καὶ οὐχ ἦν ἄχαιρον), ἀρχὴν ὃ λόγος
λαδὼν πὰ

NN 9*5 f Y , zi
σχαλίαν χαθήχειν, ἀλλὰ συνῆλθον μὲν χλάσαι ἄρτον,

χαὶ αὖ τοὶ αὐτοῦ. Συνη γμένων δὲ , φησὶν,

, ci , 72 5 ^N
ρεταθη" ὥστε οὐ προηγουμένως stc διδα--

' , M "YN ,
dpa παρέτεινε τὴν διδασχαλίαν:.
m τοῦ Παύλου πάντες ἐχοινώ-

S

xa T αρὰ τὴν

, , ^N
ἐμπεσόντος δὲ
Ὅρα πῶς καὶ τῇ τρ

8 -
QOXEt

vouy. ᾿Εμοὶ τράπεζαν αὐτὸν χα-

2
, 5 , Y
θήμενον διαλέγεσθαι, παιδεύοντα ἥμδς πάντα τὰ

8

* E3
λοιπὰ πάρεργα dde “ὙὙποτυπώσατέ μοι τὸν οἶχον
Y -
ἔνθα "Ταῦ -
^ VOUS
ὃ

ας πολλοι
1

Ἐκεῖνον; ἔνθα λαμπάδες ἦσαν, ἔνθα pns
λος μέσος ὧν διελέγετο, ἔνθα χαὶ τὰς θυρί
, πὶ

ἃ χατελάμόδανον χαὶ τῆς σάλπιγγος um ἐχείνης ,
ὄσωπον τὸ χάριεν. θεάσασθαι. τί εἰχὸς εἶναι

-
iis διδασχοιμέν Ex. xo πόσην bad ius τὴν ἡδο-
NY
γήν; Τίνος δὲ ἕνεχεν ἐν
3 M 5 c E] N ^ "

ἔμελλεν ἐξι ya; καὶ οὐχ ἔτι δρᾶν αὐτοὺς λοιπόν

τ
ἀλλὰ τοῦτο μὲν αὐτοῖς οὐ λέγει, des ἀσ
Ej --— AY

οὖσι, τοῖς δὲ ἄλλοις ἔλεγεν. Ἅμα

^ ,
νόμενον σημεῖον διαπαντὸς ἐποίει μεινῆσθαι τῆς
ς / 2 f. παι LAN CS M es 2 c d
ἑσπέρας ἐχείνης. Πολλὴ 4j ἡδονὴ τῶν ἀκροατῶν, ὅτι

- , ev Ἃ * τ
xoi ἐγχοπεῖσα ἐπετάθη μᾶλλον * ὥστε ὑπὲρ τοῦ διδα-

4
σχάλου ἣ πτῶσις γέγονεν. Ἄλλως τε χαὶ πᾶσιν ἔμελ-
λεν ἐχεῖνος ἐπιτιμᾶν τοῖς ῥᾳθύμοις , ὃ διὰ τοῦτο ἀπο-
θανὼν, ἵνα Παύλου ἀκούση. Kat τίνος ἕνεκεν, φησὶ,
eee dues ἕχαστα, χαὶ ποῦ ἦλθον, καὶ ποῦ
χαὶ ποῦ μὲν ἐνδιέτριόε, τίνα 62 παρέπλεε μέρη; “ἵνα
t τοῦτο

δείξη τέως, σχολαι ouo τερον αὐτὸν πλέοντα, χαὶ

; Yr. vx M
ἄνθρωπ sid. καὶ παραπλέοντα. ᾿ἤἔχρινε γὰρ παρα-

e A , m LEN S.
πλεῦσα! τὴν ep ΞΡ ἵνα μη γενήται CUT 0, φησὶ,
"n 2 ^X
“ρονοτριδῆσαι ἐν τῇ "Acla. Καλῶς" οὐ γὰρ ἡδύ ύνατο

Éxei "Es Aci ga E.
γένομενος ἔχει. ies «Ugat, ξἕπειοὴ Οὐχ E60 ύλετο

» A.B

Edere. Alias vero, ne Ephesii negligerentur,
alio dispensavit modo. Sed superius dicta repeta-
mus. £t salutatis, inquit, discipulis, profectus
est, ut iret in Macedoniam ; et exhortatus eos
sermone multo, venit in Greciam. ἘΠ 516 rursum
recreavit, magnam dans consolationem. Vide ubi-
que illum sermone omnia perficientem, non vero
signis. /Vavigaturum. ait, in. Syriam. Continuo
nobis illum ostendit festinantem in Syriam. In
causa erat Ecclesia et Jerosolyma ; sic desiderabat
et quz illic erant ordinare. Atqui non magna Troas
est; cur ergo per septem dies illic manent? Ma-
gna fortasse erat secundum fidelium numerum. Et
cum dies septem ibi mansisset, sequenti noctem in
docendo insumsit : ita cgre ipse ab illis, illi ab
ipso divellebantur. Cum convenissemus, inquit,
ad frangendum panem. Abipso tempore, quo esu-
rire monstrabatur ( nec erat illud intempestivum ),
sermo copptus extensus est:ita ut cum non pre-
cipue convenissent ad doctrinam, sed ad frangen-
dum panem, ubi in sermonem incidit, doctrinam
extendit. Vide quomodo mense Pauli omnes par-
ücipes essent. Videtur mihi, ipsum ad. mensam se-
dentem disseruisse, nos docentem his omnia esse
postponenda. Imaginamini domum illam , in qua
lampades erant, ubi turba, ubi Paulus medius dis-
serebat, ubi fenestras multi occupabant, ut tubam
illam audirent, et gratiosum vultum inspicerent.
Quales fuisse auditores, et quantam hinc accepisse
voluptatem putas? Cur autem noctu disserebat?
Quia migraturus erat, et non ultra ipsum visuri
erant : verum hoc non illis, utpote infirmioribus,
dicit, sed. aliis dicebat. Quin et patratum miracu-
lum id efficiebat, ut semper noctis illius memo-
riam servarent. Magna auditorum voluptas, quie
etiam interturbata magis adaucta fuit ; atque ita
in doctoris gratiam casus ille evenit. Alioquin vero
ignavos omnes ille increpaturus erat, qui mortuus
est, ut Paulum audiret. Et cur, inquies, singula
recenset et unde venerint, et quo migrarint, et
quare ille demoratus sit, ac quas etiam partes prze-
ternavigarit? Ut interim ostenderet, illum lentiore
cursu navigasse, idque humana ratione, atque
etiam preternavigasse. Proposuerat enim pre-
ternavigare Ephesum, ut nec mora, mquit, illi
esset in. sia. Bene: non enim potuisset, si illo
venisset, przternavigare, quia noluisset contristarc

ἃ χατελόμθανον. τὶ ἦν ἰδεῖν; χοὶ τῆς σάλπιγγος; SIC unus,

566 s. (I8 CHRYSOST.
illos, qui ipsum precaturi erant ut maneret. Vel
hac de causa certe, vel quod festinaret. F'estina-
bat enim, inquit, ut si possibile esset diem Pen-
tecostes ageret Jerosolymis. Ideo igitur manere
non poterat. Vide illum etiam humana ratione mo-
veri, cupere, festinare, et sepe optatum non asse-
qui. Ideo autem hzc fiunt, ut ne putemus ea fuisse
supra humanam naturam. Sancti quippe et magni
illi viri ejusdem erant, cujus nos, naturz; ejusdem
voluntatis non item : 1deoque sepe g gratiam attra-

JOANN

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

λυπῆσαι τοὺς μένειν ἀξιοῦντας αὐτόν. Ἢ τοίνυν τοῦτό
ἐστιν εἰπεῖν, χαὶ ὅτ t fenis Ἔσπευδε γὰρ, φη-
civ, εἰ δυνατὸν ἦν αὐτῷ τὴν ἡμέραν τῆς πεντηχο-
στῆς ποιῆσαι ἐν Ἱεροσολύμδις. Ὥστε xal διὰ τοῦτο
μένειν οὐχ ἦν δυνατόν. Ὅρα χαὶ ἀνθρωπίνως αὐτὸν
χινούμενον, xal ἐπιθυμοῦντα χαὶ σπεύδοντα xo οὐχ
ἐπιτυγχάνοντα πολλάχις. Διὰ τοῦτο δὲ ταῦτα γίνεται,
ἵνα μὴ νομίσωμεν, ὅτι ὑπὲρ φύσιν ἦν τὴν ἀνθρωπί-
vy. Οἱ γὰρ ἅγιοι χαὶ μεγάλοι ἄνδρες ἐχεῖνοι τῆς μὲν

^ - - , m
m φύσεως τῆς αὐτῆς fjuly ἐχοινώνουν, τῆς δὲ προαιρέ-

hebant. Vide ergo, quanta per seipsos provideant. A σεως οὐχέτι" διὸ xol πολλὴν ἐπεσπῶντο τὴν χάριν.

5. Cor. 6. Ideo dicebat : Ne demus offensionem volenti-
2 bus; et rursum, Ut non vituperetur ministe-
rium. nostrum. Ecce et inculpata vita, et multa
indulgentia. Hoc appellatur ceconomia, in culmine
et fastigio virtutis esse, et humilitatem exhibere.
Et audi quomodo is, qui praecepta Christi tran-
1. Cor.9. scenderet,omnium tamen humillimus esset. Omni
de bus omnia factus sum, inquit, ut omnes lucri-
faciam. Idem etiam in pericula se immisit, ut
2. Cor. 6. alibi ait : In patientia multa, in tribulationi-
3o bus, in necessitatibus, in angustiis, in plagis,
in carceribus. Magnus item erat ejus amor erga
Christum. Nisi enim ita fuisset, omnia superflua
futura erant, et dispensationes, et inculpata vita,
2. Cor. 11. et pericula. Quis infirmatur, inquit, et ego non
59: infirmor ? quis scandalizatur, et ego non uror?

Omnia
propter fra-
sub-

9. Hzc et nos, obsecro, verba sectemur, et pro-
pter fratres nostros in pericula nos conjiciamus.
Sive ignis, sive ferrum adsit, teipsum conjice, di-
lecte, ut membrum tuum eruas : conjice te, ne ti-
meas. Discipulus es Christi, qui. propter fratres
suos animam posuit : condiscipulus es Pauli, qui
millia pati voluit pro inimicis et se impugnanti-
bus : zelo replearis, imitare Moysem. Vidit ille in-
juste lesum et ultus est : regias delicias contemsit,
et propter afflictos profugus fuit, erro, cognatis de-
stitutus et domo : in aliena terra degit tanto tem-
pore, nec seipsum reprehendit, neque dixit : Quid
hoc est? Regnum despexi, tantum honorem et glo-
riam : malui kesos ulcisci, idque Deus despexit,
neque modo me in pristinum honorem non redu-
xit, sed etiam quadraginta annis in aliena terra
dego. Dene scilicet : non enim mercedem accepi.
Sed nihil horum vel dixit, vel cogitavit. Sic et tu
facito : etiamsi, dum beneficia praestas, aliquid
patiaris, etiamsi ad. multum tempus, ne offenda-
ris neque turberis : omnino mercedem tibi Deus

fres
eunda.

? [dem zzi πάλιν συγχατάξατις

C ἀδελφοὺς τὴν Ψυχὴν Ofvcoc-

p μὴν, ἀλλὰ χαὶ τεσ

Ὅρα γοῦν πόσα χαὶ d ἑαυτῶν οἰχονομοῦσι. Διὰ
τοῦτ ὶ 2^) S - EI δῶ -- -
Uto xai ἔλεγεν ya μὴ ὦμεν προσχοπὴ ν τοῖς

ὶ

dx Seded xa πάλιν, Ἵνα μὴ μωμηθὴ f, διαχονία
ἡμῶν. Ἰδοὺ xat βίος ἄληπτος, * καὶ πολλὴ fj συγχα-
4e AN —- 5 a J λέ - ^ 5 2. , pu
τάθασις. Τοῦτο οἰχονομία λέγεται, τὸ εἰς ἀκρότητα

* 3c E EC Y ,

εἶναι καὶ ὕψους ἀρετῆς, καὶ ταπεινοφροσύνης συγχα-
/ A cx Lad € , M

ταδάσεως. Καὶ dxous πῶς ὃ ὑπερόαίνων τὰ παραγ-

͵ωτ΄ τ T7 ,

Y£Àuaza τοῦ Χριστοῦ, οὗτος πάλιν πάντων ταπεινό-

ρος ἦν. Πᾶσι πάντα γέγονα, φησὶν, ἵνα πάντας
D 3 4 € EAS. M P] ΝΠ € M - Uv d

χερδήσω. Ὃ αὐτὸς xal εἰς χινδύνους ἑαυτὸν ἐνέδαλε,

Β χαθὼς ἑτέρωθί φησιν" "Ev à ineptum πολλῇ , ἐν θλίψε-

σιν, ἐν ἀνάγκαις, ἐν στενοχωρίαις, ἐν πληγαῖς, ἐν
^ - ΄ ^ Y M
φυλαχαῖς. Kai πολὺς ἦν αὐτοῦ 6 πόθος, ὃ περὶ τὸν
7 P3 4 1 - X Ὁ
Χριστόν. Ἂν γὰρ τοῦτο μὴ ἡ, πάντα περιττὰ, xol
X o dew L 1 - -
τὰ τῆς οἰχονομίας καὶ τοῦ ἀλήπτου βίου καὶ τοῦ πα-
^ , , ΡῚ - M M , RJ
ραχεχινδυνευμένου. Τίς ἀσθενεῖ, φησὶ, xat οὐχ ἄσθε-
- , , M ^ Lud
v); τίς σκανδαλίζεται, xat οὖχ ἐγὼ πυροῦμαι:;
T T b λῷ M ove. - , θ b ,
αὗτα, "παραχαλῶ, xoi ἡμεῖς μιμώμεθα τὰ ῥή-
^, , M j M
ματα, xat sig χινδύνους δίπτωμεν ἑαυτοὺς διὰ τοὺς
"δελοοὶ ERES T. RU, Κὰ τω Ex E! Ὁ
ἀδελφοὺς τοὺς ἡμετέρους. Κἂν πῦρ ἡ, χἂν σίδηρος,
δῦψο τὸν, d^ τὲ, ὃ τὸ μέλος ἐξέλης" δῖψνον
ῥῖψον σαυτὸν, ἀγαπητὲ, ἵνα σοῦ τὸ μέλος ἐξέλης" ῥῖψον,
Y - X *5 e XD Ὁ - ᾿ ᾿
μὴ φοδηθῆς. Μαθητὴς εἰ τοῦ Χριστοῦ τοῦ διὰ τοὺς
,
συμμαθητὴς Παύλου,
bre , Ξ - one ET ^ ΕἸ Y
τοῦ μυρία ἑλομένου παθεῖν δεινὰ διὰ τοὺς ἐχθροὺς,
Fr
ζήλου,

EX E , JEN,
*LOEV 4 O0VXOUU.£VOY xat Ὥμωνξ,

^ N ^ A EE ,
διὰ τοὺς πολεμοῦντας αὐτῷ ἐμπλήσθητι

, M
sas τὸν Μωσέα

M
χαταπονουμ.ξ ἔνγους ᾧ φυγὰς, πλα avt, ᾿ς. ξρημιος συγγενῶν

ἔρη t
,ὔ
χαὶ οἰχίας- ἐν ἀλλοτρίᾳ διετέλεσε τοσοῦτον χρόνον,

1 E] c E j ,
χα! οὐχ idi ἑαυτῷ οὐδ cnt τοῦτο; βασι-

Y es I
Med * εἷλο-

λείας x qa τιμῆς τοσαύτης xal

p
Um ἀυῦναι τ οἷς ἃ Buxoupe Store Jae xai περιεῖδεν ὃ Θεὸς,
A

(ηυ

EX

3
-!

,
xot οὗ μόνον οὗ * ἐπ τανήγαγέ PE ν T TU

55 NOE
σαρακοντ τα ἔτη ἐν ἀλλοτρία δι στε
Καλῶς γε’ οὐ γὰρ τοὺς μισθοὺς ἀπέλαύον. Ἀλλ᾽ οὐδὲν

τούτων εἶπεν οὐδὲ ἐνενόησεν. Οὕτω xai σύ: xàv χαχόν

^

B € E ,
τι πάθης ἀγαθοποιῶν, xav ἐπὶ πολὺν xpo μὴ σχαν-
7

^ , ἊΝ LCS 1
δαλίζου μηδὲ θορυδοῦ - πάντως ἀποδώσει σοι τὴν
cU 5 i
b Hoc, παραχαλῶ, χαὶ ἡμεῖς, desunt in uno Cod.

567

retribuet. Quanto magis retributio differtur, tanto
magis augentur fenora. Habeamus ergo animam

IN ACTA APOSTOLORUM, HOMIL. XLIII.

Dum re-
tributio dif-
fertur, au-

ἀμοιδὴν ὃ Θεὸς. “Ὅσῳ ἂν χρονίζη ἣ ἀντίδοσις, το-

Ὁ A
σούτῳ of τόχοι ἐπιτείνονται. Οὐχοῦν ἔχωμεν ψυχὴν

συμπαθητικὴν, ἔχωμεν διάνοιαν “ εἰδυῖαν συναλγεῖν: — commiserationi deditam, condolere scientem : ni- UM do-
υμηδὲν ἔστω παρ᾽ ἣμῖν ὠμὸν, μηδὲν ἀπάνθρωπον. Κἂν hil apud nos sit inhumanum vel crudele. Si nihil

μηδὲν δυνηθῆς εἰσενεγχεῖν, δάκρυσον, στέναξον, ἄλγη- — possis afferre, lacrymare, ingemisce, de iis quz

σον ἐπὶ τοῖς γινομένοις - οὐδὲ ταῦτά σοι ἔσται cix. E. fiunt dole : hzec non tibi frustra cedent. Si iis, qui

Ei τοῖς ὑπὸ τοῦ Θεοῦ χολαζομένοις δικαίως συναλγεῖν ἃ Deo puniuntur, condolere oportet, multo magis '

χρὴ; πολλῷ μᾶλλον τοῖς ὑπὸ ἀνθρώπων ἀδίκως πά- iis, qui ab hominibus injuste patiuntur. /Von egre- TM i
σχουσιν. Οὐχ ἐξῆλθον, φησὶν, * Αἰνὰν κόψασθαι οἶκον — diebantur, inquit, inan ad plorandum domum Ds.

, - 4: 5.3) /
ἐχόμενον αὐτῆς * λήψονται ὀδύνην ἀνθ᾽ ὧν ᾧχοδόμησαν
á em - M , »
εἰς χαταγέλωτα. Τοῦτο ἐγχαλεῖ ὃ "IetexvA), ὅτι οὐ
35 m * /
συνήλγησαν. Τί λέγεις,, ὦ προφῆτα; ὃ Θεὸς χολάζει,
Ὕ - δ , ó m Ad
χἀγὼ συναλγήσω τοῖς κολαζομένοις ; Ναί" τοῦτο γὰρ
ΔΝ
αὐτὸς ὃ χολάζων βούλεται" οὐδὲ γὰρ αὐτὸς ἥδεται χο-
λάζων, ἀλλὰ μάλιστα χαὶ ἀλγεῖ. ᾿Κπεὶ οὖν οὐδὲ αὐτὸς
ὑφραίνεται ὃ χολάζ ἡ τοίνυν μηδὲ σὺ εὐφραί-
εὐφραίνεται ὃ χολάζων, t. unos 9p
vou. Ἀλλ᾽ εἰ δικαίως, φησὶ, χολάζονται, οὐ δεῖ GÀ-
- Ls D - - , T /
γεῖν. Καὶ μὴν διὰ τοῦτο δεῖ ἀλγεῖν, ὅτι ἄξιοι χολά-
Ξ ^ ᾿
σεως ἐφάνησαν. Εἰπὲ δή μοι, ὅταν ἴδης τὸν υἱὸν τὸν
» ΕΣ
σὸν χαιόμενον ἢ τεμνόμενον, μὴ οὐχ ἀλγεῖς; Ἰυὔδηλον
e M , , ^ - Ja ,ὔ e : II N ex
ὅτι, καὶ οὗ λέγεις πρὸς σεαυτόν * τί τοῦτο; Πρὸς ὑγί-
ειαν ἣ τομὴ βλέπει, ὑπὲρ ἀπαλλαγῆς ἐστιν ἣ χαῦσις "
ei /
*4)X ὅμως ὅταν ἀκούσῃς ὀλολύζοντος, οὐ φέροντος
- Led , M
τὰς ὀδύνας, ἀλγεῖς, καὶ οὐχ ἱκανὴ ἡ τῆς ὑγείας ἐλπὶς
“ - , m , e Xj) Ἃ ,
ἀφελεῖν τὴν σύγχυσιν τῆς φύσεως. Οὕτω xai * ἐπὶ τού-
τῶν, χἂν εἰς ὑγείαν κολάζωνται, ὅμως ἀδελφικὴν ἐπιδει-
- M
χνύωμεν ἡμεῖς προαίρεσιν ἐπ᾽ αὐτοὺς, [καὶ] πατρικὴν

διάθεσιν. Τομαὶ καὶ καύσεις εἰσὶν αἵ τιμωρίαι τοῦ Θεοῦ " B. voluntatem. Sectiones et ustiones sunt peenz a Deo
ἀλλὰ διὰ τοῦτο ὀφείλομεν κλαίειν, ὅτι ἐνόσησαν, ὅτι Mlatae; sed ideo flere debemus, quod zgrotaverint,
τοιαύτης ἐδεήθησαν ἰατρείας. "Edv τις ἐπὶ στεφάνοις — quod tali opus habuerint medicina. Si quis pro
ταῦτα πάσχη, τότε μὴ ἄλγει, P οἷον ὡς Παῦλος, óc — coronis hoc patiatur, tunc ne doleas, ut Paulus et
Πέτρος ὅταν δὲ ἐπὶ τιμωρίᾳ τίνῃ δίκην, τότε δάκρυ- — Petrus : quando autem jure dat penas, tunc lacry-
σον, τότε στέναξον. Τοιοῦτοι ἦσαν oi προφῆται. Διὸ — mare, tunc ingemusce. Tales erant prophetas. Qua-
xaí τις αὐτῶν ἔλεγεν - Οἴμοι Κύριε, ἐξαλείφεις cb — propter unus illorum dixit : Zei mihi, Domine, Esech 9.8.
τὸ χατάλοιπον τοῦ Ισραήλ; Ἀνδροφόνους ὁρῶμεν, delebis tu reliquias Israel ? Homicidas et scele-
μιαροὺς ἄνδρας, χολαζομένους πολλάκις, xal Omxvó- 5105 scpe plecti videmus, et cruciamur dolemus-
μεθα xol ἀλγοῦμεν. * Μὴ ὑπὲρ τὸ μέτρον φιλόσοφοι — que. Ne ultra modum philosophi simus : simus mi-
ὦμεν * ἐλεήμονες γενώμεθα, ἵνα ἐλεηθῶμεν - οὐδὲν C sericordes, ut. misericordiam consequamur : nihil

* , E - 3 e ^ » /
ἴσον τούτου τοῦ καλοῦ" οὐδὲν οὕτω τὸν ἀνθρώπινον
- - ἧς - B
ἡμῖν ὑποδείκνυσι χαραχτῆρα ὡς τὸ ἐλεεῖν “, ὡς τὸ φι-
» 5 AS "T "eet. , Υ H
λάνθρωπον εἰναι. Διὰ τοῦτο xat οἵ νόμοι τοῖς δημίοις

* Idem Cod. εἰδυΐαν συναλλαγήν.

4 Savil. habet xzoz», Editi τῶν Ο᾽, Σεννχάρ.

* Alii ἀλλ᾽ ὅμως πάλιν ὅταν.

* [ Montf. ἐπὶ τούτοις, Commel. ἐπὶ τούτω vitio typo-
graphico, a Savilio in dativum converso. Verum re-
posuimus e Codd. nostris. Mox. ante πατριχήν inclusi-
mus conjunctionem χαί, omni auctoritate carentem.]

b [Sic Codd. nostri, Commel, et Savil.; οἷον ὁ r1. xai
rr. Montf, V. p. 253, C.]

* [ Sic Codd. et Savilius. Montf., secutus Commeli-

suam vicinam. 4 ccipient dolorem pro eo, quod
cdificaverunt ad derisionem. Hac de re accusat
Ezechiel, quod non condoluerint. Quid dicis, pro-
pheta? Deus punit, et ego condolerem iis, qui pu-
niuntur? Etiam : hoc enim vult is ipse qui punit :
neque enim ille puniendo oblectatur, imo potius
32 dolet. Quia igitur ille qui punit non lzetatur, neque
^ tu lateris. Sed si juste, inquies, puniuntur, non
dolere oportet. Etiam propter hoc dolendum, quod
digni supplicio visi fuerint. Dic vero mihi, cum
videris filium tuum uri vel secari, nonne doles?
Certe doles , et non dicis tibi ipsi: Quid hoc? Ad
sanitatem sectio spectat, et pro liberatione est
ustio : attamen cum audis ululantem, nec dolores
ferentem, doles; nec sufficit illa sanitatis spes ad
tollendam naturz perturbationem. Tta et in istis,
etiamsi ad sanitatem puniantur, aitamen circa il-
los fraternum affectum exhibeamus, paternamque

huic bono par: nihil ita humanum ostendit chara-
clerem, ut misereri et humanum esse. Ideo leges
carnificibus omnia permittunt, judicem cogentes

num : xzi ἀλγοῦμεν, καὶ οὐ λέγομεν" μὴ ὑπὲρ τὸ μέτρον
ριλον., inepte. ]

d [ Hac, ὡς τὸ φ. εἶναι, supplevimus ex Codd. et Sa-
vil. Proxima dedimus secundum C, D. et Interpretem
Latinum, Editi, Commelinum sequentes :
μεθα" συμπάσχωμεν, xal συναλγῶμεν αὐτοῖς, ἵνα.... φιλαν-

ἐπιδειχνυώ-

θρωπία τοῦ χυρίου ἡμῶν 1. X, Sed verba, συμπάσχωμεν....
οὐτοῖς, ignorant ctiam A. B., leviter ceterum ab duo*
bus aliis discrepantes. |

2,

568

tantum usque ad sententiam ulcisci ; illos vero ad
opus educunt. Ita etsi juste fiat, non est animi phi-
losophi punire, sed alio opus est : nam neque Deus
per seipsum punit, sed per angelos. Carnifices ergo
sunt angeli? Absit, non hoc dico ; sed ultrices po-
iestates sunt. Cam Sodoma subversa est, per illos

S. JOANNIS CHRYSOST.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

τὸ πᾶν SuprpERUNMe τὸν δικαστὴν μέχρι ι τῆς ἀποφά-

σεως ἀναγχάσαντες τιμωρεῖσθαι, εἷς δὲ τὸ ἔργον ἐχεί-
t dg E , ΄

νους ἐξ ἤγαγον. Οὕτω, κἂν δικαίως γένηται, οὐχὶ ψυ-

ὅφο
i

ys quien

OU 7 χολάζειν, ἀλλά τινος ἑτέρου δεῖται

τοῦτο; ἀλλὰ

A]
πεὶ xat 6 Θεὸς οὐ δι᾽ ἑαυτοῦ χολάζει,
E!

διὰ τῶν dery Δή Y : M?
τ γγέλων. Δήμιοι οὖν εἶσιν oi ἄγγελοι ; M

omnia facta sunt ; quando quz in /Egypto accide- γένοιτο * οὗ τοῦτό φημι, ἀλλὰ τιμωρητικαὶ δυνάμεις
Psal.77. runt, per illos item. Zmmissionem, inquit, per an- εἰσίν. “Ὅτε τὰ ΣΑΣΕΡΕ χατεστρέφετο, δι᾽ ἐχείνων
49. gelos malos. Cem ergo servare oportet, per se- ἅπαντα ἐγίνετο: ὅτε τὰ xav Αἴγυπτον, OU ἐχείνων.
ipsum hoc facit : ita et Filium suum misit ad salu- Ὁ ᾿Αποστολὴν γὰρ, φησὶ, δι’ ἀγγέλων πονηρῶν. “Ὅτε
Matth, 13. tem generis nostri. Et rursum : Tunc, inquit, di- Uévxot σῶσαι χρὴ, δι᾿ ἑαυτοῦ τοῦτο ποιεῖ " οὕτω τὸν
ἤτ-ἡ5.. οἰεαπι angelis : Congregate mihi eos, qui faciunt Yo ἔπεμψεν ἐπὶ σωτηρίᾳ 1 τοῦ γένους. Καὶ πάλιν,
iniquitatem, et mittite in caminum. De justis Τότε, φησὶν, ἐρῶ τοῖς dU γέλοις: συλλέξατε τοὺς ποι-
Ἐπ} το. vero non sie, sed, Qui recipit vos, me recipit; οὗντας τὴν ἀνομίαν, xaX βάλετε εἰς τὴν χάμινον. Περὶ
Matth, 25. €t rursum, Ligate manus ejus et pedes, et mit- δὲ τῶν δικαίων be: οὕτως, ἀλλ᾽, Ὃ δεχόμενος ὑμᾶς,
13. tite in tenebras exteriores. Videillic servos, qui ἐμὲ Die da x ὶ πάλιν, Δίύσατε αὐτοῦ χεῖρας καὶ πό-
ministrant, Cum autem beneficia praestanda, ipse ας, χαὶ βάλετε ε εἷς τὸ σχότος τὸ Men "Opa ἐχεῖ
Matth, 25. prostat, ipse vocat : P'enite benedicti Patris τοὺς δούλους διαχονου μένους " ὅταν δὲ εὐεργετεῖν
51. mei, percipite paratum vobis regnum. Quando δέῃ, αὐτὸν εὐεργετοῦντα, αὐτὸν καλοῦντα - Δεῦτε oí
Gen. 19. τ. Joquendum est cum Abraham, ipse venit : quando εὐλογημένοι τοῦ Πατρ; μου, κληρονομήσατε τὴν
Sodomam abire oportet, servos mittit, sicut judex E ἡτοιμασμένην ὑμῖν βασιλείαν. “Ὅταν διαλέγεσθαι δέη

Matth. 25. qui exsuscitat punituros, Et rursum : Euge, serve

SY bone et fidelis, quia super pauca fuisti fideüs,
super multa te constituam. Huic quidem ipse
benedicit; illum vero improbum non ipse, sed servi
ligant. Hic cum sciamus, ne gaudeamus de 115,
qui puniuntur, sed doleamus : hos lugeamus, hol
fleamus,, ut et ideo inercedem. habeamus. Nunc
vero multi etiam de iis, qui injuste mala patiuntur
gaudent. Sed non ita nos; imo omnem commisera-
tionem exhibeamus, ut et 1051 a Deo misericord'am

consequamur, gratia et benignitate Unigeniti ejus, 880

quicum Patri et Spiritui sancto gloria, imperium,
honor, nunc et semper, et in szcula seculorum.
Amen.

* Sic Mss. recte, Editi male τοῖς χαχοῖς πάσχ. [Mox
iidem Codd. omnes omittunt hic, οὕτω mop», quoe

4

"AG6paXu., αὐτὸς md pd γίνεται"

o Σόδομα
πελθεῖν, τοὺς

ὅταν εἷς
δούλους πέυνπει , xa dep τις δικαστὴς

Ἐὰν

-

-

obc μέλλοντας χολάζειν. Καὶ πάλιν"

-
a
€
ῶ“

4$

"RN
ἐπὶ
Dove:

κεῖνον δὲ τὸν πονηρὸν οὐχ αὐτὸς, ἀλλὰ δοῦλοι ὃ

—
τ
Em

ναθὲ "Pau A A UA
(a3 χαὶ πιστὲ, ἐπὶ ὀλιγὰ ἧς πιστος.

» Ο Qv»
ξι 9,

fe M — M CES
ν σε χαταστήσω. Καὶ τοῦτον μὲν ἄυτος εὖ

z
c

χολα-

τούτους πενθῶ μεν,

EU

σμεύουοσι. Ῥαῦτα εἰδότες, μὴ χαϊρῶμεν ἐπὶ τοῖς x
ANA Y E -

D MANT ἀλλὰ x«i ἀλγῶμεν *

, ^ , eu X
τούτους δαχρύωμιεν, ἵνα xat

το " ι

Νῦν δὲ πολλοὶ xo ἐπὶ “
χαίρου σιν

σὰν συμπτάθε ιχν ἐπιδειχνυώμεθα j ἵνα χαὶ αὐτοὶ τῆς

, ^ o
τούτου μισθὸν λάδωμεν.
- Dd , ,
τοῖς χαχῶς πάσχουσιν ἀδίχως
ANA ΕΣ
y. ᾿Αλλὰ υἡ ἡμεῖς [οὕτω noie ἀλλὰ πᾶ-

παρὰ τοῦ Θεοῦ φιλανθρωπίας ἀξιωθῶμεν, χάριτι xa

φιλανθρωπία τοῦ Μονογενοῦς αὐτοῦ, μεθ᾽ οὗ τῷ Πατρὶ

ἅμα τῷ ἁγίῳ Ἠνεύματι δόξα, χράτος, τιμὴ; νῦν xot
ἀεὶ, xa εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμὴν.

ex iuterpolato libro in Editiones fluxisse videntur.
Unde inclusimus.]

IN ACTA

APOSTOLORUM.

,
OMIAIA yg.
M ?n » ,
"Amb δὲ τῆς Μιλήτου πέμψας εἰς " Egscov, μετεχαλέ--
᾿ "n e € ^
σατο τοὺς πρεσδυτέρους τῆς ᾿χχλησίας. Ὥς δὲ
τῇ c - ,
παρεγένοντο πρὸς αὐτὸν, εἰπεν αὐτοῖς ὑμεῖς ἐπί--
0 SL Ke Ἴς 1 ER 3 da 3 ἣν
στασθε ἀπὸ πρώτης ἡμέρας, ἧς ἐπέδην εἰς τὴ
c ,ὔ
᾿Ασίαν, ὡς μεθ᾽ ὑμῶν πάντα τὸν χρόνον ἐγενόμην;
ΒΩ EO n ,
δουλεύων τῷ Κυρίῳ μεθ᾽ ὑμῶν μετὰ πάσης ταπει-
- M. ᾿ —
νοφροσύνης χαὶ πολλῶν δαχρύων χαὶ πειρασμῶν
Ἂς S Dt sais aue
τῶν συμόάντων μοι ἐν ταῖς ἐπιθουλαῖς τῶν Lou-
— ,
δαίων, ὡς οὐδὲν ὑπεστειλάμην τῶν συμφερόντων
D A , ei € - ΝΡ w ST [4 c δ᾽ oct
τοῦ μὴ ἀναγγεῖλαι ὑμῖν, καὶ διδάξαι ὑμᾶς δημοσία,
J
xoi χατ᾽ oixouc, διαμαρτυρόμενος ᾿Ιουδαίοις τε xal
M
Ἕλλησι τὴν εἰς Θεὸν μετάνοιαν, xoi πίστιν τὴν
οᾧὟἃἁνἵἱ ms z ,
εἰς τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν.

“Ὅρα αὐτὸν xal ἐπειγόμενον παραπλεῦσα:, xal μὴ
παρορῶντα, ἀλλὰ τὸ πᾶν οἰκονομοῦντα. ᾿Γοὺς ἄρχον-
τας μεταπεμψάμενος, ἐπ᾽ αὐτῶν τὰ εἰρημένα διέξεισι.
Καὶ ἄξιον θαυμάσαι, πῶς εἰς ἀνάγκην ἐμπεσὼν τοῦ
μεγάλα τινὰ περὶ ἑαυτοῦ εἰπεῖν, πειρᾶται μετριάζειν.

:

Καθάπερ γὰρ ὃ Σαμουὴλ μέλλων παραδιδόναι τῷ

Σαοὺλ τὴν ἀρχὴν, ἐπ’ αὐτῶν λέγει: Μή τι παρ᾽ ὑμῶν

εἴληφα; buic μάρτυρες xai ὃ Θεός" xot ὃ Δαυὶδ ἀπι-

Β

C

HOMIL. XLIV.

569

HOMILIA XLIV.

Car. XX. v. 47. .4 Mileto autem mittens Ephe-
sum, vocavit presbyteros Ecclesie. 18. Qui
cum. venissent ad eum, dixit eis : Pos sci-
tis a prima die, qua ingressus sum in Asiam,
qualiter vobiscum per omne tempus fuerim,
19.serpiens Domino vobiscum cum omni hu-
militate et multis lacrymis et tentationibus,
que mihi acciderunt ex insidiis Judworum,
20. quomodo nihil subtraxerim utilium, quin
annuntiarem. vobis, et docerem vos pu-
blice et per domos; 94. testificans Judeis
atque gentilibus in. Deum penitentiam, et
fidem in. Dominum nostrum Jesum Chri-
stuin. (i

1. Vide quam urgeat ad przternavigandum, nec Pauli mo-
destia.

negligat, imo omnibus provideat, accersens prin-
cipes, et cum illis sermonem habens. Et admira-
üone dignum est, quomodo in necessitate positus
magna quzdam de se dicendi, conetur modestia
uti. Sicut enim Samuel traditurus imperium Saüli,

Judais dicit : "Viu. quidpiam. a vobis accepi , τ. Peg.

vos testes estis et Deus; et David cum fides non

12.

haberetur ei, ait : Z2. ovili eram pascens Oves τ. Reg. 17.

s

M -«X 5 D , » ,ὔ AN D
στηθεὶς λέγει" "Ev τῷ ποιμνίῳ ἤμην ποιμαίνων τὰ He
34. 35.

6 τὦ , X ose. 2? 0c 5 RSS
προῦατα τοῦ πατρὸς μου" xat ὅτε ἦλθεν ἣ ἄρχτος ;
Ὁ ' cue Y 5 / e ^ CRY ^ c e
ταῖς χερσὶν αὐτὴν ἀπεσόδουν * χαὶ αὐτὸς ὃὲ ὃ [Παῦλος
᾿ 7 , , ν 2 € 2
πρὸς Κορινθίους φησίν Ἄφρων γέγονα - ὑμεῖς με
ἠναγχκάσατε. Kol 6 Θεὸς δὲ αὐτὸ τοῦτο ποιεῖ, οὐχ

δ“ Y EM , “ν ὦ ^ ^ D
ἁπλῶς περὶ ἑαυτοῦ Aévow* ἀλλ᾽ ὅταν ἀπιστῆται, καὶ -

N 5 / / [/ c X cm T J
τὰς εὐεργεσίας προφέρει. "Opa γοῦν xoi ἐνταῦθα τί
*4 p - , / 7 V
ποιεῖ - πρῶτον αὐτῶν τὴν μαρτυρίαν παράγει ; ἵνα μὴ
* M "
γομίσης κόμπον εἰναι τὰ ῥήματα, καὶ τοὺς ἀκροατὰς
N i MO E
αὐτοὺς “μάρτυρας χαλεῖ τῶν λεγομένων, ὡς oUx ἂν
, 9 ER cr NS ,ὔ z M cl
ψευσάμενος ἐπ᾽ αὐτῶν. Αὕτη διδασχάλου ἀρετὴ, ὅταν
- ,
τῶν οἰχείων χατορθωμάτων μάρτυρας ἔχη τοὺς μαθη-
΄ * [7
τευομένους. Kot τὸ θαυμαστὸν, ὅτι οὐ μίαν ἡμέραν
^ c -» M c
οὐδὲ δευτέραν τοῦτο ποιῶν διετέλεσεν, ἀλλὰ πλῆθος
LEES ec - X e N ge [f] Ld et [4 mrs
ἐτῶν. Ὑμεῖς γὰρ, φησὶν, ἐπίστασθε, πῶς μεθ’ ὑμῶν
^ , / *
πάντα τὸν χρόνον ἐγενόμην. Βούλεται τοίνυν αὐτοὺς
, , 7 ^
παραχαλέσαι, ὥστε γενναίως φέρειν ἅπαντα, xal τὸν
-- N M AN M M /;
αὐτοῦ χωρισμὸν xat τοὺς πειρασμοὺς τοὺς μέλλοντας
H / 3 δι δεν Sd S RT —-
συμθαίνειν, καθάπερ ouv xat ἐπὶ Μωύσέως καὶ Ἰησοῦ
7 ' od / l4 5 AS c 30e -
γέγονε. Καὶ ὅρα, τί ἐπήγαγεν εἰπών * Πῶς μεθ’ ὑμῶν
/ , c / i]
ἐγενόμην πάντα τὸν χρόνον, δουλεύων τῷ Κυρίῳ μετὰ

a Quidam Mss. μόρτυρας πα»ἀγε: τῶν.

pauris met; et cum venit ursus, manibus ipsum

discerpsi : et ipse Paulus Corinthus ait : Znsi- 2. Cor.12.
7

piens fui : vos me coegistis. Deus quoque id- '?'
ipsum facit, non simpliciter de seipso dicens; sed
quando ei non creditur, beneficia profert. Vide
ergo quid hic faciat : primo illorum testimonium
affert, ne putes haec ad. fastum dici, et auditores
dictorum testes advocat, quod minime ipsis men-
tatur. Hzc doctoris virtus est, quando bonorum
operum testes habet discipulos. Quodque mirum
est, non unam et alteram diem in hoc 1nsumsit, sed
annos plurimos. ^os enim scitis,inquit, quomodo
vobiscum per omne tempus fuerim. Vult igitur
ipsos hortari ut fortiter ferant omnia, et separatio-
nem suam et futuras tentationes; ut de Moy-
se et de Jesu legimus. Et vide, quid addat :
Quomodo vobiscum per omne tempus fuerim,
sereiens Domino cum omni humilitate. Vi-
de, quid maxime principes doceat : Odientes,
inquit, superbiam. Id. quod maxime principibus

Matth.5.3.

Apud bo-
Qmos societas
semper bo-
na,

Zlct- 5; 4T.

$701. Y. 24.

2. Cor.
17.

1-

570 S. JOANNIS CHRYSOST.
competit, co quod facillime in arrogantiam tollan-
tur. Hzc virtus est bonorum. hypothesis , ut. ct
Christus dicebat : Beati pauperes spiritu. Nec
solum, Cum humilitate, dixit ; sed, Cum omni
humilitate. Mult» enim sunt species humilitatis :
est humilitas in verbo, in opere, erga principes,
erga subditos. Vultis dicam vobis humilitatis mo-
dos? Sunt qui erga humiles sunt humiles, erga
sublimes vero sublimes : hoc autem non est hu-
militas. Sunt etiam. alii non tales, sed erga utros-
que humilitatem et sublimitatem servant : quod
etiam maxime humilitatis est. Docturus ergo il-
los talia, ut ne videretur arroganter efferri, prius
fundamentum ponit, suspicionem tollens. Nam si
cum omni humilitate fui, inquit, non ex arrogan-
tia hec dico. Deinde mansuetudinem declarat,
Vobiscum, inquit, fuerim serviens Domino, M-
los boni operis socios ostendens. Sic ubique so-
cietas bona est. Communia ergo facit bona opera,
et nihil sibi tribuit eximium. Quid enim, inquies ?
an contra Deum arrogans esse potuit? Atqui multi
sunt, qui contra illum arrogantes sunt : hic vero
ne contra discipulos suos quidem arrogans erat.
Hoc bonum doctoris est opus, ex bonis operibus
suis discipulos moderari. Deinde fortitudinem
suam ostendit, quam carptim przeterit. Cum mul-
tis lacrymis et tentationibus, que mihi accide-
runt ex insidiis Judeorum. Viden' quomodo de
gestis doleat? Hic vero commiserationem suam
videtur indicare : merebat enim pro pereuntibus,
pro facinorosis : nam de sibi illatis malis gaude-
bat. Erat enim ex illorum choro, qui g gaudebant,

quia digni habiti erant pro nomine Jesu contume-
liam pati. Et rursus alibi dicit : /Yunc gaudeo in
passionibus meis pro vobis; et rursum : JVunc
momentanea levitas tribulationis supra mo-
dum. eternum glorie pondus operatur nobis.
Verum hzc ex modestia dicit. Hic autem ostendit
fortitudinem suam, nec tam fortitudinem, quam
patientiam, ac si diceret : Male patiebar, sed vo-
biscum: quodque gravius est, a Judzis. Hic vide
characterem doctrine : et caritatem ponit et forti-
tudimem. Quod nihil subterfugerim, inquit; co-
piam simul et sedulitatem ostendit. Eorum quce
utilia essent. Bene certe dixit : erant enim quae
discere non oportebat. Ut vero quedam occultare,
invidie fuisset, sic omnia dicere stultitiz : ideo '

551

C

D

rel. [et D.] male ταπεινορροτύνης. πράγματος τῆς
ταπεινορροσύνης μνησθεὶς, ὃ μάλιστα. Hec ex 54:1]. et
Mss. emendantur ut in serie habes.

* [ τυγχάνουσι B. C. D. Sic aliquoties Chrys. verbum

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

πάσης ταπεινοφροσύνης. P ^O ( μάλιστα ἄρ;
πάσης ταπεινοφροσύνης. ρα, τί μάλιστα ἄρχουσι
, c
πρέπει" Μισοῦντας, φησὶν, ὑπερηφανίαν " ὃ μάλιστα
Ψ - "
ἄρχουσιν ἁρμόζει διὰ τὸ ἀνάγχην εἰναι πρὸς ἀπόνοιαν
, N * c € , - - m er
αὐτοὺς αἴρεσθαι. Τοῦτο ἣ ὑπόθεσις τῶν ἀγαθῶν, ὥσπερ
οὖν χαὶ ὁ Χριστὸς ἔλεγε Ναχάριοι οἵ πτωχοὶ τῷ
πνεύματι. Οὐχ ἁπλῶς

-

δὲ ταπεινοφροσύνης εἶπεν,
ἀλλὰ, Μετὰ πάσης. Πολλὰ γὰρ εἴδη τῆς ταπεινοφρο-
ἐν λόγῳ, ἐν
ἔργῳ; πρὸς ἀρχοόντας" πρὸς PUT Βούλεσθε
Üuiv τρόπους εἴπω Eoo Etct τινες οἵ

, M “ , 25 «
CH ΤΙ: , Χαι ἔστι albis cité d e. ιόειν
/

^
πρὸς μὲν τοὺς ταπεινοὺς ταπεινοὶ Proteus ὦσι,
M ^Y M
πρὸς δὲ τοὺς ὕψη ηλοὺς ὑψηλοί" τοῦτο δὲ οὐ ταπει-
ἀπ ἘΠ RES ᾿
νοφβοσύνης. Fiet δὲ πάλιν ὃ ἕτεροι οὐ τοιοῦτοι, ἀλλ᾽
, D , A ^
ἐφ᾽ ἔχ τέρων τῶν cipe πτῸ εἰς χαιρὸν χαὶ τὸ
^ c , D ^ , K
ταπεινὸν τηροῦντες, χαὶ τὸ ÜbanAOv* ὃ xai μάλιστά
, , "Ww ,
ἐστι ταπεινοφροσύνης. Νίέλλων τοίνυν διδάσχειν αὖ-
M M

e A " -
τοὺς τὰ τοιαῦτα; ἵνα uf, δόξη ἀπονοεῖσθαι, προχατα-
6 /

- c à]
ἄλλει θεμέλιον τὴν ὑποψίαν ἀναιρῶν. El γὰρ μετὰ

,
πάσης ταπεινοφροσύνης ^ γέγονα,

ἐξ ἀπο-
νοίας λεγὼ ἃ λέγω. Εἶτα τὸ ἥμερον Μεθ’ μου,
φησὶν, ἐγενόμην, δουλεύων τῷ Κυρίῳ, χοινωνοὺς τοῦ
χατορθώματος δειχνύων αὐτούς. Οὕτω Πρ ῥόον ἣ
χοινωνία χαλόν. Κοινὰ ποιεῖται τοίνυν τὰ gc

^ E] ir
980 οὐχ ἐξ

ματα, καὶ οὐδὲν αὐτοῦ τίθησιν ἐξαίρετον. Τί Yie s

φησί; χατὰ τοῦ Θεοῦ ἀπονοηθῆναι εἰχε: Καὶ piv

πολλοί εἶσιν οἱ ἀπονοοῦνται xaT! αὐτοῦ " οὗτος δὲ οὐδὲ
M cT c € e 5 7 M ,

χατὰ τῶν μαθητῶν ἑαυτοῦ ἀπενοήθη. Τοῦτο χατόρ-

-» ,

θωμα διδασχάλου, ἀπὸ τῶν οἰχείων χατορθωμάτων
, "s Y ^ ^

τοὺς μαθητὰς ῥυθμίζειν. Εἶτα τὴν ἀνδρείαν, φησὶν,
ES AC er sU c a re a ES Xo a Nip Qe

ἣν xai αὐτὴν ὑποτέμνεται. Μετὰ πολλῶν ἐπΆΡ ΕΥ̓

,

αντων μοι ἐν ταῖς ἐπιδουλαῖς

d
Ott

χαὶ πειρασιλῶν τῶν συμ

τῶν ρ αι ον Ὄρξει: ἀλγεῖ τοῖς γινομένοις ;

ΩΣ Y m I - ΩΣ
Ἔνταῦθα δὲ αὐτοῦ χαὶ τὸ συμπαθὲς δοχεῖ δηλοῦν "

ἔπασ σχε (Xo ὑπὲρ τῶν ἀπολλυμένων, ὑπὲρ αὐτῶν τῶν
ΝῚ
ποιούντων ἐπεὶ Um πὲρ τῶν cic αὐτὸν xal ἔχαιρε Ey *
, ἈΝ ἘΣ
ἐχείνου Joe ἦν το ΒΡ ΧΟΒΡΣ τοῦ χαίροντος; ὅτι χατηξιώ-

᾿
αι

J
ί
M - M , TN A ,
μου ὑπὲρ ὑμῶν * xat πάλιν, ᾿Γὸ γὰρ παραυτίχα ἐλα-
φρὸν τῆς θλίψεως, χαθ’

3," [NA
αἰώνιον βάρρεν

θησαν ὅπερ τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ ἀτιμασθῆναι. Καὶ
πάλιν ? ἀλλαχοῦ λέγει: Νῦν χαίρω ἐν τοῖς παθήμασ

ὑπ e PM εἰς ὑπερδολὴν
δόξης κατεργάζεται fitv. Ἀλλὰ ταῦτα

λέγει pespiaco ᾿Ενταῦθα είχνυσιν αὐτοῦ τὴν

ΝΕ , M
ἀνδρείαν, χαὶ οὐ τοσοῦτον ἀνδρείαν, ὅσον τὴν

ὑπομονήν ὡσεὶ ἔλ ἔγεν᾽" Ἔπασχον ἐγὼ χαχῶς, ἀλλὰ

δεινὸν, ὅτι ὑπὸ Ἰουδαίων. Θέα μοι
ἐνταῦθα χαραχτῆρα διδασχαλίας" xal es ἀγάπην

ἘΣ

2" € Lad
μεθ᾽ ὑμῶν" χαὶ τ

, M M SUE EZ Ὥ 52 ἊΝ , Ἔ
τίθησι xdi τὴν ἀνὸόρεῖαν. KMc οὐδεν στειλάμην,
τυγχάνειν contra Atticorum normam usurpavit. τυγχά-
νοντες Sine Qc: À.]

à ἀλλαχοῦ deest in uno.

IN ACTA APOSTOLORUM.

M

φησί. Τὸ ἄφθονον δείκνυσι διὰ τούτων Spdis χαὶ τὸ
ἄοχνον. Kal τῶν συμφερόντων. " Καλῶς οὕτως εἶπεν
3 N A X^. et "0 XT CN v x ,
ἦν γὰρ X οὐχ ἔδει μαθεῖν. “Ὥσπερ δὲ τὸ τινὰ ἀποχρύ-
/ ct ᾿ , / 8 ΠΥ n
,πτεσθαι, φθόνου * οὕτω τὸ πᾶντα λέγειν, ἀνοίας. Διὰ
τοῦτο προσέθηχε, Tov σιμφεροντιὴν, δηλῶν, ὅτι οὐχ
εἶπον μόνον, ἀλλὰ xxi ἐδίδαξα - οὐχ ὡς αὐτὸ τοῦτο
ἀφοσιούμενος, φησίν. Ὅτι δὲ τοῦτο δηλοῖ, ἄκουε τὸ
LA abd - / ΄
ἑξῆς : ἐπήγαγε γάρ᾽
1 , ^ X ANA M 1
μακρὰν ταλαιπωρίαν, xai τὴν πολλὴν σπουδὴν xat

» M
Δημοσία χαὶ χατ᾽ οἴχους " τὴν
Im 1 i

τὴν χαρτερίαν ἐπιδεικνύμενος. Διαμαρτυρόμενος Tou-
δαίοις τε καὶ “Ἕλλησιν. Οὐχὶ πρὸς ὑμᾶς, φησὶ, μό-
νον, ἀλλὰ καὶ πρὸς “ἕλληνας. ᾿νταῦθα ἣ παῤῥησία -
xai ὅτι, κἂν uoi ὠφελῶμεν, λέγειν δεῖ" τὸ γὰρ δια-
μαρτύρασθαι τοῦτό ἐστιν, ὅταν πρὸς τοὺς μὴ προσέ-
χοντας λέγωμεν " τὸ γὰρ διαμαρτύρασθαι, ὡς ἐπὶ τὸ
πολὺ τοῦτό ἐστι. Διαμαρτύρομαι, φησὶν 6 Μωῦσῆς,
τὸν οὐρανὸν xaX τὴν γῆν καὶ νῦν αὐτὸς, Διαμαρτυ-
ρύμενος Ἰουδαίοις τε καὶ “Ἕλλησι τὴν εἰς τὸν Θεὸν
μετάνοιαν.

Tt διαμαρτύρη ; “Ὥστε βίου ἐπιμεληθῆναι" ὥστε
μετανοῆσαι καὶ προσελθεῖν τῷ Θεῷ. Οὐδὲ γὰρ Ἴου-
δαῖοι nean) αὐτὸν, διά τε τὸν Yiov ἀγνοεῖν, διά τε
τὰ ἔργα χαὶ πίστιν νὴ ἔχειν τὴν εἷς τὸν Κύριον Ἴη-

σοὺῦν. 'Γίνος οὖν ἕνεχεν ταῦτα Ages τίνος ἕνεχεν

τί γέγονε; μή τι ἔχεις ἐγχα-
λεῖν; Πρύτερον χατασείσας αὐτῶν τὴν διάνοιαν, τότε
; 1i povseo Ί ,

ταῦτα ὕπομιμνήσχε ις

ἐπάγει" Καὶ νῦν ἰδοὺ ἐγὼ δεδεμένος τῷ Πνεύματι
πορεύομαι εἰς Ἱερουσαλὴμ, τὰ ἐν αὐτῇ συναντήσοντά
M 25 7 M c N m uf NV oy M
uot μὴ εἰδώς * πλὴν ὅτι τὸ Πνεῦμα μοι τὸ ἅγιον κατὰ
r ^ , / cr ^ , A J
πόλιν διαμαρτύρεται, λέγον, ὅτι δεσμά με καὶ θλίψεις
, 3A ^23 5^ N , € SUN. nh V
μένουσιν. ᾿Αλλ᾽ οὐδενὸς λόγον ποιοῦμαι " οὐδὲ ἔχω τὴν
c Lud /
Ψυχὴν τιμίαν ἐμαυτῷ, ὡς τελειῶσαι τὸν δρόμον μου
μετὰ χαρᾶς, καὶ τὴν διαχονίαν, ἣν EAaGov παρὰ τοῦ
- Ὃν Lá bd
Κυρίου Ἰησοῦ, διαμαρτύρασθαι τὸ εὐαγγέλιον τῆς χά-
Hune τοῦ Θεοῦ. ἃ Διὰ τί ταῦτα λέγει: Περαετεναζων
αὐτοὺς ἀεὶ ἑτοίμους εἶναι πρὸς χινδύνους xai δήλους
χαὶ ἀδήλους, χαὶ πάντα τῷ Πνεύματι πείθεσθαι. Δεί-
χνυσι δὲ, ὅτι ἐπὶ μεγάλοις ἀπάγεται. Πλὴν ὅτι τὸ
Πνεῦμά μοι, φησὶ, τὸ ἅγιον χατὰ πόλιν διαμαρτύρε-
» 9n
ται, λέ ὯΝ Ἵνα δείξη, ὅτι ἑκὼν ἀπέρχεται, χαὶ ἵνα
x δεσμὸν ἢ ἀνάγκαι» νομίσῃς, τὸ Κατὰ πόλιν εἶπεν.
ἐπάγει, ὅτι οὐχ ἔχω τιμίαν i ἐμαυτοῦ ψυχὴν;

C^

) τελειῶσαι τὸν ὁρόμον μου μετὰ χαρᾶς, χαὶ τὴν
ιαχονίαν, ἣν ἔλαδον παρὰ τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ. Ὁρᾷς,

e O2

τι οὐχ ἀποδυρομς ένου ἦν τὰ ῥήματα, ἀλλὰ μετριά-
ζοντος χαὶ παιδεύοντος ἐ ἐχείνους χαὶ συμηιάσχοντος τοῖς
γινομένοις; Οὐκ m. ὅτι ἀλγῶμεν, ἀνάγχη δὲ φέ-

petv* ἀλλ᾽ οὐδὲ, " ἡγοῦμαι. Τ οὔτο πάλιν λέγει, οὐχ

b Hac, χαλῶς οὕτως εἶπεν, desunt in uno Cod,
a Alii διὰ τί, φησὶ, παρασχευάζξων.

TOM. IX.

HOMIL. XLIV. 371

addidit, Eorum quee utilia essent : ostendens se
non modo dixisse, sed etiam docuisse; nec quasi

E perfunctorie. Quod. autem hoc significet, audi se-
quentia, Publice et per domos; et magnum labo-
rem et studium perseverantiamque declarans. 7'e-
stificans Judeis atque gentilibus. Non vobis
solum, inquit, sed etiam gentilibus, Hic loquendi li-
bertas adest: Etiamsi nihil proficiamus, ait, dicere
tamen oportet : illud enim est. testificari, qnando
non attendentibus loquimur : nam testificari hoc ut
plurimum significat. T'estor, inquit Moyses, c«-

555 lum. et. terram ; et nunc. Paulus : Testificans

^ Judeis atque gentilibus in. Deum paniten-
tiam.

2. Quid testüficaris ἢ Ut. vite studium habea-
tur, ut peenitentiam. agant et ad Deum accedant.
Neque enim Judaei noverant illum, quod. Filium
ignorarent, et quod nec opera haberent nec fidem
in Dominum Jesum. Cur ergo hzcdicis? cur hic

p commemoras? quid factum est? an quid accusan-
dum suppetit? Postquam illorum mentem exagi-
tavit, tunc adjicit: 22. Et nunc ecce alligatus ego
Spiritu, vado in Jerusalem, que in ea ventura
sunt mihi ignorans : 25. nisi quod. Spiritus
sanctus per civitates mihi testificatur, dicens,
quoniam vincula et tribulationes me manent.
24. 4t nihil horum vereor, neque ita animam
meam. pretiosam facio, ut consummare cur-
sum meum cum gaudio, et ministerium, quod

c accepi a. Domino Jesu, ut teslificer evange-
lium gratie Dei. Cur hzc dicit? Ut illos sem-
per paratos reddat ad pericula et occulta et mani-
festa; ita ut in omnibus Spiritui. obtemperent.
Ostendit autem se ad magna adduci. Visi quod
Spiritus sanctus, inquit, per civitates inihi testi-
ficatur, dicens. Ut ostendat se lubentem abire, et
ne vinculum aut necessitatem esse putes, Per ci-
vitates , dicit. Deimde subjicit : Von. ita pretio-
sam facio animam meam ut consummare cur-
sum meum cum gaudio, et ministerium verbi,
quod accepi a Domino Jesu. Viden! non lamen-

D tantis esse verba, sed modeste agentis, ac. docen-
tis illos, οἱ compatientis in iis qua ficbant ὃ

b Quidam Mss. ἡγοῦμαι. τί τοῦτο πόλιν οὐχ ἐπαίρων.

90

Dan. 4 Ξ

1. Cor. 9.

572 5, JOANNIS CHRYSOST.

Non dixit, Angimur, sed ferre necesse est; sed
neque, Censeo. Hoc item dicit, non sese extollens,
sed illos docens, per priora quidem humilitatem,
per hac vero fortitudinem et loquendi libertatem:
ac si diceret : Non amo illam prz hac : pretiosius
habeo consummare cursum et testificari. Nec di-
xit, Predicare, Docere; sed quid? Zestificari
evangelium gratie Dei. Quid molestius dicturus
est : Mundus ego sum a sanguine omnium :
ideo przeparat et ostendit nihil reliquum esse.Quia
igitur illis totum onus et sarcinam. impositurus
erat, prius illorum animum emollivit , dicens :
25. JYunc ecce ego scio, quod non amplius οἱ-
debitis faciem meam. Deinde subdidit : Mun-
dus sum a sanguine omnium. Duplex est dolor,
et quod faciem ejus non essent visuri, et quod illi
omnes. JVon amplius, inquit, videbitis faciem
meam vos omnes, per quos transivi predicans
regnum. 26. ltaque jure testificor vobis, utpote
non ultra adfuturus, Quia. mundus sum a san-

guine omnium. 2T. Ion enim subterfugi, quo- A

minus annuntiarem vobis omnem voluntatem
Dei. Vides, quomodo terret, et laborantes illorum
animas afflictasque atterit ?. Bene, quia necessa-
rium erat. JYon enim subterfugi, inquit, quo-
minus annuntiarem vobis omnem voluntatem
Dei. Ergo qui non dicit, reus est sanguinis;
id est, czedis. Nihil hoc terribilius. Ostendit. eos,
si non id fecerint, reos esse sanguinis. Et vide-
tur quidem rationem reddere, illos autem terret.
28. Attendite igitur vobis et universo gregi, in
quo vos Spiritus sanctus posuit episcopos, ut
pasceretis Ecclesiam Dei, quam acquisivit per
poprium sanguinem. Vides ? Duo precepit. Igi-
tur neque alios corrigere solum habet quidpiam
lucri ( Timeo enim, inquit, ne aliis predicans,
ipse reprobus efficiar ); neque sui solius curam
habere. Nam qui seipsum amat, quz sua sunt
tantum quzrit, et similis est ej, qui talentum de-
fodit. Hac dicit, non quod pretiosior sit nostra sa-
lus quam gregis ; sed quia, si nobis ipsis atten-
damus, tunc et grex lucrum habet. 7n quo vos
Spiritus sanctus posuit episcopos, ut pasceretis
Ecclesiam Dei. Vide quante necessitates, ἃ Spi-
ritu ordinationem habetis, inquit : id. enim | sibi
vult illud, Posuit. Una hzc est necessitas : dein-
de, Ut pascatis Eeclesiam Dei. Écce et secunda :
et tertia, Quam acquisivit sanguine suo, inquit.
Multum ostendit, dum dicit pretiosam rem ; nec

2 πόσαι ἀνάγγαι deest in uno.

ARCHIEP.

o2

ἔτι ὄψεσθε

τὸ πρύσωπ πόν μου ὑμεῖς πά
σων τὴν Best: “Ὥστε

δ, e , / g
rne ατε UXETU desi eee

xai 1:0). uévac ἐπιτρίό Get
Οὐ γὰρ ὗπεσ
πᾶσαν τὴν βουλὴν τοῦ Θεοῦ. Ap 6 u1;
θυνός ἐστι τοῦ αἵματος" τὸ

ἀπολο) eue ᾿ ἐχείνου

ΞΕ. ποτ ἢ , διλ
τοὺ Θεοῦ, ἣν περιεποίησ aso διὰ
E0177: WE P.
exc, ουῦ dass σετ

-— ,
θοῦν μόνον ἔχει τ
,
πως ἄλλοις πξηρύξας
τὸ ἑαυτοῦ μόνον ἐπιιμελε

M NP My

λαυτος xai τὸ ἑαυτοῦ ζητε

τον χαταχώσαντος to

Θεοῦ.
τὴν χε ιροτονίαν ἔχετε, φησί" τοῦτο γάρ ἐστι τὸ;
ἜἜθετο. Μία αὕτη ἀνάγχη" εἶτα, Ποιμαίνειν τὴν "Ex-

φησιν ὅτι n à τοῦ

^

δείχνυσι QU ὧν εἰπε
,

ὑπὲρ μιχρῶν ὃ χίνδυνος, ε

CONSTANTINOP.

2 , € M mA

ἐπαίρων ἑαυτὸν, ἀλλ᾽ ἐχείνους διδάσχων, διὰ μὲν τῶν
J M

προτέρων τὴν ταπεινοφροσύνην, διὰ δὲ

“κῶς , ^ ^c , € ^ EJ ud RÀ

ἀνδρείαν, τὴν παῤῥησίαν " ὡσεὶ ἔλεγεν * o0 φιλῶ αὖ-

, A
^&OUXOVM τὴν

Y

ἣν πρὸ ταύτης" προτιμότερον eese τὸ τ ελέσαι τὸν
,

ρόμον, τὸ διαμαρτύρασθαι. Καὶ οὐχ εἶπε, χηρῦξαι,

ιδάξαι" ἀλλὰ τί; Διαμαρτύρασθαι τὸ εὐαγγέλιον τῆς

/, D c s
χάριτος τοῦ Θεοῦ. Μέλλει τι φορτικώτερον λέγειν,
ὅτι K 6 ES 595 Ea po ed z , e "NN —M—

τι Καθαρὸς ἐγὼ ἀπὸ τοῦ αἵματος πάντων" διὰ τοῦτο
προχατασχευάζει, xat δείχνυσιν,

ὅτι οὐδὲν ἐλλείπε-

535 ' μεν y E
ται, ᾿Επεὶ oov ἔμελλεν αὐτοῖς ἐπιτιθέναι τὸ βάρος
e ' ' , , -
ἅπαν χαὶ τὸ φορτίον, πρότερον χατεμάλαξεν αὐτῶν
1 N J T -ἄ M We:
τὴν διάνοιαν, λέγων " Καὶ νῦν ἰδοὺ ἐγὼ οἶδα, ὅτι οὐχ

' L , 5 , TA M
το προσώπον μου. Εἴτα τοτε ξπη γαγε το,

7 M VN, 9:5 X m^ e , ip, i
Καθαρὸς ἐγὼ ἀπὸ τοῦ αἵματος πάντων. Διπλῆ ἣ
λύπ m , m Tc , -—— ET cC , y » - -
ὑπὴ to τε, lo πρόσωπον αὐτοῦ οὐχ ἐτι ὀψεσῦε,
χαὶ τὸ, Αὐτοὺς πάντας. Οὐχ ἔτι γὰρ, φησὶν, ὄψεσθε

τες, ἐν οἷς 5X Üoy χηρύσ-
εἰχότως διαμαρτύρομαι

M 2d
τι χαθαρὸς ἐγὼ

ἀπὸ τοῦ αἵματος πάντων. Οὐ γὰρ ὑπεστειλάμην τοῦ
μὴ ἀναγγεῖλαι ὑμῖν πᾶσαν τὴν βουλὴν τοῦ Θεοῦ.
€

- € e- ᾿
Ορᾶς πῶς φούεϊῖ, χαὶ πεπονημένας αὐτῶν τὰς ψυχὰς
στους ὅτι ἃ ue ἣν.

c

τει Men τοῦ νὴ ἀναγγεῖλαι ὑμῖν φησὶ
i - s di LE

,

ἔγων, ὑπευ-

nh τ ΝΑ
Dien τῆς σφαγῆς. Οὐδὲν

APR &z A πὰς , 3 - E M
τούτου φοδερώτερον. Δείχνυσιν, ὅτι uc ἂν μη
ποιῶσιν, ὑπεύθυνοί εἰσι τοῦ αἵματος. Καὶ δοχεῖ uiv

v
,

D RES
ἅγιον PEN We nA. ποιμαίνειν τὴν ᾿Εχχλησίαν

τω 24.
τοῦ t9tOU αἵυατος.
z
αξεν.

Οὔτε οὖν τὸ PEDE em
χέρδος ( Φοδοῦμαι và ci
κέρδος ( *bo6 γὰρ, φησὶ, μή

EA “

Ls
αὐτὸς ἀδοχιμος TE οὔτ
1

τὶ

,

Ὁ γὰρ τοιοῦτος φί-
ὄνον, χαὶ τοῦ τὸ PER

coc ἐστί "ToUIE) λέγει, οὐκ ἐπειδὴ
,

rau ἢ ἡμετέρα σωτηρία τοῦ ποιμνίου, ἀλλ᾽
ἐπειδὴ, ὅταν ἑαυτοῖς προσέχωμεν, τ

τότε χα

ὶ τὸ ποί-

αὐτο ΕῚ r4 - Ν τἠ
μνιον χερδαίνει. "Ev ᾧ δυᾶς τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον
E , Y Ξ ἐς τ
ἔθετο ἐπισχόπους ποιμαίνειν τὴν ᾿Ἐχχλησίαν τοῦ

"Oox * πόσαι ἀνάγκαι. Παρὰ τοῦ Πνεύματος

χλησίαν τοὺ Θεοῦ. Ἰδοὺ xai δευτέρα: xai τρίτη, "Hv

ον

ἰδίου αἵματος. Πολὺ

5

τίμιον τὸ πρᾶγμα, χαὶ ὅτι οὖχ

i ve » Δεσπότης U ὑπὲρ τῆς

ἧς ἐχχλησίας, hiec desunt in uno Cod.

IN ACTA APOSTOLORUM. HOMIL. XLIV. 325

᾿Εχχλησίας οὐδὲ τοῦ αἵματος ἐφείσατο τοῦ ἑαυτοῦ, — de parvis rebus esse periculum, siquidem Dominus

ἡμεῖς δὲ τῆς τῶν ἀδελφῶν σωτηρίας καταφρονοῦμεν. — pro Ecclesia neque sanguini suo pepercit, nos au-

Kat ἐχεῖνος μὲν ἵνα ἐχθροὺς καταλλάξζη, xot τὸ αἷμα — tem fratrum salutem contemnimus. Et ille quidem,

ἐξέχεε" σὺ δὲ οὐδὲ φίλους γενομένους ἰσγύεις xxva- — ut inimicos reconciliaret , sanguinem effudit ; tu

σχεῖν. "Ex γὰρ οἶδα τοῦτο, ὅτι εἰσελεύσονται μετὰ — vero neque amicos retinere potes. 29. Ego enim

τὴν ἀφιξίν μου λύχοι βαρεῖς εἰς ὑμᾶς, μὴ φειδόμενοι — scio hoc, quod ingredientur post discessionem

τοῦ ποιμνίου. Πάλιν ἄλλοθεν αὐτοὺς ἐπιστρέφει ἀπὸ D meam lupi graves in vos, non parcentes gregi.

τῶν ἐσομένων' ὥσπερ ὅταν ἀλλαχοῦ λέγη" Οὐχ ἔστιν Rursus alio modo illos versat, a futuris : ut quan-

ἣμῖν ἣ πάλη πρὸς αἷμα καὶ σάρχα. Ὅτι εἰσελεύσον- — do alibi dicit : [Von est nobis lucta. adversus Ephes.6.
ται, φησὶ, μετὰ τὴν ἄφιξίν μου λύκοι βαρεῖς eic ὑμᾶς. — sanguinem et carnem. Quia. ingredientur , in- ^
Διπλοῦν τὸ xaxbv, ὅτι τε αὐτὸς οὐ πάρεστι, χαὶ ὅτι — quit, post discessionem meam. lupi graves in
vos. Duplex malum : quod ipse non adsit, et quod
futurum sit ut alii instent. Cur ergo abis, si hoc
pravidisti ? Spiritus me trahit, inquit.

9. Et vide, non simpliciter dixit, Lupi, sed ad-
Dagsic, τὸ σφοδρὸν αὐτῶν xal ἰταμὸν αἰνιττόμενος " didit, Graves, illorum vehementiam et petulan-
χαὶ τὸ χαλεπώτερον, ὅτι αὐτοὺς τούτους ἐξ αὐτῶν — tiam subindicans ; quodque gravius est, hos ex illis
ἀναστήσεσθαι λέγει" ὃ καὶ σφόδρα ἐστὶ βαρὺ, ὅταν — ipsis surrecturos esse dicit : quod. certe gravissi-

-
,

χαὶ ἐμφύλιος 6 πόλεμος Tj. Καὶ χαλῶς εἶπε, Προσ-- Ε mum est, cum civile excitatur bellum. Et recte
ἔχετε, δεικνὺς περισπούδαστον σφόδρα τὸ πρᾶγμα — dicit, J4ttendite, ostendens rem maxime curan-
(᾿κχλησία γάρ ἐστι), xo ὅτι μέγας ὃ χίνδυνος (αἵ- — dam esse( Ecclesia namque est), et magnum peri-
ματι γὰρ αὐτὴν ἐλυτρώσατο), xai ὅτι πολὺς 6 πόλε- — culum (sanguine enim illam redemit), ac. mul-
μος xat διπλοῦς. "F'aüca τοίνυν ἐδήλωσεν, εἰπών: Καὶ — tum duplexque bellum. Hzc ergo significavit, di-
ἐξ ὑμῶν αὐτῶν ἀναστήσονται ἄνδρες λαλοῦντες Ow- — Cens:O0. Et ex vobis ipsis surgent viri loquen-
στραμμένα, τοῦ ἀποσπᾶν τοὺς μαθητὰς ὀπίσω αὐτῶν. — tes perversa, ut abducant discipulos post se.
Eizo ἐπειδὴ σφόδρα αὐτοὺς ἐφόδησε τῷ εἰπεῖν Λύκους — Deinde, quia admodum illos terruit, cum Zupos
βαρεῖς, καὶ ἐξ αὐτῶν ἀναστῆναι τοὺς τὰ διεστραμ- — graves dixit, et ex ipsis surrecturos esse qui lo-
μένα λαλοῦντας, ὥσπερ ὕπό τινος διαπορηθεὶς, πῶς ^ querentur perversa : quasi quodam quzrente,
οὖν 5 εἰπόντος, χαὶ τίς ἔσται φυλακή; ἐπάγει, λέγων: Quomodo igitur? et quz custodia erit? adjicit:
Γρηγορεῖτε, μνημονεύοντες, ὅτι τριετίαν νύχτα xol | 92. F'gilate, memores quod per triennium
ἡμέραν οὖκ ἐπαυσάμην μετὰ δαχρύων νουθετῶν ἕνα ,., non cessaverim nocte dieque cum. lacrymis
ἕχαστον. Ὅρα πόσαι ὑπερόολαί " ἃ μετὰ δακρύων, καὶ ^ monere unumquemque vestrum. Vide quam in-
νύχτα καὶ ἡμέραν, xal ἕνα ἕχαστον. Οὐ γὰρ εἰ πολ- — solita dicat: cum lacrymis, nocte dieque, unum-
λοὺς εἶδε, τότε ἐφείδετο, ἀλλ᾽ ἤδει xal ὑπὲρ μιᾶς — quemque. Non enim si multos vidisset, eis peper-
ψυχῆς πάντα ποιεῖν. Οὕτω γοῦν αὐτοὺς καὶ cuvexoó- οἰδδεῖ, sed sciebat etiam pro una anima omnia esse Prounaani-
τησεν. Ὃ δὲ λέγει, τοῦτό ἐστιν - ἀρχεῖ τὰ παρ᾽ ἐμοῦ: — facienda. Sic ergo illos etiam conjunxit. Hoc vero E ANN
τριετίαν ἔμεινα, ἱχανῶς ἐστερεώθησαν, ἱκανῶς ἐῤῥι-ὀ — significat: Sas sunt ea, quz feci ; per triennium
ζώθησαν. Μετὰ δαχρύων, φησίν. Ορᾶς ὅτι τὰ δάκρυα — mansi; confirmati sunt, sufficienter radices fixe-
διὰ τοῦτο; Ταῦτα ποιῶμεν xol ἡμεῖς. Οὐχ ἀλγεῖ ὃ — runt. Cum lacrymis, inquit. Viden' lacrymas
xaxóc* ἄλγησον σὺ, ἴσως ἀλγήσει χἀχεῖνος. Καθά- ^ ideo fundendas esse? Hzc et nos faciamus. Non

περ ὅταν ἴδη 6 κάμνων τὸν ἰατρὸν λαμιδάνοντα σιτίον, dolet improbus : dole tu; forte et ipse dolebit. Ut
xol αὐτὸς προτρέπεται" οὕτω δὴ καὶ ἐνταῦθα ἔσται"

el , 7ὔ mpl 5 opu 5 Ὁ á
ἕτεροι ἐπιθήσονται. Τί οὖν ἀπέρχη; εἰ τοῦτο mpooi-
δας; Τὸ Πνεῦμά με ἕλχει, φησί.

Ko ὅρα "οὐχ ἁπλῶς εἰπε, Λύχοι, ἀλλὰ προσέθηχε,

cum videt zger medicum cibum sumentem, etiam
ἂν ἴδη σε ὀδυρόμενον, μαλαχθήσεται, χρηστὸς ἀνὴρ D ipse Incitatur : ita et hic erit; si te viderit lugen-
χαὶ πρᾶος γενήσεται. Οὐχ εἰδὼς, φησὶ, τὰ συναντή- — tem, emollietur ; bonus vir et mitis erit. /Vesciens,
σοντά μοι. Τί οὖν; διὰ τοῦτο Gmépyn; Οὐδαμῶς: — inquit, quee mihi eventura sint. Quid ergo? idco-
ἀλλὰ xo σφόδρα γινώσχω, ὅτι δεσμὰ xal θλίψεις μὲ — ne abis? Minime; sed probe scio, quod. vincula
μένουσιν. Ὅτι μὲν οὖν πειρασμοὶ ἐχδέχονταί με, — ettribulationes me maneant. Quod tentationes me
οἶδα, ὁποῖοι δὲ, οὐχ οἶδα" ὅπερ ἦν χαλεπώτερον. —exspectent ΠΟΥΪ : quales vero, nescio, id quod
Μὴ τοίνυν νομίσητέ με ἀποδυρόμενον ταῦτα λέ- ^ gravius erat. Ne putetis ergo me deplorantem hzc

ἃ μετὰ δαχρύων deest in uno,

206.

374 S. JOANNIS CHRYSOST.

dicere; non tam pretiosam habeo animam meam.Ut
1M animum excitet, hoc dicit; utque suadeat
illis non modo non fugere, sed etiam fortiter ferre.
Ideo rem illam vocat cursum et ministerium, tum
utex cursu splendorem ostendat, tum ut ex mi-
nisterio officium. Minister sum, inquit; nihil plus
habeo. Illos autem consolans, ne doleant, quod ipse
male patiatur, ubi dixit se haec cum gaudio susti-
nere, et fructum ostendit, tune quod molestum
erat, inducit. Hoc autem facit, ut ne animam illo-
rum obruat. Quodnam autem illud est? £t ex
vobis ipsis exsurgent viri loquentes perversa.
Quid ergo, dixerit quispiam, tantumne te ipsum
putas, ut si abeas, nos moriamur? Non hoc
dico, inquit, quod absentia mea id efficiat; sed
quid? Znsurgunt quidam. ex vobis. Non di-
xit, Propter discessionem meam ; sed, Post dis-
cessionem. meam ; id est, profectionem. Quam-
quam jam illud evenerat; si autem evenerat,
multo magis postea eventurum erat. Hac causa
sequitur, Ut abducant discipulos post se.
Itaque propter nihil aliud hareses sunt, quam
propter hoc. Post sequitur consolatio : Quam
acquisipit , inquit, per proprium sangui-
nem. Si proprio sanguine acquisivit, przva-
lebit certe. /Vocte et die non cessavi, mquit,
cum lacrymis monens. Hoc nobis jure dican-
tur; videturque proprie sermo doctores spectare,
est autem et discipulis communis. Ad quid enim
ego loquor , moneo, lacrymor die ac nocte, si di-
scipulus non obtemperat ? Ne putet enim quis id
satis esse al defensionem, quod sit discipulus, licet
non cedat ; ideo postquam dixit, Testificor, per-
git, /Von enim subterfugi quominus annuntia-
rem vobis. Igitur hoc solum doctoris est, annun-
tiare, fumer docere , non nubieduee! nocte

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

C

D

E

γειν 00x ἔχω τιμίαν τὴν ἐμαυτοῦ ψυχήν. Ἵνα ἄνα-
στήση αὐτῶν τὴν διάνοιαν, ταῦτά φησι, xol πεί-
σὴ μὴ μόνον μὴ φεύγειν, ἀλλὰ xol γενναίως φέρειν.
Διὰ τοῦτο δρόμον xal διαχονίαν τὸ πρᾶγμα χαλεῖ "
τὸ μὲν, δεικνὺς τὸ λαμπρὸν ἀπὸ τοῦ δρόμου, τὸ

NI

, 3 EN ES
i, τὸ ὀφειλόμενον ἀπὸ τῆς διαχονίας. Διάχονός

Ψ

H 5» , » ,
εἰμι, φησίν" οὐδὲν πλέον ἔχω. Παραμυθησάμενος

M - T —-
δὲ αὐτοὺς, ἵνα ud ἀλγῶσιν ἐφ᾽ οἷς πάσχει χαχῶς,.
᾽ h 3

M Αἴ , cM τ ^
xat εἰπὼν, ὅτι μετὰ χαρᾶς ταῦτα ὑπομένει, καὶ τὸν
N $T , Y b 3 ἄρον, "Dc ^
iue skins τότε τὸ λυπξηβδν; ERES Τοῦτο δὲ
ποιεῖ, ἵνα μὴ καταχώσῃ, αὐτῶν τὴν διάνοιαν. Ποῖον
δὲ τοῦτό ἐστι; Τὸ, Καὶ ἐξ ὑμῶν αὐτῶν ἀναστήσονται
EAM ΩΝ ^ , , 5 y ^
ἄνδρες λαλοῦντες διεστραμμένα. "Tt oov, εἴποι τις àv,
m Dh ,
τοσοῦτον σαυτὸν fy[7j xai, ἂν ἀπέλθης, ἀποθνήσχο-
2 c / M cl C25 73, , b
μεν ; Οὐ τοῦτο λέγω, φησὶν; ὅτι ἣ ἐμὴ ἀπουσία τοῦτο
» , M , e , 7 , € - 5
ποιεῖ" ἀλλὰ τί; “Ὅτι ἐπα αστηρονται τινες i Οὐχ
εἶπε, διὰ τὴν ἄφιξίν τς ἀλλὰ, Μετὰ τὴν pocas μου"

M

τουτέστι, τὴν ἀποδημίαν" χαίτοι xol ἤδη γέγονε τοῦτο"
ἊΝ , m mS
εἰ δὲ γέγονε, πολλῷ μᾶλλον μετὰ ταῦτα γενήσεται.
EJ

hl M € , rg"? c . cC A *, ,ὔ
Eizo χαὶ ἣ αἰτία, ᾿Γοῦ ἀποσπᾶν τοὺς μαθητὰς ὀπίσω
3. Ἐπ κα "UO 8? 1595 d t Ox ANM
αὐτῶν. Ὥστε δι᾽ οὐδὲν ἕτερον ai αἱρέσεις, ἢ διὰ
— "5 M , ^ /
τοῦτο. Eiva xai παραμυθία: "Hv περιεποιήσατο,
X ^N Ὁ NI , ΩΝ ce 558
φησὶ, διὰ τοῦ ἰδίου αἵματος. Ei δὲ τῷ ἰδίῳ αἵματι
, , T
περιεποιήσατο, προστήσεται πάντως. Νύχτα, φησὶ,
M , , -»
χαὶ ἡμέραν οὐχ ἐπαυσάμην μετὰ δακρύων νουθετῶν.
Ταῦτα πρὸς ἡμᾶς εἰχότως ἂν λέγοιτο: χαὶ δοχεῖ μὲν
εἶναι P ἰδικῶς πρὸς τοὺς διδασχάλους ὃ Josue ἔστι
δὲ χοινὸς χαὶ πρὸς τοὺς μαθητάς. Τί γὰρ, ἂν ἐγὼ
M / N ^o ,
μὲν λέγω χαὶ παραχαλῶ χαὶ δαχρύω νύχτα xal ἣμέ-
€ NY M M H σ M M ,
ραν, ὃ δὲ μαθητὴς μὴ πείθηται: “να γὰρ μὴ νομίσῃ
τ 2 T E , *5
τις τοῦτο ἀρχεῖν εἰς ἀπολογίαν, τὸ εἰναι μαθητὴν, καὶ
Y , M τω ,
μὴ ὑπείκειν, διὰ τοῦτο, Διαμαρτύρομαι, εἰπὼν, ἐπή--
Ἐπ Οὐ N c ". Le gom 5 A - CNET
γαγεν " Οὐ γὰρ ὑπεστειλάμην τοῦ μὴ ἀναγγεῖλαι ὑμῖν.
ΑΝ τ XJ , , zi -Ἃ e»
Ἄρα τοῦτο διδασχάλου μόνον, ἀναγγεῖλαι, χηρῦξαι,
Ὁ rf A
διδάξαι, μὴ ὑποστείλασθαι, νύχτα χαὶ ἡμέραν παρα-
"Ae civ “ὅταν δὲ τούτων Nov υμηδὲν πλέον γέ-

et die annuntiare : cum ires his peractis, nihil ; a DEC ἴστε τὸ λειπόμενον. Εἶτα xol ἑτέρα ἀπολογία"

plus agitur, scitis quid reliquum sit. Deinde alia se-
quitur defensio: Purus sum a sanguine omnium.
Ne putetis vero hzc nobis tantum dici; nam vos
eliam hic sermo spectat, ut dictis attendatis, ut
ne a concione recedatis. Quid faciam? Ecce quo-

Contratidie clamando. dirumpor : Abscedite a theatris ;

thieatrales
ludos

e multi nos irrident : abstinete a juramentis, ab

contra ju- : avaritia : : innumera monemus, et nemo audit. ΑἹ

ramenta,

noctu hoc non ago? Vellem etiam noctu hoc face-
re, eL ad mensas vestras, si quidem liceret, et dum
a plurimis divisim. detinear. adesse, et vos allo-

MY V bd J
ὅτι Καθαρὸς ἐγὼ ἀπὸ τοῦ αἵματος πάντων. Μὴ δὴ νο-
΄ ι
SU πρὸς ἡμᾶς ταῦτα λέ 2d γῶν xa γὰρ xat
πρὸς ὑμᾶς ὃ Moe οὗτός ἐστιν, ὥστε προσέχειν τοῖς
λεγομένοις, ὥστε μὴ ἀποπηδᾶν τῆς ἀχροάσεως. Τί
, ^p^ ^ , € , € , ^ eU
ποιήσω; Ἰδοὺ xa0' ἑχάστην ἡμέραν διαῤῥήγνυμαι
mM E] , e Y P
βοῶν - ἀπόστητε τῶν θεάτρων " xai πολλοὶ γελῶσιν
εὡῷ΄τἝὋὮ" , — -

ἡμᾶς" ἀπόστητε τοῦ ὀμνύειν, TOU πλεονεχτεῖν " μυρία
*95w' € , , 39 τῷ ΟἹ M 2
παραινοῦμεν, xal οὐδεὶς ὃ ἀχούων. ᾿Αλλ᾽ ἐν νυχτὶ οὐ

^ / 53 , Y Ὁ D τ :
διαλέγομαι ; "EGouAóOu rz χαὶ ἐν νυχτὶ τοῦτο ποιεῖν,
E-] - 144 "» € ---— Y πον M
καὶ ἐν ταῖς τραπέζαις ταῖς ὑμετέραις, et γε ἐνὴν xal

J , [-) -
εἰς μυρία σχισθέντα παραγίνεσθαι ὑμῖν xol διαλέ-

qui; sed si, cum vel semel in hebdomada vos γο- B γεσθαι" ἀλλ᾽ εἰ τῆς ξύδομάδος ἅπαξ χαλοῦμεν ὑμᾶς,

b Al:us ἐδιωτιός.

IN

xoi ὀχνεῖτε, xol ol μὲν οὐδὲ παραγίνεσθε, οἵ δὲ πα-
, E] 5x ). /, ὃ /, Y -Ἰ

ραγινόμενοι οὐδὲν πλέον χερδάναντες ἄπιτε " τί οὐχ
ἂν ἐποιήσατε, εἶ συνεχῶς τοῦτο ἐπράττομεν; * Τί
ποιήσομεν; Πολλοὶ οἰδ᾽ ὅτι χαὶ διασύρουσιν ἡμᾶς, διὰ
τὸ περὶ τῶν αὐτῶν ἀεὶ διαλέγεσθαι - οὕτω γεγόναμεν
προσχορεῖς. Αἴτιοι δὲ τούτου οὐχ ἡμεῖς, ἀλλ᾽ αὐτοὶ οἱ
9 rc Ὅ M M c 9 iN H Y Ds
ἀχούοντες. Ὃ μὲν γὰρ κατορθῶν, ἀεὶ χαίρει τὰ αὐτὰ
2 , [4 5 f 5 b y M U
ἀχούων, ὥσπερ ἐγκωμίων αὐτοῦ λεγομένων * ὃ δὲ μὴ
βουλόμενος χατορθοῦν, χαὶ ἐνοχλεῖσθαι δοχεῖ, χἂν
€. 9 , , , , z - 5 Z
δεύτερον ἀχούση μόνον; πολλάχις δοχεῖ ἀχούειν. Κα-
θαρὸς ἐγὼ ἀπὸ τοῦ αἵματος πάντων, φησί,

Τοῦτο Παύλῳ μὲν ἥρμοττεν εἰπεῖν, ἡμεῖς δὲ οὐ
τολμῶμεν τοῦτο εἰπεῖν, μυρία συνειδότες ἑαυτοῖς.

, “-

Διόπερ ἐχείνῳ τῷ διαπαντὸς ἀγρυπνοῦντι καὶ ἐφεστῶ-

r
eo? Ἢ Y E" e
τι, τῷ πάντα ὑπὲρ τῆς σωτηρίας τῶν καθητευομένων
? 1 i [ i i
€ L4 E " λέ MTS E LS SS , » Q7
ὑπομένοντι, ἥρμοττε λέγειν" ἡμεῖς δὲ τὸ ἥωσέως ἐροῦ-
cr , ; m ES
μεν, ὅτι ᾿Ωργίσθη μοι Κύριος δι’ Gu, ὅτι eic πολλὰ
ς τ / EX c [:/ * E]
ἁμαρτήματα προάγετε xat ἡμᾶς. “Ὅταν γὰρ ἄθυ-
m cC EM ,
μῶμεν δρῶντες ὑμᾶς οὐ προχόπτοντας, οὐ τὸ πλέον
em WO, / DP ecu. /
ἡμῖν τῆς ἰσχύος χαταπίπτει; Tt^yXo, εἶπέ μοι, γέ-
εν: ᾿ἸΙδοὶ πολύν. συ, ὃ Θεοῦ No ame “έν, M
qovev; 'lóob τῇ χάριτι τοῦ Θεοῦ xal ἡμεῖς λοιπὸν
A »y 7
τριετίαν ἔχομεν, νύχτα μὲν καὶ ἡμέραν οὐ παραχα-
Ὁ MN - ᾿ δ m
λοῦντες, διὰ τριῶν δὲ πολλάχις ἡμερῶν ἢ OU ἑπτὰ
ΩΣ τὭν 7 , D
τοῦτο ποιοῦντες. Τί γέγονε πλέον ; ᾿γχαλοῦμεν, ἐπι-
D ^ , ^ , mr
τιμῶμεν, δαχρύομεν, ὀδυνώμεθα, εἰ xo μὴ φανερῶς,
E. V Y SN ^I» - ς
ἀλλὰ κατὰ χαρδίαν. "Exeiva δὲ πολὺ τούτων τὰ δάκρυα
Viliediier ie rmt MNT / : x
χουφότερα : ταῦτα μὲν γὰρ φέρει τινὰ τοῖς ἀθυμοῦσι
πὸ 0t 2425 SATESS τ x , Y ΒΡ /
ραμυθίαν, ἐχεῖνα δὲ αὐτὴν ἐπιτείνει xat P συσφίγ-
31 e ec) 3.75 e; - 1 3 oN/
γει. Οὕτω xai ὅταν ἐν ἀθυμίᾳ τις ἡ, καὶ μὴ δύνηται
πον ΕΝ MR MET C, c T SA -
ἐξενεγκεῖν τὴν ἀλγηδόνα, ὥστε μὴ δόξαι χενόδοξος
? 7
εἶναι, μείζονα
ΝΕ] ἜΑ P4
5 wá μέ tts
xa ἑχάστην fiuc γὰς δαχρύων doté ͵
ἣν ἡμέραν πηγὰς δαχρύων ἀφιέντα * ταύτας
€. , ^ ,
δέ μοι σύνοιδεν ὃ οἰκίσχος xa 7j ἐρημία. Πιστεύσατε
, Ὁ X 5 D
γάρ μοι, τῆς μὲν ἐμαυτοῦ σωτηρίας ἀπέγνων, τὰ δὲ
iy ECT EIS! MEE, -
ὑμέτερα θρηνῶν, οὐδὲ σχολὴν ἔχω τὰ ἐμαυτοῦ xax
- , -
πενθεῖν - οὕτω μοι πάντα ὑμεῖς ἐστε. Κἂν αἴσθω--
2 "NN ον --
μαι ἐπιδιδόντας ὑμᾶς, οὐχ αἰσθάνομαι τῶν ἐμαυ-
ον n € ^ -- CN mes ἃ ^ ^ 3 N
τοῦ χαχῶν ὑπὸ τῆς ἡδονῆς" x&v ἴδω μὴ ἐπιδι-
, Ed P1 ΄“ E] , ,
δόντας, ὑπὸ τῆς ἀθυμίας πάλιν παραπέμπομαι τὰ
ay SAN Au ἢ M - E
ἐμά - φαιδρὸς μὲν ὧν ἐπὶ τοῖς ὑμετέροις ἀγαθοῖς,

y / “ἡ “ἡ , PENA

ἄρα πάσχει, ἢ ἂν ταύτην ἐξήνεγχεν.
Δ , EU LL EY
ἔχρινε φιλοτιμίας περιττῆς, εἰδες ἂν

ΑΟΤᾺ APOSTOLORUM.

C

D

E

HOMIL. XLIV. 575

camus, scgnes estis, et alii quidem non venitis,
alii vero nihil lucri referentes abitis: quid non fa-
ceretis, si frequentius hoc ageremus ? Quid facie-
mus? Multi, ut bene novi , nos irrident, quod de
iisdem semper sermonem habeamus : ita sumus in
fastidio. Hujus autem rei non nos in causa sumus,
sed auditores. Nam qui bene agit, semper gaudet
eadem ipsa audiens, ac si laudes suas audiret : qui
vero non vult recte agere, molestia se impeti pu-
tat, et si bis solum audiat, saypius audisse sibi vi-
detur. Mundus sum, inquit, a sanguine omnium.

4. Hoc dicere Paulo competebat ; nos autem id
proferre non. audemus, quod multorum nobis
conscii simus. Ille quippe qui semper vigilabat et
adstabat, qui omnia pro salute discipulorum susti-
nebat, id congruenter dicere poterat; nos autem
illud Moysis dicemus : Zratus est mihi Dominus
propter vos, quia in multa peccata adducitis
etiam nos. Cum autem animo deficimus viden-
tes vos nihil proficere, annon major pars virium
nostrarum. concidit? Quid enim, quzso, factum
est? Ecce per gratiam Dei nos quoque in triennium
jam habemus, non quidem nocte οἱ die hortantes,
sed post tres szepe dies, aliquando post septem hoc
facientes. Quid amplius factum est ? Objurgamus,
increpamus , lacrymamur , dolemus , etsi non pa-
lam, at in corde. Ill: autem lacryme his multo
leviores sunt :ille namque aliquam dolentibus
afferunt consolationem ; hie. vero dolorem augent
et constringunt. Sic quando quis in moerore degit,
nec potest dolorem efferre, ne videatur vanam
gloriam appetere, majora patitur , quam si illum
efferret. Nisi quis me putaret auram superfluam
captare, quotidie me videres fontes lacrymarum
emittere:harum vero consci: sunt domuncula et
solitudo. Credite namque mihi, de salute mea de-
speravi, et dum vestra lugeo, non vacat mala mea
plangere: sic vos mihi omnia estis. Si sentiam vos
in virtute augeri, prze. voluptate mala mea non
sentio; sin nihil proficere videam, prz moerore
rursum mea missa facio: litus quidem de bonis

ES ὙῈ d S ON * ΠΕΣ aA. : : 1 . 4

χἂν μυρία ἔχω δεινὰ, σχυθρωπὸς δὲ ἐπὶ τοῖς ὑμετέροις ,.c vestris, licet mille malis onustus; mostus de tri-
- ^ , , TY τ . . . "M

λυπηροῖς, κἂν μυρία μοι χατορθώματα ἡ. Τίς γὰρ ^ stibus, que vobis accidunt, etsi innumera essent

ἐλπὶς διδασχάλῳ, τοῦ ποιμνίου διεφθαρμένου; ποία
ζωὴ, * ποία προσδοχία ; μετὰ ποίας στήσεται παῤῥη-
σίας πρὸς τὸν Θεόν ; τί ἐρεῖ: Θῶμεν γὰρ, ὅτι οὐδὲ
ἐγχαλεῖταν, οὐδὲ δίδωσι δίκην, ἀλλ᾽ ἔστι καθαρὸς
ἀπὸ τοῦ αἵματος πάντων " χαὶ οὕτως ἀνίατα πείσεται"
ἐπεὶ χαὶ πατέρες ὑπὲρ παίδων οὐ μέλλοντες ἐγχα-

8 [ A. C. τί ποιήσωμεν; πολλοὶ alo! ὅτι (ὅτι χαὶ διαῤῥή-
γνυσι C.) χαὶ διασ. ἡμ. ἐπὶ τὸ (ἐπὶ τῷ Β.) περί,]

praeclare gesta mihi. Quz spes enim doctori, grege
corrupto? qualis vita, qualis exspectatio? cum
qua fiducia stabit ante Deum? quid. dicet? Po-
namus enim ipsum non reprehendi, neque pcenas
dare, sed esse mundum a sanguine omnium :
ita quoque incurabilia patietur : quia licet pa-

b Idem συσφίγγξει. ἐπεὶ ὅταν.
a Morel. ποία ἀπροσ)οχία, perperam.

Deut.3.26.

Per trien-
nium prze-
dicavit
Chrysosto-
mus.

JOANNIS CHRYSOST.

576 B:

ires pro filiis non. incusandi sint , tamen dolent

Hebr. 13. et cruciantur. Nihilne, inquies, ipsis prodest vel
is patrocinatur, quod ipsi vigilent pro animabus no-
stris? Sed. vigilant ut rationem. reddituri : quod
quibusdam videtur esse terribile; mihi autem hoc

curz non est, si vos pereatis. Dem, non dem ra-
Quamca-tlonem de vobis, nihil mihi utile est. Utinam
M HAE. servemini vos, et reddam ego pro vobis rationem:
zis salutem, VOS servemini, et ego accuser, quod officium meum
non impleverim. Non enim ita curo, ut per me

vos servemini, ut curo, ut a quovis servemini.

Non nostis spiritualium partuum tyrannidem, quo-

modo is, qui ita parturit, millies in frusta con-

cidi peroptat, potius quam unum ex genitis per-

ire vel corrumpi videat? Undenam id vobis per-
suadebimus? Non alio modo , quam ex iis, que

vobis contingunt, absolvemur. Possumus et nos

dicere, nos nihil subterfugisse; attamen dolemus: et

quod doleamus hinc palam est, quod tanta paremus

et excogitemus. Quamquam potuissemus vobis di-

cere: Quid. mihi curz est? ego quod meum erat

feci ; ego mundus sum a sanguine :at hoc non suf-

ficit ad consolationem. Si posset cor nostrum di-

scindi et patere, videretis vos omnes illic esse

in magna latitudine, mulieres, filios, viros : tanta

quippe est caritatis virtus, animam czlo latiorem

2. Cor 7.2. reddit. Capite nos, inquit Paulus ; neminem le-
simus, non anguste in nobis estis. Hoc et nos

nunc dicimus : Capite nos. Totam in se Corinthum

2. Cor. 6. 1116 habebat, et dicebat : Dilatamini et vos : non
15. 7. — in angustia estis. Sed hoc non ego dicere pos-
sem : nam bene novi, quod vos me diligatis et ca-

piatis. Sed quid lucri vel ex mea vel ex vestra

caritate, quando ea, quz Dei sunt, in vobis non

recte procedunt? Hinc majoris causa doloris, ma-

joris perniciei occasio. [ἢ nullo possum vos incu-

Gal. 4.15. sare : Testor enim vobis, quia si fieri potuisset,
oculos vestros eruissetis et dedissetis mihi. Vi-

cissim daremus non modo evangelium, sed etiam

animas nostras. Àmamur et redamamus:at non

hoc quiritur. Amemus ergo Christum primo :

Matth, 25, Primum. quippe mandatum est : Diliges Do-
PORE 2 minum Deum tuum. Secundum autem huic
Ξ τ simile: Et proximum tuum. sicut teipsum. 86--
cundum tenemus, primo nobis est opus; primo
admodum opus est, et mihi et vobis. Habemus il-

lud, sed non ut oporteret. Diligamus illum : sci-

Uis quanta reposita sit merces iis, qui Christum

diligunt :amemus illum cum fervore animi, ut ejus

cxt ἐπιδεῖξαι,

No
*
X
Ln
x

ARCHIEP.

€

b

E

CONSTANTiNOP.

- D 9 M
λεῖσθαι, ὅμως ἀλγοῦσι xol δάχνονται. Καὶ οὐδὲν αὐτοὺς
τω M - 3 3
τοῦτο, φησὶν, ὠφελεϊ οὐδὲ προΐσταται, ὅτι αὐτοὶ ἀγρυ-
€ b c c^ c -
πνοῦσιν ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν: ᾿Αλλ᾽ ἀγρυπνοῦσιν
, PARA - m
ὡς λόγον ἀποδώσοντες - xol δοχεῖ μέν τισι τοῦτο
2: - ἐς: δε 2 λοι OON , λό EN A
εἶναι φούερὸν, ἐμοὶ δὲ οὐδεὶς τούτου λόγος μετὰ τὴν
/ 5.5} ONE » Yom Nr “ D
μετέραν ἀπώλειαν. Ἂν τε γὰρ δῶ λόγον, ἄν τε ui
Γένοιτο σωθῆναι ὑμᾶς, χαὶ

ὗ
xe NP A EN.

δῶ, οὐδέν uot τὸ ὄφελος.
"om ^

/ 2 5 cua t£, - Y cu
λόγον ἐμὲ OV ὑμᾶς: ὑμᾶς σωθῆναι, xai ἐμὲ
- M , hy 25 e »
ἐγχαλεῖσθαι ὡς μὴ πληρώσαντα τὰ παρ ἐμαυτοῦ. Οὐ
M c D ^ EC F M m
γὰρ τοῦ δι᾿ ἐμοῦ σωθῆναι ὑμᾶς φροντίζω, ἀλλὰ τοῦ
ΩΝ , N79 e S, τ' » z M
σωθῆναι μόνον δι’ ὁτουδήποτε. Οὐχ ἴστε τὴν τυραν-
P Lud , c m—- — ,
νίδα τῶν ὠδίνων τῶν πνευματιχῶν, πῶς μυριάχις
ΩΣ τ b , 5N/
ἕλοιτο ἂν χαταχοπῆναι ὃ τοῦτον τὸν TOXOV ὠδίνων,
m— ul , - Nw
7, τῶν τεχθέντων ἕνα ἀπολλύμενον ἰδεῖν χαὶ διεφθαρ-
, ^, € — , cy A 2^ ,
μένον ; Πόθεν ὑμᾶς πείσομεν ; ἑτέρωθεν μὲν οὐδαμό-
Φ M ^V Ind , Ἄν 2 € m— , -
θεν, ἀπὸ δὲ τῶν γενομένων τὰ xaÜ' ὑμᾶς πάντα
, , 1 - , J
ἀπολυσόμεθα. Δυνάμεθα χαὶ ἡμεῖς λέγειν, ὅτι
Ν d , ce M
οὐδὲν ὑπεστειλάμεθα * ἀλλ᾽ ὅμως ἀλγοῦμεν - xat
e 2 τ Nc "Κ᾽ T , /
ὅτι ἀλγοῦμεν, δῆλον ἐξ ὧν μυρία χατασχευάζο-
, m * M
μεν, xat μηχανώμεθα. Καίτοι γε ἐνὴν πρὸς ὑμᾶς αὖ-
N - τ ,
τοὺς εἰπεῖν τί μοι μέλει; ἐγὼ τὸ ἐμαυτοῦ πεποίηχα,
..ᾺΔ , 3 ον ἐν M ei 533? E] δ᾿ -
ἐγὼ χαθαρός εἶμι ἀπὸ τοῦ αἵματος " ἀλλ᾽ οὐχ ἀρχεῖ
ἘΞΑ Εὖ : ft Ei 2 m: me xo δι δι Qv
τοῦτο εἰς παραμυθίαν. Εἴ γε ἐνὴν τὴν χαρδίαν Tiu
b

»
ὄντας

A T M Xy , M [4 A 35. 4
x«t παιοᾶς XO ανορᾶς * τοιαυτη 1*9 Ἢ τῆς αγαπης

, ec * Ys ^ -* y^ E! ' coy ὦ
ἄναρῤῥηζαι xat ἐπιδεῖζαι, εἴδετε ἂν μετὰ πολλῆς ἔνδον

hu E M -
τῆς εὐρυχωρίας πάντας ὑμᾶς, xai γυναῖχας

D Ὁ» - ,
δύναμις, τοῦ οὐρανοῦ εὐρυχωροτέραν ποιεῖ τὴν ψυχήν.
Χωρήσατε ἡμᾶς, ἔλεγεν ὃ Παῦλος * οὐδένα ἠδικήσα-
μεν, οὐ στενοχωρεῖσθε ἐν ἡμῖν. ᾿Γοῦτο λέγομεν νῦν

L ua» Y zd i
μᾶς. Πᾶσαν τὴν Κόρινθον εἰ-

n

χαὶ διμεῖς - χωρήσατε ἡ

ἡμεῖς y 0, Ξ
5 €- 5 - ΝΠ € -» Ἁ ,

χεν ἐχεῖνος ἐν τῇ χαρδία ἑαυτοῦ, xat ἔλεγε - Πλατύν-
- A N^? - EDS »

ρεῖσθε. ᾿Αλλ’ αὐτὸς οὐχ
M 5^ [Jj M -

γὰρ οἶδα, ὅτι χαὶ ὑμεῖς

Ἀλλὰ τί τὸ κέρδος ἢ τῆς

, 5 7 ^Y Y - - Lg
λύμης ἀφορμή. Οὐδὲν ἔχω ἐγχαλεῖν ὑμῖν - Μαρτυρῶ»
à € ὐπὸ d 5^4 Y M 2 M ey iA 55
γὰρ ὑμῖν, ὅτι; εἰ δυνατὸν, τοὺς ὀφθαλμοὺς pov ἐξο-
" EI V, n € , 5 L Y
ρύξαντες ἂν ἐδωχατέ μοι. “ἱμειρόμεθα οὐ μόνον τὸ
, A^ 1).) Y 4 ^ A1 € «Ὁ ! A ^ m € -
εὐαγγέλιον, ἀλλὰ xot τὰς ἑαυτῶν ψυχὰς δοῦναι Ouiv.

, Ἁ ^ ^ c
Φιλούμεθα x«t φιλοῦμεν -- ἀλλ᾽ οὐ τοῦτό ἐστι τὸ “ ζη-
E , ἘΦ, M T ^ ^
τούμενον. Φιλήσωμεν οὖν τὸν Χριστὸν πρῶτον.
, M 3 M , /,
πρώτη γὰρ ἐντολὴ, ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου"
Ν , ^ , » c M M , €
δευτέρα δὲ δμοία αὐτῆς, χαὶ τὸν πλησίον σου ὡς
, M ^ , y m , -
σεαυτόν. Τὴν δευτέραν ἔχομεν, τῆς πρώτης ἡμῖν
(M m D , Nx i - τ ec c ΓΙ
δεῖ" τῆς πρώτης δεῖ μετὰ πολλῆς τῆς ὑπερύολῆς καὶ
, H X Ies m » 3 y) 53^? » « Ψ'
ἐμοὶ xoi ὑμῖν. "ἔχομεν αὐτὴν, ἀλλ᾽ οὐχ ὡς χρή.
, , ,ὔ Y , 5 , Ἢ ^ d -
Φιλήσωμεν αὐτόν" ἴστε πόσος ἀπόχειται μισθὸς τοῖς
, ' - , 7
φιλήσασι τὸν Χριστόν" φιλήσωμεν αὐτὸν θερμότητι

c Alii ζητούμενον, ἀλλὰ τὸν Χριστὸν ριλήσωμεν».

ΙΝ

ACTA APOSTOLORUM.

HOMIL. XLV.

577

NL D , ΕἸ Ὁ 5 , , . . "

ψυχῆς, ἵνα τῆς παρ᾽ αὐτοῦ εὐνοίας ἀπολαύοντες, δια- " benevolentia fruentes, prassentis vitae tempestatem
΄ d Y Ub c / 7, 1 E . E E .

φύγωμεν τὸν χλύδωνα τοῦ παρόντος βίου, καὶ τῶν A fugiamus, ct promissa diligentibus eum bona con-

5 , ὩΣ » e

ἐπηγγελμένων ἀγαθῶν τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτὸν ἐπιτυ-

ἜΞΩ z Νὴ - 2

χεῖν χαταζιωθῶμεν, χάριτι xod φιλανθρωπίᾳ τοῦ μο--
ΩΣ E] m€— ^N v - ^

νογενοὺς αὐτοῦ Παιδὸς, μεθ᾽ οὗ τῷ Πατρὶ ἅμα τῷ

& (ω Πνε ^ ^ a , ^A m— M , i

γίῳ ὑματι δόξα, χράτος, τιμὴ, νῦν xo ἀεὶ,

A , i -» e»
χαὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν.

sequi dignemur, gratia et misericordia unigeniti
ejus Filii, quicum Patri et Spiritui sancto gloria
imperium, honor, nunc et semper, et in szcula
seculorum. Amen.

— À———À

OMIAIA με΄.

Καὶ τανῦν ἃ παρατίθεμαι ὑμᾶς, ἀδελφοὶ, τῷ Θεῷ xol
^ e e D ,
τῷ λόγῳ τῆς χάριτος αὐτοῦ, τῷ δυναμένῳ ἐποι--
-» τ / - E
χοδοιλῆσαι, xat δοῦναι χληρονομίαν ὑμῖν ἐν πᾶσι
τοῖς ἡγιασμένοις.

“Ὅπερ ἐπιστέλλων ποιεῖ, τοῦτο xal συμθουλεύων"
9,5 , Rl 3px ^ 3 a" ΝΑ M
ἀπὸ παραινέσεως εἰς εὐχὴν τελευτᾷ. ᾿Ιὑπειδὴ γὰρ

* Ν /N 5 , , c , - ?
αὐτοὺς σφόδρα ἐφόῤησε, λέγων, ὅτι Λύχοι βαρεῖς εἰς
ὑμᾶς εἰσελεύσονται * ἵνα μὴ καταπλήξη τῇ διανοία xad
ἀπολέση. ὅρα τὴν παραμυθίαν. Καὶ Uv, φησί

ἢ.) ὅρα τὴν παραμυθίαν, Καὶ τανῦν, φησίν.
Οὕτως εἰπε. δηλῶν διὰ τούτου, ὅτι ὥσπερ. ἀεί. Πα-
7) 9i ,

tz € e ἀδελ: ^ - Θεῷ x cC λό b
ρατίθεμαι ὑμᾶς, ἀδελφοὶ, τῷ Θεῷ xat τῷ λόγῳ τῆς

, e Ὁ. m F
χάριτος αὐτοῦ * τουτέστι, τῇ χάριτι αὐτοῦ. Καὶ xa-
λῶς οὕτως εἰπεν " οἶδε γὰρ, ὅτι ἣ χάρις σώζει. Συν-
εχῶς αὐτοὺς ἀναμιμνήσχει τῆς χάριτος , σπουδαιοτέ--
ρους ποιῶν ὡς ὀφειλέτας, χαὶ πείθων θαῤῥεῖν. Τῷ
^ / COMIS s E] hd S 5 E)
δυναμένῳ ὑμᾶς ἐποιχοδομῆσαι. Οὐχ εἰπεν, οἰκοδο-
μῆσαι, ἀλλ᾽, ᾿Ιἷῇποιχοδομῆσαι, δεικνὺς,
ᾧχοδομήθησαν.

ὅτι ἤδη

NY ev -Á /!WN " , —
Kia τῆς ἐλπίδος ἀνέμνησε τῆς

μελλούσης, εἰπών: Καὶ δοῦναι ὑμῖν χληρονο-
μίαν ἐν πᾶσι τοῖς ἡγιασμένοις. Eixa: πάλιν παραίνε-
σις * Ἀργυρίου, φησὶν, ἢ χρυσίου ἢ ἱματισμοῦ οὐδενὸς
ἐπεθύμησα. Τὴν ῥίζαν & εἴ τῶν χαχῶν, τὴν φιλ
μησα. Τὴν ῥίζαν ἀναιρεῖ τῶν χαχῶν, τὴν φιλαρ-
γυρίαν. Ἀργυρίου, φησὶν, 7j χρυσίου. Οὐχ εἰπεν, οὐχ
£)a6ov: ἀλλ᾽, Οὐδὲ ἐπεθύμησα. Οὔπω μέγα τοῦτο, τὸ

Ρ

C

HOMILIA XLV.

Ca». XX, v. 52. Et nunc, fratres, commendo
vos Deo et verbo gratie ipsius, qui potest
edificare, et dare hereditatem vobis in san-
ctificatis omnibus.

1. Quod in epistolis, hoc et in consiliis agit : ab
admonitione in orationem desinit. Quia enim illos
valde terruit, dicens : Lupi graves in vos ingre-
dientur ; ne consternaret et perderet animos, vide
consolationem. Et nunc, inquit, Ita dixit, hinc
ostendens se quasi semper hoc agere. Commendo
vos, fratres, Deo et verbo gratie ipsius, id cst,
graüiz ejus. Atque ita. bene dixit : noverat enim,

commemorat, ut debitores studiosiores reddens
et confidere suadens. Qui potest. vos supercdi-
ficare. Non dixit, /Edificare; sed, Supercedifi-
care, ostendens ipsos Jam zdificatos fuisse. Dein-
de future spei. meminit dicens : £t dare vobis
hereditatem in. sanctificatis omnibus, Postea
rursum admonitio : 99. Argentum, inquit, vel
aurum "vel vestem nullius concupiyi, Radicem
malorum tollit, avaritiam. Jrgentum, inquit,
vel aurum. Non dixit, Non accepi, sed, JVeque
concupiei. Nondum hoc magnum est, sed quod

" TRA , ed z Ardenne
δὲ μετὰ τοῦτο μέγα. Ὑμεῖς ἐπίστασθε, ὅτι ταῖς χρείαις D. sequitur magnum. 34. os scitis, quia necessi-

μου xal τοῖς οὐσι μετ’ ἐμοῦ ὑπηρέτησαν oi χεῖρες
e / C σῶς δι χε ἣν d cl “-“ S
αὗται. Πάντα ὑπέδειξα ὑμῖν, ὅτι οὕτω χοπιῶντας δεῖ
5
ἀντιλαμόάνεσθαι τῶν ἀσθενούντων. "Opa αὐτὸν τῷ
y : ΄ δ. ἡ deus οι 543 M M
ἔργῳ κεχρημένον, xol οὐχ ἁπλῶς, ἀλλὰ χοπιῶντα.
"- M T EJ τω
"Γαῖς χρείαις μου χαὶ τοῖς οὐσι μετ᾽ ἐμοῦ ὑπηρέτησαν
χρείαις μοῦ ὑπηρέτη
- c D - Led m^
ai χεῖρες αὗται. "ouxo ἐντρεπτιχῶς. Kat ὅρα, πῶς
P ἀξίως. Οὐ γὰρ εἶπε χρημάτων γενέσθαι κρείττους *
ἀλλὰ τί: ᾿Ἀντιλαμόδάνεσθαι τῶν ἀσθενούντων. Οὐ;
ἢ μ d
ἁπλῶς πάντων, ἀλλὰ τῶν ἀσθενῶν. Ννημονεύειν τε
τὸν λόγον τοῦ Κυρίου, ὃν εἰπε, ὅτι Μαχάριόν ἐστι

tatibus meis et iis, qui mecum. sunt, ministra-
verunt manus isle. 55. Omnia ostendi vobis,
quoniam sic laborantes oportet suscipere infir-
mos. Vide illum opere manuum utentem, nec levi-
ter, sed laborantem. JVecessitatibus meis et iis,
qui mecum sunt, ministraverunt manus ista.
IIoc admonendo dicitur. Et vide cum quanta di-
gnitate ; non enim dixit, Ut pecuniis superiores
sint; sed quid ? Suscipere infirmos. Non dixit,
Omnes, sed, /nfirmos. Et recordari verbi Do-

μᾶλλον διδόναι ἢ λαμβάνειν. Ἵνα μή τις νομίσῃ πρὸς E mini, quod dixit : Beatius est dare, quam

? Unus παρατίθημι.

b Alii ἀξίως αὐτῶν οὐχ εἶπε χρημάτων.

Per ριὰ-

quod gratia salvos faciat. Frequenter ipsis gratiam tiam salu-

tem

con-

? sequimur.

Philipp MO

CAP. xxI.

"m

97
4

8 zt

accipere. Ne quis putaret ad illos dictum esse,
et se exemplar illis dare, ut alibi. ait : Exemplar
dantes vobis; subdit sententiam Christi dicentis :
Beatius est dare, quam accipere. Oravit quo-
que super illis monens, illudque opere ostendit.
90. Et cum hec dixisset, positis genibus cum
omnibus illis oravit. Oravit, non utcumque, sed
cum multa compunctione. Magna consolatio; et
cum diceret, Commendo vos Domino, consola-
baiur. 97. Magnus autem fletus factus est
omnium et procumbentes super collum Pauli, ....
osculabantur eum, 59. dolentes, maxime in ^
verbo, quod dixerat, quod amplius faciem
ejus non essent visuri. Et deducebant eum ad
napem. Dixit, enient lupi graves ; dixit, Mun-
dus ego sum a sanguine omnium : hec utra-
que terribilia, quae possent moerorem afferre ;
inaxime autem hoc omnium eos cruciabat, quod
audissent, se non ultra visuros ipsum essc : et
hine agon gravissimus. Deducebant, inquit, il-
lum ad navem.Sic amabant illum, sic. affecti
erga illum erant. 4. Cum autem factum. esset,
ut navigaremus abstracti ab. eis, recto cursu B
venimus Coum, et sequenti die Rhodum, et
inde Pataram. 2. Et inventa πανὶ trajiciente
in Phonicen, ea conscensa. solvimus. 5. Ubi
autem. apparuit € yprus, relicta illa ad. sini-
stram, navigamus in Syriam, et venimus Ty-
rum. Vide : venit in Lyciam, et trajiciens in
Phoenicen, relicta Cypro, Tyrum navigavit ; nam
ilic navis exoneranda erat. Hac causa fuit cur
V yrumirent, 4. Znventis autem discipulis, man-
simus ibi diebus septem : qui Paulo dicebant C
per Spiritum, ne ascenderet Jerosolymam.
Vide, prophetant illi afflictiones. Provisum. au-
tem fuit, ut et. illi dicerent, ne quis putaret hzc
frustra et jactandi causa. Paulum dixisse. Iterum
autem illic orantes, se. mutuo reliquerunt. 5. Et
expletis diebus profecti ibamus, deducentibus
nos omnibus cum uxoribus et filiis usque fo-
ras civitatem : et positis in littore genibus ora-
vimus. 6. Et cum "valefecissemus invicem,
ascendimus in navim : illi vero redierunt ad
propria.'IT. Nos autem navigatione expleta, a Ὁ
T'yro descendimus Ptolemaidem ; et salutatis

JOANNIS CHRYSOST.

fratribus, mansimus die uno apud illos. 8. Se-

quenti vero die profecti venimus Cesaream,
et ingressi in domum Philippi evangeliste,
qui erat unus ex septem, mansimus apud il-
lum. Cosaream, inquit, venientes, apud. Philip-
pum, qui erat unus ex septem, mansimus. 9. Huic
autem. erant quatuor. filie prophetantes. Sed

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

LEE SQ A , [7
ἔχειγους εἰρῆσθαι, xo τύπον διδόναι αὐτὸν, ὅπερ ἀλ-
ceo UY , I E
λαχοῦ φησι, τύπον διδόντες ὑμῖν, ἐπήγαγε τὴν ἀπό-
φασιν τοῦ Χριστοῦ, λέγοντος: Μαχάριόν ἐστι διδόναι
ἘΣ EY , 3 E —
μᾶλλον ἢ λαμόάνειν. ᾿Επηύξατο αὐτοῖς παραινῶν "
N N Ny c
δείχνυσιν αὐτὸ xxt ἔργῳ. Καὶ ταῦτα εἰπὼν, θεὶς τὰ
J b M b -
γόνατα αὐτοῦ σὺν πᾶσιν αὐτοῖς, προσηύξατο" οὐχ
€ . τὶ Y EU c
ἁπλῶς, ἀλλὰ μετὰ πολλῆς τῆς κατανύξεως. Πολλὴ ἡ
/ ) V c 2 - ΑΛ ἧς c c
παράχλησις " x«i τῷ εἰπεῖν δὲ, Παρατίθεμαι ὑμᾶς
D F5 , mo. 5g^ ,
τῷ Κυρίῳ, παραχαλεῖ. ᾿Ι γένετο δὲ χλαυθμὸς ἱκανὸς
^A M ^ e
πάντων; καὶ ἐπιπεσόντες ἐπὶ τὸν τράχηλον τοῦ Παύ-
, 3X 27^ , : , EN
" 3
QU, χατεφίλουν αὐτὸν, ὀδυνώμενοι, μάλιστα ἐπὶ
τῷ λόγῳ ᾧ siocxst, ὅτι οὐχέ ἔλλι ὃ πρό
D λόγῳ ᾧ εἰρήχει, ὅτι οὐχέτι μέλλουσι τὸ πρόσ-
5 cT - /, ὯΑ - E. 5 λ
ὠπὸν αὐτοῦ θεωρεῖν. Προέπεμπον δὲ αὐτὸν. εἰς τὰ
-- FE cd - , * €
πλοῖον. Εἶπεν, ὅτι Εἰσελεύσονται λύχοι βαρεῖς᾽ εἰ-
e N NAA ΠΑ bu ei ,
πεν, ὅτι Καθαρὸς ἐγὼ ἀπὸ τοῦ αἵματος πάντων"
e e 1 -
ταῦτα ἑχάτερα qobsok χαὶ ἱκανὰ λυπῆσαι" μάλιστα
ὯΝ γέ , c 2 3 » N/ N ,
ὃὲ πλέον πάντων τοῦτο αὐτοὺς ὠδίνησε, τὸ μηκέτι
D Dh -» , ,
608v ἀχοῦσαι αὐτόν" xai τοῦτο ἐποίει τὸν πόλεμον
᾿Ξ ). , H , ^ ^ 3 ὦ ? ^ ). -
χαλεπόν. ἸΠροέπεμπον δὲ, φησὶν, αὐτὸν εἰς τὸ πλοῖον.
Xd. c TN d ^F Y 3 , *(
Οὕτως ἐφίλουν αὐτὸν, οὕτω διέκειντο περὶ αὐτόν. Ἃς
δὲ ἐγένετο ἀναχθῆναι ἥυδς ἀποσπασθέντας ἀπ᾿ αὐτῶν
ἵ οἷς ἢ ^t ᾽
E P , xy 2 M pe m 3 cv
εὐθυδρομιήσαντες ἤλθομεν elc τὴν Κῶν, τῇ δὲ ἑξῆς εἰς
, - , 3 , -
"Po2ow, χἀχεῖθεν εἰς Πάταρα. Καὶ εὑρόντες πλοῖον
“Ὁ y , , 5
διαπερῶν εἰς Φοινίκην; ἐπιθάντες ἀνήχθημεν. Ἄνα-.
φανέντ
ώνυμον, ἐπλέομεν εἰς Συρίαν, xol χατήχθημεν εἰ
ξομε ς “ e ) Χ' τὴ, 9! ς
A : e
Τύρον. "Opa, ἦλθεν εἰς Auxíaw, xat διαπερῶν εἰς
΄ τ /,
Φοινίκην, τὴν Κύπρον ἀφεὶς, eic "ópov χατέπλευσεν "
- Py - / M ,
ἐχεῖσε Ὑὰρ ἦν τὸ πλοῖον ἀποφορτιζόμενον τὸν γόμον.
Ὁ» -* ου - C" / "d St ,
Τοῦτο αἰτία τοῦ ἀπελθεῖν εἰς Τύρον. Καὶ εὑρόντες
- N / [4 , dg
μαθητὰς ἐπεμείναμεν πρὸς αὐτοὺς ἡμέρας ἕπτα᾽ οἵ-
e^ ^N c , M E]
τινες τῷ Παύλῳ ἔλεγον διὰ τοῦ Πνεύματος μὴ ἄνα-
/ dq ,
(αίνειν αὐτὸν εἰς Ἱερουσαλήμ. “Ὅρα, stpognreuouct
- - A ^ ,
χἀχεῖνοι τὰς θλίψεις. Otxovopsirat xat δι’ ἐχείνων
Nos b [:] ΝΥ, 5. c λῷ c» λέ Ξ »!
λεχθῆναι, ἵνα μή τις νομίσῃ ἁπλῶς ταῦτα λέγειν τὸν
ἐχεῖ προσευχόμενοι

3
ξ

2
ξ
Iz

^Y M ΄ M * , 34 N ,
ες δὲ τὴν Κύπρον, καὶ καταλιπόντες αὐτὴν cü-

Παῦλον χαὶ χουπάζειν. Πάλιν
διαλύονται ἀπ᾿ ἀλλήλων. "Occ γένετο ἡμᾶς ἐξαρ-

πορευόμεθα προπεμ-

(o o2 O2
(n^ m7

M , * ,
τίσαι τὰς ἡμέρας, ἐξελθόντες
ec , M
πόντων fiu πάντων σὺν γυνα!
c n Y , M , 5... Ἃ v 5 Ac
τῆς πόλεως, xoi θέντες τὰ γόνατα ἐπὶ τὸν αἰγιαλὸν,

Ὗ

M M , ter Ε μα
Ct χαὶ τέχνοις ξεως £50

P , , ,
προσευξάμεθα. Καὶ ἀσπασάμενοι ἀλλήλους, ἐνέδημεν
5 M Am , - ^Y € ΄ — : RJ à] ^
εἰς τὸ πλοῖον" ἐχεῖνοι δὲ ὑπέστρεψαν εἰς τὰ ἴδια.
c EA κὰν, ἡ SUN , yu ΤΙ ,
Ἡμεῖς δὲ τὸν πλοῦν διανύσαντες ἀπὸ Tlopoo , χατην-
, 5 AN ^ , , - N
τήσαμεν εἰς Πτολεμαΐδα - xai ἀσπασάμενοι τοὺς
Ν M , y , , , - [4 Mod
ἀδελφοὺς, ἐμείναμεν ἡμέραν μίαν παρ᾽ αὐτοῖς. T7
FEES ΄ , Nus
δὲ ἐπαύριον ἐξελθόντες, ἤλθομεν εἰς Καισάρειαν * xat
Ey NI το , ec
ἰσελθόντες εἰς τὸν οἶκον Φιλίππου τοῦ εὐαγγελιστοῦ

€
M N , "5 ὦ 5
ὄ ἐχ τῶν ἑπτὰ, ἐμείναμεν παρ᾽ αὐτῷ. EKic

οντος

, , ^ 5. Δι. Y o ) , mM 5.

Καισάρειαν, Qna, ἐλθόντες, παρὰ ι ἀππῷ τῷ εχ
EM ε A ES , r^ 7 ἊΝ τὸ ( f 3

τὼν ETT ἐμξεινᾶμεν. Γούτῳ Oc σαν JU ^ τερες τεσ-

, 3 ee r4 ) / c

σᾶρες προφητευουσαι. Δλλ ον quia προ κεγουσι τῷ

7» ᾿Ξ Ein EN ; 2230? VÀ era ez M EA
Παύλῳ, χαίτοι προφητεύουσαι, ἀλλ᾽ ᾿Αγαόος " χα!

IN. ACTA

ὅπως, ἄχουε. ᾿Επιμενόντων δὲ ἡμῶν ἡμέρας πλείους,
ἦλθεν ἀπὸ τῆς ᾿Ιουδαίας Frau ὀνόματι ᾿Αγαύος *
χαὶ ἐλθὼν πρὸς ἡμᾶς, καὶ ἄρας τὴν ζώνην τοῦ Παύ-
λου, δήσας τε αὐτοῦ χεῖρας χαὶ TUNDEES εἶπε. τάδε
λέγει τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον - τὸν ἄνδρα, οὗ ἐστιν fj
ζώνη αὕτη, οὕτω δήσουσιν εἰς ἹΙερουσαλὴμ. Ἰουδαῖοι,
χαὶ παραδώσουσιν εἰς Eu ἐθνῶν. Ὃ πάλαι τὸν λι-
μὸν υτηνύσας, E Ῥὸν ἄνδρα, φησὶ, τοῦτον, οὗ
ἐστιν ἣ ζώνη αὕτη, οὕτω δήσουσιν. Ὅπερ οἵ προφῆ-
ται ἐποίουν, ὄψει τὰ γενόμενα ὑπογράφοντες, ὅταν
περὶ αἰχμαλωσίας ἔλεγον, ὡς ὃ psi τοῦτο xo
Καὶ τὸ δὴ TOR ὅτι εἰς χεῖρας
Ὥς δὲ ἠχούσαμεν ταῦτα, πα-
ρεχαλοῦμιεν ἡμεῖς τε xal oi ἐντόπιοι, τοῦ μὴ ἄνα-
ξαίνειν αὐτὸν εἰς ἹΙερουσαλήμ.. Kot πολλοὶ παρεκάλουν
μὴ ἀπελθεῖν, xoi οὐδὲ οὕτως ὕπήχουσεν. ᾿Απεχρίθη

οὗτος ἐποίησε.
ἐθνῶν παραδώσουσιν.

APOSTOLORUM.

570
non iste prodicunt Paulo, licet prophetarent, sed
Agabus : et quomodo audi. 10. Et cum mane-
remus per dies aliquot, venit a Judea pro-

E pheta, nomine gabus : 11. et. cum venisset
ad nos, tulit zonam Pauli : et alligans sibi
pedes et manus, dixit : Hcc dicit Spiritus
sanctus : F'irum, cujus est zona hec, sic alliga-
bunt in. Jerusalem Judei, et tradent in manus
gentium. Qui olim famem predixerat, hic lait :
l'irum, cujus est zona lec, sic alligabunt. Quod
prophet: faciebant, oculis futura describentes,
cum de captivitate dicebant ut Ezechiel : hoc et
iste fecit. Et quod. grave erat : Zn manus gen-
tium. tradent. 129. Quod cum audissemus, ro-
gabamus nos et qui loci illius erant, ne ascen-
deret Jerosolymam., Et multi. orabant, ne ab-

HOMIL. XLV.

a P "un : dpa
δὲ 6 Παῦλος. τί ποιεῖτε χλαίοντες καὶ συνθρύπτοντές ,. iret, neque sic audivit. 15, Respondit vero

μου τὴν Si ᾿Εγὼ γὰρ οὐ δῦνον m ys ἀλλὰ
χαὶ ἀποθανεῖν εἰς ἹΙερουσαλὴμ. ἑτοίμως ἔχω ὑπὲρ τοῦ
ὀνόματος τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ. Μὴ πειθομένου δὲ αὖ-
τοῦ, ἡσυχάσαμεν εἰπόντες" τὸ θέλημα τοῦ Κυρίου

γενέσθω.

z τ
. Ὁρᾷς; ἵνα μὴ ἀχούσας νομίσης ἀνάγχης εἶναι
n n τ Y i

Y ^ / c^ , , AY 3 c
τὸ, Δεδεμένος τῷ Πνεύματι πορεύομαι, μηδὲ ἀγνοοῦν-
τα αὐτὸν ἐμπεσεῖν, διὰ τοῦτο ταῦτα προλέγεται. Ἀλλ᾽
οἱ μὲν ἔχλαιον, αὐτὸς δὲ παρεχάλει, ἀλγῶν ἐπὶ
“ - ' - M
τοῖς δάχρυσι τοῖς ἐχείνων. Τί ποιεῖτε γὰρ, φησὶ,
bi
χλαίοντες xaX συνθρύπτοντές μου τὴν καρδίαν ; Οὐδὲν

, , cr ἘΩ͂ ^ , M

Παύλου φιλοστοργότερον * ὅτι ἑώρα δαχρύοντας, ἤλγει
ὃ μὴ πάσχων ἐπὶ τοῖς οἰχείοις dete Ὁ "Ep ἀδι-
φῆσι 3 ποιοῦντες" μὴ γὰρ ἐγὼ ἀλγῶ ;
εἶπε " "Ft ποιεῖτε οτος:

χεῖτεϊ τοῦτο,
ἘΠ ἐπαύσαντο, ὅτε
μου τὴν χαρδίαν ; "Eg ὑμῖν χλαίω, φησὶν, οὐχ ἐπὶ
τοῖς παθήμασιν " ὑπὲρ γὰρ ἐχείνων χαὶ ἀποθανεῖν
βούλομαι. Ἴδωμεν δὲ ἄνωθεν τὰ εἰρημένα. ᾿Αργυρίου
ἢ χρυσίου ἢ ἱματισμοῦ, φησὶν, οὐδενὸς ἐπεθύμησαν
αὐτοὶ γινώσχετε, ὅτι ταῖς χρείαις μου χαὶ τοῖς οὖσι
μετ᾽ ἐμοῦ ὅπηρετησαν αἵ χεῖρες αὗται. Οὖχκ ἄρα ἐν
Κορίνθῳ τοῦτο εἰργάσαντο μόνον ot διαφθείροντες τοὺς
μαθητὰς, ἀλλὰ καὶ ἐν * Acta. Οὐδαμοῦ τοῦτο ὀνει-

δίζει τοῖς ᾿Εφεσίοις γράφων. Τί δήποτε; Ὅτι οὐχ αὶ

Ἀλλὰ χαὶ Κορινθίοις λέγει"

d £v τοῖς χλίμασι τῆς

Ῥ: Ὁ Κι 5 De ΨΕΖ
ἐνέπεσεν εἰς τως
Οὐχ ἐφράγη τὸ καύχ, ἡμά
᾿Αχαΐας. Καὶ οὐχ Sa oux ἐδώχατέ μοι" ἀλλ᾽, Ap-
γυρίου ἢ χρυσίου ἢ ἱματισμοῦ οὐκ Briss | ἵνα
X CN: 5» ΔΕ LA SS Kal od ule
U3j δόξη ἐχείνων εἶναι τὸ μιὴ δοῦναι. Καὶ οὐχ εἴπεν,
LI L

TORO Su ονακαίων Tvalod Od eec
οὐδενὸς ἐπεθύμησα τῶν ἀναγχαίων, ἵνα μιὴ δόξη πάλιν
El e , “
ἀλλὰ τοῦτο αἰνίττεται, ὅτι

χατηγορία εἶναι ἐχείνων "

2 Vnus ἀσίχ᾽ ἀλλ᾽ οὐδαμοῦ τοῦτο ὠνείζιζον.

A Paulus : Quid facitis flentes et affligentes cor
meum? Ego enim non solum alligari i, sed
etiam mori in Jerusalem paratus sum pro no-
mine Domini Jesu. 14. Et cum ei suadere non
possemus, quiepünus dicentes : F'oluntas Do-
mini fiat.

2. Vides? Ut ne audiens putes ex. necessitate
illud esse, Z/Iligatus Spiritu vado ; neve ipsum
ignorantem incidisse credas; ideo hoc przdicun-
tur. At illi quidem flebant; hic vero consolaba-
tur dolens de lacrymis eorum. Quid facitis, in-
quit, flentes et affligentes cor meum? Nihil
Paulo amantius: quia lacrymantes videbat, do-

p lebat, qui in propriis tentationibus nihil patieba-

tur. Me in hoc lzditis, inquit : numquid. ego do-

leo? 'Tunc quieverunt, quando dixit : Quid faci-
tis affligentes cor meum ? Super vobis ploro,
inquit, non super passionibus meis : pro illis etiam
mori volo. Sed supra dicta repetamus. Argentum
vel aurum. vel vestem nullius concupiyi, in-
quit : vos scitis, quia necessitatibus meis οὶ
is, qui mecum sunt, ministraverunt manus
iste. Non ergo Corinthi tantum hoc fecerunt, qui
corrumpebant discipulos, sed etiam in Asia. Nus-
quam hoc Ephesiis improperat. Quare? Quia non
incidit in necessitatem. Sed. ct. Corinthiis dicit :

JVon infracta est gloriatio mea in regionibus

"A chaice. Nec dixit, Non dedistis mihi ; sed, ;47-

gentum vel aurum vel vestem non concupivi ;

ne videretur id. esse co, quod illi non dedissent.

Neque dixit, Nullius concnpivi necessaria; ut ne

videretur accusatio illorum esse; sed illud. subiu-

D. Cor, 11

10.

Matth. 19.

21.

580 S. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

dicat, se jure non accepisse qui et alios nutrire. εἰχότως ox ἔλαδεν ὁπότε xa ἑτέρους ἔτρεφεν. Ὅρα,
Vide quam studiose operaretur nocte et die col- πῶς εἰργάζετο μετὰ σπουδῆς ἄνθρωπος νύχτα καὶ
loquens cum lacrymis, singulos admonens. Omnia ἡμέραν διαλεγόμενος μετὰ δαχρύων, ἕνα ἕχαστον vou-
ostendi vobis, inquit, quoniam. sic laboran- D θετῶν. Πάντα ὑπέδειξα ὑμῖν, ὅτι οὕτω χοπιῶντας
tes oportet. suscipere infirmos. Hoc cum dixis- δεῖ ἀντιλαμδάνεσθαι τῶν ἀσθενούντων. Τοῦτο εἰπὼν s
set, iterum timorem incussit. Hoc autem indicat: πάλιν ἐφόδησεν. Ὃ δὲ λέγει, τοῦτό ἐστιν - οὐκ ἔχετε
Non potestis ad ignorantiam confugere: operibus εἰς ἄγνοιαν καταφυγεῖν " ὑπέδειξα διὰ τῶν ἔργων; ὅτι
ostendi sic oportere laborare. Nec dixit malum οὕτω χοπιῶντας δεῖ ἐργάζεσθαι. Καὶ οὐκ εἶπεν, ὅτι χα-
esse accipere; sed, melius esse non accipere. χὸν τὸ A«6ziv: ἀλλὰ, βέλτιον τὸ μὴ λαύεῖν. Ννημονεύ-
Memores esse, inquit, sermonis Domini, quem εἰν τε τὸν λόγον, φησὶ, τοῦ Κυρίου, ὃν εἶπε - μαχάριόν
dixit : Beatius est dare, quam accipere. Et ἐστι μᾶλλον διδόναι ἢ λαμβάνειν. Ka ποῦ εἶπεν : Ἴσως
ubinam dixit? Forte illud sine scripto tradide- ἀγράφως παρέδωχαν οἱ ἀπόστολοι" ἢ ἐξ ὧν ἄν τις συλ-
runt apostoli; velex aliis quis colligere possit. λογίσαιτο δῆλον. Καὶ γὰρ ἔδειξε τὴν παῤῥησίαν τὴν
Etenim ostendit fiduciam in periculis, commise- E πρὸς τοὺς κινδύνους, τὴν συμπάθειαν τὴν πρὸς τοὺς
rationem crga subditos, doctrinam cum loquendi ἀρχομένους, τὴν διδασκαλίαν τὴν μετὰ παῤῥησίας,
libertate, humilitatem, paupertatem : hoc autem τὴν ταπεινοφροσύνην, τὴν ἀχτημοσύνην " τοῦτο δὲ xal
est paupertate majus. Nam si illic ait, ende que ἀχτημοσύνης μεῖζον. Ei γὰρ ἐχεῖ, Πώλησόν σου, φησὶ,
habes, si vis perfectus esse: cum non modo ni- τὰ ὑπάρχοντα, εἰ θέλεις τέλειος εἶναι" ὅταν πρὸς τῷ
hil accipiat, sed. etiam. alios nutriat, quid. huic unge λαμδάνειν xa ἑτέρους "pn , τί τούτου ἴσον ;
rei conferendum? Primus gradus igitur est, σὰ [ἧς βαθμὸς τοίνυν spas τὰ αὑτοῦ, δεύτερος, ἑαυτῷ
abjicere; secundus, sibi sufficere; tertius, aliis ἐπαρκεῖν sodes , Χαὶ ἑτέροις, τέτ ταρτος; b τὸ χηρύτ-
quoque; quartus, przdicantem et potestatem ac- τοντα xoi ἐξουσίαν ἔχοντα λαμάνειν Uu λαμθάνειν"

cipiendi habentem nihil accipere. Itaque iis, qui ὥστε πολὺ τῶν ἀκτημόνων οὗτος βελτίων ἦν. Καὶ χα-
nihil haberent, hic multo melior erat. Ac recte λῶς εἶπεν, Οὕτω δεῖ ἀντιλαμδάνεσθαι τῶν ἀσθενούν--
dixit, Sic oportet suscipere infirmos. Hoc enim των. Τοῦτο μὲν γὰρ συμπαθείας τῆς πρὸς τοὺς ἀσθε-
est commiserationis erga infirmos, ex propriis, veic, τὸ ἐχ τῶν ἰδίων χόπων διδόναι" τὸ δὲ ἐκ τῶν
dare laboribus ; ex x oie vero, non modo non A ἀλλοτρίων, οὐ μόνον οὐ χαλὸν, ἀλλὰ καὶ ἐπισφαλές.
bonum, sed ce periculosum. £1 procumbentes Καὶ ἐπιπεσόντες τῷ τραχήλῳ, φησὶν, αὐτοῦ ἔχλαιον.
super collum ejus, inquit, flebant. Hoc illorum Τοῦτο τὴν διάθεσιν τὴν πρὸς αὐτὸν δείκνυσιν. "Ené-
erga ipsum affectum ostendebat. Procumbebant πέσον δὲ ἐπὶ τὸν τράχηλον, ἅτε ὑστέρας περιπλοχὰς
autem in collum, utpote qui postremos amplexus περιπλεχόμενοι, xoi πολλὴν ἀπὸ τῆς δημηγορίας λα-

darent, et multam ex concione dilectionem hausis- ὥόντες τὴν ἀγάπην xai τὸ φίλτρον, Ei γὰρ ἁπλῶς
sent et amicitiam. Nam si nos, cum vulgo discedi- ἡμεῖς ἀπ᾽ ἀλλήλων διαλυόμιενοι στένομεν, χαίτοι εἰδό-
mus, ingemiscimus, etsi sclamus nositerum con- τες; ὅτι ἀποληψόμεθα ἀλλήλους, πῶς ἂν ἐχεῖνοι τότε
venturos, quomodo illi non sine doloris affectu ἃ Παύλου ἀπαθῶς ἀπεσπάσθησαν ; ᾿Ι γὼ xoi τὸν Παῦ-
Paulo avulsi fuissent. Ego Paulum quoque fle- λον οἶμαι χλαίειν. ᾿Αποσπασθέντες, oot. Δείχνυσι καὶ
visse puto. Abstract, inquit. Violenüam mon- τὴν βίαν τῷ εἰπεῖν, ᾿Αποσπασθέντες ἀπ᾽ αὐτῶν. Καὶ

τ : : : : x
strat, cum dicit, Zbstracti ab eis. Et merito; p εἰκότως - εἰς γὰρ τὴν θάλασσαν λοιπὸν ἐμιόλῆναι αὖ-
in navim enim illi conscendere non poterant. Quid τοὺς οὐχ ἐνῆν. Τί ἐστιν, E9098 oou ,savcec QU

est, Recto cursu venimus in Coum ἢ Ac si dice- εἰς τὴν Κῶν; ᾿Αντὶ τοῦ, οὐ ere οὐδὲ διετρί-
- we EC . ΄ , De Mb o»x URN

ret, Non circuivimus neque alis i locis moras Ψᾶμεν ἐν τς ἅστόποις. 'Γ δὲ ἐξῆς, φησὶν, sic

traximus. Sequenti vero die Rhodum. Vide fe- “Ρόδον. Ὅρς αὐτὸν ἐπειγόμενον. Καὶ εὑρόντες πλοῖον

stinantem. £t inventa πανὶ trajiciente in Pho- διαπερῶν εἰς Φοινίχην. Ἴσως éxeivo αὐτόθι GtézpiGe

nicen. Forte navis illictunc erat, etin cam con- διὸ ἐν αὐτῷ ἐπιδαίνουσιν, οὐχ εὑρόντες ἄλλο εἰς Και-

- . . 5 RM b? uu ἂν CS qs

scenderunt, non inventa alia, que iret Czesaream. σάρειαν ἀπερχόμενον. " Αναφάναντες δὲ τὴν Κύπρον,
e. 5 . 4 BE 3A ΞῊ 4 [4 ABS »- € e

Ubi autem. apparuit Cyprus, relicta. illa ad χαὶ καταλιπόντες αὐτὴν εὐώνυμον. "Touco οὐχ ἁπλῶς

5»

VA Hi Ἢ y 7) Xt Bet ὅτ OU5& 2. t c τῷ δ 0
Peregci- sinistram. Hoc non sine causa dictum est, sed ut εἴρηται, ἄλλ᾽ ἵνα δείξη, ὅτι οὐδε ἐγγὺς αὐτῆς γενέσθαι

nationum

Pauli

censio,

re-

b Idem τὸν χηρύττοντο, χαὶ ἐξουσίαν ἔχειν. sine ullo in sententia discrimine [ D. ἀναφάνεντες (sic).
a Alii cimus εἴτα εἰς δόξουν In A. B. C. aliter. habetur locus. Supra p. 338, B,
b Hic etiam innumerz sunt lectionum varielates — omnes zvzgzvévzss, et ita legitur in. Ediuis Bibliorum.]

IN ACTA APOSTOLORUM.

») Ζ Ξ POP NES , ce y Ῥ

ἠξίωσε, κατευθὺ πλέοντες τῆς Συρίας οὕτως ἔσπευ-

δεν. Εἶτα xe xac θημεν εἰς Τύρον, φησί: χαὶ εὗ-
i ΙΝ i

βόντες μαθητὰς, ἐμείναμεν πρὸς αὐτούς. “Ὅτε mr

€T

σίον σαν "τῳ; οὖχ ἔτι i ἔχουσιν, ἀλλὰ χαὶ

μένουσι nae τοῖς ἄδελφ poic ἕπτ ὰ ἡμέρας, Ἴδε μοι

λοιπὸν χαὶ τὰς ἡμέρας. 'Μετὰ τὰ ἄζυμα εἰς Τρωάδα

- - M ,
ἦλθον δι᾿ ἡμερῶν πέντε: εἶτα ἐχεῖ ἑπτά - τὰς πάσας
εἶτα εἰς τὴν Ἄσσον. εἶ st ote ἄντι-

i d ις 1 ,
εἰ ς Τρωγύλιον, εἰς Σάμον xoi εἰς Μίλητον"

δεχαοχτὼ ἡμέραι αἱ πᾶσαι. Εἶτα εἰς Κῶν, εἰς Ρόδον,

z

ταρα, εἴχοσι χαὶ μία: εἶτα ἐχεῖθεν δι᾽ ἀμερειν

ς Τύρον, ἐξ καὶ εἴχοσι "

Πτολεμαΐδα μίαν, τριά-

λοιπὸν ἐχεῖ ἑπτὰ

5
ric d καὶ τρεῖς" εἶτα εἰς

χοντα say εἶτα εἷς Καισάρειαν πλείους μένει
τῶν ἄλλων * xal τότε λοιπὸν ἐχεῖθεν αὐτοὺς ἀνάγει ὃ
προφήτης. Οὕτως 1
αὐτὴν ποιεῖ. “Ὅρα αὐτὸν ὅτε τὸ Πνεῦμα οὐκ ἐκώλυε

v a^ Am,
πειθόμενον. Εἶπον, Μὴ δῷς σαυτὸν εἰς ke ϑέκερον,

πεντηχοστὴ πληροῦται, χαὶ ἐχεῖ

καὶ οὐχ ἔδωχε" πολλάκις αὐτὸν ἐξήγαγον, καὶ ἐπ eio:

διὰ θυρίδος πάλιν ἔφυγε " xal νῦν ὡς εἰπεῖν μυρίων
7, A Aeon 25 , ge E] T

παρακαλούντων, χαὶ τῶν ἐν Τύρῳ x«i τῶν ἐν Καισα-

, m d^ * , , ^ M

get , xaX χλαιόντων χαὶ μυρία προλεγόντων δεινὰ,
roa ^ ENS MSS n /^

ται. Καὶ μὴν οὐχ ἁπλῶς τὰ δεινὰ προέλεγον;

A , 5 , M

προέλεγον. Εἰ τοίνυν τὸ
- Y ΜΆ

διὰ τί ἀντεῖπον; “Ὅτι oüx. ἤδεσαν

y x Y^, ^Y » WV A
ματι. Καὶ ἄλλως δὲ οὐδὲ τὴν

3
8

, c , M
το ύματος ἐποιοῦντο. Οὐ γὰρ
€ - e H / 452 cd E P
ἁπλῶς αὐτῷ và δεινὰ ἜΣ , ἀλλ᾽ ὅτι ἀναῆναι
MN, ^S Wxeerz , M
οὗ χρὴ; φειδόμενοι αὐτοῦ. Μετὰ δὲ τὸ ἐξαρτίσαι τὰς
5s

Ἢ ^N ,
fipépas; quot * τουτέστι; 1 rip - ἡμέρας δὲ λέγει

NT
τὰς τεταγμένας προπεμπόντων ἡμᾶς πάντων Guy

A
γυναιξὶ xa τέχνοις.

Ὅρα πόση f, παράχλησις ἡ ἦν" χαὶ πάλιν εὐχόμενοι

διαλύονται. Καὶ ἐν Πτολεμαΐδι μίαν μένουσιν ἡμέ-
΄ ,ὕ σιν ὦ y cr

ραν; ἐν δὲ Καισαρείᾳ πλείους. Καὶ ὅτε ἤχουσεν, ὅτι
, ^ M »y - ,ὔ , / τὰ 5

μυρία δεινὰ ἔχει παθεῖν, τότε ἐπείγεται, οὐχ ἐπὶ

M NI c, ΕΞ « X 3A ΓΞ , Ξ c

τοὺς χινδύνους ῥίπτων ἑαυτὸν, ἀλλ᾽ ἡγούμενος τοῦ

"- M , * ,
Πνεύματος εἶναι τὸ πρόσταγμα. Μετὰ δὲ τὰς ἡμέρας
, M Li

ταύτας ἐπισχευασάμενοι, φησὶν, ἀναθαίνομεν εἰς Ἵε-
΄ i] M M e^ , τ

ροσόλυμα " τουτέστι, τὰ πρὸς τὴν ὁδοιπορίαν λαθόν-

τες. Συνῆλθον δὲ χαὶ τῶν μαθητῶν ἀπὸ Καισαρείας

- ἜΚ

σὺν ἡμῖν, ἄγοντες παρ᾽ 6 ᾧ ξενισθῶμεν, ίνάσωνί τινι

Κυπρίῳ, ἀρχαίῳ μαθητῇ * γενομένων δὲ ἡμῶν εἰς

Ἱεροσόλυμα, ἀσμένως ἐδέξαντο ἡμᾶς οἱ ἀὸ δελφοί. Καὶ

Ij

- Y z
ὅρα; οὐχ εἶπεν Αγαύος, ὅτι Παῦλον δήσουσιν, ἵνα

ud δόξῃ EX συνθήκης λέγειν * ἀλλὰ, Τὸν ἄνδρα, οὗ

Q' "

στιν ἣ ζώνη αὕτη. Ἄρα χαὶ ζώνην εἶχεν. ᾿ῬἘπειδὴ

*[Sic Commel. ct D, Savil.

581

ostenderet, ne prope quidem illam accedere vo-
C luisse, cum recto cursu in Syriam pergerent : ita
nempe festinabat. Deinde /'enimus Tyrum, in-
quit; inventisque discipulis, mansimus cum
illis. Cum essent prope Jerosolymam, non jam
currunt, sed etiam manent apud fratres septem
diebus. Vide jam dies enumerat. Post Azyma in
Troadem venerunt diebus quinque; deinde ibi
dies septem ; suntque dies duodecim : deinde in
Assum, Mitylenen, contra Chium, in Trogylium,
in Samum, Miletum ; dies omnes sunt octodecim :
postea in Coum, in Rhodum, Pataram ; sunt vi-
D ginti et una dies : deinde isthinc per dies quinque
Tyrum; ut sint dies viginti sex: ibi postea se-
ptem dies : sunt dies triginta tres: hinc Ptole-
maidem una die; sunt triginta quatuor : deinde
C:esareze manet pluribus, quam alibi, diebus ; et
tunc demum inde illos abducit propheta. Sic com-
pletur dies Pentecostes ct ibi illam peragit. Vide
illum, quando Spiritus non prohibebat, obsequen-
tem. Dicebant, JYe des te in theatrum, et non de-
dit : sepe illum educebant, et morem. gessit : per
fenestram iterum effugit : et nunc, ut ita dicam, in-

HOMIL. XLV.

E numeris rogantibus et Tyri et Czesarez, flentibus et
innumera gravia przedicentibus, non cedit, quamvis
non modo gravia predicerent, sed etiam per Spiri-
tum przdicerent. S1 ergo Spiritus jussit, cur con-
wadicebant? Quia nesciebant Spiritus scopum.
Alioquin vero adhortationem illam per Spiritum
non faciebant. Non.modo enim gravia prxdice-
bant, sed addebant, non ascendendum esse, par-
centes illi. Et perfectis diebus, inquit, id est ex-
pletis : dies autem dicit prestitutos : deducenti-
bus nos omnibus cum uxoribus et liberis.

5. Vide quanta consolatio esset : et rursus oran-
tes divelluntur. Etiam Ptolemaide uno die ma-
nent, Casares vero plurimis diebus. Et quando
audivit se Innumera gravia passurum esse, tunc
festinat, non sese in pericula conjiciens, sed. pu-
tans Spiritus esse preceptum. 15. Post dies au-
tem. hos, inquit, preparati ascendebamus in
Jerusalem ; id est, acceptis iis, quz ad iter ne-
cessaria erant. 16. /'enerunt autem nobiscum
et ex discipulis a Cesarea, adducentes secum
apud quem hospitaremus, Mnasonem quem-
Db dam Cyprium, antiquum. discipulum. AT. Et

cum venissemus Jerosolymam, libenter exce-

perunt nos fratres. Et vide, non dixit Agabus :

Paulum ligabunt, ne videretur ex. pacto dicere;

$41

A

cum À. B. C. μιτυλήνην.]

Iospita'i-

tas

coni-

mendatur.

Matth.

ἘΣ

uc.

Matth.
10.

35.

Ibid.
41

9.

18.
48.

LO.

58a

sed, J'irum, cujus est zona. hec. Ergo zonam
ἜΦΗΝ Quia vero suadere non poterant, ideo
flebant, deinde quieverunt. Vides philosophiam ?
vides amoris affectum? Quievimus, inquit, di-
centes, F'oluntas Domini fiat. 4dducentes,
inquit, apud quem. hospitaremur. Igitur non in
ecclesia. Tunc enim, cum pro dogmatibus ascen-
debant, in ecclesia hospitabantur, nunc vero
apud discipulum quemdam antiquum. Ostendit
jam fuisse longum. praedicationis tempus : unde
inihi videtur in Actis multos annos succidere, et
quze urgebant tantum dicere. Quid sibi vult illud,
Foluntas Domini fiat ? Dominus, inquit, quod
placitum. est in oculis suis, faciet. Quiescunt au-
tem illi, neque cogunt illum : forte gnari, esse vo-
luntatem. Dei, quod ex Pauli fervore conjecta-
bant: nam alioqui non tantus Pauli fervor fuis-
set, neque Deus permisisset, qui semper illum a
periculis eruerat, Sic nolebant ecclesiz oneri esse,
cum alius esset, qui illos hospitio susciperet, ne-
que honorem exigebant. Zibenter, inquit, exrce-
perunt nos fratres. Res tanc in pace erant apud
Judzxos, nec bellum ut prius erat. Ducentes nos,
inquit, apud quem. hospitaremur. Paulum ille
hospitio excipiebat. Dicet fortasse vestrum quis-
piam : Si quis mihi Paulum hospitio excipiendum
offerret, id promte et alacriter facerem. Ecce Pauli
Dominum tibi hospitio excipere licet, et non vis :
nam ait: Qui suscipit unum ex his minimis,
me suscipit. Quanto minor est frater, tanto magis
Christus per ipsum advenit. Nam qui magnum
quempiam excipit, per vanam szepe gloriam id agit;
qui vero parvum, pure propter Christum. Licet tibi
etiam Patrem Christi excipere, et non vis: nam

S. JOANNIS CHRYSOST.

.ait, Zospes eram. et collegistis me οἱ iterum,

In quantum fecistis uni ex his minimis, mihi
fecistis. Etsi Paulus non sit, si fidelis sit et fra-
tcr, etiamsi. minimus, Christus tamen per illum
advenit. Aperi domum, excipe. Qui recipit pro-
phetam, mquit, mercedem prophete recipiet.
Ergo qui recipit. Christum, | recipiet mercedem
Christi peregrinantis. Ne fidem neges verbis ejus,
sed esto confidens : ipse dixit, Per illos ego adve-
nio : et ut ne sis incredulus, supplicium decernit
non recipientibus, honores recipientibus : non hoc
facturus, nisi ille vel honoratus vel contumelia af-
fectus Ipse esset. Suscepisti me, inquit, in diver-
sorio tuo; suscipiam te 1n regnum Patris mei :

? dg» deest in uno.
^ Idem

τὰ πράγματα τὰ εἰς Ἰουδαίους.

ARCHIEP.

C

Db

E

9
"85

CONSTANTINOP.

δὲ οὐχ ἴσχυον πεῖσαι, διὰ τοῦτο ἔχλαιον, εἶτα ἢσύ-
€ m c
χασαν. Ὃρᾷς φιλοσοφίαν ; δρᾷς φιλοστοργίαν ; Ἥσυ-

, Y /, D 7
χάσαμεν, φησὶν, εἰπόντες " τὸ θέλημα τοῦ Κυρίου

x T. ^

γενέσθω. Ἄγοντες, φησὶ, παρ᾽ ᾧ ξενισθῶμεν. * Ἄρα
M

οὐχ tig τὴν ἐχχλησίαν. Τότε μὲν γὰρ, ὅτε ὑπὲρ δο-

ξενίζονται - νῦν δὲ
SY c 2 J , A m
παρὰ μαθητῇ τινι ἀρχαίῳ. Δείχνυσι πολὺν τοῦ χη-
ύγματος τὸν γρόνον λοιπόν " ὅθεν μοι δοχεῖ πολλὰ
purpeococ Xe e Eua: e x
, -
ἔτη ἐπιτέμνειν ἐν ταῖς Πράξεσιν οὗτος, τὰ χατεπεί-
qovza. μόνον λέγων. Τί ἐστι, Τὸ θέλημα τοῦ Κυρίου

E , EJ SK 9. 5 λ ,
[4X 0vV αντηξεσᾶν, εν τῇ EXX TI Gta.

, qu M ES N 2 N 3« f
ενέσθω; Κύριος, φησιν, αὐτὸς τὸ ἄρεστον ἐνώπιον

αὐτοῦ ποιήσει. Ἢ συχάζουσι δὲ ἐχεῖνοι, xal οὐχ

Ύ -I cd Ww. 5x. €-
ἀναγκάζουσιν. Ἴσως συνεῖδον, ὅτι τὸ θέλημα ἦν Θεοῦ,

, M D , , D , 5

ἀπὸ τῆς Παύλου προθυμίας τοῦτο στοχασάμενοι " οὗ
t d m δ΄

γὰρ ἂν οὕτω Παῦλος προεθυμήθη, οὔτε Θεὸς ἂν εἴα-

, * , , 7
σεν ὃ ἀεὶ χινδύνων ἐξαρπάζων αὐτόν. Οὕτως οὐχ

, - M , , e
ἐθούλοντο βαρεῖν τὴν ἐχχλησίαν, ὄντος ἑτέρου τοῦ
ἘΞ !w - RD 55 2r! 3 cap "A , E
ξεγίζοντος αὐτοὺς, οὐδὲ ἀξίωμα ἀπήτουν. Ἄσμένως

€

M m M 2 INE € 10e) , No E
ἡυδᾶς, φησῖν.. ἀπεόεζαντο Ot ἀδελφοῖ. Aot τὸν eipiiviie

EY M Y

ἣν μεστα - τα πράγματα τὰ ἐν ones xat οὖ. ὡς
, »

πρότερον πόλε εμος ἣν. Ἄγοντ ες ἡυᾶς, φησὶ, παρ᾽ ᾧ

ξενισθῶμεν. Παῦλον ἐξένιζεν ἐχεῖνος. "Ty τις ὑμῶν

3
ερει S

M A] ^ D m , Ὄο E] , 5 ὃ ^
χαὶ μετὰ πολλῆς τῆς προθυμίας τοῦτο ἐποίησα. ᾿Ιδοὺ

» E] M D YS z , € , b!
et τις χαμοὶ Παῦλον ἔδωχε &evtaat, ἑτοίμως ἂν
͵ , , J ,

τὸν Παύλου Δεσπότην ἔξεστί cot ξενίσαι, xaX οὐ βού-

λει" Ὁ M δεχόμενος. τσὶ e ὧν ἐλαγίστ 2n
et γὰρ δεχόμενος, φησὶν, ἕνα τῶν ἐλαχίστων, ἐμὲ
; á

δέχεται. Ὅσῳ ἂν ἐλάχιστος ἡ ὃ ἀδελφὸς, τοσούτῳ
e "A M c ,

μᾶλλον ὃ Χριστὸς OU αὐτοῦ παραγίνεται. Ὃ μὲν γὰρ
b! P, ^ , , M ^N ew a4

τὸν μέγαν δεχόμενος, πολλάκις x«t διὰ χενοδοξίαν

- ς NM * Y .- ^N M T ,

ποιεῖ - ὃ Oi τὸν μικρὸν, καθαρῶς διὰ τὸν Χριστόν.
L4 * A b , * , em "d m€— 3
Ezse«t σοι xat τὸν Πατέρα ξενίσαι τοῦ Χριστοῦ, xat

,
(
βούλει - Ξένος γὰρ ἤμην, φησὶ, xoi συνηγάγετέ
pOUAEU C EXEVOS quip- μην 3" quisuy 3 eed ios
A , 2$" 5 d ὍΝ , c 3' ,
* xa E Eo' ὅσον ἑνὶ τούτων τῶν ἐλαχίστων
7ὕ T3 D PI
ss ἐποιήσατε. Κἂν μὴ Παῦλος ἡ; πι-
3 Ὁ ' A - Ug; D MA CERE Y
τὸς δὲ ἡ xai ἀδελφὸς, χἂν ἐλάχιστος ἡ, ὃ Χριστὸς
δι , x rf A e f € IN f
V αὐτοῦ παραγίνεται. Ἄνοιξον τὴν οἰκίαν, ὑπόδεξαι.
€ ^ , , M Mi , ,
O δεχόμενος προφήτην, φησὶ, μισθὸν προφήτου λή-
D ^ "Δ ,
ψεται. Οὐχοῦν xat ὃ Χριστὸν δεχόμενος, λήψεται μι-
E e ^ ΄ ' 325 , --
σθὸν τοῦ τὸν Χριστὸν ξενίζοντος. ΜΙ ἡ ἀπίστει τοῖς
; - 333 - - 5»
ῥήμασιν αὐτοῦ, ἀλλὰ γενοῦ πιστός * αὐτὸς εἰπεν, ὅτι
2 e ^ , M , M c
δι᾿ αὐτῶν ἐγὼ παραγίνομαι" xo ἵνα μὴ ἀπιστῆς,
M ,ὔ 7, - VN , '
xai τιμωρίας δρίζει τοῖς μὴ δεχομένοις, xmi τιμὰς
- , --
τοῖς τῶν τος οὐχ ἂν τοῦτο ποιήσας, εἰ μὴ χαὶ ὃ
θεὶς χαὶ ὃ δθρισθεὶς αὐτὸς ἦν. Ἔδέξ Db
τιμηθεὶς χαὶ ὃ 66 opt εἰς αὐτὸς ἦν. ἔξω με, φησὶν,
^P , A
εἰς τὸ σὸν χαταγώγιον, δέξοιλαί σε εἰς τὴν βασιλείαν

τοῦ Πατρός μου " ἔλυσάς μοι τὸν λιμὸν, λύσω σοι τὰ
5.7

c , a-^** / Com H “
αμαρτηματα * ELOSG με οεοξι ξένον. δρᾶσθαι σε ποιῶ

λελυμένον *

i

εἰδές p.e ξένον, ποιῶ σε πολίτην τῶν οὖ-

ἃ δεῦεμένον, ὁρῶ az λελυμένον, Sic unus.

IN ACTA

, , , ,
ρανῶν * ἔδωχάς μοι ἄρτον, δίδωμί cot βασιλείαν δλό-
τω A - ο
χληρον, ὥστε χληρονομῆσαι καὶ κατασχεῖν. Δεῦτε
, M , -
γὰρ, φησὶ, χληρονομήσατε τὴν ἡτοιμασμένην ὑμῖν
5 ' d /
βασιλείαν. Οὐχ εἰπε, Ad6eve, ἀλλὰ, Κληρονομήσατε,
D 7 IJ
ὅπερ ἐπὶ τῶν χυρίως χτωυμένων λέγεται, ὡς ὅταν
,ὔ LP)
λέγωμεν τόδε ἐχληρονόμησα. ' Exotnoae εἰς ἐμὲ ἐν
- b A M M N ΄
χρυπτῷ, ἐγὼ χηρύξω ἐν φανερῷ " xal τὰ μὲν σὰ λέγω,
Y i " m AX nr '
τι χάριτος ἦν, τὰ δὲ ἐμὰ, ὀφειλῆς. ᾿Επειδὴ γὰρ σὺ,
M y t 3: Ax ef xaX ἀχολουθῶ * o0 EA
φησὶν, ἤρξω, ἐγὼ ἕπομαι καὶ ἀχολουθῶ * οὐκ αἰσχύ
PEE 4 Y ΄, Ej /
νομαι ὁμολογῆσαι τὰς εἰς ἐμὲ γενομένας εὐεργεσίας,
2 c Y ,
οὐδὲ τίνων με ἀπήλλαξας, λιμοῦ xo γυμνότητος xal
^ ci ΕἸ Y ^ -- A t
πλάνης. Εἰδές με δεδεμένον, οὖχ ὄψει τὸ τῆς γεέννης
- -ς - » Y τὰ
mUp εἰδές με ἀῤῥωστοῦντα, οὐκ ὄψει τὰ βασανιστή-
" E y 5 ΄
ρια οὐδὲ τὰς τιμωρίας. ^ χεῖρες ὄντως εὐλογημέναι,
, €
b αἵ τοιαύταις οἰχονομίαις διαχονούμεναι, αἵ χατα-
- c 75 D IS 5 ἐν
ξιούμεναι ὑπηρετεῖν τῷ Χριστῷ. Πόδες εἰς δεσμωτή-
7L ^ /
ρια βαδίζοντες διὰ τὸν Χριστὸν, εὐχόλως κατατολ-
m^ ΩΣ 5 - — ^ m
μῶσι τοῦ πυρός * οὐ λαμόάνουσι πεῖραν τῶν δεσμῶν
- D Δ. ,
* χεῖρες ai δεδεμένον αὐτὸν ἰδοῦσαι. ᾿Ιϊνέδυσας ἱμά--
y , / 5 ^
τιον, χαὶ ἐνδύη ἱμάτιον σωτηρίου * ἐγένου ἐν δεσμω-
m , , mM
τηρίῳ μετ᾽ αὐτοῦ, xoi γίνη ἐν βασιλείᾳ μετ᾽ αὐτοῦ.
ἂν " δ. Ἢ
r^ o ε E 2 zat , ἀλλ᾽ 35V c
Ταῦτα ὁμολογεῖ οὐχ αἰσχυνόμενος, ἀλλ᾽ εἰδὼς, ὅτι
, L4
αὐτὸν ἐπεσχέψω. Οὐχ ἤδει ἀγγέλους ξενίζων ὃ πατρι-
, ^ 55,7 * , : το, - ^ om— : -H
ἄρχης, xai ἐξένιζεν. Αἰσχυνθῶμεν, παραχαλῶ - ἐν
à Y L E J ΝΑ
μεσημόρίᾳ ἐχάθητο ἐπ᾽ ἀλλοτρίας ὧν, ὅπου οὐδὲ
c WX A £4 Y E 4 57 € z :
βῆμα ποδὸς εἰχε ξένος ἦν, xat ξένους ἐξένιζεν ὃ ξένος
zY c c Y c NA. 5» ἢ -
πολίτης γὰρ ἦν τῶν οὐρανῶν. Διὰ τοῦτο οὐδὲ ἐπὶ γῆς
Ὕ - -- ΞΖ € [254
ὧν, ξένος ἦν. Ἣ μεῖς ἐχείνου τοῦ ξένου μᾶλλον ξένοι,
- E ,
ξένους. Οὐχ εἰχεν οἰκίαν, xat χκαταγώ-
" e , AM u ^ ^ y 2 ,
γιον ἦν αὐτῷ ἣ σχηνή. Kat ὅρα τὸ δαψιλές " μόσχον
-i M ^ ,
ἔθυε, xoi ἄλευρα ἔφυρεν. Ἄχουε χαὶ τὸ πρόθυμον *

μὴ δεχόμενοι
ἰδ LU

c Ὁ M - - AUN E

δι’ ἑαυτοῦ χαὶ τῆς γυναικὸς τοῦτο ποιεῖ. Σχόπει xad
Ξ A -
τὸ ἄτυφον * προσχυνεῖ xal παραχαλεῖ.

^ - δι " 7 M ,
Πάντα γὰρ ταῦτα δεῖ τὸν ξενίζοντα ἔχειν * τὸ πρό--
Top d e
* Y € Y m » E
θυμον, τὸ φαιδρὸν, τὸ ἄφθονον. Ἣ γὰρ τοῦ ξένου ψυχὴ
ἐρυθριᾷ καὶ αἰσχύνεται - x&v μὴ μεθ᾽ ὑπερύολῆς ἐπι-
͵ -

A M
δείξη “χαρὰν, ὡς ἀλογηθεὶς ἀπαλλάσσεται, χαὶ λοιπὸν
χεῖρον γέγονε τοῦ μὴ ὑποδέξασθαι τὸ οὕτως ὑποδε--

LES - - ML US PEE, S
χθῆναι. Διὰ τοῦτο προσχυνεῖ, διὰ τοῦτο τῷ λόγῳ δέχε-
E NN c - Lj rp X * 2. m *
ται, διὰ τοῦτο τῇ καθέδρα. Tic γὰρ ἂν ἠπορήθη,
το € 3 rr;
εἰδὼς ὅτι τοῦτο ἔργον αὐτῷ ἦν; Ἀλλ᾽ οὐχ ἐπὶ ξένης
ἐσμὲν ἡμεῖς; AXM ἐὰν θέλωμεν, δυνησόμεθα αὐτὸν
, , rr, 2 Lud 2j. m Ντ
υυμήήσασθαι. Πόσοι ξένοι εἰσὶ τῶν ἀδελφῶν ; Ἔστιν
ΥΩ Ὁ ΩΝ
οἴκημα χοινὸν ἣ ἐκκλησία, ὃν ξενῶνα χαλοῦμεν * πε-
^ M M ,
ριεργάζεσθε χαὶ ὑμεῖς, καθέζεσθε παρὰ τὰς θύρας,

b Idem Cod. αἱ τοιαῦται οἰχονομίαι οἱκονομούμεναι αἱ
κατ.
[χεῖρες deest in Commel. et quatuor nostris Codd. ]

APOSTOLORUM.

585

solvisti mihi famem ; solvam tibi peccata : vidisti
me vinctum ; videri te faciam solutum : vidisti
me peregrinum; faciam te civem celorum : de-
disti mihi panem; do tibi regnum totum, ut il-
lud heres accipias et possideas. Ait enim, 76-
nite, possidete paratum vobis regnum. Non di-
cit, Accipite; sed, Possidete: quod dicitur de
lis, qui vere possident, ut cum dicimus, Hoc he-
reditate possedi. Fecisti mihi in occulto; ego prae-
dicabo in manifesto : et tua. quidem dico, quia
gratize erant; mea vero debiti sunt. Quia enim tu
ceepisti, inquit, ego sequar : non pudet me fateri
collata mihi beneficia, nec a quibus me libera-
veris, a fame, nuditate, errore. Vidisti me liga-
tum; non videbis gehennae ignem: vidisti me in-
firmum; non videbis tormenta nec supplicia. O
manus vere benedictze, quz talibus ministeriis ser-
viunt, quz dignantur ministrare Christo ! Pedes
in carceres euntes propter Christum, facile con-
temnunt ignem ; vincula non experiuntur manus,
qua ligatum illum viderunt. Induisti veste; et
indueris veste salutari : fuisti cum illo in carcere;
et in regno cum 1110 eris. Hzec confitetur non eru-
bescens, sed sciens te illum invisisse. Nesciebat
patriarcha se angelos excipere, et tamen excipie-
bat. Erubescamus, obsecro : in meridie sedebat in
terra aliena, nondum pedis vestigium habebat
cum peregrinus esset, et peregrinos excipiebat
peregrinus : civis enim. celorum erat. Ideo. nec
peregrinus erat, cum in terra esset. Nos magis
quam ille peregrini sumus, qui peregrinos non
excipimus. Domum non habebat, et tabernacu-
lum ipsi diversorium erat. Et vide, quam lautus
sit: vitulum mactavit, et farinam miscuit. Audi
fervorem : per se et per uxorem hoc facit. Per-
pende quam sit a fastu alienus : adorat et obsecrat.

4. Hac quippe omnia oportet habere eum, qui
peregrinos excipit : fervorem , hilaritatem, libera-
litatem. Hospitis enim animus crubescit ct pudi-
bundus est , et si non gaudium monstret exceptor,
quasi despectus abscedit, ac sic excepisse deterius
est, quam si non excepisset. Ideo adorat, ideo se
excipere dicit, ideo sellam offert, Quis enim dubi-
tasset, videns hoc illi opus esse? Sed nos non in
aliena terra sumus? Sed si velimus, poterimus il-
lum imitari. Quot hospites sunt ex fratribus ? Est
communis domus ecclesiz, quam xenona vocamus:
curiose inquirite etiam vos , sedete ad fores , ve-

HOMIL. XLV.

c χαρὰν ἀλογεῖται xxi ἀπέρχεται, καὶ χεῖρον γέγους, SiC
quidam.

Matth. 25,
34.

Gen. 18.3.
Hospitali-
latis condi-
tiones,
Xenon,

Tim. 5.

584

nientes suscipite: si non in domos vestras , aliter

S.

JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

A , /
τοὺς ἐρχομένους ὑποδέχεσθε" χἂν μὴ εἰς τὰς οἰκίας

illis necessaria suppeditate. Quid ergo? inquies, ,, μῶν βούλησθε, ἀλλ᾽ ἑτέρως τὰ πρὸς τὰς χρείας αὖ--

anecclesia non habet? Habet; sed quid hoc ad vos? Α τοῖς χορηγοῦντε

an si a communibus ecclesie pecuniis alantur,
id vobis prodesse poterit ? an si alius precetur, tu
non debes precari? cur non dicis : Quid enim? an-
non sacerdotes precantur? cur ego orabo? At ego,
inquies, do isti, qui non potest illo venire. Da sal-
tem illi : quod enim quzrimus hoc est, ut omnino
detur. Audi quid dicat Paulus : Ut et is, quce
vere vidue sunt, sufficiant, et ne gravetur
ecclesia. Ut vis, fac ; solum fac. Ego vero non
dico, Ut non gravetur ecclesia; sed, Ut tu non
graveris :
omnia ei remittens. Ideo commune domicilium est
ab Ecclesia assignatum, ut hzc non dicas. Sed
sumtus habet ecclesia, inquies : pecunias habet et
reditus. Dic mihi, an impensas non habet ? quoti-
dianam expensam non habet? Etiam, inquies. Cur
ergo non adjuvas mediocritatem ejus? Me pudet
hzc dicere: czeterum non cogo. Si quis putat lu-
crum esse quz dicuntur, faciat sibi xenodochium
in domo: isthic lectum statue, isthic mensarn et lu-
cernam. Quomodo non absurdum fuerit, 51 veniant

milites, habere vos assignata domicilia, magnam €

gerere curam, omniaque ipsis subministrare, quia
illi bellum hoc sensibile depellunt: hospites vero,
ubi diversentur, non habere? Vince ecclesiam. Vis
nos rubore perfundere? Hoc fac: liberalitate su-
pera : habe domicilium quo Christus diversetur :
dic, Hzec est cellula Christi ; hec domus illi sepo-
sita est: etiamsi vile domicilium sit, non dedigna-
tur. Nudus et hospes Christus circuit, tecto solum
egens: saltem huie presta: ne sis crudelis nec
inhumanus, neque in rebus szcularibus ita ve-

hemens , in spiritualibus vero frigidus. Hoc com- Ὁ

mittatur famulo omnium fidelissimo, et 15 mutilos,
mendicos, et eos, qui sine tecto sunt, introducat.
Hzc dico, ut ad pudorem moveam. Oporteret enim
sursum domi illos recipere ; sin nolis, saltem infra,
ubi muli, ubi famuli, Christum recipe. Forte
exhorrescitis audientes. Quid ergo, si ne hzc qui-
dem feceritis ? Ecce hortor, ecce dico: Hoc vobis
cure sit. At sic non vultis? Ergo alio modo fa-
cite: sunt multi pauperes utriusque sexus : segre-
gate omnino, ut ibi aliquis maneat : sit saltem do-
mus custos pauper : sit tibi murus et sepes, scutum

*[Sic ipsi Codd. A. B. D. χαταμείνυεν C. quod
eodem redit. Item. Commel. Savilius 727257: 2:2» , in

niarZ. χατυμένοιξν, quorum quisque ulroum placet

hac enim ratiocinatione nihil facies, B

Tq δ΄ τ κῆς, «5 v , EA cà
. Τί γάρ; ἢ ἐχχλησία οὐχ ἔχει, qu-
ΤΕΣ τα Aaa. capis. SP ITO PENES WICEES ECT
ctv; ἔχει " ἀλλὰ τί τοῦτο πρὸς ὑμᾶς ; μὴ τὸ ἀπὸ τῶν
D c , M
χοινῶν τῆς ἐχχλησίας τρέφεσθαι χρημάτων αὐτοὺς ,
τοῦτο ὑμᾶς ὠφελῆσαι δύναται; μὴ γὰρ, ἂν ἕτερος
y M E] E] , ν΄ Y , N / T
εὔχηται, σὺ οὐχ ὀφείλεις εὔχεσθαι; διὰ τί μὴ λέγεις
τί RES E] y. Y ec EC ESI , 3. S "AAA
ἰ γάρ; οὐχ εὔχονται ot ἱερεῖς ; ἐγὼ τί εὔχομαι;
ἐγὼ, φησὶ, δίδωμι τῷ μὴ δυναμένῳ χαταχθῆναι ἐχεῖ.
i DPI 3 D Lk V à) * NE
V μὴ ΄ - ce 7
Δὸς x&v éxsiwp* τὸ γὰρ σπουδαζόμενον fjuv τοῦτο
er D co
ἐστι, τὸ ὅλως δοῦναι. "Axoucov, τί φησιν ὃ Παῦλος"
"[ -- »f , , , M Δ β Ὥς ὃ
να ταῖς ὄντως χήραις ἐπαρχέση, χαὶ μὴ βαρῆται ἣ
ἐχχλησία. “Ὅπως βούλει

3 N c ,ὔ E
Ἐγὼ δὲ οὐ λέγω, ἵνα μὴ βαρῆται f, ἐχχλησία, ἀλλ

, ,
ποίησον, μόνον ποίησον.

M M -- m m ^V
ἵνα μὴ cb βαρῇ " τῷ γὰρ λογισμῷ τούτῳ οὐδέν ἐρ-
, m τ Y y
γάση , πάντα ἐπιτρέπων αὐτῇ. Διὰ τοῦτο χοινὸν οἵ-
χημᾷά ἐστιν ὑπὸ τὴς Ἐχχλησίας ἀφωριδμένον, ἵνα μὴ
ταῦτα λέγῃς. Ἀλλ᾽ ἔχει δαπανήματα ἣ ἐχχλησία,
φησὶ, χρήματα ἔχει καὶ προσόδους. Εἶπέ μοι, ἀνα-

7 i x S Y »
λώματα δὲ οὐχ ἔχει ; δαπάνην δὲ οὐχ Pm χαθημερι-

΄ Los / Ἄν ἢ - ΩΝ 2 ,
γὴν ; Ναὶ, φησί, 'Tt oov οὐ βοηθεῖς τῇ μετρίᾳ; Αἰσχὺυ-
M -» , EM | ,
νομαι μὲν ταῦτα λέγων * πλὴν ἀλλ᾽ οὐδὲν ἀναγχάζω.
E τις νομίζει χρηματισμὸν εἶναι τὰ λεγόμενα, ποιή-
ν᾿ ς ΓΞ “9 19 xx tU. OVE s * EY ΕΞ $58 i

σε

E]

ε - x ^ -
ξαυτῷ $£v0507 £tO Oy: EX

τρᾶπ

CUu ἔλθοιεν,

A — 7 c , -
τὶ τῆς οἰχίας᾽ στῆσον ἐχεῖ

πεΐαᾳ

L
L4 M
L ce Cay xot

vos λυχνίαν. Πῶς γὰρ

»

SL
[^

x). στῆσον ἐχεῖ
hi c
οὐχ ἃ ἀλλ εἰ μὲν ειν ὑμᾶς

ἀποτεταγμένα οἰκήματα, xal πολλὴν ποιεῖσθαι τὴν

ιξ

ε

2 3
z ETC

τὶ

Lá
πιμέλειαν, xoi πάντα παρέχειν αὐτοῖς,

τειδ τὸν

E
o-
ES

es. ΔΚ, - ^ » , AC AUNÀ
ξμον UU.Lty «U-0voUct τοῦτον τον αἰσθητὸν * τοὺς Óz

, T£ M
* χαταμείνοιειν; Νίκησον τὴν

ΠΑΝῚ
τς
x
eo
c

x

μὴ à ἔχε ειν ὅπου

n
«x
P
3
e
e$
RU
M

j , /
Βούλει ἐντρέψαι vie Τοῦτο ποίησον "
* , ΕΣ
ds ἔχε οἴκημα, ἔνθα Χριστὸς

C^ mo

!
παραγίνεται" εἰπὲ, τοῦτο τὸ χελλίον τοῦ Χριστοῦ" 4

C el , M
ἀφώρισται. Κἂν καταγώγιον ἡ xax

. Tv υμνὸς χαὶ ξένος ὃ Χριστὸς πε-

, 2 / es d , /
P AM, μόνον ?* σχέπης xu Q5 χαν τούτῳ πάρεχε
5 » ^N 3 ^Y 5 M -
υὴ ὠμὸς ἔσο μιηὸε Qm ἄνθρωπος, | μηὃε EV δἰ νὼ τοῖς
[:/

o2

βιωτιχοῖς οὕτω 020

Ψυχρός.

τε ούοῦ

» 5 ^Y
ς ἔσο, ἐν δὲ
M 5 τ ec
Ἔστω xai τῶν οἰχετῶν ὃ
καὶ τοὺς ἀναπήρους, τοὺς πτωχοὺς 3
τοὺς ἀστέγους τρῶς Ταῦτα λέγω πρὸς ἐντροπήν.
y ^,

Ἔδει μὲν γὰρ ἄνω ἐπὶ τῆς οἰκίας αὐτοὺς δέχεσθαι"

[e

V I^ EY » A
U7; βούλει, χἂν χάτω, xy ἔνθα αἵ ἡμίονοι, x&v

/ ΓΖ αἱ N T , τ J
ἔνθα oi οἰκέται, δέξαι τὸν ecu Τάχα φρίττετε
^x

c

E ΄, τ * ci ^p^

ἀχούοντες. Τί οὖν, ὅταν μηδὲ ταῦτα ποιῆτε ; ᾿Ιδοὶ
— c ^ y ,

παραινῶ, ἰδοὺ λέγω * ἔστω ὑμῖν τοῦτο περισπούδα-

στον. Ἂλλ᾽ οὐ βούλεσθε οὕτως; Οὐκοῦν ἑτέρως ποιή-

eligat.]

2 Unus Cod, z«ézes δεῖται αὐτός" χἂν τοῦτο

πάρξχξ.

IN ACTA

σατε. Eici πολλοὶ πένητες xol πενιχραί: ἀφορίσατε
δι’ ὅλου μένειν ἐχεῖ τινα * ἔστω χἂν φύλαξ τῆς οἰχίας
ὃ πένης -“ ἔστω σοι τειχίον χαὶ περίφραγμα, ἀσπὶς
χαὶ δόρυ. Ἔνθα ἐλεημοσύνη, οὐ τολ υἱᾷ προσελθεῖν ὃ
διάῤολος, οὐδὲ ἄλλο τι τῶν δεινῶν. Νὴ ὃ δὴ περιίδω-
μεν τοσοῦτον χέρδος. Νῦν δὲ ὀχήματος μὲν τόπος ἐστὶν
ἀφωρισμένος, xat βαστερνίοις ἕτερος * τῷ δὲ Χριστῷ
πλανωμένῳ οὐδὲ εἷς. Ὃ ᾿Αδραὰμ. ἔνθα αὐτὸς ἔμενε
ἣ
παινίδος εἱστήχει, ἐχεῖνοι δὲ
ἤδει, ὅτι τὸν Χριστὸν ἐδέχετο" οὐχ ἤδει, ὅτι ἀγγέ-
λους - ὡς εἴ γε ἤδει, πάντα ἂν ἐχένωσεν. Ἡμεῖς δὲ

Y ἣν 3 "
μὲν γυνὴ ἐν τάξει θερα-
E] , ^ -— 2
ἐν τάξει δεσποτῶν. Οὐχ

M ?/ ec ^ A
τοὺς ζεένους ὑυπεόξχετο * xat

λ
καίπερ εἰδότες, ὅτι τὸν Χριστὸν δεχόμεθα, οὐδὲ το-
, - | , ^ hA! ci , -
σαύτην ἐπιδειχνύμεθα τὴν σπουδὴν, ὅσην ἐχεῖνος ὃ
νομίζων ἀνθρώπους δέχεσθαι. ᾿Αλλ’ ἐπιθέται εἰσὶ,
Y Y VOS ) , y
φησὶ, πολλοὶ xai ἀγνώμονες. Καὶ τούτου cot μείζων
ὃ gstie, ὅταν διὰ τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ δέχη. Εἰ
X ΝΗ 5 M 5
μὲν γὰρ. οἶδας ὄντας ἐπιθέτας, μὴ δέχου εἰς τὴν oi-
bi 3 :
xiav* si δὲ οὐχ οἶδας, τί ἁπλῶς κατηγορεῖς; Διὰ
S ἡ τ L4 , N05
τοῦτο λέγω εἰς τὸ ξενοδοχεῖον ἀπιέναι. Ποία δὲ ἀπο-

, E) JOCUNE] ἊΝ , Ne ὦ
λογία ς Ὅταν unos οὺς Eus uno ε t OUTOUG δεχώμεθα ,

M

^ ,
ἀλλ᾽ ἀποχλείωμεν πᾶσ
mA H - *
ἡμῶν f, otxta* ἀπαιτῶμεν αὐτοὺς

ΕΔ --
τὰς θύρας: Ἔστω τὸ τοῦ
Χριστοῦ πανδογ εῖον

V ρὲ A 5. ΓΑ 1)).5 τὸ € $ - ^
τὸν μισθὸν, μὴ ἀργύριον, ἀλλὰ τὸ ποιῆσαι fjuly δο-
- c XT ^ H
χεῖον τοῦ Χριστοῦ τὴν οἰκίαν * περιτρέχωμεν παντα-
c ὅλ € , M zL 3 Lo d 2
χοῦ, ἕλκωμεν, ἁρπάζωμεν τὴν θήραν " μείζονα εὐερ-
, ^ , D , , 05
γετούμεθα. ἢ» εὐεργετοῦμεν. Οὐ χελεύω χαταθῦσχι
μόσχον * ἄρτον δὸς Era ἱμάτιον γυμνῶν σχέπην
τῷ ξένῳ. σῖγα ὃ δὲ uj ταῦτα προφασίζη, ἔστιν οἴκημα
M M 5D 31) , 3 - / M M
χοινὸν τὸ τῆς ᾿Εχχλησίας ἐχεῖ χατάόαλε, xoi GU
c - τ ,
αἱ τῶν διὰ τῶν οἰχετῶν γινομένων
, e kx ^ /
τὸν μεσβόν: Οὕτως ἦσαν πεπαιδευμένοι

εἶχε

APOSTOLORU?

HOMIL. XLV. 585

E et hasta. Ubi est eleemosyna, eo non audet acce-
dere diabolus, neque malum quod piam. Ne, quzeso,
despiciamus tantum lucrum. Nunc vero currui
quidem assignatus locus est, et basternis alius;
Christo autem. erranti nullus, Abraham ubi ipse
manebat, ibi hospites recipiebat; et uxor quasi
ancilla stabat, illi vero quasi domini. Nesciebat
se Christum, se angelos recipere: si scivisset,
omnia erogasset. Nos vero licet. sciamus a nobis
Christum excipi, non tantam exhibemus curam ,
quantam ille, qui putabat se homines recipere.

,,, At multi sunt, inquies, deceptores et ingrati. Et

A hinc tibi major merces, quando nomine Christi
accipis. Si nosti esse deceptores , ne recipe domi ;
sin non nosti, cur temere accusas? ldeo dico, Eant
in xenodochium. Quz. vero defensio, quando ne
eos quidem , quos noyimus, recipimus, sed omni-
bus fores claudimus? Sit Christi pandocheum no-
stra domus : repetamus ab illis mercedem, non ar-
gentum, sed ut faciant domum nostram Christi
receptaculum : circumcursemus undique, traha-
mus, venatum abripiamus : majus beneficium ac-

B cipimus, quam damus. Non jubeo mactare vitulum:
da panem egenti, vestem nudo, tectum hospiti. Nc
autem hac pritexas, Est domicilium Ecclesi:
commune ; in illud impende, et tu lucratus es. Nam
illeetiam eorum, qua a famulis acta fuerant, mer-
cedem habuit. Ita erant instituti illius pueri : cur-
rebant, nec murmurabant sicut nostri ; illos enim
pios reddiderat : in bellum traxit, nec murmura-
bant; ita philosophi erant. Omnium enim. curam

gerebat ut sui ipsius : ac fere, ut Job dicebat: Si- σον. 33. 6.

militer formati sumus in eodem ventre. ltaque Domesti-
corum cur:

et nos curemus salutem nostram, et magnam ha- nibenda.

χαὶ ot μόνον αὐτοῦ ἔτρεχον χαὶ οὐχ ἐγόγγυζον χα-

θάπερ οἵ ἡμέτεροι * εὐλαεῖς "m αὐτοὺς ἦν πε motn.

Εἰς πόλεμον εἶλχε, χαὶ οὐχ ἐγόγγυζον * οὕτως ἦσαν
φιλέσοφοι. Πάντων γὰρ ὁμοίως ἐπεμελεῖτο ὥσπερ
c € 1 1 ᾿ ᾿ ^n. c
ἑαυτοῦ" μονονουχὶ po χατὰ tov ᾿Ιὼ6 ἔλεγεν, ὅτι
Ὁμοίως ἐπλάσθημεν ἐν τῇ αὐτῇ γαστρί. Τοίνυν xoi
ἡμεῖς φρον τίζωμεν ἑαυτῶν τῆς σωτηρίας, xo πολλὴν
ποιώμεθα τῶν οἰχετῶν τὴν ἐπιμέλειαν, ὅπως ἔσονται
- ! oy c
χρηστοὶ "χαὶ ἐπιμελεῖς * χαὶ ἔστω xoi 6 οἰκέτης ἡμῶν
^ , M τὰ -Ὁ ; LÀ b -
πεπαιδευμένος τὰ τοῦ Θεοῦ. Οὐχ ἔσται δύσχολος ἡμῖν
,
δυθμίσωμεν. Καθάπερ
εὐτάχτων, ὃ στρατηγὸς

ἣ ἀρετὴ λοιπὸν, ἐὰν ἐχείνους
ἐν πολέμῳ mro ὄντων
ῥῃδίως dove L, τοὐναντίον δὲ qiiesnia ὅταν μὴ τοῦτο
ἡ Xa ναυτῶν δὲ δμιονοούντων, ὃ χυδερνήτης εὐχόλως
τοὺς οἴακας μεταχειρίζεται" οὕτω χαὶ ἐνταῦθα, ἐὰν
οὕτως ὦσι πεπαιὸ δευμιένοι οἱ οἰχέται, οὐ παροξ ξυνθήση

ῥαδίως, οὐχ ἐγχαλέσεις, οὐκ ὀργισθήση,, o0 λοιδορή-

ἃ xai ἐπιμελεῖς deest in quibusdam.

C beamus domesticorum sollicitudinem, ut sint probi
et vigiles : sit etiam domesticus noster in iis, qua
ad Deum spectant, institutus. Non erit postea vir-
tus nobis difficilis, si illos probe instituamus. Sicut
enim in bello, cum milites sunt bene ordinati, dux
facile pugnat; contra vero, si non ita sit : nautis
item consentientibus, gubernator nullo negotio gu-
bernacula regit : ita. 51 sint famuli recte instituti,
non facile exacerbaberis, non objurgabis, non ira-
sceris , non conviclaberis. Fieri quoque potest , ut
famulos reverearis, si sint admirabiles : 1psique te
juvabunt, et ad bona hortabuntur. Ab his autem

D omnibus omnia Deo placita erunt, et sic tota do-
mus implebitur benedictione; et sic ca, quie Deo
placent, facientes, magno fruemur superno prasi-

586 S. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

dio : quod nos omnes assequi contingat , gratia et
benignitate Domini nostri Jesu Christi, quicum
Patri et Spiritui sancto gloria, imperium , honor,
nunc et semper, et in secula seculorum. Amen.

σεις. Ἔστιν ὅπου xoi ἐντραπήσῃ τοὺς οἰχέτας, ἐὰν
ὦσι Besileduilg xot seva De peycit Sp; xat "peus
νέσουσι τὰ χρηστά. Amb δὲ τούτων πάντων πάντα
ἔσται τὰ τῷ Θεῷ δοχοῦντα,, xal οὕτω πᾶσα fj οἰχία
εὐλογίας πληρωθήσεται, χαὶ τὰ τῷ Θεῷ ἀρέσχοντα
διαπραττόμενοι ,." πολλῆς ἀπολαύσομεν τὴς ἄνωθεν
συμμαχίας, ἧς γένοιτο πάντας ἡμᾶς ἐπιτυχεῖν, χά-
οιτι xal φιλανθρωπία τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ od
στοῦ; μεθ᾽ οὗ τῷ Πατρὶ à ἅμα τῷ ἁγίῳ Πνεύματι δόξα,
χράτος, τιμὴ, νῦν x«t del, xal εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν

e) 3 ,
αἰώνων. Aur.

HOMILIA XLVI. 543

A

Cap. XXI v. 18. Sequenti autem die introibat
Paulus nobiscum ad Jacobum, omnesque
presbyteri aderant. 49. Quos cum salutas-
set, narrabat per singula, que Deus fecisset
in gentibus per ministerium ipsius.

1. Hic frater erat Domini et episcopus Jeroso-
lymorum, vir magnus et mirabilis. Ad hunc in- p
greditur Paulus, sicut et ante etiam ad illum mit-
titur : e£ quomodo, audi. Sequenti autem die,
inquit, introibat Paulus nobiscum ad Jacobum.
Vide quam sit a fastu alienus. Omnesque pre-
sbyteri aderant. Quos cum. salutasset, narra-
bat per singula, que fecerat Deus in gentibus
per ministerium ipsius. Iterum illis quz ad gen-
les spectabant enarrat, non vane glorie studio,
absit; sed ut Dei clementiam ostenderet, et multa
ipsos impleret letitia. Vide ergo quomodo au-
dientes Deum glorificarent. Non illum extulerunt €
vel mirati sunt, sed. Deum glorificabant : ita
enim narrabat, ut illi rem adscriberet. 20. 4t illi
cum audissent, magnificabant Deum, dixerunt-
que ei : F'ides, frater, quot sunt millia in Ju-
deis, qui crediderunt ; et omnes eemulatores
sunt legis. Audierunt autem de te, quia dis-
cessionem doceas a Moyse eos, qui inter gen-
tes sunt, omnes Judcos, dicens eos non debere
circumcidere filios suos, neque his consuetudi-
ἡ Hic. per- nibus incedere. Vide cum quanta et hi modestia
bes. loquantur. Non quasi episcopus cum auctoritate D
et de c«tu loquitur , sed illum 1n consilii socium. assumunt;
Fpiscopilo- ^c si statim et ab initio rationem redderent, dies

quitur.

» loc initium lonze alio modo affert Codex ille su-
pra memoratus [A. B. C.]. Prima verba sunt, οὗτος

ἐπίσχοπος ἦν τῶν ἸἹΞροσολύαων.

OMIAIA μς΄.

“ὦ NY , , , M E E *
Τὴ δὲ ἐπιούση ἡμέρα εἰσήει ὃ Παῦλος σὺν ἡμῖν πρὸς
, /,

᾿Ιάχωόον, πάντες τε παρεγένοντο οἱ πρεσδύτεροι.

S ee. , , M Pad - 24 ce
Καὶ ἀσπασάμενος αὐτοὺς, ἐξηγεῖτο καθ᾽ £v ἕχαστον

T , M E T S
ὧν ἐποίησεν ὃ Θεὸς ἐν τοῖς ἔθνεσι διὰ τῆς διαχο--

γίας αὐτοῦ.

sd SN A τῷ, ^s - ,ὔ 1 , ^
ἃ Οὗτος 6 ἀδελφὸς ἦν τοῦ Κυρίου xat ἐπίσχοπος τῶν
T M 243 D D , * c
εροσολύμων,, ἀνὴρ μέγας χαὶ θαυμαστός. IMooc τοῦ -
, ΩΝ εἴ
τον A νῦν: Παῦλος, ec xai πρὸ τούτου xai
πρὸς αὐτὸν πέμπεται" xal ὅπως ἄχουε. “Γῇ δὲ ἐπιούση
ἡμέρα, φησὶν, εἰσήει ὃ Παῦλος σὺν ἡμῖν πρὸς Ἰάχω-
e, Moy , , [4
6ov. Ὅρα τὸ ἄτυφον. Πάντες τε παρεγένοντο oi πρε-
Gr J M πὶ , ἘΞ D N PL €- EJ ἕν
σθύτεροι- xal ἀσπασάμενος αὐτοὺς; ἐξηγεῖτο καθ
el € 2 , H Oz 2 - zo
ἕχαστον ὧν ἐποίησεν ὃ Θεὸς ἐν τοῖς ἔθνεσι διὰ τῆς
, mM— , - M - -
διαχονίας αὐτοῦ. Πάλιν αὐτοῖς τὰ τῶν ἐθνῶν διη-
ΓΞ E] - ^ [eo A ZA 1). M e Ὁ
γεῖται, οὐ χενοδοξῶν, μὴ γένοιτο, ἀλλὰ τοῦ Θεοῦ
7 - SS hU
θέλων τὴν φιλανθρωπίαν ἐνδείξασθαι, xot saa αὖ-
τοὺς ἐμπλῆσαι χαρᾶς. Ὅρα γοῦν πῶς ἀχούσαντες * xot
ἐδόξαζον τὸν Θεόν. Οὐχ ἐχεῖνον ἐπήρουν οὐδὲ ἐθαύμα-
^ ' IY “ c
ζον ἀλλὰ Τὸν Θεὸν ἐδόξαζον * οὕτω γὰρ διηγήπαζο
- , “ὦ
ὡς ἀνατιθέμενος αὐτῷ. Οἱ δὲ ἀκούσαντες ἐδόξαζον τὸν
Θεὸν, εἰπόντες αὐτῷ - θεωρεῖς, ἀδελς v95, πόσαι μυριάδες
εἰσὶν Ἰουδαίων τῶν πεπιστευχότων: xai πάντες ζη-
M D , [4 , zT /, ^Y M το
λωταὶ τοῦ νόμου ὑπάρχουσι. Κατηχήθησαν δὲ περὶ σοῦ,
eh » 7 "NN , M x "m , ^ Y
ὅτι ἀποστασίαν διδάσχεις ἀπὸ Μωῦσέως τοὺς χατὰ
V oy, , 3 . "7 , Y ΄, 5
τὰ ἔθνη πάντας Ἰουδαίους; λέγων μὴ περιτέμνειν αὖ-
Y - Y.
τοὺς τὰ τ inne une τοῖς ἔθεσι περιπατεῖν. "Opa. xat

E

3. Y et? S * ^ ^ O3: € 3 ,
αὐτοὶ μεθ᾽ ὅσης P ὑποστολῆς φασιν. Οὐχ ὡς ἐπίσχοπος
, Lud ^ Ὅν ων Ὄπ ον YS ,
αὐθεντιχῶς διαλέγεται, ἀλλ᾽ αὐτὸν παραλαμόάνουσι
* m 7 , cr “ἡ 5 ^, , Y , b!
χοινωνὸν τῆς γνώμης" ὥσπερ ἂν εἰ εὐθέως χαὶ ἀπὸ
, , , , € ^
προοιμίων ἀπολογούμενοι, ὅτι οὐχ ἐδουλόμεθα. ᾿Ορᾶς
D / M P] , à ^ eT , "2 '
τοῦ πράγματος τὴν ἀνάγχην, Θεωρεῖς πόσαι, φησὶ,

* [ χαί in D. rasura deletum. A. B, C. ὅρα γοῦν" ἀκού-

σαντες, φησὶν, ἐδοξ. ]
b Codex unus συττολῆς.

IN ACTA

^ 2 ὶ 3 δὰ»... "^ » , 5" M 2
Ee εἰσὶν ' louGatov τῶν πεπιστευχότων ; Καὶ οὐχ
^ , PAPE Y
εἶπον, πόσας μυριάδας χατηχήσαμεν, ἀλλ᾽ KEict. Καὶ
οὗτοι, φησὶ, πάντες ζηλωταὶ τοῦ νόμου ὑπάρχουσι.
M
Δύο αἰτίαι, xai τὸ πλῆθος: xa ἣ γνώμη. Οὔτε γὰρ
^ “" '
εἰ ὀλίγοι ἦσαν, καταφρονῆσαι ἐχρῆν, οὔτε εἰ πολλοὶ
ES , , Y ^ c
xal μὴ πάντες τοῦ νόμου ἀντείχοντο, περὶ πολλοῦ
^ » T , 4. EL 3 M ,
ποιεῖσθαι. Εἶτα xai τρίτη αἰτία - Καὶ αὐτοὶ πάντες
, M M m ἢ 2 , NN
χατηχήθησαν, φησὶ; περι σοῦ, ὅτι ἀποστασίαν διδα-
. a E/ 7 2
σχεις ἀπὸ Μωῦσέως τοὺς χατὰ τὰ ἔθνη πάντας Ἴου-
PN J M ΄ a δ M Lan ^
δαίους, λέγων μὴ meprtépveve αὐτοὺς τὰ τέχνα, μιηδὲ
τοῖς ἔθεσι περιπατεῖν. Οὐχ εἶπον, ἤκουσαν" ἀλλὰ, Κα-
ἘΠῚῊ ΤΙΣ σαν. τοῦτ ἔστιν, ἐδιδάχθησαν xol DOSE.
ὅτι ἀποστασίαν ἀπὸ Μωῦύσέξέως διδάσχεις, λέγων υὴ
περιτέμνειν αὐτοὺς τὰ τέχνα; μηδὲ τοῖς ἔθεσι περιπα-
- "Dc DAN χ τ
τεῖν. “ Τοῦτο εἰπὼν, ἐπήγαγε Τί οὖν ἐστι; Πάντως
- ΩΝ - , i]
δεῖ πλῆθος συνελθεῖν" ἀχούσονται vào, ὅτι ἐλήλυθας.
"NS eai) το g 3vaueo ὦ CH T
οὗτο οὖν ποίησον ὅ σοι λέγομεν. Ἃς συμδουλεύοντες
οτὦω , ^ € 9- , [ "Y - P Á
αὗτα λέγουσιν, οὐχ ὡς ἐπιτάττοντες. Εἰσὶν ἡμῖν &v-
, 3. V FA πῶ - M
τέσσαρες, εὐχὴν ἔχοντες ἐφ
Z M - y
παραλαδὼν ἁγνίσθητι σὺν αὐτοῖς, xol δαπάνησον ἐπ᾽
- e M M M Ded ,
αὐτοῖς, ἵνα ξυρήσωνται τὴν χεφαλὴν, xa γνῶσι πάν-

ci zT , ' E EPA
οτι ὧν χατηχῆνται περι σου; QUOS

-
.

M

ἐστιν, ἀλλὰ
E Y yx “ὦ ᾿ , ὙΠ Y

Wr ig xai αὐτὸς φυλάσσων τὸν νόμον. 'E το τὴν

Ξε
ες:

ἀπολογίαν ποιῆσαι αὐτῷ συμό δουλεύουσιν; οὗ cue

Ἵνα £ ξυρήσωνται; φησὶ; χαὶ γνῶσι πάντες, ὅτι ὧν

€T

χατήχηνται περὶ σοῦ, οὐδέν ἐστιν. Οὐχ εἶπον, ὅτι δι-

ἦν
^ ΄ 7 , Y
Bamxetes ἀλλὰ Romanes πάλιν τὸ ἐδιδά di rau
τς

διὰ τούτου δηλῶν; χαὶ ὅτι τ: τουτέστιν, ἐχ πε-
ΝΑ ,

ριουσίας χαὶ αὐτὸς ῳ cede Οὐ γὰρ δὴ τοῦτο μόνον

3 2

ἦν τὸ σπουδαζόμενον, εἰ

e
οτι χαὶ αὐτὸς τΊ jpet-

TE τ διδάσχει, ἀλλ᾽
[ SPP De
Τί οὖν, ἂν τὰ ἔθνη μάθωσιν, οὐ

, ec ce t -
σχανδαλισθήσονται. φησί; Πῶς; ὅπου χαὶ ἡμεῖς οἱ

c E] HE a E N , ,
τῶν Ιουδαίων * διδάσχαλοι ἐπέμψαμεν πρὸς αὐτούς.
δ οἱ -Ὁ € - , ,
Περὶ δὲ τῶν πεπιστευ χότων ἐθνῶν ἡμεῖς ἐπεστείλα-

N
μεν, χρίναντες U-, δὲν τοιοῦτον τηρεῖν αὐτοὺς, εἰ ud

*

M
φυλάσσεσθαι αὐτοὺς τὸ

L
πνιχτὸν χαὶ e s ειᾶν.

εἰδωλόθυτον xa τὸ αἷμα χαὶ τὸ
"Evca0a ied δὲ
c
)évet, τοῦτό ἐστιν’ Tp ἡμεῖς ἐχείνοις ἐπετάξαμεν,
καίτοι γε ᾿Ιουδαίοις χηρύττοντες, οὕτω xol σὺ, καίτοι
» ͵ / [4 Cres. ej N E 5
ἔθνεσι χηρύττων, σύμπραξον f uiv. Ox τὸν Παῦλον" οὐ
Y , aJ , -
λέγει, xoi μὴν δύναμαι Τιμόθεον παραγαγεῖν, ὃν πε-
, - - A^

ριέτεμον: xal μὴν δύναμαι πεῖσαι τῷ λόγῳ ἀλλ᾽
, , m - M , 2 , - M A, rr

ἐπείσθη αὐτοῖς, xai πάντα ἐποίησε" χαὶ γὰρ οὕτω
λον pev. Οὐ γὰρ ἦν ἴσον εἰς ἀπολογίαν κατ αστῆναι;
χαὶ οὐδενὸς εἰδότος ποιῆσαι ταῦτα. deed ἦν τὸ
xa δαπανᾶσθαι. 'Toce παραλαδὼν ὃ Παῦλος τοὺς ἀν--
τς χαὶ τῇ ἐχομένῃ ἡμέρα σὺν αὐτοῖς ἁγνισθεὶς
εἰσήει εἰς τὸ ἱερὸν, διαγγέλλον τὴν πη τῶν

x
Tus ρῶν τοῦ ἁγνισμοῦ, ἕως οὗ προσηνέχθη ὑπὲ e ξγὸς

c Hac, τοῦτο εἰπὼν ἐπήγαγε, desunt in eodem Cod.

TOM. IX.

APOSTOLORUM.

HOMIL. XLVI.

507

rentque: Non. vellemus. Vides rei necessitatem ?
J'ides, inquiunt, quot sint millia in Judeis, qui
crediderunt ? Nec dicunt, Quot millia institue-
rimus, sed Sunt. Et hi , inquiunt, omnes emu-
latores sunt legis. Dux causz sunt, et multitudo
et propositum. Neque enim, si pauci fuissent, con-
temnendi erant ; neque si multi, et non omnes le-
gem retinuissent, magnopere curandum erat. Ac-
E cedit et tertia causa: Et hi. omnes edocti sunt
de te, mquit, quod discessionem doceas a Moyse
eos omnes, qui inter gentes sunt, Judecos,
dicens non debere eos circumcidere filios suo*
neque in consuetudinibus illis incedere. Non
dicunt; Áudierunt; sed, E docti sunt, id est, insti-
tuti sunt οἱ crediderunt, quod. discessionem a
Moyse doceas, dicens non debere eos circum-
cidere filios suos, neque in consuetudinibus
ilis incedere. Post hec subdidit : 22. Quid

ἑαυτῶν. 'Γούτους.;, ergo est ? Utique oportet convenire multitudi-

A nem : audient enim te venisse. 20. Hoc ergo
fac, quod tibi dicimus. Quasi. consilium dantes
hoc dicunt, non quasi imperantes. Sunt nobis viri
quatuor votum habentes super se. 94. His
assumtis sanctifica te cum illis, et impende in
illis , ut radant capita, et sciant omnes, quia
quc de te audierunt falsa sunt, sed ambulas
et ipse custodiens legem. Gonsulunt ut re et ope-
re, non sermone defensionem paret. Ut radant,
inquit, et sciant omnes, quia que edocti sunt
de te, falsa sunt. Non dixerunt, 'Tu doces, sed

B Judierunt, rursum hoc verbo significans, edocti
sunt, et quod .Zmbulas,id est, ex abundanti
ipseserves. Non enim hoc solum quaerebatur, an
alios doceret, sed etiam an ipse servaret. Quid
ergo, si gentes didicerint, inquit, annon offenden-
tur ? Quit. cum nos didici doctores illum ad
gentes miserimus ? 25. De iis autem, qui .credi-
derunt ex gentibus, nos scripsimus, decernen-
tes ne quid hujusmodi observent , sed absti-
neant ab iis, que immolata sunt idolis, a san-
guine el suffocato et fornicatione. Hic monen-

C do loquitur : vult autem dicere , Ut nos ipsis pre-
cepimus, etsi Judzis przdicantes: sic et tu, etsi
gentibus przdices, cooperare nobiscum. Observa
Paulum : non dicit, Possum utique Timotheum
adducere, quem circumcidi, et possum hoc sermo-
ne persuadere; sed obtemperavit eis, et omnia fe-
cit: etenim sic expediebat. Non enim idem erat
rationem verbis reddere, et nemine conscio hoc

* [ 2252220» mendose Montf, et Saiil ]

27

588 5, JOANNIS CHRYSOST.

facere. Suspicione carebat, quod etiam impende-
ret. 96. Tunc Paulus assumtis viris, postera
die purificatus cum illis, intravit in templum,
annuntians expletionem dierum purificationis,
donec offerretur pro uno quoque eorum oblatio.
"A nnuntians, hoc est, declarans : itaque ipse erat
qui sese manifestum faciebat. 27. Cum autem
septem dies jam implendi essent.

9. Vide quomodo potissimum in illis moratur. D

Ii qui erant ex sia Judei, cum vidissent eum
in templo, concitaverunt totam turbam, et in-
jecerunt in illum manus, clamantes : 28. Firi
Israelite, adjuvate : hic est homo, qui adver-
sus populum et legem et locum hunc omnes ubi-
que docens, insuper et gentiles induxit in
templum, et violavit sanctum. locum istum.
Vide mores eorum. ubique turbulentos, ipsosque
in medio temere clamantes. 29. J'iderant enim
Trophimum Ephesium in civitate cum ipso,

, y Ww 5 - -
ρᾶς, χράζοντες" ἀνδρες Ιτραηλῖται, βοηθεῖτε᾽ oüco
M e —— M A^ , M
ἐστιν ὃ ἄνθρωπος ὃ χατὰ τοῦ λαοῦ xai τοῦ νόμου xat
PU , m q » Y
τοὺ τόπου τούτου πάντας πανταχοῦ διδάσχων" ἔτιτε καὶ
vo " , , , e * M , X I4
Ἑλληνας εἰσήγαγεν εἷς τὸ ἱερὸν, xat χεχοίνωχε τὸν ἅγιον
L E dg zI ^ EM A
τόπον τοῦτον. Ogx τὸ ἦθος αὐτῶν πανταχοῦ ταραχὼ-
ES e 7, E] τ , *. Y €
δες, xol ἁπλῶς βοώντων ἐν τῷ μέσῳ. Ἤσαν γὰρ &o-
, r^ 7 ^ 31) , 5 c / XX Ὁ τὐαῶς
ραχότες Γρόφιμον τὸν ᾿Κφέσιον ἐν τῇ πόλει σὺν αὐτῷ,
" 5 m— 3581.
ὃν ἐνόμιζον ὅτι εἰς τὸ ἱερὸν εἰσήγαγεν ὃ Παῦλος. Exi-

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

ἑχάστου αὐτῶν ἣ προσφορά. Διαγγέλλων᾽ τουτέστι,

ὅλ [74 ΠῚ RN ECT. € Y c
χαταγγέλλων : ὥστε αὐτὸς ἦν ὃ δῆλον ἑαυτὸν ποιῶν.
"Qc δὲ ἔμελλον αἱ ἑπτὰ ἡμέραι συντελεῖσθαι.

Ὅρα πῶς μάλιστα δὴ αὐτοῖς ἐγχρονίζει. Ot ἀπὸ

δὰ»... 5 /, 3 Ὁ» , EASY J -" c τὰν
τῆς Ασίας Ἰουδαῖοι, θεασάμενοι αὐτὸν ἐν τῷ ἱερῷ, συν-
, , M » N ΕῚ /, , , ον A -
£y&0v πάντα τὸν ὄχλον, καὶ ém$6oov ἐπ᾽ αὐτὸν τὰς χεῖ-

τὺ: τῇ

quem cstimaverant quod. in templum. intro- E. γήθη τε ἣ πόλις ὅλη, χαὶ ἐγένετο συνδρομὴ τοῦ λαοῦ:

duxisset Paulus. 90. Commotaque est civitas
tota, et facta est concursio populi : et. appre-
hendentes Paulum, trahebant eum extra tem-
pli : et statim clause sunt januee. F'iri Israe-
lite, adjuvate, inquiunt. Hic est homo qui ad-
versus populum et legem et locum istum. Qui
illos maxime turbabant, templum et legem, hzc
proferunt illi. Neque Paulus hzc patiens de his etsi
tantis apostolos accusavit, quod ipsi in causa ho-
rum essent: adeo erat magnanimus. Et trahebant

xoi ἐπιλαδόμενοι τοῦ Παύλου, εἷλκον αὐτὸν ἔξω τοῦ
ἱεροῦ" xo εὐθέως ἐχλείσθησαν αἱ θύραι. Ἄνδρες ᾿Ἴσρα-
ἡλῖται, βοηθεῖτε, φησίν. Οὗτός ἐστιν ὃ ἄνθρωπος ὃ
χατὰ τοῦ λαοῦ χαὶ τοῦ γόμου χαὶ τοῦ τόπου τούτου.
^ , na PRO "e ec ^ Y , Ὁ

Ἁ μάλιστα αὐτοὺς ἐθορυόει ὃ ναὸς xat ὃ νόμος, ταῦτα

, , - ΕΝ, »*Y ΕΥ , - 5 /

προφέρουσι ἐχεῖνοι. Καὶ οὐδὲν ἐνεχάλεσε τοῖς ἀποστό-
λοις ὃ Παῦλος παθὼν χαίτοι τοσαῦτα, ὅτι αὐτοὶ αἴ-

.ο ͵ S. ,ὔ
tt τούτων γεγόνασιν αὐτῷ " οὕτως ἦν μεγαλόψυ--

RN T- » 5 Y y* c € e ^
qoc. Καὶ εἷλκον αὐτὸν, φησὶν, ἔξω τοῦ ἱεροῦ" xat
/. 2 Sugar
ἐχλείσθησαν αἱ θύραι. ᾿Εδούλοντο γὰρ αὐτὸν ἀνελεῖν

eum, inquit, extra templum : et clause sunt 4,5 καὶ διὰ τοῦτο ἔξω εἶλχον, ὥστε μετὰ πλείονος ἀδείας
januce. V olebant enim illum interficere; ideofo- A τοῦτο ποιῆσαι. Ζητούντων δὲ αὐτὸν ἀποχτεῖναι, ἀνέδη

ras illum trahebant, ut cum majore licentia hoc
facerent. 91. Querentibus autem illis eum oc-
cidere, nuntiatum est tribuno cohortis, quod
tota confunderetur Jerusalem : 52. qui statim
assumtis militibus et centurionibus decurrit ad
illos. Qui cum vidissent tribunum et milites ,
cessaeerunt percutere Paulum. 995. Tunc ac-
cedens tribunus apprehendit eum, et jussit eum
alligari catenis duabus : et interrogabat quis
esset et quid fecisset. 34. Alii autem aliud cla-
mabant in turba. Et cur examinaturus eum jus-

, INS yp ^ Ah Jg en M
φάσις τῷ χιλιάρχῳ τῆς σπείρας, ὅτι ὅλη συγχέχυται
ε * -- A

Ἱερουσαλήμ." ὃς ἐξαυτῆς παραλαδὼν στρατιώτας xat

, NV 98 }0

δ , ^ 9:59. zi n e M
ἑχατοντάρχους, χατέδραμεν ἐπ᾽ αὐτούς. Οἱ δὲ ἰδόν--
^ , M , ,
τες τὸν χιλίαρχον xal τοὺς στρατιώτας, ἐπαύσαντο

, ' D rp, 5 , € MN, 5
τύπτοντες τὸν Παῦλον. 'T'óve ἐγγίσας ὃ χιλίαρχος, ἔπε-
, D € ,

)d6zcro αὐτοῦ, χαὶ ἐκέλευσε δεθῆναι ἁλύσεσι δυσί" xat
, , ^ LÀ M 4-1 , ν
ἐπυνθάνετο, τίς ἂν εἴη χαὶ τί ἐστι πεποιηχώς. Ἄλλοι

X y^ , E - ,
6i ἄλλα ἐδόων ἐν τῷ ὄχλῳ. Καὶ τίνος ἕνεχεν μέλλων

»

7 I^ A , ,
αὐτὸν ἐξετάζειν, ἐχέλευσε δεθῆναι ἁλύσεσι δυσί; Πα-
, b! M m NX 4 A ^ Y À
ραμυθούμενος τὸν θυμὸν τοῦ δήμου. M7, δυνάμενος
Y - * r B
δὲ γνῶναι τὸ ἀσφαλὲς διὰ τὸν θόρυδον, ἐχέλευσε ἄγε-

sit ligari catenis duabus ? Ut populi furorem mi- B σθαι αὐτὸν eic τὴν παρεμόολήν. “Ὅτε δὲ ἐγένετο ἐπὶ

tigaret. Et cum non posset certum cognoscere
pre tumultu, jussit duci eum in castra. 55. Et
cum venisset ad. gradus, contingit ut portare-
tur a militibus propter vim populi : 56. seque-
batur enim multitudo populi, clamans: Tolle

τοὺς ἀναθαθμοὺς, συνέδη βαστάζεσθαι αὐτὸν ὑπὸ τῶν
EU N.N M , e ovy ΕῚ , hj M
στρατιωτῶν διὰ τὴν βίαν τοῦ ὄχλου * ἠκολούθει γὰρ τὸ
πλῆθος τοῦ λαοῦ χράζον, αἰρε αὐτόν. 'Γί ἐστιν, Alpe
5247. vy y 4 NW 3 E E ,ὔ
αὐτόν; Ἔθος ἦν ᾿Ιουδαίοις xa0' ὧν ἂν ἀπεφαίνοντο
τοῦτο λέγειν, ὡς xal ἐπὶ τοῦ Χριστοῦ τὸ αὐτὸ φαίνον -

-

΄

ται ποιοῦντες καὶ λέγοντες, pov αὐτόν᾽ τουτέστιν,
ἐχ τῶν ζώντων ποίησον ἀφανῆ. "iic δὲ, ὃ παρ᾽ ἡμῖν

ἔγουσι κατὰ τὴν Ῥωμαϊκὴν συνήθειαν, ἐν τοῖς ct-
νοις αὐτὸν ἔμδαλε, τοῦτο εἶναι τὸ, Αἷρε αὐτὸν. Μέλ-
λων δὲ εἰς τὴν παρεμθολὴν εἰσάγεσθαι ὃ Παῦλος, λέ-

-. À E. ,
γει τῳ χι Mx oy , ει

τοὺς ἀναδαθμοὺς eoo! ἀξιοῖ πρὸς τὸν χιλίαρχον C
ς αὐμοὺς φερόμενος, ἀξιοῖ πρὸς τὸν χιλίαρχον
? - ES - πὶ bl T7725 YT , 3 -
εἰπεῖν τι. Καὶ δρα πῶς ἐπιειχῶς " Ei ἔξεστί μοι εἰπεῖν

Y ; , € NC oor €3^ Y 4
τι πρὸς c£; φησίν. Ὃ δὲ ἔφη " ἑλληνιστὶ γινώσχεις
Οὐχ ἄρα cb εἰ ὃ Αἰγύπτιος, ὃ πρὸ τούτων τῶν ἧμε-

p X
ρῶν ἀναστατώσας, xal ἐξαγαγὼν εἰς τὴν ἔρημον τοὺς
τετραχισχιλίους ἄνδρας τῶν σικαρίων ; ^ Οὗτος ὃ Ai-
γύπτιος ἄνθρωπός τις νεωτεροποιὸς γέγονε xoi στα-
σιαστής. Πρὸς δὴ τοῦτο ἀπολογεῖται ὃ Παῦλος, καὶ
δι᾿ ὧν εἶπεν ἀπάγει τὴς ὑποψίας αὐτόν. Ἴδωμεν δὲ
» V E] , ψν C un y M N
ἄνωθεν τὰ ἀνεγνωσμένα. Εἰσὶν ἡμῖν ἄνδρες, φησὶ,
τέσσαρες εὐχὴν ἔχοντες ἐφ᾽ ἑαυτῶν * τούτους παραλα-
&Ov, ἁγνίσθητι σὺν αὐτοῖς. Πρὸς δὴ τοῦτο οὖχ ἄντι- D

3 I i e i

πίπτει 6 Παῦλος, ἀλλὰ πείθεται. Ὅθεν δῆλον, ὅτι οὐ
προηγουμένως ἔδει τοῦτο ποιεῖν ( διὸ x«l πείθουσιν

, , , 5 c 5 J ^ M Y !
αὐτόν), ἀλλ᾽ ὅτι οἰκονομία τὸ πρᾶγμα xa. συγχαταύα-

σις ἦν. Οὐχ ἄρα ἐγκοπὴ τοῦ κηρύγματος τοῦτο ἦν,
ὅπου γε χαὶ αὐτοὶ ἐνομοθετ ουν ἐχείνοις τὰ τοιαῦτα.

"T oUco τοίνυν οἰχονουῶν xaX αὐτὸς Πέτρῳ ἐγχαλεῖ ὕστε-
D e L Y

νυ "C

HERE US NY CS WS * cr E] A M 1
αὐτοῦ τὸ δόγμα. Kat οὐχ εἶπον, ὅτι οὗ χρὴ τοὺς χατὰ
V Ἢ ^ Y - M c^ -
τὰ ἔθνη διδάσχειν, οὐδὲ ἀρχεῖ τὸ μὴ κηρῦξαι Excel:

“Ἃ

ἀλλὰ δεῖ

) TE ^ , v ΧΩ Χ ES
voto ὅτι φυ x i τον γομον. ἘΠ HS οασις τὸ πρᾶ-

γμά ἐστι, μηδὲν φοδηθῆς. Καὶ ὅρα,

τον χαὶ τὸ χέρδος. Καὶ τὸ ἐν Ἱεροσολύμοις δὲ τοῦτο
ποιεῖν, φορητόν. Ποίησον τοίνυν τοῦτο ἐνταῦθα, ἵνα
(M yr ἘΔ Ὁ. 2 BE , "A τ
ἐξῇ σοι ἔξω ποιεῖν ἐχεῖνο. Τότε παραλαδὼν, φησὶν, ὃ
Παῦλο N LAN 7 £0 Z X Á 5 » 64)
αὖλος τοὺς ἄνδρας τῇ ἐχομένη ἡμέρᾳ, οὐκ ἀνεδάλετο,,
ἀλλ᾽ ἔργῳ δεικνὺς τὴν πειθῶ, παραλαμδάνει μεθ᾽ ὧν
ἔμελλεν ἁγνίζεσθαι. Τοιοῦτόν τί ἐστι θερμὸν ἣ olx.ovo-

D
,

ς zog

mu O2^

S

IN ACTA APOSTOLORUM.

ἔξεστί μοι εἰπεῖν πρὸς σέ; "Emi

M z) c ΄“ 9 PX -- Ug M E] ^
ρον * xal οὐχ ἁπλῶς αὐτὸ ποιεῖ. “Ὅπερ γὰρ ἐνταῦθα
, m , - Ὁ ον
ἐποίησεν αὐτὸς, τοῦτο Πέτρος ἐχεῖ σιγῶν καὶ ἱστῶν
M - bh -Ὁ -
xai πλεῖόν τι ποιῆσαι, ἵνα πεισθῶσιν ἐχεῖ- E

b? /

οὔ πρότερον
, “-Ὁ

πείθουσιν αὐτὸν, ἕως τοῦ εἰπεῖν τὴν οἰκονομίαν πρῶ-

μία. Καὶ πῶς, φησὶν, οἱ ἀπὸ τῆς ᾿Ασίας Ἰουδαῖοι ei-
ον αὐτὸν ἐν τῷ ἱερῷ): Kies ἦν αὐτοὺς ἡμέρας τινὰς

HOMIL. XLVI. 389

eum. Quid est, Tolle eum ἢ Mos erat δι: 15,
contra eos, quos damnarent, ita loqui, ut. et con-
tra Christum fecerunt, dicentes, Tolle illum; hoc
est, de numero viventium dele. Quidam vero di-
cunt, id esse quod apud nos ex Romana consue-
tudine. dicitur : Immitte illum in signa. 97. Et
cum cepisset in castra induci Paulus, dicit
tribuno : Si licet mihi loqui ad te. Cum gesta-
retur in gradibus, petit quiddam tribuno dicere.
Et vide quam mansuete : Si mihi licet loqui ad
te, inquit. Qui dixit, Grece nosti ? 58. /Vonne
tu es /Egyptius, qui ante hos dies tumultum
concitasti, et eduxisti in desertum quatuor mil-
lia virorum sicariorum ? Hic /Egyptius homo
erat, quedam innovans et seditiosus. Hac de re
sese purgat Paulus et dictis suis tollit suspicionem.
Verum superius lecta repetamus. Sunt nobis, in-
quit, viri quatuor votum habentes super se : his
assumtis purifica te cum illis. Ad hecnon obui-
titur Paulus, sed morem gerit. Unde palam est
hoc non necessario faciendum fnisse ( ideoque per-
suadent illi), sed hoc per ceconorniam et indulgen-
tiam factum esse. Non erat ergo hoc praedicationis
impedimentum, siquidem et apostoli hac illis
statuebant. Hoc itaque dispensans, ipse tamen
Petrum deinceps incusat ; nec sine causa hoc fe-
cit : nam quod hic fecerat ipse, hoc ibi Petrus
tacens et stabiliens dogma suum. Non dicebant :
Non oportet gentiles docere ; neque, Sufficiat quod
non predicetur illic : sed oportet quid. amplius fa-
cere, ut persuadeantur illi te legem custodire. At-
temperatio est res illa, ne timeas. Et vide : non
prius persuadent illi, quam reprzesentent et cecono -
miam et lucrum. Et quod Jerosolymze fieret, to-
lerabile erat. Hoc igitur hic facito, ut illud extra
civitatem lianc tibi facere liceat. Tunc Paulus,
inquit, assumtis viris sequenti die. Non distu-
lit, sed opere monstrans se persuasum esse, as-
sumit eos quibuscum se purificaturus erat : tanti
fervoris est. economia hujusmodi. Et quomodo,

κεἴ δια ΡΝ ρον δὲ πῶς χαὶ οἰχονομία τὸ γενό- gis inquies , Judzi Asiatici viderunt illum 1n tem-

μένον T * μετὰ γὰρ τὸ ΤΕ γον τοὺς Ἰουδαίους, τότε ^ plo? Verisimile est eos aliquot diebus isthic ver-

ἐπιτίθενται" εἰχότως, ἵνα μὴ χἀχεῖνοι συνεπιθῶνται.
-- M *! -
Βοηθεῖτε, φησὶν, ἄνδρες Ἰσραηλῖται. “Ὥς τινος δυσθη-

^
i
"^ Ww
p

J/ 99. E Ux Xa Ti XO γορία μείζων ἀπὸ τῶν παρόν-

, : ^ oN E: , -
ράτου xat δυσχειρώτου ταῖς ἐχείνων ἐμπεσόντος χερσὶ,
OU eh , / LUE 90 À
Βοηθεῖτε, λέγουσι. Πάντας UI οὗτός ἐστιν ὃ
ἄσχων. Οὐχ ἐνταῦθα μόνον, φησὶν, ἀλλὰ παντα-

satos esse. Vide autem rem ex dispensatione qua-
dam factam esse. Postquam enim persuasi fuerant
Judaei, tunc insurgunt in illum : et e re quidem,
ut ne illi etiam in ipsum insurgerent. ;Zdjuvate,
inquiunt, viri Israelite. Ac si quis captu diffi-
cilis in eorum manus incidisset, Jdjuvate, in-

των. "Ex δὲ, φησὶ, xai χεχοινώνηχε τὸ ἱερὸν, ἄν- p quiunt. Zic est, qui ubique omnes docet, Non

^ οὗτος ὃ Αἰγύπτιος in uno. deest,

b Idem Cod. οὐ πρότερον

Z2
i

"m

παραινοῦσιν αὐτέν.

21,

2100::5-136;

Jadicorum
secta.

590 S. JOANNIS CHRYSOST.

Hic solum, inquiunt, sed Ubique. Tum etiam
accusatio major a przsentibus. Ad hzc , inquiunt ,
Profanavit templum , viros gentiles inducens.
Atqui etiam Christi tempore ascenderunt adora-
turi ; sed hi loquuntur de iis, qui non adorandi
causa veniebant. Et assumentes , inquit, Pau-
lum, trahebant illum foras. Perpende, a tem-
plo ejiciunt illum : neque enim ultra legibus vel
tribunalibus opus habebant; ideoque illum per-
cutiebant : sic per omnia feroces et petulantes sunt.
Ille vero tunc quidem non sese purgavit, sed post-
ea; et jure quidem : tunc enim ne audissent qui-
dem. Et cur clamabant, Tolle eum ? Timebant,
ne effugeret. Sed vide, cum quanta modestia Pau-
lus cum Tribuno loquatur. Quid enim dicit? δὲ
mihi licet aliquid tibi dicere? Τὰ erat humilis, ut
ubique modeste agere sciret. /Vonne tu es, inquit,
4Eg yptius ille?

5. Vide malignitatem diaboli. Deceptor erat et
przstigiator /Egy ptius ille, et sperabat se per illum
rem obscuraturum esse, et hos illius scelerum con-
sortes reddere, et Christum nempe et apostolos.
Sed nihil potuit, imo hinc splendidior veritas facta
est, nihil ex diaboli machinis laesa, imo magis il-
lustrata. Nam si prestüigiatores non fuissent, ac
deinde hi vicissent, forte suspicio fuisset : quando
autem et illi apparuerunt, et hi vincunt , hoc nimi-
rum mirabile est. Ideo apparere non prohibentur,
ut et sic magis fulgeant: ut etiam alibi dicit, Ut
qui probati sunt, manifesti fiant. Tale quidpiam
et Gamaliel dicebat: JZnte hos dies surrexit
Theudas. Sicarios vero quidam dicunt esse genus
latronum, sic appellatos a gladiis, quos gestabant,
sicas dictos Romanis: alii vero putant, ex una Ju-
daeorum secta fuisse. Tres namque sunt apud ipsos
sectze, Phariseeorum, Sadducaeorum, et Essenorum
qui et Sancti vocantur ( hoc enim sibi vult hoc
nomen Esseni), idque ob vitz sanctitatem. lidem
vero et Sicarii dicti, quod essent zelotz.. Ne ergo
doleamus quod sectz sint, cum et pseudochristi E
fuerint, qui Christo insidiari voluerunt, et antehac
et postea, ut obscurarent illum. Sed veritas fulget
et splendet ubique. Hoc et prophetarum zvo fa-
ctum est: fuerunt pseudoprophetze, et veri ex com-
paratione magis effulgebant. Etenim morbus sani-
tatem conspicuam facit, et tenebra lucem, tran-
quillitatemque tempestas. Non possunt gentiles di-
cere, quod illi deceptores et prestigiatores fuerint:

D

? In quibusdam τέ γάρ φησιν deest.
b [ A. B. C. ὅτε (ὅτε B.) 8x xat οὗτοι ἐρ., τοῦτό ἔστι τὸ

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

puc “Ἕλληνας εἰσ σαγαγών. Καὶ μὴν καὶ ἐπὶ τοῦ E
ἀλλὰ τοὺς οὐχ ἂν
ἑλομένους προσχυνῆσαι οὗτοι λέγουσι. Καὶ ἐπιλαδό--
μενοι τοῦ Παύλου, φησὶν, εἷλκον αὐτὸν ἔξω. Σχόπει"

«οὖς 5 /£
στου ἀνέδησαν προσχυνήσοντες "

3 5X c € - 5 Gd) 2 ray ^ ,

ἀπὸ τοῦ ἱεροῦ ExGdAlouctw αὐτόν - οὐκέτι γὰρ νόμων

5N/ 5 NN ^ / NM S Ν ΡῚ ,

ἐδέοντο οὐδὲ δικαστηρίων - διὸ xoi ἔτυπτον αὐτόν "

e M Τὰ -

οὕτω διὰ πάντων φαίνονται θρασεῖς ὄντες xat ἰταμοί.

Ὅ ΔΑ M , 5 , cr NA 3 ,
δὲ τότε μὲν οὐκ ἀπελογήσατο, ὕστερον δέ" εἶχό-

, M 2 Ὁ ἡ y me. Jo WE “,
τως" τότε γὰρ οὐδ᾽ ἂν ἤχουσαν. Καὶ τί δήποτε ἔχρα-
Ψ , τ ^

Cov, Alpe αὐτόν; ᾿βφούοῦντο, μὴ διαφύγη. Ἀλλ᾽ ὅρα
38 m τον .

μεθ᾽ ὅσης ὑποστολῆς διαλέγεται ὃ Παῦλος τῷ χιλιᾷρ-

χῳ. ὅ Τί γάρ φησιν; Εἰ ἔξεστί μοι εἰπεῖν τι πρὸς σε:

d
᾿'Γοσοῦτον ἦν ρος ὅτι xa μετριάζειν ἤδει παν-

ταχοῦ. Οὐχ ἄρα σὺ εἶ, φησὶν, 6 Αἰγύπτιος:

H

u Z $445; - 1
Opa χαχουργίαν διαδόλου.᾿Απατεὼν ἦν ἐχεῖνος xat
J € 55 οὗ M N , NN
γόης 6 Αἰγύπτιος, xai προσεδόχησε συσχιάζειν διὰ
τούτου χαὶ χοινωνοὺς ποιεῖν τῶν ἐχείνῳ προσηκόντων
dE xai τὸν Eque. xoi τοὺς ἀποστόλους "
ἄλλ᾽ οὐὸ DR) ἀλλ᾽ ὅμως ἔτι λαμπροτέρα γέγονεν
ἣ ἘΌΝ , οὐδὲν παραδλαδεῖσα τοῖς τοῦ διαόλου μιη-
^ A EE M
Lua ἀλλὰ χαὶ μᾶλλον τ Εἰ μὲν γὰρ
μὴ ἦσαν JOyrees εἶτα οὗτοι ἐχράτουν, τάχα &y τις
ἐπελάθετο" ἢ ὅτε δὲ xal ἐχεῖνοι E dynudys οὗτοι χρα-
τοῦσι, τοῦτό ἐστι τὸ θαυμαστόν. Διὸ xal φανῆναι! οὗ
λύ Sud - FX Ad. ΨΣ
χωλύονται, ἵνα xa οὕτω μᾶλλον λάμψωσιν * ὥσπερ
T Amo €, [:] € MN VM
οὗτος xat ἀλλαχοῦ λέγει " “ἵνα ot δόκιμοι φανεροὶ γέ-
r D S Dh ] [4
γωνται. Τοιοῦτό τι ἦν, ὃ χαὶ Γαμαλιῆλος ἔλεγεν, ὅτι
Πρὸ τούτων τῶν ἡμερῶν ἀνέστη Θευδᾶς. "Tous δὲ σι--

, e Y ΄, - ^ £r
χαρίους, oi μὲν γένος τι ληστῶν φασιν αὐτοὺς εἶναι;
e 5

due ) ΄ , , € /, * — —
οὕτω χαλουμένους ἀφ᾽ ὧν ἐπεφέροντο ξιφῶν, σιχῶν
λεγομένων παρὰ *Pojtote- oi δὲ τῆς μιᾶς αἱρέσεως

τὴς eus, "E6patotc. Τρεῖς γάρ € σι παρ᾽ αὐτοῖς αἷρέ-
σεις αἵ ρος Φαρισαῖοι, Σαδὸ Seu
vol, οἵ xat Ὅσοι λέγονται (τοῦτο γάρ ἐστι τὸ ᾿σση-

Nix b M D , , M
"PES διὰ τὸ τοῦ βίου σεμνόν " οἵ αὐτοὶ δὲ χαὶ
D c

52. ὃν

xoi Ecca-

Σιχάριοι διὰ τὸ εἰναι ζηλωταί. Μὴ τοίνυν ἀλγῶμεν,
ὅτι αἱρέσεις εἰσὶν, ὅπου χαὶ ψευδόχριστοι χαὶ τῷ
Χριστῷ ἐπιθέσθαι ἠθέλησαν χαὶ πρὸ τούτου χαὶ μετὰ
τοῦτο, ὥστε συσχιάσαι. Ἀλλ᾽ ἣ ἀλήθεια λάμπει χαὶ
διάδηλός ἐστι πανταχοῦ. Τοῦτο χαὶ ἐπὶ τῶν προφη-

, R .
τῶν γέγονε" γεγόνασι ψευδοπροφῆται, καὶ ἀπὸ συγ -
“ ΄ D
χρίσεως μᾶλλον ἔλαμψαν. Καὶ γὰρ f, νόσος τὴν δγείαν
Y , M M A
φανερὰν δείχνυσι, xal τὸ σχότος τὸ φῶς, χαὶ τὴν γα-

λήνην ὃ χειμών. Οὐχ ἔνι εἰπεῖν τοὺς “ἕλληνας, ὅτι

θ. In D. xai ante ἐράν. erasum est.]

IN ACTA APOSTOLORUM.

πλάνοι x^ γόητες ἦσαν ἐχεῖνοι γὰρ ἠλέγχθησαν.
Ῥοῦτο xaX ἐπὶ Μωυσέως γέγονε: συνεχώρησεν ὃ Θεὸς
“τοὺς μάγους, ἵνα μὴ μάγος ὑποληφθῇ Μωὺῦσῆς "

HOMIL. XLVI. 391

illi enim convicti sunt. Hoc etiam Moysi accidit :
concessit Deus ut magi essent, ne magus putaretur
esse Moyses: permisit ut docerent omnes, quantum

εἴασεν αὐτοὺς διδάξαι πάντας μέχρι πόσου μαγεία 4, magia poterat comminisci; ultra autemnon decepe-
φαντάσαι δύναται" περαιτέρω δὲ oUx ἠπάτησαν, ἀλλ᾽ A runt, sed ipsi sese victos confessi sunt. Nihil no-
4

€ - J

αὐτοὶ τὴν ἧτταν [ὡμολόγησαν. Οὐδὲν ἡμᾶς βλάπτου-

e τ , J

σιν οἱ ἐπιθέται * μᾶλλον δὲ xal ποιοῦσι βελτίους, ἄν

΄ , N e "mpi 5 b c

τις θέλη προσέχε v τὸν νοῦν. TC οὖν, φησὶν, ὅταν xot-

ει A m , x " '

νωνῶμεν αὐτοῖς τῆς δόξης ; Οὐ παρ᾽ ἡμᾶς, ἀλλὰ παρὰ

Ἁ *, y L X Iw / T P3

τοὺς οὐχ ἔχοντας χρίσιν. Μὴ σφόδρα μελέτω τῆς δό-
- "ὩὭὦ-ὉΆ΄ E , m— ,

ἧς τῶν πολλῶν, μηδὲ πέρα τοῦ δέοντος

οὐχ ἀνθρώποις" ἐν

r € -
Enc ἡμῖν
αὐτῆς φροντίζωμεν. Θεῷ ζῶμεν
τὴς φροντίζωμεν. Θεῷ ζῶμεν,
Ὁ ^ Ὁ τω » - A
οὐρανῷ πολιτευόμεθα, οὐχ ἐπὶ τὴς γῆς" ἐχεῖ τὰ βρα-
» - —- , ,F
θεῖα χαὶ τὰ ἔπαθλα χεῖται τῶν ἡμετέρων πόνων "

bis nocent deceptores ; imo nos meliores reddunt,
si quis attendere velit. Quid igitur, inquies, si il-
lorum gloriz consortes simus ? Non apud nos glo-
riam habent, sed apud eos, qui judicio non valent.
Ne multum curemus populi auram, ne ultra quam
oportet illam sectemur. Deo vivimus, non homi-
nibus; in cxlo conversamur, non in terra : illic
bravia et praemia laborum nostrorum jacent, inde
laudes exspectamus, inde coronas. Eatenus cure-

ἐχεῖθεν προσδοχῶμεν τοὺς ἐπαίνους, ἐχεῖθεν τοὺς στε-- p mus homines, quatenus ne ansam illis probea-

- ,
φάνους. Μέχρι τοσούτου φροντίζωμεν τῶν ἀνθρώπων,
, b ἦν MN, M / E] - p.r Ἅ,
μέχρι τοῦ μὴ διδόναι καὶ παρέχειν αὐτοῖς λαδήν. "Av
^Y E - A , 5 - F € Lud M
δὲ ἡμῶν μὴ παρεχόντων ἐχεῖνοι θέλωσιν ἁπλῶς xot

m - c^ M
εἰχῇ κατηγορεῖν, ^ γελῶμεν, μὴ δαχρύωμεν. Σὺ προ-
- - , ^ cm
νόει χαλὰ ἐνώπιον Κυρίου xai ἀνθρώπων * ἂν σοῦ προ-
- - ,
νοοῦντος χαλὰ ἐχεῖνος σχώπτη, μηχέτι φρόντιζε.
ax ς - c Pc Y
Ἔχεις τὰ ὑποδείγματα ἐν ταῖς Γραφαῖς. ᾿Ἄρτι γὰρ
ἀνθρώπους πείθω, ἢ τὸν Θεὸν, φησί - xot πάλιν, ᾿Δν-
Ὁ ^
θρώπους πείθομεν, Θεῷ δὲ πεφανερώμεθα. Καὶ 6
Χριστὸς οὕτως ἐπὶ τῶν σχανδαλιζομένων ἔλεγεν"
Led ,
Ἄφες αὐτοὺς, δδηγοί εἶσι τυφλοὶ τυφλῶν " * xal πάλιν,
- m E ,
Οὐαὶ ὑμῖν, ὅταν χαλῶς ὑμᾶς εἴπωσιν πάντες oi ἀν-
^
θρωποι * xol πάλιν, Λαμψάτω τὰ
3^ εν ἈΦ ἄν 27
ἴδωσιν ot ἄνθρωποι, xat δοξάσωσι
M - - P" 5^ τω ,
τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς. Εἰ δὲ ἀλλαχοῦ λέγει - Ὃς ἐὰν

τὸν Πατέρα ὑμῶν

σχανδαλίση ἕνα τῶν μικρῶν τούτων, συμφέρει αὐτῷ
ἵνα χρευασθὴ μύλος ὀνιχὸς περὶ τὸν τράχηλον αὐτοῦ,
xal χαταποντισθὴ ἐν τῷ πελάγει τῆς " θαλάσσης" μὴ
θαυμάσῃς" οὐ γάρ ἐστι ταῦτα ἐναντία, ἀλλὰ χαὶ
σφόδρα συνάδοντα. “Ὅταν μὲν γὰρ παρ᾽ ἡμᾶς γένη-
ται, οὐαὶ fjuiv: ὅταν δὲ ἡ παρ᾽ ἡμᾶς, οὐχέτι. Καὶ
πάλιν - Οὐαὶ ὑμῖν, δι᾿ οὺς τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ βλα-
σφημεῖται. Τί οὖν, ἂν ἐγὼ μὲν ποιῶ τι τῶν δεόντων,

e ^
ἕτερος ὃ

ν (ἢ“

/

voy * δι᾿ ἐχείνου γὰρ ἐδλασφημήθη. Καὶ πῶς ἔνι πρᾶ-
ξαί τι τῶν δεόντων, χαὶ δοῦναι τοῖς ἄλλοις λαδήν ;
Πόθεν βούλεσθε, ἀπὸ τῶν νῦν ὄντων, ἢ ἀπὸ τῶν πα -
λαιῶν τὰ παραδείγματα ὑμῖν ἀγάγω; Ἵνα μὴ ψοφο-
δεεῖς ὦμεν, βούλεσθε αὐτὸ δὴ τοῦτο τὸ νῦν μετὰ χεῖ-
ρᾶς εἴπωμεν; Ἰουδάϊζεν 6 Παῦλος ἐν Ἱεροσολύμοις,
ἀλλ᾽ ἐν ᾿Αντιοχεία οὐχ ἔτι" ἰουδάϊζε xol ἐσχανδαλί-
ζοντο, ἀλλ᾽ οὐ δικαίως ἐσχανδαλίζοντο ἐχεῖνοι. Λέγε-

* [ Omnes praeter D. τοῖς μάγοις.

ἃ Sic Mss. recte. Editi vero male γελῶμεν, δαγρύωμε».

* [ Haec , xat πάλιν... ἄνθρωποι, quce desunt in Editis,
probent Codd, B, C. D. (in A. major lacuna est ), nisi

mus, Quod si nobis non przbentibus, illi volue.
rint temere et frustra accusare, rideamus, non plo-
remus, Tu provide bona coram Deo et homini-
bus : si te bona providente, ille incessat, ne cures.
Habes exempla in Scripturis. /Yumquid enim ho-
minibus suadeo an Deo? mquit; ac rursum:

Hominibus suademus , Deo autem manifesti

sumus. Et Christus de 115 qui. offendebatur. dice-
bat : Sine illos, duces sunt ceci cccorum ; ac
rursum : 7 vobis, cumbenedixerint vos omnes
homines ; et rursus, Luceant opera vestra, ut
videant homines, et glorificentPatrem vestrum

ἔργα ὑμῶν, ὅπως C quiin celis est. Si vero alibi dicat : Si quis scan-

dalizaperit unum ex his pusillis, expedit ei ut
suspendatur mola asinaria a collo ejus , et de-
mergatur in profundum maris ; nemireris : non
enim sunt hzc contraria, imo valde consonant.
Nam si apud nos fiant, vie nobis ; sin non apud

Gal. 1.10.

2. Cor. 5.
ln.

Matth. 15,
uj.
Luc. 6. 26.

Matth. 5.
16.

nos fiant, non item. Et iterum : e. vobis, per p, 334

quos nomen Dei blasphematur. Quid ergo, si
ego facio quod decet, et alius blasphemat? Nihil
ad te, sed ad. illum : nam per illum blasphema-
tur. Et qui fieri potest, ut quod decet faciamus, et

ΩΝ M ΓΞ eU . .
βλασφημῆ; Οὐδὲν πρὸς σὲ, ἀλλὰ πρὸς ἐχεῖ- y aliis ansam demus ? Unde vultis a presentibus vel

a veteribus vobis exempla afferam? Ne famam

vereamur : vultisne id ipsum, quod pr» | manibus ἡ

habemus , dicamus? Judaizabat Paulus Jerosoly -
ma, non Antiochie; judaizabat, et. illi offendc-
bantur. Αἴ non jure offendebantur. Dicitur salu-

De Paulo

tasse Neronis pocillatorem et concubinam. Quanta historia,

putatis contra illum propter hoc dixisse illos? Sed
non juste : nam si lascivi causa salutasset, vel ob

quod C. cum Bibliis omittit πάντες, quod tamen ipsum
quoque reddidit Interpres Lat. |
b Unus Cod. θχλάτσης. 022 ἔττι ταῦτα ἐναντία.

Joan.6. 68.

Tistoria

virginis cu-
jusdam.

Cor, 8.

592 S. JOANNIS CHRYSOST.

mala opera , merito : sin ob viam rectam, quare ?
Dicam aliquid, quod et mihi et. familiari. cuidam
meo accidit. Cum aliquando ira Dei incideret, et
ille admodum juvenis esset atque in diaconorum
ordine, absente tunc episcopo, cum presbyterorum
nullus curaret, sed una nocte confertim et temere
baptizarent multa hominum millia , et simplici-
ter baptizarentur omnes nihil scientes: hos ille
privatim accipiens et centenos et ducentenos allo-
quebatur, de alia nulla re, quam de mysteriis tan-
tum disserens, ita ut non concederet accedere non
initiatos. Hunc putarunt multi ambientem princi-
patum hoc facere. At ille eorum opinionem nihili
fecit, non tamen perrexit diutius id agere, sed ces-

ARCHIEP.

T/
ται Νέρωνος xai οἰνοχόον χαὶ παλλαχίδα
, Y c^
πόσα οἴεσθε χατ᾽ αὐτοῦ εἰρηκέναι αὐτοὺς διὰ

τυγχάνων,

CONSTANTINOP,

IN 5 ,

ἀσπασαι"

τοῦτο:
, 5 ,

᾿Αλλ᾽ οὐ δικαίως. Εἰ μὲν γὰρ ἐπὶ ἀσελγείᾳ ἠσπάσατο,

͵
2

E ἢ ἐπὶ πονηροῖς πράγμασιν, εἰχότως" εἰ δὲ ἐπὶ βίῳ
ὀρθῷ, τίνος ἕνεχεν ; Εἴπω τι καί τινι τῶν ἐμοὶ συν-
ἤθων συμόάν. ᾿Επέπεσεν ὀργή ποτε τοῦ Θεοῦ, xoi
σφόδρα νέος ὧν ἐχεῖνος, xai ἐν τῇ τοὺ διακόνου τάξει

5 N , en) Ε i. E EBAY 2
£T Et tOT& O ἐπίσχοπος ἐτυγεν QUO χατ

, - ^ ^ ^ ου , 06 X EJ ,
ἐχεῖνον τὸν χαιρὸν, καὶ τῶν πρεσδυτέρων οὐδεὶς ἐφρόν-
7 χλλ᾽ m ) τ RJ ^. 07, x0 , 5
τιζεν, ἀλλ᾽ ἁπλῶς ἐποίησαν φωτισθῆναι ἀθρόον ἐν
c q Lud /

μιᾷ νυχτὶ μυριάδας πολλὰς, xol ἁπλῶς ἐδαπτίζοντο
, 58 25/7, , , - ) P^ , ἰδί
πάντες οὐδὲν εἰδότες " τούτους ἐχεῖνος λαδὼν xac ἰδίαν
- , » Y
6u0U ἑχατὸν xal διαχοσίους, διελέγετο, ἄλλο μὲν
3 MON c A: , ,ὔ € M - - n
350 οὐδὲν, τὰ δὲ τῶν μυστηρίων μόνον ὡς unos τοῖς ἀμυή

savit statim. Quid ergo? num ille offendiculi cau- 4 τοις συγχωρεῖν * xxoetvan. Ἡτοῦτο αὐτὸν ποιοῦντα ἐνό-

sa fuit ? Non puto certe. Nam si nulla de causa id
fecisset , merito. illum reprehendissent , etiam si
iterum. perrexisset. Nam cum prohibetur aliquis
ab iis, quz Deo placita sunt, propter aliorum of-
fendiculum, contemnendum est : tunc autem cu-
randum, cum non cogimur propter illum offennde-
re Deum. Etenim dic, quaso, si nobis disserenti-
bus et ebriosos incessentibus quidam offenderetur,
num ego loqui desinerem ? Audi Christum dicen-
iem : /Vum et vos vultis abire ? Sic nec conte-
mnere nec curare nimium oportet multorum infir-
initatem. Annon videmus etiam medicos hoc face-
re, et quando licet infirmis gratiosos esse, quando
autem gratia illis perniciosa esset, non ultra illis
parcere? Übique modum servare bonum est. Multi
conviciabantur ob catechesin puelle. cuidam for-
moss, qua virgo manserat; adoriebantur illam
simulque eos, qui ipsam instituebant. Quid ergo ?
num ideo illos abscedere oportebat? Minime:
nihil enim agebant contrarium, sed rem valdc gra-
tam Deo. Ne itaque attendamus, si quidam offen-
dantur, sed si juste, et si non ad damnum no-
strum. Si cibus, inquit, offendit fratrem meum,
non comedam carnes in eternum. Jure ; nihil
enim nocebat non comedere :si vero offenda-
tur ille, quod renuntiare velim, non jam curan-
dum. Et quemnam, inquies, id offendit ? Multos,
ut scio. Quando igitur indifferens est, abstineatur.
Nam si volumus ad hoc unum spectare, habemus
multa a quibus abstinemus : sicut e diverso si con-
temnamus, multi peribunt. Nam et Paulus prz-
cavit offendiculum, et quomodo audi : /Ye hac
plenitudine, inquit, que ministratur a nobis.
Nihil enim nocebat suspicionem tollere. Quando

? Alii παρεῖναι. ἐνόμισαν αὐτὸν πολλοὶ τῆς.

ἔδει διὰ
ἐναντίον,
τοίνυν, εἶ σχανδαλίζονταί τινες, ἴδωμεν, ἀλλ᾽ εἰ δι-
χαίως, καὶ εἰ μὴ μετὰ τῆς ἡμετέρας βλάόης. Εἰ βρῶ-

bh c — DU - 3
μισαν πολλοὶ τῆς ἀρχῆς ἐρῶντα τοῦτο ποιεῖν. Ἀλλ᾽
- Lud ΦΩ͂’
οὐχ ἐφρόντισεν ἐχεῖνος τῶν νομιζόντων * οὐχ ἐξέτεινε
7 2:48 , N es. DA 3 SAU E] ,
μέντοι ἐπὶ χρόνον τὸ πρᾶγμα, ἀλλ᾽ εὐθέως ἐπαύσατο.
X. ^ - M— » », Y
'[( oov; ἐκεῖνος τοῦ σχανδάλου αἴτιος; Οὐχ ἔγωγε
kj ΣΥΝ ' E y 3. 7 ^T 3 / 2
οἶμαι. Εἰ μὲν γὰρ οὐχ οὔσης αἰτίας τοῦτο ἐποίει, εἰ-
, 3 , M 3. ἢ 5.7 TE 2 3 z
χότως ἐχείνῳ τὴν αἰτίαν ἐπέγραφον, xad εἰ πάλιν ἐπεξ-
c^ m - 7 ,
ἔτεινεν. Ὅταν γὰρ τῶν τῷ Θεῷ δοκούντων χωλύηται
- - ,
διὰ τὸ ἑτέρου σχάνδαλον, χαταφρονεῖν δεῖ: τότε δὲ
, -
φροντίζειν, ὅταν μηδὲν ἀναγχαζώμεθα δι’ ἐκεῖνον
c ^ M
προσχρούειν Θεῷ * ἐπεὶ, εἶπέ μοι, ἂν μεταξὺ διαλε-
τῳ: , ἐν
B γομένων ἡμῶν xot τοὺς μεθύοντας σχωπτόντων σχαν -
“2 7 DAN , λέ I "A Ὁ
δαλίζηταί τις, ἐγὼ παύσωμαι λέγων; Ἄχουσον τοῦ
c Y ᾿ - / Vi UE. Ξ
Χριστοῦ λέγοντος: Μὴ xol ὑμεῖς βούλεσθε ὑπάγειν ;
- E y I Ξ
Οὕτως οὔτε χαταφρονεῖν οὔτε σφόδρα ἀντιποιεῖσθαι
c c c /2 FX EN 2 e c
τῆς τῶν πολλῶν ἀσθενείας χρή. Ἢ οὐχ δρῶμεν χαὶ
c c M e X 3 -
τοὺς ἰατροὺς τοῦτο ποιοῦντας, xal, ὅταν μὲν ἐγχωρῇ;
- ΄ [- M , 3 /,
χαριζομένους τοῖς κάμνουσιν, ὅταν δὲ ἣ χάρις ἣ exec-
» /
vov. βλάξην ἐργάζηται, ox. ἔτι φειδομένους; Παντα-
cT e /, 3 c , M
χοῦ τὸ P μέτρον τιμᾷν χαλόν. ᾿Ιλασφήμησαν πολλοὶ
K , / * S) ,
χατηχήσεως ἕνεχεν χόρης τινὸς εὐμόρφου παρθένου
, » SN M M
μεινάσης, παρέδαλον πρὸς αὐτὴν, χαὶ τοὺς κατη-
eS 5 B3 3 H
€ χοῦντας ἐλοιδόρησαν. Τί οὖν; ἀποστῆναι ἐχείνους

D

τοῦτο:
ἀλλὰ χαὶ σφόδρα δοχοῦν πρᾶγμα Θεῷ. Μὴ

Οὐδαμῶς - οὐδὲν γὰρ εἰργάζοντο

M M 55.^ , 5 M /
μα σχανδαλίζει, φησὶ, τὸν ἄδελφον μου; οὐ μὴ φάγω

χρέα εἰς τὸν αἰῶνα. Εἰκότως " οὐδὲν γὰρ ἔδλαπτε τὸ
M - 3 ΄ ^ Iv 3 X d δὰ
μὴ φαγεῖν " εἰ μέντοι σχανδαλίζει αὐτὸν, ὅτι βούλομαι
ΕῚ d 0 E] - - (Ce Nee Καὶ Ly “σὶ
ἀποτάξασθαι, οὐχ ἔτι φροντίζειν δεῖ, Καὶ τίνα, φησὶ,
M 7 [4 ,
τοῦτο σχανδαλίζει; Πολλοὺς, ἔγωγε οἶδα. “Ὅταν τοί-
2 - * M /
D vuv ἀδιάφορον ἡ τὸ χώλυμα, γινέσθω * ἐπεὶ, εἰ μέλ-
ec τω ^ y
λοιμεν πρὸς τοῦτο μόνον δρᾶν, πολλῶν ἔχομεν ἀπο -
— * /
στῆναι" ὥσπερ οὖν χαὶ τοὐναντίον; εἰ μέλλοιμεν

b Unus Cod. μέτρον εἰδέναι χαλόν.

IN ACTA APOSTOLORUM.

καταφρονεῖν, πολλοὺς ἀπολλύναι: ἐπεὶ χαὶ Παῦλος
σ τ
να μὴ τῇ
, , c ^N / Lad
ἁδρότητι, φησὶ, ταύτη τῇ διαχονουμένῃ ὅφ᾽ ἡμῶν "
οὐδὲν γὰρ ἔδλαπτε τὸ τὴν ὑπόνοιαν ἐξελεῖν. “Ὅταν δὲ

, NI baud »
ToosvoTncs σχανδάλου * xa TOS, QXXOUE"

elc poss ἐμπέ ἔσωμεν ἀνάγχην, ὥστε μεγάλα γε-
νέσθαι χαχὰ διὰ τὸ ἑτέρου σκάνδαλον, ἈΝ β λλχμες dd
ἐχείνου. ᾿Εχεῖνος μὲν γὰρ ἑαυτῷ αἴτιος, ἡμεῖς δὲ οὐκ
ἔτι ὑπεύθυνοι." οὐ γὰρ ἐνὴν ἀδλαδῶς αὐτοῦ φείσασθαι.
᾿Εσχανδαλίσθησαν πολλοὶ, ὅτι εἰς ἱερὰ κατέχειντό
τινες πιστοὶ, “ἐπειδὴ οὐχ ἔδει χαταχεῖσθαι" ἀλλὰ
χαχῶς-" οὐδεμία γὰρ ἀπὸ τούτου βλάδη. ᾿Ἐσχανδαλί--
ζοντο, ὅτι ἤσθιε μετὰ τῶν ἐθνιχῶν ὁ Πέτρος - ἀλλ᾽
ἐχεῖνος μὲν ἐφείσατο; αὐτὸς δὲ οὐχ ἔτι. Πανταχοῦ
προσήχει ἡμᾶς τοῖς τοῦ Θεοῦ νόμοις καταχολουθοῦν -
τας, πολλὴν σπουδὴν ποιεῖσθαι, ὥστε μηδεμίαν
ἀφορμὴν παρέχειν iste ue ἵνα χαὶ αὐτοὶ ἀνεύθυ-
νοι ὦμεν, xal τῆς παρὰ τοῦ Θεοῦ φιλανθρωπίας ἀξιω-
θῶμεν, χάριτι χαὶ φιλανθρωπία τοῦ Μονογενοῦς αὐτοῦ,
μεθ᾽ οὗ τῷ Πατρὶ, ἅμα τῷ ἁγίῳ Πνεύματι δόξα,
χράτος, τιμὴ, νῦν xol del, xal εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν
αἰώνων. Ἀμήν.

9? ἐπειδή deest in aliis.

E

395

autem in tantam inciderimus necessitatem, ut pro-
pter alterius offendiculum magna eveniant mala:
ipsum contemnamus. Ille quidem sibi in causa est;
nos vero jam noxii non sumus : non potuit enim
sine damno illi parci. Multi offensi sunt , quod in
templo cubarent quidam fideles, quasi non liceret ;
sed male : nihil enim hinc damni. Offendebantur,
quod cum ethnicis comederet Petrus; sed ille abs-
tinuit, hic vero non item. Ubique nos decet leges
Dei sequentes, magnam curam habere , ne quam
offendiculi occasionem prabeamus, ut et nos in-
noxii simus, et Dei clementiam consequamur, era-
tia et benignitate Unigeniti ejus, quicum Patri et
sancto Spiritui gloria, imperium, honor, nunc et
semper, et in saecula saeculorum. Amen.

HOMIL. XLVII.

OMIAIA μζ΄.

Εἶπε δὲ δ Παῦλος:
Ταρσεὺ

um. δέ 2 Ξῆ mA λαλῇ N
τῆς ᾿ οεομαι 6€ σοὺ 9 ξπίτρεινον μοι λᾶάλησαι προς

, , ? » » -

ἐγώ εἶμι ἄνθρωπος ᾿Ιουδαῖος

c τῆς Κιλιχίας, oóx ἀσήμου πόλεως πολί--
i , In

τὸν λαόν, ᾿Ππιτρέψαντος δὲ αὐτοῦ, ὃ Παῦλος dE
ἐπὶ τῶν ἀναδαθμῶν κατέσεισε τῇ χειρὶ τὸν λαό
Πολλῆς δὲ σιγῆς γενομένης, προσεφώνησς
"E6patàt διαλέκτῳ, λέγων.

-

Ὅρα αὐτὸν, ὅταν πρὸς τοὺς ἔξω διαλέγηται, οὗ
παραιτούμενον xal τοῖς ἀπὸ τῶν νόμων χεχρῆσθαι
βοηθήμασιν. ᾿Ενταῦθα αὐτὸν ἀπὸ τὴς πόλεως ἐντρέ-
πει. Οὕτω καὶ ἔμπροσθεν ἔλεγε * 'Γύψαντες ἡμᾶς δη-
μοσία ἀχαταχρίτους ἀνθρώπους, Ρωμαίους ὑπάρχον--
e ἔδαλον εἰς φυλαχήν. Ens γὰρ ἐπυνθάνετο,

Σὺ dió Αἰγύπτιος; Ἔγώ εἶμι, φησὶν, ἄνθρωπος. Ἴου-
δαῖος. Οὕτως εἰπὼν, εὐθέως αὐτὸν ταύτης ἀπήγαγε
τῆς ὑποψίας. Εἶτα ἵνα μὴ νομισθῇ τὸ ἔθνος ᾿]ουδαῖος,
λέγει τὴν θρησχείαν " χαὶ γὰρ x«i ἀλλαχοῦ ἔννομον
ἑαυτὸν Χριστοῦ χαλεῖ. Τί τοῦτό ἐστι; ? Παῦλος ψεύ-
δεται; Ἄπαγε. Τί οὖν; οὐχ ἠρνήσατο; Μὴ γένοιτο"
Ἰουδαῖος γὰρ ἦν καὶ Χριστιανὸς ὅσα ἔδει φυλάττων,

851
A

C

HOMILIA XLVII.

Car. XXL. v. 59. Dixit autem Paulus : Ego
homo sum quidem Judeus a Tarso Cili-
cie, non ignobilis civitatis civis:rogo au-
tem. te, permitte mihi loqui ad populum.
40. Et cum ille permisisset, Paulus stans
in gradibus, annuit manu ad plebem, et ma-
gno silentio facto, alloquutus est lingua He-
brea, dicens.

1. Vide illum, quando externos alloquitur, non
recusare etiam legalibus uti adjumentis. Hic il-
lum ex civitatis nomine refrenat, Sic et antea di-

cebat : Ferberantes nos indicta causa, homines Act.16.37.

Romanos, conjecerunt in carcerem. Quia enim
sciscitabatur : T'u es /Egyptius ille? Ego sum,
inquit, omo Jud«us. Sie loquutus, illum statim
a suspicione abduxit. Deinde ne putaretur ex
gente Judzeus, dixit religionem : etenim et alibi
se sub lege Christi dicit esse. Quid hoc est? Pau-
lusne mentitur? Absit. Quid igitur? non nega-
vit? Absit : Judzus enim erat et Christianus, quae-
cumque oportebat servans : quia et legi ipse ma-

» Hac, Παῦλος ψεύδεται; ἄπαγε, desunt in quibusdam Codicibus.

394

S.

JOANNIS

CHRYSOST.

xime parebat, Christo credens, et Petrumalloquens

Gal. 2. 15. dicit : /Vos natura Judei. Rogo te, permitte me
loqui ad populum. Hoc etiam indicium est, quod

non mentiatur; siquidem omnes adducebat testes.
Considera rursus illum cum mansuetudine disse -
rentem. Ethoc rursus argumentum est maximum,

quod nulli esset crimini obnoxius, quod sic para-

tus esset ad dandam rationem, velletque sisti ad
respondendum Judzis. Vide instructum. virum,

vide economiam : nisi tribunus venisset, nisi li-
gasset, sermone ad defensionem opus non habuis-

set, neque tantum impetrasset silentium. Permit-

Poulus tente autem illo, Paulus stans in gradibus. ἃ
tinct5992- oco major facilitas, et quod in editiore gradu lo-
queretur atque ligatus. Quid huic spectaculo par,

videre Paulum duabus catenis vinctum concionan-

iem? quomodo turbatus, quomodo confusus non

est, tantum populum videns exasperatum, adstante
preside? Primo furorem illorum sedavit, deinde
alloquitur : et vide quam prudenter. Nam id quod

in Epistola ad Hebrzeos fecit, hoc et hic facit: primo
cognatione vocis ipsos allicit, hinc mansuetudine.

Ideo hoc declarans, dicit :

Cs». xxit.. alloquutus est lingua Hebrea, dicens : 1. F'iri
fratres et patres , audite quam vobis nunc
reddo rationem. Vide etiam adulationis exper-

tem sermonem et modestia plenum. Non enim di-

- xit, Domini, sed, Fratres; quod maxime ama-
bant, ac si diceret : Non alienus sum a vobis, nec
contra vos. J'iri fratres et. patres, quit. Hoc
honoris, illud germanitatis. Zudite meam, quam

cionatur.

nunc vobis reddo, rationem. Non dixit doctri-

Multo facto silentio,

nam vel Rd sed, Rationem . se quasi sup- 9

plicem constituit. 2

29. Cum audissent autem quia

Hebrcea lingua loqueretur sibt, magis presti-
terunt silentium. Viden' ut cepit eos patria lin-
gua, quam reverentia quadam prosequebantur?
Vide etiam quomodo sic orsus viam sermoni paret

et dicat :

: 9. Ego enim sum vir Judeus, natus

in Tarso Cilicie, nutritus autem in hac civi-
tate, secus pedes Gamalielis, eruditus juxta
veritatem patric legis, emulator Dei, sicut et
vos omnes estis hodie. Ego quidem sum, inquit,
vir Judeus; quod omnium maxime audire cu-
piebant. /Vatus Tarsi Cilicie. Ne vero cogita-
rent alienam gentem, religionem addidit. Nutri-
tus in hac civitate. Magnum suum ostendit

àpo.
era

a religionem. studium , quandoquidem tam

clara, tam remota patria relicta, hic voluit edu-

$52

ARCHIEP. CONSTANTINOP,

D

E

b

,

, ^ -οὉὋ- , 5 *
ἐπεὶ xai τῷ νόμῳ μάλιστα πάντων αὐτὸς

Χριστῷ πιστεύων, χαὶ πρὸς Πέτρον δια

L
, -
νὸς φησιν" "Hus εἴς og Ἰουδαῖοι. Δέουσ!ι

4
3 f
ἐπίτρεψόν μοι act πρὸς τὸν λαόν. Καὶ
,
τεχμήριον, ὅτι οὐ ψεύδεται, εἴ iab πάντας Em
,
μάρτυρας. Σχόπει αὐτὸν πάλιν μετὰ ἐπιειχείας δια-

i

εἐγόμενον. Καὶ τοῦτο δὲ τεχμήριον πάλιν μέγιστον

τοῦ |

πρὸς ἀπολογίαν, xai βούλεσθαι εἰς Ayo χαταστῆναι

RAE εἶναι ὑπεύθυνον, τὸ οὕτως ἕτοιμον εἰναι

c 0v

τῷ δήμῳ τῶν Ἰουδαίων. "Opa τεταγμένον ἄνδρα, ὅρα

m AO pec S p ἢ γῇ Β 210 E Y cM

ixovou.iav* si ud A o ἦλθεν, κεῖ ipm Ebay,
^

οὖχ ἂν ἐδεήθη ΔΝ: sus d oloyízvs οὐχ ἂν τοσαύτης

^
ἀπέλαυσε supe: ἡ Ἐπιτρέψαντος δὲ αὐτοῦ, ὃ Παῦλος

ΝΟ 9

ἑστὼς ἐπὶ τῶν dva bo ξαθμῶν. Καὶ ἀπὸ τοῦ τόπου πολλὴ

^

εὐχολία, τὸ καὶ ὑψηλὸν ὄντα δημηγορεῖν, χαὶ δεδε-

, "FI , ΕΙΣ cA
.évoy. Τί τούτου ἴσον τοῦ θεάματος, δυσὶν ἁλύσεσι

/ 5*5 - m ^ 5
μένον ἰδεῖν Παῦλον δημηγοροῦντα; πῶς οὐχ ἐτα-

λε-

—€— ΡΜ 3 - ,
του ML ἐφεστ τος ἢ Πρότερον

[S Cp -
e
o2

o

το , c - 5
ράχθη, πῶς οὐ συνεχύθη, τοσοῦτον δῆμον ἐχπεπο

, —
μωώμένον δρῶν

ι

, - y
ἀπέστησεν αὐτοὺς τοῦ θυμοῦ, εἰτα διαλέγεται" xa
ci fm b
ὅρα πῶς φρονίμως. "Orco γὰρ ἐν τῇ πρὸς E6patovc
“ ^ oco
ἐπιστολῇ ἐποίησε, τοῦτο xal ἐνταῦθα- πρῶτον τῇ συγ-

αὖτ οὺς ἐπισπᾶται" εἶτα αὐτῷ τῷ

δηλῶν

ἐπά Tg Πολλῆς δὲ σιγῆς
ῤραΐδι διαλέχτῳ

M /
λέ qov* got xat TXTEDEC, ἀχούσατέ μου τῆς

KE bp. xr νῦν ἀπολογίας. “Ὅρα χαὶ χολαχείας unns
λαγμένον τὸν λό id χαὶ τὸ ἐπιειχὲς ἔχοντα. Οὐ γὰρ
οὐδὲ Ὁ τυ ἀλλὰ, Ἀδελφοί: ὃ μά-

E N —
"mE δεσπότ

,

38 ὑμῶν. oue ἀδελφοὶ καὶ πατέρες, φησί.

ἡσιότητος. ᾿Αχούσατέ μου τῆς

ἀπολογίας. Οὐχ εἶπε, διδασκαλίας,

EJ

ἡμηγορίας, ἀλλὰ, ᾿ΑπολοῚ ἐν τάξει ἱχέτου

cr

,
US
^Y e € 4L

αὐτὸν χαθίστησιν. ΔΌΞΕΙΣ δὲ, ὅτι Bi. Eó6oatét

ΕΝ Q^ ὦ

ιχλέχτῳ 1 προσεφώνει σὺ ρέσχον ἥσυ-

χίαν. Ὁρᾷς, πὼς αὐτοὺς εἰ όφωνον:; Εἶχον γάρ
^0 ^ A ^ cm
τινα αἰδῶ πρὸς τὴν γλῶτταν ἐχείνην. "Opa δὲ xoi
c “- DOE v er ^ , A
πῶς προοδοποιεῖ τῷ λόγῳ οὕτως ἀρχόμενος χαὶ λέγων"
^E: t Π ES ciu. v1 "I Z 10 £^/EV VI H [7] E " (1)
γὼ μέν εἶμι ἀνὴρ Ἰουδαῖος, γεγεννημένος ἐν Ταρσῷ
-- ZO wv - 6 , -] T ez MES M
τῆς Κιλιχίας, ἀνατεθραμμένος £v τῇ πόλει ταύτη παρὰ
AN JN ^ z
τοὺς πόδας Γαμαλιήλου, πεπαι δευμένος δὲ χατὰ ἀχρί-
-» , ,
Gewxy τοῦ Tac puo νόμου
ΤΟΝ ^ ,
Θεοῦ, χαθὼς πάντες ὑμεῖς ἐστε σήμερο ον. ᾿Εγὼ μέν
,
τῶν ἐπο-

, ζηλωτὴς rao γῶν τοῦ

,
εἶμι, φησὶν, ἀνὴρ Ἰουδαῖος - ὃ μάλιστα πάν

L
3B EA , "v - ,
θουν ἀχοῦσαι. Γεγεννημένος ἐν Ταρσῷ τῆς Κιλικίας.
ν X ΤᾺ N 98ἢ 3^ M ,
ἵνα μὴ πάλιν vou.totoct τὸ ἔθνος ἄλλο, τὴν θρησχείαν
, - -- , , rg
em vienes ᾿Ανατεθραμμένος δὲ ἐν τῇ πόλει ταύτη. Tav

ΤῊΣ ^, e Ὁ ΝΑ M M M /
πολλὴν αὐτοῦ δείκνυσι σπουδὴν τὴν περ! τὴν λατρείαν,

ὑτοῦ. ὁ παῦλο;, desunt in uno Cod.

ΨΥ

IN ACTA APOSTOLORUM.

e A , , e τ᾿
ὅπου γε καὶ πατρίδα τηλικαύτην ἀφεὶς τοσοῦτον ἀφε-
e m eh - , Jg
στῶσαν, ἐνταῦθα εἵλετο τραφῆναι διὰ τὸν νόμον. Opa
TN αἰ - , e Y E *
πῶς ἄνωθεν προσεῖχε τῷ νόμῳ. Ταῦτα δὲ οὐ πρὸς
E , , , , M “ N ^ N
ἐχείνους ἀπολογούμενος MOvov Qnaty , ἀλλὰ δεικνὺς,

ὅτι οὐχ ἀνθρωπίνῳ σχοπῷ ποὸς τὸ κήρυγμα ἤχθη
ὅτ ς ἀνθρωπίνῳ σχοπῷ πρὸς τὸ χήρυγι ty 9n
b. er

E B , ^ / E] N ^ /
ἀλλὰ θεία ουναμει" ου γὰρ αν OucO πεπαιοευμενος

, , - y - -
ἀθρόον μετέστη. Ei μὲν γὰρ ἦν τις τῶν πολλῶν, si-
^ E m “-- ^N p ,
χὸς ἦν τοῦτο ὑποπτεῦσαι᾽ εἰ δὲ τῶν μάλιστα πάντων
/, T ly - M
χατεχομένων ὑπὸ τοῦ νόμου, οὐχ ἦν εἰχὸς ἁπλῶς xat
9 m— —-— , ,
οὐδεμιᾶς ἀνάγχης ἰσχυρᾶς οὔσης μεταθέσθα: αὐτόν.
?A * »»* Ν J 5^ mM - c 5
Ἀλλ᾽ ἴσως εἴποι τις ἄν: οὐδὲν τοῦτο ποιεῖ, ὅτι £V-
^ E] , , X , i , , ^ 5 3)
ταῦθα ἀνετράφη᾽ τί γὰρ εἰ χατὰ ἐμπορίαν ἢ xav. ἀλ-
MN
Un

διὰ τοῦτο νομισθῇ, ἐπήγαγε, Παρὰ τοὺς πόδας V'a-

m Jg
λὴν τινὰ αἰτίαν ἐνταῦθα γέγονας; “ἵνα τοίνυν

/ Y - /^
μαλιήλου xci oUy ἁπλῶς εἰπε, παρὰ Ταμαλιήλου,
χλλὸ Π à] s /N N , M 5
ἀλλὰ, Παρὰ τοὺς πόδας, τὴν καρτερίαν, τὴν προσε-

! N NA / Y
δρείαν, τὴν σπουδὴν τὴν περὶ τὴν ἀχρόασιν, τὴν πολ-
» M ἊΝ Y Ν MX 08 , ^ ἊΨ τ
viv πρὸς τὸν ἄνδρα αἰδῶ δεικνύς. Πεπα!δευμένος χατὰ
» (δε - 4 , , € - ,
dxpi6suxy τοῦ πατρῴου νόμου. Οὐχ ἁπλῶς νόμου,
» Yen c^ , B
ἀλλὰ Τοῦ πατρῴου προστίθησι" δεικνὺς, ὅτι ἄνωθεν

M T ' ES ^ / c
τοιοῦτος ἦν, χαὶ οὖχ ἁπλῶς εἰδὼς τὸν νόμον. Ταῦτα
RU UN. ἦν Δ Y , NA
δὲ δοχεῖ μὲν ὑπὲρ ἐχείνων λέγεσθαι, xav ἐχείνων δὲ
τ y V 555 4
ἦν, εἴ γε xal εἰδὼς αὐτὸν εἴασεν. Etza, ἵνα μὴ πάλιν

H ΄, Ld cy zh
τις ἐπενέγχη. τί οὖν, εἰ οἶδας μὲν ἀχριύῶς τὸν νόμον,

2 5 ^ - ^Y 5 NY - M
οὐχ ἐχδιχεῖς δὲ οὐδὲ φιλεῖς; Ζηλωτὴς, φησὶν, ὕπάρ-
P ——9/ 0 9 3. c c 2*4 35 UN ' I5
χων" τουτέστιν, oy ἁπλῶς εἰδὼς, ἀλλὰ xai σφόδρα

à
M E]

d io wit ES rs 2 M , .-
ζη ων ὑπερ αὐτου. {{π πᾶ, ἐπειοὴ μεγάλα περι αὐτου

E , δ νῶν - ἢ -
ἐγχώμια εἶπε, χοινοῖ τὸν λόγον λοιπὸν, ἐπάγων, Ka-
Ἃ , - € T ^ , , M M
θὼς πάντες διμεῖς ἐστε σήμερον. Astxvuct γὰρ αὔτους

» , , EC - ΕΝ
οὐχ ἀνθρωπίνῳ σχοπῷ ποιοῦντας, ἀλλὰ ζήλῳ θείῳ.
r m— WA wA , - A
Τοῦτο δὲ λέγει, χαριζόμενος αὐτοῖς xat προχαταλαμ.-
6 / or E NT ' ΠΑ E] €T ,
ἄνων αὐτῶν τὴν διάνοιαν, xa κατέχων ἐν οἷς βλά-

3M Ey " Y
Goc οὐδὲν ἦν. Εἶτα χαὶ τεχμήρια παράγει, λέγων:

Ν €

NN
τὴν δὸον

57]

"^ , Lad cer / ^ ,
Oc ταύτην ἐδίωζα ἕως θανάτου, δεσμεύων

M $ 9 2 ' 5... δι ᾿ -
χαι TX 09x5t0006 εις φυλαχὰς ανορᾶς τε χαι γυναιχᾶς,

x 3 en
ὡς χαὶ ὃ ἀρχιερεὺς μαρτυρεῖ μοι, xol πᾶν τὸ πρε-
M

ἘΣῪ g y ES Mm
σθυτέριον. Ἵνα μηδεὶς εἴπη" χαὶ πόθεν τοῦτο δῆλον:

π

, , a N
μάρτυρας παράγει αὐτὸν τὸν ἀρχιερέα xol τοὺς πρε-

EM s x. Y , T
σδυτέρους. Kat λέγει μὲν λεαίνων, Ζηλωτὴς ὑπάρχων

X c

A ΄, 4 - τῷ
χαθὼς ὑυεῖς, τουτέστιν, ἴσος ὑμῖν " δείκνυσι δὲ διὰ τῶν

Y zn Sun pue iz Ker DEA SN
ἔργων, ὅτι ὑπὲρ αὐτοὺς ἦν. Οὐ γὰρ δὴ περιέμενον
ς

ὲ μέχρις ἀνδρῶν

ὥστε συλλαδεῖν, ἀλλὰ xol τοὺς ἱερέα
- ^ , L -
ἀποδημίας ἐστελλόμην " xal οὐδ

Oo c

e β
Nen. E 1 5 ^ , z
πάντας, χαὶ εἰς δεσμωτήρια ἐμδάλλων. ᾿Ἀναμφισδή-

» / € - E 1 1 —
ouv χαθάπερ ὑμεῖς, ἀλλὰ καὶ γυναιχῶν * xat δεσμεύων

PX K , , - ς
τῆητος ἣ μαρτυρία, ἀναπολόγητα τὰ τῶν Ἰουδαίων.

* [ Ita Morellus , ut testatur Montf. : nam ipsi care-
mus hujus Editione. Item D. Ceteri A. B. C. .. γέγονας.

G

HOMIL. XLVII. 595

cari propter legem. Vide quomodo jam olim
in honore habebat legem. lllud vero non so-
lum, ut sese purget, dicit illis; sed ut. ostendat
se non humano scopo ad praedicationem adda-
ctum, sed divina virtute : non enim sic eruditus
repente factus est. Nam si e vulgo fuisset, id licuis-
sel suspicari : si autem ex numero eorum qui
maxime omnium legi hzrerent, non erat verisi-
mile illum sine causa et nulla urgente necessi-
tate mutatum fuisse. At fortasse dixerit quispiam :
Nihil ad rem facit, quod isthic educatus sit : quid
enim, si ob negotiationem vel aliam causam huc
venisti? Ne id ergo putaretur, addidit, 44d pedes
Gamalielis. Nec solum dixit, Apud Gamalielem,
sed, 4d pedes Gamalielis : perseverantiam, assi-
duitatem, studium audiendi declarans, et multam
erga virum illum reverentiam. Eruditus secun-
dum accurationem patrie legis; non simpliciter
legis, sed, Et patrie, adjiciens : ostendens se
olim talem fuisse, nec simpliciter scire legem. Hzec
vero videntar quidem pro illis dici, sed contra il-
los sunt, quandoquidem et sciens illum reliquit.
Deinde ne rursum quis objiciat, quid ergo si le-
gem quidem accurate nosti, neque tamen illam
vindicas neque amas? /Emulator, inquit, legis;
id est, non modo sciens, sed etiam magno erga il-
lam zelo affectus. Deinde postquam magna de se
encomia protulit, communem jam sermonem pro-
fert, dicens : Sicut. et vos omnes estis hodie.
Ostendit enim illos non humano scopo hoc facere,
sed zelo divino. Hoc vero dicit, gratiam illorum
captans, eteorum mentem praeoccupans ac detinens
in iis, in quibus nihil damni erat. Postea. indicia
profert, dicens : 4. Qui hanc viam persequutus
sum usque ad mortem, alligans et tradens in
custodias viros ac mulieres, 5. sicut princeps
sacerdotum mihi testimonium reddit, et omnes
majores natu. Ut nemo dicat, Et unde hoc mani-
festum ? testes adducit principem sacerdotum et

, majores natu. Et dicit quidem demulcens, E mu-

lator sicut et vos; id est, par vobis : ostendit au-
tem per opera se illos superasse. Non enim moras
trahebam, ut caperem, sed. et sacerdotes excita--
bam, et peregrinationes suscipiebam ; et non vi-
ros tantum aggrediebar sicut vos, sed etiam mu-
lieres; et omnes alligans et in carceres conjiciens.
Indubitatum est hoc testimonium, sine defensione

15^

διὰ τοῦ
positio

φησι, παρὰ τοὺς. In Savil. et Montf. deest prz-

ὁ
eux.

dct. 9. 7

596 S. JOANNIS CHRYSOST.

sunt res Judzorum. Vide quot testes adducit : se-
niores, principem sacerdotum, eos qui in civitate.
Vide autem ejus et defensionem non esse
a timore, sed a doctrina potius et institutione.
Nisi enim lapides fuissent auditores, dictis at-
tendissent. Hactenus enim illos habuit testes;
reliqua vero sine testibus sunt. 44 quibus et
epistolas accipiens, ad fratres Damascum per-
gebam, ut adducerem inde vinctos in Jerusa-
lem ut punirentur., 6. Factum est autem, eunte
me et appropinquante Damasco, media die su-
bito de celo circumfulsit me lux copiosa, '1 ..et
decidens in terram, audivi vocem dicentem
mihi : Saule, Saule, quid me persequeris ?
8. Ego autem respondi : Quis es, Domine? Di-
xitque ad me : Ego sum Jesus JYazarenus,
quem tu persequeris. Hzc certe fide admodum
digna haberi oportebat ex iis, qua pracesserant ;
neque enim mutatus fuerit. Quid igitur, inquies, si
sese jactat? Nequaquam, Cur enim, quiso, sese
repente in tantum zelum injecisset? quod hono-
rem exspectaret? Atqui contraria passus est, Quod
quietem speraret? Neque hoc sane, An alia de cau-
sa? Nihil ratiocinio inveniri potest. Hzec illis col-
ligenda et inferenda relinquens, res ipsas narrat et
dicit : Me appropinquante Damasco, media die
subito de celo circumfulsit me luz copiosa,
et decidi in terram. Vide quanta lucis copia.
Quodque non ex jactantia loquatur, testes sunt quj
aderant, qui manu deduxerant, qui lucem vide-
runt. 9. Qui autem mecum erant, lumen qui-
dem viderunt, et exterriti sunt; vocem autem
non audierunt ejus, qui loquebatur mecum. Ne
stupeas, si hic 1ta, alibi autem sic loquatur : Ste-
terunt vocem quidem audientes, neminem au-
tem. videntes. Non sunt enim hzc contraria. Duze
namque voces erant, Pauli et Domini : de voce
autem Pauli illic loquitur; hic vero etiam addidit,
Vocem non audierunt loquentis mihi. lgitur
illud, /Veminem videntes, non ad visum spectat,
sed significat non audisse. Neque enim dixit, Lu-
cem non viderunt; sed, /Veminem «videntes ste-
terunt, id est, neminem loquentem. Jure autem
ita factum est : illum enim oportebat illa voce di-
gnari. Si enim et illi audissent, non tantum fuisset
miraculum. Quia igitur crassiores visione magis
persuadentur, ideo et illi lucem tantum viderunt,
quod poterat illis persuadere : unde et heri
sunt. Alioquin vero non tantum operata est lux in

b οὐδαμῶς deest in quibusdam,

ARCHIEP.

B

C

D

E

CONSTAÀNTINOP.

σ ΄

Ὅρα πόσους παράγει μάρτυρας, τὸ πρεσδυτέριον,
EY —

τὸν ἀρχιερέα, τοὺς ἐν τῇ πόλει.

Βλέπε δὲ αὐτοῦ καὶ τὴν mecum οὗ δειλίας οὖσαν,
ἀλλὰ διδασχαλίας υᾶλλον χαὶ Errmypipemc- Ei γὰρ μὴ
λίθοι ἦσαν οἵ ἀχούοντες, προσεῖχον ἂν τοῖς “λεγομέ-
γοις. Μέχρι γὰρ τούτου ποτ, εἰχεν αὐτοὺς, τὰ δὲ
λοιπὰ Moe d. E ὧν xat ἐπιστολὰς δεξάμενος,
πρὸς τοὺς ἀδελφοὺς εἰς Δαμασχὸν ἐ ἐπορευόμνην, ἄξων

᾿ ^ - - » NM / 3 ) d
καὶ τοὺς ἐχεῖσε ὄντας δεδεμένους etc Ἱερουσαλὴμ, ἵνα
τιμωρηθῶσιν. ᾿Εγένετο δὲ ud ὶ ἐγγί

μωρηθῶσιν. ᾿Εγένετο δὲ πορευομένῳ μοι χαὶ ἐγγί-
ζοντι τῇ Δαμασχῷ, περὶ μεσημόρίαν ἐξαίφνης ἐχ
τοῦ οὐρανοῦ περιαστράψαι φῶς ἱκανὸν περὶ ἐμὲ, ἔπε-

,ὔ m—
σόν τε εἰς τὸ ἔδαφος, xal ἤχουον φωνῆς λεγούσης
μοι" Σαοὺλ, Σαοὺλ, τί με διώχεις ; ᾿Εγὼ δὲ ἀπεχρί-
θην" τίς εἰ. Κύ : Εἶπέ Ey FOU ὙΣ ?]
Ἣν" τίς εἰ, Κύριε; Εἰπέ τε πρός με- ἐγώ εἶμι "In-
σοὺς ὃ Ναζωραῖος, ὃν σὺ διώχεις. Μάλιστα μὲν οὖν

A Ὁ 597 Y^ *5 5 -- ,
χαὶ ταῦτα ἀξιόπιστα ἔδει εἰναι ἀπὸ τῶν mpoAa6óy-

5 * u ? S 3 ΄ὔ
των" οὗ γὰρ ἂν μετεστράφη. Τί οὖν, εἰ χομπάζει,
φησίν; ἢ Οὐδαμῶς. Διὰ τί γὰρ τοσοῦτον ἐξαίφνης ἔῤ-
διψε ζῆλον, εἶπέ μοι; Τιμὴν προσδοχῶν; Καὶ μὴν
τἀναντία ὑπέμεινεν - ἀλλ᾽ ἄνεσιν; Οὐδὲ τοῦτο" ἀλλὰ
τί ἕτερον; ᾿Αλλ’ οὐδὲν ἀπὸ λογισμῶν εὑρεῖν δυνατόν.
Ταῦτα τοίνυν ἀφεὶς αὐτοῖς συλλέγειν, τὰ πράγματα
διηγεῖται. ᾿Εγγίζοντί μοι, φησὶ, τῇ Δαμασχῷ, περὶ
μεσημθρίαν ἐξαίφνης ἐχ τοῦ οὐρανοῦ περιαστράψαι
E , b] Ν INN σ
ἔπεσον τε εἰς τὸ ἔδαφος. Ὅρα
πόση f, ὑπερθολὴ τοῦ φωτός. Καὶ ὅτι οὐ χομπάζω, οἵ
συνόντες μαρτυροῦσιν, οἱ χειραγωγοῦντες οἵ, τὸ φῶς

, e NY MN 3 x oa » M M 3 ,
θεασάμενοι. Ot δὲ σὺν ἐμοὶ ὄντες τὸ μὲν φῶς ἐθεά-

-

c^ b Ax
φῶς ἱχανὸν περὶ ἐμὲ,

M Y
σαντο, xal ἔμφοθοι ἐγένοντο, τὴν δὲ φωνὴν οὐχ ἤχου-
σὰν τοῦ λαλοῦντός μοι. ΝΙ ηδὲν ξενισθῇς, εἰ ἐνταῦθα
M [-4 ey Y / e € / M
μὲν οὕτως, ἑτέρωθι δὲ λέγει, ὅτι Εἱστήχεισαν τὴν
M ^ ΟῚ , NÁ δὲ τω »
uiv φωνὴν ἀχούοντες, μηδένα δὲ θεωροῦντες. Οὐκ
ἔστι τοῦτο ἐναντίον. Φωναὶ γὰρ δύο ἤσαν, ἣ Παύλου
Ἂν ,ὃ τω , M M L4 5 - -Ὸ ^
xai ἣ τοῦ Κυρίου * τὴν φωνὴν τοίνυν exei τοῦ Παύλου
/, τω
λέγει, ἐνταῦθα δὲ καὶ προσέθηχεν εἰπὼν, Τὴν φωνὴν
οὐχ ἤχουσαν τοῦ λαλοῦντός μοι. Οὐχοῦν τὸ, Μηδένα
θεωροῦντες, οὗ τοῦ ἰδεῖν, ἀλλὰ τοῦ μὴ ἀχοῦσαι δηλω-
/ 2 SN 5 c ' - E F7
τιχόν ἐστιν. Οὐ γὰρ εἰπεν, ὅτι τὸ φῶς οὐχ ἔόλεπον "
ἀλλὰ, ΜΙ ηδένα θεωροῦντες εἱστήχεισαν᾽ τουτέστι, λα-
λοῦντα. Εἰχότως δὲ τοῦτο ἐγένετο: αὐτὸν γὰρ ἔδει τῆς
φωνῆς χαταξιωθῆναι ἐχείνης. Ei γὰρ ἤχουσαν χἀχεῖ-
E ^ - Ἂν * τ 3 ^ ,
vot, 00x ἂν τοσοῦτον ἐγένετο τὸ θαῦμα. Ἐπειδὴ τοί-
νυν ci παχύτεροι ὄψει πείθονται μᾶλλον, διὰ τοῦτο
xoi ἐχεῖνοι τὸ φῶς εἰδον μόνον, ὅπερ ἱχανὸν ἦν αὖ-
τοὺς πεῖσαι" ὅθεν xal ἔμφοόοι γίνονται. Ἄλλως δὲ

ap, οὐ περὶ αὐτοὺς τὸ φῶς τοσοῦτον dc. ὅσον περὶ

Α τοῦτον " xol γὰρ ἐπήρωσεν αὐτοῦ τὰς δ: διὰ τῶν

εἰς τοῦτον ἘΣ Mt χἀχείνοις διδοὺς ἀναθλέψαι ,

4 Unus Codex z2xsiyze ἔδωχεν ἀναδλέψαι.

IN ACTA APOSTOLORUM.

εἴ γε ἤθελον. ᾿Εμοὶ γοῦν δοχεῖ καὶ οἰκονομιχῶς ἐκείνους
μὴ πιστεῦσαι, ὥστε εἶναι μάρτυρας ἀξιοπίστους. Εἰπέ
τε; φησὶ, πρὸς ἐμέ" ἐγώ elu Ἰησοῦς ὃ Ναζωραῖος, ὃν
σὺ διώχεις. Καλῶς xal fj πόλις πρόσχειται, ὥστε ἐπι-
γνῶναι αὐτούς. Kol οἱ ἀπόστολοι οὕτως ἔλεγον " Ἴη-
σοὺν τὸν ἀπὸ Ναζαρέθ. Ὅρα, x«i αὐτὸς μαρτυρεῖ,
ὅτι ἐδιώχετο. Ot δὲ σὺν ἐμοὶ ὄντες τὸ μὲν φῶς ἐθεά-
σαντο, καὶ ἔμφοδοι ἐγένοντο, τὴν δὲ φωνὴν οὐχ ἤχου-
σαν τοῦ λαλοῦντός μοι. Εἶπον δέ" τί ποιήσω, Κύριε;
Ὁ δὲ Κύριος εἶπε πρός με’ ἀναστὰς πορεύου εἰς Δα-
μασχὸν, χἀχεῖ σοι λαληθήσεται τί as δεῖ ποιῆσα'. Ὥς
δὲ οὐχ ἐνέδλεπον ἀπὸ τῆς δόξης τοῦ φωτὸς ἐχείνου ;
χειραγωγούμενος ὑπὸ τῶν συνόντων μοι, ἦλθον εἷς
Δαμασχόν. ᾿Ανανίας δέ τις ἀνὴρ εὐλαδὴς χατὰ τὸν
γόμον, μαρτυρούμενος ὑπὸ πάντων τῶν ἐν Δαμασχῷ
᾿Ιουδαίων, ἐλθὼν πρός με χαὶ ἐπιστὰς, εἰπέ μοι"
Σαοὺλ ἀδελφὲ, ἀνάδλεψον. Κἀγὼ αὐτῇ τῇ ὥρα ἀνέ-
ὄλεψα εἷς αὐτόν. Εἴσελθε, φησὶν, εἰς τὴν πόλιν, xd-
χεῖ σοι λαληθήσεται τί σε δεῖ ποιῆσαι. Ἰδοὺ πάλιν
ἄλλος μάρτυς. Kat ὅρα πῶς αὐτὸν xol ἀξιόπιστον
ποιεῖ. ᾿Αγανίὰς δέ τις, φησὶν, ἀνὴρ εὐλαδὴς κατὰ τὸν
νόμον, μαρτυρούμενος ὑπὸ πάντων τῶν ᾿Ιουδαίων,
εἰσελθὼν πρός με χαὶ ἐπιστὰς, εἶπέ μοι" ἀνάδλεψον.
Οὕτως οὐδὲν ἀλλότριόν ἐστι. Κἀγὼ αὐτῇ τῇ ὥρα ἀνέ-
Gela. Εἴτα ἢ διὰ τῶν πραγμάτων μαρτυρία. Καὶ
ὅρα διὰ προσώπων xat πραγμάτων αὐτὴν πλεχομένην,
προσώπων οἰχείων τε x«l ἀλλοτρίων. * Πρόσωπα οἵ
ἱερεῖς, οἵ πρεσδύτεροι, οἵ συνοδεύοντες " τὰ πράγματα;
ἃ ἐποίει, ἃ ἔπαθε * xal πράγματα πράγμασι μαρτυ-
τυρεῖ, οὐχὶ πρόσωπα μόνον. Ἢ xal ἑτέρως" ἀλλότριος
6 Ἀνανίας" εἶτα τὸ πρᾶγμα αὐτὸ, ἣ ἀνάδλεψις - εἶτα
προφητεία μεγάλη. Ὃ δὲ εἶπε, φησίν" ὁ Θεὸς τῶν
πατέρων ἡμῶν προεχειρίσατό σε γνῶναι τὸ θέλημα
αὐτοῦ, χαὶ ἰδεῖν τὸν δίκαιον. Καλῶς εἶπε, Τῶν πατέ-
ρων, ἵνα δείξη αὐτοὺς οὐχ ὄντας ᾿Ιουδαίους, ἀλλὰ ἀλ-
λοτρίους τοῦ νόμου, χαὶ φθόνῳ, οὐχὶ ζήλῳ ποιοῦν-
τας. Γνῶναι, φησὶ, τὸ θέλημα αὐτοῦ, καὶ ἰδεῖν τὸν
δίκαιον. Οὐκοῦν αὐτοῦ θέλημα voUco. Opa. πῶς ἐν τά-
ξει διηγήσεως διδασχαλία ἐστί, Καὶ ἀχοῦσαι φωνὴν
ἐχ τοῦ στόματος αὐτοῦ, ὅτι ἔσῃ μάρτυς αὐτοῦ πρὸς
πάντας ἀνθρώπους, ὧν ἑώραχας χαὶ ἤχουσας. Καὶ
ἰδεῖν, φησὶ, τὸν δίκαιον * τέως τοῦτο λέγει. Εἰ δὲ δί-
χαιος, οὗτοι ὑπεύθυνοι. Καὶ ἀκοῦσαι φωνὴν Ex τοῦ
στόματος αὐτοῦ. Ὅρα πῶς τὸ πρᾶγμα ἐπαίρει. Ὅτι
ἔση, φησὶ, μάρτυς αὐτοῦ. Οὐχοῦν διὰ τοῦτο οὐ προ-

b πρόσωπα deest in uno.

D

HOMIL. XLVII.

z
997
illis, quantum in hoc : hunc enim exczcavit, per
ea, qui Ipsi contigerunt, dans illis locum respicien-
di, si voluissent. Mihi itaque videtur ex divina pro-
videntia fuisse, quod. illi non crediderint, ut es-
sent testes fide digni. Dixit ad me, inquit, Ego
sum Jesus JXazarenus, quem tu persequeris.
Bene et civitas memoratur, ut nosse possent illi. Et
apostoli quoque sic dicebant : Jesum. a JYaza-
reth. Vide : ille quoque testatur, quod persequu-
tionem passus sit. Qui autem mecum erant, lu-
men quidem viderunt, et exterriti sunt, vocem
autem. non audierunt. 10, Et dixi, Quid fa-
ciam, Domine, Dominus autem dixit ad me :
Surgens vade Damascum, et ibi dicetur tibi,
quid te oporteat facere. 11. Et cum non wide-
rem pra claritate luminis illius, ad manum de-
ductus a comitibus, veni Damascum. 19. 4na-
nias autem quidam, vir pius secundum legem,
testimonium habens ab omnibus qui erant Da-
masci Judceis, 15. veniens ad me et adstans
dixit mihi : Saule frater, respice. Et ego ea-
dem hora respexi in eum. Ingredere, mquit, in
cipitatem, et ibi dicetur tibi, quid te oporteat
facere. Écce rursus alium testem : et vide quo-
modo illum fide dignum faciat. 4Znanias autem
quidam, inquit, vir pius secundum legem, te-
stimonio probatus ab omnibus Judeis, ingres-
sus ad. me et adstans, dixit mihi : Respice. lta
nihil alienum. Et ego eadem hora respexi. Sc-
quitur hinc testimonium per res ipsas. Et vide,
quomodo ex personis et rebus nectatur; ex perso-
nis tam propriis quam extraneis. Personz sunt
sacerdotes, seniores, vice comites; res vero et opera,
quz fecit, quae passus est : et opera operibus dant
testimonium, non person: tantum. Vel etiam ali-
ter: extraneus erat. Ananias; deinde ponitur res
ipsa, visus restitutio; postea prophetia magna.
14. 4t ille divit : Deus patrum nostrorum
preordinavit te, ut cognosceres voluntatem
ejus, et videres justum. Recte dixit, Patrum,
ut ostenderet eos non esse Judaeos, sed alienos a
lege, et invidia, non zelo agere. Ut cognosceres,
inquit, voluntatem. ejus, et vide justum. Ergo
hac voluntas cjus est. Vide ut doctrina ordine
narrationis dicatur. Et audires »ocem ex ore
ejus : 15. quia eris testis illius ad omnes ho-
mines eorum, quc vidisti et audisti. Et vide-
res, inquit, justum : nunc hoc dicit, Si justus,
illi rei sunt. Et audires vocem ex ore illius.

598 $. JOANNIS CHRYSOST.
Vide ut rem extollit. Quia eris, inquit, testis il-
lius. Ideo ergo non prodes visum et auditum, ea
nempe qua vidisti et audisti : per utrumque sen-
sum illum fidum facit. 16. Et nunc quid mora-
ris? Exsurge et baptizare, et ablue peccata tua,
invocato nomine ipsius.

5. Hicrem magnam loquitur. Non enim dixit,
In nomine ejus baptizare, sed, Znvocato nomine
Christi. Hoc autem declarat, illum esse Deum ORE
neque alium licet invocare, nisi Deum. Deinde A
ostendit se non esse coactum dum dicit : Domi-
nus dixit ad me : Fade in Damascum, et ibi
dicetur tibi, quid te oporteat facere. Nihil sine
testimonio, sed civitatis totius testimonium pro-
fert, que etiam viderat eum manu ductum. Vide
etiam prophetiam egressam, quam audivit, se te-
stem fore Domini. Revera enim testis illius fuit, et
qualem esse oportebat, et operibus et verbis. Ta-
les et nos oportet esse testes, nec prodere ea, quz
nobis concredita sunt, non tantum circa dogmata,
sed etiam circa vitam. Vide enim : qnod viderit et
audierit, testatur omnibus hominibus, et nihil il-
lum prohibuit. Et nos audivimus quod sit resur-
rectio et quod innumera bona : ergo debemus hoc
omnibus hominibus testificari. Atqui testificamur,
inquies, et credimus. Quomodo, contraria facien-
tes? Dic, quiso, mihi : si quis se diceret Christia-
num, deinde deficiens saperet Judaica, an. suffi-
ceret hoc testimonium? Nequaquam : nam ex ope-
ribus testimonium quzrerent. Ita et nos, si dica-
mus esse resurrectionem et innumera bona, dein-
deque illa contemnamus, et terrena sectemur, quis
credet? non enim iis, quz dicimus, sed iis, quz
facimus, attendunt omnes. 7estis eris, inquit,
apud omnes homines; non apud domesticos tan-
tum, sed etiam apud. infideles ; testium enim est
persuadere, non scientibus, sed nescientibus. Si-
mus fide digni testes. Quomodo tales erimus? A
vita, Insidiabantur illi Judzi; insidiantur. nobis
animi affectus, jubentes abjurare testimonium.
Sed ne obtemperemus : testes sumus a Deo missi.
Judicatur apud homines quosdam Deus non esse
Deus : misit nos, qui sibi testificemur. Testifice-
mur ergo et persuadeamus contendentibus : si non
testificemur, illorum erroris nos 1n causa sumus.
$1 autem 1n foro judiciali, ubi res szeculaies tra-

D

* [ αὐτοῦ Editi. αὐτόν Codd. omnes, Paulo ante lege-
batur χαὶ ἤχουσας, contra quam habent Commel., Sa-
vil. et Codd., quorum Δ, B. C. ὧν τε εἶδες, φησὶν, ὧν τε.]

« Idem Cod. [A. B. C.] τὸ ὄνομα αὐτοῦ [Χριστοῦ A. C.)
δείανυσιν αὐτὸν θεὸν ὄντα, brevius, sed bene. [ Certe in

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

, EJ ᾿ κ᾿
δώσεις τὴν ὄψιν, καὶτὴν ἀχρόασιν, ὧν τε ἑώραχας
rd y. " ὃ PT , ES 5 , 3. 3a
ὧν τε ἤχουσας * δι᾿ ἑχατέρων τῶν αἰσθήσεων * αὐτὸν
- zov ES , L E] Y ΄
πιστοῦται. Καὶ νῦν τί μέλλεις: ᾿Αναστὰς βάπτισαι,
^
χαὶ ἀπόλουσαι τὰς ἁμαρτίας σου, ἐπικαλεσάμενος τὸ
» ec
ὄνομα αὐτοῦ.

3 c (à 3 pri Α » ᾿"
Ἐνταῦθα μέγα ἐφθέγξατο. Οὐ γὰρ εἰπεν, εἰς ᾿ τὸ
e , /,
ὄνομα αὐτοῦ βάπτισαι: ἀλλ᾽, ᾿Επιχαλεσάμενος “τὸ
y c "d D , M ^ , 2 Χ »?
ὄνομα τοῦ Χριστοῦ. Τούτῳ δὲ δειχνύντος ἐστὶν αὖ-
Y δ - ; M Y “ / 2 ,
τὸν Θεὸν ὄντα“ οὐ γὰρ ἔνι ἕτερόν τινα ἐπικαλέσα-
E) RES / rj ^J A E Χ 2
σθαι, εἰ uf; τὸν Θεόν. Eizo δείκνυσι xat ἑαυτὸν οὐχ
΄ V / c M , Ὁ. /
ἀναγχασθέντα δι’ ὧν λέγει. Ὃ δὲ Κύριος εἶπε πρός
o ALES Ud oM E χαάληδή
με" πορεύου εἰς Δαμασχὸν, χἀχεῖ σοι λαληθήσεται
Qn € B , Y L
τί σε δεῖ ποιῆσαι. Οὐδὲν ἀμάρτυρον, ἀλλὰ πόλεως
, / J ALS
δλοχλήρου μαρτυρίαν παράγει, ἥ γε xat εἰδεν αὐτὸν
, [4 TM M M , v
χειραγωγούμενον. Ὅρα δὲ xol τὴν προφητείαν ἐξελ-
τ Y , * y —-—
θοῦσαν, fjv ἤκουσε μάρτυρα αὐτὸν ἔσεσθαι τοῦ Ku-
ὩΡ , A ,
ρίου. Μάρτυς γὰρ ὄντως αὐτοῦ γέγονε, χαὶ μάρτυς ὡς
a E dcs εἶναι ον ^ de UNS
χρὴ, χαὶ δι᾿ ὧν ἔπραξε, xat Ov ὧν εἶπε. Touuocouc xat
e *5 M , M Y , ^
fu&c εἶναι χρὴ μάρτυρας, xat μὴ προδιδόναι, ἃ ἐνε-
, ΒᾺ Vw , , / » M M
πιστεύθημεν" οὐ περὶ δογμάτων λέγω μόνον, ἀλλὰ xa
! o/ d , [:] SN cr y. -
περὶ βίου. "Opa γάρ: ὅτι eióev, ὅτι ἤχουσε, μαρτυρεῖ
MÀ , fi , M 5 NY 3 5» , . ^as -
πᾶσιν ἀνθρώποις, χαὶ οὐδὲν αὐτὸν ἐκώλυσε. Καὶ * ἡμεῖς
, 7, cl y ONE, ᾿ PS γον ἀφὴ
ἠκούσαμεν, ὅτι ἔστιν ἀνάστασις xat μυρία ἀγαθά: οὐχ-
mM-— Dl D — , 7
οὖν ὀφείλομεν τοῦτο μαρτυρῆσαι πᾶσιν ἀνθρώποις. Καὶ
e ^ M , m
μὴν μαρτυροῦμεν, φησὶ, xot πιστεύομεν. Πῶς, cavav-
Δ ΝΖ »y ^ E ΄
vía πράττοντες; Εἰπὲ δή μοι- εἴ τις ἑαυτὸν ἔλεγε Χρι-
᾿" *5 E ' ' "I NEST Ey) E y
στιανὸν, εἰτα ἀποστὰς τὰ ᾿Ιουδαϊχὰ ἐφρόνει, ἄρα ἤρ-
E! € / er 29 - PA, ' c
χεσεν ἂν ἣ μαρτυρία αὕτη; Οὐδαμῶς - ἀπὸ γὰρ τῶν
ES τ ΠΝ 2. 71 Q3 ὃ) xa fue
ἔργων τὴν μαρτυρίαν ἐζήτουν ἄν. Οὕτω δὴ xat ἡμεῖς,
E , ce cy Y ) E: ᾿ / 2 ' 5
εἰ λέγομεν ὅτι ἀνάστασίς ἐστι xat μυρία ἀγαθὰ, εἶτα
S - PEST ἐδ e ζω;
χαταφρονοῦμεν αὐτῶν, χαὶ τὰ ἐνταῦθα προτιμῶμεν,
ER εξ ς , o Y, Y NEA zi 39 T ,
τίς duly πιστεύσει; οὗ γὰρ οἷς λέγομεν, ἀλλ᾽ οἷς πράτ-
/ ci , » M b
τομεν προσέχουσιν ἅπαντες. Mapzuc £e, φησὶ, πρὸς
, » , Y ^ N ,
πάντας ἀνθρώπους" οὐχὶ πρὸς τοὺς οἰκείους MÓVOV,

5 ,

9 M M N ' Ε € M , ce
ἀλλὰ x«i πρὸς τοὺς ἀπίστους" οἵ γὰρ μάρτυρες τοῦτό
5 S NAM a 25/7 , PLEWEC NY , 9
εἶσιν, οὐχὶ τοὺς εἰδότας πείθουσιν, ἀλλὰ τοὺς οὐχ εἰ-
, δα τῇ, , LE
δότας. Γενώμεθα ἀξιόπιστοι μάρτυρες. Πῶς δὲ ἐσό--

ua ᾿ - , 3.
μεθα ἀξιόπιστοι; ᾿Απὸ τοὺ βίου. ᾿Επέθεντο ἐχείνῳ
3 ἈΞ “ὦ 3 , € € ^ , , RE d :
Ιουδαῖοι - ἐπιτίθενται ἡμῖν τὰ πάθη χελεύοντα ἐξο-
, M / 3 jy M
μόσασθαι τὴν μαρτυρίαν. ᾿Αλλὰ μὴ πειθώμεθα * μάρ-
, M -» e , "d
τυρές ἐσμεν παρὰ τοῦ Θεοῦ πεμφθέντες. κρίνεται παρὰ
, A ^ cr
ἀνθρώποις τισὶν ὃ Θεὸς, ὅτι οὐχ ἔστι Θεός * ἔπεμ-
ς MA. m C PRU l4
Ψψεν ἡμᾶς μαρτυρήσοντας αὐτῷ. Μαρτυρήσωμεν χαὶ
N ^ , ^ M
πείσωμεν τοὺς δικάζοντας * ἂν μὴ μαρτυρήσωμεν, xal
τ , /, - »
τῆς ἐχείνων πλάνης ἡμεῖς ἐσμεν αἴτιοι. Et δὲ ἐν δι-

altera lectione τούτῳ mutandum in τοῦτο.
^ Alius ἡμεῖς μαρτυροῦμεν ὅτι.
* [προτιμῶμεν pro τιμῶμεν adscivimus e Codd. et

S.vil.]

IN ACTA APOSTOLORUM HOMIL.

J “ M ΄ , b4 MN
χαστηρίῳ; ἔνθα βιωτιχὰ πράγματα; οὐχ ἀν τις O£-
ξαιτο μάρτυρα μυρίων γέμοντα xox&v * πολλῷ μᾶλλον
ἐνταῦθα, ἔνθα περὶ τοιούτων πραγμάτων Pf σχέψις
kj , € - , ce 3 , Ὁ d ^
ἐστίν. Ἣ μεῖς λέγομεν, ὅτι ἠχούσαμεν τοῦ Χριστοῦ,
χαὶ πιστεύομεν οἷς ἐπηγγείλατο: λέγουσιν ἐχεῖνοι;
δείξατε τοῦτο διὰ τῶν ἔργων ὃ γὰρ βίος ὑμῶν τὰ
ἐναντία μαρτυρεῖ, ὅτι οὗ πιστεύετε. Τοὺς χρηματι-
:

τ M
βούλεσθε ἴδωμεν; τοὺς πενθοῦντας, τοὺς χοπτο-
^ X ,
μένους, τοὺς οἰχοδομοῦντας, τοὺς πάντα πραγμα-
, 5» / c
τευομένους, ὡς οὐκ ἀποθανουμένους: Ei τοίνυν ὅτι
EJ - , er S M
ἀποθανεῖσθε οὐ πιστεύετε, πράγματι οὕτω δήλῳ xa
- - - 7 τ - Bi M
φανερῷ, πῶς ὑμῖν πιστεύσομεν μαρτυροῦσιν ; Εἰσὶ
M : M ' Dd ^ e ^ e ^ Z.
γὰρ, εἰσὶ πολλοὶ τῶν ἀνθρώπων, οἵ οὕτω διάχεινται,
c - ἘΞ 3 , “Ὅ M Ej / C
ὡς οὖχ ἀποθανούμενοι. cav γὰρ ἐν γήρᾳ μαχρῷ
- M - / ^
ἄρχωνται οἰκοδομεῖν xal γεωργεῖν, πότε λογισμὸν
, - ^ -
λήψονται θανάτου ; Οὐ μικρὰ ἣ κόλασις ἡμῖν χληθεῖσι
Y , EN - ^Y - [3]
μὲν εἰς μαρτυρίαν, μὴ δυνηθεῖσι δὲ μαρτυρῆσαι ἃ
"i - - N 5 Li
εἴδομεν. Εἴδομεν καὶ ἡμεῖς ὀφθαλμοῖς τοὺς ἀγγέλους,
c , -τὦο
χαὶ σαφέστερον τῶν ἑωραχότων. Οὐχοῦν μαρτυρήσω-
m 7e c M A. 2L m LAE /
μεν τῷ Χριστῷ - οὐ γὰρ δὴ ἐχεῖνοι μάρτυρες μόνον,
2334 V - “ λ e ΡΞ λέ- τ £oT
ἀλλὰ xoi ἡμεῖς. Διὰ τοῦτο ἐχεῖνοι λέγονται μάρτυ-
, ,
ρες, ὅτι χελευόμενοι ἐξομόσασθαι πάντα ὑπομένου.-
e NY E] , y M i - e € ^
σιν, ἵνα τὴν ἀλήθειαν εἴπωσι" xat ἡμεῖς, ὅταν ὑπὸ
- ΩΣ , 25 / A nae. , 6
τῶν παθῶν χελευώμεθα ἐξομόσασθαι, uf, ἥττωμεθα,
7 d
Ὃ χρυσὸς λέγει" εἰπὲ, ὅτι ὃ Χριστὸς οὖχ ἔστι Χρι-
ὯΝ A SE raf X e Θεοῦ AS VN ae
στός: μιὴ οὖν ἄχουε σὺ ὡς Θεοῦ, ἀλλὰ χαταφρόνησον
Lud J M
τῶν ἐχείνου προσταγμάτων. Αἱ ἐπιθυμίαι αἱ πονηραὶ
211 M M -- E] i]
τὸ αὐτὸ λέγουσιν - ἀλλὰ σὺ μὴ παραπεισθῆς, ἀλλὰ
τω Α -Ὸ c ^
στῆθι γενναίως, ἵνα μὴ χαὶ περὶ ἡμῶν λαληθῇ - Θεὸν
S Ξ “ 4 S " c
διμολογοῦσιν εἰδέναι, τοῖς δὲ ἔργοις ἀρνοῦνται. Τοῦτο
M , , 5N SV A55 , UN ^ M M
γὰρ οὐ μαρτύρων, ἀλλὰ τὸ ἐναντίον. Καὶ τὸ μὲν τοὺς
πρὶ ας E E ^N , Εν C ns. M
ἄλλους ἀρνεῖσθαι, οὐδὲν θαυμαστὸν" τὸ δὲ ἥμᾶς τοὺς
ic μαρτύριον χληθέντας ἐξάρνους γενέσθαι, βαρὺ xol
εις μαρτυριον ΧΛῊσε d Yevs , gu x
P ores / epi ζξερα d
φορτιχόν: τοῦτο μάλιστα βλάπτει τὰ ἡμέτερα. ic
- , , $85 ὦ
μαρτύριον αὐτοῖς ἀποδήσεται, φησίν - ἀλλ᾽ ὅταν οὐχ
, ας. δ ci , ΄ Ξ E / - 26 7
ἀποπηδήσωμιεν, ὅταν ἐνστῶμεν. Et πάντες ἐδουλό-
- cC 7 - , μὰ »
μεθα μαρτυρεῖν τῷ Χριστῷ, ταχέως ἂν ἐπείσαμεν
m - [d M ,
τῶν ᾿Ιλλήνων τοὺς πολλούς.

Μέγα βίος, ἀγαπητοί" x&v σφόδρα. θηριώδης 7,
A αι δὰ PT "n , τ ΣΩ͂Ν PASA
τις, χἂν φανερῶς οὗ * χαταγινώσχη διὰ τὸ δόγμα,

^5 /
ἀλλ᾽ ἀποδέχεται λάθρα, ἀλλ᾽ ἐπαινέσεται, ἀλλὰ θαυ.--
, M / M μὴ , 9»! »
μάσεται. Καὶ πόθεν, φησὶν, ἂν γένοιτο βίος ἄριστος:
Οὐδαμόθεν, ἀλλ᾽ ἢ ἀπὸ θείας ἐνεργείας. Τί οὖν, ὅταν
D | 3
σ Ner» - 3 - y 2
χαὶ Ἵζλληνες oct τοιοῦτοι; Exsivot εἴ που xao εἰεν

3
3

“ € Y f € NV NY P344 ,
τοιοῦτοι, ol μὲν φύσει, oi δὲ διὰ χενοδοξίαν. Βούλει

“ e ε c Q / , c » A!

μαθεῖν, ὅση ἣ τοῦ βίου λαμπρότης, ὅσην ἔχει τὴν
“ - e , M

πειθῶ ; Πολλοὶ τῶν αἱρετιχῶν οὕτως ἴσχυσαν, * καὶ

Hi ^! , ΠῚ - “, ^ / €
τα οογμαᾶτα χαῖιτοι αυτοις οντὰ διεφθαρμένα, οι πολ-
2 [ B. C. χαταγινώσχει. Legendum videtur φανερῶς οὖν

χαταγινώσχη. Multum valet, inquit, vita recta. Licet
5:1 quispiam valde efferus , licet aperte ob dog na con-

XLVII.

599
ctantur, nemo admiserit testem, innumeris nota-
tum flagitiis : multo minus hic, ubi tantz res tra-
ctantur. Nos dicimus, quod audivimus Christum,
et credimus iis, quie )pse promisit : dicunt illi :
Hzc ostendite per opera ; vita namque vestra con-
traria testificatur, quod nempe non credatis. Vul-
tisne videamus eos, qui pecunias colligunt, ra-
paces, avaros, eos qui plangunt, qui lugent, zdifi-

E cant, omniaque negotiantur quasi numquam mori-
turi? Si ergo non creditis vos esse morituros,
licet res ita certa et manifesta sit, quomodo vos
testificantes credemus? Sunt enim, sunt, inquam,
multi homines ita affecti, ac si numquam es-
sent morituri. Nam cum in gravi senectute inci-
piant zdificare, et agros colere, quandonam de
morte cogitabunt? Non parvum est nobis sup-

5:6 Plicium in testimonium vocatis, non posse qua

A vidimus testificari. Vidimus nos oculis ange-
los, et clarius quam i1, qui vere viderunt. Ergo
testificemur Christo : non enim illi soli testes, sed
nos etiam. Illi dicuntur martyres seu testes, quia
jussi abjurare, omnia patiuntur, ut veritatem di-
cant: et nos quando ab animi motibus abjurare
jubemur, ne succumbamus. Aurum dicit : Dic
Christum ron esse Christum : ne audias quasi
Deum, sed. ejus jussa. contemne. Concupiscentize
mal: idipsum dicunt; sed tu ne obtemperes, sed

Contra

avaros ει
rapaces,

sta fortiter, ne et de nobis dicatur : Deum confi- ri; τ. 16.

tentur scire, factis autem. negant. Hoc enim
non est testium, sed adversariorum. Quod ali
B negent, nihil mirum; quod autem nos, qni in te-
stimonium vocamur, negemus, id grave et onero-
sum est: hoc maxime rebus nostris noxium est.

In testimonium ilis eveniet, mquit : sed si non Zuc.21.:3.

resiliamus , si consistamus. Si omnes vellemus
Christo testficari, cito multis gentülibus persua-
suri essemus.

4. Magni momenti est vita, dilecti: licet. quis
valde ferus sit, saltem aperte non damnabit. pro-

C pter dogma ; sed. clam admittet, laudabit et ad-
mirabitur.Et undenam, inquies, erit vita optima ?
Non aliunde, quam ex divina operatione. Quid
ergo 81 gentiles sint tales ? Illi si quando tales sint,
id alii ex natura, alii ex. vana gloria habent. Vis
discere, qui sit virtutis splendor, quantum valeat
ad persuadendum? Multi hzretici, etsi dogmata
corrupta haberent, ita invaluere, ut multi homi-

de;nnet , at clam etc.]
* [Sic Editi Commel., Sasil., Montf, et Ὁ. hiante

Vita proba
juvatad ἢ-
dein.

S. JOANNIS CHRYSOST.

400

nes ex vitz illorum reverentia dogma illorum non
examinaverint : alii qui illos ob dogma improba-
bant, ob vitam reveriti sunt; non bene certe, sed
id tamen passi sunt. Hoc fidei nostra honestatem
diffamavit ; hoc omnia subvertit, quod. nemo ul-
lam vita rationem habeat ; hoc fidem pessumdat.
Dicimus Christum esse Deum, innumera alia pro-
ferimus, et hoc cum aliis, quod persuaserit omni-
bus, ut recte viverent ; sed hocin paucis cernere est.
Resurrectionis dogma ledit vite improbitas, nec-
non immortalitatis animze. et judicii; multaque
alia attrahit, fatum, necessitatem, negationem pro-
videntis. Anima enim in malis innumeris immer-
sa, haec sibi excogitare satagit , ne moesta sit co-
gitans judicium fore, et in nobis situm esse virtu-
tis et nequitize studium. Talis vita innumera ope-
ratur mala, homines feras reddit, imo feris irra-
tionabiliores : nam quae in diversarum ferarum
natura sunt, illa sepe in. uno homine colligit, et
totum subvertit. Ideo fatum introduxit diabolus :
ideo sine providentia mundum regi dixit : ideo
naturas ponit bonas et malas : idcirco malum sine
principio et materiale supponit: idcirco nihil
non agit, ut vitam nostram corrumpat. Neque enim
fieri potest, ut 15, qui tali modo vivit, vel a pravis
dogmatibus resiliat, vel in sana fide maneat ; sed
necessario hzc assumet. Non puto enim quem-
piam reperiri ex iis, qui non recte vivunt, qui non
millia satanica meditetur ; verbi gratia, fatum
esse, res omnes temere ferri, permixtim et confu-
se omnia jacere. Ideo, obsecro, vitz» probz curam
habeamus, ne mala suscipiamus dogmata. Cain
in ultionem accepit, ut ingemisceret, et tremeret.
"Tales sunt improbi, innumerorum sibi malorum
conscii : sepe ex somno exsiliunt, turbulent: sunt
cogitationes eorum, turbati oculi, omnia suspicio-
ne UE terrore, g gravi i exspectatione, metu plena
anima , formidine et tímore subversa, inhabilis
est, Nihil tali anima. mollius, nihil insipientius.
Sicut furiosi non stant in semetipsis, sic et illa in-
stabilis. Quandonam ergo illa in sensum tante
caliginis veniat, quam optandum esset, tranquil-
litateserenitateque fruentem, posse suam agnosce-
re nobilitatem ? Dum autem omnia illam. terrent
et turbant, somnia, verba, habitus, et suspiciones,
quando poterit in se respicere, sic turbata et per-

plexa? Illius ergo metum solvamus, vincula di- C οἰχείαν εὐγένειαν ; Ὅταν

oratione. Unde suspicabamur sub finem sententie for-
tasse delendum esse τὸ δόγμα : sed apte conjuncta pre-
bent ves A. B. C. xzi τὰ μὲν δόγματα αὐτοῖς às zt üt xg

pivx , οἱ δὲ πλείους αἰδοῖ οὐχέτι δόγμα ἐξ. Mox iidem αἱ-

ARCHIEP.

357
A

B

CONSTANTINOP.

^ ᾿ , * - τ ^
Aoi τῶν ἀνθρώπων αἰδοῖ τῇ περὶ τὸν βίον οὐχ ἔτι τὸ
, v» * x X --
δόγμα ἐξήτασαν" ἄλλοι δὲ xat χαταγινώσχοντες αὐτῶν
NEAN T ^, Y --
διὰ τὸ δόγμα, ἠδέσθησαν διὰ τὸν βίον - οὐ χαλῶς μὲν,
A... ἊΝ Mu “ Ὁ Y Y τ ,
πλὴν ὅμως τοῦτο ἔπαθον. Τοῦτο τὰ σεμνὰ τῆς πί-
τ»Θο , ^ 7.“ ιν -
στεως τῆς ἡμετέρας διέδαλε, τοῦτο τὰ πάντα ἀνέ-
Ν ΝΠ , πὶ ,ὔ M cS Dd
τρεψε, τὸ μηδένα λόγον εἰναι βίου μηδενὶ, τοῦτο τῇ
, T
πίστει λυμαίνεται. Λέγομεν, ὅτι Θεός ἐστιν ὃ Χρι-
^ , A ul /, m
στὸς, μυρία xai ἕτερα παράγομεν, μετὰ δὲ τῶν ἄλ-
M Ὡῳ « 4 cl , c c -j i
λων xat τοῦτο, ὅτι ἔπεισεν ἅπαντας ὀρθῶς ζῆν" ἀλλὰ
M 2 2s / 2 J Χ DJ ς , S,
τοῦτο £y ὀλίγοις ἐστί. To τῆς ἀναστάσεως δόγμα λυ-
, D , , m— —
μαίνεται ἣ τοῦ βίου φαυλότης, τὸ τὴς ἀθανασίας τῆς
m Du AY J E
ψυχῆς, τὸ τῆς χρίσεως * πολλὰ xat ἕτερα ἐπισπᾶται,
e , » , Se] Li PN M
εἱμαρμένην, ἀνάγκην, τὸ ἀπρονόητον. Wut γὰρ βα-
- , - da M
πτισθεῖσα μυρίοις xaxoic, ὥσπερ τινὰς παραμυθίας
, - c c u M -
ταύτας ἐπινοεῖν ἑαυτῇ πειρᾶται, ἵνα μὴ λυπῆται λο-
΄΄ A e A ἂς E c roe - ΠΣ AN
υἱζομένη, ὅτι χρίσις ἐστὶ, καὶ ὅτι ἐφ᾽ ἣμῖν χεῖται τὰ
c , cm ^ ES X , M , € , τι - A
τῆς ἀρετῆς xal τὰ τῆς χαχίας. Μυρία 6 βίος ἐργάζε--
, - ,
ται χαχὰ, θηρία τοὺς ἀνθρώπους ποιεῖ, xal θηρίων
ἅλογωτέ * ἅπερ γὰρ ἐν ἑχάστη φύσει τῶν θηρίων
λογωτέρους ἅπερ γὰρ ἐν ἑχάστῃ QU ὧν θηρί
ἐστὶ, ταῦτα πολλάχις εἰς ἕνα EI τον συνήγαγε;
xal τὸ πᾶν ἀνέτρεψε. Διὰ τοῦτο τὴν εἱμαρμένην e εἰσ-
Áo γεν 6 διάδολος, διὰ τοῦτο ἀπρονόητον ἔφησεν εἶναι
τὸν χόσμον, διὰ τοῦτο φύσεις ἀγαθὰς χαὶ χαχὰς, διὰ
᾿Σ-ὩὋὉ “Μ᾿
τοῦτο χαχὸν ἄναρχον xaX ὑλικὸν ὑποτίθεται, διὰ τοῦτο
, b ,
πάντα ἢ πράττει], ἵνα διαφθείρῃ τὸν βίον ἣμῶν.
M
Οὔτε γὰρ ἀπὸ διεφθαρμένων δογμάτων δυνατὸν dvc-
- , “ ,
γεγχεῖν βίου ὄντα τοιούτου, οὔτε μένειν ἐν ὕγιαι-
, , 4^5 , ΕἾ 7 0 c9 NI
νούση πίστει" ἀλλ᾽ ἀνάγχη πολλὴ ταῦτα παραδέζα-
θαι. Οὐ γὰρ οἶμαι ἔγωγε ταχέως τινὰ τῶν οὖχ ὀρθῷ
σθαι. Οὐ γὰρ οἶμαι ἔγωγε ταχέως τ ρθῶς
Y ,
ζώντων εὑρίσχεσθαι, μὴ μυρία σατανιχὰ βευλεοπε-
[:/ ,
νον, ὅτι γένεσίς € ἐστιν, ὅτι ἁπλῶς τὰ πράγματα ἄγε-
ται, ὅτι φύρδην xal χεχυμένως πάντα διοιχεῖται. Διὸ
c v , c d A
παραχαλῶ, φροντίζωμεν βίου χαλοῦ, ἵνα μὴ παρα-
^ 7 8 —"L
δεχώμεθα δόγματα πονηρά. Ὃ Καϊν ἔλαδε τιμωρίαν
στένειν χαὶ τρέμειν. Τοιοῦτοί εἰσιν oi πονηροὶ, χαὶ
συνειδότες ἑαυτοῖς μυρία xax, πολλάκις ἐξ ὕπνων
ἐξαλλονται, θορυδσώδεις αὐτῶν oi λογισμοὶ, τεταρα-
Φ 3 ρ i 2
P] , /
Ὑμένοι ot ὀφθαλμοὶ, ὑποψίας γέμει πάντα, χαταπλήτ-
- ,
τεται πάντα, χαλεπῆς προσδοχίας., δειλίας ἀνάμεστος
E asinis rand SN NU RES I ss
αὐτῶν ἣ ψυχὴ, φόδῳ συστρεφομένη xa τρόμῳ ἀδρα
᾿ m— - ,
νὴς γίνεται. Οὐδὲν τῆς τοιαύτης ψυχῆς μαλαχώτερον
, E! $^ E] , d z € ,
γένοιτο ἂν, οὐδὲν ἀνοητότερον. Καθάπερ ot μαινόμενοι
, € , 3 € - d 3: NYC , 5
οὐχ ἑστήκασιν ἐν ἑαυτοῖς" οὕτως οὐδὲ ἣ τοιαύτη ἐν

€ 3 e ,
ἑαυτῇ ἕστηχε. Πότε οὖν αὕτη εἰς συναίσθησιν ἔλθη

^

Η δ M
τοσαύτην ἔχουσα σχοτοδινίαν, ἣν ἀγαπητὸν γαλήνης

E , ᾿ EI ^ c E e Y
ἀπολαύουσαν καὶ εὐοιᾶς ὁυνηθῆναι ho τὴν

3
ἊΧ , EY
o£ παντὰ αὐτὴν EX 20 6n xat

L

δοῦνται prO ἠδέσθησαν.]
τοι deest in uno.[In omnibus nostris. Abest
Commel. et Savil., unde inclusimus ]

b πράτ

ciam a

IN ACTA APOSTOLORUM.

ταράττηῃ; xol ὄνειροι xoà ῥήματα καὶ σχήματα xal
ὑποψίαι ἁπλῶς, πότε δυνήσεται εἰς ἑαυτὴν ἰδεῖν, οὕ--
τως ἐχτεταραγμένη χαὶ rep ΠΠμ ΤΟΙ; Λύωμεν τοί-
νυν αὐτῆς τὸ δέος, διαῤῥήξωμεν τὰ δεσμά. Εἰ γὰρ μὴ
χόλασις ἦν, ποίας ταῦτα χολάσεως οὐ χείρω, ὑπὸ
φόδῳ ζῆν ἀεὶ, μηδέποτε θαῤῥεῖν, μηδέποτε ἀνίεσθαι ;
Ταῦτα δὴ πάντα μετὰ ἀχριθείας εἰδότες, ἐν γαλήνῃ
ἑαυτοὺς διατηρῶμεν, xol ἀρετῆς ἐπιμελώμεθα, ἵνα
χαὶ δγιὴ δόγματα ἔχοντες καὶ βίον ὀρθὸν, ἀπροσχό--
πτῶς τὴν παροῦσαν ζωὴν διανύσωμεν, καὶ τῶν ἐπηγ-
γελμένων ἀγαθῶν τοῖς ἀγαπῶσιν. αὐτὸν ἐπιτυχεῖν
δυνηθῶμεν, χάριτι καὶ φιλανθρωπία τοῦ Μονογενοῦς
αὐτοῦ, μεθ’ οὗ τῷ Πατρὶ, ἅμα τῷ ἁγίῳ αὐτοῦ Πνεύ-
ματι, δόξα, χράτος, τιμὴ, νῦν καὶ del, καὶ εἰς τοὺς
αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

OMIAIA μη.

Ψ , ,

Ἐγένετο δέ μοι t ὑποστρέφοντι εἰς Ἱερουσαλὴμ , εὖ-
χομένου ἐν τῷ Í ἱερῷ ; γενέσθαι με ἐν ἐκστάσει, χαὶ
ἰδεῖν λέγοντά μοι αὐτὸν * σπεῦσον, χαὶ ἔξελθε ἐν τά-
χει ἐξ

ἔξ , V ὃς En L3 E χοῦ C RE ANY
μαρτυρίαν περὶ ἐμοῦ. Κἀγὼ εἶπον - Κύριε, αὐτοὶ
ELA d 5 3N L4 , 3 NW

ἐπίστανται, ὅτι ἐγὼ ἤμην φυλαχίζων xai δέρων

*[e 3 ἄν I , ^/E " , M
£poucx T)U., GtOXt QU παραόξζον ται σοὺ τὴν

*X

«c TERT E N , ΞΕ Ἐπ
ατὰ τὰς drains τοὺς πιστευοντας ἐπὶ GE * XX

[5
TE

2r
"- EG

ξεχεῖτο τὸ αἷμα Στεφάνου τοῦ μάρτυρός σου,
Tuy ἐφεσ
^ ῃ

, V wu Z ^ ΕῚ ,
φυλάσσων τὰ ἱμάτια τῶν ἀναιρούν-

^ ᾿
καὶ αὐτὸς τὼς, χαὶ συνευδοχῶν τῇ ἄναι-
/ ^
ρέσει αὐτοῦ,
τῶν αὐτόν.

3

᾿Θρᾶ πῶς ἑαυτὸν εἰσωθεῖ εἰς τοὺς χινδύνους. ᾿πά-
^

γει γάρ" Ἐγέ γε

δέ μοι VOR εἰς Syn

HOMIL. XLVIII.

40r.

rumpamus. Nam si non esset poena, qua poena
hzc gravior non fuerit, in timore semper vivere,
numquam confidere, numquam quiescere ? Hzc
omnia accurate scientes, in tranquillitate nos ser-
vemus, et virtutem colamus, ut sana dogmata et
vitam bonam habentes, sine offendiculo vitam
presentem transigamus, et promissa diligentibus
ipsum bona consequamur , gratia et benignitate
Unigeniti ejus, quicum Patri et Spiritui sancto
gloria, imperium, honor, nunc et semper, et in
D szcula seculorum. Amen.

HOMILIA XLVIIT.

Ca». XXIL v. 17. Factum est autem revertenti
mihi in Jerusalem, et oranti in templo, fie-
ri me in exstasi,18. et videre illum dicentem
mihi : Festina, et exi velociter ex Jerusa-
lem , quoniam non recipient testimonium
tuum de me. 19. Et ego dixi : Domine, ipsi
sciunt , quia ego eram concludens in carce-
rem, et cedens per synagogas eos, qui cre-
debant in. te : 20. et cum funderetur san-
guis Stephani testis tui, ego adstabam, et
consentiebam neci ejus, et custodiebam ve-
stimenta interficientium illum,

1. Videquomodo se in pericula conjiciat.Subdit
enim : Factum est autem revertenti mihi in Je-

σαλήμ." τουτέστιν, ἦλθον μετὰ τὴν ὄψιν ἐχείνην εἷς 5, rusalem; id est, post visionem illam rursus in Je-

€ ERE
[ερουσαλὴμ. b Καὶ προσευχομένου uou ἐν τῷ
ἱερῷ, γενέσθαι με ἐν ἐχοστάσει, χαὶ ἰδεῖν λέγοντά μοι"

ῶ

πεπδοῦς χαὶ ἔξελθε ἐν τάχει; διότι οὐ παραδέξονταί

Qa

A , ΝΞ: - d 55 τ ; ,
ου τὴν μαρτυρίαν περὶ ἐμοῦ, ὍὍρα, οὐδὲ τοῦτο ἀμάρ-
^ τω , Ὁ
τυρον, ἀλλ᾽’ ἀπὸ τῆς ἐχθάσεως f, pe Εἶπεν,
5^

ei 95 N/*

ὅτι Οὐ δέξονταί σου τὴν SEES xa οὐχ ἐδέξαντο.
29

Καὶ μὴν ἀπὸ λογισμῶν ἔ ἔδει ὑποπτεῦσαι, ὅτι πάντως
δέξονται.
Ὅ

EX LN M y ^
Evo γὰρ ἤμην ὃ n e xm δέρων,

, ΝΑ ^
T τε OÓUX τοῦτο ἔοει αὐτοὺς ξασθαι" χαὶ

ὅμως οὖχ ἐδέξαντο. Διὸ xa τοῦτο ἐν PN στάσει μαν-
θάνει τὸ μὴ παραδε εχθῆναι. Ἔνταϑθα δύο χατασχευ-
abet, ὅτι τε & ἀναπολόγητα vods ἐστίν * οὐ γὰρ χατὰ
τὸ εἰχὸς αὐτὸν ἐδίωχον οὐδὲ "xoc λόγον * xa ὅτι

* [ὑποστρέψαντι D., sed infra ὑποττ £govzt. ]

A rusalem veni. Et oranti in templo, fieri me in
exstasi, et videre illum dicentem mihi : Festi-
na, et exi velociter ex Jerusalem, quoniam non
recipient testimonium tuum. de me. Vide : ne-
que hoc sine testimonio agitur, sed ab cventu est
testimonium. Dixerat, /Yon recipient testimo-
nium tuum : et non receperunt. Certe ex ratioci-
nio conjectandum erat, quod essent recepturi. Ego
enim eram concludens in carcerem et cedens,
inquit. Ideo igitur recipere oportebat; et tamen
non receperunt. Ideo hoc in exstasi discit, se non

B recipiendum esse. Hic duo probat : et quod. non
possint excusari; nam prater decorum et prater

à Alius χατὰ λογισμόν.

402 $. JOANNIS CHRYSOST.

rationem ipsum persequebantur; et quod Deus
esset Christus, ea quz preter exspectationem
erant prophetizans, nec ea quz tunc fiebant respi-
ciens, sed futura przvidens. Quomodo igitur dicit,
Coram gentibus et regibus et filiis Israel por-
tabit nomen meum ? Portabit, inquit, nec omni-
no persuadebit : alioquin etiam Judzei alibi persua-
debantur, hic vero minime, Cum oportuisset ma-
xime persuaderi, videntes ejus prisunum | fervo-
rem, tunc non persuadebantur. Et cum fundere-
tur sanguis Stephani testis tui, ego adstabam,
et consentiebam neci ejus. Vide rursum quo ser-
mo desinat, nempe in validum caput. Monstrat
enim quod ipse erat qui persequebatur, nec per-
sequebatur modo, sed et mille manibus occidebat
Stephanum. Gravem cedem illis in memoriam re-
vocat, Tunc vero minime ferebant, quia hoc rc-
darguebat illos ; et jam prophetia implebatur. Ze-
lus igitur magnus, et accusatio vehemens erat, et
testes. veritatis Christi fidenter loquebantur. Sed
Judi non tulerunt deinceps totam audire concio-
nem, ac furore succensi clamabant. 21. Et dixit ad
me : lade, quia ego ad gentes procul mittam
te. 92. A udiebant autem. eum usque ad hunc
sermonem, et levaverunt vocem suam dicentes:
Tolle de terra hujusmodi : non. enim fas est
eum. vivere. 25. Clamantibus autem illis , et
projicientibus vestimenta sua, et pulverem ja-
ctantibus in aerem, 24. Jussit tribunus induci
eum in castra, et flagellis cedi, et torqueri eum,
ut sciret propter quam causam sic contra illum
clamarent. Cum oportuisset ut tribunus exami-
naret, an res se ita haberet, illosque ipsos interro-
garet : 15 nihil. horum faciens, jubet illum flagel-
lis cedi. Jussit, mquit, illum induci in castra
et flagellis cedi, ut sciret. propter quam cau-
sam sic contra illum clamarent. Atqui ab illis
ediscendum erat qui occlamabant, et interrogan-
dum, num aliquid ex ejus dictis incusandum ha-
berent. Verum ille temere potestate sua utitur, et

^, -»

λέων υἱῶν τε
» c—- x 3 , » τ NY , ,
pon μὲν ἐπείθοντο, ἐνταῦθα Oz οὐχί.
se ἐν

3 δὴ
ἐφέστως,

γὼν μόνον, αλλ) λὰ χαὶ B 7/599 σιν

εἰς ἔθνη μ

mu

psu 6o,

, ,
αὐτοὺς ἐχείνους "

389 ἐχείνων θυμὸν ἄδιχον ὃντ

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

Θεὸς ἦν ὃ Χριστὸς τὰ παρὰ προσδοχίαν προφητεύων,
xoi οὐχ δρῶν εἰς τὰ γενόμενα, ἀλλὰ τὰ μέλλοντα
προειδώς. Πῶς οὖν λέγει, ᾿Κνώπιον ἐθνῶν xol βασι-

᾿Ισραὴλ βαστάσει τὸ ὄνομά μου; Ba-

, 3 , te c) NES
στάσει, εἶπεν, οὐ πάντως πείσει" ἄλλως δὲ ᾿Ἰουδαῖοι

“Ὅπου υνά--

c M

λιστα ἔδει Tet σθῆναι, εἰδότας αὐτοῦ ἘΣ προτ ἔραν προ-
N

Ξ᾿

ταῦθα οὐχ ἐπείθοντο. Καὶ ὅτε po don τὸ

αἷμα Στεφάνου τοῦ μάρτυρός σου, xal αὐτὸς ἤμην

M ^ Ded a 5 14
XX! GUVEUSOXUYV TT) ἀναιρέσει αὐτοῦ. Ὅρα

C ποὺ πάλιν ὃ ene τελε suc, εἷς τὸ text Wicu.
Δείχνυσι γὰρ, ὅ ὅτι αὐτὸς ἦν ὃ ἐλαύνων, " χαὶ οὐχ ἐλαύ-

ab

ἀναιρῶν τὸν Στέ-

Qavoy. “Ὑπέμνησε εν αὐτοὺς utat φονίας γαλεπῆς. Τότε
NN ΝᾺ c »y
δὴ μάλιστα οὐκ Te xxv, ἐπειδὴ τοῦτο ἤλεγχεν αὐ-
fe Naro aure ja τ c MA ;
τούς" xat ἤδη ἣ προφητεία epus O ζῆλος τοί-
M Nec — , 5 PN [4 , UA
γυν πολὺς, xat 4j χατηγορία Vues χαὶ οἱ μάρτυρες
m m 7 -» ,
τῆς ἀληθείας τοῦ Χριστοῦ παῤῥησίᾳ διαλεγόμενοι.
- - ^ e
AXX' ot ᾿Ιουδαῖοι οὐκ ἠνέσγοντο λοιπὸν πάσης ἀχοῦσαι
- ^ Mt ^ - - ,
τῆς δημηγορίας, ἀλλ᾽ ὑπὸ τοῦ θυμοῦ σφοδρα “ἐμπρη-
/ "5, δ xXx / ΄
D σθέντες ἐδόων. Καὶ εἰπε πρός με, πορεύου, ὅτι ἐγὼ

αχρὰν ἀποστελῶ σε. Ἤχουον δὲ αὐτοῦ ἄχρι

LU , , A , m M M τὶ c ,
τοῦ λόγου τούτου, xai ἐπῆοαν τὴν φωνὴν αὐτῶν, λέ-
γοντες - αἰρε ἀπὸ τῆς γῆς τὸν τοιοῦτον * οὐ γὰρ καθῆ-

Ξ 2. EX PES σ΄ Y! ei 2 0 M € ,
xev αὐτὸν ζῆν. ἜΚραξόντων $ αὐτῶν xal του το

M
τὰ ἱμάτια, xal χονιορτὸν βαλλόντων εἷς τὸν ἀέρα,

edis ὃ χιλίαρχος Fade αὐτὸν εἰς τὴν πα-

DEN , tz E] 3/54 ce
εἰπὼν μαστιξιν ἄνε τάζεσθαι αὑτον, ἵνα

Ὡς $5 ^v 2 εἰς aT zo ^
γνῷ, Ót Ἣν αιτιᾶν ουτῷ χατεῦθὼν αὐτοῦ. Καὶ τον uic

, À/ 2 , 2 Ded er TA “Ὁ B M
)tapyoy οξον Bird Lx , εἰ ταυταὰ ουτῶς ξχοι;, Ἢ Χαι

M
6 63 μηδὲν πλέον ποιήσας, μάστιξιν

ΖᾺ Ἃ

ἀνετάζειν αὐτὸν ἐπαγγέλλεται. ᾿κέλευσε γὰρ αὐτὸν,
φησὶν, εἰσάγεσθαι εἰς τὴν παρεμδολὴν, εἰπὼν μάστι-
ξιν ἀνετάζεσθαι αὐτὸν, ἵνα γνῷ, δι᾿ ἣν αἰτίαν οὕτω
ἀχατεῤδόων αὐτοῦ. Καὶ μὴν παρ᾽ ἐχείνων ἔδει μαθεῖν
τῶν χαταδοώντων, xal ἐρωτῆσαι εἴ τινος τῶν εἰρημέ-
νων ἐπελαμόάνοντο * ἀλλ᾽ ἁπλῶς τῇ ἐξουσία χρᾶται,
καὶ ἐχείνοις πρὸς χάριν ποιεῖ " οὐ γὰρ τοῦτο ἐζήτει

ὅπως διχαίως τι mpm ix. ἀλλ᾽ ὅπως παύσειε τὸν

M
. Ὡς δὲ προσέτεινον αὐτὸν

illorum gratiam captat: non enim curabat ut Juste ἃ τοῖς ἱμᾶσιν, εἶπε πρὸς τὸν ἑστῶτα ia sl

ageret, sed. ut illorum injustum furorem placaret.
95. Et cum adstrinxissent eum loris, dixit ad-
stanti sibi centurioni : Si hominem Romanum
et indemnatum licet vobis flagellare ? Non est
mentitus Paulus, se dicens Romanum hominem ;
absit; Romanus enim erat : ideo tribunus re au-
dita timuit. Et cur, inquies, timuit? Etsi nulla alia
de causa , timuit, ne deprehenderetur et majorem
b χαὶ οὐκ ἐλαύνων deest n quibusdam.

€ Dnus ἐμπλησθέντες.

ἐφοδήθη;

» ,
ἄνθρωπον Ῥωμαῖον xai ἀχατάχριτον ἔξεστιν b uiv
, m N
μαστίζειν: Οὐχ ἐψεύσατο Παῦλος, μὴ γένοιτο, Ῥω-
- ε y » , c - 3 Y ^M b
μαῖον ἑαυτὸν εἰπών - Ῥωμαῖος γὰρ ἦν * διὸ xai 6 χι-
, - Me , ^

λίαρχος ἀκούσας φοθεῖται. Kat τίνος , φησὶν, ἕνεχεν

5 ' ^Y ct Y^ E 3 ΓΑ τὰν
αἰ χαὶ μηδὲν ἕτερον, ἔδεισεν ἂν, μὴ ἁλῷ καὶ

- σιν ῳ z e à
μείζονα δίκην δῷ. Καὶ ἐς οὖχ ἁπλῶς φησιν, ἀλλ᾽,
Et En c AE AU zx Mf E x N - Ju λό
ji ἔξεστιν ὑμῖν: Δύο τὰ ἐγχλήματα, καὶ τὸ ἄνευ λό-

A SU - , 5 ,
oU. χαὶ τὸ Ῥωμαῖον ὄντα. Νίεγάλην ciyov ταύτην
Y P] n i u i

4 Hic quaedam deerant in Morel, quz ex ceteris
supplentar,

IN ACTA APOS

- ΜΞ ,
τότε προνομίαν οἱ ἀξιούμενοι οὕτω καλεῖσθαι" καὶ οὐ
- 3 D

πάντες τούτου ἐτύγχανον - ἀπὸ γὰρ ᾿Αδριανοῦ φασι
/ « , 3 - ν δὲ λ ^ 5.

πάντας "Pouztoug ὀνομασθῆναι, τὸ δὲ παλαιὸν οὐχ
ti ἘΣ - ΠΥ , ^ ,

οὕτοις ἦν. Ἢ xai ἹΡωμαῖον ἑαυτὸν εἰπεν, ἵνα διαφυγὴ
SEA , ΕΞ

τὴν τιμωρίαν - εὐχαταφρόνητος γὰρ ἂν ἐγένετο μαστι-
- ἢ “- M , M 2 ΄

χθείς - νῦν δὲ τοῦτο εἰπὼν, εἰς πλείονα αὐτοὺς ἐμιδάλ-

^V

λει go6ov. Ei δὲ ἐμάστιξαν, χαὶ παρέτρεψαν ἂν τὸ
πρᾶγμα, ἢ xal ἀπέκτειναν αὐτόν " νῦν δὲ οὐχ οὕτω
γίνεται. Ὅρα πῶς ὃ Θεὸς συγχωρεῖ χαὶ ἀνθρωπίνως
πολλὰ γενέσθαι, καὶ ἐπ᾽ αὐτῶν xol τῶν λοιπῶν. 'O
δὲ χιλίαρχος ἀποχριθεὶς, ὅτι Πολλοῦ χεφαλαίου τὴν
πολιτείαν ταύτην ἐχτησάμιην, δείχνυσιν ὑποπτεῦσαι
πρόφασιν εἶναι τὸ εἰπεῖν ἑαυτὸν ἹΡωμαῖον τὸν Παῦλον"
xai ἴσως τοῦτοσπέλαδεν ἀπὸ τῆς λιτότητος Παύλου τῆς
φαινομένης. ᾿Αχούσας δὲ ὃ ge guste , προσελθὼν
τῷ ΕΣ ἄἅπήγ rios, λέγων * ὅρα τί μέλλεις ποιεῖν"
ὃ γὰρ ἄνθρωπος οὗτος Ῥωμαῖός ἐστ'. πο δὲ
ὃ χιλίαρχος εἶπεν αὐτῷ * λέγε μοι, εἶ σὺ Ῥωμαῖος
εἶ; Ὃ δὲ ἔφη, vat. Ἀπεχρίθη 6 χιλίαρχος" £yo ποὶλ-
χεφαλαίου τὴν πολιτείαν ταύτην ἐχτὶ ἡσάμιην. Ὁ
É : Πα «Du gne ἐγὼ δὲ xol γεγεννημαί: Εὐθέως δὲ
ἀπέστησαν ἀπ᾽ αὐτοῦ οἱ μέλλοντες d πο ἢ αὐτόν.
Καὶ ὁ χιλίαρχος δὲ ἐφούήθη ἐπιγνοὺς, ὅτι Ῥωμαῖός
ἐστι, xal ὅτι ἦν αὐτὸν δεδεχώς. ᾿Εγὼ δὲ, φησὶ, χαὶ
γεγέννημαι. Ἄρα χαὶ πατρὸς ἦν Ῥωμαίου. Τί οὖν
y τούτου γίνεται; Λύσας χατήγαγεν αὐτὸν πρὸς
τοὺς Ἰουδαίους. Οὕτως οὐχ ἦν ψεῦδος τὸ εἰπεῖν ἑαυτὸν
Ῥωμαῖον, ὅτι καὶ ἀπώνατο ἀπ᾽ αὐτοῦ λυθεὶς τοῦ δε-
συοῦ - xoi πῶς, ἄχουε. T7, δὲ ἐπαύριον βουλόμενος
γνῶναι τὸ ἀσφαλὲς, τὸ τί χατηγορεῖται ὑπὸ τῶν
ἔλυσεν συνελθεῖν

- M οὦ Ἃ , ^
τοὺς ἀρχιερεῖς, xai πᾶν τὸ συνέδριον xot χατα-

» ^ , , * M EJ
[ουδαΐων ἢ aurov, χαι ἐχέλευσε
A ^ e L4 ^, , , 3 ,
γαγὼν τὸν Παῦλον, ἔστησεν εἷς αὐτούς. ᾿Ατενίσας

ὃὲ Παῦλος

λί E 3 12) ^ ' 20 M -N Se / --
Pa αλλὰ προς 70 πληϑὺς χαὶ τὸν οὴμὸν παᾶντα

“- ^P *5 3p M '
τῷ συνξοριῷ εἰπεν. Οὐχέτι προς τον xt

LA! , Y ^ 2^ δὶ SEIEN ,
διαλέγεται. Καὶ τί φησιν ; Ανδρες ἀδελφοὶ, ἐγὼ πάση
, , co , Lud eu [sn ,
συνειδήσει ἀγαθὴ πεπολίτευμαι τῷ Θεῷ ἄχρι ταύτης
wer A ^ , ce /5 » ΄ ^ 2
τῆς ἡμέρας. Ὃ λέγει, τοῦτό ἐστιν * οὐ σύνοιδα £uau-
€ ANNI MINA cecus 25Y xx ὄψεις, UN AUDUAS ,
τῷ τι ἠδικηχὼς ὑμᾶς, οὐδὲ ἄξιον τῶν δεσμῶν τούτων
, "nns 34 velis , , - 3M»
πρέττων: Τί οὖν ὃ ἀρχιερεύς; Δέον DIA ἐφ
,
οἷς εἰς dM αὐτῶν ἀδίχως ἐδέδετο, 6 δὲ xol Ueigsus
τίθησι, xal χελεύει τύπτεσθαι αὐτόν. ὃ xol δῆλον ἐξ
qa uev Ay €, M 9 5 ,ὔ Ξ E
ὧν ὑπήγαγεν - Ὃ δὲ ἀρχιερεὺς ᾿Ανανίας τοῖς παρεστῶ-

σιν αὐτὸν ὃ ἐπέταξε τύπτειν αὐτοῦ τὸ στόμα. Καλά
je . ἐπιεικὴς

εἶπε" τύπτειν σε μέλλει 6 Θεὸς, I χεχονιαμένε.
Καὶ σὺ χάθη χρίνων με χατὰ τὸν νόμον, xai παρανο-

υἱῶν χελεύεις με τύπτεσθαι; Οἱ δὲ παρεστῶτες εἶπον "

* [ A. B. C. προσέταξε τ. α. τὸ στόμα. τότε ὁ Παῦλος,
omissis mediis, quie e D., Commel. et Savil.
TOM. IX.

muta-

TOLORUM.

ὃ ἀρχ!ερεύς. Τότε ὃ Παῦλος πρὸς αὐτὸν x

HOMIL. XLVIII. Ao5

daret peenam. Et vide : non simpliciter loquitur ;
sed, ιϑὲ licet vobis. Duo crimina, et quod sinc
p causa, et quod Romanus ille esset. Magnam habe-
bant praerogativam qui sic dignabantur appellari;
neque omnium hoc erat privilegium ; ab Hadriano
enim dicunt omnes Romanos esse dictos ; prisce
autem non ita fuerat. Vel etiam Romanum se di-
xit, ut peenam effugeret : contemtior enim futurus
erat, si flagellatus fuisset; nunc autem. hoc. dicto
majorem illis incutit metum. Si vero flagellassent,
rem totam forte subvertissent, vel etiam occidissent
illum ; nunc autem non ita evenit. Vide quomodo
€ Deus concedat multa humano more fieri, et in his
et in aliis. Tribunus vero respondens , Ego mul-
ta summa civilitatem consecutus sum, ostendit
se suspicari, Paulum se Romanum simulasse ;
et ita forte suspicabatur ex vilitate, quz in Paulo
apparebat. 26. Quo audito centurio, accedens
ad tribunum nuntiavit illi, dicens : Fide quid
facturus es : hic enim homo Romanus est. 2'T.
A ccedens autem tribunus, dixit illi : Dic mi-
hi, num tu Romanus es? Dixit ille, Etiam. 28.
Respondit tribunus : Ego multa summa civi-
litatem hanc consequutus sum. Paulus vero
D ait : Ego autem et natus sum. 29. Protinus
autem discesserunt ab illo, qui eum torturi
erant. Tribunus quoque timuit, postquam re-
scivit quia Romanus esset, et quod illum alli-
gasset. Ego autem, inquit, et natus sum. lgitur
ex patre Romano erat. Quid ergo postea factum
est ? Solutum duxitad Judzos. Ergo non falso di-
xerat se Romanum esse, unde lucratus est, ut a
vinculis solveretur ; et quomodo audi: 50. Po-
stera autem die volens scire diligentius qua de
causa accusaretur a Judcis, solvit eum , et
jussit sacerdotes convenire et omne concilium,

E et producens Paulum statuit inter. illos. 1. In- Civ. xxii.

tendens autem in concilium Paulus, dixit. Non
jam tribunum , sed totam multitudinem et po-
pulum alloquitur. Et. quid. dicit? iri fratres,
ego omni conscientia bona conversatus sum
ante Deum usque in hodiernum diem. ld est,
Non mihi conscius sum quod vos l:eserim, vel quid
his vinculis dignum fecerim. Quid ergo princeps
sacerdotum ; ? Cum oportuisset compungi, quod in
A ipsorum gratiam injuste ligatus fuisset, ille aliud
adjicit, et jubet eum Vecbeniri quod sic declara-
tur : 2. Princeps autem sacerdotum 4 nanias

vimus.Legebatur χαλός γε zzi ἐπ.; id quod reddidit Era-
smus. ]

28

Exod. 22.

28.

1. Cor. 4.

12.

404 $. JOANNIS CHRYSOST.

precepit adstantibus sibi percutere os ejus. Pul-
chre : mitis scilicet princeps sacerdotum. 3. Tunc
Paulus dixit ad eum : Percutiet te Deus, paries
dealbate. Et tu sedens judicas me secundum
legem, et contra legem jubes me percuti ? 4. Qui
autem adstabant dixerunt ei : Summum sacer-
dotem Dei maledicis ? 5. Dixit autem Paulus :
IVesciebam , fratres, quod princeps sit sacer-
dotum : scriptum est enim : Principem populi
tui non maledices.

2. Quidam dicunt illum scientem per ironiam
loquutum esse : mihi autem videtur ipsum omni-
no nescivisse quod esset princeps sacerdotum : alio-
quin illum honorasset. Ideo sese purgat accusatus,
et addit : Principem populi tui non maledices.
Quid ergo, inquies? si enim princeps non esset,
alium contumelia afficere oportebat? Minime; imo
contumelia afficientem. ferre par crat. Jure hic
quaeratur, quomodo is, qui alibi dicit, Cum ma-
ledicimur, benedicimus ; cum persequutionem
patimur, sustinemus ; hic contrarium facit, nec
modo conviciatur, sed etiam maledicit? Absit :
neutrum horum fecisse deprehenditur; sed si quis
accurate consideret, libere loquentis magis sunt
verba, quam irati : alioquin vero nolebat tribuno
contemtibilis videri. $1 enim ille a flagellando abs-
üinuit, utpote ipsum Judzis traditurus, quod a
famulis ceederetur, magis illum. audacem reddi-
disset : ideo non ministrum, sed ipsum jubentem
aggreditur. Illud vero, Paries dealbate, inquit,
tu sedens judicas me secundum legem, ac si
diceret : Reus cum sis, et multis plagis dignus.
Vide ergo, quomodo ex ejas dicendi libertate po-
pulus perculsus fuerit. Cum enim oportuisset to-
tum subvertere, potius debacchantur. llle vero
legem ipsam legit, ut ostendat se non ex metu,
nec quod indignus esset qui audiret, hzc dixisse,
sed legi obtemperasse. Et omnino persuasus sum
nescivisse illum, quod princeps sacerdotum esset,
quod post longum tempus rediisset, nec frequen-
ter Judzos convenisset, videretque eum in medio
alorum multorum : non enim manifestus erat
princeps sacerdotum inter multos et diversos ad-
stans. Ita mihi videtur illos alloqui, ostendens se
legi obtemperare ; ideoque sese purgat. Sed supe-
rius dicta repetamus. Oranti mihi in templo, in-
quit, accidit ut in exstasi fierem. Ut ostendat non
phantasiam fuisse, ideo addidit illud, Oranti mihi.
Festina et exi cito, inquit, quia testimonium

^ ποιεῖ deest in uno Cod.
b Savil. et unus Cod. παραινοῦσι. [Sic et Commel. et

ARCHIEP.

B

C

b

E

CONSTANTINOP.

τὸν ἀρχιερέα xou Θεοῦ λρδρεῖσδς, ἔφη τε ὃ Παῦλος"
οὐχ ἤδειν, ἀδελφοὶ, ὅτι ἔστιν ἀρχιερεύς" γέγραπται
γάρ' Ἄρχοντα τοῦ λαοῦ σου οὐχ ἐρεῖς καχῶς.

1 i ki e Y ,
Τινὲς μὲν οὖν φάσιν, ὅτι εἰδὼς εἰρωνεύεται - ἐμοὶ

M - J P y u- y -E

6i δοχεῖ, d οὐδὲ ὅλως ἤδει, ὅτι ἔστιν ἀρχιερεύς - ἢ
M N M -

γὰρ ἂν χαὶ ἐτίμησε - διὸ χαὶ ἀπολογεῖται ὡς χατηγο-

-

Y -- ΩΣ -

ρίας οὔσης," Xa ἐπάγει, Ἄρχοντα τοῦ λαοῦ σου οὖχ ἐρεῖς
L E M

χαχῶς. Τί οὖν, φησίν; εἰ γὰρ ud ἄρχων ἦν, ἄλλον ἁπλῶς
δδρίζειν ἔδει; Οὐδαμῶς, ἀλλὰ xal ρριζόμενονι υδλλον
ἐνεγχεῖν. Ἄξιον δὲ ζητῆσαι, πῶς ἀλλ Vara ὃ αὐτὸς Àé-

γῶν, Λοιδορούμενοι εὐλογοῦμεν, διωχόμενοι ἀνε fc

δορεῖτ

,

τερον τού-

2 τω 3 , a -
μεθα, ἐνταῦθα τοὐναντίον "motel, xal οὐ λοιδ

,ὔ $8 ^ , m »
μόνον, ἀλλὰ χαὶ ἐπαρᾶται; Ἄπαγε, οὐδέ
, AC παρ m - A
τῶν φαίνεται πεποιηκώς" ἀλλὰ τῷ ἀχριδῶς σχοποῦντι
, e , M L4 D ^ i^

παῤῥησίας μᾶλλόν ἐστι τὰ ῥήματα ἢ θυμοῦ * ἄλλως δὲ

τ 3 ΓΞ Dy nrT (ah S ped TfA ^ -—
οὐχ ἐδούλετο εὐκαταφρόνητος φανῆναι τῷ χιλιάρχῳ.

Εἰ M 3 X 2 245 MS. Ld € ΝΑ - 5
ἰ γὰρ αὐτὸς μὲν ἐφείσατο μαστίξαι ὡς δὴ τοῖς [ου-

NX

δαίοις ἐχδίδοσθαι μέλλοντα. τὸ ὑπὸ τῶν οἰχετῶν τύ-

5

πτεσθαι, μᾶλλον ἂν ἐχεῖνον θρασύτερον εἰργάσατο"
» 5 » 7 » M] N
διὰ τοῦτο οὐδὲ πρὸς τὸν παῖδα ἀποτείνεται , ἀλλὰ πρὸς
αὐτὸν τὸν ἐπιτάξαντα, τοῦτο κατασχεν ἴσον, Τὸ δὲ,
Tots

χεχογιαμένε, xat σὺ χάθη χρίνων με χατὰ τὸν
2 M
νόμον, εἶπε,

μονονουχὶ τοῦτο αὐτῷ M ὑπεύθυνος
"^ ,ὔ Lud EE d, τ Ὁ , e
ὧν xal μυρίων Teen ἄξιος. Ὅρα γοῦν πῶς αὐτοῦ
χατεπλάγησαν p mappne σίαν ὃ δῆμος. Δέον γὰρ dva-
τρέψαι τὸ πᾶν, Ced ded d δὲ εἰς τὸν
νόμον ὑπαναγινώσχει
διὰ τὸ φοθηθηναι, RE jh ἄξιον

D

εἶναι ἀχοῦσαι,
Ἄν D ,
ταῦτα οὕτως εἶπεν xo ἐνταῦθα πειθό-
μενος. Καὶ σφόδρα πείθρμδι υὴ εἰ En ναι αὐτὸν, ὅτι Sin
χιερεύς ἐστι, διὰ μαχροῦ ὦ μὲν ἐπανελθόντα χρόνου, μὴ
συγγίνάμενον. δὲ Spi: Ιουδαίοις, ὁρῶντα δὲ χαὶ
ἐχεῖνον ἐν τῷ μέσῳ μετὰ πολλῶν χαὶ ἕτ ΡΟΣ οὐχέτ
- » ^
γὰρ δῆλος ἦν ὃ ἀρχιερεὺς πολλῶν ὄντων χαὶ διαφόρων.
^ , -
Οὕτω μοι xai τοῦτο πρὸς αὐτοὺς ἀποτείνασθαι δοχεῖ
D ἴ ,
ὃ M d , Hs ^Y —"N τω Ll -
ειἰχνὺς, ὅτι νόμῳ πείθεται, xoi διὰ τοῦτο ἀπολογεῖ-
ΕΣ ^Y » M , , ,
ται. Ἴδωμεν δὲ ἄνωθεν τὰ εἰρημένα. Τεροσευχορεέγηα
μου, φησὶν, ἐν τῷ ΤῊΣ ἐγένετο γενέσθαι με ἐν ἐχ-
στάσει. “ἵνα Saldo , ὅτι οὖχ ἁπλῶς φαντασία ἦν,
^M ὦ 7 ' , --
διὰ τοῦτο προσέθηκε τὸ, Προσευχοίξενου μου. Σπεῦ-
σον χαὶ ἔξελθε ἐν τάχει, φησὶ, διότι οὐ παρ δες ξονταί

σου τὴν μαρτυρίαν. ᾿Ενταῦθα δείχνυσιν, ὅτι οὐχὶ φο-

omnes Codd. nostri, fort. recte, licet παροινοῦσι reddi-
derit Erasmus. ]

IN ACTA APOSTOLORUM. HOMIL. XLVIII. 405
βούμενος αὑτῶν τοὺς κινδύνους ἔφυγεν, ἀλλ᾽ ὅτι οὐκ — tuum non recipient. ΠῚς ostendit, se non peri-
ἐδέχοντο τὴν Παρ τιρίαν αὐτοῦ. Διὰ τί δὲ εἶπεν, ὅτε — culorum metu ab illis effugisse, sed quia non sus-

Αὐτοὶ ἐπίστανται, ὅτι ἐγὼ ἤμην δεσμεύων ; Οὐχ ἄντι-
λέγων τῷ Χριστῷ, μὴ γένοιτο" ἀλλὰ βουλόμενος μα-
θεῖν τὸ οὕτω παράδοξον. Πορεύου, φησὶν; ὅτι ἐγὼ εἰς
ἔθνη μακρὰν ἐξαποστελῶ σε. Ὅρα οὐχ ἐδίδαξεν αὐὖ--
τὸν 6 Χριστὸς, τί δεῖ ποιεῖν, ἀλλ᾽ εἶπε μόνον ἀπελθεῖν,
καὶ πείθεται" τοσοῦτον ἦν καταπειθής. Καὶ ἐπῆραν τὴν
φωνὴν αὐτῶν, φησὶ, λέγοντες " αἶρε αὐτόν - οὐ γὰρ
χαθῆχεν αὐτὸν ζῆν. Ὦ τῆς θρασύτητος " χαὶ μὴν ὑμᾶς
οὗ καθήκει ζῆν, οὐχὶ τοῦτον τὸν πάντα πειθόμενον τῷ
Θεῷ. Ὦ μιαροὶ καὶ ἀνδροφόνοι. Καὶ τὰ ἱμάτια ἐχτι-
/ n Y Y 9 : /
γάσσοντες, φησὶ, χονιορτὸν ἔδαλον. Ὥστε χαλεπωτέραν
γενέσθαι "τὴν στάσιν τοῦτο ποιοῦσιν, ἢ xal φοθῆσαι! βου-
λόμενοι τὸν ἄρχοντα. Καὶ dpa * οὐ λέγουσι τὴν αἰτίαν,
ἐπειδὴ ὍΝ εἶχον ees ἀλλὰ τῇ Bo χαταπλήξειν
οἴονται" χαὶ μὴν παρὰ τῶν χατηγόρων ἐχρὴν μαθεῖν.
Kat ὃ χιλίαρχος ἐφοδήθη, φησὶν, ἐπιγνοὺς , ὅτι Ῥω-
μαῖός ἐστιν. Οὐχ ἄρα ψεῦδος ἦν τὸ Ῥωμαῖον ἑαυτὸν

εἶ ES - * ' -

εἶναι τὸν Παῦλον εἰπεῖν. Καὶ ἔλυσεν αὐτὸν ἀπὸ τῶν
^ ^ L4 5 b

δεσμῶν, φησὶ, xal χαταγαγὼν ἔστησεν εἰς τὸ Guy-

c - 31 M A M ,
ριον." Τοῦτο ἔδει ποιῆσαι τ eis τὴν ἀρχὴν, χαὶ μήτε

o2 m.
cU Ὁ)

σαι, μήτε oy ie me ἀλλὰ χαταλιπεῖν

τε χαὶ δεσμεῖσθαι.
^ V

σεν αὐτὸν, φησὶ, xa καταγαγὼν εἰς αὐτοὺς

3 , vd f ^o 5
Toico hec ἡἠπόρησαν oi ᾿Ιουδαῖοι. Ἂτε-
ES € f; 1 3 AMENS
Παῦλος τῷ συνεδρίῳ, φησὶν, εἰπεν * ἄνδρες
m D J

᾿Ενταῦθα τὴν παῤῥησίαν αὐτοῦ δείχνυσιν,
c a / ' 5 ,

χα mr Ἀλλ᾽ ὅρα. Xa ἐχείνων τὸ ἰταμόν "

^

Yo *O δὲ ἀρχιερεὺς Ἀνανίας τύπτειν αὖ-
τόμα ἐπέταξε. Διὰ τί τύ ττεις:; τί γὰρ εἶπεν
ριστιχόν: Ὦ τῆς ἀναισχυντίας, ὦ τῆς θρασύτητος.
Τότε ὃ Παῦλος πρὸς αὐτὸν, φησὶν, εἶπε: τύπτειν σε
μέλλει 6 Θεὸς, τοῖχε χεχονιαμένε. Βαδαὶ τὴς παῤῥη-
ίας - εἰς ὑπόκρισιν αὐτὸν xai παρανομίαν διασύρε!:"

^ τω Al
ἃ τοῦτο γοῦν xa χαταστ

d M
δι ἔλλεται. Καὶ αὐτὸς μὲν ἀπο-
΄--. e " MN
ρῶν οὐδὲν τολμᾷ εἰπεῖν, ἀλλ᾽ οἱ παρ᾽ αὐτὸν, οὐχ ἐνεγ-
, 2 ἦν τὰς Y 2c , E ^7 »
χόντες αὐτοῦ τὴν παῤῥησίαν. Οὕτως εἶδον asücdoy
θανατῶντα, xoi οὖχ ὑπέμειναν. Οὐχ ie qno,

ὅτ ι xippipe ύς ἐστιν. Ἄρα ἀγνοίας ἣ pacta ἦν

el γὰρ μὴ τοῦτο ἦν, x&v λαθὼν αὐτὸν ἀπῆλθε, καὶ οὐχ D

5

y» "^
ἐσιγησε, xXv

»v ἮᾺ

Ψ AN ,
δωχεν αὐτοῖς αὐτὸν ὃ χιλίαρχος.

Φς

3 "6 HIA e « M] 7 - ^ E πὰ
Ἐνταῦθα δείκνυσιν, ὅτι ἑχὼν πάσχει ἃ πάσχει"
e - τ
χαὶ οὕτως ἀπολογεῖται πρὸς αὐτοὺς τῷ νόμῳ πειθόμιε-

ἃ τὴν στάσιν φοδήσαι βουλόμενοι, Sic unus Cod,

* [ 4. B. C. compendio τοῦτο ἔδει ποιῆσαι παρὰ τὴν
ἀρχήν. λελυμένον εἰσήγαγεν. τοῦτο μάλιστα ἠπόρησαν. Et
Editi carent verbis, παρὰ τὴν ἀρχὴν, καὶ p. 9., qud ex

36

b

C

»»

cepturi erant testimonium suum. Cur vero dixit,
Ipsi sciunt, quod ego eram alligans ? Non Chri-
sto contradicens, absit; sed volens discere tam
mirabile opus. ade, inquit, quia ego ad gen-
tes procul. mittam te. Vide: non docuit eum
Christus, quid oporteret facere;sed dixit tantum
ut abiret, illeque obsequitur : adeo morigerus
erat. Et leeaverunt vocem suam, inquit, dicen-

$ : Tolle eum; non enim convenit ut vivat.
O audaciam! Imo vos vivere non. convenit, non
hunc in omnibus Deo obsequentem. O scelesti et
homicide ! Et excutientes vestes, inquit, pul-
eerem mittebant. Ut graviorem excitarent sedi-
tionem, hoc faciebant, aut ut principem terre-
rent. Et vide: non dicunt causam, quia nihil
dicendum habebant, sed clamore se terrorem in-
cutere putant : atqui ab. accusatoribus causa edi-
scenda erat. Et tribunus timuit, inquit, cogno-
scens quod Romanus esset. Non erat ergo men-
dacium, quod Paulus diceret se Romanum esse.
Et solvit eum a vinculis, inquit, et. adducens
statuit eum in concilium. Hoc oportebat facere ab
initio, et neque ligare neque velle flagellare, sed
relinquere eum, qui nihil vinculis dignum fecisset.
Et solvit eum, inquit, et ad illos adduxit. Hoc
maxime anxios reddidit Judaos. Zntendens autem
Paulus in concilium, inquit, dixit : Firi |[ fratres.
Hic fiduciam suam in loquendo ostendit, et imper-
territum animum. Sed vide illorum petulantiam;
subjunxit enim : Princeps autem. sacerdotum.
Ananias precepit ut percuteretur os ejus. Cur
percutis? quid enim contumeliosum dixit? O im-
pudentiam! o audaciam! Tunc Paulus dixit
illi : Percutiet te Deus, paries dealbate. Papzw,
libertatem! Ob hypocrisin et iniquitatem illum
traducit : ideo etiam humiliatur. Ipse vero dubius
ne audet quidem loqui ; sed qui juxta illum erant,
ejus libertatem non tulerunt. Tta videbant homi-
nem mortem non curantem, et non sustinuerunt.
Nesciebam, inquit, quod summus sacerdos sit.
Ergo ex ignorantia increpatio fuit : nisi enim hoc
esset, illo accepto abiisset, nec tacuisset, atque
ipsum illis tribunus tradidisset.

9. Hic porro ostendit se libenter hzc pati : at-
que ita rationem reddit cum illis, legi se obsequi,

D. restituimus, legeratque Interpres Latinus.]

b Savil. τὸ ἐντρεπτιχόν. [Sic A. B. C. Montf. xai &xxt.,
sed copulam fide D. delevimus. Nam ἐσύνδετον oratio-
nem sepe quesivit Chrys, in his homiliis.]

29.

S. JOANNIS CHRYSOST.

406

non illis demonstrans; nam illos admodum da-
mnabat. Propter legem igitur rationem reddit, non
propter populum ; et jure quidem : nam eum, qui
se nihil serat, et innocentem occidere iniquum
erat. Igitur quod ab 1110 dictum est, non. contu-
melia erat ; nisi quis dicat Christum contumeliam

Matth. 23. proferre, cum ait: ἢ vobis scribis et Phariscis,

27.
4

Joan.5

quia similes estis parietibus dealbatis. Etiam,
inquies; sed si antequam verberaretur hoc dixis-
set, non fuisset ire, sed fiduci». Verum causam
dixi, quod nollet despectui haberi. Atqui szpe
Christus Judaeos contumelia affecit, ipse contume-
.45. lia affectus, ut cum dicit: JVe putetis, quod ego
accusem vos. At hoc contumelia non est, absit.
Vide ergo. cum quanta. mansuetudine illos allo-
quatur. JVesciebam, inquit, quod summus sacer-
dos Dei esset. Hoc dixit, neque hic stetit; sed
ostendens se non ironice loqui, addit : Princi-
pem populi tui non maledices. Viden' quomodo

Mansue- lllum principem adhuc confitetur ? Discamus ergo

tudo

com -
mendatur.

et nos mansuetudinem, ut in utrisque simus perfe-
cti. Multa enim accuratione opus est, ut discatur
quid. hoc, quid illud sit : accuratione autem opus
est, quia vicina sunt virtutibus vitia, dicendi li-
bertati audacia, mansuetudini ignavia. Cavendum
autem est, ne quis vitium tenens virtutem se pu-
tet habere; ut si quis opinetur se jungi dominz,
dum jungitur ancillz. Quid est ergo mansuetudo,
et quid est ignavia? Cum alios lasos non defen-
dimus, sed tacemus, illud. est ignavia : quando
autem male affecti toleramus, illud est mansue-
tudo. Quid est loquendi libertas? Illud ipsum,
cum pro aliis decertamus. Quid audacia ? Quando
nos ipsos ulcisci volumus. Itaque simul jungun-
tur magnanimitas et dicendi libertas; itemque
audacia et ignavia. Qui enim pro seipso non do-
let, vix pro aliis dolebit; qui vero seipsum non
uleiscitur, vix alios non ulciscetur. Cum enim mo-
res sunt a passionibus puri, virtutem admittunt.
Ut corpus a febri liberum robur accipit, sic anima
passionibus non corrupta, fortitudinem accipit.
Magne fortütudinis indicium est mansuetudo :
generosa et virili. anima opus est mansuetudini
admodumque sublimi. Án parum esse putas,
male affici et pati, et non exasperari ? Nec aber-
raverit, qui curam proximi sui fortitudinem vo-
caverit : qui enim tantum valuit, ut tantam pas-

a Alii δέον λογίζεσθαι μὴ τήν.
* [ Sic Codd. In Editis αὐτο! abest.]
b [προδιαφθαρῇ Savil. et A.; διαρθαρῇ B.C. Mox B. C.

ARCHIEP.

E

ἰς

5602

Α

b

C

CONSTANTINOP.

νος, οὐχὶ αὐτοῖς ἐνδείξασθαι βουλόμε νος" ἐπεὶ ἐχείνων
^ ,

x«t χατεγνώχει σφόδρα. Διὰ τὸν νόμον τοίνυν ἀπολο-
x. 3533? 3 ἘΠῚ ' b z E ὁ P SY x
γεῖται, ἀλλ᾽ οὐ διὰ τὸν δῆμον - εἰχότως - τὸ γὰρ τὸν

Uu δ - m e
οὐδὲν ἠδικηχότα ἀναιρεῖν, χαὶ ταῦτα ἀθῷον ὄντα, πα-
" E mM e
pvouov ἦν. Οὐχοῦν οὐδὲ ὕόρις τὸ παρ᾽ αὐτοῦ εἰρη-
Ζ TRES NCC CEN - Td y E
μένον, εἰ μὴ xat τὰ τοῦ Χριστοῦ ὕόριν εἴποι τις ἂν,
ὅταν λέγη Οὐαὶ ὑμῖν γραμματεῖς xut Φαρισαῖοι
: ey μιν γραμμάᾶτεις ρ ᾽
J , , , I ,
ὅτι παρομοιάζετε τοίχοις χεχονιαμένοις. Ναὶ, φησίν "
E] , 3 b c E DJ Ὁ 5 - -—
ἀλλ᾽ εἰ πρὸ τοῦ τυπτηθῆναι εἶπεν, οὐχ ἦν θυμοῦ,
ἀλλὰ παῤῥησίας. 'AXX εἶπον τὴν αἰτίαν, ὅτι οὐκ
ἐδούλετο καταφρονηθῆναι. Καὶ μὴν 6 Χριστὸς πολλα--
τ ,
χοῦ ὕδρισεν "lou2atouc αὐτὸς δόρισθεὶς, ὡς ὅταν λέγη"
Μὴ δοχεῖτε, ὅτι ἐγὼ χατηγορήσω "μῶν. Ἀλλ᾽ οὐχ
ἔστι τοῦτο 06 ἡ γένοιτο. “Ὅρα γοῦν, πρὸς ἐχεί--
ἔστι τοῦτο ὕόρις, μὴ γένοιτο. “Ὅρα γοῦν, πρὸς ἐχ
,»c 3 , ^ , , SENE cr
νους μεθ᾽ ὅσης ἐπιειχείας διαλέγεται. Οὐχ ἤδειν, ὅτι
ἀρχιερεύς ἐστι, φησὶ, τοῦ Θεοῦ. ᾿'Γοῦτο εἰπε, καὶ οὐκ
ἔστη, ἀλλὰ δειχνὺς, ὅτι οὐχ εἰρωνεύεται, ἐπάγει"
ἌΡ᾽ Ὁ λαοῦ 3p ὥς. Βλέ
Ἄρχοντα τοῦ λαοῦ σου οὐχ ἐρεῖς καχῶς. Βλέπεις,
e M Ν᾿ , V y , ,
πῶς xxt ἄρχοντα αὐτὸν ἔτι ὁμολογεῖ ; ίαθωμεν τοί-

N τς - Au rS , g 5 Cc / EOM
γυν χαι Uic τῊΝ ἐπιειχειᾶν, ῖνα ἐν ME EM (Quev

ἀπρηρτισμενοι. Πολλῆς γὰρ ἀχριδείας δεῖ, ὥστε μα-
θεῖν τί μὲν τοῦτο, τί δὲ ἐχεῖνο " ἀχριθείας δὲ δεῖ, ὅτε

^M 3 - e , τ᾿ Y 2€. ,

πᾶρυφε τάσιν αὐυταις Qt XOXUXt, τῇ Qu παρρήησια
, c NX ’

θρασύτης, τὴ ὃξ ἐπιειχείαᾳ ἀνανδρία" xa ἃ δέον περι-

“ἂχ

σχοπεῖν, Λὴ

M ἊΝ Y
Thy χαχίαν τις XQ ἔχων, δόξη τὴν ἀρετὴν

Y c ^ EJ . J
ἔχειν ὥσπερ ἂν εἴ τις δοκῶν τῇ δεσποίνη συγγίνε-
, , τ IM , , E 3
σθαι, ἀγνοοίη τῇ θεραπαινίδι συνών. Τί οὖν ἐστιν
3 /, M y YA e e 2 Y 5^
ἐπιείχεια, xat τί ἀνανδρία ; Ὅταν ἑτέροις μὲν dOuxou-
, aS y , c^ Ξ) M cT ,
μένοις μὴ ἀμύνωμεν, ἀλλὰ σιγῶμεν αὐτοὶ, τοῦτο ἄναν-
δρίας ἐστίν: ὅτ δὲ ταύτοι; ὃ T oio ν
δρίας ἐστίν’ ὅταν δὲ "αὐτοὶ χαχῶς πάσχοντες φέρωμεν,
€ /^ * Y e
τοῦτο ἐπιείχεια. Τί παῤῥησία ; Πάλιν τὸ αὐτὸ, ὅταν
7 , rg" ^ , Jg
0 ἑτέρων ἀγωνιζώμεθα. Τί δαὶ θρασύτης; “Ὅταν
- mM , Uu,
0 ἡμῶν αὐτῶν ἀμύνεσθαι βουλώμεθα. Ὥστε με-
€ m ' ^c / M ῃ , 1)
Eo xai παῤῥησία, καὶ θρασύτης πάλιν
ὦ A € M Ὁ AI A 1) VR ^ ,"
γὰρ ὑπὲρ ἑαυτοῦ μὴ ἀλγῶν, δυσχό

' , EM Y 7,
λως ὕπερ ἑτέρων rem ὃ δὲ ἑαυτῷ μὴ ἀμύνων,
e n

^ Le x 6 '
ουσχόολὼς ἕτέροις οὐχ ἀμυνεῖται. “Ὅταν TR χαύαρον

ἡ τὸ ἦθος ἡμῖν πάθους, δέχεται χαὶ ταν το

χαθαρὸν σῶμα πυρετοῦ δέχεται ἰσχὺν, οὕτω δὴ χαὶ
ἣ ψυχὴ, ἂν μὴ τοῖς πάθεσι» προσδιαφθαρῇ, δέχεται
- p ἐν ς M 22V ALES RE uPts- 2 2 ya.
ἰσχύν. Μεγάλης ἰσχύος γνώρισμα ἐστιν ἐπιείχεια
γενναίας καὶ νεανικῆς δεῖ ψυχῆς χαὶ δψηλῆς σφόδρα
τ ^ E - Y
τῇ ἐπιειχεία. Ἢ μικρὸν οἴει τὸ παθεῖν xoa xat
μὴ ἀγριαίνειν ; Καὶ οὐχ ἄν τις

,
ἅμ. μάρτοι τὴν κηδεμο-
^
νὸ

, D - " -
νίαν τὴν peus τῶν πλησίον “ἀνδρείαν εἰπών * ὃ γὰρ

, ,
τοσοῦτον ἰσχύσας, ὡς δυνηθῆναι τοσούτου. περιγενέ-

σθαι πάθους, ἰσχύσει xat ἑτέρου κατατολμῆσαι. Οἷον,

secuti dedimus
tiente D., γενναίας x. v- ψυχῆς x. 9. a. ἡ ἐπιείκεια δεῖ.
* Unus Codex ἀνδρείαν προσειπών.

τῇ ἐπιειχεία. Montf. e Commel., consen-

IN ACTA APOSTOLORUM.

Lu , D m
δύο πάθη ἐστὶ ταῦτα, δειλία xal θυμός - ἂν τοῦ θυμοῦ
, Y^ d ws -J/ m - ΨΥ
χατάσχης, εὔδηλον ὅτι xo δειλίας " τοῦ θυμοῦ δὲ xpa-
- m^ m ^ ,
τεῖς, ἐπιεικὴς ὧν * οὐκοῦν xal τῆς δειλίας ἂν χρατή-

- - , — m—
σης, ἔση ἀνδρεῖος. Πάλιν, ἂν μὴ περιγένη τοῦ θυμοῦ,
, 1 Y
γέγονας θρασύς τούτου δὲ μὴ περιγενόμενος, οὐδὲ
, , ^F , ο ἢ, b v
φόδου περιγενέσθαι δύνασαι * οὐκοῦν xat δειλὸς ἔσῃ"
^ NY , T E , - E] A er
xai ταὐτὸν γίνεται, olov ἂν εἰ σῶμα ἀσθενὲς οὕτως
y NA c * "ἈΝ , cis, λό
εἴη χαὶ δύσχρατον, ὡς πρὸς οὐδένα πόνον ἀντέχειν
τ ου ^ ^N
τοῦτο ταχέως χαὶ ὑπὸ ψυχροῦ ἁλίσκεται xat ὑπὸ θερ-
^ f M bI y ΑΔ
μοῦ" τὸ γὰρ δύσχρατον τοιοῦτον, τὸ δὲ εὔκρατον πάντα
A M
ὑφίσταται. Πάλιν, ἔστι μεγαλοψυχία ἀρετὴ, καὶ παρυ-
τὼ M M *
φέστηχεν αὐτῇ doe cx* ἔστιν οἰκονομία ἀρετὴ καὶ τὸ
3 L b
oixovouixby ciyat* παρυφέστηχεν ἣ φειδωλία xat. ἣ
τ : :
μικρολογία. Φέρε οὖν πάλιν τὰς ἀρετὰς συναγάγω--
ΓΞ / J - € V
μεν. Οὐχοῦν οὐ μεγαλόψυχος ὃ ἄσωτος. Πῶς ; Ὃ γὰρ
ὦ - ^ » ,
ὑπὸ μυρίων ἁλισχόμενος παθῶν, πῶς ἂν εἴη μέγας
3v Ψυχήν; Οὐ γὰρ χρημάτων ἐστὶ 5 τοῦτο χατάφρο-
τὴν ψυχὴν: γὰρ χρημάτων ἐστ αταφρ
- » 220422 c 3 , - [74
νεῖν, ἀλλ᾽ bg ἑτέρων ἐπιτάττεσθαι παθῶν ὥσπερ
* y € ^ cT , , 5 h^ € ,
ἂν εἴ τις ὑπὸ ληστῶν ἐπιτάττοιτο ἐχείνοις ὑπαχούειν,
οὐχ ἂν εἴη ἐλεύθερος - οὐ γὰρ £x τοῦ Jon. χατα-
Ux ἂν εἴη ἐλεύθερος - οὐ γὰρ ἐκ τοῦ χρημάτων χατ
- , Tx E] - δ᾽ DN ^ M vm ἅὶ
φρονεῖν γίνεταιξτὸ ἀναλίσχειν ; ἀλλ᾽ ἐκ τοῦ μὴ δεόν-
24/7 ^ - 5» M Y 5. 0 ον M
τως εἰδέναι διοικεῖν - ἐπεὶ εἴ γε ἐνὴν χαὶ ἔχειν xo
»] , TJ ^
ἀπολαύειν ἐχείνων, οὕτως ἂν ἠθέλησεν. Ὃ δὲ εἷς δέον
E δ... JAEN ὧν E τὰ y E EATER 4
ἀναλίσχων τὰ χρήματα, οὗτός ἐστι μεγαλόψυχος
- L). M -— Ψ EE τ M te ^ λεύ A
μεγάλη γὰρ ὄντως Ψυχὴ ἣ μὴ πάθει δουλεύουσα, f,
NS S / RES , 3
μηδὲν ἡγουμένη τὰ χρήματα εἶναι. Πάλιν, f οἴχονο-
, , a.d Y, Ὁ , ^ E! » ,
μία καλόν - “οὕτω xat ὃ οἰχονοικιχὸς ἂν εἴη ἄριστος
€ Rl NF , , M X c v -
ὃ εἰς δέον ἀναλίσχων, xat μὴ ἁπλῶς ἀνοιχονο--

€ Y s , y , -
μήτως. Ἢ δὲ φειδωλία οὐχ ἔστι ταὐτόν. CExci-

" M , E] M MN , ἢ T7
γος μὲν γὰρ πάντα εἰς τὸ δέον ἀναλίσχει - οὗτος
δὲ οὐδὲ ἀναγκαίας ἀπαιτούσης χρείας , τῆς οὖ-
σίας ἅπτεται τῶν χρημάτων. Ὃ οἰχονομιχὸς τοίνυν
JU λοψύχου γένοιτο ἂν ἀδελφός. Οὐχοῦν ὁμοῦ
τοῦ μεγαλοψύχου γένοιτ ελφός. Οὐχοῦν ὅμο
τὸν μεγαλόψυχον θήσομεν xai τὸν οἰχονομικὸν, xol
,
τὸν ἄσωτον χαὶ τὸν υἱκρολόγον- ἀμφότεροι γὰρ ἀπὸ
M / er 3 -
μικροψυχίας τοῦτο πάσχουσιν, ὥσπερ οὖν χἀχεῖνοι
ἀπὸ μεγαλοψυχίας. Μὴ δὴ μεγαλόψυ; λῶ
ἀπὸ μεγαλοψυχίας. Μὴ δὴ μεγαλόψυχον χαλῶμεν
M , “7 ς λῷ 2 M M ΕῚ NI 2 ,
τὸν ἀναλίσχοντα ἁπλῶς, ἀλλὰ τὸν εἰς δέον ἀναλί--
σχοντα᾽ μηδὲ τὸν οἰχονομιχὸν μικρολόγον καὶ φειδω-
λὸν, ἀλλὰ τὸν ἀκαίρως φειδόμενον τῶν χρημάτων.
Πόσα ὃ πλούσιος ἐχεῖνος ἀνάλωσεν, ἐνδιδυσχόμενος
, 3 3
πορφύραν xot βύσσον ; 'AXX οὐχ ἦν μεγαλόψυχος - ὑπὸ
γὰρ ὠμότητος χατείχετο ἣ ψυχὴ αὐτοῦ, καὶ ὑπὸ μυρίων
DJ m € Ww , - E! * ,
ἡδονῶν ἣ δὲ τοιαύτη πῶς ἂν εἴη μεγάλη; Μεγα-
SERE o EA "'A6 Y 2i. € NEN 2 / -
λόψυγος ἦν ὃ ᾿Αὐραὰμ,, εἰς ὑποδοχὴν ἀναλίσκων τῶν
»’;; ^ , ται m
ξένων, τὸν μόσχον κατασφάττων, xot £y0a. ἐχρῆν, οὐ
; ; à D» af
μόνον χρημάτων, ἀλλ᾽ οὐδὲ τῆς ψυχῆς τῆς αὐτοῦ φει-
^r J,
δόμενος. Ἂν τοίνυν ἴδωμέν τινα "τράπεζαν παρατι-

ἃ [τοῦτον Savilius; τούτῳ B. Caeteri τοῦτο. Cf. v. 1.
p. 363, E.]

.
a Unus οὕτω γὰρ xí.

HOMIL. XLVIII.

407
sionem vinceret, aliam. quoque aggredi audebit.
Ὁ Exempli causa, du: passiones sunt timor et ira :
si iram compescueris, timorem certe vinces; iram
autem vincis, si mansuetus sis : igitur et timorem
vinces, si fortis fueris. Rursus si iram non vice-
ris, audax eris; si autem hoc vitium non supera-
veris, neque timorem superare poteris : itaque
formidolosus eris; idipsumque accidit, ac si cor-
pus ita debile fuerit et male temperatum, ut nul-
lum possit ferre laborem : statim vel a frigore vela
calore abripitur: tale namque est id, quod est male
temperatum ; quod autem. bene temperatum est,

E omnia sustinet. Rursum magnanimitas virtus est,

illique vicina est prodigalitas : economia virtus est,
ipsique vicina est parsimonia et sordities. Ageergo
rursum virtutes colligamus. Non ergo magnanimus

est prodigus. Quomodo? Qui mille capitur animi vere
gnanimus.

morbis, quomodo magni fuerit animi? Neque
enim ille pecunias contemnet, sed etiam aliis sub-
jicietur animi. morbis; ut si quis latronibus parere
cogatur, liber non erit : non enim ex divitiarum

contemtu fit pecuniarum profusio, sed quod igno-
T: , 8

A retur, quo pacto recte dispensandum sit : nam si
liceret et illas retinere et illis frui, id. utique vel-
let. Qui vero, ut oportet, pecunias insumit, 1s ma-
gnanimus est : magnus enim vere est ille animus,
qui affectui non servit, qui nihil putat. esse pecu-
nias. Rursus ceconomia bonum est : et ceconomus
ille optimus fuerit, qui ut oportet insumit, qui
non temere spargit. At de parsimonia et tenacitate
non idem dicendum. Ille namque omnia, ut opor-
tet Insumit ; hic vero ne instante quidem necessi-
tate pecunias profert. OEconomus ergo magna-

B nimi frater fuerit. Igitur simul ponemus magnani-
mum et ceconomum; simul prodigum et tenacem :
utrique enim ex pusillitate animi. hoc patiuntur;
sicut et illi ex magnanimitate. Ne igitur magna-
nimum appellernus eum, qui temere impendit, sed
eum, qui erogat ut oportet ; neque ceeconomum di-
camus parcum et tenacem, sed eum, qui intem-
pestive pecuniis parcit. Quanta dives ille insum-

Qui sit

nma-

sit, qui induebatur purpura et bysso? Sed non ;,. τ6,

erat magnanimus : anima namque ejus et crudeli- 19-

tate et mille voluptatibus detinebatur; haec autem
quomodo magna fuerit? Magnanimus erat Abra-
C ham, qui ad hospitalitatem. pecunias insumebat,
vitulum mactabat, et ubi opus erat, non modo pe-
cuniis, sed etiam animz snz non parcebat. Si ergo

b Idem Cod. τράπεξαν ἔχοντα παντελῆ. [ Sic A. B. C.
Mox Savil. τρέροντα pro ἔχοντα.

408 S. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

viderimus quempiam lautam mensam apponen- θέντα πολυτελῆ, πόρνας ἔχοντα xal παρασίτους, μὴ

tem, meretrices et parasitos habentem, ne magna- μεγαλόψυχον χαλέσωμεν τοῦτον, ἀλλὰ σφόδρα ux oó-

nimum illum vocemus, sed admodum sordidum. ψυχον. “Ὅρα γὰρ ὅσοις δουλεύει xal ὑπόχειται πά-

Vide namque, quot morbis animi serviat, gule, θεσι, γαστριμαργίᾳ, ἡδονῇ ἀτόπῳ, χολαχείᾳ - τὸν δὲ

absurdz voluptati, adulationi : qui vero his ad- τοσούτοις χατεχόμενον xo μηδὲ ἕν τούτων δυνάμε-

dictus est, ut ne unum quidem eorum effugere νὸν διαφυγεῖν, πῶς ἄν τις μεγαλόψυχον χαλοίη:

possit, quomodo quis magnanimum vocet? Itaque “ὥστε αὐτὸν τότε μάλιστα χαλέσομεν μικρόψυχον,

illum tunc maxime sordidum vocabimus, quando Ὁ ὅταν μάλιστα ἀναλίσχῃ ὅσῳ γὰρ ἂν μειζόνως ἄνα-

plura insumserit : quanto plura enim profundit, λίσχῃ, τοσούτῳ δηλοῖ τὴν τυραννίδα τῶν παθῶν ἐκεί-

tanto magis ostendit vitiorum illorum tyranni- vov: εἶ γὰρ μὴ σφόδρα αὐτοῦ ἐχράτουν, οὐκ ἂν σφό-

dem : nisi enim illi valde imperarent, non tanta ὃρα ἀνάλωσε. Πάλιν ἂν ἴδωμέν τινα τούτων μὲν μηδενὶ
Eleemosy- insumeret. Rursum si viderimus quempiam nihil μηδὲν παρέχοντα, πένητας δὲ τρέφοντα xal τοῖς δεο--
NERA horum talibus erogantem, sed pauperes pascen- μένοις ἐπιχουροῦντα, αὐτὸν δὲ τράπεζαν ἔχοντα
τ tem, egenos juvantem, cum frugalem sibi paret εὐτελῆ, τοῦτον σφόδρα χαλῶμεν μεγαλόψυχον" με-
mensam, hune admodum magnanimum dicamus : γάλης γὰρ ὄντως ψυχῆς, τῆς μὲν οἰκείας χαταφρο-

magni quippe est animi suam despicere quietem, νεῖν ἀναπαύσεως, τῆς δὲ ἑτέρων φροντίζειν. Εἰπὲ γάρ

et alienam curare. Dic enim mihi, si quem vide- μοι, εἴ τινα ἴδοις, τῶν μὲν τυράννων χαταφρονοῦντα
res tyrannos omnes despicientem, illorumque jussa πάντων, xat οὐδὲν ἡγούμενον τὰ ἐχείνων ἐπιτάγματα,

Tr
[4

nihili facientem, eos autem qui ab illis opprimun- τοὺς δὲ ὕπ᾽ ἐχείνων τυραννουμένους ἐξέλκοντα καὶ
tur eripientem τ annon hoc magnum putares? Hoc E τοὺς χαχῶς πάσχοντας" ἄρα οὐχ ἂν * μέγα ἡγήσαιο
et hic cogitemus. Animi affectus et morbi tyranni τοῦτο: Τοῦτο δὴ κἀνταῦθα λογιζώμεθα. 'Τύραννός
sunt; δῖ illos despexerimus, magni erimus; si au- ἐστι τὰ πάθη " ἐὰν οὖν χαταφρονήσωμεν αὐτῶν, με--
tem alios eripiamus, longe majores: et merito γάλοι ἐσόμεθα" ἂν δὲ καὶ ἑτέρους ἐξελχύσωμεν, πολ-
quidem. Nam qui non modo sibi sufficiunt, sed λῷ μείζους: εἰκότως. Ot γὰρ οὐχ ἑαυτοῖς ἀρκοῦντες
etiam aliis, majores sunt illis, qui neutrum faciunt. μόνον, ἀλλὰ xal ἑτέροις, μείζους τῶν μηδέτερον
Si vero quisa tyranno jussus ex subditis alium ver- ποιούντων. Ἂν δὲ ἐπιταττόμενός τις ὑπὸ τυράννου
beret, alium trahat, alium contumelia afficiat,an τὸν μὲν τῶν ὑπηκόων τύπτῃ, τὸν δὲ ἕλχη, ἄλλον δὲ
hoc magnanimi esse dicamus? Haudquaquam, et 5;, ὑδρίζη, ἄρα τοῦτο μεγαλοψυχίας ἐροῦμεν ; Οὐ δῆτα"
tanto minus, quanto major illefuerit. Ita res in pre- ^ χἀὶ τοσούτῳ πλέον, ὅσῳ ἂν μέγας ἡ. Οὕτω καὶ ἐφ᾽
senti est : nunc enim proponitur anima nobilis et ἡμῶν" νῦν μὲν γὰρ πρόχειται ἣ ψυχὴ εὐγενής τις
libera; hanc prodigus jussit percuti a pravis affecti- οὖσα xa ἐλευθέρα - "ταύτην δὲ ὃ ἄσωτος τύπτεσθαι

€

bus: eumne qui seipsum percutit, magnanimum ἐχέλευσεν ὑπὸ τῶν παθῶν - τὸν οὖν ἑαυτὸν τύπτοντα,
dicemus? Nequaquam. Ergo discamus, quid sit τοῦτον μεγαλόψυχον φήσομεν ; Οὐδαμῶς. Οὐχοῦν
magnanimitas, quid. prodigalitas ; quid. mansue- μάθωμεν τίς μὲν ἣ μεγαλοψυχία, τίς δὲ ἣ ἄσω -
tudo, quid ignavia; quid dicendi libertas, quid au- vía, τίς ἣ οἰκονομία xo cic 1, μικρολογία, τίς ἢ ἐπιεί-
ἄδοῖα : ut hac inter se distinguentes, possimus χεια xoi ἀνανδρία, τίς παῤῥησία καὶ τίς θρασύτης"
Domino placentes praesentem vitam transigere, et ἵνα ταῦτα ἀπ᾽ ἀλλήλων διελόντες, δυνηθῶμεν εὐα-
futura consequi bona, gratia et benignitate Uni- ρέστως τῷ Κυρίῳ τὸν παρόντα βίον διαγαγεῖν, xa
geniti ejus, quicum Patri et Spiritui sancto glo- τῶν μελλόντων ἐπιτυχεῖν ἀγαθῶν » χάριτι xot φιλαν -
ria, imperium, honor, nunc et semper, et in sz- θρωπίᾳ τοῦ Μονογενοῦς αὐτοῦ, μεθ᾽ οὗ τῷ Πατρὶ ἅμα
cula seculorum. Amen. B τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, δόξα, κράτος, τιμὴ, νῦν xal ἀεὶ,
; χαὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

e [ Savil. μέγαν ἡγήσαιο 10010»; B. μέγα ἥγησαι τοῦτο; * ταύτην B. C. D. et Savil. ταύτῃ, Montf. e Commel.]
À. μέγα τοῦτον εἶναι gig 5 C. ἄρα οὐχ ἂν γένοιτα 10905]

IN ACTA APOSTOLORUM.

OMIAIA yf.

?* M Y τ y, ^ , ^
Γνοὺς δὲ ὃ Παῦλος, ὅτι τὸ ἕν μέρος ἐστὶ Σαδδου--
, ^ S [«4 , y * τι ^
χαίων; τὸ O£ ἕτερον Φαρισαίων, ἔχραζεν ἐν τῷ
L ^ -W
συνεδρίῳ ἄνδρες ἀδελφοὶ, ἐγὼ Φαρισαῖός εἶμι,
ev * ἣν Ὁ I. 3 5 , -
υἱὸς Φαρισαίου * περὶ ἐλπίδος xai ἀναστάσεως ve-
m 5 ^ , -Ὁ b EJ m ) ov
χρῶν ἐγὼ χρίνομαι. Ταῦτα δὲ αὐτοῦ λαλήσαντος,
, - " , A ,
ἐγένετο στάσις τῶν Σαδδουχαίων xal Φαρισαίων,
D - κ M /,
xai ἐσχίσθη τὸ πλῆθος. Σαδδουχαῖοι μὲν γὰρ λέ-
E , T" Κ΄ n
γουσι, μὴ εἰναι ἀνάστασιν, μηδὲ ἄγγελον, μήτε
τ - ^N [4 m^ M E] ,
πνεῦμα * Φαρισαῖοι δὲ ὁμολογοῦσι τὰ ἀμφότερα.

Πάλιν ἀνθρωπίνως διαλέγεται, καὶ οὐ πανταχοῦ
τῆς χάριτος ἀπολαύει, ἀλλὰ καὶ παρ᾽ ἑαυτοῦ τι συγ-
χωρεῖται εἰσφέρειν * ὃ δὴ χαὶ ποιεῖ, καὶ ἐν τούτῳ xol
ἐν τῷ μετὰ ταῦτα ἀπολογεῖται; βουλόμενος σχίσαι τὸ

A b c9 € ^ 3... 3 4 m» K lobes
πλῆθος το χαάχὼς ομονοοὺυν χατ αυτου. «t ou ψευ-

δεται οὐδὲ ἐνταῦθα, * Φαρισαῖον ἑαυτὸν λέγων" Φαρι-
σαῖος γὰρ ἣν £x προγόνων. Διὰ τοῦτο xal οὕτως ἀπο-

E E x 2 7 E] ev L M
λογεῖται * Φαρισαῖος εγὼ εἴμι, υἱὸς Φαρισαίου, χαὶ

»

δ᾽ A 37 X Rd -
νουσιν ἀναγχαζεται λοιπὸν αὐτὸς ἐξειπεῖν.

πνεῦμα χαὶ ἄγγελος ἕν ἐστιν, ἢ ὅτι οὐ μόνον ἣ λέξις
περὶ δύο, ἀλλὰ xal περὶ τριῶν λαμθάνεται. Κατα-
χρηστιχῶς οὖν οὕτως εἶπε, χαὶ οὐ χυριολογῶν. Καὶ
' ὅτε μετ᾽ αὐτῶν ἔστη, τότε ἀπολογοῦνται ὑπὲρ

c

ὅρα
ὑτοῦ. ᾿Εγένε ; T,GV, χραυγὴ μεγάλη * xol ἄνα-
αὐτοῦ. ' Eyévsvo γὰρ, φησὶ, κραυγὴ μεγάλη * καὶ ἀν

a

- τω , m

τάντες τῶν γραμματέων τοῦ μέρους τῶν Φαρι-
σαίων, διεμάχοντο λέγοντες * οὐδὲν χαχὸν εὑρίσχομεν
- —- m ud , 2 δὰ € 5... 7 ς2 ὦ
ἐν τῷ ἀνθρώπῳ τούτῳ. Εἰ δὲ πνεῦμα ἐλάλησεν αὐτῷ
ἢ ἄγγελος, " μὴ θεομαχῶμεν. Καὶ διὰ τί μὴ πρὸ

, ἴδω ἢ 3 e" 5 , d 3: α y
τούτου ὑπὲρ αὐτοῦ ἀπελογήσαντο; "Oct αὐτοῖς οὔπω
ίγνυτο, οὐδὲ δῆλον ἢ ὶν ἀπολογή $»a-
συνεμίγνυτο, οὐδὲ δῆλον ἦν, πρὶν ἀπολογήσεται, da

- L4 » € c [] A , € ,
ρισαῖος ἄνωθεν ὧν. “Ορᾷς, ὅταν τὰ πάθη ὑποχωρήση;

- ΡΣ , τ , "^ ^V , € Kr
πὼς ἣ ἀλήθεια εὑρίσχεται; Ὃ δὲ ἔγουσι, τοῦτό ἐστι᾿

$65

HOMIL. XLIX.

409

HOMILIA XLIX.

Car. XXIIL v. 6. Sciens autem Paulus, quod
una pars esset Sadduceorum, et altera Pha-
risceorum, exclamavit in concilio : Firi fra-
tres, ego Phariseus sum, Pharisci filius ; de
spe et resurrectione mortuorum ego judicor.
T. Et cum hoc dixisset, facta est dissensio
inter Phariseos et Sadduccos, et discissa
est multitudo. 8. Sadduccei enim dicunt, non
esse resurrectionem, neque angelum, neque
spiritum : Pharisei autem utraque confi-
tentur.

1. Rursum humano more disserit, nec semper
gratia fruitur ; sed etiam aliquid a seipso permit-
titur afferre; 1d. quod sane facit : et in hoc et in
sequenti rationem reddit, ut scindat multitudi-
nem contra se male conjunctam. Neque mentitur,

D cum se dicit Phariseeum : Phariseus enim erat ex
progenitoribus. Ideo ita sese defendit : Pharisceus
ego sum, Pharisci filius, et de spe ac resurre-
ctione mortuorum ego judicor. Quia enim illi
nolebant dicere cur illum judicarent, cogitur jam
ille id enuntiare. Pharisei autem, inquit, utra-
que confitentur. Atqui tria sunt: cur ergo dicit
Utraque? Vel quod spiritus et angelus unum
sint ; vel quia dictio illa non solum de duobus,
sed etiam de tribus accipitur. Itaque latiore usu
et non proprie sic loquutus est. Et vide:quando
cum illis fuit, tunc ejus causam defendendam sus-

E cipiunt. 9. Factus est, inquit, clamor magnus ;

et surgentes scribe ex parte Phariseorum, pu-
gnabant dicentes : IVihil mali ineenimus in ho-
mine hoc. Quod si spiritus loquutus est ei vel
angelus, ne repugnemus Deo. Et cur non ante-
hac illum defenderunt? Quia illis nondum com-
mixtus erat, neque, antequam sese defenderet, no-

tum erat ipsum a majoribus esse Pharisieum. Vi-

des, quando animi affectus abscedunt, quomo-

ποῖον ἔγχλημα, εἰ ἄγγελος αὐτῷ ἐλάλησεν, εἰ πνεῦμα, A do veritas reperiatur? Hoc vero significant illi:

^ τ
xat ὑπ᾽ αὐτοῦ χατηχηθεὶς, οὕτω τὰ περὶ ἀναστάσεως
- , —— m— e— Lad
ἐχδιδάσχει; Οὐχοῦν αὐτοῦ ἀποστῶμεν, μὴ αὐτῷ
πολεμοῦντες χαὶ θεομάχοι εὑρεθῶμεν. Ὅρα συνετῶς
Bo x € , ^ ^ τ 5^ 7
αὐτοὺς ὑπεραπολογουμένους, xal τὸν Παῦλον οὐδεμίαν

^ Haec, Φαρισαῖον ἑχυτὸν λέγων, desunt in quibusdam.
^ In quibusdam, μὴ θεομαχῶμεν, deest. [In A. B. In
tertio C. deest hec homilia Proxima, ὅτι αὐτοῖς....

Quod crimen, si angelus loquutus est ei, aut si
spiritus, et ab illo institutus sic de resurre-
ctione doceat? Ergo abscedamus ab illo, ne, si
cum illo pugnemus, Deum etiam impugnemus.

ἄνωθεν dj», desunt in A. B. Pro δῆλον... ἀπολογήσεται fort.
leg. δῆλος... ἀπολογήσασθαι.]

ATO Ee

Vide illos prudenter defensionem parantes, Pau-
lo nullam ipsis ansam przbente. 10. JZt cum
magna dissensio facta esset, timens tribunus,
ne discerperetur Paulus ab eis, Jussit exerci- B
tum. descendere ; rapereque ipsum de medio
eorum ac deducere in castra. 'Timet demum tri-
bunus, ne discerpatur, quia dixerat se Romanum
esse: unde non sine periculo res erat. Viden' illum
jure fassumn esse se esse Romanum ? alioquin ne-
que nunc metu retentus fuisset. Exercitus vero
demum abripit eum. Ut autem. viderunt scelesti
omnes conatus suos irritos esse, per se omnia fa-
ciunt: volebant quidem et antehac, sed cohibiti
fuerant:ita numquam subsistit nequitia, tot rebus
impedita : quamvis qui non dispensata erant, ut
et furorem sedarent, et ea discerent, per quz re--
sipiscerent! Nihilominus instant. Magna certe est
defensio illa, quod homo , quem mox discerpturi €
erant, raptus tanta pericula effugerit. 11. Sequen-
ii autem nocte assistens ei Dominus, ait : Con-
stans esto : sicut enim testificatus es de me in
Jerusalem , sic te oportet et Rome teslificari.
12. Facta autem die collegerunt se quidam ex
Judeeis, et devoverunt se dicentes, neque man-
ducaturos neque bibituros, donec occiderent
Paulum. 15. Erant autem plus quam quadra-
ginta viri, qui hanc conjurationem fecerunt.
Devoverunt seipsos, inquit. Viden' quam sint
violenti et ulciscendi cupidi in nequitia, Quid est,
Se devoverunt ? ld. est, Dixerunt se esse extra D
fidem in Deum, nisi quod decreverant, contra
Paulum implerent. Ergo semper sunt anathema-
tizati illi : neque enim occiderunt Paulum. Et qua-
draginta simul conveniunt. Talis autem gens est:
quando in bonum conveniendum est, neque duo
concurrunt; quando autem in malum, populus to-
tus. Et socios assumunt etiam principes : ideo hoc
significans addit:14. Qui accesserunt ad prin-
cipes sacerdotum et seniores, et dixerunt : De-
volione devovimus nos nihil gustaturos, donec E
occidamus Paulum. 15. unc ergo vos notum
facite tribuno cum concilio, ut producat illum
ad vos, tamquam. aliquid. certius cognituros
de eo : nos vero priusquam appropinquet, pa-
rati sumus interficere illum. 16. Cum audisset
autem filius sororis Pauli insidias, venit et
intravit in castra, nuntiavitque Paulo.4T. Fo-
cans autem. Paulus ad se unum ex centurio-

» Unus Cod. τὸ
ἄνθρωπον xx τοὺς.

* [Ita Codd. A. B. D.

ωὠθῆνχι μέλλοντα διασπᾶῶσθιυι τὸν

eo

et Savilius. Mon. x

7t TL-

JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

αὐτοῖς διδόντα Aa iiv. Πολλῆς δὲ γενομένης στάσεως,
φοδηθεὶς 6 χιλίαρχος, μὴ διασπασθὴ 6 Παῦλος ὑπ΄
αὐτῶν, ἐχέλευσε τὸ στράτευμα καταδὰν ἁρπάσαι αὐὖ-
τὸν Ex μέσου αὐτῶν, ἀγαγεῖν τε εἰς τὴν παρεμόδολήν.
Φοδεῖται λοιπὸν ὃ χιλίαρχος, μὴ διασπασθῇ, ἐπειδὴ
εἶπεν, ὅτι Ρωμαῖός ἐστιν ὅθεν καὶ οὐχ ἀκίνδυνον ἦν
τὸ πρᾶγμα. Ὁρᾶς, ὅτι δικαίως ὡμολόγησεν ἑαυτὸν
Ῥωμαῖον εἶναι; ἡ γὰρ ἂν οὐδὲ νῦν ἐφοδήθη. Καὶ τὸ
ἐν στράτευμα λοιπὸν ἁρπάζει αὐτόν. Ὥς δὲ εἶδον
ok μιχροὶ πάντα ἀνήνυτα, δι’ ἑαυτῶν τὸ πᾶν ποιοῦσι,
βουληθέντες μὲν καὶ πρὸ τούτου, χωλυθέντες δέ - οὕ--
τως οὐδαμοῦ ἵσταται ἣ χαχία τοσούτοις ἐγχοπτο-
μένη "
χαθυφεῖναι, xa μαθεῖν δι’ ὧν ἐδύναντο ἀνενεγκεῖν.
"'AXX οὐδὲν i
ἀπολογία, ὃ

, - M - m
χαίτοι πόσα ᾧχονομήθη, ὥστε χαὶ τοῦ θυμοῦ

γοῦν ἐχείνη ἣ

ἧττον ἐφίσταντ αι. Ἵχανὴ Ὶ

'΄

' €
τὸ αὐλὸν τὰ διασπᾶσθαι τὸν ἄνθρωπον ae
πάζεσθαι, xal τοσούτους χινϑδύνους διαφυγεῖν : zi δὲ
ἐπιούση νυχτὶ ἐπιστὰς αὐτῷ ὃ Κύριος, εἰπε᾿ θάρσει E
c NUS , SIMON TEES Jg d
ὡς γὰρ διεμκαρτύρω τὰ περὶ ἐμοῦ εἰς Ἱερουσαλήμ. οὕτω

NT NECNON nA - / SN e ΄
σε δεῖ xa εἰς Ῥώμην μαρτυρῆσαι. Γενομένης δὲ ἣμέ-
pac, ποιήσαντες οἵ ᾿Ιουδαῖοι συστροφ φὴν, ἀνεθε εμάτισαν
ἑαυτοὺς ud φαγεῖν υνηδὲ πιεῖν, ἕως οὗ ἀνέλωσι τὸν

Παῦλον. Ἦσαν δὲ

Y , , 3 , € M
τὴν συνωμοσίαν πεποιηχότες. Ανεθεμάτισαν ἑαυτοὺς,

πλείους τεσσαράχοντα oi ταύτην

, € B .- 3 (NX CN M .9 ἜΝ ᾿
φησίν. Ὃρᾷς πῶς εἶσι σφοδροὶ χαὶ ἢ ἀμυντιχοὶ περὶ
τὴν χαχίαν; Τί ἐστιν, ᾿Ανεθεμάτισάν; ᾿Αντὶ E ζω
εἶναι τῆς εἰς Θεὸν πίστεως εἶπον,

Y Lh , L4 ^ , ? 5
χατὰ Παύλου ποιήσαιεν. Ἄρα διαπάντος εἴσιν ἀνα-

εἰ μὴ τὸ δόξαν

, 5, - , A zx , ^ -Ὸ
τεθεματισμένοι ἐχεῖνοι " οὐ γὰρ ἀπέχτειναν τὸν Παῦ-
- / ΜῈ 7, eS
λον. Καὶ τεσσαράχοντα διμοῦ P συνέρχονται. Τοιοῦτον
M "n e à 3: , 0m NAE z Ὁ
γὰρ τὸ ἔθνος, ὅταν μὲν ἐπὶ ἀγαθῷ δέη συμφωνῆσαι,
2S δ. / el SN.» - Ὁ «ἡ 7
οὐδὲ δύο συντρέχουσιν * ὅταν Os ἐπὶ χαχῷ., δῆμος δλό-
& 6 , M M M Ej
χληρος. Καὶ Aap6dvouct χοινωνοὺς xot τοὺς ἄρχοντας *
ἊΝ M D ^ Led E] , Ἂς ce Es ,
διὸ xai τοῦτο δηλῶν ἐπήγαγεν " Οἵτινες προσελθόντες
a5 e M - *
τοῖς ἀρχιερεῦσι xxi τοῖς πρεσδυτέροις εἶπον - ἀναθέ-
, ,
ματι ἀνεθεματίσαμεν ἑαυτοὺς μηδενὸς γεύσασθαι, ἕως
χὰ , N τ το T ω
οὗ ἀποχτείνωμεν τὸν Παῦλον. NUv οὖν ὑμεῖς ἐμφανί-
€ N vds fa , Ee: EUN , )
σατε ἑαυτοὺς τῷ χιλιάρχῳ ἐν τῷ συνεδρίῳ, ὅπως αὖ-
^ , AX - ,F A
τὸν χαταγαάγη πρὸς ὑμᾶς, ὡς μέλλοντας διαγινώσχειν
E et A ' EX - 1 b -
ἀχριθέστερον τὰ περὶ αὐτοῦ - ἡμεῖς δὲ, πρὸ τοῦ ἐγγί-
b e 7 € -
σαι αὖτον, ἕτοιμοί ἐσμεν τοῦ ἀνελεῖν αὐτόν. Ἀχούσας
^Y τὰ Sm Led /^N
δὲ ὃ υἱὸς τῆς ἀδελφῆς Ἠαύλου τὸ ἔνεδρον, παραγενό-

5

μενος xal εἰσελθὼν εἰς τὴν παρεμδολὴν, ἀπήγγειλε
τῷ Παύλῳ. Προσχαλεσάμενος δὲ ὃ Παῦλος ἕνα τῶν
: ERE δ otl ὅθε, rcs: ie
ἑχατοντάρχων, Ἶ ἢ " τὸν νεανιαν τοῦτον ἀπάγαγε πρὸς
* - P, , -^ —

τὸν χιλίαρχον * ἔχει γάρ τι ἀπαγγεῖλαι αὐτῷ. Ὁ μὲν
Y N QUEEN y b N “7 ,
οὖν παραλαδὼν αὐτὸν, ἤγαγε πρὸς τὸν χιλίαρχον. Πά-
λιν δι’ ἀνθρωπίνης σώζεται προμιηθείας. Καὶ ὅρα: ὃ

χοΐ, quod conjectura ductum videtur c vitio typogra-
phico Editionis Commel. ἀνεωτικοί.}

b συνέρχονται in quibusdam deest.

IN ACTA APOSTOLORUM.

Παῦλος οὐδένα ἀφίησι μαθεῖν, οὐδὲ τὸν ἑκατόνταρχον,
ὥστε μὴ τὸ πρᾶγμα γενέσθαι διάδηλον. Καὶ ἐλθὼν ὅ
ἑχατόνταργος, ἀνήγγειλε τῷ χιλιάρχῳ, λέγων " ὃ δέ--
σμιος Παῦλος προσχαλεσάμενός με, ἠρώτησε τοῦτον
τὴν νεανίαν ἀγαγεῖν πρὸς σὲ. ἔχοντά τι λαλῆσαί σοι.
᾿Ἐπιλαῤδόμενος δὲ «ig χειρὸς αὐτοῦ ὃ χιλίαρχος χαὶ
«τί ἐστιν, ὃ ἔχεις

3, dM 2

ἀναχωρήσας χατ ἰοιᾶν, ETC
^ - / c
ἀπαγγεῖλαί d Ki T ὅτι Ἰουδαῖοι συνέθεντο τοῦ

υνθάνετ

ἐρωτῆσαί σε, ὅπως αὔριον τὸν Παῦλον χαταγάγης
"» D IN ε , E] , ,
εἰς τὸ συνέδριον ὡς μελλόντων τι ἀχριδέστερον πυνθά--
aim 3 e ὍΝ Ὁ AY zuo 0T. DESEE
γεσθαι παρ᾽ αὐτοῦ. Σὺ οὖν μὴ πεισθῆς αὑτοῖς " ἐνε-
τω * , ,
αὐτῶν ἄνδρες πλείους τεσσαράχοντα;
- n
Teen dc
-- E T7
πιεῖν, ἕως οὗ ἀνέλωσι τὸν Παῦλον" xai νῦν ἕτ τοιμοί εἰσι

^ , M ΡῪ d
ὁρευουσι γὰρ ες
ed E] , c M ,
οἵτινες ES aie εαυτους UTE

προσδεχόμενοι τὴν παρὰ σοῦ ἐπαγγελίαν. Ὁ μὲν οὖν
χιλίαρχος ἀπέλυσε τὸν νεανίαν, παραγγείλας μηδενὶ

3 A , , Ὁ ,
ἐχλαλῆσαι, ὅτι ἐνεφάνισας ταῦτα προς με.

L

o^ Ρ , / e M
Καλῶς ὃ χιλίαρχος χελεύει χρύψαι, ὥστε μὴ γε-
, eos : F £ A AER e
νέσθαι δῆλον. Καὶ τότε λέγει τοῖς Uer GL ὅτε

,

M
xa γενέσθαι ἐχρῆν ^ xai πέμπεται λοιπὸν ἐν Καισα-

- - M
ic en ἵνα χάχεϊ διαλεχθῇ ἐπὶ gue θεάτρου xal

OU τοῦ LEM US ἵνα υὴ NU λέγειν

E] E]

,
ὅτι εἰ εἴδομεν Παῦλον, ἐπιστεύσαμεν ἂν,
»

7] τη E] τ
ιδάσχοντος. Καὶ αὕτη οὖν αὐτοῖς

, Lj M M
χχόπτεται. Καὶ ἐπιστὰς, φησίν,
h
98: ὕρω τὰ

τὰ ὡς γὰρ διε
ι
€

ic Ἱερουσαλὴμ. οὕτω σε δεῖ χαὶ εἰς Ῥώμην
σ M i Y -Ὁ
i ud Ὅρα, xat μέτὰ τὸ φανῆναι,

, , c X νοὶ 5
δ Wind αὐτὸν ἀνθρωπίνως σωθῆναι. ΚΚαὶ ἄξιον ἐχπλα-

-

-

γῆναι τὸν τι

οὗ

- MS
Παῦλον, πῶς οὐκ ἐθορυδήθη, οὐδὲ εἰπε"

-

ΝΑ ce 15 3 A533 ὡς ἡ Y c

Ó'T, τουτὸ ἐστιν: «ox μη prs παρα του Χριστ
s Y

AX εν, ἀλλὰ

μόνον ἐ Tic

ji
οὐδὲν τοιοῦτον ἐνενόησεν, οὐδὲ ἔπαθ

,

,
τευσεν * οὐ μὴν ἐπειδὴ ἐπίσ p ὕπνω-

σεν, ἀλλὰ τὰ ἐνόντα ἐξ ξ ἀνθρωπίνης E σοφίας συνιδεῖν
- A , -» , -

οὗ προῆχε. Καὶ σχόπει πῶς ἀνάγχην τινὰ ἑαυτοῖς

LS 7 NM TT su A IX EN

ἐχεῖνοι περιέθηχᾶν διὰ τοῦ ἀναθεματισμοῦ. Ἰδοὺ νη-

, - D , , d , e € FN , ,

στεία ἀνδροφονίας μήτηρ. Καθάπερ 6 Ἡρώδης ἀναγ-
A ^ ec cd e^ εἰ 2

χὴν τὴν ἀπὸ τοῦ ὅρχου ἑαυτῷ ἐπέθηχεν " οὕτω δὴ xot

2 c^ M Y

οὗτοι. Τοιαῦτα γὰρ τὰ διαδολιχὰ θήρατρα * προσχή-

ματι δῆθεν εὐλαδείας τὰς παγίδας τίθησι. Καὶ μὴν
ἐχρῆν 7 πρὸ σελθεῖν, ἐχρῆν αἰτιάσασθαι, Bixaccipiov
συγχροτῆσαι" ταῦτα γὰρ οὐχ ἱερέων, ἀλλὰ ληστάρ-

E B , -

ων, ταῦτα οὐχ ἀρχόντων, ἀλλὰ λυμεώνων. Καὶ ὅρα
, ε ^

χαχίας ὑπερβολήν. Οὐ μόνον ἀλλήλους διαφθείραντες

1 Quidam σορίας, οὐ προξήωχαν ἀνάγχην τινά,

πάλιν.

HOMIL XLIX.

Alt

nibus, ait : 4dolescentem hunc perduc ad tri-
, unum : habet enim aliquid illi indicandum.
A 18. Et ille quidem assumens eum, duxit ad
tribunum. Rursum humana servatur providentia.
Et vide : nullum Paulus sinit. hoc discere, neque
centurionem, ne res manifesta fieret. Et veniens
centurio nuntiavit tribuno, dicens : F'inctus
Paulus rogavit me hunc adolescentem perdu-
cere ad te, habentem aliquid loqui tibi. 19. 4p-
prehendens autem tribunus manum illius, se-
cessit cum eo seorsum, et interrogavit eum :
Quid est, quod habes indicandum mihi ? 20.
llle autem dixit: Judei conspirarunt ut roga-
rent te, ut crastina die producas Paulum in
concilium, quasi aliquid accuratius siscitaturi
ab illo. 21. Tu vero ne morem gesseris illis :
insidiantur enim ex iis viri plures quadragin-
ta, qui seipsos devoverunt, non manducare
vel bibere, donec interficiant eum : et nunc pa-
rati sunt exspectantes promissum tuum. 22.
Tribunus igitur dimisit adolescentem, prcci-
piens, IYemini dixeris, quod hec ad me retu-
leris.

2. Bene tribunus jubet occultari , ne cui no-
tum fiat. Et tunc dicit centurionibus, quando et
fieri oportebat; et mittitur. Caesaream, ut illic
theatro in majore disserat , et in frequentia splen-
didiore : ne possent dicere Juda : Si vidissemus
Paulum , credidissemus, si audissemus docen-
tem. Hzc ergo illis excusatio sublata est. Et ad-
stans, inquit, Dominus dixit ei : Constans
esto ; sicut enim testificatus es mihi in Jerusa-
lem , ita oportet te etiam Rome testificari.
Vide, etiam postquam apparuit ei, iterum per-
mittit eum humano more servari. Et jure Paulum
admiremur, quomodo non turbatus fuerit , neque
dixerit : Quid hoc est? num deceptus sum a Chri-
sto? Sed nihil hujusmodi cogitavit, vel accidit
ei, sed solum credidit ; neque tamen quia credi-
dit, dormitavit, sed quae humana sapientia pro-
videri poterant, non pratermisit. Et perpende,
quomodo illi necessitatem. quamdam sibi impo -
suerint, cum sese devoverunt. Ecce jejunium
homicidii mater. Sicut Herodes per juramentum
necessitatem sibi imposuit, sic et isti. Tales enim
sunt diaboli venandi artes ; pietatis nimirum spe-
cie laqueos tendit. Atqui Aonant accedere , in-
cusare, judices cogere : hc enim non sunt sa-
cerdotum , sed latronum; hzc non principum , sed
facinorosorum. Et vide nequitiam ingentem : non

C

b

412 $. JOANNIS CHRYSOST.

satis habent, quod sese mutuo corrumpant , sed
etiam principem una corrumpere satagunt : ideo-
que provisum est, ut ille etiam disceret ipsorum
insidias. Ipsi vero non solum ex eo, quod nihil di-
cendum. haberent, sed etiam ex eo, quod clam
molirentur, arguerunt se nihili esse. Verisimile
autem est illos, postquam Paulus amandatus est ,
summos sacerdotes adiisse, et re infecta pudore
suffusos abscessisse. Jure autem hoc facit tribu-
nus : nolebat enim vel gratificari vel annuere. Et
quomodo, inquies, credidit vera esse, que ab
adolescente nuntiabantur? Ex is , quz jam eve-

ARCHIEP.

E

307

nerant , conjectabat, quia et hoc facturos illos esse A

verisimile erat. Et vide nequitiam : quasi. neces-
sitatem summis sacerdotibus intulerunt. Et ne
mireris : nam si tantum in se susceperunt illi, et
omne periculum acceptarunt , multo magis illos
idipsum facturos esse verisimile erat. Viden',
quomodo externorum sententia innocens erat Pau-
lus, ut et Christus apud Pilatum ? Sed vide ne-
quitiam a seipsa expugnatam : nam tradiderunt
illum, ut damnarent occiderentque : et. contra-
rium evenit ; ipse namque salvus evadit , et in-
nocens reperitur. Nisi enim ita accidisset, discer-
ptus fuisset : si non ita, perisset et damnatus
fuisset. Non solum autem ab hoc impetu liberat
ipsum tribunus; sed etiam juvat, ut sine peri-
culo cum tanta militum turma evadat. Et quomo-
do , audi : subjungit enim: 25. Et accersitis duo-
bus quibusdam centurionibus , dixit : Prepa-
rate mihi m'lites ducentos , ut proficiscantur
Cesaream , et equites septuaginta , €t lancea-
rios ducentos , a tertia hora noctis : 94. et
jumenta. preparate , ut imponentes Paulum ,
salvum perducant ad. Felicem presidem : 26.
scribens epistolam continentem hec : Claudius
Lysias optimo prcesidi Felici salutem. 21 Fi-
rum hunc comprehensum a Judcis, et inci-
pientem. interfici ab eis, superveniens cum
exercitu eripui , cognito quod Romanus esset :
28. volensque scire causam, qnam objiciebant
illi, deduxi eum in concilium eorum. 29. Quem.
comperi accusari de questionibus legis ipso-
rum , nihil vero dignum morte aut vinculis
habentem criminis. 50. Et cum mihi perlatum
esset de insidiis , quas paraverant illi Judei ,
misi eum ad te, precipiens accusatoribus , ut
que :contra illum habent, dicant epud te.

^ χαὶ μὴ θχαυμάσης deest in uno Codice,
b Morel. ἔῤῥωσθε. [Sic et B. D. et Commel.; ἔῤῥωτο

B

p

CONSTANTINOP.

E] τ à] M Y δ -
ἀρκοῦνται, ἀλλὰ xot τὸν ἄρχοντα συνδιαφθεῖραι ἐπι-
χξιροῦσι * διὰ τοῦτο ᾧχονομμήθη ὥστε χἀκεῖνον μαθεῖν
— M N m
αὐτῶν τὴν ἐπιδουλήν. Αὐτοὶ δὲ οὐ μόνον Ex. τοῦ μηδὲν
y - Y D -
ἔχειν εἰπεῖν, ἀλλὰ xat &x τοῦ λάθρα ἐπιχειρεῖν ἤλεγ-
€ N $N » 3X ^ Y 4 M N τ
tav ἑαυτοὺς οὐδὲν ὄντας. Elxóg δὲ xol μετὰ τὸ dmo-

c ὅροι δ - M E] ; - 5 c^
σταλῆναι αὐτὸν, προσελθεῖν τοὺς ἀρχιερεῖς αἰτοῦντας;
^ Ὁ
χαὶ χαταισχυνθῆναι ἀπράχτους ἀπολυθέντας. Εἰχότως
Y τ - ,
δὲ τοῦτο ποιεῖ ὃ χιλίαρχος" οὐ γὰρ δὴ ἐδούλετο οὔτε
, c^ ΄ M -
χαρίσασθαι οὔτε ἐπινεῦσαι. Καὶ πῶς, φησὶν, ἐπίστευ-
z —- 5 X. 45 , Y D ,
σεν ἀληθῇ εἶναι τὰ ἐπαγγελθέντα παρὰ τοῦ νεανίου:
3 - ^ / , e
Ex τῶν ἤδη γενομένων ἐστοχάσατο, ὅτι χαὶ τοῦτο
3.35738 37 γράδι, c σ΄ ^a M /
εἰχὸς ἦν αὐτοὺς ποιῆσαι. Καὶ ὅρα τὴν χαχουργίαν "
5 ,

-Ξ:
επε

τησαν. * Καὶ
μὴ θαυυμάσης * εἶ γὰρ τοσοῦτον εἵλοντο αὐτοὶ, xat τὸν

ὥσπερ ἀνάγχην χαὶ τοῖς ἀρχιερεῦσιν

JW 5 NIY , c c Y /
κίνδυνον ἀνεδέξαντο πάντα, πολλῷ μᾶλλον xat ἐχεί--
τ € 2 E EDUC .- c S ;
νους τοῦτο ποιῆσαι sixoc ἦν. Oplc , πῶς διὰ τῆς Ψή-
A y» ον , m 7
φου τῶν ἔξω ἄθῷος γίνεται ὃ Παῦλος, ὡς καὶ ὃ Χρι-
M 3 M M
στὸς παρὰ Πιλάτου; Ἀλλ᾽ ὅρα xoi viv χακίαν 0o
c - , , IN Y ' SN
ἑαυτῆς ἀναιρουμένην.. Παρέδωχαν μὲν γὰρ αὐτὸν,

ἢ“

,
τοὺυ-
πίον: Καὶ πξε ὶ ἀθῷος εὑρίσχεται. Εἰ γὰ
γναντιον, χαι GOSETXt, χαὶ α ῳος ευὐρισχε ταῖ. ι Y*e

σ“ ἀν 1 - M M y , ^
ὠστε χαι ἀνελεῖν χαι χαταοιχασαι" γινεται οξ

M er ^ ^ / ? M [4 “ἃ E] ,
μὴ οὕτω, χἂν διεσπάσθη * εἰ μὴ οὕτω, χἂν ἀπώλετο,
Ek NS f) τὶ , δὲ m EM e
xw χατεδιχάσθη. Οὐ μόνον δὲ ἐχείνης αὐτὸν τῆς
- “2 - , M
δρμῆς ἐξαιρεῖται ὃ χιλίαρχος, ἀλλὰ xol ὑπηρέτης
- , [4 , DJ
αὐτῷ γίνεται, ὥστε ἀχινδύνως διασωθῆναι μετὰ co -
, Lad M ci :
σαύτης παρατάξεως" xal ὅπως, dxouc* ἐπάγει γάρ’
M , δ΄ i .-
Καὶ προσχαλεσάμενος δύο τινὰς τῶν ἑχατοντάρχων,
ez e , L , ,
εἶπε" ἑτοιμάσατέ μοι στρατιώτας διαχοσίους, ὅπως
n 5 7 , NE - [dz ,
πορευθῶσιν εἰς Καισάρειαν, xoi ἱππεῖς ἑύδομήχκοντα,
᾿ * Wz ^ , A ,ὔ cr τ
χαὶ δεξιολαύους διαχοσίους, ἀπὸ τρίτης ὥρας τῆς
᾿ , τιν !
νυχτὸς, χτήνη τε παραστῆσαι, ἵνα ἐπιόιθάσαντες τὸν
D ,
Παῦλον, ἀγάγωσι πρὸς O72 τὸν ἡγεμόνα" Yos ας
, ἍΝ ΄ b , c» Γ΄ ᾿
ἐπιστολὴν, περιέχουσαν τὸν τύπον τοῦτον Κλαύδιος
, -ῸὉ J [4
Λυσίας τῷ κρατίστῳ ἡγεμόνι Φήλικι χαίρειν. Τὸν ἄνδρα
τ ᾿ € bi m 5 b 7 A ,
τοῦτον συλληφθέντα ὑπὸ τῶν ᾿Ιουδαίων, καὶ μέλλοντα
- - 1 N zx
ἀναιρεῖσγαι ὕπ᾽ αὐτῶν, ἐπιστὰς σὺν τῷ στρατεύματι
* , ^ Jj € E c
ἐξειλόμεην μαθὼν, ὅτι θωμαῖός ἐστι" βουλόμενος δὲ
. ^ , ^ e^
γνῶναι τὴν αἰτίαν, δι’ ἣν ἐνεκάλουν αὐτῷ, χατήγα-
3 5 *, ' IN " ὦ Δ t 5 ,
γον αὐτὸν εἰς τὸ συνέδριον αὐτῶν. "Ov εὗρον ἐγκαλού-
A , D , Ὡω
μενον περὶ ζητημάτων τοῦ νόμου αὐτῶν, μηδὲν ἄξιον
, * ^ Ὁ Y
θανάτου ἢ δεσμῶν ἔγχλημα ἔχοντα. Μιηνυθείσης δέ
E] € , y 3 * X4 o^ C.N e
μοι ἐπιδουλῆς μέλλειν ἔσεσθαι εἰς τὸν ἄνδρα ὑπὸ τῶν
Ἴο ὃ , 2 PENA ΞΩ͂Ξ 9 x X et)
ουδαίων ἐξ αὐτῶν, ἔπεμψα πρὸς σὲ, παραγγείλας
Ξ' , ΄, Y * τι
xai τοῖς χατηγόροις λέγειν τὰ πρὸς αὐτὸν ἐπὶ σοῦ.
σ M A ^
b"Eóó5t6o. Ὅρα xot τὴν ἐπιστολὴν ἀπολογίαν ἔχου-
NA C αὐ 37 mw 03 ^Y ' Y - E
cav μὲν ὑπὲρ αὐτοῦ (Οὐδὲν γὰρ, φησὶν, εὗρον ἄξιον
Y ΕΝ ,
θανάτου ἔγχλημα ἔχοντα), κατηγορίαν δὲ χατ᾽ ἐχεί-
E M , , 3 7 7o -
voy ἢ κατὰ τούτου" οὕτως ἐθανάτων. Καὶ πρῶτον μέν

A. (liber ron admodum gravis) et Savil.]

IN:

y. 7 - - m H
φήσιν, ὅτι Μέλλοντα ἀναιρεῖσθαι ὑπὸ τῶν ᾿Ιουδαίων
[a / 3
Eie deny εἰτα προστίθησιν, ὅτι Καὶ χατήγαγον αὖ-
τὸν πρὸς αὐτούς" καὶ οὐδ᾽ οὕτως εὗρόν τι ἐγχαλέσαι
ἐχεῖνοι * καὶ δέον ὑπὲρ τοῦ προτέρου καταπλαγῆναι
M τὸ Ὡ »
xal καταισχυνθῆναι, πάλιν ἐπιχειροῦσιν ἀνελεῖν, ὥστε
Lá D
πάλιν λαμπρότερον γενέσθαι τὸν ὑπὲρ αὐτοῦ λόγον.
FX , e
Καὶ τί δήποτε τοὺς κατηγόρους πέμπει; "Iva ἐν τῷ
- - ,
δικαστηρίῳ, ἔνθα ταῦτα ἀχριθέστερον γυμνάζεται,
χρῷ τς "l8 / » - M E] LR
ἀθῷος γένηται. Ἴδωμεν τοίνυν ἄνωθεν τὰ εἰρημένα.
"E ^ EN E 2 L4 S c; cr E)
γὼ, φησὶ, Φαρισαῖός εἶμι. ᾿Γοῦτο εἰπεν, ὥστε αὖ-
M hk)
τοὺς ἐπισπάσασθαι. Εἶτα ἵνα μὴ δόξη κχολαχεύειν,
2 , A w IV M - , e SY
ἐπάγει: Περὶ ἐλπίδος καὶ ἀναστάσεως νεκρῶν. ἐγώ
χρίνομαι. Ἀπὸ τῆς χατηγορίας αὐτῶν χαὶ τὴς διαόο-
λῆς συνίστησιν ἑαυτόν - Σαδδουχαῖοι μὲν γὰρ λέγουσι
μὴ εἶναι ἄγγελον, μήτε πνεῦμα. Οὐδὲν ἀσώματον
y «NT ^^ - / 5. δὰ ^ -
ἴσασι Σαδδουκαῖοι, τάχα οὐδὲ τὸν Θεὸν, παχεῖς τινες
wo ον" SUE , ^5 E ΄
ὄντες * ὅθεν οὐδὲ ἀνάστασιν βούλονται εἰναι πιστεύειν.
aT , , X - m , c
Kot ἀναστανπες, φησὶ, γραμματεῖς τοῦ-μέρους τῶν
, /
Φαρισαίων, διεμάχοντο λέγοντες * οὐδὲν xaxov εὑρί-
σχομεν ἐν τῷ ἀνθρώπῳ τούτῳ.

"Opa ἀχούει καὶ ὃ χιλίαρχος, ὅτι αὐτὸν ἀπήλλα- ^

ξαν ἐγχλημάτων οἵ Φαρισαῖοι, xal ἐψηφίσατο ὑπὲρ
αὐτοῦ, χαὶ μετὰ πλείονος παῤῥησίας ἁρπάζει αὐτόν.
Καὶ αὐτὰ δὲ εἰρημένα Παύλῳ φιλοσοφίας ἔγεμε. T7;
δὲ ἐπιούση νυχτὶ ἐπιστὰς αὐτῷ ὃ Κύριος εἶπε: θάρσει,
Παῦλε: ὡς γὰρ διεμαρτύρω τὰ περὶ ἐμοῦ εἰς Ἵερου--
σαλὴμ., οὕτω σε δεῖ καὶ εἰς Ρώμην μαρτυρῆσαι.
Ὅρα πόση ἣ Eigenen. πρῶτον αὐτὸν ἐπαιϑεῖς
εἰτα οὐχ ἀφίησιν οὐδὲ τὸ ἄδηλον τῆς ἀποδημίας φο--
δηθῆναι τῆς ἐπὶ a: ὡς εἰ ἔλεγεν * οὐχ ἀπελεύση
μόνον χἀχεῖ, ἀλλὰ xoi τοσαύτη χρήσῃ παῤῥησία.
᾿Εντεῦθεν οὐχ ὅτι σωθήσεται ἐδηλοῦτο, ἀλλ᾽ ὅτι xo
ἐπὶ μεγάλοις * μαρτυρήσει στεφάνοις ἐν τῇ μεγάλη
πόλει. Διὰ τί δὲ οὐ πρὶν ἢ ἐμπεσεῖν εἰς τὸν κίνδυνον,
ἐφάνη αὐτῷ; “Ὅτι ἀεὶ ἐν ταῖς θλίψεσι παραχαλεῖ ὃ
Θεὸς (τότε γὰρ ποθεινότερος φαίνεται), καὶ ἐν τοῖς
κινδύνοις ἐγγυμνάζει ἡμᾶς. Ἄλλως δὲ τότε μὲν ἐν
ἀνέσει ἦν, ἀφεθεὶς τῶν δεσμῶν " νῦν δὲ ἔμελλεν αὐτὸν
διαδέχεσθαι δεινά. Ὅτι ἀνεθεματίσαμεν ἑαυτοὺς,
φησὶ, μὴ φαγεῖν μηδὲ πιεῖν. Βαδαὶ, πόση μανία *
ἑαυτοὺς τῷ ἀναθέματι ὑποδάλλουσιν ἀλογίστως.
Ὅπως χαταγάγη αὐτὸν, φησὶ, πρὸς ὑμᾶς, ὡς μέλ-
λοντας ἀχριδέστερον διαγινώσχειν τὰ περὶ αὐτοῦ. "Tt

di E oy ΡῈ μῆς tonem óenaev Jy

* In uno μυρτυρήσει deest
, à 4 E

E

C

ACTA APOSTOLORUM.

415

F'ale.N ide et epistolam, habere excusationem pro
ipso ( Nihil enim, inquit, ineeni dignum morte
habentem); accusationem autem potius contra il-
los, quam contra hunc: sic mortem appetebant. Et
primum, inquit , Moz interficiendum a Judeis
eripui : deinde addit : Deduxi eum ad illos ; et
neque sic illi aliquid accusandum | habuere : et
cum oportuisset illos ex priori conatu deterreri et
erubescere, rursus occidere tentant, ut clarior cau-
sa illius evadat. Et cur accusatores mittit? Ut in
tribunali , ubi hec accuratius examinabantur , in-
sons declararetur. Sed. superius dicta repetamus.
Ego, inquit, Phariseus sum. loc dixit, ut
illos attraheret. Deinde, ne videretur adulari,
subdit : De spe et resurrectione mortuorum
ego judicor. Ab accusatione et calumnia eorum
sese commendat ; Sadduczi namque dicunt non
esse angelum, neque spiritum. Nihil incorpo-
reum agnoscunt Sadduczi, forte neque Deum;
adeo crassi erant : unde neque resurrectionem
credere volunt. Et surgentes, quit, scribe
ex parte Phariseorum, pugnabant dicentes :

HOMIL. XLIX.

scs JVihil | malum | invenimus. in. homine | isto.

5. Vide : audit tribunus, quod Phariszi illum
acrimine liberent, et pro illo sententiam tulit ,
ac cum majore fiducia abripit. Ea vero, quee di-
cta sunt a Paulo, philosophiae plena erant. Se-
quenti vero nocte adstans illi Dominus dixit :
Bono animo esto, Paule : ut enim testificatus
es mihi in Jerusalem , ita oportet te et Rome
testificari. Vide quanta consolatio : primo. lau-
dat illum ; deinde non sinit eum occultam sibi
adhuc Romam profectionem formidare : ac si di-
ceret : Non modo illuc ibis , sed etiam tanta ute-
ris loquendi fiducia. Hinc vero non declaratur ei,
quod. salvus futurus sit, sed quod in magna urbe
pro magna corona tesüficaturus sit. Cur autem
non, priusquam incideret in periculum , apparuit
illi ? Quia Deus semper in tribulationibus conso-
latur (tunc enim. desiderabilior apparet), et in
periculis nos exercet. Aloquin autem tunc in
quiete erat liber ἃ vinculis : nunc autem illum
gravia exceptura erant. Quia devovimus nos ,
inquiunt, non manducare neque bibere. Papa ,
quanta insania ! Sese anathemati. sine ratione ob-
nóxios reddunt. Ut deducat , inquiunt , illum ad
vos, ut accuratius cognituros causam ejus.
an-

Quid dicis ? annon bis vobis concionatus est ?

non Phariseum se dixit? cur aliud. superflue

Sadduczo-

rum
nio.

opi-

Pauli

mitas.

Gen. 39.

A14 5. JOANNIS CHRYSOST.

quaritis? Ita nihil metuebant, non tribunalia ,
non leges : ita nihil apud iis intentatum erat.
Et sententiam inducunt , et actionem denuntiant.
Cum audisset autem filius sororis Pauli insi-
dias. Hoc ex divina dispensatione, quod nesci-

fc- rent quod audiretur. Quid ergo Paulus? Non tur- p

batus est, sed intellexit divinum opus esse : et
totum in illum conjiciens, ex ea re salutem nactus
est. Et vide, quomodo Deus omnia in bonum pro-
videat. Insidias nuntiat adolescens , creditum est
ei, et sic postea. servatur Paulus. Et si a causa
illa , inquies, absolutus est, cur miserunt accusa-
tores ? Ut acenratius examen fieret ; ut magis ille
purgaretur. Tales sunt Dei dispensationes : ex
quibus ledimur, ex iis juvamur. Sic et Joseph
insidiis impetebatur a domina ; et dum illa vide-
retur illi insidiari, in securitate constituit : car-
cer enim longe mitior erat domo , in qua fera illa E
nutriebatur. Illic enim cum esset , etsi ministrare-
tur ipsi, at in metu semper erat, ne domina se
aggrederetur, et carcere gravior illi metus in-
stabat :
demum et quiete degebat, ab illius ferze et turpi-
tudine et insidiis liberatus : jucundius enim ipsi
erat cum zrumnosis hominibus degere, quam

post accusationem autem in securitate

cum furente domina. Isthic ergo seipsum conso-
labatur, quod. propter castitatem eo incidisset;
illic vero timebat , ne in anima plagam acciperet : ,.,
muliere quippe amante nihil nolenti juveni mo- A
lestius , nihil scelestius , nihil gravius : omnibus
hoc vinculis onerosissimum est. Itaque non in
carcerem incidit, sed a carcere liberatus est : ini-
micum illi reddidit herum, sed conciliavit Deum :
familiariorem ipsum reddidit vero domino : eje-
cit illum ex prafectura domus suz, sed domino
domesticum reddidit. Rursum fratres vendide-
runt, sed liberarunt eum a contubernalibus inimi-
cis, ab invidia et livore multo, a quotidianis in-
sidiis ; illum procul ab odientibus se amandarunt.
Quid enim hac re deterius , quando quis cum fra- B
tribus invidis habitare cogitur, quando suspectus
st, et insidiis appetitur ? Itaque alia faciebant et
illi et illa , alia et magna pro justo apparabantur.
Gum in honore degebat, tunc in periculo erat;
cum in 1ignommia , tunc 1n securitate : non. memo-
res cjus. erant eunuchi ; et bene : ut. splendidior
fieret exitus causa, utque non humans gratiz ,
sed divine providentie totum adscriberetur; ut
tempestive. illum ad usum constituens educeret ;

b Morel. χαθαρῆναι, male.

ARCHIEP.,

CONSTANTINOP.

οὐδὲν αὐτοῖς ἀτόλμητον ἦν. Καὶ τὴν γνώμην εἰση-
dec , χαὶ τὴν πρᾶξιν ἐπαγγέλλονται. ᾿Ἀχούσας δὲ
δ υἱὸς τῆς ἀδελφῆς Παύλου τὸ uu Τοῦτο τῆς τοῦ
Θεοῦ οἰχονομίας ἦν λοιπὸν, τὸ ud, συνιδεῖν αὐτοὺς, ὅτι
ἀχούσεται. Τί οὖν ὃ Παῦλος; Οὐχ ἐθορυδήθη, ἀλλὰ
συνεῖδεν, ὅτι Θεοῦ ἐστιν ἔργον τοῦτο * xal τὸ πᾶν ἐπ᾽
αὐτὸν ῥίψας, εἶχεν ἐξ ἔργου τὴν σωτηρίαν. Καὶ σχόπει
πῶς εἰς ἀγαθὸν πάντα ὃ Θεὸς ᾧχονόμησεν. Εἶπεν ὁ
νεανίας τὴν ἐπιδουλὴν, ἐπιστεύθη, xol οὕτω λοιπὸν
δέσσοιπ ταν Παῦλος. Καὶ εἰ

3
ἀφέθη 1 φησὶ ; τῆς ait ἴας,

διὰ τί τοὺς κατηγόρους ἔπεμψαν: “Ὥστε ἀχ χριόεστ ἔραν
, ^ cer E
γενέσθαι τὴν ἐξέτασιν - ὥστε μᾶλλον "χαθαρθῆναι

N y VM τ c T
τὸν ἄνδρα. Τοιαῦται ai τοῦ Θεοῦ οἰχονομίαι- OU ὧν
, ^M , τ
βλαπτόμεθα, διὰ τούτων ὠφελούμεθα. Οὕτω xol

3 Y

οὐ ἐπεθδουλεύετο ὑπὸ τῆς δεσποίνης " xal ἐδόχει
uiv ἐπιθουλεύειν, ἐπιδουλεύουσα δὲ ἐν ἀσφτφαλεία χατέ-
στησεν αὐτόν" τῆς γὰρ οἰχίας, ἔνθα τὸ θηρίον ἐχεῖνοὸ
E] freue E A3 E a -T
ἐτρέφετο, πολλῷ τὸ δεσμωτήριον ἡμερώτερον ἦν.
Ἔχεϊ μὲν

1 A - ;
v γὰρ ὦν, εἶ xo ἐν üepumet ἦν, ἀλλ᾽ ἐν φόδῳ

5 ,
τ τυ Uu, ποτε ἐπίθηται ἣ δέσποινα, καὶ δεσμὼω-
τηρίου χολεπώτερον ὃ φόδος αὐτῷ ἐπέχειτο" μετὰ δὲ

x
τὴν κατηγορίαν ἐν ἀδείᾳ λοιπὸν xat uper ἦν, ἀπαλ-
λαγεὶς ἐχείνου τοῦ θηρίου χαὶ τῆς ἀσχημοσύνης χαὶ
x. iM 2 Dey v zm Ὁ
τῆς ἐπιδουλῆς" βέλτιον γὰρ αὐτῷ ἦν τεταλαιπωρημέ-
n) P] 6 n - 3 , ^ , 2
γοις ἄν Ὁ συνεῖναι, ἢ ᾿καιϊνο d δεσποίνη. "Ev-
ταῦθα μὲν οὖν παρ dues ἑαυτὸν, ὅτι διὰ T
2 ἐὐέπεσενν i ἐδεδοίχει, ἡ περὶ τὴν Ψυχὴν
^Y ,
δὲν γὰ lo ἐπαχθέστερον ἐρωμένης
5^5 3
γέῳ " M Ret οὐδὲν ἐναγέστερον, οὐδὲν βαρύτε-
/, m -
πὸ πάντων δεσμῶν τοῦτο χαλεπώτερον. Ὥστε οὐχ

εἰς eed ἐνέπεσεν, ἀλλὰ δεσμωτηρίου ἀπηλ-

Lad M
λάγη * ἐξεπολέμωσεν αὐτῷ τὸν δεσπότην, ἀλλὰ xa-
re M N , τα
τήλλαξζε τὸν Θεὸν, οἰκειότερον αὐτὸν x τέστησε τῷ

» , ^ ^ —-— τ
ὄντως Δεσπότη τῷ ἀληθινῷ " ἐξέδαλε τῆς ἐπιστασίας

- -

τ Da ,
τῆς ἐν τῇ οἰχία, ἀλλ᾽ φχείωσε τῷ Δεσπότη. Πάλιν οἱ

95 «25 »
ἀδελφοὶ ἐπώλησαν, τ DOSE αὐτὸν συνοιχούν -

» φθόνου xa βασχανίας πολλῆς; ἐπιδουλῆς
A E E m— M LY d M -
χαθημερινῆς ; d χατέστησαν αὐτὸν τῶν μισούν--
n, M

t γὰρ τούτου χεῖρον, ὅταν τις ἃ

των. ἀδελφοῖς φθονοῦ-

σι συνοιχεῖν ἀναγχάζηται, ὅταν δι᾽ motae ἢ, ὅταν

ἐπιδουλεύηται; “Ὥστε ἕτερα μὲν ἐποίουν καὶ οὗτοι

^ 5 -

χἀχείνη, ἕτερα δὲ ᾧχονοιεῖτο ὑπὲρ τοῦ διχαίον με-
^ , E: D
γάλα. Ὅτε ἦν ἐν τιμῖ!, τότε ἦν ἐν χινδύνῳ - ὅτε ἦν
a2 338 2 E TT AE ΕΣ ΄ E ] ,
ἐν ἀτιμία, τότε ἦν ἐν ἀσφαλεία- οὐχ ἐμνημόνευον

, Ὁ e Ὁ ^ c y
αὐτοῦ oi εὐνοῦχοι" xo χαλῶς, ἵνα λαμπροτέρα γένη-

»» ^^ € , eu M

ται τῆς ἐζόδου ἣ ὑὕποθεσις * ἵνα μὴ χάριτι ἀνθρωπίνη,

, * m
ἀλλ᾽ oixovou.ta θεία τὸ πᾶν λογίζηται " ἵνα εὐχαίρως

zu Pie τ M Ded ΕΣ
εἰς χρείαν καταστὰ- ἐξαγάγη tva μὴ Δ τος ἀλλ᾽
ΤΕ τούμενος αὐτὸν ἐχδάλη τοῦ δεσμωτηρίου ὃ Φα-

^ Morel. ἐν ἀθυμία.

IN ACTA APOSTOLORUM.

, y^ ^ , m ^
pac. Οὐχ ἔδει δοῦλον γενέσθαι τὸ δῶρον, ἀλλ᾽ εἰς
ΒΡ | - ' 7 , Y A 31. τῷ
ἀναγχὴν χαταστῆναι τὸν βασιλέα * ἔδει φανερὰν αὐτοῦ

/ X ; ἢ - , ΟΕ ἢ
γενέσθαι τὴν σοφίαν. Διὰ τοῦτο λανθάνει ὃ εὐνοῦχος,
T 1 , y τ Ὁ n 1
ἵνα μὴ λάθη Αἴγυπτος, ἵνα μὴ ἀγνοήσῃ αὐτὸν ὃ βα-

^ M ,
σιλεύς. Ei τότε ἐξηνέχθη, ἴσως ἂν xal ἐπεθύμησεν
- D D ,ὔ ,
ἀπελθεῖν εἰς τὴν αὐτοῦ * διὰ τοῦτο μυρίαις ἀνάγκαις

, -Ὁ m ^ , ς A m— "^
χατέχεται, πρῶτον τῇ δεσποτεία, δεύτερον τῷ δε-

m J m ?
σμωτηρίῳ , τρίτον ἐν τῇ βασιλεία, ἵνα ταῦτα olxovo-

b - - - c 3 ^c
μηθῆ. Καθάπερ οὖν τινα γενναῖον πῶλον ἐχπηδῆσαι

e - B cte

βουλόμενον πρὸς τοὺς αὐτοῦ, χατεῖχεν ὃ Θεὸς ἐχεῖ
- ,

δι᾿ αἰτιῶν ἐνδόξων. "Oct γὰρ ἐπεθύμει τὸν πατέρα

- - τω" Ψ mM ,
ἰδεῖν χαὶ ἀπαλλάξαι τῆς ὀδύνης, δῆλον ἐκ τοῦ χαλέσαι

3 ἢ

αὐτὸν ἐχεῖ.

Βούλεσθε καὶ ἑτέρας ἴδωμεν ἐπιδουλὰς , ὅτι ὑπὲρ
ἡμῶν γίνονται, οὐ μόνον τῷ μισθὸν ἔχειν, ἀλλὰ xat
τῷ ἐν αὐτῷ τῷ χαιρῷ τὰ ὑπὲρ ἡμῶν ποιεῖν ; "Emnc-
Θούλευσε τῷ τούτου πατρὶ ὃ θεῖος ὃ τούτου, χαὶ τῆς
πατρίδος ἐξήλασε τί οὖν; Καὶ αὐτὸς μαχρὰν
τοῦ χινδύνου αὐτὸν χατέστησεν' ἐν ἀσφαλεία γὰρ
xal αὐτὸς γέγονεν" ἐποίησε φιλοσοφώτερον, ἐποίη-
σεν ἰδεῖν τὸ ὄναρ. Ἀλλ᾽ ἐδούλευσεν ἐν ἀλλοτρία:
᾿Αλλὰ παρὰ τοῖς αὐτοῦ ἀπελθὼν "λαμόάνει νύμφην,
χαὶ ἄξιος φαίνεται τῷ κηδεστῇ. Ἀλλ᾽ ἠπάτησε χἄ-
χεῖνος; ᾿Αλλὰ χαὶ τοῦτο εἰς ἀγαθὸν γέγονεν, ἵνα
πολλῶν παίδων γένηται πατήρ. Ἀλλ᾽ ἐδουλήθη
ἐπιδουλεῦσα: ; ᾿Αλλὰ xal τοῦτο εἰς ἀγαθὸν, ἵνα
εἰς τὴν αὐτοῦ λοιπὸν ἐπανέλθη * εἰ γὰρ y ἐν εὐπρα-
γία, οὐκ ἂν οὕτως ἐπεθύμει τῆς ἑαυτοῦ. Ἀλλ᾽ ἀφεῖλε
τὸν μισθόν; ᾿Αλλὰ πλεῖον γέγονεν. Οὕτω πανταχοῦ
ὅσῳ ἐπεθδουλεύοντο, τοσούτῳ τὰ τούτων ἤνθει. Εἰ μὴ
ἔλαδεν, οὐκ ἂν ταχέως ἐγένετο το-
πατὴρ, ἄλλ᾽ “ ἐν ἀπαιδίᾳ πολὺν ἂν

M ,
τὴν πρεσθυτέραν
σούτων παίδων
e , M 3 , “ἡ “ A K
εἵἴλχυσε χρόνον, xat ἐπένθησεν ἂν χαθάπερ χαὶ ἣ

, 90 lj ATE Y x 3e). ΕΣ / 0 d A P
γυνή. ᾿Ἐχείνη μὲν γὰρ εἴκότως ἐπένθει, ἅτε μὴ γε-

νη μήτηρ" οὗτος δὲ E. ἀαραμυθίαν - ὅθεν αὖ-
νομένη μήτηρ᾽ οὗτος δὲ ἔχει παραμ. B

M 38 , , 3 M δ, τα 32 ͵ *
τὴν xat διαχρούεται. Πάλιν εἰ μὴ αὐτὸν ἀπεστέρησε

- m NES A c
τῶν μισθῶν, οὐχ ἂν ἐπεθύμιησεν ἰδεῖν τὴν αὐτοῦ, οὐκ
^ , d € , ma 79 Ae UN 2 ^ ev 3 ΞΡ S
ἂν ἐφάνη f φιλοσοφία τοῦ ἀνδρὸς, οὐχ ἂν μᾶλλον ᾧχειώ-

τὰν ἐὉ M J (s d , ες /, -
θησαν αὐτῷ.-Ὅρα γὰρ τίφασι" ΚΚαταδρώσει χατέφαγεν
Ξ- , cC [:/ m ὔ Dd
ἡμᾶς xat τὸ ἀργύριον ἡμῶν. “Ὥστε τοῦ φίλτρου τοῦτο
y / ἘΠῚ ' 1 -
γέγονεν αἴτιον. Δούλας εἰχε λοιπὸν ἀντὶ γυναιχῶν,
χαὶ

-“

E] ) - SUD TS en CL NV VS τ /
£t VEtTO Tuo αὐτῶν, OU QUOEV tGOV XVI Uu. γένοιτο
ἄν 00

^Y M 5 Ww D er - i]
δὲν γὰρ, οὐδὲν τοῦ οὕτω φιλεῖσθαι παρὰ γυναι-
M UI - , PAY 3 Ἃ «EN N
χὸς χαὶ φιλεῖν τιμιώτερον. Καὶ γυνὴ, φησὶν, ἀνδρὶ
, ^ τ τ Dl ,
συμ-περιφερομένη. ^ Ev τοῦτο τῶν μαχαριστῶν τίθησιν
, , X » e c " ΕῚ
ὃ σοφός τούτου γὰρ ὄντος πᾶς πλοῦτος, πᾶσα εὖπρα-
, UT "yer Ἂ * - » '
tx πέρίεστιν " ὥσπερ οὖν μὴ ὄντος, τῶν ἄλλων οὐδὲν

^

δ , ^
Aog, ἀλλὰ πάντα ἀνατέτραπται, χαὶ ἀηδίας ἐστὶ

b Unus λυμθένειν.

415

C ut Pharao non beneficium dans, sed ab eo acci-
piens, ipsum ex carcere ejiceret. Non oportebat
servile donum esse, sed regem necessitate cogi :
oportebat illius sapientiam. manifestam esse. Ideo
obliviscitur eunuchus , ut ne lateat /Egyptum , ut
ne illum rex ignoret. Si tunc eductus fuisset ,
forte voluisset in terram suam reverti : ideoque

HOMIL. XLIX.

mille necessitatibus retinetur : primum dominio ,
deinde carcere , tertio in regno, ut hiec dispensa-
rentur. Sicut ergo generosum equum ad suos exsi-
lire volentem , Deus eum isthic gloriosas ob causas
retinuit. Quod. enim patrem videre optaret , et a
dolore liberari, palam est ex eo, quod ipsum
isthuc acciverit.

4. Vultis alias quoque videamus insidias, quod
pro nobis fiant, non modo quod mercedem ha-
beant, sed etiam in ipso tempore pro nobis fa-
ciant? Hujus patri patruus ipsius insidiatus est,
et eum a patria expulit : quid. ergo? Ipsum quo-
que procul a periculo constituit; nam in tuto ille
fuit : reddidit. eum magis philosophum, fecit. ut
videret somnium. Sed servivit in aliena terra?
Verum ad suos profectus sponsam accipit ille, et
dignus videtur socero. Sed decepit et ille? Sed
E illud in bonum cessit, ut multorum filiorum pa-

ter fieret. Sed. voluit insidiari? At hoc etiam in

bonum cedit, ut demum ad terram suam rediret :
nam si in re prospera fuisset, non ita patriam
desiderasset. Sed mercedem illi abstulit? At ma-
jor deinde fuit. Sic ubique quanto magis insidiis
impetebantur, tanto magis res ipsorum florebant.

Nisi majorem dnxisset , non cito fuisset tot filio-

rum pater; sed in orbitate multum temporis ex-

D

370 €gisset , et luxisset ut uxor sua. Illa namque me-

A rito lugebat, eo quod non esset mater; ipse vero
consolationem habet : ideo ipsam repellit. Rursus
si non illum a mercede privasset, non optasset
videre terram suam , neque philosophia viri ap-
paruisset, nec magis illi familiares facti fuissent.
Vide namque quid dicant: Devorando devora-
pit nos et argentum nostrum. Itaque hoc amo-
ris causa fuit. Ancillas demum habuit. pro uxo-
ribus, et diligebatur ab illis, cui possessioni
nulla conferri poterit : nihil enim pretiosius quam
amari ab uxore, et amare illam. Et uxor, in-

B quit, oiro consentiens. Hanc unam inter beati-
tudines ponit Sapiens : in hoc enim omnes divitiz,
omnis felicitas consistit : sicut si illud non sit, alia
nihil juvant, sed subversa sunt, et insuavitate

« Morel. et quidam alii ἐν ὁποδημία.

Gen. 31.
r5.

Eccl. 25.2.

416 S. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

confusioneque plena. Igitur et nos hoc pre omni- μεστὰ xai συγχύσεως. Οὐχοῦν xai ἡμεῖς τοῦτο πρὸ

bus queramus. Qui pecunias quarit, non hoc πάντων ζητῶμεν. Ὃ χρήματα ζητῶν, οὗ ζητεῖ τοῦτο.

querit. Hzec quzeramus , quie firma esse possunt. Ταῦτα ζητῶμεν, ἃ δύναται πάγια εἰναι. Μὴ γάμον

Ne quxramus nuptias ex opulentis, ne opes ni- ζητῶμεν ἀπὸ εὐπόρων, ἵνα μὴ τῆς οὐσίας ἣ ἀμετρία

mis uxori suadeant ut altum sapiat, ne sensus φρόνημα τέχῃ τῇ γυναιχὶ, ἵνα μὴ τὸ φρόνημα δια-

Uxor qua- ille causa sit corruptionis. Non vides quid fecerit φθορᾶς αἴτιον 7. Οὐχ δρᾶς τί ἐποίησεν ὃ Θεός: πῶς
nm 32c^- Deus? quomodo illam subdiderit? Cur ingratus αὐτὴν ὑπέταξε : Διὰ τί ἀγνώμων εἰ; διὰ τί ἀναίσθη-
es? cur sine sensu? Quod tibi ex natura concessit, C τος: “Ὅπερ ἐχαρίσατό σοι ἀπὸ τῆς φύσεως, τούτου

hoc tu ne corrumpas auxilium. Non ut opulentam σὺ μὴ διαφθείρῃς τὴν βοήθειαν. Ὥστε οὐκ εὔπορον

quierere oportet, sed ut vite consortem adliberos δεῖ ζητεῖν, ἀλλ᾽ ὥστε χοινωνὸν βίου λάδωμεν elc χα-
procreandos. Non ideo uxorem dedit Deus, ut τάστασιν παιδοποιίας. Οὐχ ἵνα χρήματα εἰσφέρη
pecunias afferret, sed ut adjutrix esset. Quae vero γυνὴ, διὰ τοῦτο αὐτὴν ἔδωχεν 6 Θεὸς, ἀλλ᾽ ἵνα ἡ Bon-
pecunias affert , etiam insidiatur et domina fitpro — 05c. Ἢ δὲ χρήματα εἰσφέρουσα, καὶ ἐπίδουλος, * xa
conjuge; vel etiam bestia pro muliere, altumque δέσποινα ἀντὶ γυναιχὸς γίνεται" ἢ τάχα θηρίον ἀντ

sapere vult ob divitias. Nihil turpius viro, qui ita γυναιχὸς, ἀξιοῦσα μεγάλα διὰ τὸν πλοῦτον φρονεῖν.
ditescere velit. Nam si ipsa pecuniarum eupiditas Οὐδὲν αἰσχρότερον ἀνδρὸς οὕτω βουλευομένου πλου-
tentationibus plena est, dehujusmodi divitiis quid τεῖν. ΕἾ γὰρ αὐτὸ τὸ πλουτεῖν πειρασμῶν γέμει, τὸ
dicemus? Ne enim attendas, si raro accidat, si οὕτω πλουτεῖν ποῦ θήσομεν ; Μὴ γὰρ, εἴ τις σπανιά-

D
t
D
t

casu, si przeter rationem : neque enim aliis rebus, — x!c xoi παρὰ τὸ cuuaivov xoi παρὰ λόγον ἐπέτυλ &
quibus fruuntur aliqui, et insperato obtinent, at- τοῦτο ἴδης " οὐδὲ γὰρ ἐν τοῖς ἄλλοις πράγμασιν οἷς
tendendum est; sed quid secundum rationem sit D ἀπολαύουσί τινες, χαὶ ἐκ παραδόξου ἐπιτυγχάνουσι,
videamus, annon mille molestiis: res plena sit. προσέχειν δεῖ - ἀλλ᾽ αὐτὸ τὸ χατὰ λόγον ἴδωμεν, εἰ
Non solus ipsein ignominia eris , sed etiam filios μὴ μυρίας ἀηδίας γέμει τὸ πρᾶγυα. Οὐχ αὐτὸς μόνος
deturpas, pauperes relinquens, si contigerit te ἐν ἀδοξίᾳ γίνη, ἀλλὰ xo παῖδας καταισχύνεις, πένη-
priorem mori;hincque multasdas uxori occasio- τᾶς ἀφεὶς, εἰ cuu atr, προαπελθεῖν, καὶ αὐτῇ πολλὰς
nes, ut alterum quzrat maritum. Annon vides, δίδως ἀφορμὰς τοῦ δευτέρῳ πάλιν προσοιλιλῆσαι νυμ.-
hanc fuisse multis secundarum nuptiarum cau- φίῳ. Ἢ οὐχ δρᾶς, ὅτι πολλαῖς αὕτη γέγονεν ἣ πρό-
sam, ut non contemnerentur, et ut quarerentalios φᾶσις δευτέρου γάμου, τὸ μὴ χαταφρονεῖσθαι, τὸ ζη-
qui rem suam curarent? Ne igitur, quaeso, pro- τεῖν τοὺς ἐφισταμένους τοῖς ὑπάργουσι: Μὴ δὴ το-
pter opes tanta operemur mala; sed omnia relin- σαῦτα ἐργαζώμεθα χαχὰ διὰ χρήματα ἀλλὰ πάντα
quamus, et animam quzramus bonam, ut et cari- E " ἀφῶμεν, καὶ ψυχὴν ζητῶμεν χαλὴν, ἵνα καὶ ἀγάπης
tatem assequamur. Hz sunt magnz divitis, hic ἐπιτύχωμεν. Οὗτος ὃ πλοῦτος 6 πολὺς, οὗτος ὃ μέγας
magnus thesaurus, hac innumera bona: quibus θησαυρὸς, ταῦτα τὰ μυρία ἀγαθά ὧν γένοιτο πάντα
utinam nos omnes fruamur et secundum leges Dei ἡμᾶς ἀπολαῦσαι δεόντως, xoi χατὰ τοὺς νόμους τοῦ
vivamus, ut et futura bona possimus adipisci, Θεοῦ ζῆσαι, ἵνα χαὶ τῶν μελλόντων ἀγαθῶν δυνηθῶ -
gratia et benignitate Domini nostri Jesu Christi, μὲν ἐπιτυχεῖν, χάριτι xo. φιλανθρωπία τοῦ Κυρίου
Y

. . XT e . . . . c , co X7 e 3 Χ ΑΣ cT , ὦ ef
quicum Patri et Spititui sancto gloria, imperium, ἡμῶν ᾿Γησοῦ Χριστοῦ, μεθ᾽ οὗ τῷ Πατρὶ ἅμα τῷ ἁγίῳ

. , v M ο MI X
honor, nunc et semper , et in secula seculorum. Πνεύματι δόξα, χράτος, τιμὴ, νῦν xal ἀεὶ, xoà eic
Amen. τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

* [ Sic uterque Cod. B. D. qui sunt integri, Item Sa- — Benedictini consuluerunt castigatam hanc Editionem. ]

vil. : unde que in Commelino exstat lacuna verborum, a Alius αὐτῇ μυρίας δίδως.
«zi ζέσποινα... γυναιχός, potuit expleri. Sed justo minus b Unus ἀρίωμεν.

IN

OMIAIA ν΄.

Ot μὲν οὖν στρατιῶται χατὰ τὸ διατεταγμένον αὐτοῖς
ἀναλαθόντες τὸν Παῦλον, ἤγαγον διὰ νυχτὸς εἰς
τὴν Ἀντιπατρίδα. ΤῊ τε ἐπαύριον ἐάσαντες τοὺς
ἱππεῖς πορεύεσθαι σὺν αὐτῷ, ὑπέστρεψαν εἰς τὴν
παρεμβολήν. Οἵτινες ἐλθόντες εἰς τὴν Καισάρειαν,
χαὶ ἀναδόντες τὴν ἐπιστολὴν τῷ ἡγεμόνι, παρέστη-

σαν χαὶ τὸν Παῦλον.

ACCN , , ij
Καθάπερ βασιλέα τινὰ δορυφόροι παρέπεμπον μετὰ
M , m 7
τοσούτου πλήθους χαὶ ἐν νυχτὶ, φοδούμενοι τοῦ δήμου
- - s b p 3- x
τὴν ὀργὴν τῆς δρμῆς. ᾿Επεὶ o0v τῆς πόλεως αὐτὸν
E s ὙΨΌΣ
ἐξέδαλον, τότε ἀφίστανται. Οὐχ ἂν δὲ 6 χιλίαρχος
M , EN 2 7, ΡΥ A 4 5 A M
μετὰ τοσαύτης αὐτὸν ἀσφαλείας ἐξέπεμψεν, εἰ ut xol
E: “Ὁ N NC / Y^
αὐτὸς οὐδὲν ἦν αὐτοῦ χατεγνωχὼς, χαὶ ἐχείνων ἤδει
, 32 ,
τὸ φονιχόν. ᾿Αναγνοὺς δὲ, xal ἐπερωτήσας Ex ποίας
*
, c N D ,
ἐπαρχίας ἐστὶ, xat πυθόμενος, ὅτι ἀπὸ Κιλιχίας,
; M 14 ,
διαχούσομαί σου, ἔφη, ὅταν xat ot χατήγοροί cou πα-
, 2 ἀν / E bei 5 Led , *H ,
ραγένωνται * ἐχέλευσέ τε αὐτὸν ἐν τῷ πραιτωρίωῳ Ἡρώ-
7 M 3 τὰν
δου φυλάσσεσθαι. Ἤδη ἀπελογήσατο ὑπὲρ αὐτοῦ 6
L
- J
Aucíac* ἀλλ᾽ ὅμως x«t ἔτι οἱ Ἰουδαῖοι ἐπιτίθενται ,
A , M E] M M L). 5
xaX προχαταλαμόανουσι τὸν ἀκροατὴν, xai πάλιν εἷς
^ — Ψο o /- 5 LX
δεσμὰ βάλλεται, xai dxous πῶς" ἐπάγει γάρ" Mex

o2 o
(0^7 m
»

, N 3 , M
πέντε ἡμέρας χατέθη ὃ ἀρχιερεὺς Ανανίας μετὰ
, M J EJ
πρεσβυτέρων xat δήτορος Τερτύλλου τινὸς, οἵτινες ἐνε-
, , c € , Y - I » Ὅ ΩΣ ὑδ᾽
φάνησαν τῷ ἡγεμόνι κατὰ τοῦ Παύλου. "Opa πῶς οὐ
E. D ,
οὕτως ἀπέστησαν, ἀλλ᾽ ἔρχονται μυρίοις χωλύμασι
χαίτοι χωλυόμενοι, ὥστε χἀχεῖ χαταισχυνθῆναι. Κλη-
- Ev /
θέντος δὲ αὐτοῦ, ἤρξατο χατηγορεῖν ὃ 'Γέρτυλλος, λέ-
- , NM τ M
γῶν * πολλῆς εἰρήνης τυγχάνοντες διὰ σοῦ, καὶ xa-
- x ΄, ^N TM -
τορθωμάτων γινομένων τῷ ἔθνει τούτῳ διὰ τῆς σῆς
V e 5 , ,
προνοίας, πάντη τε xat πανταχοῦ ἀποδεχόμεθα, κρά-
ἋΣ ; M 7 3 , zi TS Y
τιστε Φῆλιξ, μετὰ πάσης εὐχαριστίας. Ἵνα δὲ μὴ
- τ /
ἐπὶ πλέον σε ἐγχόπτω, παραχαλῷ ἀχοῦσαι συντόμως
^ ^ c A - € y
ἡμῶν τῇ σὴ ἐπιεικεία. Καὶ μὴν δυεῖς τοῦτο πεποιή-
“- ^ E (Xe /
κατε" ῥήτορος οὖν τί ἔδει: Ὅρα πῶς xat οὗτος εὐθέως
D D Y ,
£x προοιμίων ὡς νεωτεροποιὸν xal στασιαστὴν Boo-
τ - ,
λεται παραδοῦναι, «καὶ τοῖς ἐπαίνοις προχαταλαμ.-
i. oQV NE; z
6&vet τὸν διχαστήν. Eica ὡς πολλὰ ἔχων εἰπεῖν,
e *x«i μόν το λέγει: Ἵνα δὲ μ}
παρατρέχει, *xat μόνον τοῦτο λέγει α δὲ μὴ
, A, 3 , σ c 3 3 , - 6 u
ἐπιπλέον σε ἐγχόπτω. Opa πῶς εἰς ἐπιθυμίαν ἐμόάλ-
, * » ^
λει χολάσεως τὸν διχαστήν" εἴ γε ἔμελλε τὸν τὴν
, Lid c M
οἰχουμένην ἀνατρέποντα χαθέξειν, xal ὡς ἐπὶ χατορ-
τ r - M
θώματι φρονοῦσι μεγάλῳ. Ἐρόντες γὰρ τὸν ἄνδρα
M Ἁ το τ -
τοῦτον λοιμὸν, χαὶ χινοῦντα στάσεις πᾶσι τοῖς Tou-

"7

r4 M] M 7 / bh
δαίοις τοῖς χατὰ τὴν OLX OU IAE VV, πρωτοστάτην τε τῆς

ἃ «zi μόνον τοῦτο λέγει deest in uno,

ACTA APOSTOLORUM.

$71

C

D

E

HOMIL. L.

HOMILIA L.

Car. XXIII. v. 51. Milites ergo, ut. prece-
ptum erat sibi, assumentes Paulum, duxe-
runt per noctem 4ntipatridem. 32. Et poste-
ra die relictis equitibus ut cum eo irent,
reversi sunt ad castra. 59. 4t illi cum wve-
nissent Cesaream, et tradidissent epistolam
praesidi, statuerunt ante illum et Paulum.

1. Quasi regem quemdam satellitibus stipatum,
iransmittunt cum tanta multitudine et in nocte,
ümentes iram et impetum populi. Postquam igi-
tur ejecerunt illum ex civitate, tunc desistunt. Ne-
que tribunus cum tanta illum misisset securi-
tate, nisi et ipsum innoxium putasset, et illorum
sanguinarium animum novisset. 54. Cum autem
legisset, et interrogasset de qua provincia es-
set, audissetque quod ex Cilicia: 55. 4udiam
te, inquit, cum accusatores tui venerint : jus-
sitque illum in pretorio Herodis custodiri. Jam
pro illo rationem dederat Lysias ; attamen adhuc
illic illum Judzi adoriuntur, et praeoccupant au-
ditorem, et iterum in vincula conjicitur: et quo-

modo, audi. Addit enim:1. Post quinque autem car, xxi,

dies descendit princeps sacerdotum 4 nanias
cum senioribus et Tertullo quodam oratore,
qui adierunt presidem adversus Paulum.Vide
quomodo neque ita destiterunt, sed. veniunt, licet
mille occurrant obices, ut illic confundantur.
2. Et citato illo cepit accusare Tertullus, di-
cens : Cum in multa pace agamus per te, et
multa bona opera fiant in hac gente per tuam
providentiam, 5. semper et ubique suscipimus,
optime Felix, cum omni gratiarum actione.
4. IVe diutius autem te protraham, oro, breviter
audias nos pro tua clementia. Atqui vos hoc
fecistis : quid igitur opus erat oratore? Vide quo-
modo hic quoque statim ab exordio illum ut no-
vatorem seditiosum vult traducere, laudibus vero
judicem praoccupat. Deinde, quasi multa dicenda
habeat, pratercurrit, et hoc unum dicit : /Ye diu-
tius autem. le protraham. Vide quomodo pu-
niendi desiderium judici immittat, quasi compre-
hensuro eum, qui orbem subverteret, et quasi de
praclaro opere sentiunt. 5. Zneenimus hunc ho-
minem pestiferum, et concitantenv seditiones

418

omnibus Judeis in universo orbe, et auctorem
seditionis secte IYazarenorum, 6. qui etiam
templum violare conatus est : quem et appre-
hensum voluimus secundum legem nostram
judicare. Τ. Superveniens autem tribunus Ly-
sias, cum vi magna eripuit eum de manibus
nostris, 8. jubens accusatores ejus ad te veni-

S. JOANNIS CHRYSOST.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

τῶν Ναζωραίων αἱρέσεως, ὃς χαὶ τὸ ἱ ἱερὸν, ἐπείρασε

βεθηλῶσαι- ὃν χαὶ ἐκρατήσαμεν, καὶ χατὰ τὸν ἡμέ-

τ νόμον ἠθελήσαμεν χρῖναι. Παρελθὼν δὲ Λυσίας
ὁ χιλίαρχος, v με

ἀπήγαγε, χελεύσας τοὺς X τηγόρους αὐτοῦ ἔρχεσθαι

2

ἐπὶ παρ᾽

n Am , E] - y qe
τὰ roris βίας ἐχ τῶν χεῖρον ἡμῶν

σοὺ" οὗ δύνασαι αὐτὸς ἀναχρίνας περὶ

, ,
πάντων τουτῶν ἐπιγνῶναι, ὧν ἡμεῖς κατηγοροῦμεν

re; a quo poteris ipse judicans de omnibus illis 5; αὐτοῦ. Τοῖς χατὰ τὴν οἰκουμένην, φησὶν, Ἰουδαίοις

cognoscere, de quibus nos accusamus eum.
oo οτος inquit, seditiones omnibus Ju-
deis in universo orbe. Ut pestiferum et commu-
nem gentis hostem illum calumniantur, ac secte
Nazarenorum principem. Videbatur hoc ignomi-
niosum esse, quod Nazarenorum: ideo hoc produ-
xerunt , et ea de re iterum calumniabantur eum ;
Nazaret enim vilis erat. Et invenientes, inquit.
Vide, quam versute illum ut profugum calu-
mnientur, vix illum assequuti, cum septem die-
bus in templo fuerit. Quem et apprehensum vo-
luimus secundum legem nostram judicare. Vide
quomodo et legem contumelia afficiant:nisi for-
tasse secundum legem erat, verberare, occidere,
insidiari. Sequitur Lysiz accusatio. Superveniens
autem Lysias tribunus cum vi magna eripuit
eum ex manibus nostris. Non conveniebat illi,
inquit, rem hanc facere, quam tamen fecit. Ex quo
poteris judicans de his omnibus cognoscere,
de quibus nos accusamus illum.9. Adjecerunt
autem et Judei, dicentes hec ita se habere.
Quid ergo Paulus? num ad hzc tacet? Minime,
sed libere loquitur iterum et respondet, idque vo-
lente preside; subdidit enim : 10. Fespondit au-
tem Paulus, annuente sibi preside ut diceret:
Ex multis annis te esse justum judicem genti
huic sciens, bono animo pro me satisfaciam.
11. Potes enim cognoscere, quia non non plus
sunt mihi dies, quam duodecim, ex quo ascen-
di adorare in Jerusalem : 12. et neque in tem-
plo invenerunt me cum aliquo disputantem
aut concursum facientem turbe, neque in syn-
agogis, 19. neque in civitate : neque probare
possunt ea, de quibus nunc me accusant. Non

sunt hec adulationis verba, testificari judici ju- p

stitiam ; sed illa potius, Cum in multa pace aga-
mus per te. Cur ergo injuste seditiones agitis?
Perpende autem, illi ad injustitiam pellebant, hic
justitiam. quaerebat : ideo. dicebat : Bono. animo
prome satisfaciam ; deinde a tempore confirmat:

[ Desiderantur hic in Commel. et Montf. verba zi-
. Ναζωραίων, quae e Savil. et Codd, supplevi-

A JU ^
στασεις χινουντα.

Ὡς λυμεῶνα λοιπὸν χαὶ χοινὸν
ἐχθρὸν coU ἔθνους ἘΣ ie πρωτοστάτην τε τῆς
τῶν Ναζωραίων " αἱρέσεως. Εδόχει τοῦτο ἐπονείδιστον
εἶναι, τὸ τῶν Ναζωραίων " διὸ καὶ τοῦτο Tops xa
ἀπὸ τούτου πάλιν διέδαλλον αὐτόν - ἣ γὰρ Ναζαρὲθ

εὐτελὴς d Καὶ eque φησίν. Ὅρα, πῶς ie
yos ὡς mI συχοφαντοῦσι, χαὶ μόλις ἐπι-
τυχόντες, χαίτοι ἑπτὰ ἥμέρας εἶχεν ἐ ἐν τῷ ἱερῷ. Ὃν
καὶ ἐχρατήσαμεν, καὶ χατὰ τὸν f ἕτερον νόμον ἦθε-
λήσαυεν χρῖναι. Ὅρα πῶς xat τὸν νόμον ὑόρίζουσιν .
εἴ γε μὴ τοῦτο νόμου ἦν, τὸ τύπτειν, τὸ ἀναιρεῖν, τὸ
ἔνεδρα ποιεῖν. Εἶτα χαὶ τοῦ Λυσίου χατηγορία. Πα-
ρελθὼν δὲ Λυσίας ὃ χιλίαρχος μετὰ πολλῆς βίας ἐχ
; Qn-

1 ES hd d 2 , 5 e NP
s T Ont u.a TOV * Me £T Uf oE. IIo οὐ ὀυνασα!
Ε)

τω — τω , Ὁ -ῸὉ
τῶν χειρῶν ἡμῶν ἀπήγαγεν * οὐ προσῆχον αὐτῷ

Qa

i
M

, " - -
αὐτὸς ἀναχρίνας περὶ τουτῶν πάντων γνῶναι; ὧν

ἡμεῖς χατηγοροῦμεν αὐτοῦ. Συνεπέθεντο δὲ χαὶ οἵ
᾿Ιουδαῖοι, φάσχοντες ταῦτα οὕτως ἔχειν. Τί οὖν ὃ
EC ἰς ἢ 5 ἢ .

Παῦλος; ἀρα ἐπὶ τούτοις oty&; Οὐδαμῶς ἀλλὰ παῤ-
δησιάζεται πάλιν xot ἀποχρίνεται " καὶ τοῦτο τοῦ

, ,ὔ M
ἡγεμόνος βουληθέντος" ἐπήγαγε (ON Ἀπεχρίθη δὲ
Παῦλος νεύσαντος SUM ToU ἡγεμόνος λέγειν " £x πολ-
λῶν ἐτῶν ὄντα σε χριτὴν δίκαιον τῷ ἔθνει τούτῳ ἐπι-

Y M c -
στάμενος, εὐθυμότ gov τὰ περὶ ἐμαυτοῦ ἀπολογοῦ-

μαι, ὃ

,
ἡμέραι δεκαδύο, ἀφ᾽

e. , ,
δυναμένου σου Uo» xt » οτι οὗ πλείους εἰσί μοι
€

, , €
οσχυνήσων ἐν Ἵε-
πον
εὗρον με más τινα

"e 5
ἧς ἀνέεθὴν mp

οουσαλήμ. Καὶ οὔτε ἐν τῷ ἱερῷ

ρουσαλήμ.. Καὶ οὔτε ἐν τῷ ἱερῷ
, D

διαλεγόμενον ἢ ἐπισύστασιν ποιοῦντα ὄχλων, οὔτε ἐν

-j Ξ " Y
ταις συναγωγαᾶις, οὔτε χατὰ τὴν πόλιν “ὍΤΕ παρα-

-
c

— D m e -τ
στῆσαι νῦν δύνανται, περὶ ὧν νῦν χατηγοροῦσί μου.
^ , A Xe ἢ ἊΝ c
Οὐχ ἔστι ταῦτα χολαχείας τὰ δήματα, τὸ μαρτυρῆσαι
D ΟΝ , N95 ν ev N 5
τῷ δικαστῇ διχαιοσύνην - ἀλλ᾽ ἐχεῖνα μᾶλλον, τὸ εἰ-

Πολλῆς εἰρήνης τυχάνοντες διὰ coU. Τί οὖν

πεῖν,
, ^ EE ,
ἀδίχως στασιάζετε : Σχόπει δέ- ἐχεῖνοι πρὸς ἀδιχίαν
,
παρώρμων, οὗτος τὸ δίκαιον ἐζήτει" διὸ xal ἔλεγεν

Pd M
Εὐθυμότερον τὰ ἀπολογοῦμαι" εἶτα xat
L

LU
ἀπὸ τοῦ χρόνου ἰσχυρί "Ex πολλῶν ἐτῶν γὰρ,
M

στον , c
φησὶν, ὄντα σε χριτὴν Καὶ ct τοῦτο

a Alii διαρυγόντα ἀεὶ 062220», χαὶ μόλις. [Sic A. B. C.
Atqui μόλις omnes , quod pro μόνον recepimus. ]

IN ACTA APOSTOLORUM.

SUNNY. ^ , ἢ 3n. 2 ΕἾ
Εἰ OS ἐπισυστασιν πότε ἐχίνησεν.. ἐγίνωσχεν αν χρι-
E! CY

ES / "5
τὴς ὧν, xal τὸ τοιοῦτον αὐτὸν οὐχ ἐλάνθανεν. Εἶτα
/ 2M 5
κατήγορος οὐδὲν

-

e

, ^
ἐπειδὴ ὃ

2

* NJ r4 5» xL λ ,
εἰχε δεῖξαι ἐν Ἱεροσολύμοις,
"7 - / T 3
ὅρα τί φησι" Τοῖς κατὰ τὴν οἰχουμένην πᾶσιν Ἴου-
δαίοις, "ἢ ψεῦδος ἐπὶ ψεύδει συντιθείς. Διὰ τοῦτο ὃ Παῦ-
τ , 32 75
λος ἐντεῦθεν αὐτὸν ἀφέλχων, Προσχυνήσων ἀνέδην,
M , ,
λέγει - μονονουχὶ ἀπολογούμιενος διὰ τούτου,, ὅτι το-
m ^, Ὁ - NI , 3. 8
σοῦτον ἀπέχω τοῦ στάσεις χινεῖν " χαὶ τούτῳ ἐνδια--
τῷ δικαίῳ, ὅπερ ἦν ἰσχυρόν ἐπάγει γάρ- Καὶ
τῷ δικαίῳ, ὅπερ ἦν ἰσχυρόν " ἐπάγει γάρ
-Ὁ ο-ῸὉ- e 5 ^
οὔτε ἐν τῷ ἱερῷ, οὔτε ἐν τῇ πόλει, οὔτε ἐν τῇ cuva-
e T , e Ek Y
γωγῇ εὑρόν με πρός τινα διαλεγόμενον. Ὅπερ ἦν xal
E] : , 5 -. hi / M CALME
ἀληθές. Κἀχεῖνος μὲν Πρωτοστάτην φησὶ, χαθάπερ
€ SN ὦ c E]
ἐπὶ μάχης xal συστάσεως οὗτος δὲ ὅρα πῶς ἐπιει-
πα τον, τς , € - NV c 7 ci ERN
κῶς ἀποχρίνεται - “Ομολογῶ δὲ τοῦτό cot, ὅτι κατὰ
er , Led
τὴν 600v, ἣν λέγουσιν αἵρεσιν, οὕτω λατρεύω τῷ πα-
c -» - M , M EJ
τρῴῳ Oso, πιστεύων πᾶσι τοῖς κατὰ νόμον, xai ἐν
» , “ ^
τοῖς προφήταις γεγραμμένοις, ἐλπίδα ἔχων εἷς τὸν
D / 7 La!
Θεὸν, ἣν καὶ αὐτοὶ προσδέχονται, ἀνάστασιν μέλλειν

y ^ , aA S NE
ἐσεσθαι διχαίων τε xat ἀδίκων.

Ὅρα: ἐχώριζον αὐτὸν ἐχεῖνοι" οὗτος συνεισάγει,
χαὶ οἰχειοῖ ἑαυτὸν τῷ νόμῳ OU ὧν ἀπολογεῖται. Καὶ
βεδαιῶν ὃ εἶπε, πάλιν ἐπάγει Ἔν τούτῳ δὲ xol αὖ-
τὸς ἀσχῶ, ἀπρόσχοπον συνείδησιν ἔχων πρός τ- τὸν
Θεὸν xal πρὸς τοὺς ἀνθρώπους διαπαντός. Δι᾿ ἐτῶν δὲ
πλειόνων παρεγενόμην, ἐλεημοσύνας ποιήσων εἰς τὸ
ἔθνος μου χαὶ προσφορὰς; ἐν οἷς εὗρόν με ἡγνισμένον
ἐν τῷ ἱερῷ o0 μετὰ ὄχλου οὐδὲ μετὰ θορύδου τινός. Τί
οὖν ἀνέδης; τί ἦλθες; Προσχυνῆσαι, ἐλεημοσύνας,
φησὶ, ποιῆσαι" ὥστε τοῦτο οὐκ ἦν στασιῴδους. Εἶτα
καὶ ἐχόάλλει αὐτῶν τὸ πρόσωπον , λέγων ἀδιορίστως "
Ἔν οἷς εὗρόν μέ τινες τῶν ἀπὸ τῆς ᾿Ασίας ᾿Ιουδαῖοι"
οὺὃς ἔδει ἐπὶ σοῦ παρεῖναι, xal κατηγορεῖν εἴ τι
ἔχοιεν πρός pe: ἢ αὐτοὶ οὗτοι εἰπάτωσαν, τί εὗρον

2/ ,

M b N ἢ
ἐν ἐμοὶ ἀδίχημα, στάντος μου ἐπὶ τοῦ συνεδρίου *
c , ES UE Meu dA r € N 2 »
ἢ περὶ μιᾶς ταύτης φωνῆς ἧς ἐχέχραξα ἑστὼς ἐν αὖ-
- , , - A] »/ ,
τοῖς, ὅτι περὶ ἀναστάσεως νεχρῶν ἐγὼ σήμερον κρί-
c D J ^ / M
νομαι ὕφ᾽ Guy. ᾿Γοῦτο περιουσία δικαιωμάτων, μὴ
, S. c ^
φεύγειν τοὺς χατηγόρους, ἄλλ᾽ ἕτοιμον εἶναι πᾶσι δι-
, , , e DN ,
δόναι λόγον. Περὶ ἀναστάσεως νεχρῶν ἐγὼ σήμερον,
E ie Ri )
φησὶ, χρίνομαι. Καὶ οὐδὲν εἶπεν ὧν εἰχεν * εἰκότως
2 - c 2 , e / 2315N [«j
εἰπεῖν, ὅτι ἐπεδούλευσαν, ὅτι χατέσχον αὐτὸν, ὅτι
» ^ 32 , τ hj , 2 / ,
νεῦρον ἐποίησαν (ταῦτα γὰρ παρ᾽ ἐχείνων λέγε-
, 7 y
ται γενέσθαι" παρὰ δὲ τούτου, καὶ χινδύνου ὄντος,
3. Lais uie x τὰ ENT, » 5 ,
οὐχ ἔτι)" ἀλλὰ σιγᾷ, xol μόνον ἀπολογεῖται, χαί-
, FA 5. eo FEX τῷ SN M.
τοι μυρία ἔχων εἰπεῖν. Τοῦτο αὐτὸν χαὶ ἐν Καισα-
b ψεῦδος ἐπὶ ψεύδει συντιθείς. deest in uno.
TOM. IX.

HOMIL. IL.

419
Et multis annis, inquit, te judicem sciens. Et
quid hoc ad demonstrationem conducebat ? Mul-
tum: ostendit enim ipsum quoque scire , nihil se
eorum fecisse, de quibus accusabatur. Si vero se-
ditionem concitasset, ipse judex nosset, neque il-
lum tanta res lateret. Deinde quia accusator nihil
probare potuerat Jerosolymis, vide quid dicat :
Omnibus qui in toto orbe sunt. Judwis, men-
dacium mendacio addens. Ideo Paulus inde illum
deturbans, ait: JZdoraturus ascendi; quasi se
sic purgans : Tantum abest, ut seditiones excitem;
et in hoc moratur ratiocinio, quod certe validum
erat; addit enim : /Veque in templo, neque in ci-
vitate, neque in synagogis invenerunt me cum
575 4liquo disputantem. Quod etiam verum erat. Et
^ ille quidem illum. Principem dicit, quasi in pu-
gna aut tumultu; hic vero vide quam mansuete
respondeat : 14. Confiteor autem tibi quod se-
cundum viam, quam vocant heresim, sic pa-
trio Deo sergio, credens omnibus, que in lege
et prophetis scripta sunt ; 15. spem habens in
Deum, quam et ipsi amplectuntur, futuram
resurrectionem justorum et injustorum.

2. Vide : ipsum illi separabant , hic vero se
adjungit legi sese purgando. Et quod dixerat con-
firmans, iterum adjicit : 16. 7n. hoc et ipse stu-
deo sine offendiculo conscientiam habere ad
Deum et ad homines semper. 1T. Post annos
autem plures ,. eleemosynas facturus in gen-
tem meam, veni, et oblationes. 18. In quibus
invenerunt me purificatum in templo, non cum
turba, neque cum tumultu. Cur ergo ascendisti?
cur venisti ? doraturus, eleemosynas, inquit,
facturus. ltaque id. non erat seditiosi. Deinde
illorum dejicit personam, dicens sine discrimine:
In quibus me invenerunt 19. quidam ex Asia
Judei, quos oportebat apud te presto esse,
et accusare, si quid. haberent adversum me :
20. aut hi ipsi dicant , si quid invenerunt in me
iniquitatis, cum. stem in concilio , 91. nisi de
hac una voce , qua clamavi inter eos stans :
De resurrectione mortuorum ego hodie judicor
a vobis. Hzc est copiosa justificatio, non fugere
ab accusatoribus, sed paratum esse ad reddendam
omnibus rationem. De resurrectione mortuorum
ego, inquit, hodie judicor a vobis. Et nihil dixit
eorum, qui jure poterat dicere : quod insidiati
sunt, detinuerunt ipsum, insidias struxerunt (hzc
enim ab ipsis facta narrantur ; ab hoc autem, licet

B

a Hac, εἰχότως εἰπεῖν, desunt in uno Cod.

29

420

in periculo versante, non item); sed tacet, et solum
sese purgat, etsi innumera dicere potuisset. Hoc il-
lum in Gesarea clarum reddebat, quod. cum tanto
agmine venisset. /n quibus invenerunt me, inquit,
purificatum in templo. Quomodo ergo violavit?
nonenim ejusdem hominis erat, purificari, adorare,
et 1deo venire, et violare. Hoc autem ad justificatio-
nem conferre videatur, quod non in longum inci-
dat sermonem. Et gratificatur judici. Mihi autem
videtur etiam hoc defensionem suam contrahere.
Sed superius dicta repetamus. Quia antehac mul-
tum concionatus erat Tertullus, ostendens se com-
pendio studere , non dixit, Audi rem ; sed, Ve te
diutius morer, rogo audias nos pro tua huma-
nitate. Forte ut gratiam ejus aucupetur sic ser-
monem apparat : vel etiam mansuetadinis signum
est, cum quis plura dicere valens, pauca dicit, ut
ne molestiam pariat. Znveenimus, inquit, hunc
virum pestiferum : qui, inquit, et templum vio-
lare tentavit. Ergo non violavit. Quid igitur , si
alibi hoc fecit? Minime : alias enim. dixisset ;
jam vero, Tentavit, dicit; quo autem modo, non
addit. Et que ee ches spectabant, sic ex-
tulit ; vide autem, quomodo quz sua sunt minuat.
Quem apprehendimus , inquit, et voluimus ju-
dicare secundum legem nostram. Superveniens
autem Lysias tribunus, cum. multa αἱ ex ma-
nibus nostris abripuit. Hic ostendit, sibi mo-
lestum esse ad extranea tribunalia venire, et quod
non ipsi molesti fuissent, nisi jpse coegisset, quod-

S. JOANNIS CHRYSOST.

D

que non ad illum pertineret virum abripere : nam

injuri& contra nos erant, et judicium apud nos

fieri oportebat. Quod autem res sic habeat, se-

quentia vide: Cum multa vi, inquit. Vis enim B
erat. ./ quo poteris cognoscere. Neque accusare
audet : erat enim vir clemens : neque sine causa
protercurrit. Deinde iterum, ne menüri videretur,
ipsum Paulum sui ipsius accusatorem inducit. 4
quo potes, inquit, de his omnibus dijudicans
cognoscere. Accedunt postea dictorum testes :
"A djecerunt autem et Judei, dicentes hec ita
se habere. Accusatores sunt et testes et. accusato-
res, At Paulus respondet : Sciens ex multis annis
te esse justum judicem. Non ergo peregrinus est
neque alienus neque novator, si a multis annis no-
vit judicem. Et recte addidit illud, Justum, ut
ne ad summum pontificem respiceret, vel ad. po-
pulum, vel ad accusatorem. Vide, quomodo non
processit ad. contumeliam, etsi necessitas esset.

b 22; deest in quibusdam Mss.

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

ρεία
4

ἐποίει λαμπρὸν, τὸ μετὰ τοσαύτης ἐλθεῖν πα-
ραταξεῶς. Ἵν οἷς εὑρόν με, deese ἡγνισμένον ἐν
τῷ ἱερῷ. Πῶς οὖν ἐδεθδήλωσεν: οὐ Qs ἦν τοῦ αὐτοῦ
χαὶ ἁγνίζεσθαι χαὶ προσχυνεῖν, χαὶ διὰ τοῦτο ἔρχεσθαι
χαὶ βεδηλοῦν. Τοῦτο xat δικαιολογίας ὑποψίαν ἔχει τὸ
μὴ εἰς μαχρὸν ἐμπίπτειν τὸν λόγον " ἐᾶν. Καὶ χαρί-
ζεται τῷ δικαστῇ. ᾿Ιμοὶ δὲ δοχεῖ χἀχείνῳ συστέλλειν
Ἀλλ᾽ ἴδωμεν ἄνωθεν τὰ εἰρημένα.
᾿Ἐπειδὴ πρὸ τούτου μαχρὰ ἐδημηγόρησεν ὃ Τέρτυλλος,

A 5» 7
τὴν ἀπολογίαν.

δειχνὺς ὅτι ἐγκόπτεται, οὐχ εἶπεν, ἄχουσον τοῦ πρά-
γματος " ἀλλ᾽, Ἵνα σε μὴ ἐπὶ πλεῖον ἐγχόπτω, παρα-
χαλῶῷ ἀχοῦσαί σε ἡμῶν τῇ σῇ ἐπιειχεία. Τάχα θερα-
πεύων οὕτω τὸν λόγον χατασχευάζει: ἢ καὶ ἀληθῶς
τοῦτο ἐπιειχείας τεχμήριον, εἰ παρὸν πολλὰ εἰπεῖν,
ὑπὲρ τοῦ μὴ ἐνοχλεῖν ὀλίγα τις λέγοι. Ἰέὕρομεν γὰρ
τὸν ἄνδρα τοῦτον λοιμόν" ὃς, φησὶ, xal τὸ ἱερὸν ἐπεί-
pact βεδηλῶσαι, Οὐχοῦν οὐχ ἐόε ἐδήλωσε. Τί οὖν, εἰ
ἀλλαχοῦ τοῦτο ἐποίησεν; Οὐδαμῶς - ἢ γὰρ ἂν χαὶ
d uiy EI »τὸ δὲ πῶς, οὐ προσ-
τίθησι. Καὶ τὰ μὲν χατὰ Παύλου οὕτως ἐπῆρεν"

εἶπε" νῦν δὲ

ὅρα δὲ τὰ αὐτῶν πῶς ἐλαττοῖ. Ὃν xol ἐχρατήσαμεν,

Pu ἐν UTE, E, A ^ Suae dr ἢ P

5m, φησὶ, xal ἠθελήσαμεν χρῖναι χατὰ τὸν ἡμέτερον vó
^ » τ

A pov. ΠΠαρελθὼν δὲ Λυσίας ὃ χιλίαρχος, μετὰ πολλῆς

βίας ἐκ τῶν χειρῶν ἡμῶν ἀπήγαγεν. ᾿Ενταῦθα δεί-
χνυσιν, ὅτι xo ἐπηρεάζονται εἰς δικαστήρια ἐρχόμε-
/ Ἂ , - 5 , QS N - NUUS -
νοι ξένα, xa ὅτι οὐκ ἂν ἠνώχλησαν αὐτὸν, el μὴ Exei-
γος ἠνάγχασε, xal ὡς οὐ προσῆκον αὐτῷ ἥρπασε τὸν
“ἽΝ ε M 1 δ ἰδ. ἐπ δὰ Re e e Ων LN
ἀνδρα" xal γὰρ τὰ ἀδικήματα πρὸς ἡμᾶς ἦν, χαὶ τὸ
^ y , - Y^ , σ͵ M cJ
θβιασπηρεον 180 ἡμῖν ἔδει γενέσθαι. “Ὅτι γὰρ τοῦτό
* Μετὰ πολλῆς, φησὶ, βίας. Βία
ΧΑ c ΕΣ
γὰρ τοῦτό ἐστι. lag! οὗ δύνασαι ΤΩΣ Οὐδὲ xa-

Een ὅρα τὸ ἑξῆς

τηγορῆσαι τολμξ" Suy MOV REOR γὰρ ave ἦν * οὐδὲ
ἁπλῶς παρέρχεται. Εἶτα πόλιν κα ἵνα μὴ δόξη ψεύδε-
σθαι, αὐτὸν ἐφίστησιν ἑαυτοῦ ᾿χατήγορον τὸν Παῦλον.
Παρ᾽ οὗ φησὶ, δύνασαι ἀναχρίνας περὶ πάντων τού-
9» Qnot; e e
τῶν Pr nv: Εἶτα xol μάρτυρες τῶν εἰρημένων:
Συνεπέθεντο δὲ xal οἱ Ἰουδαῖοι φάσχοντες ταῦτα οὕ--
τως ἔχειν. Οἱ χατήγοροι, αὐτοὶ xal μάρτυρες xal
κατήγοροι. AXX 6 Παῦλος, ᾽χ πολλῶν ἐτῶν ὄντα σε
χριτὴν ἐπιστάμενος δίκαιον, ἀποχρίνεται. Οὐχ ἄρα
/ , 5 NY , ENS! M y
ξένος τίς ἐστιν οὐδὲ ἀλλότριος 0022 νεωτεροποιὸς, εἴ
Ὑξ ἐχ πολλῶν ἐτῶν oiós τὸν δικαστήν. Καὶ χαλῶς
Ὁ ΨΕῸΛ N 7 e M N λ τὰ ἢ |y
ἐπήγαγε τὸ, Δίχαιον, ἵνα μιὴ πρὸς τὸν ἀρχιερέα ἴδῃ,
δὲ ^ N 67 3 δὲ * p» ^ "0
μηδὲ πρὸς τὸν δῆμον, μηδὲ πρὸς τὸν χατήγορον. Ὅρα,
πῶς οὐ προήχθη εἰς ὕόριν καίτοι γε καὶ ἀνάγχης οὔ-
σης. Πιστεύων, φησὶ, πᾶσι τοῖς χατὰ νόμον. "l'oUxo
- ' cr E] ^ »y [: J 5r.
εἶπε, δειχνὺς, ὅτι οὐχ ἂν ἄνθρωπος, πιστεύων ἀνά-
στασιν ἔσεσθαι, τοιαῦτα πράξε ειέ ποτε, ἣν xol αὐτοὶ

,
οὗτοι ἐκδέχονται. Οὐχ εἶπε περὶ τούτων, ὅτι πιστεύ--

* Unus Cod. χατήγορον ὄντα Παῦλον.

IN ACTA APOSTOLORUM.

ουσι τοῖς ἐν τοῖς προφήταις γεγραμμένοις (οὐδὲ γὰρ
ἐπίστευον ) " ἀλλ᾽ οὗτος πᾶσιν ἐπίστευεν, οὖχ ἐχεῖνοι "
πῶς δὲ, προ ἂν εἴη λόγου τανῦν λέγειν. Τοσαῦτα
εἶπε, καὶ οὐδαμοῦ τοῦ Ἄρτον μέμνηται. ᾿Ἐνταῦθα
δὲ Πιστεύων εἰπὼν, xa τὰ χατὰ τὸν Χριστὸν εἰσήγα-
Tes ἀλ) λὰ τ έως τῷ τῆς ἀναστάσεως ἐνδιατρίόει λόγῳ,
8 χοινὸν ἦν αὐτοῖς δόγμα, καὶ πάσης στάσεως ὗπο-
ψίαν ἀνήρει. Εἶτα xoi ἢ αἰτία τῆς ἀνόδου... Ἐλεημο-
σύνας, φη ci, καὶ προσφορὰς ποιήσων εἷς τὸ ἔθνος μου,
mae ἐγενόμην, καὶ τοῦτο δι’ ἐτῶν πλειόνων. Πῶς ἂν
οὖν ἐτάραξεν, οἷς ὥστε ἐλεημοσύν Ἣν ποιῆσαι p
ἦλθεν 630v; Οὐ μετὰ ὄχλου, φησὶν, οὐδὲ μετὰ θορύ-
ov. Πανταχοῦ τὴν στάσιν ἀναιρεῖ. Καλῶς δὲ χαὶ προσ-
χαλεῖται τοὺς κατηγόρους τοὺς ἀπὸ P τῆς ᾿Ασίας, λέ-
yov* Οὺς δεῖ ἐπὶ σοῦ κατηγορεῖν, εἴ τι ἔχοιεν πρός
με. Οὕτως ἐθάῤῥει καθαρὸς εἶναι πρὸς ἃ χατηγορεῖτο,
ὅτι χαὶ προσχαλεῖται αὐτούς. Οὐ τοὺς ἀπὸ τῆς Ασίας
δὲ μόνον, ἀλλὰ καὶ τοὺς ἐξ Ἱερουσαλὴμ. οὐχ ἐχύάλλει
χατηγόρους, ἀλλὰ καὶ τούτους προσχαλεῖται πάλιν,
ἐπάγων: Ἢ αὐτοὶ οὗτοι εἰπάτωσαν. Καὶ γὰρ διὰ
τοῦτο ἐξ ἀρχῆς
ἐκήρυττε. Καὶ χαλῶς οὕτως ἐποίει"

^ τ a A 9 /,
διξπονοῦντο, ὅτι τὴν ἀνάστασιν
τούτου γὰρ δει-
c» CXZ D , da
χϑέ ντος, εὐχόλως xo τὰ τοῦ Χριστοῦ ἐπεισήγετο, ὅτι
ds
7. 1t

3. c S , -7 ^
ἐπὶ τοῦ αν ρου: "Ev τῷ συνε δρίῳ time * oc

ἀνέστ εὗρον, φησὶν, ἐν ἐμοὶ ἀδίκημα, στάντος μου
ιχνὺς,
ὅτι οὐδὲν εὗρον, οὐχὶ xxv ἰδίαν τῆς ἐξετάσεως γενο-
μένης, ἀλλὰ παρόντος τοῦ πλήθους χαὶ
κρίνοντος.

ἀχριδῶς ἀνα-

Ὅτι δὲ
τούτου ἐγκαλοῦντες. Διὰ τοῦτο χαὶ πο - Ἔν τούτῳ
δὲ αὐτὸς icd ἀπρόσχοπον συνείδησιν em Kapoor
τὸν Θεὸν xai τοὺς ἀνθρώποῦς. Ἢ τελεία γὰρ αὕτη Be
Th, ὅταν μηδὲ ἀνθρώποις διδῶμεν λαδὰς, xo παρὰ
Θεῷ σπουδάζωμεν εἶναι ἀπρόσχοποι. Ἧς ἐχέκραξα,
φησὶν, ἐν τῷ συνεδρίῳ. Kal τὴν βίαν αὐτῶν δηλοῖ &x

τω , - 5 , f € X, fof ^, τι
τοῦ εἰπεῖν, ᾿Εχέχραξα, ὡσανεὶ ἔλεγεν * οὐχ ἔχουσιν
εἰπεῖν, ὅτι προσχήματι τὲ γὰρ θὲ ταῦτα ἐποίεις "
οὗ γὰρ μετὰ ὄχλου, q
Eh!
ἄλλως τε, xaX ἐξετάσει

τὰ θορύδου ^ τοῦτο ἐποίουν"

ς γενομένης περὶ τούτου, οὖ-
^Y , € 3
οεν πλέον εὑρίσκετο. Eis OtG ETISU ίχε "Uv, χινδύνων ὄν--

3M
οὐυόξ μ.

^
των; εἶδες ΠΡ. γλῶτταν, xo πῶς ἕν ζητεῖ μόνον
ἀπολύσασθαι τὰ ἑαυτοῦ, οὐχὶ χἀχείνους ἐγχλήμασι
περιδαλεῖν, πλὴν εἴ που ἀναγχάζοιτο, ἀπολογούμες
νος; ὥσπερ χαὶ ὃ Χριστὸς ἔλεγεν " ᾿γὼ δαιυόνιον οὐχ
b Morel. cz: zir

ἰας. male,

E

ταῦτα ἀληθῇ λέγω. μαρτυροῦσιν οἱ περὶ ἃ
177) Y ? 41 e

HOMIL. L.

4 21
Credens, inquit, omnibus, que in lege sunt.
Hoc dixit, ostendens nullum hominem , qui cre-
dat resurrectionem futuram, talia facturum esse;
quam et illi exspectant. Non dixit de his , quod
credant iis, qua in prophetis scripta sunt (ne-
que enim credebant ); sed hic omnibus crede-
bat, non illi : quomodo autem, longum esset nunc
dicere. Tanta dixit, et nusquam Christi memi-
nit. Hic autem ut dixit, Credens, etiam ea, quae
Christum spectabant, complectitur ; sed interim
in resurrectionis sermone moratur, quod dogma
ipsis commune erat, et omnem seditionis suspi-
cionem aufert. Deinde ascensus causa sequitur.
Eleemosynas , inquit , et oblationes factu-
rus in gentem meam, veni, idque per annos
plures. Quomodo ergo turbasset eos , quibus clee-
mosynam daturus tantum iter susceperat? JVom
cum turba, inquit, nec cum tumultu. Ubique
seditionem inficiatur. Recte autem advocat accu-
satores qui ab Asia, dicens: Quos oportebat
apud te accusare , si quid haberent adversum
me. Ita confidebat, se mundum esse a crimine, ut
etiam provocet eos. Et non eos solum, qui ab Asia
erant, verum etiam eos, qui ex Jerusalem, accusa-
tores non rejicit, sed hos quoque evocat adjiciens :
Aut hi ipsi dicant. Etenim ideo ab initio :gre
ferebant, quod. resurrectionem praedicaret. Et be-
ne sic faciebat : hoc enim ostenso, facile et Chri-
stum et resurrectionem ejus inducebat. Quid inve-
nerunt, inquit, in me injustitie , cum starem in
concilio? In concilio, inquit, ostendens illos
nihil invenisse, non privatim inquisitione facta,
sed multitudine presente et accurate dijudicante.

5. Quod autem hzc vera sint, testificantur ii,
qui de hoc accusant. Ideo dicebat : n hoc autem
studeo , ut sine offendiculo conscientiam ha-
beam erga Deum et erga homines. Perfecta
enim wi virtus est, quando hominibus occasio-
nes non damus, et apud. Deum studemus esse sine
offendiculo. Qua clamavi in concilio, inquit.
Violentiam illorum ostendit cum dicit, Clamavi ;
ac si diceret : Non possunt dicere me eleemosynee
obtentu hzc fecisse : non enim cum turba, neque
cum tumultu hoc faciebam : alioquin vero inqui-
sitione hac de re facta, nihil plus inveniebatur.
Vidisti in periculis mansuetudinem? vidisti lin-
guam honesta loquentem, et quomodo unum tan-
tum quzrat, ut sibi objecta refutet, nec illos cri-
minibus obruat, nisi cum ad defensionem coge-

x τοῦτο ἐποίουν deest in uno.

S. JOANNIS CHRYSOST.

422

Joan.8.59. vetur?. ut οἱ Christus dicebat: Ego demonium

Contume-
lie quomo-

do

da.

feren-

non habeo, sed honorifico Patrem meum, et
vos inhonorastis me. Hunc et nos imitemur : quia
et ipse Christi imitator erat. Si ille nihil iis,qui ad
cedem venerant, asperum dixit, qua nos venia di-
gni erimus, in conviciis et contumeliis efferati , qui
scelestos scelestissimosque vocamus inimicos no-
stros? quam defensionem habebimus, qui inimicos
omnino habeamus? Annon audis eum , qui hono-
rat, seipsum honorare? Nos autem nos ipsos con-
tumelia afficimus. Accusas, quod contumelia af-
fectus sis : cur igitur ipse in hoc crimen incidis?
cur teipsum confodis? Mane passione vacuus,
mane invulneratus : ne, dum vis alterum ferire,
teipsum malis involvas. Non sufficit nobis alius
animi tumultus, nemine concitante motus , ut
absurde concupiscenti: morores, tristitize et si-
milia, ut alia nobis accumulemus? Et quomodo
possibile est, inquies, contumelias ferre? Quo-
modo, quaeso, impossibile est? vulnus nobis a
verbis nascitur? cicatrices in corporibus sunt?
quale igitur nobis damnum accidit ? Itaque si ve-
limus, ferre possumus. Ponamus nobis legem ne
doleamus, et sustinebimus : nobis ipsis dicamus:
Non est inimiciti2, infirmitatis est: vere enim
infirmitatis est. Nam quod non sit ex inimicitia
vel malignitate, voluit etiam ille se cohibere,
quamvis in multis sit lzsus. Si hoc consideremus
solum, quod ex infirmitate sit, feremus , et igno-
scemus quidem illi, conabimurque ne et ipsi ca-
damus. Nam omnes, qui presentes sunt, interro-
gabo : num, si vultis, ita philosophari potestis, ut
contumelias feratis? Utique puto. Ergo ille in-
vitus te contumelia affecit, non volens, sed ab af-
fectu coactus : te contine. Non vides dzemoniacos ἢ

- * ,
E περιπεσεῖν xat αὐτοί.

376

ARCHIEP. CONSTANTINOP,

ἔχω, ἀλλὰ τιμῷ τὸν Πατέρα μου ὑμεῖς δὲ ἀτιμάζετέ
ε. Τοῦτον p xat ἡμεῖς, ἐπειδὴ xal αὐτὸς
Χριστοῦ μιμητὴς ς ἦν. Εἰ τοῖς μέχρι φόνου καὶ σφαγῆς
χωρήσασιν οὐδὲν εἶπεν ἐχεῖνος ἐπαχθὲς, τίνος ἂν εἴη-
μεν ἡμεῖς συγγνώμης ἄξιοι, ἐν λοιδορίᾳ xo ὕδρεσιν
ἐχθηριούμενοι; μιαροὺς καὶ παμιμιάρους ἀποχαλοῦντες
τοὺς ἐχθροὺς τοὺς ἡμετέρους: τίνα δὲ ἀπολογίαν ἕξο--

^ P] ^
C μεν ἐχθροὺς ὅλως ἔχοντες: Οὐχ ἀχούεις, ὅτι ὃ τιμῶν,

ἑαυτὸν τιμᾶ; Ἡμεῖς δὲ é ἑαυτοὺς ὑόρίζομεν. Ἔγχαλεῖϊῖς,
ὅτι δόρίσθης" τί οὖν περιπίπτεις τῷ Tov τί
Ἃ Ἅ Ὁ

σαυτὸν πο περιθάλλεις; Meiybv ἀπαθὴς, μεῖνον
Tr

ἄτρωτος" μὴ, πὰς: ἕτερον πλῆξαι, σαυτὸν
ριθάλης τῷ χαχῷ. Οὐ γὰρ ἀρχεῖ ἡμῖν ὃ ἕτερος θόρυ-
60g τῆς ψυχῆς, 6 μηδενὸς χινοῦντος κινούμενος" οἷον,
αἱ ἐπιθυμίαι αἱ ἄτοποι; αἵ λῦπαι xa αἱ ἀθυμίαι xal

, ΄
ὅσα τοιαῦτα " ἀλλὰ χαὶ ἑτέρας ἐπισωρεύομεν; Καὶ

Ν
D πῶς δυνατὸν ὑόριζόμενον egenus φησί; Πῶς δὲ οὐ

Y , m -
δυνατὸν, εἰπέ μοι; τραῦμα ἣμῖν τίχτεται ἀπὸ τῶν ῥη-
9L , ,
μάτων; μώλωπες περὶ τὰ σώματα; ποία τοίνυν γίνε-
Iz/ “
ται ἡμῖν βλάδη; Ὥστε, ἂν βουλώμεθα, ἢ δυνάμεθα
- , -
ἐνεγκεῖν. Θῶμεν ἑαυτοῖς νόμον μὴ ἀλγεῖν , xut οἴσο-
MES t ἝΞ Σ τὴς ἜΝ S ap x,
μεν" εἴπωμεν πρὸς ἣμᾶς αὐτοὺς, οὖχ ἔστιν ἔχθρας,

, , à
ἀσθενείας ἐστιν " * ἀσθενείας xod γὰρ ὄντως ἐστίν ἐπεὶ

5^

ὅτι ἔχθρας οὐχ ἔστιν οὐδὲ
-— - » Ἢ ,ὔ 3^ , bd ^
χεῖνος χατασχεῖν, ci xol μυρία ἠδικημένος Tv. Ἂν

χαχοηθείας, ἐδούλετο χὰ-

» 2 , / e E] 7 2 M τι
τοῦτο ἐννοήσωμεν μόνον, ὅτι ἀσθενείας ἐστὶν, οἴσομεν,
Y , i 3. J , ^Y M
xat συγγνωσόμεθα μὲν ἐχείνῳ» πε SSaOENE ὃε μὴ
Ἐπεὶ puce πάντας τοὺς πα-
ρόντας" “ἀρα, ἂν ἐθελήσητε, οὕτω φιλοσοφεῖν δύνα-
d , ' € uz Y -
σθε. ὥστε φέρειν τοὺς ὑδρίζοντας : ᾿Εγωγε otuat.
? 1 3 D
Οὐχοῦν ἄκων σε ὕόρισε xat o0 βουλόμενος, ἀλλὰ ἀναγ-
/ 9. τῷὖῷ 9 I. τω Ν᾽
πάθους ἐπίσχες. Οὐχ δρᾶς τοὺς
χεῖνος οὐχ ἀπὸ ἔχθρας τοσοῦ--

v/ CN -ὸ
χαζόμενος ὑπὸ τοῦ
- J,
ua ue. dx ἐ

qun νι ,
τοῦτο ὑπομένει" οὕτω xal

τῳ. ,
ἡμεῖς οὐχ ἀπὸ τῆς gua 7806 τῶν ὕθρε ων χινούμεθα,

Sicut ille non tam ex inimicitia , quam ex infir- 4 ὅσον & m: ἡμῶν αὐτῶν" ἐπεὶ πῶς τῶν μαινομένων τὰ

mitate hoc sustinet : sic et nos non tam a contu-
meliarum. natura movemur , quam a nobis ipsis.
Etenim quomodo insanientes easdem contumelias
inferentes toleramus? Rursus si amici sunt ii, qui
contumelias inferunt, vel si majores, ferimus:
quomodo ergo non absurdum fuerit, cum tres sint,
nempe amici, insani et majores, ferre illos ; pares
autem vel minores non ferre? Scpe dixi : Mo-

mentanea res est et subita abreptio : parum tole-

b Morel. δυνάμεθα ἐγχαλεῖν. [δυνάμεθα deest in D.]

* [Hac, ἀσθενείας χαὶ γὰρ ὄντως ἐστίν, serzarunt B. D.
In ceteris et Codd. et Edd. ea desunt.]

c [ Sic reposuimus e Savil. A. B. C. Zea ἂν ἠθελήσατε

rdc
αὐτὰ D Mie φέρομεν; Πάλιν εἰ φίλοι εἶεν οἱ A.
ζοντες ἢ xal μείζους, χαὶ οὕτω Q φέρομεν " πῶς οὖν οὐχ
Y

ἄτοπον, τριῶν μὲν τούτων ὄντων, χαὶ φίλων xal μαι-

, M Y , € , ^Y : Y
νομιένων χαὶ μειζόνων, φέρειν, ὁμοτίμων δὲ ἢ χαὶ ác-
,
τόνων μὴ φέρ ge ; Πολλάκις εἶπον: ῥοπή τίς ἐστι
xol συναρπαγὴ τὸ πρᾶγμα * χαρτερήσωμεν μιχρὸν,
σ *^ 7,

τὸ Ὅσῳ ἂν ὑύρίζη μείζονα,

M — 4 ,
χαι παν bere C

PES 7, m -

τοσούτῳ μᾶλλόν ἐστιν ἀσθενής. Οἰδας πότε ἀλγεῖν
e , ς« ὦ 3. 7

χρή; "Ocay δόρισάντων ἡμῶν ἐχεῖνος σιγήσῃ τότε

τῷ zT ' 3 ^ € - ^Y z - ^ ^

γὰρ αὐτὸς μὲν ἰσχυρὸς, ἡμεῖς δὲ ἀσθενεῖς - ἂν δὲ

οὕτω p. δύνασθαι (δύνασθε A.). Montf. cum Commel. et
D. ἄρα ἂν οὕτω p. δύνησθε. Οὐ, si corrigas δύναισθε, lin-
gue certe satisfaciunt.]

IN ACTA APOSTOLORUM. IOMIL. L.

E] ^ A
τοὐναντίον γένηται, xol χαίρειν δεῖ *. ἐστεφανώθης;
,
ἡλίου

δε ν.5.....». M , ASA 2 N Ως
χαὶ ἄχτινος xat χόνεὼς ἐπάχθειαν ἐνεγχῶν, OUOZ

^ , 3 5 2 c A 2 Δ
ἀνεχηρύχθης " οὐχ εἰς ἀγῶνα χαταχθεὶς, οὐδὲ

,
συμπλαχεὶς, καὶ λαδὰς δοὺς, ἀλλὰ θελήσας μόνον,
^ /, ^ € ^ , ^ P
xoi χαθήμενος ἢ ἑστὼς, ἔλαύες μέγαν τὸν στέφα-

ὅπ» m 7,
voy* " χαὶ οὐχ ἁπλῶς μέγαν, ἀλλὰ πολλῷ μείζονα
ἐχείνων * οὐ γάρ ἐστιν ἴσον ἐχθρὸν βαλεῖν ἀντίπαλον,

^ m m— A ,
xxi τῶν τῆς ὀργῆς περιγενέσθαι βελῶν. ᾿ῬἜνίχησας
ec ,
οὐδὲ λαδὴν δοὺς, χατέῤαλες τὸ πάθος τὸ ἐν col, ἀπέ-
m^ M
σφαξας τὸ θηρίον κεχινημένον, καὶ λυττῶντα τὸν θυ--
^ , ? ,
μὸν ἐπεστόμισας, καθάπερ τις ἄριστος νομεύς" ἐμφύ-

ex - L ,
λιος ἔμελλεν ἣ μάχη εἶναι, οἰκεῖος ὃ πόλεμος. Καθά-
περ γὰρ oi τείχει προσκαθήμενοι xot πολιορκοῦντες
»- * eT,
ἔξωθεν, ἐμφυλίοις περιθάλλουσι πολέμοις, xa τότε

, e ΝᾺ bue "E ; ΓΞ , ^ P, ED
περιγίνονται" οὕτω δὴ καὶ ὃ ἐνυδρίζων, ἂν μὴ τὸ ἐν
δυῖν ἐγείρη πάθος, οὗ δυνήσεται περιγενέσθαι" ἐὰν μὴ
iiv ἐγείρη πάθος, οὐ δυνήσεται περιγενέ u
- τ D UN, N
ἡμεῖς ἑαυτοὺς ἐμπρήσωμεν, ἐχεῖνος οὐδεμίαν ἰσχὺν
v Y 39 - σω 5 τ A [74
ἔχει. "Ecvo παρ᾽ ἡμῖν ὃ τῆς ὀργῆς σπινθὴρ, ὥστε
TN OU A »c64m 2m γδὲ dy!
εὐχαίρως ἀνάπτεσθαι, μὴ xaO ἡμῶν αὐτῶν, μηδὲ ἵν
διμᾶς μυρίοις περιδάλη καχοῖς. Οὐχ δρᾶτε ἐν ταῖς oi-
χίαις τὸ πῦρ ἀποτεταγμένον, * χαὶ οὐ πανταχοῦ ἐῤ-
€ 7 Y e ἢ Y 22 € , “ ς λῷ
διμμένον, οὔτε ἐν χόρτῳ, οὔτε ἐν ἱματίοις, οὔτε ἁπλῶς,
[74 Mise E 3 ΄ὔ vr 5 M “ἡ
ὥστε μὴ ἀνέμου ἐμπνέοντος ἐξάπτεσθαι" ἀλλὰ x&v θε-
ράπαινα λύχνον ἔχη, x&v 6 μάγειρος ἀναχαίῃ, πα-
, δ ^ ^ 3 δὲ (δ EJ
ραγγελία πολλὴ, μὴ παρ᾽ ἄνεμον, u79s σανίδος ἐγ-
Mi EJ ^ m T E 3). ch Jat
γὺς, μηδὲ ἐν νυχτὶ τοῦτο ποιεῖν * ἀλλ᾽ ὅταν χαταλάθη
€ AP , , - Y τε M ] ς
$ νὺξ, ἐχοιμίσαμεν αὐτὸ, δεδιότες μή ποτε, χαθευ-
δόντων ἥμῶν xol οὐδενὸς ὄντος τοῦ ἐπιχουροῦντος,
E] - / , , - ὶ “Φ-ΑΝ bd
ἀναφθῇ, xaX πάντας ἐμπρήσῃ ; Τοῦτο καὶ ἐπὶ τοῦ θυ-
u.9U γινέσθω * μὴ πανταχοῦ διεσπάρθω τῶν ἡμετέρων
λογισμῶν, ἀλλ᾽ ἔν τιν: βάθει τῆς διανοίας, ὥστε μὴ
M * ^ 2 M ud € , v" "N93 »5 , ^
τὸν ἄνεμον τὸν ἀπὸ τῶν ῥημάτων τοῦ δι᾽ ἐναντίας εὖ-
χόλως ἐφιχνεῖσθαι, ἀλλὰ παρ᾽ ἡμῶν δέχεσθαι τὸν ἄνε-
μον, τῶν εἰδότων συμμέτρως αὐτὸ χινεῖν καὶ ἀσφαλῶς.

, "7^ Y , Y

"Av ἔξωθεν ἄνεμον δέχηται, οὐχ οἰδε τὸ μέτρον, ἀλλὰ
, E n / Y ^L ci τὸ
πάντα ἐμπρήσει" πολλάκις xat καθευδόντων ἡμῶν ὃ
ἄνεμος οὗτος ἐμπεσεῖται, xoi τὰ πάντα χαταχαύσει.
"Ecc οὖν ἡμῖν ὥστε φῶς ἀνάπτειν μόνον - ἀνάπτει
γὰρ "φῶς 6 θυμὸς, ὅταν προσηχόντως γένηται " xol
λαμπάδας ἔχωμεν χατὰ τῶν ἀδικούντων ἑτέρους, χατὰ
“ὋΝ ^ M . 4 X3
τοῦ διαύόλου. Μὴ πανταχοῦ κείσθω, μηδὲ ἐῤῥίφθω
σπινθὴρ, ἀλλ᾽ ἐν τέφρα φυλάττωμεν ἐν τοῖς λογι-
/ Ig» pU p I cope
- - - ,
σμοῖς τοῖς * ταπεινοῖς χοιμίζωμεν αὐτόν. Οὐ πάντοτε
— , *
αὐτοῦ δεόμεθα, ἀλλ᾽ ὅταν κατεργάσασθαί τι δέη, καὶ

E

C

E

371

ποιῆσαι ἅπαλόν * ὅταν πώρωσιν μαλάξαι 680, ὅταν τῆς Δ
V Ἢ ς

ψυχῆς καταγνῶναι,

? Heec , χαὶ οὐχ ἁπλῶς μέγαν, ἀλλά, desunt in quibus-
dam.

" [Hac, καὶ οὐ π. ἐῤῥ., desunt in- D. Paulo ante in
eodem et Commel. ἵνα abest.]

' 455
remus, et totum perfecimus. Quanto magis contu-
meliam infert, tanto infirmior est. Nostin' quando
oporteat dolere? Quando nobis contumeliam in-
ferentibus ille tacebit; tunc enim 1116 quidem for-
tis , nos autem infirmi sumus : si vero contrarium
efficiatur, etiam gaudere oportet : coronatus es,
proclamatus es; non in agonem ductus, non solis,
radiorum, pulveris molestia affectus , non conser-
tis manibus vel ansis datis; sed voluntate tantum,
et sedens vel stans, magnam accepisti coronam ;
nec modo magnam, sed illis longe majorem : non
par est enim inimicum oppugnantem ferire, et
tela irz vincere. Vicisti nulla data ansa , morbum
animi tuum dejecisti , commotam feram jugulasti,
et furorem compressisti, ut pastor quidam opu-
mus : civile bellum futurum erat, domestica pu-
gna. Nam sicut ii, qui menia foris obsident , ci-
vile bellum excitant, et ita vincunt : sic qui con-
tumeliam infert, si passionem in nobis non excitet,
vincere non poterit; nisl nos ipsi nos incendamus,
ille nullam vim habet. Sit enim. nobis ir. scin-
tlla, ut opportune accendatur, non contra nos
ipsos, ne nos innumeris afficiat malis. Non videtis
in domibus ignem reconditum , nec ubique pro-
jectum, non in fceno, non in vestibus, non temere,
ne flante vento incendatur; sed. sive ancilla lu-
cernam habeat, sive cocus accendat, denunciatur
illis, ne ad ventum, ne prope tabulam , ne noctu
hoc faciant; sed adveniente nocte ignem sopimus,
veriti ne forte dormientibus nobis et nemine cu-
rante accendatur, et omnes exurat? Hoc in ira
quoque fiat : ne omnino in cogitationibus nostris
dispergatur, sed in quodam mentis profundo pona-
tur, ut ne ventusa verbis adversari facileadveniat,
sed a nobis suscipiatur ventus, scientibus illum
temperate et tuto movere. S1 deforis ventum acci-
piat, nescit modum, sed omnia accendet : sape
nobis dormientibus ventus ille incidet et omnia
comburet. Sit ergo nobis tantum, ut lucem ac-
cendat : lucem enim accendit ira, quando decen-
ter movetur : et faces habeamus contra eos, qui
alios ledunt, contra diabolum. Ne ubique jaceat,
nec projiciatur scintilla, sed. in cinere servemus :
in humilibus cogitationibus sopiamus illam. Non
semper illa opus habemus, sed quando operari
quid oportet et emollire, quando pertinaciam vin-
cere, quando animam redarguere.

» ρῶς deest in quibusdam.

e [ἡμετέροις D. pro ταπεινοῖς. Tum χομίξωμεν Montf.
e Commelino, neglecta elesanti lectione, quam ipsi
consentientibus Mss. suppeditabat Savil. |

424 $. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

1 M » Ὦ . , δ ^ E
4. Quanta ira furorque mala pepererunt] Quod- Πόσα θυμοὶ xo ὀργαὶ δεινὰ χατειργάσαντο. Καὶ
que gravius est, quando surgimus, non ultra si- τὸ 27 χαλεπὸν, ὅταν διαναστῶμεν, οὖχ ἔτι τοῦ συνελ--
mul puru purum sed alios exspectamus: θεῖν ἐσ σμιεν xóptot, ἀλλ᾽ ἑτέρους ἃ ἀναμένομεν" ἕχαστος
unusquisque confunditur et erubescit rediens ad αἰσγύνεται χαὶ ἐρυθριᾷ ἐπανελθὼν καταλλά ἄξαι τὸν

reconciliandum alium. Vide, dividi et discindi non ἕτερον. Ὅρα, διαστῆναι μὲν xa διασχισθῆναι οὐχ αἷ-

crubescit, sed fit mali dux; accedere autem et scis- σχύνεται, ἀλλὰ τοῦ χαχοῦ γίνεται ἄρχηγός - προσελ-
, LI * . LI c :

sum consuere erubescit. Atque idipsum contigit,ac θεῖν δὲ xol τὸ ἐσχισμένον ῥάψαι αἰσχύνεται * xo ταὐὖ-

LÀ

si quis zrsembrum quidem abscindere non gravetur, τὸν euuóatvet, olov ἂν εἴ τις ἀποχόψαι μὲν τὸ μέλος
conjungere autem erubescat, Quid dicis, homo? μὴ ὀχνοίη, συναγαγεῖν δὲ αἰσχύνοιτο. Τί λέγεις, dv-
Reconci- multum 12851511, et ipseauctor fuisti pugnze? Itaque B θρωπε; ἠδίκησας μεγάλα, καὶ αὐτὸς αἴτιος ἐγένου τῆς

liati x Mnt ien ii Tm i
dr epe Jure prior eas et reconcilieris, utpote qui incausa μάχης; Οὐχοῦν δίκαιος ἂν εἴης πρότερος ἀπελθεῖν xal

renda, — fueris, ΑἹ loesus es, et ille in causa est? Et ideo igi- καταλλαγῆναι, ἅτε τὴν αἰτίαν αὐτὸς παρασχών." Ἀλλ᾽
tur, ut magis admirationi habearis, ut et in primo ἠδίκησαι, κἀχεῖνος αἴτιός ἐστιν; Οὐχοῦν χαὶ διὰ τοῦ-
etin secundo primas habeas, utpote qui nec ini- το, ἵνα μᾶλλόν σε θαυμάσωσιν, ἵνα πρὸς τῷ προτέρῳ

micitize fuisti eausa, nec quod ea ulterius extenda- χαὶ ἐν τῷ δευτέρῳ τὰ πρωτεῖα ἔχης, * ὥσπερ οὗ τοῦ
datur : fortassis et ille multorum sibi conscius eru- γενέσθαι τῆς ἔχθρας αἴτιος, οὕτως οὐδὲ τοῦ ἐχταθῆναι
bescit. Sed arrogans est? Ideo maxime ne segnis ἐπὶ πλέον τὴν ἔχθραν - ἴσως [καὶ] ἐχεῖνος μυρία συν-
sis ad accedendum : nam duplex est apud illum εἰδὼς ἑαυτῷ αἰσχύνεται xoi ἐρυθριᾷ. ᾿Αλλ᾽ ἀπονενόη-
passio, arrogantia et ira, Tu quidem causam dixi- ται; T αὐτὴ uk μὴ ὀχνήσης προσδραμεῖν * xot
sti, propter quam prior accedere debes, quia sa- € γὰρ 2u

nus es, quia videre potes : ille namque in tenebris γή. Σὺ τὴν αἰτίαν εἶπας, δι’ ἣν ὀφείλεις πρότερος
est ; talis quippe est ira et arrogantia. Tu vero ab ish ὃ Mein ὃ Meere βλέπειν * ἐκεῖνος γὰρ
iis liber et sanus accede ad :egrum medicus, Num —

quis medicorum dixerit, Quia infirmus est, nonva- ὃ
do? Imo ideo maxime vadunt, cum videant illum τὸν χάμνοντα ὃ ἰατρός: Μή τις " λέγει τῶν Pape
non posse venire. Nam eos, qui incedere valent, ἐπειδὴ ἀσθενεῖ, οὐχ ἀπέ ἔρχομαι; Ἀλλὰ διὰ τοῦτο μά-
minus curant, quod non nimium zgrotent;decum- λιστα βαδίζουσιν, ὅταν ἴδωσι μὴ δυνηθέντα ἐλθεῖν.
bentes vero non item. Annon videtur tibi infirmi- Τῶν μὲν γὰρ δυναμένων καὶ ἐλάττονα φροντίζουσιν,
tate graviorem esse arrogantiam et iram? annon ὡς o) νοσούντων σφόδρα, τῶν δὲ χαταχειμένων οὐχέτι.
ila vehementi febri, hzc vero turnenti et inflato Ἢ οὗ δοχεῖ σοι ἀῤῥωστίας εἶναι: χαλεπώτερον ἀπό-
corpori similis est? Cogita quantum sit febrim et — votx χαὶ θυμός; οὖχ ὃ μὲν πυρετῷ τινι Éotxe σφοδρῷ,
humorem habere : side exstingue ignem : potes p. 4 δὲ φλεγμαίνοντι σώματι καὶ οἰδαίνοντι: ᾿Εννόησον

c

L4 M
πλοῦν πε αὐτῷ τὸ πάθος, xat ἀπόνοια χαὶ ὀρ--

ὃ τούτων ἀπ πιλλαγμένος καὶ ὑγιαίνων πρόσελθε pis

enim per gratiam Dei : quasi aqua compesce ar- ὅσον ἐστὶ πυρετὸν ἔχειν χαὶ οἴδημα" ἄπελθε, σόέσον
dorem. Quid ergo, inquies, si hoc i ipso magis ex- τὸ πῦρ᾽ δύνασαι γὰρ τῇ χάριτι τοῦ CleoU * ὥσπερ ὕδατι
toHatur? Nihil ad te : tu enim quod inte erat fe- χατάστειλον τὴν φλεγμονήν. Τί οὖν, ἂν αὐτῷ τούτῳ
cisti, ille sibi ipsi imputet : modo ne condemnet πλέον ἐπαί (perat, φησίν; Οὐδὲν παρὰ σέ" cb μὲν γὰρ

nos conscientia nostra, quod illud fiat nobis quae τὸ σαυτοῦ ἐποίησας, ἐχεῖνος δὲ ἑαυτῷ λογιζέσθω μὴ
Row. 1:2. requirebantur omittentibus. Pasce inimicum καταγινωσχέτω ἡμῶν τὸ συνειδὸς, ὅτι ἡμῶν ἐλλει--
a tuum, inquit; hoc enim faciens carbones ignis πόντων τι τῶν δεόντων τοῦτο γίνεται. * Woyate, 9n-
accumulas super caput ejus. Et tamen cum res σὶ, τὸν ἐχθρόν σου" τοῦτο γὰρ ποιῶν ἄνθραχας πυρὸς
ita habeat, jubet abire, reconciliari et benefacere, σωρεύσεις ἐπὶ τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ. Καὶ ὅμως, καὶ
non ut carbones ignis accumulemus; scd. ut ille τούτου ὄντος, χελεύει ἀπελθεῖν xo καταλλαγῆναι xa
hoc sciens compescatur, ut tremat formidetque E εὐεργετεῖν, oU ἵνα ἄνθρακας πυρὸς σωρεύωμεν, ἀλλ᾽
magis beneficia quam inimicitias, et amicitias ἵνα εἰδὼς ἐχεῖνος τοῦτο χαταστέλληται, ἵνα τρέμῃ;
magis quam insidias. Non enim inimicus ultionem ἵνα φοδῆται τὰς εὐεργεσίας μᾶλλον τῶν ἐχθρῶν, xot
meditans ita ledit se odientem, ut qui adjuvat οἱ. τὰς φιλίας ἃ τὰς ἐπιόουλάς. Οὐ γὰρ οὕτως ἐχθρὸς

2 Alius ἀλλ᾽ ἀλίκησε. b [ λέγη perperam Montf. cum Commel. λέγει D. ἐρεῖ
* [Savil. cum B. C. ὥσπερ οὐκ ἐγένου. Nos sublato, — B. C.]
quod post ἔχης ponebatur, puncto, acquievimus in le- c Hac , ψώμιζε, φησὶ, τὸν ἐχθρὸν σου, desunt in uno

c'ione God. D. Idem mos et B. C. i2»; ἐχεῖνος sine χαί, Codice. [In iribus. Tum σωρεύσεις omnes, quod pro
Unde hoc inclusimus.] σωρεύτις hic et infra bis restitumus.]

IN ACTA APOSTOLORUM. HOMIL. L. 425

μνησιχαχῶν βλάπτει τὸν μισοῦντα, ὡς ὃ ὠφελῶν xal benefacit. Etenim qui xitibaeni ἰδ Cid em
εὐεργετῶν. ΜΙνησικαχῶν γὰρ, xoa ἑαυτὸν κἀκεῖνον — ledit et illum forte adis qui au Add ?
ἔδλαψεν ἴσως μικρόν τι" εὐεργετῶν δὲ, ἄνθρακας πυ- carbones ignis accumulat super pe ej io

ρὸς ἐσώρευσεν ἐπὶ τὴν χεφαλὴν αὐτοῦ. Οὐχοῦν οὐ δεῖ 578 id facere non debemus, ne accumu is ok ᾿ «i

ποιεῖν, φησὶν, ἵνα μὴ σωρεύωμεν ἄνθραχας; Ἀλλ᾽ ἃ Sed alione modo vis carbones PCS E e

ἑτέρως ἐπὶ τὴν χεφαλὴν τὴν σὴν ἀνθραχας σωρεύειν — caput tuum? etenim hoc ie ü biz cupidi ^ à
θέλεις; καὶ γὰρ τοῦτο “ποιεῖ μνησικακία. Ἀλλ᾽ ἐπὶ — Sed magis vis extendam: Minime : PA "icu :

πλεῖον ἐχτείνειν; Οὐδαμῶς - οὐ γὰρ σὺ τοῦτο ποιεῖς, ^ hoc facis, sed illius feritas. 51 enim te i aciente

ἀλλ᾽ éxsivog ὃ θηριώδης. Ei γὰρ εὐεργετοῦντός σου οἱ honorante et A NS Le bane

χαὶ τιμῶντος xol χαταλλάττοντος, μένει φυλάττων servans Een δ ips is bes ὦ τ s
ἐχεῖνος τὴν ἀπέχθειαν, ἑαυτῷ τὸ πὺρ ἀνῆψεν, αὐτὸς suum exussit caput : tu vero inculpatu ; te
ἔφλεξεν αὑτοῦ τὴν κεφαλήν cU δὲ ἀναίτιος εἶ, Μὴ magis misericors quam Deus, quia innumera p

γίνου τοῦ Θεοῦ φιλανθρωπότερος, ἐπεὶ μυρία πείση 115 mala j imo si volueris, Ἐγε poteris, ne E
δεινά: μᾶλλον δὲ, οὐδ᾽ ἂν θέλης δυνήσῃ, οὐδὲ χατὰ — mum quidem. Quomodo enim: Quien inis Isai. 55. 9.
μικρόν. Πῶς γάρ; Ὅσον ἀπέχει ὃ οὐρανὸς ἀπὸ τῆς celum a terra, inquit, Pastum C aus .
γῆς, φησὶ, τοσοῦτον ἀπέχουσιν ai βουλαί μου ἀπὸ mea à consiliis vestris ; E rur A DAL ὍΣ 1n- Mas.
τῶν βουλῶν ὑμῶν * καὶ πάλιν, Εἰ ὑμεῖς, φησὶ, πο- B quit, cum sitis mali, nostis bona d 25
νηροὶ ὄντες οἴδατε δόματα ἀγαθὰ διδόναι τοῖς τέχνοις stris; quanto magis Pater vester [ce T 11:
ὑμῶν, πόσῳ μᾶλλον ὃ Πατὴρ ὑμῶν * [ 6 οὐράνιος δώ- vobis 1} Sed hzc obtentus sunt. Ne igitur sophi-
cct ὑμῖν 1; ᾿Αλλὰ σχῆψις ταῦτα καὶ πρόφασις. Νὴ δὴ stice interpretemur mandata Dei. Et quomodo 50-
σοφιζώμεθα τὰ προστάγματα τοῦ Θεοῦ. Καὶ πῶς co- phistice interpretamur? Dixit, Zoc. faciens, il -
φιζόμεθα, φησίν; Εἶπε, Τοῦτο ποιῶν, ἄνθρακας πυ- bones ignis congeris super caput eus tu ol
ρὸς σωρεύσεις ἐπὶ τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ σὺ δὲ λέγεις, — dicis, Timeo inimicum, quia me valde uum n-
φοδοῦμαι τὸν ἐχθρὸν, ὅτι μεγάλα με ἠδίχησεν. Οὐ — non hoc dicis? Quomodo inimicum habes: duc
ταῦτα λέγεις; Πῶς δὲ ὅλως ἔσχες ἐχθρόν: ᾿Αδικήσαντα — eum, qui te 1511, teipsum vero non times: Uu-
φοδῇ, σαυτὸν δὲ οὐ φοδῇ ; Εἴθε σαυτοῦ ἐφρόντιζες. — nam tui curam haberes. Ne illud hoc scopo facias ;
Μὴ ποίει σχοπῷ τοιούτῳ: μᾶλλον δὲ x&v τοιούτῳ — imo saltem hoc scopo facias. Sed non facis. Non
ποίησον σχοπῷ. Ἀλλ᾽ οὐ ποιεῖς. Οὐ λέγω cot, ὅτι — dico tibi quod carbones ignis congeres, sed etiam
ἄνθρακας πυρὸς σωρεύσεις, ἀλλὰ xal ἕτερόν τι πλέον C aliud. majus dico : tantum fac, Hzc enim mnia
λέγω μόνον ποίησον. Ταῦτα γὰρ πάντα, (va σε ἐχ- αἱ te provocet Paulus dicit, exspectatione pcnc
χαλέσηται, φησὶν 6 Παῦλος, ἐλπίδι τῆς τιμωρίας — solvere inimicitiam, Quoniam ferini sumus, neque
λῦσαι τὴν ἔχθραν. ᾿πειδὴ θηριώδεις ἐσμὲν, xai οὐχ — aliter adduceremur ad inimicum diligendum, nisi

ἂν ἄλλως ἀνασχοίμεθα τὸν ἐχθρὸν φιλῆσαι, εἰ μή τινα — supplicium exspectaremus , quasi cuidam ed
προσδοχῶμεν τιμωρίαν, καθάπερ τινὶ θηρίῳ δίδωσι bane massam tradit. Nam apostolis non hoc
ταύτην τὴν μᾶζαν - ἐπεὶ τοῖς ἀποστόλοις οὐ τοῦύτόφη- —— Christus dicit, sed quid ? Ut sitis similes Pa- ao B.
σιν, ἀλλὰ τί, Ὅπως ἔσησθε ὅμοιοι τοῦ Πατρὸς ὑμῶν tri vestro, qui est in celis. Alioquin vero fieri .
τοῦ ἐν οὐρανοῖς. Ἄλλως δὲ οὐχ ἔστιν εὐεργετοῦντα — non potest, ut qui beneficia confert et qui accipit,

xa εὐεργετούμενον μεῖναι ἐχθρόν. Διὰ τοῦτο ταῦτα — maneant inimici. Idcirco hac posuit. Cur dum
ἔθηχε. Τί ἐν τοῖς λόγοις φιλοσοφῶν, ἐν τοῖς ἔργοις — verbis philosopharis, in opere modum non servas?

οὐδὲ «b μέτρον φυλάττεις ; Καλῶς, οὐ Ψψωμίζεις αὐ- p Bene, non pascis illum, ne carbones ignis conge-

τὸν, ἵνα μὴ ἄνθραχας πυρὸς σωρεύσης " οὐχοῦν φεί--ὀ ras:ergo parcis? ergo diligis, et ex tali scopo hoc

95; οὐχοῦν φιλεῖς, x«l σχοπῷ τοιούτῳ ποιεῖς; Οἶδεν — facis? Scit Deus, utrum tali scopo dicas : certe

ὃ Θεὸς, εἰ σχοπῷ τοιούτῳ λέγεις" καὶ μὴν πρὸς ἡμᾶς — apud nos sophistam agis. Curam geris inimici e
σοφίζῃ xal σχήπτῃ τὸν λόγον. Προνοεῖς τοῦ ἐχθροῦ, timesne puniatur? Ergo iram exsünxisti : qui enim

καὶ Qo6T, μὴ χολασθῇ ; Οὐχοῦν ἔσδεσας τὴν ὀργήν: δ᾽ sic diligit, ut ejus utilitatem suae pracferat, non

γὰρ οὕτω φιλῶν, ὡς τὴν οἰκείαν ὠφέλειαν παριδεῖν — habet inimicum. Hoc dicere possis : Usquequo

ὑπὲρ τῶν ἐχείνῳ συμφερόντων, οὐχ ἔχει ἐχθρόν." ἔχοις — ludemus in rebus non ludicris et veniam non ha-

ἂν τοῦτο εἰπεῖν’ μέχρι τίνος παίζομεν ἐν οὐ παιχτοῖς — bentibus ? Quapropter rogo [fraternitaem | no-

οὐδὲ ἔχουσι συγγνώμην ; Διὸ παραχαλῶ "[τῇ ἡμετέρᾳ — stram dilectam a Domino Deo et Salvatore nostro

»

7-

? ποιεῖ deest in quibusdam. b [ Quz. post Savilium inclusimus, absunt ab omni-

* [ Hiec ὃ οὐράνιος δώσει ὑμῖν, absunt a Codd.,necle- ^ us Codd. nostris, nec legit ea Erasmus.]
gt ca Interpr. Lat. Unde inclusimus.]

426

Jesu Christo, oro et obsecro vos ], obtentus hujus-

S. JOANNIS CHRYSOST.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

^ , , m 7 ι -
ἀδελφότητι, ἠγαπημένοι ὑπὸ τοῦ Κυρίου χαὶ Θεοῦ

. . 5 x Ὁ m e m - e
modi rescindentes, ne contemnamus leges Dei [ ne- E xoi Σωτῆρος ὑμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, xoi δέομαι ὑμῶν

que pracepta ejus spernamus 7, ut possimus Do-
mino placentes praesentem vitam transigere, et pro-
missa consequi bona, gratia et benignitate Domini
nostri Jesu Christi, quicum. Patri. simul et Spi-
ritui sancto gloria, imperium, honor, nunc et sem-
per, et in secula saeculorum. Amen.

* [Sic Codd. et Erasm. Ediü τῷ πατρὶ δόξα, κ-, τ

"ὦ / 4

xai ἀντιδολῷ, τὰς προφάσεις ταύτας περικόψαντες",
c c c "m ^N x

μὴ χαταφρονῶμεν τῶν τοῦ Θεοῦ νόμων [ μηδὲ τῶν

CX τος .5 c ! , 0 cl δ 06) , fe
αὐτοῦ ἐντολῶν παροψώμεθα 1, ἵνα δυνηθῶμεν εὐαρέ
- , Δ D EN ^ -- M -

στως τῷ Κυρίῳ τὴν παροῦσαν ζωὴν ϑιρήεν" χαὶ τῶν

D - ,

ἐπηγγελμένων ἀγαθῶν ἐπιτυχεῖν, χάριτι xaX φιλαν-

- - E "d — DIC

θρωπίᾳ τῶ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, μεθ᾽ οὗ
-- - NÁIE , Á

τῷ Πατρὶ “ἅμα τῷ ἁγίῳ Πνεύματι δόξα, κράτος, τιμὴ ;
-Ὁἶ .- c 2f 3 ΝΥ.

VOv χαὶ ἀεὶ, xat ei; τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. AU.

τ.» σὺν τῷ παναγίῳ xo ἀγαθῷ xat ξωοποιδ πν.}

HOMILIA. LI.
Car». XXIV. v. 22. Distulit autem illos Felix,

certissime sciens de via hac, dicens : Cum
Lysias tribunus descenderit, dignoscam res
vestras. 295. Jussitque centurionem custodi-
re Paulum, ipsumque requiem habere, ne-
minemque familiarium prohiberi, quominus
ministraret ei, vel accederet ad eum.

1. Vide quanta fiat probatio, primo quidem a B
multis, deinde multo tempore, ut ne dici posset
judicium raptim factum fuisse. Quia enim memo-
raverat Lysiam orator, dicens illum vi abduxisse
Paulum , opportune subdit Felicis verba, et ait :
Distulit autem illos Felix, certissime sciens
de via hac; id est, tempestive remisit; non opus
habens discere, sed. ut repelleret Judzos. Dimit-
tere propter illos nolebat; punire non poterat ; im-
pudens enim fuisset. Ideo differt, dicens : Cum
Lysias tribunus descenderit, dignoscam res
vestras. Jussitque centurionem custodire Pau- (,
lum , ipsumque requiem habere, neminem-
que familiarium prohiberi, quominus ministra-
ret ei, vel accederet ad eum. Requiem habere,
inquit. Sic illum a criminibus liberum judicat.
Cur ergo detinet eum? In Judcorum gratiam, vel
eliam sperans se pecunias accepturum esse. Id-
circo Paulum evocat; quod. autem ideo evocave-
rit, indicat nobis scriptor, subjungens ac dicens:
24. Post aliquot autem dies veniens Felix cum
Drusilla uxore sua, que erat Judca, vocavit
Paulum, et audivit ab eo fidem, que est in
Christum Jesum. 25. Disputante autem illo de y
justitia et castitate et de judicio futuro, treme-
factus Felix respondit : Quod nunc attinet, va-

* Alius βάσανος ὑπὸ τῶν πολλῶν ἐν χρόνῳ.

879

OMIAIA να΄.

᾿Ἰλνεδάλετο δὲ, φησὶ, 6 Φῆλιξ αὐτοὺς, ἀκριδέστερον
εἰδὼς τὰ περὶ τῆς δδοῦ, εἰπών - ὅταν Λυσίας ὃ χι-
λίαρχος χκαταδῇ, διαγνώσομαι τὰ x0. ὑμᾶς. Δια--
ταξάμενός τε τῷ ἑχατοντάρχη τηρεῖσθαι τὸν Παῦ-
λον, ἔχειν τε ἄνεσιν, καὶ μηδένα κωλύειν τῶν ἰδίων
ὑπηρετεῖν ἢ προσέρχεσθαι αὐτῷ.

"Opa πόση γίνεται βάσανος, πρῶτον μὲν ὑπὸ πολ-
- *" n [4 M ? - a
λῶν, εἶτα xal ἐν χρόνῳ μαχρῷ,, ὥστε μὴ εἰπεῖν, ὅτι
c 7 NA M E] ,
συνηρπάγη τὸ δικαστήριον. "Exe? γὰρ ἐμνημόνευσε
M u H L ,
Λυσίου ὃ δήτωρ, εἰπὼν, ὅτι μετὰ βίας ἀφείλετο αὖ-
᾿ 3 Ξ MT Lco ees XE EO Y
τὸν, ἐπήγαγεν εὐχαίρως τὰ περὶ τοῦ Φήλιχος, xol
z ^ b M z /
φησίν * Ἀνεδάλετο δὲ ὃ Φῆλιξ αὐτοὺς, ἀχριδέστερον-
TOYS M M e NU H Ὁ «ἢ ^ € m
εἰδὼς và περὶ τῆς 0000 * τουτέστιν, ἐπίτηδες ὕπερέ
- A ,
θετο οὐ δεόμενος μαθεῖν, ἀλλὰ διαχρούσασθαι Bou-
^ - ^ y ^ 5 L4
λόμενος τοὺς ᾿Ιουδαίους. Ἀφεῖναι οὐχ ἤθελε OV ἐχεί-
5 , ,
vouc* χολάσαι πάλιν, οὐκ ἦν δυνατόν - ἀναίσχυντον
-T 3. σ ,
γὰρ ἦν. Διὸ καὶ ὑπερτίθεται, εἰπὼν, “Ὅταν Λυσίας ὃ
τὰ , M 3 c
χιλίαρχος χκαταδῇ, διαγνώσομαι τὰ xa ὑμᾶς. Δια-
Dl - N ον
ταξαάμενός τε τῷ ἑχατοντάρχη τηρεῖσθαι τὸν IaUXov,
ἔχειν τε ἄνεσιν, χαὶ μηδένα χωλύειν τῶν ἰδίων ὕπη-
E es y^ ᾿ “
ρετεῖν ἢ προσέρχεσθα: αὐτῷ. "Eye τε, φησὶν, ἄνε-
"ὦ ΄ My
σιν. Οὕτως αὐτὸν xa αὐτὸς ἀφῆχεν enden uet. Τίοὐν
, 5 , , , - y Les Ἃ ΡΨ.
χατέχει ἀφείς ;" Exetvots χαριζόμενος, ἢ καὶ ἔτι προσ--
INZCANM E / d 6 A N Y E - λεῖ A
δοχῶν χρήματα λήψεσθαι. Διὸ xat μεταχαλεῖται τὸν
e , MN »
Παῦλον’ xal ὅτι ἐπὶ τούτῳ μετεχαλέσατο, δῆλον ἡμῖν
ΩΝ - ^ 5 , N , M
τοῦτο ποιεῖ ὃ συγγραφεὺς ἐπάγων, xat λέγων * Μετὰ
ς ὧν bic
δέ τινας ἡμέρας παραγενόμενος ὃ Φῆλιξ σὺν Δρου-
(m * , A
σίλλη τῇ γυναιχὶ, οὔση ᾿Ιουδαίᾳ, μετεπέμψατο τὸν
τ , m Dh 7T x 9
Παῦλον, x«i ἤκουσεν αὐτοῦ περὶ τῆς εἰς Χριστὸν Ἴη-

^

τ ^ / M τω νὰ "
σουν πίστεως. Διαλεγομένου οε αὐτου περ! Οοιχαιϊιοσυ-

E τω n το f^
νης xai ἐγχρο τείας xal τοὺ χρίματος τοῦ μέλλοντος

* ^ , c ^ , X. mieu
ἔσεσθαι, ἔμφοθος γενόμενος ὃ Φῆλιξ ἀπεχοίθη * τὸ νῦν

IN ACTA

E 2E D ^Y * A , ,
ἔχον πορεύου" xatpov δὲ μεταλαδὼν μεταχαλέσομαί
“ Nx 7 cl , / 5. τὰ
σε, ἅμα xot ἐλπίζων, ὅτι χρήματα δοθήσεται αὐτῷ
x A^ , J

ὑπὸ τοῦ Παύλου, ὅπως λύση αὐτόν. Διὸ xal πυχνό -
δ , ΩΣ Ὁ

τερον αὐτὸν μεταπευπόμενος ὡμίλει αὐτῷ. Ὅρα πῶς

δ
μπετο ὁς

τῆς ἀληθείας ἔχεται τὰ γραφόμενα. Μετεπέι

^

ὃ
—— /,
πιστεῦσαι βουλόμενος,

, c

eT XtyOV

£

NIC Amd 3 A ud NUN »,
αὑτὸν συνεχῶς, οὔχι θαυμάζων αὐτὸν, οὐ
5^

A ,
τὰ λεγόμενα, οὐδὲ

2

ἀλλὰ τί;
ΠΠΙροσδοχῶν, φησὶ, χρήματα δοθήσεσθαι αὐτῷ. Σχό-
πει, πῶς οὗ χρύπτει ἐνταῦθα τοῦ δικαστοῦ τὴν γνώ-
μην᾿
οὐδ᾽ ἂν ἠθέλησεν ἀκοῦσαι παρὰ χκαταδίχου xal πονη-
m EX da M Ὁ P Ν » " -
go). Καὶ ὅρα τὸν Παῦλον, xaícot πρὸς ἄρχοντα δια-
λεγόμενον, μηδὲν τούτων λέγοντα, ὧν εἰχὸς ἀνεῖναι

, ^ m /
χαίτοι εἰ χατεγνώχει, οὐχ ἂν τοῦτο ἐποίησεν,

- ^ ^ “ὦ ite Y “
αὐτοῦ τὴν ψυχὴν, ἀλλὰ τοιαῦτα, ἐξ ὧν xal φούεῖται,
Y e τ / M
καὶ χατασείεται τὴν διάνοιαν. Διαλεγόμενος γὰρ,
, 7 M m ΄ἷ'
φησὶ, περὶ δικαιοσύνης xat ἐγχρατείας καὶ τοῦ μέλ-
»y^ τ * /
λοντος χρίματος ἔσεσθαι. ᾿μφούος 6 Φῆλιξ ἐγένετο.
3 M Ded , c
Τοσαύτη ἦν ἣ ἰσχὺς τῶν Παύλου ῥημάτων, ὅτι xol
Ὁ z TE H /
φοδοῦσι τὸν ἄρχοντα. Καὶ οὗτος μὲν λαμόάνει διά-
-τὉὦ,] ^ , ^ y
oj 0v, xal ἀφίησι τοῦτον δέσμιον, καίτοι γε οὐχ ἔδει,
- M ,
ἀλλὰ τέλος ἐπιθεῖναι, ἀλλὰ χαριζόμενος ἐχείνοις xa-
, 230) T NM d 357, € ,
τέλιπεν αὐτόν. Οὗτοι ὃξε οὕτως ἐνέχειντο, ὡς πάλιν
» - , 5^ M c I / er 5 ,
ἐντυχεῖν, χαίτοι οὐδενὶ τῶν ἀποστόλων οὕτως ἐπετέ-
, , / eres y,
θησαν, ἀλλ᾽ ἐπιτιθέμενοι, πάλιν ἀφίσταντο. Οὕτως
a XR , ^ τ
οἰχονομιχῶς ἀφίσταται τῶν “ἱεροσολύμων πρὸς τοιαῦ-
, »y PM | $^. s, - I^ - m
τα θηρία ἔχων, καὶ ὅμως ἀξιοῦσιν αὐτὸν πάλιν ἀχθῆ-
- mq A m b
vat ἐχεῖ διχασόμενον. ᾿Αλλὰ χαὶ ἐνταῦθα λοιπὸν ᾧχο-
, ^ , EJ / e y 2--X
γόμησεν ὃ Θεὸς, οὐχ ἐπιτρέπων τῷ ἄρχοντι" εἰχὸς
b e , Dh
γὰρ αὐτὸν νεωστὶ τῆς ἀρχῆς ἐπιύάντα xol θελῆσαι
, , 3 M
χαρίσασθαι: ἀλλ᾽ οὐκ ἀφίησιν ὃ Θεός. ᾿Ἐπειδὴ δὲ
-ὉὉ , AY , m
χατῆλθον, λοιπὸν ἀναισχύντως χαὶ μειζόνως ἐποιοῦντο
, ^ cC
τὰς κατηγορίας" xal oüx ἰσχύσαντες ἀπὸ τῶν νομι-
ime. ex E. , CE CE S Y LN yn τ N
χῶν ἑλεῖν, πάλιν ἐπὶ τὸ εἰωθὸς αὐτοῖς ἔθος, τὰ xac
EX A 23. ἢ ce δύ σον Ὁ X e 5 ,
Καίσαρα ? ἐχίνουν, ὅπερ καὶ ἐπὶ τοῦ Χριστοῦ ἐποίουν.
Τὸ γὰρ τὸν Παῦλον ἀπολογεῖσθαι περὶ τῶν εἰς Καί-
c c d Ἵ
σαρα ἁμαρτημάτων, δῆλον τοῦτο 7» , ὅθεν xol αὐτὸ
, "n
ἑρμηνεύων ἐπάγει " Διετίας δὲ πληρωθείσης, ἔλαδε
e D rc , DL
διάδοχον ὃ Φῆλιξ Πόρχιον Φῆστον. Θέλων δὲ χάριν
d D —- or
χαταθέσθαι τοῖς ᾿Ιουδαίοις ὃ Φῆλιξ, χατέλιπε τὸν
c^ ^U 7 Q7 3 2 64 m 5 P
Παῦλον δεδεμένον. Φῆστος οὖν ἐπιδὰς τῇ ἐπαρχία,
Η - / 5. 2 .. , 3 oz
μετὰ τρεῖς ἡμέρας ἀνέδη εἰς Ἱεροσόλυμα ἀπὸ Και-
ῃ , , ce
σαρείας. '"Eveg&viodv τε αὐτῷ oí ἀρχιερεῖς xa oi
p
χάλουν αὐτὸν, αἰτούμενοι "f dot παρ᾽ QUOD, ὅ᾽
χ , αἰτούμενοι χάριν παρ᾽ αὐτοῦ, ὅπως με-

- c ? N Δ M bed I^ M
πρῶτοι τῶν ᾿Ιουδαίων χατὰ τοῦ Παύλου, xoi πα

, c ἘΝ B € A το ^ mM
ταπέμψηται αὐτὸν εἰς ἹἹερουσαλὴμ., ἐνεῦρον ποιοῦν-
ἡ ἃ...» A Y NEA [3 icd τ
τες ἀνελεῖν αὐτὸν χατὰ τὴν 600v. Ὃ μὲν οὖν Φῇστος

Mm

, - M ,F »
ἀπεχρίθη τηρεῖσθαι τὸν Παύλον ἐν Καισαρεία, ἑαυτὸν
^Y I5 , , , Ἐπὶ ^
δὲ μέλλειν ἐν τάχει ἐχπορεύεσθαι. Ot οὖν δυνατοὶ ἐν

ξ΄ - Ἁ , *
ὑμῖν, φησὶν, auyxavaGdvtec , εἴ τί ἐστιν

? Morel. male Kzizzgz ivzixovv.

APOSTOLORUM.

HOMIL. LÍ.

427
de ; tempore autem opportuno accersam te :
26. simul sperans fore ut pecunia illi daretur
à Paulo ut solveret eum : propter quod et fre-
quenter accersens eum, loquebatur cum eo.
Vide quomodo quze scripta sunt, veritatem prz se
ferant. Accersebat eum frequenter, non admirans
illum, neque dicta laudans, nec quod vellet cre-
dere; sed quid? Exspectans, inquit, ut pecunie
sibi darentur. Vide quomodo non occultet hic ju-
dicis sententiam. Atqui si damnasset, non hoc fe-
cisset, neque voluisset audire damnatum et scele-
stum. Et vide Paulum, etsi cum principe loquen-
tem, nihil eorum dicere, que videbantur posse
animum ejus demulcere ; sed quz illum terrebant,
ejusque mentem concutiebant. Disputans, inquit,
de justitia, de castitate et de judicio futuro.
Tremefactus est Felix. lanta vis erat Pauli ver-
borum, ut principem terrerent. Et hic quidem
380 Successorem accipit, et hunc vinctum relinquit,
À quamvis non oportebat, et finis imponendus erat ;
sed ille in Judaeorum gratiam reliquit. illum. ΠῚ
vero sic urgebant, ut iterum. apud judicem insta-
rent; quamvis apud nullum unquam apostolorum
sic urserint, sed postquam in illos incesserant, de-
stiterint. Ita provisum est, ut Jerosolyma recede-
ret, cum talibus feris decertans; et tamen illi ro-
gant ipsum eo adduci judicandum. Sed hic rur-
sum apparuit Dei providentia, qui id judicem fa-
cere non permisit : verisimile certe erat ipsum nu-
per ad principatum. evectum, id. facturum in il-
lorum gratiam esse; sed non concedit Deus. Post-
quam autem descenderant, impudentius et vche-
mentius accusationes intentant : cumque non pos-
sent illum ex legalibus capere, rursus pro more
suo Cesarem jnducunt, ut Christo objecerunt.
Paulum enim se defendere de objectis contra Cz-
sarem peccatis, palam erat, unde hac declarans
pergit : 27. Biennio autem expleto, accepit suc-
cessorem. Feliv Porcium Festum. Folens au-
tem gratiam. prestare Judeis Felix, reliquit

D

Paulum vinctum. 1. Festus ergo suscepta pro- Cas. xxv.

vincia, post triduum ascendit Cesarea Jero-
solymam. 2. 4dieruntque illum principes sa-
cerdotum et primi Judeorum adversus Pau-
lum, et rogabant eum ; 9. postulantes gratiam
adversus eum , ut juberet perduci eum in Jeru-
salem, insidias tendentes ut interficerent eum.
in via. 4. Festus vero respondit, ut serearetur
quidem Paulus Cesaree, se vero brevi illo

16023 NL.

S. JOANNIS CHRYSOST.

428

profecturum. 5. Qui vero inter vos, inquit, po-
tentes sunt, descendentes simul, si quod est cri-
men, accusent eum. 6. Demoratus autem inter
eos diebus plus quam decem, descendit Cesa-
ream, et postero die sedit pro tribunali, jussit-
que Paulum adduci. 1. Qui cum perductus es-
set, circumsteterunt eum, qui a Jerusalem de-
scenderant Judei, multas et graves causas
objicientes Paulo, quas non poterant probare :
8. Paulo rationem reddente, quoniam neque
in legem Judeorum , neque in templum ,
neque in. Cesarem. peccavi. 9. Festus autem
volens gratiam. prestare Judwis, respon-
dens Paulo, dixit: Pis Jerosolymam de-
scendere , et ibi de his judicari apud. me?
Vide quomodo et ille Judzis gratificatur, uni-
verso populo et civitati. Ideo rursus illum ter-
refacit, humanis utens armis : et audi quomodo.
10. Dixit autem Paulus : .4d tribunal Ce-
saris sto; ibi me oportet judicari. Judcis ni-
hil nocui, sicut tu melius nosti. 11. Si enim no-
cui, aut dignum morte aliquid feci, non recuso
mori: si vero nihil est eorum, que hi accu-
sant me, nemo potest me illis donare. Cesa-
rem appello. Sed. dixerit quispiam: Cur cum
audisset, Oportet te etiam Rome testificari de
me, quasi non credens hzc faciebat? Absit; sed
ct valde credens. Magis vero tentantis fuisset il-
lius sententize fiducia sese in mille pericula conji-
cere, ac dicere: Videamus num possit Deus etiam
sic eripere me. Sed hoc non facit Paulus, verum
quie. penes se erant omnia adfert, totum Deo per-
mittens. Sese vero defendens, leviter principem
perstringit, ac si diceret : Si injuste egi, bene; si
non injuste egi, cur me tradis? /Yemo potest, in-
quit, me donare. Metum illi incutit, ut non possit
donare si velit, sed etiam contra illos defensionem
habeat. 129. Tunc Festus cum concilio loquutus,
respondit : Cesarem appellasti ; ad Cesarem
ibis.

9. Vide,rem Ágrippz communicat, ut etiam
alii sint auditores, et rex et exercitus et Bernice.
Deinde rursum defensio. 15. Et cum dies ali-
quot transacti essent, ;/grippa rex et Bernice
descenderunt Cesaream ad salutandum Fe-
stum.14. Et cum dies plures ibi demorarentur,
Festus regi retulit de Paulo, dicens : Fir qui-
dam est derelictus a. Felice vinctus : 15. de
quo, cum essem. Jerosolymis , adierunt me

b Alii ἐπ᾿ ἐμοῦ; δὼ xat αὐτὸς τοῖς Ιουδαίοις.

981
Y cer - τ ec
A χαὶ οὕτως ἐξελέσθαι με. ᾿Αλλ᾽ οὐ ποιεῖ τοῦτο Παῦλος,

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

, , τ ^
τούτῳ, χατηγορείτωσαν αὐτοῦ. Διατρίψας δὲ ἐν αὖ-
?. ὃ A Jet 2 δέ, δὰ » T ;
τοῖς ἡμέρας πλείους ἢ δέχα, χαταδὰς εἰς Καισάρειαν,
m 5 , 0t ON es / ONE M
τῇ ἐπαύριον καθίσας ἐπὶ τοῦ βήματος, ἐχέλευσε τὸν

Παῦλον ἀχθῆναι. Παραγενομένου δὲ αὐτοῦ, περιέ-

x Ὁ ,
p στησαν oi ἀπὸ Ἱεροσολύμων χαταῤεθηχότες Ἰουδαῖοι,

Y ' , ES
πολλὰ xa βαρέα αἰτιώματα φέροντες χατὰ τοῦ Παύ-
"^ L4 -* D
Àou, ἃ οὐχ ἴσχυον ἀποδεῖξαι, ἀπολογουμένου αὐτοῦ
Y , ^ , - 3 " / E4 2? X - M
τι οὔτε εἰς τὸν νόμον τῶν ᾿Ιουδαίων, οὔτε εἰς τὸ ἱερὸν,
Καίσαρά τι ἥμαρτον. Ὃ Φῆστος δὲ τοῖς
3 , , e
Ιουδαίοις θέλων χάριν καταθέσθαι, ἀποχριθεὶς τῷ

€

5

Ὑ
οὔτε εἰς

Παύλῳ,, sims: θέλεις εἰς Ἱεροσόλυμα ἀναύδὰς, ἐχεῖ
περὶ τούτων χρίνεσθαι P ἐπ’ ἐμοῦ ; Ὅρα πῶς xal αὖ-
τὸς τοῖς ᾿Ιουδαίοις χαρίζεται, δήμῳ δλοχλήρῳ , καὶ
πόλει. Διὰ τοῦτο πάλιν xa αὐτὸν ἐχφούεῖ, ἀνθρωπίνῳ
χρησάμενος ὅπλῳ" xot ἄχουε πῶς. Eins δὲ ὃ Παῦλος:

-XNN ce , 24 E -
E ἐπὶ τοῦ βήματος Καίσαρος ἑστώς εἶμι, οὗ με δεῖ χρί-

H

3 ^ M
νεσθαι. ᾿Ιουδαίους οὐδὲν ἠδίχησα, ὡς καὶ σὺ χάλλιον

᾿
U.ev

5 , - "5 V 5^ c^ M y? ,
ἐπιγινώσχεις, 2t | («e COUXO0), XXV αζιον θανάτου

7 zr 5 τω ^ EJ - - NX 5
πέπραχά τι, οὗ παραιτοῦμαι τὸ ἀποθανεῖν εἰ δὲ οὖ-
, 7 ex c
δέν ἐστιν ὧν οὗτοι χατηγοροῦσί μου, οὐδείς με δύνα--
- , “-- ^
ται αὐτοῖς χαρίσασθαι. Καίσαρα ἐπικαλοῦμαι. Ἀλλ᾽
ει Y —
εἴποι ἄν τις ἐνταῦθα * xal τίνος ἕνεχεν ἀχούσας, ὅτι
XN Da Ἐπ δ δ τ m cs
Καὶ ἐν Ῥώμη σε δεῖ μαρτυρῆσαι τὰ περὶ ἐμοῦ, ὡς
E] — ᾿-τῳοὴ ^ ,
ἀπιστῶν ταῦτα ἐποίει : Μὴ γένοιτο, ἀλλὰ xa σφόδρα
/, ex 5 * -
πιστεύων. Μᾶλλον οὖν πειράζοντος ἠν τὸ θαῤῥεῖν
CR ET, Y 22 / c Nest ,
ἐχείνη τῇ ἀποφάσει, χαὶ εἰς μυρίους ἑαυτὸν “ ἐμδαλ-
Ὁ] ,
λειν χινδύνους, καὶ λέγειν" ἴδωμεν εἰ δύναται ὃ Θεὸς
τ
M M ΄ E
ἀλλὰ τὰ καθ᾽ ἑαυτὸν πάντα εἰσφέρει, τὸ πᾶν ἐπιτρέ-
m τ 45 Z ^Y M / m y
πὼν τῷ Θεῷ - ἠρέμα δὲ καὶ καθάπτεται τοῦ ἄρχον-
σ , c^
τος οὕτως ἀπολογούμενος * μονονουχὶ γὰρ τοῦτο λέγει"
SE Nom - * AES
εἰ μὲν ἀδιχῶ, χαλῶς" si δὲ οὐχ ἀδικῶ, τί με ἐχδί--
ἊΝ , H
δως; Οὐδεὶς δύναταί με, φησὶ, χαρίσασθαι. Εἰς φό-

mea

M , [v
Gov αὐτὸν ἐνέθδαλεν ὥστε μηὸ

ἀλλὰ χαὶ πρὸς ἐχείνους ἔχειν

€ , ,
ἕχοντα χαρίσασθαι,

.

ἀπολογίαν τὴν ἔφεσιν.
Τότε ὃ Φῆστος συλλαλήσας μετὰ τοῦ συμουλίου,
- ES M SES 2x. ϑ , - X 228]
ἀπεχρίθη : Καίσαρα ἐπιχέχλησαι, ἐπὶ Καίσαρα
πορεύσῃ.

σ τὼ ^
Ὅρα, ἀναχοινοῦται τῷ Ἀγρίππα, ὥστε xai ἕτέ-

, ΤᾺ
B ρους γενέσθαι πάλιν ἀκροατὰς, xal τὸν βασιλέα, χαὶ

^ M A 4»
τὸν στρατὸν, καὶ τὴν Βερνίκην. Εἶτα δὲ πάλιν ἀπο-
J € Lad NAM , 5
λογία. Ἣ μερῶν δὲ διαγενομένων, Ἀγρίππας ὃ βασι-
x x M Bez p, M NR , d /, , ,
&Uc xat Βερνίχη κατήντησαν εἰς Καισάρειαν ἀσπασό-
- €
μενοι τὸν Φῆστον. Ἃς δὲ πλείους ἡμέρας διέτριόον
ἐχεῖ, ὃ Φῆστος τῷ βασιλεῖ ἀνέθετο τὰ χατὰ τὸν Παῦ-
, x ,
λον, λέγων *. ἀνὴρ τίς ἐστι χαταλελειμμένος ὑπὸ Φή -
L M ses ,
λιχος δέσμιος " περὶ οὗ", γενομένου μου εἰς ἹἽεροσόλυ -

* Unus [A. B] ἐπιθάλλειν; male.

IN ACTA APOSTOLORUM,

M, ἐνεφάνισαν οἱ ἀρχιερεῖς xat oi πρεσδύτεροι τῶν

τγουβοίων; αἰτούμενοι χατ᾽ αὐτοῦ δίχην. Πρὸς οὺς
3 7 cer E] F4 E/ c L LH ,
ἀπεχρίθην, ὅτι οὐχ ἔστιν ἔθος Ῥωμαίοις χαρίζεσθαί
τινα ἄνθρωπον εἰς ἀπώλειαν, πρὶν ἢ ὃ κατηγορούμε-

' , Y D
Voc χατὰ πρόσωπον ἔχοι τοὺς χατηγόρους; τόπον τε

^ , m» 5
ἀπολογίας λάθοι περὶ τοῦ ἐγχλήματος. Συνελθόντων

πῇ ς ὦ 5.0/8 - Ρ N ^ , ,

οὖν αὐτῶν ἐνθάδε, ἀναύσολὴν μηδειίαν ποιησάμενος,
D evo , oix m , » L4 5 m
τῇ ἑξῆς χαθίσας ἐπὶ τοῦ βήματος, ἐχέλευσα ἀχθῆναι

M Y oON M c 7 € "4 “Ὁ /
τον bue oe Περὶ ου σταῦθέντες οι Figli. P 000€ U.LV

, c €

αἰτίαν ἐπε ἔφε ρον, ων ὑπενόουν ἐγώ" ζητήματα ὃ δέ τινα

περὶ τῆς ἰδίας δεισιδαιμονίας εἶχον “δερὸξ αὐτὸν, χαὶ

περί τινος
τ , ,
ζῆν. ἀπορούμενος δὲ ἐγὼ περὶ τὴν τούτου ζήτησιν,

ἔλεγον, εἰ βούλοιτο πορεύεσθαι εἰς Ἱερουσαλὴμ., κἀχεῖ

Ἴησοὺῦ τεθνηχότος, ὃν ἔφασχεν ὃ Παῦλος
i i 2

χρίνεσθαι περὶ τούτων. Τοὺ δὲ Παύλου ἐπικαλεσαμέ-
vou τηρηθῆναι αὐτὸν εἰς τὴν τοῦ σεδαστοῦ διάγνωσιν,
ἐχέλευσα τηρεῖσθαι αὐτὸν, ἕως ἂν πέμψω αὐτὸν πρὸς
Καίσαρα. Ἀγρίππας δὲ πρὸς τὸν Φῇῆστον ἔφη * ἐόου-
λόμτην xal αὐτὸς τοῦ ἀνθρώπου ἀχοῦσαι. Ὃ δὲ, αὔριον,
φησὶν, ἀχούση αὐτοῦ. “Ὅρα χατηγορίαν ᾿Ιουδαίων
πάλιν, οὐ παρὰ τοῦ Παύλου, ἀλλὰ παρὰ τοῦ ἄρχον-
τος. ᾿Ενεφάνισαν, φησὶν, οἱ ἀρχιερεῖς xat οἵ πρεσόύ-
τεροι τῶν ᾿Ιουδαίων, αἰτούμενοι κατ᾽ αὐτοῦ δίκην.
Πρὸς οὺς ἐγὼ ἀπεχρίθην. Ὅρα xa τί ἀποχρίνεται elc
αἰσχύνην αὐτῶν: ὅτι Οὐχ ἔστιν ἔθος Ρωμαίοις χαρί-
ζεσθαί τινα ἄνθρωπον εἰς ἀπώλειαν " τουτέστι, πρὶν ἢ
λόγου αὐτῷ μεταδοῦναι, ἀδύνατον τὸ χαρίζεσθαι
ἁπλῶς. "Κατὰ τὸ εἰωθὸς δὲ ποιήσας, οὖχ εὗρεν αἷ-
τίαν - ὅθεν xai ἀπορεῖται ἐπὶ τούτῳ. Καὶ δῆλον τοῦτο

-
c

δι’ ὧν ἐπήγαγε, λέγων " ᾿Απορούμενος δὲ ἐγὼ περὶ
A * ei -i -
τὴν τούτων ζήτησιν. Οὕτως εἶπε, συσχιάζων τὸ olxcioy
ἁμάρτηυα. Καὶ ἐχεῖ ὲ (Cet, ᾿Αγρί δὲ
μάρτημα. Καὶ ἐχεῖνος μὲν συσχιάζει, ᾿Αγρίππας δὲ
"- 38 οἱ 5 ΄ σ EN M »
ἐπιθυμεῖ ἰδεῖν αὐτόν. "Opa ἀεὶ τοὺς ἄρχοντας δια-

χρουομένους τὴν ἐπάχθειαν τὴν ᾿Ιουδαϊκὴν, καὶ παρὰ

ANA

HOMIL. LT.

429
principes. sacerdotum et. seniores Judeorum,
postulantes adversus. illum | damnationem.
16. Quibus respondi : Non est Romanis con-
suetudo damnare. aliquem. hominem , prius-
quam is qui accusatur presentes habeat accu-
satores, locumque defendendi accipiat ad ab-
luenda crimina. AT. Cum ergo huc convenis-
sent, sine ulla dilatione sequenti die sedens
pro tribunali jussi adduci virum. 18. De quo,
cum stetissent accusatores, nullam causam de-
ferebant, de quibus ego suspicabar; 19. que-
stones vero quasdam de sua superstitione ha-
bebant adpersus eum, et de quodam Jesu de-
functo, quem affirmabat Paulus vivere.
20. Hesitans autem ego de hujusmodi que-
stione, dicebam, num vellet ire Jerosolymam,
et. ibi judicari de illis. 91. Paulo autem ap-
pellante, ut servaretur ad. 4ugusti cognitio-
nem, jussi sereari eum, donec mittam eum ad
Cesarem. 92. Jgrippa autem Festo dixit :
Vellem et ipse hominem audire. Cras, inquit,
audies illum. Nide rursum accusationem Judao-
rum non a Paulo, sed a principe narratam. 4 die-
runt me, inquit, principes sacerdotum et senio-
res Judceorum, postulantes adversus eum | da-
mnationem. Quibus ego respondi.Vide quid re-
spondeat ad illorum confusionem : /Yon est con-
suetudo Romanis donare aliquem hominem, ut
pereat; id est, antequam rationem reddat, non po-
test vestri gratia tradi. Huic vero mori obsecutus
causam non invenit : unde et hac de re incertus
haret : id quod liquet ex sequentibus: Z/csitans
autem ego de hujusmodi questione. Sic loqui-
tur, suum adumbrans peccatum. Et ille quidem

τὸ δίκαιον ἀναγκαζομένους πολλάχις πριν καὶ προ- 5359 adumbrat, Agrippa vero cupit illum videre. Vide

*
"7s

ἀνεδάλετο, ἀλλ᾽ εἰδώς. Ὃ δὲ Ἀγρίππας οὗ μόνον οὐ

^ , M m

διακρούεται, ἀλλὰ xo ἀχοῦσαι βούλεται " ὃ xot θαυ-
, »* / RJ 5 , , D ,

μᾶσαι ἀξιον, πόθεν εἰς ἐπιθυμίαν χατέστη τοῦ Dou-

) 0 205 « » 5 NV 5 cr

εσθαι ἰδεῖν ἄνθρωπον εἰ xo ἀδίκως, ὅμως χατηγο-
, , 3. -—Á ,

ρούμενον. Οὕτως ἦν xoi τοῦτο οἰκονομίας. Διὸ xai ἣ

M m , ' m ,

γυνὴ αὐτοῦ συναχούει; χαὶ τῆς ἀχροάσεως οὐκ ἀπο-

^ , — m

λιμπάνεται. Καὶ οὐδὲ ἁπλῶς ἀχροᾶται, ἀλλὰ μετὰ

πε δ ΡΞ ΠΣ 3

πολλῆς τῆς τιμῆς. Γοσαύτην ἔσχε τὴν ἐπιθυμίαν * οὐ
M μ᾿ M , τ

γὰρ ἂν, et μὴ ἐπεθύμησεν, ἐζήτησεν ἂν ἀκοῦσαι, οὐδ᾽

* x M - τ»

ἂν χαὶ τὴν igi χοινωνὸν ἐποιήσατο τῆς ἀκροάσεως,

εἰ μὴ μεγάλα περὶ αὐτοῦ ἐφαντάζετο. "Ep.ot δὲ δοχεῖ

ἄσεις ἐπιζητοῦντας τῆς ἀναῤολῆς " οὐ γὰρ δὴ ἀγνοῶν ἃ
l γὰρ δὴ ἀγ

principes semper inimicitiam Judaicam repellere,
et przter jus sape agere cogi, ac dilationis ansas
quzrere: non enim ignorans iffa! sed gna-
rus. Agrippa vero non modo non odbn sed ct
audire optat : quod admiratione dignum, unde in
desiderium venerit videndi hominem accusatum li-
cet injuste. Tta et hoc per providentiam factum est.
Quamobrem et uxor ejus simul audit, nec a con-
cione abest. Nec solum audit, sed cum honore ma-
gno. Talem habuit cupiditatem : non enim audire
petusset, nisi id optasset, neque sociam adinisisset
uxorem, nisi magnum quidpiam de illo sensisset.

T» Ὁ σ᾿ ΞΕ ^ ^N , πα qe τ :
χἀχείνην τοῦτο ποθῆσαι. Καὶ ὅρα τὸν Παῦλον εὐθέως B. Videtur autem mihi illam quoque hac deside-

3 Units πρὸς οὺς εἶπον ἐγὼ, αἰσχύνην αὐτὸν ὅτι.
b [ A. B. C. sic pergunt, μετέδωχα δὲ, χαὶ οὐδὲν εὗρον

: : M
αἴτιον. ἀπορούμενος δὲ φησιν.]

450 8. JOANNIS CHRYSOST.

rasse. Et vide Paulum statim non de fide solum et
de remissione peccatorum, sed etiam de rebus
agendis disserentem. Sed. superius dicta repeta-
mus. /n presenti , inquit, abi; opportunitatem
autem. nactus , accersam te. Vide caecitatem :
hzc audiens sperabat se pecunias accepturum ab
co. Et non solum hoc grave; sed etiam loquutus
cum eo, non dimisit eum ; sed quia in principatus
finem venerat, reliquit eum vinctum, ut gratificare-
tur Judzis : itaque non pecunias modo, sed et glo-

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

οὗ περὶ πίστεως μόνον οὐδὲ περὶ ἀφέσεως ἁμαρτημά-
των, ἀλλὰ καὶ περὶ * τῶν πραχτέων διαλεγόμενον.
Ἀλλ᾽ ἴδωμεν ἄνωθεν τὰ εἰρημένα. Τὸ νῦν ἔχον, φησὶ,
πορεύου " χαιρὸν δὲ λαδὼν, μεταχαλέσομαί σε. Ὅρα
τὴν πώρωσιν" τοιαῦτα ἀχούων, χρήματα προσεδόχα
λήψεσθαι παρ᾽ αὐτοῦ. Καὶ οὐ τοῦτο μόνον δεινὸν, ἀλλὰ
καὶ διαλεχθεὶς, oüx ἀφῆχεν αὐτὸν, ἀλλ᾽ ἐπειδὴ πρὸς
τῷ τέλει τῆς ἀρχῆς ἦν, κατέλιπεν αὐτὸν δέσμιον, ἵνα
χαρίσηται τοῖς Ἰουδαίοις * ὥστε οὗ χρημάτων ἤρα
μόνον, ἀλλὰ χαὶ δόξης. Πῶς χρήματα, μιαρὲ, παρὰ

riam cupiebat. Cur, sceleste, pecunias quzris a C ἀνθρώπου τὸ ἐναντίον χηρύττοντος ἐπιζητεῖς; Ὅτι δὲ

viro contrarium przedicante? Quod autem non re-
ceperit, palam est ex eo, quod. vinctum relique-
rit, soluturus si accepisset. De temperantia hic
disputabat, et ille a viro talia loquente sperabat
se pecuniam accepturum, Et petere quidem non
audebat : talis quippe est malitia, timida nempe et
omnia suspecta habens; sperabat tamen : unde
jure illis gratificabatur, utpote qui ibi tanto tem-
pore imperasset. /gitur Festum, ubi provinciam
suscepisset, adierunt principes sacerdotum et

€ Ec »
οὐχ ἔλαῤε, δῆλον ἐξ ὧν εἴασε δεδεμένον, λύσας ἂν,

εἴπερ ἔλαδε. Περὶ ἐγκρατείας οὗτος διελέγετο, ἐχεῖνος.

5S! , ^J Φ.- NT RU κ΄ Ὁ ES
δὲ γρήματα προσεδόχα λαθεῖν παρ᾽ αὐτοῦ ταῦτα δια-
e^t
΄ σν πὸ E , πὸ
λεγομένου. Καὶ αἰτῆσαι μὲν οὐχ ἐτόλμα τοιοῦτον
Y , n c "
γὰρ fj xaxa , " δειλὸν xal πάντα ὑποπτεῦον - ἤλπιζε
cr IM ὁ - e ec »
δέ: ὥστε εἰχότως αὐτοῖς ἐχαρίζετο, ἅτε τοσοῦτον ἄρ-
2» α“ oz c uD5 δὰ -Ὁ 5 ἰδ δε ἐκ ὦ
ξας ἐχεῖ, Φῆστος οὖν ἐπιδὰς τῇ ἐπαρχία - ἐνεφάνισαν
e V - EU , Y
αὐτῷ 0 ve ἀρχιερεὺς xat ot πρῶτοι τῶν Ἰουδαίων χατὰ
, m m
Παύλου, φησίν. Εὐθέως xai ἐν ἀρχῇ προσῆλθον oi
- , E , , M 5 d , » ῃ -
ἱερεῖς, οὐχ ἂν ὀχνήσαντες χαὶ εἰς Καισάρειαν ἐλθεῖν,

primi Judeorum, adversus Paulum, inquit. Sta- D. εἶ μὴ ἔφθη ἀνελθὼν, ὅπου γε εὐθέως ἐπιθάντι προσέρ-

tim et a principio accesserunt sacerdotes, qui non
gravati fuissent Czesaream venire, nisi przvenis-
set veniens ille, quandoquidem ubi advenit, sta-
um illum adierunt. Et cum descendisset Cesa-
ream, morabatur ibi decem dies. Forte, opinor,
ut prostaret eis, qui vellent ipsum corrumpere.
Paulus vero erat in carcere. Et rogabant eum,
inquit, ut ipsum. transmitteret in Jerusalem.
Et cur gratiam petierunt, si justum erat ut more-

χονται. Καὶ χαταδὰς ἐν Καισαρεία, διατρίδει δέχα
e , , ^ Lud [74 5 /, - - ,
ἡμέρας. Τάχα, δοχῶ, ὥστε ἐγγενέσθαι τοῖς βουλομέ -
2." ^ - c CSDL e 8
νοις αὐτὸν διαφθεῖραι. Παῦλος δὲ ἦν ἐν τῷ δεσικωτη--
ίῳ. Καὶ παρεκάλουν αὐτὸν, φησὶν, ὅπως μεταπέμψη-
ρ aT. pe M ᾽ m i ? S i ep
9. 320€ , Δ ΑΝΝΑ ἢ , , y
ται αὐτὸν eic Ἱερουσαλήμ. Καὶ διὰ τί χάριν ἤτησαν,
5 WN , Ψ 2 ῃ - 3 5 er 32 , NI
εἰ δίχαιός ἐστιν ἀποθανεῖν ; Ἂλλ᾽ οὕτω χἀχείνῳ δήλη
ἐγένετο ἣ ἐπιδουλὴ, ὡς διαλεγόμενον εἰπεῖν - Ἄνδρες
οἵ συμπαρόντες θεωρεῖτε τοῦτον, περὶ οὗ τὸ πλῆθος
^ , .- 2 N 7 LY M τ 3 ᾿ , T
ἐνέτυχόν μοι τῶν ᾿Ιουδαίων. Διὰ γὰρ τοῦ, Evétuyov,

retur? Sed ita illi manifeste fuerunt insidiz, ut di- E τὸ αἰτουμένοι χατ᾽ αὐτοῦ χάριν δηλοῖ. "ccs ἤδη

ceret : F'iri qui presentes estis videte hunc, de
quo multitudo Judcorum me interpellavit. Per
illud. enim, Znterpellavit, gratiam contra illum
petiisse significat. Itaque jam. volebant illum ad
sententiam ferendam inducere, linguam Pauli ti-
mentes, Quid timetis? quid. festinatis? hoc enim
significat illud, Custodiri eum. Num fugiet? Qui
ergo in vobis, inquit, potentes sunt, accusent
illum. Rursum accusatores Casarez, et rursum
educitur Paulus. Sequenti die, inquit, sedens
pro tribunali.

9. Vide, statim veniens sedit pro tribunali :

sic illum et cum tanto studio impellebant, sic ur- 55,
gebant. Quamdiu ergo nondum expertus erat Ju- ἃ

dicos et honorem illorum, recte respondit ; post-

? Quidam τῶν πρακτικῶν.

b Hac, δειλὸν χαὶ πάντα ὑποπτεῦον, absunt a qui-
busdam, [Ab A. B. C., quorum B. C. mox ἄρξας ἐχεῖ. e3-
θέως ἐν ἀρχῇ...» pretermissis qua in medio sunt, Major

),p 3-4 3 » , pz - 6 ,
ἐδούλοντο αὐτὸν εἰς ἀπόφασιν ἐξενεγχεῖν, φοδούμιενοι
τὴν Παύλου γλῶτταν. Τί φοδεῖσθε; τί ἐπείγετε ; Tou-
M , b / ER A A M
τὸ γὰρ ἐμφαίνει τὸ, Φυλάττεσθαι αὐτόν. Μὴ γὰρ
mc ru - ^ Y ,
φεύγει; Ot οὖν ἐν ὑμῖν, φησὶ, δυνατοὶ χατηγορείτω--
-» M! I
σαν αὐτοῦ. Πάλιν χατήγοροι ἐν Kawapsix , καὶ πάλιν
2 , cu H 9) ἋΣ AM τὸ , " an B M 5 M
ἐξάγεται Παῦλος. T7, δὲ ἐπαύριον xaütcac, φησὶν, ἐπὶ

D ,
τοῦ βήματος.

Ὅρα, εὐθέως ἐλθὼν ἐχάθισεν ἐπὶ τοῦ βήματος"
οὕτως αὐτὸν ὥθουν μετὰ τοσαύτης σπουδῆς, οὕτως
ἐπείγουσιν. "Exc μὲν οὖν οὐδέπω πεῖραν ἦν λαδὼν
τῶν Ιουδαίων, xoa τῆς τιμῆς τῆς παρ᾽ αὐτῶν, ὀρθῶς

vero lacuna in A. Savilius post ἐπαρχία addit μετὰ τρεῖς
ἡμέρας ἀνέθη εἰς ἱεροσόλυμα, ἐνεράνισαν δέ. Quod legitur
apud nos, habet D. et exjressit Lat. Interpres.]

*

IN

^X à ͵ , - κε ^ /
dnexglvorto: ἐπειδὴ δὲ ἐγένετο ἐν τοῖς Ϊεροσολύμοις,
- NET S —7 AA /

καὶ οὗτος χαρίζεται αὐτοῖς " οὐχ ἁπλῶς δὲ χαρίζεται,
ἀλλὰ μετὰ ἀπάτης τοῦτο ποιεῖ" xol ὅπως, ἄχουε "
ἐπάγει γάρ: Θέλεις εἰς Ἱεροσόλυμα ἀναύὰς, ἐχεῖ

Y , / aiev A9 3! es EC Y». ROSA
περὶ τούτων χρίνεσθαι * ὑπὲρ ἐμοῦ; “δ σεὶ ἔλεγεν * οὐχὶ
NS , 5 5 3 A N y r b δὲ
δίδωμί σε, ἀλλ᾽ αὐτὸς κριτὴς ἔσομαι. 'Γοῦτο ὃ
Xo αὐτὸν ποιεῖ χύριον, ἵνα τῇ τιμῇ αὐτὸν χα-
λάση " ἐπειδὴ εἰ ἦν ἀπόφασις, καὶ πάνυ ἀναίσχυντον

, m - ,
ἐδόχει, μηδὲν ἐνταῦθα ἐλεγχθέντα ἐχεῖ θέλειν ἀπά--
γειν. Ὃ δὲ Παῦλος οὖχ εἶπεν, 00 βούλομαι, μή ποτε

Y ,

χαὶ σφοδρότερον πριήσῃ, τὸν δικαστὴν, ἀλλὰ πάλιν
παῤῥησιάζεται. , xal φησίν - Ἐπὶ τοῦ βήματος Kat-
has ἑστώς siiis οὗ με δεῖ κρίνεσθαι. Μεγάλη ἣ
παῤῥησία. Καὶ δ ὅρα πῶς αὐτοὺς συλλογίζεται" ψονον-

A V E , Nu. ex , Y - : or 0 ) ,
ουχὶ γὰρ τοῦτο λέγει δι᾿ ὧν ἀπολογεῖται" ἐξέθαλόν με

αὐτοῖς

λέγει,

qu ER ὃ Y E , / -
ἅπαξ "αὐτοὶ, χαὶ τοῦτο. νομίζουσι χαταχρίνειν, τῷ
δειχνύειν, ὅτι εἰς Καίσαρα ἥμαρτον" ἐπ᾽ αὐτοῦ βού-
τὼ m 50. , f] D ^ ^, ,
λομαι χριθῆναι τοῦ ἠδικημένου. Οὕτως εἰπὼν, ἐπάγει"
Ἰουδαίους οὐδὲν ἠδίχησα, ὡς χαὶ * σὺ χάλλιον ἐπιγι--
ς i σᾶ,

, 4 / , c » € M /
γώσχεις. Καθήψατο αὐτοῦ λοιπὸν ὡς xot χαριζομένου.
Eia ἐπεὶ χαθήψατο, πάλιν ἐχλύει τὸν λόγον, ἐπάγων"
Ei μὲν οὖν ἀδιχῶ. ἢ ἀξιόν τι θανάτου πέπραγα . οὐ

μ ἢ χα;

M XN. 2 5 - el E Fen m
παραιτοῦμαι τὸ ἀποθανεῖν. Κατ᾽ ἐμαυτοῦ τὴν ψῆφον
, , , rp" c9 ΕῚ D , At I^
ἐχφέρω, φησιν. Τοῦτο οὐ θανατῶντος, ἀλλὰ σφόδρα
ϑαβῥαῦγτός ἐστιν, οἷς ἐλάλει " μετὰ γὰρ τῆς παῤῥησίας
χαὶ τὴν ὁπετολόγίαν εἶναι δεῖ, ὥστε ἐντρέψαι. Ki δὲ
οὐδέν ἐστιν 5 ὧν κατηγοροῦσί μου, οὐδείς με δύναται
χαρίσασθαι. Κἂν θέλη, φησὶν, οὐ cues Οὐχ εἰ-
πεν, οὐχ ἄξιός εἶμι ἀποθανεῖν, οὐδὲ ἐπολμβῆναι: ἀλλ᾽,
ἕτοιμος χρίνεσθαι ἐπὶ Καίσαρος - ἅμα xal τοῦ ὀνείρα--
τος Metales μᾶλλον ἐθάῤῥησεν ἐπικαλέσασθαι. Καὶ
οὐχ εἰπε, σὺ, ἀλλ᾽, Οὐδείς * xat προσέθηχε, Καίσαρα
FE iU PM ὥστε μὴ εἶναι εἰς ἐχεῖνον τὴν Üopw.
Ὑότε ὃ Φῆστος συλλαλήλας μετὰ τοῦ συμύουλίου,
» ,ὔ 7245. 5 ΄ ΘῈ ἢ 7]
ἀπεχρίθη - Καίσαρα ἐπιχέχλησαι " ἐπὶ Καίσαρα πο-

΄ 5v “- / - 1 / IN
ρεύση. Εἶδες πῶς χαρίζεται ; Τοῦτο γὰρ χάρις ἐστὶ,
τὸ συλλαλεῖν μετὰ τῶν κατηγόρων, ὃ διεφθαρμένης

, Ἢ 5 M M 7 Y c ,
γνώμης ἐστὶ, xat συγχεούσης τὴν τάξιν. “Ὅρα πάλιν
ἐχτεινομένην αὐτοῦ τὴν δίχην, χαὶ τὴν ἐπιδουλὴν
ἀφορμὴν τοῦ χηρύγματος γινομένην. Ταῦτα γὰρ οἶχο-
νομεῖται, ὥστε μετὰ εὐχολίας χαὶ φυλαχῆς ἀπενεχθῆ-
vat “αὐτὸν εἰς τὰ Ἱεροσόλυμα ὑπὸ μιηδενὸς ἐπιδουλευό-

μενον" οὗ γὰρ ἦν ἴσον ἁπλῶς παραγενέσθαι, xol ἐπὶ

* [4. B. C. et Savil. Ἱεροσολύμοις δέχα ὁ ἡμέρας" xat οὗτος
(οὕτως B.) χαρίζεται αὐτοῖς. Hinc Savilius pergens ἀλλὰ
μετὰ ἀπ., Codices vero illi εἶτα, ἕνα xoi ἀπατήση, βούλει,
φησὶ, ἐχεὲ περὶ τούτων χριθῆναι ὑπ᾽ ἐμοῦ. Montf. cum
Commel. ἵεροσολ. zzi οὗτος χαρ., ἀλλὰ μετά.... Locum
restituimus e D., quem pra oculis habuit Interpr. Lat.]

ἃ [ὑπ᾽ ἐμοῦ Editi cum Codd. A. B. C. Adscivimus e
D. exquisitiorem lectionem. 7eo nomine, inquit.]

ACTA APOSTOLORUM.

HOMIL. LI. 451

quam autem venit Jerosolymam, hie quoque gra-
üficatur illis; neque simpliciter gratificatur, sed
cum dolo hoc facit; et quomodo, audi : addit enim :
l'isne Jerosolymam ascendens, illic de his ju-
dicari a me? Ac si diceret, Non illis te trado,
sed ipse judex ero. Hoc vero dicit, rem illius arbi-
irio permittens, ut hoc honore ipsum alliceret;
quia si hoc imperasset, valde impudens visum
fuisset, eum qui isthic convictus non fuisset, illo
abducere. Paulus vero non dixit, Nolo : ne vehe-
B mentiorem redderet judicem ; sed rursum libere
loquitur his verbis : nte tribunal Cwsaris sto :
ibi me oportet judicari. Magna loquendi fiducia.
Et vide quomodo illos ratiocinio capit : ac si dice-
ret per ea, quibus se defendit : Me illi semel cje-
cerunt, et hinc me damnandum putant, quod
ostendant me in Caesarem peccasse : apud illum
ipsum, qui lzesus est, judicari volo. His dictis sub-
jungit : Judeis nihil nocui, ut etiam tu melius
nosti. Perstringit illum Jam quasi Judzis gratifi-
cantem. Deinde postquam perstrinxerat, rursus sol-
€ vit sermonem, addens : taque si quidem injuste
egi, vel dignum aliquid morte feci, non re-
cuso mori. Contra me sententiam fero, inquit. Hoc
non est sese occidentis, sed valde dictis suis fiden-
tis : nam cum loquendi fiducia adsit oportet justi-
tia ad confutandum. Si autem nihil est eorum,
de quibus illi accusant, nemo potest me donare.
Etiamsi velit, inquit, non poterit. Non dixit, Non
dignus sum qui moriar, neque, Qui absolvar ; sed,
Paratus sum judicari apud Cesarem : simul so-
mnii memor, fidentius provocat. Neque dixit, Tu,
sed, /Vemo; et addidit, Cesarem appello, ne
illi contumeliam. inferre videatur. Tunc Festus
loquutus cum concilio dixit : Cesarem appel-
lasti; ad Cesarem ibis. Vidistin' quomodo gra-
tificetur? Gratia enim erat, colloqui cum accusa-
toribus, quod est corrupti animi, et ordinem tur-
bantis. Vide iterum. illiis prorogatum judicium,
et insidias predicationis occasionem factas. Haec
enim dispensantur, ut facile et cum custodia Je-
rosolymam adducatur, nemine insidiante : non
E idem erat illuc simpliciter adventare, et cum tali

b [ A. B. C. αὐτοί (αὐτοῦ À.): τούτῳ (τοῦτο À.) vou. με
χαταχρ.» et sic Savil.; sed τοῦτο videtur esse accusati-
vus criminis : Semel jam me ejecerunt, et hoc nunc
putant arguere (np. crimen objectum), dum ostendere
E AE FO scripturam Codicis D. seryavimus.]

c Alius [B. C.] σὺ βέλτιον γινώσχεις.

4 Alit à» οὗτοί μου κατηγοροῦσιν.

* αὐτόν deest in D.]

Pauli lo-
quendi . fi-
ducia.

-

A22 $. JOANNIS CHRYSOST.

causa venire. Hoc etiam id effecit, ut Judaei illuc
convenirent. Deinde iterum morz sunt, dum ille
Jerosolymis versatur : ut discas, etiam cum tem-
pus esset, insidias pravvalere non posse, Deo non
concedente. Zgrippa autem hic rex et Bernice
descenderunt Cesaream. Hic Agrippa, qui etiam
Herodes, alius mihi esse videtur, ut sit quartus
ille post eum qui Jacobum occidit. Vide inimi-
cos vel invitos conspirare. Ut vero magna audito-
rum frequentia esset, in desiderium incidit Agrip-
pa ipsum audiendi : nec utcumque audivit, sed
cum apparatu. Et vide defensionem, quam przses
profert : Cum. autem ipse appellasset ad. du-
gustum, Judicavi mittere illum : de quo quid
certum scribam domino, non habeo. Sic scri-
bit Festus, et traducitur Judaica crudelitas : cum
enim hoc przses dicat, suspectum non est. Ideo
autem dicit, ut ab eo ipso damnentur Judzi: post-
quam autem omnes condemnarunt ipsos, tunc ul-
tionem immittit Deus. Observa autem : damnavit
Lysias, damnavit Felix, damnavit Festus et ii qui
gratificabantur eis, damnavit Agrippa. Quid ul-
ira? Damnaverunt eos ipsi Phariszi. Quod ille
damnaverit, audi ipsum dicentem : JYullam cau-
sam deferebant, ex quibus ego suspicabar. Certe
attulerunt, sed non convicerunt : insidiz: namque
et facinus hanc suspicionem pariebant, inquisitio
autem nihil tale. Et de quodam Jesu, inquit, de-
functo. Jure dicit, De quodam, utpote qui magi-
stratum gereret, neque hzc curaret. Eadem de
causa dicit : Z/cesitans ego de hujusmodi quce-
stione. Etenim talium rerum inquisitio talis judi-
cis aures vere transcendebat. Et si hzsitas, cur
Jerosolymam trahis? Ideo Paulus ejus judicium
detrectans, Coesaremque appellans, dicit : 44 tri-
bunal Cesaris sto, ubi me oportet judicari;
etenim de hoc accusabant. Audis appellationem?
audis insidias Judaeorum ? audis seditionem?

4. Hac omnia Agrippam ad audiendi deside-
rium concitarunt. Et dat Festus gratiam, et fit
postea Paulus clarior. Talia, ut dixi, insidiz con-
ciliarunt. Si hzc non. fuissent, nullus principum
ipsum audire dignatus esset, nullus cum tanto si-
lentio. Et videtur quidem ille docere et sese defen-

ARCHIEP.

τοῖς ἡ

CONSTANTINOP.

5

αἰτία c τοιαύτῃ. Τοῦτο χαὶ συ γελθεῖν ἐποίησεν Ἰουδαίους
ἐχεῖ. Εἶτα πάλιν xpo γίνεται ἐνδτατρίθοντος αὐτοῦ
προς, ἵνα μάθης, ὅτι χαὶ χρόνου γενο-
μένου, οὐδὲν τὰ τῆς ἐπιδουλῆς αὐτῷ ἰσχύει, τοῦ
Θεοῦ μὴ συγχωροῦντος. f ᾿Αγρίππας δὲ οὗτος ὃ βασι-
λεὺς χαὶ Βερνίδη χατήντησαν εἷς Καισάρειαν. Οὗτος
ὃ ) Ἀγρίππας ὃ ὃ χαὶ Ἡρώδης, ἕτερός Mot δοχεῖ, ὡς
εἶναι τέταρτον τοῦτον μετ᾽ ἐχεῖνον τὸν ἐπὶ ᾿Ιαχώθου.
Ὅρα τοὺς ἐχθροὺς συμπράττοντας ἄχοντας. ξ΄ Ὥστε
δὲ μέγα γενέσθαι τὸ ἀκροατήριον, εἷς ἐπιθυμίαν ἐνέ--
πεσεν ὃ ᾿Αγρίππας

2€ » , - Ξ Ἂ, , € TR
τῆς ἀχροάσεως “ χαὶ οὔχ ἁπλῶς

E) , » i M c

ἀχούει, ἀλλὰ μετὰ παρασχευῆς. Καὶ ἴδε τὴν ἀπολο-
, E τ. ἂν το FIERE CD CS ον , 3
γίαν, ἣν ὃ ἄρχων. φησί: Καὶ αὐτοῦ δὲ τούτου ἐπιχα-

, ^ y

λεσαμένου τὸν σεδαστὸν, ἔκρινα πέμπειν αὐτὸν, περὶ
Gm / —T. , " 2x hr e ,
οὗ ἀσφαλές τι τῷ χυρίῳ γράψαι οὐχ ἔχω. Οὕτω γρά-

bh ^
get 6 Φῆστος, xai ἐχπομπεύεται ἣ ὠμότης ἣ lou-

" , e ' Y / DUE, ,
δαϊχή" ὅταν γὰρ ταῦτα ὃ ees λέγη, &vUToTTÓS
ἐστι. ἃ Διὰ τοῦτο δὲ λέγει, ὥστε xol ies. αὐτοῦ χα-

ταγνωσθῆναι τοὺς Ιουδαίους - μετὰ δὲ τὸ πάντας αὖ-
! κι. 53 ἢ M , [4 ,
τῶν E τοτε ETUCYEL τὴν χόλασιν ο Θεός.

Σχόπει δέ: χατέγνω Λυσίας, χατέγνω Φῆλιξ, χα-

΄ € M [A -/ Aa ες ΄
τέγνω Φῆστος xal οἱ χαριζόμενοι αὐτοῖς, χατέγνω
᾿Αγρίππας. Τί λοιπόν; Κατέγνωσαν αὐτῶν xax ot Φα-
τοῖος Καὶ ὅτι χατέγνω, ἄχουξ αὐτοῦ ide Οὐ-

,
δειλίαν αἰτίαν 3sxucos ον ὧν ὑπενόουν ἐγώ. Καὶ μὴν

ἤνεγκαν, ἀλλ᾽ οὐκ ἤλεγξαν" f, μὲν γὰρ ἐπιδουλὴ καὶ

ΤΙ 3558/5 No»?
τὸ τόλμημα, τοῦτο ὑποπτεύειν ἐδίδου, ἣ δὲ ἐξέτασις

5 V cT 2: Nx H M » M
οὐδὲν τοιοῦτον. Kat περί τινος, φησὶν, Ico) τεθνη-

Li
, , , "ὦ
χότος. Εἰχότως Περί τινος λέγει, ἅτε ἄνθρωπος ἐν
— um n B , Iv hogotax "
ἀρχῇ ὧν, καὶ τούτων οὐ φροντίζων. " Ἀπὸ ταύτης
e 3 Y *5
τῆς αἰτίας xai τὸ, ᾿Απορούμενος ἐγὼ, εἶπεν, εἰς τὴν
ἘΞ σν Y Y
περὶ τούτων ἐξέτασιν. Καὶ γὰρ ὄντως τοιούτου διχα-
M
στοὺ ὃπ ξρέδαινεν ἀχοὰς ἣ τῶν τοιούτων ζήτησις. Καὶ
«
εἰ ἐν ἀπορία εἰ, τί εἷς gerens ἕλχεις; Διὰ τοῦτο

€ ,

xa rias οὐχ ἀξιῶν ὕπ᾽ αὐτοῦ Maur , Καίσαρα

- 39 ^
ἐπικαλεῖται, λέγων: "Emi τοῦ βήματος Καίσαρος
ς , 3 A Sion κυ 0 z eri Y ,
ἑστώς εἶμι, οὗ με δεῖ κρίνεσθαι " xal γὰρ περὶ τούτου

y

νεχάλουν. ᾿Αχούεις ἔφεσιν; ἀχούεις ἐπιδουλὴν Ἴου--

.

Q2 ὧν

,ὕὔ ,
αίων ; ἀχούεις στάσιν;
, ΕῚ 5 J T
'Γαῦτα πάντα τὸν προ εἰς ἐπιθυμίαν PEE
E ἀχούοντα. Καὶ δίδωσιν ὃ Φῆστος τὴν χάριν, χαὶ
,
τ τῶν λοιπὸν λαμπρ τερος ὃ ὃ Παῦλος. Τοιαῦτα, 6 ὅπερ
Du Y FIT ERN Ei ἂν τ E 5
ἔφην, α ἱ ἐπιδουλαὶ ncc ἰ μὴ ταῦτα ἦν, o0-
δεὶς ἂν τούτων vue hus. ἀχοῦσαι αὐτοῦ τῶν ἀρχόν-

των, οὐδεὶς ἂν μετὰ τοσαύτης ἡσυχίας χαὶ σιγῆς. Καὶ

dere, sed potius cum dignitate magna conciona- D δοχεῖ μὲν διδάσκειν xai ἀπολογεῖσθαι, δημηγορεῖ δὲ

EU NT ὦ , t - B ,
C[A. B. C. ὁ δὲ ἀγρίππας οὗτος ὃ x. H ἔτ. ἦν μετ — post ἀχροατήριον.
ἐχεῖνον τ. 8. 1. ὡς εἶναι τέταρτον τοῦτον. ὅρα. Seculi sumus a Heec , διὰ τοῦτο 0$ λέγει, desunt in uno Codice. [Mox
Codicem D. | À. B. C. μετὰ γὰρ... χαταπορήνασθαι.]

s (A. B.C. ὥστε sine ££, quam particulam quum et D. b Hic, ὁπὸ ταύτης τῆς αἰτίας, absunt a quibusdam

servet et Editi , sustulimus punctum, quod ponebatur — Mss.

IN

"^N τη », ,
μᾶλλον μετὰ πολλῆς τῆς εὐταξίας. Μὴ δὴ χαλεπόν
A J Y n Ad dy A Me -
τι πρᾶγμα νομίσωμεν τὰς ἐπιδουλάς. ἽξΞως ἂν ἑαυτοῖς
Δ , 3*4 [4 - Ll z τω ^ ,
μὴ ἐπιθουλεύωμεν, οὐδεὶς ἡμῖν ἐπιθουλεῦσαι δυνήσε-
^ M M ,
& ἐπιδουλεύουσι μὲν, οὐδὲν δὲ βλάπτου-
MY ^
ὶ

- Gm ᾿ / So
ὠφελοῦσιν ἡμᾶς τὰ μέγιστα T στε

MT ^
ται" μᾶλλον ὃ
σιν, ἀλλὰ χα
€ - - ^ - -» M τ
ἡμεῖς ἑαυτῶν χύριοι χαὶ τοῦ παθεῖν χαχῶς χαὶ τοῦ
ἡ παθεῖν. Ἰδοὺ ὃ τύ ὶ μεγάλῃ λέγω τῇ
νὴ παθεῖν. ᾿Ιδοὺ διαμαρτύρομαι xol μεγάλῃ λέγω τῇ
- 1 , , DIL πα τος Ye E. T
φωνῇ x«t σάλπιγγος τρανότερον, xat ei * ἦν ἐφ᾽ ὕψη-
ah i» - ἐ
λοῦ ἀναδάντα βοῆσαι, οὐχ ἂν παρητησόμην, ὅτι τὸν
7 , eo 1 E
Χριστιανὸν οὐδεὶς ἀνθρώπων τῶν οἰκούντων τὴν γὴν
τ ͵ X
βλάψαι δυνήσεται. Καὶ τί λέγω, ἀνθρώπων ; Οὐδὲ
7 , E ^ 3X
αὐτὸς ὃ δαίμων, 6 τύραννος, ὃ διόδολος, ἂν μὴ αὐτὸς
e c M ,
ἑαυτὸν ἀδικήση" κἂν ὁτιοῦν τις ἡμᾶς xaxov ἐργάσα-
-“ σ δὴ »
σθαι βουληθῇ, μάτην πειράσεται. “ὥσπερ γὰρ ἄγγε-
bd E cer
λον οὐδεὶς ἂν βλάψειεν ἐπὶ γῆς ὄντα ἄνθρωπος, οὕτως
οὐδὲ ἄνθρωπος ἄνθρωπον. Ἀλλ᾽ οὐδὲ αὐτὸς ἕτερον
5 * "
βλάψαι δυνήσεται, ἕως ἂν ἡ ἀγαθός. Τί oov ἂν τού-
, ὦ e , dg e ^, n
του γένοιξο ἴσον, ὅταν μήτε 5 βλαύῆναι δύνηται, uice

ACTA APOSTOLORUM.

HOMIL. LI.

455

tur. Ne ergo putemus rem gravem insidias esse.
Modo nobis ipsis non insidiemur, nemo nobis in-
sidiari poterit; imo insidiantur quidem, sed nihil
nocent, sed maxime prosunt. Itaque penes nos
est, et malo affici et non affici. Ecce testificor οἱ
magna tubaque clariore voce dico, et si liceret ex
alto loco clamare, non recusarem : Christianum
non posse a quovis homine in terra habitante laedi.
Et quid dico, homine? Ne ipse quidem demon, vel

Nemo lzx-

tyrannus, vel diabolus potest, nisi se ipse lat, ditur nis à

E Si ergo quis nobis malum inferre velit , incassum
tentabit. Sicut enim angelum nullus in terra homo
ledat, sic nec homo hominem. Sed neque ipse
alium ledere poterit, donec bonus erit. Quid ergo
huic par esse possit, quem nullus lzdere, qui nul-
lum ledere valeat? nam hoc non minus illo est,
quod nullum lzdere velit. Ergo angelus quidam
est et Deo similis. Talis enim et Deus est ; sed

, el D M ER ,ὔ , M A . " . " . T 3 :
βλάψαι ἕτερον; Τοῦτο γὰρ ἐχείνου οὐκ ἔλαττον, τὸ μὴ ss, ille natura, hic proposito. Neque ergo lzdi, neque

βούλεσθαι βλάπτειν ἕτερον. Ἄρα ἀγγελός τίς ἐστι χαὶ
Θεῷ δίμοιος. Τοιοῦτος γὰρ χαὶ ὃ Θεός ἀλλ᾽ ἐχεῖνος
H “ἢ E ^ ΄ EA ἘΣ -
μὲν φύσει, οὗτος δὲ προαιρέσει. Οὔτε οὖν βλαδῆναι
δύναται, οὔτε βλάψαι ἕτερον. Τὸ δὲ, οὐ δύναται, μὴ
^ , 7 5 / M 2^ H E) '
ἀδυναμίας νομίσῃς ( τοὐναντίον γὰρ ἀδυναμία) ἀλλὰ
ἀνένδεχτον λέγω. Ἣ γὰρ φύσις ἐκείνη οὔτε βλάδης

ES H

1 OX xUXT,

τὸ
2n ce 55 - ὦ 3 M M D
, οὔτε τοὺ ἀδιχεῖν ἕτερον * ἐπεὶ xal τοῦτο
É βλάδη. Ἄλλως γὰρ ἑαυτοὺς οὐ βλάπτομεν, ἢ τῷ
βλάπτειν ἕτερον, χαὶ τὰ μείζονα τῶν ἁμαρτημάτων
ἡμῶν ἐχ τῆς εἰς ἡμᾶς ἀδικίας "οὕτω γίνεται. "Doce xol
διὰ τοῦτο ὃ Χριστιανὸς οὐ δύναται βλάπτεσθαι, ὅτι
οὐδὲ βλάπτειν δύνατα!. Πῶς δὲ ἑτέρους βλάπτοντες
ἑαυτοὺς βλάπτομεν, φέρε καθ᾽ ἕκαστον ᾿ τῶν πραγμά-
τῶν προχειρισάμενοι τὸν λόγον γυμνάσωμεν τὸ λεγό-
OW T ἜΣ ΤΕΣ ΤΣ ςσεήπ - εἰ
μενον. ᾿Αδιχείτω τις, δύριζέτω, πλεονεχτήτω " τίνα
ἄρα ἔδλαψεν οὗτος ; οὐχ ἑαυτὸν πρότερον ; Παντί που
- τσ SM Y UE NE EE da ἢ 2 0 NY
δῆλον. Τῷ μὲν γὰρ εἷς χρήματα ἣ ζημία, αὐτῷ δὲ
, ,
εἰς ψυχήν * καὶ γὰρ εἰς ἀπώλειαν xal εἰς χόλασιν πα-
NS n D / [4 Ey) IH ΄ ἘΜῈ e
ραδίδοται τοῦ τοιούτου ἣ ψυχή. Πάλιν φθονείτω ἕτε--
ρος" τίνα οὖν ὃ τοιοῦτος ἠδίκησεν ; οὐχ ἑαυτὸν, εἶπέ
μοι; Τοιαύτη γὰρ ἣ τῆς ἀδιχίας φύσις " τὸν τίχτοντα
πρῶτον βλάπτει μυρία, μικρὰ δὲ ἕτερον, μᾶλλον δὲ
οὐδὲ μικρὸν βλάπτει, ἀλλὰ xal ὠφελεῖ. Ἀλλ᾽ οὐδὲν
ag Ψ » y , , M τ ,
ἀξιόπιστον εἴρηχα. Eoo τοίνυν (μάλιστα γὰρ ἐν τού-
τοις ἐστὶ τὸ πᾶν) πένης χρήματα ἔχων ὀλίγα χαὶ τῆς
ἀναγχαίας εὐπορῶν τροφῆς, ἕτερος δὲ πλούσιος χαὶ
* M M y XA A ,
εὔπορος χαὶ πολλὴν ἔχων δύναμιν, καὶ λαμδανέτω

« Unus Cod. ἦν ὑψηλὸν ἀναβάντα βοῆσαι. [Sic A. B. C.,
nisi quod A. ὑψηλότερον. Quibus omnibus cum D., Com-
mel. et Savil. βοῆσαι offerentibus, ποιῆσχι tamen te-
nuisse Benedictinos miraretur, qui has homilias non ab
ipso Montfaucono curatas esse nesciret.]

A [edere potest. Hllud vero, non potest, ne putes im-
becillitatis esse (contrarium enim imbecillitas est);
sed non esse capacem dico. Illa quippe natura nec
damnum accipit, nec infert : nam hoc aliud da-
mnum esset. Etenim non alio nos ipsos modo lz-
dimus, quam alios lzdendo , ct maxima peccata
nostra ex damno nobis importato fiunt. Ideo ergo
Christianus ledi nequit, quod ledere non possit.
Quomodo alios ladentes nos ipsos ledamus, age
res singulas pervadentes, dictum exploremus. Lac-

p dat quis, contumelia afficiat, rapiat : quem lzesit ?
nonne prius seipsum ? Nulli certe non manifestum
est. Lzeso enim in pecuniis damnum est, huic in
anima: nam hujus anima in perniciem et suppli-
cium datur. Rursus invideat alter : quem is lzsit ?
nonne, quaeso, seipsum? Talis est enim injustitiae
natura, quz si gignentem millies ledat, alium
vero parum ; imo huic etiam prosit. At nihil fide
dignum dixerim. Esto igitur (in his enim maxime
totum consistit) pauper tantillum habens pecu-
nic, et necessario Instructus cibo; alius vero di-

C ves et opulentus, potestate valens, qui ea quz
sunt pauperis rapiat , nudum illum reddat οἱ fa-
melicum; ille vero ex iis, qua injuste ipsi rapuit,
in deliciis vivat: hic non modo pauperem non lz-
sit, sed etiam ipsi profuit ; sibi vero non modo non
profuit, sed etiam damnum intulit. Quomodo?

4 [ ἁλῶναι D. sed Erasmus, zoceri.]

ἘΓ[τοῦτο Montf. e Commel.; invitis Codd. quorum
B. C. (in A. deest locus) paulo ante zzi post ἡμῶν insc-
runt.]

8 τῶν πραγμάτων abest a quibusdam Mss.

Secipso,

Rapinam
inseclatur,

2. Cor. τ

454 $. JOANNIS CHRYSOST.

Primo quidem a mala conscientia verberatus, et
quotidie cruciatus, ab omnibus damnatus ; dein-
deque in futuro judicio. Sed quod hie ledatur,
hinc palam est ; quomodo autem ille utilitatem ac-
cipit, dicas. Quia male affici et fortiter ferre, ma-
gnum habet lucrum: est enim peccatorum solutio,
graviter affligi, est philosophi: gymnasium, vir-
tutis doctrina. Videamus ergo uter in malis sit,
hic an ille. Ille quidem si philosophus sit, fortiter
feret; hic vero quotidie in. tremore et suspicione
erit: uter ergo lzditur, hic an ille? Fabulas nar-
ras, inquies : quando quis quod edat non habet,
et lamentari mendicareque cogitur, nec accipit,
nonne simul et corpore et anima perit? Imo fabu-
las tu narras; ego res ipsas commonstro. Dic enim
mihi, nullusne divitum fert cruciatum? Quid igi-
tur? an id ex. paupertate provenit? Sed non esu-
rit? Et quid hoc est? Major erit ultio, quando cum
divitiis hoc fecerit. Neque enim divitie fortem
reddunt, neque paupertas imbecillum ; alioqui nul-
lus opulentorum miseram ageret vitam , nullus-
que pauperum sibi malediceret. Quod. vero ser-
mones vestri vere fabula sint, hinc palam faciam.
Paulusne in diviuis erat, an in paupertate? fame
laborabat, annon? Ipsum audire licet. dicentem,

t. n fame δὲ siti. Prophet esuriebant ? annon?

Illi quoque in màlis erant. Rursus Paulum mihi
profers, rursus prophetas , decem aut viginti ho-
mines. Sed unde vis? Ex multtudine, inquies,
ostende mihi quosdam qui fortiter ferant. Sed ra-
rum semper hoc est, pauci boni sunt. Si vis autem,
rem in seipsa examinemus. Videamus cujus sol-
licitudo major sit et gravior, cujus levior. Nonne
hic pro necessario alimento sollicitus est, ille pro
innumeris rebus ipsum cibum relinquit? Non. fa-
mem timet dives, sed. alia formidat; saepe pro
salute timet. Non vacat cibi sollicitudine. pauper,
sed aliis vacat. sollicitudinibus, securitatem habet,
quietem, tranquillitatem.

5. Alioquin. vero, si injuste agere malum non
est, sed bonum, cur confundimur ? cur erubesci-
mus? cur probris affecti indignamur, «gre feri-
mus? Si non bonum est injuste affligi, cur ea de
re gaudemus et gloriamur, et nos justificamus ex

b Alii z προτελθεῖν ἐπαιτεῖν.

μενος" e
τος βλάπ ττεται, δῆλον ἐντεῦθεν χατέστη * πῶς 0: ὧφε-

T. A 3 -
οὗτος ἢ ἐχεῖνος. Ἐχεῖνος
γενναίως οἴσει ὃ

E ἐχεῖνος ; ύθους λέ ἔγεις,

ις
5^4 *
QuoetG τῶν

mu
τῇ
[o
iur

3 "CO
—-
e
M
m
o
C»
o2

πλούτῳ :
-—
λέγοντος"
E 3-2
τον, ἢ οὐχί;

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

M τ J

τὰ τοὺ πένητος λοιπὸν xal inpet ποιείτω xal παρα-

διδότω λιμῷ, αὐτὸς δὲ ἐνερυφατιὼ τοῖς ἐξ ἐχείνου λη-

φθεῖσιν ἀδίχως " ὃ τοιοῦτος οὐ μόνον οὐδὲν αὐτὸν ἔδλα-

ΠΕ 2208 UE, ε M NV 15 , 5 2 7

ψεν, ἀλλὰ χαὶ ὠφέλησεν, ἑαυτὸν δὲ οὐ μόνον οὐχ ὦφέ-

2 A] ^ Yee m— — -Ὸ
D λησεν, ἀλλὰ xa ἔσλαψε. Πῶς; Πρῶτον μὲν ὑπὸ τοῦ συν-

, ο το

ειδότος μαστιζόμενος τοῦ πονηροῦ, xol xa" ἑχάστην
7 , M

ἡμέραν χεντούμενος, xat παρὰ πάντων χαταγινωσχό-

ἔπειτα ἐν τῷ μέλλοντι χρίματ τι. Ἀλλ᾽ ὅτι μὲν οὗ-

7

λεῖται ἐχεῖνος, εἶπέ. ὍὍτι τὸ χαχῶς παθεῖν xa φέρειν
,
γενναίως, μέγα χέρδος ἔχει" ἔστι γὰρ ἁμαρτημάτων

, - τ» »y ,
λύσις τὸ παθεῖν χαχῶς, ἔστι φιλοσοφίας γυμνάσιον,
-i *v -
ἔστιν ἀρετῆς διδασχαλία. Ἴδωμεν οὖν τίς ἐν xaxoic ,

»

δ Xo ἂν 3 φιλόδοφ
μὲν γὰρ αν 7| 9t «0G 000c ,
y

(mo

- X [nd € , * ἐς, A
οὗτος O& χαῦ εἐχάστην ἡμέραν

, » Ae hz , * $^ - cd A
τ ομῳ εσται χαι ὑπο.ῖα * ttc οὖν ἀοιχειται οὗτος Ἢ
T ?

Lov Ar "UM Mos
φησιν * ocv [XQ τις μὴ εχ

M ^
φαγεῖν, xat ἀναγχάζηται τ: xa ἀποδυσπε-

2
t προσελθὼν ἐπαιτεῖν χαὶ μὴ λάδῃ, οὐχὶ χαὶ

τὴν ψυχὴν χαὶ τὸ σῶμα περοσαπολ) λύει; Μύθους σὺ λέ-

* ἐγὼ γὰρ ἐπιδεικνύω πρά up Εἰπὲ qe pts
ταὶ Ἡ ὧν: μὴ ἡ
"AXAX οὐ nds ; Καὶ τί

πλουτούντων ἀποδυσπ
αἰτία τούτου:

τοῦτο ; Νείζων 1 δίκη, ὅταν μετὰ ἀνά enda τς por
ΝΜ Ἁ Y - bh ,
A Οὗτε γὰρ πλοῦτος γενναῖον ποιεῖ, οὔτε ἀσθενῇ πενία"

ΡῚ μὴ D 5 ^ , , M E)
οὗ ἂν τῶν ἐν πλούτῳ ζώντων μοχθηρὸν ἔζη
. E - J
v ἑαυτῷ χατηράσατο ὀῤδεὶς τῶν ἐν πενία.

^N o τ à] ?€ τ» 3 - e. - ,
τι 0s ὄντως μῦθοι τὰ παρ᾽ ὑμῶν, ἐχεῖθεν ὑμῖν ποιή-

τον γε: o. A
G0 φᾶνε pov. Εἰπέ μοι, 6 Παῦλος ἐν πενία ἦν, ἢ ἐν

5

EI ,
ἢ οὐχί;
Ἔν λιμῷ καὶ δίψει. Οἱ προφῆται ἐλίμωτ--
Καἀχεῖνοι ἀπεδυσπέτουν. ἃ Πάλιν Παῦλόν

EJ . EJ » m
ἐλίμωττεν, Αὐτοῦ εστιν αἀχουσαι

L4 , M EÀ
B unt φέρεις, πάλιν τοὺς προφήτας, δέχα xat εἴχοσιν

ἀνθρώπους. ᾿Αλλὰ πόθεν βούλει; ᾿Ἀπὸ τῶν Bow
φησὶ, δεῖξόν μοί τινας φέροντας γενναίως. ᾿Αλλὰ

σπάνιον ἀεὶ τοιοῦτον, καὶ ὀλίγοι οἱ καλοί. Ei βούλει
Ἴδωμεν

^ M os eds E "5 ,
Ó£, χαὶ χαῦ εαυτο τὸ SES εςετασωμεν.

τίνος » φρο ντὶς

κείζων χαὶ δριμυτέρα,, xal τίνος εὖ-

u.
'
z
6 μὲν ὑπὲρ τῆς

Spir έρα. Οὐχ ἀναγκαίας μεριμν δὶ
τροφῆς, 6 δὲ ὑπὲρ | τος πραγμάτων ταύτης ἀφέ-
μενος ; Οὐ δέδοιχεν ὑπὲρ λιμοῦ ὃ πλούσιος, ἀλλ᾽ ὑπὲρ

,
Ἐ v δέδοιχε * πολλάχις C ὑπὲρ σωτηρίας αὐτῆς. Οὐχ
M
ἔχει τὴν ἀμεριμνίαν τῆς τροφῆς ὃ πένθ ἀλλ᾽ ἔχει
à

ν ἀμεριμνίαν, τὴν ἀσφάλειαν, τὴν ἡσυχίαν,

P
(^
τῇ
Q0
ore)
E

P agii
x

EI

o2

e

MA

2

x

»
-2
cd
c
o
Kv
O2 *
ge
τὸ

- (ἢ
mo
Tom
bas
ES
ἘΡ
c

τὸ ἀδιχεῖν, ἀλλὰ χαλὸν,
ἐγκαλυπτόμεθα : διὰ τί
ὀνειδιζόμενοι ἀγαναχτοῦμεν xoi δυσχεραίνομεν; Ei
μὴ χαλὸν τὸ ἀδικεῖσθαι ὃ διὰ τί ἐναδρυνόμεθα καὶ ἐγχαλ-

D , M , 5
λωπιζόμεθα τῷ πράγματι; χαὶ διχαιολογούμεθα ἐν

a Alius πάλιν, φησὶ, Παῦλον.

IN ACTA APOSTOLORUM.

- D -» 7 / [*j
τούτῳ; Θέλεις μαθεῖν πῶς τοῦτο ἐχείνου βέλτιον; “Ὅρα
ci M M , , $.N
τοὺς ἐν τούτῳ, ὅρα τοὺς ἐν ἐχείνῳ. Διὰ τί νόμοι; διὰ
IN 7 NIS , , A LONE / PAS
τί δικαστήρια; διὰ τί τιμωρίαι; οὐχὶ OU ἐκείνους᾽ ὡς
^ S M /
νοσοῦντας xat χάυνοντας: Ἀλλ᾽ ἣ ἡδονὴ πολλὴ , φησί.
v ,
Μὴ εἴπωμεν τὰ μέλλοντα * τὰ παρόντα ἐξετάσωμεν.
- , , ,
Τί χεῖρον ἀνδρὸς τοιαύτην ἔχοντος ὑποψίαν : τί σφα-
, 7,
λερώτερον ; τί σαθρότερον ; οὐχ ἐν ναυαγίῳ διαπαντός

2

r , , , ^ , 2 M b
ἐστι; Κἂν δίχαιόν τι πράττῃ οὗ πιστεύεται, ἀπὸ τῆς

΄ , M
δυνάμεως χαταδικαζόμενος παρὰ πάντων" πάντας γὰρ
es / y 5 , /,
τοὺς συνοιχκοῦντας κατηγόρους ἔχει" οὐ φιλία χρήσασθαι
-" PES ER e IT ΞΡ, ΩΣ
δύναται " οὐδεὶς γὰρ ἂν ἕλοιτο ταχέως τοιαύτην δόξαν
y, Ἢ DU
ἔχοντος ἀνθρώπου γενέσθαι φίλος, ὥστε μὴ κοινωνῆ-
» m Du , , er ,
σαι αὐτῷ τῆς ὑπολήψεως. Καθάπερ θηρίον, οὕτω πάντες

3

, , - ἃς. Ὁ Y Au».
ἀποστρέφονται" καθάπερ λυμεῶνα xad ἐχθρὸν xo ἀν-
δροφόνον χαὶ τῆς φύσεως πολέμιον, τὸν ἄδιχον ἄνθρω--
πον. Ἂν εἰς δικαστήριον ἐμπέση, οὐδὲ κατηγόρου δεῖται
ὃ ἠδικηχὼς, τῆς δόξης ἀντὶ παντὸς κατηγόρου χαταδι-
χκαζούσης αὐτόν. AX οὐχ ὃ ἀδιχούμενος οὕτως, ἀλλὰ
πάντας ἔχει προστάτας, συναλγοῦντας, χεῖρα SPESE
τὰς" di ἀσφαλείᾳ ἕστηχε ey. Ei χαλὸν τὸ ἀδιχεῖν xol
αλὲς, Buc ογείτω τις εἶναι ἄδικος" εἰ δὲ οὐ τολμᾷ,
(ie τε ὡς ἀγαθὸν μετέρχεται; Ἴδωμιν δὲ πῶς χαὶ
ἡμῖν αὐτοῖς, ἂν γένηται τοῦτο, πόσα γίνεται καχά.

γάρ μοι, ἄν τι τῶν ἐν ἡμῖν τὸ οἰχεῖον neu
oy τοῦ ἑτέρου " ἐφίηται, xol βουληθῇ ἀφεὶς ὃ
ἣν τὸν οἰκεῖον τόπον λαύεῖν τὸ ἀλλό expla μετὰ τοῦ
v, a νόσος τοῦτό ἐστι; “ To ὑγρὸν πάλιν τὸ
, ὃ χυμὸς, εἰ πάντα πληρώσει; οὐχὶ ὕδερος
ἐχείνου ἣ χολὴ πάλιν εὐρυχωρίαν
τῇ Ψυχῇ ὃ θυμὸς, ἢ ἐπιθυμία, xoà τὰ ἄλλα πάντα,
ἐὰν ὑπερθῃ τὸ Deuda οὐχὶ" ἑαυτὸν συνδιέφθειρεν; Οὔ-
τω xal 1, τροφή᾽ ἐὰν ὑπὲρ ὃ δύναται πέπτεσθαι προο-
ληφθῇ, νόσοις τὸ σῶμα CR d Πόθεν γὰρ αἵ
ποδαλῚ λγίαι; ; πόθεν ai παρέ ἔέσεις xai ὃ χλόνος τοῦ σώμα-
τος; ἄρα οὐχ ἀπὸ τῆς τῶν τροφῶν ἀμετρίας ; Πόλι
ἐν τῷ σώματι ἐὰν πλεῖον βουληθῇ Aa ety ὃ ὁ ὀφθαλμὸς,
ἢ πλέον ἰδεῖν τοῦ ὡρισμένου θελήσειεν, ἢ μεῖζον ἀνα-
λάόοι φῶς. ἔδλαψε μᾶλλον ἢ ὠφέλησε τὸ ὑπὲρ μέ-
nde Ei δὲ ἔνθα ἀγαθόν τι τὸ φῶς Pun ὃ ὀφθαλμὸς
εἰ πλέον ἰδεῖν θελήσειεν ἀπόλλυται - ὅταν lpoadte-
gov ἴδη, ἐννόησον ἐπὶ τοῦ χαχοῦ. Ἢ ἀχοὴ ἐὰν μεγά-
Jay δέξηται φωνὴν, ἀπόπληκτος ἣ διάνοια γίνεται * ὃ
νοὺς ἐπειδὰν τὰ ὑπὲρ ἑαυτὸν λογίσηται, ἐχπλήττε-
ται, χαὶ ὅπερ ἂν πλέον τοῦ δέοντος γένηται, παρα-
πόλλυσι. ᾿Γοῦτο γὰρ πλεονεξία, πλέον ἔχειν τοῦ ὡρι-

b Quidam ἐρίεται. εἰ γὰρ βουληθῇ... λαβέτω τὸν ἀλλέ-

τριον.
α πλ ἡρούτω, οὐχὶ ὑὸς

pos τοῦτό ἐστι xot
TOM.

ἑχυτὸν GuyEgÜstps με

[y

IX.

HOMIL. LI.

455

de causa? Vis discere quomodo hoc illo sit me-
lius? Vide ambos, hunc et illum. Cur leges sunt?
cur tribunalia? cur supplicia? nonne propter illos
ut agrotantes ? Sed multa voluptas est, inquies.
Futura pratereamus, praesentia exploremus. Quid
miserius homine.talem habente suspicionem? quid
ad ruendum proclivius? quid putidius? annon
semper in naufragio est? Si quid juste fecerit,
non creditur, ob. facultates ab omnibus damna-
tus; omnes enim contubernales accusatores ha-
bet:non amicitia uti potest; nemo quippe fa-
cile velit tante glorie hominis amicus esse, ne
ejus malz sit famz consors. Illum ut feram omnes
aversantur, ut perniciosum,

D

inimicum, homi-
cidam, nature hostem, injustum hominem. Si
ad tribunal incidat is qui injuria affecit, non
opus erit accusatore, fama ipsum magis quam
accusatore quopiam condemnante. Át non ita
se habet is, qui injuste affligitur; sed omnes
habet patronos, condolentes, manum porrigentes;
in securitate stat. Si bonum est et tutum injuste
agere, fateatur quis se injustum esse: sed si non
audet, cur ergo hoc ut bonum aggreditur ? Videa-
mus porro, quomodo etiam in nobis ipsis si hzc
fiant, quot inde mala. Dic quzso, si quid in no-
bis, superato modo suo, alterum invadat, si splen,
relicto loco suo, alienum velit cum suo arripere,
annon hoc morbus erit? Humidum item. quod in
nobis est si omnia impleat, nonne hydropisis erit?
Praeterea bilis latitudinem quaerat, et ubique dif-
fundatur sanguis. Quid. autem in anima ira, con

cupiscentia et reliqua omnia, si transgrediantur

387
A

mensuram, nonne se simul perdunt? Ita et cibus:
si plus quam concoqui possit sumatur,morbis cor-
pus infestat. Unde namque podagra? unde para-
lysis et agitatio. corporis? annon ex immoderato
cibo? Rursus in corpore si plus velit oculus ac-
cipere, et plus videre quam definitum sit, vel si
majorem accipiat lucem ; quod supra mensuram
est magis nocet, quam prosit. $1 vero, cum lux
bonasit,oculus, qui plus quam par sit vult videre,
perit: quando. quid. splendidius respicit, cogita
quantum sit malum. Auditus 51 magnam excipiat |
vocem, mens percellitur : mens si ea quz se supe-
rant cogitet, attonita est, et id quod modum ex-
superat perdit. Hoc est enim avaritia quam πλεο-

ἐχείνου ἡ χολή; πάλιν εὐρυχωρίοιν ξητείτω.}

* [ξχυτόν pro ἑχυτὰ recepimus e D, Duo B. C, ita ne-
ctunt verba : ἀλλὰ πάντα, ἐὰν ὑπερθῆ τὸ μέτρον... ἣ τροφή.
πάλιν ἐν τῷ σώματι. Vide annot. precedentem.]

30

456

νεξίαν vocant, plus habere, quam constitutum sit.

S. JOANNIS CHRYSOST.

Divites Sic et in pecuniis cum volumus majorem sarci-

sine labore

supplantat
diabolus.

nam imponere, licet non sentiamus, gravem in
nobis alimus feram, multa habentes, multis egen-

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

σμένου. Οὕτω δὴ καὶ ἐπὶ χρημάτων, ὅταν βουλώμεθα
3 ΄ 7 “ τ 2 M M 5 ,

ἐπιτιθέναι φορτία πλείονα, εἶ xat μὴ αἰσθανόμεθα,
χαλεπὸν ἐν ἑαυτοῖς τρέφομεν τὸ θηρίον, πολλὰ ἔχον-
τες, πολλῶν δεόμενοι, φροντίσι μυρίαις περιδάλλοντες

tes, innumeris nos curis implicantes, multas dia- € ἑαυτοὺς, πολλὰς τῷ διαδόλῳ παρέχοντες λαύάς. * Διὰ
bolo ansas prebentes. Ideo in divitibus diabolus τοῦτο οὐδὲ χρεία χαμάτου ἐπὶ τῶν πλουτούντων τῷ
non opus habet labore: nam captu faciles illi sunt διαδόλῳ " ἕτοιμοι γὰρ αὐτῷ πρὸς χαταφορὰν ἀπὸ τοῦ
ἃ divitiis. At non sic in pauperibus, imo contra- πλούτου μάλιστα γίνονται. AJ οὐκ ἐπὶ τῶν πενίᾳ
rium. Ita res ipse per se perdunt. Quare rogo ab συζώντων, ἀλλὰ πᾶν τὸ ἐναντίον. Οὕτως αὐτὰ χαθ᾽
harum concupiscentia abstineamus, ut possimus ἑαυτὰ ἀπόλλυσι τὰ πράγματα. Διὸ παρακαλῶ ἀπέχε-
maligni laqueos effugere, et apprehensa virtute σθαι τῆς τούτων ἐπιθυμίας, ἵνα δυνηθῶμεν διαδρᾶναι
cterna consequi bona, gratia et benignitate Do- τὰς τοῦ πονηροῦ παγίδας, xoi ἀρετῆς ἐπιλαδόμενοι
mini nostri Jesu Christi, quicum Patri et Spiri- τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν ἐπιτυχεῖν, χάριτι xot φιλανθρω-
tui sancto gloria, imperium, honor, nunc et sem- πίᾳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ, μεθ’ οὗ τῷ
per, et in secula seculorum. ÀÁmen. D Πατρὶ, ἅμα τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, δόξα, κράτος, τιμὴ

* Hec, διὰ τοῦτο οὐδὲ χρεία χαμάτου, desunt in uno.

HOMILIA LII.

Car. XXV. v. 295, Postera autem die cum
venisset Agrippa et Bernice cum multa
ambitione, et introissent in auditorium cum
tribunis et viris principalibus civitatis, ju-

τ - ^ 20 - , 5 A
νῦν x«i ἀεὶ, xal εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Au.

OMIAIA »6'.

Τῇ οὖν ἐπαύριον ἐλθόντος τοῦ Ἀγρίππα χαὶ τῆς Βερ-
J M -Ὁ , M 5 , 5
νίκης μετὰ πολλῆς φαντασίας, xat εἰσελθόντων εἰς
τὸ ἀχροατήριον σύν τε τοῖς χιλιάρχοις xal ἄν-
ΡΥ, - DELTA 3 τ » X3 δ ΄,
δράσι τοῖς χατ᾽ ἐξοχὴν οὐσι τῆς πόλεως, xat χελεύ-

bente Festo, adductus est Paulus. E σαντος τοῦ Φήστου, ἤχθη ὃ Παῦλος.

1. Vide qualis frequentia a Paulo congregetur: “Ὅρα οἷον συλλέγεται ἀχροατήριον τῷ Παύλῳ *
Cum υἱτὶς, inquit, principalibus civitatis :omni- ὀ "Foi; χατ᾽ ἐξοχὴν, φησὶ, τῆς πόλεως" τοὺς δορυφόρους
bus enim convocatis satellitibus praefectus et rex γὰρ πάντας συναγαγὼν ὃ ἄρχων χαὶ ὃ βασιλεὺς, P ob-
accedunt. Cum ipsis etiam tribuni et primores τως ἀπαντῶσι. Σὺν αὐτοῖς δὲ xol oi χιλίαρχοι καὶ of
civitates adfuerunt:hos enim principales vocat. πρῶτοι τῆς πόλεως παραγεγόνασιν " τούτους γὰρ xac
Deinde Paulus adducitur : οἱ vide, quomodo ipse ἐξοχὴν καλεῖ. Εἶτα καὶ Παῦλος ἄγεται καὶ ὅρα, πῶς
ductus przdicatur a Festo : non modo enim illum αὐτοῦ ἀχθέντος ἀναχηρύττεται ὑπὸ τοῦ Φήστου - οὐ
crimine liberum dicit, sed etiam defendit. Quid μόνον γὰρ αὐτὸν ἀφίησι τῶν ἐγχλημάτων, ἀλλὰ καὶ
dicit? 94. Agrippa rex, et omnes qui simul ὑπεραπολογεῖται. Τί λέγων ; ᾿Αγρίππα βασιλεῦ, καὶ
adestis nobiscum viri, videtis hunc, de quo ,,, πάντες οἵ συμπαρόντες ἡμῖν ἄνδρες, θεωρεῖτε τοῦτον,

omnis multitudo Judeorum interpellavit me ἃ περὶ οὗ πᾶν τὸ πλῆθος τῶν Ἰουδαίων ἐνέτυχόν μοι £v

Jerosolymis et hic, acclamantes non oportere
eum amplius vivere. 25. Ego vero comperi ni-
hil dignum morte eum admisisse. Illo autem
appellante ad Augustum, judicavi illum. mit-
tere. 26. De quo quid certum scribam domino,
non habeo. Propter quod produxi eum ad vos,

b [ Verba, οὕτως ὁπαντῶσι, cum przcedenti γάρ omit-
tunt A, B. (is insuper hac, καὶ ὁ βασιλεὺς) C., ita per-
gentes, xal οἱ χιλίαρχοι παραγεγόνασι. εἴτα ἀχθέντος τοῦ
Παύλου, ὅρα πῶς ἀναχηρύττεται " αὐτὸς ὁ Φῆστος ἀφίησιν

« , ' , — - yw
τε ᾿ἱεροσολύμοις καὶ ἐνθάδε, ἐπιδοῶντες μὴ δεῖν ζῆν
JN , 3 A] "Y e5 b Ed :
αὐτὸν μηχέτι. ᾿Εγὼ δὲ χαταλαδόμενος μηδὲν ἄξιον

, M , ο
θανάτου αὐτὸν πεπραχέναι, καὶ αὐτοῦ δὲ τούτου ἐπι-
, E4
χαλεσαμένου τὸν σεθαστὸν, ἔχρινα πέμπειν αὐτόν.
Περὶ οὗ ἀσφαλές τι γράψαι τῷ χυρίῳ οὐχ ἔχω 8:
0 ραλές vt γράψαι τῷ χυρίῳ οὐχ ἔχω" διὸ

, i EY 29€ E M , Si m
προηγαγον αὐτὸν £9 UUOV xxt μάλιστα ἐπὶ σου,

αὐτὸν τῶν ἐγκλημάτων. τί γάρ φησιν ὃ Φῆστος; ἀγρ. Ex D.
recepimus illa, εἶτα χαὶ Παῦλος ἄγεται, lecta Interpreti
Latino, sed in Grecis Editis desiderata : preterea οἱ
χιλίαρχοι pro ὃ χιλίαρχος. ]

IN

u ,
βασιλεῦ Ἀγρίππα, ὅπως τῆς ἀναχρίσεως γενομένης,
cC - /,
σχῶ τι γράψαι. Ἄλογον γάρ μοι Ooxsi, πέμποντα
τὰ Νὰ /
δέσμιον μὴ χαὶ τὰς κατ᾽ αὐτοῦ αἰτίας σημᾶναι. Xxó-
cC - ων " 7
πει, πῶς ἐχείνων μὲν κατηγορεῖ, τοῦτον δὲ ἀφίησιν.
Ὦ τῆς τῶν δικαιωμάτων περιουσίας " ὅπως χαταδι-
χάσῃ; οὐχ εὑρίσκει ὃ ἄρχων, μυρίας γενομένης ἐξ ξετά-
σεως" ἐχεῖνοι δὲ τοῦτον ἄξιον θανάτου ἔφασχον εἶναι.
Διὰ τοῦτο xal ἔλεγεν * ᾿Εγὼ δὲ χαταλαδόμενος, gal,
μιηδὲν ἀξιον θανάτου. πεπραχέναι αὐτόν - εἶτα ἐπή-
γαγε, λέγων, Περὶ οὗ ἀσφαλές τι γράψαι τῷ χυρίῳ
kJ y Z — e m— L4 / 5
οὐχ ἔχω. Καὶ τοῦτο τὴς τοῦ Παύλου χαθαρότητος
N Y 3 3 Ὁ
τὸ μηδὲν ἔχειν τὸν δικαστὴν, ὅ τι εἴπη περὶ αὐτοῦ.
AU) προήγαγον αὐτὸν, φησὶν, ἐφ᾽ ὑμῶν. "iss γάρ
μοι δοχεῖ εἶναι, πέμποντα δέθίκιον; uj χαὶ τὰς xa.
αὐτοῦ αἰτίας σημᾶναι. Ὅρα εἷς οἵας ἐνέδαλον οἱ Ἴου-
δαῖοι τοὺς Sopas αὐτῶν ἀπορίας μεγάλας. Τί οὖν
ó Ἀγρίππας; " Ἐπὶ τούτοις βουλόμενός τι μαθεῖν,
πρὸς τὸν Παῦλον ἔφ ᾿ Ἐπιτρέ πεταί σοι ὑπὲρ σεαυ-
τοῦ λέγειν. Τῇ 2205 περὶ τοῦ ἀχοῦσαι ἐπιθυμίᾳ
- M m i
ἐπιτρέπει αὐτῷ λέγειν ὃ βασιλεύς. Ὃ δὲ Παῦλος μετὰ
παῤῥησίας φθέγγεται λοιπὸν, o0 χολαχεύων, ἀλλὰ διὰ
τοῦτο μαχάριον ἑαυτὸν φάσχων εἶναι, ἐπειδὴ πρὸς
πάντα εἰδότα τὸν λόγον ποιεῖται" xol ὅτι διὰ τοῦτο,
dxous ἃ δὴ xa προτείνεται λέγων: Τότε ὃ Παῦλος
ἀπελογεῖτο, ἐχτείνας τὴν χεῖρα. Περὶ πάντων ὧν
ἐγχαλοῦμαι ὑπὸ ᾿Ιουδαίων, βασιλεῦ Ἀγρίππα, ἥγη-
ἐγχαλοῦμαι ὑπὸ ᾿Ιουδαίων, βασιλεῦ Ἀγρίππα, ἥγη
τ , -
μαι ἐμαυτὸν μαχάριον, ἐπὶ σοῦ μέλλων ἀπολογεῖσθαι
σήμερον, μάλιστα γνώστην ὄντα σε πάντων τῶν χατὰ
3 δῷ .Α ^n" ^ , ὌΝ UNE ,
Ἰουδαίους ἐθῶν xoi ζητημάτων διὸ δέομαί σου μα-
χροθύμως ἀχοῦσαί μου. Καίτοι vs , εἰ συνήϑει ἑαυτῷ,
φοδηθῆναι ἐ ἐχρὴν παρὰ τῷ πάντα εἰδότι Buts
^-^ οῸὉ band M
ἀλλὰ χαθαροῦ συνειδότος τοῦτό ἐστιν, τὸ μὴ παραι-
- "^ M M 5 b 5.7] M J
τεῖσθαι δικαστὴν τὸν ἀχριθῶς εἰδότα τὰ γεγενημένα,
ἀλλὰ χαὶ "χαίρειν" ὅθεν καὶ μακάριον ἑαυτὸν ἡγεῖται,
M , D / 7ὔ , , m ,
xxi λέγει: Δέομαί σου μαχροθύμως ἀχοῦσαί μου.
Ἐπειδὴ μέλλει λόγον ἐχτείνειν χαὶ λέγειν τι περὶ
ἑαυτοῦ, διὰ τοῦτο προλαδὼν παρεχάλεσε, xai φησι"
γεν ^ » / δ M 5 , ^ πὸ
Τὴν μὲν οὖν βίωσίν μου τὴν ἐκ νεότητος, τὴν ἀπαρ-
“- Dl ,
χἧς γενομένην ἐν τῷ ἔθνει μου ἐν ἹἹεροσολύμοις,
ἴσασι πάντες οἱ ᾿Ιουδαῖοι, προγινώσχοντές με ἄνωθεν,
5. , - er M M 2 ,
ἐὰν θέλωσι μαρτυρεῖν; “ὅτι κατὰ ντὴν ἀχριδεστάτην
αἵρεσιν τῆς dgesepas θρησχείας ἔζησα Φαρισαῖος. Ὃ
λέγει; τοῦτό ἐστι". πῶς ἂν στασιαστὴς ἐ ἐγενόμην, 6
νέος τοιοῦτος ὧν xa Βαρ ρουμευποῦ ὑπὸ πάντων; Εἶτα
xai ἀπὸ τῆς αἱρέσεως f; πίστις οὗ εἶπεν" ἐπάγει γάρ’
Κατὰ τὴν ἀχριδεστάτην αἵρεσιν τῆς θρησχείας ἔζησα.
Καὶ ἐπεὶ πάλιν εἰχὸς ἦν τινὰς εἰπεῖν τί οὖν, εἰ ἢ μὲν

ACTA APOSTOLORUM.

b

€

$89

HOMIL. Lil.

457
et maxime ad te, rex Agrippa, ut interroga-
tione facta, habeam quod. scribam. 91. Sine
ratione enim mihi videtur, mittere vinctum,
et causas ejus non significare. Vide quon:odo
illos quidem accusat, hunc vero absolvit. O justi-
tize copiosa argumenta ! Plurima facta perquisitio-
ne non invenit preses quomodo condemnet; illi
vero morte dignum dicebant. Ideo dicebat ille:
Ego vero comperi nihil dignum morte eum ad-
misisse; deinde adjicit: De quo quid. certum
scribam ad dominum meum, non habeo. Et hoc
ex Pauli innocentia prodit, quod judex nihil ha-
beat de illo dicendum. /deo produxi eum, inquit,
ad. vos. Sine ratione enim mihi videtur. esse,
mittere vinctum, et causas ejus non significa-
re. Vide in quantas angustias Judzi principes suos
conjecerint. Quid vero Agrippa? De his volens

aliquid discere, Paulo dixit: 1. Permittitur tibi CA». xxx.

loqui pro temetipso. Ex multo audiendi deside-
rio illi rex dicere permittit. Paulus vero cum fi-
ducia deinceps loquitur, non adulando; sed ideo
se beatum esse dicit, quod ei loquatur, qui omnia
sciret: et quod ideo, audi quz ipse profert : Z'unc
Paulus extenta manu ccpit rationem reddere.
2. De omnibus, quibus accusor a Judeis, rex
"Lgrippa, estimo me beatum, apud te cum sim
defensurus me hodie, 5. maxime te sciente
omnes, qut apud Judcos sunt, consuetudines
et questiones : propter quod. obsecro patienter
me audias. Profecto, si male sibi conscius fuis-
set, turbari oportebat, dum apud eum, qui omnia
sciret, causam diceret; sed illud est pura con-
scienti:e, non recusare judicem res gestas accu-
rate scientem, sed et gaudere. Unde ille se bea-
tum putat, et dicit: Obsecro patienter me audias.
Quia sermonem erat producturus et aliquid de
seipso dicturus, ideo preoccupans rogabat, di-
cens:4. Et quidem vitam meam a juventute,
quc ab initio fuit in gente mea in Jerosolymis,
noverunt omnes Judei, 5. qui prius noverant
me ab initio, si velint testimonium perhibere,
quod secundum accuratissimam sectam nostra
religionis vixerim Pharisceus. Id est: Quomodo
seditiosus fuerim, tam juvenis et tesümonium ha-
bens omnium? Deinde id probat a secta, addit
enim : Secundum accuratissimam religionis no-
stre sectam vixi. Et quia verisimile erat, quos-

αἵρεσις θαυμαστὴ, σὺ δὲ πονηρός; ὅρα πῶς τὸ ὕφορ- A dam dicturos esse : Quid ergo, si secta quidem

* Hac, ἐπὶ τούτοις βουλόμενός τι μαθεῖν, desunt in uno
Cod. [Mox D. ἑχυτοῦ.]

b χαίρειν xot μαχάριον ἑχυτὸν λέγειν, Sic unus.

30.

JOANNIS CHRYSOST.

458 s.
mirabilis sit, tu vero malus? vide quomodo huic
occurrat objectioni : testes enim advocat omnes Ju-
dios, qui ejus vitam et conversationem norant.
Sciunt, inquit, omnes Judi, qui me prius no-
verunt, si velint testimonium ferre. 6. Et nunc
in spe repromissionis, que ad patres nostros
facta est a Deo, sto judicio subjectus : T. in
quam. duodecim tribus nostre, nocte ac die
deservientes, sperant devenire: de qua spe, rex
Agrippa, accusor a Judeis.8. Quid? incredi-
bile judicatur apud vos, si Deus mortuos susci-
tat ? Duas de resurrectione rationes ponit: alteram
à prophetis; et nullum. adducit prophetam , sed
illam Judaeorum esse opinionem dicit; alteram et
fortiorem ex rebus ipsis. Quam illam? Quod
Christus a mortuis suscitatus se alloquutus sit. Et
illud ratiociniis probat, priscam. insaniam suam
accurate narrans: deinde etiam cum laude Judao-
rum. JVocte et die colentes, inquit, sperant de-
venire. Itaque etiamsi inculpate vitze non essem,
super his non oporteret judicari, rex Agrippa.
Subditur alia ratio. Quid? incredibile judicatur
a vobis, si Deus mortuos suscitat ? Nam, 51 hzc
nou esset opinio, si in his dogmatibus edacati non
essent,etnunc ea efferrentur,forsan quis sermonem
non recepisset. Deinde dicit, quomodo perseque-
batur:quod ad probandum idoneum est. Et prin-
cipes sacerdotum adducit testes et externas civi-
tates, et quod audierit dicentem sibi : Durum est
tibi contra stimulum calcitrare. Deinde ostendit
Dei clementiam quod etiam cum persequeretur
ipsum Saulus, ipsi apparuit : Nec mihi solum,
inquit, bene fecit, sed et aliis doctorem misit.

2. Ostendit item prophetiam quam audivit. 77
hoc apparui tibi, eripiens te de populo et
gentibus, ad quas misi te. Hacc omnia ostendens
dicebat : 9. Et ego quidem existimaveram,
me adypersus nomen Jesu JYazareni debere
multa contraria facere. 10. Quod. et feci Je-
rosolymis , et multas sanctorum. ego in car-
ceribus inclusi, a principibus sacerdotum po-
testate. accepta : et cum. occiderentur. detuli
sententiam : 11. et per omnes synagogas fre-
quenter puniens eos, compellebam blasphe-
mare : et amplius insaniens in eos, perseque-
bar usque in externas civitates. 12. Inter hec
dim irem Damascum cum potestate et per-
missu principum sacerdotum , 15. die media c

D

ἃ ἀναοτὸς 3x νεχρῶν deest in uno Cod. [Iu tribus scili-
C.]

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

μοὺν θεραπεύει. μάρτυρας γὰρ χαλεῖ πάντας τοὺς

3! «NE MN , M , e , M M
ουδαίους τοὺς γινώσχοντας τὸν αὐτοῦ βίον xat τὴν
2 , » b ^ -
ἀναστροφήν. Ἴσασι γὰρ; φησὶ, πάντες ᾿Ιουδαῖοι, προ-
L4 , Y EA / - E
γινώσχοντες με ἄνωθεν, ἐὰν θέλωσι μαρτυρεῖν. Καὶ
M— E , τ bi LN —
νῦν ἐπ᾽ ἐλπίδι τῆς πρὸς τοὺς πατέρας ἡμῶν γενομέ-
à M τω
νης ἐπαγγελίας ὑπὸ τοῦ Θεοῦ, ἕστηχα xpwóusvoc-
5 ^ Ν τος Ὁ. , n1 c c » 2 7 , M
εἰς ἣν τὸ δωδεχάφυλον ἡμῶν, ἐν ἐχτενεία νύχτα xat
LI, » po ad jore it ΞΕΡῸ CHESTER
ἡμέραν λατρεῦον, ἐλπίζει καταντῆσαι περὶ ἧς ἐλπί--
^ E c -— 25 , € A 2E SN MU,
Goc ἐγχαλοῦμαι, βασιλεῦ Αγρίππα, ὑπὸ ᾿ἰουδαίων.
Ti: Y "S H HE -— A. 9 vue - 5 ὃ Θεὲ AT
(; ἄπιστον κρίνεται παρ᾽ ὑμῖν, εἰ εὸς νεχροὺς
DUST CES δὶς ουνδάξάς "t N z
ἐγείρει; Δύο τίθησι περὶ ἀναστάσεως λογισμοὺς; ἕνα
N Ek] ^ - A 5 /, ,
μὲν τὸν ἀπὸ προφητῶν" xai OU παράγει προφήτην,
τ ^Y M
ἄλλον δὲ τὸν

JY

"hb Y) E] M m 5 ^ , A!
ἀλλ᾽ αὐτὴν τῶν ᾿Ιουδαίων τὴν δόξαν"
A19 , ' 5 M , - ΝᾺ ου
χαὶ ἰσχυρότερον τὸν ἀπὸ πραγμάτων. Ποῖον δὴ τοὺ-

Ξ : :
Χριστὸς, * ἀναστὰς ἐχ

z RE

τον; Ὅτι διελέχθη αὐτῷ ὃ
m» 022 S : nr οἱ j' E , b ) -

νεχρῶν. Καὶ κατασχευάζει καὶ τοῦτον ἀπὸ λογισμῶν,
, e , —

τὴν προτέραν αὐτοῦ μανίαν διηγούμενος ἀχριθῶς-

T Y

2 M 3 , - 2 δι, 7 n M
sica xol μετὰ ἐγχωμίου τῶν ᾿Ιουδαίων- Νύχτα xai
€

ι

PIPER NE ter MRNA τ aai e
7, £9Xv λᾶτρευον EAT'SEt, φήσι, χαταντησαι. ξαστε

, -
χρίνεται παρ᾽ ὑμῖν, εἰ 6 Θεὸς
S Ἄς πῆς Ἐς στο Ἐπὶ MA
γὰρ μὴ τοιαυτὴ ὁοζα ἣν, εἰ γὰρ

ne

o -
hi
To

o
c^
Kx

"i / - NJ M
ἦσαν ἐν τούτοις τοῖς οογμασι. νῦν

ἘΣ
22

/ , A ΕΣ) ἡ , S ΣΕ. 23
εἰσεύερετο, ἴσως οὐχ ἂν ἐόέξατο τις τὸν λόγον. Εἴτα

o2
ὡς (ὧδ

PU

P]
ἀρχιερεῖς
, e 5. τῷ NX ) , ιν ,
ὅτι ἤχουσὲέ λέγοντος αὐτῷ Σχληρόν σοι πρὸς χέν--
τρα "λαχτίζειν. Ἔπειτα δείκνυσι καὶ τοῦ Θεοῦ τὴν

[4] A ,ὔ LÁ 1-4 2
ὅτι χαὶ διωχόμενος 090 , XX ὅτι οὐκ

, , ς΄ ἀν L
παράγει μάρτυρας, xat τὰς ἔξω πόλεις,
^

φιλανθρωπίαν,

e Ψ

τόνου: Ξὐξ ἡ εη ξεν ΟΣ δὶ ες A 7 ὃ
ονον εὐεργξτησέν, QA AOL χαι ξτέροις ἔπευψε οι-

“2
ἄσχαλον.

, ^ δὶ X
Δείκνυσι δὲ xai τὴν προφητείαν, ἣν ἤχουσεν. Εἰς
D E 4 » , RJ -» το τ
τοῦτο ὥφθην σοι" ἐξαιρούμενός σε ἐχ τοῦ λαοῦ χαὶ τῶν
2 ES E ^ a3 7 E I^ Tnt o ͵ ^
ἐθνῶν, εἰς οὃς ἐγώ σε ἀποστέλλω. Τ᾿ αὗτα πάντα δει-
M E DESUN M u X. * E] c * b
χνὺς 5 ἔλεγεν" ᾿Εγὼ μὲν οὖν ἔδοξα ἐμαυτῷ πρὸς τὸ
Y ? - DU DI , -
ὄνομα “᾿ Ἰησοῦ τοῦ Ναζωραίου δεῖν πολλὰ ἐναντία
Pd ^ A , , RJ € -——P M
πρᾶξαι. Ὃ xai ἐποίησα ἐν “Ἱεροσολύμοις, καὶ πολ--
M Lad C. ^ - M
λοὺς τῶν ἁγίων ἐγὼ φυλαχαῖς χατέχλεισα, τὴν παρὰ
Ὁ» 5 , * , e , ,
τῶν ἀρχιερέων ἐξουσίαν ÀaGov* ἀναιρουμένων τε αὖ-
-- , - A VN 7 *
τῶν χατήνεγχα ψῆφον " xai κατὰ πάσας τὰς συναγω--
Y AN ἢ c ^ /à
γὰς πολλάχις τιμωρῶν αὐτοὺς, ἠνάγκαζον βλασφη-
μεῖν" περισσῶς τε ἐμμαινόμενος αὐτοῖς, ἐδίωχον ἕως
Y ; WII /^ ^y) T M , E
xai sig τὰς ἔξω πόλεις. Ev οἷς x«i πορευόμενος εἰς
ν ΕΣ , ^ EC EC
τὴν Δασμαχὸν μετ᾽ ἐξουσίας xat ἐπιτροπῆς τῆς παρὰ
Sur 20 τ ἀγα κὰκ ὕφος d rs Sa. Ὁ τ δὲὲ ἰδ
τῶν ἀρχιερέων, ἡμέρας μέσης χατὰ τὴν δδὸν εἰδὸον,
—— , , € A i ^ , m€— ,
βασιλεῦ, οὖρανοθεν ὕπερ τὴν λαμπρότητα τοῦ ἡλίου

b λαχτίζειν" zal δείχνυσι τοῦ θεοῦ, sic alius,

* [Ἰησοῦ non legunt (οὐ, nostri.]

IN ACTA APOSTOLORUM.

περιλάμψαν με φῶς; xal τοὺς σὺν ἐμοὶ πορευομένους.
Πάντων δὲ καταπεσόντων ἡμῶν εἰς τὴν γῆν, ἤχουσα
er D 4
φωνὴν λαλοῦσαν πρός με xol λέγουσαν τῇ “Ἑδραίδι
διαλέχτῳ, Σαοὺλ, Σαοὺλ, τί με διώχεις; σχληρόν σοι
πρὸς χέντρα Seele Ἐγὼ δὲ εἶπον : τίς εἰ, Κύριε;

Ὁ δὲ

BO en στῆθι ἐπὶ τοὺς πόδας σου" εἰς τοῦτο

εἶπεν * ἐγώ εἶμι Ἰησοῦς, ὃν σὺ διώχεις. Ἀλλὰ
Y TG ᾽

γὰρ ὥφθην σοι dii ced σε ὑπηρέτην χαὶ μάρ--
&UpX ὧν τε εἶδες, ὧν τε ὀφθήσομαί σοι, ξαιρούμενός
σε £x τοῦ λαοῦ xai τῶν ἐθνῶν, cic οὺς ἐγώ σε ἀποστέλ-
λω, ἀνοῖξαι ὀφθαλμοὺς αὐτῶν, τοῦ ἀποστρέψαι ἀπὸ
σχότους εἰς φῶς, καὶ τῆς ἐξουσίας τοῦ σατανᾶ ἐπὶ τὸν
Θεὸν, τοῦ λαδεῖν αὐτοὺς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν xot χλῆρον
ἐν τοῖς ἡγιασμένοις πίστει τὴ εἰς ἐμέ. Σχόπει, πῶς
ἡμέρως διαλέγεται. Ὃ Θεὸς, φησὶν, εἶπε πρὸς p ὅτι
ὥφθην σοι ceu. σε ὑπηρέτην xo μάρτυρα,
ὧν τε εἶδες, ὧν τε ὀφθησομαί a ἐξαιρούμενός σε
£x τοὺ λαοῦ χαὶ τῶν ἐθνῶν, εἰς οὺς ἐγώ σε ἀποστέλλω,
ἀνοῖξαι ὀφθαλμοὺς αὐτῶν, τοῦ ἀποστρέψαι ἀπὸ σχό-
τους εἰς φῶς, χαὶ τῆς ἐξουσίας τοῦ σατανδ ἐπὶ τὸν
Θεὸν, τοῦ λαόεῖν αὐτοὺς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν. Ὡσεὶ ἔλεγε:
τούτοις ἐπείσθην, ταύτῃ τῇ ὀπτασίᾳ με ἐπηγάγετο,
χαὶ οὕτως ἔπεισεν, ὥστε μὴ ἀναδάλλεσθαι. “Ὅθεν,
βασιλεῦ Ἀγρίππα, οὐκ ἐγενόμην ἀπειθὴς τῇ οὐρανίῳ
ὀπτασίᾳ" ἀλλὰ τοῖς £y Δαμασχῷ πρῶτον χαὶ Ἵεροσο-
λύμοις, εἰς πᾶσάν τε τὴν χώραν τῆς ᾿Ιουδαίας, xo
τοῖς ἔθνεσιν ἀπαγγέλλω μετανοεῖν, xal ἐπιστρέφειν
ἐπὶ τὸν Θεὸν, ἄξια τῆς μετανοίας ἔργα πράσσοντας.
Ὃ τοίνυν χαὶ τοὺς ἄλλους παιδεύων περὶ βίου ἀρί-
στου; πῶς ἂν αὐτὸς στάσεως χαὶ φιλονειχίας, φησὶν,
ἀρχηγὸς γέγονα ;

ep 2 c ε cC 5 c ^ 4 , Ξ
λαδόμενοι ἐν τῷ ἱερῷ, ἐπειρῶντο διαχειρίσασθαι.

"Evexa τούτων οἱ Ἰουδαῖοί με συλ-

3 ,ὕἷ 2 N cT M c c xy b
᾿ξπιχουρίας οὖν τυχὼν τῆς παρὰ τοῦ Θεοῦ ἄχρι τῆς
Ρ js l e χ i6
ἡμέρας ταύτης ἕστηκα, μαρτυρόμενος μικρῷ τε χαὶ
μεγάλῳ, οὐδὲν ἐχτὸς λέγων ὧν τε οἵ προφῆται ἐλάλη-
σαν μελλόντων γίνεσθαι, xoi Μωῦσῆς εἰ παθητὸς ὃ
Χριστὸς, εἰ πρῶτος ἐξ ἀναστάσεως γεχρῶν φῶς μέλλει
/ c cT Y -. d c
χαταγγέλλειν τῷ τε λαῷ xal τοῖς ἔθνεσιν. ρα, πῶς
ἐχτὸς χολαχείας ἐστὶν ὃ λόγος αὐτοῦ, καὶ τὸ p ἐπι-
γράφει τῷ Θεῷ. Εἶτα ἣ tsi "AX ὃ οὐδὲ νῦν
ἀφίσταμαι" xod τὸ ἀσφαλές" ἀπὸ γὰρ προφητῶν ἴσ σχυ-
ρίζομαι, Ei παθητὸς ὃ Χριστὸς, εἰ πρῶτος ἐξ ἀνα-
στάσεως νεχρῶν φῶς μέλλει χαταγγέλλειν - ὦ

M

σεὶ
ἔλεγεν, ὅτι Πρῶτος ὃ Χριστὸς ἀναστὰς, οὐχέτι ἀπο-
θνήσχει. Δῆλον ἐχ τοὺ πᾶσι χκαταγγεῖλαι τοῦτο χαὶ
εἰς ἑαυτοὺς προσδοχᾶϊν. Εἴτα τὴν παῤῥησίαν ὃ Φη-
στος ἰδὼν, ἐπειδὴ πρὸς τὸν βασιλέα διελέγετο, μὴ
μεθιστάμενος τοῦ πρὸς αὐτὸν ἀπούλέπειν, ὥσπερ
ἔπαθέ τι, χαὶ φησί: Μαίνη, Παῦλε. Ὅτι δὲ παθὼν

* Morel οὐδὲν ἀρίσταμαι.

HOMIL. LII. 450

in ia vidi , rex , de celo supra splendorem
solis circumfulsisse me lumen, et eos qui me-
cum simul erant.A4.Omnesque nos cum deci-
dissemus in. terram, audivi vocem loquentem
mihi Hebraica lingua : Saule, Saule, quid
me persequeris? Durum est tibi contra stimulos
calcitrare. 15. Ego autem dixi , Quis es, Do-
330 mine? Ille autem dixit : Ego sum Jesus,
A quem tu persequeris. 16. Sed exsurge et sta
super pedes tuos : ad hoc enim apparui . tibi,
ut constituam te ministrum et testem eorum
que vidisti, et eorum quibus apparebo tibi,
117. eripiens te de populo et gentibus , in quas
nunc ego mitto te, aperire oculos eorum , ut
convertantur a tenebris ad lucem, et de po-
testate satane ad Deum , ut accipiant remis-
sionem peccatorum , et sortem. inter. sanctos
per fidem, quce est in me. Perpende, quam
mansuete loquatur. Deus, inquit, dixit ad me :
"A pparui tibi, ut constituam te ministrum et
B testem eorum quc vidisti, et eorum quibus ap-
parebo tibi, eripiens te de populo et gentibus,
in quos nunc ego mitto te, 18. ut aperias oculos
eorum, ut convertantur a tenebris ad lucem et a
potestate satanc ad Deum, ut accipiant remis-
sionem peccatorum.Ac si diceret : His credidi, hac
visione me adduxit, et sic persuasit, ut non differ-
rem. 19. Unde,rex Agrippa, non fui incredulus
celesti visioni ; 20. sed iis, qui sunt Damasci
primum et Jerosolymis, et in omnem regionem
Jude, et gentibus annuntiabam ut peeniten-
C tiam agerent , et converterentur ad Deum,
digna penitentie opera facientes. Qui igitur
alios erudiebam circa vitam optimam , quomodo
seditionis et contentionis auctor fuissem? 21.
Hac ex causa me Judei, cum essem in templo,
comprehensum tentabant interficere. 92. 4u-
xilio autem adjutus Dei , usque in hodiernum
diem. sto , testificans minori atque majori ,
nihil extra dicens, quam ea , que prophete
loquuti sunt futura esse, et Moyses, 25. si
passurus Christus, si primus ex resurrectione
D mortuorum lumen annuntiaturus est. populo
et gentibus. Vide, ut. sermo ejus adulatione ca-
reat, et totum adscribat Deo. Vide et dicendi
libertatem , Sed neque nunc desisto; irmita-
iem : À prophetis confirmor, 4n passurus fue-
rit Christus, an primus ex resurrectione mor-

tuorum lumen sit annuntiaturus; ac sidi-

Rom. 6. 9. ceret :

15 CHRYSOST.

440

S. JOANN

Christus primus resurgens, jam non
moritur. Manifestum est ex eo, quod omnibus
hoc denuntiet, et in semetipsis exspectent. Deinde
Festus, ut loquendi libertatem vidit, qua regi
loquebatur, non avertens se ab aspectu ejus, ac
si aliquid pateretur, dicit : /nsanis, Paule. E
Quod autem aliquid passus hoc dicat, audi se-
quentia : 24. Hcc autem illo disserente, Festus
magna voce dixit : Insanis , Paule; multe
litere te ad insaniam convertunt. Quid igitur
Paulus? Cum mansuetudine respondens ait : 25.
lYon insanio , optime Feste; sed veritatis et
sobrietatis verba loquor. Postea etiam causam
docet , propter quam ad regem sermonem conver-
teret : 26. Scit enim de his rex, ad quem et
constanter loquor : latere enim. eum nihil jg
horum arbitror : non est enim in angulo hoc ^
gestum. 37. Credis, rex Agrippa, prophetis?
Scio quod credis. Voc ita dixit, quasi traducens
illos et dicens : Scio, quod omnia accurate sciat :
et oportebat quidem vos hzc scire primos (id
enim sequentia declarant : /Von est hoc in angu-
lo gestum) ; sed noluistis. Credis, rex .4grippa,
prophetis ? Scio, quod. credis. 98. Agrippa
autem ad Paulum dixit : In modico suades
me Christianum fieri. 99. Et Paulus : Opto
apud Deum et in modico et in magno, non
tantum te , sed etiam omnes , qui audiunt me, B
hodie fieri. tales, qualis et ego sum, exceptis
vinculis his. Vide quomodo precatur, dicens :
Opto apud Deum in modico; hoc est, ut ne
parum quidem absit. Et non solum orat, sed
ferventer. Tales, inquit, fieri omnes, non modo
te, sed omnes, qualis sum ego. Deinde ait,
Exceptis vinculis his : non moleste ferens vin-
cula , neque erubescens quod ligatus esset (hoc
enim ipsi, si quid aliud » gloriosum erat); sed ad
ilorum opinionem respiciens , ita dixit. Ideo C
addidit, Exceptis vinculis his. Sed superius
lecta repetamus, Postera ergo die, ut in audi-
torium ingressi sunt, jubente Festo adductus
est Paulus. Destiterant jam Judzi, eo quod ille
appellasset, et tunc ipsi splendidum adest thea-
irum : cum multo enim apparatu rex et omnis
multitudo Judzorum adfuerunt: non alii aderant,
alii aberant. Multitudo Judeorum , inquit, in-
terpellavit me Jerosolymis et hic, clamantes
non oportere hunc ultra vivere.

* [ μιχρόν absque παρά D. Eodem auctore ante inclu-
simus negationem, qu: quidem in A, B. legitur et Edi-

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

τοῦτο λέγει, ἄκουε τῶν ἑξῆς - Ταῦτα δὲ αὐτοῦ διαλε-
, e cM ΩΣ c
γομένου, ὃ Φῆστος μεγάλῃ τῇ φωνὴ ἔφη

- Y , , ΕῚ , /
Παῦλε, τὰ πολλά σε γράμματα εἰς μανίαν περιτρέπει.

,
μαίνῃ,

NE P. ES
Τί οὖν ὃ Παῦλος; μετὰ ἐπιειχείας ἀποχρινόμενος,
7 m— ^
Οὐ μαίνομαι, φησὶ, χράτιστε Φῆστε, ἀλλὰ ἀληθείας
M , 5
καὶ σωφροσύνης δήματα ἀποφθέγγομαι. Eliza xot τὴν
,
αἰτίαν διδάσχει, δι’ ἣν πρὸς τὸν βασιλέα τὸν λόγον
ΕΣΕΘΎΒΕΙ ΕΝ: ᾿Επίσταται γὰρ περὶ τούτων ὃ βασιλεὺς,
πρὸς ὃν xai παῤῥησιαζόμενος λαλῶ - λανθάνειν γὰ
ρ i Y e
Y. 3 E] , PENA EJ , 2 2
τούτων αὐτόν τι οὐ πείθομαι οὐδέν οὗ γάρ ἐστιν ἐν
͵7ὔ ν τ , ^ m5 /
γον οπει Deua τοῦτο. πρόμον βασιλεῦ METERS
πα, τοῖς προφήταις; Οἶδα, ὅτι πιστεύεις. Τοῦτο οὔ-

*5

εἰπε; μρνογοῦχὶ διασύρων χαὶ λέγων πρὸς αὖ-

τῶς

,
τοὺς" 0

ἶδα, ὅτι πάντα οἶδεν ἀχριθῶς" καὶ ἔδει μὲν
πρώτους ὑμᾶς ταῦτα εἰδέναι (τὸ γὰρ ἐπαγόμενον
τοῦτο δηλοῖ, τὸ, Οὐ γάρ ἐστιν ἐν γωνί πραγμέ-
Ἰλοῖ, τὸ; γάρ γωνία πεπραγμέ
γον τοῦτο), ἀλλ᾽ οὐχ ἠθελήσατε. Πιστεύεις, βασιλεῦ
᾿Αγρίππα, τοῖς προφήταις; Οἶδα, ὅτι πιστεύεις. Ὃ δὲ
᾿Αγρίππας πρὸς τὸν Παῦλον ἔφη " ἐν ὀλίγῳ με πείθεις
Χριστιανὸν γενέσθαι. Ὃ δὲ Παῦλος εἶπεν’ εὐξαίυτην ἂν
τῷ Θεῷ,, xal ἐν ὀλίγῳ xo ἐν πολλῷ, οὐ μόνον σὲ,
» M , N , , , , ,
ἀλλὰ xai πάντας τοὺς ἀχούοντάς μου σήμερον, γενέ-
, - c^
σθαι τοιούτους, ὁποῖος χἀγώ εἶμι, παρεχτὸς τῶν Oc-
Ὁ Ἁ 7 οῸτὦΔλ
συῶν τούτων. Ὅρα πῶς εὔχεται, λέγων * Εὐξαίμην
* ΝΜ bod m
ἂν ἔγωγε τῷ Θεῷ [οὐκ] ἐν ὀλίγῳ τουτέστι, * παρὰ
προ: Καὶ οὖχ ἁπλῶς εὔχεται, ἀλλὰ καὶ ἐπιτετα--
μένως. Τοιούτους, φησὶ, γενέσθαι πάντας, οὐ μόνον
P E ' 1 7 - UN, 5 5 Y
ci, ἀλλὰ xoi πάντας, Óómoiog χἀγώ εἶμι. Εἶτα xai
L4 D τω
προστίθησι - ΠΙαρεχτὸς τῶν δεσμῶν τούτων * οὖχ ἀπο-
^ c SN NAIN h 2^5 3 , , 27
δυσπετῶν διὰ τὰ δεσμὰ, οὐδὲ αἰσχυνόμενος διότι ἐδέ-
δετο (τοῦτο γὰρ ἦν αὐτῷ, εἴπερ τι ἄλλο, ἄξιον δό--
Enc)

οὕτως εἶπε. Διὰ τοῦτο προσέθηχε τὸ; παρεκτὸς τῶν

χλλὰ x M 3 € » ! 2 m
OL AA προς τῊΝν εχεινὼν ὑπόληψιν φορῶν;

δεσμῶν τούτων. Ἀλλ᾽ ἴδωμεν ἄνωθεν τὰ dye [oup
T7 οὖν
λεύσαντος τοῦ Φήστου, φησὶν, ἤχθη ὃ Ποῦλος. ᾿Ἀπέ-

ἐπαύριον εἰσελθόντων εἰς τὸ ἀκροατήριον, χε-
Y P AS a ,

στῆσαν λοιπὸν oi Ἰουδαῖοι ?47; ἐφέσει χρησαμιένου
, , e

ἐχείνου, καὶ τότε αὐτῷ λαμπρὸν τὸ θέατρον γίνεται"
δὶ - M m J ev.

μετὰ πολλῆς γὰρ τῆς φαντασίας ὃ βασιλεὺς χαὶ πᾶν

λον Ae» b 3 NJ hd , ς i €

τὸ πλῆθος τῶν ᾿Ιουδαίων παρῆσαν, οὐχ οἵ μὲν, οἵ δὲ

y M bd bud , NS, ^ , ,

οὔ. Τὸ πλῆθος τῶν ᾿Ιουδαίων, φησὶ, συνέτυχον μοι,

“Μ us 3 λύ M , Iw , 6 Lad M Ne

ἔν τε ἱἱεροσολύμοις xat ἐνθάδε, ἐπιδοῶντες μὴ δεῖν
M ^

αὐτὸν ζῆν μηχέτι.

tis Commel. et Savil.]
ἔσει unus,

-
a τῇ Xpt

IN ACTA APOSTOLORUM.

Ὅρα τὴν μανίαν ἐδόων, δεῖν αὐτὸν ἀποθανεῖν λέ-
γοντες. ᾿[ϊντεῦθεν δείκνυσιν, ὅτι δικαίως ἐπεκαλέσατο
Καίσαρα. [εἰ γὰρ οὐδὲν μὲν εἶχον δεινὸν εἰπεῖν, ἐχεῖ-

Na ΄ Our 31.9.3 oe es "(0
vot δὲ ἐμεμιήνεσαν, εἰκότως ἐπ᾿ ἐχεῖνον ἔρχεται. “Ὅπως
τ e e ,
τῆς ἀναχρίσεως 0o ὑμῶν γενομένης, σχῶ τί γράψαι;
L c e e 7 7, S Ἐπ ἃ
φησίν. “Ὁρᾷς, πῶς βασανίζεται πολλάκις τὸ πρᾶγμα;

d bod E] / , , E] Ὁ» Υ ἃ
Καὶ τῆς ἀπολογίας τοίνυν ταύτης ᾿Ἰουδαῖοι αἴτιοι, ἣν
- ^ δ / V Ey e € , M ,
ἔμελλον μανθάνειν xa ot ἐν τῇ Ῥώμη. Περὶ πάντων
If 3 ^ - 2 / A [:
ὧν ἐγχαλοῦμαι, βασιλεῦ Ἀγρίππα, φησὶν, ἥγημαι
ἐμαυτὸν μαχάριον, μέλλων ἐπὶ σοῦ ἀπολογεῖσθαι. Ὅρα
πῶς κήρυχες ἄκοντες xai τῆς οἰκείας γίνονται καχίας
xoi τῆς Παύλου ἀρετῆς καὶ αὐτῷ τῷ κρατοῦντι" ὥστε
λαμπρότερον ἀπήγετο Παῦλος, ἢ εἰ χωρὶς δεσμῶν
Ne 5 f M € / / /
ἀπῆλθεν * οὐκέτι γὰρ ὡς πλάνος xoi γόης τοσούτων
αὐτὸν ἀφέντων διχαστῶν ἀπήγετο. Πάντα τοίνυν ἀπο-
δυσάμενος παρ᾽ οἷς ἐτέχθη xot ἐτράφη, οὖχ ἁπλῶς,
ἀλλ᾽ οὕτω χαθαρὸς ὑποψίας ἐπιδαίνει τῆς “Ῥώμης.

LARA. 2 5. / NN ὯΝ c LN / 7
Καὶ οὐχ εἰπε, τί δὴ τοῦτο: ἅπαξ ἐπεχαλεσάμην Kaít-
σαρα" μυριάκις ἐχρίθην * μέχρι πότε ; ἀλλὰ τί; Πάλιν
g 3.7 cT ^ , S 537A D ,
ἕτοιμος ἐγένετο δοῦναι εὐθύνας xol ἐπὶ τοῦ μάλιστα
εἰδότος τὰ χατὰ Ιουδαίους. Διὸ καὶ μετὰ πολλῆς τῆς
παῤῥησίας ἀπολογεῖται, ἅτε oUx ὄντων χυρίων τῶν
χαταδιχαζόντων αὐτόν * ὃς, καίπερ οὐκ ὄντων χυρίων,
22 ᾿ Ὁ E 4 Lm 2f , ci IH Y
ἀλλὰ τῆς ἀποφάσεως ἐχείνης χρατούσης, ὅτι Πρὸς
Καίσαρα πορεύση, δίδωσι λόγον ὅμως, καὶ πολλὰς
τὰς εὐθύνας περὶ πάντων᾽ οὐ περὶ τῶν μὲν, περὶ τῶν

-

9

m € A / , cT [4 M €.)
ἐγχαλοῦσιν ὑπὲρ στάσεως, ἐγχαλοῦσιν ὑπὲρ aipé-
VW 7 V Ἁ 26 δή M , 32
σεως, xat ὅτι τὸν ναὸν ἐδεθήλωσα * περὶ πάντων ἀπο-
c Y ἘΠ
λογοῦμαι" Τὴν μὲν ἔοὐύν βίωσίν μου τὴν ἐκ νεότητος
ἴσασι πάντες οἱ ᾿Ιουδαῖοι " ὅτι μὲν οὐ τοῦ ἐμοῦ τρόπου
, -
τὸ στάσεις ποιεῖν, αὐτοὶ μάρτυρες ol. κατήγοροι. Ὃ
χαὶ πρὸ τούτου λέγει" Ζηλωτὴς “ὑπάρχων τῶν πα-
Lad /, D m
τριχῶν μου παραδόσεων, τοῦτο καὶ ἐνταῦθα αἰνίττεται
M c - A , ,ὔ
διὰ τοῦ εἰπεῖν, ᾿Γὴν ἐκ νεότητός μου βίωσιν. Καὶ ὅτε
m τ , ^o —
ὅλος ὃ δῆμος παρῆν, τότε καλεῖ αὐτῶν τὴν μαρτυρίαν.
» CE αὶ δ τ ὃ TUN, M cS , τ Ξ
Οὐχ ἐπὶ τοῦ δικαστηρίου δὲ τοῦ Λυσίου τοῦτο ποιεῖ
, M D ο
μόνον, ἀλλὰ καὶ ἐπὶ τοῦ Φήστου * καὶ πάλιν ἐνταῦθα,
J / e - ΩΣ
ὅτε πλείους παρῆσαν * ἐχεῖ δὲ οὐ πολλῆς ἀπολογίας ἔδει,
Ὁ , m^
τῶν γραμμάτων τοῦ Λυσίου ἀφιέντων αὐτόν. Ἴσασι,
TEM 7 E) - , / » gv
φησὶ, πάντες Ἰουδαῖοι προγινώσχοντές με ἄνωθεν. Καὶ
οὗ λέ A M τὶ "e e£ , 18 zr / SEE
ὖ λέγει, ποταπὸς αὐτοῦ ὃ βίος, ἀλλὰ ἀφίησιν αὐτῶν
τῷ συνειδότι, xat τὸ πᾶν ἐν τῇ αἱρέσει τίθησι, δεικνὺς
2 - 5 E « 7 5A E] T M
ἐντεῦθεν οὐχ ἂν ἕλόμενος αὐτὴν, εἰ πονηρὸς ἦν xai
, [2 - / / ΄ zm
μοχθηρός. Ὑπὲρ τῆς αἱρέσεως τοίνυν ταύτης, ἧς;
A T J -
φησὶν, ἕστηχα χρινόμενος. Αὕτη xol παρ᾽ αὐτοῖς
,
πρεσύεύεται, διὰ ταύτην ηὔχοντο, διὰ ταύτην λα--
, T , /, , 2 ^
τρεύουσιν, ἵνα ταύτης τύχωσι" ταύτην ἐγὼ χαταγ-

à Unus ὑπάρχων, xai ὅτε ὅλος ὃ.
^ Manuscripti quidam [ A. B. C.] οὐχ ἐπὶ τοῦ 9., ἀλλ᾽

HOMIL. Llf.

441

5. Vide insaniam : clamabant , oportere illum
mori dicentes. Hinc ostendit se jure Caesarem ap-
pellasse. Si enim nihil grave dicendum habebant,
illique farebant, jure ad illum venit. Ut interroga-
tione a vobis facta habeam quod scribam, in-

p quit. Vides quomodo szpe causa examinatur? Et
defensionis hujus auctores sunt Jud:i, quam co-
gniturl erant etiam qui erant Roma. Super omni-
bus, de quibus accusor, rex 4 grippa, existimo,
inquit, me beatum, qui coram te rationem red-
diturus sum. Vide quomodo vel inviti et nequitize
suz et virtutis Pauli testes fiunt etiam apnd regem,
ita ut magnificentius abduceretur Paulus, quam si
absque vinculis abüsset. Non enim ultra ut dece-
ptor et prastigiator a tot judicibus dimissus abdu-
cebatur. Omnibus ergo relictis, apud quos natus
educatusque fuerat, non utcumque, sed omni su-

E spicione liber Romam migrat. Neque dixit : Quid
hoc est ? semel appellayi Cesarem, millies judica-
tus sum: usquequo ? sed quid? Iterum paratus erat
reddere rationem apud eum, qui res Judaicas ma-
xime nosset. Quare cum magna libertate sese de-
fendit, quia 11, qui se condemnabant, nullam jam
habebant auctoritatem. Licet autem nihil possent,
et sententia illa, qua dictum fuerat, 4d Cesarem
ibis, teneret, attamen dat ille rationem multiplicem

δὲ οὔ. Μονονουχὶ δὲ τοῦτο λέγει δι᾿ ὧν ἀποχρίνεται * 355 de omnibus , nec de quibusdam solum. Et respon-

A sione sua hzc fere dicit : Accusant de seditione;ac-
cusant de haresi et quod templum violaverim : de
omnibus rationem reddo : itam meam a juven-
tute sciunt omnes Judei: quod a moribus meis
abhorreat seditiones excitare, accusatores ipsi te-
stes sunt. Quod etiam antea dixit, Zmulator pa-
ternarum mearum. traditionum , id et hoc loco
subindicat : itam αὖ adolescentia mea. ἘΠ
quando populus totus aderat, tunc illorum advocat
testimonium. Neque solum ad Lysiz tribunal hoc
fecit, etiam apud Festum: et rursus hic,cum plures

D aderant. llic autem. non multa defensione opus
erat, cum litere Lysiz ipsum dimitterent. Sciunt
omnes Judei, inquit, qui jam olim me noverunt.
Et non dixit, qualis sua. vita; sed illerum con-
scientiz relinquit, et totum in sectam rejicit : hinc
ostendens se non illam delecturum fuisse, si malus
fuisset et improbus. Pro secta igitur hac, inquit,
sto judicium subiens. Hzc ab illis quoque defen-
ditur, propter hanc precantur, propter hanc Deum
colunt, ut hanc consequantur : hanc ego annuntio

ἐπὶ τοῦ Λυσίου " χαὶ πάλιν, male. [D. ut editum, nisi quod
τοῦ Λυσίου ignorat.]

445

et de hac spe accusor,ergo insanientium est, omnia
facere ad illam assequendam, et eum qui in 1]-
lam credit persequi. Mihi autem visum est,inquit,
adversus nomen Jesu JYazareni oportere omnia
contraria facere ; d est, Judicavi hzc facienda
esse, quia non eram ex discipulis Christi, sed ex
impugnantübus eum. Ideo fide dignus testis est,
quia dum millia faceret, ut fideles impugnaret,
dum blasphemare suaderet, omniaque moveret,
civitates, principes, et per seipsum hzc faceret, sic
derepente mutatus est. Deinde rursum testes, qui
simul aderant : deinde ostendit se jure credidisse,
a luce,a prophetis, ab eventibus, et ab 115 qu nunc
facta sunt: subdit enim: Media die in ia , et
vidi lucem me circumfulgentem , et eos, qui
mecum, ibant. Vide ergo , quomodo et a prophe-
tis, et ab his, ipsis fidem faciat. Ne enim videre-
tur innovare , etsi magna dicere posset, rursum ad
prophetas confugit, et ipsos in medio ponit. Hoc
igitur erat fide dignius utpote quod nunc evene-
rat; sed quia ipse solus viderat, rursum a prophe-
tis confirmat. Et perpende illum non eodem modo
in judicio, et in ecclesia disserere : nam 1llic qui-
dem dixit, Occidistis ; hic vero nihil tale, ne
amplius furorem succenderet, sed idem ipsum
ostendit, dicens : Si passibilis Christus. Sic illos
a crimine liberat. Igitur, id quod ego annuntio,
num primus mortuorum resurrexerit, id ex pro-
phetis demonstro : nam et prophete hoc annun-
tiant. Itaque sermonem meum accipite, ut qui
est prophetarum. Quia autem visionem dixerat ,
demum cum libertate przeclara gesta narrat. Quze-
nam illa ? Ut aperias, inquit, oculos, et conver-

$. JOANNIS CHRYSOST.

: EAD ταν πατὴς
tas a tenebris ad lucem, et a potestate satanc so; 4*9 Λέγξι. Ποῖα ταῦτα
ad Deum. 4d hoc enim, inquit, apparui tibi, hoc ^

est, non ut puniam , sed ut apostolum te faciam.

Fidelium Vide, mala quz incredulos detinent ostendit, sa-

loaa quie.

tanam et tenebras ; sicut fidelium bona sunt lux ,
Deus, sors sanctorum. Nec solum ad poenitentiam
hortatur, sed ad mirabilem agendam vitam. Et vide
ubique gentes sermoni permixtas : nam qui aderant,
ex gentibus erant. T'estzficans, inquit, tum parvo
tum magno, id est, tum potenti tum ignobili. Pro-
pter milites ita dixit. Deinde defendentis se ordine
dimisso, doctoris ordinem accepit : ideo ait Festus
illi: Znsanis. Postea ne videretur ipse doctor esse,

c [ A. B. C. ἐγὼ... ἐμαυτῷ; τουτέστι, ἔκρινα, πολλὰ ἐναν-
cix πρᾶξαι. οὐχ ἤμην. Editi post Ἰησοῦ addunt Χριστοῦ,
pro quo recepimus articulum e D.]

* Alius xzt τοῦτο μέσον τίθησι.

* [ αὐτόν Editi, idemque expressit Lat. Interpres αὐ-

ARCHIEP. CONSTANTINOP.
γέλλω, xa περὶ τῆς ἐλπίδος ταύτης ἐγχαλοῦμαι.
Ε , m^ -
Ἄρα μαινομένων ἐστὶ πάντα μὲν ὅτ ἐρ τοῦ τυχεῖν
,

C

E

, - bi ,
ταύτης pecia τὸν δὲ εἰς ταύτην πιστεύοντα ἐλαύνειν.

“᾿Εγὼ μὲν οὖν ἔδοξ α ἐμαυτῷ πρὸς τὸ ὄνομα ᾿Ιησοῦ
ὋΝ.» X , , Dd
τοῦ Ναζωραίου, φησὶ, δεῖν πολλὰ ἐναντία πρᾶξαι"
/ y πὸ e^
τουτέστιν, ἔχρινα ταῦτα περιεῖ» ὅτι οὐχ ἤμην
τοῦ Χριστ

“Ὅθεν xai ἀξιόπ

τῶν μα-
5*5

θητῶν οὔ, ἀλλὰ τῶν πολεμούντων αὐτῷ

ργον.

, ce
pia ποιῶν, xal πολεμῶν τοὺς

e οὦ

ὑπὴ ιστος ybiecnd μάρτυς, ὅτι

δυυ πιστεύοντας, χαὶ

i

7, ρ - - , “
πείθων βλασφημεῖν, χαὶ πάντα χινῶν, πόλεις, ἄρ-
eo τω , εἰ e
χοντας, χαὶ OV ἑαυτοῦ ταῦτα πράττων, οὕτως ἐξαί-

"e 3 ΄ ,
φνης μεταδέόληται. Εἰτα πάλιν ol. μάρτυρες ot συν -

? " 7 € M ^ , , EJ ,

* εἰτα δείχνυσιν ἑαυτὸν δικαίως πεισθέντα, ἀπό
- οτω , —

τῶν προφητῶν, ἀπὸ τε τῶν

fy Li

τῶν

^

γυν

τὴν 695v, εἶδον περιλάμψαν

σεῶν, ἀπό τε Teqeveit ιἔένων " ἐπήγαγε

^

αὐ
Hu. μέρας | DE τς τὰτ
φῶς, χαὶ τοὺς σὺν ἐμοὶ πορευομένους. “Ὅρα γοῦν,

- WITNESS Y , Ἂν
χαὶ ἀπὸ τῶν προφήτων, χαι ἀπο τουτῶν αὐτοὺς

En

-ρ a Lad - ,
στοῦται. Ἵνα i μὴ δόξη χαινοτομεῖν, χαίτοι

V ,
ἔχὼν ὁ μεγάλα εἶ τοὺς προφήτας χατα-

ὕγει,

ξιοπιστ τερον ἅτε νῦν γενόμενον " ἀλλ᾽

- ^
ἱπεῖν, πάλιν ἐπὶ
- ,

, r cC M *
dy aX τὰ αὐτῶν εἷς μέσον τίθησι. l'oozo μὲν οὖν
32
επε

ιδὴ μόνος

*
τ πάλιν αὐτὸ ἀπὸ προφητ

ΕἸ ,

αὐτὸν οὗ. δμιοίως διαλεγόμενον ἐν διχα Lr. xat

τῶν πιστοῦται. Καὶ ὅρα

ἐν ἐκκλησίᾳ: χεῖ μὲν οὖν λέγει, ὅτι xal ἀνείλετε-
c cr M 2 4 . m

ἐν τοιοῦτον, ὥστε μὴ πλέον ἐχκαῦσαι

ἐχ
ἐνταῦθα δὲ οὐδ
τὸν θυμόν’ ἀλλὰ τὸ αὐτὸ δείχνυσιν, εἰπὼν, Εἰ παθη-
ς. Οὕτως ἀφίησιν αὐτοὺς ἐγκλημάτων.
ἊΝ καταγγέλλω, εἰ ἀνέστη πρῶτος Ex
ἐχ τῶν προφητῶν δείκνυμι" Xo γὰρ καὶ

οἵ προφῆται τοῦτο χατα T γέλλουσιν. Οὐχοῦν δέξασθε τὸν

D

, ^
yov ὡς τὸν “ αὐτοῦ ὄντα τῶν ἡτροίαιξῶν: ᾿Επεὶ. δὲ
ie τὴν ὄψιν, λοιπὸν xa μετὰ ἀδείας καὶ τὰ χατορθώ-

UT neun ord c ELE
; Τοῦ ἀνοῖξαι αὐτῶν, φησιν,

3 Ἢ - ᾿
ὀφθαλμοὺς, καὶ ἀποστρέψαι ἀπὸ σχότους εἰς φῶς, χαὶ

à
zx - , ex -— , ω
ἀπὸ τῆς ἐξουσίας τοῦ σατανᾷ ἐπὶ τὸν Θεόν. Eic τοῦτο
bj * , er , 5x3 tf
γὰρ ὥφθην cov τουτέστιν, οὐχ ὥστε χολάσαι, ἀλλ᾽ ὥστε
^ , hj M
ἀπόστολον ποιῆσαι. “Ὅρα, vk συνέχοντα xaxX τοὺς
T ^ , V
ἀπίστους δείχνυσι, τὸν σατανδὶν, τὸ σχότος, *"domep
τ, 5 c * c * N ' -
χαὶ τὰ ἀγαθὰ τῶν πιστῶν, τὸ φῶς, τὸν Θεὸν, τὸν xAT-

x : shi 5 d

gov τῶν ἁγίων. Καὶ οὐχ ἁπλῶς μετανοεῖν παραινεῖ.
x , e

ἀλλὰ xal βίον ἐπιδείκνυσθαι θαυμαστόν. Καὶ ὅρα

ΣΝ τ πῃ υ- )eX0us OQ λόγω oi νὰ

παντ Exo τὰ ἔθνη συμπλεχόμενα τῷ Ao * oi γὰρ
Y 5" - E , Y

παρόντες ἐξ ἐθνῶν ἦσαν. Μαρτυρόμενος, φησὶ, μι-

3 , A Lr EE
ἐπισήμῳ χαι ἀσὴ-

Εἴτα

, M1
&)up, * τουτέστι, xod

χρῷ νε χαὶ μεγα
"Doc ^N M , ei τ
Uo. Τοῦτο διὰ τοὺς στρατιῶτας οὕτως εἰπεν.

τοῦ debetur D. Nam in A. B. C. locus truncatus.]

ἃ ὥπερ zzi deest in quibusdam.

* [ Lacunam explevimus e Codd. Nam in Editis
desunt hac, τουτέστι... ὁσήμῳ. Tum D. auctore τοῦτο διά
pro zai διό. B. C. τοῦτο χαὶ | ὅρα eis.

πρὸς τι στρ

IN

ἀφεὶς τὴν τάξιν τοῦ ἀπολογουμένου, τὴν v τοῦ διδασχά-
eo ἔλαδε. Διὸ καὶ 6 D 7,506 φησι πρὸς αὐτόν - Mat-
νη. Εἶτα, ἵνα UJ, δόξη αὐτὸς διδάσχαλος € εἶναι, ἐπά-
γει τοὺς προφήτας, τὸν Νωσέα - Εἰ παθητὸς, φησὶν,
ὃ Χριστὸς, εἰ πρῶτος ἐ ἐξ ἀναστάσεως νεχρῶν φῶς μέλ-
λει χαταγγέλλειν τῷ τε λαῷ xal τοῖς ἔθνεσιν. Ὁ Φῆ-
στος μεγάλῃ τὴ φωνῇ ἔφη. Οὕτω θυμοῦ ἦν καὶ ὀργῆς
ἣ φωνή.

Τί οὖν ὃ Παῦλος; Οὐ γάρ ἐστι, φησὶν, ἐν γωνία
πεπραγμένον τοῦτο. ᾿Ενταῦθα περὶ τοῦ σταυροῦ λέγει
τοῦτο , περὶ τῆς ἀναστάσεως xol ὅτι πανταχοῦ τῆς
οἰκουμένης γέγονε τὸ δόγμα. Ic ὕεις; βασιλεῦ,
φησὶν, ᾿Αγρίππα; Οὐχ εἶπε, τῇ ἀναστάσει, ἀλλὰ
Τοῖς προφήταις. Εἶτα προκαταλαμδάνει boca
φησιν" Οἴδα, ὅτι πιστεύεις. Πρὸς ὃν καὶ ὃ ᾿Αγρίππας"
Ἔν ὀλίγῳ με πείθεις Χριστιανὸν γενέσθαι. Οὐχ ἐνόη-
σεν ὃ Παῦλος τί ἐστιν, "Ev ὀλίγῳ, ἀλλ᾽ ἐνόμισεν, ὅτι
ἐξ ὀλίγου" διὸ xal πρὸς τοῦτο ἀποχρίνεται" οὕτως
ἰδιώτης ἦν. Καὶ οὐκ εἶπεν, οὐ βούλομαι, ἀλλ᾽, EU-
χομαι, 00 μόνον σὲ, ἀλλὰ καὶ πάντας τοὺς ἀχούοντας.
Ὅρα χολαχείας ἀπηλλαγμένον τὸν λόγον. Εὔχομαι.
φησὶ, σήμερον γενέσθαι πάντας τοιούτους, δποῖος χαὶ
ἐγώ εἶμι, παρεχτὸς τῶν δεσμῶν τούτων. "Opa ὃ καυ-
χώμενος ἐπὶ τοῖς δεσμοῖς, ὃ προφέρων αὐτοὺς χαθά-
περ ἅλυσιν χεροῖν: τούτοις ἀπεύχεται νῦν. Καὶ μὴ
θαυμάσῃς " ἔτι γὰρ τὰ διέχειντο, xal συγ-
χαταδατιχώτερος ἣν ὃ λόγος αὐτῷ. "Ema, ὅτι τὰ ὃε-
σμὰ βέλτιον ἡγεῖτο, ἄχουε πῶς ἀεὶ ἐν ταῖς ἐπιστολαῖς
πάντων προτίθησι τῶν ἄλλων, λέγων * Παῦλος δέσμιος
Ἰησοῦ Χριστοῦ: xa πάλιν, Τούτου χάριν τὴν ἅλυσιν
περίχειμαι, ἀλλ᾽ ὃ λόγος τοῦ Θεοῦ οὐ δέδεται" xol,
οὖχὶ,

, FEES ' Ὁ EC t 20. yr
μόνον, ἀλλὰ καὶ, Ὥς χαχοῦργος , προσεθηχεν, auc

Ἄχρι δεσμῶν ὡς χακοῦργος. Ὅρα" Δεσμῶν,

A *, ^ — "^ -Ὸο ^ T ^oc ΔΑ ec ,
τὴν ἀπὸ τῶν δεσικῶν δόξαν. Διπλὴ δὲ f, τιμωρία,

er /N ἐπ - t Ap] cM y / ^
QUTU)G £O£OEXO ὡς ἐπ ἀγαθῷ , εφῴερε τινα ἂν παραμω-
M

m c M M ΝΣ '
ἄγμα - νῦν δὲ xal ὡς χαχοῦργος, xat ὡς ἐπὶ

θίαν τὸ πρᾶγι
-— ^ - b ἘΣ , M et 5^ ^ , , ,

dis δεινοῖς "ἢ ἁλούς - xal Outoc οὐδενὸς τούτων ERN.
ιζε. Τοιοῦτον ψυχὴ δ δοθεῖσα τῷ οὐρανίῳ ἔρωτι.

Ei γὰρ οἵ τὸν

αἰσχρὸν τοῦτον ἐρῶντες ἔρωτα, οὐδὲν
ἡγοῦνται “οὔτε ἔνδοξον οὔτε τίμιον, ἀλλ᾽ ἐχεῖνα, ὅσα
ἂν αὐτοῖς πρὸς τὴν ἐπιθυμίαν συντείνη,, ταῦτα χρί-
νεται xa ἔνδοξα xal ἔντιμα, καὶ τοῦτο πάντα αὐτοῖς
ἐστιν ἣ ἐρωμένη, πολλῷ μᾶλλον οἱ τούτῳ ἁλόντες
τῷ ἔρωτι, οὐδὲν ἡγοῦνται τὰ ἐπιτίμια. Εἰ δὲ οὐ νοοῦ-
μὲν τὰ λεγόμενα, o0 θαυμαστόν: d; πειροι γάρ ἐσμεν
τῆς φιλοσοφίας ταύτης. E: γάρ τις ἁλῷ τῷ πυρὶ τοῦ
Χριστοῦ, τοιοῦτος γίνεται. οἷος ἂν γένηται ἄνθρωπος

μόνος ἐπὶ τῆς γῆς οἰκῶν : οὕτως οὐδενὸς αὐτῷ μέλε!

5 Unus ἁλοὺς, ἀλλ᾽ οὐδενὸς τούτων.

ACTA APOSTOLORUM.

HOMIL. Lif.

445
D inducit prophetas et Moysem. Si passibilis, inquit,

Christus, si primus ex resurrectione mortuorum
lucem. annuntiaturus sit populo et gentibus.

Festus magna voce dixit. Sic furoris et ire vox
erat.

4. Quid ergo Paulus? JVon est in angulo ge-
stum hoc, ait. Hic de cruce loquitur et de resur-
rectione, et quod dogma ubique terrarum pervase-
rit. Credis , inquit, rex Agrippa. Non dixit, Re-

, € surrectioni , sed , Prophetis. Deinde praoccupat
illum, et dicit: Scio, quod credis. Cui Agrippa :
In modico mihi suades fieri Christianum. Non
intellexit Paulus, quid sit, 7 modico ; sed putavit
hoc significare, Ex modico : ideo sic respondet ;
ita idiota erat. Et non dixit, Vellem , sed, Opta.
rem, non solum te, sed etiam omnes audientes.
Vide adulationis expertem sermonem. Optarem ,
inquit, hodie omnes fieri tales, qualis ego sum
exceptis vinculis his. Vide : qui gloriatur in vin-
culis, qui profert illa sicut catenam auream, illa

p nunc deprecatur. Et ne mireris : adhuc enim infir-
miores erant, et illi attemperatus sermo erat. Nain
quod vincula magni faceret, vide quomodo in
Epistolis illa semper przponat aliis, dicens: Pau-
lus vinctus Jesu Christi ; et rursum, Ideo cir-
cumposita est mihi catena, sed verbum Dei non
est alligatum ; et, Usque ad vincula quasi ma-
lefactor. VN de, non modo vincula ponit ; sed etiam.
Quasi malefactor addidit, augens vinculorum
gloriam. Duplex supplicium, quod ligatus esset, et
quod ut malefactor. Nam si ita alligatus fuisset,

E quasi pro bono opere, aliquam consolationem ha-
buisset ; nunc autem ut malefactor, et quasi in
gravissimis deprehensus : et tamen nihil hzec cura-
bat. Talis est anima czlesti amore sublimis effecta.
Nam si ii, qui hoc turpi amore flagrant, nihil pu-
tant vel gloriosum vel pretiosum, sed ca solum, quae
concupiscentiz suze inservire possunt, gloriosa et
pretiosa judicant, et amasia fit eis omnia : multo
magis 11, qui hoc amore capti sunt , nihili faciunt
pretiosa. Quod. si dicta non intelligamus, nihil

55, mirum : in hac quippe philosophiaimperiti sumus.

A Siquis enim igne Christi capiatur, talis efficitur,
qualis fuerit idis solus in terra habitans : sic ni-
hil curat, non gloriam, non ignominiam; sed sicut
is, quis solus habitaret, neminem curaret, sic ne-

" οὔτΞε ἔν

τιμον, ἀλλά, S'c unus.

Ephes, 3.3

Coloss. 4.
3.et 2. Tim.

2.9-

Gal. 6. 14.

Ibid.2. 20.

2. Cor. ἡ.
18.

444 $. JOANNIS CHRYSOST.
minem ille curat. Tentationes autem, flagella, car-
ceres ita contemnit, ac si in alieno corpore hzc
pateretur, et ac si adamantino esset corpore; ea
autem, quz suavia in hac vita sunt, ita deridet, et
erga illa insensibilis est, ut nos erga mortua cor-
pora, vel ac si ipsi mortul simus. Tantum porro
abest, ut aliquo affectu capiatur, quantum aurum
igne probatum et purum a sordibus liberum est.
Sicut enim muscz in mediam flammam non incide-
rint, sed fugiunt : sic nec animi affectus ad hunc
ignem accedere audent. Et horum vellem exempla
ex nobis ipsis proferre ; quia vero inopes sumus,
necesse est, ut ad illum 1psum confugiamus. Vide
autem, quomodo ille ipse erga totum mundum
affectus esset. Mihi mundus crucifixus est, inquit,

et ego mundo ;id est, Mortuus sum mundo, et ille

B

mihi mortuus est. Et rursum : ivo autem jam
non ego, vivit vero in me Christus. Hzc dicere
solius est Pauli. Nos autem qui tantum ab illo ab-
sumus, quantum czlum a terra, nos abscondamus
ac neque os aperire audeamus. Quod autem quasi
in solitudine esset, et sic presentia respiceret, audi
illum dicentem : JYon considerantibus nobis quce
videntur, sed que non videntur.Quid dicis ? At-
qui contra quam dicis, res se habet : nam invisi-
bilia non videmus, et visibilia videmus. Quales ha-
bebas oculos, tales sunt , qui a Christo dati : sicut
enim hi visibilia quidem vident , invisibilia vero
non vident : sic illi contra : nemo qui invisibilia
videat, visibilia videt; nemo qui visibilia videat,
invisibilia videt. Annon etiam apud nos hoc fit?
Quando enim conversa mente ex invisibilibus ali-
quid cogitamus, sublimes nobis sunt operationum
oculi. Contemnamus gloriam ; rideri magis, quam
laudari velimus. Nam qui irridetur, nihil leditur;

D

qui laudatur, multum. Ne magni faciamus ea, que
homines terrent; sed iis ut de puerili lusu tracte-
mus : neque enim, si quem videamus puerulos ex-
terrentem, ipsum admiramur : nam quisquis terret,
puerulos terret ; virum namque terrere non possit.
Et quemadmodum qui terrent, vel supercilia sur-
rigunt, vel aliter vultum distorquent ; at si sanum
et mansuetum oculum habeant, hoc facere non pos-

E

sint : sic et hi perspicacitatem mentis distorquen-
tes, hoc faciunt. Itaque mansuetum hominem et
bonz animz nemo exterret, sed illum veneramur
omnes, honoramus, reveremur. Ànnon videtis,
quomodo is, qui terribilis est, omnibus sit invisus
et abominandus? Quid. enim ex. iis, quz. terrere

ἜΤ ὁποίους adscivimus ex Δ, B. C, et Savil. ποίους cum
D. Commel. et Montf.]

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

z A , -
δόξης xal ἀτιμίας " ἀλλ’ ὥσπερ ἂν εἰ μόνος οἰχῶν οὐ-
^ x E 35 , c 5X , € c
δενὸς ἂν ἐφρόντισεν, οὕτως οὐδὲ τότε ὃ τοιοῦτος φρον-
Lud M [-} - M J
τίζει. Πειρασμῶν δὲ οὕτω χαταφρονεῖ χαὶ μαστίγων
δ. , cr ^ ἢ τ΄ E! , ,
xaX δεσμωτηρίων, ὥσπερ ἂν εἰ ἐν ἀλλοτρίῳ σώματι
τω * ovy E ,
ταῦτα ἔπασχεν, ἢ ὥσπερ ἂν el ἀδαμάντινον ἐχέχτητο
ἘΞ - Veo; lbs —9 05 cns T
U $ £z. Uu “ E]
σῶμα * τῶν δὲ ἡδέων τῶν ἐν τῷ βίῳ οὕτω καταγελᾷ
e E ES e
xai ἀνεπαίσθητος αὐτῶν ἐστιν, ὥσπερ τῶν νεχρῶν σω-
, c - E 3 AL x H 4 -T TN 59 ,
μάτων ἡμεῖς, ἢ αὐτοὶ ὄντες vexpot. Γοσοῦτον δὲ ἀπέ-
^ et N ,
χει ἁλῶναι πάθει τινὶ, ὅσον χρυσὸς πυρούμενος ὃ χα-
᾿ M ES 2 / -— e, M - ?
θαρὸς àv ἀπόσχοιτο χηλῖδος. “Ὥσπερ γὰρ μυῖαι εἰς
,ὔ M , e
μέσην φλόγα οὐχ ἂν ἐμπέσοιεν, ἀλλὰ φεύγουσιν, οὕτω
SN / c TAN
xoi τὰ πάθη οὐδὲ ἐγγὺς γενέσθαι τούτου τολμᾷ. Καὶ
, 5 , M - TE € ΜῈ M S ἘΞ
τούτων ἐδουλόμην μὲν ἀφ’ ἡμῶν τὰ παραδείγματα
- A ^Y m /
παραγαγεῖν δύνασθαι - ἐπειδὴ δὲ ἀποροῦμεν, ἀνάγκη
τ - q, - ^ ^
πρὸς αὐτὸν τοῦτον χαταφυγεῖν. Ὅρα γοῦν αὐτὸν πρὸς
cT S 3 M , ,
πάντα τὸν κόσμον πῶς διέχειτο. ᾿ μοὶ χόσμος ἐσταύ--
οῸὉ- , , ,
ρωται, φησὶ, χἀγὼ τῷ χόσμῳ " τουτέστι, νεχρός
, Ld , 2 L- - AY , K x 4). 5
siut τῷ xócuup , κἀχεῖνος ἐμοὶ νεχρός. Καὶ πάλιν
- - c ^ 3 ^ 7T , τω
“Ζῶ δὲ οὐχέτι ἐγὼ, ζῇ δὲ ἐν ἐμοὶ Χριστός. Τοῦτο
— M c Li
μόνου Παύλου λέγειν ἐστὶν, ἡμῶν δὲ τῶν ἐχείνου
mM L4 ce -» bod ^, M RJ
τοσοῦτον ἀπολειπομένων, ὅσον τῆς γῆς ὃ οὐρανὸς, ἐγ-
M 5 dg
χαλύπτεσθαι, ὡς μηδὲ τὸ στόμα διᾶραι τολμᾶν. Oct
zs e , Y ,
δὲ ὡς ἐν dpmuía ἦν, xal οὕτως ἑώρα τὰ παρόντα,
- , ES E
ἄχουε αὐτοῦ λέγοντος " Μὴ σχοπούντων ἡμῶν τὰ βλε-
) n/ / M
πόμενα, ἀλλὰ τὰ μὴ βλεπόμενα. Τί λέγεις; Καὶ
M a H ons - em MDREPSEY Y " 2/
μὴν τὸ ἐναντίον οὗ λέγεις ἐστί: τὰ μὲν γὰρ ἀόρατα
M / € , E
οὗ βλέπομεν, τὰ δὲ δρατὰ βλέπομεν. * Ὁ ποίους ἔσχες
τω M m— "d m
ógfa obe, τοιοῦτοί εἶσιν οἱ παρὰ τοῦ Χριστοῦ δεδο--
T Y Y , .- Y
μένοι" χαθάπερ γὰρ οὗτοι τὰ μὲν δρώμενα δοῶσι, τὰ
— , - ,
οὐχ δρώμενα οὐχ ὁρῶσιν οὕτως ἐχεῖνοι τοὐναντίον"
x 3 M M 7 AN M
τὰ ἀόρατα βλέπων, τὰ δρατὰ βλέπει" οὐδεὶς τὰ
/ λ M M
δρώμενα βλέπων, τὰ ἀόρατα βλέπει. Ἢ οὐχὶ xat
- E d Y Y -
παρ᾽ fiui τοῦτο γίνεται; “Ὅταν “γὰρ τὸν νοῦν συ-
- ,
στρέψαντες λογιζώμεθά τι τῶν ἀοράτων, μετέωροι
ον Ὁ - ͵
τῶν ἐνεργειῶν ἥμῖν γίνονται αἵ ὄψεις. Καταφρονή-
M 4 cT “ἡ
σωμεν δόξης, γελᾶσθαι βουλώμεθα μᾶλλον, ἢ ἐπαι-
- N / 1
γεῖσθαι. Ὃ μὲν γὰρ γελώμενος, οὐδὲν βλάπτεται " ὃ
δὲ

- b , 5 EE Y c
τοῖς ἐκφοδοῦσι τοὺς ἀνθρώπους, ἄλλ᾽ ὡς ἐπὶ τῶν

32

ἐπαινούμε εγάλα. Μὴ μέ à i
ἐπαινουμέενος. p.ex x. IT) μεγὰ Qoovqmu.ey επὶι

I ^ , 5^ M Y “ΓΝ
παίδων τοῦτο πράττωμεν" οὐδὲ γὰρ εἴ τινα ἴδοιμεν
M ὃ , τω ,
ἐχφοδοῦντα παιδία, θαυμάζομεν voUTov* si γάρ τις

DUG

"
ῥεῖν. Καὶ χαθάπερ ot

3
7j

- ^! - VON M 5 E! b s^

ει) παιοια φοῤεῖ 3 «vox γὰρ OUX ἂν ουναιτο φο-
3 6 M e E! M βλε IX
ἐεχφοῦουντες,. ἡ τὰς h ἱεφαρίοᾶς

s Y , ^

ἄλλως τὸ πρόσωπον διαστ
es ES b ^Y

τοῦτο ποιοῦσιν, ὕγιεινον δὲ

,

ἕλχοντες ἄνω, ἔφοντες
^Y

ἔχοντες xoi ἥμερον τὸ

Y eap Ξ το e X Y

ὄμμα, οὖκ ἂν δύναιντο τοῦτο ποιῆσαι - οὕτω δὴ xol
- c , ἃ

οὗτοι, τὸ διορατικὸν τῆς διανοίας διαστρέφοντες,
c -Ὁ eu er /

τοῦτο ποιοῦσιν. “Ὥστε ἥμερόν γε ἄνθρωπον xal χαλὸν
τα T A , ,

τῇ ψυχῇ οὐδεὶς ἂν φοδηθείη, ἀλλ᾽ αἰδούμεθα πάντες,

ἃ γὰρ deest in uno Codice.
b Alii δύναται.

IN ACTA APOSTOLORUM.

τιμῶμεν, τον ρθῶ Οὐχ ὁρᾶτε, πὼς ὃ qus gus
xal μισητός ἐστι καὶ πᾶσιν ἡμῖν ἀπευχτός: Tt γὰρ
τῶν δυναμένων gets μόνον οὐχ ἀποστρεφόμεθα;
οὐχὶ θηρία, οὐχὶ φωνὰς, οὐχὶ ὄψεις, οὐχὶ τόπους, οὐχὶ
ἀέρα, οἷον τὸ σχότος :

Μὴ δὴ μέγα νομίζωμεν, εἰ ἄνθρωποι

fiuc ἄνθρωπος πτοεῖ-

φοθοῦνται
ἡμᾶς. Πρῶτον μὲν γὰρ οὐδεὶς *
ται" δεύτερον, τὸ χαὶ πτοουμένους ἡμᾶς μὴ μέγα τοῦτο
χαὶ δρα πῶς μέγα.

εἶναι. Μέγα ἀγαθὸν ἣ ἀρετή"
ὧν συνέ-

Ἄθλια τὰ πράγματα νομίζοντες, δι’

REN / M / ΗΞ τί
στηχεν, Pid θδυμιδίομεν χαὶ μαχαρίζομεν. ίς
γὰρ οὐχ ἂν μακχαρίσειε τὸν φιλόσοφον, καίτοι πε-
γία, “Ὅταν
οὖν διὰ τῶν ἀθλίων εἶναι δοκούντων λάμπη, ὅρα
τὴν ὑπερόολήν. Μέγα φρονεῖς ἐπὶ δυναστεία, ἄν-

xal ὅσα τοιαῦτα, ἀἄθλια εἰναι δοχεῖ :

μοι, ἐχειροτο-
ἔνδοθεν

θρωπε; Καὶ ποία δυναστεία, εἶπέ
penes ,
νήθη; Παρὰ ἀνθρώπων ἐγένου δυνατός "
χειροτόνησον σεαυτόν. Ἄρχων γὰρ οὐχ ὃ καλούμενός
ἐστιν, ἀλλ᾽ ὃ ὦν. Ὥς Xo ἰατρὸν οὐχ ἂν ποιή--
ἐστιν, ὦν. “Ὥσπερ γὰρ ἰατρ ποιή
σειε βασιλεὺς οὐδὲ ῥήτορα, οὕτως οὐδὲ ἄρχοντα " οὐ
γὰρ τὰ γράμματα ποιεῖ ἄρχοντα, οὐδὲ τὸ ὄνομα.
pu εἰ βούλει, οἰχοδομείτω τις lucum ἐχέτω
χαὶ μαθητὰς, mn χαὶ ὄργανα xol φάρμαχα, xal
εἰσίτω πρὸς τοὺς κάμνοντας * se sese ταῦτα EO

σαι ἰατρόν ; Οὐδαυῶς ἀλλὰ δεῖ τῆς τέχνης, xol

ταύτης ἄνευ, οὗ μόνον ταῦτα οὐδὲν Ed ἀλλὰ xol
βλάπτει * τὸν γὰρ οὐκ SPERM βέλτιον μηδὲ ἔχειν φάρ-
μαχα. Ὁ μὲν οὖν μὴ ἔχων οὔτε σώζει οὔτε ἀπόλλυσιν"
δ δὲ ἔχων, ἀπόλλυσιν, οὖχ εἰδὼς, ὅπως χρήσηται"
ἐπειδὴ οὐχ ἐν τῇ φύσει τῶν φαρμάχων ἐστὶν ἣ σω-
τηρία μόνον, ἀλλὰ χαὶ ἐν τῇ τέχνη τοῦ προσάγον-
τος * τούτου γὰρ μὴ ὄντος, πάντα διέφθαρται. Τοιοῦ-
τος xal ὃ ἄρχων ἐστίν" ἔχει ὄργανα, τὴν φωνὴν,
τὸν θυμὸν, τοὺς δημίους, τὰς ὑπερορίας, τὰς τι-
μὰς, τὰς δωρεὰς, τοὺς ἐπαίνους" ἔχει καὶ φάρμαχα,
τοὺς νόμους - ἔχει καὶ κάμνοντας, τοὺς ἀνθρώπους -
ἔχει ἐργαστήριον, τὸ δικαστήριον: ἔχει μαθητὰς,
τοὺς στρατιώτας" ἂν οὖν μὴ εἰδὴ τὴν ἐπιστήμην τὴν
ἰατρικὴν, οὐδὲν τούτων ὄφελος. Ὃ διχαστὴς ἰατρὸς
ψυχῶν ἐστιν, οὐχὶ σωμάτων * εἰ δὲ αὕτη f σωμάτων
τοσαύτης δεῖται ἐπιμελείας, πολλῷ τοῦ 4 τῆς ΘΗ
χῆς 3 ἐπειδὴ καὶ μείζων ψυχὴ σωμάτων. Οὐχ à ἄρα τὸ
ὄνομα ἔχειν ἄρχοντος ἄρχοντά ἐστιν εἶναι" ἐπεὶ xat
ἄλλοι χαλοῦνται μεγάλα ὀνόματα - οἷον Παῦλος, Πέ-
τρος, Ἰάχωύος, Ἰωάννης ἀλλ᾽ οὐκ ἀπὸ τῶν ὀνομά--
τῶν εἰσὶν ἅπερ χαλοῦνται, καθάπερ οὐδὲ ἐγώ - ἀλλ᾽
εἰμί τοῦ μαχαρίου μὲν ἐχείνου ὁμώνυμος, οὐ μὴν συν-
ὥνυμος " οὐχ εἰμὶ Ἰωάννης, ἀλλὰ καλοῦμαι. Οὕτω
χἀχεῖνοι οὐχ εἰσὶν ἄρχοντες, ἀλλὰ καλοῦνται. Eict δὲ

“Ἴ ἡμᾶς supplevimus e Codd. nostris. Mox A. B. C.
δεύτερον οὐδὲν (οὐδέ B., in C. abest negatio) τοῦτο μέγα᾽

445

possunt,non aversamur? nonne feras, nonne vul-

HOMIL. Lil.

. ^ 2
τος tus, nonne loca, nonne aerem, quales tenebra

A

5. Ne igitur magnum putemus esse , si homi-
nes nos timeant. Primum enim nullus vere ho-
mo nos timet: secundum, non magnum est timeri.
Magnum bonum virtus est : et vide quomodo ma-
gnum. Etsi res illas, quibus constat, miseras exi-
stimemus, illam tamen mirabilem beatamque prz-
dicamus. Quis enim non beatum przdicet philoso-
phum, etsi paupertas etsimilia misera esse videan-
tur ? Cum ergo per ea, quz misera esse videntur,
ille fulgeat, vide excellentiam. Altum sapis de po-
tentia, o homo ? Et qua potentia , quaeso, ordi-
nata est? Ab hominibus potens factus es : intus
ordina teipsum. Princeps enim est, non qui voca-
tur, sed qui vere est. Sicut enim rex neque medi-
cum neque rhetorem faciet, sic neque principem ;
neque enim vel litere. vel nomen principem | fa-
ciunt. Nam, si vis , exstruat quis medicine offi-
cinam, habeat etiam discipulos, habeat instrumen-
ta etpharmaca, et invisat zegrotos : an haec possunt
efficere medicum ? Minime ; sed arte opus est, et si-
ne illa non modo nihil hzc prosunt, sed. etiam no-
cent: eum enim, qui medicus non est , melius est
pharmaca non habere.Qui non habet, neque servat
neque perdit; qui autem habet, pessumdat, nesciens
illis uti : siquidem non in pharmacorum natura tan-
tum salus est, sed etiam in arte utentis : quz si non
adsit, omnia pereunt. Talis et princeps est : habet
instrumenta , vocem, iram, lictores, exsilia, ho-
nores, dona, laudes; habet et pharmaca, leges;
habet agros, homines; habet officinam, tribu-
nal; habet discipulos, milites : at si non adsit ars
medica, hac nihil illi proderunt. Judex medicus
est animarum, non corporum : si autem corporum
valetudo tanta eget cura, multo magis animarum,
quia major anima corpore. Non ergo nomen ha-
bere principis, est esse principem : quandoquidem
vocantur et alii magnis nominibus , verbi gratia
Paulus, Petrus, Jacobus, Joannes ; sed non ex no-
minibus 11 sunt qui vocantur : ut et ego sum
quidem beati illus homonymus sive. cognomi-
nis, non autem synonymus : non sum Joannes,
sed vocor. Sic et illi non sunt principes, sed
p vocantur, Sunt autem illi principes etiam sine

his : sicut et medicus licet. arte sua. non utatur, si

C

D

μέγα ἀγαθόν. ...
2 Hac , ὁ δὲ ἔχων ἀπόλλυσιν, desunt in uno.

$. JOANNIS CHRYSOST.

446

illam in anima habeat, medicus est, Sunt princi-
pes sul ipsorum principes. Tria enim hec sunt
anime, domus, civitas, orbis ; et via quadam res
procedunt. Oportet igitur eum qui domui. przfi-
ciendus, et ipsam recte zdificaturus est, primo
animam suam componere: nam domus sua est.
S1 vero suam regere non possit, ubi una ani-
ma, ubi herus ipse, ubi semper secum est,
quomodo alios zdificabit? Qui potest animam
componere suam, qui aliud regere, aliud regi cu-
rat, hic et domum regere poterit ;
etiam civitatem ; qui civitatem, etiam orbem. Si
animam regere non possit, quomodo orbem pote-
rit? Hzc dixi, ut nead principatus inhiemus , ut
videamus, quid sit principatus: hoc enim non est
principatus, sed derisio, servitus , et mille similia
quis dixerit. Dic mihi, quid est principi proprium?
nonne subditis prodesse et bene facere ? Quid ergo,
si hoc non fiat? quomodo aliis proderit, qui sibi
non prodest ? quis sexcentis animi motibus agita-
tur, quomodo aliorum motus sedabit? Sic etiam
delicie : non hzc sunt delicie, sed alia. Sicut
enim demonstratum est principem esse non hunc
sed alium : sic qui deliciis gaudet, alius est. Vi-
dentur enim deliciz esse voluptati et gulze servi-
re; sed hoc non est, imo contrarium, nempe ani-
mam habere mirabilem, et sic in voluptate ver-
sari. Esto enim, comedat quis , bibat et lasciviat,
deinde curam habeat ac meereat : an. potest hic
ni deliciis esse? Non ergo comedere et bibere sunt
delicie, sed. in voluptate esse. Esto, quis aridum
manducet panem, et cum lztitia impleatur : annon
hoc voluptas est? Ergo et hzc ciborum delicia.
Videamus ergo , quibus hzc voluptas accidat , an
divitibus, an non divitibus. Neque his, neque
ilis, sed 115, qui ita componunt animam suam ,
ut ne multas habeant merorum causas. Et qualis
est hzc vita? dicet forte aliquis; video enim vos
omnes audiendi studio flagrantes, quiz sit haec
vita, que nullum habeat meerorem. Igitur in
confesso sit apud vos prinio hanc esse voluptatem,
has delicias , quando meeror non turbat , nec petit
a me carnes , vinum, condimenta, sericas vestes,
lautam mensam. At si ostendero absque his talem
haberi vitam, hanc voluptatem , hanc vitam di-
lige : multa enim nobis tristia accidunt, eo quod
non, ut par est, ea nobiscum reputemus. Quis
igitur magis dolebit, isne qui illa nihil curat ,

qui didi

b Alii τούτων». καὶ γὰρ ὃ ἰατρός.
ΠΙᾺ, ἄρα οὐχὶ τό, deest in quibusdam.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

396

Α

Ρ

D

- EA ]
ἐχεῖνοι ἄρχοντες xal χωρὶς P τούτων, ὥσπερ xat la-
Ὁ ΑΛ E ΚΌΣΜΕ. ὟΣ T2 / x. $3.2 3
τρὸς, χἂν μὴ χρῆται τῇ ἐπιστήμη, ἔχη δὲ αὐτὴν ἐν
—— τ» , , -i Lu
τῇ ψυχῇ, ἰατρός ἐστιν. Εἰσὶν ἄρχοντες ἑαυτῶν ἄρ-
m "T , à ἘΝ c Ἧς ΟΝ z T y , , μεν 4) ,
χοντες. pia Y&p: ταῦτα ἐστι ψυχῇ, οἰκία, πόλις, οἷ-
,
χουμένη * x«i 600) τὰ πράγματα προδαίνε t. Δεῖ τοί-
νυν τὸν μεέχλθν τ ἐπιστήσεσθα: οἰχίας, χαὶ χαλῶς αὖ-
Y , EU
τὴν οἰχοδομήσειν, πρότερον τὴν ψυχὴν τὴν ἑαυτοῦ
SuOmtte "y rer 1 θοῦ σύν S, 2 WM ΜΝ ὦ ES
ῥυθμίζειν" οἰκίχ γὰρ αὐτοῦ ἐστίν - si δὲ τὴν ἑαυτοῦ
ΘΟ * ἔνθ , d PUES Y zd , 3-34 ἔνθ
μὴ δύναιτο, ἔνθα μία ψυχὴ, ἔνθα χύριος αὐτὸς, ἔνθα
ΕΣ J -π εκ .
ἀεὶ σύνεστιν ἑαυτῷ, πῶς τοὺς ἄλλους οἰχοδομή-
ξι: Ὁ τῇ we M € Ὁ δυθυ D ,
6st; τὴν Ψυχὴν τὴν ἑαυτοῦ DuÜuicat δυνάμενος,
H n — xy MM X ΓΗ
χαὶ τὸ μὲν ποιῶν ἄρχειν, τὸ δὲ ἄρχεσθαι, οὗτος καὶ οἷ-
, ^ , € Y
χίαν δυνήσεται * ὃ δὲ πόλιν,

, 2
ἂν δύναιτο, πῶς οἴχου-

€ ^ SASÁ M r
6 6s οἰχίαν, χαὶ πόλιν"

Αἰ ὦ / 3 Νὰ
PESE Ei δὲ ψυχὴν οὐχ

c M

; Ταῦτά μοι εἴρη ται, ἵνα μὴ ὦμεν

E
(0.
x

3
x
o2
(-
x

4
D

Es
o
a
[OES
Qu
Q9
«ἢ
a
xc

πα χά ἵνα εἰδῶμεν, τ
m. A )x ΕΣ M 23i V , ^ M
gy," τοῦτο γὰρ οὐ x &py; ἀλλὰ eet xat δου-
, M , e ἐξ .Ei ,
λεία, xat μυρία ἕτερα dv τις χαλέσει ἰπέ μοι, τί

tey
e Y^ Aa 3 48 17x E 2
τιν αργοντος ΚΟΙΟν 5 αρὰ est το ως ελειν τους αρ-

/
χομένους xa εὐεργετεῖν ; Τί οὖν, ἂν τοῦτο μὴ ὑῶν

ς ἢ P] Og) € "- λύ
ς ἑτέρους ὠφελήσει ὃ ἑαυτὸν Uu ὧφε σας ; ὃ υυ-
2

Y , m bh € - -
ς "Ton EDEN ἐν τῇ; Ψυχὴ τῶν παθῶν, πῶς
c “ ; Οὔτ V του - güy aen ἐπ ἢ
ς Et τέρων ἐχχόψει ὕτω χαὶ τρυφὴ " oUy αὐτὴ ἐστ

τρυφὴ, ἀλλ᾽ Écdpa. “Ὥσπερ γὰρ ἄρχων ἐδείχθη o0y

5432 ὦ [4 Nue

οὗτος, ἄλλ᾽ Ecepoc* οὕτω χαὶ ὃ τρυφῶν ἕτερός ἐστι.
, D
- ᾿ Y *3 M EC
Aoxet μὲν γὰρ εἶναι τρυφὴ; τὸ τῆς ἡδονῆς ἀπολαύειν
ἤν" m€— M
χαὶ γαστρίζεσθαι" οὐχ ἔστι δὲ τοῦτο, ἀλλὰ τοὐναντίον
[s , ,
Aure o er 0 A Vieyts Sor ED Y.
τὸ ψυχὴν ἔχειν θαυμαστὴν xal ἐν mec εἶναι. "Ecco
,
ks

xai ἀθυμείτω" μὴ δύναται οὗτος εἶναι ἐν τρυφῆς Οὐχ

Tc

τις ἐσθίων, πίνων, σπαταλῶ ὧν, ἔπειτα φροντιζέτω

ἄρα τὸ ἐσθίειν χαὶ πίνειν τρυφὴ, ἀλλὰ τὸ ἐν ἡδονῇ

5 py "zh ERN e " y X D

εἶναι. ᾿ἕστω τις ξηρὸν ἈΝ πὴ ἄρτον, xat ἐμπι-
y το eM / E το,

πλάσθω μετ᾽ εὖφ φροσύνης" ἄρα τοῦτο ἡδονή ; Οὐχοῦν

χαὶ τρυφή. ἤδωμεν οὖν, τίνι παραγίνεται αὕτη, τοῖς
πλουτοῦσιν ἢ τοῖς μὴ πλουτοῦσιν: Οὔτε τούτοις
ἁπλῶς, οὔτε Exc due ἀλλὰ τοῖς οὕτω χατασχευά-
ζουσι τὴν ψυχὴν τὴν ἑαυτῶν, ὥστε μὴ πολλὰς E ἔχειν
ἀθυμιῶν ὑποθέσεις. Καὶ ποῖός ἐστιν οὗτος ὃ βίος ;
b ἴσως ἐρεῖ τις * δρῶ γὰρ κεχηνότας ἅπαντας xal βου-
λοιμένους ἀχοῦσαι, τίς ἐστιν 6 βίος οὗτος ὃ μὴ ἔχων
ἀθυμίας. Οὐχοῦν Spare un ὑμῶν yen
ὅτι τοῦτο na , τοῦτο τρυφὴ , ὅταν ἀθυμία μὴ £yo-
4M, καὶ μὴ ἀπαιτὴ παρ᾽ ἐμοῦ e £x xo οἶνον xoi

χαρυχεύματα xa ἱμάτια σηριχὰ καὶ πλῆθος τραπέ-

, 5 ^ ἂς Y , M , ^ ,
ζης. ᾿Αλλ᾽, ἂν δείξω τούτων χωρὶς παρόντα τὸν βίον
,

^ A M , c
τὸν τοιοῦτον, ταύτην τὴν ἡδονὴν ἀγάπησον, τοῦτον

τὸν βίον * τὰ γὰρ πολλὰ ἐχ τοῦ μὴ λογίζεσθαι δεόντως

- “-“ ES - J ἊΨ ,
παραγίνεται οἧμῖν τῶν λυπηρῶν. Τίς οὖν πλείονα

b Illud , ἔσως ἐοεὶ τις, deest in quibusdam.
ὁ [ἡμῖν pro ἡμῶν, et πλείονα pro πλεῖον e Codd. B. C. D.]

IN ACTA

λυπηθήσεται, ὃ μηδενὸς αὐτῶν φροντίζων, ἢ ὃ φρον-
τίζων ; 6 φοζούμενος τὰς μεταδολὰς, ἢ ὃ μὴ φούού-
μένος ; ὃ βασχανίαν, ὃ φθόνον, ὃ συκοφαντίας, ὃ ἐπι-
6ouÀXc, ὃ ἀπώλειαν δεδοιχὼς, ἢ ὃ τούτων ἐχτός ; ὃ
πλειόνων δεόμενος, ἢ ὃ μηδενός ; ὃ μυρίοις δουλεύων,
ἢ ὃ μηδενί; ὃ μυρίων χρείαν ἔχων, ἢ ὃ ἐλεύθερος ;
ὃ ἕνα δεσπότην δεδοικὼς, ἢ ὁ μυρίους; Οὐκοῦν μεί-
Cv ἣ ἧἡδονὴ ἐνταῦθα. Τ᾽ αύτην τοίνυν διώχωμεν, xal
μὴ περὶ τὰ παρόντα ὦμεν ἐπτοημένοι - ἀλλὰ κατα-
γελῶμεν πάσης τῆς τοῦ βίου φαντασίας, xat παντα-
χοῦ τῆς συμμετρίας ὦμεν, ἵνα δυνηθῶμεν ἄλυπον τὸν
βίον τοῦτον διαγαγεῖν, καὶ τῶν ἐπηγγελμένων ἀγαθῶν
ἐπιτυχεῖν, χάριτι καὶ φιλανθρωπίᾳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν
Ἰησοῦ Χριστοῦ, μεθ᾿ οὗ τῷ Πατρὶ ἅμα τῷ ἁγίῳ
Πνεύματι δόξα, χράτος, τιμὴ, νῦν καὶ ἀεὶ, xat εἷς
τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

APOSTOLORUM.

HOMIL. 447

an is qui curat? qui vicissitudines metuit, an
qui non metuit? qui livorem, invidiam, syco-
phantias, insidias , perniciem timet , an qui non
umet? qui multis, an qui nullo indiget? qui in-
numeris, an qui nulli servit? qui multis opus
habet, an qui liber est? qui unum timet dominum,
an qui sexcentos? Ergo major hic voluptas est.
Hane itaque sectemur, neque prasentibus inhie-
mus ; sed derideamus omnem vitz fastum, et ubique
modum servemus, ut possimus hanc vitam sine
moerore transigere, et promissa consequi bona,
gratia et benignitate Domini nostri Jesu. Christi,

LIII.

quicum Patri et Spiritui sancto gloria, imperium
honor, nunc et semper, et in saecula szeculorum.
Amen.

OMIAIA νγ΄.

Ἀνέστη δὲ 6 βασιλεὺς xo ὃ ἡγευιὼν, ἥ τε Βερνίχη,
x«i oí συγχαθήμενοι αὐτοῖς: xal ἀναχωρήσαντες
ἐλάλουν πρὸς ἀλλήλους, λέγοντες" ὅτι οὐδὲν θανά-
του ἄξιον ἢ δεσμῶν πράσσει ὃ ἄνθρωπος οὗτος.
᾿Αγρίππας δὲ τῷ Φήστῳ ἔφη " ἀπολελύσθαι ἐδύ-
varo ὃ ἄνθρωπος οὗτος, εἰ μὴ ἐπεχέχλητο Καί-

σαρα.

Ὅρα πῶς χαὶ πάλιν ὑπὲρ αὐτοῦ Ψηφίζονται" xat
μετὰ τὸ εἰπεῖν, Μαίνη, ἀφιᾶσιν αὐτὸν, οὐ τοῦ θανά-
του, ἀλλὰ xoi τῶν δεσμῶν * χαὶ τέλεον ἂν ἀφῆχαν, εἰ
μὴ Καίσαρα ἐπεχέκλητο. ᾿Αλλὰ τοῦτο οἰκονομιχῶς γέ-
μη e ]

e—— ^ --Ὁ᾿
γόνεν * οὐ μόνον δὲ τοῦτο, ἀλλὰ xoà τὸ μετὰ δεσμῶν
ἀπελθεῖν. “Διὰ τοῦτο ἔλεγε, Μέχρι δεσμῶν ὡς χα-

m , M σ᾽ , e M b] , , ,
χοῦργος. Ei γὰρ ὃ Κύριος αὐτοῦ μετὰ ἀνόμων ἐλογί--
σθη., πολλῷ μᾶλλον οὗτος " ἀλλ᾽ ὥσπερ ἐχεῖνος οὐχ
E] Pan cf. er 2 5 T Te ^ ^ 0
ἐχοινώνησε τῆς δόξης, οὕτως οὐδὲ οὗτος. 'Tó γὰρ θαυ-
μαστὸν τότε φαίνεται, τὸ ἀναμεμιγμένον τούτοις wn-
δὲν παρ᾽ αὐτῶν βλάπτεσθαι. Ὡς δὲ ἐχρίθη τοῦ ἀπο-

» 5 3 M 3 , NIN / e
πλεῖν ἡμᾶς εἰς τὴν ᾿Ιταλίαν, παρεδίδουν τόν τε Παῦ-
λον χαί τινας ἑτέρους δεσικώτας ἑχατοντάρχη, ὀνόματι
Ἰουλίῳ, σπείρας σεδαστῆς. ᾿Επιδάντες δὲ πλοίῳ
᾿Αδραμυτηνῷ, μέλλοντες πλεῖν τοὺς χατὰ τὴν Ἀσίαν

, , s θ᾽ » N $t - Ἂ , - M -
τόπους, ἀνήχθημεν, ὄντος σὺν ἡμῖν ᾿Αριστάρχου Ma
χεδόνος Θεσσαλονιχέως. T7 δὲ ἑτέρα χατήχθημεν εἷς
Σιδῶνα. “Ὅρα μέχρι ποὺ συνέρχεται τῷ Παύλῳ καὶ
Ἀρίσταρχος. Καλῶς χαὶ χρησίμως πάρεστιν ὃ "Agt-

í INN e ΕῚ , ΕἸ bj
σταρχος, μέλλων ἅπαντα ἀπαγγέλλειν εἰς Ναχεδο-

ἃ διὰ τοῦτο ἔλεγε deest in codem.

HOMILIA LIII.

Ca». XXVI. v. 50. Et exsurrexit rex , preses
et Bernice, et qui assidebant eis : 91. et cum
secessissent , loquebantur ad invicem , di-
centes : IVihil morte aut. vinculis dignum
fecit hic homo. 352. Agrippa autem. Festo
dixit : Dimitti poterat homo hic, si non ap-
pellasset. Cesarem.

1. Vide quomodo rursum pro illo calculum

B. ferunt : etiam postquam Festus dixerat, /nsanis,

absolvunt illum , non solum a morte , sed etiam a
vinculis; ac demum dimisissent nisi Czesarem
appellasset. Verum hoc ex providentia factum est ;
non solum autem hoc, sed etiam quod cum vin-

culis abiret. Ideo. dicebat , Usque ad vincula 2- Tim. 2.

quasi male operans. S1 enim Dominus cjus cum
iniquis reputatus est, multo magis hic ; sed sicut 28.
ille gloriam non curavit , ita neque hic. Admira-
bile enim est, quod inter illos mixtus, nihil inde

damni acceperit. 1. Ut autem decretum fuit, ut CA». xxvis,

nos navigaremus in Italiam, tradiderunt Pau-
lum et quosdam alios vinctos centurioni, no-
mine Julio , cohortis Auguste. 9. Conscensa
navi 4 drumetina, navigaturi circa sie loca
solpyimus , perseverante nobiscum ristarcho
Macedone Thessalonicensi. 5. Sequenti autem
die appulimus Sidonem. Vide quousque comi-
tatur Paulum Aristarchus. Dene ctiam et utiliter

Marc. 15,

S. JOANNIS CHRYSOST.

448

adest Aristarchus , omnia in Macedonia narratu-
rus. Zumaniter autem tractans Julius Paulum,
permisit ad. amicos ire, et curam sui agere. 4.
Et inde cum solvissemus, subnavigavimus
Cyprum, eo quod essent venti contrarü. Per-
misit, inquit, Julius, Paulum humaniter tra-
ctans. Bene hoc permisit, ut ad notos profe-
ctus curaretur: verisimile enim est, eum male ha-
buisse a vinculis, a metu, a raptationibus. Vide
quomodo hoc non occultet, quod curam sui ha-
buerit. Rursus tentationes, rursus venti contrarii.
Vide per omnia vitam sanctorum sic contexi :
effugerant tribunal , et incidunt in naufragium et
tempestatem; quod indicans pergit : 5. Et pela-
gus inter Ciliciam et Pamphyliam emensi,per-
venimus Myram,que esl in Lycia.6.Et ibi cen-
turio nactus nagem A lexandrinam nayigantem
in [taliam, transtulit nos in illam. JYactus,
inquit, naeem dlexandrinam. Apposite inveni-
tur, ut illi quz Paulum spectabant in Asia nuntia-
rent, et hi in Lycia. Vide Deum nihil innovare,
nihil mutare,sed permittere eum contrariis ventis
navigare. Sed ctiam sic. miraculum operatur. Ut
tuto navigent,non sinit eos in pelagus se immit-

ARCHIEP.

E

CONSTANTINOP.

νίαν. Φιλανθρώπως τε 6 Ἰούλιος τῷ Παύλῳ χρησά-
μενος, ἐπέτρεψε πρὸς τοὺς φίλους πορευθέντα in.
λείας τυ geo Κἀκεῖθεν ἀναχθέντες ὑπεπλεύσαυεν τὴν
Κύπρον διὰ τὸ τοὺς ἀνέμους εἶναι ἐναντίους. ἽΒπέτρε-
ψε, φησὶν, ᾿Ιούλιος, φιλανθρώπως τῷ Παύλῳ χρησά-
μενος. Καλῶς ποιῶν τοῦτο SRI PM , ὥστε imu
τυχεῖν ἀπελθόντα παρὰ τοὺς γνωρίμους * εἰχὸς γὰρ
ἦν αὐτὸν ἀπὸ πολλῆς καχώσεως εἶναι τῶν δεσμῶν,
τοῦ φόδου, τοῦ ἄγεσθαι καὶ φέρεσθαι.
οὐδὲ

Ὅρα πῶς
τοῦτο χρύπτει, ὅτι ἐδούλετο ἐπιμελείας τυχεῖν.
Ξ ;

Πάλιν πειρασμοὶ, πάλιν ἄνεμοι ἐναντίοι. “Ὅρα διὰ
/ er M , ποι ΟΣ ε ,ὔ b oz;
πάντων οὕτω τὸν βίον τῶν ἁγίων δφαινόμενον * P ἐξέ--

τς M ^ Lf AY 2. ἢ 7
φυγον τὸ διχαστήριον, χαὶ περιπίπτουσι ναυαγίῳ xol
S c EN AUN - 2 , L4 aJ ^ N M
χειμῶνι: ὃ καὶ δηλῶν, ἐπάγει" Τό τε πέλαγος τὸ κατὰ
V 7
τὴν Κιλιχίαν xoi Παμφυλίαν διαπλεύσαντες, κατήλ-
θομεν εἰς Μύρα τῆς Λυχίας. Κἀχεῖ εὑρὼν ὃ ἑχατόν--
ταρχος πλοῖον ᾿Αλεξανδρῖνον πλέον εἰς τὴν ᾿Ιταλίαν,
ἀνεδίδασεν ἡμὰς εἰς αὐτό. ᾿δρὼν πλοῖον, φησὶν, Ἂλε-
rf N E: , e, cr 2 / E)
ξανδρῖνον. ἰχότως εὑρίσχεται, ὥστε κἀχείνους ἀπαγ-
- 5 X 3 , M M Y co^ A ,
γεῖλαι εἰς τὴν ᾿Ασίαν τὰ χατὰ τὸν Παῦλον xal τούτους
sic τὴν Λυχίαν. Ὅρα τὸν Θεὸν οὐδὲν καινίζοντα οὐδὲ
μεταδάλλοντα, ἀλλὰ ἀφιέντα αὐτὸν εἰς τοὺς ἀνέμους
τοὺς ἀνεπιτηδείους πλεῖν. ᾿Αλλὰ xol οὕτω θαῦμα ἐρ-

, e. nh - ΩΣ
8.8 γάζεται. “Ὥστε γὰρ ἀσφαλῶς πλεῖν, o0x ἀφῆχεν αὖ--

tere, sed semper juxta terram navigabant. Et cum ^ τοὺς εἰς πέλαγος, ἀλλ᾽ ἀεὶ παρὰ γῆν ἔπλεον. Ἔν

multis diebus tarde navigaremus et vix deve-
nissemus contra Cnidum, prohibente nos vento,
subnavigavimus Crete juxta Salmonen ; ὃ. et
vix preterlegentes illam, pervenimus in locum
quemdam vocatum, Boni portus, juxta quem
prope civitas Lasea. 9. Multo autem tempore
peracto, et cum jam non esset tuta navigatio,
eo quod jejunium jam preteriisset, admonebat
eos Paulus, 10. dicens :
cum injuria et multo damno non solum oneris
et navis, sed etiam animarum nostrarum in-
cipit esse navigatio. 11. Centurio autem guber-
natori et nauclero magis credebat, quam iis,
quc dicebantur a Paulo. Jejunium hoc opinor
dici Judaeorum. Nam post Pentecosten exierant

Fideo, viri, quod

illinc post multum tempus , ut in ipsa fere hieme
venerint in partes Cretze. Et hoc quoque non par-
vum miraculum , quod illi propter hunc servati
sint. iri , video quod cum injuria et multo
damno , inquit , non solum oneris et navis, sed
etiam animarum nostrarum incipit esse navi-
gatio. Itaque Paulus jussit manere , et futura prz-
dixit ; illi vero festinantes , cum a loco prohibe-
rentur , volebant in Phenice hybernare.

υ Unus ἐξέρυγε.

A

ἱκαναῖς δὲ ἡμέραις βραδυπλοοῦντες, xol μόλις γενό-
A AY Lb M - e D
μενοι xac τὴν Κνίδον, μιὴ προσεῶντος fc τοῦ ἀνέ-
uou, ὑπεπλεύσαμεν τὴν Κρήτην χατὰ Σαλμώνην -
L za , ᾿Ξ NR ΝΜ 5 , Α
υνόλις τε παραλεγόμενοι αὐτὴν, ἤλθομεν εἷς τόπον τινὰ
χαλούμενον Καλοὺς λιμένας, ᾧ ἐγγὺς ἦν πόλις Λα-
, £ e NY , ^ / XN δὲ y
caía. Ἵχανοῦ δὲ χρόνου διαγενομένου, καὶ ὄντως ἤδη
τοῦ πλοὸς ἐπισφαλοὺς διὰ τὸ χαὶ τὴν νηστείαν ἤδη
παρεληλυθέναι, παρήνει ὃ Παῦλος, αὐτοῖς λέγων -
y 8 c c Md M c ,
ἄνδρες, Üspio , ὅτι μετὰ ὕῤρεως xai πολλῆς ζημίας
cC 7 D * D
οὐ μόνον τοῦ φορτίου xa τοῦ πλοίου, :ἀλλὰ καὶ τῶν
Ψυχῶν uiv μέλλειν ἔσεσθαι τὸν πλοῦν. Ὃ δὲ ἑχα-
τόνταρχος τῷ χυδερνήτη xxi τῷ νάυχλήρῳ ἐπείθετο
μᾶλλον, ἢ τοῖς ὑπὸ τοῦ Παύλου λεγομένοις. Tv νη-
, - cx X IRE NI , x
στείαν ἐνταῦθα, τὴν τῶν ᾿Ιουδαίων λέγειν ἡγοῦμαι.
Μετὰ γὰρ τὴν πεντηχοστὴν ἐξῆλθον ἐχεῖθεν μετὰ πο-
λὺν χρόνον, ὡς ἐν αὐτῷ σχεδὸν τῷ χειμῶνι παραγε--
γέσθαι εἰς τὰ μέρη τῆς Κρήτης. Καὶ τοῦτο δὲ οὐ
^ c NON b Ns 5 - - NOS ,
μικρὸν θαῦμα, τὸ διασωθῆναι δι᾿ αὐτὸν xat ἐχείνους.
D εἰ “ τ
Ἄνδρες, θεωρῶ, ὅτι μετὰ ὕδρεως xot πολλῆς ζημίας,
φησὶν, οὗ μόνον τοῦ φορτίου χαὶ τοῦ πλοίου, ἀλλὰ
χαὶ τῶν ψυχῶν ἡμῶν μέλλειν ἔσεσθαι τὸν πλοῦν. Ὃ
— -
μὲν οὖν Παῦλος ἐχέλευσε μένειν, χαὶ τὰ μέλλοντα
προλέγει" ἐχεῖνοι δὲ ἐπειγόμενοι, xat ὑπὸ τοῦ τόπου

χωλυόμενοι, ἤθελον εἰς Φοίνικα παραχειμάσαι.

IN ACTA

Καὶ σχόπει τὴν οἰκονομίαν * πρῶτον μὲν ἠραν τὸ
σχάφος xoi ἐξήρχοντο, ἔπειτα ὡς ἐνέπεσεν ἄνεμος,
ec hi
ἐδίδουν τῷ φέροντι, χαὶ μόλις ἐσώζοντο. ᾿Ανευθέτου δὲ
b , ,
τοὺ λιμένος ὑπάρχοντος πρὸς παραχειμασίαν, οἱ πλεί-
E/ M s E] n» 3 - Ἢ » ^
ους ἔθεντο βουλὴν ἀναχθῆναι ἐχεῖθεν, εἴ πως δύναιντο
/
χαταντήσαντες εἰς Φοίνικα παραχειμάσαι, λιμένα
- ΄ 1 Te
τῆς Κρήτης βλέποντα κατὰ AM6a xal κατὰ Χῶρον.
εν" , ^ / NY τ L4 -
Ὑποπνεύσαντος δὲ νότου, δόξαντες τὴς προθέσεως
’ὔ y * λέ - X K ,
χεχρατηχέναι, ἄραντες Ἄσσον, παρελέγοντο τὴν Κρή-
ΕῚ M »
την. Μετ᾿ οὐ πολὺ δὲ ἔῤαλε "xav αὐτὴν ἄνεμος
,
vugmyuxbc , ὃ καλούμενος Εὐροχλύδων * συναρπασθέν-
τος δὲ τοῦ πλοίου καὶ μὴ δυναμένου ἀντοφθαλμεῖν τῷ
, Ν
ἀνέμῳ, ἐπιδόντες ἐφερόμεθα. Νησίον δέ τι ὑποδρα-
,
μόντες καλούμενον Κλαύδην, μόλις ἰσχύσαμεν περι-
» bd y ,
χρατεῖς γενέσθαι τῆς σχάφης * ἣν ἄραντες, βοηθείαις
- - , M
ἐχρῶντο ὑποζωννύντες τὸ mÀoiov" φούδούμενοί τε μὴ
τς A v 2l ,ὔ A /, Noe , L: ΗΝ
εἰς τὴν Σύρτιν ἐχπέσωσι, χαλάσαντες τὰ ἱστία οὕτως
, , Ἂς ^om ^Y - Y , [4 Lud c Cg»
ἐφέροντο. Σφοδρῶς δὲ χειμαζομένων ἡμῶν, τῇ ἑξῆς
c c , A
ἐχθολὴν ἐποιοῦντο: χαὶ τῇ τρίτη αὐτόχειρες τὴν
ων J
σχευὴν τοῦ πλοίου ἐῤῥίψαμεν. Μήτε δὲ ἡλίου μήτε
ἄστρων ἐπιφαινομένων ἐπὶ πλείονας ἡμέρας, χειμῶ-
νός τε οὐχ ὀλίγου ἐπιχειμένου, λοιπὸν περιηρεῖτο
e c M - x ,
πᾶσα ἐλπὶς τοῦ σώζεσθαι ἡμᾶς. Πολλῆς δὲ ἀσιτίας
€ , 14 M m 5 / 3. 3 euP
ὑπαρχούσης, τότε σταθεὶς ὃ Παῦλος ἐν μέσῳ αὐτῶν,
εἶπεν. Ὅρα- μετὰ τὸν τοσοῦτον χειμῶνα οὐχ ἐπεμ--
, , - 8 , 9 Y / "ἡ 5 N
avo αὐτοῖς διαλέγεται, ἀλλὰ βουλόμενος x&v εἷς τὸ
μέλλον πιστευθῆναι. Ὅθεν χαὶ τὰ γεγενημένα παρα-
c m e ,
λαμόάνει εἰς μαρτυρίαν τῆς τῶν ῥηθησομένων ἀλη-
θείας. Καὶ δύο προλέγει, ὅτι τε εἰς νῆσον ἐχπεσεῖν
- 3 Jg P! M - E] - EUNXA. 3 KJ
δεῖ, xal ὅτι τὸ μὲν πλοῖον ἀπολεῖται, oi δὲ ἐνόντες
/ c 2 o — 5 M A s
σωθήσονται (ὅπερ οὐχ ἦν στοχασμοῦ, ἀλλὰ προφη-
, X e , b 7 , "- m ' ^
τείας ), xat ὅτι αὐτὸν Καίσαρι δεῖ παραστῆναι. To

APOSTOLORUM.

D

HOMIL. LIII.

449

2. Vide, quizso, dispensationem : primo qui-
dem navim solverunt, abieruntque ; deinde ut
incidit ventus, dederunt se ferenti, et vix. serva-
bantur. 12. Et cum aptus portus non esset ad
hybernandum, plurimi statuerunt consilium
navigare inde, si quomodo possent, pervecti
Phenicen, illic. hybernare, portum. Crete
respicientem ad africum et Chorum. 15. Aspi-
rante autem austro, pulantes propositum se
tenere , cum. solvissent sso, preterlegebant
Cretam. 14. F'erum haud multo post coortus
est contra ipsam ventus typhonicus, qui voca-
tur Euroaquilo ; 15. cumque correpta esset na-
vis, nec posset vento resistere, data navi fla-
tibus ferebamur.16. In insulam autem quam-
dam devecti nomine Claudam, vir potuimus
obtinere scapham. AT. Qua sublata, adjutoriis
utebantur subcingentes navem, timentes ne in
Syrtim inciderent , demissis velis ita fereban-
tur. 18. Cum autem. vehementi tempestate ja-
ctaremur , sequenti die jactum fecerunt : 19.
ac tertio die nostris manibus armamenta navis
projecimus. 20. Neque autem sole neque side-
ribus apparentibus per plures dies, et tempe-
state non exigua imminente , jam ablata erat
omnis spes salutis nostre. 91. Tunc stans
Paulus in medio illorum dixit. Vide ; post tan-
tam tempestatem non illis insultans hzc loquitur,
sed ut vel in posterum sibi credant. Unde et quae
evenerant in testimonium assumit veritatis eorum,
qua dicturus erat. Et duo przdicit : et quod in
insulam exscensuri essent , et quod navis peritura,

^ K Ur , 6 Θεὶ ce £1 2 s 2. »

ὃς, Ἀεχάρισται σοι ὁ Θεὸς ἅπαντας, Ore εἴπεν, 00X 399 vectores autem servandi essent ( quod. non con-
X 5 , 3 M P] » 8 ) X: 4 0 Α . " - 5
ἀλαζονείας ἐστὶν. ἀλλὰ βουλομένου προσαγαγεσναι ^^ jectura erant, sed prophetia )5 quodque 1pse Ca-

τοὺς ἐμπλέοντας - οὐχ ἵνα γὰρ αὐτῷ γάριν ἔχωσιν
bg ἐμπλέοντας - οὐχ ἵνα γὰρ αὐτῷ χάριν ἔχωσιν,
3 , cd H e SC ug. ; c / er
ἀλλ᾽ ἵνα πείθωνται τοῖς ὑπ᾽ αὐτοῦ λεγομένοις, οὕτως
M c »y
εἶπε. Τὸ δὲ, Κεχάρισταί σοι ὃ Θεὸς, τῷ Παύλῳ ct-
- M ΕΣ ἢ 3 0. y* WIS
ρηται. Τοῦτο μονονουχὶ * λέγων αὐτῷ * ἄξιοι μέν εἶσιν
ἀποθανεῖν, ἐπειδὴ παρήχουσαν - πλὴν εἰς τὴν χάριν
M M b J ^ M N E χ ,
τὴν σὴν τοῦτο γίνεται. ἸΠολλῆὴς δὲ, φησὶν, ἀσιτίας
ε 7ὔ , i-e ce 3 / zs
ὑπαρχούσης, τότε σταθεὶς ὃ Παῦλος ἐν μέσῳ αὐτῶν
εἶπεν" ἔδει μὲν, ὦ ἄνδρες, πειθαρχήσαντάς μοι, μὴ
BF 3 v . zi ἡ ^c , 1 e
ἀνάγεσθαι ἀπὸ τῆς Κρήτης, χερδῆσαί τε τὴν ὕόριν
ταύτην xal τὴν ζημίαν. Καὶ τανῦν παραινῶ ὑμᾶς εὖ-

θυμεῖν - ἀποδολὴ γὰρ ψυχῆς οὐδεμία ἔσται ἐξ ὑμῶν,

1 - L TER / fr. e 1

πλὴν τοῦ πλοίου. Παρέστη γάρ μοι ταύτῃ τῇ νυχτὶ
τ c M , ,

ἄγγελος τοῦ Θεοῦ, οὗ εἰμι, ᾧ xol λατρεύω, λέγων *

^ “ το , , - E"
μὴ qo6oU , Παῦλε * Καίσαρί σε δεῖ παραστῆναι * xol

s ? d
«ἰδοὺ κεχάρισταί cot ὃ Θεὸς πάντας τοὺς πλέοντας μετὰ

^ [χατ᾽ αὐτῆς Savilius , invitis Codd. nostris.]
* [Sic Editi et D. In A. C. deest locus, in B. est bre-

sari sistendus esset, lllud autem quod dixit, Do-
navit tibi Deus omnes, non arrogantie erat,
sed volentis vectores ad fidem adducere : nam non
ut sibi gratiam haberent, sed ut dictis suis crede-
rent , sic loquutus est. Illud vero , Donavit tibi
Deus, Paulo dictum est ; ac si dixisset : Digni
quidem morte sunt , quia non obedierunt ; verum
in tui gratiam hoc fit. 21. Et cum multa inedia
esset , inquit , stans Paulus in medio eorum
dixit : Oportebat quidem , o viri , audire me,
nec solvere a Creta, ac vitare hanc injuriam
et jacturam. 92. Et nunc hortor vos , ut bono
animo sitis : jactura enim anime nulla erit ex
vobis, sed tantum navis. 25. 4 dstitit enim mihi
hac nocte angelus Dei, cujus sum, et quem

viatus.]

450 S. JOANNIS CHRYSOST.

colo , 94. dicens : e timeas, Paule ; Cesari
te oportet sisti : δὲ ecce donavit tibi Deus
omnes, qui navigant tecum. 25. Ideo bono ani-
mo estote, viri : credo enim Deo, quod sic erit
quemadmodum dictum est mihi. 26. In insulam.
autem quamdam. oportet nos incidere. o mtt
autem. quartadecima nox supervenit , navi-
gantibus nobis in Adria circa medium noctis,
suspicabantur naute apparere aliquam regio-
nem ; 98. qui demissa bolide repererunt or-
gyias viginti : ac pusillum inde digressi, rur-
sum. jacta bolide , repererunt orgyias quinde-
cim ; 29. timentesque ne in aspera loca incide-
remus, de puppi jactis anchoris quatuor,
optabant diem oriri. 50. JYautis vero queren-
tibus fugere ex navi, cum demisissent scapham

C

in mare , sub pretextu ac si ex prora anchoras
extensuri essent , 91. dixit Paulus centurioni
et militibus : Visi hi in navi manserint , vos
salvi esse non potestis. 52. Tunc milites absci-
derunt funes scaphe , et passi sunt eam deci-
dere. Hic ostendit fugam facturos esse nautas dicto
non credentes ; centurio autem credit cum mili-
tibus. Ideo ait : Si hi fugerint , vos salvi esse
non potestis. Non ea de causa dixit , sed ut re-
tineret eos , ne prophetia excideret. Vide illos
quasi in ecclesia doceri philosophiam ἃ Paulo,
quos ex mediis periculis eripit. Et per providen-
tiam non creditur Paulo , ut post rerum experien-
tiam ipsi credatur, ut factum est. Ac rursum hor-
tatur, ut sumant cibum, et obtemperant ; ipseque
primus sumit, non verbo, sed et opere suadens
nihil nocituram esse tempestatem , imo illorum
animabus profuturam. 55. Et cum dies inciperet
oriri, hortabatur Paulus omnes sumere cibum,
dicens : Dies decimus quartus est quod ex-
spectantes jejuni permanetis, nihil accipien-
tes. 94. Propter quod hortor vos ut sumatis
cibum : hoc enim ad salutem vestram pertinet : 49s
nullius enim vestrum capillus de capite cadet. ^
355. Et cum hec dixisset , sumto pane gratias
et cum fre-
gisset, cepit edere. 90. Cum porro jam omnes
bono animo essent, sumserunt et ipsi cibum.
351. Eramus vero in navi omnes anime ducente
septuaginta sex. 98. Satiati autem cibo , alle-
vlabant navem , ejicientes triticum in mare.
39. Cum autem dies fuit, terram non agnosce-
bant : sinum vero quemdam animadverterunt

egit Deo in conspectu omnium :

a Unus πιστεύει σὺν τῷ Παύλῳ

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

ΩΝ ^ EJ - e

σοῦ. Διὸ εὐθυμεῖτε, ἄνδρες" πιστεύω γὰρ τῷ Θεῷ, ὅτι
er I4 ^ m
οὕτως ἔσται καθ᾽ ὃν τρόπον λελάληταί μοι. Eic νῆσον
Ὁ» , -

μᾶς ἐχπεσεῖν. Ὥς δὲ τεσσαρεσχαιδεχά-

3. Μὲ ἢ zt

τὴ νυς ξγξενετ το, διαφε ἐρομένων ἡμῶν ἐν τῷ AS δρίᾳ χατὰ

" €

μξσον τῆς νυχ τὸς, ὑπενόουν ot ναῦται pont ειν τινὰ
,

ὠρᾶν j xot βολίσαντες εὗρον ὀργυιὰς. x'
^

διαστήσαντες χαὶ πάλιν βολίσαντες; εὗρον
,
ὀργυιὰς dA emm τε μή πως εἰς τραχεῖς τόπους
, , ,

ἐχπέσωμεν, ἐκ πρύμνης ῥίψαντες ἀγχύρας τέσσαρας,
(7; T ZA , ro b LI * , -

εὔχοντο ἥμέραν Jeusatane Tov δὲ ναυτῶν ζητούντων

φυγεῖν ἐχ τοῦ πλοίου, καὶ JORDIN τὴν σχάφην

εἰς τ τὴν θάλασσαν, deus ὡς ex πρῴρας μελλόντων

ἀγκύρας ἐχτείνε ιν, εἶπεν ὃ Παῦλος τῷ ἐχαφον ον

χαὶ τοῖς στρατιώ ταις: ἐὰν μὴ οὗτοι μείνωσιν ἐν τῷ

πλοίῳ, ὑμεῖς EODRUEY οὐ δύνασθε. Τότε ot στρατιῶ-

xy

ται ἀπέχοψαν τὰ σχοινία τῆς σχάφης; x«i εἴασαν

^E D NE
ἁἡνταῦθα δείχνυσιν,

A - J
αὐτὴν EXTEGElV. ὅτι ἔμελλον οἵ

M , c c ^ , ^Y
ναῦται ϑετοῦ, v ἀπιστοῦντες τῷ λεγομένῳ * ὃ δὲ ἑχα-
, M - , ^ ,
τόνταρχος * πιστεύει σὺν τοῖς στρατιώταις. Διὸ xat
"El ri οι

u
σθε οὐ διὰ τοῦτο εἰπὼν, ἀλλ᾽ ἵνα xa

, - - NEA

φησιν" φύγωσιν, ὑμεῖς σωθῆναι οὗ δύνα-
, N

τάσχη αὐτοὺς. '

M c , x ^ , [:/ , 5» 5
χαὶ ἣ προφητεία μὴ διαπέση. Ὅρα χαθάπερ ἐν ἐχ-
^ , ^ , E] Ν - , M
χλησία παιδευομένους αὐτοὺς τοῦ Παύλου τὴν φιλο-

, ^ M , Ln] , - ,
σοφίαν, duc xot €x μέσων αὐτῶν σώζει τῶν χινδύνων.

M - e
Καὶ οἰχονομιχῶς ἀπιστεῖται 6 Παῦλος, ἵνα μετὰ τὴν
πεῖραν τῶν πραγμ μάτ ὧν πιστευθῇ * ὅπερ οὖν xat γέ:

γονε. Καὶ p πάλιν μεταλαύεῖν vpogis ; xot

πείθονται * χαὶ αὐτὸς πρῶτος μεταλαμθᾶνει , οὐ λόγῳ;
A" M M y , € 5

ἄλλὰ χαὶ ἔργῳ πείθων ὡς οὐὸ δὲν ἔδλαψεν ὃ χειμὼν,
ἀλλὰ μᾶλλον αὐτῶν τὰς ψυχὰς χαὶ (gi νῆσεν. Ἄχρι

NY

ὲ οὗ ἔμελλεν ἡμέραν γίνεσθαι; πὰρ με ἀλειμᾷ Παῦλος

ἀπαᾶαντας μὲτ ταλαύεῖν τροφῆς; λέγων, ΤΕ ΒΕ E.

χάτην σήμερον ἡμέραν προσδοκῶντες, ἄσιτοι διατε--
^Y ,
Urnosv GLO Dope Διὸ uo ὑμᾶς
e. τ
μεταλαθεῖν τροφῆς"

τοῦτο

γὰρ πρὸς τῆς ὑμετέρας

y A ^
σωτηρίας ὑπάρχει" οὐδενὸς γὰρ dps θρὶξ τῆς qe
€ - ^ ^ ΔΑ
λῆς πεσεῖται. Eimov 68

e D , M
“χαρίστησε τῷ Θεῷ ἐνώπιον πάντων, xal χλάσας ἤρ-

ταῦτα, xai λαδὼν ἄρτον, εὖ-

* 2 01 EC p31 , , i » '

ζατο ἐσθίειν. υϑυμοι Oz Yevop.evot πᾶντες, XXL αὑτοι
/ Ej c L ἝΞ

προσελάύοντο τροφῆς. ^H μεν δὲ ἐν τῷ πλοίῳ at πᾶσαι

cep

! ἂν τον ^ /r 7 , ἊΝ c
Ψυχαὶ διαχόσιαι £O dence Κορεσθενεες ὃεὲ τῆς

τροφῆς. ἐχούφιζον τὸ πλοῖον, ἐχδαλλόμενοι τὸν σῖτον
vU " i*5 1 2
5

M hn I^ TN
elc τὴν θάλασσαν. “Ὅτε δὲ ἡμέρα ἐγένετο, τὴν γὴν οὐχ
, »
ἐπεγίνωσκον: χόλπον δέ τινα χατενόουν ἔχοντα αἴγια--
pc -
λὸν, εἰς ὃν ἐδουλεύσαντο, εἰ δυνατὸν, ἐξῶσαι τὸ πλοῖον.

EJ
Καὶ τὰς ἀγκύρας περιελόντες εἴων εἰς τὴν θάλασσαν,

2

0/4 ^ y J c ^ L Ὁ X Lx ,
αιλὰ ἄνεντες τας ξευχτηριᾶς τῶν πηδαλίων xat ἐεπα-

7 m , - M
ρᾶντες τὸν ἐστε μονα; τῇ πνεούση χατεῖχον εἰς τὸν αἰ-

^ ς ,
ιαλόν. Περι πεσ ὄντες δὲ εἰς τόπον διθάλασσον ἐπώ-
3f ?

IN ACTA APOSTOLORUM.

Desi] d IA. USE SATA »
χειλαν τὴν ναῦν xai ἣ μὲν πρῷρα ἐρείσασα, ἔμεινεν
3 c , Lad
ἀσάλευτος, ἣ δὲ πρύμνα ἐλύετο ὑπὸ τῆς βίας τῶν xu-

μάτων .

D Li ^ A
Πάλιν Lon ὃ διάθολος ἐμποδίσαι τῇ προφη-
/ , - 2 22 τὶ » ec
sla xa ἐξουλεύοντό τινας ἀνελεῖν, ἀλλ᾽ οὐχ εἴασεν ὃ
y^.
ἑκατόνταρχος, ἵνα τὸν Παῦλον σώση" οὕτως 59"
ᾧχειωμένος i αὐτῷ. "Tv δὲ περ τευ τῶν βουλὴ ἐ ἐγέ-
νετο, ἵνα τοὺς δεσμώτας ἀποχτείνωσι, μή τις ἐχχο-
, ^
λυμόήσας διαφύγη. Ὃ δὲ ἑχατόνταρχος βουλόμενος
p DS , , N Lud ,
διασῶσαι τὸν Παῦλον, ἐκώλυσεν αὐτοὺς τοῦ βουλή-
S E 5
ματος, ἐχέλευσέ τε τοὺς δυναμένους Xo wu RV ἀποῤ-
^ τ 3 M à
δίψαντας πρώτους ἐπὶ τὴν γὴν ἐξιέναι, καὶ τοὺς Aot-
2j e^ A 3 e m
ποὺς οὺς μὲν ἐπὶ σανίσιν, οὺς δὲ ἐπὶ τινῶν τῶν ἀπὸ
D , "ee! er 5 , ^ c
τοὺ πλοίου. Καὶ οὕτως ἐγένετο πάντας διασωθῆναι

^ 64 JG 7 ZA el

ἐπὶ τὴν γῆν. Καὶ διασωθέντες, τότε ἀν ues ὅτι

Μελίτη ἢ νῆσος καλεῖται. Ορδις ὅσον γέ ονεν ἀγαθὸν

l ς ea

ἀπὸ τοῦ χειμῶνος; Οὐχ à ἄρα ἐγχαταλείψεως 1, ἦν δ χει-
7 - E E4 M P ^

μών. Καὶ πῶς, φησὶν, ἔφερον ἄσιτοι ὄντες καὶ μηδενὸς
e , € !p TA d EN M , y

μεταλαδόμενοι; Ὃ qo6oc χατεῖχεν αὐτοὺς xat οὐχ εἴα
, - c L Y ES

εἰς ἐπιθυμίαν τροφῆς ἐμπεσεῖν, μέλλοντας ὑπὲρ τῶν

5 [ ^ , * ' 5 / 9 ^ ES
ἐσχάτων χινουνξύυειν. Τὸ μεν Quy γξνομιενον απο του

5

-

E ^ - E j EC
χαιροῦ ΠΡ τὸ δὲ θαῦμα μεῖζον, ὅτι ἐν χαιρῷ
,

- , LÀ
τοιούτῳ £x μέσων λας τῶν χινδύνων, αὐτός τε D

ἃ Καὶ

να, τῇ πνεούση κατεῖχον εἰς τὸν αἰ λον: Τοῦτο

x«i δι᾿ αὐτὸν οἱ λοιποί. ἐπ τάραντες τὸν ἀρτέμο

ΞΡ -
ἐπε,
,

Couz-

M , ΝΟΣ Ω ,
τὴν βίαν δεῖξαι βουλόμενος, ἣν ὑπέμενον χειμαζό!
νοι * πολλάχις γὰρ οὐχ, οὕτω ποιοῦσι. Διὸ χαὶ χατή-
e od τὴν ὀθόνην, τουτέστι, τὰ ἱστία (ὅταν γὰρ σφο-
δρὸς ἄνεμος ἢ, τοῦτο decur ἐγκόπτοντες τ τοῦ πνεύ-
ματος τὴν ῥύμην. ᾿Γαῦτα δὲ πάσχουσιν ἐν τῷ ᾿Αδρία,
ἔνθα τὸ σώζεσθαι UY Ἦμεν δὲ ἐν τῷ πλοίῳ oi
πᾶσαι ψυχαὶ διαχόσιαι € ἑύδουνηκονταέξ. Καὶ πόθεν δῆ-
λον, ὅτι τοσοῦτοι ἦσαν οἵ συμπλέοντες ; Εἰχὸς ἦν αὐτοὺς
τὶ .» b erp (2 rex , A - ,
ἐρωτᾶν τὴν αἰτίαν, OU ἣν πλέουσι, xal μαθεῖν πάντα.
Ν ’΄ [«] L3 -
Οἱ δὲ οὐδενὸς μετέλαδον, ὅτι οὐχ ἦν αὐτοῖς φροντὶς
m ^ m— τ
τροφῆς, ἅτε οὗ περὶ τῶν τυχόντων ὄντος τοῦ χινδύνου.
e M M ^ b
Καὶ ὅρα πῶς οὐχ ἁπλῶς οὐδὲ ἣ παρολκὴ τοῦ πλοὸς
-» , *j D -
γέγονε τῷ Παύλῳ, οὐδὲ ἄχαιρος ὃ πλοῦς, ἀλλὰ ποιεῖ-
ΕἸΣ ^ 7, , 5 b NY
ται αὐτὸν διδασχαλίας χαιρόν. Οὐ μιχρὸν δὲ

τευσαν. ᾿Αλλ᾽

Y 2 7 « -- i / 7 y
τὰ εἰρημένα. "Ixavoü δὲ χρόνου διαγενομένου , xoi

τοῦτο,

y , ἘΞ Pe, YS J
Et Ye TXyTEG οὔτοι ἐπὶ τοῦ μεν ἄνωθεν

4 [B. χατεῖχον τοὺς οἴχκας τῇ πνεούση δόντες" πολλάχις γὸρ

οὐχ οὕτω ποιοῦσι. κατέρερον τὸ σχεῦος᾽ τουτέστι, τὰ ἱστία.

ὅταν γὰρ...» γίνεται. ἐγκοπτομένης τῆς ῥύμης. καὶ ταῦτα ἐν

TOM. IX.

455

B littus habentem, in quod cogitabant, si possent,
impingere navem. 40. Et cum anchoras sustu-
lissent, committebant se mari, simul laxatis
"uncturis gubernaculorum ; el sublato artemo-
ne ad aurc flatum tendebant ad. littus. 41.
Et cum incidissent in locum bimarem , üunpege-
runt navem : et prora quidem infixa, mane-
bat immobilis, puppis vero solvebatur a vi flu-
ctuum.

9. Rursus tentat diabolus prophetis eventum
impedire : volebant quosdam interficere, sed non
permisit centurio, ut Paulum servaret : ita illum
jam diligebat. 42. Militum. autem. concilium
erat, ut vinctos occiderent, ne quis enatans
effugeret. 45. 4t centurio volens sereare Pau-
lum, eorum consilium | impedivit, jussitque
omnes qui natare possent, abjicere se pri-

c mos, et in terram evadere, 44. ceteros au-
tem partim in tabulis, partim in quibusdam
napis fragmentis. Et sic factum est, ut omnes
incolumes evaderent in terram. 4.

tunc cognoverunt, quod Melite
insula vocaretur. Viden' quantum. bonum ex
tempestate evenerit? Non igitur, quod derelicti
essent, tempestas accidit. Et quomodo, inquies,
ferebant jejuni, cum. nullum cibum sumerent?
Timor tenebat illos, nec sinebat in appetitum
cibi incidere de extremis periclitaturos. gitur
quod factum est, a tempore fuit : majus au-
tem miraculum, quod tali tempore ex periculis
erepti sint, tum ipse tum propter ipsum reliqui.

Et sublato artemone, ad venti flatum conten-

debat ad littus. Hoc dixit, violentiam ostendere
volens, quam jactat sustinebant : sepe namque non
ita faciunt. Ideo deduxerunt carbasa, id est, vela

(cum enim vehemens ventus est, hoc fieri solet) ,

ut venti violentiam reprimerent. Hac vero patiun-
tur in Adria, ubi servari difüicile erat. Éramus
autem in navi anime omnes ducente septua-

E ginta sex. Et unde palam est, quod. tot essent
qui simul navigabant? Verisimile est illos inter-
rogasse cur navigarent, et didicisse omnia. Nihil
a sumebant, quia Lir nulla cura erat cum non
leve instaret periculum. Et vide quomodo non in-
fructuosa navigationis tarditas et intempestivitas

HOMIL. LIIT.

evasissent ,

Paulo fuerit, sed illam in doctrinae tempus verte-
rit. Non parum illud erat, si quidem hi omnes

τῷ ἀδρίᾳ. Et sic variare pergit. ]
b[ ἐγχόπτοντος Savilius, male, ἐγχόπτοντες D.]

21

Et cum Car.xxvur

Pauli pru-

dentia.

456 s.

credidissent. Sed superiora repetamus. Multo
autem jam elapso tempore, cum esset jam pe-
riculosa navigatio, admonebat eos Paulus, di-
cens : Firi, video quod cum injuria et damno
futura sit navigatio. Vide quam sit alienus a
fastu : ne prophetare videatur, sed quasi ex con-
jectura dicere : ideo, inquit : non enim susce-
pissent, statim si hzc dixisset. Prius igitur pro-
phetat et dicit : Deus, cui servio, inducens illos.
Quomodo igitur non factum est cum jactura ani-

JOANNIS CHRYSOST.

marum? Factum fuisset, nisi Deus servasset.
Quantum enim ad naturam rei, omnes periissent,
sed Deus impedivit. Centurio autem, inquit,
gubernatori magis credidit, quam iis que a
Paulo dicebantur. Ut ostenderetur eum non ex
conjectura hzc dixisse, gubernator contraria di-
cit, cum rel peritus esset : sic non ex conjectura
hac dicebantur. Et cum aptus, inquit,
esset portus. Vide, locus ipse docet illa non

ex conjectura dicta fuisse, cum aptus non esset :

norn

imo plurimi ex illis ex conjectura loquuti viden-
tur, qui inde solvendum suadebant; sed nihil
ipsis profuit; inciderunt enim in tempestatem, et
jacturam eorum qua vehebant faciunt. Ideo haec
ita declarat : Cum autem vehementi tempestate
jactaremur, propriis manibus armamenta na-
eis projecimus. Ne posthac essent increduli,
hec fieri permittuntur. Gravisque tempestas
excitatur, multeque tenebre fiunt. Deinde ne
perirent, eliam triticum et omnia ejiciuntur : hoc
enim sibi vult illud, -Z£rmamenta navis ejeci-
mus. Cum autem multa inedia esset, dixit
Paulus : Oportebat morem gerentes mihi vi-
tare jacturam. Vides, quomodo non parum ad
audiendum conferrent tempestas et tenebre? Et
vide, quomodo morem gerat centurio, ita ut sca-
pham amittat et. perdat. Quod si naute. nondum
crediderunt, sed postea, ne mireris; hoc enim ge-
nus hominum petulans est et durum ad creden-
dum. Tu vero etiam hinc mihi. perpende Pauli
prudentiam. Neque enim. increpat vel exaspera-
tur, sed mansuete ait, Sic oportebat. Sciebat
enim in calamitate increpantem non esse acce-
ptum; sed postquam maxima calamitatis pars
prateriit, tunc esse acceptum. Tunc ergo instat,
cum omnis salutis spes sublata est : tunc. utilia

* [Verba, à λατρεύω... εἰ μή ὃ θεός, quae e Commelino
ob ὁμοιοτέλευτον exciderant, supplevimus e D. et B.,
illo in levi nalliusque momenti scripturz varietate to-
ties allato a Benedictinis Codice : quamquam hic et
Savilius et Interpres Latinus inspecti, de lacuna admo-

ARCHIEP. CONSTANTINOPF.

401

b

D

» Μ᾿ » Ν , ^
ὄντος ἤδη ἐπισφαλοὺς τοῦ ποὺς. παρήνει ὃ Παῦλος
λέγων αὐτοῖς " ἄνδρες, θεωρῶ, ὃ ὅτι μετὰ ὕ

Ὅρα

ἵνα υὴ δόξη προφητεύειν, ἀλλ᾽ ὡς ἀπὸ στοχασμοῦ

1
ῥρεως xat

4

nare μέλλειν ἔσεσθαι τὸν πλοῦν. τὸ ἄτυφον"

25m

λέγειν, Θεωρῶ, φησίν" οὗ γὰρ ἂν ἐδέξαντο, εὐθέως

εἰ τοῦτο εἶπε. Πρότερον γοῦν προφητεύει, χαὶ λέγει"

« M T
Ὁ Θεὸς *, ᾧ λατρεύω, ἐνάγων αὐτούς. Πῶς οὖν οὐχ

απ. δ CB ERES ἢ
EYEVETO τ -Ἥμιαᾶς 47 U0Y 5 γένετο ἂν, Et U-f Ó

j ^ * A , M ,
(0GzV. "Ocov γὰρ XO τὴν φυσιν του προς

γματος, ἀπώλοντο ἄν" ἀλλ᾽ ὃ Θεὸς ἐκώλυσεν Ὁ ἢ
ἑχατοντάρχης, φησὶ, τῷ κυδερνήτη μᾶλλον ἐπείθετο,

A x EC -
ἢ τοῖς ὑπὸ τοῦ Παύλου λεγομένοις. Ἵνα δειχθῇ, ὅτι
t , hj

ἊΨ ^ τ m *
οὐχ ἀπὸ στοχασμοῦ τοῦτα ἔλεγεν, ὃ E τὰ

Ὁ y EA
δἐγαντία λέγει, χαὶ ταυτὰ εμπειρος ων" οὗ τῶς οὐχ

ἀπὸ Sue depo ἦν τὰ λεγόμενα. ᾿Ανευθέτου δὲ τοῦ λι-
,

μένος, Φ φησὶν » ὑπάρχοντος. Ὅρα χαὶ ὃ τὸπ τος διδάσχει

»*

UT) ἀπὸ Sum pde εἶναι, ἀνεύθετος ὦν - μᾶλλον δὲ

, ;
amo στοχασμοῦ φαίνονται λέγοντες ἐχείνων οἱ πλείους,
^ , 2 -- - ΕΣ) ^Y E
oi xa βουλεύονται ἀναχθῆναι ἐχεῖθεν - ἀλλ᾽ οὐδὲν αὖ-

τοῖς πλέον ἐχ τούτου γίνεται" περιπίπτουσι γὰρ χλύ-

^ E] ,
δωνι, xo) Ex60)d a" ὧν ἐπ τεφέροντο ποιοῦνται. Διὸ χαὶ

—— M E: eC Στ τοῦθ Mo *oud
τοῦτο δηλῶν, ἐπήγαγε 2o δρῶς ὃξ γειμαζομένων

ε - ΕῚ , c , 225c!
ἡμῶν, αὐτόχειρες τὴν σχευὴν τοῦ πλοίου ἐῤῥίψαυεν.

Ἵνα μὴ ἔχωσι μετὰ ταῦτα ἀπειθεῖν, ταῦτα συγχωρεῖ-
EC E , KInpE

ται. Καὶ χαλεπὸς χειμὼν ἐγείρεται, καὶ πολὺ τὸ σχό-

b M τ᾿ Y - €

τος γίνεται. Εἶτα ἵνα μὴ ἀπόλωνται, χαὶ ὃ σῖτος δί-
A , mM— , Y ii ud
πτεται χαὶ πάντα * τοῦτο γάρ ἐστι, Τ᾽ ἣν σχευὴν τοῦ

, L4 ^oc
πλοίου ἐῤῥίψαμεν. Πολλῆς δὲ ἀσιτίας ὑπαρχούσης,
y € m— l^ , , t ^c
εἶπεν ὁ Παῦλος" ἔδει piense μοι χερδῆσαι

A ,
τὴν ζημίαν. Ei δες, πῶς OU μικρὰ πρὸς τὴν ἀχρόασιν

P X da
συνεδάλετο χαὶ ὃ χειμὼν xal τὸ σχότος ; Καὶ ὅρα

c , € , d M H ,
πῶς πείθεται ὃ Exacóvxapyoc, ὥστε xat τὴν σχᾶφην

3 as , τ ταν I E Nr » i
ἀφεῖναι xai Ζπολέσαι. Eti δὲ οἵ ναῦται οὐδέπω ἐπεί-

σθησ is ἀλλ᾽ ὕστερον πεί aye, μὴ θαυμάσης" xot

, El
γένος τὸ τουτῶν ἴταμόν πώς ἐστι χαὶ σχλη-
i

,

A ,
πείθεσθαι. Σὺ δέ μοι σχόπει τὴν σύνεσιν

ν τοῦ Παύλου. Οὐ by πιτιμᾷ καὶ τρα-
ΝΜ ^
ει, φησίν. ἢδει

τος ἐγκαλῶν rc £y συυ-

E
£1
Ξ
μ

, 555 / “
χύνεται, ἀλλ᾽ ἡμέρως, Οὕτως ἔ
M [:/ EJ
γὰρ, ὅτι
Qopü, ἀλλ᾽ ὅταν xal τὰ πλε ΓᾺΡ παρατρέχη τῆς συυ.-
9008, ἀλλ᾽ ὅτ τὰ πλε αρατρέχη τῆς συμ.
φορᾶς

Ν᾽ ^
οὐχ ἔστιν εὐπαράδεχ

,
εὐπαράδεχτος γίνεται. ᾿Γότέ τοίνυν ἐπι-
U

, E) “ eU ἡ - -

τίθεται, ὅτε πᾶσα ἣ ἐλπις τοῦ ΡΣ περι, ρέθη᾽
, 41 M M]

τότε χαὶ τὰ χρηστὰ προλέγει. 0 ὃς δὲ τεσσαρεσχαιδε-

, EZ I Gon y e ἢ
χάτη νὺξ ἐγένετο, Q φησὶ , φοθούμενοι nuyqueo ἥμεραν
,

, ς- c c
γενέσθαι. Ἵνα τις εἴπη, ὅτι οὐδὲν γέγονε, τοῦτο

[
ἐπήγαγε, δεικνὺς πάντα γεγονότα. ὍὍτι δὲ γέγονε,
nuissent, Supra ante στ
fide Codd. destitutum.]

ἃ ἐναντία ἔλεγε. Unus Codex per paginam fere inte-
gram variat sine sensus discrimine.

σχατμοῦ delevimus articulum

IN ACTA APOSTOLORUM.

$i 960; Wage υρεῖ * Πὔχοντο γὰρ, φησὶν, ἡμέραν

φοδού ύμενοι. Καὶ ὃ τόπος ano χατὰ γὰρ

r

vx συμόαίνει * χαὶ ἣ ἀσιτία ἣ πολλή"
Essapec τὴν γὰρ σήμερον ἡμέραν προσδο--
ies εἴτε. “Ὥστε ἐξ ἁπάντων ἐν μέσῳ
ἦσαν ELA * διὸ x«i ἐπάγει: Παραχαλῶ ϑυᾶς προσ-
λαδεῖν τροφῆς. Τοῦτο γὰρ πρὸς τὴς ὑμετέρας σωτη-
ρίας ὑπάρχει: τουτέστι, μή ποτε λιμῷ διαφθαρῆτε,

τροφῆς μεταλάδετε. Λαῤὼν δὲ ἄρτον, φησὶν, soy tt -

Ὅρα. τὸ εὐγαριστζσαι αὐτὸν ἐπὶ τοῖς γεγενημένοις
ρᾶ, τὸ £u XD τσ αὐτὸν επι ς γξγξνημε ς
" , ^ -—-
99 μόνον αὐτοὺς ἐπέῤῥωσεν, ἀλλὰ καὶ εὐθύμους ποιεῖ.
μεν δὲ, φησὶ. πᾶσαι αἵ ψυγαὶ ἐν τῷ πλοίῳ δια-

μεν δὲ, φησὶ, πᾶσαι αἱ ψυχαὶ ἐν τῷ πλοίῳ

, -
χόσιαι ἑδδονηχονταέξ. E τούτων ἔλεγε ν᾿ ᾿Ἀποῤολὴ
"mov
red Aul

^N r2

μένης ψυχῆς; τὸ εἶπ

, -
οὐδεμία ἔσται ἐξ ὑμῶν. Τοῦτο πεπληροφορη-

πε
[1

ἵν », ὅτι σωθήσονται. ΙΚορεσθέντες
4
ις

δὲ τῆς τροφῆς ἐχούφιζον τὸ πλοῖον ἐχδαλλόμενοι τὸν
σῖτον. " Ὁρᾶς: πρὸς τὸ λαύεῖν τροφὴν πείθονται μό-

er M M τ M ^ D
νον ἀλλ᾽ οὕτω λοιπὸν τὸ πᾶν ἔῤῥιψαν ἐπὶ τὸν Παῦ-
^ € E YA bi - , £e - a - M M ^
λον, ὡς xai τὸν σῖτον ἐχύαλεῖν. “Ὅρα αὐτοὺς xai τὰ
, , € X! οἷ , M M
ἀνθρώπινα ποιοῦντας, xat οὐ χωλύοντα τὸν Παῦλον.
Ὅτε

, : ^ rm * - 5 K £L. e A A ,
ρίας. Διαλύεται τὸ πλοῖον ἐν ἥμεροι. ἵνα 1f; τῷ φόξῳ

ΟΡ ΣΕΥ δε air esp. ὩΣ ἃς ζευχτὶ
$, φήσιν, ἥμερα ἐγένετο, ἀνῆχαν τὰς ζευχτη-

^ τω d y^ Ej B , — Ὁ τ
ξιαλυθῶσιν, ἵνα ἴδης ἔργῳ τὴν προφητείαν. Τῶν δὲ
ἐπῷ ἃ -ῷ τ x7 d N ^ , ,
στρατιωτῶνξ βουλὴ ἐγένετο, ἵνα RS δεσμώτας ἀπο-
,
Παύλῳ

OHESDRE ; διὰ γὰρ αὐτὸν οὐχ εἴασεν αὐτοὺς ἀναι-

, € ὦ el A m ο-ῸὉ
τείνωσιν. Diss ὅτι καὶ χατὰ τοῦτο τῷ
ρεθῆναι ὃ Ett s Οὕτω μοι δοκοῦσιν ὥμολο-
γημένοι εἰναι χαχοὶ ἐχεῖνοι, ὥστε ἑλέσθαι αὐτοὺς χαὶ
ἀνελεῖν - ἀλλ᾽ οὐδὲν πλέον IS τοῦ βουλήματος

^ ἐξ ξεκολύμδησαν, oi δὲ ἐπὶ

χωλυθέντος, ἀλλ᾽ οἵ μὲν
IN , /, M , ^
σανίδων τ κι χαὶ πάντες οὕτως Saco ats χαὶ ἣ
προφητεία τ £Xoc ἐλάμθανεν, εἰ xal μὴ τῷ dip σε-
uf, τις οὐσα᾽ οὗ γὰρ πρὸ πολλῶν ἐτῶν αὐτὴν προεῖ-
πεν, ἀλλὰ τῇ φύσει τῶν πραγμάτων ἑπόμενος" ἀνέλ-

3x / AY oe €
πιστὰ γὰρ ἦν πάντα, χαὶ διὰ τῆς οἰχείας σωτηρίας

n

ἐμάνθανον τίς ὃ Παῦλος ἦν. Ἀλλ᾽ εἴποι dv τις - διὰ τί
DJ NS - ΝΖ d / 7 AON

Ur, χαὶ τὸ πλοῖον διέσωσεν ; “ἵνα μάθωσιν otov χίνδυ-
NI cr 2 E] / / 5 N E

νον διέφυγον * ὅτι οὐχ AME βοηθείας ἦν τὸ πᾶν,

ἀλλὰ τῆς τοῦ Θεοῦ aes δος πλοίου σωζούσης.

xày ἐν θαλάσ-

σῃ; χἂν ἐν πελάγει, οὐδὲν πάσχουσι δεινὸν, ἀλλὰ καὶ

σ
Qc στε οἵ δίχαιοι Xy ἐν Eum ὦσι.

€ , ^ , - q ec

£c pouc συνδιασώζουσιν. Εἰ πλοῖον κινδυνεῦον χαὶ ναυά-
, M “ον τ ,

γιον ὑπομένον, xat δεσμῶται διὰ Παῦλον ἐσώθησαν,

b ταῦτα συμβαίνει deest in uno Cod.
x ΟΝ e" 5 ^ -— - , .
[ Savilius Zgz , μετὰ «à χορεσθῆναι τρορῆς ἐπίστευσαν
xxi οὐ τοῦτο μόνον, ἀλλ᾽ οὕτω. Alque χαὶ o) τοῦτο μόνον,

E.

"m

4^

4* 4
praedicit. Ut autem decima quarta nox advenit,
inquit, timentes optabant advenire diem. Ne quis
diceret nihil. evenisse, hoc dicit, ostendens omnia
facta esse. Quod. autem facta 'sint, timor osten-
dit : Optabant enim, inquit, diem. advenire
timentes. Et locus difficilis erat:

HOMIL. Lili.

etenim per
Adriam hac contingunt : et erat magna inedia :
Jic decimus quartus dies est, quod exspectan-
tes jejuni permanetis. Evgo undique in media
morte erant :ideo subdit, Obsecro vos, ut suma-
tis cibum ; hoc enim ad vestram salutem fue-
rit ; hoc est, Ne forte fame pereatis, cibum sumite.
Sumto autem pane, inquit, gratias egit Deo.
4. Vade, quod ille gratias agit de i15 que acci-
derant, hoc non modo 1llos confirmavit, sed. etiam
animos indidit. Eramus, inquit, omnes anime in.
navi ducente septuaginta sex. De his dicebat,

"Jactura anime nullius erit in vobis. Hoc certo

scientis est anima, dicere. salvos futuros esse. Sa-
tiali autem cibo alleviabant navim, ejicientes
triticum. Viden'? ad. sumendum cibum persua-
dentur tantum : sed sic jam totum rejiciebant in
Paulum, ita ut et triticum ejicerent. Vide illos hu-
mana facientes, nec prohibentem Paulum. Quando
autem. dies fuit, inquit, larvaverunt juncturas.
Solvitur navis in die, ne illi. metu dissolvantur :
ut videas prophetiam opere completam. Militum
autem consilium fuit, ut vinctos occiderent.
Vides, quod etiam in hoc Paulo gratiam habue-
rint? propter illum enim centurio non permisit ut
occiderentur. Ita mihi videntur illi ex. confesso
scelesti fuisse, ita. ut. vellent ipsos occidere : sed
prohibiti, non fecerunt ; sed alii quidem natarunt,
alu in tabulis ferebantur, et omnes ita salutem
nacti sunt, ac prophetia finem accepit, etiamsi
non a tempore clara esset : neque enim ante mul-
tos annos illam prenuntiarat, sed rerum naturam
sequens : insperata enim erant omnia, et per pro-
priam salutem discebant quis esset. Paulus. Sed
dixerit quispiam, Cur non etiam navim servavit ?
Ut discerent quantum periculum evaserint : quod
non humani auxilu totum esset, sed Dei manus
sine nave servantis. Itaque justi etsi in tempestate
sint, etsi in mari vel in pelago, nihil grave pa-
tiuntur, imo et alios secum servant. 5i navi peri-
clitante οἱ naufragium passa vincti a Paulo ser-
vati sunt : cogita, quid sit virum sanctum habere

Ὁ.) οὕτω habent etiam B. C. cum multa ceterum va-

rietate.]
a Alii ἐχολύμβουν.

-

9t

458 $. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

domi : inultze namque tempestates nos jactant, et
his longe graviores; sed potest Deus et nos ser-
vare, modo credamus sanctis sicut illi, si. facia-
mus quz illi praecipiunt. Neque enim simpliciter p
servantur, sed etiam ipsi fidem attulerunt. Etiam-
si vinctus sit sanctus, majora operatur, quam ii
qui soluti sunt, Et hoe considera hic factum. So-
lutus centurio vincto illo habebat opus : guber-
nator peritus eo, qui non gubernator erat, egebat ;
imo vero gubernatore. Non enim talem scapham
gubernabat, sed orbis Ecclesiam, ab illo edoctus
qui et maris Dominus est, non humana arte, sed
et spirituali sapientia. In. hac scapha multa nan-

2. Cor.7. fragia, multi fluctus, spiritus nequitiz, Zntus pu-

2. gne, foris timores. Itaque vere gubernator ille E
erat. Vide autem totam vitam nostram, quomodo
talis sit. Aliquando enim clementia fruimur, ali-
quando tempestate jactamur; modo ob inconside-
rantiam ei ignaviam in mille mala incidimus :
imo hoc magis fit, quia Paulum non audimus, ubi
festinamus aliquo ire, quo ille non jubet. Nobis-
cum enim etiam nunc navigat,sed non ut tunc
vinctus : hortatur etiam nunc eos, qui in hoc mari

Aci 20. 28. navigant, dicitque : .Zttendite vobis ipsis : in-

59: grédicumn enim post discessum meum lupi gra-,

2. Tim.3. pes in vobis; et rursum : In novissimis Pem-- A.

e poribus instabunt tempora gravia, et erunt
homines sui amantes, avari, arrogantes. Hic
enim omnium gravissimus spiritus est.

Fidestu- ὅ. Maneamus igitur ubi ille jubet, in fide, in
505 por'u*- tuto portu : ipsum magis audiamus, quam guber-
natorem qui est in nobis, rationem inquam. Ne

faciamus ea quz hic suggerit, nec quz nauclerus,

sed qua Paulus : multas similes subiit tempesta-

tes. Ne experientia discamus; sed ante experien-

tiam vitemus et injuriam et jacturam. Audi quid P

τ. Tim. 6. dicat : Qui volunt divites fieri, incidunt in ten-
9- tationem. Credamus ergo ei : nam vide quid ac-
ciderit iis, qui non crediderunt. Et rursum alibi
1. Tim. 1. dicit, quid. naufragia pariant. Qui naufragave-
is runt circa fidem, inquit. Tu. vero mane in iis,
quz didicisti et credidisti. Credamus Paulo : li-
cet in media tempestate simus, omnino a pericu-
lis liberabimur ; etiamsi quatuordecim diebus je-
juni manserimus, etsi spes salutis exciderit, etsi
in tenebris et caligine versemur, credentes ei a pe-
riculis liberabimur. Navim esse putemus totum C

quibusdam.

,

3 , J *3 *
eee τί ἐστιν ἅγιον 9s εἶναι ἐν οἰκία" πολλοὶ
4
— ^ —
γὰρ oi χειμῶνες xat ἡμῖν ἐφίστανται, χαὶ πολλῷ
τούτων χαλεπώτ τεροι, ἀλλὰ δύναται xol fud γχαρί-
M
σασθαι, diee ἐὰν πειθώμεθα τοῖς ἁγίοις —
EL
ἐχεῖνοι, ἂν ποιῶμεν ἃ προστάττουσιν. Οὐ γὰρ ἁπλῶς
, “ἈΝ ᾿
σώζονται, ἀλλὰ χαὶ αὐτοὶ πίστιν εἰσήνεγχαν. Κἂν
^, kt Jg e 7
δέσμιος ἡ 6 ἅγιος, τῶν λελυμένων μείζονα ἐργάζεται.
b E. , E Σὰ
Καὶ σχόπει τοῦτο ἐνταῦθα γεγενημένον. Ὁ λελυμέ-
ε , E 3 m 38 τὸ —€ NN , 2
voc ἑχκατόνταργος αὐτοῦ ἐδεῖτο τοῦ OsOsuévou - ὃ ἐπι-
/ ΘΕΌ ΣΕ τοὺ δὲ κυ cou ERR 3)
στήμων χυδερνήτης τοῦ μὴ τες. ἔχρηζε, μᾶλ-
ΝΑ eo Y m
λον δὲ τοῦ ὄντως κυθερνήτ ου. Οὐ γὰρ τοιοῦτον ἐχυ-
6έ 1 us 12) Tn Pp , ,
ἔρνα σχάφος, ἀλλὰ τῆς οἰχουμένης τὴν ᾿Εχχλησίαν,
9. , 0? c MI , ,
παρ᾽ ἐχείνου μαθὼν τοῦ xaX θαλάσσης Δεσπότου, οὐχ
τὸ , , τὶ M “τω , m"
ἀνθρωπίνη τέχνη, ἀλλὰ πνευματικῇ σοφία. ᾿Εν τῷ
͵ , 4S /
σχάφει τούτῳ πολλὰ ναυάγια, πολλὰ χύματα, πνεύ-
era * qo * Zt yz e ed
ματα πονηρίας, ἔσωθεν μάχαι, ἔξωθεν φόδοι - ὥστε
» H - 3
6 ὄντως χυύερνήτης ἐχεῖνος ἦν. Ὅρα δὴ τὸν βίον
ΟΝ acf. - τ}
ἡμῶν ἅπαντα πῶς τοιοῦτός ἐστι. Ποτὲ μὲν γὰρ φι-
, ,
λανθρωπίας ἀπολαύομεν, πο

τ
(n
o2
Qe
M
ον
-
E
2?
- {ὦ
o
L2]
M
πὶ
o
τ
(n
x
2
Uu

, 2 , - , M hj
παρ᾽ οἰχείαν ἀδουλίαν, καὶ παρὰ τ
, - coss c
ρίοις ἐμπίπτομεν xaxoig* μᾶλλον δὲ τοῦτο γίνεται,
* M ,
παρὰ τὸ μὴ ἀχούειν Παύλου, ὅταν το γον ας
που ἀπελθεῖν, ἔνθα μὴ χελεύει. Συμπλεῖ γὰρ καὶ νῦν
΄ - » , , NN , ,
ἡμῖν, ἀλλ᾽ οὐ δεδεμένος, χαθάπερ τότε" pex

P xat νῦν, xat λέγει ι τοῖς ἐν τῇ ϑαλάσεῃ ταύτη "ρας
03

χετε ἑαυτοῖς" εἰσελεύσονται γὰρ μετὰ τὴν ἄφιξίν μου
sy - , cT M / 3 , -
λύχοι βαρεῖς εἰς ὑμᾶς" xat πάλιν, Ev ὑστέροις χαιροῖς
, ^
ἐνστήσονται χαιροὶ χαλεποὶ, xaX ἔσονται ol ἄνθρωποι
φίλαυτοι, φιλάργυροι, ἀλαζόνες. 'Γοῦτο πάντων χα-
φιλᾶυτοι., ΦΙΛ eve , XAXS0y£c. T 4
, -—-—
λεπώτερον τῶν πνευμάτων.
ys ον , τ c
Μένωμεν οὖν ἔνθα χελεύει ἐπὶ τῆς πίστεως, ἐπὶ τοῦ
, τ» m m c^ ^ ,
λιμένος τοῦ ἀσφαλοῦς " αὐτοῦ μᾶλλον ἀχούωμεν, 7
τοῦ χυδερνήτου τοῦ ἐν ἡμῖν, τουτέστι τοῦ λογισμοῦ.
ει , 7T c
Μὴ ἅπερ ἂν ὑπούδάλλῃ οὗτος, ποιῶμεν, μὴ ἅπερ ὃ
, —
ναύχληρος, ἀλλ᾽ ἅπερ ἂν 6 Παῦλος " μυρίους τοιού-
νου τ M τ , ,
τοὺς διῆλθε χειμῶνας. Mz, τῇ πείρᾳ μανθάνωμεν,
SN | € E ^ / | ge D
ἀλλὰ πρὸ τῆς πείρας χερδάνωμεν xai ὕόριν xat ζη-
3 Y , , -
μίαν. Ἄχουσον τί φησιν Οἱ βουλόμενοι πλουτεῖν,
, , , τω
ἐμπίπτουσιν εἰς πειρασμόν. Ἰ]ειθώμεθα τοίνυν αὐτῷ,
, zi S) E M -— ῃ J e es AC ΟΝ
ἐπεὶ χαὶ ἐχεῖνοι μὴ πεισθέντες, δρᾶτε τί ἔπαθον. Καὶ
λιν ἑτέρωθι λέγει. τί E : * Ofzwsc. c
πάλιν ἑτέρωθι λέγει, τί ποιεῖ ναυάγια " Οἵτινες, qn-
5 , ^ A ,ὔ VAN ,
σὶν, ἐναυάγησαν περὶ τὴν πίστιν. Σὺ δὲ μένε ἐν οἷς
, , 3I
ἔμαθες x«t ἐπιστώθης. Πειθώμεθα Παύλῳ: xav ἐν
-, «« , , bad
μέσῳ ὦμεν χειμῶνι, πάντως ἀπαλλαγησόμεθα τῶν
Ν , ^
χινδύνων " χἂν τεσσαρεσχαίδεχα U ἱμεραις ἄσιτοι ὃ δια-
,
βένωμεν, χἂν ^ ἐλπὶς τῆς σωτηρίας ἐχπέση, χἂν ἐν
σχότῳ ὠμεν χαὶ γνόφῳ, πεισθέντες αὐτῷ, ἀπαλλα -
γησόμεθα τῶν χινδύνων. Πλοῖον εἶναι νομίζωμεν τὴν

2 [ μένωμεν D. μείνωμεν C. In B. et A. totus articulus
abest.]

IN ACTA APOSTOLORUM.

, ^ ^, , A
οἰχουμένην πᾶσαν, xdv τούτῳ τοὺς χαχούργους χαὶ

pl SUN s E MAS EAS
νυρία ἔχοντας δεινὰ, τοὺς μὲν ἄρχοντας, τοὺς
, ^ “- EM
φύλαχας, τοὺς δὲ δικαίους, otoc Παῦλος, τοὺς δὲ δε--
/ E , NN / ^ ' 3 /
Gutouc , ταῖς ἁμαρτίαις δεδεμένους " ἂν μὲν οὖν Παύ-
λῳ πειθώμεθα, οὐ δεδεμένοι ἀπολλύμεθα, ἀλλὰ xo
λυόμεθα - χαριεῖται καὶ ἡμᾶς αὐτῷ ὃ Θεός. Ἢ οὐκ
x ^ AUN *5 ' Acre ,
olet δεσμὸν εἶναι χαλεπὸν τὰ ἁμαρτήματα xol τὰ
πάθη; οὐ γὰρ δὴ χεῖρες μόνον εἰσὶ δεδεμέναι, ἀλλ᾽ ὃ
πᾶς ἄνθρωπος. Εἰπὲ γάρ μοι, ὅταν τις χρήματα
Ἃ M , M E] , bl ^ D τ h
πολλὰ χεχτημένος μὴ ἀναλίσχη μηδὲ δαπανᾷ, ἀλλὰ
χατέχη, οὐχὶ παντὸς δεσμίου χαλεπώτερον τῇ φειδω-
X - p - 1
Àix δεσμεῖται δεσμῷ ἀῤῥαγεῖ; Τί δαὶ, ὅταν τις ci-
μαρμένῃ ἑαυτὸν ὑπούδάλλῃ, οὐχὶ πάλιν ἄλλοις οὗτος
^ - NIS "rx SS eh , 7 AMAA
δεσμοῖς δέδεται: Τί δαὶ, ὅταν παρατηρήσεσι ; τί δαὶ,
ὅταν συμδόλοις:; οὐχὶ παντὸς δεσμοῦ ταῦτα χαλεπώ-
, b e 2 , δῖ} Ns, ,
τερα ; τί δαὶ, ὅταν ἐπιθυμίᾳ ἀλόγῳ xol ἔρωτι ; Τίς
M ^ , r m ^
τοὺς δεσμούς; Tou Θεοῦ

^
z
c
M

^ mage , € -
οιαρρήζει τουτους UU.ty

ν
á “- σκλᾷὰ Y , e I
χρεία ὥστε λυθῆναι. Καὶ ἕν μὲν τούτων ἀρχεῖ χίνδυ-
- c Y i] V L
νον ἐμποιῆσαι" ὅταν δὲ χαὶ δεσμὰ χαὶ χειμὼν, ἐννόη-

c EY m ^X Tp, Η - € b

cov ὅσον τὸ τῶν χινδύνων. Ti γὰρ oby ἱκανὸν δια--
- M ^ , ^

φθεῖραι; οὐχ ὃ λιμὸς, ὃ χειμὼν, ἣ χαχία τῶν ἐμπλε-

, ^ - m 55 ἊΝ 3 * —-—

όντων, τὸ τοῦ χαιροῦ ἀνεπιτήδειον : ᾿Αλλὰ πρὸς ταῦτα

πάντα ἔστη ἣ λαμπρότης Παύλου. Οὕτω δὴ καὶ vüv*

- N 7 λ y
χατέχωμεν παρ᾽ ἑαυτοῖς τοὺς ἁγίους, χαὶ οὐχ ἔσται

ES Y Am ^ »y , 1
χειμών μᾶλλον δὲ, x&v ἡ χειμὼν, ἔσται εὐδία xat
F , ^ } M * ) Δ, Lad ^J , ^Y
αλήνη πολλὴ. xa ἀπαλλαγὴ τῶν χινδύνων " ἐπειὸ
Y Tv) 1» ]
n

V gd 3 , ed p 2 τις ,

τὸν ἅγιον εἰχε φίλον ἣ χήρα ἐχείνη, xol ὃ θάνατος
nu M ^I ' ' -- /; -“ -
ἐλύθη τοῦ παιδίου, χαὶ τὸν παῖδα πάλιν ζῶντα ἀπε-

s ; : :
λάμδανεν. Ἔνθα πόδες ἁγίων ἐπιδαίνουσιν, οὐδὲν

ΝΜ , μ᾿ 7: ' ^ 9 MI M
ἔσται λυπηρὸν * χἂν γένηται, πρὸς δοχιμὴν xai πρὸς

μείζονα δόξαν τοῦ Θεοῦ. ΓἜθισον τὸ ἔδαφος τῆς οἰκίας
ὑπὸ τοιούτων πατεῖσθαι ποδῶν, καὶ οὐ πατήσει δαί-
- - ^ , , , qd, ) M v ^

uy. ἐχεῖ: xai μάλα cixóvox. “ὥσπερ γὰρ ἔνθα ἂν
4. ἴον 3 , ee , ^ ^, e ὧν ἂν

εὐωδία 7j, οὐχ, ἕξει χώραν δυσωδία - οὕτω xal ἔνθα
μύρον ἐστὶ τὸ ἅγιον, ἀποπνίγεται δαίμων, εὐφραίνει

M , ^ , ^V AA y »

τοὺς συνόντας, διαχέει ψυχὴν, ἀνίησιν. Ἔνθα ἄχαν--
θαι, ἐχεῖ θηρία * ἔνθα φιλοξενία, οὐχ εἰσὶν ἄχανθαι"
$4 γὰρ ἐλεημοσύνη εἰσελθοῦσα παντὸς δρεπάνου τομώ-
τερον ἀναιρεῖ τὰς ἀκάνθας, παντὸς πυρὸς σφοδρότε-
ρον. Μὴ φοδηθῆς αἰδεῖται τὰ ἴχνη τῶν ἁγίων, κα-
θάπερ λέοντας ἀλώπεχες. Δίχαιος γὰρ, φησὶν, ὡς
λέων πέποιθεν. Εἰσαγάγωμεν τούτους τοὺς λέοντας
εἰς τὴν οἰκίαν, xol πάντα φυγαδεύεται τὰ θηρία, οὐ
βοώντων αὐτῶν μεγάλα, ἀλλ᾽ ἁπλῶς φθεγγομένων.
Οὐ γὰρ βρυχηθμὸς λέοντος οὕτω φυγαδεύει τὰ θηρία,
€ E A ὃ , ὃ , ὃ J » b. δ f , 5

ὡς εὐχὴ δικαίου φυγαδεύει δαίμονας - ἂν φθέγξηται
μόνον, χατεπτήχασι. Καὶ ποῦ νῦν τοιοῦτοι, φησὶ,

* ὃ Ὁ E. , - ^ A
εἰσι: Πανταχοῦ, ἂν πιστεύωμεν ἡμεῖς, ἂν ζητῶμεν,

A
αν

"P
y Ε HN , E - »y 2.5
το ἔργον ἔσχες; πότε πρᾶγμα τοῦτο ἔθου; Ei δὲ οὐ
- A I (m el 3- e € b
ἡτεῖς, 1f θαυμάσῃς, ὅτι οὐχ εὑρίσχεις " Ὃ γὰρ ζη-

, e 5 , , ,
ιεργαζώμεθα. Ποῦ ἐζήτησας, εἶπέ μοι; πότε

D

E

404
A

b

HOMIL. 1111.

459
orbem, et in illa improbos et sexcentis flagitiis
obnoxios; et alios quidem principes, alios vero
custodes, alios justos, ut Paulus, alios vinctos et
peccatis constrictos: itaque si Paulo credamus, non
vincti peribimus , sed solvemur : nos quoque illi
donabit Deus, An negas peccata οἱ affectus grave
vinculum esse? non enim sole manus vinctz sunt,
sed totus homo. Dic enim mihi, si quis multas pe-
cunias possidens non eroget vel expendat, sed rc-
Uneat : nonne gravius quam vinctus quivis parsi-
monia insolubili vinculo ligatur? Quid, si quis
fato se subjiciat, nonne hic aliis ligatus est vincu-
Iis? quid, si observationibus? quid, si symbolis?
nonne hec omni vinculo sunt graviora? quid, si
absurda cuidam concupiscentiz vel amori? Quis
hec vobis vincula disrumpet? Deo opus est. ut
solvantur. Et unum quidem horum sufficit ad pe-
riculum creandum : cum autem vincula et tem-
pestas, cogita quanta sint pericula. Quid enim non
sufficit ad perdendum? nonne sufficit fames?
nonne tempestas ? nonne vectorum nequitia? nonne
tempus inopportunum? Verum ad hcc omnia
stetit clarissimus Paulus. Tta et nunc : retineamus
nobiscum sanctos, et non erit tempestas; imo etiam
51 sit tempestas, erit serenitas et tranquillitas
magna, ac liberatio a periculis. Etenim vidua illa
sanctum habebat amicum, et mors filii soluta est
puerumque redivivum accepit. Ubi pedes sancto-
rum versantur, nihil accidit triste : sin accidat, ad
probationem et ad majorem Dei gloriam accidit.
Facut domus pavimentum frequenter ab. hujus-
modi calcetur pedibus, nec ibi calcabit demon ;
et merito quidem. Sicut enim ubi fragrantia, ibi
feetor locum non habet : sic ubi unguentum san-
ctum, ibi suffocatur daemon, simul agentes lztifi-
cat, recrcat animam. Ubi spinze, ibi ferze : ubi ho-
spitalitas, ibi spine non sunt : nam ingressa elee-
mosyna falce acutior spinas succidit, et igne ve-
hementius exurit eas. Ne timeas : timent sancto-
rum vestigia sicut leonem vulpes. Justus enim,
inquit, ut leo confidit. Hos introducamus leones
in domum, et fere omnes fugabuntur, non illis
occlamantibus sed simpliciter loquentibus. Non
enim rugitus leonis bestias sic fugat, ut justi pre-
catio dzemonas: 51 loquatur tantum, formidant illi.
Et ubinam, inquies, nunc tales homines sunt?
Ubique, si nos credamus, si quzeramus, si curiose
pervestigemus. Ubi quasiyisti, quaeso? quando-
nam hoc curasti? Si non quzras, ne mireris, si

non reperias : lam Qui querit, invenit, non qui Mat/ 7.7:

non quarit. Audi eos qui in solitudinibus sunt :

S. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

Áo
abjice aurum et argentum; ubique terrarum sunt.
Si non domi recipias, illum adi, cum illo versare,
ad ejus domum accede, ut possis illo frui ejusque
benedictione. Magna quippe est sanctorum bene-
dictio, quam assequi curemus, ut eorum precibus
adjuti, Dei [ qui illos roborat ] misericordia frua-
mur, gratia et benignitate Unigeniti ejus [ Filii 1,
quicum Patri et Spiritui sancto gloria, imperium,
honor, nunc et semper,et in secula seculorum.

ec cou » € x -Ὁ- y M 3 -
τῶν εὑρίσχει, οὐχ 6 ut; ζητῶν. ᾿Ἄχουσον τοὺς ἐν ταῖς
ἐρημίαις ὄντας " ἀπάγαγε χρυσίον xot ἀργύριον" παν-
Led - 5 , -» b. NY bod 5. f NY
ταχοῦὺ τῆς οἰκουμένης εἰσί. Kàv μὴ £ τῇ οἰχίᾳ δεζη ,
ἄπελθε σὺ πρὸς αὐτὸν, συγγένου τῷ ἀνδρὶ, πρὸς τὸ
T.eAJ€ e G τον, ΥΥΞ ᾿ e ; e
, M , J cC - M
οἴκημα γένου τὸ ἐχείνου, ἵνα δυνηθῇς ἐπιτυχεῖν, xat
τῆς ἘΓπαρ᾽ αὐτοῦ] εὐλογίας ἀπολαῦσαι. Μεγάλη γὰρ
ἣ παρὰ τῶν ἁγίων εὐλογία, ἧς ἐπιτυγχάνειν σπουδά-
ζωμεν, ἵνα διὰ τῶν εὐχῶν τούτων βοηθούμενοι, τῆς
M m 3 N 3 τον ἅν bod ,
παρὰ τοῦ [αὐτοὺς ἐνδυναιμοῦντος] Θεοῦ φιλανθρωπίας
ἀπολαύσωμεν , χάριτι xo φιλανθρωπίᾳ τοῦ Movoye-
γοῦς αὐτοῦ [γ1οὉ], μεθ’ οὗ τῷ Πατρὶ ἅμα τῷ ἁγίῳ

Amen.

Boc ose δ ἊΣ Ü ν cun fia

νεύματι δόξα, χράτος, τιμὴ, νῦν xui del, xat etc
-Ὸ D , »

τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. A uv.

* [Inclusimus παρ᾽ αὐτοῦ, incognitum omnibus nostris Codd. Sic et quadam in proximis]

HOMILIA LIV. OMIAIA vé.

Cap. XXVIII. v. 4. Barbari vero prestabant p Oi

non modicam humanitatem nobis.2. A ccen-
sa enim pyra, reficiebant nos omnes, pro-
pter imbrem qui imminebat et frigus. ὅ. Cum
congregasset autem Paulus | sarmentorum
multitudinem et imposuisset in. ignem, vi-
pera a calore cum processisset, momordit
manum ejus.

δὲ βάρόαροι παρεῖχον οὐ τὴν τυχοῦσαν φιλανθρ
i βάρθαροι παρεῖχον οὐ τὴν τυχοῦσαν φιλανθρω-
, -
πίαν ἣμῖν. Ἄνα!

VE € lcm NS P € ' M 3 -- ἣν ἄν s
πάντας ἡμᾶς, διὰ τὸν δετὸν τὸν ἐφεστῶτα χαὶ διὰ

x — "Ww , τὦ

τὸ ψῦχος. Συστρέψαντος ὃξ τοῦ Παύλου φρυγάνων
ΩΝ AS 7 M

πλῆθος, xai ἐπιθέντος ἐπὶ τὴν πυρὰν, ἔχιδνα ἐχ

- , - Hid
τῆς θέρμης διεξελθοῦσα, καθήψατο τῆς χειρὸς

- ^
αὐτου.

1. Quomodo humanitatem przstarent barbari,
interpretatur : JZccensa , inquit, pyra reficie-
bant nos [ omnes 1. Quia enim nulla ex eva-

sione utülitas fuisset, cum frigus illos interemtu-

ἃ Πῶς παρεῖχον τὴν φιλανθρωπίαν οἱ βάρδαροι,
€ - - PS E » A * ,
ἑρμτηνεύει: ᾿Ανάψαντες γὰρ, φησὶ, πυρὰν, προσελά-
6ovxo P [πάντας] ἡμᾶς. ᾿Επεὶ οὐδὲν ὄφελος ἀλλαχόθεν

bod , E: ^ D
E τῆς σωτηρίας ἦν, τοῦ χειμῶνος μέλλοντος αὐτοὺς
rum esset,accendunt pyram. Hinc Paulus acce- διαφθείρειν, ἀνάπτουσι τὴν πυράν. Εἶτα ὃ Παῦλος
pa sarmenta in rogum infert, ut ille subjungit : λαξὼν φρύγανα ἐπετίθει ἐπὶ τὴν πυράν" ὃ καὶ “δηλῶν
Cum congregasset autem Paulus sarmentorum.— ἐπάγει λέγων" Συστρέψαντος δὲ τοῦ Παύλου φρυγάνων
. . . ge - x e 2x σ e -»
multitudinem. V i illum operantem ; et nus- πλῆθος. “Ὅρα αὐτὸν ἐνεργοῦντα, καὶ οὐδαμοῦ θαυμα-
quam frustra mirabilia patrantem, sed ob necessi- τουργοῦντα ἁπλῶς, ἀλλ᾽ ἀπὸ χρείας" xol ἐν τῷ χει-
. * τι L -
2 2 d - AA D a. Ἂς
latem : nam 1n JE quoque non $iné causa μῶνι γὰρ αἴτίας οὔσης προεφήτευσεν, ἀλλ᾽ οὖχ ΩΣ,
prophetavit, et bic rursum sarmenta colligit οἱ χαὶ ἐνταῦθα πάλιν φρύγανα συλλέγει καὶ ἐπιτίθησιν.
imponit. Vide illum non ad fastum vel superflue υς Ὅρα οὐδὲν τετυφωμένον ποιοῦντα οὐδὲ περιττὸν, ἀλλ᾽
- Ξ I " ". , -—-—- E Ld
agentem, sed ut illi servarentur calore quodam ὥστε διασωθῆναι αὐτοὺς, καὶ θέρμης τινὸς ἀπολαῦσαι.

fruentes. Deinde vipera ex calore egressa manum Zia ἐξελθοῦσα, τῆς χειρὸς

ejus invasit : et quod. invaserit, palam est ex se-

ΩΝ quis ES AEn
ἔχιονα EX τῆς ϑέρμτης
2m m-— c m 4 ^ d a ᾿Ξ Sce - e RJ
αὕτου ἅπτεται" χαὶ ὅτι ἥψατο, ὄηλον ποιεῖ τοῦτο ἐκ

τῆς ἐπαγωγῆς; λέγων Ὡς δὲ

quentibus. 4. Ut vero viderunt barbari pen-

a Quidam sic incipiunt : παρεῖχον, φησὶ, οὐ τὴν τυχοῦ-
σαν φιλ. ἡμῖν οἱ βάρθαροι, ὀνώψαντες πυράν" ἐπεὶ οὐδέν....
διαρθείρειν. εἴτα ὃ XI., eL ἴῃ sequentibus perpetua lectio-
num discrimina, [ Sic A. B. C., quorum recensionem
in hac homilia, id quod mireris, sequi videtur Latinus

ELS '
εἰδον οἱ βάρδαροι τὸ

Interpres, Erasmum dicimus, constanter hucusque ille
addictus Codici D. |

b [πάντας omisit D, Uude inclusimus.]

* [δηλῶν, quo carent Editi , debetur Codici D.]

IN ACTA APOSTOLORUM.

» ^ Y^ Y
θηρίον κρεμάμενον ἐχ is χειρὸς αὐτοῦ, ἔλεγον πρὸς

» E το ^
ἀλλήλους: πάντως φονεύς ἐστιν ὃ ἄνθρωπος οὗτος, ὃν
y

^ , , c , € NI ^, y
διασωθέντα 8x τῆς θαλάσσης f, δίχη sv οὐχ εἴασε.

, -Ὁ M -» , cr 25 2 ^
Καλῶς xaX τοῦτο συνεχωρήθη, ὥστε xat ἰδεῖν αὐτοὺς
M ἜΝ ὦ cr , N 2 bod
xai φθέγξασθαι ταῦτα, ἵνα ὅταν γένηται, μὴ ἀπιστῆ-
* D cr , ,
ται * τὸ θαῦμα. Ὅρα τὴν φυσιχὴν χρίσιν διηρθρωμέ-
^ ^ , , M Ὲ
νην xat παρὰ βαρύάροις, xai αἰδεσίμως αὐτοὺς πρὸς
^ , , € —
ἀλλήλους λέγοντας, xo μηδὲ χαταγινώσχοντας ἁπλῶς.
ei T , Ψ E
Οὕτω xal οὗτοι πρότερον βλέπουσιν, ἵνα μᾶλλον θαυ-
, € i 3 , t LO ' θ᾽ , a.2
μάσωσιν. Ὁ μὲν οὖν ἀποτιναζάμενος τὸ θηρίον * εἰς
N m zi 5» οι TN 26 D xx
τὸ πῦρ; ἔπαθεν οὐδὲν χαχόν " oi OS προσεδόχων αὐτὸν
, , “ ,
μέλλειν πίμπρασθαι, ἢ χαταπίπτειν ἄφνω νεχρόν.
^g ^ A ,
[πὶ πολὺ δὲ αὐτῶν προσδοκώντων xo θεωρούντων
» y
υνηδὲν ἄτοπον εἰς αὐτὸν γινόμενον, μεταδαλλόμενοι
E e Y "^ , p ^ ,
ἔλεγον θεὸν αὐτὸν εἶναι. "Οἵ ἐνόμιζον αὐτὸν πίμ.-
πρασθαι,; τουτέστι, Sui rpiuodat οὗτοι θεασάμενοι,
ὅτι οὐδὲν χαχὸν ἔπαθε, λέγουσιν, ὅτι θεός ἐστι. Πάλιν
M^ ^ bd y, M - »,
ἄλλη τούτων ὑπερδολὴ τιμῆς, ὥσπερ καὶ τῶν ὄχλων
Ὁ s τ s D ' , E
τῶν ἐν Auxaovia. "Ev δὲ τοῖς περὶ τὸν τόπον ἐχεῖνον
τ - e , , , ,
χωρία ὑπῆρχε τῷ πρώτῳ τῆς Xem ὀνόματι spp
"^ , ,
ὃς ἀναδεξάμενος ἡμᾶς τρεῖς ἡμέρας φιλοφρόνως ἐξένι-
^
Ἰδοὺ πάλιν ἄλλος φιλόξενος ὃ Πόπλιος, χαὶ
v
ἰδὼν, ἀλλ᾽
ον , » 7 2 M] € ^Y
τῆς συμφορᾶς μόνης ἐλεήσας αὐτοὺς, ὑπεδέξατο

σεν.
55V

πλούσιο χαὶ εὐπορώτατος. Οὗτος οὐδὲν
ς

:
MJ ^N c
xot uu: τευσεν. "Eyévexo δὲ τὸν πατέρα τοῦ Ποπλίου
πυρετοῖς χαὶ δυσεντερία συνεχόμενον καταχεῖσθαι"
c ^ ^ y
πρὸς ὃν ὃ Παῦλος εἰσελθὼν xai προσευξάμενος, ἐπι-
Y Y - 2 2! 3 "0 y* *
θεὶς τὰς χεῖρας αὐτῷ, ἰάσατο αὐτόν. Ἄδστε ἄξιος ἦν
e θεῖ Nc MSN pt £^ 3 vr 3 NN
τοῦ παθεῖν χαλῶς" διὸ xai ἀμοιδὴν αὐτῷ ἀποδιδοὺς
M ΕἸ ^ e REA 3p “" 7 ^ ,
τῆς ἀποδοχῆς , ἰάσατο αὐτόν. Τούτου δὲ γενομένου,
χαὶ οἱ λοιποὶ οἱ ἔχοντες ἀσθενεῖς ἑ ἐν τῇ νήσῳ, προσ-
ἤρχοντο xal ἐθεραπεύοντο - οἷ καὶ πολλαῖς τιμαῖς ἐτί--
* E ES Pho vit) τ 2 £0z M N
ψῆσαν ἡμᾶς, καὶ ἀναγομένοις ἐπέθεντο τὰ πρὸς τὴν
, WT , 1
χρείαν’ τουτέστι, xa ἥμῖν ἔδωχαν ἀναγομένοις τὰ πρὸς
^ d , A - » ea kJ M 5 NV c.
τὴν χρείαν xat τοῖς ἄλλοις. “Ορα αὐτοὺς οὐδὲ τοῦ χει-
΄ “ , /, 5 , 3 '
n iva; ἀπαλλαγέντας μένοντας ἜΘ σΣΣΣ ἀλλὰ χαὶ
τὴν ὑποδοχὴν φιλότιμον γενομένην δι’ αὐτόν" τρεῖς
γὰρ μῆνας ἦσαν ἐχεῖ τρεφόμενοι πάντες. Καὶ ὅτι το-
σωῦτον χρόνον ἐποίησαν, ἄχουε πῶς τοῦτο ἑρμηνεύων
ἐπάγει" Μετὰ δὲ τρεῖς μὴ ἀνήγχθ ἐν πλοί
ἐπάγει" Μετὰ δὲ ree μῆνας ἀνήχθημεν ἐν πλοίῳ
,
παραχεχειμαχότι ἐν τῇ νήσῳ Aes ξανδρίνῳ, παρασή-
,
μῳ Διοσχούροις. Καὶ χαταχθέντες εἰς Συραχούσας,
π , 5 , - E] ,
πεμείναμεν ἡμέρας dus Ov UEEDe Euge 6 χατην-

,

Ms oci εἰς Ῥήγιον" χαὶ μετὰ μίαν ἡμέραν ἐπιγενο-

δευτεραῖοι ἤλθομεν εἰς Ποτιόλους " οὗ
2^
ἀδελφοὺς, παρεχλήθημεν ἐπ᾽ αὐτοῖς ἐπιμεῖ-

ς ,

PRA Sor. eel ci
vat ἡμέρας ἑπτά" xol οὕτως εἰς τὴν Ρώμην ἤλθομεν.
3525

Kaxeiüev ot ἀδελφοὶ ἀχούσαντες τὰ περὶ

H

ἡμῶν, £7).

* [τὸ θαῦμα omnes Codd. et Savil.; τῷ θαύματι Montf,
c Commel.]
| [ εἰς τὸ πῦρ. Hoc abest a D.]

b

C

44 I
dentem. bestiam. de manu ejus, inter se dice-
bant : Utique homicida est homo hic, quem
servatum de mari ultio non sinit vivere. Bene
hoc permissum est, ut talia illi viderent et loque-
rentur, ut futuro miraculo fidem non negarent.
Vide naturale judicium a barbaris prolatum ,
ipsosque honeste inter se loquentes, nec simplici-
ter damnantes. lta hic prius vident, ut magis mi-
rentur. 5. 4t ille excussa bestia in ignem, ni-
hil mali passus est : 6. illi vero existimabant
eum in tumorem convertendum et subito casu-
rum mortuum. Diu autem illis evspectantibus,
et videntibus nihil illi mali accidere, mutata
sententia, dicebant ipsum esse deum.Qui existi-
inabant illum Zn tumorem convertendum, id est,
dirumpendum : videntes hi eum nihil mali pas-

HOMIL. LIV.

sum, dicunt esse deum. Rursus supra modum il-
Te ln:
locis autem. vicinis erant predia principis in-
sule nomine Publii; qui nos suscipiens, triduo
nos benigne hospitio recepit. Ecce iterum alius
hospitalis Publius dives et opulentus : qui cuin
nihil vidisset, sed ob solam calamitatem misertus
illorum, hospitio excepit et fovit. 8. Contigit au-
tem, patrem Publi febribus ac dysenteria
veratum decumbere : ad quem Paulus ingres-
sus oravit, impositisque illi manibus curavit
eum. Quia dignus erat beneficio, vicem illi hospi-
talitatis rependens, curavit patrem. 9. Quo facto,
omnes qui in insula habebant infirmitates, ac-
cedebant et curabantur : 10. qui etiam mul-
tis honoribus nos honoraverunt, et solventibus
ünposuerunt que necessaria erant : id est, et
nobis solventibus necessaria dederunt et aliis. Vide
illos a tempestate liberatos, non fuisse neglectos;
sed etiam propter Paulum liberali hospitio susce-
ptos : per tres enim menses alimenta omnibus sup-
peditata sunt. Quod enim tantum temporis ibi
manserint, audi quomodo postea narret : 11. Post
menses autem tres, navigavimus in navi ALe-
xandrina, que in insula hiemaverat, cui erat
insigne Castor et Pollux. 12. Et cui venisse-
mus Syracusas, mansimus ibi triduo. 15. Inde
circumlegentes depenimus Rhegium : et post
unum diem. flante austro, secunda die veni-
mus Puteolos : 14. ubi inventis fratribus, ro-
gali sumus manere apud eos septem dies'; et
sic venimus Romam. 15. Et inde cum audis-

lum honorant, ut turba ilie in Lycaonia.

b([ προσεδόκων αὐτὸν, φησὶ, πίπτειν vix2óy' χαὶ πάλιν
θεασώμενοι, sic ἃ. B. C. et Savilius. Item futerpr. Lati-
nus.]

442 S. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.
sent fratres, occurrerunt nobis usque ad. .4p- θον εἰς ἀπάντησιν ἡμῖν, ἄχρις Ἀππίου φόρου, xa

pii forum et Tres tabernas. Quos cum vidisset
Paulus, agens gratias Deo, accepit fiduciam.
Vide quomodo propter Paulum hzc omnia fiant,
ut crederent vincti, milites, centurio. Nam etsi lapi-
dei fuissent, et per ea quz consulentem audierant,
et per ea qui przdixerat, perque miracula quze
patrarat, et ex alimentis sibi suppeditatis, magna
de illo concepissent. Vide quando rectum judicium
est, nec affectu praeoccupatum, quomodo statim re-
etas et probatas sententias accipiat. Jam inSiciliam
pervenerat praedicatio ; jam usque Puteolos perti-
gerat, ubi repertis quibusdam fratribus apud illos
manent. Deinde alii, fama permoti, ipsis occurre-
runt : tantus erat fratrum affectus, qui non turbati
sunt, quod Paulus esset in vinculis, sed. obviam
venerunt. Vide autem illum humanum quidpiam
passum esse. Ziduciam, inquit, accepit. videns
fratres. Quamvis tot signa fecisset, accepit tamen
ex aspectu fiduciz augmentum. Hinc discimus il-
lum humano etiam more consolationem accepisse,
et contra. 16. Cum autem venissemus Romam,
permissum est Paulo manere seorsum cum mi-
lite se custodiente. Viden'? permissum est illi,
ut seorsim maneret. Non parvum est et hoc argu-
mentum illum in magna admiratione fuisse : non
enim cum alii ipsum annumerabant. Post tres
autem dies convocavit primos Judeorum. Post
triduum accivit primos Judaeorum, ne aures illo-
rum przoccuparentur. Et quid commune cum illis
habuit? non enim illi accusaturi ipsum erant. At
ille non hoc curabat, sed hoc docere volebat, ut ne
€x dictis offenderentur.

2. Juda ergo tot videntes miracula, perseque-
bantur, pellebant; barbari vero, qui nihil vide-
rant, ex sola calamitate misericordes erant. Omni-
no, inquiebant, Aomicida est hic homo. Non
simpliciter pronuntiant, sed, Omnino, dicunt;
id est, ut videre licet. Et ultio, inquiunt, zpsum
vivere non sinit. Exgo providenti: rationem ha-
bebant, et magis philosophi erant, quam ipsi phi-
losophi. Hi enim ea, que sub luna fiunt, provi-
dentia frui non sinunt : illi vero ubique putabant
Deum esse przsentem , et quod. licet multa quis
effugerit, non usque in finem tamen effugiet. Et

b

? Hic quzdam deerant in Morel. [et D., hzc nempe,
αὐτοὺς... ππαῦλον], quae adiecta sunt.

b Unus στρατιώτῃ ) χαὶ συνεχωρήθη αὐτῷ. Hic etiam
varietates passim et ad singulas fere occur-

406 -—

e

Τριῶν ταδερνῶν. Obc ἰδὼν ὃ Παῦλος, εὐχαριστήσας
τῷ Θεῷ, &)a6s θάρσος. Ὅρα διὰ Παῦλον πάντα γινό-
μενα ταῦτα, ὥστε πιστεῦσαι τοὺς δεσμώτας, τοὺς
του τος τὸν ἑχατόνταρχον. Ei γὰρ αὐτολίθινοι
σαν, χαὶ δι᾿ ὧν συμθουλεύσαντος ἤχουσαν, χαὶ OU

ὧν προειπόντος. xoi 20 ὧν θαυματουργήσαντος : xat

D
c

ὧν θρέψαντος ἀπέλαυσαν, μεγάλα ἂν

δι᾽ ἔφαν τάσθη-

Y , e ci 2 02 , e Y ἐξ

σαν περὶ αὐτοῦ. “Ὅρα ὅταν ὀρθὴ χρίσις ἡ, χαὶ μὴ
, , M Id , , ,

προχατειλημιμμένη πάθει τινὶ, πῶς εὐθέως Aau Gave:

M , M 2 ῃ M M — 1. ^ Ja
τὰς χρίσεις τὰς ὀρθὰς xoi τὰς ψήφους διεγνωσμένας.
m J, LU SURE d
Ἤδη καὶ τῆς Σιχελίας τὸ χήρυγμα ἥψατο" οὕτω διέ-
5" ,

ὄραμε χαὶ ἐν Ποτιόλοις, ἔνθα χαὶ ἀδελφούς τινας

, - 3 ^

εὑρόντες ἐπιμένουσι παρ᾽ αὐτοῖς. Εἴτα χαὶ ἄλλοι χατὰ

gu

^ ,

Ury αὐτοῖς ἀπαντῶσι" τοσαύτη ἦν 11 dU τῶν
ἄδελῳ φῶν; ὅτι οὐκ ? ἐθορύδησεν αὐτοὺς τὸ ἐν δεσμοῖς

- ES *-^ , ο

εἰναι τὸν Παῦλον, ἀλλ᾽ ἐξῆλθον εἰς ἀπάντησιν. “Ὅρα

^, , ,

δέ μοι αὖτ ὃν "πὶ M τινόν παθόντα. Θάρσος
M

cT - z / D c) X^ NU ^
caca σημεῖα ἐργασάμενος, ἀλλ᾽ uoc ἔλαδε καὶ ἀπὸ
m Y , 3 ^ , , er
τῆς ὄψεως προσθήχην. Ἀπὸ τούτου μανθάνομεν, ὅτι
, ' - - , σ
ἀνθρωπίνως xa παρεχαλεῖτο, x«i τοὐναντίον. “Ὅτε
Ὁ , ,
δὲ ἤλθομεν εἰς Ῥώμην, ἐπετράπη τῷ Παύλῳ μένειν
ο M ,
καθ᾽ ἑαυτὸν σὺν τῷ φυλάσσοντι αὐτὸν P στρατιώτῃ.
« ων , zen 9e ^ , ΕΣ
Ορᾶς; συνεχωρήθη αὐτῷ χαθ᾽ ἕαυτον μένειν. Οὐ μι-
D ν à
-— ΗΟ , —-— T
χρὸν xai τοῦτο τεχμήριον τοῦ πάνυ θαυμασθῆναι αὖ -
/ 2j M | Ai TE ΜᾺ 2 ecd ΕῚ ,
τόν- οὐ γὰρ δὴ μετὰ τῶν ἄλλων ἠρίθμουν αὐτὸν.
M ᾿ LA MICE , f πεν
E ver το δὲ μετὰ τρεῖς ἥμξέρας συγκαλέσασϑαι αὐτὸν
c τ᾿ Sal , | X ELO. ,
τοὺς ὄντας τῶν Ἰουδαίων πρώτους. Νίετὰ τρεῖς ἥμέρας
, - , σ M
ἐχάλεσε τοὺς 7 ape τῶν Ἰουδαίων, ὥστε μὴ προ-
m DN , bi
ληφθῆναι Καὶ τί χοινὸν πρὸς
ἐχείνους εἶχεν; οὐ γὰρ ἂν αὐτοὶ ἔμελλον χατηγο-
ρήσειν αὐτοῦ. Ἀλλ᾽ ὅμως οὐ τούτου ἐφρόντιζεν,
τ A --
“ τοῦτο διδάξαι χαὶ μὴ προστῆναι

αὐτῶν τὰς ax οἄς.

τὸν - N
ἀλλὰ αὐτοῖς τὰ λε-
;
γόμενα.
ς 1 OM. 12 NA ES ES ,
Ot μὲν οὖν ᾿Ιουδαῖοι τοσαῦτα purae θαύματα,
M

tx oV , ἤλαυνον * ot ὃ

(Qu
o2
c

PRAES οὐδὲν θεασάμενοι ,

-

φιλάνθ ποι ἦσαν. Πάντως
e 19 7

Οὐχ ἁπλῶς

b ΠΡ τῆς συμφορὰ
γεύς
"i

ἐστιν ὃ ἄνθος πος οὗτος.
, , €

ἀλλὰ, Πάντως, φασί - τουτέστιν, ὡς

Sp Y e NP

. Kat ἢ etx,

πρ ρονοίας λόγον εἰ um x2 des

Ὡς Q,-OG $Q.
za.
o o
G -
2 ^w
π-
x
2 E
εὶ

' » τῷ ,
φησὶ; ζῆν. οὖχ εἴασε αὐτόν.

e
«-
[rm
τὴ T
e
-.

- vc
o2
[O1]
τὶ

Ἄρα χαὶ τὸν περὶ
τῶν φιλοσόφων Ὁ

Ἢ ΕῚ

ἐτύγχανον. Αὐτοὶ ui ν γὰρ οὐχ ἀφιᾶσι

inue ἅπο-

f) Y € S c ml

λαύειν τὰ ὑπὸ σελήνην * oi δὲ πανταχοῦ νομίζουσι πα-

E b b * od my ^ ,ὔ -

ρεῖναι τὸν Θεὸν, xai ὅτι, xàv πολλά τις διαφύγη , οὐ
«ἀπλίμτο,

. Καὶ ὅρα, πῶς οὐχ ἐπιτίθεντα'

runt. [ Supra zzi, quod ante ἀνθρωπίνως legebatur, po-
suimus post, ut habent A. B. C, In D. deést.]
e [τοῦ τε conj. Sail. τοῦ Δ. τοῦτο ceteri omnes.]

IN ACTA APOSTOLORUM.

διόλου, ἀλλ᾽ αἰδοῦνται τέως διὰ τὴν συμφοράν *

ἐχπομπεύουσιν, ἀλλὰ πρὸς ἀλλήλους λέγουσι *
,

ἐδίδασχεν ὑποπτεύειν * χαίτοι

M bj M e
γὰρ οεσμα τοῦτο
«

- E y M
ἐσμῶται ἦσαν. Αἰσχυνέσθωσαν oi λέγοντες, μὴ

πε ἢ ^ - ^ - ΕῚ - M

εὖ ποίει τοὺς ἐν ταῖς φυλαχαῖς " αἰσχυνθῶμεν τοὺς
, 4 3^ , Y .-T -

βαρόάρους "οὗ γὰρ ἤδεσαν τίνες ἦσαν ἐχεῖνοι, ἀλλ

y zu.

ἦσαν, ἐμάν-
Α

"Ent

€ 7 e
ἀπε , προσδοχώντων αὐτῶν »η τουτέστιν, ὡς

- -- τ , , »
ἅπο τῆς συμφορᾶς τέως; ὅτι ἄνθρωποι

M »! , ,
θανον * διὸ xo Q φιλανθρωπίας ἠξίωσαν αὐτούς.

^N ^Y
πολὺ δὲ
γον ἀνέυιενον απο LI Ὁ ὃ δὲ τό τε θη-

E

- ^ " ce Y , M
θοῦσαν E Τοῦτο ἰδόντες xo 1 dseiy xat
2 M 5*8 V ^

τὸ σημεῖον εὐθὺς, ἀλλὰ τῷ

E , /
ἐθαύμασαν. Οὐχ ἐγένετο δὲ

* "i 1 "y
χρόνῳ ἐνδιέτ τριψαν ot HEU ὥστε uj δόξαι φαν-

ξε qe

E

407

HOMIL. LIV.

445

vide, quomodo non insurgant in illum omnino,
sed propter calamitatem interim revereantur ; ne-
que illa divulgant, sed inter se dicunt : nam vin-
cula hanc injiciebant. suspicionem : vincti. enim
erant. Erubescant 11 qui dicunt , Ne benefacias
eis, qui in carceribus sunt ; pudorem nobis affe-
rant barbari: non enim sciebant quinam illi essent,
sed ex calamitate ipsos esse homines didicerunt ;
ideoque cum humanitate illos exceperunt. Mul-
tum autem illis exspectantibus, inquit ; id cst,
diu exspectabant eum moriturum. llle vero bestiam
excussit In ignem, et manum nihil passam mon-
stravit. Hoc videntes stupefacti et mirati sunt. Ne-
que statim deprehensum est signum, sed aliquam-

τασίας εἶναι - οὕτως oUx ἦν ἀπάτη, οὖχ ἦν συναρ- A diu exspectarunt homines, ne eee phantasia

παγή. Ἔν ὃ δὲ τοῖς περὶ τὸν τόπον ἐχεῖνον ὑπῆρχε χω-

, - , m , Ξ e y 7 ^ 5
ρία τῷ πρώτῳ τῆς νήσου , ὀνόματι Ποπλίῳ * ὃς ἀνα-
"NY

Gee OLULEVOG quc 9

- e
ι φιλοφρόνως ἐξένισε. Καλῶς οὕτως

-

2? N , ^ / 7
ELTE * φιλοφροσύνης γὰρ Be οιαχοσίας DU

nom

m: δὶ iz , a RU CE Ào L- 4 μ
χοντα τὸ ξενίσαι ψυχάς. "Evvoncov τῆς φιλοξενίας
ὅσον τὸ χέρδος * οὖὗχ ὡς ἀνάγχης οὔσης οὐδὲ ὡς ἄχων,
“7

ἀλλ᾽ ὡς Sut τιθέ μενος) τρεῖς ἡμέρας ἐξένισεν αὖ-

τούς. Διὸ xal ἀμοιδὴν τῆς τοιαύτης φιλοξενίας εἰχό-

- , E! ἔξ
τως λαμύάνει, χαὶ πολλῷ μείζονα ἢ ἔ

χε" τὸν γὰρ
E] - , € SJ

αὐτοῦ θεραπεύει ὑπὸ δυσεντερίας χαχῶς πά-
, , ^' NX » M y M ἊΝ

* οὐ μόνον δὲ HE ἀλλὰ xa πολλοὺς ἔχοντας

deles ἐνείας τῶν αὐτῶν ἀξιοῖ " ὃν χαὶ ἀμειδόμε ote E

υαῖς αὐτὸν χαὶ χορηγίαις δωροῦνται, diea δὲ ξῆλον

3

ποιῶν ἐπάγει * Ot xat πολλαῖς τιμαῖς ἐτ (uoa ἡμᾶς,

χαὶ ἀναγομένοις ἐπέθεντο τὰ πρ ρὸς τὴν χρείαν, Οὐχὶ
μισθὸν ἔλαόε, μὴ TUN ἀλλὰ τὸ γε ραμμενον
pee : Ἄξιος ὃ ἐργάτης τῆς τροφῆς αὐτοῦ ἐστιν.
Οἱ δὲ οὕτως αὐτοὺς ὑποδεξάμενοι, εὔδηλον ὅτι χαὶ
τὸν λόγον ἐδέξαντο τοῦ χηρύγματος " οὗ γὰρ ἂν ἐν
τριμήνῳ τοσαῦτα gm υὴ πρός αὐτῶν πιστευ--
σάντων χαὶ καρποὺς ἐπιδειξαμένων * ὥστε ἀπὸ τούτου
τεχμήριον μέγα τοῦ πλήθους τῶν πιστευσάντων ἔστιν
ἰδεῖν. Καὶ ἀνήχθη TA φησὶ, ἐν πλοίῳ ᾿Αλεξανδρίνῳ
παςαχεχειμαχότι ἐν τῇ νήσῳ, παρασήμῳ Διοσχούροις.
Ἴσως τοῦτο ἦν γεγραμμένον ἐν αὐτῷ - οὕτως ἦσαν
χαὶ πάλιν σπεύ-

P yg ^ ,
χατείδωλοι. “Ὅρα ἐνδιατρίόοντας, *

by -
OOV

cA- NY , , , /2 7 € /

c. Τῷ δὲ ΠΙχύλῳ ἐπετράπη μένειν xa0' ἑαυτόν.

4 M 2 τὰ d IT c [2 ᾿

Λοιπὸν αἰδέσιμος οὕτως ἦν ὃ iid gen ὡς xai ure

ε Α ἜΝ

ἑαυτὸν εἶναι. Καὶ ξένον οὐδέν" et γὰρ καὶ
,

τούτου

ot ( T i τ
προ φιλανθρώπως ἐχρήσαντο αὐτῷ; πολλῷ
c N b PONAT 7 M , ^
μϑλλον νῦν. Καὶ ἐπιγενομένου; φησι, νότου. OcUTE-
IS Χλῃ - ἫΝ I^ 7 o PESE
oxtot ἤλθομεν εἰς Ποτιόλους, οὗ εὐρόντες ae ελφοὺς ic
EUM uiuo 58. - 2 , , - €
maoexAvUvuev ἐπ αὑτοῖς

ἐπιμεῖναι ἡμέρας ἕπτά -

Yr ἢ b^ , PES : ΕΞ
[ καὶ πάλιν σπεύδοντας. Recepimus hac e marg. Sa-

vil., et confirmant B. C. D. Iafra in D. librarius alio-

esse:sic non crat fallacia, non fraus, /z: vicinis
autem locis erant predia primi insule, nomi-
ne Publii : qui nos suscipiens, benigne hospitio
excepit. Bene sic loquitur : benignitatis quippe
magn: est ducentas septuaginta animas hospitio
excipere. Cogita quantum sit hospitalitatis lucrum.
Non quod necessitas esset, neque quod invitus
agat, sed quod lucrum putet, per tres dies hospi-
tio illos excepit. Ideoque talis hospitalitatis mer-
cedem jure accipit, 1mo longe dono majorem : nam
pàatrem ejus curat a dysenteria male patientem;
nec modo ipsum, sed. multos etiam alios infirmos
curat, qui vicem rependunt honoribus, commea-
tu: quod hic declaratur : Qui. multis honoribus
nos prosequuti sunt, et solventibus imposue-
runt que necessaria erant. Non mercedem re-
cepit, absit; sed impletur id quod scriptum est :
Dignus est operarius cibo suo. Palam autem est
eos, qui sic illum. exceperunt, verbum pradica-
tonis accepisse: neque enim trimestri tempore
disseruisset, nisi illi vere credidissent et fructum
exhibuissent. Itaque hinc indicium est, magnum
fuisse credentium numerum, £t solvimus, inquit,
in navi Z/lexandrina, que hiemaverat in in-
sula, cujus insigne Castorum. ld fortasse in
illa pictum erat: ita erant idolis dediti. Vide illos
moras trahentes, et rursum festinantes. Paulo
autem. permissum fuit seorsum manere. De-
inum 1la venerabilis erat Paulus, ut seorsum ma-
nere permitteretur. Neqne 1d. mirum est : nam si
antehac. benigne illum exceperunt, multo magis
nunc. Et flante austro, inquit, postridie ve-
nimus Puteolos, ubi inventis fratribus, rogati

qun accuratissimus migravit versiculum.]

Matth.

to.

IO.

Exod. 2

JOANNIS CHRYSOST.

AAA s.
sumus apud illos manere septem diebus : et sic p
Romam venimus. Et inde ut fratres audierunt
de nobis, exierunt in occursum nobis usque ad
Appii forum et Tres tabernas. Quod periculum
metuentes exierint, vel hoc satis pro illis spon-
det. Vide quomodo in tanta navigatione ad nul-
lam. appellunt civitatem, sed ad insulam; et hie-
mem totam transigunt in navigatione: his ita dis-
positis, ut. qui simul navigabant, ad fidem dedu-
cerentur. Permissum est ei, inquit, ut perma-
neret solus cum milite ipsum custodiente. Et
opportune certe, ut nemini liceret ipsum insidus g
appetere : neque enim isthic licebat seditiones mo-
vere. Itaque non illum custodiebat, sed. curabat,
ne 1lli aliquid. molestum. accideret : non enim li-
cebat in tanta. civitate, ubi Imperator erat, quem
appellaverat Paulus, aliquid przter ordinem fieri.
Ita semper per ea, quz videntur contra nos esse,
pro nobis omnia fiunt: custos enim Paulo erat. Et
convocatis primis Judzeorum , cum illis disserit :
qui et contradicere verentur, atque ab illo igno- |.
minia notantur, nec quicquam audent proferre; A
nihil enim jam contra illum tentare licebat illis.
IIoc enim mirabile est, quod non per ea, qu: vi-
dentur ad securitatem conferre, sed per contraria
pro nobis omnia fiant. Quod ut discas, hinc per-
pende. Jussit Pharao pueros in flumen conjici.
Nisi projecti fuissent. pueri, nisi id. jussisset Pha-
rao, non servatus fuisset Moyses, non in regia
educatus. Cum servabatur, non in honore erat ;
cum expositus fuit, tum in honore fuit. Hoc vero
faciebat Deus, ut et potentiam et sapientiam suam
ostenderet. Minatus est Judzeus, dicens : /Vum oc-
cidere me vis ? et hoc illi profuit. Itaque ex pro- B
videntia factum est, ut visionem illam videret in
deserto, ut tempus congruens impleretur, ut phi-
losopharetur in. solitudine, et. secure viveret. Et
in omnibus quiz a Judaeis ipsi. parantur. insidiis
idipsum fit: tunc clarior efficitur:ut etiam Aaroni
contigit. Insurrexerunt in illum, et clariorem red-
diderunt ; hinc enim illi sacerdotale indumentum
paratur, tiara imponitur, et reliquus vestium or-
natus, ut. ordinatio ejus sine dubio sit; ut dein-
ceps admirationi habeatur a lamina zrea. Scitis
probe historiam : ideoque pretercurro. Et si vul- Ὁ
115, prisca ea de re adeamus. Cain fratrem occi-

a οὐ 92640. τὸν 2. χαὶ ταῦτα À. B. C.]

b [320222229 D., custodiebat, miles np. huic curze pre-
fectus. Ceteri Codd, et. Editi 22522222». Infra pro zz:-
2:5; Codicum recepimus e Sav, ἐφέσεως, ad. quod ipsi
conjectura ducti eramus.]

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

A Seg. CA. , - 5 E - -
xai οὕτως εἰς τὴν Ῥώμην ἤλθομεν. ΙΚάχεϊθεν οἱ ἀδελ-
m , M M
qot ἀχούσαντες τὰ Us "pene ἐξῆλθον εἰς ἀπάντ D.
ἡμῖν ἄχρις ᾿Ἀππίου φόρου xoi Τριῶν ποθ λας τι
φοδηθέντες τὸν χίνδυνον ἐξῆλθον, xal ταῦτα ἱχανὰ
5 , , σ
ἐχείνους πιστώσασθαι. “Ὅρα πῶς οὐδαμοῦ πόλει πα-
"e » , utt. Y , MOX e
ρξέθαλον ἐν τοσούτῳ πλῷ, ἀλλὰ νήσῳ, xa τὸν χειμῶνα
δ , CE ,
ὁλόχληρον διήγαγον πλέοντες, ἐχείνων ῥδυθιιζομένων
» Y , - , , 533 ,
εἰς τὴν πίστιν τῶν συμπλευσάντων, λέγω. ᾿“ππεετράπη,
X 7 ' H τῶ *
φησὶ, μένειν xa0' ἑἕχυτὸν, σὺν τῷ φυλάσσοντι αὐτὸν
, I^ , , [74 M »- ^
στρατιώτη. Maa εἰχότως, ὥστε μὴ ἐξεῖναι mi
5 Ig" E , S ges c u— 5 ' -
ἐχεῖ ἐπιθουλήν τινα αὐτὸν ὑποστῆναι " οὐ γὰρ ἐνῆν
- , "uy
στασιάσαι λοιπόν “Ὥστε οὐχ ἐχεῖνον P ἐφύλασσεν, ἀλλ
σ X Ψ' $5 N0 , i RE EY ^
ὥστε μὴ γενέσθαι τι τῶν ἀηδῶν * οὐ γὰρ ἐξῆν λοιπὸν
^ L4 Y , A (a , Y ^
Xa πόλεως οὔσης τοσαύτης, χαὶ βασιλέως ὄντος, xat

3. EU , H 5 01
ἐφέσεως οὔσης, γενέσθαι τι παρὰ τὴν ἀχολουθίαν.

τὶ SEU ber , 3 LES ἘΣ PN

Οὕτως ἀεὶ διὰ τῶν δοχούντων εἰν αι χαθ᾽ ἡμῶν, ὑπὲρ

εὐ τὸ , , Xr τ L στ ν

ἡμῶν πάντα γίνεται - φύλαξ γὰρ ἦν τοῦ Παύλου. Καὶ
^ K Dd 2 , -

συγχαλέσας τοὺς πρώτους τῶν ᾿Ιουδαίων, διαλέγεται

- - e Vo , E] * € "e ,

αὐτοῖς * οὗ xal ^ ἀντιλέγοντες ἀναχωροῦσι, xat ὑύρί-
,? Ὁ M ^' -» -

ζονται παρ᾽ αὐτοῦ; χαὶ οὐδὲν τολιλῶσιν εἰπεῖν - οὐ

M "3" / ' Y 5 ΩΣ
Yan τῇ £20UG ία αὖ τῶν ἔπετ de a7cETO λοιπ τον τὰ XXV QU-

τόν. Τὸ γὰρ! θαυμα στὸν τοῦτό ἐστιν, ὅτι οὐ διὰ τῶν
δοχούντων εἶναι dus ἀσφάλειαν, ἀλλὰ χαὶ διὰ τῶν
ἐναντίων πάντα ὑπὲρ ἡμῶν" ὑπ ἢ Καὶ ἵνα μάθης,
σχόπει ἐντεῦθεν. ᾿Εχέλευσεν 6 Φαραὼ ῥίπτεσθαι εἰς
τὸν ποταμὸν τὰ βρέφη. Εἰ μὴ ἐῤῥίφη τὰ βρέφη, * c
! ρέφη. Ei | ἐρρίφη βεφ; t
ἡ ἣ πρόσταξις τοῦ Φαραὼ ἐγένετο, οὐχ ἂν ἐσώθι
μὴ ἢ πρόσταξις τὸ pat) ἐγένετο, οὐχ ἂν ἐσώθη
TESI , ^ , ,
Μοῦσῆς, οὖχ ἂν ἐν βασιλείοις ἐτ
d Pia , 312 7. » —-
οὐχ ἦν ἐν τιμῇ "ὅτε ἐξετέθη, τότε ἐγένετο ἐν E

c LA: ^5 ὦ
0 Θεὺς, τ το εὐπορον αὐτου δειχνὺς χαὶ

Νὴ

θέλεις; χαὶ τοῦτο αὐτὸν ὥνησεν. Ἄρα

Τοῦτο δὲ ἐποί

(et a
εὐμήχανον. ᾿Ηπείλησεν αὐτῷ ὃ Ἰουδαῖος λέγων "

ἀνελεῖν με σὺ
οἰχονομικῶς γέγονεν, ὥστε τὴν ὄψιν αὐτὸν ἐχείνην
5 - D 7 cr

ἰδεῖν τὴν ἐν τῇ ἐρήμῳ, ὥστε τὸν προσήχοντα χρόνον
B ^ , b E] ^ -- -
πληρωθῆναι, ὥστε αὐτὸν ἐμφιλοσοφῆσαι τῇ ἐρήμῳ;

Δ 5 ἘΣ 5 , € σιν" ,
καὶ ἐν ἀσφαλεία ζῆν. Kat £v πάσαις ταῖς xav αὐτοῦ

M

mo T $5 Ww. f 3 Q4 S 2
τῶν Ἰουδαίων ἐπιθουλαῖς ταὐτὸν γίνεται * τότε λαυ.-

^ 3*4 , 2
πρό ρος καθίσταται, οἷον χαὶ ἐπὶ τοῦ Δαρών " ἐπα-
r4

νέσ τησᾶν αὖτ ᾧ, χαὶ ines τερὺν ἃ αὖτ ὃν ἐποίησαν -

Ae
γτεῦθεν γὰρ αὐτῷ καὶ τὸ ἵερο ατιχὸν ποιχίλλεται ἔν--

Q2 ὧν

' ^ -
δυμα, xat ἣ χίδαριὶς περιτίθεται, xai ὃ λοιπὸς τῆς
- , e ΄ 2 M
στολῆς χύσμος, ὥστε ἀναμφισθήτητον εἰναι τὴν γει-
, Un e M Rl ' Greg f) " ^v fj , 9! ^
ροτονῖαν, ὥστε χαὶ εἰς τὸ ἑξῆς θαυμάζεσθαι ἀπὸ τῶν
A Η Ν
πάντως τὴν ἱστορίαν * διὸ

x. Καὶ εἰ BoUAec0s , πάλιν

Ὁ Katy

τάλων τοῦ Puro Ἴστε

χαὶ τ Tiperp zi τὸ διήγημ.

^

ἄνωθεν τὰ αὐτὰ m τὸν ἀδελφὸν
c Morel. zzi λέγοντες. [Sic D.]
MIELE us ,absunt ab nostris Codd.
bus.]
a Unus αὐτὸν ἐποίησαν

intermedii».

omni-

ἐγξυξτο

^

» ἅττ: ἀναμρισθήτητον, Omissis

IN

5 fa. $XAN , Om , I^ ΝΜ δ.
ἀνεῖλεν, ἀλλὰ ταύτη μᾶλλον ὠφέλησεν * ἄχουσον γὰρ
τί φησι " Φωνὴ αἵματος τοῦ ἀδελφοῦ σου βοᾷ πρός
M / , -» “" M -
με" xal πάλιν ἀλλαχοῦ, Αἴματι, φησὶ, χρεῖττον
λαλοῦντι παρὰ τὸν Αδελ. Ἀπήλλαξεν αὐτὸν τῆς ἀδη-
ίας τοῦ μὲλ λοντος, τὸν μισθὸν ηὔξησε * τὴν TT

Li

άθομεν πάντες; ἣν 6 Θεὸς ἔ p» πρὸς αὐτόν. Tt les
,
UC

ἦδ χηται, δεξάμενος τάχιον τὴν τελευτήν ; Οὐδέν - τί
γὰρ, εἶπέ μοι, oi βράδιον τελευτῶντες χερδαίνουσιν ;

Ν

ἐν - οὐδὲ γὰρ παρὰ τὸ πολλὰ ζῆν ἔτη ἢ ὀλίγα ἢ
» N ' Y E] NI b τ c
ἀλλὰ παρὰ τὸ εἷς δέον £s τὴ Con.

εἴς παῖδες ἐνεθλήθησαν εἰς κάμινον, χαὶ διὰ

υ γεγόνασι λαμπρότεροι * ὃ Δανιὴλ εἰς λάχχον,

,
ame

siia
Ν 5 m / ,
xa ἐντεῦθεν περιφανέστερος χαθέστη.
« M c M N 3 / H
Ὁρᾷς πανταχοῦ τοὺς πειρασμοὺς μεγάλα τίχτον-
- b ΝΡ: T , E το S: 9 eX uu ἴσα;
τας ἀγαθὰ xat ἐνταῦθα, μήτι γε ἐχεῖ " ἐπὶ δὲ τῆς χα-

»

, - ye». , ^ » , »
κίας ταὐτὸν γίνεται, otov ἂν εἴ τις χάλαμον ἔχων
, b E A es -
παρατάττοιτο πρὸς τ "ὃ γὰρ τοιοῦτος δοχεῖ μὲν
, Y Ld ἊΝ -

πλήττειν τὸ πῦρ, αὐτὸ δὲ λαμπρότερον ποιεῖ, χαὶ
e ^ L M /

ἑαυτὸν ἀναλίσχει. 'l poo? γὰρ γίνεται ἢ χαχία, xol
ὑπόθεσις Jaen πρότητος τῇ "Seed * τῇ γὰρ ἀδικίᾳ εἰς

h
δέον τοῦ Θεοῦ χρωμένου, τὰ ἡμέτερα λάμπει ΝΕ.
Πάλιν ὁ διάδολος ὅταν ἐργάζηταί τι τοιοῦτον , λαμ.-
, E A pt
προτέρους ποιεῖ τοὺς ὑπομένοντας, 'Γί οὖν, φησὶν, ἐπὶ
RI 'ASX kJ b, E c AX ἘΞ ,ὕ E^ L
τοῦ AGXj. οὐ P γέγονε τοῦτο, ἀλλ᾽ ἀτιμότερος γέγονε:
m X 2 , c P 2. ΝΖ 3 "4 2 N/
Μάλιστα μὲν χἀχείνῳ ὃ Θεὸς εἰς δέον ἐχρήσατο᾽ εἰ δέ
, » Ei € ' 57 H N Y M

πού τι ἔπαθεν, αὐτὸς ἑαυτὸν ἠδίχησε τὰ μὲν γὰρ
παρ᾽ ade εἰς qu. ὡς deni μεγάλον ἡμῖν ἀγα-
θῶν αἴτια γίνετ EU τὰ δὲ mup ἡμῶν αὐτῶν οὐχέτι.
here γὰρ ἀδιχούμενοι μὲν Oo" ἑ

P

ὑπο δὲ

ἑτέρων, ἀλγοῦμεν,
e - ΕΣ ΕΝ, « Wu c Y dg
ἡμῶν αὐτῶν οὔχετι, δείχνυσιν ὃ Θεὸς, ὅτι ὃ

, ς

Ó
a ' , Du. ἢ cr
χαι p... €t XOTOG, Uy

cn 2^7 , 5^ - ^N
ξἕτέρου αοιχὼς πασγῶν , EUCOX LU. , οξ

» βλάπτεται

γενναίως φέρωμεν , τοῦτο δὲ

τ
Ὁ
"UO

€ Y 2^

αὐτὸν ἀδιχῶν
ἵνο μὲν

ἐχεῖ τοῦ Ἀδὰμ. γέ ἔγονε. Διὰ τί γὰρ ἐπείθου
M

T γυναικί; διὰ

τί γὰρ ἐναντία συμἝουλεύουσαν οὐκ
ams ἐχρούσω ; Σὺ πάντως Toe αἴτιος, ἐπειδὴ εἶ ὃ
διάθολος ἦν, ἔδει χατὰ τοῦτο τοὺς πειραζομένους πάν-
τὰς ἀπόλλυσθαι *
αἰτία. Ἀλλ᾽

" -- m A 5 217 C EX , » M M --
κατορθοῦν, ἢ εἶ παρ᾽ ἡμᾶς f, αἰτία, ἔδει xo χωρὶς τοῦ

εἰ δὲ μὴ ἀπόλλυνται, παρ᾽ ἡμᾶς ἣ
ΜᾺ

ἔδει, φησὶ, πάντας τοὺς πειραζομένους
διαδόλου ἀπόλλυσθαι; ᾿Γοῦτο xoi γίνεται - χαὶ γὰρ
πολλοὶ x«i χωρὶς τοῦ διαδόλου ἀπόλλυνται " οὐ γὰρ
ES :
δὴ πάντα αὐτὸς χατασχευάζει, ἀλλὰ πολλὰ καὶ ἀπὸ

, , Ὁ , - [4 , j^
μόνης γίνεται τῆς νωθείας τῆς ἡμετέρας * εἰ δέ που
Bec. va Do E s
κἀχεῖνος αἴτιος , ἡμῶν τὴν οἰῶν παρεχόντων. Εἰπὲ

E (

ὃ «t

ἰσῆλθε, φησὶν, εἰς αὐτὸν ὃ σατα

γάρ μοι, πότε τοῦ Ἰούδα:
53A NO xy
Αλλ᾽ ἄχου-

ι Y ^S
ὅτι χλέπτης ἦν, καὶ τὰ βαλλόμενα

ZEN

ἄῤολος ἴσχυσεν ἐπὶ

σ

Us c
E A *, ,

σὴν τὴν αἰτιαν *

Αὐτὸ

ΤῊΣ ;
ev. ως σθ--

pd
E£OX6

»* , e
εοχὲν αὐτῷ εὐρυχωρίαν τῆς

! [Editi γέγονέ τὶ τοιοῦτον. In altero consentiunt Codd. ]

a Iac, zzi μάλα ceo; desunt in uno,

ACTA APOSTOLORUM.

μηχέτι ἄλλως"

445
dit; sed sic illi magis profuit : audi enim quid di-
cat: ox sanguinis fratris tui clamat ad me j Gen. 4. το.
et rursus alibi : Sanguine melius loquente quam Hebr. 12.
Abel. Liberavit illum ab incerto futuri, merce- 36:
dem auxit: novimus omues dilectionem, quam
Deus erga illum habuit. In quo lzsus est, citius
morte sublatus ? In nullo : quid enim, quzso, lu-
crantur ài qui tardius moriuntur? Nihil : neque
enim felicitas ex vita vel longa vel brevi pendet,
D sed ex co, quod vita bene utamur. Tres pueri in-
jecti sunt in. fornacem, et hinc clariores effecti
sunt : Daniel in lacum, et inde splendidior ascendit.

HOMIL. LIV.

5. Vides ubique tentationes magna parere bona,
etiam hic » quanto magis illic! In malitia autem p,
idem 6vétig ac si quis calamum habens, przelietur nes. magna
contra ignem : videtur enim ignem percutere , ct! Bios d
ipsum fulgidiorem facit, et seipsum consumit. Ma-.
litia namque virtuti alimentum et splendoris occa-
sio est : nam Deo injustitia ut opus est utente, res

E nostrae magis fulgent. Rursum diabolus cum tale
quidpiam operatur, eos qui patiuntur splendidiores
reddit. Cur ergo, inquies, in Adamo hoc non factum
est, sed ille ignominiosior est redditus? Etiam illo
ut par erat usus est Deus; si vero quid passus sit,
ipse seipsum lzsit: nam quz ab aliis nobis inferun-
tur, magnorum nobis bonorum cause sunt; quae
autem a nobis ipsis, non item. Quia enim ab aliis
151 dolemus, a nobis autem ipsis non item, ostcn-
dit Deus eum, qui ab alio injuste patitur, clarum

499 2556, eum vero, qui seipsum ledit, damnum ferre:

^ et jure quidem, ut illud fortiter feramus , et non
hoc : alioquin vero totum ibi fuit Adami. Cur enim
credebas mulieri? cur adversa consulentem non
repulisti? Tu omnino in causa fuisti : nam si dia-
bolus in causa esset, oporteret omnes qui tentantur
perire: quod si non pereunt, in nobis causa est. At
oporteret, inquies, omnes qui tentantur recte agere;
vcl, si nos in causa sumus , etiam absque diabolo

Β perire?THoc etiam evenit; nam multi etiam absque
diabolo pereunt : neque enim ille omnia efiicit, sed
etiam multa fiunt ex 1gnavia nostra : quod si ille
in causa sit, nobis utique ansam prabentbus. Dic
enim mihi quandonam diabolus tantum valuit in
Judam? Quando ingressus est, inquies, in eum
satanas. Sed audi causam : quia fur erat, et quac
immittebantur portabat. Ipse dedit illi latum in-
prediendi spatium: et ita non diabolus initium dat,
sed nos illum recipunus ct. vocamus, Verum, in-

b iz dcestin uno Codice.

Qalamita-

tum
tas.

utili-

440 S. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

quies, si ille non esset, non gravia essent mala.Sed δου" ὥστε οὐχ ὃ διάδολος τὴν ἀρχὴν ἐντίθησιν, ἀλλ᾽
: E 2 er. D : - 3X ^ ,ὔ M c 2A $43? ? te -
inevitabile nos supplicium maneret: nunc enim, di- ἡμεῖς αὐτὸν δεχόμεθα xat χαλοῦμεν. A. εἰ μὴ ἐχεῖ-
lecte, peena nobis levior est; si vero ex nobisipsis νος, φησὶν, ἦν, οὐχ ἂν μεγάλα ἐγένετο τὰ δεινά. ᾿Αλλ᾽
gravia patraremus, intolerabile esset supplicium. ἀπαραίτητος ἡμῖν ἔμελλεν εἶναι f, χόλασις" νῦν μὲν
: 3 . S ' E 2 iN LCS EK ILAISDE SEU H
Dic enim, oro, si ea, quz» peccavit Adam, absque € γὰρ, ἀγαπητὲ, τὰ τῆς κολάσεως fui ἡμερώτερα, εἰ
." XA . . . . ASIN —— " »
consilio peccasset, quis illum ex periculis eripuis- δὲ δι᾿ ἑαυτῶν εἰργαζόμεθα τὰ δεινὰ, ἀφόρητος ἦν f,
set? Sed, inquies, non peccasset. Undenamhoc mihi τιμωρία, Εἰπὲ γάρ μοι, εἰ ταῦτα; ἃ ἥμαρτεν ὃ ᾿Αδὰμ,
dicis? Qui enim ita mollis erat et ignavus, atque χωρὶς συμόουλῆς ἥμαρτε, τίς αὐτὸν ἂν ἐξήρπασε τῶν
. m . 1 Bn H A EIN 5 das A ud e , , τω
ad insipientiam pronus, ut tale consilium accipe- κινδύνων; ÀXX οὐχ ἂν ἥμαρτε, φησί. Πόθεν uot τοῦτο
, ? n opa D
ret, multo magis etiam ex se fecisset. Quis diabo- λέγεις; Ὃ γὰρ οὕτω χαῦν:ς χαὶ ῥάθυμος χαὶ πρὸς
lus Josephi fratres in invidiam conjecit? δὲ vigi- — ἄνοιαν ἕτοιμος, ὥστε δέξασθαι τοιαύτην συμδουλὴν
o h 2 i n i**5
- : ^ 3 .- ἡ E πὶ τῷ" cec ᾿ ᾿ , - , E] -

B M / . . . L2 e - E
lemus ergo, dilecti, nobis diabolus σου auctor πολλῷ υᾶλλον xa χωρὶς τούτου τοῦτο γέγονεν ἄν. Ποῖος
erit, Quid enim Jobo nocuit tantum illius artifi- διάδολος τοὺς τοῦ ᾿Ιωσὴφ ἀδελφοὺς εἰς φθόνον ἐνέ-

. « . . . . 6. ο A ΄
cium ? Ne hoc, inquies, dixeris; sed qui infirmus ὕαλεν; Ἂν νήφωμεν τοίνυν, ἀγαπητοὶ, xal εὐδοχι-
est leditur. At infirmus, etiamsi diabolus nonesset, μήσεως ἡμῖν αἴτιος 6 διάδολος γίνεται. "Tt γὰρ ἔδλαψε
perinde leditur. Verum repones, magis cum illius D τὸν Ἰὼδ ἣ τοσαύτη * αὐτοῦ μηχανή; Μὴ εἴπης, φησὶ,
operatione leditur. Sed si cum illius operatione τοῦτο, ἀλλ᾽ ὃ ἀσθενὴς βλάπτεται. ᾿Αλλ᾽ ὃ ἀσθενὴς,
peccaverit, minus punitur : neque enim omnium — x&v μὴ διάδολος ἡ, βλάπτεται. ᾿Αλλὰ μειζόνως, φησὶ,
peccatorum pares sunt peenz.Ne nos ipsos deci- μετὰ τῆς ἐχείνου ἐνεργείας. Ἂλλ᾽ ἔλαττον, ὅταν μετὰ
piamus : non est nobis in causa diabolus, si vi- τῆς ἐχείνου ἐνεργείας ἁμάρτη, κολάζεται - οὐ γὰρ πάν-
gilemus : ille nos magis somnolentos excitat. Dic τῶν τῶν ἁμαρτημάτων αἱ αὐταὶ τιμωρίαι. M7, ἀπα-
enim mihi ( interim hec examinemus) : non sint τῶμεν ἑαυτούς * οὐχ ἔστιν fuv ὃ διάδολος αἴτιος, ἐὰν
ferae, non sit aeris intemperies, non morbus, non νήφωμεν " ἐχεῖνος ἡμᾶς μᾶλλον ἀφυπνίζει, ἐχεῖνος
dolores, non m«rores, nec quid simile: quid non ἡμᾶς διεγείρει. Eti γάρ μοι (τέως ταῦτα ἐξετάσω-

B d 2 i»
factus esset homo? Porcus magis quam homo, ut μέν), μὴ ἔστω θηρία, μὴ ἔστω ἀνωμαλία ἀέρων, μὴ

videtur mihi, fuisset, gulae et ebrietati se dedens, νόσος, μὴ λῦπαι, μὴ ἀθυμίαι, u3 ἕτερόν τι τῶν
et a nullo corum interturbaretur. Nunc vero curz? E τοιούτων * τί οὐχ ἂν ἐγένετο ὃ ἄνθρωπος; Xotpoc μᾶλ-
et sollicitudines gymnasium et schola philosophi; λον ἢ ἄνθρωπος, * δοχῶ μοι, γέγονεν ἂν, γαστριζό-
sunt illi, atque institutio optima. Hoc item per- μένος xat μεθύων, xo ὑπὸ μηδενὸς τούτων ἐνοχλού--
pende : educetur quis in regia sine dolore nec cura μενος. Νῦν δὲ αἱ φροντίδες xat αἵ μέριμναι γυμνάσιόν
vel sollicitudine , neque irz vel infortunii occasio- εἶσι φιλοσοφίας xa διδασχάλειον, xal ἀγωγὴ παιδείας
nem habeat, sed omnia quz concupiveritfaciat et ἀρίστης. Σχόπει δὲ καὶ ἄλλως " τρεφέσθω τις ἐν βα-
assequatur, omnesque habeat sibi obsequentes: σιλείοις μήτε λυπούμενος μήτε φροντίζων μήτε μερι-
annon talis homo omni fera irrationabilior fiet 2 μνῶν, xa μήτε ὀργῆς ἔχων πρόφασιν μήτε ἀποτυ-
Nunc vero sicut cos acuens nos sunt calamitates: — y(ac, ἀλλὰ πάντα, ἅπερ ἂν ἐπιθυμήσῃ, ποιείτω, xal
ideo pauperes divitibus sunt ut plurimum saplen- ἐπιτυγχανέτω, xal πάντας ἐχέτω ὑπαχούοντας - ἂν
tiores, utpote multis fluctibus vexati et exercitati. μὴ παντὸς θηρίου ἀλογώτερος γένηται “ ὃ τοιοῦτος ;
Nam corpus otiosum et immotum , morbis obno- 10 Νῦν δὲ ὥσπερ ἀχόνη ἐστὶν ἐχτρίδουσα ἡμᾶς τὰ τῶν
xium est et deforme; quod autem movetur et labo- περιστάσεων, τὰ τῶν θλίψεων. Διὰ τοῦτο τῶν πλου-
rat afíligiturque, formosius est et sanius: hoc etiam τούντων οἱ πένητες ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστόν εἰσι συνετώ-
in anima reperire est. Et ferrum si jaceat, rubigi- τεροι, χαθάπερ πολλοῖς περικρουόμενοι xol περιαν-
nem contrahit ; si exerceatur autem, splendet: τλούμενοι χύμασι. Καὶ γὰρ σῶμα τὸ μὲν ἀργὸν xoà ἀχί-
similiterque anima qui movetur; motio autem νήτον νοσῶδες xat ἀηδὲς, τὸ δὲ χινούμενον χαὶ κάμνον
animze sunt calamitates. Artesque pereunt, si non χαὶ ταλαιπωρούμενον ὡραιότερον xo ὑγιεινότερον ἡ
moveatur anima ; movetur autem, cum non omnia τοῦτο δὲ ἐπὶ ψυχῆς εὕροι τις ἄν. Καὶ σίδηρος χείμενος
plana sunt : movetur enim ἃ contrariis. Nisi con- μὲν διαφθείρεται, ἐργαζόμενος δὲ λάμπει - xal ψυχὴ

M

traria sint, nihil est quod moveat : exempli causa, Β ὡσαύτως χινουμένη " κίνησις δὲ ψυχῆς a περιστάσεις

c Unus αὐτοῦ ἀμηχανία. d ὁ τοιοῦτο: deest in uno Codice [in B. C.; in D. vero

x [y ^ - - - , : j ae : 3 . . 4 : Mc E » ,

[Hic δοχῶ pro Zezzt , supra ἀϑθυμέχι p ro vitioso zj2;- qui przcedit articulus «2t πόντας ἐχέτω. Δ, ὥρα 02... . γέ
pir, ev articulum desideratum ante τοιούτων restitui- νεται, Greece saltem.]

mus, omnia consentientibus Mss. ]

IN ACTA APOSTOLORU

“- ,
τῶν ἐναντίων.

12 M x 32 , 5 ^ μὴ »y V

Εἰ μὴ εἴη ἐναντία, οὐδὲν ἂν εἴη τὸ xt-
-^ €T , Ex / - E
νοῦν * οἷον, εἰ πάντα ἦν εἰργασμένα χαλῶς, οὐκ ἂν
- ΄ - Ej NC Spy / *Y '
εὗρεν ἣ τέχνη χινεῖσθαι. Οὕτω xai, * εἰ πάντα ἦν χατὰ
τ - E T V - mM
νοῦν ἡμῖν, οὐχ ἂν εὗρεν ἣ ψυχὴ κινεῖσθαι * εἰ πανταχοῦ
^ 2 mis 3 ἀντι m. NT ES d P τ,
διεδαστάζετο, ἀηδὴς ἦν. Οὐχ δρᾶς, ὅτι καὶ τροφοῖς

ΒΞ , MR x a RA P3
παραχελευόυεθα, μὴ διαπαντὸς βαστάζειν τὰ παιδία,
M T! hj
ὥστε μὴ sig ἔθος αὐτὰ χαθιστᾶν, μήτε ἐξίτηλα αὐτὰ
- -- , —
ποιεῖν; Διὰ τοῦτο τὰ ἐπ᾽ ὄψεσιν ἀνατρεφόμενα τῶν
, , , m ^ m d 3 ,
γονέων, ἀσθενέστερα γίνεται, τῆς φειδοῦς τῆς dxat-

2,
υγιειᾶν .

, Lud x
ρου τε xal ἀμέτρου λυμαινομένης αὐτῶν τὴν
p A ^ , , AY M MI ^
Kov xat λύπη σύμμετρος, καλὸν xat φροντὶς, καλὸν

τ ἐν E V XA

xxi ἔνδεια * ἰσχυροὺς γὰρ Huc ποιεῖ καλὰ xal τὰ

- "“ , Fr

ἐναντία * ἕχαστον γὰρ αὐτῶν ἄμετρον γενόμενον ἀπόλ-
M ^ 1 - v ^N OM c. c

λυσι, xai τὸ μὲν “αυνοῖ, τὸ δὲ διαῤῥήγνυσιν. Οὐχ

M m» M d x u

δρᾶς; ὅτι χαὶ τοὺς αὐτοῦ μαθητὰς ὃ Χριστὸς οὕτως

- Y ΝΠ Lad L2
ἐνάγει; Εἰ ἐχεῖνοι δὲ τούτων ἐδέοντο, πολλῷ μᾶλλον
- S A - b Y
ἡμεῖς. Ei δὲ δεόμεθα, μὴ ἀγαναχτῶμεν, ἀλλὰ xol
M - J , à] m m d
χαίρωμεν ἐπὶ ταῖς θλίψεσι * φάρμακα γὰρ ταῦτά ἐστι
- , , δ 1 i]
χατάλληλα τοῖς ἡμετέροις τραύμασι, τὰ μὲν πιχρὰ,

“τὰ δὲ ἡδέα" ἑκάτερον δὲ αὐτῶν χαθ᾽ ἑαυτὸ ἂν εἴη
ἄχρηστον. Χάριν τοίνυν ἔχωμεν τῷ Θεῷ ὑπὲρ τούτων
ἁπάντων * οὐ γὰρ ἁπλῶς ταῦτα συγχωρεῖ γίνεσθαι,
ἀλλ᾽ ὑπὲρ τοῦ συμφέροντος τῶν ἡμετέρων ψυχῶν.
TZ,» ἡμετέραν τοίνυν εὐγνωμοσύνην ἐπιδειχνύμενοι,
εὐχαριστῶμεν, δοξάζωμεν, γενναίως ἃ τέχωμεν, τὸ
πρόσχαιρον αὐτῶν λογιζόμενοι, καὶ πρὸς τὰ μέλλοντα
τείνοντες ἑαυτῶν τὴν διάνοιαν, ἵνα χαὶ τὰ παρόντα
"χούφως ἐνέγχωμεν, καὶ τῶν μελλόντων ἐπιτυχεῖν ἀγα-
vw χαταξιωθῶμεν,, χάριτι χαὶ φιλανθρωπία τοῦ
Μονογενοῦς αὐτοῦ, μεθ᾽ οὗ τῷ Πατρὶ ἅμα τῷ ἁγίῳ
Πνεύματι δόξα, κράτος, τιμὴ, νῦν xai ἀεὶ, xal εἰς
τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

* [ Hzc, εἰ πάντα.... χινεῖσθαι, quz in Commel. et
Montf. desiderantur, supplevimus e Codd. et Savil.]

a τὰ 0i ἥμερα᾽ ἑχάτερον, Sic idem Codex.

b [Sic Codices. Quod legebatur γεννχίως, ex supe-

C

Wd. HOMIL. LIV.

447

si omnia essent pulchre facta, non inveniret ars in
quo moveretur. Sic si omnia essent juxta mentem
nostram, non inveniret anima, quo moveretur : si
ubique gestaretur, ingrata esset. Non vides nos
nutrices jubere non semper infantes gestare, ne in
hane consuetudinem deducant, neve imbecilles
fiant? Ideo qui in conspectu parentum educantur,
infirmiores sunt , eo quod intempestiva et immo-
derata cura illorum valetudinem pessumdet. Bonus
est dolor moderatus, bona cura, bona talis egestas:
fortes enim nos reddunt quz bona et contraria sunt ;
sed eorum singula si immoderata sint, perdunt,
aliudque emollit, aliud dirumpit. Nonne vides
Christum discipulos suos sic instituere? Si illi his
egebant, multo magis nos. Si nos egemus, ne in-
dignemur, sed gaudeamus in tribulationibus : hu-
jusmodi namque pharmaca sunt nostris vulneribus
congruentia, alia quidem amara, alia vero blanda:
utrumque autem illorum , si solum fuerit, inutile
est. Gratiam ergo Deo habeamus de his omnibus :
non enim sine causa.hzc sinit accidere, sed. ad
utilitatem animarum nostrarum. Gratum ergo ani-
mum exhibentes, gratias agamus, glorificemus,
fortiter resistamus, temporaneam eorum rationem
cogitantes, et ad futura mentem nostram extenden-
tes, ut et przssentia fortiter feramus, et futura bona
consequi dignemur, gratia et benignitate Unigeniti
ejus, quicum Patri et Spiritui sancto gloria, im-
perium, honor, nunc et semper, et in secula szcu-
lorum. Àmen.

rioribus hic repetitum videtur. Ceterum. doxologiam
exhibemus secundum eosdem Codices, Editi χάριτι τοῦ

Κυρίου ἡμῶν l. X. ὦ ἡ δόξα χαὶ τὸ χρόώτος; εἷς τοὺ: x. τ. À.
4 ^ 3

S. JOANNIS CHRYSOST.

448

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

HOMILIA LV.

Car. XXVIIL v. 17. Post tres autem dies con-
vocavit Paulus primos Judieorum. Cumque
convenissent , dicebat eis : F'iri fratres, ego
cum nihil contrarium fecissem populo vel
patriis moribus , vinctusab Jerosolymis tra-
ditus sum in manus Romanorum : 18. qui
cum interrogationem de me habuissent, wo-
lebant me dimittere , eo quod nulla esset
causa mortis in me. 19. Contradicentibus
autem Judceis , coactus sum appellare Cce-
sarem : non quasi habeam de quo gentem
meam, accusem. 20. Propter hanc ergo cau-
sam advocavi vos, ut viderem et alloquerer:
propter spem enim Israelis catena hac cir-
cumdatus sum.

1. Hoc bene et congruenter agit , cum primos
Judaornm ad colloquium convocat. Volebat enim
et se et alios a crimine liberare : se , ne accusa-
retur ab eis , et hoc illis noceret ; illos vero , ne
totum ipsorum videretur esse. Verisimile enim est
percrebuisse famam , ipsum a Judzis traditum
fuisse ; idque sufficiebat ad terrendum illos. Sta-
tim ergo huic rei occurrit , et sic seipsum man-
suete defendit. Vide porro quomodo defensionem
suam texat, dicens : F'iri fratres, ego cum nihil
contrarium. fecissem populo vel patriis mori-
bus , vincius ex Jerosolymis traditus sum in
manus Romanorum. Deinde quia verisimile erat
aliquos ex auditoribus dicturos esse : Quomodo
credatur te sine causa traditum fuisse? addidit :
Qui cum interrogationem de me habuissent,
voluerunt me dimittere ; ac si diceret : Testan-
tur Romanorum principes, qui et examinarunt
me et voluerunt dimittere. Qnomodo ergo non
dimiserunt ὃ Contradicentibus Judeis , inquit.
Viden' quomodo illorum crimina minuit ? Si enim
augere voluisset , poterat vehementius carpere.
Ideoque sic loquutus , subdidit : Coactus sum
appellare Cesarem. ltaque ad. veniam. omnia
spectant. Deinde ne quis diceret : Quid igitur? an
ut eos accuses , hac fecisti ? Per ea. que addit,
hoc corrigit, dicens : /Von. quasi habeam, de

* [ παρενάλεσα ὑμῖν χαὶ προσ) αλῆσαι D.]

a Quidam Mss. omissis, καλῶς T0UTO.... συγχαλῶν, ἴπ-
cipiunt ab his verbis, ἐβούλετο γὰρ χαὶ ἑχυτόν,

b [ Hzc,

τουτέττι..., χατηγορῆσαι , qua in omnibus

41

A

C

Dp

E

OMIAIA νε΄.

Y

5 ^ , r δ ES εἶν c Ta , M
Ἐγένετο δὲ μετὰ τρεῖς ἡμέρας, συγχαλέσασθαι τὸν

m N Y - 3 q
Παῦλον τοὺς ὄντας τῶν ᾿Ιουδαίων πρώτους. Συνελ-
, ^Y - E
θόντων δὲ αὐτῶν, ἔλεγε πρὸς αὐτούς" ἄνδρες ἀδελ-
^ Xi max 35. 2 / , c t» «ἢ à -. »,
qot, ἐγὼ οὖδεν ἐναντίον ποιήσας τῷ λαῷ ἢ τοῖς ἔθεσι
T , b -ε
τοῖς πατρῴοις, δέσμιος ἐξ Ἵε ροσολύμων παρεδῦ δόθην
3 M -T e € ,
εἰς τὰς χεῖρας τῶν Ῥωμαίων " οἵτινες ἀναχρίναντές
, -μ n
με, ἐδούλοντο ἀπολῦσαι, διὰ τὸ μηδεμίαν αἰτίαν θα-
, ,
vdzou ὑπάρχειν ἐν ἐμοί. ᾿Αντιλεγόντων δὲ τῶν Ἴου-
^ , , 5
δαίων,, ἠναγχάσθην ἐπιχαλέσασθαι Καίσαρα, οὐχ
ΛΝ, y e
ὡς τοῦ ἔθνους μου ἔχων τι χατηγορῆσαι. Διὰ ταύ-
^ zy Y sm RE , C oom 25 « Y
τὴν οὖν τὴν αἰτίαν " παρεχάλεσα buc ἰδεῖν xai
m— , b τ ^
προσλαλῆσαι" ἕνεχεν γὰρ τῆς ἐλπίδος τοὺ Ισραὴλ,

Tcr,
ieep

M er^ ,
τὴν ἅλυσιν ταυτὴν ἔχευαν.

aK eA ey JR , — i ,

αλῶς τοῦτο χαὶ συμφερόντως ποιεῖ, τοὺς πρώ-

- 3 ες τὴν 5 o7 Ac z

τους τῶν ᾿Ιουδαίων εἰς διάλεξιν συγχαλῶν. ᾿Ε ούλετο
Y ^ I* 5S A Qe € ^

ns χαὶ ἑαυτὸν ἀπαλλάξαι αἰτίας χαὶ ἑτέρους " ἑαυτὸν

μὲν, ἵνα μὴ and uA euer xo τοῦτο αὐτοὺς

^
6 6£ ,

σαι gium, ὅτι ὑπὸ Ιουδαίων παρε-

ς

ιχα

7
βλάπτη " ἐκείνου ἵνα μὴ δόξη αὐτῶν εἶναι τὸ πᾶν.
ΡΟ

ἊΣ
Oz

Εἰχὸς yo x
δόθη"
ΩΣ M Y 2€ ^ da
πρὸς τοῦτο ἵσταται, xai τὰ χαθ᾽ ἑαυτὸν οὕτω πὼς

τοῦτο ανὸν ἦν αὐτοὺς πλῆξαι. Εὐθέως οὖν

, » - σ ^Y b
πράως ἀπολογεῖται. “Ὅρα δὲ πῶς xal τὴν ἀπολογίαν

y ,
ὑφαίνει, λέγων "Ἄνδρες ἀδελφοὶ, ἐγὼ οὐδὲν ἐναντίον

f -^ * es
ποιῆσας τῷ λαῷ ἢ τοῖς ἔθεσι τοῖς
,

ρεδόθην εἰς

We:
271€ ,

ἐξ Ἱεροσολύμων xa
μεν
πεῖν, πῶς ἔχε ει λόγον ἁπλῶς

, 2. e 3x àm
EE E QUTOG EUTOV, ETE!

,
ἐδούλοντο

πήγαγεν" Οἴτινε
3 Ys
t ἔλεγε "

ξ
NUS
t

c ἂν αχρίναντές | με,

VON αι" (c Bono ροῦσιν oi Ῥωμαίων ἄρ-
^ , ^
γοντες, οἱ χαὶ ἀνέχριναν χαὶ ἤθελον ἀπολύειν. Πῶς

“ ,
οὖν οὐχ ἀπέλυσαν ; ᾿Αντιλεγόντων ᾿Ιουδαίων, φησίν.
μα DU M 5 ^ »
ὋὉρᾶς πῶς χαθαιρεῖ αὐτῶν τὰ ἐγχλήματα; Ei γὰρ

5e. ΤᾺ ,»»o 5 ^ MI
&6o0Àeto αὐξῆσαι, ἐνὴν XO χαταφορικώτερον χρή-

)! λ οἵ 2 ^ δ , , ,
σασθαι. Διὸ xai οὕτως εἰπὼν, ἐπήγαγεν * ᾿Ηναγχά-
cr
ὥστε τὸ

E] ὌΝ, Cf ,
σθην ἐπικαλέσασθαι Καίσαρα" συγγνώμης

p idw B

τί οὖν; χαὶ ἵνα αὐὖ--

τῆς
m M ,

φορμοῦν, x«t λέγει" Οὐχ ὡς

ES Ens ER [:/ Tar. EJ
“παν ἐστιν. ἱτα. ἵνα prot EU),

cC , τ᾿ , 1

τῶν χατηγορήσης; τοῦτο πεποίηχας: διὰ ἐπα--
SUMUS UT «Ὁ ἢ

γωγῆς διορθοῦται τὸ 0

ἔχων

ἐπεχαλεσάμην Καίσαρα ovy ὥστε χατηγορῦ ἀλλ
TEX 6G LU ἴσαρα ovy ὥστε κατηγορῆσαι, ἀλλ

— Y -
του ἔθνους μου ι χατηγορήησαι 2E. τουτέστιν ;

absunt, ex D. supp'evimus. Idem cum ἃ. suppeditavit
infra ἐχθρῶς, B. C. ἐχηρός. Saxil et Montf. e Commelino

IN ΔΟΤᾺ APOSTOLORUM.

uU ^ "» ' , ἡ ZH M € c δὴ
ὥστε διαφυγεῖν τὸν χίνδυνον. “Ἰΐνεχεν γὰρ ὑμῶν τὴν
7" , m» D , , M
ἅλυσιν ταύτην περίχειμαι. Ἴ οσοῦτον ἀπέχω, φησὶν,
5 - M C cm ^ T [ c ERA A cnm
ἐχθρῶς πρὸς ἡμᾶς διαχεῖσθαι, ὅτι xat τὴν ἅλυσιν
TN "p 2 e a um FLA ^ 0- -
περίχειμαι. ΤΙ οὖν ἐχεῖνοι; Οὕτως ἐχειρώθησαν τῷ
, € M / MTS [4 Lv 2 Y MON e
λόγῳ , ὡς μὴ μόνον ὑπὲρ ἑαυτῶν, ἀλλὰ xat ὑπὲρ τῶν

Οἱ ὃ

-- : με / , '

vóg τις τῶν ἀδελφῶν ἀπήγγειλεν ἢ ἐλάλησέ τι περὶ
" - M - 2 Ὁ a

σοῦ πονηρόν. ᾿Αξιοῦμεν δὲ παρὰ σοῦ ἀχοῦσαι ἃ φρο-

C

m € M *
uiv, ὅτι πανταχοῦ ἀντιλέγεται. "ioci £Aeyoy* οὔτε
RA /, 2j ἣν Πα , ; , , LY
διὰ γραμμάτων, οὔτε δι’ ἀνθρώπων ἐγνώρισάν τι περὶ
- 3 - Ὡ , Z2 M
coU πονηρόν" πλὴν ἀλλ᾽ ἀχοῦσαι βουλόμεθα * παρὰ
ὦ 7 M ^ , y " PS
coU. Οὕτω προκατέδαλον τὴν οἰχείαν γνώμην Ost-
Y: hi M - er ms. L
χνύντες, xai φασί- Περὶ μὲν γὰρ τῆς αἱρέσεως ταύ-
γι SC) (NES ci e SN Ὁ Σ Θ
τῆς γνωστόν ἐστιν ἡμῖν, ὅτι πανταχοῦ ἀντιλέγεται.
ὩΣ 3 ,
Οὐχ εἶπον, ὅτι ἀντιλέγουεν, ἀλλ᾽, ᾿Αντιλέγεται, χα-
, € ' E L t τ σ᾿ ^Y - ὦ
τηγορίας ἑαυτοὺς ἀπολύοντες. ᾿Παζάμενοι δὲ αὐτῷ
-7 M M z ,ὔ , T
ἡμέραν, ἧχον πρὸς αὐτὸν εἰς τὴν ξενίαν πλείονες * οἷς
» Α τὴν c c
ἐξετίθετο διαμαρτυρόμενος τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ,
32 cC , cC ,
πείθων τε αὐτοὺς τὰ περὶ τοῦ [ησοῦ ἀπό τε τοῦ νό-
m Lud - b 2S e
μου Μωῦσέως xol τῶν προφητῶν, ἀπὸ πρωΐ ἕως
LI
΄ , - / CES
τέρας. Καὶ οἱ μὲν ἐπείθοντο τοῖς λεγομένοις, ot. δὲ
τὰ 5 M XS - E 504 E ) XAAÓ
ἠπίστουν. Εἶδες πῶς οὐχ εὐθέως ἀποχρίνεται, ἀλλὰ
, - cs - Y E m 7
δίδωσιν αὐτοῖς ἡμέραν τοῦ ἐλθεῖν xal ἀκοῦσαι" οἷς

e

ἢ , ^ , ^ , ^ , “
xai παραγενομένοις διελέγετο ἀπό τε τοῦ νόμου Μωῦ-
, ^ Lud Ld ee e b P] , € ἢ
σέως xal τῶν προφητῶν. Καὶ oi μὲν ἐπείθοντο, οἱ δὲ
X rap ^
ἠπίστουν. ᾿Ασύμφωνοι δὲ ὄντες πρὸς ἀλλήλους, ἄπε--
b B , Lud , Ld ce Lud M
λύοντο, εἰπόντος τοῦ Παύλου ῥῆμα ἕν" χαλῶς τὸ
χω NAVI E T e 7,
Πνεῦμα τὸ ἅγιον ἐλάλησε διὰ Ἡσαΐου τοῦ προφήτου
ὃς τοὶ ἔρας ἡμῶν, λέγον - Πορεύθ: ὃς τὰ
πρὸς τοὺς πατέρας ἡμῶν, λέγον - Πορεύθητι πρὸς τὸν
* e , M A
λαὸν τοῦτον, καὶ εἰπόν: dXoT, ἀχούσετε xa οὗ μὴ συν-
“ν ' κα bj 5gy^
ἥτε, xal βλέποντες ᾿βλέψετε xoi οὐ μὴ ἴδητε. Ἔπα-
, Hn 53, zl ω ΄ Y - 32A
χύνθη γὰρ ἣ χαρδία τοῦ λαοῦ τούτου, xal τοῖς cci
A M cT
βαρέως ἤκουσαν, xat τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτῶν ἐχάυ-
- - ' -
μυσαν, μιή ποτε ἴδωσι τοῖς ὀφθαλμοῖς xat τοῖς ὠσὶν
- - M /
ἀχούσωσι, xoi τῇ χαρδίᾳ συνῶσι, καὶ ἐπιστρέψωσι
d, , /
καὶ ἰάσωμαι αὐτούς. “Ὅτε ἀνεχώρουν ἀντιτασσομένων
-“ ου , ji € RA ms ἡ S1 2 , e ἢ
αὐτῶν, τότε τὸν Ησαΐαν ἐφίστησιν, οὖχ ἐχείνους δόρί-
I B 1 , " “7 7
σαι βουλόμενος, ἀλλὰ τούτους στηρίξαι. Τί λέγοντα;
5 “ 5 , M , A τ « cT cT RJ M
AxoT ἀχούσετε x^ οὐ μὴ συνῆτε. Op&c πῶς αὐτοὺς
4.7.2) , Ej Ἂν ,
ἐξέδαλε πάσης συγγνώμης ; εἴ γε xai τὸν προφήτην
» ον
ἔχοντες προαναφωνήσαντα πόῤῥωθεν ταῦτα οὐχ ἀπε-
"0 - ΄ -» v M
στράφησαν. Τῷ δὲ εἰπεῖν, Καλῶς, δείχνυσι χαὶ δι-
, *, - ^ - Ὁ
xac ἐχδεδλημένους “Ὥστε τοῖς ἔθνεσι δέδοται γνῶναι
' , c ΕΧ ux ' "Y. es /
τὸ μυστήριον τοῦτο. Οὐδὲν οὖν θαυμαστὸν, si ἀντέλε-
γον" ἄνωθεν τοῦτο προελέγετο. Εἶτα πάλιν τὸν ζῆλον

M - * €
χατ᾽ αὐτῶν χινεῖ τὸν ἐξ ἐθνῶν, ἐπάγων χαὶ λέγων" Γνω-

HOMIL. LV. 449

quo gentem meam accusem ; hoc est, Appellavi
Casarem, non ut accusarem, sed ut periculum
effugerem. Propter vos enim hac catena circum-
datus sum. Tantum abest , inquit, ut inimico
erga vos sim animo, ut hac catena circumdatus
sim. Quid ergo illi? Sermone ejus ita capti sunt,
ut non solum pro se, sed etiam pro cognatis suis
defensionem pararent : quod declarans sic pergit :
llli vero dixerunt ei : 24. Nos neque literas
de te accepimus a Juda, neque adveniens ali-

- c e , E En . κι » - . .
VvstG * περὶ uiv γὰρ τῆς αιρέσεως ταυτὴς γνῶστον ἔστιν (3 QqULS frati um nuniiavit. aut loquutus est ali-
i

quid de te mali. 22. Rogamus autem a te au-
dire que sentis : nam de secta hac notum est
nobis, quod ubique ei contradicitur. Ac si dice-
rent : Neque per literas , neque per homines signi-
ficarunt aliquid. mali de te : attamen a. te. audire
volumus, Sic praoccuparunt sententiam declarare
suam , et aiunt : JVam de secta hac notum est
nobis, quod ubique ei contradicitur.Non dicunt,
Contradicimus ; sed, Contradicitur, et se. ab
accusatione absolvunt. 95. Cum constituissent
autem ei diem, venerunt ad eum in hospitium
plurimi : quibus exponebat testificans regnum
Dei, suadensque eis de Jesu ex Moyse et pro-
phetis, a mane usque ad vesperam. 94. Et alii
quidem. credebant is, que dicebantur, alü
vero non credebant. Viden' quomodo non statim
respordit, sed diem illis audiendi constituit : cum
autem venissent , disserebat a lege Moysis et a
prophetis ; Et. alii credebant , alii vero non
credebant. 25. Cum autem non essent consen-
Uentes inter se , discedebant , dicente Paulo
unum verbum : Bene Spiritus sanctus loquutus
est per Isaiam prophetam. ad patres nostros »
26. dicens : l'ade ad populum istum , et. dic rs
eis : lure audietis , et non intelligetis ; et
videntes videbitis , et non percipietis. 91. In-
crassatum est enim cor populi hujus , et au-
ribus graviter audierunt , et oculos suos com-
presserunt, ne forte videant oculis, et auribus
audiant, et corde intelligant , et convertantur
et sanem eos. Cum discedebant inter se dissen-
tentes, tunc Isaiam prophetam affert, non ut
illis convicietur, sed ut hos firmet. Quid ait ille ?
"ure audietis, et non intelligetis. Viden' quo-
modo illos omni venia indignos ostendit ? siqui-
dem prophetam habentes jam olim hzc prenun-
tiantem , non conversi sunt. Cum autem dicit,
Bene , ostendit illos juste ejectos fuisse. Atque

ct. 22.18,

420 S. JOANNIS CHRYSOST.

ita gentibus datum est, ut hoc mysterium cogno-
scerent. Nihil mirum igitur si cdi ioastohai
hoc jam olim zw τς fuerat. Deinde zelum
eorum provocat ex gentibus, hac subjiciens : 28.
JYotum ergo sit ns F quoniam gentibus mis-
sum est hoc salutare Dei, et ipsi audient. 29.
Et cum hec dixisset, exierunt ab eo Judei,
multam habentes inter se questionem.
Mansit autem biennio toto in suo conducto, et
suscipiebat omnes qui ingrediebantur ad eum,
51. predicans regnum Dei, et docens que sunt
de Christo Jesu cum omni fiducia, nemine
prohibente, Amen. Hic ostendit demum liberta-
tem suam : Romz namque sine impedimento prz-
dicat, qui in Judza prohibitus fuerat, et mansit
biennio docens illic.

9. Sed superiora repetamus. Propter hanc
causam, inquit, adeocavi vos ut viderem ; id
est, ideo id volui, ne cuipiam liceret me accu-
sare, et qui in mentem venerint dicere : quia
manus eorum effugi, et ad. hoc veni. Non ut aliis
mala inferrem, sid ut ipse mala effngerem, veni.
Illi vero reponunt : Zogamus a te audire que
sentis. Vide illos mansuetius loquentes. Rogamus,
inquiunt, et volunt etiam pro illis rationem red-

gnum erat argumentum, quod se ipsi damnarent
neque sibi fiderent. Nam si fidissent , saltem con-
venissent, ut ipsum secum attraherent ; nunc au-
tem cum non fiderent, pigri fuerunt ad venien-
dum : alioquin vero etiam, quod sepe tentave-
rint, ostenderunt se fiduciam non habere. Et
alii quidem dictis credebant, inquit, alii non
credebant, et cum. non concordes essent, dis-
cedebant ; id est, non credentes recedebant. Vide
quomodo nunc non in illum struant insidias;

sed in Judza, ubi quasi in tyrannide erant. Cur b

ergo Deus providit, ut illo migraret dixitque :
Festina , exi ex Jerusalem ? Ut eorum nequitia
ostenderetur , necnon veritas prophetiz Christi ,
quod non sustinebunt : utque omnes discerent ,
ipsum ad patiendum esse paratum , idque ad con-
solationem vergeret eorum, qui erant in Judaa :
nam et ibi multa mala passus est. Si vero Judaica
praedicans, tanta passus sit, 51 predicasset Christi
gloriam, quomodo id tulissent ? Cum se purifi-
caret , non erat tolerabilis, quomodo autem prz-
dicans tolerabilis fuisset? Cur accusatis vos ? quid

audistis ? Nihil tale dixit. Visus est, et omnes C

b Alius χηρύττων, φησὶν, ἀκωλύτως. [Supra addidimus
κυρίου et mox 24: e Codd. nostris. Desunt enim in Sa-

ch 2
ὅλην ἐν

50. E

3 τὸ ὌΣΩ D SEXE,
Ἐνταῦθα δείχνυσι τὴν αὐτοῦ ἐλευθερίαν λοιπόν "

Oz! Nes d 9 2 NL NDA
Jet, χαὶ ἐμεῖνεν ἐπι OUO

NY EU
διὰ τοῦτο ἠδουλήθην

αὐτῶν διαφυ γὼν ἐπὶ τοῦτο ἦλθον οὗ γὰρ ἕ τέρ

418
dere : ideo constituta die venerunt. Hoc vero ma- A

M t ee. 2?
μὴ θαῤῥεῖν. Eti γὰρ 20

“ J LN c^ 2
συνῆλθον, ὥστε αὐτὸν συναρπάσαι" νῦν δὲ μὴ θαῤ-

ἄνα, RU Y » 5 ,
xat ασυμφῶνοι οντες ἀπελύοντο" του

^g
χαι στε

GO φορητὸς ἦν
Οὐδὲν τοιοῦτον εἰπεν ἁπλῶς.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

' S. eom - y» 5 , -
στον QUV EGTU) υμιν. ὅτι τοις ἔθνεσιν ἀπεστάλη *0U0-0

n ͵ E - - m

τὸ σωτήριον τοῦ Θεοῦ * αὐτοὶ xo ἀκούσονται. Καὶ ταῦτα
5 e 5 J ^ τὸ "-

αὐτοῦ εἰπόντος, ἀπῆλθον ot "IouSatot, πάλιν ἔχοντες

ἐν ἑαυτοῖς

, YTY^ e^
συζήτησιν. Ἔμεινε δὲ ὃ Παῦλος διετίαν

3.7

, X one NA , '
toto ψισθώματι xat GT EOEJ/ET0 πάντας τοὺς

3 7. M ^ Z
εἰσπορευοιμένους πρὸς αὐτὸν, κηρύσσων τὴν βασιλείαν
|v n Ü ? i 7j i
D cT Y m D
τοῦ Θεοῦ, xai διδάσχων τὰ περὶ τοῦ Κυρίου ᾿Γησοῦ
Χριστοῦ, μετὰ ac ὀδησίας ἀχωλύ Ἀμήν
Χριστοῦ, μετὰ πάσης παῤῥησίας ἀχωλύτως. Aud.

Py -

ρύττει γὰρ ἀκωλύτως ἐν Ρώμη 6 ἐν Ιουδαία χωλυ-

» NN/ 5 -
£TY, 010A GX.00V EXET.

'AXX ἴδωμεν ἄνωθεν τὰ εἰρημένα. Διὰ ταύτ ἣν οὖν

φησὶ, τὴν αἰτίαν παρεχάλεσα ὑμᾶς ἰδεῖν - τουτέστι,
,
L

cr X 72 95 ps
στε μὴ ξζφεινα τινι χατηγο-

EO MEER ΗΝ M CR r - NES 3 -
eof χαι τὰ MUR EE VO U.EV OE λέγειν, οτι δὴ d χξιρᾶς

οις ὃδι-

δοὺς χκαχὰ, ἀλλ᾽ αὐτὸς φεύγων xe ἦλθον. Οἱ δὲ
πρὸς αὐτόν" ᾿Αξιοῦμεν ἀχοῦσαι παρὰ σοὺ ἃ φρονεῖς.

Ὅρα χαὶ αὐτοὺς ἡμερώτερον διαλεγουένους " Ἀξιοῦ-

μεν, φησὶ, χαὶ βούλονται ἀπολογήσασθαι xol ὕπὲρ
δ. ἢ ANN. ΟΣ “τὶ * c c^
ἐχείνων: διὸ xo ἧχον ταξάμενοι αὐτῷ ἡμέραν. Τοῦτο

^M E - / m - cS
6€ τοῦ σφόδρα ἑαυτῶν χαταγνῶναι τεχμήριον xat τοῦ

2n

75 ^ -» ᾿ς
ἀῤδουν, χἂν τοῦτο ἐποίησαν xat

cMTLATUA d "T » E.

δοῦντες, xat ἐλθεῖν ὥχνησαν * ἄλλως τε xal τῷ πολ-
/ 3 rc c EA td Ἱ 3 2

λάκις ἐπιχειρῆσαι ἔδειξαν, ὅτι οὐχ ἐθάῤῥουν. Kal oi
EE S Da » / M c NY DES

μὲν ἐπείθοντο τοῖς λεγομένοις, φησὶν, οἵ δὲ ὁμοῖος δὴ

τέστι, μὴ πι-

ΕΣ , ms ^, E , dg, D
στεύοντες ἀνεχώρουν. Ὅρα πῶς οὐ ῥάπτουσιν ἐπιόδου-
M - b 5^ m EI
λὰς νῦν κατ᾽ αὐτοῦ, ἀλλ᾽ ἐν τῇ Ιουδαία, ἔνθα ὡς ἐν
m SES "pl 5, Ü , ^ z
τυραννίδι ἦσαν. Τίνος οὖν ἕνεχεν ῳχονόμησεν ἐχεῖ αὖ -
N EI - / E τ - ^
τὸν ἀπελθεῖν, χαίτοι εἶπε, Σπεῦσον, ἔξελθε ἐξ "le-
e ᾿Ξ Sr SOC c ^ 2 c , M
ρουσαλήμ: ἵνα δειχθῇ xat αὐτῶν ἣ xaxtx, xat ἣ
ΞΕ ma 7 --M *5 A u
προφητεία τοῦ Χριστοῦ ἀληθὴς, ὅτι οὖχ ἀνέχονται -"
A ci
xai ὥστε

PT: -- , c ci , E] -

μαθεῖν πάντας, ὅτι ἕτοιμος ἐστι παθεῖν,
La "- c 32 MN 4 , N
εἰς παράχλησιν τῶν ἐν Ιουδαίᾳ γενέσθαι τὸ

5 , - 223
οἰχονοιλούμενον * καὶ γὰρ χἀχεῖ πολλὰ ἔπαθε δεινά. Εἰ
δὲ No δὴ ΠῚ ἐν τὶ ὅν cS E σι ὍΣΟΣ
i χηρύττων τὰ ᾿Ιουδαϊκὰ, ταῦτα ἔπασχεν, εἶ ἐχή-

5i cntBdbncdscdo πε δισεόῦ. πῶς ἂν τυ ΡΣ
ρυττε τὰ τῆς δόξης τοῦ Χριστοῦ, πῶς ἂν ἠνέσχοντο;

c

; Τί ἐγχαλεῖτε bp.

Ἃννιζόμενος οὖχ ἐνένετο φορητὸς. χαὶ πῶς χηρύ
γνιζόμενος οὐχ ἐγένετο φορητὸς, χαὶ πῶς rng

μεῖς : τί ἠχούσατε
ὌὭφθη , χαὶ πάντας πα-

- Μ᾽ 7
θώξινεν. Εἰχότως ἄρα τοῖς ἔθνεσιν ἀπενεμήθη ἣ σω-

X ἂν
τηρία, εἰκότως μαχρὰν ἐπέμφθη, χἀχεῖ μέλλων τοῖς

vil. et Montf.

IN ACTA APOSTOLORUM.

ἔθνεσι διαλέγεσθαι. Σχόπει δέ" πρώτους ᾿Ιουδαίους
- » "JT 2 - h , 7 2,1.
χαλεῖ, ἔπειτα δείξας αὐτοῖς τὰ πράγματα, τότε ἐπὶ
M v y ΩΝ ἢ “ re S e E '
τὰ ἔθνη ἔρχεται. Τὸ δὲ οὕτως εἰπεῖν, ὅτι Εἶπε τὸ
Πνεῦμα, οὐδὲν θαυμαστόν * xo γὰρ ? ἄγγελος λέγεται
γνευμα, οὐὸξ [ Tope SETTenOS AE y
H d ^ , » c * A *
λέγειν ἅπερ ἂν ὃ Κύριος εἴπῃ. Καλῶς εἰπε, φησὶ, τὸ
Πνεῦμα τὸ ἅγιον: ἀλλ᾽ ἐνταῦθα μὲν οὕτως, ἐχεῖ δὲ
οὐχέτι. Ἄλλως δὲ καὶ ὅταν διηγῆταί τις περὶ τῶν ὑπὸ
τοῦ ἀγγέλου λεχθέντων, οὐ λέγει, καλῶς εἰπεν ὃ dy-
ἥξλος, ἀλλὰ, χαλῶς εἶπεν 6 Κύριος, καλῶς εἶπε τὸ
Πνεῦμα - ὡσεὶ ἔλεγεν οὐχ ἐμοὶ ἀπιστεῖτε, ἀλλὰ τῷ
Πνεύματι. Ὥστε ἄνωθεν τοῦτο προήδει ὃ Θεός. Οἵτι-
vec ἀναχρίναντές με; φησὶν , ἐδούλοντο ἀπολῦσαι " του-
τέστιν, οὐδὲν εὑρόντες ἄξιον καταδίκης ἐν ἐμοὶ, ἀπο-
λύειν ἤθελον. Καὶ δέον ἐχείνους ἐξελέσθαι, παρέδω-
χαν εἷς χεῖρας Ῥωμαίων - καὶ τοσαύτη f, περιουσία
m» t mf ei NM Sit y -—
τῆς ἐλευθερίας, ὅτι οὐδὲ ἐκεῖνοι ἴσχυσαν xavaxpivat,
ἀλλὰ δέσμιον παρέδωχαν. ᾿Ἤναγχάσθην, φησὶν, ἐπι-
,ὔ / E] € e y
χαλέσασθαι Καίσαρα, οὖχ ὡς τοῦ ἔθνους μου ἔχων τι
κατηγορῆσαι" τουτέστιν, οὐχ ἵνα P χαχοῖς ἑτέρους πε-
ριθάλω, ἀλλ᾽ ἵνα κακῶν ἐμαυτὸν ἀπάλλαξω,, τοῦτο
ἐποίησα, xoi οὐχ, ἑκὼν, ἀλλ᾽ ἀναγχασθείς. Ὅρα oi-
χειότητα ῥημάτων" οὐχ ἀλλοτριοῦται αὐτοὺς, ἀλλ᾽
οἰχειοῦται * τῷ εἰπεῖν, "'oU ἔθνους μου. Πάλιν δὲ χα-
τασπείρει τὸ δόγμα. Καὶ οὐκ εἶπεν, οὐ χατηγορῶ;,
ἀλλ᾽, Οὐχ ἔχω τι κατηγορῆσαι, χαίτοι τοιαῦτα πα-
M , 5» ,
θὼν οὕτω δεινά. Οὐδὲν οὖν τούτων φησὶν, ἵνα μὴ φορ-
M M ^ - -
τιχὸν ποιήσῃ τὸν λόγον * οὐδὲ γαρίζεσθαι αὐτοῖς δοχεῖ.
Καὶ διὰ τοῦτο οὐ λέγει, ἀλλ᾽ αἰνίττεται μόνον χαὶ
παρατρέχει" τοῦτο γὰρ ἦν τέως τὸ σπουδαζόμενον,
τὸ δεῖξαι ὅτι Ρωμαίοις παρέδωχαν δέσμιον. “ "Τοὺς δὲ
χαταδιχάσαι δέον ἐ sed δέον od ia du. ua
λον ἀπολογοῦνται" δι’ ὧν δὲ συνυφαίνουσι τὴν ἀπολο-
, mM— m -
γίαν, κατηγοροῦσιν αὐτῶν. Γνωστόν ἐστιν ἡμῖν, ὅτι
3 c ^ , , 5 : A M m
πανταχοῦ, φησὶν, ἀντιλέγεται. Ἀλλ᾽ εἰ καὶ τοῦτο συμ-
,ὕ n» M
βαίνει, ὅμως καὶ πιστεύετε πανταχοῦ. Οἷς ἐξετίθετο,
M , m
φησὶν; ἀπό τε νόμου xat προφητῶν. “Ὅρα πάλιν οὐκ
^ 7 v D
ἀπὸ σημείων; ἀλλ᾽ ἀπὸ νόμου xo προφητῶν ἐπιστο-
/ D m EO
μίζοντα αὐτοὺς, xai πανταχοῦ τοῦτο ποιοῦντα * χαί-
τοι γε ἐνὴν χαὶ σημεῖα ποιῆσαι, ἀλλὰ λοιπὸν οὐχ ἔτι
S Y ES 3 c Ξ
πιστὸν τὸ Ἐρέγβα Tv" μέγα γὰρ τοῦτο σημεῖον, τὸ
ἀπὸ νόμου χπὶ τῶν προφητῶν Suckéqeatnt Εἶτα iva
μὴ νομίσης παράδοξον εἶναι, τὸ μεῖναι αὐτοὺς ἀπει-
θοῦντας, ἐπάγει χαὶ προφητείαν τὴν λέγουσαν - Ἀχοὴ
; ΄ λ , M “- - b ᾿Ξ ^ À
meERS χαὶ οὗ μὴ συνῆτε μᾶλλον, φησὶ, νῦν ἢ
τότε. xoi ὄψεσθε, xal οὐ μὴ ἴδητε: μᾶλλον νῦν ἢ
, N 5 H Ν m"
τότε. lloc ἐχείνους εἴρηται ταῦτα τοὺς ἀπιστήσαν-
1 E] L Y
τας, ἃ καὶ οὐχ ὑδόρίζοντος ἦν, ἀλλὰ τὸ σχάνδαλον

^ Alii ἄγγελος δύναται λέγειν.
b χαχοῖς ἑτέρους, δα, unus Codex [D.] recie, Editi
male xaxóig ἑτέροις.

TOM. IX,

HOMIL. LV.

451

C exasperavit. Jure ergo gentibus salus concessa est,
jure procul missus est, illic gentibus pradicaturus.
Perpende autem, primos Judaeos advocat ; postea,
ut res illis monstravit, tunc ad gentes venit. Quod
vero dixerit, Dixit Spiritus, nihil mirum : nam
angelus dicitur ea dieere, que Dominus loquitur.
Bene dixit, inquit, Spiritus sanctus. Sed hic
sic, illic non item. Alioquin vero cum de quibus-
dam ab angelo dictis loquimur, non dicimus,
Bene dixit angelus ; sed, Bene dixit Dominus,

p Benedixit Spiritus ; acsi diceret : Non mihi fidem
negatis, sed Spiritui. Itaque hoc olim Deus prz-
viderat. Qui cum. examinassent, inquit, vole-
bant me dimittere ; id est, nihil. damnatione
dignum invenientes in me, absolvere volebant.
Et cum debuissent illum eripere, tradiderunt in
manus Romanorum ; et tanta erat libertatis abun-
dantia, ut etiam ipsi condemnare non possent,
sed vinctum tradiderunt. Coactus sum, inquit,
appellare Cesarem ; non quasi habeam de quo

E gentem meam accusem ; id est, non ut mala
aliüs inferam, sed ut me a malis liberem, hoc
feci, nec lubens, sed coactus. Vide verborum fa-
miliaritatem : non se alienum, sed proprium illis
facit, cum dicit, Gentis mec. Rursus autem
dogma disseminat. Nec dixit, Non accuso ; sed,
IVon habeo quod. accusem, etsi tam gravia pas-
sus. Nihil ergo horum dicit, ne onerosus esset :
neque ad gratiam ipsis loqui videtur. Ideo non
,, aperte loquitur, sed subindicat tantum et preter-

currit : hoc enim interim studebat ostendere, quod
Romanis illum vinctum tradidissent. Illi vero cum
illos damnare et accusare oportuisset, potius de-
fendunt eos ; sed per ea, quibus apologiam con-
texunt, ipsos accusant. /Votum est nobis, in-
quiunt, quod ubique contradicitur. Sed etiamsi
hoc contingat, attamen ubique creditis. Quibus
exponebat, quit, a lege et prophetis. Vide
rursus illum non a signis, sed a lege et prophetis
os illis obturare, et ubique hoc agere, etsi liceret
signa facere; sed deinceps non fidei res fuisset :

B magnum enim erat signum a lege et prophetis dis-
serere. Deinde, ne putes rem novam esse, quod
illi increduli manerent, inducit prophetiam dicen-
tem : JZure audietis, et non intelligetis ; magis
nunc, inquit, quam tunc : et videbitis, et non
percipietis ; magis nunc quam tunc. Contra in-

* {τῷ D. Perperam Editi τό.]
e χχταδιχάσαι. Locus haud dubie vitiosus. [Adjecimus
auctore D. τοὺς δέ anle χαταδιχάσαι, que jam in

92

Matth. S.

20.

Hom. 15,

452 $. JOANNIS CHRYSOST.

credulos illos hzc dicta fuerant, {1188 non con-
viciantis erant, sed offendiculum tollenüs. /Votum
ergo sit vobis , inquit , quod in gentes missum
est salutare Dei : qui et audient. Cur ergo nobis
loqueris ? an hac nesciebas ? Etiam, sed ut cre-
datis rationem reddo, et ut nemini dem ansam.
Mansit, inquit, Paulus toto biennio, docens C
cum omni fiducia, nemine prohibente. Bene
hoc addidit : contingit enim aliquando libere lo-
quentem prohiberi. Fiduciam ergo Pauli nihil
prohibuit, sed etiam nemine prohibente dixit.
Mansit autem Paulus, inquit, biennio toto in
proprio conducto ; Ma erat sedulus ; imo ita
magistrum suum imitabatur in omnibus, ut etiam
domicilium haberet non ex alienis laboribus , sed
ex suls : hoc enim significat illud, 7m proprio
conducto. Quod autem Dominus quoque nullam
haberet domum, audi illum recte dicentem ei, qui
sibi dixerat: Sequar te, quocumque ieris : Ful- Ὁ
pes foveas habent, et volucres celi nidos ;
Filius autem hominis non habet, ubi caput
suum. reclinet. Sic per se docuit nihil esse possi-
dendum, neque rebus terrenis herendum esse. Et
ercipiebat, inquit, venientes ad se, predi-
cans regnum Dei. Vide illum nihil de przesen-
tibus, sed omnia de regno Dei loquentem. Viden'
Dei providentiam? Hic sermonem sistit auctor
libri; ac. relinquit auditorem sitientem, ut ex
seipso deinceps ratiocinetur. Hoc et exteri faciunt:
nam omnia scire, ignavum et negligentem reddit.
Hoc autem facit, et quz sequuta sunt, non narrat, c
superfluum id putans iis, qui ea quz scripta erant
legerent, et hinc ediscerent qui his adderent :
plane enim qualia priora, talia quae post. sequuta
sunt. Audi vero qualia postea scribens ad Roma-
nos, dicat : Cum proficiscar in. Hispaniam,
veniam ad «vos.

9. Viden' quomodo omnia prevideat sacrum
illud et divinum caput, ille qui animam habet
omnia simul complectentem, qui primas partes 215
occupat, Paulus? cujus solum nomen scientibus ^
suffcit ad animam excitandam, ad vigilantiam,
ad somnum excutiendum omnem. Excepit illum
Roma vinctum, ex marino itinere littus tangentem,

ἃ naufragio servatum, et liberata est a nau-

Commel. et Savilio babebantur. licet non apte apud hos
distincta oratione. Vitiosi vero hic nihil videmus. Cfr,
p. 412 extr. : xoi βούλονται (Jud:wi Romani) ἀπολογήσασθαι
xzi ὑπὲρ ἐχείνων. Mittimus varietatem Codicum A, B. C.
per totam orationem ad compendium redactorum, ut
cernere est in Erasmi interpretatione. ]

2 4222 χεκωλυμένως. Hec vitiata haud dubie sunt ; di-

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

2 Ὁ r Y m τ αν m 1 cl -
ἀναιροῦντος. ᾿νωστὸν οὖν ἔστω ὑμῖν, φησὶν, ὅτι τοῖς
ΝΜ J^ ' € c
ἔθνεσιν ἀπεστάλη τὸ σωτήριον τοῦ Θεοῦ αὐτοὶ xal
2 , Joey, - c
ἀχούσονται. Τί oov ἡμῖν διαλέγη; ταῦτα οὐχ ἤδεις ;
EN ^ 4 - €
Noi, ἀλλ᾽ ὥστε πεισθῆναι ἀπολογοῦμαι, χαὶ μηδενὶ
^ c » — εἰ
δοῦναι λαδήν. "Ἔμεινε δὲ ὃ Παῦλος διετίαν ὅλην,
M NN M
φησὶ, διδάσχων μετὰ πάσης παῤῥησίας ἀχωλύτως.
Dh m /
Καλῶς τοῦτο προσέθηχεν " ἔνι γὰρ μετὰ παῤῥησίας λέ-
2 Y -
γειν, * ἀλλὰ χεχωλυμένως. ᾿Γὴν οὖν παῤῥησίαν Παύλου
^Y / M 2
οὐδὲν ἐνέχοψεν, ἀλλὰ xal ἀχωλύτως ἔλεγεν. "Euste
Y e ^ n ,
δὲ ὃ Παῦλος διετίαν ὅλην, φησὶν, ἐν ἰδίῳ μισθώματι"
e DU ue uf ES S Ld χ t
οὕτως ἦν ἀπέριττος, μᾶλλον δὲ οὕτω τὸν διδάσχα-
λον αὐτοῦ ἐμιμεῖτο ἐν πᾶσιν, ὅτι xal τὴν οἴχησιν εἰ-
E :
γεν, οὐχ ἐξ ἀλλοτρίων πόνων, ἀλλ᾽ ἀφ᾽ ὧν αὐτὸς cip-
^w τ c ^ , SY 3 5N/ ,
γάζετο: τοῦτο γὰρ σημαίνει τὸ, "Ev ἰδίῳ μισθώματι.
C, M. ! e , 2 E ἐς “
Ὅτι δὲ χαὶ ὃ Δεσπότης οἰχίαν οὐχ ἐχέχτητο, ἄχουε
E] eo NF M * , 2 -» a , 3
αὐτοῦ λέγοντος πρὸς τὸν οὐκ ὀρθῶς εἰπόντα, Ἀκολου-
“
θήσω σοι, ὅπου ἂν ἀπέρχη" Αἱ ἀλώπεχες φωλεοὺς
ἔχουσι, xal τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ κατασχηνώσεις "
eM Yu e 5 , ded τ M λ})
ὃ δὲ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου οὐχ ἔχει, ποῦ τὴν χεφαλὴν
e c τ
xAtvn. Οὕτως ἐξ ἑαυτοῦ τὸ μηδὲν χεχτῆσθαι ἐπαίδευ-
M IN - E eo Y
cs, μηδὲ σφόδρα τοῖς βιωτιχοῖς προσηλῶσθαι. Καὶ
N
ἀπεδέχετο τοὺς εἰσπορευομένους, φησὶ, πρὸς αὐτὸν,
, D pd iN
χηρύσσων τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ. Ὅρα οὐδὲν περὶ
m , m m€— ^
τῶν παρόντων, ἀλλὰ περὶ τῆς τοῦ Θεοῦ βασιλείας
Μέχρι
ἀφίησι
ἑαυτοῦ

, ΄ € c 3 / b
πάντα φθεγγόμενον. "Ops οἰχονομίαν Θεοῦ:
dg ^
τούτων τὸν λόγον ἵστησιν ὃ συγγραφεὺς, xal
^ c Y 2) Y cr N Χ 39
διψῶντα τὸν ἀκροατὴν, ὥστε τὸ λοιπὸν do
συλλογίζεσθαι. Τοῦτο καὶ oi ἔξω ποιοῦσι: τὸ γὰρ
, 2^7 m - Xem , —M— ^Y
πάντα εἰδέναι, νωθῇ ποιεῖ xaX ἐχλελυμιένον. "ToUzo δὲ
ποιεῖ, χαὶ οἷα τὰ μετὰ ταῦτα, οὐ λέγει, περιττὸν
^ - - ,
ὅσον πρὸς τοὺς ἐντυγχάνοντας τοῖς συγγραφεῖσιν ἡγού-
E /
μενος, xal ἀπὸ τούτων μανθάνοντας τὸ προστιθέναι
“ , , Y EE A ἘΞ ΟἿ) E
τῷ λόγῳ * πάντως γὰρ οἷα τὰ πρότερα, τοιαῦτα ἔσχε
D ^Y M n
xai τὰ μετὰ τοῦτο. Ἄχουε δὲ xai οἷα μετὰ ταῦτα
, x € , δ Ἁ *Q ^ ,
γράφων πρὸς Ρωμαίους, φησὶν, Ὡς ἂν πορεύωμαι
εἰς τὴν Ἱσπανίαν, ἐλεύσομαι πρὸς ὑμᾶς.

€ ^ «Ὁ / , p Y ,
Ὁρᾶς πῶς πάντα mposopa ἣ ἁγία xat θεία xe-

on e — 2 - "ον λότ ὃ TUA x
Quin, ὃ τῶν οὐρανῶν "ὑψηλότερος, ὃ ψυχὴν ἔχων

, - - , m
πάντα ὅμοῦ περιλαδεῖν δυναμένην, ὃ τὰ πρῶτα xa-

/. — - - 25/7 Y EE; ,
τέχων, Παῦλος ; οὗ τοῖς εἰδόσι xat τὸ ὄνομα μόνον

- b , - bi m M M ,
ἀρχεῖ πρὸς διέγερσιν ψυγ ἧς, πρὸς νῆψιν, πρὸς τὸ πάντα
[δ “ὦ 2. 5N € , "NN

ὕπνον ἀποτινάξασθαι. δέξατο αὐτὸν Ρώμη δεδε-

, 9. , 2 6 , 2. , ^
μένον, ἀπὸ θαλάσσης ἀναύάντα, £x. ναυαγίου διασω-
θέ Y ἀπηλλάγη τοῦ ναυαγίου τῆς πλάνης. Κα-

ἔντα, xo ἀπηλλάγη τοῦ ναυαγίου τῆς πλάνης.
vinando vertimus, [ Egregium specimen mire homi-
num «socordiz, corruptionem querentium, cum vel e Sa-
vilio, si inspexissent, quid deesset poterat cognosci, ne
dicamus Codices , omnes verba integra sistentes, Scili-
cet in Conimel. et hinc in Montf, deeratilla, £j 72r. ...
λέγειν.

b Codex alius ὑψηλότερος πάντων, ὃ ψυχήν.

455

fragio erroris. Sicut enim rex post navalem pu-

gnam et victoriam, in splendidam illam. regiam-

que urbem ingressus est. Dehis scribens, dicebat :

Feniam, et vobiscum quiescam in. plenitudine Rom. 15.
benedictionis evangelii; et rursus, Eo mini- 227, .
straturus in Jerusalem. Hoc est, quod dicebat :
Eleemosynas facturus genti mec, adeeni. Jam Jtct. 24.

IN ACTA APOSTOLORUM. HOMIL. LV.

θάπερ γάρ τις βασιλεὺς ναυμαχήσας χαὶ νικήσας;
ἐπέδαινε τὴς βασιλικωτάτης ἐχείνης πόλεως. Περὶ
τούτων ἔγραφεν, ᾿Ελεύσομαι xol συναναπαύσομαι
ὑμῖν ἐν πληρώματι εὐλογίας τοῦ εὐαγγελίου " xal πά-
λιν, Πορεύομαι διαχονήσων εἰς Ἱερουσαλήμ. Τοῦτό
E] e 2 , , 5 »!
ἐστιν, ὅπερ ἔλεγεν, ᾿λεηυμοσύνας ποιήσων sig τὸ
ἔθνος μου, παρεγενόμην. ᾿Εγγύτερος ἦν λοιπὸν τοῦ

στεφάνου ἐδέξατο αὐτὸν ἡ Ρώμη δεδεμένον, καὶ εἶδε D prope erat ut coronam acciperet : excepit illum !7:
στεφανωθέντα xal ἀναχηρυχθέντα. "Exsi Συναναπαύ- ^ Roma vinctum, viditque coronatum et proclama-

σομαι ὑμῖν, ἔφη. "EveatüUx πορεύομαι, διακονήσων εἰς — tum. Illic Fobiscum quiescam, inquit. Isthuc va- Rom. 15.
Ἱερουσαλήμ. Τὸ δὲ ἀρχὴ τοῦ δρόμου πάλιν ἦν, xoi — do, ministraturus in Jerusalem. Hoc autem initium » Pauli
τρόπαια τροπαίοις συνῆπτεν, ἀχατάπληχτος ov. Kó- — cursusiterum erat, et tropaea tropzeis addebat, inex- itinera.
ρινθος αὐτὸν χατέσχε δύο ἔτη, χαὶ Ἀσία τρία, xcd pugnabilis cum esset, Corinthusillum detinuit duo-

αὕτη δύο τέως, ὥστε δεύτερον ἐπέθη, ὅτε xul ἐτε- bus annis, Asia tribus, Roma duobus, quo secun-
λειώθη. Ἐν τῇ πρώτῃ μου ἀπολογίᾳ, φησὶν, οὐδείς do venit, quando consummatus est. Zn prima mea S Tim. 4.
μοι συμπαρεγένετο. Οὕτω διέφυγε τότε, xol πᾶσαν — defensione, inquit, nullus mihi aderat. Sic
ἐμπλήσας τὴν οἰχουμένην τοῦ χηρύγματος, κατέλυ-ς — nunc effugit, et cum totum implesset orbem , sic

σεν οὕτω τὸν βίον. Τί * ἐδούλου μαθεῖν τὰ μετὰ — vitam finivit. Quid volebas discere qua sequun-
ταῦτα ; Τοιαῦτά ἐστι κἀχεῖνα - δεσμὰ, βάσανοι, μά- — tur? Talia sunt, qualia priora : vincula, tormenta,

χαι, φυλαχαὶ, ἐπιδουλαὶ, συχοφαντίαι, θάνατοι χα- — pugnae, carceres, insidiz, sycophantize, quotidia-
θημερινοί. Εἶδες αὐτοῦ μυκρὸν μέρος; Τοιοῦτον νόει c, D&& mortes. Vidisti illius parvam partem? Sic

xal τὸ λοιπόν. Ὥσπερ ἐπὶ τοῦ οὐρανοῦ, ὅσον ἂν ἴδης — cogites reliqua se habere. Sicut in celo quam-
αὐτοῦ, τοσοῦτόν ἐστι xai τὸ ἄλλο" οὐρανοῦ γὰρ ἂν cumque videris partem, tale et reliquum est :
μέρος θεάσῃ Ev, ὅπου ἂν ἀπέλθης, τοιοῦτον ὄψει xol cali enim unam partem videns, quocumque ieris,

τὸ λοιπόν " ἢ χαθάπερ ἡλίου τὰς ἀκτῖνας x&v ἐκ μέ- — tantumdem videbis: vel sicut solis radios si ex

ρους ἴδης, στοχάζη ex τούτων οἷος ὃ ἥλιος, οὕτω xci parte videris, hinc conjicis qualis sol sit : sic de

ἐπὶ Παύλου. Τὰς πράξεις εἶδες ἐχ μέρους αὐτοῦ, πᾶσαι — Paulo dicendum. Ejus acta partim vidisti : omnia
τοιαῦται τυγχάνουσι, χινδύνων γέμουσαι. Οὐρανὸς — alia similia sunt, periculis plena. Illeczlum erat so-

ἦν ἐκεῖνος ἥλιον δικαιοσύνης ἔχων, οὐ τοιοῦτον, ὥστε — lemjustitiz habens, non vulgaremillum ; atqueadeo

χαὶ οὐρανοῦ βελτίων 6 ἀνήρ. ΜΠΙκρὸν οἴει τοῦτο εἶναι; — calo melior vir ille erat. An hoc parum esse putas ?

Οὐχ ἔγωγε οἶμαι. Ὅταν ἀπόστολον εἴπῃς, εὐθέως p Ego quidem non existimo. Cum Apostolum dixe-
πάντες αὐτὸν Évvoougiv: ὅταν βαπτιστὴν, εὐθέως τὸν — ris, statim illum omnes cogitabunt; ut cum Ba-
᾿Ιωάννην. Τίνι ἄν τις παραδάλῃ τὰ ἐχείνου δήματα; — ptistam dicis, statim Joannes cogitatur. Cui rei
θαλάσσῃ, ἢ καὶ ὠχεανῷ ; ᾿Αλλ᾽ οὐδὲν ἴσον. Πολλῷ — quis illius verba comparaverit? mari, an Oceano?
ταύτης δαψιλέστερα * τὰ ῥεύματα τὰ τούτου, χαθα- Sed nihil par illis est. Hujus fluxus longe sunt
ρώτερα xal βαθύτερα, ὥστε xxi θάλασσαν xai oü- marinis frequentiores, puriores, profundiores; ut

ρανὸν οὐκ ἄν τις ἁμάρτοι τὴν Παύλου χαρδίαν εἰπὼν, non aberraverit qui cor Pauli mare et caelum

τὸ μὲν διὰ τὸ χαθαρὸν, τὸ δὲ διὰ τὸ βαθύ. Θάλασσά esse dixerit : celum ob puritatem, mare ob pro-

ἐστιν, οὐχ ἀπὸ πόλεως εἰς πόλιν ἄγουσα τοὺς ἐμιπλέον- —funditatem. Mare est, non quod navigantes ab

τας, ἀλλ᾽ ἀπὸ γῆς εἰς οὐρανόν" εἴ τις ταύτην πλέει — urbe in urbem ducat, sed a terra in celum : si

τὴν θάλασσαν, ἐξ oüpíac πλεύσεται. "Ev ταύτῃ τῇὀἠὀ quis hoc mare naviget, secunda aura navigabit.
θαλάσσῃ οὖχ ἄνεμοι, ἀλλ᾽ ἀντὶ ἀνέμων Πνεῦμα θεῖον — In hoc mari non venti sunt, sed vice venti Spi-

ἅγιον τὰς ἐμπλεούσας παραπέμπει ψυχάς" οὐχ ἔστιν p, ritus divinus et sanctus navigantes animas vehit :

5 mM , 2 » 7, , Y 7
ἐνταῦθα χύματα, οὐχ. ἔστι σχόπελος, οὖχ ἔστι θηρία *
πάντα γαληνά. Θάλασσά ἐστι λιμένος γαληνοτέρα χαὶ
7

ἀσφαλεστέρα, οὐδὲν ἁλμυρὸν ἔχουσα, ἀλλὰ "πηγὴν
f. M ig^ e? , es 7 -
ἱκαθαρὰν χαὶ] ἥδιστα ῥέουσαν νάματα, ἡλίου λαμπρο-
τέραν xat διειδεστέραν" θάλασσά ἐστι, οὐ λίθους ἔχουσα

non sunt hic fluctus, non est scopulus, non
belluz : omnia tranquilla sunt. Mare est portu
tranquillius et tutius, nihil salsum habens, sed
fontem purum, dulcissimos latices emittentem,
sole splendidius et pellucidius : mare est, non

folium avulsum) πηγὴν χαθαρὰν xai ἡδυτέραν, fMiov.lidem
moz cum D, διειδέστερον. Legebatur διαυγεστέραν. Infra
D. χτήματα, Editi ῥήματα. Neutrum in A. B.]

* [ Editi βούλει contra Mss. nostros.]
^ τὰ ῥεύματα Savil. recte. Morel. τὰ ῥήματα.
» [ Que inclusimus, desunt in optimo. A. B. ( in C,

S. JOANNIS CHRYSOST.

454

lapides habens pretiosos, nec purpuram, sed
longe his meliora. Qui vult in hoc pelagus de-
scendere, non opus habet urinatoribus vel oleo,
sed philosophia multa : inveniet in ipso omnia
bona, qui. sunt in regno czlorum. Qui talis est, |.
poterit rex esse, et totum mundum accipere, A
esseque in honore maximo : qui in hoc mari na-
vigat, numquam naufragium faciet, sed omnia
bene sciet. Verum sicut ii, qui in hoc mari navi-
gant, si imperiti sint, suffocantur : sic et in illo
mari : id. quod accidit hereticis, qui plus quam
ferant vires, attentant, Oportet ergo profunditatem
ejus scire, vel non attentare. Navigaturi ergo hoc

τ. Cor.3.1. pelagus, bene accincti simus. /Von potui, inquit,

Hebr. 5.

12. II.

vobis loqui ut spiritualibus, sed ut carnalibus.
Nullus impatiens in hoc pelagonaviget. Paremus
nobis naves; id est, studium, alacritatem, preces, B
ut cum quiete illud trajiciamus: etenim hac aqua
vivens est. Àc si quis chalybem igneum capiat,
sic qui Paulum novit, ut chalybs roboratur :
acsiquis gladium acutum habeat, sic talis homo
capi non poterit. Etiam ad intelligenda Pauli sen-
sa vita pura est opus. Ideo dicebat : 7n lactis
necessitate estis , quia imbecilles auribus facti
estis. Est enim, est, inquam, infirmitas auditus.
Sicut enim stomachus sanos et difficilis coctionis
cibos non suscipit, si sit infirmus : sic et anima
tumens et inflata, enervis facta et dissoluta, non C
potest spiritualem sermonem accipere. Audi di-

Joan. 6.61. SCipulos dicentes : Durus est hic sermo; quis

poterit eum. audire? Si vero fortis et. sana sit,
omnia levia, omnia facilia sunt; excelsior illa et
levior magis sublimis efficitur, et in altum tol-
litur. Haec ergo cum sciamus, sanam constitua-
mus animam nostram : emulemur Paulum, imi-
temur fortem illam et adamantinam animam; ut
ejus vitz vestigia sequentes, possimus presentis
vitz pelagus trajicere, et ad tranquillum portum
appellere, ac promissa Christo digne viventibus D
bona consequi, gratia et benignitate Domini nostri
Jesu Christi, quicum Patri simul et. Spiritui san-
cto gloria, imperium, honor, nunc et semper, et
in secula seculorum. Amen.

* [Hic desinit Codex 726—B.]

Ὁ Omnes fere Mss. οὕτως ὃ Παῦλον εἰδὼς στομοῦται.
(Sic D. et A. C. nisi quod hi duo παῦλος pro Παῦλον.
Editi à τταῦλος εἶδος στομοῦται, obscura dictio.

b τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτὸν ἐπιτυχεῖν Editi cum A. C. De-

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

, 5NV cC IW. ΄ oM J
τιμίους, οὐδὲ ἁλουργίδα τοιαύτην, ἀλλὰ χτήματα πολ-
Dl , -— -
λῷ τούτων βελτίω..Ὃ βουλόμενος εἰς τοῦτο χαθεῖναι τὸ
πέλαγος ἑαυτὸν, οὐ χολυμιητῶν δεῖται, οὖχ ἐλαίου,
' / - c
ἀλλὰ φιλοσοφίας πολλῆς " εὑρήσει ἐν αὐτῷ πάντα τὰ
3 Η͂ A Ὁ ES , - 2 ec c e
ἀγαθὰ τὰ ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν. Ὃ τοιοῦτος
' , /, ^ / N ,
xat δυνήσεται γενέσθα: βασιλεὺς, καὶ πάντα τὸν χό-
σμον λαύεῖν, καὶ ἐν τιμῇ εἶναι * μεγίστη " ὃ ταύτην
, A , 25/ , c i /
πλέων τὴν θάλασσαν οὐδέποτε ναυάγιον ὑποστήσεται,
ἀλλὰ πάντα εἴσεται χαλῶς. Ἂλλ᾽ ὥσπερ oi ταύτης
ἄπειροι τῆς θαλάσσης ἀποπνίγονται, οὕτω δὴ xot
ἐνταῦθα. ὅπερ δὴ πάσχουσι χαὶ οἱ αἱρετιχοὶ τοῖς ὑπὲρ
δύναμιν ἐγχειροῦντες. Δεῖ δὴ τὸ βάθος τοίνυν εἰδέναι,
ES ^ -

ἢ μὴ χατατολμᾶν. Ἂν μέλλωμεν πλεῖν τὸ πέλαγος
Lu y , , 59 /, € - M
τοῦτο, εὔζωνοι γενώμεθα. Οὐχ ἠδυνήθην butv, φησὶ,
λαλῆσαι ὡς πνευματιχοῖς, ἀλλ᾽ ὡς σαρχικοῖς. Μηδεὶς
ἀκαρτέρητος τοῦτο πλείτω τὸ πέλαγος. Κατασχευάσω--
μεν ἑαυτοῖς πλοῖα, τουτέστιν, σπουδὴν, προθυμίαν,
2. d ^ , ^ Bibel. AD TN
εὐχὰς, ὥστε διανύσαι τὸ πέλαγος ἐν ἡσυχία xol γὰρ

M UN Ὁ Lud 2 /, y λ ,
τὸ ὕδωρ τοῦτο ζῶν ἐστι. Καθάπερ εἴ τις πυρὸς A&6ot
, c a E 2^ E ,
στόμα, οὕτως *6 Παῦλον εἰδὼς στομοῦται - χαθάπερ
εἴ τις μάχαιραν ὀξεῖαν ἔχοι, οὕτως ὃ τοιοῦτος πάλιν

3 4, Η “ M AN ^ c ^ M ,
ἀχάθεχτος γίνεται. Καὶ πρὸς τὸ νοῆσαι δὲ τὰ Παύλου
βίου καθαροῦ δεῖται. Διὰ τοῦτο xai ἔλεγε: Γάλαχτος
ἐν χρεία χκατέστητε, ἐπεὶ νωθροὶ γεγόνατε ταῖς ἀχοαῖς.
Y Y - , / € E] Ὁ , Y
ἔστι γὰρ; ἔστιν ἀσθένεια τῆς ἀχοῆς. Καθάπερ γὰρ
στόμαχος οὐχ ἂν δέξαιτο ὑγιεινὰ σιτία xat δυσκατέρ-
γᾶστα, ἀσθενὴς ὧν, οὕτω καὶ ψυχὴ ὀγχωθεῖσα, φλε-
γμαίνουσα, ἄτονος γενομένη χαὶ ἔχλυτος, οὐχ ἂν δυνη-
θείη δέξασθαι τὸν πνευματικὸν λόγον. Ἄχουε τῶν μα-
θητῶν λεγόντων" Σχληρός ἐστιν ὃ λόγος οὗτος" τίς
δύναται αὐτοῦ ἀκούειν; Ἂν δὲ ἰσχυρὰ ἡ xo ὑγιεινὴ,
πάντα ῥδατα, πάντα εὔχολα, ὑψηλοτέρα γίνεται xoi
χουφοτέρα, μᾶλλον μετεωρίζεται xat εἰς ὕψος αἴρεται.
Ταῦτα οὖν εἰδότες ὑὕγιεινὴν ἡμῶν χατασχευάσωμεν
A ! - EX A ^ δι , E M II D M ,
τὴν ψυχὴν, καὶ ζηλώσωμεν τὸν Παῦλαν, καὶ μιμησώ-
E H 2. J X155 J ,
μεθα τὴν γενναίαν ἐχείνην xo ἀδαμαντίνην ψυχήν"
ἵνα χατ᾽ ἴχνος τῶν ἐχείνῳ βεδιωμένων πορευόμενοι ,
δυνηθῶμεν τὸ πέλαγος τοῦ παρόντος βίου διαπλεῦσαι,
xal εἰς τὸν ἀχύμαντον λιμένα καταντῆσαι, xol τῶν
5, ’ EJ D b - 55), bd ἐπ mM Ὁ
ἐπηγγελμένων ἀγαθῶν " τοῖς ἀξίως τοῦ Χριστοῦ βιοὺ-
σιν ἐπιτυχεῖν, χάριτι χαὶ φιλανθρωπία τοῦ Κυρίου,
Dd — 7 D rad m M m ,
ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, μεθ᾽ οὗ τῷ Πατρὶ ἅμα τῷ ἁγίῳ
D ὉΔῚ
ΤΠΙνεύματι δόξα, χράτος, τιμὴ, νῦν καὶ ἀεὶ, χαὶ εἰς
τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

dimus ut habet D. Hunc vero Codicem errore supra
diximus desinere in hom. quinquagesima, Quae sub fi-
nem doxologiz addidimus, habent simul tres illi. Czete-
rum de ratione totius operz a nobis in hos Commenta-
rios impensz? videEpimetrum in calce hujus Voluminis.]

S. JOANNIS CHRYSOSTOMI IN ACTA APOST. COMMENT. FINIS.

PR/EFATIO

AD HOMILIAS

IN EPISTOLAM AD ROMANOS.

-

Inter elegantiores et praestantissimas Chrysostomi conciones Homilia in Epistolam ad Romanos cen-
sentur. His enim accuratius concinnandis operam dedit doctor noster, quia in hac epistola sua Paulus
obscura humanumque ratiocinium exsuperantia multa admiscuerat, quz ingenloso ac strenuo interprete
opus habent. Explicandis arcanis illis mysteriis, quae passim in hac Pauli epistola occurrunt, tantam
Joannes noster adhibuit operam, ut vix parem in scriptis ejus deprehendas. Et cérte multa in illa haben-
tur circa gratiam et przdestinauionem, quz peritissimorum ingenia exerceant, quzque non sine errandi
periculo tractari possunt, nisi magna cautio adhibeatur. Mirum quantum homilias hasce Isidorus Pelusiota
celebraverit, qui sic habet lib. 5 in. Epistola 52 ad Isidorum diaconum : ἐν τὴ ἑρμηνείᾳ τῇ πρὸς Ῥω-
μαίους μάλιστα ἣ Ἰωάννου τοῦ πανσόφου σοφία τεθησαύρισται" οἶμαι γὰρ, xol μή τις πρὸς χάριν λέγειν
νομιζέτω, ὅτι εἰ 6 Παῦλος 6 θεσπέσιος Ἀττικὴν εἴληφε γλῶτταν, ὥστε ἑαυτὸν ἑρμηνεῦσαι, οὐκ ἂν ἄλλως
ἡρμήνευσεν, ἢ ὡς ὃ προειρημένος ἀοίδιμος ἀνήρ" οὕτω χαὶ ἐνθυμήμασι, καὶ χάλλει xol χυριολεξίᾳ χεχό-
σμηται ἣ ἑρμηνεία. Id est: Zn commentario maxime in. Epistolam ad Romanos sagacissimi Joannis
sapientie thesauri deprehenduntur. Puto enim ; ac ne quis me ad gratiam loqui existimet : si di-
vinus Paulus Attica usus lingua semetipsum interpretatus fuisset, non alio modo expositurum
fuisse, quam. memoratus conspicuus vir : ita nempe sensu, elegantia et verborum proprietate
ejus interpretatio ornatur.

Alii quoque docti viri eamdem de hisce concionibus sententiam proferunt. Omnes denique hic magnam
ingenii subtilitatem, orandi vim et elegantiam deprehendunt, atque nativam ejus eloquentiam, stilum-
que caeteris Chrysostomi operibus sic affinem, ut non sit ovum ovo similius : ita ut ne unus quidem du-
bitaverit, quin hoc sit verum et germanum Chrysostomi opus.

Non par consensus scriptorum est circa locum, ubi hasce conciones habuit Chrysostomus. Quizritur
enim, Antiochizne an Constantinopoli heec przdicaverit. Savilius Antiochiz dictas Homilias ad Romanos
fuisse opinatur, auctoritate ductus Photii, qui ait Antiochenas Chrysostomi homilias Constantinopolita-
nis ejusdem esse elegantiores. Cum videret ergo Savilius has conciones prestare salibus, nervis et elo-
quentia, Antiochiz concinnatas et habitas fuisse pronuntiavit. Verum hac Photii nota critica, qua szepe
vera esse comprobatur, nonnullas habet exceptiones. Aliquando enim Constantinopolitanze Chrysostomi
conciones quzdam homiliis aliquot Antiochenis elegantia sunt anteponenda.

Tillemontius vero, qui majori accuratione et sagacitate res tractare solet, allatis hinc et inde Chryso-
stomi locis, et excussis utrinque rationibus, suspensus hzret, nec affirmare audet, utra in civitate hz con-
ciones dictze fuerint. Verum Chrysostomus aperte dicit et se et auditores suos pastorem habere, utique
Flavianum, queis significat se presbyterum Antiochie concionari. En ejus verba homilia octava, pag.
508, B : τί λέγεις; δρᾷς πάντας ἡμᾶς ὑπὸ τοῖς αὐτοῖς τείχεσιν ὄντας, ὑπὸ τὸν αὐτὸν τῆς ἐχχλησίας ση-
xbv, ὑπὸ τὴν αὐτὴν μάνδραν μεθ᾽ ὁμονοίας ἑστῶτας, οὐδένα μαχόμενον, ὑπὸ τῷ αὐτῷ ποιμένι, xo, βοῶν-
τᾶς, χοινῇ τῶν λεγομένων ἀκροωμένους, χοινῇ τὰς εὐχὰς ἀναπέμποντας, xo μάχης μέμνησαι χαὶ στάσεως:
Μάχης μέμνημαι, καὶ οὐ μαίνομαι οὐδὲ ἐξέστηχα. Ὃρῷ μὲν γὰρ ἃ δρῶ, xoi οἶδα, ὅτι ὑπὸ τὸν σηκὸν τὸν
αὖτόν ἐσμεν xot τὸν ποιμένα. Id est : Quid ais ? nos omnes vides intra eosdem parietes, in uno eo-
demque ecclesie septo, in eodem ovili concordissime versantes, neminem pugnantem, sub eodem.

TOM IX, 35

450 PREFATIO.

pastore, simul clamantes, sinul dicta audientes, simul preces emittentes, et pugnam seditionem-
que memoras ? Pugnam memoro, nec insanio nec mente captus sum. Fideo enim illa que video,
scioque nos sub eodem septo esse et pastore. Quid clarius ? Concionator ipse Chrysostomus perinde
atque populus sub pastore est, nempe sub Flaviano episcopo, proindeque Antiochenos alloquitur, non
autem. Constantinopolitanos, quorum ipse, dum Constantinopoli esset, pastor praecipuus et episcopus
semper fuit. In multis antehac homiliis, ubi pastorem supremum memorari animadvertimus, statim con-
cionem Antiochiz habitam fuisse cum Tillemontio pronuntiavimus.

Quid, quod etiam se Antiochi; concionantem esse nec obscure alio in loco significat ? Id certe ipso
Tillemontio duce animadvertimus, homilia nempe trigesima, pag. 745, C, ubi sic populum alloquitur :
εἰ γὰρ μετὰ τοσοῦτον gum εἰσιόντες, ἔνθα ἔμεινε Παῦλος, ἔνθα £00, , ἔνθα συνεχάθισε xaX διελέχθη, πτε-
ρούμεθα, καὶ πρὸς τ ἀνήμην τῆς ἡμέρας ἀπὸ τῶν τόπων παραπεμπόμεθα" ἔτι νεωτέρων τῶν πραγμάτων
ὄντων, τί πάσχειν εἰχὸς τοὺς μετ᾽ εὐλαδείας ξενοδοχοῦντας. Id est : /Vam si nos post tantum temporis
spatium illo i Ee ubi Paulus manebat, ubi ligatus est, ubi sedit et disseruit, quasi alis assum-
tis erigimur, et ad diei illius recordationem ex locis ipsis remittimur : cum res ipse adessent, quo
non affectu movebantur ii, qui cum pietate illum excipiebant ? In ila igitur civitate przedicabat, ubi
Paulus manserat, ubi se adeuntes alloquebatur, unde facile adibantur loca, ubi Paulus ligatus fuerat ;

119 ἴῃ duabus autem tantum civitatibus praedicavit Joannes Chrysostomus, Antiochi: et. Constantinopoli :
annon conspicuum omnino est, hic de Antiochia sermonem haberi ? Nam Byzantii numquam sedes habuit
apostolus.

Haret tamen adhuc Tillemontius et causam harendi profert ex fine homilize vigesimz nonz, ubi Chry-
sostomus se pastorem dicit, et pastoris officia commemorans ita claudit : ταῦτα δέ μοι περὶ ἀρίστων εἴρη:
ται ποιμένων, οὐ περὶ ἐμαυτοῦ xal τῶν καθ᾽ ἡμᾶς, dXX εἴ τις τοιοῦτος, οἷος ὃ Παῦλος ἦν, οἷος ὃ Πέτρος,
οἷος ὃ Maie. Τούτους οὖν μιμ-ησώμεθα χαὶ ἄρχοντες xat ἀρχόμενοι. Id est: «ec porro a me dicta sunt
de optimis pastoribus, non de meipso ; sed si quis talis sit qualis Paulus erat, qualis Petrus, qua-
lis Moyses. Hos itaque imitemur et praefecti et subditi. Hoc uno abductus testimonio Tillemontius a
judicio ferendo abstinuit, nec decernere voluit Antiochi: ne an Constantinopoli has conciones habuerit.

Laudo equidem tanti viri consideratam in judicio ferendo tarditatem, quie in. scriptis suis in orbe
Christiano tam celebratis passim deprehenditur ; at hic certe videtur mihi nimiam adhibere cautionem.
Dicit Chrysostomus se sub pastore esse, scilicet sub Flaviano Antiochiz episcopo ; non alio quippe modo
intelligi potest : se in urbe illa esse, ubi venerabundi cives loca seu des, in queis Paulus manserat, in-
visebant. Annon idipsum erat, ac si dixisset se Antiochiz concionari? At sese ille, inquies, in alia in
Epistolam ad Romanos concione pastorem vocat. Sane utrum in supra memorato loco sese pastorem vo-
caverit, posset fortasse in controversiam vocari ; sed etiamsi se talem dixerit, quid. tum postea ? annon
sacerdotes alii, non episcopi, qui ovium Christi curam habent, pastores sunt et vocantur ? Joannes vero
Chrysostomus Homilia in Terre motum et Lazarum Tom. 1, pag. 774, C, qux haud dubie Antiochi
habita fuit, sese non obscure pastorem et clare satorem, doctorem, medicum et speculatorem vocat.

En illius verba : ἀλλ᾽ ἐρεῖς μοι, xal τί ὠφελεῖς λέγων ; ᾿Ωφελῷ, ἐάν τίς μου ἀχούη. "Ex τὸ ἐμαυτοῦ
ποιῶ)" ὃ σπείρων σπείρει. ᾿Εξῆλθεν ὁ σπείρων τοῦ σπεῖραι" καὶ τὰ μὲν ἔπεσε παρὰ τὴν δδὸν, τὰ δὲ ἐπὶ τὴν
πέτραν, τὰ δὲ ἐπὶ τὰς ἀχάνθας, τὰ δὲ ἐπὶ τὴν Yi τὴν χαλήν * τρία μέρη ἀπώλετο, χαὶ ἕν ἐσώθη * xol οὐχ

ἀπέστη τῆς Yep (ας , ἀλλ᾽ ἐπειδὴ ἕν διεσώζετο, οὐχ ἐπαύσατο τῆς γεηπ τονίας. . -.. ἐπεὶ χαὶ ὃ ποιμιὴν ἐχεῖνος
τὰ ἐννενηχονταεννέα πρόθατα χαταλιπὼν, € ἐπὶ τὸ ἕν τὸ πεπλανημένον ἔ ἔδραμεν. Οὐ χαταφρονῶ ἀνθρώπου"
χἂν εἷς ἦ, ἄνθρωπός ἐστι, τὸ περισπούδαστον τῷ Θεῷ ζῶον. Id est : .Ζ71ὲ dices mihi, Quid dicendo pro-
ficis ? Proficio, si quis me audiat. Ego quod officium meum est, id presto : seminator semino.
Exiit qui seminat ad seminandum : quedam ceciderunt secus viam, quedam supra petram, que-
dam supra spinas, quedam in terram bonam : tres partes perierunt, et una servata est; nec ta-
men ab agricultura destitit, sed quoniam una conservata est, agrum colere non cessavit .. ...
Quandoquidem et pastor ille, qui nonaginta novem reliquerat oves, ad unam cucurrit, quce
aberraverat. Hominem non contemno : licet unus sit, homo tamen est, animal Deo carissimum.
420 Àn se pastorem dicere non audeat is, qui ita loquitur ; imo vero annon se clare pastorem dicit hac profe-
rendo? Paulo post autem hec subjicit : οὐ παύσομαι λέγειν ἐγὼ, χἂν μηδεὶς ὦ ὃ ἀχούων" ἰατρός εἶμι,

E) , sj No RS , hd -Α
ἐπιτίθρημι τὰ φάρμακα " διδάσχαλός εἶμι, παραινεῖν ἐχελεύσθην " λέγει γάρ' Σχοπὸν δέδωχα σε τῷ οἴχῳ

jN
PREFATIO. 427

Ἰσραήλ. ld est : /Von dicendi finem faciam, etiamsi nullus sit qui audiat : medicus sum, pharmaca
adhibeo : doctor sum et admoneo ; ait enim : Speculatorem dedi te domui Israel.

In aliis quoque homiliis Antiochiz habitis illa munia se exercere dicit, quz videntur ad pracipua
episcoporum officia pertinere. Sic in vigesima homilia ad populum Antiochenum, tom. 2, pag. 21 9, B:
τεσσαράχοντα λοιπὸν ἡμέραι παρῆλθον" ἂν τοίνυν τὸ πάσχα παρέλθῃ τὸ ἱερὸν, οὐδενὶ συγγνώσομαι λοιπὸν,
οὐδὲ παραίνεσιν προσάξω, ἀλλ᾽ ἐπιταγὴν xol ἀποτομίαν ἀχαταφρόνητον.. .. πᾶσι τοίνυν προλέγω χαὶ δια
μαρτύρομαι, ὅτι ἂν συγγενόμενος ὑμῖν κατ᾽ ἰδίαν, xai λαδὼν ἀπόπειραν (λήψομαι δὲ πάντως), καὶ εὕρω
τινὰς μὴ διορθώσαντας τὸ ἐλάττωμα, ἀπαιτήσω δίκην, κελεύσας ἔξω μένειν τῶν μυστηρίων τῶν ἱερῶν. Hoc
est: Quadraginta dies jam. preterierunt : si igitur sacrum quoque Pascha transeat, nulli ultra
veniam dabo, non admonitionem, sed vim imperii et severitatem non contemnendam adhibe-
bo.. . . Omnibus itaque denuntio et protestor : quod si vos singulos conveniens, et experimentum
sumens ( nam haud dubie sumam ), deprehendero quosdam hoc vitium non correxisse, penam
irrogabo, edicam. ut foris extra sacra mysteria consistat. Àn pastoris nomen usurpare non audeat
qui talia fatur ? Verum hzc a judicio ferendo Tillemontium detinuere : et Antiochizne an Constantino-
poli Homiliz in Epistolam ad Romanos habit fuerint, definire non ausus est. Nos autem quasi certum
et exploratum habendum putamus, illas Antiochi: habitas fuisse. Tillemontii enim objectio nos a tali
ferenda sententia abducere non potest. Cum enim Chrysostomus, fatente Tillemontio, bis clare indicet se
Antiochiz concionari, quid ultra quaeramus ? et cur tam levi conjectura a Chrysostomi testimonio sequen-
do detineamur ?

Annum, quo hasce homilias Joannes adornavit et dixit, ne conjectura quidem assequi valemus : hoc
unum sine errandi periculo dicere possumus, nonnisi post annum 383 potuisse Chrysostomum his ma-
num et operam admovere : annis namque illis prioribus, queis concionatoris officio functus est, tot edidit
conciones et homilias, ut ipsis alias adjicere non licuerit.

Cum porro Julianus, qui Pelagii errores tuebatur, ad peccatum originale tollendum Chrysostomi au-
ctoritate usus esset ; Augustinus, qui hunc haereseos propugnatorem egregie depulit, ex homilia decima
Chrysostomi multa confertim attulit libro 1 contra Julianum, eaque Latine conversa, quz nobis hic ap-
ponere visum est, annotatis in margine locis, unde hzc excerpsit Augustinus.

Lege etiam quemadmodum exponit idem ipse vir sanctus eumdem ipsum 4 postoli locum, ubi /— Augustin.
scriptum est : Per unum hominem peccatum intravit in mundum. 701 enim luce clarius in hujus fidei EE : ri
Catholice veritate versatur. Quod totum quia longum est huic operi intexere, paucis inde con- &.27, p.513.
tingam : * Manifestum, inquit, quoniam non ipsum peccatum, quod ex legis transgressione, sed illud pum ROM.
peccatum, quod ex Adze inobedientia, hoc erat, quod omnia contaminavit. Et paulo post : Regnavit; Joan.
inquit, mors ab Adam usque ad Moysen, et in eos, qui non peccaverunt. Quomodo regnavit? In simili- Pls c
tudine transgressionis Adze, qui est forma futuri. Propterea et forma est Christi Adam. Quomodo forma is Epist; 23
est, aiunt ? Quoniam sicut ille ex semetipso nascentibus, quamvis non manducaverint de ligno, factus Pd Ῥ'
est causa mortis, quz per cibum inducta est : ita et Christus iis, qui ex ipso sunt, tametsi nihil juste Rom. 5. t.
cgerint, factus est provisor justitizz, quam per crucem nobis omnibus condonavit. 41 10 in loco eodem
sermone : ἃ Ut cum tibi dixerit Judzeus, inquit, Quomodo unius virtute Christi mundus salvatus est? — qi
possis ei dicere, Quemadmodum uno inobediente Adam mundus damnatus est. Quamquam non sint &qua- p. 520, E.
lia, gratia atque peccatum, neque paria sint mors atque vita, non aequalis Deus ac diabolus. tem post
paululum :^ Sed non quemadmodum delictum, inquit, ita et gratia. Si enim unius delicto multi mortüi/— , jy
sunt, multo magis gratia Dei et donum in gratia unius hominis Jesu Christi in multos abundavit. Quod r-521, ^,
enim dicit, inquit, hujusmodi est : Si peccatum valuit, et peccatum unius hominis ; gratia et Dei gratia, nom. 5.15.
et non solum Patris, sed etiam Filii, quemadmodum non amplius pravalebit ? Multo enim hoc rationa-
bilius. Nam alium pro alio damnari, non valde videtur habere rationem : alium autem pro alio salvari,
et decentius magis et rationabilius apparet. Si igitur illud factum est, multo magis hoc. Ztemque alibi
in consequentibus : Judicium, inquit, ex uno in condemnationem, gratia autem ex multis delictis in ji. ν. i6.
justificationem. Hoc idem est, inquit, quod dicitur, quoniam quidem mortem et damnationem potuit
peccatum inducere ; gratia autem non unum illud tantummodo interfecit peccatum, sed etiam post illud
introeuntia peccata. Et paullo post de hoc ipso : Quoniam ergo, inquit, plura introducta sunt bona, et

non solum illud interfectum est peccatum, sed etiam omnia reliqua, ostendit dicens : Gratia autem ex ΤΡ].
$9.

€ Joan.
Chrysost.
lzc.p.52r,

422

458 PRAEFATIO.

multis delictis in justificauonem. £t post paululum ait : * Primo enim dixit : Quoniam si unius pecca-
tum interfecit omnes, multo magis et unius gratia poterit salvare. Post haec autem ostendit, inquit, quo-
niam non illud solum interfectum est peccatum per gratiam, sed etiam omnia reliqua : et non solum pec-
cata interfecta sunt, sed etiam et tributa justitia est : et non tantum solum profuit Christus, quantum
nocuit Adam, sed multo amplius atque magis. Post hec in eodem cum de baptismo ageret, interpo-
suit verba Apostoli, dicentis : * An ignoratis, inquit, fratres, quoniam quicumque in Christo baptizati
sumus, in morte ipsius baptizati sumus ? Consepulti ergo sumus illi per baptismum in morte. Quid este
In morte illius baptizati sumus ? Ut et ipsi moriamur sicut et ille. Crux enim est baptisma. Quod ergo
crux Christo et sepulcrum, hoc nobis baptisma factum est ; tametsi non in eisdem ipsis. Ipse namque
carne et mortuus est et sepultus ; nos autem peccato in utroque. Quapropter non dixit, Complantati
morti ; sed, Similitudini mortis. Mors namque et hoc et illud, sed non eidem ipsi subjacet, sed haec qui-
dem carnis Christi, nostra autem peccati. Quemadmodum ergo illa vera, et hzc.

His adjicere visum est illa, quze Savilius circa suam Homiliarum Chrysostomi in Epistolas Pauli Edi-
tionem, notis praemisit. Putat ille Homilias Chrysostomi in Epistolam ad Romanos Antiochiz habitas
fuisse, quam nos sententiam amplexi sumus. Verum ille non eodem quo nos χριτηρίῳ ad illam propu-

gnandam sententiam usus est.

PRAEFATIO. 459

SAVILII IN TOMUM TERTIUM. ^

Czeterum de loco, ubi scriptae vel dictae sint hae in beatum Apostolum a Joanne nostro elaborate Ex-
positiones et homiliz, a doctis video in varias itum esse sententias. Andreas Dounzus in notis suis doctis-
simis ad eum locum Chrysostomi, qui reperitur Tom. 4, pag. 126, 15 : προσέκρουσε τῷ ποτε χρατοῦντι
ἣ πόλις ἣ ἡμετέρα etc. , omnia hac in beatum Paulum Antiochiz scripta videtur asserere : cum tamen
de illis ipsis in Epistolam ad. Colossenses certissimum sit scriptas fuisse vel habitas Constantinopoli, ut
ex sequentibus liquebit. Contra βιογράφοι,, qui bellam nobis excogitarunt fabulam illam de Paulo in au-
rem dictante nostro Joanni, quz scriberet, eamque rem Proclo ( qui tum ministrabat Chrysostomo, et
postea in episcopatu successit ) per rimas visam, cuncta videntur vindicare Constantinopoli. Neutri, ut
opinor, vere : rectissime Photius, qui pag. 201 editionis August. mediam secat viam, his verbis : ἀλλὰ
τὰς μὲν εἰς τὸν ἀπόστολον συγγραφὰς, ἐστὶν ἐξ αὐτῶν ἐχείνων ἐπιγνῶναι, ποῖαί τε αὐτῶν ἐν Ἀντιοχείᾳ
διατρίδοντι ἐξεπονήθησαν, o xo μᾶλλον διηχρίδωνται, xaX ποῖαι ἀρχιερατεύοντι ἐποιήθησαν. Ex quibus
verbis quamvis nec ibi, nec usquam, quod sciam, ab ipso diserte exprimatur, quo queque loco scripta
fuerint, hoc tamen habemus Antiochenorum et Constantinopolitanorum χριτήριον, nimirum τὴν ἀχρίδειαν.
Quo tamen χριτηρίῳ certius habemus aliud et minus fallax in nonnullis, auctoris ipsius verba. Ubi autem
hoc destituemur subsidio ( neque enim in omnibus illud ex verbis Chrysostomi apparet ), confugiendum
erit ad prius illud τῆς ἀχριθείας χριτήριον, hoc est, res probabilibus conjecturis expendenda. Ac ne longe
abeamus, de priore ad. Corinthios expressum habemus ex ipsius Chrysostomi verbis testimonium, scri-
ptas fuisse homilias illas Antiochi. Locus est, homilia vigesima prima p. 519, 7 : χαὶ ταῦτα ἐν Ἄντιο-
χείᾳ, ἐν 3, πρῶτον ἐχρημάτισαν Χριστιανοί. Et quidem Photii χριτήριον huic scripto perbelle convenit,
cum nihil sit uspiam ab Joanne nostro illis sermonibus scriptum accuratius, nihil limatius. De Sermo-
nibus in Epistolam ad Titum, plusquam probabile est, habitos itidem fuisse Antiochiz. Sic enim loqui-
tur homilia tertia, pag. 592, 43 : τί ἂν εἴποι τις περὶ τῶν εἰς τόπους ἀπερχομένων ἐχείνοις ( scilicet "Iou-
δαίοις ) ἀφιερωμένους ; τὸν ἐν Δάφνη λέγω, τὸ τῆς Mago vas λεγόμενον σπήλαιον : est autem Daphne notis-
simum illud suburbanum Antiochenum. Jam de Sermonibus in Epistolam ad Colossenses, quicquid dicat
doctissimus Dounzus, certum est Constantinopoli scriptos fuisse ab eodem jam episcopo : id quod ex mul-
tis locis ad finem ethici tertii luce clarius apparet, pag. 107, 1. 16 : μὴ γὰρ ἐγὼ δίδωμι τὴν εἰρήνην;
Atqui supra 1. 2 hoc dixerat proprium esse τοῦ ἐφεστῶτος τῆς ᾿Εχχλησίας. Aut 51 presbyter dici potest
προεστὼς τῆς ᾿Εχχλησίας, quod non puto, in urbe episcopalem sedem habente, certe quod sequitur 1. 41:
ἕως δ᾽ ἂν ἐπὶ τοῦ θρόνου τούτου χαθήμεθα etc., de presbytero dici non potest. Et illud p. 108, 5 : τοῦτο
γάρ ἐστι τὸ τῆς ἐπισχοπῆς ἀξίωμα, manifestissime convincit verum esse, quod dicimus de his in Epistolas
ad Colossenses Homiliis. In utramque etiam ad Thessalonicenses Chrysostomi Homilias aio scriptas dictas-
ve Constantinopoli. De priore, homil. undecima, pag. 2917, 17 : εἰ γὰρ ὑπεύθυνος ἐγενόμην τῆς πάντων i
ὑμῶν προστασίας etc., de posteriore, homil. quarta, pag. 258, lin. 22 : σὺ δὲ ἀξιοῖς τὸν λαὸν ὑπὲρ τοῦ
ἡγουμένου παραχαλεῖν ; et mox lin. 95 : τοῦ χρατοῦντος : quae non nisi episcopo convenire possunt. Ser-
mone quarto in Epistolam ad Hebrzos, pag. 454, loquitur ut episcopus, de iis agens, qui praficas ad
planctum ciendum conducunt : πολὺν αὐτοὺς χρόνον, inquit lin. 50, τῆς ἐκχλησίας ἀπείρξω, ὡς τὸν εἰδωλο-
λάτρην : et lin. 58 : εἰ δὲ μὴ βούλεσθε, ἡμεῖς o0x ἀνεχόμεθα ἤθη τοιαῦτα ὀλέθρια τῇ ἐχχλησίᾳ ἐπεισαγαγεῖν.
Quin et in ipso titulo editi dicuntur sermones illi in Epistolam ad Hebraeos μετὰ τὴν χοίμησιν αὐτοῦ, ut
verisimile sit extremis temporibus dictos fuisse. De posteriore ad Corinthios subdubitare me cogit dictio,
quam in proxime memoratis, paulo ἀχριθδεστέρα. Si tamen γνήσιον cst ethicon illud vigesimz sextz, quod
inter doctos disceptari video, verba certe illa pag. 681, 28 : χαὶ γὰρ xo ἐνταῦθα Κωνσταντῖνον τὸν μέγαν

-

400 PRJEFATIO.

etc., Constantinopoli clare indicant. Atque hzc sunt, qua ex ipsis Chrysostomi verbis, utcumque pro
tempore, elicere potuimus. Ad reliqua adhibito Photii xovenolo , quod alterum nos, si recte observavi,
dehinc destituerit, Homiliz in Epistolam ad Romanos, et Expositio in Galatas Antiochenis διὰ τὴν ἀχρί-
βειαν accensendz : Homiliz in Epistolas ad Ephesios, Philippenses, utramque ad Timotheum et Phile-
monem διὰ τὸ αὐτὸ αὐτοσχέδιον τῆς λέξεως Constantino politanis. Atque hzc quidem nos αὐτοσχεδιάζοντες,
meliora monentem haud illibenter sequuturi.

TOY EN ATIOIX ΠΑΤΡῸΣ HMON SANCTI PATRIS NOSTRTI

IOANNOY JOANNIS

᾿Αρχιεπισχόπου ἱζωνσταντινουπόλεως, CHRYSOSTOMI,

TOY XPYSOXTOMOY, ARCHIEPISCOPI CONSTANTINOPOLITANI;

Ἑρμηνεία εἰς τὴν πρὸς Ῥωμαίους ἐπιστολήν. Commentarius in Epistolam ad Romanos.

?YHOOEXIX THX ΠΡῸΣ POMAIOYX Τῇ ARGUMENTUM EPISTOLE

ἐπιστολῆς. ad Romanos.

Συνεχῶς ἀχούων ἀναγινωσχομένων τῶν ἐπιστολῶν 1. Dum Epistolarum S. Pauli lectionem fre-
τοῦ μαχαρίου Παύλου, xo xa0' ἑκάστην ἑόδομάδα — QUenter, acszpe ter quaterve per singulas hebdo-
δὶς, "ἢ πολλάχις δὲ xol τρὶς xol τετράκις, ἡνίχα ἂν madas audio, quandosanctorum martyrum memo-
μαρτύρων ἁγίων μνήμας ἐπιτελῶμεν, χαίρω μὲν τῆς riam celebramus, gaudeo et exsulto, tuba fruens
σάλπιγγος ἀπολαύων τῆς πνευματιχῆς, xol διανί- spirituali, desiderioque ardeo, cum amicam mihi
σταμαι, καὶ θεριλαίνομαι τῷ πόθῳ, τὴν ἐμοὶ φίλην — VoCem ausculto, fereque mihi videor illum prz-
ἐπιγινώσχων φωνὴν, xal μονονουχὶ παρόντα αὐτὸν SCntem et disserentem. conspicere ; sed angor ac
δοχῶ φαντάζεσθαι, καὶ διαλεγόμενον δρᾶν * ἀλγῶ δὲ D discrucior, quod non omnes tantum virum ut par
καὶ ὀδυνῶμαι, ὅτι τὸν ἄνδρα τοῦτον οὐχ ἅπαντες est cognoscant, et UXIMS adeo quidam Innorenn,
ἴσασιν, ὥσπερ εἰδέναι χρὴ, ἀλλ᾽ οὕτω τινὲς αὐτὸν — Ul nec numerum quidem epistolarum ejus sciant.
ἀγνοοῦσιν, ὡς μηδὲ τῶν ἐπιστολῶν τὸν ἀριθμὸν εἰ- Illud vero (non hinc evenit, quod discere non va-
δέναι σαφῶς. Τοῦτο δὲ γίνεται οὐ παρὰ ἀμαθίαν, eant, sed quod nolint cum sancto viro frequenter

ἀλλὰ παρὰ τὸ μὴ βούλεσθαι συνεχῶς ὁμιλεῖν τῷ μα- — Versarl. Neque enim nos quie scimus, si qua ta-

καρίῳ τούτῳ, Οὐδὲ γὰρ ἡμεῖς ὅσαπερ ἴσμεν, εἴπερ Inn scimus, ex ingenii acrimonia novimus, sed "
τινὰ ἴσμεν, δι᾿ εὐφυΐαν xol ὀξύτητα διανοίας ἐπιστά- quod ejus —— assidue tractemus, illumque af-

μεθα, ἀλλὰ διὰ τὸ συνεχῶς ἔχεσθαι τοὺ ἀνδρὸς, χαὶ fectu maximo complectamur. Nam qui amant,

σφόδρα διαχεῖσθαι περὶ αὐτὸν. Tk γὰρ τῶν φιλουμιέ-- — amatorum acta plusquam ali omnes norunt utpote

νων πρὸ τῶν ἄλλων ἁπάντων oi φιλοῦντες ἴσασιν, ἅπε — qui de illis solliciti sint : id quod hic vir beatus

δὴ μεριμνῶντες αὐτούς - ὅπερ xoi ὃ μαχάριος οὗτος (; OStendens, Philippensibus dicit : Sicut mihi ju- Philipp. x.

,

ἐνδεικνύμενος, ἔλεγε Φιλιππησίοις - Καθὼς ἐμοὶ δί- — stum est hoc sentire de vobis, eo quod vos in 7.

χαιόν ἐστι τοῦτο φρονεῖν περὶ ὑμῶν, διὰ τὸ ἔχειν με — Corde habeam in vinculis meis, et in defensio-

ἐν τῇ καρδίᾳ ὑμᾶς ἔν τε τοῖς δεσμοῖς μου χαὶ ἐν «7j ne et confirmatione evangelii. Itaque si vultis

ἀπολογίᾳ καὶ βεδαιώσει τοῦ εὐαγγελίου. Ὥστε x«i — lectioni diligenter attendere, non aliud-requiren-

“ὑμεῖς εἰ θέλετε μετὰ προθυμίας προσέχειν τῇ ἀνα- — dum vobis erit : verum quippe est Christi dictum

γνώσει, οὐδενὸς ἑτέρου δεηθήσεσθε - ἀψευδὴς γὰρ ὃ illud : Querite, et invenietis ; pulsate , et ape- yup, ss.
τοῦ Χριστοῦ λόγος, εἰπών " Ζητεῖτε, χαὶ εὑρήσετε: — rietur vobis. Verum quia plerique ex iis, qui

χρούετε, καὶ ἀνοιγήσεται ὑμῖν. Ἀλλ᾽ ἐπειδὴ τὸ πλένν — huc nobiscum convenere, liberos, uxorem. alen-

ἡμῖν τῶν ἐνταῦθα συλλεγομένων καὶ παιδοτροφίαν ii dam, edesque curandas suscepere, nec sese totos

χαὶ γυναιχὸς ἐπιμέλειαν καὶ οἰχίας πρόνοιαν ἀνεδέ- A huic studio dare possunt : ad ea, quz alii college-

Collata cum Codice Regio 1954 et Colbertino 993. — 225 πρόλογος, In omnes Pauli epistolas prologus. Ynitio
[ Tertium ipsi adhibuimus Rez. 7341, olim 1955, nobis prologi de omnibus Pauli Ep:stolis agit, [Prologum pri-
A. signatum, membranaceum, szeculi XIi,abiniiioduo- mam facit homiliam À.]
bus foliis lacerum. Incipit a Procemii verbis νοσοῦσιν ὁ b πολλάκις δέ, sic ambo Mss. recte. In Editis ez deest.
ἐχτρός p. 428, A.] c Ambo Mss. ὑμεῖς ἂν ἐθέλητε.

* Unus habet ex Savilio, εἰς πάτας τοῦ Παύλου ἐπιστο-

402 S. JOANNIS CHRYSOST.

runt, excipienda vos comparate, tantumque stu-

dium dictis audiendis adhibete, quantum colli-

gend: pecunize. Etsi namque turpe est nihil a vo-

bis plus exigere, utinam vel tantum adhibeatis.

Seipta-Nam ἃ Scripturarum ignorantia innumera orta

raram izno- sumt mala : hine multa hareseon lues, hinc ignava
rantiaquan- . : : 5 - . Ξ

ta — pariat ΥἹΥΘΠΑΙ ratio et infructuosi labores. Sicut enim

nxala, qui luce privantur, recta incedere nequeunt : sic

qui divinarum radiis Scripturarum non fruuntur,

necessario peccant et errant frequenter, utpote qui

in densissimis tenebris ambulent. Id. ne eveniat,

ad apostoli dictorum fulgorem oculos aperiamus : B

ejus quippe lingua plusquam sol lucet, cacterosque
omnes doctrina verbi superat. Quia enim plus
quam illi laboravit, magnam sibi attraxit Spiritus
gratiam : idque non ex epistolis tantum ejus, sed
ctiam ex gestis contenderim. Nam si concionandi
tempus esset, illas ipsi partes ubique concedebant :
4ct.14.12, Ideoque apud. incredulos. Mercurius esse putaba-
tur, quod in eloquentia princeps esset. In hanc au-
iem epistolam ingressuri, necesse est ut tempus,

quo scripta fuit, assignemus. Non enim, ut multi C

existimant, ante alias omnes scripta fuit ; sed pri-

ma quidem est earum], que Roma misse fuere,

Ordo tem- omnium, at posterior aliis, etsi non omnibus. Ete-

poris insin- nim ambze ad Corinthios epistole hanc pra-
gulis episto- d*ea 5c c

HsPauü, Cesserunt. Id liquidum est ex 115, qua in fine hu-

Rom.i5, jus scripsit his verbis : /Vunc autem. proficiscor

26. Jerosolymam, manistrans sanctis. Fisum est

enim Macedonic et 4chaie communicationem

aliquam facere in pauperes sanctorum qui sunt

1. Cor. 16. Jerosoly mis. Corinthiis autem scribens ait : Quod

ή- si dignum fuerit ut et ego eam, mecum profi- Ὁ

ciscentur ; de iis loquens, qui illuc pecunias de-
portaturi erant. Unde liquet, cum scriberet Corin-
thiis, incertum fuisse an eo profecturus esset ; cum
vero Romanis, rem constitutam et certam fuisse.
Qua re comprobata, certum est hanc post illas
scriptam fuisse. Etiam epistola ad T hessalonicenses
videtur mihi przcessisse epistolam ad Corinthios.
Nam cum illis prius scripsisset de eleemosyna his
τ. Thess. 4. Verbis, De fraterno autem amore non opus est
o E ut scribamus vobis : vos enim a Deo docti estis
ut diligatis invicem : etenim hoc facitis erga
cunctos fratres ; tunc ad. Corinthios scripsit ; id
2. Cor, 9. quod ipse probat dicens : Scio enim ego promtum
Ξ: animum vestrum, pro quo de vobis glorior apud

^ Ambo Mss. γοῦν διδῶτε.
b Fidem [et Savil. ] ὀρθὰ βαδίσαιεν, recte. Editi. 22-

δίσειν.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

M A m 07
ξαντο, xal διὰ τοῦτο ox ἂν ἀνάσχοιντο ὅλους ἑαυτοὺς
δοῦνα! τῷ πόνῳ τούτῳ " πρὸς γοῦν τὸ λαῤεῖν τὰ παρ᾽
ἑτέρων συλλεγέντα διανάστητε, χαὶ τοσχύτην ἀπονεί-
M τω c b
ματε σπουδὴν Tj τῶν λεγομένων ἀκροάσει, ὅσην τῇ
τῶν χρημάτων συλλογῆ. Εἰ γὰρ καὶ αἰσχρὸν τοσαύ-
τὴν ἀπαιτῆσαι παρ᾽ ὑμῶν μόνην, πλὴν ἀλλ᾽ ἀγαπη-
V ^ , a c 601 A δὴ 2 c^ M
τὸν, ἂν τοσαύτην "γοῦν δῶτε. Καὶ γὰρ ἐντεῦθεν τὰ
μυρία ἐφύη χαχὰ, ἀπὸ τῆς τῶν Γραφῶν ἀγνοίας - ἐν-
τεῦθεν fj πολλὴ τῶν αἱρέσεων ἐδλάστησε λύμη, ἐν--
m jiu) /. 7, 5 c (^ X; ^ ,
τεῦθεν οἵ ἠμελημένοι βίοι, ἐντεῦθεν οἵ ἀχερδεῖς πόνοι.
Ὥσπερ γὰρ οἵ τοῦ φωτὸς ἀπεστε ρημένοι τούτου οὐχ ἂν
b»? N NH TENIS A e N A 5 - c J
ὀρθὰ βαδίσαιεν * οὕτως ot πρὺς τὴν ἀχτῖνα τῶν θείων
μὴ βλέποντες Γραφῶν, πολλὰ ἀναγχάζονται χαὶ συν-
NET / E) ^ 9 / 4 , A
εχῶς ἁμαρτάνειν, ἅτε δὴ ἐν σχότῳ χαλεπωτάτῳ βα
^Y "0 c A A c^ "m - *
δίζοντες. Ὅπερ ἵνα μὴ γένηται, * διανοίξωμεν τοὺς
, N ^ MJ NIA bod B c
ὀφθαλμοὺς πρὸς τὴν λαμπηδόνα τῶν ἀποστολιχῶν
LU - M M CA N $) 2). exo ,
δημάτων * καὶ γὰρ ὑπὲρ τὸν ἥλιον ἔλαμψεν ἣ τούτου
γλῶττα, καὶ τῶν ἄλλων ἁπάντων ἐπλεονέχτησε τῷ
Dh "NW , , ἂν M A , E]
τῆς διδασχαλίας λόγῳ * ἐπειδὴ γὰρ περισσότερον αὖ-
τῶν ἐχοπίασε, πολλὴν χαὶ τὴν τοῦ Πνεύματος ἐπε-
απάσατο χάριν. Καὶ τοῦτο οὐχ ἀπὸ τῶν ἐπιστολῶν
* διισχυρίζομαι μόνον, ἀλλὰ χαὶ ἀπὸ τῶν πράξεων.
Εἰ γάρ που δημηγορίας ἦν χαιρὸς, αὐτῷ πανταχοῦ
παρεχώρουν * διὸ xot “Ἑρμῆς εἰναι ἐνομίζετο παρὰ
- Ὄξος NN N m / , lá
τοῖς ἀπίστοις, διὰ τὸ τοῦ λόγου χατάρχειν. Μέλλοντας
δὲ
τὸν χρόνον εἰπεῖν, καθ᾽ ὃν ἐγράφη. Οὐδὲ γὰρ, ὡς πολ-
λοὶ νομίζουσι, πρὸ πασῶν τῶν ἄλλων ἐστὶν, ἀλλὰ τῶν
μὲν ἀπὸ Ῥώμης γραφεισῶν προτέρα πασῶν, τῶν δὲ
ἄλλων ὑστέρα, ci καὶ μὴ πασῶν * καὶ γὰρ αἵ πρὸς Κο-
ρινθίους ἀμφότεραι πρὸ ταύτης εἰσὶν ἀπεσταλμέναι.
Καὶ τοῦτο δῆλον ἀφ’ ὧν ἐν τῷ τέλει ταύτης ἔγραφεν,
οὕτω λέγων * Νυνὶ δὲ πορεύομαι εἰς Ἱερουσαλὴμ. δια-
e e. Uy epo Y ἂν AE x
χονῶν τοῖς ἁγίοις. “Ιὐδόχησαν γὰρ Μαχεδονία xci

5 M EJ M , , , -
εἰς τὴν ἐπιστολὴν χατιέναι ταύτην, ἀναγχαῖον xot

5 4 [4 à] , 5 N N
Αγχαΐα χοινωνίαν τινὰ ποιήσασθαι εἰς τοὺς πτωχοὺς
M (25, - P] € / , N25
τῶν ἁγίων τῶν ἐν “ἱερουσαλήμ. Κορινθίοις δὲ ἐπι-
στέλλων ἔλεγεν * "E&v ἡ ἄξιον τοῦ xo ἐμὲ πορεύε-
σθαι, σὺν ἐμοὶ πορεύσονται, περὶ τῶν ἀποχομιζόν--
τῶν ἐχεῖσε τὰ χρήματα ταῦτα λέγων. “Ὅθεν δῆλον,
ὅτι ἡνίχα μὲν ἐπέστελλε Κορινθίοις, ἀμφίόολον ἦν
A co , 3 ^ / ΕῚ τ [*] NC ,
τὸ τῆς τοιαύτης ἀποδημίας αὐτοῦ - ὅτε δὲ “Ρωμαίοις,
y, Li Ἂ / ri , N de /

7 χεχυρωμένον λοιπόν. Γούτου δὲ διιολογουμένου,
, - Ne er e ? 5 J 32 ὩΣ
χἀχεῖνο δῆλον, ὅτι αὕτη μετ᾽ ἐχείνας ἣ ἐπιστολή.
Καὶ f, πρὸς Θεσσαλονιχεῖς δὲ ἐμοὶ δοχεῖ προτέρα τῆς
Y , 2 b * gi Y 5
πρὸς Κορινθίους ἐπιστολῆς εἰναι. Καὶ γὰρ ἐχείνοις
πρότερον ἐπιστείλας, χαὶ τὸν τῆς ἐλεημοσύνης πρὸς
αὐτοὺς κινήσας λόγον, ὅτε ἔλεγε * Περὶ δὲ τῆς φιλα--

c Mss. ἀνοίξωμε».
3 Mss. ἰσχυρίζομαι.
* Ambo Mss, 205775: 7f. Infra alii Κορινθίοις 727-

IN EPIST.

δελφίας οὐ χρείαν ἔχομεν γράφειν ὑμῖν * αὐτοὶ γὰρ
ὑμεῖς θεοδίδαχτοί ἐστε εἰς τὸ ἀγαπᾶν ἀλλήλους " χαὶ
γὰρ ποιεῖτε αὐτὸ Í πρὸς πάντας τοὺς ἀδελφούς " τότε
Κορινθίοις ἐπέστελλε. Καὶ τοῦτο αὐτὸ δηλοῖ λέγων "
Οἶδα γὰρ ἐγὼ τὴν προθυμίαν ὑμῶν, ἣν ὑπὲρ ὑμῶν
καυχῶμαι Mon ὅτι Ἀχαΐὰ παρεπχεύασξαι ἀπὸ
πέρυσι * xal - ἐξ ὁ μῶν ζῆλος ἢ ^g ἔθισε τοὺς πλείονας.
"EE ὧν ἔδειξεν, ὅτι πρώτοις. ἐχείνοις περὶ τούτου διε-
λέχθη. Τούτων μὲν οὖν ὑστέρα τῶν ἐπιστολῶν αὕτη,
τῶν δὲ ἀπὸ Ῥώμης πρώτη οὐδέπω γὰρ ἦν τῆς Ῥω-
μαίων πόλεως ἐπιδὰς, ἡνίκα ταύτην ἔγραφε τὴν ἐπι--
στολήν * xal τοῦτο δηλοῖ λέγων * ᾿Κ7πιποθῶ γὰρ ἰδεῖν
ὑμᾶς, ἵνα τι μεταδῷ χάρισμα ὑμῖν πνευματικόν. ᾿Απὸ
Ῥώμης δὲ Φιλιππησίοις ἐπέστελλε - διό φησιν,
᾿ἈΑσπάζονται ὑμᾶς οἵ ἅγιοι πάντες, μάλιστα οἱ Ex τῆς
Καίσαρος οἰχίας. Καὶ “Ἑδραίοις δὲ ἐχεῖθεν ὁμοίως "
διό φησι, Τοὺς ἀπὸ τῆς Ἰταλίας ἀσπάζεσθαι πάντας
οὐτούς. Καὶ τὴν πρὸς Τιμόθεον δὲ ἐπιστολὴν χαὶ
αὐτὴν ἀπὸ Ῥώμης δεδεμένος ἔπεμψεν * ἣ xa ἐσχάτη
pot δοχεῖ πασῶν εἶναι τῶν ar * χαὶ δῆλον
ἀπὸ τοῦ τέλους : "Eyó γὰρ ἤδη σπένδομαι, φησὶ, καὶ
ὃ χαιθὺς τῆς ἐυῆῆς ἀναλύσεως ἐφέστηχεν. "Oct δὲ τὸν
βίον ἐκεῖ χατέλυσε, παντί που δῆλόν ἐστιν. ἩἯ δὲ

1
με

πρὸς Φιλήυονα ἐσχάτη ν χαὶ αὕτη " πρὸς γὰρ
- , xA JA » n εἶ NN M ἔλε τ Ὁ
ἐσχάτῳ γήρᾳ αὐτὴν ἔγραψε - διὸ xo ἔλεγεν - Ὥς
Παῦλος πρεσδύτης, νυνὶ δὲ χαὶ δέσυιος ἐν Χριστῷ
"InsoU - τῆς μέντοι πρὸς Κολοσσαεῖς. προτέρα * xal
m *, 4 LJ Fr Ac F m— N
τοῦτο ἀπὸ τοῦ τέλους δῆλον πάλιν. Κολοσσαεῦσι γὰρ
γράφων φησὶν, ὅτι Τυχιχὸς πάντα γνωρίσει ὑμῖν, ὃν
ἔπεμψα σὺν ᾿Ονησίμῳ τῷ πιστῷ χαὶ ἀγαπητῷ ἀδελ-
9Q. ᾿νήσιμος δὲ οὗτος ἦν, ὑπὲρ οὗ τὴν πρὸς Φιλή-
μονα ἐπιστολὴν συνέθηχε. Καὶ ὅτι οὖκ ἦν ἄλλος οὗτος
δι , 3 , 67). M , SY D "A A , - [4]
μώνυμος ἐχείνῳ, δῆλον καὶ ἀπὸ τοῦ ᾿Αρχίππου *. ὃν
γὰρ ἔλαδεξ συνεργὸν ἐν τὴ πρὸς Φιλήμονα ἐπιστολῇ
τῆς παραχλήσεως τῆς ὑπὲρ ᾿Ονησίμου, τοῦτον Κο-
λοσσαεῦσιν ἐπιστέλλων διεγείρει, λέγων - Εἴπατε
᾿Ἀρχίππῳ, βλέπε τὴν διαχονίαν, ἣν παρέλαδες, ἵνα
2 M » - Ὁ N. one M ,
αὐτὴν πληροῖς. Δοχεῖ δέ μοι xat ἣ πρὸς [Γαλάτας
προτέρα εἶναι τῆς πρὸς Ῥωμαίους. Εἰ δὲ ἐν ταῖς βί-
ὅλοις ἑτέραν ἔχουσι τάξιν, θαυμαστὸν οὐδέν - ἐπεὶ καὶ
οἵ προφῆται οἱ δώδεχα οὐχ ἐφεξῆς ἀλλήλοις ὄντες χατὰ
' ΩΝ
τοὺς χρόνους, ἀλλὰ πολὺ διεστηχότες ἀλλήλων, ἐν τῇ
τῶν βιδλίων τάξει ἐφεξῆς εἰσι χείμενοι. ὋΟ γοῦν Ἂγ-
γαῖος xo Ζαχαρίας * xa ἄλλοι μετὰ τὸν Ἰεζεχιὴλ xal
Y^ cs
Δανιὴλ προεφήτευσαν, xai πολλοὶ μετὰ τὸν "lovüv
^ * »
καὶ τὸν Σοφονίαν xol τοὺς ἄλλους δὲ πάντας " ἀλλ᾽
ὅμως συνημμένοι πᾶσίν εἰσιν ἐχείνοις, ὧν
τῷ χρόνῳ διεστήχασι.
Μηδεὶς δὲ

κοσοῦτον
,ὔ ον € , ^ ,
πάρεργον τούτον ἡγείσθω τον πονῦν,

f Alii zi; πάντας.

AD ROM.

ys epistolis posterior est.

b

C

465

Macedones ; quoniam et :4chaia parata est ab

anno preterito : et vestra emulatio provoca-

vit plurimos. Quibus commonstrat se primum il-

lis hac de re loquutum esse. Hzec igitur epistola,
, quie prima est earum, quas Roma scripsit, illis
Nondum enim Romam
venerat, cum hanc scripsit epistolam; id quod
his verbis indicat : Desidero enim videre Rom. v.1«.
vos, ut aliquid impertiam vobis gratie spi-
ritualis. Roma autem ad Philippenses scripsit :
1460 ait: Salutant vos omnes sancti, maxime
qui de Cesaris domo sunt. Hebraeis quoque
isthinc scripsit, aitque salutari ipsos ab 115, qui in
Italia erant. Epistolam item. ad "Timotheum Ro-
ma vinctus misit, quz postrema mihi videtur
omnium Pauli epistolarum, ut ex ejus fine liquet:
Ego enim jam immolor, inquit, et tempus reso-
lutionis mec instat. Quod autem 1sthinc finem
vivendi fecerit, nemini non notum est. Epistola
quoque ad Philemonem inter postremas est ; in
extrema enim senectute scripsit illam : ideo dice-
bat : Ut Paulus senex, nunc. autem vinctus philem.
in Christo Jesu. Hzc porro przcessit episto- |
lam ad Colossenses, ut ex ejus fine arguitur, ubi
sic loquitur : Z»ychicus omnia vobis narrabit,
quem misi cum Onesimo fideli et dilecto fra-
tre. Onesimus autem erat, cujus gratia ad Phile-
monem scripsit epistolam. Quod. vero non alius
esset ipsi cognominis, patet ex Archippo : quem
enim in epistola ad Philemonem adjutorem acce-
pit ad rem pro Onesimo impetrandam, hunc quo-
que in epistola ad Colossenses excitat his verbis:
Dicite Archippo : Fide ministerium, quod ac-
cepisti, ut illud impleas. Videtur. autem. mihi
epistolam ad Galatas eam, que ad. Romanos est,
pracessisse. S1 autem in. libris alium habent or-
dinem, nihil mirum : quandoquidem et duodecim
prophete non secundum temporis ordinem, sed
longe setate distantes, in Bibliis collocati sunt. Ag-
geus, Zacharias et alii post Ezechielem et Danic-
lem prophetaverunt; et multi post Jonam οἱ So-
phoniam ceterosque omnes, et tamen illis omni-
bus conjuncti sunt, a quibus tanto temporis spatio
sunt dissiti.

HOMIL. I.

Philipp. ή.
22.
Hebr.

24.

13.

2. Tim. 4.
6.

9:

Col. 4. 7.

2. Nemo hunc laborem extra rem esse, neque

à Duo Mss. xai ol ἄλλοι.

5, JOANNIS CHRYSOST.

464

hanc disquisitionem superfluam et ex curiositate
fieri putet: nam epistolarum tempus non parum ad
quzesita solvenda confert. Cum enim video Pau-
lum Romanis et Colossensibus de iisdem rebus
scribere, neque tamen simili modo, sed illis cum

Rom. 14.1. indulgentia magna, ut cum dicit, /nfirmum vero

2,

in fide assumite, non in disceptationibus ratio-
ciniorum : alius quidem credit se comedere
posse omnia ; qui autem infirmus est, olera
manducat ; Colossensibus autem de iisdem rebus

ARCHBIEP. CONSTANTINOPF.

E μηδὲ περιεργί ἣς τὶ yeny ἔρε
μηδὲ περιεργίας περιττῆς τὴν τοιαύτην ἔρευναν " συν-

τελεῖ γὰρ ἡμῖν πρὸς τὰ ζητούμενα οὐ μικρὸν ὃ τῶν
ἐπιστολῶν χρόνος. Ὅταν γὰρ ἴδω Ῥωμαίοις χαὶ Ko-
λοσσαεῦσιν ὑπὲρ τῶν αὐτῶν μὲν ἐπιστέλλοντα, oUy
δμοίως δὲ ὑπὲρ τῶν αὐτῶν, ἀλλ᾽ ἐχείνοις μὲν μετὰ πολ-
λῆς τῆς συγκαταδάσεως, ὡς ὅταν λέγη * Τὸν δὲ ἄσθε--
γοῦντα τῇ πίστει προσλαμόάνεσθε, μὴ elc διακρίσεις
διαλογισμῶν " ὃς μὲν πιστεύει φαγεῖν πάντα " ὃ δὲ ἀσθε-
γῶν λάχανα ἐσθίει: Κολοσσαεῦσι δὲ οὖχ οὕτω περὶ
τῶν αὐτῶν, ἀλλὰ μετὰ πλείονος παῤῥησίας: Εἰ γὰρ

Col. 2. 20. non ita loquitur, sed cum majori libertate : Si mor- ;;s ἀπεθάνετε, φησὶ, σὺν Χριστῷ ἀπὸ τῶν στοιχείων τοῦ
* - . . * - , Ὁ
tui estis, inquit, cum. Christo ab elementis & χόσμου, τί ὡς ζῶντες ἐν χόσμῳ δογματίζεσθε, μὴ

—23.

mundi, cur adhuc tamquam viventes in mundo
decernitis : ἢ tetigeris, ne gustaveris, ne con-
trectaveris ? que sunt omnia in interitum ipso
abusu, non in honore aliquo, ad saturitatem
carnis : non aliam hujus differenti causam inve-
nio, quam rerum et temporis conditionem. Initio
quippe indulgentia uti oportebat, sequenti vero
tempore non item. Alibi quoque illum sic agere
vides. Sic facere solent medicus et doctor : neque
cnim medicus zgrotare incipientes, et eos, qui de-
mum a morbo recreantur ; neque doctor puerulos
simul, et eos qui perfectiori egent doctrina, pari
inodo curant. Paulus igitur aliis alia de causa et ar-
gumento adductus scribebat ( et hoc declarat, cum

1. Cor.7.1. Corinthiis dicit: De iis autem, que ad me scri-

Hom 15.

M.

psistis ; Galatis vero statim ab exordio et pertotam
epistolam idipsum significat ) : his vero cur et qua
de causa ? testificari enim videtur ipsos esse boni-
tate et scientia omni instructos, qui possent alios
monere. Cur ergo epistolam misit? Propter gra-
tiam Dei, quit, que data est mihi, ut sim mi-
nister Jesu Christi. Ideoque in principio dixit :

Ibid. x. 14. Debitor sum, ut pro virili mea parte vobis, qui

x5.

Rome estis, evangelium predicem. Nam dicta
ejus, verbi gratia, quod. possint alios admonere,
et similia, laudem praecipue et exhortationem
prz se ferunt; ac necessaria etiam his erat emen-
datio per literas. Quia enim nondum isthuc vene-
rat, duplici ratione viros instituit, et literarum
utilitate, et adventus sui exspectatione. Talis quip-
pe erat sancta. illa anima : totum complectebatur
orbem, et omnes secum circumferebat, cognatio-
nem maximam illam esse putans, quz secundum
Deum est : atque ita illos omnes amabat, ac si pe-
perisset ; imo majorem pre se ferebat, quam qui-

à [ μέν inclusum apud Savil. abest ab A. Mox idem

et marg. Savil. πάσης τῆς 7v.]

el Tn , τ p ἊΝ θ.- E LR T. , A. 2a
ἅψη, μηδὲ γεύσηῃ, μηδὲ θίγης; ἅτινα ἐστι πάντα els
Hi c , c M
φθορὰν τῇ ἀποχρήσει, οὐχ ἐν τιμῇ τινι πρὸς πλησμονὴν
Tc σαρχός" οὐδὲν ἄλλο αἴτιον soot Ὡς διαφορδὶ
τῆς σαρχός" οὐδὲν ἄλλο αἴτιον εὑρίσχω τῆς διαφορᾶς
, ET E , ; EE TY
ταύτης, ἢ τὸν τῶν πραγμάτων χρόνον. "Ev ἀρχῇ μὲν
b xoxa6at y^ WEITERE ARCET 22 δ Kot
γὰρ συγχαταύαίνειν ἔδει, μετὰ δὲ ταῦτα οὐχέτι. Καὶ
em NY EJ m ον Μ εἴ m— c
πολλαχοῦ δὲ ἀλλαχοῦ τοῦτο ἂν τις εὕροι ποιοῦντα αὖ-
, - vto Y MOSES ^ 3 3T
τόν. Οὕτω xal ἰατρὸς xa διδάσχαλος ποιεῖν εἰώθασιν"
x A wi cay as re M uS ' Y
οὔτε γὰρ τοῖς ἐξ ἀρχῆς νοσοῦσιν ὃ ἰατρὸς, xai
» ^ P Du
τοῖς πρὸς τὸ τέλος λοιπὸν τῆς ὕγε
,
ί

^ ^

, ΕῚ Y

wxG ἐλθοῦσιν, οὐτε
- "T ed gcc e , ^ € NN

τοῖς ἐξ ἀρχῆς μανθάνουσι παιδίοις ὃ διδάσχαλος,

^ ,

M - - * y ^ 7 ^
B xot τοις τῶν τελεωτέρων ὁεοιμμένοις QOO UL OV»

᾿
3f

, / ας M 3 E *
δμοίως χρήσονται. Τοῖς μὲν οὖν ἄλλοις ἐξ αἰτίας

^

, , lí 8 -
τινὸς xaX ὑποθέσεως χινούμενος ἐπέστελλε (xal δηλοῖ

τοῦτο Κορινθίοις μὲν λέγων - Περὶ δὲ ὧν ἐγραάψατέ

CL Y / €
μοι" xal Γαλάταις δὲ, εὐθέως ἐκ τοῦ προοιμίου xot

DJ 5 - € , N RN LS , , NY
τῆς ἐπιστολῆς ἁπάσης τὸ αὖτὸ ἐμφαίνων)" τούτοις δὲ
,ὔ e NC SUEX J M M , c
τίνος ἕνεχεν, xal διὰ τί ; xat γὰρ φαίνεται μαρτυρῶν

, :
ἃ μέν εἰσιν ἀγαθωσύνης, πε-
’ ,
πληρωμένοι πάσης γνώσεως;

αὐτοῖς, ὅτι μεστοὶ
^ /, A
δυνάμενοι xat ἄλλους
γουθετεῖν. Τίνος οὖν ἕνεχεν ἐπέστελλε; Διὰ τὴν
, e τ ^ M ^ - P zl A,
χάριν τοῦ Θεοῦ, φησὶ, τὴν δοθεῖσάν μοι εἰς τὸ
εἶναί με λειτουργὸν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Διὸ xoi ἐν

rv 2e n , SN N A CULA ,
€ ἀρχῇ ἔλεγεν Οφειλέτης εἰμι, τὸ xav ἐμξε πρόθυμον,

- - € , ,
xai ὑμῖν τοῖς ἐν Ρώμη εὐαγγελίσασθαι. Καὶ γὰρ τὰ
7 , A 3 "5 -
εἰρημένα, οἷον ὅτι δύνανται xal ἄλλοις νουθετεῖν, καὶ
m , ev !/ D
ὅσα τοιαῦτα, ἐγχωμίου μᾶλλόν ἐστι χαὶ προτροπῆς *
M , ΩΣ N NM e , "^ o!
xo ἀναγχαία χαὶ ἣ διὰ τῶν γραμμάτων διόρθωσις
, Et 3 Y Y y EY
xai τούτοις ἦν. ᾿Ἐπειδὴ γὰρ οὕπω παραγεγονὼς ἦν,
^w , M τ — ,
διπλῇ δυθμίζει χαὶ τῇ τῶν γραμμάτων
, ^ b , ^ ,
ὠφελεία, xat τῇ τὴς παρουσίας" προσδοχία. 'Γοιαύτη
N b. [JE δ 5 S ie EA D E ελά 6 A
γὰρ Pf, ἁγία ἐχείνη ψυχή - πᾶσαν περιελάμδανε τὴν

3 yc A Eae — ἔξ Ll E
οἰχουμιξνὴν , XXV £V £XU τῳ περιέφερεν απᾶντᾶς, συγ-

7" T A AX Oz zu (t VIE
D γξνειαν μεγιστὴν τὴν χατὰ ϑὥεον εἰναι νομίζων" χαὶι

cer , 5 M 2 ὭΣ N (: - acp e
ὥσπερ πάντας αὐτοὺς ἄποτεχων, οὕτως ἐφίλει, μᾶλλον
4 , ,

“πατρὸς παντὸς μείζονα ἐπεδείχνυτο φιλοστορ-

b Sic Mss. recte, Ediu vero ἡ ἁγία ψυχή.
c Mss. πατρὸς πρὸς πάντας. [Sic quoque marg. Savil.
οι À.]

IN EPIST. ÀD

, , hi DJ
γίαν. Τοιαύτη γὰρ f, τοῦ Πνεύματος χάρις" νικᾷ τὰς
σαρχικὰς ὠδῖνας, χαὶ θερμότερον ἐπιδείκνυται τὸν
πόθον. Καὶ τοῦτο μάλιστα ἔστιν ἰδεῖν ἐπὶ τῆς τοῦ
Παύλου ψυχῆς, ὃς καθάπερ πτηνός τις ὑπὸ τῆς ἀγά-
πῆς γενόμενος, ἅπαντας περιήει συνεχῶς, οὐδαμοῦ
μένων οὐδὲ ἱστάμενος. ᾿πειδὴ γὰρ ἤκουσε' τοῦ Χρι-
στοῦ λέγοντος, Πέτρε, φιλεῖς με; ποίμαινέ μου τὰ
πρόδατα, xal τοῦτον μέγιστον ὅρον ἐχφέροντος ἀγά--
πῆς, μεθ᾽ ὑπερθολῆς αὐτὸν ἐπεδείκνυτο. Τοῦτον οὖν

' - , 5 ^ M 5 14
xai ἡμεῖς ζηλώσαντες, εἰ χαὶ μὴ τὴν οἰχουμένην,
μιηδὲ πόλεις δλοχλήρους καὶ ἔθνη, ἀλλὰ τὴν οἰκίαν
ἕχαστος ῥυθμιζέτω τὴν ἑαυτοῦ, τὴν γυναῖκα, τὰ παι-
δί M (λ ᾿Ν , K M M λ j^
δία, τοὺς φίλους, τοὺς γείτονας. Καὶ μή μοι λεγέτω
τις, ὅτι ἄπειρός εἶμι xol ἰδιώτης. Οὐδὲν ἀμαθέστε-
ον Πέτρου, οὐδὲν ἰδιωτικώτερον Παύλου. Καὶ τοῦτο
e pou d

Sco [4 , ἃ 5 5 y , 2 ji M
αὐτὸς ὡμολόγει, καὶ οὐχ ἠσχύνετο λέγων * Εἰ δὲ xoi
ἰδιώτης τῷ λόγῳ , ἀλλ᾽ οὐ τῇ γνώσει. Ἀλλ᾽ ὅμως ὃ
25.7 "m ^ 2 3-7 , 35
ἰδιώτης οὗτος καὶ ὃ ἀμαθὴς ἐχεῖνος μυρίους ἐνίκησαν
φιλοσόφους, μυρίους ἐπεστόμισαν ῥήτορας, ἀπὸ τῆς
αὐτῶν προθυμίας, χαὶ τῆς τοῦ Θεοῦ χάριτος τὸ πᾶν
ἐργασάμενοι. Τίνα οὖν ἕξομεν ἀπολογίαν ἡμεῖς, * οὐδὲ
ἐργασάμενοι. Τίνα οὖν ἕξομεν ἀπολογίαν ἡμεῖς, * οὐδὲ
εἴχοσιν ἀρκοῦντες ὀνόμασιν, οὐδὲ τοῖς συνοιχοῦσιν ὄντες
" , v τω D A , - PES M , J
χρήσιμοι; Σχῆψις ταῦτα καὶ πρόφασις οὐδὲ γὰρ ἀμαθία
οὐδὲ ἀπαιδευσία χωλύει τὴν διδασχαλίαν, ἀλλὰ νωθεία
xal ὕπνος. ᾿Γοῦτον οὖν ἀποτιναξάμενοι τὸν ὕπνον,
μετὰ πάσης σπουδῆς ἀντεχώμεθα τῶν οἰκείων μελῶν,
y X55. D b 3x , m δ,
ἵνα χαὶ ἐνταῦθα πολλὴς ἀπολαύσωμεν τῆς γαλήνης,

H x ἘΞ eo )e N ων τον 49 ^ / ε

χατὰ τὸν τοῦ Θεοῦ qó6ov τοὺς ἡμῖν ἐπιτηδείους ῥυ--
θμίζοντες, καὶ ἐχεῖ μυρίων μετάσχωμεν ἀγαθῶν,
χάριτι χαὶ φιλανθρωπίᾳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν 'Insoo
Χριστοῦ, δι’ οὗ καὶ μεθ’ οὗ τῷ Πατρὶ ἣ δόξα, ἅμα
τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, νῦν χαὶ ἀεὶ, χαὶ εἰς τοὺς αἰῶνας
τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν.

? Andreas Dounzus in notis Savilianis heec apposite
nOlat : οὐδὲ e(xocty ἀρχοῦντες ὀνόμασιν; ἰὰ est, ne caetui
quidem exiguo satis sumus : ne viginti. quidem insti-
tuendis sufficimus. ὄνομα, ψυχή, πρόσωπον, idem sape
valent, Act. 4,15: ἦν δὲ ὄχλος ὀνομάτων" ἐπὶ τὸ αὐτὸ

465
vis pater, dilectionem, Talis enim est gratia Spiri-
tus : carnales partus superat, et ardentiorem ex-
hibet affectum. Id in primis videre est in anima
Pauli, qui quasi volucris ex caritate factus, omnes
frequenter circumit, nusquam manens vel consi-
stens. Quia enim audierat dixisse Christum, Petre,
amas me ? pasce oves meas, atque hunc maxime
caritatis terminum pronuntiasse : supra modum

E exhibebat illum. Hunc igitur etnos 2mulantes, si
minus orbem aut integras civitates vel gentes, sal-
tem quisque domum suam, uxorem, filios, amicos,
vicinos recte componat, Nec mihi quispiam dixe-
rit, lnperitus sum et rudis. Nihil indoctius Petro,
nihil imperitius Paulo. Illud ipse quoque fatetur,
nec pudet illum dicere : Etsi imperitus sum ser-
mone, sed non scientia. Attamen imperitus hic,
indoctus ille, sexcentos vicerunt philosophos , in-

,;, humeros rhetores ad silentium compulerunt , suo

A studio et Dei gratia totum peragentes. Quam ergo
nos excusationem habebimus, qui ne viginti qui-
dem nominibus seu personis sufficimus, nec con-
tubernalibus utiles sumus? Obtentus hec. sunt et
inanes excusationes: neque enim ignorantia et
imperitia doctrinam impediunt, sed ignavia et so-
mnolentia. Hoc igitur excusso somno, cum omni
studio propria membra curemus, ut et hic multa
fruamur tranquillitate, dum secundum timorem
Dei necessarios nostros instituemus, et illic innu-

B mera consequamur bona, gratia οἱ benignitate
Domini nostri Jesu Christi, per quem et cum quo
Patri gloria, simulque sancto Spiritui, nunc et sem-
per, et in secula seculorum. Amen.

ROM. HOMIL. f.

ἑχατὸν εἴχοσι.... Chrysost. Homil. in Acta 54, p. 912,
l. 5 (Edit. Savil.) ubi in textu legitur àtzxosizs £60015-
χοντα ψυχάς, habetur in margine διαχόσια ἐδδομήκοντα
ὀνόματα, quod idem est.

*OMIAIA α΄.

Παῦλος, δοῦλος Ἰησοῦ Χριστοῦ, χλητὸς ἀπόστολος,
ἀφωρισμένος εἰς εὐαγγέλιον Θεοῦ, ὃ προεπηγγεί-

E Ld ^ ^ -
λατο διὰ τῶν προφητῶν αὐτοῦ ἐν Γραφαῖς ἁγίαις.

] ' m^ i Lg
Μωὺσῆς μὲν πέντε βιόλία P ouv odas , οὐδαμοῦ

᾿ Savilius homilias hasce inscribit λόγους, Manuscri-
pu alii λόγους, ali [A.] ὁμιλίας. Bene autem Homilic

HOMILIA 1.

1. Paulus sereus Jesu Christi, vocatus apo-
stolus, segregatus in evangelium Dei , 2.
quod, ante promiserat per prophetas suos in
Scripturis sanctis.

1. Moyses libris quinque a se scriptis nusquain

inscribuntur, ut et cotera ad populum conciones.
b Alii γράψας.

Joan. 2t,

τον

2. Cor. τί,

6.

Psal. 118.
9t.

Jer. 25. 9.
Rom.6.17.
Jos.1. 2.
Psal. 104.
r5.

400 JOANNIS. CHRYSOST.
nomen suum apposuit, neque illi qui res post il-
lum gestas scripserunt : sed neque Mattheus, ne-
que Joannes, non Marcus, non Lucas. At beatus
Paulus omnibus epistolis suis nomen suum prz-
mittit. Quare ? Quia illi presentibus scribebant,

et inutile fuisset se presentes declarare ; hic vero
procul literas mittebat epistolze forma : quapropter
necessaria erat nominis additio. Si autem in Epi-
stola ad Hebrzeos id non faciat, prudenter et consi-
lio facit. Quia enim perosus erat ipsis : ne a prin-
cipio, audito nomine, sermoni aditum occluderent,
illo suppresso, uti se audirent, arte pellexit. Si ve-
ro prophete, et Salomon nomina sua apposuere,
vobis exquirendum relinquo, cur alii nomen ap-
posuerint, ali secus : neque enim opus est, ut
omnia a me ediscatis ; sed laborandum et perqui-
rendum vobis est, ut ne segnioresevadatis. Paulus
servus Jesu Christi. Cur nomen ejus immutavit
Deus, et Saulum vocavit Paulum? Ne hac etiam in
parte apostolis inferior haberetur ; sed ut idipsum
prerogative haberet, quod discipulorum cory-
phaus, hineque arctius ccetui jungeretur. Christi
vero servum se non sine causa dixit : multi nam-
que sunt servitutis modi : alius secundum creatio-
nem, de quo dicit : Omnia serviunt tibi ; Xem-

S

que, Servus meus JXabuchodonosor ; opus nam-
que opifici servum est. Alius modus est a fide, de
qua ait : Gratia autem. Deo, quia. servi eratis

430
peccato, obedistis autem ex ehe in quam tra-" A

diti estis doctrine formam, et liberati a pec-
cato, servi facti estis justitie. Alius a vite in-
sütuto, de quo ait : Moyses servus meus-mor-
tuus est : quamquam et Judzei omnes servi erant ;
sed Moyses in primis ex vitz instituto splendebat.
Quoniam igitur Paulus omnibus servitutis modis
servus erat, dignitatis maxim:ze loco ponit illud,
Serrus Jesu Christi : et dispensationis nomina
obtendit, ab inferioribus ad. superiora ascendens.
Nomen quippe Jesu ferens angelus venit de celis,
quando ille natus est de Virgine ; Christus autem

ab unctione dicitur, quod etiam carnis erat. Et B |

quo, inquies, oleo unctus est? Oleo quidem non
unctus est, sed Spiritu : solet autem Scriptura hu-
jusmodi unctos vocare christos. In unctione quip-
pe, quod przcipuum, Spiritus est ; ideo et oleum
assumitur. Et ubinam christos vocat eos, qui non
sunt oleo uncti ? Ubi dicit, /Volite tangere chri-

« Duo Mss. τίθησι. [τὸ ὄνομα τίθησι À.]
d [προρῆταί τινες À. et marg. Savil.]
χαρδίας, idem cie Savil. et A.], qua

a ἐχ χαθαρᾶς

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

τὸ ὄνομα τὸ ἑαυτοῦ τέθειχεν, οὐδὲ οἱ μετ᾽ ἐχεῖνον τὰ
μετ᾽ ἐχεῖνον συνθέντες, ἀλλ᾽ οὐδὲ Ματθαῖος, οὐδὲ
Ἰωάννης, οὐ Μάρχος, οὐ Λουχὰς - ὃ δὲ μαχάριος
Παῦλος πανταχοῦ τῶν ἐπιστολῶν αὐτοῦ τὸ ὄνομα
αὑτοῦ “προτίθησι, Τί δήποτε: Ὅτι ἐχεῖνοι μὲν πα-
ροῦσιν ἔγραφον, xal περιττὸν ἦν ἑαυτοὺς δηλοῦν
παρόντας. οὗτος δὲ διὰ μαχροῦ τὰ γράμματα. διεπέμ-
πετο, χαὶ ἐν ἐπιστολῆς σχήματι" διὸ καὶ ἀναγκαία
ἦν ἣ τοὺ ὀνόματος προσθήχη. Εἰ δὲ ἐν τῇ πρὸς
"E6paíouc ἐπιστολῇ οὐ ποιεῖ τοῦτο, xol τοῦτο χατὰ
τὴν αὐτοῦ σύνεσιν. Ἐπειδὴ γὰρ ἀπεχθῶς εἶχον πρὸς
αὐτὸν, ἵνα μὴ Ex προοιμίων ἀκούσαντες τοῦ ὀνόματος,
ἀποχλείσωσι τῷ λόγῳ τὴν εἴσοδον, ἐσοφίσατο διὰ τοῦ
Εἰ δὲ

M Dd ,
τὰ ὀνόματα τὰ ἑαυτῶν τεθείχασι χαὶ Σολο-

^l ^ ovy Y » 7 M 5 ,
xe, τὸ ὄνομα τὴν ἀχρόασιν τὴν ἐχείνων.
"apos φῆται
- , ^ e) - J
μὼν, τοῦτο ὑμῖν χαταλιμπάνω λοιπὸν ἐπιζητεῖν, τίνος
ci € M Εν ς« ἂἊλ , » 59$ M
ἕνεχεν 'ot μὲν ἐθεσαν, oi δὲ οὐχ ἔθεσαν" οὐδὲ γὰρ
ΩΣ M , M 534 V
ἅπαντα παρ᾽ ἐμοῦ χρὴ μανθάνειν ὑμᾶς, ἀλλὰ χαὶ αὖ-
M - - a Y ,
τοὺς πονεῖν xai ἐπιζητεῖν, ἵνα ut νωθρότεροι γίνησθε.
M - eX - , J /
Παῦλος δοῦλος Ἰησοῦ Χριστοῦ. 'Tivoc ἕνεχεν μετέθηχε
τὸ ὄνομα αὐτοῦ ὃ Θεὸς, χαὶ Σαῦλον ὄντα Παῦλον
5 , σ ^Y , - τὶ r
ἐχάλεσεν ; Ἵνα μηδὲ ταύτῃ τῶν ἀποστόλων ἔλαττον
» - 20 EJ ΕΣ, Ἵ ε - - e
ἔχη; ἀλλ᾽ ὅπερ ἔσχεν ἐξαίρετον ὃ xopugatoc τῶν μα--
. mM M , * ,
θητῶν, τοῦτο xal αὐτὸς χτήσητα!, xoi πλείονος oi-
, , M ' e-—
χειώσεως ὑπόθεσιν λάδη. Δοῦλον δὲ ἑαυτὸν οὐχ ἁπλῶς
Υ eo XT EU D i J,
εἶπε τοῦ Χριστοῦ - xai γὰρ πολλοὶ δουλείας τρόποι "
T NH ee A X EN , 2- Gi «
εἷς μὲν Ó xavà τὴν δημιουργίαν; χαθ’ ὅν φησιν, ὅτι
Τὰ σύμπαντα δοῦλα σὰ, χαὶ χαθ’ ὅν φησιν, Ὁ δοῦλός
μου Nahe os deapr. τὸ γὰρ ἔργον τοῦ ποιήσαντος
δοῦλον" Ere poc δὲ 6 ἀπὸ τῆς πίστεως, pol ἧς φησιν"
Χάρις δὲ τῷ Θεῷ, ὅτι δοῦλοι 7 ἦτε τῆς ἁμαρτίας, ὕὅπη-
,
χούσατε δὲ * £x χαρδίας, sic ὃν παρεδόθητε τύπον δι-
^ τ
οἄγχῃης s
λώθητε
c
xa ὃν

bod ,

xa ἐλευθερωθέντες ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας, ἐδου--
- , - τα

τῇ δικαιοσύνη " ἕτερος ὃ ἀπὸ τῆς πολιτείας,
τετελεύτηχε *
, A 5 S , , Lr E] 2
καίτοι xai ᾿Ιουδαῖοι πάντες θεράποντες ἦσαν, ἀλλ
Ἐπεὶ οὖν
τῆς δοἠῤλείαϊξ δοῦλος ἦν ὃ

4-0 € ,
φησι" Νωῦσῆς ὃ θεράπων μου

^N m OP,
tX OX ÀX UO,

ἐξαιρέτως 6 Μωυσῆς πολιτεί
Ni ,

χατὰ πάντας τοὺς τρόπους P
Παῦλος, το τίθησι λέγων,

Δοῦλος Ἰησοῦ Xo ἱστοῦ χαὶ τὰ τῆς οἰκονομίας ὀνό--
5 e i

» M , *
GV μεγίστου U ἄςι ώματος τ

puo ume χάτωθεν dvaGatvoy ἄνω. Καὶ

γὰρ τὸ ᾿Ιησοὺς ὄνομα E ὃ ἄγγελος ἦλθεν 8x τῶν
, M "d ^

τετο ἐχ τῆς Παρθένου. xai Χριστὸς

οὐρανῶν, ὅτε ἐτίχτ
ων τὴν D τ , ^ M Ju N τ SY

δὲ ἀπὸ τοῦ χρισθῆναι λέγεται, ὃ καὶ αὐτὸ τῆς σαρκὸς
ἐλαίῳ € Um ᾿Ελαίῳ μὲν οὐχ

ΣῊ Y , 1
ἦν. Kat ποίῳ, φησὶν,

ἐχρίσθη, Πνεύματι δέ" οἷδε δὲ

Τὸ

χαὶ τοὺς τοιού τοὺς

χριστοὺς ἣ Γραφὴ χαλεῖν. γὰρ προηγούμενον ἐν

lectio in multis Novi Testamenti Moanuscriptis fertur,
b Fidem [marg. Savil. et A.] τῆς θαυμαστῆς δουλείας.

IN EPIST.

τὴ χρίσει, τὸ Πνεῦμά ἐστι" διὸ καὶ τὸ ἔλαιον mapa-
λαμθάνεται. Καὶ ποῦ χριστοὺς καλεῖ τοὺς ua χρισθέν-
τας ἐλαίῳ; “Ὅπου λέγει, Μὴ ἅπτεσθε τῶν χριστῶν
μου, χαὶ ἐν τοῖς προφήταις μου πονηρεύεσθε. Τότε
γὰρ οὐδὲ ἣ κατασχευὴ τῆς χρίσεως ἦν τοῦ ἐλαίου. Κλη-
^ E] H cT E M € M - NES
τὸς ἀπόστολος. Πανταχοῦ χλητὸν ἑαυτὸν χαλεῖ, δει-
χγὺς τὴν οἰχείαν εὐγνωμοσύνην, καὶ ὅτι οὐκ αὐτὸς ζη-
τήσας εὗρεν, ἀλλὰ κληθεὶς παρεγένετο χαὶ ὑπήχουσε.
,
Καὶ τοὺς πιστοὺς δὲ οὕτως ὀνομάζει, κλητοὺς ἁγίους.
e - r4 y
Ot μὲν γὰρ μέχρι τοῦ πιστεῦσαι ἐκλήθησαν, οὗτος δὲ
καὶ ἕτερον ἐνεχειρίσθη, τὴν ἀποστολὴν, πρᾶγμα μυ--
ρίων ἀγαθῶν γέμον, χαὶ τῶν χαρισμάτων ἁπάντων
Lt - M / 2 EN / M N λέ 5
xal μεῖζον καὶ περιεχτικόν. Καὶ τί γὰρ δεῖ πλέον εἰ-
πεῖν, ἀλλ᾽ ἢ ὅτι ὅπερ ὃ Χριστὸς παραγενόμενος ἔπρατ-
eI. ΕῚ - 2» / » 70e 3 ^0 n e
τε, τοῦτο αὐτοῖς ἐγχειρίσας ἀπῆλθεν ; xoi βοδ
Παῦλος, λέγων, καὶ τὸ τῶν ἀποστόλων ἐπαίρων ἀξίω-
μα * Ὑπὲρ Χριστοῦ πρεσύεύομεν, ὡς τοῦ Θεοῦ παρα-
τ NR Ὁ, c , , ^ "(i e 2
χαλοῦντος OV ἡμῶν, τουτέστιν, ἀντὶ Χριστοῦ. Ἄφω-
ρισμένος εἰς εὐαγγέλιον Θεοῦ. “Καθάπερ ἐν οἰκίᾳ
πρὸς διάφορα ἕκαστος ἀφώρισται ἔργα, οὕτω χαὶ ἐπὶ
c ^y^ 7 N 7 Lud ^ e 5 € 5
τῆς Ἐχχλησίας διάφοροι τῶν διαχονιῶν εἶσιν αἱ δια-
νομαί. Ἐμοὶ δὲ ἐνταῦθα οὐ τὴν ἀποχλήρωσιν δοχεῖ
μόνον αἰνίττεσθαι, ἀλλ᾽ ὅτι πάλαι καὶ ἄνωθεν πρὸς
τοῦτο ἦν τεταγμένος. “Ὅπερ καὶ Ἱερεμίας φησὶ τὸν
Θεὸν εἰρηκέναι περὶ αὐτοῦ - Πρὸ τοῦ σε ἐξελθεῖν ἐχ
μήτρας ἡγίακά σε, προφήτην εἰς ἔθνη τέθεικά σε.
᾿Επειδὴ γὰρ πρὸς πόλιν ἀλαζονικὴν ἔγραφε, καὶ πε-
φυσιωμένην πάντοθεν, διὰ πάντων δείχνυσι τοῦ Θεοῦ
τὴν χειροτονίαν οὐσαν * χαὶ γὰρ αὐτὸς ἐχάλεσε; xal
- ΣῈ, ΡῚ , “οἱ c ci y it
αὐτὸς ἀφώρισε. Ποιεῖ δὲ τοῦτο, ἵνα ἀξιόπιστον xol
E] IS / M 5 , zi 5 ,
εὐπαράδεχτον ποιήσῃ τὴν ἐπιστολήν. Εἰς εὐαγγέλιον
Θεοῦ. Οὐχ ἄρα μόνος Ματθαῖος εὐαγγελιστὴς οὐδὲ
Μάρχος, ὥσπερ οὐδὲ οὗτος μόνος ἀπόστολος, ἀλλὰ
καὶ ἐχεῖνοι, εἰ xoi κατ᾽ ἐξαίρετον ὃ μὲν τοῦτο, oi δὲ
ἐχεῖνο λέγονται εἰναι. 3 ΙΕὐαγγέλιον δὲ αὐτὸ οὐ διὰ τὰ
γεγενημένα ἀγαθὰ μόνον χαλεῖ, ἀλλὰ xal διὰ τὰ μέλ-
λοντα. Πῶς δὲ τὸν Θεὸν εὐαγγελίζεσθαι δι’ αὐτοῦ φη-
mci / N “εν 3 ᾽ / τ
σιν; ᾿Αφωρισμένος γὰρ, φησὶν, εἰς εὐαγγέλιον Θεοῦ:
ὃ γὰρ Πατὴρ xot πρὸ τῶν εὐαγγελίων δῆλος ἦν. Ἀλλ᾽
, 1 M EUM. , / 3.258 /
εἰ χαὶ δῆλος ἦν, Ιουδαίοις μόνοις, xo οὐδὲ τούτοις
πᾶσιν, ὡς ἔδει " οὔτε γὰρ Πατέρα αὐτὸν ὄντα ἤδεσαν,
καὶ πολλὰ ἀνάξια αὐτοῦ τότε ἐφαντάζοντο * διὸ xat ἔλε-
[-/
γεν ὃ Χριστὸς, ὅτι ἥξουσιν οἱ ἀληθινοὶ προσχυνηταί-
^ da € M € e
x2 , ὅτι Ὃ Πατὴρ τοιούτους ζητεῖ τοὺς προσχυνοῦντας
, , σχ" τ "^c oc
αὐτόν. Ὕστερον δὲ xoi αὐτὸς μετὰ τοῦ ΥἹοῦ ἃ ἐξεφάν-
b , Ὅ e
θη τῇ οἰκουμένῃ πάσῃ" ὅπερ οὖν xol προαναφωνῶν
ἔλεγεν ὃ Χριστός - Ἵνα γινώσχωσί σε τὸν μόνον ἀλη-
θινὸν Θεὸν, xa ὃν ἀπέστειλας Ἰησοῦν Χριστόν. Eüny-

D

γέλιον δὲ Θεοῦ χαλεῖ, ἀπὸ τῶν προοιμίων ἀνορθῶν

ς Iidem [et Α.] καθάπερ γὼρ ἐν.
d {εὐαγγέλιον δὲ θεοῦ οὐ Α. et marg. Savil.]

43

AD ROM.

HOMIL. 1.

407
stos meos, et in prophetis meis nolite maligna-
ri. l'unc enim nullus erat ad unctiouem olei ap-
paratus. P'ocatus apostolus. Ubique se vocatum
appellat, gratum. animum exhibens, indicansque
se non quzrentem invenisse, sed vocatum obedi-
visse. Fideles vero sic appellat , vocatos sanctos.
Illi namque ad fidem vocati sunt ; huic vero aliud
concredjtum, apostolatus nempe, res innumeris
plena bonis, dona omnia superans illaque comple-
ctens. Ecquid. est ultra dicendum, nisi quod. ea,
qua Christus veniens fecit, demigrans illis com-
misit ? Id est quod etiam Paulus clamans et apo-
stolorum dignitatem extollens dicit : Pro Christo

. legatione fungimur, quasi Deo exhortante per

A

m

nos ; ld est, vice Chrisu. Segregatus in erange-
lium Dei. Quemadmodum in domo ad diversa
opera singuli segregati sunt : sic im Ecclesia di-
versa sunt distributa ministeria. Videtur porro
mihi hic non ipsam sortem significari, sed jam
olim ipsum ad hoc deputatum fuisse innui. Quod
etiam Jeremias ait. de se dixisse Deum : 7Znte-
quam exires de vulva, sanctificavi te, prophe-
tam in gentibus posui te. Quia enim ad arro-
gantem et fastu plenam urbem scribebat, his omni-
bus ostendit Dei esse ordinationem : etenim. ipse
vocavit, et ipse segregavit. Hoc autem facit, ut
fide dignam et acceptam reddat epistolam. /z
evangelium Dei. Non ergo Matthaeus tantum et
Marcus sunt evangelista, ut neque hic solus est
apostolus, sed etiam illi ; etsi per excellentiam hic
apostolus, illi evangeliste vocentur. Evangelium
vero ipsum vocat non ob jam illata bona tantum,
sed etiam ob futura. Quomodo autem Deum per
ipsum evangelizari ait ? nam dicit, Segregatus in.
evangelium Dei : Pater enim ante evangelia notus
erat. Verum etsi notus erat, Judzis tantum, et
ne his quidem omnibus, ut par fuisset : neque
enim ipsum esse Patrem sciebant, et multa illo in-
digna tunc imaginabantur. Ideo dicebat Christus :
V'enient veri adoratores ; et, Pater tales querit
sui adoratores. Demum autem ipse cum Filio
orbi toti manifestatus est. Quod prenuntians Chri-
stus, dicebat: Ut cognoscant te solum verum
Deum, et quem misisti Jesum Christum. Evan-
gelium autem Dei vocat, ab exordio erigens au-
ditorem. Neque enim venit triste quidpiam nun-
tiaturus, ut prophete convicia, accusationes,
increpationes; sed evangelia et evangelia Dei,

v. ἢ

2. Cor. 5.

Jer. X.

Joan.1.23.

Ibid. 17. 3.

Evange-

firmorum et immutabilium bonorum thesauros ''*? i» ve-

» Alii [A.] ἐξεχαλύφθη τῆ olz.

S. JOANNIS CHRYSOST.

468

teri. Testa- infinitos. 9. Quod ante promiserat per prophe-

mento pro- s cos. in Scripturis sanctis. Dominus enim
missum.

Psal. 67. dabit, inquit, verbum evangelizantibus virtute

12.

Isai. 52.5.

Joan.8.56.

Matth.

"v

13.

In
multa ; et rursum, Quam speciosi pedes epan-
gelizantium pacem.

9. Viden' diserte evangelii et nomen et nodum
in Veteri Testamento positum? Non enim verbo
tantum, inquit, illud przdicamus, sed etiam operi-
bus ;si quidem non humanum erat, sed divinum,
arcanum et omnem superans naturam. Quia vero
novitatis ipsum accusabant, ostendit illud esse
Graecis antiquius, et a prophetis prius descriptum
fuisse. Quod si non ab initio dedit, in causa sunt
qui id noluerunt admittere; nam qui voluerunt,
audiere. 4braham pater vester, inquit, exsul-
tavit, ut videret diem meum ; et vidit et ga-
visus est. Quomodo igitur. ait : Multi prophete
et justi voluerunt iid que vos videtis, et
non viderunt ? lta scilicet, inquit, ut vos vide-
tis et auditis, ipsam carnem, ipsa signa, ocu-
culis percepta. Tu. vero mihi consideres velim,
quanto antea tempore hac przdicta fuerint: nam
cum Deus magna quaedam apparaturus est, ea
multo ante tempore pranuntiat, aures preparans
ad illa excipienda. Zn Scripturis sanctis. Non
tantum enim dicebant prophete, sed scribebant
etiam illa, quz loquebantur: nec scribebant so-
lum, sed per res figurabant ; ut cum Abraham Isaac
duceret, et Moyses serpentem exaltaret, manus
extenderet adversus Àmalec, et agnum paschalem
immolaret. 5. De filio suo, qui natus est de se-
mine David secundum carnem. Quid facis,
Paule? postquam animos nostros in sublime sub-
vexisti, ac magna arcanaque imaginationi obtu-
listi, et evangelium memorasti, ac Dei evangelium,
ubi item chorum prophetarum induxisti, omnesque
multis ante annis futura prenuntiasse ostendisti :
quorsum rursus nos adducis ad Davidem? de quo-
nam, quzso, homine loqueris, cui patrem das
Jesse filium? quomodo possunt hzc digna esse
iis, que dicta sunt? Admodum certe digna:
non enim de mero homine, inquit, sermo no-
bis est. Ideo illud adjeci, Secundum carnem,

C

D

E

b εἰ δὲ μὰ ἐξ ἀρχῆς ἔδωχε; παρὰ τοὺς μὴ βουλομένους δέ-
ἔχσθαι. Hic ἀποσιωπήσει seu ellipsi utitur Chrysostomus,
ut alibi solet frequentissime, Sensus est : Quod si non
ab initio dedit, penes eos qui recipere noluerunt, sub-
intellige, culpa est, [ Intellige verbum e protasi repe-

Y » , zz - M € , 1 iP
133 περὶ ἀνθρώπου Ψιλοῦ, φησὶν, ὃ λόγος fuiv.
Α τοι τὸ

ARCIHEP. CONSTANTINOP..

τὸν ἀκροατῆν; Οὐ γὰρ ἦλθέ τι σχυθρωπὸν ἀπαγγέλ-
λῶν, ὥσπερ οἱ προφῆται κατηγορίας xa ἐγχλήματα

As , D
xat ἐπιτιμήσεις, ἀλλὰ εὐαγγέλια, καὶ εὐαγγέλια Θεοῦ,

, Y m

μενόντων xal ἀχινήτων ἀγαθῶν θησαυροὺς μυρίους.
« - D E mc 5
Ὁ προεπηγγείλατο διὰ τῶν προφητῶν αὐτοῦ ἐν Γρα-
φαῖς ἁγίαις. Κύριος γὰρ δώσει ῥῆμα, φησὶ, τοῖς εὖ--
αγγελιζομένοις δυνάμει TOÀN, xat πάλιν, Ὥς ὡραῖοι
οἵ πόδες τῶν εὐαγγελιζομένων εἰρήνην.

€ Ὡς - es

Ορᾷς καὶ ῥητῶς τοῦ εὐαγγελίου καὶ τὸ ὄνομα xod
τὸν τρόπον ἐν τὴ Παλαιὰ χείμενον ; Οὐ γὰρ διὰ δη-
μάτων αὐτὸ 2). j οησὶν, ἀλλὰ xot
ἱ ὑτὸ χαταγγέλλομεν μόνον, φησὶν, ἀλλὰ χα
διὰ pepe * οὐδὲ γὰρ ἀνθρώπινον ἦν, ἀλλὰ χαὶ
θεῖον xal ἀπόῤῥητον xal πᾶσαν ὑπερθαῖνον φύσιν.

ὑπειδὴ δὲ

Em

χαινοτομίαν ἐνεχάλουν τῷ πράγματ tt,
δείχνυσιν αὐτὸ πρεσδύτερον EX ὄν, xal ἐν τοῖς
προφήταις προδιαγραφόμενον.

EJ
£OQX€ ,

b Ei δὲ μὴ ἐξ ἀρχῆς
παρὰ τοὺς μὴ βουλομένους δέξασθαι * οἵ γοῦν
, y 3 hj €

βουλόμενοι goles». io ὃ πατ τὴρ ὑμῶν» inse

ἠγαλλιάσατο: ὕ ἵνα (n τὴν Apéore τὴν ἐμήν * καὶ εἶδε

χαὶ ἐχάρη. Πῶς οὖν φησιν, ὅτι Πολλοὶ προφῆται χαὶ

bI 9 , 98 » «e - / M -

δίκαιοι ἐπεθύμησαν ἰδεῖν, ἃ ὑμεῖς βλέπετε, xol οὐκ

^*^ d ^ -

εἰδον ; Οὕτω, φησὶν, ὡς ὑμεῖς βλέπετε xal ἀχούετε,
M M - c

αὐτὴν τὴν σάρχα, καὶ αὐτὰ τὰ σημεῖα τὰ ἐπὶ τῶν

Ν x mM

ὄψεων. Σὺ δέ μο! σχόπει, πρὸ πόσων ταῦτα προεχη-

,
ρύττετο χρόνων xal γὰρ ὅταν μεγάλα τινὰ * προχα-
, ων

τασχευάζειν ὃ Θεὸς μέλλῃ, πρὸ πολλῶν αὐτὰ προ-

αναφωνεῖ χρόνων, γυμνάζων τὴν ἀκοὴν πρὸς τὴν ὕπο-

τ τὰν - L 5. «9 43 o. E

δοχὴν τῆς παρουσίας αὐτῶν. Ev Γραφαῖς ἁγίαις. Οὐ

M 8) - s /, ἀλλὰ M n

γὰρ «yov οἵ προφῆται μόνον, ἀλλὰ χαὶ ἔγραφον

ἅπερ ἔλε eyov οὐκ ἔγραφον δὲ μόνον, ἀλλὰ καὶ διὰ

V
πραγμάτων ἐτύπουν, ὡς Aon. “ τὸν
xai Μωῦσῆς τὸν ὄφιν ὑψῶν, xal τὰς: χεῖρας ἐχτείνων

Ἰσαὰχ ἄγων,

X m 23 M - M Y E) N c , ,

ἐπὶ τοῦ AMONG χαὶ τὸν ἀμνὸν τοῦ πάσχα θύων.
Περὶ τοῦ Υἱοῦ αὐτοῦ τοῦ γενομένου ἐχ σπέρματος
Δαυὶδ χατὰ σάρχα. Τί: notio (e luc Bereploue
ἡμῶν τὰς ψυχὰς xal ἀναγαγὼν, καὶ μεγάλα xo ἀπόῤ-
b

-Ὁ » /I^, M bi Lud
xat Θεοῦ εὐαγγέλιον, καὶ χορὸν προφητῶν εἰσαγαγὼν,

φαντασθῆναι ποιήσας, χαὶ εὐαγγέλιον εἰπὼν,

M N IP , 5 /, M — ,
καὶ δείξας πάντας ἀναχηρύττοντας πρὸ πολλῶν ἐτῶν
τὸ ἔσόι ΠΣ A d 4) TA EC —— N M Δ Is.

& ἐσόμενα, ποὺ πάλιν ἡμᾶς κατάγεις πρὸς τὸν Δαυίδ ;
X9 ΄ ,
περὶ ἀνθρώπου τίνος διαλέγη , εἶπέ μοι, χαὶ πατέρα
NIN EE! ^ c 5 : M e, NT m m
ίδως αὐτῷ τὸν τοῦ Ἰεσσαὶ υἱόν; xol ποῦ ταῦτα
- 3 / 3v IN Y 3.5 El M
τῶν εἰρημένων ἄξια: Σφόδρα μὲν οὖν ἄξια " οὗ γὰρ

3 Aux

M 7 V , ,
τὸ) Κατὰ σάρχα, αἰνιττόμενος,

^

Uvo προσέθηχα

ei M ἘΝ ὦ , , E] M - - 2 SN
ὅτι xat χατὰ πνεῦμα γέννησις ἐστι τοῦ αὐτοὺ. Καὶ

tendum, οὐχ £oxs.]

Macho sues) À. et marg. Savil.]

c Alii τὸν ᾿σχὰχ ἀνάγων.

4 Savil. διὰ τοιοῦτο, Morel. διὰ τοῦτο, Mss. διά τοι τοῦτο,
recte,

IN EPIST. AD

τίνος ἕνεχεν ἐντεῦθεν ἤρξατο, xal οὐχ ἐχεῖθεν ἀπὸ
τῶν ϑιψηλοτέρων; Ὅτι xoi Ματθαῖος ἐντεῦθεν xod
Λουχᾶς xo Mdoxoc. Τὸν γὰρ μέλλοντα χειραγωγεῖν
πρὸς τὸν οὐρανὸν, χάτωθεν ἄνω χειραγωγεῖν ἄναγ-
χκαῖον " οὕτω γὰρ xal τὸ πρᾶγμα ᾧχονομήθη. Πρῶτον
γοῦν εἶδον αὐτὸν ἄνθρωπον ἐπὶ τῆς γῆς; χαὶ τότε ἐνόη-
σαν Θεόν. aH τοίνυν αὐτὸς τὴν διδασχαλίαν ἐποιήσα--
το, ταύτῃ xal ὃ μαθητὴς αὐτοῦ τέμνει τὴν ἐχεῖ φέ-
» Πρῶτον οὖν λέγει τὴν χατὰ coxa
γέννησιν, οὐχ ἐπειδὴ πρώτη ἦν, ἀλλ᾽ ἐπειδὴ ἀπὸ ταύ-

ρουσαν 680v.

τῆς πρὸς ἐχείνην ἀνὴγε τὸν ἀκροατήν. "Too δρισθέντος
YioU Θεοῦ ἐν “ δυνάμει χαὶ Πνεύματι ἁγιωσύνης ἐξ
ἀναστάσεως νεκρῶν, Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἀσαφὲς τὸ εἰρη-
μένον ἀπὸ τῆς τῶν λέξεων πλοχῆς γέγονε" διόπερ
αὐτὸ διελεῖν ἀνάγκη. Τί οὖν ἐστιν ὃ λέγει ; Τὸν ἐκ
Δαυὶδ γενόμενον ἀναχηρύττομεν, φησίν. "AXAX τοῦτο
δῆλον" πόθεν δὲ, ὅτι xa ΥἹὸς Θεοῦ ἐστιν οὗτος ὁ σαρ-
χωθείς; Πρῶτον ἀπὸ jov dps διὸ τ Ὃ
προεπηγγείλατο διὰ τῶν προφητῶν αὐτοῦ ἐν Γραφαῖς
ἁγίαις. * Οὐ ue 8i ἀποδείξεως οὗτος ὃ τος
Ἔπειτα χαὶ ἐξ αὐτοῦ τοῦ τρόπου τῆς γεννήσεως" ὃ xal
αὐτὸς Ἔχ σπέρματος Δαυὶδ κατὰ
σάρχα * τὸν ἀγὰρ τῆς φύσεως ἔλυσε νόμον. Τρίτον ἀπὸ

end εἰπών *
τῶν “θαυμάτων ὧνπερ ἔπραττε; πολλῆς δυνάμεως
ἀπόδειξιν παρ ἐχόμενος * τοῦτο γάρ ἐστιν, "Ev δυνάμει.
'ΓΓέταρτον ἀπὸ τοῦ Πνεύματος οὐερ ἐδίδου τοῖς πι-
τεύουσιν εἰς αὐτὸν, xal δι’ οὗ πάντας BC ἐποίει"

Ξ Ko ζατὰ Πνεῦμα ὁ ἁγιωσύνης " Θεοῦ γὰρ ἦν μό-

τὰ τοιαῦτα δῶρα χαρίζεσθαι. Πέυπτον ἀπὸ τῆς
0x χὰρ E

2
-

ἀναστάσεως K Κυρίου * πρῶτος γὰρ οὗτος xat μόνος Éau-
b τὰ

e RC , , y
τὸν "7^ ξιρὲν E onto χαὶι αὐτὸς μάλιστα πάντων ἐφῆσεν

- Y M ^ c E]
εἶναι σήμιειον ἱχανὸν χαὶ τοὺς αναισγυντουντὰς ἐπιστο-

, / ' M » ' - XS
μισαι. Λύσατε 142, φησι, τον VXOV tOUTOV, XXV ἐν

c^ [:/ , 7
τρισὶν ἡμέραις ἐγερῶ αὐτόν" xa, “Ὅταν ὑψώσητέ ps
cm D , , , ^ ,
ἀπὸ τῆς γῆς, τότε γνώσεσθε, ὅτι ἐγώ εἶμι" xo πά -
εἰ - € M -
λιν, Ἢ γενεὰ αὕτη σημεῖον ἐπιζητεῖ, xat σημεῖον οὐ
m z - 3 € MPs y.
δοθήσεται αὐτῇ, ei μὴ τὸ ση!λεῖον ᾿Ιωνᾶᾷ. Τί oov ἐστιν,
, - / J ,
Ὃρισθέντος :1" Δειχθέντος;, ἀποφανθέντος, χριθέντος,
, M m / , M ,
δυ. vert iati παρὰ "iis ἁπάντων γνώμης καὶ ψήφου,
ἀπὸ τῶν προφ τῶν, ἀπὸ τῆς παρ σθοη γενν ἥσεως τῆς
χατὰ σάρχα, ἀπὸ τῆς δυνάμεως τῆς ἐν τοῖς σημείοις,
να - , 3a c Ne No NS uA
ἀπὸ τοῦ Πνεύματος, δι’ οὗ τὸν ἁγιασμὸν ἔδωχεν, ἀπὸ
τω - c^ / ^ HN
τῆς ἀναστάσεως, δι’ dj; τοῦ θανάτου τὴν τυραννίδα
- , , b
χατέλυσε. Av οὗ ἐλάδομεν χάριν χαὶ ἀποστολὴν cic
ὑπαχοὴν" πίστεως. Ὅρα εὐγνωμοσύνην οἰχέτου - οὐδὲν

ἑαυτοῦ εἶναι βούλεται, ἀλλὰ πάντα τοῦ Δεσπότου.

1» τοίνυν ^ ταύτην.
ρώτην οὖν, non male.
et pila δυνάμει χατὰ πνεῦμα. Sequentia bene
habent, licet quibusdam secus visum fuerit.
4 Savil. et Morel. [et A.] οὐ μιαρὸς δὲ, Mss. οὐ μιχρᾶς

ROM. HOMiL. I. 409

subindicans etiam secundum spiritum generatio
nem ejus esse. Et cur hinc incepit, et non illinc
a sublimioribus? Quoniam hinc etiam et Mat-
thaeus et Lucas et Marcus. Nam is, qui ad caelum
ducturus est, ab inferioribus ad. superiora neces-
sario ducet : hoc enim. ordine res constituta fuit.
Primo igitur viderunt illum hominem in terra, et
hinc intellexerunt esse Deum. Qua igitur ipse do-
ctrinam impertiit, eadem ratione discipulus ejus
viam secat illuc ferentem. Primo igitur generatio-
nem secundum carnem memorat, non quod prima
sit, sed quia ab hac ad illam vult auditorem du-
cere. 4. Qui definitus est Filius Dei in virtute
et Spiritu sanctificationis ex resurrectione mor-
tuorum, Jesu Christi. Ex verborum complica-
tione obscurum est quod dicit : quapropter distin-
guamus oportet. Quid sibi vult ergo? Eum qui
ex Davide natus est praedicamus, inquit. Sed hoc
quidem apertum est: undenam vero, quod hic in-
carnatus etiam Filius Dei est? À prophetis pri-
mum discitur; ideo ait: Quod. ante. promiserat
per prophetas suos in Scripturis sanctis. Non
parva autem demonstrandi ratio hzc. est. Deinde,
ex modo etiam generationis : quod et ipse de-
clarat his verbis: Ex semine David secun-
dum carnem ; mature quippe legem solvit.
Tertio a miraculis, qua patravit, magna po-
tentie argumentum przbens; hoc enim sibi vult
illud, Zn virtute. Quarto a Spiritu, quem dedit
credentibus in se, et per quem omnes sanctos effe-
cit; Ideo ait, Secundum Spiritum sanctificatio-
nis : Dei enim solius erat talia dona largiri. Quin-
to a resurrectione Domini : hic enim primus et so-
lus seipsum a mortuis excitavit : quod et. ipse ait
signum omnium maxime idoneum esse ad im-
pudentiores confutandos. Nam ait : Solvite tem-
plum hoc, et in tribus diebus excitabo illud ; ct,
Cum exaltaveritis me de terra, tunc cognosce-
tis quia ego sum ; et rursum, Generatio hec
signum querit, et signum non dabitur ei, nisi
signum Jonc. Quid sibi vult illud, Definitus ?
Ostensus, declaratus, indicatus, confessus, omnium
judicio et calculo, a prophetis, ab inexspectato ortu
E secundum carnem, a potentia signorum, a Spiritu

per quem sanctificationem dedit, a resurrectione

qua mortis tyrannidem solvit. 5. Per quem acce-

b

D

etsic legit vetus Interpres, utique melius,
e Mss. [ cum Α.] θαυμάτων ἅπερ, et infra πνεύματης
ὅπερ.

* [τοῦ δειχθέντο: À. et marg.

Savil.]

Joan.2.19.

Ibid.8, 28.

Matth.

39.

I2.

470 S. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

pimus gratiam et apostolatum in obedientiam Καὶ μὴν τὸ πνεῦμα τοῦτο ἔδωχε * διὸ ἔλεγε " Πολλὰ
fidei. Vide gratum famulianimum: nihil suum esse ἔχω λέγειν ópiv, ἀλλ᾽ οὐ δύνασθε βαστάζειν ἄρτι"
vult, sed omnia Domini. Atqui spiritum hunc de- ὅταν δὲ ἔλθῃ “ἐκεῖνος, τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας, δδη-
Joan. 16.. dit; ideo dicebat : Multa habeo vobis dicere, sed γήσει ὑμᾶς εἰς πᾶσαν τὴν ἀλήθειαν * χαὶ πάλιν, Ἄφο-
12. non potestis portare modo. Cum autem vene- is ρίσατέ μοι τὸν Παῦλον καὶ τὸν Βαρνάδαν. Καὶ ἐν τῇ
rit ille, Spiritus veritatis, ducet vos in omnem ^ πρὸς Κορινθίους δέ φησιν, ὅτι Ὧ μὲν διὰ τοῦ Πνεύμα-
Met. 3; 2, veritatem ; et rursum : Segregate mihi Paulum τος δίδοται λόγος σοφίας, ἄλλῳ δὲ λόγος γνώσεως"
Po SE Barnabam. Etin epistola ad Corinthios ait : — xoi, ὅτι Αὐτὸ πάντα διαιρεῖ, καθὼς βούλεται. * Καὶ
4. 71 ρὸν Spiritum datur sermo sapientie, alii Μιλησίοις δὲ δημηγορῶν, ἔλεγεν - Ἔν ᾧ ἔθετο ὑμᾶς
Ibid.v.t1. sermo. scientie ; et, Ipse omnia dividit sicut τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον ποιμένας xa ἐπισχόπους. "Op&ic,
4ct.20.28. γε. Et Milesiis concionans dicit:Zn quo posuit ὅτι τὰ τοῦ Πνεύματος τοῦ Υἱοῦ φησι, χαὶ τὰ τοῦ
vos Spiritus sanctus pastores et episcopos. Vi- Υἱοῦ τοῦ Ἡνεύματος ; Χάριν xo ἀποστολήν * τουτέ--
den' quomodo ea, qux Spiritus sunt, Fili esse στιν, οὖχ ἡμεῖς αὐτὸ χατωρθώσαμεν τὸ γενέσθαι ἀπό-
dicat; et quz Filii sunt, Spiritus? Gratiam et στολοι" οὐδὲ γὰρ χαμόντες πολλὰ xoi πονέσαντες,
apostolatum ; id est, Non nos hoc effecimus, ut τὴν ἀξίαν ταύτην ἐλάχομεν, ἀλλὰ χάριν ἐλάθομεν,
essemus apostoli : non enim labore et opera nostra xoi τῆς ἄνωθεν δωρεᾶς τὸ κατόρθωμα γέγονεν. Εἰς
hanc dignitatem sortiti sumus, sed gratiam acce- ὑπαχοὴν πίστεως.
pimus, et ex superno dono hoc munus datum no-
bis est. Zn obedientiam fidei.

9. Non ergo apostoli hac efficiebant, sed pre- Β Οὐχ ἄρα οἱ ἀπόστολοι ἦσαν oi χατορθοῦντες, ἀλλ᾽
veniens illos gratia. Illorum quippe erat circuire ἣ προοδοποιοῦσα χάρις αὐτοῖς. ᾿Εχείνων μὲν γὰρ ἦν
et predicare; persuadere autem Dei erat, in illis τὸ περιιέναι καὶ χηρύττειν, τὸ δὲ πείθειν τοῦ ἐνερ-

Ζει.16.κή. Operantis, ut Lucas dicit : 4Zperuit cor ipsorum ; γοῦντος ἐν αὐτοῖς Θεοῦ " χαθὼς xoi ὃ Λουχᾶς φησιν,
Ibid vg. etrursum, Quibus datum erat audire verbum ὅτι Διήνοιξε τὴν χαρδίαν αὐτῶν * καὶ πάλιν, οἷς ἦν
τὴς Lc.8. Dei. In obedientiam. Non dixit, In perquisitio- δεδομένον ἀκοῦσαι τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ. Εἰς ὑπαχοήν.
nem et argumentum ; sed, /n obedientiam. Οὐκ εἶπεν, εἰς ζήτησιν xod χατασχευὴν, ἀλλ᾽, Εἰς
Neque enim missi sumus, inquit, ut syllogismos ὑὕπαχοήν. Οὐδὲ γὰρ ἐπέμφθημεν, φησὶ, συλλογίζεσθαι,
afferamus, sed ut quod accepimus reddamus. Cum ἀλλ᾽ ὅπερ ἐνεχειρίσθημεν ἀποδοῦναι. “Ὅταν γὰρ 6
enim Dominus aliquid pronuntiat, non debent au- Δεσπότης ἀποφήνηταί τι, τοὺς ἀχούοντας οὐ περιερ-
ditores curiose scrutari vel indagare, sed solum γάζεσθαι χρὴ τὰ λεγόμενα καὶ πολυπραγμονεῖν, ἀλλὰ
accipere. Nam apostoli ideo missi sunt, ut quae C δέχεσθαι μόνον. Οἱ γὰρ ἀπόστολοι διὰ τοῦτο ἐπέμ.-
audierunt dicant, non ut aliquid de suo addant : φθησαν, ἵνα, ἅπερ ἤκουσαν, εἴπωσιν, οὐχ ἵνα οἴχοθέν
et nos solum ut credamus. Quid credamus? De τι προσθῶσι" xal ἡμεῖς δὲ λοιπὸν, ἵνα πιστεύσωμεν.
nomine ejus : non ut de substantia ejus curiose Τί ἵνα πιστεύσωμεν; Περὶ τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ" οὐχ
perquiramus, sed in nomen ejus credamus : illud ἵνα τὴν οὐσίαν αὐτοῦ περιεργασώμεθα, P ἀλλ᾽ ἵνα eic
4ct. 3.6. enim signa faciebat : nam ait, Zn nomine Jesu τὸ ὄνομα αὐτοῦ πιστεύσωμεν * τοῦτο γὰρ ἦν, ὃ καὶ τὰ
Christi surge et ambula. Et in hoc fide opus est, σημεῖα ἐποίει" Ἔν γὰρ τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ Χριστοῦ,
nihilque eorum ratiocinio capere possumus. πὶ φησὶν, ἔγειραι χαὶ περιπάτει. Kai τοῦτο δὲ αὐτὸ πί-
omnibus gentibus, 6. in quibus estis et νος vo- στεως δεῖται, xa οὐδὲν τούτων λογισμῷ “ χαταλαβεῖν
cati Jesu Christi. Quid ergo? an omnibus gen- — δυνατόν. Ἔν πᾶσι τοῖς ἔθνεσιν, ἐν οἷς ἐστε xat ὑμεῖς
tibus predicavit Paulus? Quod enim ab Jeroso- κχλητοὶ Ἰησοῦ Χριστοῦ. 'Γί οὖν; πᾶσι τοῖς ἔθνεσιν ὃ
lymis ad Illyricum peragraverit, indeque rursum Παῦλος ἐχήρυξεν ; Ὅτι. μὲν γὰρ ἀπὸ Ἱερουσαλὴμ.
ad extrema terre pervaserit, palam est ex iis, D μέχρι τοῦ ᾿ἸἸλλυριχοῦ διέδραμε, χἀχεῖθεν πάλιν εἰς

Rom.15. qua Romanis scripsit. Etsi vero non ad omnes per- αὐτὰς ἐξέδη τῆς γῆς τὰς ἐσχατιὰς, δῆλον ἐξ ὧν Ῥω-
19: venerit, ne sic quidem falsum est quod dicit: non μαίοις ἐπέστειλεν. Εἰ δὲ xoi μὴ πᾶσι ἐπέστη, οὐδὲ
enim de se tantum loquitur, sed etiam de duode- οὕτω ψεῦδος τὸ λεγόμενον * οὗ γὰρ περὶ ἑαυτοῦ μόνον
cim apostolis, et de iis qui cum illis verbum an- — φησὶν; ἀλλὰ καὶ περὶ τῶν δώδεχα ἀποστόλων, χαὶ

f ξεῖνος, sic Mss. et ita legitur in Evangelio Greco ^in concione quadam vel colloquio , quale Mileti habuit,

Joannis. Editi ἐχεῖνο. hec verba reperiri , et vere ibidem habentur.
* Duo Mss, nostri [et À.] «zt Φιλιππησίοις. Savil. legen- b [ἵνα inseruimus ex A.]
dum conjicit zai Ἐφεσίοις, quia in Epistola ad Ephesios e [χαταλαμθάνειν À.]

quid simile habetur : at vox sequens δημηγορῶν indicat

IN EPIST.

, ^s ; ^ / d. , /
πάντων τῶν χαταγγειλαάντων τὸν λόγον “τῶν μετ᾽ ἐχεί-
νους. Ἄλλως δὲ οὐδὲ ἐπ᾽ αὐτοῦ τὸν λόγον ἐλεγχόμενον
ἴδοι τις ἂν, εἶ τὴ θυμίαν ἐννοή ἣν ἐχεί
ς ἂν, εἰ τὴν προθυμίαν ἐννοήσει τὴν ἐχείνου,
χαὶ ὅτι μετὰ τελευτὴν οὐ παύεται πανταχοῦ τῆς oi-
χουμένης χηρύττων. ᾿Εννόησον δὲ πῶς ἐπαίρει τὴν
δωρεὰν, καὶ δείκνυσι μεγάλην οὖσαν xoi πολὺ τῆς
προτέρας ὑψηλοτέραν εἴ γε τὰ μὲν παλαιὰ περὶ
» ^ 2. f e b τ M / Lo »
ἔθνος ἕν ἐγίγνετο, αὕτη δὲ γῆν xat θάλασσαν ἐπεσπά-
- - /
σατο. Σχόπει δέ μοι χἀχεῖνο, πῶς χολαχείας πάσης
m € /
ἀπηλλαγμένη ἐστὶν ἣ τοῦ Παύλου ψυχή. Ῥωμαίοις
γὰρ διαλεγόμενος “ τοῖς ὥσπερ ἐν κορυφῇ τινι τῆς οἷ-
, CEPI / 5^ λέ QUE Ὧν
χουμένης ἁπάσης καθημένοις, οὐδὲν πλέον αὐτοῖς δί-
* c ΠΡ πο κα , H ^ / E ,
δωσι τῶν λοιπῶν ἐθνῶν, οὐδὲ, ἐπειδὴ τότε ἐχράτουν
» - J
xal ἐδασίλευον, xai ἐν τοῖς πνευματικοῖς φησί τι
πλέον αὐτοὺς ἔχειν - ἀλλ᾽ ὥσπερ, φησὶ, τοῖς ἔθνεσι
πᾶσι Χηρύττομεν; οὕτω xai ὑμῖν, Ls Σχυθῶν καὶ
Θραχῶν αὐτοὺς ἔρμο ἐπεὶ εἰ qj τοῦτο ἐδούλετο
δηλῶσαι, περιττὸν ἦν τὸ εἰπεῖν, 'Ev οἷς ἐστε χαὶ
ὑμεῖς. Ταῦτα δὲ ποιεῖ χαθαιρῶν αὐτῶν τὸ φρόνημα,
xal χενῶν τὸ φύσημα τῆς διανοίας, χαὶ διδάσχων
AE CMS ᾿ ἀπ, ον E / SUAE
αὐτοὺς τὴν πρὸς τοὺς ἄλλους ἰσοτιμίαν. Διὸ ἐπή-
DEN “ , ^n von Mee roue
γαγεν αὐτὸ τοῦτο λέγων - "Ev οἷς ἐστε xat ὑμεῖς χλη-
τοὶ ᾿Γησοῦ Χριστοῦ * τουτέστι, μεθ᾽ ὧν ἐστε xol ὑμεῖς.
Καὶ οὐκ εἶπεν, ὅτι τοὺς ἄλλους μεθ᾿ ὑμῶν, ἀλλ᾽ ὑμᾶς
μετὰ τῶν ἄλλων ἐχάλεσεν. Εἰ γὰρ ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ
οὐχ ἔστι δοῦλος οὐδὲ ἐλεύθερος, πολλῷ μᾶλλον οὐδὲ
βασιλεὺς χαὶ ἰδιώτης" χαὶ γὰρ ὑμεῖς ἐχλήθητε, καὶ
E] - T c - / c - 3 3
οὐχ ἀφ᾽ ἑαυτῶν προσήλθετε. Πᾶσι τοῖς οὐσιν ἐν
"Pour ἀγαπητοῖς Θεοῦ, χλητοῖς ἁγίοις, χάρις Gut
Wr] ἀγαπητοῖς »iENTIVOLG" wysots εχ σθύς DHRCV.
^ X S τ N m ,ὔ 3 bl
xai εἰρήνη ἀπὸ Θεοῦ Πατρὸς ἡμῶν xoi Κυρίου Ἰησοῦ
Χριστοῦ. ἢ Ὅρα πῶς συνεχῶς τὸ ὄνομα τοῦ χλητοῦ
τίθησι, Κλητὸς ἀπόστολος, λέγων, "Ev οἷς ἐστε xoi
ὑμεῖς χλητοὶ, Πᾶσι τοῖς οὐσιν ἐν Ρώμη χλητοῖς.
Τοῦτο δὲ οὐ ππεριτεθλογῶν ποιεῖ, ἀλλὰ βουλόμενος
αὐτοὺς τῆς εὐεργεσίας ἀναμνῆσαι. Ἐπειδὴ γὰρ εἰχὸς
ἦν ἐν τοῖς πιστεύουσι xol ἐξ € ὑπάρχων εἶναι xod ὑπά-
των, Xa πένητας χαὶ ἰδιώτας, ἐχδάλλων τὴν ἀνωμα-
λίαν τῶν ἀξιωμάτων, πᾶσι μίαν ἐπιστέλλει προσηγο-
ρίαν. Εἰ δὲ ἐν τοῖς ἀναγκαιοτέροις καὶ πνευματιχοῖς
X. mw 2 ies ὕ, u J tT ς
κοινὰ δούλοις χαὶ ἐλευθέροις ἅπαντα πρόχειται, οἷον ἣ
ἀγάπη ἣ παρὰ τοῦ Θεοῦ, fj χλῆσις, τὸ εὐαγγέλιον, ἡ
,ὔ 7 E
υἱοθεσία, fj χάρις, fj εἰρήνη, 6 ἁγιασμὸς, τὰ ἄλλα
πάντα, πῶς ἐσχάτης ἀνοίας οὐκ ἂν εἴη, οὺς ὁ Θεὸς
συνῆψε καὶ δμοτίμους ἐποίησεν ἐν τοῖς μείζοσι, τού-
τους διαιρεῖν ἀπὸ τῶν ἐν τῇ γῇ πραγμάτων ; Διά τοι
τοῦτο ἀπὸ τῶν προοιμίων αὐτῶν τὴν χαλεπὴν ταύτην
, A , , e m—
ἐχδαλὼν νόσον ὃ μαχάριος οὗτος, εἰς τὴν μητέρα τῶν

, - ^ €
ἀγαθῶν αὐτοὺς ἐμόιδάζει, ταπεινοφροσύνην. Τοῦτο

ἃ [ Articulum, qui abest ab Editis, przbuit Α.1
* [αὐτοῖς τοῖς ὥσπερ A. et marg. Savil ]
TOM, IX.

AD ROM.

471

nuntiaverunt. Alioquin autem etiamsi de.Paulo id
intelligendum arguas, non contra dicere possis, si
fervorem ejus consideres ; et quod ne post mortem
quidem cesset ubique terrarum przdicare. Per-
pende quomodo extollat donum, ostendatque ma-
gnum illud esse et priori sublimius : vetera siqui-
E dem gentem unam spectabant; hoc autem donum
terram et mare attraxit. Hoc item mihi consideres
velim, quomodo Pauli anima omni expers sit adu-
latione. Romanos enim quasi in vertice totius orbis
constitutos alloquens, nihil amplius illis concedit,
quam ceteris gentibus ; neque, etiamsi ceteris
imperarint ac regnarent, in spiritualibus plus ha-
bere dicit; sed sicut gentibus omnibus, inquit,
pradicamus, ita et vobis, cum Scythis ct Thraci-
45), Dus Ipsos enumerans : quandoquidem nisi hoc si-
A gnificare voluisset, supervacaneum esset dixisse,
In quibus estis et vos. Hac autem facit, illorum
fastum et superbiam deprimens , ipsosque ceteris
pares esse docens. Quapropter hac subjungit.: Zn
quibus estis et vos vocati Jesu Christi ; τὰ cst,
cum quibus estis et vos. Et non dixit, Alii vo-
biscum; sed, Vos cum aliis. Si enim in Christo
Jesu non est servus neque liber, multo magis neque
rex neque privatus : etenim et vos vocati estis,
B neque sponte vestra accessistis. 7, Omnibus , qui
sunt Rome, dilectis Dei, vocatis sanctis, gra-
tia vobis et pax a Deo Patre nostro et Domino
Jesu Christo. Vide quam frequenter nomen vo-
cati usurpet, ocatus apostolus, dicens; In qui-
bus estis et vos vocali ; Omnibus qui sunt
Rome vocatis. Mud autem non superflue repc-
tens facit, sed ut illis beneficium in memoriam
revocet. Quia enim verisimile erat, inter cre-
dentes ex praefectis et consularibus quosdam
fuisse, itemque pauperes et privatos, dignitatum
C inzqualitatem tollens, omnibus unam mittit com-
pellationem. Si vero in rebus magis necessariis et
spiritualibus communia omnia servis et liberis
prostant; ut caritas Dei, vocatio, evangelium,
adoptio, gratia, pax, sanctificatio, ceteraque
omnia: quomodonon extrema dementiz fuerit, eos,
quos Deus conjunxit et in majoribus pares fecit,
a terrenis negotiis distinguere? Ideoque ab exor-
dio hic vir beatus gravem hunc depellens morbum,
in matrem bonorum omnium humilitatem ipsos
inducit. Hoc servos meliores efficiebat, quod. edi-
D scerent nihil sibi damni ex servitute fore,cum vera

HOMIL. I.

a Duo Mss. [et A.] τὴν πρὸς ἀλλήλους ἰσοτ.
b lidem ὁρᾷς πῶς.

472 S. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

;bertate fruerentur : hoc etiam dominos institue- — xat οἰχέτας βελτίους εἰργάζετο, μανθάνοντας ὡς
1bert: et 2) ΔΝ:

bat, cum edocerentur, nihil sibi emolumenti a li- οὐδὲν ἐκ τῆς δουλείας παραδλαδήσονται, τὴν ὄντως
bertate ferri, nisi que fidem spectabant praecede- ἐλευθερίαν ἔχοντες - τοῦτο x«i τοὺς δεσπότας παρε-

rent. Atque ut discas Paulum hoc facientem, non σχεύαζε μετριάζειν, παιδευομένους ὡς οὐδὲν αὐτοῖς
confusionem inducere, nec omnia miscere, sed ὄφελος τῆς ἐλευθερίας, ἂν μὴ τὰ τῆς πίστεως 1j προ-
optimam distinctionem novisse, non simpliciter ηγούμενα. Καὶ ἵνα μάθης, ὅτι οὗ σύγχυσιν ἐργαζόμε-

scripsit, Omnibus qui Romz estis; sed cum diss — μένος τοῦτο ἐποίει χαὶ πάντα μιγνὺς, ἀλλ᾽ οἶδε xo
tinctione, Dilectis Dei. Hec enim optima est διαίρεσιν ἀρίστην, o9 ἁπλῶς ἔγραψε πᾶσι τοῖς οὖσιν
distinctio, ostenditque unde sit sanctificatio. ἐν Ῥώμη, ἀλλὰ μετὰ διορισμοῦ, "Toig ἀγαπητοῖς

τοῦ Θεοῦ. Αὕτη γὰρ f, ἀρίστη * διάχρισις, καὶ δείχνυ-

Ε σι πόθεν ὃ ἁγιασμός.

Snetiüa- 4. Unde ergo est sanctificatio ? A dilectione. Πόθεν οὖν ὃ ἁγιασμός; "Amb τῆς ἀγάπης. Εἰπὼν
tio à cari- Cum dixisset enim, Zilectis, tuncaddidit, 'oca- γὰρ, Ἀγαπητοῖς, τότε ἐπήγαγε, Κλητοῖς ἁγίοις,

US. tis sanctis, ostendens hunc nobis esse fontem bo- “δηλῶν ὅτι ἐντεῦθεν ἡμῖν ἣ πηγὴ τῶν ἀγαθῶν ἅπάν-
norum omnium : sanctos autem vocat fideles των" ἁγίους δὲ τοὺς πιστοὺς χαλεῖ πάντας. Χάρις
omnes. Gratia vobis et par. O salutationem ὑμῖν xoi εἰρήνη. Ἂ προσηγορίας μυρία φερούσης
innumera bona afferentem! Hoc Christusapostolos ἀγαθά. 'Touco xai 6 Χριστὸς τοῖς ἀποστόλοις εἰς τὰς
in domos intrantes primo pronuntiare verbum οἰκίας εἰσιοῦσι πρῶτον “ῥῆμα φάσχειν ἐπέταττε.
jubet : ideoque Paulus sic ubique orditur, a gra- Διὰ τοῦτο xai ὃ Παῦλος ἐντεῦθεν πανταχοῦ προοι-
tia nempe et pace. Neque enim Christus modicum — μιάζεται, ἀπὸ τῆς χάριτος xat τῆς εἰρήνης. Οὐδὲ γὰρ
perfecit bellum, sed varium, omnimodum et diu- μιχρὸν χατέλυσεν ὃ Χριστὸς πόλεμον, ἀλλὰ καὶ ποι-
turnum ; idque non ex laboribus nostris, sed per χίλον xol παντοδαπὸν χαὶ χρόνιον, καὶ τοῦτον οὐχ ἐκ
gratiam suam. Quoniam igitur dilectio gratiam, |. τῶν ἡμετέρων πόνων, ἀλλὰ διὰ τῆς αὐτοῦ χάριτος.
gratia pacem. dedit : hac salutationis forma pro- 4 Ἐπεὶ οὖν ἣ μὲν ἀγάπη τὴν χάριν, f, δὲ χάρις τὴν
lata, precatur manere perpetua et immota, ne εἰρήνην ἐδωρήσατο, ὡς ἐν τάξει προσηγορίας αὐτὰ
rursus aliud excitetur bellum, et datorem rogat, θεὶς, ἐπεύχεται μένειν διηνεχῇ καὶ ἀκίνητα, ὥστε μὴ
ca firma conservet, his verbis : Gratia vobis et πάλιν ἕτερον ἀναῤῥιπισθῆναι πόλεμον " καὶ παραχα-
pax a Deo Patre nostro, et Domino Jesu λεῖ τὸν δεδωχότα, πάγια ταῦτα διατηρεῖν, οὕτω λέ-
Christo. Ecce hoc loco illud, a, commune est — qov- Χάρις ὑμῖν καὶ εἰρήνη ἀπὸ Θεοῦ Πατρὸς ἡμῶν,
Patri et Filio; quod perinde est ac si diceret, Ex χαὶ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἰδοὺ ἐνταῦθα τὸ, ἀπὸ,
quo. Neque enim dixit, Gratia vobis et pax a Deo χοινόν ἐστι Πατρὸς xoi Υἱοῦ, ὅπερ ἐστὶν ἴσον τῷ, ἐξ
Patre per Dominum nostrum Jesum Christum; οὗ. Οὐ γὰρ εἶπε, χάρις ὑμῖν xal εἰρήνη ἀπὸ Θεοῦ
sed, .4 Deo Patre et Domino nostro Jesu Πατρὸς διὰ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἀλλ᾽,
Christo. Pape quantum potuit Deidilectio! Ini- Ἀπὸ Θεοῦ Πατρὸς καὶ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.
mici et reprobi repente sancti et filii sunt effecti. B. Βαδαὶ, πόσον ἴσχυσεν f, τοῦ Θεοῦ ἀγάπη oi ἐχθροὶ
Cum enim Patrem vocat, filios indicat; cum fi- — xoi ἠτιμωμένοι ἅγιοι καὶ “υἱοὶ γεγόνασιν ἐξαίφνης.
lios dicit, omnem bonorum thesaurum revelat. Ὅταν γὰρ πατέρα καλέσῃ, υἱοὺς ἐδήλωσεν * ὅταν δὲ
Perseveremus bono tanto dignam vitam exhi- υἱοὺς εἴπη, ἅπαντα τῶν ἀγαθῶν τὸν θησαυρὸν ἀνεχά-
bentes, et pacem sanctitatemque servantes. Caetere λυψε. Mévoxuev τοίνυν ἀξίαν τῆς δωρεᾶς τὴν πολιτείαν
quippe dignitates temporanez sunt, ac cum pra- ἐνδειχνύμενοι, xol τὴν εἰρήνην xoi τὴν ἁγιωσύνην
senti vita avolant; pecunia quaque venduntur : διατηροῦντες. Τὰ μὲν γὰρ ἄλλα ἀξιώματα πρόσκαιρά

pis,;,4, nde non dignitates quis dixerit, sed dignitatum τέ ἐστι, xo τῷ παρόντι συγχαταλύεται βίῳ, xoi

que pecu. Domina tantum, que in vestium magnificentia et — χρημάτων ἐστὶν ὠνητά- ὅθεν οὐδὲ P ἀξιώματα αὐτὰ

τ o satellitum adulatione vim habent. Hoc autem, ut- εἶναι v τις φαίη, ἀλλ᾽ ὀνόματα ἀξιωμάτων μόνον, ἐν
proprie di- pote a Deo collatum, donum sanctificationis et τῇ τῶν ἱματίων περιδολῇ , καὶ τῇ τῶν δορυφόρων xo-
gnitas. adoptionis, mortenon tollitur; sedet hic splendidos λαχεία τὴν δύναμιν ἔχοντα, τοῦτο δὲ, ἅτε παρὰ τοῦ
efficit, et ad futuram vitam nobiscum demigrat. C. Θεοῦ δοθὲν, τὸ δῶρον τὸ τῆς ἁγιωσύνης χαὶ τῆς υἷο-
Nam qui adoptionem servat, et sanctificationem θεσίας, οὐδὲ θανάτῳ διαχόπτεται, ἀλλὰ καὶ ἐνταῦθα

c Iidem διάχρισις 1; χαὶ δείκνυσι. [À. et marg. Savil. oxxc- 4 Iidem [et Α.] υἱοὶ γεγόναμεν. Infra iidem θησαυρὸν
pests ἣ καὶ δ.] ἐξεχάλυψε. Et mox [cum A.] ἐπιδεικνύμενοι.
d Sic Mss. recte. Editi δηλονότι. b Morel. solus οὐδὲν ἀξιώματα.

* Iidem [et A.] ῥῆμα λέγειν.

IN EPIST. AD ROM. HOMIL. II. 475

ποιεῖ λαμπροὺς, xai πρὸς τὴν μέλλουσαν ἡμῖν cuv- — accurate custodit, illo, qui diademate redimitur
αποδημεῖ ζωήν. Ὃ γὰρ τὴν υἱοθεσίαν διατηρῶν; xal — et purpura induitur, longe splendidior feliciorque
τὴν ἁγιωσύνην μετὰ ἀχριδείας “ φυλάττων, αὐτοῦ τοῦ — est, atque in presenti vita tranquillitate fruitur
τὸ διάδημα περικειμένου xal τὴν ἁλουργίδα ἔχοντος, ^ magna, spe bona fretus, nullamque habens tu-
λαμπρότερός τέ ἐστι πολλῷ καὶ μαχαριστότερος, xoà — multus et perturbationis occasionem, sed volu-
χατὰ τὸν παρόντα βίον γαλήνη τε ἐντρυφῶν πολλῇ, —ptate perpetua gaudens. Hilaritatem enim et lzti-
καὶ χρησταῖς συντρεφόμενος ἐλπίσι, χαὶ οὐδεμίαν — tiam non imperii magnitudo, non vis pecuniarum,
θορύδου καὶ ταραχῆς ἔχων ὑπόθεσιν, ἀλλ᾽ ἡδονῆς διη- — non potentize fastus, non robur corporis, non lauta
γεχοῦς ἀπολαύων. Εὐθυμίαν γὰρ xoi χαρὰν οὐκ ἀρχῆς D mensa, non vestium ornatus, non aliud quidpiam
μέγεθος, οὗ χρημάτων πλῆθος, o) δυναστείας ὄγχος, — humanum parere solet, sed recte factum spirituale
oUx ἰσχὺς σῴματος, οὐ πολυτέλεια τραπέζης, οὖὐχ — tantum et bona conscientia. Qui puram illam ser-
ἱματίων κόσμος, οὖκ ἄλλο τι τῶν ἀνθρωπίνων ποιεῖν — vat, etiamsi laceris pannis induatur, etsi cum fame
εἴωθεν, ἀλλ᾽ ἢ κατόρθωμα μόνον πνευματικὸν, καὶ — luctetur, lzetior est iis, qui in summis deliciis ver-
συνειδὸς ἀγαθόν. Καὶ 6 τοῦτο xexaÜampuévov ἔχων, santur; ut vice versa, qui malorum sibi conscius
χἂν $dxux περικείμενος 7j, καὶ λιμῷ παλαίων, τῶν — est, etiamsi omnibus opibus circumfluat, omnium
σφόδρα τρυφώντων ἐστὶν εὐθυμότερος : ὥσπερ οὖν ὁ — miserrimus est. Ideoque Paulus in assidua fame
πονηρὰ συνειδὼς ἑαυτῷ, κἂν τὰ πάντων περιύάλληται οἱ nuditate versans, flagellis quotidie czsus, plus
χρήματα, πάντων ἐστὶν ἀθλιώτερος. Διὰ δὴ τοῦτοδ — quam reges gaudebat et letabatur : Achab vero
μὲν Παῦλος £ λιμῷ ζῶν τῷ διηνεχεῖ xal γυμνότητι, regnans et lautis fruens deliciis, quia peccatum
xai μαστιζόμενος χαθ᾽ ἑκάστην ἡμέραν, ἔχαιρέ τε iMlud admiserat, gemebat, anxius erat, et vultus
xx ἐτρύφα μᾶλλον τῶν βασιλευόντων τότε: 6 δὲ E ejus conciderat, et ante peccatum et post pecca-
"AyauX6 “ βασιλεύων χαὶ τρυφῆς ἀπολαύων πολυτε- — tum. Si velimus ergo voluptate frui, ante omnia
λοῦς, ἐπειδὴ τὴν ἁμαρτίαν ἐκείνην εἰργάσατο, ἔστενέ nequitiam fugiamus, virtutemque sectemur, quod
τε καὶ ἠθύμει, xai τὸ πρόσωπον αὐτοῦ συμπεπτωχὸς — non possimus alio modo voluptatem assequi,
ἦν, καὶ πρὸ τῆς ἁμαρτίας καὶ μετὰ τὴν ἁμαρτίαν. ^ etiamsi in ipsum solium regium ascendamus.
Ei τοίνυν βουλόμεθα ἀπολαύειν ἡδονῆς ; πρὸ τῶν ἄλ- — Quamobrem Paulus dicebat : Fructus autem Spi- Gal. 5. :
λων ἁπάντων φεύγωμεν πονηρίαν, xol διώχωμεν — ritus est caritas, gaudium, pax. Hunc ergo
ἀρετὴν, ὡς οὖχ ἐνὸν ἄλλως τούτου μετασχεῖν, κἂν ἐπ’ — fructum apud nos servemus, ut hic lztitia frua-
αὐτὸν ἀναδῶμεν τὸν θρόνον τὸν βασιλιχόν. Διὸ xoi ὃ

ls

2,

456 Iur, et futurum regnum assequamur, gratia et
m € M ^ LI * o5 . LI . .
Παῦλος ἔλεγεν * *O δὲ χαρπὸς τοῦ Πνεύματος ἀγάπη, A benignitate Domini nostri Jesu Christi, quicum
χαρὰ, εἰρήνη. ᾿Γοῦτον οὖν τὸν χαρπὸν τρέφωμεν παρ’ — Patri gloria, una cum sancto Spiritu, nunc et sem-
ἑαυτοῖς, ἵνα xol τῆς ἐνταῦθα χαρᾶς ἀπολαύσωμεν, per, etin szcula seculorum. Amen.
καὶ τῆς μελλούσης ἐπιτύχωμεν βασιλείας, χάριτι xat

, τ 7 C. cm) 3 M ^ ,
φιλανθρωπίᾳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾿Γησοῦ Χριστοῦ, có
οὗ τῷ Πατρὶ ἣ δόξα, ἅμα τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, νῦν

καὶ ἀεὶ, καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν.

* Duo Mss, διαρυλάττων. Paulo post iidem [et Α.] καὶ ἃ Yidem βασιλεὺς ὦν. [ Sic A. Idem ante διηνεχεῖ omit-
μαχαριώτερος. tit articulum.]
OMIAIA δ΄. HOMILIA II.

Πρῶτον μὲν εὐχαριστῶ) τῷ Θεῷ μου διὰ Ἰησοῦ Χρι- B. Car. I. v. 8. Primum quidem gratias ago Deo
στοῦ ὑπὲρ πάντων ὑμῶν, ὅτι ἣ πίστις ὑμῶν χαταγ- meo per Jesum Christum pro omnibus vo-
γέλλεται ἐν ὅλῳ τῷ χόσμῳ. bis , quia fides vestra annuntiatur in toto

mundo.
Πρέπον τῇ μακαρίᾳ ψυχῇ τὸ προοίμιον, καὶ ἱκανὸν 1. Beate anims congruens exordium, quod

ἅπαντας παιδεῦσαι χαὶ ἔργων καὶ λόγων ἀγαθῶν — possit omnes instituere, ut operum et sermonum
94.

Ephes. 1.3.

Gratice
Deo quando

agenda.

474 $. JOANNIS CHRYSOST.
bonorum initia Deo offerant; neque solum pro
suis, sed etiam pro alenis recte factis gratias
agant; quod animam invidia et livore vacuam et
puram reddit, Deique majorem benevolentiam gra-
tias agentibus attrahit. Quamobrem alibi ait : Be-
nedictus Deus et Pater Domini nostri Jesu
Christi, qui benedixit nos in omni benedi-
ctione spirituali. Gratias autem. agant oportet,
non divites tanum; sed etiam inopes; non sani,
sed et egroti; non ii solum, qui prospere agunt,
sed 11 quoque, quibus adversa contingunt : Dco
enim gratias agere cum secundo cursu res ferun-
tur, nihil mirum; sed cum gravi suborta tempe-
state, Jactata navis periclitatur, tunc patientiz et
grati animi significatio accepta admodum est. Ea
de causa Job coronatus est, et os impudens dia-
boli obturavit, clareque ostendit, se cum prospere
ageret, non pecuniarum causa, sed Dei amore
motum gratias egisse. Vide autem, qua de causa
Paulus gratias agat : non de imperio, de potentia,
de gloria; hzc enim nihili habenda sunt ; sed. de
iis, quz vere bona sunt, de fide, de loquendi li-
bertate : et quanto cum affectu gratias agit : non
enim dixit, Deo; sed, Deo meo; quud etiam
prophetz faciunt, id quod commune est sibi vin-
dicantes. Ecquid mirum, si hoc prophete fa-
ciunt? Ipse namque Deus erga servos suos idipsum
agit, se Deum Abraham, Isaac et Jacob seor-
sim dicens, Quia fides vestra annuntiatur in
toto mundo. Quid ergo? universane terra Roma-
norum fidem audivit? Universa ab illo; et nihil
non verisimile : non enim obscura urbs erat, sed
quasi in quodam culmine sita, clara undique erat.
Tu vero mihi perpende vim przdicationis, quo
pacto brevi tempore publicanorum et piscatorum
opera urbium caput invaserit, ac Syri homines
Romanorum doctores przceptoresque fuerint. Duo
igitur ipsis recte facta testificatur, et quod cre-
diderint, et quod cum fiducia crediderint, et qui-
dem tanta, ut rei fama per totum volaret orbem.

D

E

437

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

z , m— — ^ * , e A Ὁ 3
ἀπάρχεσθαι τῷ Θεῷ, xoi “μὴ μόνον ὑπὲρ τῶν oi-
, ; V X 6 XX —M 5 , τὶ - ^
χείων, ἄλλα xat RS τῶν ἀλλοτρίων εὐχαριστεῖν xa-
abuses ων, ὃ xai φθόνου χαὶ βασχανίας χαθαρὰν
ποιεῖ τὴν ψυχὴν, καὶ τὸν Θεὸν ἐπισπᾶται μειζόνως
" ^ - - e , Y N X ες"
πρὸς τὴν τῶν εὐχαριστούντων εὔνοιαν. Διὸ καὶ ἀλλα--
χοῦ φησιν - Ἐὐλογητὸς ὃ Θεὸς καὶ Πατὴρ τοῦ Κυρίου
$u0wv [τσοὺ Χοιστοῦ. ὃ 0) h ΡΝ ΡΨ ὝΨΗ; / T
ἡμῶν Τησοῦ Χριστοῦ, ὃ εὐλογήσας ἡμᾶς ἐν πάση εὖ
λογία πνευματικῇ. Εὐχαριστεῖν δὲ δεῖ οὐχὶ πλουτοῦν-
: b (ote sin γᾷ
, , ,
τὰς μόνον, ἀλλὰ xai πενομένους, οὐχ ὑγιαίνοντας,
5* M ^ c , τ cT E] οὗ M E]
ἀλλὰ χαὶ νοσοῦντας, οὐχ joi ain , ἀλλὰ xat τά-
E οὐρίας τῶν We

7
γαντία ὑπομένοντας " τὸ μὲν γὰρ ἐ

ομένων εὐχαριστεῖν, meomew οὐδέν’

(οξ

,
YU xOyV φε

c ^ I A 2x M » /
ὅταν Oi nO τὸ χλυδώνιον ἡ, xai τὸ σχάφος περι-
2 H ^ , / 3 M (4 AX. —e
τρέπηται xat χινδυνεύη , τότε ἐστὶν ἣ πολλὴ τῆς orto
ΩΝ ^ m , 7 Zz ΡΒ ΘΟ de NV NX m
μονῆς x«t τῆς εὐγνωμοσύνης ἐπίδειξις. Διὰ δὴ τοῦτο
3 62,3032 — 2 b ENTRA Je
xxt 6 lo6 ἐντεῦθεν dedu. xai τὸ ἀναίσχυντον
,
διαδόλου στόμια ἐνέφρ
M ' , ,
ἡνίχα xac ἦν; διὰ τὰ χρήματα εὐχάρι-
M M » ^ , ,
ἀλλὰ διὰ τὴν πολλὴν περὶ τὸν Θεὸν ἀγάπην.
X
γηΐνοις

A e ^ , aC 7 M
X0 ἀπολλυμένοις, οἷον ἐπὶ ἀρχῇ καὶ δυναστείᾳ xat

---

E M , —
τοὺ ττε, χαὶ ἐδείχνυ σαφῶς,

ὅτι οὐδὲ

,

X. SUN - , 20 8 -
χαὶ ἐπὶ τίσιν ἀπό τοιοΣ τεῖ οὐχ ἐπὶ τοῖς
NI? ^ MJ » - s -
δόξῃ" ταῦτα γὰρ οὐδενὸς ἄξιχ Sum ἄλλ᾽ ἐπὶ τοῖς
ὄντως Lise τῇ πίστει xa τῇ τος xo μεθ᾽
ὅσης εὐχαριστεῖ διαθέσεως " οὐ γὰρ εἶπε, τῷ Θεῷ,
ἀλλὰ, Τῷ Θεῷ μου" ὃ καὶ ol προφῆται ποιοῦσι, * τὸ

Α 5^ , Ae Y , * 5 e
χοινὸν ἰδιοποιούμενοι. Καὶ τί θαυμαστὸν, εἰ οἱ προ-
φῆται; Αὐτὸς γὰρ αὐτὸ συνεχῶς 6 Θεὸς φαίνεται
ποιῶν ἐπὶ τῶν δούλων, Θεὸν ᾿Αδραὰμ., xoi Ἰσαὰχ,

Ἁ 5 2 , σ ,
χαὶ laxo6 ἰδιαζόντως λέγων ἑαυτόν. Ὅτι 4$ πίστις
€ c I^ εἰ c , p vt e
ὑμῶν χαταγγέλλεται ἐν ὅλῳ τῷ χόσμῳ. Τί οὖν; πᾶσα
c E n , y τ € L ω ix
7| γῆ τὴν πίστιν ἤχουσε τῶν Ῥωμαίων; Πᾶσα ἐξ

u

, AT $^ , , , » E [4 ,
E£XELyOU * χαι da απειχος" OU Y*«o puis x πόλις
Ἐπὶ

ἦν. ἀλλ᾽ ὥσπερ ἐτ

32

ἐπ { τινος mei κειμένη , διὰ πάντα

χατάδηλος ἦν. Σὺ δέ

, -
Voci pes

m— ,
€ τῶν πόλεων P

μοι σχόπει τοῦ κηρύγματος τὴν

^, -ΡὉ ΕῚ "Y m M
δύναμιν, πῶς ἐ διὰ τελωνῶν χαὶ
€ , 5. ὦ τ

ἁλιέων αὐτῆς τῇ ἐπελάδετο χορυφῆς,
ύροι Ῥωμαίων ἐγένοντο διδάσχαλοι xol

ύο τοίνυν αὐτοῖς μαρτυρεῖ χατορθώμα-

Σύ
—
. Δύ
-) d A 2c J a
ET icu χαὶ ὅτι μετα παρρησιας ἐεπι-

Ἔξ: χα τοσαύτης ὡς πᾶσαν τὴν fur χαταλαύεῖν

Fides enim vestra , mquit, annuntiatur in toto A τὴν ὑπὲρ αὐτῶν φήμην. Ἣ πίστις γὰρ ὑμῶν, φησὶ,

mundo. Fides, non disceptationes, non {πῶ -
stiones, non syllogismi: quamquam multa illic
erant, quz doctrinam impedirent. Etenim Romani,
qui nuper imperium orbis adepti erant, altum sa-
piebant, in divitiis ac voluptatibus vitam agentes :
praedicationem vero afferebant piscatores Juda et
ex Judais orti, qua gens invisa et exsecranda

* [οὐ μόνον À.]
? Unus Codex [et A.] τὸ χοινόν, recte : alii τὸν χοινόν,

Xo a^ ἔλλετ αι ἐν ὅλῳ τῷ χόσμῳ * D πίστις 00; at
r i ,

,

d

55.

δογομαχίαι οὐδὲ αἷ συ Snmíoete οὐδὲ ol συλλογισμο

χαίτοι πολλὰ ἦν ἐχεῖ τὰ χωλύματα τῆς διδασχαλίας.

Καὶ γὰρ ἄρτι τῆς οἰκουμένης δεξάμενοι τὴν ἀρχὴν
, , Y , ' es : Y

μέγα ἐφρόνουν, xat πλούτῳ χαὶ τρυφῇ συνέζων, καὶ τὸ
, ^ - , -

χήρυγμα ἁλιεῖς ἐχόμιζον, Ιουδαῖοι χαὶ ἐξ ᾿Ιουδαίων,

M

Μ, M mM ^ b M
ἔθνους μεμισημένου x«t παρὰ πᾶσι βδελυχτοῦ , xat

male.

b Tidem [ cum A.] ἐπελάθετο χεραλῆς,

IN EPIST.

^ 5» , DJ 5 , ' 5
τὸν ἐσταυρωμένον προσχυνεῖν ἐχελεύοντο, τὸν ἐν "Tou-
δαίᾳ τραφέντα - χαὶ μετὰ τοῦ δόγματος xo βίον αὐὖ-
στηρὸν κατήγγελλον * οἱ διδάσχαλοι ἀνθρώποις τρυφᾶν
μεμελετηκύσι, xal πρὸς τὰ παρόντα ἐπτοημένοις. Καὶ
οἱ χαταγγέλλοντες ἦσαν πένητες xot ἰδιῶται, ἀγεννεῖς
καὶ ἐξ ἀγεννῶν. 7A) οὐδὲν τούτων τοῦ λόγου τὸν δρό-
μὸν ἐχώλυσε- τοσαύτη τοῦ σταυρωθέντος ἣ δύναμις
ἦν, ὡς πανταχοῦ περιάγειν τὸν λόγον. Καταγγέλλεται
γὰρ, φησὶν, ἐν ὅλῳ τῷ κόσμῳ. Καὶ οὐκ εἰπε, δηλοῦ--
ται, ἀλλὰ, Καταγγέλλεται, ὡς πάντων ἐν στόμασιν
αὐτοὺς ἐχόντων. Θεσσαλονιχεῦσι μὲν οὖν τοῦτο μαρ-
€ | od , iN D b?A ^
τυρῶν, xal ἕτερον προστίθησιν: εἰπὼν yàp, "Ao
ὑμῶν ἐξήχηται ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, ἐπήγαγεν; “Ὥστε
u3 χρείαν ἔχειν ἡμᾶς λαλεῖν τι. Ot γὰρ μαθηταὶ ἐν
, ^ "E , M co ^c /
τάξει διδασχάλων κατέστησαν, διὰ τῆς παῤῥησίας
αὐτῶν πάντας παιδεύοντες, xai πρὸς ἑαυτοὺς ἐφελχό-
5 j [7 7 N , 2 λ '
μενοι. Οὐ γὰρ ἵστατό που τὸ χήρυγμα, ἀλλὰ πυρὸς
σφοδρότερον πᾶσαν ἐπήει τὴν οἰχουμένην. ᾿Ενταῦθα
δὲ τοσοῦτον μόνον, ὅτι Καταγγέλλεται. Καλῶς εἰπεν,
ὅτι Καταγγέλλεται, δεικνὺς ὅτι οὐδὲν ἔδει προσθεῖναι
τοῖς εἰρημένοις οὐδὲ ἀφελεῖν: ἀγγέλου γὰρ τοῦτο
"ἔργον ἐστὶ, τὸ μόνα τὰ λεγόμενα διαχομίζειν. Διὰ
e M κι ον - Ij 3 X ὁ c
τοῦτο xai ὃ ἱερεὺς ἄγγελος χαλεῖται, ὅτι οὗ τὰ ἑαυτοῦ,
ἀλλὰ τὰ τοῦ πέμιποντος ἀναγγέλλει. Καίτοι γε Πέτρος
- [4 3 - P] M 3 L4 € c € -
ἐχήρυξεν ἐχεῖ, ἀλλὰ xa và ἐχείνου ἑαυτοῦ ἡγεῖται"
οὕτως, ὅπερ ἔφθην εἰπὼν, μεθ’ ὑπερδολὴς ἁπάσης
, 3. , / , /» c N
βασχανίας ἣν χαθαρός. Μάρτυς γάρ μού ἐστιν ὃ Θεὸς,
ᾧ λατρεύω ἐν τῷ πνεύματί μου, ἐν τῷ εὐαγγελίῳ τοῦ
YioU αὐτοῦ.
9 - , b
Ἀποστολιχῶν σπλάγχνων τὰ ῥήματα, * πατρικῆς
7 € /
χηδεμονίας ἣ ἀπόφασις. Τί δέ ἐστιν 0 φησι, χαὶ τίνος
ul M -
ἕνεχεν τὸν Θεὸν μάρτυρα χαλεῖ; Περὶ διαθέσεως ὃ
, Ὑ c - Y
λόγος ἦν αὐτῷ. ᾿Επεὶ οὖν οὐδέπω ἦν αὐτοὺς ἑωραχὼς,
^ P b , , ji 557 Y ὯΝ ἐν Z
διά τοι τοῦτο ἀνθρώπων μὲν οὐδένα, τὸν δὲ ἐμύατεύ-
οντα ταῖς χαρδίαις, τοῦτον ἐκάλεσε μάρτυρα. "Emci-
M , c e -
δὴ γὰρ ἔλεγεν, ὅτι ἀγαπῷ ὑμᾶς, xol σημεῖον ἐποι-
- x j^ Ὁ -
sivo τὸ διηνεχῶς εὔχεσθαι, καὶ τὸ βούλεσθαι ἐλθεῖν
Y ES A ᾿ c — y.
πρὸς αὔτους, Xd οὐδὲ τοῦτο δῆλον ἦν, ἐπὶ τὴν ἀξιό-
& x
πιστὸν καταφεύγει μαρτυρίαν. Ἄρα δυνήσεταί τις
Suam EN. e m
ἡμῶν καυχήσασθαι, ὅτι μέμνηται ἐπὶ τῆς οἰχίας εὖ-
" , ὦν Ld 531: , "m
χόμενος τοῦ τῆς χχλησίας πληρώματος: Οὐχ οἶμαι.
3 ᾽ τω" A b Lad
Ἀλλ᾽ ὃ Παῦλος οὐχ ὑπὲρ πόλεως μιᾶς, ἀλλ᾽ ὑπὲρ τῆς
"» , , Dh Ὁ ο
οἰκουμένης ἁπάσης προσήει τῷ Θεῷ, καὶ τοῦτο οὐχ
go QA , S i
ἅπαξ οὐδὲ δεύτερον. οὐδὲ τρίτον, ἀἀλλὰ διηνεχῶς. Ei
δὰ 3 ow Gd M 5 ͵7 M] / 2 * ,
ὃὲ τὸ διηνεχῶς ἐν μνήμη τινὰ περιφέρειν, οὖχ ἂν vé-

* lidem [et A.] οἱ διδάσχοντες.

b [idem ὅτι ἀφ᾽ ὑμῶν.

* [ἔργον ἦν A. et marg. Savil. Mox Α. λέγεται pro
χαλεῖται, Εἰ ἀπαγγέλλει prO ἀναγγέλλει. Hoc quoque in
marg. Savil.]

* Codex alius [et A.] πατρικῆς διδασχαλίας,, alius πνευ-

AD ROM.

B

4

(

[4

D

E

HOMIL. II.

475

omnibus erat, et crucifixum adorare jubebant,
qui in Judza educatus fuerat; ac cum doctrina
vitam duram przscribebant doctores hominibus
voluptati deditis, et ad. prassentia solum inhian-
tibus. Ad hac, qui ista nuntiabant, pauperes erant,
idiote, ignobiles ex ignobilibus oru. At horum
nihil verbi cursum impedivit : tanta erat cruci-
fixi potentia, ut verbum undique spargeret. 4z-
nunliatur, inquit, in toto mundo. Non dixit,
Manifestatur; sed, :Znnuntiatur, ac si omnes in
ore ferrent. Id vero Thessalonicensibus testificans,

aliud. addit : cum dixisset enim, [4 vobis per- τ T5655. 1.

sonat verbum Dei, subdit, Jta ut non opus 8-
sit nobis loqui aliquid. Discipuli namque in
doctorum gradu, cum fiducia loquendi omnes in-
stituebant et ad se trahebant. Nusquam pradicatio
sistebat, sed igne vehementius totum pervadebat
orbem. Hoc autem loco solum dicitur, quod an-
nuntiatur, Bene dixit, quia 4 znuntiatur ; osten-
dens nihil addendum dictis esse, nihil demendum:
nuntii enim hoc opus est, ut ea solum qu: dicta
sunt afferat. Ideoque sacerdos nuntius seu angelus
vocatur, quia non sua, sed ea, quz mittentis sunt,
annuntiat. Atqui Petrus- illic. przedicavit; sed
ipsius acta, et sua esse ducit : sic, ut supra dixi, ab
invidia omnimoda liber. 9. Testis enim est mihi
Deus, cui servio in spiritu meo , in evangelio

Filii ejus.

2. Ex apostolicis visceribus hec verba profi-
ciscuntur, paternz curz sententia est. Quid. vero
sibi vult, et qua de causa Deum vocat testem?
De affectu suo sermo erat. Quia igitur nondum
illos viderat, ideo nullum hominem, sed eum, qui
in corda penetrat, vocavit testem. Postquam enim
dixerat, Amo vos, et signum attulerat quod fre-
quenter precaretur, et quod vellet ipsos adire :
cum hoc palam non esset, ad. fide dignum testi-
monium confugit. An poterit quisquam. vestrum
gloriari, quod memoriam faciat domi precans ple-
nitudinis Ecclesie? Non puto. Sed Paulus. non
pro una civitate, sed pro toto orbe Deum preca-
batur; idque non semel, non bis, non ter, sed as-
sidue. Quod si assidue in memoria quempiam
circumferat, nonnisi ex caritate magna fieri pos-

ματιχῆς κηδεμονίας.

4 [ A. ἀλλὰ διηνεχῶς ἐν μνήμη. εἰ ὃξ τὸ διηνεχῶς τς
περιῷ.» errore Lranspositis verbis, ἐν μνήμη. Sed recte
idem cum Savil. zi δέ pro ὡς δέ praebet, nec novit quod
infra post εὐχαῖς MonMf, posuit γάρ construction. omni-
no inimicum.]

Joan. 4.24.

S. JOANNIS CHRYSOST.

476

sit : in precibus circumferre, idque indesinenter,

cogita quanti sit affectus et amoris. Cum autem 458

ARCHIEP,

CONSTANTINOP.
votzo, εἰ μὴ ἀπὸ ἀγάπης πολλῆς" τὸ ἐν εὐχαῖς ἔχειν
“Ὁ L y OW , T MN S pA
xa ἀδιαλείπτως ἔχειν, ἐννόησον πόσης ἐστὶ διαθέσεως

dicit, Cui servio in spiritu meo, in evangelio A xa φιλίας. Ὅταν δὲ εἴπη, Ὧ λατρεύω ἐν τῷ πνεύ-

M ejus, Dei gratiam simul, et humilitatem
suam nobis exhibet : Dei gratiam, quod tantam
rem ipsi commiserit ; humilitatem suam, quia non
studio suo, sed Spiritus auxilio totum adscribit.
Cum autem evangelium addit, ministerii genus
indicat. Nam multi et diversi sunt ministerii
modi, cultusque similiter. Quemadmodum enim
apud reges omnes sub uno sunt principe, sed non
idem omnes ministerium exercent : alius enim
exercitui imperat, alius urbes regit, alius in pe-
nuariis pecunias servat : sic et In spiritualibus,
alius per fidem Deum colit ipsique servit, vitam-
que suam recte instituit : alius hospites excipit,
alius inopum curam gerit: quemadmodum etiam
apud apostolos Stephanus per viduarum presi-
dium et curam Deo serviebat; alius per doctrinam
verbi; ex quorum numero Paulus erat, qui in
praedicatione evangelii Deo serviebat : et hic erat
ipsius servitutis modus : hoc enim ipsi commissum
fuerat. Ideo non modo Deum testem vocat, sed
id sibi concreditum esse dicit, declarans se cui
talia commissa fuerant, committentem sibi in te-

stem pro re falsa numquam vocaturum fuisse. Ad €

hzc etiam illud vult ostendere, caritatem et curam
quam de illis gerebat necessariam esse. Ne dice-
rent enim : Tu quis es, et unde civitatis tantze ac
regie curam te suscipere dicis? ostendit illam
suam sollicitudinem necessariam esse : siquidem
hic illi servitutis modus constitutus est, ut evange-
lium annuntiet. Nam is, cui hoc munus traditum
est, necessario debet eos, qui verbum suscepturi
sunt, semper in mente habere. Aliud eüam signi-
ficat, cum dicit : Za spiritu meo : quod nempe

longe sublimior hzc religio quam gentilis et Ju- D

daica : nam gentilis et erronea et carnalis erat, Ju-
daica autem vera quidem, sed carnalis et ipsa erat;
Ecclesie porro cultus, gentili contrarius, Judaico
autem longe sublimior est. Non enim oves, vitu-
los, fumum et nidorem cultus noster adhibet, sed
per animam spiritualem fit : quod ostendens
Christus dicebat : Spiritus est Deus, et eos qui
illum adorant, in spiritu et veritate adorare
oportet. In evangelio Filii ejus. Cum superius
dixisset evangelium Patris esse, hic Fili esse
dicit : ita indifferenter Patris et Filii dicitur. Edi-

^ Duo Mss. πολλοὶ τῆς λατρείως οἱ

[516 Α.} «zt χαθάπερ ἐπὶ τῶν βασιλέων.

b lidem μεταχειρίξειν. [Sic A. Idem paulo ante à:z-

ματί μου, ἐν τῷ εὐαγγελίῳ. τοῦ Υἱοῦ αὐτοῦ, ὁμοῦ
Y MT - b τ c
μὲν τὴν toU Θεοῦ χάριν, διιοῦ δὲ τὴν αὑτοῦ ταπεινο-
, ^ - m D
φροσύνην, ἐνδείκνυται ἡμῖν " τὴν μὲν τοῦ Θεοῦ χάριν,
[:4 es D es -
ὅτι τοσοῦτον αὐτῷ πρᾶγμα ἐπέτρεψε, τὴν δὲ αὑτοῦ
, c τὦο ^
ταπεινοφροσύνην, ὅτι οὐχὶ τῇ ἑαυτοῦ σπουδῇ, ἀλλὰ
nh n , e
τὴ τοῦ Πνεύματος βοηθείᾳ τὸ πᾶν λογίζεται. Ἢ δὲ
- 5 / H M 54 ^ - 9 05 ,
τοῦ εὐαγγελίου προσθήχη τὸ εἰδος δηλοῖ τῆς διαχονίας.
7 A το
Καὶ γὰρ " πολλοὶ τῆς διαχονίας οἵ τρόποι καὶ διάφο-
ροι, χαὶ τῆς λατρείας δὲ ὡσαύτως. Καθάπερ γὰρ ἐπὶ
τῶν βασιλέων πάντες μέν εἶσιν ὕφ᾽ ἑνὶ τεταγμένοι τῷ
βασιλεύοντι, διαχονοῦνται δὲ οὐ πάντες τὰ αὐτὰ,
2 οἰ Led Z2 Ld ,ὔ 3 c IW ΝΜ
ἀλλὰ τῷ μέν ἐστιν ἣ διαχονία ἐν τῷ στρατοπέδων ἀρ-
χειν, τῷ δὲ ἐν τῷ πόλεις οἰκονομεῖν, ἑτέρῳ πάλιν ἐν
τῷ φυλάττειν τὰ ἐν τοῖς ταμιείοις χρήματα " οὕτω
xol ἐπὶ τῶν πνευματιχῶν ὃ μὲν λατρεύει τῷ Θεῷ xal
δουλεύει ἐν τῷ πιστεύειν xat τὸν βίον τὸν ἑαυτοῦ χα-
λῶς οἰχονομεῖν, ὃ δὲ ἐν τῷ ξένων θεραπείαν ἀναδέχε--
σθαι, ὃ δὲ ἐν τῷ τὴν προστασίαν τῶν δεομένων P με-
ταχειρίζεσθαι * χαθάπερ xot ἐπὶ τῶν ἀποστόλων αὖ-
τῶν oi περὶ τὸν Στέφανον ἐν τῇ τῶν χηρῶν προστα-
σίᾳ ἐδούλευον τῷ Θεῷ,, ἄλλος ἐν τῇ τοῦ λόγου διδα--
, T ' e X ^
σχαλίᾳ, ὧν x«t ὃ Παῦλος ἦν, ἐν τῷ τὸ χήρυγμα
E “7 -T kd €
εὐαγγελίζεσθαι λατρεύων * xat οὗτος ἦν ὃ τῆς δουλείας
αὐτοῦ τρόπος" τοῦτο γὰρ ἦν ἐπιτεταγμένος. Διὰ
DU ΞῚ / - ^ ^ , - M A
τοῦτο οὐ μάρτυρα χαλεῖ τὸν Θεὸν μόνον, ἀλλὰ xa
[*j 2 ῇ ΄ Nd e ; ^ c^
ὅπερ ἐνεπιστεύθη λέγει, δειχνὺς ὅτι οὐχ ἂν τηλικαῦτα
ἐγχειρισθεὶς, τὸν ἐμπιστεύσαντα μάρτυρα ἐπὶ ψευδέ-
σιν “ ἐχάλει. Μετὰ δὲ τούτου χἀχεῖνο δεῖξαι βούλεται,
ἣν τὴν ὑπὲρ I xai τὴν φροντίδα ἄνα-
γχαίαν οὖσαν. Ἵνα γὰρ μὴ λέγωσι, σὺ τίς ὧν χαὶ πό-
θεν, πόλιν οὕτω μεγάλην χαὶ βασϑυκωτότην μερι-
μνᾷν φής; δείχνυσιν ἀναγκαίαν οὖσαν αὐτῷ τὴν τοι-

τὴν Sym

αὐτην φροντίδα, εἴ γε αὐτῷ τῆς δουλείας οὗτος ὃ τρό-
5 , N / ^ , €
πος ἐπιτέταχται, τὸ χαταγγέλλειν τὸ εὐαγγέλιον. Ὃ
V E :
γὰρ τοῦτο ἐγχεχειρισμένος ἀνάγχην ἔχει τοὺς μέλ-
λοντας ὑποδέχεσθαι τὸν λόγον διαπαντὸς ἔχειν ἐπὶ τῆς
^ , ^Y M e ΑΝ "d 2 NY
διανοίας. Δηλοῖ δὲ xai ἕτερον πρὸς τούτοις εἰπὼν,
"Ev τῷ πνεύματί μου " ὅτι πολὺ xol τῆς Ἑλληνικῆς
χαὶ τῆς Ἰουδαϊκῆς λατρείας ἀνωτέρα αὕτη. 'H μὲν
" Ἕ,) * ) 7 2»
γὰρ ἙἝλληνιχὴ, καὶ πεπλανημένη xoi σαρχική" ἣ δὲ
᾿Ιουδαϊκὴ, ἀληθὴς μὲν, σαρχικὴ δὲ xc αὐτή - 4 δὲ
τῆς Ἐχχλησίας, τῆς μὲν Ἑλληνικῆς ἐναντία, τῆς
8i Ἰουδαϊχῇς ἀψορλοτέβα πολλῷ τῷ μέτρῳ. Οὐ γὰρ
διὰ προδάτων xal μόσχων χαὶ καπνοῦ xal χνίσσης ὃ

τῆς ἡμετέρας λατρείας τρόπος, ἀλλὰ διὰ ψυχῆς πνευ-

δεδέχθαι ]
c Iidem [et Α.] ἐχάλεσε.

IN EPIST.

AD ROM.

HOMIL. II.

477

vacuis ὅπερ xoi ὃ Χριστὸς δηλῶν ἔλεγε" Πνεῦμα E. dicit enim a beata illa voce, quae Patris sunt Filii
esse, et quee Filii item Patris. Omnia enim, in- Ipid.17.10.

ὃ Θεὸς, xoi τοὺς προσχυνοῦντας αὐτὸν, ἐν πνεύματι
xol ἀληθείᾳ δεῖ προσχυνεῖν. "Ev τῷ εὐαγγελίῳ τοῦ
γιοῦ αὐτοῦ. ᾿Ανωτέρω εἰπὼν τὸ εὐαγγέλιον τοῦ Πα-
τρὸς εἶναι, ἐνταῦθα τοῦ Υἱοῦ αὐτό get * οὕτως
ἀδιάφορον χαὶ Πατρὸς καὶ ΥἹοῦ λέγειν. Καὶ γὰρ ἔμαθε
παρὰ τῆς μάχαρίας ἐχείνης φωνῆς, ὅτι τὰ τοῦ Πα-
τρὸς τοῦ ΥἹοῦ, καὶ τὰ τοῦ YioU τοῦ Πατρός: Πάντα
γὰρ, φησὶ, τὰ ἐμὰ σά ἐστι, καὶ τὰ σὰ ἐμά. Ὥς ἀδια-
λείπτως μνείαν ὑμῶν ἃ ποιοῦμαι ἐπὶ τῶν προσευχῶν
μου. Τοῦτο γνησίας ἀγάπης. Καὶ δοχεῖ μὲν ἕν τι λέ-
γειν, τέσσαρα δὲ τίθησιν ἐνταῦθα, xoi ὅτι μέμνη-
ται, καὶ ὅτι ἀδιαλείπτως, καὶ ὅτι ἐν εὐχαῖς, xat ὅτι
ὑπὲρ μεγάλων πραγμάτων. Δεόμενος, εἴ πως ἤδη
ποτὲ εὐοδωθήσομαι ἐν τῷ θελήματι τοῦ Θεοῦ ἐλθεῖν
πρὸς ὑμᾶς. ᾿Ἐπιποθῶ γὰρ ἰδεῖν Ope. * ὋὉρᾶς χαὶ
ὠδίνοντα αὐτοὺς ἰδεῖν, xal οὐχ ἀνεχόμενον παρὰ
τὸ τῷ Θεῷ δοχοῦν ἰδεῖν, ἀλλὰ χεχερασμένον φόδῳ
Θεοῦ τὸν πόθον ἔχοντα; ᾿Εφίλει μὲν γὰρ αὐτοὺς, καὶ
ἠπείγετο πρὸς αὐτούς: οὐ μὴν, ἐπειδὴ ἐφίλει,
παρὰ τὸ τῷ Θεῷ δοχοῦν ἐδούλετο ἰδεῖν. Αὕτη ἣ
γνησία ἀγάπη, οὐχ ὡς ἡμεῖς οἱ ἀμφοτέρωθεν τῶν
νόμων τῆς ἀγάπης ἐχπίπτοντες. Ἢ γὰρ οὐδένα φι--
λοῦμεν, ἢ ἐπειδὰν φιλήσωμέν ποτε, παρὰ τὸ τῷ Θεῷ
δοχοῦν φιλοῦμεν, ἀμφότερα παρὰ τὸν θεῖον " ποιοῦν-
τες νόμον. Εἰ δὲ
τερὰ γιγνόμενα.

φορτιχὰ ταῦτα λεγόμενα, φορτιχώ-

Καὶ πῶς παρὰ τὸ τῷ Θεῷ δοχοῦν φιλοῦμεν, φης-
civ; Ὅταν τὸν μὲν Χριστὸν λιμῷ τηχόμενον περιο-
, m PT e

- EE S! Y
ρῶμεν, παισὶ δὲ xal φίλοις xot συγγενέσιν ὑπὲρ τὴν
, , e b
χρείαν παρέχωμεν. Νίαλλον δὲ τί χρὴ περαιτέρω τὸν
, ? 3 ^ m
λόγον προάγειν; "EXv γὰρ τὸ ἑαυτοῦ συνειδὸς ἕχα-
στος ἐζετάσῃ, ἐπὶ πολλῶν τοῦτο εὑρήσει γινόμενον
πραγμάτων. Ἀλλ᾽ οὖχ ὃ μαχάριος ἐχεῖνος τοιοῦτος
2 2 BOR . - M. κ᾿ AS PR M
ἦν, ἀλλ ἤδει χαὶ € x«i φιλεῖν ὡς χρὴ, xoi ὡς
— ^? A — DJ -
προσῆχον ἦν, xo πάντας νιχῶν τῷ φιλεῖν, οὐχ ὑπερέ-
S NA Y Ts c, e
όαινε τῆς ἀγάπης τὰ μέτρα. “Ὅρα γοῦν ἀμφότερα μεθ᾽
: us * E. Rai ec
ὑπερθολῆς ἐν αὐτῷ βρύοντα, καὶ τὸν τοῦ Θεοῦ φόθον,
X ^ Ὁ m
x«t τὸν τῶν "Popatov πόθον, 'Tó μὲν γὰρ διηνεχῶ
3 : * μὲν γὰρ i $
y.
εὔχεσθαι, καὶ μιὴ τυγχάνοντα μὴ ἀφίστασθαι, ἀγά-
πῆς σφοδρᾶς ἦν: τὸ δὲ P ἀγαπῶντα μένειν τῷ τοῦ
à
Θεοῦ νεύματι eixovca , εὐλαδείας ἐπιτεταμένης. Ἂλ-
M H 3
λαχοῦ μὲν οὖν τρὶς τὸν Κύριον παρακαλέσας, οὐ
,
μόνον οὐκ ἔλαθεν, ἀλλὰ καὶ τὸ ἐναντίον, μὴ λαδὼν,
e. » - -
χάριν ἔγνω τοῦ παραχουσθῆναι πολλήν " οὕτω πρὸς
a M , m—
τὸν Θεὸν ἐν ἅπασιν ἔόλεπεν. ᾿Ενταῦθα δὲ ἔλαδε μὲν,
2E. ἀ ὰ ὃ τι
οὔχ ὅτε δὲ ἤτησεν, ἀλλὰ βραδέως, xu * οὐδὲν ἐντεῦ-
5^ , m
θεν ἐδυσχέρανε. "'aüca δὲ λέγω, ἵνα μὴ ἀσχάλλωμεν

4 Unus ποιοῦμαι πάντοτε ἐπί.

[ὅρα xai À.]
a Ali rA. et marg. Savil.] ποιοῦμεν.

439

quit, tua mea sunt, et mea tua sunt. Ut inde-
sinenter memoriam vestri faciam in precibus
meis. Hoc germanz caritatis est. Et videtur
quidem unum dicere, dum quatuor pomi : quod
memor sit, quod indesinenter, quod in precibus,
quodque pro magnis rebus precetur. 10. Orans,
si quo modo aliquando prospere possim, wo-
lente Deo, venire ad vos. 11. Desidero enim

A videre vos. Viden' summe optantem illos videre,

D

neque id facere preter Dei placitum volentem,
sed amorem Dei timore mixtum gerentem? Ama-
bat quippe illos et ad illos festinabat; sed licet
amaret, non prater Dei placitum videre cupiebat.
Hac est germana caritas : non sicut nos, qui
utrinque a caritatis legibus excidimus : nam vel
neminem amamus, vel si amemus , id preter Dei
placitum. facimus; utrumque contra divinam
legem facientes. Si hzc dicta onerosa, oncrosiora
certe sunt 51 fiant.

5. Et quomodo, inquies, preter Dei placitum
amamus? Quando Christum fame tabescentem
despicimus , filiis autem, amicis et cognatis plus
quam necesse est elargimur. Imo potius quid
opus est sermone ulterius progredi ? Nam si suam
quisque conscientiam examinaverit, plurimis in
rebus hoc a nobis factum esse deprehendet. At
beatus vir ille non talis erat, sed amare, et ut par
est amare sciebat, atque, etsi omnes in amore
vinceret, caritatis tamen modum non transgredie-
batur. Vide ergo utrumque eximie in illo abun-
dare, et Dei timorem et Romanorum dilectionem.
Nam quod indesinenter precaretur, et re non
impetrata non tamen desisteret, ardentis erat
amoris; quodque amando persisteret Dei nutui
obsequens, summze pietatis erat. Alibi etiam cum 2.
ter Dominum rogasset, nec impetrasset, imo con-
trarium sibi accidisset, gratias egit maximas quod
repulsam tulisset : sic ille in. omnibus ad Deum
se convertebat. Hic autem accepit quidem, sed
non quando petebat; sed tardius, nec moleste tulit.

b Alii ἀγαπῶντα οὕτω μένειν.
c- Quidam οὐδὲ ἐντεῦθεν. [ΑΚ οὐδὲ ἐνταῦϑα.]

Germana

caritas qua.

Cor.

Gra

tia non

excludit
mercedem

€x propo-
silo. volun-
tatis — par-

ἴλην.

478 S. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOPF.

Hzc porro dico, ut non cgre feramus quando μὴ ἀχουόμενοι, ἢ βραδέως ἀχουόμενοι. OO γάρ ἐσμεν
non exaudimur, vel cum tardius exaudimur. Παύλου βελτίους, ὃς ἐπ᾽ ἀμφοτέροις χάριν δμολογεῖ -
Non enim sumus Paulo meliores, qui de utroque — x«t μάλα εἰχότως. ᾿Επειδὴ γὰρ ἅπαξ ἑαυτὸν ἔδωχε
gratias egit, et quidem jure merito. Quia enim τῇ πάντα χυδερνώσῃ χειρὶ, xai μετὰ τοσαύτης ὕποτα-
manui omnia gubernanti se semel dediderat, εἰ γῆς ὑπέθηχε, μεθ᾽ ὅσης ὃ πηλὸς τῷ χεραμεῖ, ἧπερ ἦγεν
cum tanta subjectione, quanta lutum figulo ; quo E ὃ Θεὸς, ἠχολούθει. Εἰπὼν τοίνυν, ὅτι ηὔχετο ἰδεῖν
ducebat Deus, illo sequebatur. Cum dixisset - αὐτοὺς, λέγει xoi τὴν αἰτίαν τῆς ἐπιθυμίας. "Tic δέ
ergo precari se ut illos videret, causam desiderii ἐστιν αὕτη; Ἵνα τι μεταδῶ χάρισμα ὑμῖν πνευματι-
addit. Quaenam illa est? Ut aliquid impertiam τιχὸν εἰς τὸ στηριχθῆναι ὑμᾶς. Οὐ γὰρ ἁπλῶς, ὥσπερ
vobis gratie. spiritualis ad confirmandos vos. πολλοὶ νῦν περιττὰς καὶ ἀνονήτους ἀποδημίας ποιοῦν-
Non enim sine causa, ut multi jam superfluas inu- ται, οὕτω xoi ἐχεῖνος, ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἀναγχαίων xad σφό-
tilesque peregrinationes suscipiunt, illo se con- ὃρα χατεπειγόντων ^ xai σαφῶς μὲν λέγειν τοῦτο οὐ
ferre volebat, sed pro necessariis urgentibusque βούλεται, αἰνιγματωδῶς δέ. Οὐδὲ γὰρ εἶπεν, ἵνα δι--
negotiis: id quod ille clare non enuntiat, sed δάξω ὑμᾶς, ἵνα χατηχήσω, ἵνα τὸ λεῖπον ἀναπλη-
enigmatice. Neque enim dixit, Ut doceam γῸ5.), ορώσω, ἀλλ᾽, Ἵνα «t μεταδῶ, δεικνὺς ὅτι οὐ τὰ αὖ--
ut instituam, ut quod deest impleam; sed, Ut A τοῦ αὐτοῖς δίδωσιν, ἀλλ᾽ ἅπερ ἔλαδε μετεδίδου. Καὶ
quid impertiam ; indicans se non sua dare illis, ἐνταῦθα δὲ μετριάζει πάλιν εἰπὼν, Ἵνα τι. Mix gov
sed qua accepit tradere. Hic etiam modeste lo- τι; φησὶ, xoi ἐμοὶ σύμμετρον. Καὶ τί ποτέ ἔστι τὸ
quitur, cum dicit, Ut aliquid. Paululum, inquit, μικρὸν τοῦτο, οὗ ? μέλλεις νῦν μεταδιδόναι; 'Γοῦτο δέ
et secundum meum modulum. Et quidnam est ἐστι, φησὶν, Εἷς τὸ στηριχθῆναι ὑμᾶς. Ἄρα xo τοῦτο
illud paululum, quod jam daturus est? Illud est, χάριτος, τὸ μὴ σαλεύεσθαι, ἀλλ᾽ ἑστάναι βεθαίως. Χά-
inquit, «714 confirmandum vos. Ergo ex gratia — ev δὲ ὅταν ἀχούσης, μὴ νομίσης ἐχδεδλῆσθαι τὸν
illud est, non vacillare, sed firmiter stare. Gratiam ἀπὸ τῆς προαιρέσεως μισθόν * χάριν γὰρ εἶπεν, οὐχὶ
vero cum audis, cave putes excludi mercedem τὸν £x προα!ρέσεως ἀτιμάζων πόνον, ἀλλὰ τὸν ἐξ
illam ex proposito voluntatis : gratiam enim dicit, ἀπονοίας ἀποτεμνόμενος τῦφον. Νὴ τοίνυν ἐπειδὴ
non quod propositi laborem reprobet, sed ut arro- B Παῦλος αὐτὸ χάρισμα ἐκάλεσεν, ἀναπέσης. Olós γὰρ
gantie fastum. succidat. Ne itaque, quia Paulus δι’ εὐγνωμοσύνην πολλὴν χαὶ τὰ κατορθώματα χαρί-
illud gratiam vocavit, animo concidas. Grati σμαᾶτα χαλεῖν, διὰ τὸ xo ἐν τούτοις πολλῆς ἡμᾶς
enim animi causa solet recte facta gratiam vocare, δεῖσθαι τῆς ἄνωθεν ῥοπῆς. Εἰπὼν δὲ, Εἰς τὸ στηρι-
quoniam in hisce nos multa egemus superna gra- PUE ὑμᾶς ᾽ λανθανόντως ἔδειξε δεομένους πολλῆς
tia. Cum dixit autem, «14 confirmandos vos, plüpfomstac. 0 γὰρ βούλεται εἰπεῖν; ES ἐστιν * ἐχ
latenter indicat egere illos magna correctione. peur TER CRM ἐπεθύμουν ἫΝ ηὐχόμην “τς
Hoc enim vult significare: A multo tempore desi- T "Spo que: ODE NT Ku D ime βεθαιώσω,
derabam et in optato habebam vos videre, non STD SUE ἜΘΑΡΣΙ Trpo χαλῶς εἰς RON IUE "Θεοῦ qe
alia de causa, quam ut vos eonfirmarem et probe Gov, eid, ecd διηνεκῶς; mo SUTOK Bv
stabilirem in timore Dei, ut ne perpetuo vaeilletis. οὐχ εἰπεν" ἔπληξε γὰρ ἄν" ἑτέρως δὲ ὑφειμένως τὸ
At non ita dixit; sic enim illos perstrinxisset ; αὐτὸ αἰνίττεται" ὅταν γὰρ εἴπη, Εἰς τὸ στηριχθῆναι
sed alio modo remissiusque idipsum subindicat : € ὑμᾶς, Top uS ἐπειδὴ καὶ pus σφόδρα
cum enim dicit, d confirmandos vos, hoc RRCEUM o e ibo upon ROG SIMES
ipsum significat. Deinde, quia illud valde mo- — YeY^« » ἵνα TOR EA SETS we qus σαλευόμεθα ἀν;
lestum erat, vide quomodo per ea quz addit illud περιφερόμεθα; XHLCEAS ATQUE GE orbus λύσσης
mitiget. Ne dicerent enim : Quid ergo, an vacil- εἰς ki βεθαίως; προλαθὼν ἀναίρεῖ τὴν τοιαυ-
lamus? an cireumagimur, et. tua egemus lingua τὴν ἀντιρρησιν, ous mer 1 nen Um ront au
ut firmiter stemus? hanc prevertit objectionem ραχληθῆναι ἐν ὑμῖν διὰ τῆς ἐν ἀλλήλοις πίστεως,
his verbis : 19. Zoc est autem, simul consolari
in vobis per mutuam fidem, vestram et meam.
Ac si diceret, Ne suspicemini me accusandi causa
id vobis dixisse : non hac mente loquutus sum ; D. ἠδουλήθην εἰπεῖν ; Πολλὰς “ ὑπεμείνατε θλίψεις, ὑπὸ
sed quid. volui dicere? Multas passi estis erumnas τῶν διωχόντων περιαντλούμενοι " ἐπεθύμησα τοίνυν

€ € ^ 2 ^ Ὁ * P] 2). e δι Ὁ ,
ὑμῶν τε xxi ἐμοῦ. (ἐς ἂν εἰ ἔλεγε" μὴ ὕποπτεύ--
^ ^ Ὅν ^ , c ,
σητε, ὅτι χατηγορῶν ὑμῶν εἶπον " οὐ ταύτη τῇ γνώ-
» Boüevtd ROUES OCCUPET e
μὴ ἐφθεγξάμην τὸ ῥῆμα, ἄλλα tt ποτέ ἐστιν, ὅπερ

^ Mss. [À, et marg. Savil.] μέλλεις ἡμῖν μεταδιδόναι. ον, ὥστε.

Unus [et A. ] 9220 λόγον, ὥστε. Alius θεοῦ τόθον καὶ 25- c Mss. [et A. T ὑπομένετε. -

21 21- 2297 (2 L J ἢ

IN EPIST.

ὑμᾶς ἰδεῖν, ἵνα παρακαλέσω, μᾶλλον δὲ οὖχ ἵνα πα-
ραχαλέσω μόνον, ἀλλ᾽ ἵνα καὶ αὐτὸς παράχλησιν δέ-
ξωμαι,

Ὅρα σοφίαν διδασκάλου. Εἶπεν, Εἰς τὸ στηρι-
χθῆναι ὑμᾶς - οἶδε βαρὺ καὶ φορτικὸν τὸ εἰρημένον
τοῖς μαθηταῖς ὄν, xal λέγει, Εἰς τὸ παραχληθῆναι
ὑμᾶς. ᾿Αλλὰ χαὶ τοῦτο βαρὺ πάλιν, οὐχ οὕτω μὲν ὡς
τὸ πρότερον, βαρὺ δὲ ὅμως. Ὑ ποτέμνεται τοίνυν καὶ
τούτου πάλιν τὸ φορτιχὸν, λεαίνων πανταχόθεν τὸν
λόγον, καὶ ποιῶν εὐπαράδεχτον. Οὐ γὰρ ἁπλῶς εἰπε,
παραχληθῆναι, ἀλλὰ, Συμπαραχληθῆναι, xci οὐδὲ
τούτῳ ἠρχέσθη, ἀλλὰ καὶ ἑτέραν εἰσάγει πλείονα θε-
ραπείαν, εἰπών - Διὰ τῆς ἐν ἀλλήλοις πίστεως, δυῶν
τε xal ἐμοῦ. Βαδαὶ, “ πόση ἣ ταπεινοφροσύνη" ἔδειξε
δεόμενον, οὐχ ἐχείνους τούτου μό-
ἐν τάξει διδασχάλων ἐχάθισεν,

c

ie M 5 ,
χαὶ ἑαυτὸν ἐχείνων Oc
voy* xat τοὺς μαθητ

5 iN , € T A 5, A - , , 2 2 EY ἣν εἰ
οὐδεμίαν ὑπεροχὴν ἀφεὶς μεῖναι παρ᾽ αὐτῷ, ἀλλὰ πολ
M / -] *

λὴν τὴν ἰσοτιμίαν ἐπιδειξάμενος. Κοινὸν γάρ ἐστι τὸ

m^ m— ,
χέρδος, φησὶ, x«t ἐγὼ τῆς παρ᾽ ὑμῶν δέομαι παρα-
» m ec 7 — m ,

χλήσεως, xat ὑμεῖς τῆς παρ᾽ ἐμοῦ. Καὶ πῶς τοῦτο γί-
νεται; Διὰ τῆς ἐν ἀλλήλοις πίστεως, δῶν τε xol

τω " Jt MY Sx ' μὴ , ,
μοῦ. Καθάπερ γὰρ ἐπὶ πυρὸς ἂν πολλάς τις συναγάγη

J τὰ M

αμπάδας, λαμπρὰν ἀνάπτει τὴν φλόγα᾽ οὕτω xal
- m , Jg Y M

πὶ τῶν πιστῶν γίνεσθαι πέφυχεν. ὍὍταν μὲν γὰρ
᾿᾿ L , 7,

χαθ᾽ ξαυτοὺς ὠμεν διεσπασμένοι, ἀθυμότεροί πώς

M
ἂς É

- οὐ

(mo

ἢ - ,ὔ
ἐσμεν" ὅταν δὲ ἰδόντες ἀλλήλους τοῖς οἰχείοις περι--
c , A ,
πλαχῶμεν μέλεσι, πολλὴν δεχόμεθα τὴν παράχλη-
b! / ^ , ^ "* , ,
σιν. M, γάρ μοι τὸν παρόντα χαιρὸν ἐξετάσῃς, xa
m m - , A L A
ὃν τῇ τοῦ Θεοῦ χάριτι κατὰ χώμην xol πόλιν, καὶ ἐν
τ Lg c M ,
αὐτῇ τῇ ἐρήμῳ πολλὰ τῶν πιστευόντων τὰ τάγματα,
e l4
xal πᾶσα ἀσέῤεια ἐξελήλαται, ἀλλ᾽ ἐννόησον xac

3
£

^

ccs ' Y d E 2 P τ OWN x

ἐχεῖνον τὸν καιρὸν, ὅσον ἦν ἀγαθὸν xal διδάσκαλον
À ; E ^ e

ἰδεῖν τοὺς μαθητὰς, καὶ ὑπὸ ἀδελφῶν ἀδελφοὺς ὀφθῆ-
[7j i ,

ναι ἐξ ἄλλης πόλεως ἐπελθόντας. Ἵνα δὲ xai σαφέ-
^ Ὁ ^

στερον τὸ λεγόμενον ποιήσω, ἐπὶ ὑποδείγματος τὸν

b / 1 M L
λόγον * ἀγάγωμεν. Ei γὰρ συμδαίη ποτὲ xol cups
4 Hi E c

ὃ μὴ γένοιτο, ἀπενεχθέντας εἰς τὴν Περσῶν γῆν ἢ
E ε NA

Σχυθῶν ἢ Bup6dpeow ἑτέρων ἃ διεσπάρθαι χατὰ δύο

- - Ὁ »

xai τρεῖς ἐν ἐχείναις ταῖς πόλεσιν, εἶτα ἐξαίφνης
Hi ^ 5 το 2 - 5 , τι , e μὴ

τινὰ τῶν ἐντεῦθεν ἰδεῖν ἐπελθόντα, ἐννόησον ὅσην ἂν
E M M

ἐχαρπωσάμεθα τὴν παραμυθίαν. Οὐχ δρᾶτε xal τοὺς
- Lad ,

ἐν τοῖς δεσμωτηρίοις ὄντας, εἴ τινα τῶν ἐπιτηδείων

ἴδοιεν, ἀνισταμένους xal ἐπτερωμένους ὑπὸ τῆς ἣδο-

Ld ? N Ἢ , ^ / /

νῆς; Ei δὲ αἰχμαλωσίᾳ χαὶ δεσμωτηρίῳ παραδάλλω
* κ ,

τοὺς τότε χαιροὺς, μὴ θαυμάσης " πολὺ γὰρ χαλεπώ-

» q /,
τερὰ τούτων ἔπασχον ἐχεῖνοι , διεσπαρμένοι xa ἐλαυ--
τ D '
γόμενοι , χαὶ λιμῷ χαὶ πολέμοις συζῶντες, xat χαθη-

* Aliquot Mss. πόση ἦν ἡ.
* [ἀναγάγωμεν À. et marg. Savil. Mox ex Α. συμβαίη
y 7 , Ὁ i
pro zuj465 recepimus.]

AD ROM.

i. 479

ab iis, qui vos sunt persequuti: vos ergo videre de-
sideravi, ut consolarer; imo potius non ut consolarer
tantum, sed etiam ut ipse consolationem acciperem.
4. Vide sapientiam doctoris. Dixit, 4d. con-
firmandos os. Noverat grave et onerosum di-
scipulis esse illud quod dixerat, et addit, /Zd con-
solandum «vos, Sed illud quoque molestum erat,
non perinde tamen atque illud quod prius dixe-
rat. Asperitatem itaque mitigat, ut sermonem
E reddat acceptum. Non enim simpliciter dixit ,
Consolari; sed, Simul nos consolari : neque id
illi satis fuit, sed et illam mitigationem addidit,
dicens : Per mutuam fidem, vestram et meam.
Papz, quanta humilitas! Seipsum his egere in-
dicavit, seque illis indigere, nec illos solum ipso
opus habere, atque discipulos magistrorum loco
habuit, nullam sibi przrogativam relinquens, sed
aequalitatem magnam ostendens. Communis est
,,; uülitas, inquit, consolatione egemus, ego vestra ,
A vos mea. Et quomodo hoc? Per fidem mutuam,
vestram et meam. Quemadmodum si quis multas
simul accendat lucernas, splendidam edit flam-
mam: sic et apud fideles evenire solet. Cum enim
disjuncti et dispersi sumus , animo minus vale-
mus: quando autem nos mutuo conspicimus, et
quasi membris nos complectimur, multam acci-
pimus consolationem. Ne mihi autem przsens
tempus illi conferas, quo per Dei gratiam in
vicis , in urbibus, in ipsoque deserto multi sunt
credentium cctus, omnisque inde expulsa est

p impietas : sed illud cogita tempus, quam optan-
dum tunc esset magistro videre discipulos, οἱ fra-
tres alia ex urbe advenientes conspicere. Ut
autem 14, quod dico, clarius evadat, exemplo uta-
mur. S1 contingeret , quod absit, nos translatos
in terram Persarum aut Scytharum barbarorumve
aliorum, dispergi binos vel ternos in illis urbi-
bus, deindeque aliquem ex his locis venientem
derepente videre , cogita quanta repleremur con-
solatione. Annon videtis eos, qui in carceribus
c, Sunt, si quem familiarium viderint , exsurgere et
pra gaudio exsilire? Si porro captivitati et car-
ceri illa tempora conferam, ne mireris: longe
enim graviora patiebantur illi, dispersi, pulsi ,

HOMIL.

in fame et bellis viventes, quotidianas mortes
timentes , amicos , familiares, cognatos suspectos

ἃ Unus [ marg. Savil. et A.] διεσπάσθαι. Alius ài2z25-
θαι. Editi διεσπάρσθαι. Paulo post pro ἐννόησον alii σχόπη-

σον.

Itom. 9.20.

490

habentes, orbem terrarum quasi extraneum sibi
incolentes, imo graviori in statu versantes, quam
ii , qui in aliena terra degunt. Ideo ait : 7d con-
firmandos vos per mutuam. fidem. Hoc vero
dicebat, non quasi ipse illorum commilitio opus

haberet : absit ; quomodo enim Ecclesize columna, D.

ferro et petra fortior, spiritualis ille adamas , qui
innumeris sufficiebat civitatibus , illis opus habe-
ret? sed ut ne molestus sermo, neve correctio ve-
hementior esset, se illorum consolatione opus ha-
bere dicebat. Quod si quis hic consolationem et
letitiam ex fide et incremento illorum ortam
opus habuisse Paulum dixerit, hic certe non
aberraverit. Si ergo, inquies, id desideras et optas,
et consolationem accepturus daturusque es, quid
impedit quominus venias? Hanc ergo solvens su-
spicionem, adjicit: 15. /Volo autem vos ignorare, E
fratres, quod sepe desideraverim venire ad
vos, et ànpeditus sim. usque ad hunc diem.
Vide servilis obedientie modum , et admodum
grati animi significationem. Quod przpeditus sit,
ait; qua de causa, non item. Neque enim exa-
minat Domini mandatum, sed obsequitur tantum :
quamquam par erat dubitare, cur tantam tamque
splendidam urbem, ad quam totius orbis ocuh
convertebantur, quominus doctore tanto frueretur,
tamdiu impediret Deus. Nam qui imperantem, ,
urbem vicit, subditos ejus facile invadit; qui A4
autem illa dimissa, subditis incuiibit, ille caput
negligit. At nihil horum Paulus curiose indagat ,
sed incomprehensibili providenti& cedit, tum
animi sui moderationem ostendens, tum erudiens
nos omnes, ne umquam a Deo gestorum rationem
repetamus , etiamsi illa multos turbare vi-
deantur. Nam domini tantum est imperare , 8
servorum obsequi. Ideo dicit se impeditum fuisse;
qua vero de causa, minime : Neque enim ego novi,
inquit. Ne me igitur interroges, quz sit voluntas
aut sententia Dei. Neque enim figmentum opifici
dicet : Cur me sic fecisti ? Cur, quiso, 1d edi-
scere cupis? an nescis illum omnium curam ha-
bere , sapientem esse, nihil sine causa aut temere
fecisse, quod te plus quam parentes tui amet, quod
patris erga te affectum matrisque curam longe
superet? Nihil ergo ultra quaras, neque ulterius
procedas : hiec quippe tibi ad consolationem satis
sunt : siquidem et tunc res Romanorum sapienter
regebantur. Quod si modum ignoras, ne id zgre

b Alii προεθέμην. [A. ἐθέμην. Infra idem ἐπίδειξιν pro

S. JOANNIS CHRYSOST. /

ARCHIEP.. CONSTANTINOP:

M ,
μερινοὺς θανάτους τρέμοντες, xal ὑποπτεύοντες χαὶ
, X , -
φίλους χαὶ oixetouc xal συγγενεῖς, xoi καθάπερ ξένην
᾿ / e^ P c m ,
τὴν οἰχουμένην οἰκοῦντες, μᾶλλον δὲ πολλῷ τῶν ἐν
ἀλλοτρίᾳ διατριδόντων χαλεπώτερον. Διά τοι τοῦτό
^ ^ M -
φησιν" Etc τὸ στηριχθῆναι ὑμᾶς, xal συμπαραχλη-
θῆναι διὰ τῆς ἐν ἀλλήλοις πίστεως. Τοῦτο δὲ ἔλεγεν,
2. € ιν Ἂν - 44 bh 21. , r ,
οὖχ ὡς αὐτὸς χρήζων τῆς παρ᾽ ἐχείνων συμμαχίας,
ἄπαγε᾽ πῶς γὰρ ὃ τῆς ᾿Εχχλησί ὕλος, ὃ σιδή
ys ς γὰρ ὃ τῆς ᾿Εχχλησίας στῦλος, ὃ σιδήρου
M
xai πέτρας στεῤῥότερος, Ó πνευματικὸς ἀδάμας χαὶ
υ PT EA ὧν πόλε Ἢ 200€ d A ON N
μυρία!ς dox ct ; ἀλλ᾽ ἵνα μὴ χαταφοριχὸν
, Mi
ποιήσῃ τὸν λόγον μιηδὲ σφοδρὰν τὴν ἐπιτίμησιν, καὶ
αὐτὸς δεῖσθαι τῆς παραχλήσεως ἔλεγε τῆς ἐχείνων. Εἰ
δέ τις ἐνταῦθα παράχλησιν xal εὐφροσύνην τὴν ἐπὶ
τῆς πίστεως αὐτῶν ἐπίδοσιν λέγοι, xol ταύτης δεῖ-
M DS EJ μὴ 2 5 cr c , e ) ,
σθαι τὸν Παῦλον, οὐχ ἂν οὐδὲ οὕτως ἁμάρτοι τοῦ Àó-
το Ὁ Ue - 1 A s ΄
γου. Ei οὖν xa ἐπιθυμεῖς, φησὶ, xat εὔχη, xo μέλ-
λεις παραχλήσεως ἀπολαύειν, καὶ παραχλήσεως μετα-
Ν - M
διδόναι, τί τὸ χωλύον ἐλθεῖν; ᾿Γαύτην τοίνυν λύων τὴν
ὑπόνοιαν, ἐπήγαγεν " Οὐ θέλω δὲ ὑμᾶς ἀγνοεῖν, ἀδελ--
- M οὺ
φοὶ, ὅτι πολλάχις P προεθυμιήθην ἐλθεῖν πρὸς ὑμᾶς,
e os , ». ἜΝ T^ Jg / ^ πο
xoi ἐχωλύθην ἄχρι τῆς δεῦρο. Ὅρα μέτρα δουλιχῇῆς
€ - M m , , τι IN T σ
ὑπαχοῆς, χαὶ πολλὴς εὐγνωμοσύνης ἀπόδειξιν. Oct
^ M
υὲν γὰρ ἐκωλύθη, λέγει διὰ τί δὲ, οὐκέτι. Οὐ γὰρ
D M ,
ἐξετάζει τοῦ Δεσπότου τὸ πρόσταγμα, ἄλλὰ πείθεται
y. D e
μόνον χαίτοι γε εἰχὺς ἦν διαπορῆσαι, τίνος ἕνεχεν
πόλιν οὕτω λαμπρὰν καὶ μεγάλην, καὶ πρὸς ἣν ἅπασα
ἔδλεπεν ἣ οἰκουμένη, ἐχώλυσεν ὃ Θεὸς ἀπολαῦσαι δι-
D €
δασχάλου τοιούτου, xaX ἐπὶ χρόνον τοσοῦτον. Ὃ μὲν
γὰρ τῆς κρατούσης πόλεως περιγενόμενος, xal τοῖς
,
ἀρχομένοις ῥαδίως ἐπήει" 6 δὲ τὴν βασιλικωτέραν

Y Gia iENA T E , am o y * £X i
ἄφεις, τοῖς OZ ὑπύχοοις EQEODEUUV, τὸ χεφαάλαιον εἰ-

Ξ EMT RS / n
ζεται, ἀλλὰ παραχωρεῖ τῷ τῆς προνοίας ἀχαταλή-
πτῷ; τό τε ἐμμελὲς ἐπιδεικνύμενος τῆς ἑαυτοῦ ψυ-
D , EU NT 4 M -
χὥς, καὶ παιδεύων πάντας ἡμᾶς μηδέποτε τὸν Θεὸν
- - , , Lud , ^ ^ m hy
ἀπαιτεῖν εὐθύνας τῶν γινομένων, xv δοχῇ πολλοὺς θο-
o Y / , M ,
ρυδεῖν τὰ πραττόμενα. Δεσπότου μὲν γάρ ἐστι μόνον
A. 2 / a WS 73 NY N J ' M
τὺ ἐπιτάττειν, * δούλων δὲ τὸ πείθεσθαι. Διὰ τοῦτο;
, , λα SM
ὅτι μὲν ἐκωλύθη, λέγει" τίνος δὲ ἕνεχεν, οὐχέτι- οὐδὲ
5S , M , , c
γὰρ ἐγὼ οἶδα, φησί. Mz, τοίνυν ἐρώτα με θεοῦ βου-
λ) 3 7 Οὐδὲ à χοῦ ἃ ) , CLOSURE 4
ὴν ἢ γνώμην. Οὐδὲ γὰρ ἐρεῖ τὸ πλάσμα τῷ πλάσαν-
Τί 2 ΤᾺ g z Té M ΡΟ ὦ e d
τι, Τί με ἐποίησας οὕτω; Τίνος γὰρ £vexev , εἶπέ
M - Snow 2 cp , ,
μοι, καὶ ζητεῖς μαθεῖν : οὐχ οἶσθα, ὅτι μέλει πάντων
- 0 “] ,ὔ 5 cr 08i € λῷ 5 v ^
αὐτῷ, ὅτι σοφός ἐστιν, ὅτι οὐδὲν ἁπλῶς ἐργάζεται xat
-- EM D τ E
εἰχῇ; ὅτι τῶν γεγεννηχότων σε μᾶλλον φιλεῖ, xat
D mT— ,
πατρὸς Ex πολλοῦ τοῦ περιόντος ὑπερόαίνει φιλοστορ-
“αν, xo μητρὸς χηδεμονίαν ; Μηδὲν οὖν πλέον Cf
γίαν, καὶ μητρὸς χηδεμονίαν : Μηδὲν ov πλέον ζήτει,
7 Y M 5 - D
wi πρόδαινε περαιτέρω * καὶ γὰρ ἀρχεῖ σοι ταῦτα
a Alii [A.] οἰκετῶν. Ibidem Editi ἐκώλυε, male. Mss.
omnes 20225.

IN EPIST.

εἰς παραμυθίαν * ἐπεὶ καὶ τότε cogis ᾧκονόμητο P τὸ
τῶν Ρωμαίων. Εἰ δὲ τὸν τρόπον ἀγνοεῖς, μὴ δυσχέ-
ραινε" τοῦτο γὰρ πίστεως μάλιστα, τὸ καὶ ἀγνοοῦντα
τὸν τρόπον τῆς οἰκονομίας, δέχεσθαι τὸν περὶ προ-
νοίας λόγον.

Κατορθώσας τοίνυν ὅπερ ἐσπούδαζεν ὃ Παῦλος (τί
δὲ τοῦτο ἦν ; Τὸ δεῖξαι, ὅτι οὐ χαταφρονῶν αὐτῶν
οὐκ ἤρχετο, ἀλλὰ χαὶ σφόδρα: ἐπιθυμῶν ἐκωλύετο ^
xa τὸ ἔγκλήμε ἀποδυσάμενος τῆς ῥᾳθυμίας , καὶ πεί-
σας ὅτι αὐτῶν οὐχ ἧττον “ ἐχεῖνος ἰδεῖν αὐτοὺς ἐπε-
θύμει: πάλιν καὶ δι᾽ ἑτέρων ἐνδείκνυται τὴν ἀγάπην.
Οὐδὲ γὰρ, ἐπειδὴ ἐχωλύθην, φησὶν, ἀπέστην τοῦ ἐπι-
χειρεῖν, ἀλλ᾽ ἐπεχείρουν, ἀεὶ δὲ ἐχωλυόμην,
οὐδέποτε δὲ ἀφιστάμην, τῷ μὲν θελήματι τοῦ Θεοῦ
οὐκ ἀντιπίπτων, τὴν δὲ ἀγάπην “ τηρῶν. Διὰ μὲν γὰρ
τοῦ προτίθεσθαι καὶ μὴ ἀφίστασθαι τὸ φίλτρον ἐπε-
δείχνυτο * διὰ δὲ τοῦ κωλύεσθαι xo μὴ ἀντιτείνειν τὴν
περὶ τὸν Θεὸν ἅπασαν “ἀγάπην ἐδήλου. Ἵνα τινὰ
χαρπὸν σχῶ χαὶ ἐν ὑμῖν. Καίτοι χαὶ ἀνωτέρω τὴν

32

M 1
«zt μεν

αἰτίαν εἶπε τῆς ἐπιθυμίας, χαὶ αὐτῷ πρέπουσαν ἔδει-
ξεν, ἀλλ᾽ ὅμως χαὶ ἐνταῦθα αὐτὴν τίθησι, σφοδρῶς
ἐχχαθαίρων αὐτῶν τὴν ὑπόνοιαν. "Exe? γὰρ περί--
ὄλεπτος ἦν ἣ πόλις, καὶ μόνη πανταχοῦ γῆς xoi θα-
λάττης τοιαύτη, χαὶ ἣ τῆς ἱστορίας αὐτῆς ἐπιθυμία
μόνη πολλοῖς ἀποδημίας πρόφασις γέγονεν" ἵνα μὴ
x«i περὶ τοῦ Παύλου τοιοῦτόν τι νομίσωσι, μηδὲ
ὑποπτεύσωσιν, ὅτι ἁπλῶς τῇ οἰχειώσει αὐτῶν ἐγχκαλλω--
πιζόμιενος ἐπεθύμει τῆς ἐχεῖ παρουσίας, συνεχῶς τί--
θησι τὴν ὑπόθεσιν τῆς ἐπιθυμίας. Kot ἔμπροσθεν μέν
Ἵνα τι μεταδῶ χάρισμα ὑμῖν πνευματιχὸν,
σαφέστερον, Ἵνα τινὰ

φησιν,
ἐπεθύμουν ἰδεῖν - ἐνταῦθα δὲ
χαρπὸν σχῶ χαὶ ἐν ὑμῖν, καθὼς καὶ ἐν τοῖς λοιποῖς
ἔθνεσι. Τοὺς ἄρχοντας μετὰ τῶν ἀρχομένων ἔστη-
y
σε; καὶ μετὰ τὰ μυρία. τρόπαια χαὶ τὰς νίχας xot
- bod //,
τὴν τῶν ὑπάτων περιφάνειαν, μετὰ τῶν βαρόδάρων
2 M , X , at y. Yq M € T
αὐτοὺς τίθησι" xoi μάλα εἰχότως. “Ὅπου γὰρ ἣ τῆς
πίστεως εὐγένεια, οὐδεὶς βάρθαρος, οὐδεὶς “Ἕλλην,
4 M , 55. / 5 , 5 , εἴ
οὐδεὶς ξένος, οὐδεὶς πολίτης, ἀλλ᾽ εἷς pian ἅπαντες
ἀξιώματος ἀναδαίνουσιν ὗ ὑπεροχ ἥν. Ὅρα δὲ αὐτὸν xal
ἐνταῦθα με τρικέοντα. Οὐ γὰρ εἶπεν, ἵνα διδάξω χαὶ
χατηχήσω, ἀλλὰ τί; Ἵνα τινὰ καρπὸν σχῶ. Καὶ
οὐδὲ ἁπλῶς χαρπὸν, ἀλλ᾽, Ἵνα τινὰ xapmóv* πάλιν
συστέλλων τὰ χαθ’ ἑαυτὸν, ὥσπερ ἀνωτέρω εἰπεν,
σ ^e " M E] M c » 3
ἵνα τι μεταδῶ. Εἴτα xai αὐτοὺς, ὥσπερ ἔφθην εἰ-
πὼν, χαταστέλλων, Καθὼς χαὶ ἐν τοῖς λοιποῖς ἔθνεσι,
φησίν. Οὐ γὰρ, ἐπειδὴ πλουτεῖτε χαὶ τῶν ἄλλων
» S» ^; 1 N 'N NN. 75
ἔχετε πλέον, ἐλάττονα περὶ τοὺς λοιποὺς σπουδὴν ἐπι-
HI mM ω ^
δείκνυμι οὐ γὰρ τοὺς πλουτοῦντας ζητοῦμεν, ἀλλὰ

b Mss. τὰ
* Mss.

τῶν Pap.
χείνων, forte melius.

AD ROM.

481

C feras : illud enim maxime ad fidem pertinet, si
is, qui ceconomize modum ignorat, providentiae ta-
men rationem admittat.

HOMIL. If.

5. Cum igitur Paulus ea, quz curabat, recte
composuisset ( quid autem illud erat ? Ostendere
se, si non illos adiret , non ex contemtu id facere,
sed id maxime cupientem prepediri tamen ); et
cum segnitiel crimen a se removisset, suasisset-
que se non minore desiderio illorum videndorum
teneri , quam illos : rursum aliis modis amorem
suum ostendit. Neque enim , quia impeditus sum,
inquit, a conatu destitr, sed semper tentabam ,
semper prohibebar : nec umquam destiti , volun-
tati quidem Dei non resistens, et caritatem ser-
vans. Nam cum proponeret nec desisteret , amo-
rem exhibebat; quod autem impediretur nec
resisteret, summam erga Deum caritatem ostende-
bat. Ut aliquem fructum habeam etiam in vo-
bis. Etsi superius desiderii causam. attulerit, et
sibi congruere ostenderit ; attamen hic quoque il-
lam affert , illorum suspicionem admodum corri-
gens. Quia enim conspicua urbs erat, et sola in
terra et mari tantze pulchritudinis , atque ejus tan-
tum vidend:ze desiderio permoti multi illo commi-
grarant: ne quid simile de Paulo etiam opinaren-

tur, neve suspicarentur, ideo illorum conspectum

desiderare Paulum , quod ex illorum consortio se
clariorem fore putaret , frequenter desiderii cau-
sam apponit. Et supra quidem dixit: Ut aliquid
,, I pertiam vobis gratie spiritualis , videre de-
A siderabam ; hic vero clarius : Ut aliquem fru-
ctum habeam eiiam in vobis, quemadmodum et
inter reliquas gentes. Principes cum subditis
annumerat; post mille tropza , victorias, post
consulum claritatem , cum barbaris ponit illos ;
et jure quidem. Nam ubi fidei nobilitas est, nemo
barbarus, nemo Gracus , nemo peregrinus, nemo
civis; sed in unum dignitatis fastigium omnes

D

2

E

ascendunt.

sed qud? Ut aliquem fructum habeam ; non
simpliciter fructum, sed, 4 liquem fructum : rur-
sus ea quaese spectant comprimens, ut superius di-

it, Ut aliquid impertiam. Deinde illos quoque
ut jam dixi, comprimens, ait, Quemadmodum et
inter reliquas gentes. Non. enim, quia divites

d [idem [et A.] διατηρῶν.
* lidem [et A.] εὖν

2UXV.

Vide porro illum hic modestius pau. mo-
agentem. Non enim dixit, Ut doceam et instituam; destia.

482

estis, et plus quam caeteri habetis, minus erga reli-
quos studium adhibeo : non divites quierimus, sed
fideles. Ubi nunc sunt sapientes illi Grecorum ,
densas habentes barbas , palliis amicti et magno-
pere tumescentes? Graciam et barbarorum terram
omnem tentoriorum artifex converüt. llle vero
qui apud illos proponitur et circumfertur Plato ,
ter in Siciliam profectus, cum tanto illo verborum
fastu, cum illa tanta, quam de ipso habebant ,
opinione , ne unum quidem tyrannum superavit ;
imo tam misere ille elapsus est, ut etiam a liber-
tate exciderit. At tentoriorum artifex non Siciliam
modo , non Italiam tantum , sed totum peragravit
orbem ; ac neque, dum przdicaret , artem. inter-
misit , sed etiam tunc pelles consuebat, et officine
praeerat: neque illud consularibus offendiculo fuit;
idque jure merito. Non enim artes ac. studia, sed
mendacium et conficta dogmata despicabiles red-
dunt doctores. Ideoque illos quidem jam derident
Athenienses ; huic vero attendunt barbari , inculti
homines et idiot». Communis quippe omnibus
doctrina prostat : non dignitatis discrimen novit,
non gentis excellentiam , non aliud quidpiam si-
mile : fide namque tantum eget , non syllogismis.
Ideoque maxime admiranda est, non modo quod
utilis et salutaris sit, sed etiam quia facilis , et ab
omnibus nullo negotio excipitur: id quod maxi-
me Dei providentie opus est , qui sua omnibus
communia proponit. Nam quod in sole, luna, in
terra , in mari czeterisque fecit , non plura ex illis
tribuens divitibus et sapientibus, nec pauciora
pauperibus, sed qualem omnibus usumfructum
proponens; hoc et in przdicatione fecit, imo
multo majus, quoniam hoc magis necessarium
quam illa est. Ideoque Paulus frequenter ait,
Omnibus gentibus. Deinde ostendens se nihil il-
lis largiri, sed przceptum Domini implere, et

remittens illos ad reddendas Deo universorum gra- ;;,
tias, alt: 14. Grecis et barbaris, sapientibus ^

et insipientibus debitor sum. Quod et ad Corin-
thios scribens ita dicebat, omnia Deo attribuens.
15. Ita quantum in me est, et vobis, qui Rome
estis, evangelizare.

6.0 generosam animam ! Rem tot periculis ple-
nam suscipiens, marinam peregrinationem, tenta-
tiones, insidias, seditiones (nam in tanta urbe
concionanti, sub impietatis tyrannide posita, tenta-

a Alit [A.] ποῦ τοίνυν.
^ Unus Cod. ἀδόμενος, non male, Idem ἐκείνου μὲν,
non male. De Platone, qui ter in Siciliam appulit ; plu-

S. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

τοὺς πιστούς. " Ποὺ νῦν οἱ σοφοὶ τῶν “Ἑλλήνων, ot

M M

^ - ,
τοὺς βαθεῖς πώγωνας ἕλχοντες, xoi τὰς ἐξωμίδας
» M ^N e^ T
ἀναδεδλημένοι, xal τὰ μεγάλα φυσῶντες; Τὴν EA-
λ IN M , 6 eo € ^ 5 ,
&óx, τὴν βάρδαρον πᾶσαν ὃ σχηνοποιὸς ἐπέστρεψεν.
« ^Y - ,
Ὁ δὲ παρ᾽ αὐτοῖς P ἀγόμενος xol περιφερόμενος Πλά-
, 5 J 5 i Y m , c
των, τρίτον εἰς Σικελίαν ἐλθὼν μετὰ τοῦ χόμπου τῶν
, , NUS Lei zx -
δημάτων ἐχείνων, μετὰ τῆς ὑπολήψεως τῆς λαμπρᾶς,
95. € v , , 2 , c τ 7,
οὐδε ἕνος περιεγένετο τυράννου, ἀλλ᾽ οὕτως ἀθλίως
Y c Ἂν P
ἀπήλλαξεν, ὡς χαὶ αὐτῆς ἐχπεσεῖν τῆς ἐλευθερίας. Ὃ
δὲ Y T 2 NY , , 28V 2 ,
€ σχηνοποιὸς οὗτος οὗ Σιχελίαν μόνον οὐδὲ ᾿Ιταλίαν,
τ C1 A EJ Ide M 5 , M 23 ^ 2
ἀλλὰ πᾶσαν ἐπέδραμε τὴν οἰχουμένην, καὶ οὐδὲ ἐν
-- , - ΄ , M ,
τῷ χηρύττειν τῆς τέχνης ἀπέστη, ἀλλὰ xoi τότε
ΝΖ y M 7 , M
δέρματα ἔῤῥαπτε, xol ἐργαστηρίου προειστήκει" xat
55V Dd 2 NA M 22 4€. , M ,
οὐδὲ τοῦτο ἐσχανδάλισε τοὺς ἐξ ὑπάτων " xal μάλα
d E ἢ € LL N ^ Eoo . 7
εἰκότως. Οὐ γὰρ ai τέχναι xol τὰ ἐπιτηδεύματα,

1) x AN ! L7 ^ M J. , NF ,
αλλὰ το 'ξυοος χαι τὰ πετ. ασμενα οογματα εὐχατα-

7 - » MN NN , €
φρονήτους ποιεῖν εἴωθε τοὺς διδάσχοντας. Διά τοι τοῦτο
5 , A a LY - M ^ ,
ἐχείνων μὲν xat ᾿Αθηναῖοι λοιπὸν χαταγελῶσι τούτῳ

Y MEE € ΄ Ἢ E 15Ww8 c0

δὲ xai βάρδαροι προσέχουσι καὶ ἀνόητοι xat ἰδιῶται.
΄ * Y , τὰ 3. ὦ f
Κοινὸν γὰρ τὸ χήρυγμα πρόχειται πᾶσιν * οὐχ ἀξιώ--

?

^

5 ^ ' 5 * € M , »
ματος οἰδε διαφορὰν, οὖχ ἔθνους ὑπεροχὴν, οὐχ ἄλλο

, 3

τῶν τοιούτων οὐδέν - πίστεως γὰρ δεῖται μόνης, οὐ
ἘΞ Y L
συλλογισμῶν. Διὸ δὴ μάλιστα αὐτὸ θαυμάζειν ἄξιον,
2 e , A , A; , » ee Aio
οὐχ ὅτι χρήσιμον χαὶ σωτήριον μόνον, ἀλλ᾽ ὅτι xat εὔ-
36e M - e » DEP 14
χολον x«t ῥᾷστον, xo τοῖς πᾶσιν εὔληπτον᾽ ὃ δὴ μᾶλι-
Ὁ m c , y V Y
στὰ τῆς τοῦ Θεοῦ προνοίας ἔργον ἐστὶ, xoà τὰ παρ᾽

τ / y
ἑαυτοῦ προτιθέντος ἅπασιν. Ὅπερ γὰρ ἐπὶ ἡλίου xal
M e M , A Dd » RJ ,
σελήνης xat γῆς xat θαλάττης xol τῶν ἄλλων ἐποίησεν,
- M c - ^ M
οὗ τοῖς μὲν πλουτοῦσι χαὶ σοφοῖς πλείονος μεταδιδοὺς

«Ὁ » b , , - , ^Y - ,
τῆς «TO τουτῶν χορηγιᾶς, ἐλάττονος ὁε τοῖς πενήῆσιν,

Y c
ἀλλ᾽ ἴσην ἅπασι τὴν ἀπόλαυσιν προτιθεὶς, τοῦτο xal
M D , c
ἐπὶ τοῦ χηρύγματος εἰργάσατο, xal πολλῷ πλέον, ὅσῳ

M z)

, -ῸὉῷν - , ^ ^ ,
xai ἀναγχαιότερον τοῦτο ἐχείνων. Διὸ xai Παυλός

- P" -. AS δ
φησι “συνεχῶς, Πᾶσι τοῖς ἔθνεσιν. Εἶτα δειχνὺς αὖ-

ποῖ dk ὑδὲ Ἐν τ Σοῦ 145 2^ pv τὰν ^) ἐν
τοις. Ott QUOZV αὐτοῖς /92* εται, XA. επιταγμα TUA

- Y M * M ἔς
got δεσποτικὸν, χαὶ παραπέμπων αὐτοὺς ἐπὶ τὴν τοῦ
c - ΕἸ ,ὕ , σ ΄ M
Θεοῦ τῶν ὅλων εὐχαριστίαν, φησίν - “Ἑλλησί τε xat
6 /, - X. ES , ; , 5. . 7 5
βαρθάροις,, σοφοῖς τε xat ἀνοήτοις ὀφειλέτης εἰμί. Ὃ
M 7 Ὁ
χαὶ Κορινθίοις ἐπιστέλλων ἔλεγε. Λέγει δὲ τοῦτο, τὸ

πᾶν ἀνατιθεὶς τῷ Θεῷ. Οὕτω τὸ χατ᾽ ἐμὲ πρόθυ--

cte MIN “Ῥώ is XL f
μον, χαι μὰν τοις ἐν μὴ ευαγγξε ἰισασναι.

€ , m ,
Ὦ ψυχῆς γενναίας * πρᾶγμα τοσούτων ἃ χινδύνων
^ tede, Ν ,
μεστὸν ἀναδεξάμενος, ἀποδημίαν διαπόντιον, πει-
M M
ρασμοὺς, ἐπιδουλὰς, ἐπαναστάσεις (xoi γὰρ εἰκὸς

, ,
πόλει τοσαύτη μέλλοντα διαλέγεσθαι, ὑπὸ ἀσεῤείας

ribus agit Diogenes Laertius in ejus vita.
c Duo Mss, [A. et marg. Savil.] συνεχῶς ἐν πᾶσι.
à fidem [marg. Savil. et À.] κινδύνων γέωον.

IN

D J er
τυραννουμένη , νιφάδας πειρασμῶν ὑπομένειν * οὕτω
c c ,ὔ M
γοῦν xa τὸν βίον κατέλυσεν ἐν τῇ πόλει ταύτη, παρὰ
^ c , ce
τοῦ τότε τυραννοῦντος ἀποτμηθείς )" ἀλλ᾽ ὅμως το-
- ἘΞ Ξ / Mr
σαῦτα προσδοκῶν ϑπομενεῖν, οὐδενὶ τούτων ὀχνηρότε-
3 ἣν οὖν Y ,
poc ἐγίγνετο, P ἀλλὰ κατηπείγετο καὶ ὥδινε xat πρὸ-
- - ΕἸ 1 , A
θυμος ἦν. Διόφησιν, Οὕτω τὸ κατ΄ ἐμὲ πρόθυμον, xat
- - M 9
ϑμῖν τοῖς ἐν Ῥώμη εὐαγγελίσασθαι. Οὐ γὰρ ἐπαι-
M E ML. / 2
σχύνομαι τὸ εὐαγγέλιον. Τί φὴς, ὦ Παῦλε; Δέον ci-
s —- , ^ 5 ,
πεῖν, ὅτι xo καυχῶμαι xol σεμνύνομαι καὶ évabpo-
mM ' “ὦ , b ^ 2). , [:4
γομαι, τοῦτο μὲν οὐ λέγεις, τὸ δὲ ἔλαττον τούτου, ὅτι
D , Dd
oUx ἐπαισχύνη" ὅπερ οὐχ ἐπὶ τῶν σφόδρα λαμπρῶν
za 3 A , c
λέγειν εἰώθαμεν. "Té οὐν ἐστιν ὅ φησι; καὶ τίνος Eve-
" ; , ΕῚ / LR Jer
xev οὕτω φθέγγεται, χαΐτοι γε ἀγαλλόμενος ἐπ᾿ αὐτῷ
m m cC ,
υᾶλλον ἢ ἐπὶ τῷ τω Γαλάταις γοῦν ἐπιστέλλων
ἔλεγεν - Ἐμοὶ δὲ μὴ γένοιτο χαυχᾶσθαι, εἰ μὴ ἐν τῷ
σταυρῷ τοῦ Κυρίου ἡμῶν cus. Χριστοῦ: "(voc οὖν
ἕνεχεν ἐνταῦθα οὐ λέγει, ὅτι xa καυχῶμαι, ἀλλ᾽
n 2 ,
ὅτι Οὐχ ἐπαισχύνομαι; Σφόδρα πρὸς τὰ τοῦ χόσμου
3. . - CAS E
πράγματα ἦσαν ἐπτοημένοι οἱ Ῥωμαῖοι διὰ τὸν πλοῦ-
^ MP M » M ^N » Li X M » c
«ov, διὰ τὴν ἀρχὴν, διὰ τὰς νίκας xot τοὺς αὐτῶν Ba-
σιλεῖς" ἰσοθέους γὰρ ἡγοῦντο τούτους. Οὕτω γοῦν αὖ-
^ M - V ,
τοὺς xat ἐχάλουν. Διὰ δὴ τοῦτο xaX ναοῖς αὐτοὺς ἐθερά-
M - ' , 3 ET; e VE
πευον καὶ βωμοῖς xat θυσίαις. "Ermet οὖν οὕτως ἦσαν
d D ^ 5
“πε εφυσιωμένοι; ὃ ὃ δὲ Παῦλος ἔμελλε τὰν πἶτω τὸν 1ἡ-
σοῦν τὸν νομιζόμενον τοῦ τέκτονος υἱὸν, τὸν ἐν ᾿[ουδαίᾳ
τραφέ τα χαὶ ἐν οἰκίᾳ γυναιχὸς εὐτελοῦς, οὐ δορυφόρους
ἐσχηχότα, οὐ χρήματα περιδαλλόμενον, ἀλλὰ καὶ ὡς
IN 5 / Y - Mg Y
χατάδιχον ἀποθανόντα μετὰ ληστῶν, xat ἕτερα πολλὰ
ἄδοξα ὑπομείναντα, χαὶ εἰχὸς ἦν αὐτοὺς ἐγκαλύπτε-
σθαι, οὐδὲν τῶν ἀποῤῥήτων χαὶ μεγάλων εἰδότας οὐ--
δέπω * διὰ τοῦτό ben Οὐχ ἐπαισχύνομαι, ἐχείνους
Ν
διδάσχων τέως μὴ ἐπαισχύνεσθαι" ἤδει γὰρ
τοῦτο χατορθώσωσι, ταχέως προϊόντες χαὶ ἐπὶ
c Ye VES M ! 2N 2 ΄
καυχᾶσθαι ἥξουσι. ΚΚαὶ σὺ τοίνυν ἐὰν ἀχούσης τινὸς
- 1
λέγοντος, τὸν ἐσταυρωμένον προσχυνεῖς: μὴ ἐπαι-
σχυνθῇς, μηδὲ κάτω βλέψης, ἀλλὰ χαὶ ἐναόδρύνου
καὶ χαλλωπίζου, καὶ ἐλευθέροις ὀφθαλμοῖς xot ὑψηλῷ
fac: iN. δι ὁ ,ὦ NW / Κὰ y £A
προσώπῳ χατάδεξαι τὴν διλο iie ἂν εἴπη πάλιν,
πάλιν πρὸς αὖ-

M
τὸν ἐσταυρωμένον π εἰ uPwdqua εἰπὲ

, ; , ΕῚ s , 5 ^5 M
τόν" ἀλλ᾽ οὐ τὸν μοιχὸν οὐδὲ τὸν πατραλοίαν οὐδὲ τὸν
παιδοχτόνον ( τοιοῦτοι γὰρ οἱ παρ᾽ αὐτοῖς θεοὶ mdv-

φ2Ἁ Hu b ΔΝ e N 7 5 7
τες), ἀλλὰ τὸν διὰ σταυροῦ δαίμονας ἐπιστομίσαντα,
χαὶ τὰς μυρίας αὐτῶν ἀνελόντα μαγγανείας. Καὶ γὰρ
ὃ σταυρὸς OV ἡμᾶς τὸ τῆς ἀφάτου φιλανθρωπίας ἔρ-
γον, τὸ τῆς πολλὴς κηδεμονίας σύμόολον. Πρὸς δὲ
τοῖς εἰρημένοις, ἐπειδὴ χαὶ λόγῳ μέγα χομπάζοντες,

EPIST. AD ROM.

D

F

.

483
tionum grandines exspectandze erant ; sic et vitam
in ista urbe clausit, jussu tyranni tunc regnantis
capite truncatus) ; attamen cum tot tantaque se
passurum exspectaret, non ideo segnior reddeba-
tur, sed festinabat, parturiebat, promtusque crat.
Ideoque ait : Quantum in me est, paratus sum
vobis quoque, qui Rome estis, evangelizare.
16. Yon enim erubesco evangelium. Quid ais,
Paule? Cum oporteret dicere, Glorior, mihi gratu-
lor; non hoc dicis, sed quod illo minus est, quod
non erubescas ; id. quod in rebus insignibus dice-
re non solemus. Quid igitur dicit? cur sic loqui-
tur, etsi magis de evangelio quam de czlo glorie-
tur? Ad Galatas enim scribens, ait : Mihi autem
absit gloriari, nisi in cruce Domini nostri Jesu
Christi. Cur ergo non dicit, Glorior; sed, /Von
erubesco ? Romani ad res hujus mundi inhiabant,
ob divitias, ob imperium, ob victorias, ob impe-
ratores, quos diis pares existimabant ( sicque illos
vocabant); unde et templis et aris οἱ sacrificiis
illos colebant. Cum igitur ita fastu pleni essent,
et Paulus predicaturus esset. Jesum, qui fabri fi-
lius esse. putabatur, in Judza | natus, et in domo
tenuis mulieris educatus fuerat; qui. satellites non
habuerat, non divitias, sed etiam ut damnatus mor-
tuns fuerat cum latronibus, multasque alias igno-
minlas passus fuerat; ac verisimile erat Romanos
tunc pudore suffusos fuisse, cum nihildum scirent
rerum arcanarum et magnarum: ideo ait, /Voz
erubesco, ios interim docens, ne ἘΠ ΕΝ
sciebat enim eos, si 1d tandem assequerentur, cito
eousque perventuros esse ut gloriarentur. Et tu igi-
tur, si audieris quempiam dicentem : Crucifi-
xumne adoras? ne erubescas nec oculos demittas ;
imo gloriare et tibi gratulare, liberisque oculis et
erecta facie, confessionem admitte. S1 rursum di-
xerit : Crucifixumne adoras? repone illi : Sed non
mcechum, non parricidam, non filiorum interfc-
ctorem (tales enim sunt omnes illorum dii); sed
eum, qui per crucem daemonibus ora obstruit, at-
que innumeras illorum prazstigias abstulit. Etenim
crux propter nos ineffabilis benignitatis opus ma-
gnaque cure symbolum est. Ad haec vero, quia
eloquentiam. suam venditant, et externa philoso-
phia muniti altum sapiunt , Ego, inquit Paulus,
his syllogismis longum valere jussis, crucem prz-

HOMIL. II.

M
xoi τὴν ἔξωθεν περιθεδχημένοι Hide ἐφυσῶντο, 4ι5 dicatum venio, neque ideo erubesco. Potentia
ἐγὼ, φησὶν, ἐῤῥῶσθαι.: πολλὰ τούτοις εἰπὼν τοῖς συλ- A enim Dei estad salutem. Quia enim potentia Dei

λογισμοῖς, ταυρὸν ἔρχομαι κηρύττων, χαὶ οὐ διὰ

D 5 , m
τοῦτο αἰσχύνομαι. Δύναμις γὰρ Θεοῦ ἐστιν εἰς σωτη-

» Iidem [et À.] ἀλλὰ καὶ ἐπείγετο.

est etiam ad peenam inferendam (nam eum /Egy-

ptios puniebat, dixit : Haec est potentia mea ma-

c Unus περυσημένοι.

Gal.6.

$. JOANNIS CHRYSOST.

484

Matth. 10. gna); et potestas ad. exitium (nam ait : Tímete

28.

Habac. 2.
4.

eum, qui potest et animam et corpus perdere in

gehennam: ideo ait : Hac veniens affero , non

quae ad peenam οἱ supplicium, sed quae ad salu-

tem. Quid ergo? nonne hacannuntiabat etiam evan-

gelium, de gehenna, de tenebris exterioribus, de

verme venenato? Atqui non aliunde hzc novimus,

nisi ex evangelio : quomodo igitur inquies, Poten-

tia Dei ad salutem? Sed audi sequentia : Omni P
credenti, Judeo primum, et Greco. Non enim
omnibus, sed suscipientibus. Etiamsi enim. Gr-
cus sive gentilis fueris, etiamsi nequitiam omnem
adieris; etsi Scytha, barbarus, imo fera fueris, ra-
lione omnino destitutus, et mille peccatorum sar-
cinis onustus : simulatque sermonem de cruce sus-
cepisti, et baptizatus es, omnia illa delevisti. Cur
autem hic dicit, Judeo primum, et Greco? quid
sibi vult illa differentia? Atqui sepe dixit, Neque
circumcisio quidquamest, neque preputium :quo-
modo igitur hic distinguit, Judzeum Grzco ante-
ponens ? Ecquid hoc? neque enim quia primus est,
majorem accipit gratiam (idem enim ipsum do-
num et huic et illi tribuitur), sed ordinis solum
est illud, primus. Neque id plus habet, quod ma-
jorem acceperit justitiam; sed in hoc solum hono-
ratur, quod primus acceperit. Nam ii, qui illumi-
nantur (scitis, initiati, quod dicitur), omnes ad
baptisma currunt, sed non omnes eadem hora, sed
alius primus, alius secundus : neque tamen primus
plus accipit quam secundus, neque secundus quam
tertius, sed omnes iisdem fruuntur, Primus igitur
hic, nominis solum est honor, non gratia major.
Deinde, postquam dixit, 4d salutem, rursus au-
get donum, ostendens non presentis temporis so-
lum esse, sed et ulterius progredi; hoc enim signi-
ficavit his verbis : 17. Justitia enim Dei in ipso
revelatur ex fide in fidem, sicut scriptum est :
Justus autem ex fide vieet. Qui ergo justus ef-
fectus est, non in praesenti solum szculo, sed et in
futuro vivet. Neque hoc solum ; sed et aliud sub-
indicat, hujusmodi nempe vitz splendorem et cla-
ritatem. Quia enim potest quis cum dedecore ser-
vari : ut multi ex regia clementia a supplicio eri-
piuntur; ut ne quis salutem audiens hoc suspice-
tur, addidit : Et justitiam ; et justitiamnon tuam,
sed Dei; ejus largitatem et facilitatem. subindi-
cans. Neque enim ex sudore et labore illam perfi-
cis,sed ex superno dono accipis, hocunum ex teipso
afferens, quod. credas. Deinde, quia vix credibilis

D

E

* [ἐπέλθης À. et marg. Savil.]
a Sic Mss. recte, In Editis οὖν deest.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

ρίαν. ᾿πειδὴ γάρ ἐστι xo δύναμις Θεοῦ εἰς χόλασιν
(καὶ γὰρ ὅτε τοὺς Αἰγυπτίους ἐχόλαζεν, ἔλεγεν * αὕτη
ἐστὶν 4| δύναμίς μου $ μεγάλη), χαὶ δύναμις cic
ἀπώλειαν (Φοδήθητε γὰρ; φησὶ, τὸν δυνάμενον καὶ
ψυχὴν xai σῶμα ἀπολέσαι ἐν γεέννη )" διὰ τοῦτό
φησιν " οὐ ταῦτα ἐλθὼν χομίζω,, οὐ τὰ περὶ κολάσεως
καὶ τιμωρίας, ἀλλὰ τὰ περὶ σωτηρίας. Τί οὖν; οὐχὶ
χαὶ ταῦτα χκατήγγελλε τὸ εὐαγγέλιον, τὸν περὶ γεέν-
vic λόγον, τὸν περὶ τοῦ σχότους τοῦ ἐξωτέρου xal τοῦ
σχώληχος τοῦ io6oAou; Καὶ μὴν οὐδαμόθεν ἄλλοθεν,
ἢ ἐχ τοῦ εὐαγγελίου ταῦτα ἔγνωμεν - πῶς οὖν, φησὶ,
Δύναμις Θεοῦ εἰς σωτηρίαν; Ἀλλ᾽ ἄχους xai τῶν
ἑξῆς - Παντὶ τῷ πιστεύοντι, ᾿Ιουδαίῳ τε πρῶτον, καὶ
“Ἑλληνι. Οὐ γὰρ ἁπλῶς πᾶσιν, ἀλλὰ τοῖς δεχομένοις.
Κἂν γὰρ Ἕλλην ἧς, κἂν πᾶσαν “ ἐπελθὼν χαχίαν,
χἂν Σχύθης, κἂν βάρδαρος, χἂν αὐτοθηρίον, κἂν πά-
σὴς ἀλογίας γέμων, χαὶ μυρία ἁμαρτημάτων ἐπιφε-
ρόμενος φορτία, ἅμα τὸν περὶ σταυροῦ λόγον χατε-
δέξω xa ἐδαπτίσθῆς, xal πάντα ἐχεῖνα ἐξήλειψας.
Διὰ τί δέ φησιν ἐνταῦθα, Ἰουδαίῳ τε πρῶτον, xol
“Ἕλληνι; τί βούλεται αὕτη ἣ

διαφορά ; Καίτοι πολλα-
y Y

χοῦ εἶπεν, ὅτι οὔτε περιτομὴ τί ἐστιν, οὔτε ἀκροθυστία"
ἃ πῶς οὖν ἐνταῦθα διαιρεῖ, προτιθεὶς τὸν ᾿Ἰουδαῖον
τοῦ “Ἕλληνος; Καὶ τί τοῦτο; οὐδὲ γὰρ, ἐπειδὴ πρῶ-
τός ἐστι, χαὶ πλέον λαμύάνει τῆς χάριτος" ἣ γὰρ
αὐτὴ δωρεὰ χαὶ τούτῳ χἀχείνῳ δίδοται - ἀλλὰ τάξεώς
ἐστι τιμὴ μόνον τὸ P πρῶτος. Καὶ γὰρ οὐχ ἐν τῷ μεί-
ζονα λαύεῖν δικαιοσύνην πλεονεχτεῖ, ἀλλ᾽ ἐν τῷ πρῶ-
τος αὐτὴν λαδεῖν τετίμηται μόνον * ἐπεὶ xal ἐπὶ τῶν
φωτιζομένων (ἴστε δὲ οἱ μύσται τὸ λεγόμενον ) πάντες
μὲν ἐπὶ τὸ βάπτισμα τρέχουσιν, οὐ πάντες δὲ

ἐν τῇ
“ὦ δι; M Lud e y
αὐτῇ ὥρᾳ, ἀλλ᾽ ὃ μὲν πρῶτος, ὃ δὲ

^j. , Ξὸ M
δεύτερος " οὗ μὴν
D mM , , -

ὃ πρῶτος τοῦ δευτέρου πλέον λαμύάνει, οὐδὲ ἐχεῖνος

τοῦ μετ᾽ αὐτὸν, ἀλλὰ τῶν. αὐτῶν ἅπαντες ἀπολαύουσι.
A ie S A: es e H 2 Y

Τὸ τοίνυν, πρῶτος, ἐνταῦθα ῥήματός ἐστι τιμὴ, 00
, ,

χάριτος πλεονασμός. Εἶτα εἰπὼν, Eis σωτηρίαν, πά-

NT M M M m

λιν αὔξει τὴν δωρεὰν, δεικνὺς οὐκ ἄχρι τοῦ παρόντος

r , 1 , SS ARS τὸ

ἱσταμένην, ἀλλὰ περαιτέρω προϊοῦσαν τοῦτο γὰρ
ΝᾺ , , c m

ἐδήλωσεν εἰπών * Δικαιοσύνη γὰρ Θεοῦ ἐν αὐτῷ ἀπο-

, , , ,

χαλύπτεται ἐχ πίστεως εἰς πίστιν, χαθὼς γέγραπται"

€ "V oW , , , € — ,

Ὁ δὲ δίκαιος £x. πίστεως ζήσεται. Ὃ γοῦν γενόμενος

M - E] Y N ΄ , , E] ' V

δίκαιος, o0 χατὰ τὸν παρόντα βίον μόνον, ἀλλὰ xat

hy ST ἴω" D

χατὰ τὸν μέλλοντα ζήσεται. Οὐ τοῦτο δὲ μόνον, ἀλλὰ
ὦ , M ,

xal ἕτερον αἰνίττεται μετὰ τούτου, τὸ λαμπρὸν καὶ

ΝΑ

i Ὁ , - 3
περιφανὲς τῆς τοιαύτης ζωῆς. Ἐπειδὴ

ξ
-

,
γάρ ἐστι xoi
M 3 , . 07 " e EX ^ D SIX
μετὰ αἰσχύνης σωθῆναι" ὥσπερ οὖν πολλοὶ τῶν ἀπὸ
, ^ m—
φιλανθρωπίας βασιλιχὴς ἀπαλλαττ μένων χολάσεως
y J , D
σώζονται" ἵνα μὴ ὑποπτεύσῃ τοῦτό τις σωτηρίαν

A DUNT Καὶ ὃν ὩΣ ΥΣ ,
ἀχούσας, προσέθηχε; Kat δικαιοσύνην, xat διχαιοσυ--

b Morel. πρῶτον. Alii omnes πρῶτος.

IN. EPIST.

NN m 5$ ὃ ^ M
γὴν οὐ σὴν, ἀλλὰ Θεοῦ, καὶ τὸ δαψιλὲς αὐτῆς χαὶ τὸ
Y E] , E] ' ap ew ,
εὔχολον αἰνιττόμενος. Οὐ γὰρ ἐξ ἱδρώτων xol πόνων
2 M - 3 - X S. bh y ^ cT
αὐτὴν χατορθοῖς, ἀλλ᾽ ἀπὸ τῆς ἄνωθεν δωρεᾶς λαμ-

x

AD ROM.

HOMIL. II.

485

sermo videtur esse, quod moechus, mollis, sepulcro-
rum effossor, przsstiglator, confestim non modo a
supplicio eripiatur, sed etiam justus fiat, et justus

^ D E) e -. C - .
θάνεις, ἕν μόνον εἰσφέρων οἴχοθεν, τὸ πιστεῦσαι. ,,, suprema justitia; a Veteri Testamento sermonem

Εἶτα, ἐπειδὴ ἀπίθανος ὃ λόγος εἰναι ἐδόχει, εἰ 6 μοι-
᾿Ξ ^ M λι M M T 6 z ΓΞ αἱ f x ,
χὸς xa μαλαχὸς, καὶ vun Goo oc xxi γόης ἀθρόον
sr , , , , » M S P
οὐχὶ χολάσεως ἀπαλλάττεται μόνον, ἀλλὰ xol δίκαιος

, IU 4 M E] , «7 , ? x
γίνεται, xal δίκαιος τὴν ἀνωτάτω δικαιοσύνην, ἀπὸ
c l ES ' D -o0*Y ES H
τῆς Παλαιᾶς πιστοῦται τὸν λογον. Καὶ πρῶτον μὲν

— -— ^ ,
βραχεῖ ῥήματι πέλαγος ἱστοριῶν ἀχανὲς τῷ δυναμένῳ
βλέπειν ἀναπετάννυσιν. Εἰπὼν γὰρ, 'Ex πίστεως εἰς
πίστιν, παρέπεμψε τὸν ἀχροατὴν ἐπὶ τὰς oixovo-

m - bh n £Z
μίας τοῦ Θεοῦ τὰς ἐν τῇ Παλαιδὶ ? γενομένας, ἃς
ἑδραίοις ἐπιστέλλων μετὰ πολλῆς ἐξηγεῖται τῆς σο-
M ei
φίας, xal τοὺς δικαίους x«i τοὺς ἁμαρτωλοὺς οὕτω
^ , NJ 1 / SM Ad ETC Y
δικαιωθέντας δείχνυσι χαὶ τότε- διὸ xol τῆς PaX6
b Υ -
χαὶ τοῦ ᾿Αὐραὰμ. ἐμνημόνευσεν, "ἔπειτα δὲ ἐνταῦθα
^ ki ei
αἰνιξάμενος αὐτὸ μόνον (xot γὰρ ἐφ᾽ ἕτερον ἔτρεχε
- Jem ^ e
θεώρημα, xat xavemctyov), ἀπὸ TOV προφητῶν πά-
all 3 , i
λιν πιστοῦται τὸν λόγον, P τὸν ᾿Αμδαχοὺμ. sig μέσον
, n M , er 58V Y ^ n
παράγων βοῶντα xat λέγοντα, ὅτι οὐδὲ ἐνι ἄλλως ζὴν
τὸν μέλλοντα ζήσεσθαι, ἀλλ᾽ ἢ διὰ πίστεως. Ὃ γὰρ
δίχαιος, φησὶν, ἐκ πίστεως ζήσεται, περὶ τῆς μελ-
λούσης λέγων ζωῆς. Ἐπειδὴ γὰρ ἅπερ ὃ Θεὸς χαρί-
ζεται, πάντα ὑπερύαίνει λογισμὸν, εἰκότως πίστεως

-

de N-—.t "c , M M eS
ἡμῖν δεῖ. Ὃ δὲ * χατοιόμενος xal χαταφρονητὴς ἀνὴρ
χαὶ ἀλαζὼν οὐθὲν οὐ μὴ περανεῖ. Ἀχουέτωσαν οἱ αἷ-
- τὰν T r , 1 A
ρετιχοὶ τῆς πνευματιχῇς φωνῆς. Τοιαύτη γὰρ fj τῶν
^ , ^ Mi , L4
λογισμῶν φύσις - λαδυρίνθῳ τινὶ xai γρίφοις £otxev,
^ » M
οὐδὲν οὐδαμοῦ τέλος ἔχουσα, οὐδὲ
hs , Su Aid 4 - PES A πον AS 27 d)
σμὸν ἑστάναι ἐπὶ τῆς πέτρας, xot τὴν ἀρχὴν ἐξ ἀλα-
, Gd 3 , ed. REY M
ζονείας λαμόάνουσα. Αἰσχυνόμενοι γὰρ “ἐπὶ τῷ πα-
x. E Y /
ραδέχεσθαι πίστιν καὶ δοχεῖν ἀγνοεῖν τὰ οὐράνια, εἰς
p^ € ' , c , ,
χονιορτὸν ἑαυτοὺς μυρίων λογισμῶν ἐμύάλλουσιν.
nij » ᾿ , ' / yv ^ ,
Εἴτα, ἄθλιε xa ταλαίπωρε καὶ μυρίων dete δαχρύων,
J , F4 c , M ,
ἂν μέν τίς σε ἔρηται, πῶς ὃ οὐρανὸς γέγονεν, * xal
- e , ^ * Y ^ E
πῶς ἣ Ya: τί λέγω τὸν οὐρανὸν xal τὴν γῆν; πῶς

ἀφιεῖσα τὸν λογι-

᾽ν 9$-P, τω τι; , M "n 9 2

αὖτος ἐτέχθης, πῶς ἐτράφης xai ηὔξηήθης, οὐχ αἷ-
, L4 5 "Y M τ m ,
σχύνη τὴν ἄγνοιαν; ἐὰν δὲ περὶ τοῦ Μονογενοῦς γί-
, , "5 ? , 2 /, € A

γηταί τις λόγος, δι’ αἰσχύνην εἷς βάραθρον ἑαυτὸν
, , , , , "T z e , ^
ἐμδάλλεις ἀπωλείας, ἀνάξιον σεαυτῷ νομίζων cb μὴ

, 7 M M » Ld , A N
πάντα εἰδέναι; Καὶ μὴν ἀνάξιον ἣ φιλονειχία, xo τὸ

πολυπραγμονεῖν ἀκαίρως. Καὶ τί λέγω περὶ δογμά-

* Duo Mss. [cum A. et marg. Savil.] γενομένας οὕτως.
ἃς ἙΘραίοις, etc. [Mox A. δεικνύς pro δείχνυσε. Infra idem
et marg. Savil. πόρνης pro Paa6.]

b Duo Mss. nostri τὸν ἀμθαχούμ, Edi τὸν. Σοφονίαν,
male : nam hic respicit Chrysostomus locum illum Ha-
bacuc prophete 2, 4 : ὁ δὲ δίχαιός μου ἐκ πίστεως ζήσεξαι.
Interpres γϑιιβ] 6 οἷς ἀ μθακούμ.. [Σορονίαν A., et idem su-
pra «zí post θεώρημα omittit.] Ibidem Mss. ἀλλ᾽ ἡ διά,
melius quam prius Editi ἀλλὰ διά.

A confirmat, ac primo quidem brevi dicto immen-
sum historiarum pelagus intueri valenti aperit.
Cum dixisset enim, Ex fide in. fidem, auditorem
remisit ad ceconomiasillas, a Deo in Veteri Testa-
mento factas, quas ad Hebraeos scribens, cum mul-
ta sapienüa enarrat, atque etiam tunc et justos et
peccatores justificatos ostendit : quapropter et Ra-
ab et Abraham memoravit. Postea autem, cum hic
solum id subindicasset (nam ad aliam contempla-
tionem cursu veloci festinabat), a prophetis rursus
sermoni fidem conciliat, in medium adducens Ha-

D bacuc clamantem et dicentem, non. posse vivere
eum qui victurus est,nisi per fidem. Nam Justus,
inquit, ex fide vivet, de futura loquens vita. Quia
enim quz Deus largitur, omnem cogitationem su-
perant, jure fide opus habemus. Vir autem pervi-
cax, contemtor et arrogans, nihil perficiet. Audiant
heretici spiritualem vocem. Talis est enim cogita-
tionum natura : labyrintho cuidam et griphis si-
milis est, nullum finem. habens, nec sinens in pe-
tra cogitationem consistere, principiumque habens
abarrogantia. Cum enim pudeat illos fidem acci-
pere, ne videantur ignorare czlestia, sese in mille

C cogitationum pulverem conjiciunt. Itane, miser οἱ
infelix, atque infinitis dignus lacrymis, 51 quis te
interroget, quomodo celum factum sit, quomodo
terra; quid dico celum et terram? quomodo ipse
natus sis, quomodo nutritus et auctus, non te pu-
det ignorantie? si vero de Unigenito sermo sit,
prz pudorete in barathrum perniciei conjicis, quod
te indignum putes non omnia scire? Atqui indigna
potius res est contentio et 1ntempestiva curiositas.
Ecquid de dogmatibus loquor? Ex przsentis vitie
nequitia non alio modo liberamur, quam per fi-

D dem. Sic omnes prisci illi viri claruere, sic Abra-
ham, sic Isaac, sic Jacob ; sic et meretrix salutem
consequuta est, et in Veteri etin Novo Testamen-
to. Nam ait: Fide aab meretrix non periit
cum incredulis, exploratores excipiens. Non

€ χατοιόμενος CX χατοίομαι, VOCE. Tara, qui apud Ha-
bacuc legitur c. 2, v. 5, significat arrogantem, per-
vicacem, insolentem virum. Infra λαθυρίνθῳ τινὶ καὶ
γρίροις, Tgigos significat zenigma vel sermonem impli-
citum. Griphus hoc sensu legitur apud Aulum Gellium.
[ Mox A. οὐδὲν οὐ μὴ msp&va-]

d Alii ἐπὶ τό.

* Alii 5 πῶς

t

ἡ γῆ.

Ueb.Y1.31.

496 5. JOANNIS CHRYSOST.

dixit in semetipsa, Et. quomodo poterunt hi ca-
ptivi, fugitivi et errones, qui nomadum more vi-
vunt, nos superare, qui urbem, moenia et turres
habemus? Si vero hzc apud se dixisset, et se-
ipsam et illos perdidisset : ut et fecere majores
eorum, qui tunc servati sunt. Illi enim conspectis
viris magnis et proceris, victorie modum quz-
siere, acsine bello et acie omnes perierunt. Vidi-
stin' quantum sit incredulitatis. barathrum, et
quantus fidei murus? Illa enim. innumera millia
pessumdedit ; haec vero meretricem non modo ser-
vavit, sed tanti populi patronam effecit. Haec et

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

των; Αὐτῆς γὰρ τῆς χατὰ τὸν παρόντα βίον πονηρίας
οὐδαμόθεν ἀπηλλάγημεν ἄλλοθεν, ἀλλ᾽ ἢ διὰ τῆς πί-
στεως. Οὕτω xai oi πρὸ τούτου ἔλαμψαν ἅπαντες,
οὕτως ὃ Αδραὰμ,, οὕτως ὃ Ἰσαὰκ, οὕτως ὃ "Inxo6*
οὕτω καὶ ἣ πόρνη ἐσώθη, χαὶ f ἐν τῇ Too, χαὶ
$ ἐν τῇ Καινῇ. Πίστει γὰρ, φησὶ, PaX6 ἣ πόρνη

, - , "
E οὐ συναπώλετο τοῖς ἀπειθήσασι, ᾿ δεξαμένη τοὺς χατα-

σχόπους. Οὐδὲ πρὸς ἑαυτὴν εἶπε, καὶ πῶς δυνήσονται
οὗτοι αἰχμάλωτοι xaX φυγάδες ὄντες xo μετανάσται,
χαὶ νομάδων βίον ζῶντες, ἡμῶν τῶν πόλιν R SAM
xai τείχη καὶ πύργους περιγενέσθαι; ὡς εἰ πρὸς ἕαυ-
τὴν ταῦτα εἶπε, xoi ἑαυτὴν καὶ ἐχείνους ἂν προσ-
απώλεσεν * ὅπερ οὖν χαὶ οἵ πρόγονοι τῶν τότε σωθέν-

44; Y ἔπαθον. "Exsivot γὰρ ἐπειδὴ ἄνδρας ἰδόντες

multo plura cum sciamus, a Deo factorum ratio- A μεγάλους xol εὐμήκεις EY τρόπον τῆς νίκης ἐζήτουν,

nem numquam exigamus, sed quidquid ille jus-
serit exciplamus : non curiose inquiramus vel
exploremus, etiamsi id quod jubetur secundum
humana ratiocinia absurdum videatur. Quid
enim, quaso, absurdius videatur, quam cum pa-
ter unigenitum filium occidere jubetur? Attamen
justus ille jussus, non curiose jussum exploravit,
sed ob jubentis dignitatem mandatum accepit et

ἀπώλοντο χωρὶς πολέυου χαὶ παρατάξεως ἅπαν-
τες. Εἶδες πόσον τῆς ἀπιστίας τὸ βάραθρον, xoi πόσον
τῆς πίστεως τὸ τεῖχος; Ἢ μὲν γὰρ ἀπείρους χατή--
νεγχε χιλιάδας" αὕτη δὲ πόρνην γυναῖχα οὐ μόνον
Ὁ, 5 M AN, , , , ,

διέσωσεν, ἀλλὰ xat δήμου τοσούτου πρόστασιν ἐποίησε.
Ταῦτ᾽ οὖν εἰδότες, καὶ τὰ τούτων πλείονα, μηδέποτε
τὸν Θεὸν εὐθύνας τῶν γινομένων ἀπαιτῶμεν, ἀλλ᾽ ὅπερ
^ E] Y NER RF 1 M r T
ἂν ἐπιτάξη, ῥεχομεῦα * χαὶ μὴ περιεργαφω μεῖς μηδὲ
πολοπραγμονῶμεν; χἂν πνθροενοΣ λογισμοῖς à ἄτοπον

Mandato Obedivit. Alius quoque jussus a Deo prophetam B εἰναι δοχῇ τὸ χελευόμενον. Τί γὰρ; εἰπέ tota τοῦ σφά-

rum x
ratio
rends perquisivit, nec simpliciter obsequutus est, ex-
3.Rheg. 20. t . .

35. tremas dedit penas; qui vero percussit, acceptus

4 percutere, quia rem absurdam esse putans, curiose

fuit. Et Saul qui preter Dei placitum. homines
scrvavit, a regno excidit, et intolerabilia passus
est. Multo plura exempla quis invenire possit :
quibus omnibus docemur, mandatorum Dei num-
quam rationem esse quzrendam, sed cedendum et
obsequendum esse. Si autem 1118, quz precipit,
scrutari, periculosum est, et extremum suppli-
cium scrutantibus est deputatum: qui ea, qua
sunt illis longe secretiora et horribiliora scru-
tantur, nempe quomodo genuit Filium, et qua ra-
tione, et quznam sit substantia, quam defensio-
nem habebunt? Hzc cum sciamus, fidem bonorum
omnium matrem cum ommi benevolentia suscipia-
mus, ut quasi in tranquillo portu navigantes, recta
dogmata servemus, et vitam nostram cum securi-
tate dirigentes, eterna consequamur bona, gratia

ξαι μονογενῆ παῖδα xo γνήσιον, αὐτὸν τὸν γεγεννηχό-
E , *5 ^ E ^ d € ,
τα, ἀτοπώτερον εἰναι Goxei; AA ὅμως ὃ δίχαιος χε-
MI , ΩΣ bh
ευσθεὶς, οὗ περιειργάσατο τοῦτο, ἀλλ᾽ ἀπὸ τῆς ἀξίας
ΩΣ , 3N/Y NA re , V € /,
τοῦ χελεύσαντος ἐδέξατο τὸ ἐπίταγμα μόνον, xat ὑπή-
2 X τ Y , n “ὦ e
xoucs. Καὶ ἕτερος δὲ προφήτην παρὰ τοῦ Θεοῦ χε-
" RI € L 3 T S ΝΗ “ bl a e
ευσθεὶς ῥαπίσαι, ἐπειδὴ τὸ δοχοῦν ἄτοπον εἰναι ? τοῦ
, , M —€
πράγματος περιειργάσατο, xal οὐχ ἁπλῶς ὑπήχουσε,
ΝΙ “ΜΝ M 3 , € NM [44 5^ ,ὔ
δίκην ἔδωχε τὴν ἐσχάτην " ὃ δὲ πλήξας εὐδοκίμησε.
va ^ , , - ευ
Καὶ ὃ Σαοὺλ δὲ σώσας ἀνθρώπους παρὰ τὸ τῷ Θεῷ
δοχοῦν, ua βασιλείας ἐξέπεσε, xoi τὰ ἀνήχεστα ἔπα-

eG] ,
θε. Κα αἱ ἕτερα πλείονα τούτων ἄν τις εὕροι παραδεί-

Ογματα, δι᾽ ὧν ἁπάντων παιδευόμεθα μηδέποτε τῶν
,

m€— , -
ἐπιταγμ ἄτων τοῦ Θεοῦ λόγον ἀπαιτεῖν, ἀλλ᾽ εἴχειν
J ΝΑ e “ἡ , χξ͵
xo πείθεσθαι μόνον. Εἰ δὲ, ἅπερ ἂν ἐπιτάξη,, περι-
ION EUST ecu Ξ :
ἐργάζεσθαι ἐπισφα VASE αἱ ἐσχάτη χολᾶσις χειται τοῖς
D Li ,
E cenbus * ot τὰ πολλῷ τούτων ἀποῤῥητότερα
͵ , , ^
xa φριχωδέστερα περιερ ργαξόμενοι; τουτεβει, απτῶϑ
εξ τηθε τὸν Υἱὸν, xoi τίνι τρόπῳ, χαὶ τίς ἣ ὀὐσία:
τίνα ἕξουσιν ἀπολογίαν 1 ποτέ; Ταῦτ᾽ οὖν τ τὴν
πάντων τῶν ἀγαθῶν μητέρα πίστιν μετὰ πάσης ὕπο-
e , e er m ,
δεχώμεθα τῆς εὐνοίας, ἵνα ὥσπερ ἐν γαληνῷ πλέον-
Ἢ , , , NCLN Ὁ ΝΟ, M ^
τες λιμένι τά τε ὀρθὰ διατηρῶμεν δόγματα, xai τὸν

- . MAS. * . . - , K - A zi m , - , - » τ
et benignitate Domini nostri Jesu Christi, quicum D βίον ἡμῶν μετὰ ἀσφαλείας χατευθύνοντες, τῶν oie

ΓΊΑ, εἰ δὲ τοὺς χατασχ. δεξαμένη πρὸς ἑαυτὴν εἶπε..«περι-
ενέσθαι, xxi ἑχυτήν; τ

a Unus [et À.] τοῦ προστάγματος.

IN EPIST. AD ROM. HOMIL. IIl. 497

νίων ἐπιτύχωμεν ἀγαθῶν, χάριτι xol φιλανθρωπίᾳ Patri gloria, imperium, honor et adoratio una
τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, μεθ᾽ οὗ τῷ Πατρὶ — cum sancto Spiritu, in secula seculorum. Amen.
δόξα, κράτος, τιμὴ xot προσχύνησις σὺν ἁγίῳ Πνεύ-

3 M mer o PENA 3 ,
ματι, εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν. .
pr γηροεῖν e o
εἰ
OMIAIA γ΄. | HOMHLIA TII.
᾿Ἀποχαλύπτεται γὰρ ὀργὴ Θεοῦ ἀπ᾽ οὐρανοῦ ἐπὶ πᾶσαν — Car. I. v. 18. Revelatur enim ira Dei de celo
[*p ΡΥ e
- , m— , - mJ - . "t
ἀσέδειαν καὶ ἀδικίαν ἀνθρώπων τῶν τὴν ἀλήθειαν super omnem, impietatem et injustitiam ho-
ἐν ἀδικία xaey ovs. E minum, qui veritatem in injustitia detinent.
Ὅρα τὴν Παύλου σύνεσιν, πῶς ἀπὸ τῶν χρηστο- 1. Vide Pauli prudentiam, quomodo ἃ mitiori-

τέρων προτρέψας, ἐπὶ τὰ φοδερώτερα τρέπει τὸν Mó- — bus hortatus, ad terribiliora sermonem vertat. Cum
γον. Εἰπὼν γὰρ, ὅτι σωτηρίας αἴτιον τὸ εὐαγγέλιον, — dixisset enim. evangelium salutis et γα causam
ὅτι ζωῆΐς, ὅτι Θεοῦ δύναμις, ὅτι σωτηρίας " xal δι- esse; itemque Dei potentiam et salutem justitiam-
χαιοσύνης ποιητικὸν, λέγει xol vk φοδῆσαι δυνάμενα — que operatam esse, jam dicit ea, quae non atten-
τοὺς οὐ προσέχοντας. Ἐπειδὴ γὰρ ὡς τὰ πολλὰ τῶν — dentibus terrorem incutere possint. Quia enim so-
ἀνθρώπων οἱ πλείους οὐχ οὕτω τῇ τῶν χρηστῶν ἐπαγ- — lent plerique hominum non tam promissione bono-
γελία, ὡς τῷ φόδῳ τῶν λυπηρῶν πρὸς τὴν ἀρετὴν — rum, quam tristium timore ad virtutem pertrahi;
ἕλχονται, ἑκατέρωθεν αὐτοὺς ἐπισπᾶται. Διὰ τοῦτο͵ , , utrinque ipsos allicit. Idcirco Deus non modo re-
xai 6 Θεὸς οὐ βασιλείαν ἐπηγγείλατο μόνον, ἀλλὰ ^ gnum promisit, sed etiam gehennam comminatus
x«i γέενναν ἠπείλησε" x«i oi προφῆται δὲ τοῖς lou- ^ est:et prophetae Judzis ita loquuntur, mala bonis

δαίοις οὕτω διελέγοντο, τὰ X τοῖς ἀγαθοῖς à l
GET ἔγοντο, τὰ χαχὰ τοῖς ἀγαθοῖς ἄναμι-ὀ perpetuo admiscentes. Ideoque Paulus sic sermo-
ome δ ez λ M M τ . E .
γνύντες διηνεχῶς. Διὰ τοῦτο xai ὃ Παῦλος οὕτω ποι- — nem variat, non utcumque, sed mitia primum,
nae : n. ECT c -- N , Pad. ἃ : s
χίλλει τὸν λόγον, οὐ μὴν ἁπλῶς, ἀλλὰ vk χρηστὰ ví- — deindeque tristia adhibet; ostendens, illa quidem

θησι πρῶτον, xxi μετὰ ταῦτα τὰ λυπηρὰ, δεικνὺς ὅτι ex przvia Del sententia manare, hzc vero ex ne-
ἐχεῖνα μὲν τῆς προηγουμένης τοῦ Θεοῦ γνώμης ἐστὶ, — gligentium nequitia. Sic et propheta primo bona
ταῦτα δὲ τῆς τῶν ῥαθυμούντων πονηρίας. Οὕτω xz — profert, dicens : Si. volueritis et. audieritis me,
ὃ προφήτης * πρῶτον τὰ ἀγαθὰ τίθησι, λέγων: Ἐὰν — bona terre comedetis ; si nolueritis, nec audie-
θέλητε καὶ εἰσακούσητέ μου, τὰ ἀγαθὰ τῆς γῆς φά- ritis me, gladius vos absumet. ]ta et Paulus hic
γεσθε - ἐὰν δὲ μὴ θελήσητε, καὶ μὴ εἰσακούσητέ μου, — sermonem profert : Venit Christus, inquit, remis-
μάχαιρα Duc κατέδεται. Οὕτω xal ἐνταῦθα προάγει B. sionem ferens, justitiam, vitam: nec simpliciter,
τὸν λόγον ὃ Παῦλος. Σχόπει δέ: ἦλθε φέρων ὃ Χρι- sed per crucem affert; quodque maximum et ad--
στὸς ἄφεσιν, φησὶ, δικαιοσύνην, ζογήν - ᾿χαὶ o)y — mirandum est, non quod talia largitus sit solum,
ἁπλῶς, ἀλλὰ διὰ σταυροῦ φέρει" ὃ δὴ μέγιστον xoi 564 quod talia passus sit. Si igitur ipsa dona con-
xatd m ὅτι bien ἐχαρίσατο μόνον, ἀλλ᾽ tumelia affeceritis, tunc tristia vos manebunt. Et
ert ET Lap RR τό στ ἊΝ τοίνυν ἢ ϑόρίσητε εἰς τὰς — vide quomodo sermonem extollat : Ztevelatur
δωρεὰς, kb Doacodii τὰ λυπηρά. Καὶ ὅρα πῶς — enim, inquit, ira Dei de ccelo. Undenam hoc 11-
Axa p" aps Ἀποχαλύπτεται γὰρ, φησὶν, ὀργὴ quet? Si fidelis hoc dixerit, Christi sententias pro-
eee e sage Πόθεν τοῦτο δῆλον; "Av μὲν 6 — feremus; si vero infidelis, a sequentibus illi Paulus
dies λέγῃ y τοῦ τος τὰς ἀποφάσεις ἐροῦμεν. — os obstruit, ubi de judicio Dei agitur, ex gestis
«v ip 9 Dd x 6 Ἑλλην, ἀπὸ τῶν ἑξῆς αὐτὸν ipsorum insuperabile argumentum in medium ad-
ὃ Παῦλος ἐπιστομίζει τῶν περὶ τῆς χρίσεως τοῦ Θεοῦ — ducens:id quod maxime stupendum est; cum eos,

λό tov ex ὧν b yel / cu f NIWRS E . . . E Xe z
Vot, εχ τῶν ὑπ᾽ ἐχείνων γινομένων ἀπόδειξιν ἀναν- Ο qui veritati adversantur, ex iis, quz. quotidie di-

elASa £27 : N I" / . . .
τίῤῥητον “ εἰσάγων " ὃ δὴ xal ἔστι μάλιστα παραδοξός — cunt et. faciunt, veritatis dogmata probare decla-
b {ὅτε διχαιοσύνης , FECUNDUS Ber gs
: ^ page ios A.] e[2zx&gov: ὃ δὴ xai μάλιστά ἐστι παρ᾽. À. et πιοχ αὐτοὺς
[ e πρῶται E. infra ἐὼν 92 μὴ βέλητε μηδὲ εἰσακ.} pro αὐτῆ. Infra idem χαθ᾿ ἐχάστην ἡμέραν χαὶ λέγουσι,
* Alius zzi οὐχ ἁπλῶς ταῦτα. |Mox φέρει abest in A.] συνιστ. ἀποραίνει.]

b [ ἐνυδρίσητε A. et marg. Savil.]
THE. DE

et
ct

Isai.
20.

εἴθ.

A90 5. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

rat. Verum hae in. sequentibus; interim propo- τᾶτον, ὅταν τοὺς ἀντιλέγοντας αὐτῇ τὴ ἀληθεία, OU

sitam rem tractemus. Ztevelatur enim ira Dei ὧν ποιοῦσι χαθ᾽ ἑχάστην ἢ xol λέγουσι, συνισταμέ-

de ccelo. Atqui in hac vita 1d sepe accidit in fame νοὺς αὐτοὺς ἀποφαίνει τοῖς τὴς ἀληθείας δόγμασιν.

et peste et bellis : nam privatim singuli etin com- Ἀλλὰ ταῦτα μὲν ἐν τοῖς ἑξῆς, τέως δὲ τῶν προχειμέ-

muni omnes puniuntur. Quid igitur tunc no- — vow ἐχώμεθα. Ἀποκαλύπτεται γὰρ ὀργὴ Θεοῦ ἀπ᾽

vi eri? Quod majus futurum sit supplicium, quod οὐρανοῦ. Καίτοι καὶ ἐνταῦθα πολλάκις τοῦτο γίνεται,
commune et non earumdem rerum causa:nunc οἷον ἐν λιμοῖς xa λοιμοῖς καὶ πολέικοις " xal γὰρ ἰδία

enim ad emendationem hac fiunt, tunc autem 4 ἕχαστος, xoi xow?j πάντες κολάζονται. Τί οὖν τὸ ξέ-

τ. Cor. tt. ultionem : quod significans Paulus dicebat: Cor- νον τότε; Ὅτι xoà μείζων ἣ χόλασις καὶ χοινὴ χαὶ οὐχ
3o. ripimur nunc, ut non cum mundo damnemur. Ὁ ἐπὶ τοῖς αὐτοῖς: νῦν μὲν γὰρ πρὸς διόρθωσιν τὰ γινό-
Et nunc. quidem non ex superna ira, sed ab ho- μενα, τότε δὲ πρὸς τιμωρίαν" ὅπερ xoi ὃ Παῦλος δη-
minum injuria hzc a multis accidere putantur: λῶν ἔλεγεν, ὅτι Παιδευόμεθα νῦν, ἵνα μὴ σὺν τῷ xó-

tunc vero manifesta erit. Dei ultio, quando Judex σμῷῳ χαταχριθῶμεν. Καὶ νῦν μὲν οὐ διὰ τὴν ἄνωθεν ὁρ-

sedens in tremendo solio, alios ad. caminos trahi γὴν πολλοῖς δοχεῖ τὰ πολλὰ γίνεσθαι, ἀλλὰ δι᾿ ἀνθρώ-
jubebit, alios ad tenebras exteriores, altos ad 4}1ὰ mov ἐπήρειαν " τότε δὲ φανερὰ ἔσται f, παρὰ τοῦ Θεοῦ
inevitabilia et intoleranda supplicia. Et. cur non χόλασις, ὅταν καθήμενος ἐπὶ τοῦ φοσεροῦ βήματος ὃ

LI
sic aperte dicit, Filium Dei venturum esse cum χριτῆς, τοὺς μὲν ἐπὶ τὰς καμιίνους ἕλχεσθαι χελεύη,
τὶ lt. E 5 - a c M NY 98x Ἀ ΄ ΝΠ τὐπρὴ ἡ V ANN 352335
innumeris angelis, et rationem a singulis repetitu- τοὺς δὲ ἐπὶ τὸ σχότος τὸ ἐξώτερον, τοὺς δὲ ἐπ᾽ ἄλλας
5 E ,

rum; sed ait, Revelatur ira Dei?Neophytiadhue ἀπαραιτήτους xc ἀφορήτους χολάσεις. Καὶ τίνος ἕγε-

crant auditores ; ideoque ab iis, quz omnino in — xev οὐχ οὕτως εἶπε σαφῶς, otov ὅτι ὃ Yioc τοῦ Θεοῦ
confesso erant apud eos, primum ipsos allicit. Prae- E. μέλλει παραγίνεσθαι μετὰ μυρίων ἀγγέλων, χαὶ τὰς
terea vero gentiles alloqui mihi videtur; ideoque εὐθύνας ἀπαιτεῖν ἕχαστον, ἀλλ᾽ ὅτι ᾿Αποχαλύπτεται

hinc orditur, postea autem de judicio Christi ser- ὀργὴ Θεοῦ; "T&v νεοφύτων ἦσαν oi ἀχούοντες ἔτι"
monem inducit. Super omnem impietatem et in- διὰ τοῦτο ἀπὸ τῶν σφόδρα ὡμολογημένων παρ᾽ αὐτοῖς

justitiam hominum, qui veritatem in injustitia πρῶτον αὐτοὺς ἐπισπᾶται. Χωρὶς δὲ τῶν εἰρημένων,
detinent. Hic estendit multas esse impietatis vias, χαὶ πρὸς “Ἕλληνας ἀποτείνεσθαί μοι δοχεῖ - διὸ χαὶ
Error Veritatis autem unam. Etenim varia, multiformis ἐντεῦθεν προοιμιάζεται " ὕστερον δὲ xal τὸν περὶ τῆς
viri5, Y€- et confusa res est error; veritas autem una. Post- χρίσεως τοῦ Χριστοῦ λόγον εἰσάγει. "Exi πᾶσαν ἀσέ-
ritas una. : a τς . . OSA E] , ba A 2 2
quam vero de dogmatibus dixit, de vita loquitur, ὄειαν xal ἀδικίαν ἀνθρώπων τῶν τὴν ἀλήθειαν ἐν
injustittiam hominum memorans. Etenim injusti- ἀδιχίᾳ χατεχόντων. "EvraU0a δείχνυσιν, ὅτι πολλαὶ
Ὡς 3 δον ; A li id e * -Ὁ E et αὐ ὁδοὶ E NY - X)en Ost Lm M M
ua varie sunt:et alia quidem circa pecunias est, τῆς ἀσεοείας αἱ O60, fj 0s τῆς ἀληθείας μία᾿ καὶ γὰρ
ut cum quis in iis proximum lazdit ; alia mulieres ,,9 ποικίλον xot πολυειδὲς καὶ συγχεχυμιένον f, πλάνη, ἣ
spectat, ut quando quis relicta uxore, alterius nu- A δὲ ἀλήθεια μία. Εἰπὼν δὲ περὶ δογμάτων, λέγει xod
ptias dirimit. Hoc certe fraudem vocat Paulus, di- περὶ βίου, ἀδικίαν ἀνθρώπων εἰπών. Καὶ γὰρ ? αἱ

τ. Thess. 4. Cens: Ye quis opprimat vel fraudet in negotio ἀδικίαι ποικίλαι" xot ἣ μὲν περὶ χρήματα γίνεται,
ἐς fratrem. Alii rursum non uxorem vel pecuniam, οἷον ὅταν τις ἐν τούτοις ἀδικῇ τὸν πλησίον - ἣ δὲ περὶ

sed gloriam proximi labefactant:et hoc injustitia γυναῖκας, ὅταν τις ἀφεὶς τὴν ἑαυτοῦ, τὸν ἑτέρου διο-
Prov.22.1. est. Nam Melius est nomen bonum, quam divi- ρύττη γάμον xoi γὰρ xal τοῦτο πλεονεξίαν ὃ Παῦλος

tie multe. Quidam vero dicunt hoc quoque de χαλεῖ, οὕτω λέγων - Τὸ μὴ ὑπερδαίνειν καὶ πλεον.-
dogmatibus a Paulo intelligi : ceterum nihil vetat εχτεῖν ἐν τῷ πράγματι τὸν ἀδελφόν. “ἕτεροι πάλιν,
* * L * * , L4 d ,
de utroque dictum fuisse. Quid autem sit, Perita- ἀντὶ γυναιχὸς xal χρημάτων, δόξαν λυμαίνονται τὴν
. . . D . B . mM ^ D , M Y -
tem in injustitia detinent, ex sequentibus disce. τοῦ πλησίον xai τοῦτο δὲ ἀδιχία - καὶ γὰρ Kosiacov
. . - * ^ D , γ M /
19. Quia quod notum est Dei, manifestum est B ὄνομα χαλὸν, ἢ πλοῦτος πολύς. Τινὲς δέ φασιν, ὅτι
——À didici ξ τ τ ^
in illis : Deus enim illis manifestavit. Sed hanc καὶ τοῦτο περὶ δογμάτων εἴρηται τῷ Παύλῳ * πλὴν
gloriam lignis attribuerunt et lapidibus. οὐδὲν χωλύει περὶ ἀμφοτέρων εἰρῆσθαι. Τί δέ ἐστι,
2 "n^ 5». 7 ; aS 7 , NM e ere
Τὴν ἀλήθειαν ἐν ἀδικία χατεχόντων, διὰ τῶν ἑξῆς
, c ᾿ ᾿ - ( 22m J: N99 E
μάνθανε. Ὅτι τὸ γνωστὸν τοῦ Θεοῦ φανερόν ἐστιν ἐν
αὐτοῖς * ὃ Θεὸς γὰρ αὐτοῖς ἐφανέρωσεν. ᾿Αλλὰ ταύτην
M Y T , ^ 7,
τὴν δόξαν ξύλοις περιέθηχαν xat λίθοις.

* Unus Cod. ἀδικίαι πολλαί. [A. ἀδ. ποικίλαι sine articulo.]

IN EPIST.

Ξ - " 1 ^
“Ὥσπερ οὖν ὃ χρήματα πιστευθεὶς βασιλικὰ, xat
^ ἕω Y m M μὴ ^?
εἰς τὴν τοῦ βασιλέως δόξαν ἀναλῶσαι χελευσθεὶς, àv sic
, τὼ ^
ληστὰς καὶ πόρνας xo γόητας δαπανήσῃ ταῦτα͵, καὶ
: c» τω / / "
λαμπροὺς τούτους ἀπὸ τῶν τοῦ βασιλέως ποιήσῃ y pn-
^ x / ,
μάτων, ὡς τὰ μέγιστα P ἠδικηχὼς τὸν βασιλέα χολά--
E eu , ^ 3 D e esD
ζεται οὕτω xol οὗτοι λαύόντες τὴν περὶ vou Θεοῦ
E - - -ν ,ὔ 93.5
γνῶσιν xai τῆς δόξης αὐτοῦ, εἰτα εἰδώλοις αὐτὴν
, /, M
περιθέντες, ἐν ἀδιχίᾳ τὴν ἀλήθειαν “ χατέσχον; xat,
T τ 1 - » 3
τό γε εἰς αὐτοὺς ἧχον, ἠδίκησαν τὴν γνῶσιν; οὐχ εἰς
- ΄ εΥ , € τινα
τὰ προσήχοντα αὐτῇ χρησάμενοι. Ἄρα γέγονεν ὑμῖν
M M b M δον. ΄ B. x 2 3 iy -
σαφὲς τὸ λεχθὲν, ἢ δεῖ σαφέστερον αὐτὸ πάλιν εἰπεῖν ;
"p "m - ^ Y ^ ,
Τάχα ἀναγκαῖον πάλιν εἰπεῖν. Τί οὐν ἐστι τὸ λεγόμε-
"ow E - * - - L
vov; "Ev περὶ αὐτοῦ γνῶσιν ἐξ ἀρχῆς τοῖς ἀνθρώποις
3 Y - dq
ἐνέθηχεν 6 Θεὸς, ἀλλὰ ταύτην τὴν γνῶσιν oi “λληνες
, , ,
ξύλοις περιθέντες xal λίθοις, ἠδίκησαν τὴν ἀλήθειαν,
, 2 — , 2 / M Xy is ad VM. AI
τό Ys αὐτῶν μέρος ἐκείνη γὰρ ἄτρεπτος μένει, τὴν
ΕΝ , ^ σ
οἰχείαν δόξαν ἔχουσα ἀκίνητον. Kat πόθεν δῆλον, ὅτι
» δι, τὴ — .d LEY '
ἐνέθηχεν αὐτοῖς τὴν γνῶσιν, ὦ Παῦλε ; “Ὅτι, φησὶ, τὸ
e - 3 e
γνωστὸν αὐτοῦ φανερόν ἐστιν ἐν αὐτοῖς. ᾿Αλλὰ τοῦτο
3 3 - [2 NONE ,
ἀπόφασίς ἐστιν, οὐχ ἀπόδειξις " σὺ δέ μοι χατασχεύα--
" J e Y € c» δ΄
σον, καὶ δεῖξον, ὅτι fj γνῶσις ^| περὶ τοῦ Θεοῦ δήλη
4 - , / * /
ἦν αὐτοῖς, χαὶ ἑκόντες παρέδραμον. Πόθεν οὖν δήλη
ἊΝ « ^ m 4 -- ^
ἦν; φωνὴν αὐτοῖς ἄνωθεν ἀφῆχεν; Οὐδαμῶς - ἀλλ᾽ ὃ
δ - , M 2 2) 0 δλλ 2 ^A b
φωνῆς αὐτοὺς ἐφέλχεσθαι μᾶλλον ἠδύνατο, τοῦτο
3 NE. Y S
ἐποίησε, τὴν χτίσιν εἰς μέσον προθεὶς, ὥστε xa σοφὸν
310m er ^ hs ^p Y , 6 NA) “Ὁ »
xo ἰδιώτην, xa Σκύθην χαὶ βάρδαρον διὰ τῆς ὄψεως
, - e , ^ , 2. M *
χαταμαθόντα τῶν δρωμένων τὸ κάλλος, ἐπὶ τὸν Θεὸν
, p "NN. ΠῚ 1 2! 3 ex. ἀμὴν
ἀναδαίνειν. Διό φησι Τὰ γὰρ ἀόρατα αὐτοῦ ἀπὸ
» 7 , D
τίσεως χόσμου τοῖς πονήμασι νοούμενα καθορᾶται *
er E D
ὅπερ οὖν χαὶ ὃ προφήτης ἔλεγεν, Ol οὐρανοὶ διηγοῦν-
Y c rp N , D 4.5 7 5 M [4 ,
ται δόξαν Θεοῦ. 'Γί γὰρ ἐροῦσι κατ᾽ ἐχείνην τὴν ἧμέ-
ΤΣ "
gav ot “Ἕλληνες ; ὅτι ἠγνοήσαιμέν σε; Eizo ox ἠχού-
σατε τοῦ οὐρανοῦ φωνὴν διὰ τῆς ὄψεως ἀφιέντος ; τῆς
, , ,
εὐτάχτου πάντων ἁρμονίας σάλπιγγος λαμπρότερον
, V , j
βοώσης s νυχτὸς xat ἡμέρας νόμους οὐκ εἴδετε μένοντας
/ hd c y b »
ἀκινήτους διηνεχῶς:: χειμῶνος, ἔαρος, καὶ τῶν ἄλλων
€ ὦ A ΕῚ Y; 6 , X E
ὡρῶν τὴν εὐταξίαν βεδαίαν vs x«i ἀχίνητον οὖσαν;
/ , -
θαλάττης εὐγνωμοσύνην ἐν ταραχὴ τοσαύτη χαὶ χύ-
/ ΣΕ J c
νασι; πάντα ἐν τάξει μένοντα, xol διὰ τοῦ κάλλους
A 5A e / ,
καὶ διὰ τοῦ μεγέθους ἀναχηρύττοντα τὸν δημιουργόν ;
"oem er S , H
Ταῦτα γὰρ ἅπαντα, καὶ τὰ τούτων πλείονα συνελὼν
^ M J m
ὃ Παῦλος ἔλεγε: "TX γὰρ ἀόρατα αὐτοῦ ἀπὸ χτίσεως
, - , m— EA
χόσμου τοῖς ποιήμασι νοούμενα χαθορᾶται * ἥ τε ἀΐδιος
5 ὦ N/ Ρ ὶ / 3 Y v». y ANT Vs
αὐτοῦ δύναμις xo θειότης εἷς τὸ εἰναι αὐτοὺς ἀναπο--
, , τ τω
λογήτους. Καίτοι γε οὐ διὰ τοῦτο ταῦτα * ἐποίησεν 5
M M τ "" M
Θεὸς, εἰ xoi τοῦτο ἐξέδη. Οὐ γὰρ ἵνα αὐτοὺς ἀπολο-

, , ,
γίας ἀποστερήσῃ, διδασχαλίαν τοφαύτην sic μέσον

h Duo Mss. [et À.] ἠδιχηχὼς τὴν βασιλείαν.
c Alii περιέσχον.

AD ROM.

HOMIL. Ilf.

499

2. Quemadmodum igitur is, cui regie pecunize
credit sunt, jussus illas in regis gloriam impen-
dere, si in fures, in scorta et in prestigiatores illas
impenderit, exque regiis opibus splendidos illos
reddiderit, tamquam qui maxime regem offende-
rit, poenas dat : ita et hi cum notitiam Dei et glorize
ejus accepissent, deindeque idolis illam attri-
buissent, veritatem in injustitia detinuerunt ,
et, quantum in ipsis erat, cognitionem injuria
affecerunt, non ut par erat illa utentes. Àn vo-
bis clarum est id, quod dictum fuit, an clarius
denuo explicandum est? Forte necessarium fuerit
ultra progredi. Quid ergo est illud, quod dicitur?
Cognitionem sui Deus hominibus a principio indi-
dit; sed illam cognitionem gentiles lignis et lapi-
dibus attribuentes, veritatem, quantum in ipsis
fuit, injuria affecerunt : illa enim immutabilis ma-
net, gloriam suam habens immotam. Εἰ unde no-
tum est, o Paule, quod Deus ipsis cognitionem
indiderit? Quia, inquit, quod. notum est. ejus,
manifestum est in illis. At hoc sententia est, non
demonstratio; tu vero mihi proba et ostende, co-
gnitionem Dei manifestam fuisse illis, sed sponte
illos przetermisisse. Unde ergo manifesta erat? vo-
cemme illis emisit? Minime : verum id effecit,
quod magis illos quam vox quzlibet attrahere po-
terat : creatum orbem in medio posuit : ita ut sa-
piens, idiota, Scytha, barbarus ex solo visu visi-
bilium pulchritudinem edoctus, ad Deum conscen-
dere posset. Ideo ait : 20. Znvisibilia enim ipsius,
a creatura mundi, per ea que facta sunt intel-
lecta, conspiciuntur ; quod etiam propheta dicit :
Celi enarrant gloriam Dei. Quid. enim dicent
in illa die gentiles? ignoravimus te? Itane celum
non audistis ex solo aspectu vocem emittens? rerum
omnium harmoniam et concentum, clarius quam
tuba clamantem? noctis et diei leges, inmotas per-
petuo manentes? hiemis et veris et aliarum. tem-
pestatum. ordinem firmum et immotum? maris
commodum in tot procellis et fluctibus ? omnia in
ordine manentia, ac per pulchritudinem et magni-
tudinem Creatorem predicantia? Hec quippe
omnia, et etiam his plura compendio Paulus dixit :
Invisibilia enim ipsius, a creatura mundi, per
ea que facta sunt intellecta, conspiciuntur :
sempiterna quoque ejus potentia et divinitas,
B ita ut sint inexcusabiles. Etsi nonin eum finem

fecerit illa Deus, quamvis ita acciderit. Neque enim

* [ πεποίηκεν Α.]

et
τ

Psal. 18.
X.

Natura
ipsa predi-
cat. Creato-
rem.

Jer. 2. 13
It Cor.
25.

4090 $. JOANNIS CHRYSOST.
ut illos excusatione privaret, doctrinam tantum in
medium protulit, sed ut ipsum cognoscerent : in-
grati autem cum essent, se ipsi defensione priva-
runt. Deinde ostendens quomodo defensione ca-
reant, ait: 24. Quia cum cognovissent Deum, non
ut Deum. glorificaverunt, aut gratias egerunt.
Unum hoc crimen. maximum est; alterum quod

idola adoraverint: qua de re accusans illos Jere-

. mias, dicebat : Duo mala fecit populus hic: me

dereliquerunt fontem aque vive, et foderunt €
sibi cisternas dissipatas. Deinde signum affert,
quod Deum cognoscant, nec cognitione sua ut par
esset utantur, quod scilicet deos cognoverint : qua-
re intulit : Quia. cum cognovissent Deum, non
ut Deum glorificaverunt. Causamque apponit
cur in tantam amentiam delapsi sint. Quznam illa
est? Ratiociniis: suis omnia commiserunt. Αἴ non
ita dicit, sed longe vehementiori modo : Evranue-
runt enim, inquit, in cogitationibus suis, et ob-
scuratum est insipiens cor eorum. Sicut enim in
nocte illuni, si quis peregrinum iter carpere cone- D
tur, vel in mari navigare, non modo non perve-
nit ad finem, sed cito perit: sic et isti viam ad ca-
lum ferentem aggressi, sibique lucem adimentes,
et illius loco ratiociniorum suorum tenebris sese
committentes, in corporeis incorporeum, in figu-
ris figura expertem quzrentes, naufragium gravis-
simum fecerunt. Cum iis autem, quz dicta sunt,
aliam erroris illorum causam ponit cum ait : 22.
Dicentes se esse sapientes, stulti facti sunt.
Magnum enim quidpiam de se imaginantes, nec E
sustinentes hanc, quam jusserat Deus, viam ingre-
di, in amentiz cogitationibus demersi sunt. Deinde
tempestatem illam describens, quam gravis fue-
rit, et omni venia indigna, subjunxit: 25. Et ma-
taverunt gloriam incorruptibilis Dei, in simi-
litudinem imaginis corruptibilis hominis, et
volucrum et quadrupedum et serpentium.

5. Prima accusatio, quod Deum non invene-
rint; secunda, quod occasiones magnas et conspi-
cuas habentes ; tertia, quod cum se sapientes dice-
rent ; quarta , quod non modo non invenerint , sed
etiam cultum illum ad damonas, ad lapides et li-
gna derivarint. Illorum vero fastum deprimit in ,.,
Epistola ad Corinthios; sed non perinde illic ut A
hic. Illic enim a cruce CUT ipsis infligit, di-
cens : Quia quod. stultum est Dei, sapientius
est hominibus ; hic vero sine comparatione sapien-

à [ À. ἀγνοήσαντες et moX ἀπεστέρησαν.
E [Δύο χαὶ πον. À. et marg. Savil. Infra À, χρήσασθαι

pro χρῆσθαι ]

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

, y, ^ ͵7
προύθηχεν, ἀλλ᾽ ἵνα αὐτὸν ἐπιγνῶσιν " * ἀγνωμονή--
M ͵ x E
σαντες δε, πάσης ἑαυτοὺς ἐστέρησαν ἀπολογίας. Eizo
^ Y € ,
δξοαυεν πῶς εἶσιν ἀπολογίας ἀπεστερημένοι , φησίν"
e, x by
Ὅτι γνόντες τὸν Θεὸν, οὐχ ὡς Θεὸν ἐδόξασαν ἢ εὖχα-
, οὌν x , q
ρίστησαν. ^Ev τοῦφο ἔγχλημα μέγιστον" δεύτερον δὲ
Y .- - ' MI Y^ — ^ 1€
μετ᾽ ἐκεῖνο; τὸ xat εἴδωλα προσχυνῆσαι - ὃ xoi Ἵερε-
, A , *
uiae XQ, Non ἔλεγε * P Δύο πονηρὰ ἐποίησεν ὃ λαὸς
ἐμὲ

E z € m yop eros , Εἰς M
d εαῦτοις AQXXOUG συντετριμμένους. τα X*Xt

A - y
οὗτος" ἐγκατέλιπον πηγὴν ζῶντος ὕδατος, χαὶ
ΒΞ “ὦ 58.272 Y B ' Y - $3. NE
σημεῖον τοῦ εἰδέναι τὸν Θεὸν, xot μὴ χρῆσθαι εἰς δέον
bod , , - M J
τῇ γνώσει, παράγει τοῦτο αὐτὸ, τὸ θεοὺς ἐγνωχέναι"

διόπερ ἐπήγαγε" Διότι γνόντες τὸν Θεὸν, οὐχ ὡς Θεὸν

5 2 ΚΆ M 3 PS , ΝᾺ E] ,

εοοζασαᾶν. ἱκαὶ τὴν αἰτίαν Oz τίθησι , οι Ἣν εις τοσαυτὴν
,

ἐστι:

“ EL , y c "mo - *
L Iu at , t
ἄνοιαν ἐξέπεσον. Ttc οὖν αἱ τη Τοῖς λογισμοῖς τὸ
e - ' ES
ἐπέτρεψαν. Ἀλλ᾽ οὐχ εἶπεν οὕτως, ἀλλὰ πολλῷ
^ M M -
πληχτιχκώτερον- ᾿Εματαιώθησαν γὰρ, φησὶ, ἐν τοῖς
- τ , -—
διαλογισμοῖς αὐτῶν, καὶ ἐσχοτίσθη ἣ ἀσύνετος αὐτῶν
eJ, e LÀ ,
( Ὥσπερ γὰρ ἐν ἀσελήνῳ:νυχτὶ εἴ τις ξένην
: ire: E
ς ἐπιχειρήσει βαδίζειν 600v, ἢ πέλαγος πλεῖν, οὐ μό-
Aoi Ξ 50: i , t
,
τέλος, ἀλλὰ χαὶ ἀπολεῖται τα-
Y

M

L et T
Js5os* QUT) χα! OUTO! τὴν πρὸς τὸν οὐρανὸν φ φέρουρην

δδὸν βαδίζειν P es τες χαὶ τὸ φῶς ἀφ᾽ ἑαυτῶν
ΕΥ̓ ,
εν ἱόντες, εἶτα ἄντ᾽ ἐχείνου τῷ σχότῳ τῶν λογισμῶν
ἑαυτοὺς ἐπιτρέψαντες, χαὶ ἐν σώμασι τὸν ἀσώματον,
y M

καὶ ἐν σχήμασι τὸν ἀσχημάτιστον ἐπιζητοῦντες, ναυά-
€ ; » J M. UNS ex 3 ,

γον ον σέο galego Μετὰ δὲ τῶν πὰ τὰ

γῶν χαὶ ἑτέραν τίθησιν αἰτίαν τῆς πλάνης αὐτῶν, λέ-

yov : Φάσχοντες εἶναι σοφοὶ, ἐβοράνθηδαν; Μέγα γάρ

τι περὶ ἑαυτῶν φαντασθέντες. xai οὐχ ἀνασχόμενοι

4 er A * L Ξ -

ταύτην ἐλθεῖν, ἣν 6 Θεὸς ἐχέλευσεν αὐτοῖς, ἐῤαπτί-
E b 3 7 - "rj ^ M H

σθησαν τοῖς τῆς ἀνοίας λογισμοῖς. Εἶτα δεικνὺς xat
* , Dd - ,

ὑπογράφων τὸ χλυδώνιον, πῶς χαλεπὸν xa συγγνώ--
TENE Lagennu£ioy Oti vamos Jia ΜΕ ΩΝ
Wc ἁπάσης ἐστερημένον, ἐπήγαγε, λέγων: Καὶ ἤλ-

* M NY ^ E] , e 5 c ,
λαξαν τὴν δόξαν τοῦ ἀφθάρτου Θεοῦ ἐν ὁμοιώματι
,
εἰχόνος iras οὗ ἀνθρώπου, χαὶ πετεινῶν xat τεξραῖπός
δων χαὶ ἑρπετῶν.

ΠΡΌΡΟΥΕ Eae ὅτι Θεὸν οὐ οὖν. εὗρον" δεύτερον, ὅτι
ἀφορμὰς ἔχοντες μεγάλας χαὶ ect τρίτον, δτι
οἱ λέγοντες εἴ εἶναι" τέταρτον; ὅτι οὐ μόνον οὐχ Füge
ius xai εἰς δαίμονας xa ατήγα yov x xai λίθους xaX ξύλα

σέόας ἐχεῖνο. Καθαιρεῖ μὲν οὖν αὐτῶν χαὶ ἐν τῇ
* 7 - ANS

ὃς Κορινθίους ἐπιστολῇ τὸν τῦφον, ἀλλ᾽ οὐχ
e ταῦθα. "Exet μὲν γὰρ

πληγὴν, λέγων, ὅτι Τὸ μωρὸν τοῦ Θεοῦ

Ἁ
τὸ
δμοίως

mo "1
"O

5. ὧν € - ,
ἀπὸ τοῦ σταυροῦ δί-
δωσιν αὐτοῖς 7
σοφώτερον τῶν ἀνθρώπων ἐστίν " ἐνταῦθα ὃ δὲ χαὶ χω-
Ἂν N- Y ,
ρὶς συγχρίσεως αὐτὴν χαθ᾽ ἑαυτὴν χωμῳδεῖ τὴν σοφίαν

πιχειροίη. [Sic À. a s. m.]
et marg. Savil.]

ΙΝ EPIST.

LEES ^ A , m 35 ΄ , 3 !/^
αὐτῶν, δεικνὺς μωρίαν οὖσαν, xat ἀλαζονείας ἐπίδει-
Ew. μόνον. Eizo: ἵνα μάθης, ὅτι ἔχοντες τὴν περὶ Θεοῦ
Ἤλλαξαν, εἰπεν᾿

m 1 "
γνῶσιν, οὕτως αὐτὴν προύδωχαν,

ὃ ἐτὰ ἀλλάσσων ὡς ἄλλο JS ἀλλάσσει. Ἤθελον γάρ
πλέον Ae χαὶ οὖχ ἠνέσχοντο τῶν δοθέ ἕντων
ὅρων " διὸ xo τούτων Ὁ ἔπεσον " ἢ Ἐν ὡς γὰρ ἦσαν
ἐπιθυμηταί. Καὶ γὰρ * τοιαῦτα πάντα τὰ Ἑλληνικά.

e- RUN. ἘΣ ,
Διὰ τοῦτο xol xaT! ἀλλήλων ἔστησαν, xat ruo

AD ROM.

HOMIL. Ilf.

49r
tiam eorum in seipsa traducit, ostendens stultitiam
esse et arrogantize tantum ostentationem. Deinde ut
discas illos Dei notitiam habentes, sic illam pro-
didisse, dicit, Mutaverunt : qui vero mutat, ut
aliud habens mutat. Voluerunt enim quid amplius
invenire, datis terminis non contenti ; Ideoque etiam
his exciderunt : novitatem enim desiderabant. E.t-
enim hujusmodi omnia Grecorum fuere. ldeo

Philo-

sophorum

λης μὲν ἐτανε στὴ Πλάτωνι, οἱ Στωϊκοὶ δὲ "ins τοῦτον P etiam sibi mutuo adversati sunt: Aristoteles insur--aissidia.
3 ἐφρυάξ ξαντο, xo ἄλλος ἄλλῳ πολέμιος ΤΕ ον ὥστε rexit contra Platonem, Stoici in hunc infremuere,
οὐχ οὕτως αὐτοὺς χρὴ θαυμάζεῖν διὰ τὴν σοφίαν , ὡς — et alter alteri hostis fuit. Itaque non ita admiran-
δεὐπτρεμεσθάι xol noe ὅτι δι’ αὐτὸ τοῦτο τ γε- disunt ob sapientiam ut aversandi et odio haben-
γόνασιν. Ei γὰρ μὴ λογισμοῖς ἐπέτρεψαν καὶ συλλο- — di, quia ob hoc ipsum stulti facti sunt. Nisi enim
γισμοῖς xal σοφίσμασι τὰ καθ᾽ ἑαυτοὺς, οὐκ ἂν ἔπα- — ratiocinils et syllogismis atque sophismauübus sua
θον, ὅπερ ἔπαθον. Εἶτα ἐπιτείνων αὐτῶν τὴν κατηγο- — commisissent, non in talia incidissent. Deinde cri-
ρίαν, χωμῳδεῖ τὴν εἰδωλολατρείαν αὐτῶν ἅπασαν. minationem augens illorum, idololatriam totam
Μάλιστα "μὲν οὖν χαὶ τὸ ἀλλάξαι, χαταγέλαστον: τὸ traducit. Certe vel quod: mutaverint, ridiculum
δὲ χαὶ εἰς τοιαῦτα ἀλλάξαι, πάσης ἀπολογίας ἐχτός. Εἰς εδ5ῖ: quod autem in talia mutaverint, omni excusa-
τίνα οὖν ἤλλαξαν, χαὶ τίσι περιέθηκαν τὴν δόξαν, σχό- — tione caret. [n quznam ergo mutaverint, et qua
πει. Φαντασθῆναι ἔδει περὶ ἐχείνου, οἷον, ὅτι Θεὸς, € in re gloriam posuerint, perpende. Cogitandum de
ὅτι πάντων χύριος, ὅτι οὖκ ὄντας ἐποίησεν, ὅτι προ-. 1110 erat, quod esset Deus, quod omnium dom-
νοεῖ, ὅτι κήδεται " ταῦτα γὰρ δόξα Θεοῦ. Τίσιν οὖὅνἠ — nus, quod eos, qui non erant, fecerit, quod provi-
ταύτην ἀνέθηκαν; Οὐχ ἀνθρώποις, ἀλλ᾽ δμοιώματι — deat et curam gerat : hec gloria Dei sunt. Quibus-
εἰχόνος φθαρτοῦ ἀνθρώπου. Καὶ οὐδὲ ἐνταῦθα ἔστησαν, ^ nam ipsi illam attribuerunt? Non hominibus, sed
ἀλλὰ xa sig χνώδαλα κατηνέχθησαν, μᾶλλον δὲ x«l — similitudini imaginis corruptibilis hominis. Neque
εἰς τὰς τούτων eixóvac. Σὺ δέ μοι σχόπει τὴν σοφίαν — hic steterunt, sed et ad bruta animalia delapsr
τοῦ Παύλου, πῶς τὰ δύο ἄχρα τέθειχε, Θεὸν τὸν — sunt, imo et ad illorum: imagines. Tu vero mihr
ἀνωτάτω, καὶ τὰ ἑρπετὰ τὰ χατωτάτω΄ μᾶλλον δὲ — Paulisapientiam perpendas velim, quomodo duo
οὐδὲ τὰ ἑρπετὰ, ἀλλὰ τούτων ὁμοιώματα, ἵνα σαφῶς — extrema posuerit; Deum. supremum omnium, et
δείξη τὴν λαμπρὰν αὐτῶν pana Τὴν γὰρ γνῶσιν; reptilia infima; imo non reptilia, sed reptilium
ἣν ἔδει περὶ τοῦ πάντων ἀσυγχρίτως ὑπερέχοντος ἔχειν, D similitudines, ut apertam illorum insaniam clare
ταύτην τῷ πάντων ἀσυγχρίτως εὐτελεστέρῳ περιέθη- ^ ostenderet. Cognitionem enim illam, quam habere
xav. Kat τί ταῦτα πρὸς τοὺς φιλοσόφους, φησί; “Πρὸς — oportebat circa eum, qui sine comparatione omniunz
αὐτοὺς μὲν οὖν μάλιστα πάντα τὰ εἰρημένα. Ko γὰρ — excellentissimus est, hanc omnium haud dubie vi-
οὗτοι τοὺς ταῦτα ἐφευρόντας Αἰγυπτίους διδασχάλους lissimo applicuerunt. Et quid hoe, inquies, ad
ἔχουσι * xol Πλάτων 6 δοχῶν εἶναι τῶν ἄλλων σεμνό- — philosophos? Ad hos maxime omnia supra dicta
τερος, ἐγχαλλωπίζεται τούτοις, καὶ ὃ τούτου διδάσχα- — spectant. Nam hi /Egyptios horum inventores ma-
Aoc περὶ τὰ εἴδωλα ταῦτα ἃ ἐπτόηται " τὸν γοῦν ἀλε-. gistros habent: et Plato, qui czteris przstantior
χτρυόνα ὃ χελεύων τῷ ᾿Ασχληπιῷ θύειν, οὗτός ἐστιν. 6556 videtur, de hisce gloriatur; ejusque doctor
"Eva τῶν “χνωδάλων τούτων καὶ τῶν ἑρπετῶν eixó- — idolis istis addictus fuit, qui gallum jubet /Escu-
νας, χαὶ τὸν ᾿Απόλλωνα δὲ xai τὸν Διόνυσον μετὰ τού- — lapio sacrificari. Hic videas brutorum et reptilium
τῶν θεραπευομένους τῶν ἑρπετῶν ἴδοι τις ἄν. Τινὲς δὲ E imagines, et cum his Apollinem et Bacchum pari

Ὁ ,
τῶν φιλοσόφων xai εἰς τὸν οὐρανὸν ἀνήγαγον ταύρους
z ^ , M1
χαὶ σχορπίους χαὶ δράχοντας xa τὸν ἄλλον ἅπαντα
^w * - τω 3
λῆρον * πανταχοῦ γὰρ ὃ διάδολος ἐσπούδασεν εἰς τὰ

* [Sic Α. Editi τὰ τοιαῦτα m. ἑλληνικά.]
^ Duo Mss. ἐρρώξαντο, male.

cultu dignatos. Quidam vero philosophi in celum
invexere tauros, scorpios, dracones et hujusmodi
quisquilias : ubique enim. diabolus curaàvit ad re-

d Duo Mss. ἐπτόητο. Platonis doctor Socrates mori-

turus gallum jubet Asculapio sacrificari. Vide Plato-
nem in Phzdone de morte Socratis. Hzc postrema
vox fuit celeberrimi. philosophi.

b μὲν γάρ À. et marg. Savil.]
e [ πρ ὃς τούτους À. et moOX ἃ S, m, πάντως pro πάντα.

Sic quoque marg. Savil.] * [ A. χνωδάλων τούτων αἱ εἰχόνες xxi τῶν ἐρπετῶν. Kal. ]

S. JOANNIS CHRYSOST.

492
ptilium similitudinem. homines demittere, et irra-
tionabilioribus eos subjicere, quos Deus supra
ipsum celum extollere voluit. Neque hinc tantum,
sed et aliunde illorum coryphzum videbis supra
dictis obnoxium, Cum enim poetas in unum colli-
git, et dicit oportere illis habere fidem in iis, quae
de Deo dicunt, utpote qui probe norint, nihil aliud
quam nugarum congeriem inducit, et res tam ri-
diculas veras existimandas esse dicit. 94. 7deo
tradidit illos Deus in desideria cordis sui, in
immunditiam, ut contumeliis afficiant corpora
sua in semetipsis. Hinc ostendit impietatem vio-
latarum legum fuisse causam. Illud vero, 7radi-
dit, hic significat, permisit. Quemadmodum enim
dux exercitus si Ingravescente pugna discesserit,
milites hostibus tradit, non ipse impellens, sed au-
xilio suo privans: sic Deus eos, qui noluerunt sua
accipere, sed primi resilierunt, dimisit, postquam
sua omnia impleverat. Perpende autem: pro do-
ctrina mundum in medio posuit ; mentem et cogi-
tationem dedit, quie posset id, quod conveniens
erat, intelligere. Nullo horum homines, qui tunc
erant, usi sunt ad salutem, sed in contrarium quod
acceperant inverterunt. Quid igitur facere oporte-
bat? vi et necessitate trahere? Αἰ non est hoc fa-
cere virtute praeditos. Reliquum erat ut desereret,
quod et fecit; ut vel sicilla, quae concupierant, ex-
perti, turpitudinem fugerent. Nam si quis regis fi-
lius, contemto patre, cum przdonibus, sicariis et
sepulcrorum effossoribus se conferat, et illorum
consortium paterne domui przferat, relinquit
eum pater, ut stultitia suz magnitudinem expe-
rientia ediscat.

4. Cur autem nullum aliud memoravit. pec-
catum, ut czedem, avaritiam et alia similia, sed
intemperantiam ? Auditores tantum , et eos qui
epistolam accepturi erant, indicare mihi videtur.
In immunditiam, ut corpora sua contumelia
afficiant in semetipsis. Vide emphasin. maxime
perstringentem. Non aliis egebant, inquit, quibus
contumelia afficerentur; sed quz inimici intulis-
sent, eadem contra se patrabant. Deinde causam
resumens ait : 25. Qui commutaverunt verita-
tem Dei in mendacium ; ac cultum preestite-
runt et servierunt creature potius quam Crea-

tori. Quse admodum ridicula erant, in specie
f [τοῦτον, ὃν ὁ θεός À. et marg. Savil.]
* [4. & στρατοπέδου προηγ.... ἀπέλθη,.}
τ

( $
» ἀρεῖναι ἃ. et marg. Savil.]

ARCHIEP.

452

A

e

CONSTANTINOP.

τῶν ἑρπετῶν διοιώματα τοὺς ἀνθρώπους χαταγαγεῖν
e e ,
^
καὶ ὑποτάξαι τοῖς πάντων ἀλογωτέροις f αὐτοὺς, οὺς
ὃ Θεὸς 6 ὑπὲρ τὸν οὐρανὸν ἀναγαγεῖν ἠθέλησεν. Οὐχ ἐν-
Ἕ "τς M ἢ ὦ 7 » Ἂ -
μόνον, ἀλλὰ xat FREE ὄψει τὸν κρρύθαν

82

τεῦθεν δὲ
αὐτῶν δπεύθυνον τοῖς λεγομένοις ὄντα. Ὅταν γὰρ
τοὺς ποιητὰς συνάγῃ, καὶ λέγη χρῆναι πιστεύειν
αὐτοῖς ἐν τοῖς περὶ Θεὸν λόγοις , ὥς ἐχριδῶς εἰδόσιν.
οὐδὲν ἕτ gu ἢ τὸν ὁρμαθὸν τῶν ρον τούτων εἰσάγει,
χαὶ τὸν πολὺν γέλωτα τοῦτον ὅτι ἀληθῇ χρὴ γοιλίζειν
εἶναί φησι. Διὸ χαὶ παρέδωχεν ὃ Θεὸς αὐτοὺς ἐν ταῖς
Wl τῶν καρδιῶν αὐτῶν εἰς ἀκαθαρσίαν, τοῦ

τιμάζεσθαι τὰ σώματα αὐτῶν ἐν ἑαυτοῖς. Δείχνυσιν
b ντεῦθεν, ὅτι xo τῆς τῶν νόμων διαστροφῆς ἣ ἀσέδεια
ἔγονεν αἰτία. Τὸ δὲ, Παρέδωχεν, ἐνταῦθα εἴασέν
στιν. "Ὥσπερ γὰρ 6 στρατοπέδου προηγούμενος ἂν
οὗ πολέμου βαρήσαντος ἀναχωρήσας ἀπέλθοι, παρα-
ίδωσι τοῖς πολεμίοις τοὺς στρατιώτας, οὐχὶ αὐτὸς
ὠθῶν, ἀλλὰ γυμνῶν τῆς ἑαυτοῦ βοηθείας - οὕτω xat 6
Θεὸς τοὺς οὐ βουληθέντας δέξασθαι τὰ παρ᾽ αὐτοῦ,
ἀλλὰ πρώτους ἀποπηδήσαντας, ἀφῆχεν, αὐτὸς τὰ
παρ᾽ ἑαυτοῦ πάντα πληρώσας. Σχόπει O£ προύθηχεν
ἀντὶ διδασχαλίας εἰς μέσον τὸν χόσμον" ἔδωχε νοῦν
xat διάνοιαν δυναμένην τὸ δέον συνιδεῖν. Οὐδενὶ τού--
τῶν ἐχρήσαντο πρὸς σωτηρίαν οἵ τότε, ἀλλὰ χαὶ εἷς

*

fna --

Q2 εἰ

τοὐναντίον περιέστρεψαν, ὅπερ ἔλαθον. Τί οὐν ποιῆσα!
ἐχρῆν; πρὸς ἀνάγχην ἕλχειν xax βίαν ; Ἀλλ᾽ oüx. ἔστι
2 ἐφεῖναι, ὅπερ

c - 53!
τοῦτο ποιεῖν ἐναρέτους. ᾿Ελείπετο δὲ

5

,
χαὶ ἐποίησεν, ἵνα χἂν οὕτω τὴ πεῖρα prece ὧν ἐπε-
θύμησαν, φύ geo: τὴν αἰσχύνην. Koi γὰρ εἴ τις icum
λέως υἱὸς ὧν, τὸν πατέρα ἀτιμάσας ἕλοιτο εἶναι μετὰ
ληστῶν χαὶ ἀνδροφόνων xaX τυμδωρύχων, καὶ τὰ ἐχεί-
Ὁ , , 5 M
νων προτιμήσεις τῆς πατρῴας οἰχίας, ἀφίησιν αὐτὸν
6 πατὴρ, ὥστε διὰ τῆς πείρας αὐτῆς μαθεῖν τῆς οἷ-
, ^, , M € 6 M
χείας ἀνοίας τὴν ὑπερθολήν.
,
Διὰ τί
, x! B c E τ ,
οἷον φόνου, πλεονεξίας, χαὶ τῶν ἄλλων τῶν τοιούτων,
533? 2 , WIN » , ro rt M
ἀλλ᾽ ἀκολασίας ; 'louc ἀχούοντας τότε μοι δοχεῖ, καὶ
, ? 2
ττεσθαι. Εἰς ἀχα--

^Y ^ c9 Ea! - , c H
δὲ μηδεμιᾶς ἄλλης ἐμνημόνευσεν ἁμαρτίας,

M ἣν X ^ 7 5
τοὺς τὴν ἐπιστολὴν δεχομένους αἷν
m^ M , Lud -
θαρσίαν τοῦ ἀτιμάζεσθαι τὰ σώματα αὐτῶν ἐν ἑαυτοῖς.
e ^ / 3 eee
Ὅρα τὴν ἔμφασιν πληχτικωτάτην οὐσαν. Οὐ γὰρ ἕτέ-
c / E] 2d μὴ
ρων P ἐδεήθησαν, φησὶ, τῶν ὑόριζόντων, ἀλλ᾽ ἅπερ ἂν
2 M e «Ὁ ον οτος c [4 M T ,
αὐτοὺς oi ἐχθροὶ διέθηκαν, ταῦτα ἑαυτοὺς χατειργά-
τα ρας: ον ἢ Ξ
σαντο. Εἶτα πάλιν τὴν αἰτίαν ἀναλαύὼν, φησίν " Οἵ-
-» m - F^
τινες μετήλλαξαν τὴν ἀλήθειαν τοῦ Θεοῦ ἐν τῷ Vc,
χαὶ tem ἔσθησαν Ei ἐλάτρευσαν τὴ χτίσει παρὰ τὸν
χτίσαντα. Ἃ μὲν ἦν σφόδρα xxv γέλαστα, τίθησι κατ᾽

»
E

V
δοχεῖ σεμνότερα € Ἶναι τῶν DIM καθολι--

b [ Vulg. ἐδέησαν. Alterum recepimus ex À. Infra

idem a s.m. £zuzzis.]

IN. EPIST.

P EAE / NJ ΡῚ ^ T / )
χῶς " xat διὰ πάντων δείκνυσιν, ὅτι τὸ τῇ χτίσει λα-
τρεύειν, ἹἸὰλληνιχόν. Ka ὅρα πῶς τὸν λόγον ἐδήλωσεν.
e c e iL
Οὐ γὰρ εἶπεν ἁπλῶς, ἐλάτρευσαν τῇ χτίσει, ἀλλὰ
Παρὰ τὸν χτίσαντα - πανταχοῦ ταύτη τὸ ἔγχλημα
E ΩΝ , λ
ἐπαίρων, καὶ τῇ “ παραθέσει πάσης συγγνώμης αὐτοὺς
“ A P
ἀποστερῶν. "Oc ἐστιν εὐλογητὸς εἰς τοὺς αἰῶνας.
, LI c , , ,
Ἀμήν. Ἀλλ᾽ οὐ διὰ τοῦτό τι παρεύλάδη,, φησίν * αὖ-
^ D ,
τὸς μὲν γὰρ. εἰς τοὺς αἰῶνας εὐλογητός. ᾿Ενταῦθα δεί-
M * c
χνυσιν, ὅτι οὐχ ἑαυτῷ ἀμύνων εἴασεν αὐτοὺς, ὅπου γε
αὐτὸς οὐδὲν ἔπασχεν. El γὰρ xai οὗτοι ὕδρισαν, ἀλλ᾽
ἊΝ E C RARE A
ἐχεῖνος οὐχ ὕδριστο, οὐδὲ ἠκρωτηριάσθη τὰ τῆς δόξης
, Ye y
αὐτῷ, ἀλλὰ μένει διαπαντὸς εὐλογητός. Et γὰρ dv-
: , ΩΝ 2581.7 ΄ Y ES
θρωπος πολλάχις φιλοσοφῶν οὐδὲν ἂν πάθοι παρὰ τῶν
cC ον ^ , M
ὑδριζόντων, πολλῷ μᾶλλον ὃ Θεὸς, f, ἀνώλεθρος xoi
τς , 5 A , i NN A 805 K M
ἄτρεπτος φύσις, ἣ ἀναλλοίωτος καὶ ἀκίνητος δόξα. Καὶ
τῶ Ws ^ Col N
γὰρ ἄνθρωποι xac αὐτὸ δμοιοῦνται Θεῷ, ὅταν μηδὲν
, V1 -ῷ, 5 /, λ , - δὲ *06
πάσχωσι παρὰ τῶν ἐπηρεάζειν βουλομένων, μηδὲ *06pt-
d ^
ζόντων ὑδρίζωνται, μιηδὲ τυπτόντων τύπτωνται, nol
n". , Y c^
χαταγελῶνται χαταγελώντων ἑτέρων αὐτούς. Kal πῶς
“ /, - , XB MY τς IN y ce
ἔνι γενέσθαι τοῦτο, φησίν ; Evt, xat σφόδρα ἔνι, ὅταν
τὼ 4 — y 1 Lz
μὴ ἀλγῆς τοῖς γινομένοις. Καὶ πῶς ἔνι μὴ ἀλγεῖν,
: EM -—€ " ^ ᾿ / M
φησί ; Πῶς ἔνι μὲν οὖν ἀλγεῖν ; Εἰπὲ γάρ μοι, εἰ τὸ

^

: m e / M
παιδάριον ὑύρίσειέ σε τὸ σὸν, ἀρα U6pw ἡγήσῃ τὴν
͵
ἀλγήσης,
οὗ τότε ἔση καταγέλαστος : Οὕτω χαὶ ἐπὶ τῶν πλη-

5^ e E Ἄ.
Got; τί δὲ, ἀλγήσεις; Οὐδαμῶς" ἂν δὲ

er
υ :
8

, , D
σίον διαχεισώμεθα, xat οὐδὲν πεισόμεθα ἀηδές ( τῶν D

γὰρ παίδων οἱ δδρίζοντες ἀνοητότεροι), μηδὲ ζητῶμεν
μὴ ὑδρίζεσθαι, ἀλλὰ δόριζόμενοι φέρωμεν γενναίως -
αὕτη γάρ ἐστιν ἢ βεδαία τιμή. Τί δήποτε ; Ὅτι σὺ
χύριος τούτου, ἐχείνου δὲ ἕτερος. Οὐχ δρᾷς τὸν ἀδά-
μαντα ἐν τῷ παίεσθαι πλήττοντα ; Ἀλλ᾽ d) φύσις,
φησὶ, τοῦτο ἔχει. ᾿Αλλὰ xal σοὶ δυνατὸν ἐν τῇ προαι-
ρέσει γενέσθαι τοιοῦτον, ὅπερ ἀπὸ φύσεως ἐχείνῳ συμ.-
βαίνει. Τί δέ; οὖχ εἶδες τοὺς παῖδας ἐν τῇ χαμίνῳ
μὴ χαιομένους ; xaX τὸν Δανιὴλ ἐν τῷ λάχχῳ μηδὲ

πάσχοντα δεινόν: Ἕξεστι xat νῦν τοῦτο γενέσθαι"
παρεστήχασι xai ἡμῖν λέοντες, θυμὸς, ἐπιθυμία,
γαλεποὺς ἔχοντες ὀδόντας, διασπῶντες τὸν ἐμπίπτον-
τα. Γενοῦ τοίνυν "χατὰ τὸν Δανιὴλ, xo μὴ δῷς τοῖς
πάθεσι τούτοις τοὺς ὀδόντας ἐμπῆξαί σου τῇ ψυχῇ.
Ἀλλ᾽ ἐχεῖνος τῆς χάριτος τὸ ὅλον εἶχε συμπράττον,
φησί. Καλῶς ἐπειδὴ ταύτης τὰ τῆς προαιρέσεως
προηγήσατο. “Ὥστε ἐὰν θέλωμεν χαὶ ἡμεῖς τοιούτους
ἑαυτοὺς “χατασχευάσαι, πάρεστι xat νῦν ἣ χάρις" κἂν
πεινᾷ τὰ θηρία, οὐχ ἅψεταί σου τῆς πλευρᾶς. Εἰ γὰρ
σῶμα δουλικὸν ἰδόντες ἠδέσθησαν, τὰ μέλη τοῦ Χρι-
στοῦ θεασάμενοι (τοῦτο γάρ ἐσμεν o πιστοί), πῶς

* Morel. male προθέσει [Infra À αὐτὸς γὰρ μένει εὐλογη-
τὸς εἰς τοὺς al.]

᾿ [ὑβριζόντων addidimus ex Savil. et A. Idem Cod.
supra habet χατὰ τοῦτο ὁμοιοῦνται,οι infra omittit éz£po.]

AD ROM.

HOMIL. ΠΙ-

493
ponit; quie vero graviora erant, gencraliter : ac
per hac omnia ostendit, creature cultum ad gen-
tiles pertinere. Et vide quomodo sermonem expli-
caverit : non enim simpliciter dixit, Coluerunt

E creaturam, sed addidit, Potius quam Creatorem:
ubique hac ratione crimen attollens, et hoc addi-
tamento illos venia privans. Qui est benedictus
in secula. Amen. Verum hoc nihil illi nocuit,
inquit : est. enim ille benedictus in. szecula. Hic
ostendit illum non ut se ulcisceretur deseruisse
ipsos, quandoquidem nihil passus est. Etiamsi
enim illi ipsum contumelia affecerint ; at ille con-
tumeliam non passus est, neque gloria ejus immi-

45;5nuta fuit, sed manet semper benedictus. Nam si

^ plerumque vir qui philosophatur, nihil patitur
ab iis, qui contumeliam inferunt, multo minus
Deus, immortalis et immutabilis illa natura, in-
variabilis et immota gloria. Etenim homines hac
in re Deo similes fiunt, cum nihil patiuntur ab
iis qui molestiam inferre volunt, nec contumeliam
accipiunt, percussi non percutiuntur, aliis riden-
tibus non vere irridentur. Et quomodo, inquies :
hoc fieri possit? Potest, utique potest, si non do-
leas de iis quz accidunt. Et quomodo , inquies ,

, possum non dolere? At quomodo potes dolere ?

Dic enim mihi:Si puerulus tuus te contu-

melia afficeret , an illud pro contumelia ha-

beres? an doleres? Minime : 51 doleres, annon
ridiculus esses ? Sic erga proximum affecti simus,
et nihil ingrati patiemur (pueris enim, qui con-
tumeliam inferunt, insipientiores sunt) ; nec

quiaramus contumelins non aflici,et iis affecti ,

forüiter feramus : hic est enim verus honor. Quare?

Quia tu hujus honoris dominus es , illius vero

alius. Annon vides adamantem cum percutitur re-

percutientem? Sed hac est, inquies, ejus natura.

At potes tu ex proposito voluntatis talis effici ,
qualis 1lle ex natura est. Quid autem ? annon
vidisti pueros in fornace non adustos? Danielem
in lacu. nihil mali patientem? Idipsum jam fieri
potest : adsunt etiam nobis leones, ira, con-
cupiscentia, acerrimis dentibus instructi ,. qui
obvia discerpunt. Esto igitur similis Danieli,
et ne sinas passiones dentes infigere in animam
tuam. At ille, inquies, gratiam totam habuit
secum operantem. Bene, quia hanc ducebat pro-

a Alius σὺ τότε ἔση. Et mox πεισόμεθα δεινόν. [Sic À.]
b. [χατ᾽ ἐχεῖνον À.]
c Alius [A.] παρασχευάται,

Injuriz

ntiles
Lienter
renti,

Joan.

pa-

fe-

$. JOANNIS CHRYSOST.

494

positum voluntatis. [taque si velnnus nos tales
comparare, adest et nunc gratia : etiamsi ferae
esuriant, non latus tuum tangent. Nam si servile
corpus videntes reverite sunt; cum membra
Christi videbunt ( hoc enim nos fideles sumus),
quomodo non quiescent? Si vero non quiescant ,
id ex culpa eorum qui injecti fuerint eveniet.
Etenim multi sunt, qui leonibus hisce sumtum
suppeditant, meretrices nutrientes, nuptias vio-
lantes, vindictam in inimicos exercentes : ideoque
prius quam ad solum perveniant, dilacerantur.
At non id Danieli contigit ; at nec nobis contin-
get si velimus, imo et quid melius quam tunc ac-
cidet. llic enim leones non nocuerunt; nobis
autem, si vigilemus , utiles erunt il qui injuriam
inferunt. Ita et Paulus splendidus evasit ab iis ,
qui ipsi molestias et insidias inferebant; sic Job
a multis plagis, sic Jeremias a lacu luti, sic Noe
à diluvio, sic Abel ab insidiis, sic Moyses a san-

E

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

οὐχ ἥσυχάσουσιν ; EL δὲ oby ἣσυχάσουσι, παρὰ τὴν

D τῶν ἐμιληθέντων αἰτίαν. Καὶ γὰρ πολλοὶ τοῖς λέουσι

,
τούτοις πολλὴν παρέχουσι δαπάνην, πόρνας τρέφοντες,
NX 3
γάμους διορύττοντες, ἐχθροὺς ἀμυνόμενοι - διὸ πρὶν
πρὸς τὸ ἔδαφος ἐλθεῖν, διασπῶνται. Ἂλλ᾽ οὐχ ἐπὶ τοῦ
Δανιὴλ τοῦτο γέγονεν, ἀλλ᾽ οὐδὲ ἐφ᾽ ἡμῶν, εἰ βουλη-
θείημεν, τοῦτο ἔσται, ἀλλὰ xo πλέον τι συμόήσεται
c - ,
τῶν γενομένων τότε. * "Exsi μὲν γὰρ οὖχ ἠδίκησαν ot
/ [20 P3! 2^ rA MUS /4 €
λέοντες, ἡμᾶς δὲ, ἐὰν νήφωμεν, χαὶ ὠφελήσουσιν ot
, D ei D v * /,
ἀδικοῦντες. Οὕτω γοῦν ὃ Παῦλος λαμπρὸς ἐγένετο
E] M e 5 , We. , “Ι͂
ἀπὸ τῶν ἐπηρεαζόντων χαὶ ἐπιδουλευόντων, οὕτως ὃ
c c - , Ἵ €
"1o6 ἀπὸ τῶν πολλῶν πληγῶν ἐχείνων, οὕτως 6 Ἵε-
c^ c [4 I
ρεμίας ἀπὸ τοῦ Adxxou τοῦ βορθόρου , οὕτως 6 Νῶε
ἀπὸ τοῦ καταχλυσμοῦ, οὕτως ὃ Ἄδελ ἀπὸ τῆς ἐπιδου-
m € a» NE c— , ς ,
λῆς, οὕτως ὃ Μωυσῆς ἀπὸ τῶν φονώντων Ἰουδαίων,
15) ς ἢ :
er ec - er e D , , y
οὕτως ὃ ᾿Ελισσαῖος, οὕτως ἕχαστος τῶν μεγάλων ἐχεί-
Du ,
νων, οὐχ ἀπὸ ἀνέσεως xal τρυφῆς, ἀλλ᾽ ἀπὸ θλίψεων
D ΑΔ bi
χαὶ πειρασμῶν λαμπροὺς ἀνεδήσαντο στεφάνους. Διὸ
E S x - ^ ; Y
καὶ ὃ Χριστὸς ταύτην εἰδὼς τῆς ^ εὐδοχιμμήσεως τὴν

: X : : : : : 3 : - , ,
guinariis Judzeis, sic Eliseeus, sic magnorum illo- 454 ὑπόθεσιν, τοῖς μαθηταῖς ἔλεγεν- "Ev τῷ χόσμῳ θλίψιν

ἐ αὶ

. . τ e Ξ , "m
rum singuli, non a quiete et voluptate, sed ab ^ ἕξετε: ἀλλὰ θαρσεῖτε, ἐγὼ νενίχηχα τὸν «κόσμον. TE

«rvmnis et tentationibus splendide coronati sunt.
Ideo Christus hanc cum nosset rei eximie gerendae
rationem, discipulis dicebat : Zn mundo tribula-
tionem habetis; sed confidite, ego vici mundum.
Quid ergo? inquies; annon multi ab arumnis
subversi sunt? Non ob tentationum naturam, sed
ob suam ignaviam. Qui autem facit cum tenta-
tone proventum, ita ut possimus sustinere, ipse
adsit omnibus nobis et manum porrigat, ut splen-
dide celebrati, ternas consequamur coronas, gra-
tia et benignitate Domini nostri Jesu Christi, qui-
cum Patri et Spiritui sancto gloria, hopor, impe-
rium nunc et semper, et in secula seculorum,
Amen.

d [ἐκεῖνον μὲν γάρ À.]

οὖν; φησίν' 00 πολλοὶ περιετράπησαν ὑπὸ τῶν δεινῶν :
Οὐ παρὰ τὴν τῶν πειρασμῶν φύσιν, ἀλλὰ παρὰ τὴν
ἑαυτῶν ῥαθυμίαν * ὃ δὲ ποιῶν σὺν τῷ πειρασμῷ χαὶ
τὴν ἔχόασιν τοῦ δύνασθαι ὑπενεγχεῖν, αὐτὸς παρα-
σταίη πᾶσιν ἣμῖν, χαὶ χεῖρα ὀρέξειεν, ἵνα λαμπρῶς
ἀναχηρυχθέντες, τῶν αἰωνίων ἐπιτύχωμεν στεφάνων,
χάριτι καὶ φιλανθρωπία τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χρι-
στοῦ, μεθ᾽ οὗ τῷ Πατρὶ χαὶ τῷ ἁγίῳ Πνεύματι δόξα,
τιμὴ, κράτος, νῦν xal ἀεὶ, xo εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν

, 3 ,
aiovov. Ἀμήν.

* Alius (À.] εὐδοχιμήσεως οὖσαν τῆν.

HOMILIA IV.

Car. I. v. 26. Ideo tradidit illos Deus in pas-
siones ignominia. IYam femine eorum mu-
taverunt naturalem usum in eum, qui est
contra naturam. 21. Similiter et masculi ,
relicto naturali usu femine, exarserunt in
disideriis suis in inyicem.

1. Passiones omnes ignominiose sunt, maximc
vero insania erga masculos: etenim anima plus

OMIAIA δ΄.

m , N 1 ^ / E]
Διὰ τοῦτο παρέδωχεν αὐτοὺς ὃ Θεὸς εἰς πάθη ἄἅτι-
ἘΚ MI » [c M
μίας. At xe γὰρ θήλειαι αὐτῶν μετήλλαξαν τὴν
DJ , € ,
φυσικὴν χρῆσιν εἰς τὴν παρὰ φύσιν. Ὁμοίως δὲ
M M bd τω
καὶ o ἄῤῥενες, ἀφέντες τὴν φυσιχὴν, χρῆσιν τῆς
, x. , zl de ΖῈ ree ; x)
θηλείας, ἐξεκαύθησαν ἐν τῇ ὀρέξει αὐτῶν εἰς ἀλ--

,
λήλους.
* v 1 7 r ΝᾺ
Πάντα μὲν οὖν ἄτιμα τὰ πάθη, μάλιστα δὲ ἣ
μος 5e? , Y x , ΕἸ -
χατὰ τῶν ἀῤῥένων μανία" x«i γὰρ πάσχει ἐν τοῖς

IN EPIST.

ἁμαρτήμασιν d, ψυχὴ μᾶλλον καὶ καταισχύνεται, ἢ
- -— , M N 1
τὸ σῶμα ἐν τοῖς νοσήμασι. Θέα δὲ πῶς αὐτοὺς καὶ
e , - c
ἐνταῦθα συγγνώμης ἀποστερεῖ, χαθάπερ ἐπὶ τῶν δο-
- D M uM F
γμάτων, ἐπὶ μὲν τῶν θηλειῶν εἰπὼν, Μετήλλαξαν
Ὁ - M
τὴν φυσικὴν χρῆσιν. Οὐ γὰρ ἔχει τις εἰπεῖν, φησὶν,
* - m 7ὔ IT x d
ὅτι χωλυθεῖσαι τῆς χατὰ νόμον μίξεως, ἐπὶ τοῦτο
E / “
ἦλθον, οὔθ᾽ ὅτι οὐχ ἔχουσαι τὴν ἐπιθυμίαν πληρῶσαι,
S M 2533 2 , , aur ) F2 4|
πρὸς τὴν ἀλλόχοτον ταύτην λύσσαν ἐξώχειλαν * τὸ
M Ua Ld - EN. 2 "EPI - | ὶ aix
γὰρ μεταλλάξαι τῶν ἐχόντων ἐστίν " ὅπερ xat ἐπὶ
— ς , * ^
τῶν δογμάτων διαλεγόμενος ἔλεγε * Μίετήλλαξαν τὴν
τ mM Lad , 5 X oa ΔΆ m - /
ἀλήθειαν τοῦ Θεοῦ ἐν τῷ ψεύδει. "Emi δὲ τῶν ἀῤῥέ-
, e x b LA WT Δ z) , » A 7 A
νων πάλιν ἑτέρως τὸ αὐτὸ ἐδήλωσεν, εἴπὼν * Αφέντες
M M - c ) , tae , E] ,
τὴν φυσικὴν χρῆσιν τῆς θηλείας. Καὶ "ὁμοίως ἐχείναις
, ,ὔ -
xai τούτους ἐχδάλλει πάσης ἀπολογίας, κατηγορῶν
—- i7 L 1 14 ^
αὐτῶν, οὐ μόνον ὅτι εἶχον ἀπόλαυσιν, καὶ ἀφέντες ἣν
3 E ks M 1 /
εἰχον, ex^ ἄλλην ἦλθον, ἀλλ᾽ ὅτι τὴν χατὰ φύσιν ἅτι-
E - ENT M Y , NS A ) A
μάσαντες, ἐπὶ τὴν παρὰ φύσιν ἔδραμον. Δυσχολώ-
^V M M , M 3 QE cer 5 NY
τερα δὲ τὰ παρὰ φύσιν xol ἀηδέστερα, ὥστε οὐδὲ
- M] ,ὔ M M
ἡδονὴν ἂν ἔχοιεν εἰπεῖν * ἣ γὰρ γνησία ἡδονὴ $ χατὰ
) : 2
φύσιν ἐστίν * ἀλλ᾽ ὅταν ὃ Θεὸς ἐγκαταλίπη, πάντα
- δ , 7 M - 5 M , τ -
ἄνω χαὶ χάτω γίνεται. Διὰ τοῦτο οὗ τὸ δόγμα αὐτοῖς
" ,
σατανιχὸν μόνον ἦν, ἀλλὰ χαὶ ὃ βίος διαῤολιχός.
c ' *5 3^ , ^ / Y / ^3
Os μὲν οὖν περὶ δογμάτων διελέγετο, τὸν χόσμον εἷς
, y, VB ὧν S PCM , δέν
μέσον ἔθηχε χαὶ P τὴν διάνοιαν τὴν ἀνθρωπίνην, εἰπὼν,
ct m , "m Y bl [od ^ , A m
ὅτι τῇ συνέσει τῇ παρὰ τοῦ Θεοῦ δεδομένη διὰ τῶν
, bx m
δρωμένων ἠδύναντο ειραγωγηθῆναι πρὸς τὸν δημιουρ-
' — iH , Y ΄
qo , εἶτα μὴ βουληθέντες, ἔμειναν ἀσύγγνωστοι. "Ev-
m Ὁ ,ὔ
ταῦθα δὲ ἀντὶ τοῦ χόσμου τὴν χατὰ φύσιν τέθειχεν
ORC e 1 3N/ V 984 7 , B /
ἥδονην, ἧς ἠδύναντο μετὰ ἀδείας πλείονος ἀπολαύον-
M αἴ m kJ , , , E] ,
τες xat μείζονος τῆς εὐφροσύνης, ἀπηλλάχθαι αἰσχύ-
νης * ἀλλ᾽ οὐκ ἠθέλησαν * ὅθεν καὶ συγγνώμης ἅπάσ:
ς * ἀλλ᾽ οὐχ ἠθέλησαν * ὅθεν καὶ συγγνώμης ἁπάσης
rr E 3 Y M 3 o A 4, , € , M
εἰσὶν ἐχτὸς xa εἰς αὐτὴν v^v^ φύσιν ϑόρίσαντες * xoi
M -
τὸ δὴ τούτων ἀτιμότερον, ὅταν καὶ γυναῖχες ταύτας
, -, [ “Ὁ 5 ^ ὦ E “Ὁ.
ἐπιζητῶσι τὰς μίξεις, ἃς ἀνδρῶν μᾶλλον αἰδεῖσθαι
- YA * Y , m— m
ἐχρῆν. Ἄξιον δὲ θαυμάσαι χαὶ ἐνταῦθα τοὺ Παύλου
, ΩΣ ,
τὴν σύνεσιν, πῶς εἰς δύο πράγματα ἐμπεσὼν ἐναν-
, / ^
τία, ἀμφότερα ἤνυσε μετὰ πάσης dxpt6slac. "E6oó-
M Ni -Ὁ - -
λετο γὰρ xot σεμνῶς εἰπεῖν, καὶ δαχεῖν τὸν ἀκροατήν"
bod ^Y , τ
ταῦτα δὲ ἀμφότερα οὐχ ἐνῆν, ἀλλὰ θάτερον ἐμποδίζει
, A 1 ' - E] ^ /
θατέρῳ. Ἂν μὲν γὰρ σεμνῶς εἴπης, οὐ δυνήσῃ xa-
,ὔ Ὁ τ
θιχέσθαι τοῦ ἀχούοντος * ἐὰν δὲ βουληθῇς καθάψασθαι
^ m 2 , ΒΕ τι bud /
σφοδρῶς, ἀνάγχην ἔχεις ἀπογυμνῶσαι σαφέστερον τὸ
, Y
λεγόμενον. Ἀλλ᾽ ἣ συνετὴ καὶ ἁγία ψυχὴ μετὰ dxpi-
E. , , y τ “Ὁ ,
Getae ἀμφότερα ἴσχυσεν, ἐν τῷ τῆς φύσεως ὀνόματι
M A , s
X4 τὴν χατηγορίαν αὐξήσας, x«l ὥσπερ παραπετά-
, , , b! "m
σματι τινι ταυτῃ χρησάμενος elc τὸ σεμνὸν τῆς διη-
, "u ^ E
γήσεως. Εἶτα τῶν γυναιχῶν χαθαψάμενος πρότερον,
» N 2x M y oM , , € , i M
xat Ext τοὺς ἀνδρας πρόεισι, λέγων * Ὃμοίως δὲ xai

οἱ ἄῤῥενες, ἀφέντες τὴν φυσικὴν γρὴ SB Εἰ
οἱ ἄῤῥενες, ἄφεντες τὴν φυσικὴν χρῆσιν τῆς θηλείας

^ Unus ὁμοίως ἐχείνας.

AD ROM.

HOMIL. ΤΥ.

495

patitur et rubore suffunditur in peccatis, quam
C corpus in infirmitatibus. Perpende autem quomodo
hic illis veniam deneget, perinde atque in dogma-
tibus; de mulieribus quidem dicens : Mutaverunt
naturalem usum. Non enim dicere possunt , in-
quit, se prohibitas ab eo, qui secundum legem
est, coitu, ad hoc processisse ; neque se, cum non
possent concupiscentiam suam implere, ad hanc
alienam rabiem impegisse: nam mutatio eorum
est, qui Jam tenent: quod etiam de dogmatibus
loquens dicebat : Mutaverunt veritatem Dei
in mendacium. De masculis vero rursus alio
modo idipsum significavit, dicens : Aelicto natura-
li usu femine. Pari modo his et illis nullum
relinquit sese purgandi inodum : accusans illos ,
non modo quod suum habentes fruendi modum ,
illo relicto ad alium venissent ; sed etiam quod
spreto illo, qui secundum naturam erat, ad alium
contra naturam confugerent. Difficiliora autem
et ingratiora sunt illa contra naturam ; ita ut non
possint voluptatem prztendere : genuina. quippe
voluptas , secundum naturam est ; sed cum Deus
derelinquit , omnia sus deque vertuntur. Ideo non
. dogma tantum ipsorum satanicum erat, sed etiam
vita diabolica. Cum igitur de dogmatibus disse-
reret, mundum et humanam mentem in medium
attulit, dicens ex prudentia a Deo sibi data, po-
tuisse homines per visibilia ad. Creatorem duci :
deindeque nolentes , venia indignos mansisse.
Hic autem mundi loco voluptatem, quz 56-
.cundum naturam est, posuit, qua poterant cum
libertate ac majori letitia frui, atque a turpitu-
dine liberari ; sed. noluerunt ; unde ab omni venia
exclusi sunt, ipsam naturam dehonestantes : quod-
que turpius est, cum et mulieres eos appeterent
coitus, quos cum majori pudore adire par erat,
quam si cum viris coiissent. Hic vero admiratione
digna est Pauli prudentia, quo pacto cum in res
duas contrariasincideret, utramque cum omni accu-
ratione perfecerit. Volebat enim et caste loqui, et
mordere auditorem : hec autem ambo facere non
licebat, sed alterum alteri officiebat. Si enim caste
loquaris, non poteris perstringere auditorem; sin
velis vehementer incessere, rem, quam ducis, nude
et clare proferre cogeris. Verum prudensilla et san-
cta anima utrumque potuit cum accuratione facere,
innaturz nomine etaccusationem augens, et quasi in.
volucro quodam illo utens, ut castus esset loquendi
modus. Deinde postquam mulieres primum per-

b Al. τὴν δύναμιν τὴν ἀνθρωπίνην.

Libido

contra

turam hor-

renda,

Gen. 2. 24.

JOANNIS CHRYSOST.

strinxerat, ad. viros procedit, dicens : Similiter
et masculi, relicto naturali usu femine : quod
extremz pernicie exemplum est, cum uterque
sexus corruptus est, et vir, qui mulieris magister
est constitutus, et femina, qua adjutrix viri esse
jussa est, qu:e inimicorum sunt, utrinque mutuo
agunt. Perpende autem cum quanta emphasi verba
adhibeat. Non enim dixit ipsos se mutuo amasse
et concupivisse ; sed, Éxarserunt in desideriis
suis in. invicem, Viden' totum fuisse ex nimia
SDRCIE E, qua non poterat intra terminos
suos contineri? Quidquid enim excedit leges a Deo
positas, aliena concupiscit, neque ea, quz sunt legi-
iima. Sicut enim multi szpe, relicto alimentorum
appetitu, terram et lapides parvos comedunt ; et
alii ardenti correpti siti , lutum plerumque appe-
tunt : sic et illi in amorem illum iniquum exar-
serunt. Quod si dixeris : Et. unde illud. tantum
concupiscentie augmentum ? Ex eo, quod Deus
dereliquerit. Dei autem derelictio unde? Ex
iniquitate eorum, qui dereliquerunt eum : a-
sculi in masculos turpitudinem operantes.

2, Nequia audisti, Exarserunt, putes in con-
cupiscentia tantum sisti morbum: nam ut pluri-
mum ab eorum ignavia accenditur concupiscentia.
Ideoque non dixit, Pertracti, vel Praeoccupati, ut
alibi ait, sed quid ? Operantes. In opus deduxere
peccatum ; et non solum in opus, sed etiam cum
studio et fervore. Nec dixit, Concupiscentiam ; sed
proprie, Turpitudinem : nam et naturam detur-
parunt, et leges conculcavere. Et vide confusionem
multam ex utraque parte ortam. Neque modo enim
caput inferne positum est, sed etiam pedes superne,
atque inimici et sui et mutuo facti sunt, gravem
quamdam , mültiplicem, variam, ac quovis bello
civili iniquiorem pugnam inducentes. Etenim in
quatuor illam species vanas et iniquas diviserunt:
non enim duplex aut triplex, sed etiam quadru-
plex hoc bellum erat. Perpende autem : oportebat
duos, virum et mulierem, unum esse : nam ait,
Erunt duo in carne una. lllud. porro efficiebat
consortii concnpiscentia, et sexus mutuo jungebat.
Hac autem sublata diabolus concupiscentia, et in
alium modum derivata, sic sexus a mutuo consor-
tio divisit, et id effecit, ut quod unum erat duc

essent partes, idque contra Dei legem; ipse namque .

dixit, Erunt duo incarne una : Mle vero unam in

[ἀλλήλους À. a p. m. ἀλλήλοις € corr. Vide not, p.
152, C, et p. 707, D. Mox idem χέχρηται. ]
a [ A. λίθους ptxpzs-

χαύθησαν. | Sic. À. et marg. Sav. ]

ARCHIEP.

- a m
ἐκεῖνοι πρὸς τὸν παράνομον τοῦτον

γὰρ τὸ πλέον τῆς αὐτῶν ῥαθυμίας € ἐστὶν,

M M
XO τὴν

λήλων ἐγένοντο, γαλεπήν τινα xal

Σχόπει δέ:

CONSTANTINOP.

ὅπερ ἐσχάτης ἐστὶν neci δεῖγμα, ὅταν ἑκάτερον
ἢ τὸ γένος διεφθαρμένον, xal ὅδ τε x Hia τῆς γυ-
ναιχὸς εἶναι ταχθεὶς, Ἅ τε βοηθὸς τοῦ ἀνδρὸς χελευ-
σθεῖσα γενέσθαι, τὰ τῶν ἐχθρῶν

* εἰς ἀλλήλους ἐργά-

ζονται. Σχόπει δὲ πῶς καὶ ἐμφαντιχῶς χρῆται ταῖς
λέξεσιν. Οὐ γὰρ εἶπεν, ὅτι ἠράσθησαν xal ἐπεθύμησαν
ἀλλήλων, ἀλλ᾽, ᾿Εξεκαύθησαν ἐν τῇ ὀρέξει αὐτῶν εἰς
ἀλλήλους. "Op&c, ὅτι ἀπὸ πλεονεξίας τὸ πᾶν τῆς ἐπι-
θυμίας, οὐχ ἀνασχομένης εἴσω τῶν οἰχείων ὅρων μέ-
γειν; Πᾶν γὰρ τὸ ὑπερόαῖϊῖνον τοὺς παρὰ Θεοῦ τεθέν--
τας νόμους, τῶν ἀλλοκότων ἐπιθυμεῖ, χαὶ οὐχὶ τῶν
γενομισμένων. Ὥσπερ γὰρ πολλοὶ πολλάχις τὴν τῶν
σιτίων ἐπιθυμίαν ἀφέντες, γὴν σιτοῦνται xo ? λίθους
μικροὺς, xai ἕτεροι δὲ ὑπὸ δίψους κατεχόμενοι σφο-
δροῦ, καὶ βορθόρου πολλάκις ἐπιθυμοῦσιν * οὕτω xal

P ἐξεόράσθησαν

,

Y c
ἔρωτα. Εἰ δὲ λέγεις, καὶ πόθεν ἣ ἐπίτασις τῆς ἐπι-
, e 5 m p —
θυμίας αὕτη; ᾿Απὸ τῆς τοῦ Θεοῦ ἐγχαταλείψεως. Ἢ
M e ο m^ -
δὲ ἐγχατάλειψις τοῦ Θεοῦ πόθεν ; ᾿Απὸ τῆς τῶν ἀφέν-
τῶν αὐτὸν ἀνομίας *

,

Ἄρῤῥενες ἐν ἄρσεσι τὴν doymuo-

σύνην χατεργαζόμενοι.

Μὴ γὰρ ἐπειδὴ ἤ ἤχουσας, φησὶν; ὅτι ἐξεκαύθησαν,

τῆς ἐπιθυμίας μόνης εἶναι νομίσης τὸ Váenjtacs xat

$ xai τὴν

2 f , Mae A ' c 2 m ὅν. δὰ
ἐπιθυμίαν ἀνῆψε. Διὰ τοῦτο οὐχ εἰπε, παρασυρέντες,
ea ^ ec

“ἢ προληφθέντες, ὅπερ ἀλλαχοῦ φησιν, ἀλλὰ τί; Κα-

τεργαζόμενοι. " Epyov ἔθεντο τὴν ἁμαρτίαν, καὶ οὐχ

ἁπλῶς ἔργον, ἀλλὰ xa ἐσπουδασμένον. Καὶ οὐχ εἰ -
3 , 3933?2? , H M M

πεν; ἐπιθυμίαν, ἀλλ᾽ ᾿Ασχημοσύνην, χυρίως * xxt γὰρ

, x ' Y
φυσιν ἡσγονᾶν , αι τους γόμους ἐπάτησαν.

Καὶ ὅρα πολλὴν τὴν τ ὐο τῶν ἐξ ἀμφοτέρου τοῦ μέ-
ρους γινομένην. Οὐ γὰρ ἣ χεφαλὴ μόνη χάτω γέγονεν,
ἀλλὰ καὶ ot πόδες ἄνω, χαὶ πολέμιοι ἑαυτῶν xa ἄλ-

M , ,
παντὸς ἐμφυλίου

πολέμου παρανομωτέραν εἰσάγοντες μάχην χαὶ πο-
λυσχιδὴ xot Sos og Καὶ γὰρ εἰς réagapa E ταύτην
διεῖλον εἴδη xevX χαὶ παράνομα" οὗ γὰρ διπλοὺς χαὶ
τριπλοῦς, ἀλλὰ χαὶ xpi οὗτος ὃ πόλεμος ἦν.

ἔδει τοὺς δύο ἕνα εἶναι, γυναῖχα χαὶ &y-

pn λέγω * [ἔσονται γὰρ; φησὶν, oi δύο cic σάρκα
υἱαν. Ἔποίει δὲ τοῦτο ἣ τῆς δμιλίας ἐπιθυμία, χαὶ
συνῆπτε τὰ γένη πρὸς ἄλληλα. Ταύτην ἀνελὼν ὅ
διάδολος τὴν ἐπιθυμίαν, χαὶ ἐφ᾽ ἕτερον ψμετοχετεύσας
, a. [τ 31:9) 43 , M 7 '
τρόπον, ἀπέσχισεν οὕτως ἀπ᾽ ἀλλήλων τὰ γένη, xai
, m "m
ἐποίησε τὸ ἕν δύο γενέσθαι μέρη, ἀπεναντίας τῷ τοῦ
D , M , m
Θεοῦ νόμῳ : ὃ μὲν γάρ φησιν,

ν ,
σονται οἱ δύο εἷς

c Unus ἢ παραληφθέντες. | Sic A. et marg. Savil,
recte. ]
4 ΓΑ. αὐτήν, €t paulo ante πολυσχεδῆ.

IN EPIST.

t 5 - 3 'N /

ὃ δὲ τὴν μίαν sig δύο διεῖλεν. ᾿Ιδοὺ πό-
m M ^

o μέρη: ταῦτα xat πρὸς

σάρχα μίαν"
λεμος εἷς. Πάλιν αὐτὰ τὰ δύ
αὐτοὺς xal πρὸς ἀλλήλους ἐξεπολέμωσεν * αἵ τε γὰρ
- - el M /
γυναῖχες JJ uec ὕόριζον πάλιν, οὐχ ἄνδρας ΤῊΣ
οἵ τε ἄνδρες χατά τε ἀλλήλων ἵσταντο, xal κατὰ τοῦ
γυναιχείου γένους, καθάπερ ἐν νυχτομαχία τινί " εἶδες
, M
δεύτερον xal τρίτον πόλεμον, καὶ τέταρτον καὶ πέμ--
- Δ Ἢ ὶ * μετὰ γὰρ τῶν εἰρημένων
πτον; ctt χαὶ ἕτερος " μετὰ γὰρ τῶν εἰρημέ
, 3 ^Y M
χαὶ εἰς τὴν φύσιν αὐτὴν παρηνόμησαν. Eme γὰρ
*3 / / Y /
εἶδεν ὃ διάδολος, ὅτι αὕτη μάλιστα συνάγει τὰ γένη
ΟῚ 7 Χ ^ N 5 “ὃ - ὃ ^t c 3
ἣ ἐπιθυμία, τὸν δεσμὸν ἐσπούδασε διαχόψαι, ὥστε οὔ
ω- Y , D L ^ M
τῷ 147; σπείρεσθαι μόνον χατὰ νόμον τὸ γένος διαλῦ-
ῸὉὉῃῇη Lad Ἂς
σαι, ἀλλὰ καὶ τῷ πρὸς ἀλλήλους ἐχπεπολεμῶσϑαι τὸ
M , ^ Y^
γένος καὶ στασιάζειν. Καὶ τὴν ἀντιμισθίαν, ἣν ἔδει,
m / 2) Er 2 € - 2 , υ͵
τῆς πλάνης αὐτῶν ἐν ἑαυτοῖς ἀπολαυιάνοντες. “Ὅρα
“ - -- τ 1
πῶς πάλιν ἐπὶ τὴν πηγὴν ἔρχεται τοῦ χαχοῦ, τὴν
Ὁ , A ^N m
ἀσέδειαν τὴν ἀπὸ τῶν δογμάτων, καὶ μισῦὸν τοῦτον
ΝᾺ ΩΝ , / 5 ^N ij Y
εἰναί φησι fis παρανομίας ἐχείνης. ᾿Επειδὴ γὰρ περὶ
δ M
γξέ ἔννης χαὶ χολάσεως λέγων: νῦν οὐχ ἐδόχει πιστὸς
/ M
εἶναι τοῖς ἀσεδέσι xal οὕτω ζῆν προαιρουμένοις, ἀλλὰ
Li Ὁ τ» τ ,
χαὶ χαταγέλαστος, δείχνυσιν ἐν αὐτῇ τῇ ἡδονῇ ταύτην
5 M , '
τὴν χόλασιν οὐσαν. Εἰ δὲ οὐχ αἰσθάνονται, ἀλλ᾽ ἥδον -
L4 M
ται, μὴ θαυμάσῃς * xol γὰρ xot ot μαινόμενοι χαὶ ot
Mj M co
φρενίτιδι χατεχόμενοι νόσῳ πολλὰ ἑαυτοὺς GOUXOUV-
2 Y / 4 ste irs; ^
τες, χαὶ ἐλεεινὰ πράσσοντες, ἐφ᾽ οἷς αὐτοὺς ἕτεροι δα-
^ m - , ^ 7
χρύουσι, γελῶσι χαὶ ἐντρυφῶσι τοῖς γινομένοις aot.
Ὁ M 5 , ΄
"AAX οὐ διὰ τοῦτό φαμεν αὐτοὺς ἀπηλλάχθαι χολά--

M

Ξ 3.) A ἐπ e i 35 τ δ.) γᾶλε Ζ
σεως; ἀλλὰ χαι οἱ αὐτὸ μὲν QUV τουτο ἐν χαλεπωτέρα

τὰ ^ " , S m e / NT
ἀπὸ τῶν νοσούντων, ἀλλ᾽ ἀπὸ τῶν ὑγιαινόντων δεῖ
E. Y 7 eti / ᾿ ᾿ , i
φέρειν τὰς ψήφους * ἐπεὶ τό γε παλαιὸν xat. νόμος εἰ-
γαι τὸ πρᾶγμα ἐδόχει, καὶ νομοθέτης τις παρ᾽ αὐτοῖς
οἰχέτας ἐχέλευσε μήτε " ξηραλοιφεῖν μήτε παιδερα-
στεῖν, τοῖς ἐλευθέροις τῆς προεδρείας παραχωρήσας
ταύτης. μᾶλλον δὲ "fis ἀσχημοσύνης. Ἀλλ᾽ Gutc οὐχ
eg ciporovny εἶναι τὸ πρᾶγμα; ἀλλ᾽ ὡς

σεμνὸν χαὶ μεῖζον ἢ ἢ x&v οἰκετῶν ἀξίωμα, τοῖς ἐλευ-

ἐνόμισαν "

θέροις ἐπέτρεψαν * “ xa τοῦτο ὃ σοφώτατος τῶν Ἂθη-
, ^c ^ [4 , 2 - / aM
ναίων δῆμος, χαὶ ὃ μέγας παρ᾽ αὐτοῖς Σόλων. Kot
ey c *i
ἕτερα δὲ πολλὰ τῶν φιλοσόφων βιόλία ταύτης ἄν τις
εὕροι γέμοντα τῆς νόσου - ἀλλ᾽ οὐ διὰ τοῦτο νενομιι-
σμένον εἶναι τὸ πρᾶγμά φαμεν, ἀλλὰ χαὶ τοὺς τὸν
νόμον δεξαμένους τοῦτον ΣΕ τῆ xo δακρύων ἀξίους
εἰναι πολλῶν. Ἃ γὰρ a πορνευόμεναι πάσχουσι γυ-

"p , ταῦτα χαὶ oücot* μᾶλλον δὲ ἐχείνων ἀθλιώ-

“πο

^ M
. Ταῖς μὲν p εἰ xoi παράνομος, ἀλλὰ κατὰ

τερ

nid ἡ E LPS WERE ͵ d :
φύσιν ἣ μίξις * αὕτη δὲ χαὶ "παράνομος, xat παρὰ

? ἔστι γὰρ xxt ἕτερος, Sic unus.

b ξηραλοιρεῖν unctione sicca uti, qualis extra balnea
sumebatur ab athletis et in Εν Hac vero servis
prohibebatur.

AD ROM.

HOMIL. IV.

497
duas divisit. Eccebellum unum.Rursusque has duas
partes, ut bellum et sibi ipsis et mutuo inferrent,

Β effecit: mulieres enim contumeliam inferebant mu-

lieribus, nec modo viris; viri quoque contra viros

insurrexerunt, et contra muliebrem sexum, quasi
in quadam nocturna pugna. Vidistin' secundum
et tertium bellum ; imo et quartum et quintum?

Est enim et aliud : nam cum supradictis, in ipsam

quoque naturam inique egerunt. Ubi vidit enim

diabolus hanc concupiscentiam sexus maxime co-
pulare, hoc vinculum discindere nisus est: ita
ut non tantum ex defectu seminis genus dissolve-
retur, sed etiam ex eo, quod bellum sibi mutuo
inferrent et altercarentur. Et mercedem, quam
oportuit, erroris sui in. semetipsis recipientes.
Vide quomodo rursum ad fontem mali veniat,
impietatem nempe ex dogmatibus ; et hanc merce-
dem esse dicit iniquitatis illius. Quia. enim. de
gehenna et supplicio loquens, impiis et ita vivere
volentibus non videbatur nunc fide dignus esse,
imo potius ridiculus, ostendit in ipsa voluptate hoc
supplicium esse. Quod si id non sentiant, imo sibi
placeant, ne mireris: nam furentes et qui phreni-
tide capti sunt, se multum lzdentes et miserabilia
facientes, dum FUR lacrymas excitant, rident ac
de gestis a se lzetantur. Sed non 1deo dicimus illos

a supplicio exemtos, sed ideo in graviore damno

et poma versari quia quo 1n statu sint nesciunt,

Non enim ab zgris, sed a benevalentibus calculum

ferri oportet : quandoquidem antiquitus res et in

legem versa videbatur, et quidam legislator apud
illos jusserat, ne quis servus apud illos vel unctio-
ne sicca uteretur, vel pueros amaret ; liberis tan-
tum hanc praerogativam, vel potius hanc turpitu-
dinem concedens. Attamen illi non turpitudinem
esse putabant; sed rem honestam et majorem,
quar ferret servorum conditio, liberis illam con-
cesserunt : et hoc sapientissimus Atheniensium po-
pulus, et magnus apud illos Solon. Et alios quoque
multos philosophorum libros hoc. morbo plenos

reperias : neque tamen ideo rem esse statutam di-

cimus, sed eos, qui hanc accepere legem, miseros

et lacrymis dignos esse multis. Eadem enim hi

457 patiuntur, quie mulieres fornicantes ; imo ct mi-

^ serabiliora. Illarum enim coitus, etsi illegitimus,se-

cundum naturam tamen est; hic vero et illegiti-
mus ct contra naturam. Etiamsi enim nec gehenna

E

i
aJ
e
uv
ai
M
SW.
2
Ὁ
Ὁ
ἘΠΕῚ

JOANNIS

esset, nec supplicit comminatio, hoc omni suppli-
cio pejus esset. Quod si id ipsis placeat, augmentum
supplicii narras mihi, Neque enim, si quem vide-
rem nudum currentem toto corpore fedatum ex
luto, nec pudore affectum, sed sibi gratuiantem,
gratularer et ego ipsi : imo potius illum deplora-
rem, quod non ipse sentiret se turpiter agere. Ut
autem contumeliam evidentiorem reddam, liceat
mihi aliud vobis exemplum afferre. Si quis virgi-
nem in thalamo versantem damnaret, ut cum brutis
animalibus commisceretur , illa vero 1n tali coitu
delectaretur : annon ideo lacrymis dignior esset,
quod non posset ab hoc morbo liberari, imo nec
illum sentire? Id certe nemini non palam est.Si au-
tem grave illud sit, hoc non minus grave : nam a
suis contumelia affici, miserabilius est, quam ab
alienis. Hos ego homicidis pejores- dico : melius
quippe est mori, quam sic contumelia affectum
vivere. Homicida enim animam a corpore separat;
hic vero animam cum corpore perdit. Et quodcum-
que dixeris peccatum, non zquale dixeris huic
iniquitati : el si 11, qui hzc patiuntur, rei sensum
haberent, millies mori przoptarent, ne hoc pate-
rentur.

Nihil est,'nihil utique est hac. contumelia
irrationabilius et gravius. S1 enim de fornicatione
loquens Paulus, dicebat: Omze peccatum, quod-

cumque fecerit homo , extra corpus est; qui,

vero fornicatur, in proprium corpus peccat;
quid dixerimus de hac insania, quz tanto deterior
est fornicatione, quanto dici nequit? Neque enim
hoc tantum dico, quod factus sis mulier, sed etiam
quod cesses esse vir, neque mutatus sis in istam
naturam, neque illam serves quam habuisti ; sed
utriusque communis proditor effectus sis, et di-
gnus qui a viris et mulieribus expellaris et lapi-
deris, utpote qui utrumque sexum injuria affece-

.ris. Et ut ediscas quantum hoc sit : si quis acce-

dens offerret tibi, se ex homine te canem esse fa-
cturum, annon illum ut perniciosum effugeres?
Atqui te non canem ex homine fecisti , sed ani-
mal cane longe vilius : canis quippe utilis est,
amasius vero ad nihil utilis. Quid autem, quaeso
te, 51 quis comminaretur effecturum se ut viri pa-
rerent, annon ira repleremur? At nunc ecce longe
graviora faciunt, qui tantopere insaniunt: non enim
par res est in mulierem mutari, et virum manentem
mulierem fieri ; 1mo ncque hoc neque illud. Quod
si aliunde mali tanti magnitudinem scire velis,

Alius παρανομίας χείρων ἐστίν.

CHRYSOST.

B

C

b

ARCHIEP. CONSTANTINOP.,

φύσιν. Εἰ γὰρ μὴ γέεννα ἦν, μηδὲ χόλασις ἠπείλητο,
τοῦτο πάσης χολάσεως χεῖρον ἦν. Εἰ δὲ ἥδονται, τὴν
προσθηχὴν uot λέγεις τῆς τιμδορίας. Οὐδὲ γὰρ εἴ τινα
εἶδον ee τρέχοντα, βορδόρῳ τὸ σῶμα ἀνακεχβίο-
σμένον ἅπαν, εἶτα οὐχ ἐγκαλυπτόμενον, ἀλλὰ χαὶ
ἐγκαλλωπιζόμενον, συνήσθην ἂν αὐτῷ, ἀλλὰ xo μᾶλ-
λον ἂν αὐτὸν ἐθρήνησα, ὅτι οὐδὲ αἰσθάνεται ἄσχημο-
γῶν. Ἵνα δὲ xai σαφεστέραν δείξω τὴν ὕδριν, ἀνά-
σχεσθέ μου χαὶ ἑτέρου παραδείγματος. Εἰ γὰρ παρ-
θένον τις χατεδίχκασε θαλαμευομένην ἀλόγοις μιγῆναν
ζώοις, εἶτα ἥδετο ἐκείνη τῇ αἱἵξει, οὐ διὰ τοῦτο μά-
λιστα δακρύων zy ἀξία, ὅτι οὐδὲ ἀπαλλαγῆναι τῆς
νόσου ταύτης ἠδύνατο τῷ μηδὲ αἰσθάνεσθαι τῆς νό-

σου ; ΠΙαντί που δῆλόν ἐστιν. Εἰ δὲ ἐχεῖνο χαλεπὸν,

ἊΝ -» A Li
οὐδὲ τοῦτο ἔλαττον ἐχείνου " τὸ γὰρ ὑπὸ τῶν οἰχείων
ὑόρίζεσθαι Russ EE ud τοὺ παρὰ τῶν ἀλλοτρίων.

rp

Τούτους ἐγὼ xoi eii d χείρους εἶναί φημ" χαὶ
γὰρ βέλτιον ἀποθανεῖν, ἢ ε ζῆν το, οὕτως. Ὁ

μὲν γὰρ ἀνδροφόνος τὴν ψυχὴν ἀπὸ τοῦ Gute

ME

/ *

Usu οὗτος δὲ τὴν ψυχὴν μετὰ τοῦ σώματος
, ^ Y € , $5 «NN δ
ἀπώλεσε. Καὶ ὅπερ ἂν εἴποις ἁμάρτημα,, οὐδὲν ἴσον

- Du , ,
s τῆς παρανομίας ταύτης * xal εἰ ἐπησθάνοντο
^ , ,
τῶν ἐφ es οἵ 7 TUNE ες, μυρίους ἂν χατεδέξαντο
θανάτους, ὥστε μὴ τοῦτο παθεῖν.
ὦ E ,
Οὐ γάρ ἐστιν, οὐχ ἔστι ταύτης τῆς ὕόρεως ἀλογώ-
,ὕ ᾿ , Y 1 ,
τερόν τε xai χαλεπώτερον. Εἰ γὰρ περὶ πορνείας δια-
^ , τω --᾿ [^
λεγόμενος ὃ Παῦλος ἔλεγεν, ὅτι Πᾶν ἁμάρτημα, ὃ
m ,
ἐὰν ποιήσῃ ἄνθρωπος, ἐχτὸς τοῦ σώματός ἐστιν ὃ
δὲ , 5 M y D € /, 7 9 zi
& πορνεύων si; τὸ ἴδιον σῶμα ἁμαρτάνει" τί ἂν εἴ-
τ , τ 9? Ny
ποιμεν περὶ τῆς μανίας ταύτης, ἣ τοσοῦτον ? πορνείας
7 5 M c 2^3 Y 5 - ΝΑ ^ m
χείρων : ὅσον οὐδὲ ἔστιν zs Οὐδὲ quo τοῦτο

Aéyen μόνον, ὅτι γέγονας γυνὴ , ἀλλ᾽ ὅτι ἀπώλεσας xat

Ε

τὸ εἶναι ἀνῇρ, χαὶ οὔτε εἰς ταύτην east τὴν tus
σιν, οὔτε ἣν εἶχες διετήρησας, ἀλλὰ χοινὸς ἑχατέρας
ἐγένου προδότης, χαὶ παρὰ ἀνδρῶν χαὶ γυναιχῶν
Υ̓» 5 , M , [:4 € "8 5»
ἄξιος ἐλαύνεσθαι xo χαταλεύεσθαι, ἅτε ἑχάτερον ἀδι-
7 Y , icd / €** RS ΔΘ »
χήσας vo γένος. Καὶ ἵνα μάθης ἡλίκον τοῦτό ἐστιν, εἴ
^ * , s
τις ἐλθὼν 2 ἐπηγγέλλετο ἐξ ἀνθρώπων χύνα ποιεῖν σε ἢ
ἄρα OUX ἂν ὡς λυμεῶνα ἔ ἔφυγες: Ἂλλ᾽ ἰδοὺ οὐ χύνα ἐξ
Pee ud σαυτὸν ἐποίησάς, ἀλλὰ τὸ τούτου ζῶον

ἀτιμότε spo : ce γὰρ εἰς £059 ἐπιτήδειον, ὃ δὲ

ΟῚ Ὁ»

^

ἡταιρηχκὼς οὐδαμοῦ χρήσιμος. Τί δὲ, εἶπέ μοι, εἴ τις
ἠπείλει ποιεῖν τίκτειν ἄνδρας xa λοχεύεσθαι, οὖκ ἂν
ἐπλήσθημεν θυμοῦ: ᾿Αλλ᾽ ἰδοὺ νῦν χαλεπώτερα ἕαυ-
τοὺς χατειργάσαντο οἵ τὰ τοιαῦτα λυττῶντες " οὗ γάρ
ἐστιν ἴσον εἷς γυναιχείαν μεταδαλεῖν φύσιν, χαὶ μέ-
» , - D ^N , r e
γοντα ἄνδρα γενέσθαι γυναῖχα, μᾶλλον δὲ μκνήτε τοῦτο
uijve ἐχεῖνο. Εἰ δὲ βούλει χαὶ ἑτέρωθεν μαθεῖν τοῦ

" M M » ΒΕ , M
χαχοὺ τὴν ὑπερδολὴν, ἐρώτησον τίνος ἕνεχεν τοὺς cü-

IN EPIST.

^ / e b / hel
γούχους ποιοῦντας χολαάζουσιν oi " νομοθέται, xot
Y e e , τὶ MB e , E! e A ,
tio", ὅτι δι’ οὐδὲν ἕτερον πάντως, ἢ ὅτι τὴν φύσιν
2 , , 5NY 5^ m 3 “
ἀχρωτηριάζουσι. Καίτοι γε οὐδὲν ἀδικοῦσιν ἐχεῖνοι
τοσοῦτον - ἐγένοντο γὰρ oi ἅ ἀκρωτηριασθέντες xal
ἢ Y : .- , ,
μετὰ τὸν ἀκρωτηριασμὸν πολλαχοῦ χρήσιμοι" ἀνθρώ-
που δὲ πεπορνευμένου οὐδὲν ἀχρηστότερον γένοιτ᾽ dv:
πον e / 3333 UN S SE e»
οὗ γὰρ ἣ ψυχὴ μόνον, ἀλλὰ καὶ τὸ σῶμα τοῦ τὰ τοιαῦ-
τὰ παθόντος ἄτιμον χαὶ ἄξιον ἐλαύνεσθαι πανταχό-
Ocv. IIé " / TP : Et 3bve£vin
εν. Πόσαι γέενναι τούτοις ἀρχέσουσιν ; Ei δὲ γεέννης
χαταγελᾷς ἀχούων xa ἀπιστεῖς, ἐχεῖνο τὸ πῦρ ἀνα-
L E “7 NEN E E Y 32
μνήσθητι τῶν Σοδόμων * εἴδομεν γὰρ, εἴδομεν xoi ἐν
M , , L - T 3 M A] i
τῷ παρόντι βίῳ γεέννης εἰκόνα. ᾿Επειδὴ γὰρ πολλοὶ
τοῖς μετὰ τὴν ἀνάστασιν ἔμελλον διαπιστεῖν, νῦν
ἀχούοντες πῦρ ἄσόεστον εἶναι, ἀπὸ τῶν παρόντων αὖ-
τοὺς ἐσωφρόνισεν. ὃ Θεός. Τοιοῦτος γοῦν ἐστιν ὃ Σο-
δόμων ἐμπρησμὸς χαὶ ἣ πυρπόλησις ἐχείνη " καὶ
ἴσασιν οἱ παραγενύμενοι, καὶ τῇ θέα τὴν πληγὴν ἐχεί-
νην τὴν θεήλατον χαὶ τῶν ἄνωθεν χεραυνῶν τὸ ἔργον
I 5 N ,
ἰδόντες. 'Évvonov ἡλίκον ἐστὶ τὸ ἁμάρτημα, ὡς βιά-
σασθαι χαὶ πρὸ χαιροῦ τὴν γέενναν φανῆναι. ᾿ἸἸὑπειδὴ
h D -
γὰρ πολλοὶ τῶν λόγων κατεφρόνουν, διὰ τῶν ἔργων
2 - X 3 7 3A. δ 3 ὮΝ tf € Y c
αὐτοῖς τὴν ἐχείνης εἰχόνα ἐπέδειξεν ὃ Θεὸς καινῷ τινι
, Καὶ «à /Sot KON MSMIEME 2 2)
τρόπῳ. Καὶ γὰρ παράδοξος ἦν ὃ ὑετὸς ἐχεῖνος, ἐπειδὴ
xoi παρὰ φύσιν ἣ μίξις" καὶ xavéxÀucs τὴν γῆν,
» ^Y ^ n AM bus? T-] J P '
ἐπειδὴ xa τὰς ἐχείνων ψυχὰς ἣ ἐπιθυμία. Διὸ καὶ
ἀπεναντίας ἦν 6 "ἢ δετὸς τῷ συνήθει " οὐ γὰρ μόνον o0
διήγειρε τὴν ie iu iis γῆς diis τὴν τῶν καρπῶν
γένεσιν, ἀλλὰ χαὶ πρὸς τὴν ὑποδοχ ἣν αὐτὴν τῶν σπερ-
μάτων ἄχρηστον ἐποίει. Τοιαύτη γὰρ ἦν ἣ μίξις τῶν
/,
ἀνδρῶν τῆς γῆς Σοδόμων, τὸ τοιοῦτον σῶμα ἀχρηστό-
τερον ἀποφαίνουσα. Τί γὰρ ἀνδρὸς πεπορνευμένου
E! m 7 “ἡ
μυσαρώτερον; τί δὲ ἐναγέστερον ; "XY τῆς μανίας, ὦ
m - 7
τῆς παραπληξίας" πόθεν εἰσεκώμασεν ἣ ἐπιθυμία
αὕτη, τὰ τῶν πολεμίων διατιθεῖσα “ τὴν ἀνθρωπίνην
φύσιν, μᾶλλον δὲ xo ἐκείνων χαλεπωτέρα, ὅσῳ xoi
5, , "US
ψυχὴ σθιβαμος ἀμείνων ; Ὦ χαὶ ἀλόγων ὑμεῖς ἄνθη
τότεροι, καὶ χυνῶν ἀναιδέστεροι. Οὐδαμοῦ γὰρ τοιαύ-
τὴ μίξις vup: ἐχείνοις, ἀλλ᾽ ἐπιγινώσχει τοὺς ἰδίους
ὅρους ἢ φύσις" ὑμεῖς δὲ χαὶ τῶν ἀλόγων ἃ ἀτιμότερον τὸ
γένος εἰργάσασθε “ τὸ ᾿ὀμετεθου καθυύρίζοντες. Πόθεν
οὖν ταῦτα ἐτέχθη τὰ A Ἀπὸ τρυφῆς, ἀπὸ τοῦ
μὴ εἰδέναι Θεόν - ὅταν γὰρ ἐχδάλωσί τινες αὐτοῦ τὸν
* ^ M y
φύθον, πάντα οἴχεται λοιπὸν τὰ xad.

ι

s FILE ὃ ^ rA ». 3» ha
I» ουν μὴ TOUTO γξνηται , ἔχωμεν προ Roy
21

ἀχριδὴ τὸν τοῦ Θεοῦ φόδον. Οὐδὲν γὰρ, οὐδὲν οὕτως

5» Li » € Χ , ,
ἀπόλλυσιν ἄνθρωπον, ὡς τὸ ταύτης ἐχπεσεῖν τῆς ἀγ-

^

b Alii νομοθέται. καὶ διὰ
ἃ. Al. ἀποτμηθέντες.
b Alius ὑετὸς τῆς συνήθους φορᾶς. οὐ γάρ. Que lecto
non spernenda,

Agi

AD ROM.

HOMIL. 1V. 499
interroga cur legislatores puniant illos, qui eu-
nuchos faciunt ; et disces non alia de causa, quam

,;s quod. naturam exscindant οἱ minuant. Atqui. illi

A non tantum injuriz inferunt ; nam exsecti illi ple-
rumque post excisionem utiles fuerunt : viro au-
tem in meretricem converso nihil inutilius fuerit :
neque enim anima solum, sed etiam corpus viri
talia passi, ignominia plenum est, et dignum quod
undique pellatur. Quot gehenne illis sufficient?
Si vero gehennam audiens rides et incredulus es,
recordare ignis illius Sodomorum : vidimus enim,
vidimus et in presenti vita gehennz imaginem.
Quia enim multi iis, que resurrectionem sequen-

B tur, fidem habituri non erant, nunc audientes
ignem inexstinguibilem esse, Deus illos a praesen-
tibus ad sanam mentem reduxit. Talis igitur est
Sodomorum ignis et incendium : et sciunt illi, qui
eo se contulerunt, et plagam illam divinitus im-
missam et supernorum fulminum opus viderunt.
Cogita quantum sit peccatum, quod vel ante tem-
pus gehennam apparere coegerit. Quia enim multi
verba illa despiciebant, gehennze imaginem novo
modo ostendit illis Deus. Etenim stupenda erat
pluvia illa, quia coitus ille praeter naturam erat;

€ et inundavit terram, quia illorum etiam animas
concupiscenüa inundaverat. Ideo consuetudini
contraria erat pluvia : non modo enim terrz vi-
scera non excitavit ad fructus proferendos, sed il-
lam ad seminum susceptionem ineptam reddidit.
Talis enim erat coitus virorum in terra Sodomo-
rum, tale corpus inutilius reddens. Quid enim
viro meretricem agenti exsecrabilius et infamius ὃ
O furorem! o stuporem! Quomodo hec concu-
piscentia grassata est, quz humanam naturam
quasi hostes bello invasit; imo hostibus ipsis tanto
molestior, quanto anima melior est corpore? O vos

D irrationabilibus irrationabiliores, et canibus im-
pudentiores! Nusquam enim apud illos talis
coitus, sed natura suos terminos agnovit; vos
vero genus vestrum ignobilis effecistis per
injuriam tantam. Undenam hac orta sunt ma-
la? A voluptate, ab eo quod Beum non cognosce-
retis: cum enim quidam ejus timorem cjecerint,
omnia demum bona avolant.

4. Ne igitur 1d accidat, timorem Dei assidue
pra oculis habeamus. Nihil enim, nihil ita homi-

E nem perdit, ut cum a tali excidit ancora, neque

c Alius τῇ ἀνθρωπίνη züszt.
d [ A. et marg. Savil. τὸ Zi

αὔτα χαὶ δι᾿ ἀλλήλους ὑδρίξοντες.

τερον) χαὶ ὑδρίξοντες τοι-

]

500 S. JOANNIS CHRYSOST.

ita illum servat, ut si perpetuo illuc respiciatur.
Nam si hominem prz oculis habentes, segniores
sumus ad peccata admittenda ; imo szpius famulos
modestiores reverentes, nihil absurdi facunus, co-
gita quanta fruemur securitate, si Deum pra ocu-
lis habeamus. Nusquam enim nos diabolus ita af-
fectos invadet, utpote qui inutiliter laboraret : si
vero extra vagantes, et sine freno circumeuntes vi-
derit, a nobis arrepto initio ubique nos deinceps a ,
grege dejicere poterit. Et quod inter servos ignavi
in foro patiuntur, qui ministeria necessaria relin-
quunt, pro quibus ab heris missi fuerant, temere
et sine causa 115 qui superveniunt hzrentes, et
otium ibi consumentes : hoc et nobis accidit, cum
a praceptis Dei discedimus. Stamus enim dein-
ceps divitias admirationi habentes, et pulchritu-
dinem cerporis, et czetera quee nihil ad nos atti-
nent : quemadmodum illi servi mendicantibus
prestigiatoribus, qui mirabilia patrant, atten-
dunt ; deinde cum tardius redeunt, domini plagis
excepti extremas dant pcenas. Mulu vero proposi-
iam viam pretormittunt, alios qui indigne se age-
bant sequentes. Sed nos ne hoc faciamus : etenim
missi sumus ad multa qu: urgent perficienda ;
et si missis illis stemus, inutilia illa hianti ore re-
spicientes, omni tempore nobis frustra insumto,
extremas dabimus poenas. Si enim te exercere ve-
lis, habes quz mirari debeas, et ad quz inhiare
omni tempore possis, quz» non risu, sed admira-
tione et laudibus multis digna sunt : quemadmo-
dum contra is, qui ridicula admiratur, ipse talis
erit, et risum movente deterior : quod. ne tibi ac-
cidat, cito resilias. Quid, quzso, stas divitiis 1n-
hians? quid admirabile vides, quod. possit oculos
tuos detinere? equos auro ornatos, famulos, alios
barbaros, alios eunuchos, splendidas vestes, ani-
mam in his emollitara, sublatum supercilium, cir-
cumcursationes, tumultus? An haec admiratione
digna? in quo autem differunt hi a mendicis sal-
tantibus et sibilantibus in foro? Nam et hi multa
virtutis fame detenti, choream ducunt illa ridicu-
liorem, acti et circifnacti, nunc ad lautas mensas,
nunc ad diversorium amasiarum mulierum, nunc
ad adulatorum et parasitorum agmina. Si vero au-
rum gestant, idco maxime miserabiles sunt, quia
illa, quz nihil ad se attinent, magis sibi cure sunt.

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

χύρας" sees οὐδὲν σώζει; ὡς τὸ διηνεχῶς ἐχεῖ βλέ-
πειν. Εἰ γὰρ ἄνθρωπον ἔχοντες πρὸ ὀφθαλμῶν, ὀχνη-
ρότεροι γινόμεθα περὶ τὰ ἁμαρτήματα, πολλάκις δὲ
xo οἰχέτας ἐρυθριάσαντες ἐπιεικεστέρους, οὐδὲν πράτ-
τοιεν ἄτοπον, ἐννόησον πόσης ἀπολαύσομεν ἀσφα-
λείας, τὸν Θεὸν πρὸ ὀφθαλυῶν ἔχοντες. Οὐδαμοῦ γὰρ
ὃ διάδολος fjuiv οὕτω διαχειμένοις ἐπιθήσεται, ἅτε
ἀνόνητα πονῶν ἂν δὲ πλανωμένους ἔξω, χαὶ dee
59 χαλινοῦ περιιόντας (9n, παρ᾽ ἡμῶν λαδὼν τὴν ἀρχὴν,

y vaso λοιπὸν ἣ uc ἀποδουχολῆσαι ——— ται. Καὶ

ὅπερ ol ῥάθυμοι τῶν οἰχετῶν πάσχουσιν ἐπ᾽ ἀγορᾶς,
} Y , ^ J
τὰς μὲν ἀναγκαίας ἀφέντες διαχονίας, ἐφ᾽ ἅς εἶσιν
M e m e S 35. ὦ
ἀπεσταλμένοι παρὰ τῶν δεσποτῶν, ἁπλῶς δὲ χαὶ elx,
» , X M
τοῖς παρεμπίπτουσι οὐ τ θούριος, , χαὶ τὴν σχολὴν
ἐχεῖ χαταναλίσχοντες, τοῦτο χαὶ ἡμεῖς ὑπομένομεν,
ὅταν ἀποστῶμεν τῶν ἐπιταγμάτων τοῦ Θεοῦ. Ἕστή-
Y ^ ^ "A v τ o H
χαμεν γὰρ λοιπὸν πλοῦτον θαυμάζοντες, καὶ χάλλος
, ES, V M NEU LR.
σώματος, xul τὰ ἄλλα τὰ μηδὲν πρὸς ἡμᾶς, ὥσπερ
ἐχεῖνοι οἵ οἰκέται τῶν ἐπαιτῶν τοῖς θαυματοποιοῦσι
A E 2 , [, P4 Pj MEET. /
προσέχουσιν, εἶτα ἐλθόντες βραδέως, οἴκοι τὰς ἐσχά -
M
τας ὑπομένουσι πληγάς. Πολλοὶ δὲ xai τὴν 690v τὴν
, c , M c
προχειμένην παρῆλθον, ἑτέροις τοιαῦτα ἀσχημονοῦσιν
-“ Y Y E - -
ἀχολουθοῦντες. Ἀλλὰ μὴ ἡμεῖς τοῦτο ποιῶμεν" χαὶ
A , 4) 397 23 M Ld /,
γὰρ ἀπεστάλμεθα ἀνύσαι πολλὰ τῶν χατεπειγόντων;
- - , M ,
x&y ἀφέντες ἐχεῖνα στῶμεν χεχηνότες πρὸς τὰ ἀνό-
γητα ταῦτα, ἀναλωθέντος ἡμῖν τοῦ καιροῦ παντὸς
5.ϑ. ὦ ι 7 A 3 n AA ΔΙ 3 M
EUEQEESU Dire VP CIVI ONE δώσομεν δίκην. Et γὰρ

J

xat ἀσχολεῖν βούλει σαυτὸν; ἔχεις ἃ. θαυμάζειν p
Aste, xat περὶ ἃ χεχηνέναι πάντα τὸν χρόνον - ἅπερ
ΜῊ - Y ,ὔ WC ,
οὗ γέλωτός ἐστιν ἀξια, ἀλλὰ θαύματος xat ἐπαίνων
“ NEC
πολλῶν, ὡς 8 ys τὰ χαταγέλαστα θαυμάζων, xoi αὖ-

. D τὸ m ,
ὃς 3 ἔσται τοίουτος . χαὶ του γελωτοποιοῦντος χειρῶν ;

c d,

^ , A 1
ἵνα c πάθης, ἀποπήδησον ταχέως. Τί γὰρ χαὶ
γχας, εἶπέ μοι, πρὸς τὸν πλοῦτον χεχηνὼς χαὶ

(a Oo
q
d

νεπτερωμένος: τί θαυμαστὸν δρᾷς καὶ ἱκανόν σου τοὺς

- m€— el A

bees χατασχεῖν τοὺς χρυσοφοροῦντας ἵππους, Xat
* ' N M ,

τοὺς οἰχέτας τοὺς μὲν͵ βαρύάρους, τοὺς δὲ εὐνούχους,

Al M εἶ Y
xal τὰ ἱμάτια τὰ πολυτελῆ, καὶ τὴν καταμαλαχιζο-

o. Q,

3

΄,
μεντν EV τού τοις Vopiv, xot τὴν ἀνεσπασμένην ὀφρὺν,

χαὶ τὰς περιδρομὰς, χαὶ τοὺς θορύθους: Καὶ ποῦ

τ “Ἐπ , AW ἘῚἸ c E] E ,
ταῦτα ἄξια θαύματος; τ' δὲ οὗτοι τῶν ἐπαιτῶν διεστή-
. E , ΩΝ
χασι τῶν ὀρχουμένων, χαὶ συριζόντων ἐπὶ τῆς ἀγο-
- i ὍΣ ΟΣ o — c ES ^
Qc; Καὶ γὰρ xoi οὗτοι πολλῷ τῷ λιμῷ τῆς ἀρετῆς

/ , cS ,
χατεχόμενοι, χορεύουσιν ἐχείνων χορείαν χαταγελα-

/ ΩΡ
στοτέραν, ἀγύμενοι xal περιαγόμενοι, νῦν μὲν εἰς

ol : : UN - I Ξε εν Ἐν MN MEO UE PE dS z
Diviia- Ne mihi vestimenta illorum respicias, sed eorum τραπέζας πολυτελεῖς, νῦν δὲ εἰς ἑταιριζομένων qu

dme : Asi 1 of 2 AS E 0r b , ^ εἰ
Mm. usus τ τ τ ἢ retege, et perpende annon mille sit vul- — VXtx6v καταγώγιον, vov εἰς P χολάχων ἕσμοὺς xat

Y
Y

^
Ó
^
ó

malusquam Ἷ Ξ EY ; E: *

miseriam neribus confossa, et laceris pannis induta, annon παρασίτων πλῆθος. Et δὲ ypuc PE διὰ τοῦτο
inferat. . . o3 “15 mm

25 sit deserta et sine patrocinio. Quae utilitas illius — μάλιστα ἐλεεινοὶ, ὅτι τὰ uo δὲν πρὸς αὐτοὺς περισπού-

a ἔσται πολλάχις τοιοῦτος , 510 quidam, b χρλάχων δῆμον, sic alius.

IN EPIST.

^ » Ὁ δ , J ' ,
δαστα αὐτοῖς “ μᾶλλόν εἰσι. M7, γάρ μοι τὰ ἱμάτια
ἴδης, ἀλλὰ ἀνακάλυψον αὐτῶν τὴν ψυχὴν, καὶ σχόπη-
σον εἰ μιὴ μυρίων γέμει τραυμάτων, xa ῥάχια περι-
M4
θέδληται, χαὶ ἔστιν ἔρημος χαὶ Érdenpicunco Ti
οὖν ὅς φελος τῆς ἔξω μανίας; Καὶ γὰρ πολλῷ desi
πένητα εἶναι ἐν ἀρετὴ ζῶντα, ἢ βασιλέα ὄντα μετὰ
, € ' NI , , € m , ,
πονηρίας. Ὃ μὲν γὰρ πένης παρ᾽ ἑαυτῷ ἀπολαύει
-— “ἂν M EX - ἃ N 083 “Ὁ vv fz
πάσης τῆς χατὰ ψυχὴν τρυφῆς, xat οὐδὲ τῆς ἔξωθεν
2 , , s M YN ω € NY
αἰσθάνεται πενίας διὰ τὸν ἔνδον πλοῦτον " ὃ δὲ βασι-
λεὺς τρυφῶν ἐν τοῖς οὐδὲν αὐτῷ προσήχουσιν, ἐν τοῖς
(cca αὐτῷ διαφέ λάζεται, “ἐν ψυχῇ xol
μάλιστα αὐτῷ διαφέρουσι κολάζεται, “ἐν ψυχῇ
λογισμοῖς καὶ τῷ συνειδότι, τοῖς ἐχεῖ συναποδημοῦσιν
αὐτῷ. Ταῦτ᾽ οὖν εἰδότες, τὰ μὲν ἱμάτια ἀποθώμεθα
Ἁ E E] , *& 9 N M M τι ,
Tk χρυσᾶ, ἀνελώμεθα δὲ ἀρετὴν xai τὴν £x ταύτης
ἡδονήν. Οὕτω γὰρ καὶ ἐνταῦθα καὶ ἐχεῖ πολλῆς [Γἀπο-
λαύσομεν τῆς τρυφῆς; [καὶ τῶν ἐπηγγελμένων ἐπι-

AD ROM.

^460

501

externz insani? Multo melius est pauperem essc
et in virtute vitam ducere, quam cum nequitia rc-
gem esse. Pauper enim apud 56 omni secundum
animam voluptate fruitur, neque in sensum venit
illius externe. paupertatis, ob. internas divitias :
rex vero in delicüis vivens, in iis, quze non 1psi
congruentia sunt, in iis quz maxime ad ipsum at-
tinent cruciatur, in anima, in cogitationibus, in
conscientia, quz? una secum illo commigrabunt.
Hac igitur cum sciamus, vestimenta quidem au-
rea deponamus, virtutem. assumamus et volupta-
tem ex illa partam. Sic enim et hic et illic multa
fruemur voluptate, [ et promissa consequemur
bona,] gratia et benignitate Domini nostri. Jesu
Chrisü, quicum Patri et Spiritui sancto gloria,
honor, imperium, nunc et semper, et in secula 58--

HOMIL. V.

τύχωμεν ἀγαθῶν 1, χάριτ' καὶ φίλανθρ ρωπίᾳ τοῦ Κυ- 4 culorum. Amen.

ρίου ἡμῶν ᾿[ησοῦ Χριστοῦ, μεθ’ οὗ τῷ Πατρὶ xot τῷ

€ ? , NY Y , D ^ 2 ὶ M

ἁγίῳ Πνεύματι δόξα, τιμὴ, χράτος νῦν xot ἀεὶ xat
H ω E , ,

εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

χ

305 τῆς ἔξωθεν πενίας αἰσθανόμενος διὰ τὸν

* Alii ἐν τῇ ψυχῆ αὐτοῦ καὶ τῷ συνειδότι.

f [ἀπολαυσόμεθα À. Vide ad p. 757, A ]

OMIAIA «΄.

" M , H b! »
Καθὼς οὐκ ἐδοχίμασαν τὸν Θεὸν ἔχειν ἐν ἐπιγνώσει,
IS ^ 5 ^ ? 2 , m -
παρέδωχεν ὃ Θεὸς αὐτοὺς εἰς ἀδόχιμον νοῦν, ποιεῖν
M Y ,
τὰ Uf, κάθηχοντα.

“Ἵνα μὴ δόξῃ αὐτοὺς αἰνίττεσθαι, ἐπὶ πολὺ τῷ τῆς
παιδεραστίας ἐνδιατρίξων λόγῳ, μετέδη * λοιπὸν ἐφ᾽
ἕτερα εἴδη ἁμαρτημάτων" διὸ xal ἐφ᾽ ἑτέρων προσώ-
πων προάγει τὸν λόγον ἅπαντα. Καὶ ὥσπερ ἀεὶ τοῖς
πιστοῖς διαλεγόμενος περὶ ἁμαρτημάτων, χαὶ βουλό-
μενος ταῦτα δεῖξαι φευχτὰ, παράγει εἰς μέσον τὰ ἔθνη,
λέγων " Μὴ ἐν πάθει ἐπιθυμίας, χαθάπερ καὶ τὰ λοιπὰ
ἔθνη τὰ μὴ εἰδότα τὸν Θεόν - καὶ πάλιν, Μὴ λυπεῖσθε,
ὥσπερ οἵλοιποὶ οἵ μὴ ἔχοντεξε ἐλπίδα" οὕτω xa ἐνταῦθα

δείχνυσιν ἐχείνων τὰ ἁμαρτήματα ὄντα, χαὶ πάσης
αὐτοὺς ἀποστερεῖ σθγγνώμης: οὐ γὰρ ἀγνοίας, ἀλλὰ
μελέτης εἶναί φησι τὰ τολμήματα. Διόπερ οὐχ εἶπε,
χαὶ χαθὼς οὐχ ἔγνωσαν; ἀλλὰ, Καθὼς οὐχ ἐδοκίμασαν
τὸν Θεὸν ἔχειν ἐν ἐπιγνώσει" χρίσεως, διεφθαρμένης
χαὶ φιλονειχίας μᾶλλον, οὗ αὐ σοι γῆς λέγων εἶναι
τὸ ἁμάρτημα, xol δεικνὺς οὐχὶ τὴς σαρχὸς; χαθώς

* [λοιπὸν χαὶ ἐφ᾽ ἕτερα À.]

Β

C

HOMILIA V.

Gar. Ll. v. 38. Sicut non probaverunt Deum
habere in notitia , tradidit eos Dominus
in reprobum sensum , ut facerent ea quc
non conveniunt.

1. Ut ne videretur illos subindicare, postquam
diu circa puerorum amorem versatus fuerat , ad
alia deinde peccatorum genera transivit : ideoque
ad alias personas totum sermonem transfert. Ac

"sicuti semper, cum fidelibus de peccatis verba fa-

ciens , et illa fugienda esse volens commonstrare,
gentes in medium producit , dicens : /Voz in pas-

r. Thess.d.
sione desiderii , sicut et relique gentes , quc 5-

Deum non noverunt : et rursum, /Ve contriste- Ibid. v. 13.

mini, sicut et cceteri , qui spem non habent :
sic et hoc loco illorum. peccata exhibet , illosque
ab omni venia deturbat : non enim per ignoran-
tiam admissa , sed meditata dicit esse facinora.
Quapropter non dicit : Et sicut non. cognoverunt;
sed , Sicut non probaverunt Deum habere in
notitia; ex corrupto judicio et ex contentione

1. Cor. 5.
2.

Matth. 24.
I2.

Eccli, 13.
19.

frigescet caritas multorum. Hoc igitur hic dicit

50a $. JOANNIS CHRYSOST.
potius quam ex rapina dicens. essse peccatum , et
ostendens non ex carne, ut quidam hzreticorum
dicunt , sed ex animo et mente malze concupiscen-
tie peccata proficisci, et hunc esse malorum
omnium fontem. Postquam enim mens reproba fa-
cta est, auriga corrupto, omnia demum labefactan-
tur et subvertuntur. 29. Aepletos omni iniqui-
tate, nequitia , avaritia, malitia. Vide, omnia
confertim : nam Aepletos illos dicit, et Omni ; et
cum malitiam in genere nominasset, jam partes
ejus prosequitur, et has cum hyperbole , dicens ,
Plenos invidia, cede. Hoc enimex illo oritur, ut
in Abele et in Joseph monstratum est. Deinde cum
dixisset, Contentione , dolo, malignitate, 90.
susurrones , detractores , Deo perosos , con-
tumeliosos , etiam. ea , que multis indifferentia
esse videntur, in criminum ordine ponens ; auget
rursus accusationem , postquam in arcem malo-
rum ascendit , et dixit -Zrrogantes. Gravius est
enim altum Sapere post peccatum, quam pec-
care : ideo Corinthios incusat his verbis: Et vos
inflati estis. Nam si qui de recte facto inflatus est,
totum perdit : qui cum peccatis inflatur, quo non
dignus fuerit supplicio? qui enim talis est, resi-
piscere non poterit. Deinde ait , Znventores ma-
lorum , significans non sat jpsis fuisse 1lla , que
jam éxstábant , sed et alia invenisse : its me-

46
ditantium et studentium erat, qui a nullis subri- Et

perentur et attraherentur. Chi autem malitiam
minutatim dixisset , et ostendisset ipsos in eadem
ipsa stetisse natura (nam ait, Parentibus non
obedientes), ad pestis tante. radicem. sic demum
pergit, 51. Sine affectione , absque foedere di-
cens illos. Hanc enim et Christus causam esse ne-
quitiz dicit: Cum abundaverit iniquitas , re-

Paulus, Zncompositos , sine affectione , abs-
que federe , sine misericordia vocans , osten-.
densque ipsos hoc naturz donum prodidisse. Ha-
bemus enim naturalem quemdam ad invicem affe-
ctum, ut et ips: fere habent. /Vam omne animal,
inquit, sibi simile diligit , et homo proximum
suum. Atilli feris ferociores fuere. Morbum igitur
qui ex pravis dogmatibus orbem invasit, his no-
bis ostendit , et declaravit utrumque morbum ex
egrorum negligentia prodire. Significat demum ,
ut de dogmatibus jam fecerat, etiam illos venia
carere ; ideo ait : 52. Qui cum justificationem
Dei cognoscerent , quoniam qui talia agunt,

a Alii ( A. et marg. Savil. παρετράπη.
b ΑἸῚῚ οὖσαν ἑχχτέρων, que lecto non mala.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

τινες τῶν αἱρετικῶν φασιν, ἀλλὰ τῆς διανοίας ὄντα
τῆς πονηρᾶς ἐπιθυμίας τὰ ἁρμαρτήματα, καὶ τὴν
πηγὴν ἐκεῖθεν οὖσαν τῶν χαχῶν. "Emi, γὰρ 6 νοῦς
ἀδόκιμος γέγονε, πάντα παρεσύρη λοιπὸν xol ? ἄνε-
τράπη , τοῦ ἡνιόχου διαφθαρέντος. Πεπληρωμένους
πάσῃ ἀδιχίᾳ, πονηρία, πλεονεξίᾳ, xaxta. "Opa πάντα
μετ᾽ ἐπιτάσεως" xol γὰρ Πεπληρωμένους εἶναί φησι,
καὶ Πάση. igiene δὲ γενικῶς τὴν χαχίαν, χαὶ τοῖς
μέρεσιν ἐπεξέρχεται, xol τούτοις μεθ᾽ ὑπερδολῆγευ λέ-.
γῶν Μεστοὺς φθόνου, φόνου. Τοῦτο γὰρ ἐξ ἐχείνου,
ὥσπερ ἐπὶ τοῦ Ἂδελ xal τοῦ Ἰωσὴφ ἐδείχθη. Εἶτα
εἰπὼν, “Ἔριδος, δόλου, χαχοηθείας, Ψιθυριστὰς, xa-
ταλάλους, θεοστυγεῖς, δύριστὰς, xal τὰ δοχοῦντα
ἀδιάφορα εἶναι πολλοῖς ἐν τάξει θεὶς ἐγχλημάτων, αὔ--
ξει ED τὴν κατηγορίαν, ἐπὶ τὴν EXER dva 6c
τῶν χαχῶν, xai εἰπὼν Ἀλαζόνας. ToU γὰρ ἁμαρτά-
τάνειν τὸ χαὶ ἁμαρτάνοντα φρονεῖν μέγα, χαλεπώτε-
ρον * διὸ χαὶ Κορινθίοις αὐτὸ ἐγκαλεῖ λέγων, Καὶ ὑμεῖς

πεφυσιωμένοι ἐστέ. Εἰ γὰρ ἐπὶ χατρρθ σε τις φυ-

€

σώμενος τὸ πᾶν ἀπώλεσεν, ὃ μετὰ ἁμαρτημάτων

τ - , EY »
τοῦτο ποιῶν, πόσης OUX ἂν εἴη τιμωρίας ἄξιος; οὐδὲ
Y - ^ / c Φ
γὰρ μεταγνῶναι δυνήσεται λοιπὸν ὃ τοιοῦτος. Εἶτά

z ΞΈΝΑ ἊΝ A -— J i - ^
φησιν, ᾿Εφευρετὰς xaxov δηλῶν, ὅτι οὐδὲ τοῖς ἤδη
ΞΕ ΣΤ ὩΣ Σλλὸ A 5 τω d d ΄
οὖσιν ἠρχέσθησαν, ἀλλὰ χαὶ ἐφεῦρον ἕτερα" ὅπερ πά-
BI , E
λιν μελετώντων ἦν xot σπουδαζόντων, οὐχὶ συναρπα-
, M , 2 j^
ζομένων xai παρασυρομένων. Εἰπὼν δὲ χατὰ μέρος
Δ xi M δείξ « M ^ 3 /5 M
τὴν καχίαν, xat δείξας, ὅτι xat πρὸς αὐτὴν πάλιν τὴν
φύσιν ἔστησαν (Γονεῦ ὕσι γὰρ, φησὶν, ἀπειθεῖς), ἐπὶ
, ,
τὴν ῥίζαν λοιπὸν πρόεισι τῆς τοσαύτης λύμης, Accóp-
M τὰ JM m [4 , X M "s
γους xot ἀσπόνδους χαλῶν. Ταύτην γὰρ xat ὃ Xoi-
SS A $7 ἘᾺ , c , ,
στὸς τὴν αἰτίαν εἰναί φησι τῆς πονηρίας, λέγων "
[- c ο
Ὅταν πληθυνθῇ f; ἀνομία, ψυγήσεται ἣ ἀγάπη. Τοῦτο
D A! τ , m^
γοῦν xa ἐνταῦθα λέγει 6 Παῦλος, 'Acuvüécouc , ἀστόρ-
Jw Dl ^—
(096, ἀσπόνδους, ἀνελεήμονας χαλῶν, xol δηλῶν, ὅτι
Y SEN EY En , /.w Nu» ν
χαὶ αὐτὸ τὸ τῆς φύσεως προύδωχαν δῶρον. “ἔχομεν
Y Y ; ] ἢ
γὰρ καὶ φυσιχήν τινα πρὸς ἀλλήλους οἰκείωσιν, ἣν xax
, P! » , οῸὦ -—
θηρία πρὸς ἄλληλα χέχτηνται. Πᾶν γὰρ ζῶον, φησὶν,
- e e c
ἀγαπᾷ τὸ ὅμοιον αὑτοῦ, x«i ἄνθρωπος τὸν πλησίον
- 2 T H
αὑτοῦ. AX οὗτοι χἀχείνων κατέστησαν ἀγριώτεροι.
Y 1 * , X * ES -
Τὴν μὲν οὖν νόσον τὴν ἀπὸ τῶν πονηρῶν δογμάτων
c L4 , Y , -
τῇ οἰχουμένη γενομένην διὰ τούτων ἥμῖν παρέστησε,
» τῷ ἘΞ 4
αφῶς ἔδειξε τῆς τῶν νοσούντων ῥαθυμίας τὴν

cm ^ 2

A

ic

, , ^N

ἀῤῥωστίαν " οὖσαν ἑκατέραν. Δείχνυσι δὲ λοιπὸν, ὅπερ
M

ὶ τῶν ani quin

ἐποίησε, χαὶ ἐνταῦθα συγγνώμης
gT£0* Z 2S , " - Ota * e
ερημένους διό Tis ἵτινες τὸ δι-

τ
,
t

AO OUO. τοῦ j Θεοῦ εἰὸ τες . ὅτι οἵ τὰ τοιαῦτα πράσσον-

τες ἄξιοι θανάτου εἰσὶν, οὐ μόνον " αὐτοὶ ποιοῦσιν,
M
nx χαὶ συνευδοχοῦσι τοῖς πράττουσι. Δύο θεὶς dv-
,
τιθέσεις, ἐνταῦθα ἀνεῖλεν ἀμφοτέρας αὐτὰς προηγου -

* ΤΑ. αὐτά, ut Ed:t. Bibl. praestant. ]

E.T
IN EPIST. AD ROM. HOMIL. V. 20)

μένως. Τί γὰρ ἂν εἴποις, φησὶν, ὅτι οὐκ οἶδας τὰ
πραχτέα;: Νάλιστα μὲν ci xoi μὴ ἤδεις, σὺ αἴτιος,
6 ἀφεὶς τὸν γνωρίσαντά σοι Θεόν: νῦν δὲ χαὶ διὰ πολ-
λῶν σε δείχνυμεν εἰδότα, P xal ἑχοντὶ πλημμελοῦντα.
Ἀλλ᾽ ὑπὸ τοῦ πάθους ἕλχη; Τί οὖν xal συμπράττεις,
xol ἐπαινεῖς; Οὐ γὰρ μόνον αὐτὰ ποιοῦσι, φησὶν, ἀλλὰ
xa συνευδοχοῦσι τοῖς πράσσουσι. Τὴν οὖν χαλεπωτέραν
πρότερον θεὶς χαὶ ἀσύγγνωστον, ἵνα ἕλη ( καὶ γὰρ τοῦ
πλημ μελοῦντος ὃ τὴν Dudusd ἐπαινῶν χαλεπώτερος
πολύ ): τοῦτο οὖν πρῶτον εἰπὼν, διὰ τούτου σφοδρό τερον
dai ἐν τοῖς É ξῆς αὐτὸν χειροῦται, ;sey οὕτω᾽ Διὸ
ἀναπολόγητος εἰ 4 ὦ ἄνθρωπε, πᾶς ὃ χρίνων * Ἔν ᾧ
γὰρ χρίνεις τὸν ἕτερον, σεαυτὸν χαταχρίνεις. Ταῦτα
πρὸς τοὺς ἄρχοντας ἀποτεινόμενος ἔλεγεν, Encom xal
1 πόλις τότε ἐχείνη τὴν ἀρχὴν ἦν ἐγκεχειρισμένη "iis
οἰχουμένης. ΠΡ σον οὖν cp σαυτοῦ E τὴν
ἀπολογίαν πᾶς ὅστις ἂν ἧς - ὅταν γὰρ καταχρίνης τὸν
μοιχὸν, μοιχεύης δὲ xol αὐτὸς, χἂν μηδεὶς ἀνθρώπων
σε δικάζῃ, ἐν τῇ περὶ τοῦ ὑπευθύνου ψήφῳ xal κατὰ
σαυτοῦ τὴν ἀπόφασιν ἤνεγχας. Οἴδαμεν γὰρ, ὅτι τὸ
, - AF. M NE ERA! M M
κρίμα τοῦ Θεοῦ ἐστι χατὰ ἀλήθειαν ἐπὶ τοὺς τὰ
τοιαῦτα πράσσοντας. Ἵνα γὰρ μὴ λέγη τις, ὅτι τέως
* διέφυγον, φοδῶν φησιν, ὅτι οὐχ οὕτως ἐστὶ παρὰ τῷ
Θεῷ ὥσπερ ἐνταῦθα. ᾿Ενταῦθα γὰρ ὃ μὲν κολάζεται;
ὃ δὲ διαφεύγει τὰ αὐτὰ ποιῶν * ἐχεῖ δὲ o). οὕτως.
Ὅτι μὲν οὖν οἶδε τὸ δίκαιον 6 qus εἶπε * πόθεν δὲ
οἰδεν, οὐχ ἔτι προσέθηχε * περιττὸν γὰρ ἦν. Ἐπὶ μὲν
γὰρ τῆς ἀσεύείας ἀμφότερα δείκνυσι, χαὶ ὅτι τὸν

Θεὺν εἰδὼς, ἠσέδει, καὶ πόθεν εἰδὼς, ἀπὸ τῆς χτί-

a

soc. "Exe γὰρ οὐκ ἦν δῆλον ἅπασιν, εἶπε xal τὴν
αἰτίαν * ἐνταῦθα δὲ ὡς ὡμολογημένου, παρίησιν. Ὅταν
δὲ εἴπη, Πᾶς 6 χρίνων, οὐ τοῖς ἄρχουσι διαλέγεται
μόνον, ἀλλὰ χαὶ ἰδιώταις καὶ ἀρχομένοις.

» M Ὁ Ll. ^ M J Y
Καὶ γὰρ ἅπαντες ἄνθρωποι, x&v μὴ θρόνον ἔχωσι,
dg
μηδὲ δημίους xal ξύλον, ἀλλ᾽ ἕμως xal αὐτοὶ χρίνουσι
M € ΄ 2 ^ Lid ^a - ,
ποὺς ἁμαρτάνοντας, ἐν διαλέξεσι xai ? χοινοῖς συλλό-
bo e ͵ '
Yos χαὶ τῇ τοῦ συνειδότος ψήφῳ * Xa οὐδεὶς ἂν τολ-
μήσειεν εἰπεῖν, ὅτι οὐχ ἄξιος χολάσεως ὃ μοιχός.
Ἂλλ᾽ ἑτέρους, φησὶ, χκαταδιχάζουσιν, οὐχ, ἑαυτούς.
Διὰ γὰρ τοῦτο αὐτῶν χαὶ σφοδρῶς κατεξανίσταται,
^ M ki
λέγων * AortUn δὲ τοῦτο, ὦ ἄνθρωπε, ὃ χρίνων τοὺς
A m m
τὰ τοιαῦτα πράττοντας, χαὶ ποιῶν αὐτὰ, ὅτι σὺ

b. [ xzi ἐχόντα Α. ]
* Quidam διέφυγον ρόδον, ρησί.

TOM. IX.

D

digni sunt morte ; non solum ipsi faciunt , sed

eliam facientibus consentiunt. Cum duas po-

suisset antitheses , hic ambas precipue de medio

tollit. Quid enim dixeris, inquit, te nescire ea,

qui facienda sunt? Certe si non nosses, tu in

causa esses, relicto Deo ,qui tibi hzc nota fecerat:

nunc vero multis probamus te illa scire, et spon-

te peccare. Sed ab affectu traheris ? Cur ergo coo-

peraris et laudas ? /Von solum enim illa faciunt,

inquit, sed et facientibus consentiunt. Priore

igitur posita , quz venia indigna est , ut illam de

medio tollat (peccante enimis, qui peccatum lau- Qui pecca-
dat, longe nocentior est); hoc, inquam, primum po- ee i
sito , hinc vehementius in sequentibus illum ar. est peccan-
guit r. carpit his verbis : 1. Propterea inexcu- rd o:
sabilis es , o homo , quisquis judicas : In. quo Matth.;.2.
enim rn rox teipsum condemnas.

Hzc principes respiciens dicit, quia urbi illi

tunc temporis imperium in totum orbem tradi-

E tum fuerat. Sic igitur ordiens ait: Defensionem

tbi aufers, quisquis sis : dum enim mochum
damnas , et tu ipse mecharis, etiamsi nullus ho-
mo te PS et damnet , sententiam illam , quam
in sontem tulisti, in teipsum tulisti. 2, ean
enim , quoniam judicium Dei est secundum
eeilidH in eos , qui talia agunt. Ne quis
enim diceret , Duns effugi: ut terreat, ait , non
ita se rem i. apud Deum ut apud nos: hic
enim alius punitur, alius effugit , qui eadem ad-
miserat; illic vero non item. Quod ergo justa
noverit , is qui judicat, dixit; unde vero noverit,
non item : superfluum enim fuisset. Circa impie-
tatem. quidem. utrumque demonstrat, et quod
ille Deum cognoscens , impie egerit; et unde nove-
rit , nempe ex rebus creatis. Quia enim non omni-
bus notum erat, causam etiam dixit; hic vero

quia res in confesso erat, przterit. Cum autem di-
cit, Omnis qui judicat , non principibus loqui-

, ur tantum , sed etiam privatis et subditis.

A

2. Etenim omnes homines, etiamsi thronum non
habeant, non carnifices nec lignum, attamen et
ipsi de iis , qui peccant, judicant in colloquiis et
ceetibus , ex conscientiz nempe calculo : et nemo
dicere ausit meechum non esse dignum punitione.
Sed alios, inquit, damnant , non seipsos. Ideo in
illos vehementer insurgit , dicens : 5. Existimas
autem hoc , o homo, qui judicas illos qui talia
agunt, et facis ea, quod tu effugies judicium

a Alii χοινοῖς συλλογισμοῖς.

36

S. JOANNIS CHRYSOST.

504
Dei ? Quia enim ostendit ingens peccatum orbis
et a dogmatibus et a facinoribus, et quod sapientes
cum essent, et quod cum haberent creaturam se ma-
nu ducentem, quod non modo Deum reliquissent,
sed etiam elegissent imagines reptilium, quod etiam
virtutem spernerent , et quod alliciente natura ad
nequitiam se sponte conferrent, quodque contra
.naturam agerent: ad illud deinde se confert ut
ostendat eos, qui talia perpetrant, supplicio tradi.
Jam memoravit supplicium cum de facinore age-
ret: Nam Mercedem , inquit, quam oportuit ,
erroris sui in seipsis recipiunt: verum quia
non sentiunt illam, addit et aliam, quam maxi-
me timebant. Sanequam et hanc jam ostenderat :
cum enim dicit, judicium Del secundum verita-
tem esse, nihil aliud quam hoc declarat : attamen
illud hie pluribus probat, sic dicens : Existimas
autem hoc, o homo, qui judicas illos qui talia
agunt, et facis ea, quod tu. effugies judicium
Dei ? Tuum non effugisti, et judicium Dei effu-
gies? et quis hoc dixerit? Atqui tu teipsum ju-
dicasti. Verum postquam tanta fuit hujus tribunalis
auctoritas, nec tu tibl parcere potuisti, quomodo
Deus, qui impeccabilis est, summe justus, non
multo magis hoc faciet? Sed tu teipsum damnasti,
et Deus te approbabit et laudabit? Ecqua ratione
hzc dicantur? Atqui tu longe supplicio et qui-
dem majore dignior illo, quem damnasti. Non
enim idipsum est simpliciter peccare, et postquam
alium peccantem punivisti, in eadem peccata inci-
dere. Viden' quomodo crimen auxerit ?. Si enim
tu, inqait, eum qui minus peccavit plectis, etiamsi
teipsum. deturpaturus sis, quomodo Deus te ma-
jora peccantem, neque sibi pudorem illaturus, non
magis et gravius damnabit te, qui jam a tuis co-
gitationibus damnatus es ? Quod si dixeris : Novi
quidem me supplicio dignum esse, sed propter
Dei patientiam despicis, et quia non statim poenas
das, confidis: hinc certe jure timere ac. tremere
debueris. Non enim ut non pcenas des, sed ut des
graviores, differtur, si inemendabilis maneas ; quod
utinam ne tibi contingat! Ideo subjungit : 4. Zz
divitias bonitatis ejus et patienti et longani-
mitalis contemnis, ignorans quod benignitas
Dei ad poenitentiam te adducat ? Postquam Dei
patientiam. laudavit, et ostendit ex ea maximum
lucrum attendentibus accedere ( hoc autem erat

b Alü πῶς οὖν ὁ 6zós.
copula zai. ]
* [ μείξονος ἄξιος ὧν À. et mox xai χολάσαντα. ]

4 εἰ μένοις, sic Mss. Savil. μένεις. Mox Mss.

, e .
συμοήσης-

[ Sic Α. omisso supra ante οὐδέ

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

τὸ κρίμα τοῦ oiu; Ene γὰρ πολλὴν
ε τῆς οἰχουμένης τὴν ἁμαρτίαν, ἀπὸ τῶν δογμά-
σοφοὶ

τῶν, ἀπὸ τῶν πραγμάτων, χαὶ ὅτι ὄντες,

ty i M e ,
καὶ ὅτι τὴν χτίσιν ἔχοντες χειραγωγοῦσαν, καὶ ὅτι

οὗ τῷ ἀλλὰ χαὶ τῷ ÉAÉ-

, -
σθαι τὰ ὁμοιώματα τῶν ἑρπετῶν, χαὶ τῷ τὴν ipee
M

Tm

* EY - - ,
τὸν Θεὸν ἀφεῖναι μόνον,
-— - rg , M Lad f
τὴν ἀτιμάσαι, xal τῷ τῆς φύσεως cU ne €

M , c € —
τὴν χαχίαν orale χαὶ τῷ παρὰ φύσιν Dist
πρόεισι λοιπὸν εἰς τὸ δεῖξαι, ὅτι καὶ χολάζονται ot τὰ
τοιαῦτα πράσσοντες. "ἔδειξε μὲν οὖν ἤδη τιμωρίαν,

5 M M e? ^, , rp M 5 , e
εἰπὼν τὴν πρᾶξιν αὐτήν - Τὴν γὰρ ἀντιμισθίαν, ἣν
y^ x , 5 ὦ , 2252 , er
ἔϑει, τῆς πλάνης αὐτῶν Ev αὐτοῖς ἀπολαμδάνουσι,

, 243^ 2 SY 25 3 / S ΡᾺν *5 M
φησίν" ἀλλ᾽ ἐπειδὴ οὐχ αἰσθάνονται ἐχείνης; εἶπε xat

UE [i] UU NN , M YS M
ἕτέραν, ἣν μαλίστα δεδοίκασι. Μάλιστα μὲν ἤδη xat
, "* ; οὖω
ταύτην ἔδειξεν - ὅταν γὰρ λέγη, ὅτι Τὸ χρίμα τοῦ
Θεοῦ χατὰ ἀλή E το λέ
εοῦ κατὰ ἀλήθειαν ἐστ ιν, οὐδὲν ἕ e ον ἢ τοῦτο λέ-

T)

TE
X zi Pe Tes t ES
γξι "πλὴν &AAX Xa £29 ἕτ ἔρων αὐτὸ πλει ιόνων x p

,

uen d
σχευάζει ἐπάλυν; οὕτω λέγων, Λογίζη δὲ τοῦτο, ὦ ἄν-

θρωπε, ὃ χρίνων τοὺς τὰ τοιαῦτα πράσσοντας, xot

p M
ποιῶν αὐτὰ, ὅτι GU ἐχφεύξῃ τὸ χρίμα τοὺ Θεοῦ: Τὸ
AY */
σὸν οὐκ ἐξέφυγες χρίμα, xai τὸ τοῦ Θεοῦ δι αφεύξ üs

y zr ᾿ M '

eU ots Kk atczot Ys GU σαυτον ἔχρινας.
T € ,

αὐτὴ ἦν ἣ περιουσιχ του δικαστηρίου,

o»
(Qi

€

^ , Lh M

σαυτοῦ φείσασθαι ἠδυνήθης , irs ὃ Θεὸς;
Ψ

6 μεθ᾽ ὑπερύολῆς δίχαιος,

ὖ T0ÀÀt o
V

x σὺ μὲν σαυτοῦ κατέγ' ν)ςζ,

ὃ ἄναμα UL.

Bop
voeem ποιήσει; ᾿Αλλ

ΔΑ N - Ὁ» Ἂν ὧν
6 δὲ Θεὸς ἀποδέξεται χαὶ ἐπαινέσει; Καὶ πῶς ἂν ἔχοι

2yel
ἔχει

le

τοῦτο λόγον ; Καίτοι γε
χαζομένου χολάσεως ^ μείζονος σὺ ἀξιώτατος. Οὐ γάρ

νου τοῦ παρὰ σοὺ χαταδι-

b
ἐστι ταὐτὸν ἁμαρτάνειν ἁπλῶς, καὶ ἕτερον ἁμαρτά-
, - - - , € ^M
νοντα χολάσαντα τοῖς αὐτοῖς περιπεσεῖν πάλιν. Opis
πῶς τὸ ἔγχλημα ηὔξησεν ; Ei γὰρ σὺ, φησὶ, τὸν
τῶς τὸ ΕΥ̓ΧΛΉΙ 19 57]6€V 5 γὰρ simos n
2 c [AR 2Y y z ΓΒ E DJ 5
ἐλάττονα ἁμαρτόντα χολάζεις, καίτοι γε μέλλων αἰ-
, ^ —— e * v Jy ,
σχύνειν σαυτὸν, πῶς 6 Θεὸς τὸν μείζονα πλημμελή-
D ^ ,
σαντά σε, χαὶ ταῦτα οὗ μέλλων ἑαυτὸν αἰσχύνειν, οὐ
M - ’ F4
χαταδιχάσει χαὶ χαταχρινεῖ μειζόνως, ἤδη χαταχε-
, , ^ m - , ^ ο E NA ,
χριμένον ἀπὸ τῶν οἰχείων λογισμῶν : Ei δὲ λέγεις,
el 5€ ' cr xr o! 3 , SV OM DJ
ὅτι οἰδχ μὲν, ὅτι ἄξιός εἶμι χολάσεως, διὰ δὲ τὴν μα-

χροθυμίαν καταφρονεῖς , xat διὰ τὸ μὴ δοῦναι παρα-
EI - Y ^ /,
πόδας δίχην, θὰ αῤῥεῖς" δεδοιχέναι μὲν καὶ τρέμειν
NA » “7, 3 v VON οω
διὰ τοῦτο ἂν εἴης δίκαιος. Οὐ γὰρ εἰς τὸ μὴ δοῦναι
^, -ρνψΒ ^ » ,
δίχην, ἀλλ᾽ εἰς τὸ δοῦναι χαλεπωτέραν, “εἰ μένοις
E M
ἀδιόρθωτος ὧν, ἀναδάλλεται" ὃ μηδέποτε Es

σοι. Διὸ χα στε. ma Ἢ «oU πλούτου τῆς

τ i] m Lo
χρηστότητος αὐτοῦ χατα καὶ τῆς ἀνοχὴς

ο᾽ἠ7

J M -»
χαὶ τῆς μαχροθυμίας, S Xn τοῦ

γὰρ τοὺ Θεοῦ

ας

ται. [ Δ. εἰ μένεις ἀδ. ὧν, τὸ μηδέπω δοῦναι συμθήσεταί aot ,
haud dubie recte. Recepta enim lectio non una de causa
ferri nequit. ]

IN EPIST.

AD ROM.

B

HOMIL. V. 505

τὴν μαχροθυμίαν , xat δείξας αὐτῆς τὸ κέρδος IHE mus hs peccantes ad ponitentiam trahere); timorem auget.

στον τοῖς προσέχουσι (τοῦτο δὲ ἦν τὸ εἰς μετάνοιαν
ἕλχειν τοὺς ἁμαρτάνοντας), αὔξει τὸν φόδον. “Ὥσπερ
γὰρ τοῖς εἰς δέον χρησαμένοις σωτηρίας ἐστὶν ὑπόθε-
σις, οὕτω τοῖς χαταφρονήσασιν ἐφόδιον. μείζονος τιμω-
τὦ M
ρίας. Τοῦτο γὰρ τὸ περιφερόμενον; ὅτι χρηστὸς xot
- A »
μαχρόθυμος ὧν ὃ Θεὸς οὐκ ἀπαιτεῖ pora ὅταν δὲ el-
πῆς τοῦτο, φησὶν, οὐδὲν ἄλλο λέγεις, ἢ τῆς τιμωρίας
τὴν ἐπίτασιν. Τὴν γὰρ χρηστότητα ὃ Θεὸς ἐπιδείχνυ-
m 1) —
ται; ἵνα ἀπαλλαγῆς ἁμαρτημάτων, οὖχ ἵνα προσθῇς"
e m—- / M
ἂν τοίνυν μὴ τοῦτο ποιῇς, φοδερωτέρα ἣ δίκη. Διὸ
^ ^ A L4
μάλιστα ἁυαρτάνειν οὐ χρὴ; ἐπειδὴ μαχρόθυμος ὃ
:M 5^5 M , J € , 5 ,
Θεὸς, οὐδὲ τὴν εὐεργεσίαν ὑπόθεσιν ἀγνωμοσύνης
ποιεῖσθαι * εἰ γὰρ μακρόθυμος, χαὶ χολάζει πάντως.
m .- c M
Πόθεν δῆλον ; ᾿Απὸ τῶν ἑξῆς εἰρημένων. Et γὰρ πολλὴ
Ζ E] , / Y € αὐ , , ,
ἣ xuxta , οὐχ ἀπέλαθον δὲ oí χαχοὶ, ἀνάγχη πάντως
ἀπολαῤεῖν. Ei γὰρ ἄνθρωποι ταῦτα οὐ περιορῶσι,
πῶς ὃ Θεὸς ix ; Ὥστε ἐντεῦθεν xa τὸν περὶ
τῆς χρίσεως Metas. λόγον. 'Γῷ γὰρ δεῖξαι πολλοὺς
ὄντας ὑπευθύνους, εἰ μὴ μεξανοήφαζεν; εἶτα οὗ χολα-
σθέντας ἐνταῦθα, τὴν χρίσιν P συνεισάγει πάντως, xal
"T s /, ἂς ἢ δε, εν A , ,
μετ᾽ ἐπιτάσεως " διό φησι" Κατὰ δὲ τὴν σχληρότητά
σου xal ἀμετανόητον χαρδίαν θησαυρίζεις σεαυτῷ
3 e b
ὀργήν. Ὅταν γὰρ μήτε χρηστότητι μαλάσσηται,
μήτε φόβῳ χάμπτηται, τί τοῦ τοιούτου σχληρότερον
γένοιτ᾽ ἄν ; ᾿Ἰδπειδὴ γὰρ ἔδειξε τοῦ Θεοῦ τὴν φιλαν--
θρωπίαν, τότε δείκνυσι τὴν τιμωρίαν, ὅτι ἐστὶν ἀφό-
ρητος τῷ μηδὲ οὕτως ἐπιστραφέντι. Καὶ ὅρα πῶς
- -
χυρίως ταῖς λέξεσι χέχρηται: Θησαυρίζεις γὰρ, φησὶ,
σεαυτῷ ὀργὴν, τὸ πάντως ἀποχείμενον δηλῶν, καὶ δει-
M kJ] * iJ 79 , M M , y
χνὺς, οὗ τὸν διχάζοντα, ἀλλὰ τὸν χρινόμενον αἴτιον
/ m «ἢ Y D 51 ἢ Ὁ ,
τούτου. Σεαυτῷ γὰρ, φησὶ, θησαυρίζεις, οὐχ 6 Θεός
"Exeivog γὰρ πάντα ἐποίησεν ὅσα ἐχρῆν, χαὶ
διαγνωστικό ὅν σε τῶν χαλῶν xal τῶν 00 τοιούτων χατε-
σχεύασε, χαὶ μακροθυμίαν ἐπεδείξατο, χαὶ εἰς μετά-
νοιαν ἐχάλεσε, xa ἡμέραν ἠπείλησε φοδερὰν, διὰ πάν-
ὍΝ / er 2 «X / 9 Ψ'
τῶν σε ἐπὶ τὴν μετάνοιαν ἕλχων᾽ εἶ δὲ μένεις ἀνέν-
δοτος, Σεαυτῷ θησαυρίζεις ὀργὴν ἐν

τος. ; ι ἡμέρᾳ ὀργῆς
xoi ἀποχαλύψεώς xai διχαιοχρισίας τοῦ Θεοῦ. Ἵνα
γὰρ μὴ, ἀκούσας ὀργὴν, νομίσης πάθος, ἐπήγαγε" Δι-
χαιοχρισίας τοῦ Θεοῦ. Καὶ χαλῶς εἶπεν, Ἀποχαλύ-
ψεως * τότε γὰρ ἀποχαλύπτεται τοῦτο, ὅταν τὰ xav.
ἀξίαν ἕκαστος ἀπολαμόάνη. ᾿Ενταῦθα γὰρ πολλοὶ
πολλάχις ἐπηρεάζουσι παρὰ τὸ δίκαιον xa. ἐπιδουλεύ-
ουσιν" ἐχεῖ δὲ οὐχ οὕτως. Ὃς ἀποδώσει ἑκάστῳ χατὰ
τὰ ἔργα αὐτοῦ * τοῖς μὲν καθ’ ὑπομονὴν ἔργουἀγαθοῦ.

Ἐπειδὴ γὰρ. φοδερὸς ἐγένετο καὶ βαρὺς, περὶ χρί-
σεως καὶ τῆς μελλούσης διαλεγόμενος χολάσεως, εὖ-

? Alii ἤγαγε. Paulo post Mss. μετανοήσχιεν, recte.
Editi μετανοήσξειεν

t Sight enim iis, qui ejus patientia ut par est usi fue-
rint, causa est salutis : sic et contemnentibus majus
supplicium affert. Hoc enim quod. circumfertur ,
Deum benignum et patientem poenas non repetere :
hoc cum dicis, inquit, nihil dicis aliud, quam quod
supplicium augeatur. Nam benignitatem Deus ex-
hibet, ut a peccatis te eximas, non ut peccata
accumules ; si non id feceris , terribilior erit ultio.
Quamobrem maxime quia patiens est Deus, ideo
peccare non oportet, neque beneficium ingrati
animi causam efficere : etsi enim. patiens sit, at
omnino punit. Undenam hoc liquet? Ex iis qua:
sequuntur. Si enim ingens nequitia est, nec poenas
improbi dederunt, procul dubio dabunt. Etenim
si hec non negligunt homines, quomodo negliget
Deus ? Itaque inde sermonem de judicio induxit.
Nam quod ostenderit multos esse peenz» obnoxi-
0s, nis] penitentiam egerint, et hic non poenas
dedisse, hinc omnino judicium futurum idque gra-
vissimum inducit ; ideo ait : 5. Secundum auiem
duritiam tuam et impeenitens cor thesaurizas
tibi iram. Cum enim neque mansuetudine emol-
liatur, nec timore flectatur, quid illo durius fue-
rit? Postquam autem Dei benignitatem ostendit,
tunc supplicium exhibet : quod nempe sit intole-
rabile ei, qui neque sic conversus sit. Et vide quam
proprie verbis utatur : Zhesaurizas , inquit,
tibi iram, omnino repositam iram ostendens , et
non judicem , sed eum qui. judicatur, illius cau-
sam esse. Tibi ipsi, inquit, thesaurizas , non
Deus tibi. Ille enim omnia qua par erat praestitit,
et tibi bonorum malorumque cognitionem imper-
tiit, patientiam suam exhibuit, ad penitentiam
te vocavit, diem terribilem comminatus est, per
omnia te ad resipiscentiam alliciens : quod si
mflexus maneas , Z'hesaurizas tibi iram in die
irc et revelationis et justi judicii Dei. Ne putes
enim audita ira, passionem esse, addit : Justi
judicii Dei. Ac recte dixit, Hevelationis : tunc
enim, hoc revelat, cum secundum meritum singuli
accipiunt. Nam hic sepe multi prater jus mole-
stiam inferunt et insidias struunt ; illic vero non
item. Qui reddet unicuique secundum opera
ejus ; iis quidem, qui secundum patientiam bo-
E ni operis.
9. Postquam se terribilem et severum exhi-
buit, cum de judicio et de futuro supplicio loque-

b

Ὁ

b Alii συνεισάγει. [Hoc et ab Α, prestitum et. marg.
Saxil. recepimus pro συνάγει. ]
9D.

Resurrectio stantiora, quod sint incorruptibilia et immortalia.
corporum,

506 ze

retur, non se statim ad supplicium, ut exspectan-
dum videbatur, conjecit, sed ad rem suaviorem,
nempe retributionem bonorum, sermonem con-
vertit hoc pacto : Jis quidem, qui secundum pa-
tientiam. boni operis, gloriam et honorem et
incorruptionem querunt, vitam cternam. Hic
eos, qui in tentationibus animo defecerant, erigit,

JOANNIS CHRYSOST.

ostenditque non oportere in fide sola fiduciam ha- A
bere : nam tribunal illud acta examinat. Perpende
illum, cum de futuris loquitur, non posse clare
bona illa explicare, sed gloriam et honorem di-
cere. Quia enim bona humana longe superant,
nullam habet imaginem quam possit adhibere;
sed ab 115, quie apud. nos splendidiora videntur,
illa uteumque exprimit, a gloria, ab honore, a vita :
illa enim inter res humanas expetuntur. Verum
cxlestia non hujusmodi sunt; sed his eo sunt prz-
B
Viden! ut nobis de resurrectione corporum fores
aperuerit, cum incorruptionem dicit? incorru-
ptio enim illa corrupti corporis est. Deinde quia
hoc non satis erat, addidit gloriam. et honorem.
Omnes enim resurgemus incorrupti, sed non omnes
ad gloriam, sed. alii ad. supplicium, alii ad. glo-
riam. 8. Jis vero, qui ex contentione , inquit.
Rursus enim venia privat eos, qui in nequitia vi-
vunt, et ostendit eos ex contentione quadam et
ignavia ad nequitiam decidisse. Et non ac-
quiescunt veritati , credunt autem iniquitati.
Ecce aliam rursus accusationem. Quam enim ex- €
cusationem habuerit. 15, qui lucem fugit et tene-
bras deligit? Neque dicit, Vi impulsos, vel tyran-
nide, sed Credentes iniquitati ; ut ediscas volun-
tatis esse lapsum, non necessitatis crimen. 9. 7ri-
bulatio et angustia super omnem animam ho-
minis operantis malum. ld est , licet opulentus
quis fuerit, licet consul, licet rex, neminem reve-
retur judicii ratio : non hic locum habent digni-
tates. Cum ergo morbi vehementiam exhibuisset,
et causam addidisset, nempe zgrotantium igna-
viam; et finem quoque, quod scilicet pernicies D
illos exceptura sit, necnon emendationis facilita-
tem : Judzeum rursusin supplicio aggravat. Judeo
prinum et Greco. Nam qui majore imbutus fuit
doctrina, majori supplicio dignus fuerit, si inique
agat. [taque quanto prudentiores potentioresque
sumus, tanto magis punimur si peccemus. Etenim
si dives es, plures a te exigentur pecunie, quam

* [ζωήν A. et marg. Savil., quod praeferendum vide-
tur. V. Maul. 25, 46.]

464^

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

/ M
θέως οὐχ εἷς τὸ προσδοκώμενον ἐνέδαλε τὴν τίμω-
i / ^ τ
ρίαν, ἀλλ᾽ ἐπὶ τὸ ἡδύτερον ἔτρεψε τὸν λόγον, τὴν τῶν
El Lud » δ. er , - M 3 «c
ἀγαθῶν ἀντίδοσιν, οὕτω λέγων * Τοῖς μὲν xa0' ὕπο-
M y δὲ e NIE M M ME ;
μονὴν ἔργου ἀγαθοῦ δόξαν χαὶ τιμὴν xot ἀφθαρσίαν
Ὁ «ἃ , το
ζητοῦσι, ζωὴν,αἰώνιον. ᾿Ενταῦθα xoi τοὺς ἀναπε-
, ev Ξ A7 NE
πτωχότας ἐν τοῖς πειρασμοῖς διανίστησι, xat δεί-
J - M b 7 - , M
χνυσιν, ὅτι oU χρὴ τὴ πίστει θαῤῥεῖν μόνον" xat γὰρ
, 7 ἊΣ -
χαὶ πραξεών ἐστι τὸ δικαστήριον ἐχεῖνο ἐξεταστιχόν.
[74 ΝᾺ PN. cr Y c / ^ c A
Ορα δὲ αὐτὸν ὅταν περὶ τῶν μελλόντων διαλέγηται,
X UN , ^ 5 - 33 «3. N 53$ V NEN JP.
μὴ δυνάμενον τρανῶς εἰπεῖν τὰ ἀγαθὰ, ἀλλὰ xat δόξαν
Y M , 5 ^ M u € , V
xol τιμὴν λέγοντα. "Exc? γὰρ πάντα ὑπερβαίνει τὰ
5 , 2 y -] 5 c 2 e -*
ἀνθρώπινα, οὐχ ἔχει εἰκόνα αὐτῶν ἐντεῦθεν δεῖξαι,
αν ας 9. ὦ, ἐν τ ^ ^, m e Oo cr
ἀλλ᾽ ἀπὸ τῶν δοκούντων εἶναι λαμπρῶν παρ᾽ Tui,
ἀπὸ τούτων αὐτὰ, ὡς ἐγχωρεῖ, παρίστησιν, ἀπὸ τῆς
NY N -Ὁ D ^ bh ^ D ,
δόξης, ἀπὸ τῆς τιμῆς, ἀπὸ τῆς Gc" ταῦτα γάρ ἐστι
NE) , IS 3 3 «5 c Θ᾽. γε
τὰ ἀνθρώποις περισπούδαστα. AX οὐ τοιαῦτα ἐχεῖνα,
ΩΝ Y mM *
ἀλλὰ πολλῷ βελτίω τούτων, ὅσῳ καὶ ἄφθαρτα xat
L " - c c
ἀθάνατα. Εἶδες πῶς καὶ τὰς περὶ τῆς ἀναστάσεως τῶν
σωμάτων ful θύρας ἀνέῳξεν, ἀφθαρσοί ἱπών : 5
μάτων $uiv θύρας ἀνέῳξεν, dee εἰπών ; ἣ

γὰρ eon τοῦ φθειρομένου σώματός ἐστιν. Εἶτα,

ἣν

ἐπειδὴ οὐχ yes τοῦτο, προσέθ χε δόξαν χαὶ τιμήν.
ή,
Πάντες γὰρ τος εθα ἄφθαρτοι, ἀλλ᾽ οὐ πάντες
ig * δόξ ἀλλ᾽ oi μὲ 7)
εἰς * δόξαν, ἄλλ᾽ oi μὲν εἰς χόλασιν, oci δὲ εἷς δό-
- ^Y
Τοῖς δὲ

, M E] , m X ὦ
Suy gels τοὺς ἐν χαχία 6 ἢ xat óst-

αν.

τεοξ
στερεῖ
χνυσιν ἀπὸ φιλονεικίας τινὸς χαὶ τ

Καὶ

2^ , / ΔΑ 55 H
a reta. , πειθομένοις 6s τῇ ἀδιχία.

ἐξ ἐριθείας, φησί. Πάλιν γὰρ ἀπο-

Kx

5

3-4
emt

?

τὴν πονηρίαν πίπτοντας. ἀπειθοῦσι μὲν T

^gy^ V A. € ὐΑ Ἶ
Idob x«i τοῖς

^

χατηγορία 1 πάλιν. Ποίαν γὰρ ἀπολογίαν ἃ ἂν ἔχοι δ᾽ τὸ
φῶς φεύγων, χαὶ τὸ σχότος αἱρούμενος: ; Καὶ οὐχ εἶπ
βιμξθμ νοῦς χαὶ τυραννουμένους, ἀλλὰ RN
τῇ ἀδικία" ἵνα μάθης, ὅτι προαιρέσεως τὸ πτῶμα,
οὐκ ἀνάγχης τὸ ἔγκλημα. Θλίψις xol στεγοχώρεα ἐπὶ
πᾶσαν ψυχὴν ἀνθρώπου τοῦ ᾿ κατεργαζομένου τὸ χαχόν"
τουτέστι, χἂν τος τις ἦ, κἂν ὕπατος, x&y δ αὖ-
τοθασιλεὺς ; οὐδένα ὃ τῆς χτίσεως δυσωπεῖται λόγος *
δεμίαν γὰρ ἐνταῦθα χώραν τὰ

οὗ ἀξιώματα ἔχει. Δεί-

[4 τοῦ A T- 6 ) λυ Δ M M » 7

ξας τοίνυν τὴν ὑπερόολὴν τῆς νόσου, xal τὴν αἰτίαν
ὅτ $ τὸ , e ͵

προσθεὶς, τι dO ῥαθυμίας τῶν ἀῤῥδωστούντων. χαὶ
Is] *; N ^ NIIT Y SY Y

τὸ wes ὅτι ἀπώλεια αὐτοὺς διαδέξεται, xal τὸ cU-

^

, - ο
διορθώσεως, b βαρεῖ πάλιν χαὶ ἐν τῇ χολά-

ct τὸν ᾿Ιουδαῖον. ᾿Ιουδαίου τε πρῶτον χαὶ “ἕλληνος. Ὃ

χολον τῆς

Τὰ πλείονος ἀπολαύσας τῆς διδασχαλίας, μείζονα ἂν
E χαὶ τιμωρίαν ἄξιος ὑπομεῖναι παρανομῶν. “Ὥστε
ὅσῳ ἂν συνετώτεροι ὦμεν ἢ δυνατ ΘΕ τοσοῦτον
κολαζόμεθα μᾶλλον ἁμαρτάνοντες. Καὶ γὰρ εἰ πλού-
σιος εἰ, πλείονα ἀπαιτηθήση xp'ipasa τοῦ πένητος,
χαὶ εἰ δυνα-

χαὶ εἰ συνετώτερος, μείζονα ὑπαχοὴν

[ Sic quoque ἃ. recte. ]

^ Duo Mss. αὐτὸς ὁ
b Unus βαρύνει.

βασιλεύς.

IN EPIST.

στείαν περιδέβλησαι, λαμπρότερα κατορθώματα: xod
ἐπὶ πάντων δὲ τῶν ἄλλων οὕτω πρὸς τὴν δύναμιν χαὶ
τὰ μέτρα εἰσοίσεις. Δόξα δὲ χαὶ τιμὴ χαὶ εἰρήνη
παντὶ τῷ ἐργαζομένῳ τὸ ἀγαθὸν, ᾿Ιουδαίῳ τε πρῶτον,
χαὶ “Ἕλληνι. Ποῖον ᾿Ιουδαῖον ἐνταῦθά φησιν, ἢ περὶ
ποίων Ἑλλήνων διαλέγεται; Τῶν πρὸ τῆς τοῦ Χρι-
στοῦ παρουσίας. Οὔπω γὰρ εἰς τοὺς τῆς χάριτος ἔφθασε
χρόνους ὃ λόγος, ἀλλ᾽ ἔτι τοῖς ἀνωτέρω χρόνοις͵ ἐνδια-
τρίδει, προχαθαιρῶν πόῤῥωθεν, καὶ ἀναιρῶν τὸ μέσον
τοῦ Ἕλληνος χαὶ τοῦ Ἰουδαίου, ἵν᾽, ὅταν ἐν τῇ χά-
ριτι τοῦτο ποιῇ, μηχέτι δόξη καινόν τι καὶ φορτιχὸν
πινοεῖν. Εἰ γὰρ ἐν τοῖς ἀνωτέρω y, ρόνοις, ὅτε οὔπω

χάρις ἦν ἐχλάμιψασα ἣ τοσαύτη, ὅτε τὰ τῶν Ἴου-

2 .wN^ mo

^ ^ M à ec
δαίων σεμνὰ xai περιδόητα xai λαμπρὰ παρὰ πᾶσιν
€T H

3 EI » N TI
ἦν, οὐδὲν ἦν τὸ μέσον, τίνα ἂν ἔχοιεν λοιπὸν εἰπεῖν
λό A A ΝΒ LAN AD EM 2 /$ t : Δ /
όγον μετὰ τὴν τοσαύτην τῆς χάριτος ἐπίδειξιν ; Διά
᾿ο-ὔὉ m , τ
τοι τοῦτο xai μετὰ πολλῆς αὐτὸ χατασχευάζει τῆς
bed EM A M € 5 A c ρὴ ΕῚ LT
σπουδῆς. Καὶ γὰρ 6 ἀχροατὴς τοῦτο μαθὼν ἐν τοῖς
το c τὰ V A
ἀνωτέρω χρόνοις χρατοῦν, πολλῷ μᾶλλον μετὰ τὴν
σ ec ͵
πίστιν αὐτὸ ἃ παραδέξεται. “Ἕλληνας δὲ ἐνταῦθά φη-
m ' N τι
ctv , οὐ τοὺς εἰδωλολατροῦντας, ἀλλὰ τοὺς θεοσεθοῦν-
c c , , N M
τας, τοὺς τῷ φυσιχῷ πειθομένους νόμῳ, τοὺς πλὴν
- Ai , Y B 32.
τῶν "Iou2atxov παρατηρήσεων πάντα τὰ πρὸς εὐσέ-
E 3 E pA X. 1
Gzuxv συντελοῦντα διατηροῦντας " οἷοι ἦσαν oi περὶ
niet :
ὃν Μελχισεδὲχ,, οἷος ἦν 6 "16,

-

"

οἷοι ἦσαν οἱ Nwevi-
- b » ,
ται, οἷος ἦν ὃ Κορνήλιος. Ἤδη τοίνυν προδιορύττει
M Lo τ , M
τῆς περιτομῆς xai τῆς ἀχροδυστίας τὸ μέσον, xal

M
τὴν

!»e

πόῤῥωθεν ταύτην προχαταλύει διαφορὰν, ὥστε
d i v ?

^

A m— !'» , ,
χαὶ ἀνυπόπτως αὐτὸ ποιῆσαι, χαὶ ἐξ ἑτέρας ἀνάγχης
, τω 5 - d 59 x m , p , ΕΣ
εἰς τοῦτο ἐμόαλεῖν * ὅπερ ἀεὶ τῆς συνέσεώς ἐστιν ἴδιον
"T τὰ * “- E B
τῆς ἀποστολιχῇς. Ei μὲν γὰρ ἐπὶ τῶν καιρῶν αὐτὸ
— , Yu » »M rr ^ M € 14 , τὰ €
ἧς χάριτος ἔδειξεν, ἔδοξεν ἂν πολλὴν ὑποψίαν ἔχειν ὃ
λόγος" τὸ δὲ

σὶ

Ἁ
διηγούμενον τὴν κατέχουσαν τὸν χόσμον
, * Y , , m » 6 , 2 , 3
χαχίαν * xoi πονηρίαν, 8x τῆς ἀχολουθίας ἐχείνης «eic
τὰ ,ὔ “. , , Y
τὸν περὶ τούτων ἐμόῆναι λόγον, ἀνύποπτον ἐποίει τὴν
διδασχαλίαν.
M m Ὁ
Καὶ ὅτι τοῦτο βούλεται, χαὶ διὰ τοῦτο οὕτω συνέ-
θηχε, δῆλον ἐχεῖθεν. Εἰ μὴ γὰρ τοῦτο ἐσπούδαζε κα-
, * /, £i p
τασχευάσαι, ἤρχει εἰπόντα, ὅτι Κατὰ τὴν σχληρότητά
M , Lo
σου χαὶ ἀμετανόητον χαρδίαν θησαυρίζεις σεαυτῷ
2 ^ «ἢ , m , — ,
ὀργὴν ἐν ἡμέρᾳ ὀργῆς, παύσασθαι τῆς ὑποθέσεως
, 4 D E) / Y ?AX42 2 M e
ταύτης X91 γὰρ ἀπηρτισμένη ἦν. Ἀλλ᾽ ἐπειδὴ οὐ
M x ^ ,
τοῦτο ἦν αὐτῷ τὸ ζητούμενον, περὶ χρίσεως μόνων εἰ-
2 - , PEN -- /
πεῖν τῆς μελλούσης, ἀλλὰ χαὶ δεῖξαι οὐδὲν πλέον
y. Msn - ἘΞ A
ἔχοντα τὸν ᾿Ιουδαῖον τοῦ τοιούτου “Ἕλληνος, ἵνα μὴ
, - , ,
μέγα φρονῇ, πρόεισι περαιτέρω, xal τάξει χέχρηται.
v , ^, , Ἁ -Ὁ-Ὁ
Σχόπει δέ - ἐφόδησε τὸν ἀχροατὴν, " ἐπήχησεν αὐτῷ
zd L P 1 - En
τὴν ἡμέραν τὴν φοδερὰν, εἶπεν ὅσον χαχὸν τῇ πονη-
, yc y 7 5N, »"Κ
px συζῆν, ἔδειξεν οὐδένα

en
r

ἐξ ἀγνοίας ἁμαρτάνοντα

^ Duo Mss. [etA.];

(MP s 5 Lu LI “ὦ * - ,
ἱ χαὶ οἷον τελευτᾷ τὰ τῆς πονηρίας

À. et marg. Savil.]

AD ROM.

507

HOMIL. 7

V.

à paupere; si prudentior, major obedientia; si
potentia valeas , illustriora opera : in. aliisque
E omnibus pari ratione pro virili et pro modulo con-
feres. 10. Gloria, honor et pax omni operanti
bonum, Judco primum et Greco. Quem Judeum
hic memorat, et de quibus Grzcis loquitur ? De iis,
qui ante Christi adventum fuere : nondum enim ad
gratiz tempus pervenit sermo, sed de superiori tem-
pore loquitur, jam prius de medio tollens differen-
tiam Graecum inter seu gentilem et Judaeum; ut
cum in gratize tempore id faceret, non res nova aut
onerosa videretur. Si enim in prisco illo tem-
pore, cum nondum tanta gratja effulserat; cum
res Judzorum honorandz, illustres et celebres

T apud omnes habebantur, nullum erat discrimen :

A quam demum rationem afferre poterant post tan-
tam grati exhibitionem? Ideoque magno cum
studio id probat. Etenim auditor edoctus id jam
priscis temporibus valuisse, multo magis post ac-
ceptam fidem 1d admissurus erat. Graecos autem
seu gentiles hic vocat, non idololatras, sed eos qui
Deum colebant, qui naturali legi parebant, qui
praeter Judaicas observationes omnia, quz ad piam
religionem spectarent, observabant : quales erant
Melchisedech et Job, quales erant Ninivitz, qualis
Cornelius. Jam itaque distinctionem inter circum-

B cisionem et przputium suffodere incipit, et procul
illam differentiam aggreditur; ita ut et sine ulla
suspicione 1d faciat, et ex alia necessitate in eam
rem se conjiciat, quod apostolicze prudenti sem-
per proprium fuit. Nam si id gratie temporibus
ita se habuisse docuisset, multa suspicione plenus
sermo habitus fuisset : quod autem de malitia et
perversitate loquens, qua tunc mundum occupa-
bat, ex quadam serie in hunc sermonem incidis-
set, non suspectam doctrinam reddebat.

4. Quod. autem illud. in scopo habeat Paulus,
et sic ideo rem composuerit, hine palam est. Nisi
enim id probare studuisset, postquam dixerat, Se-
cundum duritiam tuam et impenitens cor the-
saurizas tibi iram in die ire, id satis fuisset,
et re perfecta claudendum erat hoc argumentum.
Verum quia non illi in proposito erat de futuro
judicio tantum agere, sed. ostendere volebat nihil
plus habere Judeum, quam Graecum hujusmodi ;
ne Judzeus altum saperet, ultra progreditur, et
ordine utitur. Perpende autem : auditorem terruit,
tremendam illam diem quasi intonuit, dixit quan-
p tum esset malum in nequitia vivere, ostendit ne-

C

b Duo Mss. [etÀ. ] ἐπετείχισεν, minus reete,

508 S. JOANNIS CHRYSOST.

minem ex ignorantia peccare, neque impune, sed
etiamsi nunc pcenas non det, daturum omnino esse.
Hinc demum probare vult, legis doctrinam. non
esse rem admodum urgentem : nam in operibus
sita est pena, situm praemium, non in circumci-
sione et preputio.Postquam igiturdixerat, Graecum
omnino poenam esse subiturum, idque in confesso
fuit, et inde probavitetiam honorandumesse, super-
fluam deinde ostendit legem et circumcisionem :
nam hic Judaeos maxime impugnat. Quia enim E
illi contentiosiores erant; primo pre fastu non di-
gnantes se cum gentilibus annumerare; secundo ir-
ridentes eos qui dicerent fidem peccata omnia dele-
e : Ideo prius Gracos incusavit, de quibus age-
batar, ut sine suspicione et cum fiducia {πάθος
adoriretur. Deinde cum ad supplicii examen venit,
ostendit Judzum non modo nihil utilitatis a lege
accipere, sed etiam aggravari : et hoc jamsuperius
probare incepit. $1 namque Grzcus ideo inexcu-
sabilis est, quia et natura et cogitationibus ipsum
inducentibus, melior non evasit; muito magis Ju- ,
dzeus, qui cum his doctrinam quoque a legeacce- A
pit. Cum persuasisset ergo illi, ut in aliorum pec-
catis hoc ratiocinium admitteret, vel invitum cogit
illum deinceps ut in iis, quead ipsum spectarent,
idem faceret. Et ut facilius sermo accipiatur, etiam
in melioribus eum profert : Gloria, honoret pax
omni operanti bonum, Judceo primum et Grc-
co. Hic enim quantacumque quis habeat bona,
cum perturbatione magna habet, licet dives sit,
licet potens, licet rex; etsi non cum alio, secum
saltem sape dissidet,et multum vel in cogitationibus B
habet bellum : illic autem nihilsimile, sed omnia
tranquillaet a perturbatione libera, cum veraadjun-
cta pace. Cumex supradictisergo probasset, etiam
eos qui legem non habent, eadem ipsa bona asse-
quuturosesse, ratiocinando pergit : 11. /Von enim
est personarum. acceptio apud Deum. Cum
enim dicit et Jud2um et Grzcum peccantes puni-
ri,non habet ratiocinio opus; cum vero statuere
vult honorari Graecum, tunc probatione opus ha-
bet. Nam mirum et stupendum videbatur esse, si
is qui nec legem nec prophetas audierat, bona ope-
rans honoraretur. Ideo, ut jam dixi, in tempori- €
bus gratiam : rzcedentibus illorum auditum exer-
cet, ut faciliu: deinceps cum fide, illorum in. his
consensum induceret. Hic enim suspectus minime
est, utpote qui non intentum suum probet. Cum
dixisset ergo, Gloria, honor et pax omni ope-
ranti bonum, Judeo primum et Greco; per-
git, Von est enim personarum dig aon apud
n. : Pape, quanta cum exuberantia vicit ! osten-

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

οὐδὲ dct

λωρητὶ; ἄλλα, χἂν μὴ νῦν δῷ δίχην ; δώ-
,
σοντα πάντως " ἐντεῦθεν λοιπὸν βούλεται χατασχευά--
- , ^N D E] L5 pe
ὅτι ἣ τοῦ νόμου διδασχαλία οὐ σφῦδρα τῶν
cu) ἦν " ἐν γὰρ τοῖς ἔργοις ἣ χόλασις xa
A
ἢ τιμὴ, οὐκ ἐν περιτομῇ καὶ ἀχροδυστίᾳ. ᾿Επεὶ οὖν
τι πάντως κολασθήσεται ὃ δ δ νον. χαὶ ἔλαδεν
αὐτοῦ χατεσχεύασεν,

^

5WwN/ 'N
λοιπὸν ἐδήλωσε τὸν

σαι,

Ww
t
m
z

ὡμολογημένον τοῦτο, χαὶ ἀπ᾽
ὅτι χαὶ sien Ὡς περιττὸν
/ M 14 *N
νόμον xai τὴν περιτομήν * μάλιστα γὰρ Ἰουδαίοις
3 τὰ / 5 ^Y M 2 - ,
ἐνταῦθα μάχεται. ᾿Επειδὴ γὰρ ἐχεῖνοι φιλονειχότερον
- k
, - X 7e 9X / Y c 1
διέχειντο, πρῶτον μὲν ὑπὸ τύφου οὐχ ἀξιοῦντες μετὰ
τ *» Ὸὖοῷ - $ , d
τῶν ἐξ ἐθνῶν συναριθμεῖσθαι * δεύτερον χαταγελῶντες,
/ X , M Ὁ
εἰ ἢ πίστις πάντα ἀφανίζει τὰ ἁμαρτήματα, διὰ τοῦτο
/ / “55,7 e Δ UT -
πρότερον χατηγόρησε τῶν “Ελλήνων, ὑπὲρ ὧν ποιεῖ--
d ^ M Y ,
ται τὸν λόγον, ἵνα ἀνυπόπτως καὶ μετὰ παῤῥησίας

— 5 ^ y , τ 5 ^ * EC
τῶν ᾿ἸΙουδαίων χαθίχηται " εἶτα εἰς τὴν περὶ τῆς χο-

, “55 4 5^ A "N ἃ , , 5^ » ὅτι
λάσεως ἐξέτασιν ἐλθὼν, δείκνυσιν οὗ μόνον οὐδὲν ὦφε-
^ , ^ Ὁ. A 5 , $^ M M
enn Ἰουδαῖον ἀπὸ τοῦ νόμου, ἀλλὰ xo βα-

(Ce. Εἰ γὰρ

ῥοῦ ὕμιενον - xui τοῦτο ἄνωθεν espe
€

6 Ἕλλην διὰ τοῦτο ἀναπολόγητος, ὅτι τῆς χτίσεως

kis αὐτὸν ἐναγούσης xaX τῶν λογισμῶν, οὐχ ἐγένετο βελ-

πολλῷ μᾶλλον ὃ Ἰουδαῖος μετὰ τούτων xai
M , , , ,
τὴν ἀπὸ τοῦ νόμου διδασχαλίαν λαδών. Πείσας τοίνυν
E]
Ü

, , NIS x M — , -
εὐχόλως δέξασθαι τὸν λογισμὸν τοῦτον ἔν τοῖς

(η-ς

ἔτεος
ετ

& TU. X x3 5 v P M B
EUR τῇ μ. ασι, χαὶι ἀχοντα αναγχᾶςει λοῖπον ἐν

gov ἅ!
Καὶ ὥστε εὐπαρά-

οἷς περὶ
δεχτον γενέσθαι τὸν λόγον; χαὶ ἐπὶ τῶν ᾿χρηστουέρων

αὐτὸν προάγει; λέ ER QUOD * Δόξα ὃ δὲ χαὶ τιμὴ χαὶ εἰ-

-
το

ἑαυτοῦ τοῦτο Τούρ:

ρήνη παντὶ τῷ ἐργαζομένῳ τὸ ἀγαθὸν, ᾿Ἰουδαίῳ τε πρῶ)-
τον χαὶ δ νησί Ἐντοῦθα μὲν γὰρ, ὅσα ἄν τις ἔχῃ
καλὰ, μετὰ πολλῶν ἔχει ERE γον χἂν πλούσιος 7, KL x&v
δυνάστης i αὐτὰ βαθιιεόι: χἂν μμὴ πρὸς ἕτερον, πρὸς γοῦν
εἰ "iae ἔχις, χαὶ πολὺν ἐν τοῖς Ào-

Tues ἔχει πόλειμην : ει

ἑαυτὸν διαστασιάζ

δὲ οὐδὲν τοιοῦτον, ἀλλὰ

πάντα γαληνὰ καὶ ταραχῆς ἀπηλλαγμένα , χαὶ ΤῊΣ

σίαν ἔχοντα τὴν εἰρήνην. Κατ urne τοίνυν Ex

τῶν ἄνωθεν εἰρημένων, ὅτι χαὶ oi μὴ νόμον ἔχοντες
ES -» ͵ / A J

τῶν αὐτῶν ἀπολαύσονται, ἐπάγε! xot λογισμὸν, οὕτω

, Y e e

λέγων * Οὐ γάρ ἐστι προσωποληψία παρὰ τῷ Θεῷ.
, [« Ὁ 2 δ -

Ὅταν uiv γὰρ λέγη, ὅτι xoAatevat xxt ὃ ᾿ἰουδαῖος
M OY2^* ^ € , 5 ^ “ ) —

xci ὃ “Ἕλλην ἁμαρτάνοντες, οὐ δεῖται λογισμῶν -

^Y ΓΘ eq Dh ^
ὅταν δὲ, ὅτι καὶ τιμᾶται 6 “Ελλην, συστῆσαι βούληται,
, p ὌΝ M 587
λοιπόν. Καὶ γὰρ ἐδόχει θαυ--

^

xai χατασχευῆς δεῖται
Ἢ τ S IN Y -1«2 M H ^Y
μαστὸν εἶναι xai παράδοξον, εἰ Ó μὴ νόμου μηδὲ
προφητῶν ἀχούσας, τιμᾶται τὰ ἀγαθὰ ἐργαζόμενος:
Διὰ τοῦτο, ὅπερ χαὶ ἔμέπρθσβεν simus ἐν τοῖς πρὸ
τῆς χάριτος χρόνοις γυμνάζει αὐτῶν τὰς ἀχοὰς, ἵν’
- , N Y m ,
εὐχολώτερον ἐπεισαγάγη λοιπὸν μετὰ τῆς πίστεως
B 1 , f ue Pn 5 τ αὐ H 37.
χαὶ τὴν ἐν τούτοις συγχατάθεσιν. ᾿Ενταῦθα γὰρ ἀνύ-
; : τι :
ποπτος μάλιστα γίνεται, ἅτε οὐ τὸ ἑαυτοῦ χατασχευά-
fo» Ro 1 EU EAE SÉ
ζων. Εἰπὼν τοίνυν; Δόξα xo τιμὴ xo εἰρήνη παντὶ

φὰ 3 -* , ἀν. ἿΣ , wt ἢ
τω εργαςομέενῳ τὸ ἀγανον, [ουδϑαίῳ τε πρῶτον; χαὶ

IN EPIST.

“Ἕλληνι, ἐπήγαγεν * Οὐ γάρ ἐστι προσωποληψία παρὰ
τῷ Θεῷ. Βαδαὶ, ἐξ ὅσης ἐνίκησε τὴς ἃ περιουσίας" δεί-
χνυσι γὰρ εἰς ἄτοπον τὸν λόγον ἀπαγαγὼν, ὅτι οὗ κατὰ
Θεὸν τὸ μὴ οὕτω γενέσθαι " xol γὰρ προσωποληψίας τὸ
πρᾶγυα - ὃ δὲ Θεὸς οὐ τοιοῦτος. Καὶ οὐχ εἶπεν, εἰ δὲ
μὴ τοῦτο γένοιτο, προσωπολήπτης ὃ Θεὸς, ἀλλὰ σε-
υνότερον * Οὐ γάρ ἐστι προσωποληψία παρὰ τῷ Θεῷ *
τουτέστιν, οὗ προσώπων ποιότητα, ἀλλὰ πραγμάτων
ἐξετάζει διαφοράν. ' Τοῦτο εἰπὼν, ἐδήλωσεν οὐχ ἐν πρά-
^
quao, ἄλλ᾽ ἐν προσώποις μόνον διαφέροντα τὸν
᾿Ιουδαῖον τοῦ “Ἕλληνος. Τούτοις ἀκόλουθον ἦν εἰπεῖν"
οὗ γὰρ, ἐπειδὴ ὃ μὲν Ἰουδαῖος, 6 δὲ “Ελλην, διὰ
τοῦτο ὃ μὲν τιμᾶται, ὃ δὲ ὑδρίζεται - ἀλλ᾽ ἀπὸ τῶν
ἔργων ἑκάτερα γίνεται. Ἄλλ᾽ οὐκ εἶπεν οὕτω * διή-
ete γὰρ ἂν τὸν θυμὸν τοῦ ᾿Ιουδαίου * ἀλλ᾽ ἕτερόν τι
πλέον τίθησι χατασπῶν αὐτῶν κατωτέρω τὸ φρόνημα
χαὶ χαταστέλλων, ὥστε ἐχεῖνο χαταδέξασθαι. Τί δέ
ἐστι τοῦτο; Τὸ ἑξῆς χείμενον. “Ὅσοι γὰρ ἀνόμως,
φησὶν, ἥμαρτον, ἀνόμως καὶ ἀπολοῦνται " χαὶ ὅσοι ἐν
νόμῳ ἥμαρτον, διὰ νόμου χριθήσονται. ᾿Ενταῦθα γὰρ,
ὅπερ ἔφθην εἰπὼν, οὐ μόνον ἰσοτιμίαν δείκνυσιν "Tou-
δαίου καὶ “Ἕλληνος, ἀλλὰ καὶ πολὺ τὸν Ἰουδαῖον βα-
- τ M στ
ρούμενον ἀπὸ τῆς τοῦ νόμου δόσεως. Ὃ μὲν γὰρ "EA-
λην ἀνόμως κρίνεται * τὸ δὲ, Ἀνόμως, ἐνταῦθα οὐ τὸ
2 » , χλλὸ N Pes ^ Ζ $ Z
χαλεπώτερον, ἀλλὰ τὸ ἡμερώτερον λέγει " τουτέστιν,
οὐχ ἔχει χατηγοροῦντα τὸν νόμον. Τὸ γὰρ ᾿Ανόμως,
τουτέστι, χωρὶς τῆς ἐξ ἐχείνου καταχρίσεως, φησὶν,
ἀπὸ τῶν τῆς φύσεως λογισμῶν καταδικάζεται μόνων.
€ NA? "ow 5 , /, ii "m /
Ὁ δὲ ᾿Ιουδαῖος ἐννόμως, τουτέστι, μετὰ τῆς φύσεως
χαὶ τοῦ νόμου χατηγοροῦντος * ὅσῳ γὰρ πλείονος
b» ἐλ - 2 »Y H , , δώ
ἀπήλαυσε τῆς ἐπιμελείας, τοσούτῳ μείζονα δώσει
δίκην.
€ - E L 5 ^ D Sau
Ορᾷς πῶς μείζονα τοῖς Ἰουδαίοις τὴν ἀνάγχην ἐπέ-
x S / by TE "E δ) N 2). 2
στῆσε τοῦ τὴ χάριτι προσδραμεῖν: "Emeió? yàp ἔλε
Dh J m ὮΝ
γον, ὅτι οὐ δέονται τῆς χάριτος, διὰ μόνου τοῦ νόμου
διχαιούμενοι, δείκνυσιν, ὅτι αὐτοὶ μᾶλλον τῶν “Ελλή-
νων δέονται, εἴ γε μᾶλλον μέλλουσι κολάζεσθαι. Eizo
πάλιν ἐπάγει λογισμὸν ἕτερον, τοῖς εἰρημένοις ἐπα-
γωνιζόμενος. Οὐ γὰρ οἱ ἀχροαταὶ τοῦ νόμου δίκαιοι
παρὰ τῷ Θεῷ. Καλῶς προσέθηχε, Παρὰ τῷ Θεῷ -
παρὰ μὲν γὰρ ἀνθρώποις ἴσως σεμνοὶ δύνανται φαί-
" Y / , Veo ὦ “ B
νεσθαι xo μεγάλα χομπάζειν, παρὰ δὲ τῷ Θεῷ, τοῦὖν--
αντίον ἅπαν, Οἱ ποιηταὶ τοῦ νόμου δικαιοῦνται μό-
γον. Ei&ec móc τῇ περιουσίᾳ κέχρηται εἰς τὸ ἐναντίον
πε r4 M λό - Εἰ M 8 M ^ , τ ΕΣ
ριτρέπων τὸν λόγον; Ei γὰρ διὰ τὸν νόμον ἀξιοῖς
σωθῆναι, φησὶ, πρῶτός σου ταύτῃ ὃ “Ἵλλην στήσε-
ται, ποιητὴς φανεὶς τῶν * ἐγγεγραμμένων. Καὶ πῶς
ἔνι, φησὶν, ἀκροατὴν μὴ γενόμενον, ποιητὴν γενέσθαι;

* Sic Savil. et Mss. recte, Morel, male παρουσίας.

b Alii in plurali ZzZAzus2». . . . . δώσουσι.

AD ROM.

467

HOMIL. V. 509

dit enim, re in absurditatem adducta, non secun-
D dum Deum fore, si res ita non esset; nam id per-
sonarum acceptio esset : quod in Deum cadere non
potest. Neque dixit, Nisi res ita se habeat, per-
sonarum acceptor est Deus; sed dignius loquens,
IVon est personarum acceptio apud Deum ; id
est, non personarum qualitatem, sed rerum diffe-
rentiam examinat. Hinc vero declarat non re, sed
persona Judzum a Graeco differre. His consequens
eratdicere : Non enim, quia ille quidem Judzus, hic
Gracus ; ideo ille quidem honoratur, hic vero con-
tumeliaafficitur : sed exoperibusutrumque fit. Ve-
rumnon ita dixit; nam Jud:ei animum concitasset ;
sed quid ampliusaddidit, illorum fastum dejiciens
ac comprimens, ut illud admitterent. Quid illud
est? Id quod sequitur. 12. Quicumque enim, in-
quit, sine lege peccaverunt, sine lege peribunt :
et quicumque in lege peccaverunt, per legem
Judicabuntur. Hic, ut jam dixi, non modo zqua-
litatem inter. Judicum. et. Graecum indicat, sed
etiam Judzum a lege valde gravatum esse demon-
strat : Graecus enim sine lege judicatur. Hic au-
tem, Sine lege, non gravius, sed minus quidpiam
indicat; id. est, non. habet accusantem se legem.
Illud enim, Sine lege, 1d est, sine damnatione ex
legefacta, et ex naturalibus solum ratiociniis con-
demnatur. Judaeus vero ex lege; id est, lege cum
natura incusante : quanto enim majore cura digna-
tus est, tanto majores dabit poenas.

E

[S

A

5. Viden' quanto majorem Judzis necessitatem
intulerit, utad gratiam accurrerent? Quia enimdi-
cebant se non egere gratia, per legem solam justi-
ficatos; ostendit ipsos magis quam Grzcos illa
egere, siquidem magis puniendi sunt. Deinde aliud
inducit ratiocinium, quo jam dicta propugnet.
13. /Von. enim auditores legis justi sunt apud
Deum. Recte addidit, pud. Deum : nam apud
homines fortasse possunt honorandi videri, et sese
magnopere jactitare; apad Deum vero contra omni-
no Factores legis tantum justificantur. Vides
cum quanta rationum vi sermonem in contrarium
vertat ? Si enim per legem, inquit, servari rogas,
te hac in re przcedet gentilis , qui ea qua scripta
€ sunt exsequutus videtur. Et qui fieri. potuit, in-

quies, ut qui auditor non fuerit, factor fuerit? Po-

b

* [ γεγραμμένων À. ]

519 S. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

test, inquit, fieri, non hoctantum, sed et aliud lon- — "Evi, φησὶν, οὗ τοῦτο μόνον, ἀλλὰ x«i τὸ τούτου πολ- -
ge majus. Non solum enim sine auditione potest λῷ πλέον. Οὐ γὰρ ἀν ygis ἀκροάσεώς ἐστι Je
esse factor, sed etiam post auditionem potest non νέσθαι ποιητὴν; ἀλλα χαὶ μετὰ dxpodastog μὴ εἶναι
factor esse; id quod postea clarius exprimit cum τοῦτο" ὅπερ ὕστερον σαφέστερον τίθησι λέγων, καὶ
majore vi verborum : Qui doces alium, teipsum μετὰ πλείονος τῆς περιουσίας: Ὃ διδάσκων ἕτερον,
non doces? Hic autem interim primum illud pro- — cexuzóv οὗ διδάσχεις ; ᾿Ενταῦθα δὲ τέως τὸ zgneronM
bat. 14. Cum enim gentes, inquit, que legem κατασχευάζει. Ὅταν γὰρ ἔθνη, φησὶ, τὰ μὴ νόμον
non habent, naturaliter que leg. gis sunt faciunt ; Pi φύσει τὰ τοῦ νόμου ποιῇ 5» οὗτοι νόμον μὴ
hi legem non habentes, sibi ipsis sunt lex. Non ἔχοντες, ἑαυτοῖς εἶσι νόμος. Οὐχ ἐχδάλλω τὸν νόμον,
ejicio legem, inquit, sed hinc gentes justifico. Vi- φησὶν, ᾿ἀλλὰ xol ἐντεῦθεν δικαιῶ τὰ ἔθνη. Εἶδες πῶς
den' quomodo Judaismi gloriam suffodiens, nullam D ὑπορύττων τοῦ ἰουδαϊσμοῦ τὴν δόξαν, οὐδεμίαν καθ᾽
sui accusandi ansam przbet, quasi legem dehone- ἑαυτοῦ δίδωσι λαδὴν ὡς ἀτιμάζων τὸν νόμον, ἀλλὰ.
stet, imo contra, quasi exaltans et magnam osten- τοὐναντίον, ὡς ἐπαίρων χαὶ μέγαν δεικνὺς, οὕτω xa-
dens illam, sic totum probat ? Cum autem dicit, τασχευάζει τὸ πᾶν; Φύσει δὲ ὅταν εἴποι, τοῖς ἐχ φύ-
JYaturaliter, secundum naturalia ratiocinia in- σεὼς λέγει λογισμοῖς. Καὶ δείκνυσιν ἑτέρους ὄντας αὖ-
telligit: et ostendit alios esse meliores, et quod τῶν βελτίους, xo τὸ μεῖζον, διὰ τοῦτο βελτίους,
majus est, ea de causa meliores, quod non ἐπειδὴ μὴ νόμον ἔλαθον, μηδὲ ἔχουσι τοῦτον, à o-
acceperint legem, nec habeant illam, qua vi- χοῦσιν αὐτῶν πλεονεχτεῖν ot Ἰουδαῖοι. Διὰ τοῦτο γὰρ,
dentur Judzi prostare. Ideo enim, ait, mirabi- φησὶν, εἰσὶ θαυμαστοὶ, ὅτι νόμου οὐχ ἐδεήθησαν, καὶ
les sunt, quia lege non opus habuere, et qua τὰ τοῦ νόμου πάντα ἐπεδείξαντο, "cà ἔργα, οὐ τὰ
legis sunt omnia exhibuere : opera, non literas, E γράμματα, ταῖς διανοίαις αὐτῶν ἐγχολάψαντες. Τοῦτο
animis suis insculpentes. Hoc enim ait:15. Qui γάρ φησιν" Οἴἵτινες ἐνδείκνυνται τὸ ἔργον τοῦ νόμου
ostendunt opus legis scriptum in cordibus suis, γραπτὸν ἐν ταῖς χαρδίαις αὐτῶν, συμμαρτυρούσης
testimonium reddente illis conscientia, et cogi- αὐτοῖς τῆς συνειδήσεως, xvi μεταξὺ ἀλλήλων τῶν

tationibus inter se accusantibus aut etiam ex- να: χατηγορούντων, ἢ xoi ἀπολογουμένων, ἐν
cusantibus : 10. in die, quo judicabit Deus oc- ἡμέρᾳ, ὅτε χρινεῖ ὃ Θεὸς τὰ χρυπτὰ τῶν ἀνθρώπων,

* χατὰ τὸ εὐαγγέλιόν 3 διὰ b ouo. Θρᾷς

culta hominum, secundum evangelium meum,
per Jesum Christum. Viden' quomodo represen- πῶς πάλιν RE ἔστησε τὴν ἡμέραν ἐκείνην χαὶ ἐγγὺς
tet illum diem et prope adducat, illorum mentem ἤγαγε, κατασείων αὐτῶν τὴν διάνοιαν, χαὶ δεικνὺς, ὅτι
exagitans, et ostendens, illos potius honorandos τούτους δεῖ τιμᾶσθαι μᾶλλον τοὺς χωρὶς νόμου τὰ τοῦ
esse, qui sine lege, quz legis erant, perficere co- νόμου χατορθοῦν ἐαπουδαχότας; "Or δὲ μάλιστά ἐστι
nati sunt? Quod autem maxime admirandum est ἧδε θαυμάσαι τῆς συνέσεως τῆς ἀποστολιχῆς, τοῦτο ἄξιον
1n apostolica illa prudentia, id nunc merito dica- A εἰπεῖν νῦν. Ἀπὸ γὰρ τῆς κατασχευῆς δείξας, ὅτι μείζων
tur. Cum enim probatione allata demonstrasset ὃ Ἕλλην τοῦ Ἰουδαίου, ἐν τῇ συναγωγὴ xat ἐν τῷ συμ.-
majorem esse Gracum δά, in collectione et περάσματι * τῶν λογισμῶν οὗ τίθησιν αὐτὸ, ὥστε μὴ
conclusione rationum hoc non ponit, ut ne Judzeum τραχῦναι τὸν Ἰουδαῖον. Ἵνα δὲ χαὶ ποῦς ὅπερ
exasperet. Ut autem 14, quod dixi, clarius red- εἰπὸν ποιήσω; αὐτὰ ἐρὼ τὰ ῥήματα τὰ ἀποστολιχά.
dam, ipsa verba referam apostolica. Quia enim. — "Eze? γὰρ εἶπεν, Οὐ γὰρ οἱ ἀκροαταὶ τοῦ νόμου,
dixit: Von enim auditores legis, sed. factores ἀλλ᾽ oi ποιηταὶ τοῦ νόμου δικαιωθήσονται, ἀχόλουθον
legis justificabuntur ; consequens erat ut diceret, ἦν εἰπεῖν - Ὅταν γὰρ ἔθνη τὰ μὴ νόμον ἔχοντα, φύσει

m bh , c , ^ —
Cum enim gentes, que legem non habent, na- τὰ τοὺ νόμου ποιῇ, τούτων πολλῷ βελτίους εἰσι τῶν
" * . . ^ , 2A $$?
turaliter que legis sunt faciunt, hinc meliores ἀπὸ νόμου διδασχομένων. Ἀλλ᾽ οὐ λέγει τοῦτο, ἀλλ᾽
. . . z " D , -
sunt illis qui ἃ lege docentur. Verum non hoc di- ἵσταται μέχοι τοῦ ἐγχωμίου τῶν “Ἑλλήνων, xoi οὐ

cit, sed in gentilium laude consistit, neque interim B προάγει τὸν λόγον χατὰ σύγκρισιν τέως, ἵνα Xy οὕ--
sermonem per comparationem prosequitur, ut et τως ὃ Ἰουδαῖος Linde τὸ) λεγόμενον: Διόπερ o0, οὕ-
sic Judzeus quod dicitur admittat. Ideo non sic lo- τως εἶπεν, ὡς εἶπον, ἀλλὰ πῶς ; Ὅταν γὰρ ἔθνη τὰ
quutus est, ut dixi; sed quomodo? Cum enim (πὴ νόμον dide φύσει τὰ τοῦ νόμου e , οὗτοι vc
gentes que& legem non habent, naturaliter ea μὸν e ἔχοντες, ἑαυτοῖς εἶσι νόμος" οἵτινες ἐνδεί-

b ἔργα sime articulo ἡ. Mox idem συμμαρτυρούτης à Unus τῶν συλλογισμῶν; non male,

σύτῶν. vt habent Editi Bibl. et Chrys. p. 468, B. ]

IN EPIST.

z Ao eM ο , - ,
χνυνται τὸ ἔργον τοῦ νόμου γραπτὸν ἐν ταῖς χαρδίαις
^ , » m m ^" lj
αὐτῶν, συμμαρτυρούσης αὐτῶν τῆς συνειδήσεως. Ἂρ-
Lg. A ἐκ. "i * ^S 1 , n
χεῖ γὰρ ἀντὶ τοῦ νόμου τὸ συνειδὸς xat λογισμός. Διὰ
, y * , c $5 7 i ty ᾽ ,
τούτων ἔδειξε πάλιν, ὅτι αὐτάρχη τὸν ἄνθρωπον ἐποίη-

A M Ὁ b e ET
σεν ὃ Θεὸς πρὸς τὴν τῆς ἀρετῆς αἵρεσιν, χαὶ τὴν τῆς
, , ZA M , ? LC d [e YoWw
χαχίας φυγήν. Kot μὴ θαυμάσης, εἰ xal ἅπαξ xat δὶς
| e
xai πολλάχις αὐτὸ χατασχευάζε!. Σφόδρα γὰρ ἦν
- “- , - D ,
ἀναγχαῖον αὐτῷ τὸ χεφάλαιον τοῦτο διὰ τοὺς λέγοντας,
, - z -
τί δήποτε νῦν ὃ Χριστὸς παρεγένετο; xol ποῦ τὸν
» ^ , , -T 7
ἔμπροσθεν χρόνον τὰ τῆς τοσαύτης προνοίας ἦν; Καὶ
Εν τ , ἄν δ
πρὸς τούτους οὖν ἐν παρέργῳ νῦν ἀπομαχόμενος, δεί--
- - , Mi ^ lod
χνυσιν, ὅτι xal ἐν τοῖς ἄνωθεν χρόνοις, xat πρὸ τῆς
ἘΞ Γ ; E
τοῦ νόμου δόσεως πάσης ἀπήλαυσε προνοίας ἣ τῶν
ἀνθρώπων φύσις. Καὶ γὰρ τὸ γνωστὸν τοῦ Θεοῦ φα-
porcen quote. Y«p v9. Yv Sau q
NS DN ' FO OA ) H M X doa
γερὸν ἦν αὐτοῖς, xal τί μὲν χαλὸν, τί δὲ xaxov ἤδε-
^ *. M ν᾿ d fy -
σαν, Gt ὧν τοὺς ἄλλους ἔχριναν * ὅπερ ὀνειδίζων αὖ-
- cei 5 -7 ,ὔ M ei S
τοῖς, ἔλεγεν, ὅτι "Ev ᾧ κρίνεις τὸν ἕτερον, σεαυτὸν χα-
, SEG NU τὸ. 2 NS f AL. cmd, m ,
ταχρίνεις. ᾿Επὶ δὲ τῶν ᾿Ιουδαίων, μετὰ τῶν εἰρημένων
᾿ , c uw * , 58! ,
xai ὃ νόμος ἕστηχεν, οὐχὶ λογισμὸς μόνον οὐδὲ συνεί-
^ γε, ^Y Αἵ , ' , ^
δησις. 'lívog δὲ ἕνεχεν τίθησι τὸ, Κατηγορούντων ἢ
χαὶ ἀπολογουμένων; Εἰ γὰρ νόμον ἔχουσι γραπτὸν
M ^ , bh ^
P xal τὸ ἔργον ἐνδείχνυνται, τί ἔχει κατηγορῆσαι λοι-
^ , ^
πὸν ὃ λογισμός; ᾿Αλλ’ οὐχέτι περὶ
Κατηγορούντων, μόνον, ἀλλὰ χαὶ
c , , 1 e , e£ m ε
ἁπάσης. Τότε γὰρ ἑστήκασιν ἡμῶν χαὶ οἵ λογισμοὶ,

E] , 1 *
EXE'VOYV φησι το:
A. atdem L
περι τῆς φυσεὼς

᾿

Y Eel PUN ὦ , ᾿ -
οἵ μὲν χατηγοροῦντες, οἱ δὲ ἀπολογούμενοι; χαὶ οὗ
m e E) M
δεῖται ἑτέρου χατηγόρου ἄνθρωπος ἐπ᾽ ἐχείνου τοῦ ὃδι-

ER. Εἶτ x* 3 e E E; Ye
χαστηρίου. Eizo αὔξων τὸν φόδον, οὐχ εἶπε, τὰ ἅμαρ-

, Ld Y , γ τω
τήματα τῶν ἀνθρώπων, ἀλλὰ Τὰ χρυπτὰ τῶν ἀνθρώ-
3 ΝᾺ Y *5
πων. ᾿Ἐπειδὴ γὰρ εἰπε, Λογίζηῃ ὃ χρίνων τοὺς τὰ
τω M “τ ej
τοιαῦτα πράσσοντας, xal ποιῶν αὐτὰ, ὅτι ἐχφεύξη
P / P gm ». ἀρῶν ς d X , / s
τὸ χρίμα τοῦ Θεοῦ; ἵνα μὴ τοιαύτην ἐχδέξη ψῆφον,
d M - M 7 D ^ m
οἷαν xai αὐτὸς φέρεις, ἀλλ᾽ ἴδης, ὅτι πολλῷ τῆς
m E] , c e ͵7
σῆς ἀχριδεστέρα ἣ τοῦ Θεοῦ, ἐπήγαγε: Τὰ χρυπτὰ
e , , M , D M ^ , ,
τῶν ἀνθρώπων, καὶ προσέθηχε: Κατὰ τὸ εὐαγγέλιόν
U.D ὃ Y Ἴ: Ὁ X. τ "A [7] ^ c ΩΣ Aer
μου, διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἄνθρωποι γὰρ τῶν φανερῶν
“ ^ M e
κάθηνται διχασταὶ μόνων. Καίτοι γε ἄνω περὶ τοῦ
ΩΣ / A
Πατρὸς ἔλεγε μόνου, ἀλλ᾽ ἐπειδὴ λοιπὸν αὐτοὺς χα-

, Ὁ , , m— D
ελέανε τῷ φόδῳ, ἐπήγαγε χαὶ τὸν περὶ τοῦ Χριστοῦ

-

ὄγον" xal. οὐδὲ τοῦτον ἁπλῶς, ἀλλὰ xol ἐνταῦθα

»^

-

Ld - 5 p E d J
τοῦ Πατρὸς μνημονεύσας, οὕτως αὐτὸν ἐπεισήγαγε"

X “τ , ΝᾺ o
χαὶ τοῦ χηρύγματος Oi τὸ ἀξίωμα δι᾿ αὐτῶν ἐπαίρει"
τ ρα Y Y ' “ὦ -
τοῦτο γὰρ, φησὶ, τὸ κήρυγμα ταῦτα προαναφωνεῖ, ἃ
A 0
προλαθοῦσα ἣ φύσις * ἔδειξεν.
Fi 1 E

, —9 X
εὐαγγελίῳ xai τῷ Χρι-
ΟΝ :
στῷ φέρων αὐτοὺς προσέδησε, χαὶ ἀπέδειξεν, ὅτι οὐ

Ν ου ΄- —^—
Εἰδὲς πῶς συνετῶς xoi τῷ

,

τως ta SR E ς
μέχρι τῶν ἐνταῦθα τὰ ἡμέτερα ἵσταται, ἀλλὰ δδεύει

΄τε

NEN M snot 5 by B
περαιτέρω; Ὃ xat " ἄνω χατεσχεύασεν εἰπὼν, Θη-
b Alii zzi τὸν νόμον ἐνδείχγυνται. [Mox À. ρησὶ τῶν χα-
ἢ j 4
τορθούντων μόνον. ]

4 Duo Mis. £z». [Item A, et marg. Savil. Paulo

AD ROM.

5it

que legis sunt faciunt ; he legem non haben-
tes, sibi ipsis sunt lex : qui ostendunt opus legis
scriptum in cordibus suis, testimonium redden-
te illis conscientia. Suf(icit enim pro lege con-
scientia et cogitatio. His ostendit rursum, Deum
fecisse hominem ad virtutem eligendam et vitium
C fugiendum sibi sufficientem. Et ne mireris, si aut
bis aut ter aut pluries id probet : admodum enim
ipsi hoc caput necessarium erat propter eos qui di-
cebant : Cur nunc Christus advenit? et ubinam
priscis temporibus tanta illa providentia erat?
Adversus hos nunc cum carptim pugnasset, osten-
dit etiam quod. priscis temporibus, et antequam
lex daretur, hominum natura omnimoda provi-
dentia gaudebat. Nam Quod notum est Dei, ma-
nifestum erat in illis ; sciebantque quid bonum,
quid malum esset, per quz de aliis judicabant. Id
D illis exprobrans dicebat : /n quo judicas alium,
teipsum. condemnas. Quantum ad Judaos, cum
iis, quze supra dicta sunt, lex aderat, nec solum
ratiocinatio vel conscientia. Cur autem hoc affert,
"A ccusantibus vel etiam excusantibus ? S1 enim
legem habent scriptam, et opus exhibent, quid
est quod accusare possit ratiocinium? At non de
illis tantum dicitur illud, Zccusantibus, sed etiam
de tota natura. Tunc enim adsunt ratiocinia, alia
accusantia, alia defendentia, atque 1n illo tribunali

HOMIL. V.

Matth.7.2,

non habet opus homo alio accusatore. Deinde ti- .

morem augens, non dixit, Peccata hominum, sed,

E Occulta hominum. Postquam enim dixit: Existi-
mas qui judicas eos qui talia faciunt, et. facis
ea, quod effugies judicium Dei ? ut ne talem ac-
cipias calculum, qualem ipse fers, sed intelligas,
sententiam Dei tua longe exactiorem esse, subjun-
xit, Occulta hominum ; et adjecit, Secundum
evangelium meum, per Jesum Christum. Ho-
mines enim rerum manifestarum tantum judices
sedent. Atqui supra de Patre tantum loquebatur :
cum autem illos timore emollivisset, de Christo

469 Sermonem induxit; neque hunc. simpliciter, sed

^ etiam hic cum Patrem memorasset, sic illum in-
duxit:et praedicationis dignitatem per illos attollit:
Hzc enim, inquit, predicatio hec prenuntiat, que
antevertens natura exhibuit.

6. Vidistin' quam prudenter ipsos et evange-
lio et Christo admovens alligaverit, et ostenderit
nostra non esse prassentium limitibus circumscri-
pta, sed. ultra procedere? Id quod etiam. supra

ante Α. διὰ τῶν αὐτῶν. ]

Α.]

b [ ἀνωτέρω.

512 S. JOANNIS CHRYSOST.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

probavit, dicens : Z'hesaurizas tibi iram in die B σαυρίζεις σεαυτῷ ὀργὴν ἐν ἡμέρα ὀργῆς, καὶ ἐνταῦθα

ire, et hic rursum, Judicabit Deus occulta ho-

minum. Unusquisque igitur in suam conscientiam

veniens, et peccata recogitans, rationem accurate

ab se repetat, ne tunc cum mundo damnemur.
Judicium Horrendum quippe est judicium illud, tremendum
SS tribunal, terroris plenz rationes éddiendies flu-
mendum. vius ignis manat. Frater non redimit, redimet
fein Visio Recosdue eorum quae in Grac udid di-
cuntur, angelorum circumcursantium ,. clausi

thalami , lampadum non exstinctarum , potesta-

tum in fornaces trahentium. Et illud tecum re-

puta, si nostrum cujuspiam occultum facinus
aliquod 1n. medium hodie. afferretur in ecclesia
tantum, annon mallet interire et terram sibi de-

hiscere potius, quam tot nequitiz testes habere?

Quid ergo tunc patiemur, cum coram orbe

toto omnia afferentur in tanto, tam splendido thea-

tro, et notis et ignotis omnia conspicientibus? At

vi mihi, undenam territare vos cogor? ab homi-

num existimatione, cum a timore Dei oporteret,

et ab ejus condemnatione? Quinam, quzso te, eri-

mus, cum vincti, dentibus stridentes, in exterio-

res tenebras ducemur? imo quid. faciemus, quod
omnium terribilissimum est, cum Deo occurre-

mus? Si quis enim. sensum et mentem habeat,

certe. jam gehennam sustinuerit, cum a facie Dei
expulsus erit: quia vero id illi grave non est,

ideo ignem comminatus est. Etenim oporteret,

non cum punimur, sed cum peccamus, dolere.

Audi ergo Paulum dolentem et flentem de pecca-

. Cor. 15. tis , pro ΓΝ poenas daturus non erat. /Von enim
" sum dignus, inquit, vocari apostolus, quia per-
sequutus sum. Ecclesiam. Audi etiam et Davi-

dem, a supplicio quidem exemtum, sed quia se pu-

eo tabat Deum offendisse, ultionem in se evocantem
Nr et dicentem : Sit manus tua super me et domum
eren patris mei. Gravius quippe est offendere Deum,
quam ultio, (uam puniri, Nunc autem tam misere affecti su-
mus, ut nisi gehennz timor adsit, quid boni fa-
cere vix eligamus. Quapropter, etsi non alia de
causa, ideo gehenna digni fuerimus, quod illam
magis quam Christum timeamus. Verum non ita
beatus Paulus, sed contrario modo. Quia vero nos
aliter affecti sumus, ideo ad gehennam damnamur.
At si Christum ut par est amaremus, sciremus

utique gehenna gravius esse amatum offendere :

c[AÀ. εἰσελθών, et mOX τὰ πεπλημμελημένα, et infra
cum marg. Savil. ἀχριδεῖς. ]
d [A. et marg. Savil. 2zoJszo. ... . μᾷλλον ἂν. «.. χα-

D

E

/ - ^ à c2
πάλιν, Κρινεῖ ὃ Θεὸς τὰ χρυπτὰ τῶν ἀνθρώπων.
σ J D
Εχαστος τοίνυν sig τὸ ἑαυτοῦ συνειδὸς “ἐλθὼν, xal
2 / hj 14 ΕἸ /
ἀναλογιζόμενος τὰ πλημμελήματα, ἀπαιτείτω τὰς
20/4 e LO OLOR RE , -
εὐθύνας ἑαυτὸν ἀχριθῶς, ἵνα τότε μὴ χαταχριθῶμεν
μετὰ τῆς οἰκουμένης. Φούερὸν γὰρ ἐχεῖνο τὸ δι-
χαστήριον, φριχτὸν τὸ βῆμα, τρόμου γέμουσιν oi
εὐθῦναι, πυρὸς ἕλχεται ποταμός; ᾿Αδελφὸς οὐ λυ-
ΩΣ , » 3 7 '
τροῦται, λυτρώσεται ἄνθρωπος; ᾿Αναμνήσθητι γὰρ
ο το , -Ὁ- τὉ΄Ῥ
τῶν ἐν τῷ εὐαγγελίῳ λεγομένων, τῶν ἀγγέλων τῶν πε-
4 ο D ου Ὁ
ριτρεχόντων, τοῦ νυμφῶνος τοῦ ἀποχλειοιλένου, τῶν
e X p e
λαμπάδων τῶν μὴ σόεννυμένων, τῶν δυνάμεων τῶν
εἷς τὰς χαμίνους ἑλχουσῶν. Κἀχεῖνο λόγισαι, ὅτι εἴ
τινος ἡμῶν πρᾶγμα χρυπτὸν εἷς μέσον ἐνήχθη τήμε-
a4 m 5 , / c ^ ἃ 2 /,
pov ἐπὶ τὴς ἐχχλησίας μόνης,. πῶς ἂν “ ἀπολέσθαι
χαὶ τὴν γὴν αὐτῷ διαστῆναι ηὔξατο μᾶλλον, ἢ τοσού--
D J -
τους μος τῆς χαχίας σχεῖν ; Τί οὖν τότε πει-
σόμεθα, ὅταν ἐπὶ τῆς οἰχουμένης εἰς μέσον ἄπαντα
φέρηται ἐν τοιούτῳ θεάτρῳ λαμπρῷ χαὶ περιφανεῖ,
χαὶ τῶν γνωρίμων χαὶ τῶν ἀγνώστων ἡμῖν ἅπαντα
D». Jam 3 ) , ν , τ᾿ v
κατοπτευόντων; Αλλ᾽ οἴμοι πόθεν ἀναγχάζομαι φο-
OE URBC T. -m- 39 00d org ^
civ ὑμᾶς; ἀπὸ τῆς τῶν ἀνθρώπων ὑπολήψεως, δέον
ἀπὸ τοῦ φόδου τοῦ Θεοῦ, χαὶ τῆς ἑαυτοῦ χαταγνώσεως
E - / δὴ
τοῦτο ποιεῖν; Τίνες γὰρ ἐσόμεθα, εἶπέ μοι, τότε,
d NR £u d S i ἢ I E A 257)
ὅταν δεθέντες, τῶν ὀδόντων βρυχόντων, εἰς τὸ ἐξώτε-
S ΧΆ , ES M / ;
τερον ἀγώμεθα σχότος; μᾶλλον δὲ τί ποιήσομεν,
ὃ πάντων ἐστὶ φοδερώτερον, ὅταν τῷ Θεῷ προσ-
- , 713 :Ei^ /, T 150; m "- m-— MS.
κρούσωμεν ; Εἰ γάρ τις αἴσθησιν ἔχει xa νοῦν, ἤδη
M A , € J e noa / m
xai τὴν γέενναν ὑπέμεινεν, ὅταν ἐξ ὄψεως γένηται τοῦ
Θεοῦ. ἀλλ᾽ ἐπειδὴ τοῦτο οὐχ ὀδυνᾷ,, διὰ τοῦτο * ἠπεί-
λει πῦρ. Καὶ γὰρ ἐχρῆν, οὐχ ὅταν χολαζώμεθα, ἀλ-
^ E] cd c , y m D ,
γεῖν, ἀλλ᾽ ὅταν ἁμαρτάνωμεν. Ἄχουσον γοῦν τοῦ Παύ-
λου θρηνοῦντος καὶ ἀποδυροιλένου ὑπὲρ ἁμαρτημάτων
en D ΡΣ Y ,
Ὃς ΄ ,
ὧν οὐχ ἔμελλε δώσειν δίκην. Οὐ γάρ εἶμι ἱχανὸς,
φησὶ, καλεῖσθαι ἀπόστολος, ὅτι ἐδίωξα τὴν ᾿Ἔχχλη-
σίαν. Ἄχουσον γοῦν καὶ τοῦ Δαυὶδ τῆς μὲν χολάσεως
» /, 5 "NN ON 5 , — m
ἀπηλλαγμένου, ἐπειδὴ δὲ ἐνόμισε τῷ Θεῷ προσχε-
χρουχέναι, τὴν τιμωρίαν χαθ᾽ ἑαυτοῦ καλοῦντος xoi
, ^ / EY J 2 5 N A um ce vy
λέγοντος * ᾿ενέσθω ἣ χείρ σου ἐν ἐμοὶ, xat ἐν τῷ οἴκῳ
τ , Ἢ X c c c EU -
τοῦ πατρός μου. To γὰρ προσχροῦσαι τῷ Θεῷ», τοῦ xoAa-
σθῆναι χαλεπώτερον. Νῦν δὲ οὕτως ἀθλίως διαχείμεθα,
e o M ΕΟ GI ITIS τν δὲ ἂν ἑλέσθ ΩΣ
ὡς εἰ μὴ γεέννης φόδος ἦν, υνηδὲ ἂν ἑλέσθαι ταχέως
ev , , / 3 ^ b * e ies
ποιῆσαί τι καλόν. Διόπερ εἰ xoi μηδενὸς ἕνεχεν ἕτέ-
ρου, τούτου γε ἕνεχεν γεέννης ἂν ἦμεν ἄξιοι, τὴν γέ-
ενναν μᾶλλον τοῦ Χριστοῦ φοδούμενοι. Ἀλλ᾽ οὐχ ὃ μα-
m— y, 2
χάριος Παῦλος οὕτως, ἀλλ᾽ ἀντιστρόφως. ᾿Επειδὴ δὲ

X E ES “ D
ἡμεῖς ἑτέρως, διὰ τοῦτο τῇ γεέννη καταδιχαζόμεθα "

χίας ἔχειν. Infra A.

ἐν οὕτω θεάτρῳ. ]
* Alii ἠπείληται πῦρ. [ A. ἠπείλει χαὶ πῦρ. ]

IN EPIST.

AD ROM.

515

HOMIL. V.

ὡς εἴ γε τὸν Χριστὸν ἐφιλοῦμεν, ὡς φιλεῖν ἐχρῆν, “τὸ quia vero non amamus, supplicii tanti magnitudi-

» ^ d ΄ » , Ν c A
εγνῶμεν ἄν, Ott γξέέννης χαλεπώτερον το προσχρουσαι

ᾧ φιλουμένῳ᾽" ἐπειδὴ δὲ οὐ φιλοῦμεν, οὐχ ἴσμεν τῇ
τῷ φιλουμένῳ * ἐπειδὴ δὲ οὐ φιλοῦμεν, μεν τῆς
/ , M / M ce P! 9 ^ ,
χολάσεως ταύτης τὸ μέγεθος. Kat. τοῦτό ἐστιν, ὃ μά-
^ ES r3 j] /
λιστα ὀδύρομαι χαὶ θρηνῶ. Καίτοι «t οὐχ ἐποίησεν ὃ
c c [NX 2
Θεὸς, ὥστε φιληθῆναι map ἡμῶν; τί δὲ οὐχ ἐμη-
ex^ , * 1
χανήσατο:; τί δὲ παρέλιπεν ; Ὑὐρίσαμεν αὐτὸν μηδὲν
3^ , 2 A Y 5 / , PT ^»
ἠδικηχότα, ἀλλὰ xo εὐεργετήσαντα μυρία xot ἀπόῤ-
τω ,
δητα ἀγαθὰ, ἀπεστράφημεν καλοῦντα xol πανταχό-
m , , 5. T
θεν ἐφελχόμενον, xal οὐδὲ οὕτως fic ἐχόλασεν, ἀλλὰ
^ , , NS
προσέδραμεν αὐτὸς, καὶ κατέσχε φεύγοντας, καὶ ἀπε-
| Ἁ M b! N 7 ^? x NI 7 Ἁ
τιναξάμεθα χαὶ πρὸς τὸν διάδολον ἀπεπηδήσαμεν᾽" xat
3N O0 » Ef 2 ? ἢ x 7 -
οὐδὲ οὕτως ἀπέστη, ἀλλ᾽ ἔπεμψε μυρίους παραχα-
m ἐξ » Lá / x p
λοῦντας πάλιν, προφήτας, ἀγγέλους, πατριάρχας
» M ᾿ à
ἡμεῖς δὲ οὐ μόνον οὐχ ἐδεξάμεθα τὴν πρεσδείαν, ἀλλὰ
« M x M /
xo δύρίσαμεν τοὺς ἐλθόντας. Ὃ δὲ οὐδὲ ἐπὶ τούτοις
c -Ὁ N / 2 » dd € ^ M bad 2 -
ἡμᾶς διέπτυσεν, ἀλλ᾽ ὥσπερ oi σφοδροὶ τῶν ἐραστῶν
^ ἘΞ , c
τῶν χαταφρονουμένων, περιήει πᾶσιν ἐντυγχάνων, τῷ
ὑρανῷ, τῇ γῆ, τῷ Ἱερεμία, τῷ Μιχαία, οὐχ ἵνα βα-
τ τ "AEpEDEHE y'UOU IMP SN SU)
m ^ ,
ρήσῃ , ἀλλ᾽ ἵνα ὑπὲρ τῶν καθ᾽ ἑαυτὸν ἀπολογήσηται,
᾿ D .- ^ , - E]
xal μετὰ τῶν προφητῶν χαὶ αὐτὸς προσήει τοῖς ἀπο-
7 “ἡ -
στρεφομένοις αὐτὸν, εὐθύνας ἕτοιμος ὧν παρασχεῖν,
em - M ' "u
χαὶ εἰς τὸν λόγον ἀξιῶν καθεῖναι, xol πρὸς ἅπαντα
M mmy Le €i M
χεχωφωμένους εἷς τὴν πρὸς αὐτὸν διάλεξιν ἕλχων. Λαὸς
/ E! , L4 /
γάρ μου, φησὶ, τί ἐποίησά cot; ἢ τί ἐλύπησα σε;
e y , ,
ἀποχρίθητί μοι. Μετὰ ταῦτα ἅπαντα ἀπεχτείναμεν
, ce 3 ΄
τοὺς προφήτας,, ἐλιθάσαμεν, μυρία ἕτερα εἰργασά-
3 , / 7
μεθα * xaxd. Τί οὖν ἀντὶ τούτων; Οὐχέτι προφήτας,
? /, » , -T.
οὐχέτι ἀγγέλους, οὐχέτι πατριάρχας, ἄλλ᾽ αὐτὸν
ν M M M 55
ἔπεμψε τὸν Υἱόν. Ἀνηρέθη xat 6 Υἱὸς ἐλθὼν, χαὶ οὐδὲ
ei τ , A
οὕτως ἔσόεσε τὸν ἔρωτα, ἀλλ᾽ ἀνῆψε μειζόνως, καὶ
EC by ^ev
ἐπιμένει παραχαλῶν xal μετὰ τὸ τὸν Υἱὸν Gvatpe-
M c , V /, Lad
θῆναι τὸν αὐτοῦ, xci δεόμενος, xai πάντα ποιῶν
M J Z5 D το
ὑπὲρ τοῦ πρὸς αὐτὸν ἐπιστρέψαι. Καὶ βοᾷ Παῦλος
r e 75 / m -
λέγων Ὑπὲρ Χριστοῦ οὖν πρεσδεύομεν, ὡς τοῦ Θεοῦ
ου Ld , Ld οῸ
παραχαλοῦντος δι᾿ ἡμῶν" χαταλλάγητε τῷ Θεῷ.
c / c € ^N ^
"AX οὐδὲν τούτων ἡμᾶς χατήλλαξεν. Ὃ δὲ οὐδὲ
ς P M /. M /
οὕτως ἡμᾶς χατέλιπεν, ἀλλὰ μένει καὶ γέενναν ἄπει-
Ὁ J “ἡ cr
λῶν, χαὶ βασιλείαν ἐπαγγελλόμενος, ἵνα χἂν οὕτως
- reu. PA 5 FPEM NIE) ESM A
ἡμᾶς ἐφελχύσηται- ἡμεῖς δὲ ἀναλγήτως ἔτι διαχεί-
τ , - / “
μεθα. Τί ταύτης τῆς θηριωδίας χεῖρον γένοιτ᾽ ἄν; Ei
cS / * - /
γὰρ ἄνθρωπος ταῦτα ἐποίησεν, oux ἂν αὐτοῦ πολλάκις
4 el - ,
ἐγενόμεθα δοῦλοι; τὸν δὲ Θεὸν ποιοῦντα ἀποστρεφό-
ΩΣ ^ Ld , ^N
μεθα; Ὦ τῆς ῥαθυμίας, ὦ τῆς ἀγνωμοσύνης * οἷ δια-
^ ^ , M , m b O34
παντὸς μὲν ἐν ἁμαρτίαις xot πονηρίαις ζῶμεν, ἂν δέ
P ' M 2 ,
ποτέ τι xal ποιήσωμεν μικρὸν ἀγαθὸν, χατὰ τοὺς ἀγνώ-
m - m m—— , “
μονας τῶν οἰχετῶν μετὰ πολλῆς τῆς χαπηλείας ἐξετά-
ζομεν, καὶ ἀχριδολογούμεθα περὶ τῆς ἀντιδόσεως, εἴ γε
ζομεν, καὶ ἀχριδολογούμεθα περὶ τῆς ἀντιδόσεως, εἴ γε
Y , ' , pi. S p e Y
ἔχει μισθόν τινα τὸ γινόμενον. Καὶ μὴν μείζων ὃ μισθὸς,
; Y .2 ᾿ἢ 98. 98. € ES * ^ e ,
Q7, ἐπ᾽ ἐλπίδι μισθῶν ποιῇς" τὸ γὰρ ταῦτα λέγειν

»Ἀ
ἐὰν Uf,

t

nem non novimus. Et hac de re maxime doleo et
lugeo. Atqui quid non fecit Deus, ut diligeretur a
nobis? quid non molitus est? quid protermisit?
Ipsum nihil nos ledentem contumelia affecimus,
imo mille beneficiis ab illo acceptis, vocantem et
undique attrahentem aversati sumus; et neque sic
ille nos ultus est, verum accurrit ipse, ac fugientes
detinuit ; at nos excussimus, et ad diabolum trans-
fugimus : neque sic tamen ille destitit, sed sex-
centos misit, qui nos advocarent, prophetas, an-
gelos, patriarchas; nos autem non modo legatio-
nem illam non admisimus, sed venientes contume-
lia affecimus. llle vero neque post hae nos rc-
spuit; sed. instar vehementissimorum amatorum,
qui despiciuntur, circuiens apud omnes conquere-
batur, apud calum, terram, Jeremiam, Michzam;
non ut oneri esset, sed ut sese purgaret : ac cum
prophetis ipse illos adibat, qui sibi adversaban-
tur, rationes reddere paratus, et rogans at secum
rationes inirentur, et surdos ad colloquium alli-
ciens. Popule mi, inquit, quid feci tibi? aut in
quo contristavi te? responde mihi, Post hec
omnia prophetas occidimus, lapidavimus, innu-
mera alia perpetravimus mala. Quid ergo horum
causa fecit? Non ultra prophetas, non angelos, non
patriarchas, sed ipsum Filium misit. Veniens Fi-
lius occisus est : neque tamen ille amorem exstin-
xit, sed. magis accendit, et post occisum Filium
hortando perseverat, precatur, nihilque non agit,
ut ad illum convertamur. Clamat vero Paulus, di-
cens : Pro Christo legatione fungimur, tam-

quam. Deo per nos exhortante : reconciliamini
Deo.

T. At nihil horum nos reconciliavit. Hle vero
neque sic nos dereliquit, sed pergit semper et ge-
hennam comminari, et regnum polliceri, ut nos vel
sic attrahat : nos autem quasi stupidi adhuc ma-
nemus. Quid hac feritate deterius ? Si enim homo
talia fecisset, annon in servitutem ejus szepe versi
essemus? Deum autem 1d facientem aversamur ?
O ignaviam?! o ingratum animum! qui semper in
peccatis et sceleribus vivimus; si vero quandoque
tantillum boni faciamus, instar ingratorum servo-
rum, accurate illud examinamus et computamus
pro mercede accipienda, si tamen 1d mercedem
mereatur. Atqui major est merces, cum non mer-
cedis causa hoc facis. Nam illa dicere et accurate

à. {εινά À. et marz. Savil. Mox A. 2vz2205 χαὶ οὗτος, marg. Savil. zv. χαὶ αὐτός. ]
Ὁ MI 4 ? o J

Mich. 6. 3.

2. Cor, 5.
20.

Vera dile-
clio, quz.

Joan. 13.
36. et 6.
69. Matth.
8. 19.

Psal: Ὁ).
25.

514

computare, mercenarii potius est, quam grati fa-
muli. Oportet enim. omnia propter Christum fa-
cere, non propter mercedem : ideo enim gehennam
comminatus est,ct regnum promisit, ut a nobis
amaretur. Amemus itaque illum ut amare opor-
tet : hoc magna merces est, hoc regnum et volu-
ptas, hoc deliciz et gloria et honor, hoc lux, hoc ,;,
immensa beatitudo, quam nec oratio declarare, A
nec mens capere possit. Verum nescio quo pacto
in hujusmodi sermonem deductus sim, qui jubeam
homines, nec principatum nec gloriam presentem
despicientes, regnum presens propter Christum
despicere; etiamsi illi magni et generosi virl ad
hanc amoris mensuram pertigerint. Àudi igitur
quomodo Petrus pro illo ardeat, illumque et ani-
mz et vitz suz et omnibus przferat. Et cum il-
lum abnegasset, non propter supplicium lugebat, B
sed quia dilectum negaverat : quod omni suppli-
cio acerbius ipsi erat. Hzecque omnia ante Spiritus
gratiam exhibuit: sepeque instabat, dicens : Quo
vadis ? et antea, “Δ quem ibimus? ac rursus,
Sequar te quocumque ieris. Omnia enim ipse il-
lis erat, ac neque celum neque regnum caelorum
dilecto praeferebant. Tu enim mihi illa omnia es,
inquit. Et quid miraris, si Petrus ita affectus erat?
Nam audi quid propheta dicat : Quid enim mihi
est incclo? et ate quid volui super terram? Id
est, non eorum quz sursum, nec qua deorsum sunt
aliud volo preter te. Hoc amor est, hoc dilectio : c
51 jta amemus, nec presentia, nec futura quid-
quam esse prz» amore illo putabimus, et hinc re-
gnum consequemur, in ejus amore Lletantes. Et
qnomodo, inquies, hoc erit? Si cogitemus quo-
modo illum contumelia affecerimus post innumera
collata bona, ipse vero hortando perseveraverit :
quoties 1llum prztereamus, ipse vero nos non ne-
gligat, sed accurrat et alliciat atque ad se trahat.
Si enim hzc ct similia cogitaverimus, hunc suc-
cendere amorem poterimus. Nam si qui ita amat
esset homo vilis, qui vero 1ta amatur rex esset; D
nonne hic amoris magnitudinem revereretur ?
Certe maxime. Cum vero contra, ineffabilis illa
pulchritudo et gloria et divitiz ejus, qui nos amat,
tales sint, nos vero admodum viles, quomodo non
mille suppliciis digni fuerimus, ita viles et abjecti,
qui a tanto et tam admirando supra modum ama-
mur, et illius amorem sic repudiamus ? Ille nullo

b [ μισθὸν, ἀλλὰ δι αὐτόν À. et marg. Savil. ]

a Alit ἡ 527227 μαχαριότης. [Sic A. et marg. Savil.,
ut scripsisse suspicamur ipsum Chrys. |

b Alu προήχθην.

ἜΤ περί ignorat A, Cum simplici genitivo hoc verbum

8. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

D
, -
ἢ εὐγνώμονος οἰχέτου. Δεῖ γὰρ πάντα διὰ τὸν Χριστὸν
- S NA NE y. ^ Y ^ / ΝᾺ
ποιεῖν, οὗ διὰ τὸν " μισθόν - xol γὰρ xai γέενναν διὰ
τ 5 L4 M , 5 [4 ce
τοῦτο ἠπείλησε, xal βασιλείαν ἐπηγγείλατο, ἵνα φι-

χαὶ ἀχριδολογεῖσθαι, μισθωτοῦ μᾶλλον ῥήματά ἐστιν,

ΩΣ c /,
λῆται παρ᾽ ἡμῶν. Φιλήσωμεν τοίνυν αὐτὸν, ὡς φι-
- n c 1 / ἘΣ
λεῖν χρή" τοῦτο γὰρ 6 μέγας μισθὸς, τοῦτο βα-
, A ex M τ M ^ NT '
σιλεία xai ἡδονὴ, τοῦτο τρυφὴ xol δόξα καὶ τι-
M Lud D
μὴ, τοῦτο φῶς, τοῦτο j| “μυριομαχαριότης; ἣν οὐ
mo c ^F 5 D - 3 M
λόγος παραστῆσαι δύναται, οὐ voUc χαταλαδεῖν. ᾿Αλλὰ
i E 5. - 3 , b 1 M ,
γὰρ οὐχ oióx πῶς sig τούτους P παρήχθην τοὺς Ào-
, Y - 3 ΝΡ -
γους, ἀνθρώποις μηδὲ ἀρχῆς xat δόξης καταφρονοῦσι
e " - ,
τῆς παρούσης διὰ τὸν Χριστὸν βασιλείας χελεύων xa-
ταφρονεῖν * χαίτοι γε οἵ μεγάλοι καὶ γενναῖοι ἄνδρες
- οὖ D , Y
ἐχεῖνοι xa εἰς τοῦτο τὸ μέτρον τῆς ἀγάπης ἔφθασαν.
» D m c , * x , D ,
Axoucoy γοῦν πῶς ὃ Πέτρος * περὶ αὐτοῦ περιχαίεται,
τ ^ b! , M
xa Ψυχῆς xo ζωῆς χαὶ πάντων αὐτὸν προτιθείς * xai
, b S. ἃ τ , 3 Ὁ ᾿Ὶ , 5 ,
ἡνίχα δὲ αὐτὸν ἠρνήσατο, οὐ διὰ τὴν χόλασιν ἐπένθει,
»] ΦΨΞ ^N M , , , ^ ,
ἀλλ᾽ ἐπειδὴ τὸν ποθούμενον ἠρνήσατο, ὃ πάσης χο-
ΡΞ EI ΧΊΩΝ c t
λάσεως αὐτῷ πιχρότερον ἦν. Καὶ ταῦτα ἅπαντα πρὸ.
“ d , , D p
τῆς τοῦ Πνεύματος χάριτος ἐπεδείκνυτο, xai συνεχῶς
Iw τὰν due: ERTESETERRES : 1 PW Len Πρὲ
ἐπέχειτο λέγων - Ποῦ ὑπάγεις; xot πρὸ τούτου, Πρὸς
, , | 5 , d
τίνα ἀπελευσόιλκεθα; xat πάλιν, ᾿Ακολουθήσω cot ὅπου.
2 uL , Y ΨΥ a V Ὁ E
ἂν ἀπέρχη. Πάντα γὰρ αὐτὸς ἦν αὐτοῖς, xai οὔτε οὐ-
ρανὸν οὔτε βασιλείαν οὐρανῶν πρὸ τοῦ ποθουμένου
cx ' / γιοῦ erre , MR
ἦγον. Σὺ γάρ μοι πάντα ἐχεῖνα, φησί. Καὶ τί θαυ--
y, , V hj /,
μάζεις, εἰ Πέτρος οὕτω διέχειτο; Καὶ γὰρ ὃ προφήτης
L4 , Ln , € », δ es ^5 n
&xoucoy τί φησι * 'Γΐ γάρ μοι ὑπάρχει ἐν τῷ οὐρανῷ ;
Χ N b py» F -gb Y c c Δ ^Y ,
καὶ παρὰ σοὺ τί ἠθέλησα ἐπὶ τῆς γῆς; OO δὲ λέγει,
τ e - , τῷ τὰ
οιοῦτόν ἐστιν * οὐ τῶν ἄνω, οὐ τῶν χάτω οὐδενὸς
€ ,

πε
ετε

ρου, ἀλλ᾽ ἢ σοῦ μόνου. Τοῦτό ἐστιν ἔρως,
- , A e , E] Y , ,
τοῦτο φιλία * ἂν οὕτω φιλήσωμεν͵, 00 τὰ παρόντα μό-
E) , $^

νον, ἀλλ

Y ΖᾺ Ἃ M N I^ 5, -
οὐδὲ τὰ μέλλοντα πρὸς τὸ φίλτρον ἐχεῖνο

τ "y e

ἡγησόμεθά τι εἶναι, xal τὴν βασιλείαν ἐντεῦθεν xap-

^M

πῆς το ΩΣ ΞΕ. edem
φωντες αὕτου vf, ἄγαπη. Kot πῶς.
,

σιν:

, 3
πωσόμεθα, ἐντρυ
EJ “ ἃ 320 , , 5 τὰ
ἔσται τοῦτο, ' Q7 ΕἸ ἐννοήσομεν ποσάχις αὐτὸν
€ v à 7 2 M SY NA $^ c
ὑόρίζομεν μετὰ μυρία ἀγαθὰ, αὐτὸς δὲ ἕστηχε παρα--

bh , 5 M , » M ^Y kJ
καλῶν, ὅσάχις αὐτὸν παρατρέχομεν, αὐτὸς δὲ οὐ

γ 5.5
επ

, N Lá M bi [4
"τρέχε: χαι ἐφέλχεται χαι προς εαυ-

e P Y D S “ἢ εὖ 3 Y
μεθα, δυνησόμεθα τὸν πόθον ἄναψαι τοῦτον. Εἰ γὰρ
[7
ES E

^ [: e c co Y
ἂν ἡοέσθη * τῷ τοὺ ἐρῶτος με-

cL ei pe i

ἄνθρωπος εὐτελὴς ἦν 6 οὕτω φιλῶν, βασιλεὺς δὲ ὃ
er ^ ,
οὕτω φιλούμενος, οὐχ
γέθει; Σφόδρα μὲν oov. “Ὅταν δὲ τοὐναντίον τι ἡ, xol
E] Y 5 - * , E bra Mm e
ἄψατον μὲν Exelyo τὸ xa) Aoc xat f, δόξα xat ὃ πλοῦτος

Ὁ τω € m € Lud b! ANN € , » M
τοῦ φιλοῦντος ἡμᾶς, fuv δὲ πολλὴ ἣ εὐτέλεια, πῶς.
- Yes , , M , Ead € er , -
οὐχὶ μυρίας ἐσμὲν χολάσεως ἀξιοι oi οὕτως εὐτελεῖς

X ἘΝ 5ς / A , , M
xat am EOD U-U. VOY , παρα τοιουτου υνεγάλου χαὶ θαυ-

junctum legimus infra, et Tom. 4, p. 542, A, et Tom. 8,
p- 4706, B. ]
€ [ ἡγοῦντο À- et marg. Savil. Sic legimus paulo post.]
4 [ gat 5 ἐννοήσωμεν À. ]

e [τὸ τοῦ ἔρωτος μέγεθος A. et marg. Savil., recte.]

IN EPIST.

LU /, Ὁ
μαστοῦ φιλούμενοι μεθ’ ὑπερδολὴς ἁπάσης, xol χα-
ταστρηνιῶντες αὐτοῦ τῆς ἀγάπης; Οὐδενὸς δεῖται
» m , ---,
ἐχεῖνος τῶν ἡμετέρων, xal οὐδὲ οὕτω παύεται μῶν
"ὦ ἊΝ X I , - PAPE. 3055
ἐρῶν * ἡμεῖς δὲ σφόδρα δεόμεθα τῶν αὐτοῦ, xal οὐδὲ
οὕτως ἀντεχόμεθα αὐτοῦ τῆς ἀγάπης, ἀλλὰ χρήματα
αὐτοῦ προτιμῶμεν, xot φιλίας ἀνθρώπων, xx σώμα-
δ ^ m M
Tog ἄνεσιν, xol δυναστείαν καὶ δόξαν, τοῦ μηδὲν
ἡμῶν προτιμῶντος; "Eva γὰρ εἰχεν Υἱὸν μονογενὴ
χαὶ γνήσιον, xat οὐδὲ τούτου ἐφείσατο δι’ ἡμᾶς" ἡμεῖς
δὲ αὐτοῦ πολλὰ προτιμῶμεν. Ἀρ’ οὖν οὐκ εἰχότως
γέεννα xol κόλασις, εἰ καὶ διπλὴ xot τριπλὴ ἦν xal
- J

μυριάκις τοσαύτη; Τί γὰρ ἂν ἔχοιμεν εἰπεῖν, ὅταν
τοῦ σατανὰ τὰ ἐπιτάγματα προτιμῶμεν τῶν τοῦ Χρι-
στοῦ νόμων, καὶ τῆς σωτηρίας τῆς ἡμετέρας ἀφειδῶ-

AD ROM.

515

nostrorum eget, nec tamen nos amare desinit ; nos
ejus bonis admodum egemus, ac neque sic ejus
amorem retinemus, sed divitias illi prferimus,
E et hominum amicitias, corporis requiem, poten-
tiam, gloriam; dum lle nihil nobis anteponit?
UnumRuippe Filium habuit, unigenitum et genui-
num, neque illi pepercit in nostri gratiam : nos
autem multa illi praeferimus. Annon ergo gehen-
nam et supplicium meremur, etsi illud duplo, tri-
plo, imo sexcenties majus esset? Quid enim dicere
possimus, quando satane precepta Christi legi-
bus praferimus, et saluti nostre non parcamus,
dum nequitiz opera ei, qui omnia pro nobis pas-
sus est, praeferimus? Et qua venia hac digna fue-

HOMIL. VI.

μεν, ἵνα προτιμήσωμεν τὰ τῆς πονηρίας ἔργα τοῦ ,5,rint? qua defensione? Nulla. Stemus igitur dein-

7, € X c , a ^ , ,
πάντα ὑπὲρ ἡμῶν παθόντος: * Kat ποίας συγγνώμης
A e Ed , , [4 5^ E v Ὁ
τὰ τοιαῦτα Aux; ποίας ἀπολογίας: Οὐδειμιᾶς. Στῶμεν
E EUN ' - /
οὖν λοιπὸν μὴ κατὰ χρημνῶν φερόμενοι, xoi ἀνα-
M / / c Σ
νήψωμεν, xal πάντα. ἀναλογισάμενοι ταῦτα, δόξαν
, e NY — y n ΤΣ τ
avari uses αὐτῷ διὰ τῶν ἔργων * οὐ γὰρ ἀρχεῖ διὰ
“ , e SES " " -
τῶν ῥημάτων * ἵνα xot τὴς δόξης ἀπολαύσωμεν τῆς
€ T / c -
παρ᾽ αὐτοῦ, "c γένοιτο πάντας ἡμᾶς ἐπιτυχεῖν, χάριτι
xai φιλανθρωπία τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ
' 9 ? A e i" ρ ,
— 6€ / NIE /
μα τῷ ἁγίῳ Πνεύματι δόξα, χρά--

i
M

M M Y Y N τ ΕΞ
τος, τιμὴ, νῦν καὶ ἀεὶ, xal εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώ-

μεθ᾽ οὗ τῷ Πατρὶ ἅ
4 D
νων. Ἀμήν.

a [ Á. ποίας c. ταῦτα ἄξια, et mox ómittit negationem
post λοιπόν nescimus an ab librario additam, offenso,
ut videtur, in verbis στῶμεν φερόμενοι, l. e. cursum

OMIAIA ς΄.

Ἴδε, σὺ Ἰουδαῖος ἐπονομάζη, xe ἐπαναπαύη τῷ
νόμῳ, καὶ χαυχᾶσαι ἐν Θεῷ, καὶ γινώσχεις τὸ θέ--
λημα, καὶ δοχιμάζεις τὰ διαφέροντα, χατηχούμε-
γος Ex τοῦ νόμου.

ΠΝ e Y / Ὁ
Εἰπὼν, ὅτι οὐδὲν λείπει τῷ “Ἑλληνι πρὸς τὸ σω-
m $^ e , S M M
θῆναι, ἐὰν τοῦ νόμου ἡ ποιητὴς, xo τὴν θαυμαστὴν

À ceps, non per precipitia acti; sed resipiscamus,
et hec omnia nobiscum reputantes, gloriam. refe-
ramus ei per opera; verbis enim tantum non suf-
ficit: ut et gloria ab illo manante fruamur, quam
utinam nos consequamur, gratia et benignitate Do-
mini nostri Jesu Christi, quicum Patri et Spiritui
sancto gloria, imperium, honor, nunc et semper,
et in secula seculorum. Amen.

b

ruina inhibeamus, Infra copulam χαὶ ante δόξαν ponit,
quam Editi ante πάντα habent. |

HOMILIA VI.

Car. IL. v. 17. Ecce tu Judeus cognominaris,
et requiescis in lege, et gloriaris in Deo, 18.
et nosti voluntatem, et probas utilia, insti-
tutus ex lege.

1. Postquam dixerat nihil deesse Graeco. seu
gentili ad salutem, dummodo legem servet,

σύγχρισιν ποιησάμενος ἐχείνην, τίθησι λοιπὸν xoi τὰ C et admirandam illam comparationem fecerat :

σεμνὰ τῶν ᾿Ιουδαίων, ἀφ᾽ ὧν xazk τῶν Ἑλλήνων
ΕἸ , K ^ c 3:8 ^y χὰ IN
ἐφρόνουν. Kat πρῶτον αὐτὸ τὸ ὄνομα "ὃ σφόδρα σε-
^ ὌΝ y] i 5 το
μινὸν ἦν, ὥσπερ νῦν ὃ χριστιανισμός * χαὶ γὰρ ἀπὸ τῆς
H "X Y
προσηγορίας πολλὴ ἦν ἣ διαφορὰ xol τότε διὸ xal
RJ m— L4 € -
ἐντεῦθεν ἄρχεται. Καὶ ὅρα πῶς αὐτὸ χαθαιρεῖ. Οὐ
t 37 M2 - 3
γὰρ εἰπε, σὺ ᾿Ιουδαῖος ci, ἀλλ᾽, ᾿Επονομάζη, καὶ xau-

* [δ ex A. addidimus, Savil. in marg. ὡς σρόδρα. Infra

quie honorabilia apud. Judzeos erant ponit, ex qui-
bus adversus Grzcos efferebantur. Et primoipsum
nomen, quod admodum honorabile erat, ut est
nunc Christianismus : ab appellatione enim multa
differentiatunc erat: quare et hinc orditur. Et vide
quomodo illud decutiat. Non enim dixit, Tu Ju-

À. elnz, (Qe σὺ 1. ]

Joan.9.34.

516
dzeus es, sed, Cognominaris et gloriaris in Deo,

ld est, quasi dilectus ab illo, et pra aliis homini-

bus honoratus. Hic autem mihi videtur illorum

arrogantiam et vanam gloriam perstringere; quod

dono illo non ad salutem suam, sed ut in alios in- b
surgant, atque illos despiciant, abusi sint. Et no-
sti voluntatem, et probas utilia. Atqui hoc sine
opere est vitium; attamen przrogativa videbatur
esse : ideoque accurate illud apponit. Non enim
dixit, Facis; sed, JVosti et probas, non aggrede-
ris nec agis. 19. Confidis te esse ducem c«eco-
rum. Rursum hic non dicit illum ducem esse cz-
corum; sed, Confidis, inquit, te venditas : multa
enim erat Jud&orum arrogantia. Ideo eadem fe-
re verba usurpat, quz illi sese jactitantes. Vide
namque quid in Evangelio dicant : {σι peccatis
natus es totus, et tu doces nos ? et altum sapie-
bant adversus omnes. Id. quod Paulus arguendo
perseveravit, hos attollens, illos dejiciens, ut ma-
gis illos perstringeret, et graviorem proferret ac-
cusationem. Ideo progreditur hoc augens et ampli-
ficans diverse narrando. Confidis enim te esse
ducem cecorum, lumen eorum, qui in tenebris

S. JOANNIS CHRYSOST.

sunt, 20. eruditorem insipientium, magistrum
infantium, habentem formam scientie et veri-

tatis in lege. Non dixit iterum, In. conscientia et τ

in operibus, in recte factis; sed, 7n lege. Et his ^
dictis, quod circa gentiles fecit, hic facit. Sicut
enimillic ait: Zn quo enimjudicas alium, teipsum
condemnas ; sic et hoc loco dicit : Qui. ergo do-
ces alium, teipsum non doces ? Verum Illic ri-
gidius, hic mitius sermonem. temperat. Non enim
dicit : Atqui ideo majori es supplicio dignus, quia
cum tot tibi sint concredita, nullo eorum ut par
est uteris; sed per interrogationem agit, pudorem
incutiens sic, οἱ dicens : Qui ergo doces alium,
teipsum non doces? Perpende autem mihi etiam
aliunde Pauli prudentiam : eas enim. Judzorum
prarogativas ponit, quz non ex eorum studio, sed
ex superno dono erant, ostenditque non modo su-
perfluas esse, ipsis negligentibus, sed. etiam sup-
plicii additamentum afferre. Non enim bonum opus
eorum est, quod Judzi vocentur, neque quod le-
gem acceperint, neque alia quz. numeravit, sed
ex superna gratia erant. Àc principio quidem di-
xit, nihil juvare si lex audiatur, nisi opus adda-
tur: /Von enim auditores legis, inquit, justi
sunt apud Deum : nunc autem multo magis osten-
dit, non modo auditionem, sed etiam quod illa

b Alii ἀπεχέχρηντο. [Sic quoque À. et marg. Sail.
Paulo post iidem δοχεῖ pro ἐδόχει. ]

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

Mr" 2 -. / E

χᾶσαι ἐν Θεῷ * τουτέστιν, ὡς φιληθεὶς παρ᾽ αὐτοῦ,
M ^ - m

καὶ προτιμηθεὶς τῶν ἄλλων ἀνθρώπων. Ἐνταῦθα δέ

.. τ - , H ,

μοι ἠρέμα Ooxsi εἰς ἀπόνοιάν τε αὐτοὺς σχώπτειν,
E 4 Y * e

Xa εἰς πολλὴν τὴν δοξομανίαν, ὅτι τῷ δώρῳ τούτῳ

M , τ e

οὐχ sig τὴν σωτηρίαν τὴν ἑαυτῶν, ἀλλ᾽ εἰς τὸ τῶν
PRICE S SPAIN

ὑπερορᾶν P χατεχέχρηντο.

K » Br n Yi 3o v ἘΣΤῚ S;
αἱ p τὸ θέλημα; χαὶ δοχιμάζεις τὰ διαφέ-

2i
ἄλλων χατεξανίστασθαι χαὶ
ροντα. Καὶ μὴν χαὶ τοῦτο ἐλάττωμα χωρὶς πῶς :
ἀλλ᾽ ὅμως ἐδόχει πλεονέχτημμα εἶναι Ot xal μετὰ
,
ἀχριδείας αὐτὸ τίθησιν. Οὐ γὰρ εἰπε, πράττεις, ἀλλὰ,
, Vw v 3 , » ' - ,
Γινώσχεις xat δοχιμάζεις, οὐ μετέρχη xat ποιεῖς. Πέ-
- μὰ n
ποιθάς τε σεαυτὸν δὲηγὸν εἰναι τυφλῶν. Πάλιν ἐν-
- » ei 5 c5 M c ^N
ταῦθα οὖχ εἰπεν, ὅτι εἰ ὁδηγὸς τυφλῶν, ἀλλὰ, Πέποι-
T , 1 NPAEET
ac, οὕτω χομπάζεις, φησί * πολλὴ γὰρ ἦν ἣ ἀπόνοια
- 3 ^J AC Y M C / NS
τῶν ᾿ἰουδαίων. Ato xot siu αὐτὰ φθέγγεται τὰ δή-
ματα, ἅπερ ἐχεῖνο! χο Bn τάζοντες ἔλεγον. Ὅρα γοῦν ἐν
τοῖς Εὐαγγελίοις τί λέγουσιν *

, ch M δος ἂν Οὐ €i vm M , P ,
νήθης ὅλος, xat σὺ διδάσχεις ἡμᾶς: xat μέγα ἐφρο-

"Ev ἁμαρτίαις σὺ ἐγεν-

σ , τω ,
vouy χατὰ πάντων. Ὅπερ ἐλέγχων “ὃ Παῦλος ἐπέ-
, ii , , A —
ὑενε, τούτους μὲν ἐπαίρων, ἐχείνους δὲ καθαιρῶν, ἵνα
Ω E -- , ,
οὕτω μᾶλλον αὐτῶν χαθάψηται, χαὶ βαρυτέραν
, A , x M ,
ποιήσῃ τὴν χατηγορίαν. Διὸ xal πρόεισιν αὔξων τὸ
τοιοῦτο, χαὶ πλεονάζων τῷ διαφόρως ἀπαγγέλλειν.
Πέποιθας γὰρ σεαυτὸν δδηγὸν εἶναι τυφλῶν, φῶς τῶν
Hu 7

ἐν σχότει, παιδευτὴν ἀφρόνων, διδάσχαλον νηπίων,
pes τὴν μόρφωσιν τῆς D ὡς xai τῆς dece
ἐν τῷ νόμῳ. Οὐχ εἰπε πάλιν, ἐν τῷ συνειδότι xal ἐν
ταῖς πράξεσι χαὶ ἐν τοῖς χα ἩΡΡΚΊΕΞΟΝ ἀλλ᾽, Ἔν τῷ
, M Ὁ -— M cr Y 3 Lud 3 -
νόμῳ, Καὶ ταῦτα εἰπὼν, ὅπερ xai ἐπὶ τῶν ἐθνιχῶν
, , —-— M τ᾿ m— [:/ M , -
ἐποίησε, τοῦτο xai ἐνταῦθα. “Ὥσπερ γὰρ ἐχεῖ φησιν,
^p € Y LH S e Bx ,

Ev ᾧ γὰρ χρίνεις τὸν ἕτερον, σεαυτὸν χαταχρίνεις *
c Ay — , € *5 ^n er
οὕτω xxi ἐνταῦθα λέγει, Ὃ οὖν διδάσχων ἕτερον,
ἐχεῖ μὲν ἀποτοιμώτε

σεαυτὸν οὐ διδάσχεις; Ἀλλ᾽ Spe"

ἐνταῦθα δὲ ecu ran ται τῷ λόγῳ. Οὐ γὰρ

-
2 -
εἰπε,

χαὶ Uy διὰ τοῦτο βείζονος εἰ χολάσεως ἄξιος
τι τοσαῦτα EDI €, οὐδενὶ τούτων εἰς δέον
«ἔχρησαι " ἀλλὰ χατ᾽ ἐρώτησιν προάγει τὸν λόγον,
^O οὖν ἕτερον,

, bx τ
χόπει δέ uot xat ἑτέρωθεν τοὺ

Y 7
ἐντρέπων χαι λέγων j διδάσχων

N ^» NN7
σεαυτον οὐ οιοάὄδχεις:

πλεονεχτήματα τίθησι

4 m
τῶν Ιουδαίων ταῦτα, ἅπερ οὐ τῆς αὐτῶν σπουδῆς ἦν,
ἂν qe
ἀλλὰ τῆς ἄνωθεν δωρεᾶς, xal δείχνυσιν, οὐ μόνον πε-

pick ὄντα ἀμελοῦσιν αὐτοις, ἀλλὰ χαὶ πρ ροσθήχην
οντα. Οὐ 1
^

χολάσεως φέρο
- ^Y
αὐτῶν κατόρθωμα, οὐδὲ τὸ νόμον
em

γὰρ τὸ Ἰουδαῖον χαλεῖσθαι,

λαδεῖν, οὐδὲ τὰ

535

ἀλλὰ τῆς ἄνωθεν χά-
T b] ον ἫΝ EG ς
τὴν ἀρχὴν ἔλε

ἄλλα, ἅπερ ἀπηριθμήσατο νῦν,

' *
παρα μεν

θῖτος. Καὶ

cr 5^
γεν, ὅτι οὐδὲν
3 DE 2 / pu τ 2*4 WC MO 2r T
ὠφελεῖ ἣ ἀχρόασις τοῦ νόμου, ἐὰν μὴ ἣ πρᾶξις προσῇ
M cT
Οὐ γὰρ oi ἀχροαταὶ τοῦ νόμου

ὠὰ ΝΠ N
, φησι, Otxatot παρὰ

c Sic Savil. et Mss
perperam.

Morel. vero à Παῦλος ἐπέτεμε,

IN EPIST.

AD ROM.

HOMIL. VI. 517

τῷ Θεῷ * νῦν δὲ πολλῷ uuo, δείχνυσιν. ὅτι οὐ μό- C majus est, doctrinam, non posse docenti patroci-

voy ἣ ἀχρόασις, ἀλλὰ χαὶ, ὃ πλέον τῆς ἀχροάσεως Ὧν;
ἡ διδασχαλία οὐδὲ αὐτὴ FRAN προστῆναι τοῦ ὃι-
δάσχοντος μὴ πράττοντος ἅπερ, φησὶ; διδάσχει " xot
οὗ μόνον οὗ προστήσεται; ἀλλὰ χαὶ χολάσει μειζονῶρ:
Καλῶς δὲ χαὶ ταῖς λέξεσι κέχρηται «οὗ γὰρ uo ue
ἀλλ᾽,

ἢ «2 ^o ^ Y m V ΄
εχαινεν [^ Ἰουδαῖος περιιὼν xot ζητῶν τα Taxe,

ἔλαδες νόμον, ᾿Πῇπαναπαύη νόμῳ." καὶ γὰρ οὐκ
ἀλλ᾽ ἐξ εὐχολίας εἶχε τὸν νόμον δεικνύντα τὴν ἐπὶ
τὴν ἀρετὴν φέρουσαν δδόν. Ei γὰρ καὶ τὰ ἔθνη ἔχει
τὸν τῆς φύσεως λογισμὸν, ὅθεν αὐτῶν χαὶ πλεονεχτεῖ,
χωρὶς ἀχροάσεως ὡς ποιοῦντα ἅπαντα, ἀλλ᾽ ὅμως
ἐχεῖ μείζων ἣ εὐχολία ἦν. Εἰ δὲ λέγεις, ὅτι οὐκ ἀκούω
μόνον, ἀλλὰ καὶ διδάσκω * καὶ τοῦτο αὐτὸ προσθήχη
τιμωρίας. ᾿Επειδὴ γὰρ τούτῳ μέγα ἐφρόνουν, ἐντεῦθεν
μάλιστα αὐτοὺς δείκνυσιν ὄντας καταγελάστους. Ὅταν
δὲ λέγη, Οδηγὸν τυφλῶν, παιδευτὴν ἀφρόνων, διδά--
σχαλον νηπίων, τὸν ἐχείνων λέγει τῦφον * σφόδρα γὰρ
ἀπεχέχρηντο τοῖς προσηλύτοις , καὶ ἀπὸ τούτων ἐχά-
λουν τῶν ὀνομάτων αὐτούς.
Διὸ χαὶ ἐπιδαψιλεύε ται τοῖς δοχοῦσιν αὐτῶν εἶναι
ἐγκωμίοις, εἰδὼς, ὅτι μείζονος κατηγορίας ὑπόθεσις
τὰ λεγόμενα. "Ἰύχοντα τὴν μόρφωσιν τῆς γνώσεως χαὶ
τῆς ἀληθείας ἐν τῷ νόμῳ. * Ὥσπερ ἂν εἴ τις τὴν βα-
σιλικὴν εἰκόνα ἔχων, μηδὲν πρὸς ἐχείνην γράφοι " ot
δὲ μὴ πιστευθέντες αὐτὴν, καὶ χωρὶς τοῦ πρωτοτύπου
pes rgo αὐτὴν patus Εἶτα εἰπὼν τὰ πλεο-
κτήματα, ἅπερ ἔσχον παρὰ τοῦ Θεοῦ, λέγει αὐτῶν
ἐλαττώματα, ἅπερο οἵ προφῆται X γύρουν; ταῦτα
coy pun Ὁ οὖν διδάσχων ἕτερον, σεαυτὸν οὐ
axe ὃ κηρύσσων μὴ κλέπτειν, χλέπτεις ; ὃ λέγων
ks μοιχεύειν, μοιχεύεις ; ὃ βδελυσσόμενος τὰ εἴδωλα,
ἱεροσυλεῖς: Καὶ γὰρ σφόδρα ἦν ἀπηγορευμένον τῶν ἣν
"τοῖς * εἰδωλείοις ἅπτεσθαι χρημάτων διὰ τὸ βδελυρόν "
$j δὲ τῆς φιλοχρηματίας τυραννὶς, φησὶ, xal τοῦτον
ὑμᾶς ἔπεισε χκαταπατῆσαι τὸν νόμον. {εἴτα τὸ πολὺ
βαρύτερον ὕστερον ἐπάγει, λέγων Ὃς ἐν νόμῳ χαυ-
χᾶσαι, διὰ τῆς παραδάσεως τοῦ νόμου τὸν Θεὸν ἀτι-
μάζεις; Δύο τέθεικεν ἐγχλήματα, μᾶλλον δὲ τρία.
ὅτι τε ἀτιμάζουσι, χαὶ ὅτι δι᾿ ὧν ἐτιμήθησαν, xol
ὅτι τὸν τιμήσαντα ἀτιμάζουσιν, ὅπερ ἦν ἐσχάτης
ἀγνωμοσύνης ὑπερθολή. Εἶτα ἵνα μὴ δόξη κατηγορεῖν
οἴκοθεν, τὸν προφήτην ἐπήγαγεν αὐτῶν κατήγορον,
νῦν μὲν ἐν βραχεῖ καὶ συντόμως χαὶ ὡς ἐν κεφαλαίῳ,
δὲ χαὶ χατὰ μέρος, xol νῦν μὲν τὸν Ἡσαΐαν,
μετὰ δὲ ταῦτα τὸν Δαυὶδ, ὅτε χαὶ πλείονας ἐπεδεί-
ξατο τοὺς ἐλέγχους. Ὅτι γὰρ, φησὶν, οὐχ ἐγὼ λοιδο-
θούμενος ὑμῖν ταῦτα λέγῳ, ἄκουσον τί φησιν ὃ Ἡσαΐας,
ὅτι "Fo ὄνομα τοῦ Θεοῦ OV ὑμᾶς βλασφημεῖται ἐν τοῖς

,
ὕστερον

* T v , H E a
[ Vulg. ὥσπερ ἐάν τις, et infra μιμοῦνται. Recepimus
lectionem Codicis A. ]

nari, si non. faciat illa quz» docet ; nec modo non
patrocinabitur, sed etiam majorem attrahet ultio-
nem. Recte autem illis dictionibus usus est : non
enim dixit, Accepisti legem, sed, Zequiescis in
lege. Neque enim laboravit Judaeus circumeundo,
ut quireret ea que agenda erant ; sed facile habuit
legem, qua viam ostenderet ad virtutem. Etiamsi
enim gentes natur ratiocinium habeant, unde illos
superant, utpote qui sineauditione omnia faciant ;
attamen illic major facilitas. erat. Quod si. dicas,
D Non solum audio, sed etiam. doceo; illud quoque
additamentum supplicii est. Quia ergo hac in re
altum sapiebant, hinc maxime illos ridiculos osten-
dit. Cum vero dicit, Ducem cecorum, erudito-
rem insipientium, magistrum. infantium, Mo-
rum fastum exprimit : magnopere enim proselytis
abutebantur, et hoc illos nomine vocabant.

2. Ideo Paulus varie illas quz videbantur esse
laudes eorum refert, sciens illas majoris. accusa-
E üonis esse causam. Z/abentem formam scientie
et veritatis in lege. Ac si quis regiamimaginem ha-
bens, nihil in illa depingit ; i1 vero quibus illa con-
credita non est, sine prototypo accurate illam imi-
tantur. Postquam enarravit pravrogativas, quas a
Deo habebant, illorum vitia recenset, eadem ipsa
in medium afferens, de quibus prophetae accusa-
bant : Qui ergo doces alium, teipsum non do-
ces ; qui predicas non furandum, furaris ; 22.
"m qui dicis non maochandum, meoecharis ; qui
A abominaris idola, sacrilegium facis? Etenim
valde prohibitum erat, ne quis res idolorum con-
tingeret ob exsecrationem : at. pecunie tyrannis,
inquit, hanc quoque conculcare legem vobis per-
suasit. Deinde quod gravius erat, demum intulit, di-
cens : 25. Qui in lege gloriaris, per prevaricatio-
nem legis Deum inhonoras? Duo crimina posuit ,
imo potiustria,quod dehonestent, quod per ea, queis
honorati sunt, quod se honorantem imhonorent :
quod erat animi summe ingrati. Deinde ne videre-

iur ex se accusare, prophetam accusatorem indu-
xii; nunc quidem paucis ei summatim, deinde ve-

p ro per partes: nunc lsaiam, postea Davidem,
quando plures retulit confutationes. Quod. enim
non ego vobis exprobrans hzc proferam, inquit,
audi aid dicat Isaias : 24. /Vomen Dei propter
vos blasphematur in gentibus. Ecce aliam. du-

a Alius [et A.] εἰδώλοις.

Vera cir-
cumcisio,
quz.

518

plicem accusationem. Non solum enim ipsi, inquit,
contumelia afficiunt, sed et alios ad id apparant.
Quze igitur doctrine utilitas, quando vos ipsos non
docetis? Verum hoctantum superius dixit, hic ve-
ro in contrarium vertit, Non solum enim non vos
ipsos, sed nec alios docetis ea qua agenda sunt : €
et quod longe gravius est, non solum ea, quz le-
gis sunt, non docetis; sed contraria docetis, bla-
sphemare Deum, quod legi contrarium est. At cir-
cumcisio, inquies, magna res est. Id fateor; sed
tunc, cum circumcisio intus habetur. Et vide pru-
dentiam, quam opportune ejus mentionem intule-
rit. Non enim statim ab illa orsus est, quoniam
magna erat de illa opinio; sed postquam ostendit
illos a majori offendisse, et blasphemiz in Deum
causam esse : tunc demum auditorem habens jam
illos damnantem, et illis a. primatu exclusis, de p
circumcisione agit, confidens neminem fore qui
illi suffragetur; et ait : 35. Circumcisio quidem
prodest, si legem observes. Atqui poterat aliter
illam ejicere, dicereque : Quid enim est circumci-
sio? num opus bonum est ejus, qui illam habuerit?
num boni propositi argumentum? Atqui in. etate
fit immatura : et qui in deserto erant, multo tem-
pore manserunt incircumcisi : atque aliunde mul-
tisque ex locis videre est, illam non fuisse valde ne-
cessariam. Attamen non ideo illam rejicit, sed unde
maxime oportebat, ab Abrahamo. Nam hinc vi- E
ctoria celebrior est, si inde despicabilis videatur,
unde ipsis venerabilis erat. Quamquam dicere po-
terat, prophetas Judaeos vocare incircumcisos;
verum non est hoc circumcisionis vitium, sed eo-
rum, qui illa male utebantur. Id quod quzritur est,
ut ostendatur illam in optima vita nihil roboris
habere : hoc autem ille deinceps probat. Et hic
quidem patriarcham non adducit, sed alia ex par-
te prius illam dejiciens, postea illum observat,

S. JOANNIS CHRYSOST.

Rom.4.10. cum de fide verba facit, sic dicens : Quomodo

igitur imputata est fides Abrahae? cum esset in ,-..
circumcisione, an cum esset in preputio ? Donec ἃ
enim hzc adversus gentilem et preputiatum de-
certat, nihil horum vult dicere, ne valde onerosus
sit : cum autem circumcisio adversus fidem pu-
gnat, tunc contra illam accingitur. Interim adver-
sus przputium pugna est : quapropter mitius lo-
quitur, et ait : Circumcisio quidem prodest, si
legem observes ; si autem. prevaricator legis
fueris, circumcisio tua in preputium vér-

^ [zzj&'addidimus ex ἃ. qui praterea ἀλλὰ πότε:
Cfr. p. 475, D. ]
b τὸν τῆς πίσττως, SiC alii. [ Infra hac , ἡ πίστις, de-

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

*, ^y^ ^ ^ ^ m ,
ἔθνεσιν. ᾿Ιδοὺ καὶ ἑτέρα διπλῇ κατηγορία πάλιν. Οὐ
M , , A E ^ € p $^ Mi ^ c ,
γὰρ μόνον αὐτοὶ, φησὶν, ὑύρίζουσιν, ἀλλὰ xot ἑτέρους
, mM , -- S
εἰς τοῦτο na Τί τοίνυν τῆς διδασκαλίαξ
ὄφελος, ὅταν ἑαυτοὺς uj διδάσχητε; Ἀλλ᾽ ἄνωτ ἔρω
μὲν τοῦτο εἶπε ὙΠ ἐνταῦθα δὲ

581

τς . Οὐδὲ

χαὶ εἰς τὸ ἐναντίον
ze

γὰρ μόνον ἑαυτοὺς, ἀλλ᾽ οὐδὲ ἑτέ-
NNI ΄ ^

ρους διδάσχετε τὰ πραχτέα * xol τὸ πολλῷ y genos - B
« ΕῚ ΄, - “Ἂς Ἂν h

ρον, ὅτι οὐ μόνον οὗ διδάσχετε τὰ τοῦ νόμου, ἀλλὰ xot

X r5 T. AN TN E : us

τὰ ἐναντία διδάσχετε, βλασφημεῖν τὸν Θεὸν, ὅπερ &v-

αντίον ἐστὶ τῷ νόμῳ. Ἂλλ᾽ ἣ πε ὴ μέ "ot

τῷ vóuup. Ἄλλ᾽ ἣ περιτομὴ μέγα, φησίν.
Waren EA ξένα τ , J

Ομολογῶ ὁ χἀγὼ, ἀλλὰ τότε, ὅταν ἔχη τὴν ἔνδον

E: —- zn ane. Y E. / , D

περιτομήν. Kat σχόπει σύνεσιν, πῶς εὐκαίρως τὸν περὶ

αὐτῆς εἰσήγαγε λόγον. Οὐ γὰρ εὐθέως ἀπ᾽ αὐτῆς ἤ
i Ἴγαγε λόγον. Οὐ γὰρ εὐθέως ἀπ᾽ αὐτῆς ἤρ-

5 ^Y sw ΡΞ E

ξατο, ἐπειδὴ πολλὴ ἦν αὐτῆς ἣ ὑπόληψις " ἀλλ᾽ ἡνίχα

ἔδειξεν α

τῆς € εἰς

λαδὼν τὸν ἀχροατὴν χατεγνωχότα αὐτῶν, χαὶ γυμνώ-

, M 9 NX € ,
αὐτοὺς ἀπὸ τοῦ μείζονος ἘΡΟΟΣΕΚΉσυ κυτμα, χαὶ
τὸν Θεὸν βλασφημίας αἰτίους, τότε λοιπὸν
σας τῆς προεδρίας, εἰσάγει τὸν ὶ τῆς περιτομῇ
[e προεδρίας, εἰσάγει τὸν περὶ τῆς περιτομῆς
λό" ^ θ τον - 57. D der bh - * ,
Voyov, θαῤῥῶν, ὅτι οὐδεὶς αὐτῇ Ψηφιεῖται λούπὸν, xat
Περιτομὴ !

ah
Katzot γε

φησι" μὲν γὰρ ὠφελεῖ, ἐὰν νόμον πράσσῃς.

ἐνὴν ἄλλως αὐτὴν ἐχόαλεῖν, χαὶ εἰπεῖν, τί

P7. vule k db S Δ τ Στ , “Ὁ

γάρ ἐστιν ἣ περιτομή; μὴ γὰρ χατόρθωμα ἐστι τοῦ
EC - Δ B aps ἢ , E LESS

ἔχδνεοςς μὴ γὰρ προαιρέσεως ἀγαθῆς ἐπίδειξις; Καὶ
, - ys d , ^ 7 m

γὰρ ἐν ἀώρῳ γίνεται ἡλιχία, xa οἵ ἐν τῇ ἐρήμῳ δὲ

πάντες ἔμειναν ἀπερίτμητοι χρόνον πολύν " χαὶ ἑτέρω-
θεν δὲ πολλαχόθεν ἴδοι τις ἂν αὐτὴν οὐ Detur ἀναγ-
χαίαν οὔσαν. JJ ὅμως οὐχ ἐντ
ἀλλ᾽

τεῦθεν αὐτὴν ἐχθάλλει;
d 7^ )
ὅθεν μάλιστα ἐχρῆν, ἀπὸ τοῦ Αὐραάμ. 'H γὰρ

c DUO ΔΝ τὰ A ci [E 2 τ LT
yon τῆς νίχης αὕτη, δεῖξαι ἐντεῦθεν αὐτὴν οὐσαν
FE

εὖχα ᾿πρόδαμν ὅθεν αὐτοῖς αἱ aeu ἦν.

Καίτοι γε

ἠδύνατο λέ γειν τι χαὶ ο ot pest αι ἀπεριτμήτους χα-

c

-— 39 ^ , ^
λοῦσιν lunc: ἀλλ᾽ οὔπω τοῦτο τῆς περιτουῆς
5, E 5 7 5*8 V D -ὋὉ
ἐστιν ἐλάττωμα, ἀλλὰ τῶν χαχῶς αὐτὴν μετιόντων.

SW me Serres mm
Τὸ δὲ ἘΠ Του μενον, δεῖξαι ὅτι Xa ἐν PIC βίῳ οὐδε-

uta ἰσχὺν ἔχει * τοῦτο δὴ χατασχευάζει "EE Καὶ

,
ἐνταῦθα μὲν οὐ mper. τὸν πατριάρχην, ἀλλὰ πρό--
e A

τερον ἑτέρωθεν αὐτὴν προχαταδαλὼν, ὕ τερον ἐχεῖνον
Eo) cap Pede DE epe ΘΟ €

τηρεῖ, ὅταν " τὸν περὶ τῆς πίστεως εἰσαγάγη λόγον,
ME D. r4

οὕτω λέγων * Πῶς o οὖν ἐλογίσθη ἣ πίστις τῷ A6oadu.;

2 —— - ^ - 3 c σ

ἐν περιτουῇ ὄντι, ἢ ἐν ἀχροδυστία; “Ἕως μὲν γὰρ ἂν
Ξε εσθαι 2 HA Jg Y N 9 £e

πρὸς τὸν ἐθνιχὸν αὕτη xat τὸν e ἀγωνίζηται,

2.

5 NY -
δὲν βούλεται τούτων εἰπεῖ

P! ,

πρὸς τὴν πίστι

ἵνα μὴ σφόδρα φορτιχὸς
ομάχηται, s τότε He
Τέως pons πρὸς τὴν

7
,
απ
» ^

ιν

A]
γως προς αὐτὴν ἀποδύετ ται.
x

ἀχροδυστίαν T, uy" διὸ αἱ ὕφει :
κροθυστίαν 7 μάχη" gt μένως περθπγει τὸν
A
rss xat AES ace μὲν γὰρ ὠφελεῖ, ἐ ἐὰν *
-

τῆς "ΠΣ do ἣ

sunt in À.]

ἧς. Sic Editt. Bibl.]

* YX* ;
[À. 22v νόμον πράτσ

JN EPIST.

, , NI /, [74 31 Ww7
ἀχροδυστίας χαὺ δύο περιτομάς φησιν, ὥσπερ xot δύο
νόμους. "Ecct γὰρ νόμος 6 φυσιχὸς, xat ἐστιν ὃ γρα-

, ΕἸ V A , / ec NEA e» EN
πτὸς ἀλλὰ χαὶ μέσος τούτων ὃ διὰ τῶν ἔργων. Καὶ
σχόπει πῶς τοὺς τρεῖς τούτους δείχνυσι, xal sic μέσον
Ν σ b Μ" δ X ᾿ς ». /
ἄγει. Ὅταν γὰρ ἔθνη τὰ μὴ νόμον ἔχοντα, φησί.

- ΝᾺ , CM d N , k M -Ὁ
Ποῖον δὴ νόμον, εἰπέ μοι : Τὸν γραπτόν. Φύσει τὰ τοῦ
νόμου ToU. Ποίου: Τοῦ διὰ τῶν ἔργων. Οὗτοι νόμον
«τὴ ἔχοντες. Ποῖον ; Ἴ ὃν γραπτόν. Ἑαυτοῖς εἶσι vó-

- — b m / ( εἴ 35 τὰν, Δ
uoc. Πῶς ; Τῷ φυσιχῷ χεχρημένοι. Οἵτινες ἐνδεί-
My e», ον n7 m NY - ΄
χνυνται τὸ ἔργον τοῦ νόμου. Tlotou ; Τοῦ διὰ τῶν πρά-
- - i c ,
ξεων. " Exeivoc μὲν γὰρ ἔξω χεῖται ὃ διὰ τῶν γραμμά-
- E ^Y τ
τῶν, οὗτος δὲ ἔνδον ὃ διὰ τῆς φύσεως, Ó δὲ ἐν ταῖς
πράξεσι' xat ἘΝ En τὰ i ede E agen , τὸν
δὲ à φύσις, τὸν δὲ * αἵ πράξεις: Τούτου ὃ δὴ τοῦ &pteou
χρεία, δι᾿ ὃν καὶ ἐχεῖνοι οἵ δύο, ὅ τε ἀπὸ τῆς φύσεως,
.- το Ee i
ὅτε ἀπὸ τῶν γραμμάτων * x&v οὗτος Uu παρῇ» οὐδὲν
ὄφελος ἐχείνων, ἀλλὰ xaX βλάζξος μέγιστον. Kat τοῦτο
b 5. 3: - M V D a COSS,
δείχνυσιν ἐπὶ τοῦ φυσιχοῦ μὲν λέγων * "Ev ᾧ γὰρ xpt-
γεις τὸν ἕτερον, σεαυτὸν χαταχρίνεις " ἐπὶ δὲ τοῦ γρα-
πτοῦ, 'O χηρύσσων μὴ χλέπτειν, χλέπτεις. Οὕτω xal
B e , D34 , i M ^ 7, ^ c
ἀχροδυστίαι δύο, μία μὲν ἣ φυσιχὴ, δευτέρα δὲ ἣ
ἀπὸ πράξεως " xo περιτομὴ μία μὲν ἣ ἐν τῇ σαρχὶ,
“δευτέρα δὲ f ἀπὸ προαιρέσεως. Οἷόν τι λέγω * πε-
ριετιμήθη τις ὀχταήμερος " αὕτη σαρχικὴ περιτομή"
ἔπραξέ τις τὰ νόμιμα ἅπαντα - αὕτη διανοίας περι-
/ M - em
τομὴ, ἣν μάλιστα ὃ Παῦλος ζητεῖ, μᾶλλον δὲ xai 6
νόμος.

Ὅρα τοίνυν πῶς συγ yenpríisae αὐτὴν τῷ λόγῳ, χα-
θεῖλε τῷ pne Οὐ γὰρ εἶπε, metere ἣ περιτομὴ,
ἀνόνητον "f; περιτομὴ; ἄχρηστον" ἀλλὰ τί; Περιτομὴ

i i D a ελεῖ 2^ , ὯΞ 2: K AE ,
μὲν γὰρ ὠφελεῖ, ἐὰν νόμον πράσσης. Κατεδέξατο ao-
τὴν τέως λέγων, δμολογῶ xal οὐχ ἀντιλέγω, ὅτι χαλὴ
ἣ περιτομή: ἀλλὰ πότε; “Ὅταν χαὶ τὴν τοῦ νόμου φυ-
λαχὴν & ἔχῃ. 'EXy δὲ ον αθβτης νόμου ἧς, d περιτομή
σου ἀχροθδυστία γέγονεν. Οὐχ εἶπεν, οὐχέτι ὠφελεῖ,

y, Y Nw/r , A € LA 5 i , b
“ἵνα μὴ δόξη αὐτὴν δθριζεῖν - ἀλλὰ desees αὐτῆς
τὸν Ἰουδαῖον, τότε αὐτὸν βάλλει λοιπόν" ὅπερ οὐχέτι
τῆς ie au τῴ ἦν ὑόρις, ἀλλὰ τοῦ διὰ ἘΠΕ ῥᾳθυμίας
αὐτὴν ἀπολέσαντος. Ὥσπερ οὖν τοὺς ἐν ἀξιώμασιν
ὄντας, εἶτα ἁλισκομένους ἐπὶ Beyer τοις ἐγκλήμασιν,
οἵ δικάζοντες ἀφελόμενοι "iie τῶν ἀξιωμάτων τιμῆς,
τότε χολάζουσιν * οὕτω χαὶ Παῦλος ἐποίησεν. Εἰπὼν

M ? p^ ji E
γὰρ, Ἐὰν δὲ παραδάτης νόμου ἧς, ἐπήγαγεν, Ἢ
περιτομή σου ἀχροθδυστία γέγονε " χαὶ δείξας ἀπερί-
τρμίῆτον, χαταδιχάζει λοιπὸν ἀδεῶς. Ὅταν οὖν ἣ
ἀχκροδυστία τὰ δικαιώματα τοῦ νόμου φυλάττη, οὐχὶ

? [αἱ πράξεις À. et marg. Savil, Editi
b [A. δειχνὺς.... ἔλε ἔπε]
* [A. et marg. Savil. ἑτέρα. Infra A. αὕτη σαρχὸς πε-
ριτομή. ]

ἡ πρᾶξις. ]

TOM. IX.

AD ROM.

HOMIL. VI.

519

sa est. Duas enimhicait circumcisiones etduo pra-

putia, ut et duas leges. Est enim lex naturalis,
B et lex scripta; sed est etiam media inter duas, lex
per opera. Et vide quomodo has tres leges osten-
dat, et in medium adducat. Cum enim gentes,
quce legem non habent, inquit. Quam, quzso,
legem? Scriptam. JVaturaliter ea , qucelegis sunt
faciunt. Cujus? Ejus, qui per opera. Z/i legem
non habentes. Quam? Scriptam. Sibi ipsis sunt
lex. Quomodo? Naturali lege usi. Qui ostendunt
opus legis. Cujus? Ejus, qua per opera est.
Lex literis scriptaexteriorest; haec autem interior,
qua per naturam est; alia veroinactibus : et illam
quidem literz dictant, aliam natura, tertiam actus.
Hac autem tertia est opus, propter quam alize duz,
naturalis et literalis. Quod si hzc non adsit, illa-
rum nullus usus est, sed nocumentum maximum.
Et hoc ostendit, de naturali quidem dicens : 7z
quo enim judicas alium, teipsum condemnas;
de scripta vero, Qui. predicas non. furandum,
furaris. Sic et przputia duo: naturale unum, alte-
rum ex opere : et circumcisio una in carne, altera
a voluntate. Exempli causa, circumcisus quis est
octavo die; hzc est carnalis circumcisio : exse-
quutus est quis legalia omnia; hzc est spiritualis
circumcisio, quam maxime quzerit Paulus, imo et
ipsa lex.

5. Vide igitur, ut. verbo illam concedens, re il-
lam sustulerit. Non enim dixit, Superflua est cir-
cumcisio, inutilis, infructuosa ; sed quid ?Circum-
cisio enim utilis est, si legem serves. Admisit
interim illam dicens, Confiteor, et non contradico
bonam esse circumcisionem ; sed quaudo ? Cum
legis observationem habet. Sz vero prevaricator
legis fueris, circumcisio tua preputium facta
est. Non dixit, Non ultra prodest, ne videatur il-
lam contumelia afficere; sed ubi illa Judzum
denudavit, tunc demum illam impetit : quod non
jam est circumcisionis contumelia, sed ejus, qui
ob ignaviam illam amisit. Sicut igitur viros in di-
gnitatibus constitutos, deinde in magnis sceleribus
deprehensos, judices prius ablato dignitatum hono-
re, tunc supplicio tradunt : sic et Paulusfecit. Cum
enim dixisset, Si autem prevaricator legis fue-
ris, addidit, Circumcisio tua preputium facta
est; et cum incircumcisum ostendisset, illum si-

C

D

E

d [ἡ περιτομή addit A. Idem paulo post χαλὸν ἡ πε-
ριτομή.}
* [ &z μὴ δοχῇ À.]

Matth, 12

enu:

. us, sed a przeputiato vincitur; ut cum ait :

520 S. JOANNIS CHRYSOST.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

ce NEU . LJ h K £e. xA ; Ὁ 3 ἘΣ Z^ -
ne metu damnat. 26. Cum igitur preputium ju- 2 ἣ ἀχροδυστία αὐτοῦ εἰς περιτομὴν * περιτραπήσεται:

stificationes legisservat,nonne preputium ejus
in circumcisionem convertetur? Vide quid faciat:
non dieit, quod preputium circumcisionem vin-
cat; hoc enim valde molestum auditoribus esset ;
sed quod preputium circumcisio factum sit. Ac
deinde quarit, quid sit circumcisio, quid przpu-
tium; et dicit circumcisionem esse opus bonum,
et prputium rem malam : et cum prius in cir-
cumcisionem mutasset preputiatum bonis operi-
ribus instructum, et circumcisum corrupte viven-
tem in. praputium impulisset: sic victoriam dat
preputiato. Nec dicit tamen, Prazputiato; sed ad
ipsam rem transit, sic dicens : JYonne prepu-
tium tuum in circumcisionem convertetur ὃ Non
dicit, Imputabitur, sed, Convertetur, quod ma-
jorem emphasim habet : sicut nec superius dixit,
Circumcisio tua preputium reputatur, sed Facta
est. 21. Et judicabit quod est ex natura pre-
putium. Viden' illum duo nosse przputia, aliud
ex natura, aliud ex voluntate? Hic vero illud,
quod ex natura est, dicit, neque hic gradum sistit,
sed addit : Legem. consummans, te qui per li-
teram et circumcisionem transgressor es legis?
Vide subtilissimam ejus prudentiam. Non dicit,
preputium quod ex natura est, circumcisionem
judicaturum esse; verum ubi victoria erat, eo prz-
putium introducit; ubi vero vincitur, non ultra
circumcisionem victam esse dicit, sed circumci-
sum Jud:um, cavens ne auditorem percellat. Nec
dixit : Te qui legem habes et circumcisionem, sed
adhuc mitius : Te qui per literam et circumci-
sionemtransgressor es legis ; hoc est, et circum-
cisionem uleiscitur tale preputium; nam illa lz-
sa est : et auxiliatur legi; incommodum enim pas-
sa est; S S ἘΠῈ tropeum. Victoria
enim tunc splendida est, cum non a Judo Juda-
Firi
JVinivite surgent, et condemnabunt generatio
nem hanc. ltaque non legem inhonorat; illam
enim magnopere veneratur : sed eum, qui legem
contumelia afficit. Deinde postquam hzc clare
probavit, fidenter definit quid sit Judzeus ; osten-
ditque non se Judzum nec circumcisionem, sed
non Judzeum et incircumcisum ejicere. Ac videtur
quidemillam defendere, sed ejus existimationem sol-
vit, arei eventu calculum ferens. Ostenditenim non
modo nullum esse discrimen inter Judzum et prz-

a Unus μετατραπήσεται et sic infra legitur. In Edit.
epistolarum Pauli babetur λογισθήσεται. [ Sic A. et marg.
Say.]

B ó

D

E

- E ,
Ὅρα τί ποιεῖ οὗ λέγει, ὅτι ἣ ἀκροδυστία τὴν περι-
X e c M , uy Y - ΟΣ δὲ
τομὴν VIX τοῦτο γὰρ σφάδρα ἦν ἐπαχθὲς τοῖς τότε

ἀχούουσιν- ἀλλ᾽ ὅτι " ἣ c PUE τομὴ γεγονε.

ὅς 9.

Καὶ ζητεῖ λοιπὸν τί ἐσ νον χαὶ τί ἀχροδυστία:

καὶ λέγε L ὅτι περιτομὴ πρᾶξίς ἐστιν ἀγαθὴ, xot 5$
oboe. (a πρᾶξις πονηρά" xal πρότερον μεταστήσας
᾿ "e b »

εἰς τὴν περιτομὴν τὸν τόνος, τὸν πράξεις ἔχοντα
,

χρηστὰς, xol τὸν ἐμπερίτομον τὸν ἐν διεῳ πθαρβενὼ

Bun εἰς

δίδωσι τῷ ἀχροδύστῳ. Καὶ οὐ λέ
'

τεισιν οὕτω λέγων * Οὐχὶ ἣ

M , :

ὅσου εἷς περιτομὴν μετατραπήσεται:

τὴν ἃ NUM ἐξωθήσας, οὕτω τὴν νίχην
ει) τῷ ἀχροδύστῳ Ὰ
7 29 A M
ἀλλ᾽ ἐπὶ τὸ πρᾶγμα, μέτ
ἀχροθυστία
σιν ΕἸ *
Καὶ οὐχ εἶπε
, - cr Nus
ὅπερ ἐπ νυ πο τερον ἦν᾽ Ad xai ἄνωτ

^ M ,
, λογισθήσεται, ἀλλὰ, Τραπήσεται,
ἔρω οὐκ
εἶπεν, 1j πα τ σου ἀχροθυστία λογίζεται, ἀλλὰ,
Γέγονε. Καὶ Mp $ &x φύσεως ἀκρούυσεία, "pies
ὅτι δύο οἶδεν ἀχροδυστίας, τὴν! υὲν ἐχ φύσεως, τὴν δὲ
ἐχ προαιρέσεως ; ᾿Ενταῦθα μέντοι τὴν ἐχ φύσεως λέ-
γει, ἀλλ᾽ οὖχ uA μέχρι τούτου, ἀλλ᾽ ἐπάγει: Tov
νόμον τελοῦσά σε τὸν διὰ γράμματος xa περιτομῆς
δ΄’ , [:/ X , ΕῚ τ» ,
παραδάτην νόμου; “Ὅρα τὴν λεπτοτάτην αὐτοῦ σύν--
3 , Y
εσιν. Οὐχ εἰπεν, ὅτι ἣ ex φύσεως ἀκροδυστία τὴν πε-
M -I Y i , S A
ριτομὴν χρινεῖ, ἀλλὰ, ἔνθα μὲν 4 νίκη ἦν, τὴν dxpo-
ς - τ , M
θυστίαν εἰσάγει- ἔνθα δὲ ἣ ἧττα ἦν, οὐχέτ' τὴν περι--
AN N M y
τομὴν δείκνυσιν ἡττωμένην, ἀλλὰ τὸν αὐτὴν ἔχοντα
3 ^ - ^ GST cT € , -7T ἈΝ
Ἰουδαῖον, φειδόμενος διὰ τῶν ῥημάτων πλῆξαι τὸν
*5 Y , » P
ἀχροατήν. Καὶ οὐχ εἶπε, σὲ τὸν νόμον ἔχουνε χαὶ
A 5 ^Y CE CES ona x ἘΞ
περιτομὴν, ἀλλ᾽ ἔτι fepe τερον, Σὲ τὸν διὰ Ypétpe
τος xal περιτομῆς παραδάτην νόμου" τουτέστι, xal
, bd bh , , 5N/
ἀμύνει τῇ περιτομῇ fj τοιαύτη ixpobua ia , ἠδίκηται
- c^ , “ M
γάρ: χαὶ βοηθεῖ τῷ νόμῳ, ἐπηρέασται γάρ" καὶ πε-
1 , , D
ριφανὲς ἵστησι τρόπαιον. IH γὰρ νίχη τότε ἐστὶ λαμ-
M e M M 3 τς δ « zn N ἀλλὰ
πρὰ, ὅταν μὴ παρὰ Ἰουδαίου ὃ. Ιουδαῖος, ἀλλὰ
PEE eJ d TUN τῇ ze ΝΖ e "A
παρὰ ἀχροδύστου xp'vavat* ὥσπερ ὅταν λέγη, Av-
T - bd M
ὃρες Νινευῖται ἐγερθήσονσϑι, χαὶ ME Thy
/
γενεὰν ταύτην. Οὐχοῦν ob τὸν νόμον ἀτιμάζει - σφό-
,
ὃ ὑτὸν αἰδεῖται - ἀλλὰ τὸν εἰς τὸν νόμον δόρί-
ζοντα. Ei α ὅτε χατεσχεύασε ταῦτα σαφῶς, θαῤῥῶν
M J
λοιπὸν δρίζεται τί ποτέ ἐστιν ὃ Ιουδαῖος, xoi δείχνυ-
- Y M eo
σιν; ὅτι οὐχὶ τὸν Ἰουδαῖον οὐδὲ τὴν περιτομὴν, ἀλλὰ
- , Ld
τὸν οὐχὶ Ἰουδαῖον xai τὸν ἀπερίτμητον ἐχδάλλει. Καὶ
- E , , $5 0 λύ ὃὲ 39 τὸ M € ,
δοχεῖ μὲν ἀμύνειν αὐτῇ, καταλύει δὲ αὐτῆς τὴν ὑπό-
, cC “ M , ,
ληψιν, ἀπὸ τοῦ συμδαίνοντος ἔχων τὰς Ψήφους. Δεί-
M ^ , »WNV , 5 N Κ᾿ M , 6 ,
χνυσι γὰρ οὐ μόνον οὐδεν μέσον Ἰουδαίου xai ἀχροου-
3 M Ν ΟΝ ΝΣ » M 3t 6 2*
στου, ἀλλὰ xai ἀνώτερον ὄντα τὸν ἀχρόδυστον, ἐὰν
€ Led ΄ M cT EA τ᾿ — M 5
ἑαυτῷ προσέχῃ, καὶ τοῦτον ὄντα dxgi6Oc τὸν Ἴου--
- M Lad ^ » -
δαῖον " διό φησι" Οὐ γὰρ ὃ ἐν τῷ φανερῷ ᾿Ἰουδαῖός
b ΓΑ, ἡ περιτομή ἀχροθυστία. Idem sequentibus tribus

substantivis prefigit articulum. 7
c [ A, et marg. Sav. αὐτοῦ, ut Editt. Bibl. ]

IN EPIST.

^ 7
ἐστιν, οὐδὲ ἣ ἐν τῷ φανερῷ, ἐν σαρχὶ, περιτομή. 'Ἔν-
Ὁ , M J € ' εκ E cr
ταῦθα αὐτοὺς πλήττει, ὡς πρὸς ἐπίδειξιν ἅπαντα
AX ὃ ἐν τῷ

M / 3 ME » ,
περιτομίὴ χαρδίας £V πνευματι , OU γραμμᾶτι.

τω - M
πράττοντας. χρυπτῷ Ἰουδαῖος, χαὶ

AD ROM.

HOMIL. VI. 521

putiatum; sed etiam superiorem esse przputiatum,
51 sibi attendat, eumdemque vere esse Judzum :
ideoait : 28. /Von enim qui in manifesto, Judce-
us est, nec que manifesto in carne, est circum.

cisio. Hic illos perstringit, utpote qui ad ostenta-
tionem omnia facerent. 29. Sed qui in abscondi-
to, Judeus est ; et circumcisio cordis inspiritu,
non litera.

4. His excludit corporalia omnia. Nam circum-
Καὶ γὰρ ἣ περιτομὴ £v τῷ φανερῷ, καὶ τὰ σάδόατα — cisio In manifesto erat, necnon sabbata, sacrificia,
xat αἵ θυσίαι xoi oi xatia prag à ve ἅπαντα δι᾽ ..,7 purgationes; quz» omnia uno verbo subindicavit :
ἑνὸς ἠνίξατο δήματος εἰπὼν, Οὐ γὰρ ὃ ἐν τῷ dinero A JVon enim qui in manifesto, Judcus est. Ve-
rum quia circumcisionis magna ratio erat, quan-
doquidem ipsi sabbatum cedebat, jure pluribus
circa illam extenditur. Cum dicit autem, Zn spi-
ritu, viam praeparat deinceps ad Ecclesiz institu-
tum, et fidem inducit : etenimilla in corde et spi-
ritu laudem a Deo habet. Et cur non ostendit, be-
ne agentem gentilem beue agente Judao non esse
inferiorem ; sed bene agentem gentilem transgres-
sore Judzo esse meliorem ? Ut indubitatam redde-
ἐστίν; Ἵν᾽ ἀναμφίόολον ποιήσῃ τὴν νίχην. Τούτου — retvictorlam. Hocenim cum in confesso est, circum-
γὰρ δμολογηθέντος, ἐξ ἀνάγκης ἣ περιτομμὴ τῆς σαρ- — cisio carnis necessario excluditur, et ostenditur
χὸς ἐχδάλλεται, καὶ δείκνυται, ὅτι πανταχοῦ βίου p ubique esse bona vitaopus. Cum enim gentilis sine
χρεία. Ὅταν γὰρ ὃ μὲν “Ἕλλην χωρὶς τούτων σώζη- 15 salvus sit, et Judzus cum his puniatur, cessat
τα Judaismus. Gentilem vero dicit non idololatram,
sed pium et virtute preditum, a. legalibus obser-
vationibus liberum. 1. Quid ergo amplius Ju- ci». τιν.
dco est? Quia omnia exclusit, conciones, doctri-
nam,nomen Judzi, circumcisionemet cetera omnia;
cum dixit, Qui in manifesto, Judeus non
est, sed qui in abscondito ; videt deincepssobje-
ctionem exsurgentem, et adversus illam stat. Quz-
nam illa objectio? Si hec nihil juvant, cur voca-
ta gensfuit, cur circumcisio data? Quid ergo fa-
μηδὲν, φησὶν, ὠφελεῖ ταῦτα, τίνος ἕνεχεν καὶ ἐχλήθη C. cit? et quomodo illam solvit? Ut superiora solvit.
τὸ ἔθνος , χαὶ mEpisaun ἐδόθη; Τί οὖν ποιεῖ, xoi πῶς — Sicut enim illic non illorum laudes praedicavit,
αὐτὴν λύει; Av ὧν ἔλυσε xol τὰ ἀνωτέρω. Ὥσπερ sed Dei beneficia, non illorum recte facta; nam
γὰρ ἐχεῖ οὐ τὰ Epis αὐτῶν εἶπεν, ἀλλὰ τοῦ Θεοῦ — quod Judzi vocarentur, quod voluntatem Dei
τὰς εὐεργεσίας, οὐ τὰ αὐτῶν χοτορθώματα " τὸ γὰρ nossent, quod examinarent utilia, non illorum,
᾿Ιουδαῖον ὀνομάζεσθαι, xo γινώσχειν τὸ θέλημα, xo 564 Dei gratie opus erat : quod illis exprobrans
δοχιμάζειν τὰ διαφέροντα, οὐκ αὐτῶν ἦν κατόρθωμα, ^ propheta dicebat : /Von fecittaliter omni natio- p,,;. | hg
ἀλλὰ τῆς τοῦ Θεοῦ χάριτος" ὅπερ xal ὀνειδίζων αὐτοῖς πὶ, et judicia sua non manifestavit eis ; et Moy- 9.
ὃ προφήτης ἔλεγεν: Οὐχ ἐποίησεν οὕτω παντὶ ἔθνει, — ses rursum , Interrogate, inquit, si fuit secun- peui.5.26.
καὶ τὰ χρίματα αὐτοῦ οὐχ ἐδήλωσεν αὐτοῖς: xxi 6 — dum verbum hoc, si audivit gens vocem Dei
Μωῦσῆς πάλιν, ᾿Ερωτήσατε, εἰ γέγονε χατὰ τὸ ῥῆμα — viventis ex medio ignis, et vixit : hoc. ipsum
τοῦτο, φησὶν, εἰ ἤχουσεν ἔθνος φωνὴν Θεοῦ ζῶντος D hic quoque facit. Sicut enim cum de circumcisione
ἐχ μέσου τοῦ πυρὸς, χαὶ ἔζησε τοῦτο δὴ xxi ἐνταῦθα —— loqueretur, non dixit, fIzec circumcisio sine bona
ποιεῖ. Ὥσπερ γὰρ, ὅτε ἔλεγε περὶ τῆς περιτομῆς, — vita nihil prodest; sed, Circumcisio cum bona vi-

^ Y/ Y Aw
Τοῦτο δὲ εἰπὼν, ἐξέδαλε τὰ σωματιχὰ ἅπαντα.

Ἰουδαῖός ἐ ἐστιν. ᾿Αλλ᾽ ἐπειδὴ τῆς mepesnpie ins; ἦν

$ λόγος, ὅπου γε καὶ τὸ σάδόατον αὐτῇ παρεχώρει,
εἰχότως τὰ πλείονα πρὸς αὐτὴν ἀποτείνεται. Εἰπὼν
δὲ, Ἔν πνεύματι , goes λοιπὸν τῇ τῆς €—
σίας ἘΣ χαὶ τὴν πίστιν εἰσάγει" xoi γὰρ αὕτη
ἐν χαρδία xal πνεύματι τὸν ἔπαινον ἀπὸ τοῦ Θεοῦ
ἔχει. Καὶ διὰ τί μὴ ἔδειξεν, ὅτι ὃ χατορθῶν “Ἕλλην
᾿Ιουδαίου χατορθοῦντος οὐκ ἔστιν ἐλάττων ἀλλ᾽ ὅτ'
χατορθῶν “Ἕλλην ᾿Ιουδαίου παραδαίνοντος χρείττων

1, 6 δὲ Ἰουδαῖος μετὰ τούτων χολάζηται, ἕστηχεν
ἀργῶν ὃ ἰουδαϊσιιός. “Ελληνα δὲ πάλιν οὐ τὸν εἰδω-
λολάτρην, ἀλλὰ τὸν θεοσεόῇ χαὶ ἐνάρετον xal τῶν
νομικῶν παρατηρήσεων ἀπηλλαγμένον φησί. Τί οὖν
τὸ περισσὸν τοῦ Ἰουδαίου; Ἐπειδὴ πάντα ἐξέδαλε,
τὴν ἀχρόασιν, τὴν διδασχαλίαν, τὸ ὄνομα τοῦ ᾿Ιουδαίου,
τὴν περιτομὴν, τὰ ἄλλα πάντα, διὰ τοῦ λέγειν, ὅτι
Ὁ ἐν τῷ φανερῷ ᾿Ιουδαῖος οὐχ ἔστιν, ἀλλ᾽ ὃ ἐν τῷ
χρυπτῷ, δρᾷ λοιπὸν ἀντίθεσιν ἀναχύπτουσαν " xol
πρὸς αὐτὴν ἵσταται. * Τίς δέ ἐστιν ἣ ἀντίθεσις: Fi

oT.

522 S. JOANNIS CHRYSOST.

ta prodest, idipsum significans, sed mitius; ac
rursum, Si autem preevaricator legis fueris, non
addidit, Nihil proficis tu, qui circumcisus es ; sed
Circumcisio tua preputium facta est ; et post
illud rursus, Judicabit, inquit, preputium non
circumcisionem sed te prevaricatorem legis, le-
galibus parcens, et homines feriens : ita et hic fa-

ARCHIEP.

οὐχ εἰπ
ἀλλὰ περιτομῇ ὠφελεῖ μετὰ βίου

CONSTANTINOFP

ey EJ

Ij € X ^ , -

εν, ὅτι 4 δὲ περιτ opi οὐδὲν ὠφελεῖ χ τς βίου,

ν τ πὸ μὲν δηλῶν,

L

ἡμερώτερον δέ: χαὶ πάλιν, "Ey δὲ παραύατης νόμου

ἧς; οὐχ εἶπεν, οὐδὲν age σὺ ὃ ἐμπερίτομος, ἀλλ᾽

'H περιτομή σου vusupuen c ὙΠ xaX μετ᾽ ἐχεῖνο
^Y

δὲ πάλιν, τὴν b φησὶν, ἣ bcm οὐχὶ τὴν πε-

ριτομὴν, à)J λὰ δὲ τὸν (Re cV νόμου , τῶν μὲν yo-

cit. Cum enim hoc objecisset sibi, et dixisset, Quid E υΐμων φειδόμενος, τοὺς δὲ τλτε το: BiU οὕτω

amplius habet Judeus? non dixit, Nihil, sed id
sermone innuit, et per sequentia hoc ipsum sus-
tulit, ostenditque illos ob hujusmodi przrogati-
vam plexos fuisse. Et quomodo ? Ego dicam, ipsa
objectione in medium adducta. Quid enim. am-
plius Judeo est, aut que utilitas circumcisio-
nis? 2. Multum per omnem modum. Primo
quia concredita sunt illis eloquia Dei. Viden',
ut jam dixi, illum nusquam eorum recte facta, sed
De beneficia enumerare? Quid. sibi vult illud,
Concredita sunt ? Quia ilis tradita est lex, quod

tanü illos fecerit Deus, ut superna illis oracula "M

χαὶ ἐνταῦθα ποιεῖ. Ἂντ ιθεὶς γὰρ ἑαυτῷ τοῦτο, xot εἰ-
^
zv, Τί οὖν τὸ περισσὸν τοῦ det οὐχ εἶπεν,

-

ὅτι οὐδὲν, ἀλλὰ πος τῷ λόγῳ, χαὶ διὰ τῶν

«που ,yN v M
ἑξῆς πάλιν αὐτὸ ἀνε "Aes χαὶ ἔδειξε χαὶ κολαζομένους

M
αἱ
5 ΦᾺΣ
ἀπὸ ταύτης τῆς προεδρίας. Καὶ πῶς: -: 'Eyo λέγω, τὴν

, ,
ἀντίθεσιν εἰς μέσον ἀγαγὼν. b'T( οὖν τὸ περισσὸν τοῦ
5 »
τίς ἢ ὠφέλεια τῆς περιτουῆς:

DN

Tou σὶ
αιου , o "fi ιν,
Πολὺ χ

d Y e 3 ,
τὰ πάντα τρόπον. Πρῶτον υὑὲν, ὅτι ἐπιστεύ-
θησαν τὰ)

n
τὰ λό γιὰ τοῦ Θεοῦ. Εἶδες,

à]
Y
τὰ "ue rue αὐτῶν, ἀλλὰ τοῦ Θεοῦ τὰς
c

τ ὅπερ ἔφθην εἰπὼν;
5^ ^
οὐδαμοῦ
€ , , ,
εὐεργεσίας “ ἀπαριθμοῦντα; Τί δέ ἐστιν, ᾿Κπιστεύθη-

3

, Ν , M , [.} ,
π σαν; Ὅτι αὖτ Queue pergo oia τὸν νόμον, ὅτι TOGOU-

eoncrederet. Etscio quosdam, illud, Concredita 4 τοῦ ἀξίους εἶναι ἐν ὀμιζεν, ὡς πιστεῦσαι χρησμοὺς αὖ-

sunt, non de Judzis, sed de eloquiis dictum pu-
tare; hoc est, quia commissa est lex : sed quod
sequitur non permittit, ut sic intelligatur. Primo
enim, accusans illos hoc dicit, et ostendens illos
multa a Deo beneficia accepisse, sed ingratum val-
deanimum exhibuisse. Deinde sequentia quoque
illud indicant; nam subjungit, 5. Quid enim,
δὲ quidam non crediderunt ? Si non credide-
runt, quopacto, dicunt quidam, ipsis concredita
sunt eloquia ? Quid ergo ait? Quod Deus ipsis illa

quomodo staret 1d. quod sequitur ? addidit enim :
Quid, si quidam non crediderunt ? Hoc etiam
declarat id quod sequitur : adjecit enim rursus, di-
cens : JYumquid incredulitas eorum iram. Dei
evacuabit ? Absit. Hoc igitur ipsum, quod illis
concreditum est, Christi donum praedicat. Tu ve-
ro mihi etiam hic Pauli prudentiam perpende.
Accusationem enim illorum rursum non a seipso
inducit, sed. quasi ex objectione; ac si. diceret :
At fortasse dices: Ecqua utilitas circumcisionis

- ES Led ,
ἐπὶ τῶν iie
κε

ἀλλὰ τὸ ἑ

o2
(i
3
d

ἐπιστεύθησαν τὰ λόγια; Τί οὖν ῬΊΟΝ : ἢ;
crediderit: non quod ipsi verbis crediderint : nam B αὐτοῖς ταῦτα ἐπ

Μὴ γὰρ ἣ ἀπιστία αὐτῶν τὴν πίστιν
4 M Ἢ To n
ταργήσει; Νὴ γένοιτο. Τοῦτο τοίνυν, ὃ

ἐπε νος ομίῆς ταύτης;

c M EL!
τοῖς ἄνωθεν χατενεχθέντας. Καὶ οἶδα ὑὲν, ὅτι τινὲς τὸ,
᾿Επιστεύθησαν, οὐχ ἐπὶ τῶν Ιουδαίων λέγουσιν, ἀλλ᾽

, e 3 , € ,
τουτέστιν, ὅτι ἐπιστεύθη ὃ νόμος"
21 a I cogi e MEOS
ξῆς οὐχ ἀφίησι τοῦτο νομίζεσθαι. Πρῶτον

μὲν γὰρ Eum γορῶν αὐτῶν ταῦτα λέγει, χαὶ δειχνὺς
πολλῆς μὲν ἄνωθεν ἀπολαύσαντας εὐεργεσίας, πολλὴν

D

πιδειξαμιένους ἀγνωμοσύνην. "Ἑπειτα δὲ χαὶ τὰ

7] Y ay
ἑξῆς τοῦτο δηλδϊ - ἐπήγαγε γάρ" Τί γὰρ, εἰ ἠπίστη-
Ml - , J
σάν τινες: Ei δὲ ἠπίστησαν, πῶς, τινές φασιν, ὅτι

ὁτι 6 Θεὸς

ίστευσεν,. οὐχ ὅτι αὐτοὶ τοῖς λό: εἰς
» οὐχ

ἐπίστευσαν " ἐπεὶ πῶς τ ΧΟ λόγον τὸ ἑξῆς; xa γὰρ
, [4 , i C T) JUN A A]
πήγαγε: Τί γὰρ, εἰ ἠπίστησάν "EYES S Καὶ τὸ μετὰ

᾽
EJ , ,
τὸ αὐτὸ δηλοῖ" 7 nos γὰρ πάλιν λέγων:

οὐ Θεοῦ χα-

-
5
5 ,
-

c c M ^ M E] ie P κ᾽ τι ὰ ,
του Θεοῦ τὴν obe aou ττεῖ. AU O& μοι GXOTCEL
,

M b]
xai ἐνταῦθα σύνεσιν. Τὴν γὰρ TOT αὐτῶν οὐ
3 € m 2 £L. SY "Ὁ ἘΞ ὩΣ t
παρ᾽ ἑαυτοῦ πάλιν πες ἀλλ᾽ ὡς ἐξ ἀντιθέσεως
€ Vo» , 4 ' » m^
ὡσαγεὶ ἔλεγεν; ἀλλ᾽ ἴσως ἐρεῖς» xal τί τὸ di toc "iie

c

οὗ γὰρ ἐχρήσαντο αὐτὴ εἷς δέον -

hujus? neque enim illa,ut parerat, usi sunt : con- C ἐπιστεύθησαν γὰρ τὸν νόμον, καὶ ἠπίστησαν. Καὶ τέως

credita illis lex est, et non crediderunt. Atque
interim non vehemens accusator est, sed quasi
Deum a crimimatione vindicans, totam. illam. in
1psos convertit. Cur accusas, inquit, quod non cre-

b [Sic A, et marg. Savil. Editi τέ γάρ. Mox ex A. de-
dimus πρῶτον μέν. Deerat μέν. ]
ads ιθμοῦντα À. ]

4

a [τὸ αὐτό À. τοῦτο Edd. Mox Α. μὴ ἡ ἀπιστίο

o9 σφοδρός ἐσ
, er , 5 τὶ AN M

λάττων ἐγχλημάτων, οὕτω περιτρέπει εἰς αὐτοὺς τὴν
, 3 τι

χατηγορίαν ἅπασαν. Τί γὰρ ἐγχαλεῖς,
M , M Ν ^ , Ht A VT

ἠπίστησαν; xoi τί τοῦτο πρὸς τὸν Θεόν ; μὴ γὰρ τὴν

M N
τι χατήγορος, ἀλλ᾽ ὡς τὸν Θεὸν ἀπαλ-
M e
φησῖν, ὅτι
γάρ. Et infra μὴ γένοιτο. Τὸ τοίνυν, ἐπιστεύθησαν, quod

ad sententiam certe meiius.In altera scriptura leg. vide-
tur ὅτι vel τό pro &. |

IN EPIST. AD ROM. HOMIL. VI. 525

εὐεργεσίαν αὐτοῦ ἀνατρέπεί τῶν εὐεργετηθέ ντων ἢ diderint? et quid hoc ad Deum? num ejus be-
ἀγνωμοσύνη: 7 τὴν τιυνὴν ποιεῖ n εἶναι τιμήν; —neficentiam subvertit illorum qui beneficia acce-
'ἹΓοῦτο γάρ ἐστι τὸ, Μὴ ἣ ἀπιστία αὐτῶν τὴν πίστιν perunt ingratus animus? aut facit, ut honor non
τοῦ Θεοῦ καταργήσει; M7, γένοιτο. Ὡς ἂν εἰ ἔλεγέ sit honor? ld enim indicat illud : Nu umquid in-
τις" ἐγὼ τὸν δεῖνα ἐτίμησα eL δὲ μὴ προσήκατο τὴν — credulitas eorum fidem Dei evacuabit ? Absit.
τιμὴν ἐχεῖνος, τοῦτο ἐμοὶ χατηγορίαν οὐ φέρει, οὐδ — Ac si quis diceret : Ego illum talem honore affeci ;
λυμαίνεταί μου " τὴν φιλανθρωπίαν, ἀλλ᾽ ἐχείνου D Si vero honorem ille non admisit, hinc accusandus
δείχνυσι τὴν ἀναισθησίαν. Ὃ δὲ Παῦλος οὐ τοῦτο non sum; neque ld benignitatem meam lzdit, sed
μόνον λέγει, ἀλλὰ καὶ τὸ πολλῷ πλέον - ὅτι οὐ μόνον Mlius stupiditatem arguit. Paulus vero non hoc
οὗ προστρίδεται ἔγχλημα τῷ Θεῷ ἣ ἀπιστία ἐκείνων, — solum dicit, sed longe amplius, quod non modo
ἀλλὰ xa μείζονα δείκνυσιν αὐτοῦ τὴν τιμὴν χαὶ τὴν criminationem Deo non inferat incredulitas eo-
φιλανθρωπίαν, ὃ ὅταν χαὶ τὸν μέλλοντα αὐτὸν ἀτιμάζειν Υπ|; sed majorem ostendat ejus honorem et be-

φαίνηται τιμῶν. nignitatem, cum eum qui se inhonoraturus est
honore afficit.
Εἶδες πῶς αὐτοὺς ἐποίησεν ὑπευθύνους ἔγκλημ, á- 5. Vidisun' quomodo illos criminibus obnoxios

τῶν, ἀφ᾽ ὧν ἐχαλλωπίζοντο ; εἴπερ ὃ μὲν Θεὸς τος effecerit ex iis, de quibus gloriabantur? siquidem
σαύτῃ περὶ αὐτοὺς ἐχρήσατο τῇ τιμῇ , ὡς μηδὲ τὸ Deus tantum illis intulit honorem, ut etsi futura
μέλλον προορῶν ἀποσχέσθαι τῆς περὶ αὐτοὺς εὐνοίας: — previdens, a benevolentia sua non desisteret : illi
αὐτοὶ δὲ τὸν τιμήσαντα, £V ὧν ἐτιμήθησαν, ὕδρισαν. — Vero se honore afficientem, per ipsum illatum
Εἶτα ἐπειδὴ εἶπε, Τί γὰρ, εἰ ἠπίστηςάν τινες; φαί- E honorem contumelia affecerunt. Deinde quia
νονται δὲ πάντες ἠπιστηχότες" ἵνα μὴ πάλιν χατὰ τὴν — dixit , Quid ergo , si quidam non crediderunt?

ἱστορίαν λέγων, ὃ δόξῃ σφοδρὸς αὐτῶν εἰναι χατήγορος et omnes non credidisse videntur ; ne secundum
€

ὡς ἐχθρὸς, ἐν τάξει λογισμοῦ xot συλλογισμοῦ τίθησι — historiam loquens, vehemens illorum accusator

-

τὸ ἐπὶ τῆς ἀληθείας * veevinu. Voy, οὕτω λέγων: Fe- — tanquam inimicus esse videatur, modo ratiocinii
έσθω δὲ ὁ Θεὸς ἀληθὴς, πᾶς δὲ ἄνθρωπος Ψεύστης. — et syllogismi ponit id quod in rei veritate factum

Ὃ δὲ λέγει, τοιοῦτόν ἐστιν" οὗ λέγω, φησὶν, ὅτι τινὲς — est, his verbis : 4, Sit autem Deus verax, omnis
ἠπίστησαν, ἀλλ᾽, εἰ βούλει, τίθει πάντας ἠπιστηχέ- | autem homo mendax. ld est: Non dico, quod
ναι" τὸ ἀληθὲς γεγενημένον χατὰ συνδρομὴν συγχω- — quidam non crediderint, sed si vis, pone omnes
ρῶν, ἵνα ἀνεπαχθὴς εἶναι δόξη xo ἀνύποπτος. Kal γὰρ — fuisse incredulos, quod vix factum fuerat conce-
οὕτω μᾶλλον δικαιοῦται, φησὶν, 6 Θεός. Τί ἐστι, δι-- ;;5 dens , ut nec molestus nec suspectus esse videre-
χκαιοῦται; Ei χρίσις γένοιτο xoi ἐξέτασις τῶν ὕπηρ- A tur. Nam sic, inquit, magis justificatur Deus.
Ὑμένων τοῖς Ἰουδαίοις παρ’ αὐτοῦ, xci τῶν παρ᾽ Quid est, Justificatur? Si Tiddiénat statuatur et
αὐτῶν εἰς αὐτὸν Ὑγ ὑπρονῶν, τὰ νικητήρια ἔσται — examen eorum, que ipse Judzis contulit οἱ que
παρὰ τῷ Θεῷ, χαὶ τὰ δικαιώματα αὐτοῦ πάντα. Καὶ — Judei ipsi retulerunt, victoria penes Deum erit ,
δείξας τοῦτο σαφὼς Ex τῶν ἔμπροσθεν εἰρημένων, τότε — etin omnibus justus ille apparebit. Ac cum id
χαὶ τὸν προφήτην εἰσήγαγε τούτοις ψηφιζόμενον xxi — clare ostendisset ex iis, quz prius dicta sunt,
λέ; οντα Ὅπως ἂν διχαιωθῆς ἐν τοῖς λόγοις σου, tunc prophetam attulit his suffragantem et dieen-
xai νιχήσης ἐν τῷ χρίνεσθαί σε. Αὐτὸς μὲν γὰρ τὰ — tem : Ut justificeris in sermonibus tuis, et Psal.5o.3.
παρ᾽ ἑαυτοῦ πάντα ἐποίησεν, ἐχεῖνοι δὲ οὐδὲ οὕτως — vincas cum. judicaris. lpse enim omnia sua
γένοντο βελτίους. Εἶτα ix τούτου πάλιν ἀντίθεσιν — fecit : illi vero neque sic meliores evasere. Deinde
τέραν ἀναχύπτουσαν εἰς μέσον ἄγει, καί φησιν: Ei — objectionem aliam. hinc exsurgentem in medium

τ
^Y
[01-1
E]
I3

"

ξ
«
s
£

f ἀδικία ἡμῶν Θεοῦ διχαιοσύνην συνίστησι, τί b adducit , et ait: 5. Si autem. iniquitas nostra
gen; μὴ ἄδικος ὃ Θεὸς 6 ἐπιφέρων τὴν ὀργήν; justitiam Dei commendat, quid dicemus? num-
χατὰ ἄνθρωπον λέγω. MJ, γένοιτο. Ἄτοπον ἀτόπῳ quid iniquus τ Deus qui infert iram? ('se-
. cundum hominem dico.) Absit. Absurdum per
absurdum demum solvit. Quia vero hoc obscurum
est, necesse est clarius exponere. Quid igitur est,
quód dicit? Judaeos Deus honoravit : dd: ipsi
contumelia affecerunt. Hoc illi victoriam parat ,
φιλανθρωπίαν, ὅτι χαὶ τοιούτους ὄντας ἐτίμησεν. Οὐχ- οἵ magnam ejus benignitatem demonstrat, quod

ἄν ,ὔ 3 ΝΑ Y τ“ -
λύει λοιπόν. Emei7, δὲ τοῦτο ἀσαφὲς, ἀναγχαῖον αὐτὸ
/ - yy
σαφέστερον εἰπεῖν. Τί οὖν ἐστιν, 0 φησιν; ᾿Ετίμησε
€

M 7 "7 ^ , - D
τοὺς ᾿Ιουδαίους ὃ Θεὸς, ὕδρισαν αὐτὸν ἐχεῖνοι. Τοῦτο

*, ^ - m e
αὐτὸν ποιεῖ νιχῆσαι, xal πολλὴν αὐτοῦ δείχνυσι τὴν

b AL τῇ gu dine infra à δὲ 2., τοῦτ᾽ £cvtv. ]

c [A. 7/0», Οἱ mCX γινέσθω, ut. Edd. B;bl, Idem

4,3:

524 S. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

tales cum essent honoraverit.Igitur quandoquidem οὖν " ἐπειδὴ, ὅτι ϑδρίσαμεν, φησὶν, ἡμεῖς xat ἠδική-
ait, quia nos contumelias et injurias ipsi intuli- — cuv, διὰ τοῦτο 6 Θεὸς ἐνίχησε χαὶ ἣ δικαιοσύνη

: Y CR AU Πρ ΩΣ : τ :
mus, ideo Deus vicit, et justitia ejus splendida αὐτοῦ λαμπρὰ ἐφάνη, τίνος ἕνεχεν χολάζομαι, φησὶ,

c

fuit: cur, inquit, punior, qui per contumeliam αἴτιος αὐτῷ τοῦ νιχῆσαι γενόμενος OU ὧν ὕδρισα:
ipsi victorie causa fui? Quomodo igitur solvit C Πῶς οὖν αὐτὸ λύει; "Ec£oo, ὅπερ ἔφην, ἀτόπῳ πά-
illud? Alia rursum, ut dixi, absurditate. Si enim — λιν. Ei γὰρ αἴτιος, φησὶ, σὺ τῆς νίχης ἐγένου, xol
tu, inquit, victoriz causa fuisti, et postea puniris, μετὰ ταῦτα χολάζη, ἀδικία τὸ γενόμενον" εἶ δὲ οὐκ
injustum illud est : si autem 1116 non injustus est, ἀἄδιχος, χολάζη δὲ, οὐχέτι αἴ ὑτῷ τῆς vl :
j : ] , ἄδιχος, χολάζη δὲ, οὐχέτι αἴτιος αὐτῷ τῆς νίχης γέ-
et tamen puniris, jam non illi victori causa γονας. Καὶ ὅρα τὴν εὐλάδειαν τὴν ἀποστολιχήν. Ei-
fuisti. Et vide pietatem apostolicam. Cum enim — zóv γὰρ, Νὴ ἄδιχος ὃ Θεὸς 6 ἐπιφέρων τὴν ὀργήν ;
dixisset, /Vum iniquus est Deus qui infert ἐπήγαγε, Κατὰ ἄνθρωπον λέγω. Ὡς ἄν τις, φησὶ,
iram ? adjecit, Secundum hominem loquor. Ac — χατὰ ἀνθρώπινον διαλεχθείη λογισμόν * πολὺ γὰρ καὶ
si quis, ait, secundum humanum ratiocinium dis- τὰ παρ᾽ fuiv δοχοῦντα εἶναι δίκαια ὑπερθαίνει τοῦ
sereret: justum quippe Dei judicium ea, que nobis Θεοῦ 4 δικαιοχρισία, καὶ ἔχει τινὰς xod ἑτέρους ἀποῤ-
justa esse videntur, longe superat, et alias quasdam δήτους λόγους. Εἶτα ἐπειδὴ ἀσαφὲς ἦν, xoi ἐχ δευτέ-
arcanasque rationes habet. Deinde quia illud obscu- p ρου τὸ αὐτὸ λέγει πάλιν Εἰ γὰρ ἣ ἀλήθεια τοῦ Θεοῦ
rum erat, secundo idipsum dicit : T. Si enim ve- — à, τῷ ἐμῷ P ψεύδει ἐπερίσσευσεν εἰς τὴν δόξαν αὐτοῦ,
xw: Dei van mendacio abundavit in glo- — .( ἃς, χἀγὼ ὡς ἁμαρτωλὸς κρίνομαι: Ei γὰρ 6 Θεὸς,
riam ipsius , quid adhuc et ego tanquam pec- ' ; VM d UNES
PLE E ἃ 2 E E φησὶ, φιλάνθρωπος xat δίκαιος ἐφάνη xa ἀγαθὸς, ἐξ
cator judicor? Si enim Deus, inquit, benignus, τς E xu ἔν τὶ 5
r : ΣΕ ὧν σὺ παρήχουσας , οὗ μόνον οὐχ ὀφείλεις κολάζεσθαι,
justus et bonus visus est ob idipsum, quod tu non 22 xal e icm. El δὲ τοῦ ὁρεθή ι
. Lum « € et . Et o£ UT £ Ἴσετ. 45
obtemperasti, non modo debes non puniri, sed E EE Lr EE το το EM EE

- - B . !- b λ λ ΝᾺ κῃ : M
etiam mercede donari. Si autem hoc sit, illud ab- τόπον ἐχεῖνο, xal παρὰ πολλῶν περιφερόμενον, τὸ

surdum sequetur, quod a multis circumfertur ;
ex malis nempe bona fieri, et mala causas esse bo- τὰ xaxd * xoi ἀνάγχη δὲ δυοῖν θάτερον, ἢ χολάζοντα
norum. Ex duobus autem alterum necessario conse- E ἄδιχον φαίνεσθαι, ἢ μὴ χολάζοντα ἀπὸ τῶν ἡμετέ-
quetur, aut eum, 51 punit, injustum videri ; si vero ρων χαχῶν ἔχειν τὰ νικητήρια" ἅπερ ἀμφότερα μεθ᾽
non punit, ex malis nostris victoriam obtinuisse : ὑπερδολὴς ἄτοπα. Ὅπερ δεικνὺς καὶ αὐτὸς, τοὺς πα-
quod utrumque supra modum absurdum est. Id τέρας τῶν τοιούτων ἐπεισήγαγε δογμάτων “Ἕλληνας,
quod et ipse declarans, hujusmodi dogmatum :
patres induxit Graecos, satis esse putans ad dicto-
rum confutationem personarum hec dicentium
qualitatem. Tunc enim illi nobis illudentes dice-
bant: Faciamus mala, ut veniant bona. Ideoque
clare illud posuit, ita dicens : 8. Et non, sicut
^ blasphemamur, et sicut aiunt quidam nos di- χαθώς φασί τινες fiuc λέγειν, ὅτι, ποιήσωμεν τὰ
cere, Faciamus mala , ut veniant bona : quo- ,.. xax&, ἵνα ἔλθη τὰ ἀγαθά" ὧν τὸ χρίμα ἔνδικόν ἐστιν.
rum damnatio justa est. Quia enim dicebat A ᾽᾿Ἐπειδὴ γὰρ ἔλεγεν ὃ Παῦλος, Ὅπου ἐπλεόνασεν ἣ

E - M * Y ' EL, - ΩΝ
EX τῶων χάαχὼν εἷναι τὰ χαλὰ, χαι αἴτια τῶν Xaov

E] ma , ? Η τς 374 / M
ἀρχεῖν ἡγούμενος εἰς χατηγορίαν τῶν εἰρημένων, τὴν
- , — Ὁ - , J
ποιότητα τῶν προσώπων τῶν ταῦτα λεγόντων. Τότε
N ES PES » e , '
γὰρ ἡμᾶς χωμῳδοῦντες ἔλεγον, ὅτι ποιήσωμεν τὰ
L4
χαχὰ, ἵνα ἔλθη τὰ ἀγαθά" διὸ καὶ τέθεικεν αὐτὸ σα-

φῶς οὕτω λέγων Εἰ μὴ χαθὼς βλασφημούμεθα, χαὶ

Rom.5. 20. Paulus : Ubi abundavit peccatum , superabun- ἁμαρτία, ὑπερεπερίσσευσεν ἣ χάρις, χωμῳδοῦντες
. * . . i D - ἰἘΡΩῚ
davit gralia, traducentes illum, et ad alium — 45.5, χαὶ ἑτέρᾳ γνώμη διαστρέφοντες τὸ εἰρημένον,
,

sensum dicta detorquentes, dicebant, oportere

malitiam sectari, ut fruamur bonis. Paulus vero

non ita loquebatur : illud autem corrigens dice-
Rom. 6, 1, bat: Quid ergo ? perseverabimus in peccato,
x ut gratia abundet ?. 4bsit. Nam de praeteritis

iemporibus disi, non ut hzc meditemur et

exerceamus. Ab hac igitur amovens suspicione ,

dixit illud impossibile esse. Qui enim, inquit, νοίας, ἔφησεν αὐτὸ x«i ἀδύνατον εἶναι λοιπόν. Otzi-

^ ci - Y [4 ΕῚ ,
ἔλεγον, ὅτι δεῖ χαχίας ἔχεσθαι, ἵνα ἀπολαύσωμεν
ἀγαθῶν. Ὁ δὲ Παῦλος οὐχ οὕτως ἔλεγε * διορθούμενος
γοῦν αὐτό φησι, Τί οὖν ; ἐπιμενοῦμεν τῇ ἁμαρτία,"
« -
ἵνα ἣ χάρις πλεονάσῃ; Μὴ γένοιτο. Ὑπὲρ γὰρ τῶν
^57 xat , 2 we ͵
παρελθόντων, φησὶ, εἴρηκα χρόνων, " οὖχ ἵνα μελέ-

RS , La , m» . , — €
τὴν τοῦτο ποιώμεθα. Ταύτης γοῦν ἀπάγων τῆς ὕπο-

a Morel. solus οὐχ ἔνα πρὸς μελέτην τοῦτο. [ Dedimus
ποιώμεθα prO ποιῶμεν, auctore A. ]

IN EPIST.

AD ROM.

VI. 5535

HOMIL.

veg γὰρ, φησὶν, ἀπεθάνομεν τὴ ἁμαρτίᾳ, πῶς ἔτι B mortui. sumus peccato, quomodo adhuc in eo

ζήσομεν ἐν αὐτῇ ;

Τῶν μὲν οὖν Ἑλλήνων εὐχόλως κατέδραμεν: ὃ
γὰρ βίος αὐτῶν σφόδρα διέφθαρτο" τῶν δὲ Ἰουδαίων
εἰ xai ὃ βίος ἐδόκει παρημελῆσθαι, ἀλλ᾽ ἦν sipetia
λύμματα τούτων μεγάλα, νόμος χαὶ περιτ' ομὴ, E
τὸ τὸν Θεὸν αὐτοῖς ὡμιληκέναι, χαὶ τὸ πάντων εἶναι
διδασχάλους. Διὰ τοῦτο xal τούτων αὐτοὺς ἐγύμινωσε,
καὶ μᾶλλον ἔδειξεν ἐχ τούτων χολαζομένους, εἰς ὃ καὶ
ἐνταῦθα τὸν λόγον συνέχλεισεν. Ei γὰρ μὴ χολάζον-
ται, φησὶ, τοιαῦτα ποιοῦντες, ἀνάγχη τὸν βλάσφημον
ἐχεῖνον περιφέρεσθαι λόγον, τὸ, Ποιήσωμεν τὰ xax& ;
ἵνα ἔλθη τὰ ἀγαθά. Εἰ δὲ τοῦτο ἀσεδὲς, καὶ ot λέγον-
τες αὐτὸ δίχην δώσουσι ( τοῦτο γὰρ ἐδήλωσεν εἰπὼν,
Ὧν τὸ χρίμα ἔνδικόν ἐστιν), εὔδηλον ὅτι κολάζονται.
Εἰ γὰρ οἱ λέγοντες,

Y
οἵ πράσσοντες᾽ εἰ δὲ

τιμωρίας ἄξιοι, πολλῷ μᾶλλον
ἄξιοι τιμωρίας, ὡς ἡμαρτηχό-
τες ἄξιοι. Οὐ γὰρ ἀνθρωπός ἐστιν ὃ χολάζων, ἵνα xat
τις ὑποπτεύσῃ τὴν ψῆφον, ἀλλ᾽ 6& Θεὸς 6 δικαίως
, Lud 5 NN , m 5.7
πάντα ποιῶν. Ei δὲ δικαίως τιμωροῦνται, ἀδίκως
5 - » eh 2). ς ^e δ ESO
ἐχεῖνα ἔλεγον, ἅπερ ἔλεγον oi χωμῳδοῦντες ἡμᾶς
, Y N y M / [74 V
πάντα γὰρ 6 Θεὸς ἔπραξε καὶ πράττει, ὥστε τὴν mo-
λιτείαν ἡμῶν διαλάμπειν καὶ ὀρθοῦσθαι πάντοθεν. Μὴ
, € Ded e V ^ M [74 E]
τοίνυν ῥαθυμῶμεν * οὕτω γὰρ καὶ τοὺς “Ελληνας ἀπο-
τ ^ , ^ / [7/4 M Ὁ X er
στῆσαι δυνησόμεθα τῆς πλάνης. “Ὅταν δὲ ἐν μὲν ῥή-
μᾶσι φιλοσοφῶμεν, ἐν δὲ ἔργοις ἀσχημονῶμεν, ποίοις
ὀφθαλμοῖς αὐτοὺς ὀψόμεθα; ποίοις στόμασι διαλεξό--
μεθα περὶ δογμάτων 5" Epei γὰρ πρὸς ἕχαστον ἡμῶν"
ὃ τὸ ἔλαττον μὴ χατωρθωχὼς, πῶς ἀξιοῖς περὶ τοῦ
«αὖ ΟΠ : ὃ NU 06 e λε «Ἐν
μείζονος διδάσχειν: ὃ μηδέπω μαθὼν, ὅτι πλεονεξία
χαχὸν, πῶς περὶ τῶν ἐν τοῖς οὐρανοῖς πραγμάτων φι-
λοσοφεῖς; AXX οἰδας, ὅτι xaxóv; Οὐχοῦν μεῖζον τὸ
ἔγχλημα, ὅτι καὶ εἰδὼς πλημμελεῖς. Καὶ τί λέγω τὸν
“Ἕλληνα; Οὐδὲ γὰρ oi παρ᾽ ἡμῖν νόμοι συγχωροῦσιν
ἡμῖν

, E] y b r2 / cr € J
ταύτης ἀπολαύειν τῆς παρρησιας, ὅταν ὃ βιος
$ T

ἡμῶν διεφθαρμένος ἡ.
πεν ὃ Θεός:

Τῷ γὰρ ἁμαρτωλῷ, φησὶν, εἰ-
Jg J NA oy F ma x ὃ , E τ
ἵνα τί σὺ ἐχδιηγὴ τὰ δικαιώματά μου;
5 7 / 5 / 5 No Y c
Ἀπηνέχθησάν ποτε αἰχμάλωτοι Ἰουδαῖοι, xoi τῶν
Περσῶν ἐπικειμένων χαὶ ἀξιούντων ἄδειν αὐτοῖς τὰς
θείας ᾧδὰς ἐχείνας, ἔλεγον: Πῶς ἄσομεν τὴν ᾧδὴν
Κυρίου ἐπὶ γῆς ἀλλοτρίας: Ei δὲ ἐν βαρδάρῳ γῆ τὰ
λόγια τοῦ Θεοῦ θέμις οὐκ ἦν ἄδειν, πολλῷ μᾶλλον τὴν
βάρδαρον ψυχήν ; βάρδαρος γάρ ἐστιν fj ἀνηλεὴς ψυ-
E a Εἰ A] V 5. i F » ^ à )). -
χη. Εἰ γὰρ τοὺς αἰχμαλώτους ὄντας, xal δούλους ἄν -
, , *, /, bod /, , ^, /,
θρώπων ἐν ἀλλοτρίᾳ ΥἿ γενομένους ὃ νόμος ἐχάθισεν
ἐν σιγῇ" πολλῷ μᾶλλον τοὺς δούλους ὄντας τῆς ἅμαρ-
τίας χαὶ ἐν ἀλλοτρίᾳ πολιτεία γενομένους ἐπιστομί--
ζεσθαι δίκαιον. Καίτοι xol τὰ ὄργανα εἶχον τότε ἐχεῖ-
' "Ev γὰρ ταῖς tvéatc ἐν μέσῳ αὐτῆς, φησὶν, ἐκρε-
υ. ud τὰ ὄργανα ἡμῶν: ἄλλ᾽ οὐδὲ οὕτως ἐξῆν. Οὐχ-
οὖν οὐδὲ ἡμῖν, κἂν στόμα ἔχωμεν καὶ γλῶτταν, ó ἅπερ

ς

ἐστὶν ὄργανα τοῦ λόγου, θέμις παῤῥησιάζεσθαι, ἕως

(

vivemus ?

6. In gentiles ergo facile invectus est ; illorum
quippe vita admodum corrupta erat : Judaeorum
vero, etsi vita neglecta videretur, at illis tegmina
erant magna, lex et circumcisio, et quod Deus
cum illis versatus et colloquutus esset, quodque
omnium essent doctores, Ideo illis hzc velamenta
abstulit, et illos magis ea de causa plecti demon-
stravit, qua 1n re hic sermonem conclusit. Nam si
talibus patratis, inquit, non puniuntur, necesse
est, ut blasphemum illud dictum circumferatur :
Faciamus mala, ut veniant bona. Si autem
illud impium est, et si qui illud dicunt ponas

Impium

dictum, Fa-
ciamus ma-

dabunt (id enim n iis his verbis, Quorum 1a, ut. eve-

damnatio justa est); palam est illos puniri.
Nam si qui hoc dicunt supplicio digni sunt, multo
magis qui faciunt: si autem supplicio digni,
utique quod peccaverint, Neque enim homo est
qui punit, ut quis-de calculi veritate dubitet ; sed
Deus, qui omnia juste facit. Si vero juste puniun-
tur, injuste illi supra memorata dicebant , nos
traducentes : omnia enim Deus faciebat et facit ,

ut vit: institutum nostrum elucescat et undique
rectum sit. Ne itaque ignavi simus ; ita enim gen-
tiles poterimus ab errore removere. Nam si verbis
philosophemur, et operibus turpiter agamus, qui-
bus oculis ipsos respiciemus? quo ore de dogma-
tibus disputabimus? Dicet enim singulis nostrum:
Qui ne minimum quidem opus bonum fecisti ,
quomodo audes de majori erudire? qui nondum
didicisti avaritiam esse malum, quomodo de czle-
stibus philosopharis? At malum esse nosti? Ergo
majus crimen est, quia gnarus peccas. Ecquid
gentilem dico? Neque enim leges nostra sinunt
nos frui hac dicendi libertate, quando vita no-
Stra corrupta est :

Judaei abducti sunt aliquando captivi, et instanti-
bus rogantibusque Persis, ut illa divina cantica

canerent, dicebant : Quomodo cantabimus canti- Pid.

cum Domini in terra aliena ? Quod si in bar-
barorum terra non licebat eloquia Domini canere,
quanto minus licebat anima barbare? barbara

481 enim. est immisericors anima. Si enim captivos et

A servos hominum in aliena terra lex in silentio

sedere jussit; multo magis servos peccati, et in
alieno vita instituto. versantes, os claudere par

est. Atqui et organa tunc illi habebant : nam. Zn psi.

salicibus in medio ejus, inquit, suspendimus 3:
organa nosira; sed neque ita licebat. Igitur
neque nobis, etsi et os habeamus ct linguam,

Nam ait. Peccatori autem p,
dixit Deus : Quare tu enarras justitias meas ? 10.

niant bona.

49.

136.

136.

526 S. JOANNIS CHRYSOST.

qui sunt organa verbi, licet cum fiducia loqui,
quamdiu peccato, barbarorum omnium szviori ,
servimus. Dic enim mihi, quid gentili dices,

Avarus est dum rapinz deditus es et avaritie? Abscede ab
4ololatra.. idololatria, Deum agnosce, ne argentum et aurum

b
quaras? Annon ille ridebit dicetque: Hc tibi
prius dicito? neque enim par res est gentilem
esse idololatram , et Christianum idem ipsum
scelus admittere. Quomodo enim poterimus alios
ab 1dololatria 1lla abducere, dum nos ab illa non
resilimus? nos enim nobis propinquiores quam
proximo sumus. 5i ergo nobis ipsis non persua-
deamus, quomodo aliis persuadebimus ? Si enim
is, qui domui suz non bene przest, neque Eccle-
si: curam habebit ; quomodo ille, qui nec animx
sua praeest, alios emendare poterit? Ne mihi
dixeris, te non aureum idolum adorare : sed hoc
mihi probato, te non illa facere, quz aurum ju-
bet. Nam diversi sunt idololatriz& modi : et alius
quidem putat mammonam esse dominum, alius
ventrem esse deum, alius aliam cupiditatem gra-
vissimam. Sed non immolas ipsis boves, ut gen-
ules? Verum, quod longe deterius est, tuam. ma-
clas animam. Sed non flectis genua, nec adoras ?
Verum cum majori obsequentia omnia facis, quie
venter et aurum et concupiscentiz tyrannis impe-
rant. Etenim Graci ideo abominandi sunt, quia
animi morbos deos fecerunt, cupiditatem Vene- P
rem, iram Martem, cbrietatem Bacchum appel-
lantes. Quod si tu non idola sculpis ut illi, at cum
studio multo iisdem ipsis te subjicis animi morbis,
membra Christi membra meretricis faciens, et
in alias te immergens. iniquitàtes. Ideo quaeso ut
tant:e absurditatis excessum cogitantes, fugiamus
idololatriam ; ita enim Paulus vocat avaritiam.
Fu gienda autem est non modo ea avaritia, quae
circa peeunias versatur, sed etiam ea, quz 1n con-
cupiscentia mala, quz in vestibus, qua in mensa,
quain aliis omnibus. Nam multo graviores dabimus
7. poenas nos, si non pareamus Christi legibus. Ser-
vus enim, inquit, qui scit voluntatem domini
sui , et non. facit, vapulabit multis. Ut ergo
ponam illam effugiamus , et aliis et nobis utiles
simus, nequitiam omnem ab anima ejicientes ,
virtutem deligamus. Ita enim et futura conse-
quemur bona, quz utinam omnes adipiscamur,
gratia et benignitate Domini nostri Jesus Christi,
quicum Patri et Spiritui sancto gloria, honor,

C

E

εἰ. ]

ἡμῶν ] τοι

ARCHIEP. CONSTANTINOP,

^ b , , , ^ ^ ,
ἂν τῇ πάντων βαρύάρων τυραννιχωτέρᾳ δουλεύωμεν
σΊ -
ἁμαρτίᾳ. Εἰπὲ γάρ μοι, τί πρὸς τὸν "EJAnva ἐρεῖς
c " n ES ON ON - 2^
ἁρπάζων χαὶ πλεονεχτῶν ; ἀπόστηθι τῆς εἰδωλολα-
τρείας ; ἐπίγνωθι τὸν Θεὸν, TD ἀργύρῳ καὶ χρυσῷ
πρόσιθι; "Ap οὖν OU ees xa ἐρεῖ’ σαυτῷ ταῦτα
διαλέγου πρότερον; οὐ γάρ ἐστιν ἴσον Ἕλληνα d ὄντα
να 3 ow ' » N 35x -
εἰδωλολατρεῖν, χαὶ Χριστιανὸν ὄντα τὸ αὐτὸ τοῦτο
- , £e τ} “
πλημμελεῖν. Πῶς γὰρ δυνησόμεθα ἑτέρους ἀπάγειν
τῆς εἰδωλολατρείας ἐχείνης, ἑαυτοὺς ταύτης οὐχ ἀπά-
γοντες; τοῦ γὰρ πλησίον ἡμεῖς ἐγγύτεροι ἑαυτοῖς.
ταν οὖν ἑαυτοὺς μὴ πείθωμεν, πῶς ἑτέρους πείσο-
* ὃ τῆς οἰκίας τῆς ἑαυτοῦ μὴ προεστὼς
᾿Εχχλησίας ἐπιμελήσεται" πῶς ὃ μηδὲ

μεν; Εἰ γὰρ

- 55
χαλῶς, οὐδὲ
exo ais ES ! mE ὩΣ ^ € ἢ ^ 505 à X
τῆς ἑαυτοῦ Ψυχῆς προεστὼς, ἑτέρους διορθῶσαι δυνή-
σεται; Μὴ γάρ μοι τοῦτο εἴπῃς, ὅτι οὐ προσχυνεῖς
εἴδωλον χρυσοῦν " ἀλλ᾽ ἐχεῖνό μοι δεῖξον, ὅτι μιὴ ποιεῖς
ταῦτα, ἅπερ 6 χρυσὸς χελεύει. Καὶ γὰρ διάφοροι εἰδω--
cedi apomov καὶ ὃ μὲν τὸν uauuovly ἡγεῖται
χύριον, ὃ δὲ τὴν χοιλίαν θεὸν, ὃ δὲ E τέραν ἐπιθυμίαν
χαθά-
περ οἱ “Ἕλληνες; Ἀλλὰ τὸ πολλῷ χαλεπώτερον τὴν

χαλεπωτάτην. Ἀλλ᾽ o0 καταθύεις αὐτοῖς βόας,

ARA Py ! zi z "AA 5 // 2 ,
σαυτοῦ χατασφάζεις ψυχήν. οὗ χάμπτεις τὰ γό-
M - 24 5. ' N H € --
νατα xal προσχυνεῖς; ᾿Αλλὰ μετὰ πλείονος bTaxoTc
- , [- E! M M
ποιεῖς πάντα, ἅπερ ἂν ἐπιτάξωσι χαὶ 7j γαστὴρ χαὶ
, e / M
τὸ χρυσίον xai ἣ τῆς ἐπιθυμίας τυραννίς * ἐπεὶ xat οἵ
e R D M e hj ,

Ἑλληνες διὰ τοῦτό εἶσι βδελυχτοὶ, ὅτι τὰ πάθη P £0so-
7 X M » , 5 7] ^ "V ^N
ποίουν, τὴν μὲν ἐπιθυμίαν ᾿Αφροδίτην, τὸν δὲ θυμὸν
Μ M

Ἄρην,

τὴν

δὲ Urn Διόνυσον προσειπόντες. Ei δὲ οὐ
$

γλύφεις εἴδωλα σὺ » καθάπερ ἐ ἐχεῖνοι, ἀλλὰ μετὰ πολ-
λῆς τῆς προθυμίας τοῖς αὐτοῖς ὑποχύπτεις πάθεσι, τὰ

lá cm "d e P) , Lad M - XJ. 4
£X, τοῦ Χριστοῦ μέλη πόρνης ποιῶν, καὶ ταῖς ἄλλαις
σεαυτὸν πλύνων παρανομίαις. Διὸ παρακαλῶ τῆς ἀτο-

,

A , , A 57
(xc τὴν ὑπερδολὴν ἐννοήσαντας φεύγειν τὴν εἰδωλο--

,

λατρεί

[: EC - -
αν" οὕτω γὰρ ὃ Παῦλος χαλεῖ ἘΠ πλεονεξίαν" φεύ-
^Y A iN -1 Ἂς E λε )à
γειν δὲ μὴ τὴν ἐν χρήμασι πλεονεξίαν μόνον, ἀλλὰ καὶ

E , --
τὴν ἐν ἐπιθυμίᾳ πονηρᾷ xol τὴν ἐν ἱματίοις xol τὴν
M - ^ er M
ἐν“ τραπέζη χαὶ τὴν ἐν τοῖς ἄλλοις ἅπασι. Καὶ γὰρ πολ-
cT , Ὁ ^J - A ,
λῷ χαλεπωτέραν δώσομεν δίκην ἡμεῖς μὴ πειθόμενοι
- c "d L € M e M
τοῖς τοῦ Κυρίου νόμοις. Ὃ γὰρ δοῦλος, φησὶν, ὃ εἰδὼς
N I^ eu Ξ n CUN S ' ᾿ n ^ ,
τὸ θέλημα τοῦ Κυρίου αὐτοῦ χαὶ μὴ ποιήσας, δαρή-
PESCE - Y ' M " ἡ ὡς, bj ,
σεται mods." Iv' οὖν xat τὴν χόλασιν ταύτην διαφύγω
- , , A
μεν, χαὶ πον καὶ ἑαυτοῖς γενώμεθα χρήσιμα, πᾶσαν
χαχίαν ἀπὸ ETUR ἧς ἐχδαλόντες, ἑλώμεθα τὴν ἀρετήν.
Οὕτω γὰρ χαὶ τῶν φορὰ ὧν ἐπιτευ ξόμιε θα e
ὧν γένοιτο πάντας ἡμᾶς ἐπιτυχεῖν, χάριτι χαὶ φιλαν-
Ὁ 5
θρωπίᾳ τοῦ Κυρίου ἥμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, μεθ᾽ οὗ τῷ
ΣΝ ΡΥ Ar PE ACE A ,
Πατρὶ ἅμα τῷ ἁγίῳ Πνεύματι δόξα, τιμὴ, χρά--

ctiam marg. Savil. |
e [ A. et marg. Savil. τραπέζας]

IN EPIST. AD ROM. HOMIL. VII. 527

—M N m m PENA
τος, νὺν xat ἀεὶ, χαὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων.
3 Z
Ἀμήν.

OMIAIA ζ΄.

Τί οὖν; προεχόμεθα; Οὐ πάντως " προητιασάμεθα
γὰρ Ιουδαίους τε xat “Ἕλληνας πάντας ὑφ᾽ ἅμαρ-
τίαν εἶναι: χαθὼς γέγραπται * Οὐχ ἔστι δίχαιος

S e r E] hd
οὐδὲ εἷς, οὐκ ἔστιν ὃ συνιῶν, ox ἔστιν ὃ ἐχζητῶν

^ ,
τὸν Θεόν. Πάντες ἐξέχλιναν, ἅμα ἠχρειώθησαν "
- » J, /
οὖχ ἔστι ποιῶν χρηστότητα, οὐχ ἔστιν ἕως Évoc.
r jJ Ld - ,
Τάφος ἀνεῳγμένος ὃ λάρυγξ αὐτῶν, ταῖς γλώσσαις
“, “ὦ 5^ c »* 3 IN c N XS oz , ,
αὐτῶν ἐδολιοῦσαν, ἰὸς ἀσπίδων ὑπὸ τὰ χείλη αὐὖ--
- 4t / e / um
τῶν * ὧν τὸ στόμα ἀρᾶς xol πιχρίας γέμει, ὀξεῖς
οἱ πόδες αὐτῶν ἐχχέαι αἷμα " σύντριμμα xo τα-
, - - το /,

λαιπωρία ἐν ταῖς δδοῖς αὐτῶν, xal δὸδὸν εἰρήνης
3... ce 2 τὴ 5 -
οὐχ ἔγνωσαν * οὖκ ἔστι φόθος Θεοῦ ἀπέναντι τῶν
ὀφθαλμῶν αὐτῶν.

ε H 9
Κατηγόρησεν Ἑλλήνων, κατηγόρησεν Ἰουδαίων *
νὴ" ^ ἴω 3 5 - M ^ 7, ᾿ X SN
ἀχόλουθον ἦν εἰπεῖν τὴν δικαιοσύνην λοιπὸν τὴν διὰ

P] h /

"m e , ΝΜ ,
τῆς πίστεως. Ei γὰρ υἱήτε ὃ τῆς φύσεως ὥνησε νόμος,

^
΄

3

ἦτε ὃ γραπτὸς ἐποίησέ τι πλέον. ἀλλ᾽ ἀμυφότερο

Morte ὃ γραπτὸς ἐποίησέ τι πλέον, ἀλ μφότεροι

- , ͵ AY

τοὺς οὐχ εἰς δέον αὐτοῖς χρησαμένους ἐδάρησαν, xot
NES * , ΕΣ - ,*/ , ,

δειξαν χολάσεως ὄντας ἀξίους, ἀναγχαία λοι-

2

nm
μείζονος &
M K M T LE ἜΜ J Ei SY J RATS
πὸν ἣ διὰ τῆς χάριτος σωτηρία. Εἰπὲ τοίνυν αὐτὴν,
ὦ Παῦλε, καὶ δεῖξον. Ἀλλ᾽ οὐδέπω θαῤῥεῖ, τὸ ἰταμὸν
Lad 5 ^ , € , 2 3 v5 M ^ ,
τῶν ᾿Ιουδαίων ὑφορώμενος, ἀλλ᾽ ἐπὶ τὴν χατηγορίαν
αὐτῶν πάλιν ἄγει τὸν λόγον. xai πρότερον εἰσάγει
7 P AN ων , "XN τ e
χατήγορον τὸν Δαυὶδ ταῦτα λέγοντα διὰ πολλῶν, ἅπερ
- T € 4
ἐν βραχεῖ πάντα εἰπεν Ἡσαΐας, ἰσχυρὸν κατασχευά-
"- ceu M -ὉὩο iN m—
ζων αὐτοῖς χαλινὸν, ὥστε μὴ ἀποπηδῆσαι unos τῶν
M c ^
περὶ τῆς πίστεως γυμναζομένων λόγων λοιπὸν ἅ ἀπο-
— y - ὦ - τον
σχιρτῆσαί τινα τῶν ἀχουόντων, ἱκανῶς ταῖς τῶν προφη-
- , , -
τῶν προχατειλημμένον χατηγορίαις. Καὶ γὰρ τρεῖς τί-
i EU
θησιν ὑπερθολὰς ὃ προφήτης, ὅτι τε πάντες ὁμοῦ τὰ
x b

A , M | , *
χαχὰ ἔπραττον, λέγων, xat ὅτι οὐχ " ἀνέμιξαν τὰ xa)

PES. € 2 M ^ J , ,
τοῖς χαχοῖς, ἀλλὰ τὴν πονηρίαν μόνην μετήεσαν, xol

,25

, , / "5 J Y
ἐπιτάσεως ταύτην ἁπάσης. Εἶτα ἵνα uh λέγωσι,

Oc
e- ud
e
τ
e
«1

E E] S e A ES y 3233 /, y
οὖν; εἰ πρὸς Écépouc ταῦτα εἴρηται : ἐπήγαγεν * Ot-
EUN dc qe τς ur / tane συ

αμεν 32, ὅτι ὅσα ὃ νόμος λέγει, τοῖς ἐν τῷ νόμῳ λα-
,

D
1. Διά τοι τοῦτο μετὰ τὸν Ἡσαΐαν τὸν ὡμολογη-

o2 d

M
m

, ^ ^ Y
ψένως πρὸς αὐτοὺς ἀποτεινόμενον, ἐπεισήγαγε τὸν

31x , "^ I» Α M ΩΣ τ y
Δαυιδ, ἵνα δείξη, χαὶ ταῦτα τῆς αὐτῆς ὄντα ἀχολου-

, , . τ -
(iac. Ποία γὰρ ἦν ἀνάγχη, φησὶν, ἑτέρων. χατηγορεῖν Ε

* Alii σκιρτῆσκι.

482

imperium, nunc et semper, et in 5086! szcu-
lorum. Àmen.

HOMILIA VII.

Car. TIT. v. 9. Quid ergo? precellimus nos ὃ
JYullo modo ; causis enim ante allatis pro-
bavimus Judcos et gentiles omnes sub pec-
cato esse; 10. sicut scriptum est : JVon est
justus, neque unus : 11. non est qui intel-
ligat , aut requirat Deum. 12. Omnes decli-
naverunt, simul inutiles facti sunt; non est
qui faciat bonum, non est usque ad unum.
15. Sepulcrum patens est guttur eorum : lin-
guis suis dolose egerunt : venenum aspidum
sub labiis eorum : 14. quorum. os maledi-
ctione et amaritudine plenum est : 15.veloces
pedes eorum ad. effundendum sanguinem :
16. contritio et infelicitas in oiis eorum ;
1T. et. viam pacis non cognoverunt; 18.
non est timor Dei ante oculos eorum.

1. Accusavit gentiles, accusavit Judzos; con-
sequens erat ut. deinceps loqueretur de justitia ,
qua est per fidem. Si enim lex naturalis nihil

c juvit, nec quid amplius fecit lex scripta; sed

D

utraque iis, quiillis non ut par erat usi sunt,
oneri fuit, et majori dignos supplicio illos osten-
dit : necessaria demum est salus illa, quz per
gratiam paritur. Dic igitur illam, Paule, et osten-
dito. Sed nondum audet , Judaeorum petulantiam
suspectam habens; verum ad illos accusandos
rursus sermonem convertit : et primo Davidem
hec multis dicentem accusatorem inducit, quz
omnia paucis tetigit Isaias, validum ipsis frenum
apparans, ut ne resiliant, neve a sermonibus de
fide quidam auditores abscedant, jam prius a
prophetarum accusationibus prepediti. Etenim
tria summe gravia ponit propheta , quod omnes
mala perpetrarent dicens, et quod non admisce-
rent bona malis, sed nequitiam solum exercerent,
quodque illam cum grandi conatu. Deinde ne di-
cerent : Quid ergo si adversus alios hac dicta
sunt? subjunxit : 19. Scimus autem quod que-
cumque lex loquitur, iis qui in lege sunt dicit.
Idcirco post Isaiam, qui, ut in confesso erat, 3llos
respiciebat, Davidem induxit, ut ostenderet hzc
quoque illis annecti debere. Quie enim necessitas,

b [ A. ἀναμίξ. ]

Hom. 10.3.

5928

inquit, alios incusare eum prophetam, qui ad
vestram emendationem missus erat? neque enim

S. JOANNIS CHRYSOST.

lex aliis data fuerat, quam vobis. Cur autem non
dixit, Scimus quod quicumque propheta dicit ,
sed, Quicumque lex loquitur ? Quia Vetus omne
Testamentum legem vocare solet Paulus. Nam alibi

. dicit : Legem non auditis, quia 4 braham duos

filios habuit ? et hic quoque Psalmos legem vo-
cavit, dicens : Scimus, quod quecumque lex
dicit, iis qui in lege sunt dicit. Deinde ostendit
non accusandi tantum causa hzc dici, sed etiam .
ut fidei lex viam pararet. Tantus Veteris cum
Novo Testamento consensus erat; quod accusa-
tienes et redargutiones ideo haud dubie fierent ,
ut apud auditores splendida ad fidem janua ape-
riretur. Quia enim hoc maxime Judzos perdidit,
quod altum de se saperent, quod utique progres-
sus ille dixit, quod nempe Zgnorantes Dei ju-
stitiam, et suam statuere justitiam querentes,
justitie Dei se non. submiserunt : ipsos ante-
vertens lex et propheta, ipsorum fastum depres-
sit atque tumorem, ut sua cogitantes peccata, et
arrogantiam omnem deponentes, seque videntes
de extremis periclitari, cum studio multo ad illum
accurrerent, qui sibi peccatorum remissionem
praberet, et gratiam. per fidem acciperent. Hoc
ipsum Paulus hic subindicans, dicebat : Scimus
quod quecumque lex dicit, iis qui in lege sunt
dicit : ut omne os obstruatur, et totus mundus
Deo subditus sit. Hic enim ostendit eos bonorum
operum fiducia destitutos, verbisque tantum ar-
rogantes et impudentes esse. Idcirco proprie di-
ctionem usurpavit, sic loquens, Ut omne os ob-
struatur, impudentem illorum et effrenem | ja-
ctantiam declarans, et linguam accurate refrenatam
significans : illa namque quasi torrens violentus
ferebatur ; sed refrenavit illam. propheta. Cum
vero dicit Paulus, Ut omne os obstruatur; non
hoc ait, quod ideo peccaverint, ut os ipsorum ob-
strueretur ; sed ideo confutabantur, ut ne ignora-
rent se peccavisse. Et totus mundus Deo obno-
vius fiat. Non dixit, Judzus; sed, Tota natura.
Illud namque, Ut os omne obstruatur, illos
subindicat, licet non manifeste, ne asperior
sermo ur hoc autem , Ut totus mundus
obnoxius fiat Deo, simul et de Judzis et de
gentilibus dictum est.
fert ad illorum arrogantiam comprimendam ,

Non parum autem con-

a Duo Mss. ἡ συγγένεια. [Sic et A. et marg. Savil. In-
fra À. πάντες pro
b [A.et marz

πόντως.]

Savil.

t6
προκατ:ολλεν

ARCHIEP.,

b

C

D

CONSTANTINOP.
μετέραν
M M €

N 3 Y €
τὸν εἰς τὴν Ó
τὴν; οὐδὲ γὰρ ὃ

^, E x ;
διόρθωσιν ἀποσταλέντα TtQOQT,-
, - /
νόμος ἑτέροις ἐδόθη, ἀλλ᾽ ὑμῖν. "TC-
^ og E] o ^ dd c /
voc δὲ ἕνεχεν οὐχ εἶπεν, οἴδαμεν, ὅτι ὅσα ὃ προφήτης
σ , - M
Ὅσα ὃ νόμος λαλεῖ; Ὅτι τὴν Παλαιὰν

πᾶσαν νύμον χαλεῖν εἴωθεν ὃ Παῦλος. Καὶ γὰρ ἀλλα-

΄, 2 3
£yet , ἀλλ᾽,

τ , M ^,
p φησι" Τὸν νόμον οὐχ eei ὅτι ᾿Αόραὰλυ. δύο
υἱοὺς PONE xa uen τοὺς ψαλμοὺς νόμον ἐχάλε-
σεν, εἰπών Οἴδαμεν, ὅτι ὅσα ὃ νόμος λέγει, τοῖς ἐν

-- nbl Y —- -
τῷ νόμῳ λαλεῖ. Εἶτα δείκνυσιν οὐδὲ ἁπλῶς ταῦτα λε-
Uu ?, cd -- ,
γόμενα κατηγορίας ἕνεχεν, ἀλλ᾽ ἵνα τῇ πίστει προο--
^ , ^ , € , , m ^ — ^
δοποιήση πάλιν ὃ νόμος. Τοσαύτη τὴς Παλαιᾶς πρὸς
Y "4 cer M , '
τὴν Καινὴν *f, συμφωνία, ὅτι xat αἴ χατηγορίαι xat
€ » AES ^N aS B x 2. : [γι ) Y
oi ἔλεγχοι διὰ τοῦτο πάντως ἐγένοντο, ἵνα λαμπρὰ
- , m c ,
παρὰ τοῖς ἀχούουσιν ἀνοιγῇ τῆς πίστεως ἣ aae
Ἐπειδὴ γὰρ τοῦτο μάλιστα Ιουδαίους ἀπώλεσε τὸ
μέγα φρονεῖν ἐφ᾽ ἑαυτοῖς " ὅπερ οὖν χαὶ προϊὼν ἔλε-
[
iy: ὅτι
5Nf

τ τὴν tOtxv

ΩΣ m D Ἁ ^ , M
᾿Αγνοοῦντες τοῦ Θεοῦ τὴν διχαιοσύνην, xot
δικαιοσύνην ζητοῦντες στῆσαι, τῇ δικαιο-

Ded τὶ φ' , ^ X 3e ,
σύνη τοῦ Θεοῦ οὐχ ὑπετάγησαν * προλαδὼν xoi ὃ νό-
// D hi

uoc xa ὃ προφήτης Ὁ προχατέθαλον αὐτῶν τὰ φρονή-
ματα; χαὶ χατέστειλαν αὐτῶν τὸ φύσημας ἵνα εἰς
ἔννοιαν τῶν οἰχείων ἐλθόντες ἁμαρτημάτων, χαὶ τὴν

m ,
ἀπόνοιαν πᾶσαν χαταχενώσαντες, χαὶ ἰδόντες ἑαυτοὺς

c5 ^ / 1 A m
περὶ τῶν ἐσχάτων χινδυνεύοντας, μετὰ πολλῆς τῆς
" c M E - e

προθυμίας προσδράμωσι τῷ τὴν ἄφεσιν αὐτοῖς τῶν
ς , PTT eX ch NES /
ἁμαρτημάτων παρέχοντι, xal τὴν χάριν διὰ τῆς πί-

^ ^ « x c ,
στεως χαταδέξωντα!. Τοῦτο γοῦν καὶ ἐνταῦθα αἰνιττό-

E 4 d ,
μενος ὃ Παῦλος ἔλεγεν * Οἴδαμεν, ὅτι ὅσα ὃ νόμος

) ,
ἈΞ.

"-" , - e 5 c
xat ὑπόδικος γένηται πὰς ὃ ee τῷ Θεῷ. ᾿Ενταῦθα

- , m— , - et e. , c
ει, τοῖς £y τῷ νόμῳ λαλεῖ * ἵνα πᾶν στόμα φραγῆ;

γὰρ δείκνυσιν αὐτοὺς τῆς μὲν ἀπὸ τῶν ἔργων παῤῥη-
σίας ἐρήμους ὄντας, ἐν δὲ τοῖς δήμασιν ἀλαζονευομέ-
— ^
νους μόνον xal ἀναισχυντοῦντας. Διὸ xal χυρίως
2 iT cr b , bh
eerie σατο τῇ λέξει, εἰπὼν, Ἵνα πᾶν στόμα opor,
τω Ἁ ^ ,
τὴν ἀναίσχυντον αὐτῶν xai δυσχάθεχτον μεγαληγο-
, ^ c Mx A TS Gi 3 ,
ρίαν δηλῶν, xot τὴν μετὰ ἀχριδείας ἐπιστομιζομένην
— eS 1 ES
αὐτῶν γλῶτταν * χαθάπερ γὰρ ῥεῦμα ego οὕτως
3 ῃ
αὕτη ἐφέρετο" ἀλλ᾽ ἐνέφραξεν αὐτὴν 6 προφήτης.
Ὅταν δὲ λέγη Παῦλος,

el S SN ΩΣ
τοῦτο seu Ott οιὰ τοῦτο

Ἵνα πᾶν στόμα φραγῇ, οὐ
ἥυαρτον, ἵνα gera αὐτῶν
τὸ στόμα, ἀλλὰ διὰ τοῦτο ἠλέγχοντο, ἵνα μὴ iyupdg
σιν ἁμαρτάνοντες τοῦτο αὐτό. Καὶ ὑπόδιχος γένηται
πᾶς ὃ χόσμος τῷ Θεῷ. Οὐχ εἶπεν, 6 Ἰουδαῖος, ἀλλὰ,
πᾶσα ἣ φύσις. Τὸ μὲν γὰρ, Ἵνα πᾶν στόμα ops,
ἐχείνους ἐστὶν “ αἰνιττόμενον, ei χαὶ μὴ φανερῶς αὐτὸ

/ cr M , ; * , M
τέθειται, ὥστε μὴ τραχύτερον γενέσθαι τὸν λόγον * τὸ
^Y

8 “ € ΟΝ , ων € , — —
δὲ, "Iva ὑπόδικος γένηται πᾶς ὃ χόσμος τῷ Θεῷ,

^ ἘΝ " 7 Nc CRY , y ^
διοῦ xat περὶ Ιουδαίων xoi ᾿Ξλλήνων εἴρηται. Οὐ

Mox Α. χενώσαντες pT'O χαταχενώσαντες
v | A. αἰνιττόμενος, quod ut ferri possit. τὸ μὲν γὰ
mutandum in τῷ p. 7 ]

IN EPIST.

M ^Y m 5 Y - 2 , ΘῈΣ
μικρὸν δὲ τοῦτο εἰς τὸ χαταστεῖλαι τὴν ἐχείνων ἀπό--
νοιαν, ὅταν xat ἐνταῦθα υἱηδὲν ἔχωσι πλέον τῶν 'EX-
λήνων, ἀλλ᾽ ὁμοίως ὦσι προδεδομένοι χατὰ τὸν τῆς

, , € M € IS , ^ 5 -
σωτηρίας λόγον. Ὃ γὰρ ὑπόδικος χυρίως ἂν ἐχεῖνος
M - ^
λέγοιτο, 6 μὴ δυνάμενος ἀρχεῖν ἑαυτῷ πρὸς ἀπολο-
γίαν, ἀλλὰ τῆς τέρου δεόμενος βοηθείας " οἷα ἦν χαὶ E
τὰ ἡμέτερα πάντα, ἀπολωλεχότων ἡμῶν τὰ πρὸς σω-

b] , , €

τηρίαν συντείνοντα. Διὰ γὰρ νόμου ἐπίγνωσις ἅμαρ-

, , - Y - , " Mc L4 ΕἸ
τίας. Πάλιν ἐφήλατο τῷ νόμῳ, μετὰ φειδοῦς μέν " οὗ
L

m , i - m
γὰρ αὐτοῦ χατηγορία τὸ εἰρημένον, ἀλλὰ τῆς τῶν
,

"Iou2atovy ῥαθυμίας - πλὴν ἀλλ᾽ διλως ἐσπούδαχεν ἐν-

^ , NY Pr M A bd , 5 ,
ταῦθα, ἐπειδὴ μέλλει τὸν περὶ τῆς πίστεως Suet
λόγον, δεῖξαι αὐτὸν ἀφύδρα: ἠσθενηχό ότα. Εἰ γὰρ αὖ-
ἀ αὐτός σε μδλλον χαται-

ύει. Ἂλλ᾽

0)X εἶπεν οὕτω τραχέως, ἀλλ᾽ ὑφειμένως S Διὰ

χεῖς ἐπὶ τῷ νόμῳ, gni;
Gy vet * οὗτός σου τὰς ἁμαρτίας ἐχπομ.
uc νόμου Extvoime ἁμαρτίας. Οὐχοῦν xal ^ χόλασις
μείζων, ἀλλὰ παρὰ τ τῶν ᾿Ιουδαίων. Ὁ μὲν γὰρ γόμος
ἤνυς τὸ φανεράν σοι ποιῆσαι τὴν ἁμαρτίαν, σὸν δὲ ἦν

λοιπὸν τὸ φυγεῖν * uf φυγὼν τοίνυν, μᾶλλον ἐπεσπάσω
τὴν χόλασιν, καὶ τὸ τοῦ νόμου κατόρθωμα γέγονέ σοι

eit c ξωόδὲ τ ἊΝ
μείζονος ἐφόδιον τιμωρίας,
σ , ἄρ
Ὅτε τοίνυν τὸν φόδον ηὔξησε, τότε λοιπὸν ἐπάγε:
τὰ τῆς χάριτος, ἐν πολλῇ καταστήσας ἐπιθυμία τῆς
τῶν ἁμαρτιῶν ἀφέσεως, xat φησι Νῦν δὲ ἘΠῚ νό-

^ , ^ y , 5 m
μου δικαιοσύνη Θεοῦ πεφανέρωται. Μέγα ἐνταῦθα
204. * Y ND. a NP Ὁ al -— ΕἸ
ἐφθέγξατο, καὶ πολλῆς δεόμενον τῆς χατασχευῆς. Ei

' , c ,
γὰρ οἱ ἐν νόμῳ ζῶντες οὐ μόνον οὖκ ἔφυγον χόλασιν,
à] M /, , m M ,
ἀλλὰ xat πλέον ἐδαρύνθησαν, πῶς ἐστι χωρὶς νόμου μὴ
, , - ^ M SM
μόνον τιμωρίαν φυγεῖν, ἀλλὰ xat δικαιωθῆναι; Δύο γὰρ
LÀ , -—-— / M NN Ld M ^N ii
ἄχρα ἐνταῦθα τέθειχε, xot τὸ δικαιοῦσθαι, xat τὸ χωρὶς
, , , -— — m-—
νόμου τούτων τυγχάνειν τῶν ἀγαθῶν. Διὰ τοῦτο οὐχ
ς “ὍΝ Ἐν e , E] ' € d
ἁπλῶς εἰπε; διχαιοσύνη, ἀλλὰ, Δικαιοσύνη Θεοῦ, ἀπὸ
- or! τω , M " ^ x UC '
τῆς ἀξίας τοῦ προσώπου xat μείζονα δείξας τὴν δωρεὰν
Vw A A - , -ὉὉ
xat δυνατὴν τὴν ὑπόσχεσιν * πάντα γὰρ αὐτῷ δυνατά,
iH ΕἸ * ^J ' / τ
Καὶ oüx εἰπεν, ἐδόθη, ἀλλὰ, -Πεφανέρωται, τὸ τῆς
,
χαινοτομίας ὑποτεμνόμενος ἔγχλημα" τὸ γὰρ πεφανε-

LH M M / c
ρωμένον ὡς παλαιὸν καὶ χρυπτόμενον φανεροῦται. Καὶ
2 τω , 3 A A 3 ev "7 » /
οὐ τοῦτο μόνον, ἀλλὰ χαὶ τὰ ἑξῆς δείκνυσιν οὐ πρός-
CHEN P ERREUR VN /
φατον ὄν τοῦτο εἰπὼν γὰρ, Πεφανέρωται, ἐπήγαγε,

ΞΞ 2 z € ^ m— , m m
Μαρτυρουμένη ὑπὸ τοῦ νόμου xo τῶν προφητῶν. Μὴ
^ H οἴ ὦ , e
γὰρ, ἐπειδὴ νῦν ἐδόθη, θορυδηθῆς, φησὶ, μηδὲ ἃ ὡς
^ ^ ον — m—
πρὸς χαινὸν χαὶ ξένον πρᾶγμα ταραχθῆς * ἄνωθεν γὰρ
^ ^ , ΩΣ
αὐτὸ χαὶ ὃ νόμος χαὶ οἵ προφῆται προέλεγο
μὲν ἔδε

y M
. Koi τὰ
Ἐς ^N nct ἘΞ - , M N/ I^^
Ge διὰ τῆς χατασχευῆς ταύτης ,.τὰ δέ μέλλει,
E :
ἐν μὲν τοῖς £u. ροσθεν παραγαγὼν τὸν ᾿Αδδαχοὺμ. λέ--
γοντα " Ὁ Bxartoc 8x πίστεως ζήσεται" ἐν δὲ τοῖς
i2 - - SE » M
μετὰ ταῦτα τὸν "Afoakj, τὸν Δαυὶδ, χαὶ αὐτοὺς
EA Bie τς ΟΣ ΈΤΗ ὅτι ΔΩ i23
περ! τούτων διαλεγομένους uiv. Kot γὰρ πολὺς τῶν

^ Ediuü ὡς πρόσχα zteoy xxi ξξνον πρᾶγμα. D:o Mss. 2

AD ROM.

HOMIL. VII. 529

cum nihil hic plus habeant quam gentiles, sed
simul tradantur secundum salutis verbum. Nam
obnoxius proprie dicatur is, qui non sibi satis
esse possit ad defensionem , sed alterius indigeat
ope : qualia erant nostra omnia, cum ea, quz ad
salutem tenderent, amisissemus. 20. Per legem
enim cognitio peccati. Rursus in legem insilit,
remissius tamen; neque enim id quod dicitur le-
gem incusat, sed Judaorum ignaviam : verum-
tamen studuit hic, quia de fide loquuturus est ,
demonstrare legem valde infirmatam esse. Nam si
de lege gloriaris, inquit, ipsa te magis pudore af-
ficit : hzc peccata tua traducit. Verum non ita
aspere loquitur, sed remisse rursus, Per legem
enim cognitio peccati. Igitur et supplicium ma-
jus, sed ἃ Judaeis subeundum. Nam lex quidem
id effecit, ut peccatum tibi patefieret ; tuum erat
effugere : cum vero non fugeris, majus tibi attra-
xisti supplicium, legisque opus viaticum tibi fuit

45,ad majorem ultionem.

A

2. Postquam igitur timorem auxit, tunc ea,
quz ad gratiam spectant, inducit, multum inge-
rens remissionis peccatorum desiderium ; atque

t:21. JYunc autem sine lege justitia Dei
manifestata est. Magnam hic rem profert, mul-
taque probatione opus habentem. $i enim ii, qui
in lege vixerunt, non modo supplicium non effu-
gerunt, sed ct graviori plexi sunt, quomodo potest

p sine lege non modo supplicium effugi , sed etiam
justitia acquiri ? Duo hic summa posuit, et justi-
ficari, et sine lege hzc bona assequi. Ideo. non
simpliciter, Justitia, dixit : sed, Justitia Dei ; a
dignitate persone majus ostendens donum, et
promissionem impleri posse demonstrans : omnia
quippe ipsi possibilia sunt. Neque dixit, Data
est; sed, Manifestata est, innovationis accu-
sationem resecans : nam quod manifestatum est,
ct vetus et absconditum fuisse declaratur. Neque
hoc solum , sed. etiam sequentia ostendunt hoc

c novum non esse. Cum enim dixisset , Mani-
festata est, subjunxit, Testificata a lege et
prophetis. Etenim, ne quia nunc data est, in-
quit, neve quasi res nova et peregrina sit, turbe-
ris : jam olim enim illam et lex et propheta
praedixerunt. Et alia quidem jam probavit
hoc argumento, alia probaturus est; in superio-
ribus Habacuc adducens dicentem : Justus ex fide Rom.1. 17.

πρὸς καινὸν x2 ξένον πρδημα , quam veram esse lectionem ,
nemo dubitet. [A. ὡς zt» x. τ΄ 2- ]

Matth.1.1.

550 8. JOANNIS CHRYSOST.

vivit ; in sequentibus vero Abrahamum et Davi-
dem, de iisdem nos alloquentes. Magna enim apud
illos harum personarum erat auctoritas : ille nam-
que erat patriarcha. et propheta, hic vero rex et
propheta : ac promissiones quoque his de rebus
emisse, ad utrumque factze fuerant. Ideoque Mat-
theus Evangelium. ordiens, amborum primo
mentionem facit, ac deinde seriem ac progenitores
adducit. Cum dixisset enim, Ziber generationis
Jesu Chrisli ; non exspectavit ut post Abraham
diceret, Isaac et Jacob; sed cum Abrahamo Davi-
dem memoravit : quodque mirabile est, ante
Abrahamum Davidem posuit, ita dicens : Fili
David, filii 4braham; et tunc ccepit enumerare
Isaac, Jacob, et sequentes omnes. Quapropter
apostolus hic illos frequenter versat et dicit : Ju-
stitia autem Dei testimoniam habens a lege
et prophetis. Ne quis vero diceret : Et qui fieri
potest, ut cum nihil ad rem propositam contuleri-
mus, salutem consequamur? ostendit, nos non
parum ad eam rem conferre, fidem nimirum. Cum
dixisset ergo: 22. Justitia Dei, addidit, Per
fidem, in omnes et super omnes qui credunt.
Rursus hic turbatur Judzus, nihil prarogative
pri cxteris habens, et cum orbe toto annume-
ratus. Ut igitur ne hoc patiatur, illum timore
rursus reprimit, addens : /Veque enim est distin-
ctio : 99. omnes enim peccaverunt. Ne mihi di-
xeris : Ille Grzcus est, ille Scytha, ille Thrax :
omnes quippe eadem conditione sunt. Etiamsi
enim legem acceperis , unum tantum a lege acce-
pisti, ut peccatum cognosceres, non ut illud fu-
zeres. Deinde ne dicerent : Si peccavimus, at non
perinde atque illi, subjunxit : : Et destituuntur a
gloria Dei. Itaque etiamsi non tantum, quantum
ihr peccaveris ; ; attamen perinde g οἰδδὰ priv aris;
es quippe ex offendentium numero; qui autem
offendit, non inter glorificatos, sed inter pudore
suffusos censendus est. Verum ne timeas ; 160
enim hzc dixi, non ut te in desperationem con-
jicerem, sed ut tibi Domini benignitatem osten-

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

A

D

derem. Quare subdidit : 94. Justificati gratis per

ejus gratiam, per redemtionem, quce est in
Christo Jesu, 95. quem proposuit Deus propi-
tiationem per fidem in sanguine ejus, in osten-

sionem justitic ipsius. Vide quot probationes

b [ A. εἶτα δα μή τις- ]
c [ Legebatur zai μετά. Copulam auctore A. dclevi-
mus. Mox À. et marg. Bd ἐπάγων χαὶ λέγων. ]

TM τούτων ὃ λόγος ἢ ἣν παρ’ αὐτοῖς " ὃ μὲν 1*0
ἦν seseEos xat vpoprens, ὃ δὲ βασιλεὶ εὺς χαὶ es
φήτης " xai αἱ ἐπαγ γελίαι δὲ αἱ περὶ τούτων πρὸς ἂυ.-
φοτέρους τούτους ἦσαν γεγενημέναι. Διὸ xoi ὃ ατ-
Gto: ἀρχόμενος τοῦ Εὐαγγελίου, ἀμφοτέρων τούτων
, -
μέμνηται πρῶτον, χαὶ t κατ᾽ ἀχολουθίαν παράγει
τοὺς προγόνους. Εἰπὼν γὰρ, Βίόλος γενέσεως ᾿Γησοῦ
Χριστοῦ, οὐκ ἀνέμεινεν εἰπὼν μετὰ τὸν ᾿Αὐραὰμ,,
xoi τὸν Ἰσαὰχ χαὶ τὸν Ἰαχὼδ, ἀλλὰ μετὰ τοῦ Αδραὰυ.
ΩΝ 3x5 , M EET M e M
τοῦ Δαυὶδ ἐμνημόνευσε * xo τὸ δὴ θαυμαστὸν, ὅτι χαὶ
πρὸ τοῦ ᾿Αόραὰμ τὸν Δαυὶδ τέθεικεν, οὕτω λέγων "
Υἱοῦ Δαυὶδ, υἱοῦ ᾿Αὐραάμ.: χαὶ τότε ἤρξατο καταλέ-
- ἘΠῚ zl M 1 M TN ?I M 6 Cic er
γειν τὸν σαὰχ xat τὸν "Iax66 xai τοὺς ἑξῆς ἅπαντας.

V A] D ,
Διὸ xai ὃ ἀπόστολος ἐνταῦθα αὐτοὺς περιστρέφει συν-

εγχῶς. x«t φησι" Διχαιοσύνη δὲ Θεοῦ μαρτυρουμέν:
εχῶς, καί φησ χαιοσύνη δὲ Θεοῦ μαρτυρουμένη
ξ ὃς
ὑπὸ

BN CSS zm bo ^Y ,

πὸ τοῦ νόμου xt τῶν προφητῶν. ἵνα δὲ puse

s. c , M δι bod 5

εἴπη; καὶ πῶς αὐτοὶ μηδὲν συντελοῦντες εἰς τὸ πρὸ-

Xl. μενον, σωζόμεθα:; δείκνυσι xol ἡμᾶς εἰσφέροντας οὐ

σικρὸν εἰς τοῦτο, τὴν πίστιν aoo: Εἰπὼν γοῦν, Δι-
, τ 5 , M m , 5 /,

χαιοσύνη Θεοῦ. ἐπήγαγε, Διὰ τῆς πίστεως, εἰς πάν-
^ M / M , c

τᾶς xoa ἐπὶ πάντας τοὺς εὐ UNUS Πάλιν ἐνταῦθα

θορυδεῖται ὃ Jioubsmun οὐδὲν ἐ ξαίρετον παρὰ τοὺς

λοιποὺς ἔχων, * μετὰ τῆς οἰχουμένης ἀριθμούμενος

ἁπάσης. Ἵν᾽ οὖν μὴ τοῦτο πάθῃ , συστέλλει πάλιν αὖ-
τὸν τῷ φόδῳ, ἐπάγων * Οὐ γάρ ἐστι διαστολή πάντες
γὰρ ἥμαρτον. M7, γάρ μοι εἴπης; ὅτι “δ δεῖνα ὃ “Ελ-
λην, ὃ δεῖνα ὃ Σκύθης, 6 δεῖνα ὃ Θράξ- ἐν γὰρ τοῖς
αὐτοῖς ἅπαντες. Εἰ γὰρ καὶ νόμον een ἕν μόνον
ἔμαθες ἀπὸ τοῦ νόμου, τ τὴν πὸ. οὗ τὸ
φεύγειν αὐτήν. Εἶτα, ἵνα μὴ λέγωσιν, ὅτι εἰ καὶ
ἡμάρτομεν, ἀλλ᾽ οὖχ οὕτως ὡς ἐχεῖνοι, ἐπήγαγε" Καὶ
ϑστεροῦνται τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ. “Ὥστ᾽ εἰ xol μὴ τὰ
αὐτὰ τοῖς ἄλλοις ἥμαρτες, ἀλλὰ τῆς δόξης ὁμοίως
ἀποστερῇ - τῶν γὰρ di Md RU si- ὃ δὲ προσ-

c

χεχ κρουχὼς οὗ τῶν δοξαζομένων, ἀλλὰ τῶν χατῃσχυμ-

μένων. ᾿Αλλὰ μὴ - 07;
μέ A μὴ φούη ἧς" διὰ γὰρ τοῦτο ταῦτα i

4
oix ἵνα σε sic ἀπό; Ἴνωσιν ἐμόάλω, ἀλλ᾽

ἵνα δείξω
M
τοῦ Δεσπότου τὴν ike ὦ Διὸ χαὶ ἐπήγαγε"

,
Auxato O9 U.£yOt δωρεὰν τῇ αὖ τοῦ χάριτι, διὰ τῆς ἅπο-

CT τῆς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ, ὃν προέθετο ὃ

Θεὲ €^ A τὰ A , , Ὁ 5 Ld e

£0G ἱλαστήριον διὰ τῆς πίστεως ἐν τῷ αὐτοῦ αἵματι,
De T ^. , 3490€. τῇ ΝᾺ /

εἰς £VOELSU). τῆς OVAGIOGUVT|G αὐτου. Oox Ot. ποσὼν

, ^ ΩΣ τ
χατασχευάζει τὸ εἰρημένον. Πρῶτον ἀπὸ τῆς ἀξίας
b , ez2 b ΓΑ Pues t e) Y!
τοῦ προσώπου * οὗ γὰρ ἄνθρωπός ἐστιν 6 ἐργαζόμενος
c y y 3 M
ταῦτα, ἵνα ἁτονήσῃ , ἄλλ᾽ ὃ Θεὸς b6 ko P SE

3 Θε ^ " 3 $7 E ,
νος Θεοῦ γὰρ ἐστιν ἣ δικαιοσύνη, φησί. Ac τερον

a Duo Mss. ὁ δεῖνα Ἐλλην, ὁ δεῖνα Σχύθης, ὃ δεῖνα
Θρῴξ, fortasse melius quam cum repetito articulo.
b [A. παντοδύναμος, quod minus probandum.]

IN EPIST AD.

& χ ^ , M - m M - NE PA
ἀπὸ τοῦ νόμου X^ τῶν προφητῶν" μὴ γὰρ, ἐπειδὴ
r , ΓΝ ν -Ὁ-
Χωρὶς νόμου ἤχουσας, φοθδηθῆς " καὶ γὰρ αὐτῷ τῷ
νόμῳ τοῦτο δοχεῖ. Τρίτον ἀπὸ τῶν θυσιῶν τῶν ἐν τῇ
cec AS X τ᾿ 5 - e dg
IlaAavi* διὰ γὰρ τοῦτο εἰπεν, "Ev τῷ αὐτοῦ αἵματι,

A / M -»
ἀναμιμνήσχων αὐτοὺς τῶν προδάτων ἐχείνων χαὶ τῶν
, M M M ,
μόσχων. Ei γὰρ ἀλόγων σφαγαὶ, φησὶν, ἁμαρτίας

ΩΣ ἘΞ T - ΄ cCoN
ἔλυον, πολλῷ μᾶλλον τὸ αἷμα τοῦτο. Καὶ οὐχ ἁπλῶς
Ey ’ , H
εἶπε, λυτρώσεως, ἀλλ᾽ ᾿Απολυτρώσεως, ὡς μηχέτι
ο7ὦνἅ - ^ , -—- ὦ
ἡμᾶς ἐπανελθεῖν πάλιν ἐπὶ τὴν αὐτὴν δουλείαν. Kat
e , s 5 LEN € - ΡΞ Ν « "ge f
ἱλαστήριον δι᾿ αὐτὸ τοῦτο χαλεῖ, δειχνὺς, ὅτι εἰ ὃ τυ-
- —^- cos *5 3 ,
πος τοσαύτην εἶχεν ἰσχὺν, πολλῷ μᾶλλον fj ἀλήθεια
-" ,
“τὸ αὐτὸ ἐπιδείξεται. Δηλῶν δὲ πάλιν οὐ νεώτερον
7, i- ^ 5 ^
τοῦτο ὄν, οὐδὲ καινὸν, φησὶ; Προέθετο. Καὶ εἰπὼν,
Προέθετο ὅ ὃ Θεὸς, xai δείξας τοῦ Tode τὸ χατόρθω-
μα, τὸ αὐτὸ δείχνυσι xoi τοῦ ΥἹοῦ ὃν " ὃ μὲν γὰρ Il-
y / € λ ' , c , cs [2] M
τὴρ προέθετο, ὃ δὲ Χριστὸς ἐν τῷ αὐτοῦ αἵματι τὸ
M , 2 “ ww * Dd ^ , , ο
πᾶν χατώρθωσεν. Εἰς ἔνδειξιν τῆς δικαιοσύνης αὐτοῦ.
rm)» LÀ T τ ^ , συ AN a
Tt ἐστιν, "ἔνδειξις τῆς δικαιοσύνης; “Ὥσπερ ἔνδειξις
, Y X , LER. rj , 2 i]
πλούτου, τὸ μὴ μόνον αὐτὸν εἰναι πλούσιον, ἀλλὰ
H - ^ cT x
καὶ ἑτέρους πλουσίους ποιεῖν. xat ζωῆς, τὸ μὴ

, κ X c EY M Ἁ
μόνον αὐτὸν εἶναι ζῶντα, ἀλλὰ χαὶ νεχροὺς ζωο-

ποιεῖν - χαὶ δυνάμεως, τὸ μὴ μόνον αὐτὸν εἰναι
bJ M 3 i] Y M , - ^ c er

δυνατὸν, ἀλλὰ x«t τοὺς ἀσθενεῖς δυναμοῦν " οὕτω
X δὰ , 4 wo * Y / e AN) €" ,

χαὶ δικαιοσύνης ἔνδειξις, τὸ μὴ μόνον αὐτὸν εἰναι δί-
h Y M ,ὕ ,

Xaov, ἀλλὰ xoi τὸ ἑτέρους ἐν ἁμαρτίαις κατασαπέν--

*

Y εν '
τας ἐξαίφνης Susueus ποιεῖν. Τοῦτο οὖν xai αὐτὸς
€ MN o» ΕἸ ^ S
ἑρμηνεύων ἐπήγαγε, “ τίς ἐστιν ἔνδειξις - Εἰς τὸ εἶναι

35v Ὁ] λῷ D M 2 , 3 -
αὐτον οἰχάιϊον, XXL οιἰχαϊιουντὰ τὸν EX πίστεως [ησοῦ.

M , ἃ V "eb E
Μὴ τοίνυν ἀμφῳίδαλλε- ob γὰρ ἐξ ἔργων, ἀλλ᾽ ἀπὸ
' -
πίστεως " μιηδὲ φεῦγε τὴν τοῦ Θεοῦ δικαιοσύνην " δι-
ec A
πλοῦν γὰρ αὐτῆς τὸ ἀγαθὸν, ὅτι xa κοῦφόν ἐστι, καὶ
D , Y / ,
πᾶσι προχείμενον " μιηδὲ αἰσχύνου xoi ἐρυθρία - εἰ
M λ , c c
γὰρ αὐτὸς £vOetxvuvat τοῦτο ποιῶν, καὶ ὡς ἂν εἴποι
P M c
τις, ἐναδρύνεται xa ἐγκαλλωπίζεται, πῶς σὺ χατα-
LU 32» ΄ c / ua
δύη xat ἐγχαλύπτη , ἐφ᾽ ᾧ ὃ Δεσπότης cou δοξάζεται:
986) , , iN ^ -
πάρας τοίνυν τὸν ἀχροατὴν διὰ τοῦ εἰπεῖν, ὅτι
PEN * Lime τ δα ἣν Ὁ , , M k ,
ἔνδειξις τῆς τοῦ Θεοῦ δικαιοσύνης ἐστὶ τὰ γινόμενα,
(λ Lans !e b] - * a bl M 5 ὦ}
πάλιν τῷ φόδῳ ὠθεῖ τὸν ὀχνοῦντα xaX ἀναδυόμινον
» 4 , e
προσελθεῖν, οὕτω λέγων * Διὰ τὴν πάρεσιν τῶν προ-
/ c /, € “ c c
γεγονότων ἁμαρτημάτων. ᾿Ορᾷς πῶς συνεχῶς ἄναμι-
, ^ ,
μνήσχει τῶν πλημμελημάτων αὐτούς ; ἀνωτέρω μὲν
, ' M] , ,
λέγων, Διὰ γὰρ νόμου ἐπίγνωσις d μετὰ
ταῦτα δὲ, ὅτι πότε naa ἐνταῦθα δὲ σφοδρότε-
ρον. Οὐδὲ γὰρ εἶπε, διὰ τὰ ἁμαρτήματα, ἀλλὰ, Διὰ
A , , 4 , ,
τὴν πάρεσιν, τουτέστι, τὴν νέχρωσιν. Οὐχέτι γὰρ
'
* lidem τὸ αὐτῆς ἐπιδείξεται, non. male. [ Sic A. qui
et paulo ante ἔσχεν pro εἶχεν, et supra εἰς τὴν αὐτὴν 9. ]

ROM.

486 ,

551
afferat illius, quod dictum est. Primo a dignitate
personz : non enim. homo est is, qui hac facit ,
ut deficiat ; sed Deus qui omnia potest : Dei est
enim justitia, inquit, Secundo a lege et prophetis ,
ne enim, quod .4bsque lege audieris, timeas :
nam ipsi legi ita videtur. Tertio, a sacrificiis Ve-
teris Testamenti : ideo namque sic dixit, 7n saz-
guine ejus, in mentem revocans illis oves illas et
vitulos, Etsi enim brutorum czdes, inquit, peccata
solvebant, multo magis hic sanguis. Nec simpli-
citer dixit, Liberationem, sed Redemtionem ; ut
non ultra redeamus in illam ipsam servitutem :
et ideo vocat propitiationem, ostendens, si typus
tantam vim habuerit, multo magis veritatem 1d
prestituram esse. Ac rursus ostendens id non
novum nec recens esse, ait, Proposuit. Et post-
quam dixit, Proposuit Deus, et ostendit Patris
esse opus, 1dem ipsum declarat esse Filii : nam
Pater proposuit, Christus vero in sanguine suo
totum perfecit. 26. /n ostensionem justitie suc.
Quid est, ostensio justitie ? Ut divitiarum osten-
sio, quatenus non ipse solus dives sit, sed. alios
quoque divites reddat ; et vite pariter, quod. non
ipse solus vivat, sed etiam mortuos vivificet ;
et potestatis, quod non ipse solum potens sit, sed
eüam infirmos corroboret: sic et ostensio justi-
ti& est, quod non. solus ipse sit justus, sed etiam
alios in. peccatis corruptos, statim justos faciat.
Hoc igitur et ipse interpretans, subjunxit quz sit
ostensio : Ut sit ipse justus, et justificans eum,
d est ex fide Jesu.
Ne itaque dubites : non enim ex operibus,
P4 ex fide. Neque a Dei justitia fugias : duplex
enim illius bonum est, quod videlicet et leve sit,
et omnibus propositum. Ne te pudeat, nec eru-
bescas : nam si ipse hoc facere ostenditur, et ut
A Ita dicam, ostentat se, et sibi gratulatur, ed
tu erubescis et te MONS in qua re Dominus
tuus glorificatur? Cum ergo erexisset auditorem
dicendo ea, qua. facta sunt, esse ostensionem ju-
stitize Dei, rursum segnem et recusantem timore
ad accedendum impellit, his verbis : Propter re-
missionem precedentium peccatorum. Viden'
quam frequenter illis peccata in memoriam revo-
cet? superius quidem cum dicit : Per legem enim
peccati cognitio; postea vero, Quia omnes pecca-
verunt ; bic autem vehementius. Non enim dixit,
Propter peccata; sed, Propter relaxationem ,

HOMiL. VII.

C

p

À. τί ἐστιν Mox ex eodem et marg. Savil. adjeci-

552 S. JOANNIS CHRYSOST.

hoc est, propter mortificationem. Non enim ultra
spes sanitatis erat ; sed quasi corpus paralyticum
superna egebat manu: sic et anima mortificata.
Quodque gravius est, et quod in causa esse dicit,
majorem accusationem mereri indicat. Quid illud
est? Quod in tolerantia Dei illa remissio facta sit.
Neque enim dicere potestis, inquit, vos non mul-
tam tolerantiam ac benignitatem nactos esse. Illud
autem , 7n presenti tempore, ejus est, qui ma-
gnam tolerantiam et humanitatem exhibuit. Cum
enim in desperationem acti essemus, inquit, ac
sententiz tempus adesset, malaque aucta essent ac
peccata ad. cumulum ascendissent : tunc ille po-
lestatem suam exhibuit, ut discas quanta apud
illum. sit justitie copia. Neque enim illud , si in
principio factum fuisset, tam mirum ac stupen-
dum visum fuisset, ut nunc, cum medicinz omnis
modus superatus est. 27. Ubi igitur gloriatio?
Exclusa est, inquit. Per quam legem ? facto-
rum? Yon ; sed per legem fidei. Magnopere la-
borat Paulus ut ostendat, tantum valuisse fidem,
quantum lex numquam vel imaginar] potuit.
Postquam enim dixit, quod Deus hominem justi-
ficet a fide, legem rursus assumit. Neque dicit :
Ubi ergo praclara Judzorum opera? ubi justitize
exercitium ? sed, Ubi gloriatio ? ubique ostendens
illos sese magnifice Jactantes, quasi quid plus ha-
berent quam alii; sed nullum opus proferre. Ac
cum dixisset : Ubi ergo gloriatio ? non respon-
dit : Abscessit et periit; sed, Exclusa est : quod
extra tempus suum esse denotat; non ultra enim
tempus ejus est. Ut enim adveniente judicio non
ultra tempus habent ij, qui penitentiam agere
vellent : sic sententia demum prolata, cum omnes
perituri essent, illeque advenisset, qui mala illa
per gratiam. sublaturus erat; non ultra tempus
habuerunt illi, ut emendationem ex lege facien-
dam obtenderent. Si enim oportuisset his se con-
firmare, id ante adventum ejus factum oportuit :
veniente autem illo, qui per fidem servat, subla-

ARCHIEP.

ὑγείας E
B ἄνωθεν ἐδε

δικαιοῖ ὃ
λαμιδάνεται τοῦ νόμου πάλιν. Καὶ οὐ λέγει,

CONSTANTINOP.
πὶς ἦν, ἀλλ᾽ ὥσπερ σῶμα παραλυθὲν τῆς
ἴτ

To χειρός - οὕτω xai ἣ 328 ues

-
δὲ
M 4A vmN
Καὶ τὸ δὴ τον ὅπερ ἐν τάξει θεὶς αἰτίας "
δείκνυσι με

εἴζον ὃν Χατηγόρημα: Τί δὲ τοῦτό ἐστι;

To “ἐν τῇ ἄνοχῃ τοῦ Θεοῦ τὴν πάρεσιν γεγενῆσθαι.
Οὐδὲ γὰρ ἂν ἔχοιτε εἰπεῖν, φησὶν, ὅτι οὐκ ἀπελαύσατε
Ὁ 5 c M , rp" M 3 m c
πολλῆς ἀνοχῆς xxt χρηστότητος. Τὸ δὲ, Ev τῷ νῦν
c M M ^ , , M * » A Y
χαιρῷ; τὴν πολλὴν δειχνύντος ἐστὶν e. xai φι-
Leur τίαν. ὍτεῚ γὰρ cc ope psa xo xat-

poc ἀπ ΒΘ ἦν, χαὶ anam τὰ χαχὰ; xa ἐπληρώ-

θησαν oi ἁμαρτίαι, τότε τὴν ἑαυτοῦ δύναμιν ἐπεδεί--

C ξατο, ἵνα μάθης πόσ᾽ ' αὐτῷ τῆς ὃ ήγης ἣ
ξατο, μάθης πόση παρ᾽ αὐτῷ τῆς δικαιοσύνης ἣ
περιουσία. Οὐδὲ γὰρ ἐν ἀρχῇ γενόμενον τοῦτο οὕτω
θαυμαστὸν ἂν ἐφάνη xoà ἄδοξον, ὡς νῦν. 3 δ᾽ (-

τ φάνη χαὶ παρά οξον, ὡς νῦν, "ὅτε md

σης ἰατρείας ἐξηλέ tr 0" τρόπος. Ποῦ οὖν ἣ καύχησις;
᾿Ἐξεχλείσθη, φησί. Διὰ ποίου νόμου ; τῶν ἔργων ;

^ ^N , , hy M ——
Οὐχὶ, ἀλλὰ διὰ νόμου πίστεως. Πολὺς ὃ ἀγὼν τῷ
- J DJ , »
Παύλῳ δεῖξαι, ὅτι τοσοῦτον ἣ πίστις ἴσχυσεν, ὅσον
M / m eU 3 ΑΓ Ἃ e d
οὖδε ἐφαντάσθη ποτὲ ὃ νόμος. ᾿Επειδὴ γὰρ εἶπεν, ὅτι

^ N E , ^ DJ 7 5»
Θεὸς τὸν ἄνθρωπον ἀπὸ τῆς πίστεως, ἐπι--
ποὺ οὖν

} , mA / c 6C ^ H
τὰ χατορθώματα τῶν ᾿Ιουδαίων ; ποῦ ἣ δικαιοπραγία ;
D ἀλλὰ, Ποῦ ἣ καύχησις : πανταχοῦ δειχνὺς μεγαληγο--
ροῦντας μόνον ὡς πλέον τι τῶν ἄλλων ἔχοντας, χαὶ
ANI AEN Y, “ Κ NOE PLN II ME eT
υμηδὲν ἐπιδειχνυμιένους ἔργον. Καὶ εἰπὼν, Ποῦ oov ἣ
καύχησις; οὖχκ εἶπεν; ἠφανίσθη χαὶ ἀπώλετο, dus

ξεχλε είσθη, ὅπερ ἀρήον μᾶλλόν é ἐστιν" οὐχέτι γὰρ

ἔχει καιρόν. Ὥσπερ γὰρ τῆς χρίσεως ἐπιστάσης,
) ΩΝ
οὐχέτι χαιρὸν ἔχουσιν oi μετανοῆσαι βουλόμενοι "
Ω͂ M c πὶ , 55 , V
* οὕτω χαὶ τῆς ἀποφάσεως ἐξενεχθείσης λοιπὸν, χαὶ
πάντων μελλόντων ἀπόλλυσθαι, χαὶ παραγενομένου
E τοῦ ταῦτα χάριτι λύοντος τὰ δεινὰ, οὐχέτι καιρὸν εἰ-
yv ἐχεῖνοι προδαλέσθαι τὴν ἀπὸ τοῦ νόμου διόρθωσιν.
Εἰ γὰρ ἐχρῆν ἰσχυρίζεσθαι τούτοις, πρὸ τῆς παρουσίας
, p A 3 [v TN D b A m» , - ,
ἐχρῆν * ἐλθόντος δὲ τοῦ διὰ τὴς πίστεως σώζοντος ,
» N 7 M € c » 9 , [3 V 3
ἀνήρητο λοιπὸν ὃ τῶν ἀγώνων χαιρὸς * ὡς γὰρ ἐληλε-
Ὑμένων ἁπάντων, οὕτω τῇ χάριτι σώζει. Διὸ xal νῦν
ὥλθεν. V 3 MS CES Po E d
ἦλθεν, ἵνα μὴ λέγωσιν: ἐν ἀρχῇ παραγενομένου, ὅτι
δυνατὸν ἦν διὰ νόμου σωθῆναι, χαὶ πόνοις οἰχείοις
' y yi SX E ἡ 5 σιν τες ἣν
χαὶ κατορθώμασι, Ταύτην οὖν ἐπιστομίζων αὐτῶν τὴν

tum tandem erat certaminum tempus : utpote ;s; o υντίαν, ἔμεινε χρόνον πολὺν, ὥστε μετὰ τὸ διὰ
enim confutatis omnibus, 916 per gr atiam salutem A πάντων ἐλε γχθῆναι σαφῶς οὐχ ἀρχοῦν τας aont, τότε

dat. Quapropter nunc ille venit, ut ne dicerent, Si
in principio venisset, potuisse fieri ut per legem
salus obtineretur propriis laboribus et operibus.
Hanc igitur illorum impudentiam cohibens, diu-
turno tempore distulit, ita ut postquam per omnia
deprehensum esset ipsos non sibi sufficere, tunc
per gratiam suam salutem illis daret. ldeo cum

* [ δύναμω À. et marg.

Savil. ]

σῶσαι διὰ τῆς αὐτοῦ χάριτος. AS xat ἀνωτέρω λέγων,
Εἰς ἔνδειξιν τῆς δικαιοσύνης . ἐπήγαγεν, Ἔν τῷ νῦν

Ὁ 3 ^N 5 , , “ἘΝ m
χαιρῷ. Εἰ δὲ ἀντιλέγοιέν τινες, ταὐτὸν ποιοῦσιν,
cr ^ y , c M ^ NOS Y
ὥσπερ ἂν εἴ τις μεγάλα ἡμαρτηχὼς χαὶ μὴ δυνηθεὶς

ἀπολογήσασθαι ἐν δικαστηρίῳ ; ἀλλὰ καταχριθεὶς xot
χολάζεσθαι μέλλων, εἰτα ἀπὸ δωρεᾶς βασιλιχῇς ἀφε-

LÀ , M
θεὶς, ἀναισχυντοίη μετὰ τὴν ἄφεσιν χαυχώμενος, xot

a Unus [et À.] ὅτε πᾶς ἰχτρείας ἐξηλέγχθη τρόπος.

IN EPIST.
^ - A ^
λέγων μηδὲν ἡμαρτηχέναι. Πρὶν ἢ γὰρ ἐλθεῖν τὴν δω-

^ ox ^ , Y ^
ρεὰν, ἀποδεῖξαι ἔδει ἐλθούσης δὲ, οὐκ ἂν ἔχοι καιρὸν
τ ,
χαυχᾶσθαι λοιπόν. Ὃ δὴ καὶ ἐπὶ τῶν ᾿Ιουδαίων γέγο-

- EY , NN c
yev. "Exeis γὰρ o οἴκοθεν ἦσαν προδεδομένοι; διὰ τοῦτο B

παραγέ qovsv, αὐτῷ τῷ παραγενέσθαι τὴν καύχησιν
ϑιμιρῶν. ὋὉ γὰρ λέγων διδάσχαλος εἶναι νηπίων, χαὶ

,

τῷ νόμῳ χαυχώμενος; χαὶ παιδευτὴν ἀφρόνων

ἐν τ

NNI

, Li ῷ M mM
ἑαυτὸν ὀνομάζων, δμοίως ἐχείνοις δεηθεὶς τοῦ διδά--
- τ c ,
ξαντος xaX σώσαντος, οὐχ ἂν ἔχοι τοῦ καυχᾶσθαι πρό-
Y DN y
φασιν. Εἰ γὰρ καὶ πρὸ τούτου f, ipud) ἀχροδυστία

/,
Ato , πολλῷ μᾶλλον vüv* xoi γὰρ ἐξ ἑχατέρων
5
ἐκδεθλαίται τῶν χαιρῶν. Εἰπὼν δὲ, ὅτι ᾿ξεχλείσθη,

,
πῶς. Πῶς οὖν ἐξεχλείσθη, φησί ; Διὰ

-

δείκνυσι xol
Led Y M M / ,
ποίου νόμου: τῶν ἔργων ; Οὐχὶ, ἀλλὰ διὰ νόμου πί-

στεως.

4

Ἰδοὺ xoi τὴν πίστιν νόμον ἐκάλεσεν, ᾿ἐμφιλοχωρῶν
τοῖς ὀνόμασιν, ὥστε τοι αμυθοῖαθαι τὴν δοχοῦσαν εἶναι
χαινοτομίαν.Τί (c δὲ ὃ τῆς πίστεως νόμος ; Διὰ χάριτος

ce τ D c
σώζεσθαι. Ἐνταῦθα τὸ δυνατὸν δείκνυσι τοῦ Θεοῦ, ὅτι
, , y τ M A 5^ , M ΡῚ ^
οὗ μόνον ἔσωσεν, ἀλλὰ χαὶ ἐδιχαίωσε χαὶ εἰς καύχησιν
y
ἤγαγε,
- λ"»
μόνον. Ταῦτα δὲ

xoi οὐδὲ ἔργων δεηθεὶς, ἀλλὰ πίστιν ζητήσας
ἔγει, καὶ τὸν πιστεύσαντα Ἰουδαῖον
τὸν μὴ πιστεύσαντα
€ jd M

O μὲν γὰρ

^ c ,
σωθεὶς, ἂν μέγα φρονῇ τῷ νόμῳ προσέχων, ἀχούσε--

* , M
μετριάζειν παρασχευάζων, xat
^ Jg , ,
χαταστέλλων, ὥστε αὐτὸν ἐφελχύσασθαι.

e SN 2 b ^ | / "2 Jf * 5 N , D
ται ὅτι αὐτὸς αὐτοῦ τὸ στόμα ἐνέφραξεν, αὐτὸς αὐτοῦ
C τ H ,
χατηγόρησεν, αὐτὸς αὐτοῦ τὴν σωτηρίαν ἀπηγόρευσε,
i A , M
καὶ τὸ χαύχημα ἐξέχλεισεν" ὃ δὲ μὴ πιστεύσας πάλιν διὰ
M - DJ τ J
τῶν αὐτῶν τούτων ταπεινωθεὶς, προσαχθῆναι τῇ πίστει
u τ , , -
δυνήσεται. Εἶδες πόση τῆς πίστεως ἣ περιουσία ; πῶς
ον , c -
ἀπέστησε τῶν προτέρων, μηδὲ καυχᾶσθαι ἐπ᾽ αὐτοῖς
΄7 » , — »
ἀφεῖσα; Λογιζόμεθα οὖν πίστει δικαιοῦσθαι ἄνθρωπον
x K ^ , 3) N^ ἘΞ 3 » pum
χωρὶς ἔργων νόμου.“Ὅτε ἔδειξεν ἀνωτέρους ὄντας ἀπὸ
- m 5 3 , , —-—
τῆς πίστεως τῶν Ἰουδαίων, τότε λοιπὸν μετὰ πολλῆς
m ΕῚ , M bod m
τῆς παῤῥησίας xat περὶ αὐτῆς διαλέγεται,καὶ τὸ δοχοῦν
— - / c M M e
ἐνταῦθα θορυδεῖν, πάλιν ἰᾶται. Καὶ γὰρ δύο ταῦτα τὰ
, Sus 7 ἃ A 2 ' 5»
ταράττοντα ἦν ᾿Ιουδαίους, £v μὲν, εἰ τοὺς μετ᾽ ἔργων
* 4 HE
μὴ σωθέντας δυνατὸν χωρὶς ἔργων σωθῆναι" ἕτερον
^ M , , c ΩΝ c
δὲ, ei τοὺς ἀχροδύστους δίκαιον τῶν αὐτῶν ἀπολαῦ-
- , , - D e
σαι τοῖς ἐν τοσούτῳ χρόνῳ συντραφεῖσι τῷ νόμῳ ὃ
c m , E:
πολλῷ τοῦ προτέρου μᾶλλον αὐτοὺς ἐξετάραττε. Διὰ
᾿τἭὝὋ 9 - m
τοῦτο ἐχεῖνο πσεσσχευέξαρ, ἐπὶ τοῦτο λοιπὸν ἔξεισιν"
ὅπερ οὕτως » ἐθορύδει τοὺς Ἰουδαίους, ὡς χαὶ ue

* Morel. [et À.] βέδληται.

AD ROM.

D

555
supra dixisset, 4Zd ostensionem justitic, intulit,
In presenti tempore. Quod. si quidam contra-
dixerint, idipsum faciunt, ac si quis post multa
admissa peccata, cum non possit in Judicio sesc
purgare, sed damnatus supplicio tradendus sit,
deinde per regis gratiam dimissus, impudenter
postea glorietur dicens, se nihil peccavisse. Opor-
tuissetenim 1d demonstrare, antequam gratia ve-
niret; postquam venit autem, non ultra tempus
est gloriandi. Id quod etiam apud Judzos accidit.
Quia enim ex se ipsi proditi erant, ideo venit, et
adventu suo illorum jactantiam sustulit. Qui enim
se dicit infantium praeceptorem, et in lege gloria-
tur, ac se stultorum magistrum appellat, perinde
atque illi doctore. ac. servatore indigens, nullam
gloriandi causam habuerit. Si enim antea circum-
cisio praputium facta est; multo magis nunc :
nam illa ab utrisque-temporibus ejecta est. Cum
dicit autem. illam exclusam esse, ostendit quo-
modo id factum sit. Quomodo ergo exclusa est?
Per quam legem? factorum ? Jon , sed. per
legem fidei.

4. Ecce fidem appellavit legem, libenter in hisce
nominibus versans, ita ut emolliat eam, quz novitas
esse videbatur. Quaenam autem est fidei lex? Ut per
gratiam salus obtineatur. HicDei potentiam osten-
dit, quod non solum servaverit, sed etiam justifica-
rit, et in gloriationem deduxerit, non egeps operi-
bus, sed fidem tantum requirens. Hzc autem dicit
etiam, ut. credentem Judzum ad. modestiam prz-
paret, et non credentem reprimat, ita ut illum per-
trahat. Nam qui salutem nactus est, si legi atten-
dens altum sapiat, audiet, quod illa ipsios obturet,
ipsa illum accuset, ipsa ejus salutem impedierit et
gloriationem excluserit : qui vero non credidit,
per hzc ipsa humilis effectus, ad fidem. accedere
poterit. Vidistin' quanta fidei vis? quomodo a
prioribus removerit, in illis gloriari non sinens?
28. 4rbitramur ergo per fidem justificari ho-
minem sine operibus legis. Ubi ostendit eos a
fide, sine operibus legis, Judais esse superio-
res; tunc demum cum multa fiducia circa il-
lam edisserit, et οἱ, quod hic turbare videba-
batur, medelam affert. Etenim. hzec duo Judaeos
turbabant ; unum quidem, si ii qui cum operibus
servati non fuerant, possent sine operibus servari ;
aliud vero, si justum esset praputiatos iisdem
ipsis frui, queis i1, qui tanto tempore in lege enu-
triti erant; id quod longe magis illos turbabat,
quam prior illa diffcultas. Ideo postquam illud

HOMIL. VH.

E?

2254 S. JOANNIS CHRYSOST.

probaverat, ad hoc demum procedit : quod sic Ju-
daos turbabat, ut post acceptam fidem Petrum
hac de causa incusarent, ob Cornelium et ea quz
ad ipsum spectabant. Quid ergo ait? rbitra-
mur ergo fide justificari hominem sine operi-
bus legis. Non dixit, Judeum, vel eum qui sub
lege esset; sed orationem in latius spatium edu-
cens, et orbi salutis portas aperiens, dicit, ZZomi-
nem, commune nature nomen usurpans. Deinde
occasione hinc sumta, non positam objectionem
solvit. Quia enim verisimile erat Judzeos, omnem
hominem a fide justificari audientes, id :gre ferre
et hinc offendi, adjecit: 29. /Vum Judeorum
Deus tantum ? ac si diceret: Cur enim. hoc. tibi
absurdum esse videtur, quod omnis homo salutem
consequatur? num Deus parti uni tantum favet?
hinc ostendens illos, dum gentibus molesti esse vo-
lunt, Dei gloriam potius labefactare, si non sinunt
illum omnium esse Deum. Si autem omnium Deus
est, omnibus etiam providet :si omnibus providet,
omnes similiter per fidem servat ; ideo ait : /Vum
Judeorum Deus tantum ? nonne gentium ? imo
et gentium. Non est enim partim Deus, ut Graeco-
rum fabula ferunt, sed communis omnium et unus;
ideo subjungit : 50. Quoniam unus est Deus.
Hoc est, idem ipse et horum et illorum Dominus.

Providen- S1 autem vetera mihi dicis, tunc quoque provi-
tia commu- dentia communis erat, etsi diverso modo : etenim

nis
bus,

omni-

tibi lex scripta data fuit, illis vero lex naturalis ;
et hi nihil minus habebant, si voluissent, sed vin-
cere poterant: quare idipsum subindicans, adje-
t: Qui justificabit circumcisionem ex fide,
et preputium per fidem ; priora de przputio et
circumcisione dicta illis 1n mentem revocans, queis
demonstravit nullam esse differentiam. Quod si
tunc nulla erat differentia, multo magis nunc : id
quod clarius jam probans, ostendit utrumque simi-
liter fide opus habere. 31. Legem ergo, inquit,
destruimus per fidem ? Absit, imo legem statui-
mus. Viden' prudentiam variam et ineffabilem?
Nam eo ipso, quod dicit, Statuimus, ostendit
eam non stare, sed solutam esse. Et vide quanta
sit Pauli virtus et vis ingenii, et cum quanta faci-
litate ea qu vult probet. Hic enim. ostendit ἢ -
dem non modo a lege non labefactari, sed etiam
ab illa juvari, atque etiam legem fidei viam pa-
rare. Sicut enim lex prevertens fidei testificata
est ( nam ait, Testificata a lege et prophetis) :
sic et fides legem deficientem stabilivit. Et quo-
» Duo Mss. θεὸς μόνον. [ Sic! sed in textu μόνων dare
voluisse videtur. Etiam A. 1275» ut Edd. Bibl.]

PLN
E ἔστησε. Καὶ πῶς ἔστησε, φησί;

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

M 7
μετὰ τὴν πίστιν ταύτης ἕνεχεν ἐγχαλέσαι τῆς ὑποθέ--
σεως, Κορνηλίου χαὶ τῶν κατ᾽ αὐτὸν ἕνεχεν πραγμά-

“8 τῶν. Τί οὖν φησι; Λογιζόμεθα οὖν πίστει δικαιοῦσθαι
Α ἄνθρωπον χωρὶς ἔργων νόμου. Οὐχ εἰπεν ᾿Ιουδαῖον,

ἢ τὸν ὑπὸ τὸν νόμον ὄντα, ἀλλ᾽ ἐξαγαγὼν τὸν λόγον εἰς
εὐρυχωρίαν, xo τῇ οἰχουμένη τὰς θύρας ἀνοίξας τῆς
σωτηρίας, φησὶν, Ἄνθρωπον, τὸ χοινὸν τῆς φύσεως
ὄνομα θείς. Εἶτα ἀπὸ τούτου λαδὼν ἀφορμὴν, μὴ τε-
θεῖσαν ἀντίθεσιν λύει. ᾿Επειδὴ γὰρ εἰχὸς ἦν Ἰουδαίους

2 , ce /, J / ^ -
ἀχούσαντας, ὅτι πάντα ἄνθρωπον ἣ πίστις διχαιοῖ,

Β δυσχεραίνειν καὶ σκανδαλίζεσθαι, ἐπήγαγεν " Ἢ Ἴου-

δαίων 6 Θεὸς
σοι τοῦτο ἄτοπον εἶναι δοχεῖ , τὸ πάντα
ζεσθαι; μὴ γὰρ μεριχός ἐστιν 6 Θεός:

M e , » *»y, gn Iw -
χνὺς, ὅτι βουλόμενοι τοῖς ἔθνεσιν ἐπηρεάζειν, τοῦ

“μόνον; ὡς ἂν εἰ ἔλεγε; διὰ τί γάρ
TUDGRUM σώ-

/ ^
ex τούτου OEt—

REA , - y D 7

Θεοῦ τὴν δόξαν λυμαίνονται μᾶλλον, εἴ γε μἢ συγχω-
ΕΞ $5 , Y , 75 τι , E] M

poiev αὐτὸν πάντων εἰναι Θεόν. Et δὲ πάντων ἐστὶ,

M - , Y - ,
xat προνοξιται TXVAOY * εἰ δὲ προνοειται πάντων,

e , M οὡ ,
τῆς πίστεως. Διὰ τοῦτό

ὃ

, € L4 ,y ^N
πάντας ὁμοίως σώζει διὰ
M

φησιν * ^H ᾿Ἰουδαίων ὃ Θεὸς μόνον, οὐχὶ ὃ E xol ἐθνῶν;
Ναὶ xo ἐθνῶν. OO γάρ ἐστι μεριχὸς, οἷοι ot “Ελλή-
ΠΣ Dk i NUNC LE, ES MCN 1

vy PuUüot, ἀλλὰ χοινὸς ἁπάντων χαὶ εἷς διὸ xoi
ἐπάγει" ᾿Ἐπείπερ εἷς ὃ Θεός. uua στιν, ὃ αὐτὸς xo
τούτων χάχείνων De Εἰ δὲ παλαιά μοι λέ-

€ χοινὰ τὰ τῆς προνοιας ἦν , εἰ χαὶ δια-

τὰ
το
,

Yes xa τότ

C φόρως" χαὶ γάρ σοι νόμος ἐδόθη Your ττὸς, χἀχείνοις

νόμος φυσιχὸς, χαὶ οὐδὲν ἔλαττον εἶχον; εἴ 23 ἐδού-
λοντο, ἀλλὰ χαὶ νιχᾶν ἠδύναντο: διὸ xol ἐπήγαγε,

b 9 ΞΟ, 5 Δ 5 , M
τοῦτο αὐτὸ αἰνιττόμενος - Ὃς διχαιώσει περιτομὴν

E] J M E] e , NI hd , c
£X πίστεως. χα! AU EC CUuX τῆς πιστεὼς" τῶν

ἔρτροσθε ν περὶ ἄχρ ροδυστίας χαὶ περιτομῆς E
“

νων αὐτοὺς ἀνάργήσαξ; δι᾿ ὧν ἔδειξεν οὐδεμίαν οὔ-
ms

σαν διαφοράν. Ei δὲ τότε οὐδεμία ἦν

utat ἡ δια ΕΝ πολλῷ

m τ la er MI A x Ἢ γι τω
SMS a φΦονς ν νος - Y
μᾶλλον νῦν ὕπερ χαὶ "ues τερον χατασχευαζων νῦν,

75 [e c
ἀπέδειξ ξεν δμοίως ἑκάτερον P duel δεόμενον.
Νόμον οὖν περ τὴν τινὶ φησὶ, διὰ τῆς πίστεως; Νὴ

ΤΡ το᾿ ἀλλὰ νόμον ἱστῶμεν. Εἶδες σύνεσιν dcs

p xal ἄφατον; Αὐτῷ γὰρ τῷ εἰπεῖν, στῶμεν, ἔδειξεν

οὐχ ἑστῶτα, ἀλλὰ χαταλελυμένον. Καὶ ὅρα τῆς Παύ-
λου δυνάμεως τὴν ὑπερδολὴν, χαὶ μεθ’ ὅσης χατα-
σχευάζει περιουσίας ἃ βούλεται. Δείχνυσι γὰρ ἐνταῦθα
οὗ υόνον οὗ λυμαινομένην τῷ νόμῳ τὴν πίστιν, ἀλλὰ
xoi βοηθοῦσαν αὐτῷ, ὥσπερ οὖν χαὶ αὐτὸν τῇ πίστει
προοδοποιοῦντα. Καθάπερ γὰρ αὐτὸς προλαδὼν αὐτῇ
ἐμαρτύρησε " Mapeiopeu γὰρ ὑπὸ τοῦ νόμου χαὶ

τῶν προφητῶν, ibas οὕτω χαὶ αὐτὴ αὐτὸν ἀτονοῦντα

-

“ M Y
τί ἦν τοῦ νόμου τὸ
“ M , e... er ΕΝ [:/ ,
ἔργον, καὶ τίνος ἕνεχεν ἅπαντα ἔπραττεν; “Ὥστε δί-

m ^N , - D
χαιον ποιῆσαι τὸν ἄνθρωπον. ᾿Αλλ᾽ ἐχεῖνος μὲν τοῦτο

b [ A. et marg. Savil. θεοί. ]

IN EPIST.

7 J ,
οὐκ ἴσχυσε" Πάντες γὰρ, φησὶν, ἥμαρτον" ἣ πίστις
οὖ , ο
i ἐλθοῦσα αὐτὸ χατώρθωσεν᾽ διιοῦ γάρ τις ἐπίστευσε
ἣν 358 , 5 € y e , M p
xaX ἐδικαιώθη. Οὐχοῦν ἔστησε τοῦ νόμου τὸ θέλημα,
1454 , » Shi v. En e » ,
καὶ δι᾿ ὃ πάντα ἔπραττεν ἐχεῖνος, τοῦτο αὕτη εἰς τέλος
y - L4 ast rA » , , "4
ἤγαγεν. Οὐχ ἄρα αὐτὸν κατήργησεν, ἀλλ᾽ ἀπήρτισε.
"T , , ^ S MESI AS ἐκ Xn E M /
ρία τοίνυν ἐνταῦθα ἀπέδειξε, xa ὅτι χωρὶς νόμου
M q cT M DJ »
δυνατὸν διχαιωθῆναι, xol ὅτι τοῦτο οὐχ ἴσχυσεν Ó
, icd € , , m" EI /, 5 ^Y M
νόμος χαὶ ὅτι ἣ πίστις αὐτῷ οὐ μάχεται. Ἐπειδὴ γὰρ
τοῦτο μάλιστα τοὺς Ἰουδαίους ἐθορύδει, τὸ δοχεῖν
ἀπεναντίας αὐτῷ τὴν πίστιν εἶναι, δείχνυσι πλέον οὗ
βούλεται ὃ Ἰουδαῖος, οὐ μόνον οὐχ οὖσαν Losses
ἀλλὰ xci σφόδρα- σύμιμαχόν τε χαὶ συνεργὸν οὖσαν"
E ^ e
ὃ μάλιστα ἐπόθουν ἀχοῦσαι.

^5 TX 1 4 , 7 q e
᾿Αλλ ἐπειδὴ μετὰ τὴν χάριν ταύτην, OU do ἐδι--
,
είας χρεία,
- NM RES OE AN. ΓΝ P
τῆς δωρεᾶς τὴν σπουδήν ἐπιδειξόμεθα δὲ, ἂν τὴν
p ^ c Y , cm
τέρα τῶν ἀγαθῶν τὴν muse μετὰ πολλῆς φυλάτ--

, M T
χαιώθημεν, xol πολιτ ἀξίαν ἐπιδειξώμεθα

τωμεν τῆς τ ρου A γάπη δὲ ἐστιν, οὐ E tiges
προσρήσεις ἁπλῶς, ἀλλὰ προστασία xo δι᾽ ἔργων

c K
εις:

(^

T M
c* οἷον, τὸ πενίαν λύειν, τὸ νοσοῦσι συγαμύνειν,

τὸ χινδύνων ἀπαλλάττειν, τὸ ἐν περιστάσεσιν οὖσι
αν τὸ χλαίειν “μετὰ κλαιόντων; τὸ χαίρειν

ετὰ peor xa γὰρ χαὶ τοῦτο qe χαίτοι
ba ἴμι xpov εἶναι τοῦτο, τὸ χαίρ etw μετὰ ΧΟ

IN
620904 | μέντοι μέγα ἐσ τὶ χαὶ φιλοσόφῳ ου δεόμενον γνώ-

i
Jens" xal poo ἂν εὕροιμεν τὸ μὲν πικρότερον ἃ ἀνύον-
τας, πρὸς τοῦτο δὲ ἀτονοῦντας᾽ πολλοὶ γὰρ χλαίουσι μὲν
Εν ΟΣ τ SY τ δὶ Χ- (
μετὰ χλαιόντων, οὐχέτι OS χαὶ μετὰ ΣῊΝ pu
^" 38 , ἊΝ
ρουσιν, ἀλλὰ δαχρύουσιν ἑτέρων χαιρόντων * ὅπερ ἐστὶ
t : , ' ,
βασχανία xut φθόνος. Οὐ τοίνυν μικρὸν κατόρθωμα,
- 5^ —. , , ^ M -
τοῦ ἀδελφοῦ χαίροντος χαίρειν, ἀλλὰ xat θατέρου μεῖ-
c PEN A Lo ES ) , L SS. ,
Cow * τάχα δὲ οὐ τοῦ χλαίειν μόνον μετὰ χλαιόντων,
- M] ^ ω ΩΣ -
ἀλλὰ χαὶ τοῦ παραστῆνα! ἐν χινδύνοις μεῖζον. Πολλοὶ
τ ^ , 1 ,
γοῦν χινδυνεύουσι μὲν συνεχινδύνευσαν, εὐδοχιμούντων
NS , τὰν Η 4
δὲ ἐδήχθησαν᾽ τοσαύτη ἣ τῆς βασχανίας τυραννίς. Kat-
-— i] , 5 M ^ ew , ΩΣ ^N
τοι τὸ μὲν πόνων ἐστὶ χαὶ ἱδρώτων, τοῦτο δὲ προαι-
, Mi , ,ὔ
ρέσεως χαὶ γνώμης μόνον ἀλλ᾽ διιως τὸ χαλεπώτε-
,
ρον ὑπομείναντες πολλοὶ, τὸ εὐχολώτερον τούτου οὐχ
m ὶ

Li zi
ἀλλὰ τήχονται χαὶ ἀπόλλυνται, ὅταν ἑτέρους

ὑδοχιμοῦντας ἴδωσιν, ὅταν ᾿Εχχλησίαν ὠφελουμένην
ὙΠ ΜΝ ἢ λόγῳ ἢ χαὶ ἑτέρῳ τινὶ τρόπῳ - οὗ τί
PL - p m 3M LN e LE -
“εῖρον γένοιτ᾽ ἄν ; Οὐδὲ γὰρ τῷ ἀδελφῷ λοιπὸν, ἀλλὰ

post, - m, er e p C" m
xat τῷ θελήματι τοῦ Θεοῦ 6 τοιοῦτος μάχεται. Τοῦτο
m6 / M - E
οὖν ἔννοησας, παῦσαι τῆς νόσου, χαὶ εἰ μὴ τὸν πλη-
, ΤᾺ Ἁ m bad
ctov βούλει, σαυτὸν γοῦν ἀπάλλαξον τῶν μυρίων
LI D
^ "npi L
χαχῶν. Τί πόλεμον ἐπεισάγεις σου τοῖς λογισμοῖς:
. -* ; , | gis: ?
τι θορύῤου τὴν ψυχὴν c νἡροῖς;
TOM. IX.

3$ μα 3 d
τι χει νὰ SONS, 5

AD ROM.

TM
HOMIL. VII. 99

modo, inquies, stabilivit? quodnam erat legis
opus, et cur omnia faciebat? Ut hominem justum
faceret. Verum lex id non potuit : nam, Omnes
peccaverunt, inquit ; fides autem veniens id pr-
stitit; simul enim ut quis credidit justificatus est.
Igitur legis voluntatem stabilivit, et id cujus
causa omnia lex faciebat, gratia ad finem deduxit.
Non ergo illam abrogavit, sed perfectam reddidit.
Tria igitur hic demonstravit, et quod sine lege
possit homo justificar, et quod id lex non potue-
rit, quodque fides cum lege non pugnet. Quia
enim hoc maxime Judaos turbabat, quod fides
legi contraria videretur, plus ostendit, quam Ju-
dzeus velit, quod non modo non sit contraria, sed
etiam cum illa pugnet et cooperetur; quod maxi-
me illi cupiebant audire.

5. Sed quia post gratiam hanc, per quam justi-
ficati sumus, bona vita opus est, dignum dono
tanto studium exhibeamus : exhibebimus autem
si matrem bonorum omnium caritatem cum mágna
diligentia servemus. Est autem caritas non nuda
verba et salutationes, sed przsidium et exhibitio
operum; verbi gratia, paupertatem solari, :egris
opitulari, a periculis liberare, in calamitate ver-
santibus adesse, flere cum flentibus, gaudere cum
gaudentibus : nam et hoc ex caritate proficisci-
tur : etsi parvum quid videatur esse, gaudere cum
gaudentibus, magnum id certe est, et animi phi-
losophi opus. Multosque invenias, qui, quod mo-
lestius est, probe faciant, sed hoc lenius officium
vix prstent. Multi namque flent cum flentibus,
nec gaudere volunt cum gaudentibus, sed. aliis
gaudentibus lacrymantur; id quod ex invidia οἱ
livore proficiscitur. Non parvum ergo officium
est, fratre gaudente gaudere, sed et altero prz-
stantius, non tantum 1110 officio flendi cum flen-
tibus, sed etiam illo alio, quo fratres in. periculo
constitutos juvamus. Multi namque cum pericli-
tantibus periculum subeunt, sed fratribus prospere
agentibus mordentur et cruciantur : tanta est in-
vidiz tyrannis : licet illud cum labore et sudore
perficiatur, hoc antem ex proposito etex sola vo-
luntate proficiscatur. Sed multi quod molestius est
ferentes, quod facilius, non perficiunt, sed. tabe-
scunt et pereunt, cum vident alios clare et prospere
agentes; cum Ecclesiam cernunt totam aut verbo
aut alio quodam modo juvari et rem bene gerere:
quo qid deterius fuerit? Neque enim cum fratre
tantum, sed etiam cum voluntate Dei pugnat qui
talis est. Hoc. ergo considerans, compesce mor-
bum hunc; etsi non proximum vis, saltem te-

ipsum a sexcentis erue malis. Cur. bellum infers
o8

(as

Cari-

mater

bonorum
omnium.

Contra
invidiam,

556 $. JOANNIS CHRYSOST.
in cogitationes tuas? cur tumultu animam reples ?
cur tempestatem excitas, et res sus deque vertis ?
quomodo sic affectus peccatorum veniam petere va-
lebis ? Nam 51 Deus peccata. non remittit iis, qui
sibi illatas injurias non remittunt, quam veniam
dabit iis, qui nihil se lzdentibus damna inferre
conantur? Illud certe extrema nequitize argumen-
tum est : qui tales sunt, cum diabolo Ecclesiam
oppugnant. Fortasse vero etiam longe deterius
malum est : a diabolo enim cavere possumus ; hi
autem amicitiz larvam ferunt, clam ignem suc- EM
cendunt, seque primos in caminum injiciunt, et A
morbo premuntur, qui non modo misericordiam
movere nequeat, sed etiam multum risum excitet.
Cur pallescis, quzso, tremis, et formidolosus es?
quid mali accidit? quod clarus frater sit, quod
splendidus et probatus? Atqui te coronam assu-
mere oportebat, gaudere, Deo gloriam referre,
quod membrum tuum splendidum et illustre sit :
sed doles, quod Deus glorificetur. Viden' quo
tendat bellum? At non doleo, inquies, quod Deus,
sed quod frater gloria afficiatur. Verum per hunc
ad Deum gloria ascendit; proinde et bellum a te
exortum. At non hoc mihi displicet, inquies, sed
per me vellem Deum gloria affici. Ergo gaude
florente fratre, et per te Deus glorificabitur, omnes-
que dicent, Benedictus Deus, qui tales habet fa-
mulos, invidia omni liberos, qui de aliorum bonis
inmutuo gaudent. Et quid dico fratrem? Si enim
inimicus esset et hostis, ac Deus per illum glori-
ficaretur, ob id amicum illum tibi facere oporte-
ret. Tu. vero am'cum facis tibi inimicum, quia
Deus per illius clara gesta glorificatur. Si quis
corpus tuum zgrum curaverit, etsi inimicus füe-
rit, inter przcipuos amicos illum postea habebis :
illum vero, qui corpus Christi, id est Ecclesiam,
ornat, amicum iibi, inimicum ideo reputas? Et
quomodo possis clarius contra Christum bellum
suscipere? Ideo etsi quis miracula patret, etsi
virginitatem et jejunium servet, humi cubet, et
sic ob virtutem ad angelos usque perveniat; si
hoc vitio laboret, omnium scelestissimus erit, et
meocho, fornicatore, fure, sepulcrorum effossore
pejor.

Et ne quis me damnet, quod rem ultra mo-
dum tollam, illud libens vos interrogaverim : Si
quis ignem et ligonem tenens, hanc :dem incen-
deret aramque suffoderet, annon ut sacrilegus et
scelestus lapidibus obrueretur ? Quid vero, si quis

E

a Morel. «i ἄνω xat χάτω moti; , male.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

α' ἢ ye. , E - , ^ , ef
τί τὰ ἄνω χάτω ποιεῖς: πῶς δυνήση διαχείμενος οὔ-

- LÀ m Ά - M 5
τως, ἁμαρτιῶν ἄφεσιν αἰτῆσαι; Εἰ γὰρ τοῖς τὰ εἷς

, N Dd 5^* E; ve 5! Axe
αὐτοὺς μὴ συγχωροῦσιν οὐδὲ αὐτὸς ἀφίησι τὰ ἅμαρ-
, - ^ 5 ^1 *, , 5^ - 5

τήματα,, τοῖς τοὺς οὐδὲν ἠδικηχότας ἀδιχεῖν ἐπιχει-
Been ποίχν diss δώσει; ΕΕΧΕ ΤΗΣ γὰρ τοῦτο πονη-
ρίας ἀπόδειξις * τοὺ διαόλου πολε-
- ^ 3 , , ^Y
μοῦσι τὴν ExxXnstav* τάχα δὲ
M Ν X
τὸν μὲν γὰρ xoi φυλάττεσθαι δυνατὸν, οὗτοι δὲ
προσωπεῖον φιλίας ὑποξύντες, λάθρα τὴν πυρὰν ἀνά-

προσπε 9 V Tt £6, ρα Ἢ e

M / M , ,
πτουσιν, ἑαυτοὺς προτέρους εἰς τὴν χάμινον ἐμδάλ-
τὰὦο , s * τ»
λοντες, xai νοσοῦντες νόσον οὗ μόνον ἐλεηθῆναι μὴ
Ν ^N * χε",
δυναμένην, ἀλλὰ xa πολὺν τὸν γέλωτα ἔχουσαν. Τί
M M :/
γὰρ ὠχριᾷς, εἶπέ μοι, xal eis xo dies ΩΝ
, ,

οἵ τοιοῦτοι μετὰ
ΠΝ essa.
Xu πολλῷ χεῖρον

,

κε

σε δεῖχαὶ
^ ^
τὸ σὸν λαυ-
cA des ὃ cem δοξάζεται.
E πόλεμος; AXN οὐχ ὅτι ὃ Θεὸς,
x S SE εν ,
ὃ ἀδελφὸς δοξάζεται. ᾿Αλλὰ διὰ τούτου
' M -1 D Nue M
πρὸς τὸν Θεὸν Manes ἡ δόξα * οὐκοῦν καὶ ὃ παρὰ
c I^ DEN m» ce 7 - Y 2 i]
σοὺ πόλεμος. À)À τοῦτο με λυπεῖ, φησὶν, ἀλλὰ
ᾳ 3 D P * A— -
δι᾿ ἐμοῦ τὸν Θεὸν £6ov) Gun δοξάζεσθαι. Οὐχοῦν χαῖρε
^ E
εται xoi διὰ σοῦ

5
ou

τ τοῦ ἀδελφοῦ, xo δοξαζ

^ ^

πάλιν ὃ Θεὸς, χαὶ πάντες ἐροῦσιν, εὐλογητὸς ὃ Θεὸς
» 5 , , ^ , δι

ὃ τοιούτους ἔχων οἴχέτας, φθόνου παντὸς ἀπηλλα-

c , S UN ,

γμένους, τοῖς ἀλλήλων συνηδομένους χαλοῖς. Καὶ τί

M , x ^

λέγω τὸν ΠΡ ων Ei γὰρ xot πολέμιος ἦν xai
^

ἐχθρὸς, 6 δὲ Θεὸς

c V

ποιήσασθαι διὰ τοῦτο * σὺ δὲ
^ Y c NI ELA 2 ,

ἐπειδὴ ὃ Θεὸς δοξάζεται διὰ τῆς εὐδοχιιμήσεως ἐχεί--

^

D Y , ΜΆ
δι’ αὐτοῦ ἐδοξάζετο, φίλον ἔδει

τὸν φίλον ἐχθρὸν ποιεῖ
τον φίλον ἐχὺρ cOLELG,

vou. Κἂν μὲν τὸ σῶμά τις θεραπεύσῃ τὸ σὸν χαχῶςς
ἔχον, χἂν ἐχθρὸς ἡ 3; τῶν πρώτων αὐτὸν ἡγήσῃ φίλων
εἶναι λοιπόν τὸν δὲ τοῦ Χριστοῦ τὸ σῶμα χαλλω-
τουτέστι; τὴν ᾿ἜἘκχλησίαν; χαὶ φίλον ὄντα,
; Καὶ πῶς ἂν ἑτέρως τὸν πρὸς τὸν Χρι-
ὦ πόλεμον ; Διὰ τοῦτο χἂν σημεῖα τις

πίζοντα,

»

XX παρ οθενίαν ; χὰ αν is τείαν , xy χαμευνίαν

χαὶ γγέλους διὰ ταύτης τῆς

ἐπιδείξηται, πρὸς τ
» ψ- n , El , —— x.
ἀρετῆς q φθάσῃ , πάντων αὐ ἐναγεστε ρος ΣΝ

, M τω M
τὸ ἐλάττωμα, xal Sd es αἱ πόρνου καὶ ληστοῦ xot

τυμΟωρύχου παρανομώ τερο
τὸ 099

δ... δὲ er nA ΤΕ e e AN e m PW Y Y) :
Καὶ ἵνα μή τις ὑπερθολὴν χαταγνῷ τοῦ λόγου,
2 - Ἀπ ΟΣ m
ἰ πῦρ xat δίκελλάν

c

, - E! ^, , 7 € en
ἐχεῖνο ἂν ἥδεως ἐροίμην ὑμᾶς" ε

- ^ , M 3
τις λαξδὼν, τοῦτον χκαθήρει xai ἐνεπίμπρα τὸν οἶκον
Y l / x E, 2x &v Qugdus
xai τουτὶ χατέσχαπτε τὸ θυσιαστήριον, οὐχ ἂν λίθοις

D , Ὁ M
ἕχαστος αὐτὸν ἔῤαλλε τῶν παρόντων ὡς ἐναγῆ xat

* [ εὐδόχεμος À. δόχιμος Editi. ]

IN EPIST.

, Σ 7 » μὴ m M , ^ τ
παράνομον ; T( ouv, ἂν τοῦ πυρὸς τούτου δαπανητι-
5 Y , , HN
χωτέραν τις φέρη φλόγα, τὴν βασχανίαν λέγω, οὐχὶ
τ M m /,
λίθων οἰκοδομὰς καθαιροῦσαν οὐδὲ χρυσοῦν θυσιαστή-
M P M M - ,
οῖον κατασχάπτουσαν, ἀλλὰ và πολὺ xai τῶν τοίχων
mM , m /
xal τοῦ θυσιαστηρίου τιμιώτερον, τῶν διδασχάλων
M / ,
τὴν οἰκοδομὴν ἀνατρέπουσαν xot λυμαινομένην, ποίας
» , Lad , " y. [2E
ἂν εἴη συγγνώμης ἄξιος: Μὴ γάρ μοι λεγέτω τις, ὅτι
, 3 , E] y-— BAI M m ΤῸΝ
πολλάχις ἐπιχειρήσας οὖκ ἴσχυσεν * ἀπὸ γὰρ τὴς γνώ
M M M E] Ζ
ἧς τὰ πράγματα κρίνεται" ἐπεὶ xat ὃ Σαοὺλ ἀπέ-
Y , , 2 -
κτεινε τὸν Δαυὶδ, si xat μὴ ἐπέτυχεν. Οὐχ ἐννοεῖς,
» 5 , c ^
εἶπέ μοι, ὅτι τοῖς προδάτοις ἐπιδουλεύεις τοῦ Χριστοῦ,
- - M - , C. TVC.
τῷ ποιμένι πολεμῶν, καὶ τοῖς προύάτοις, ὑπὲρ ὧν
35 ' S , M -
χαὶ τὸ «iux ἐξέχεεν 6 Χριστὸς, xot πάντα xat ποιεῖν
- f ;
xal πάσχειν ἡμᾶς ἐκέλευσεν ; οὐχ ἀναμιμνήσχεις σαυ-
Macr. Y nct SM Een n ἔζη
τὸν, ὅτ: Ó μὲν Δεσπότης σου τὴν δόζαν τὴν σὴν ἐζη-
Y - NS M € co MOM τι A c Ac ,
τήσε, καὶ οὐχὶ τὴν ἑαυτοῦ, σὺ δὲ οὐ τὴν τοῦ Δεσπό-
- - 1 tS , 1 ,
του ζητεῖς, ἀλλὰ τὴν ἑαυτοῦ ; Καίτοι εἰ τὴν ἐχείνου
ΩΣ c Lc mA A NY Y
ἐζήτεις, τότε ἂν xai τῆς σῆς ἐπέτυχες" τὴν δὲ σὴν
^ m , , /,
ζητῶν πρὸ τῆς ἐχείνου, οὐδὲ ταύτης ἀπολαύσῃ ποτέ.
, o" y , , 7 - p em ELA
Τίς οὖν ἔσται θεραπεία τούτου ; Κοινὴ πάντες εὐξώ-

D M

μεθα, xal μίαν ὑπὲρ αὐτῶν ἀνενέγχωμεν φωνὴν, (Cio
- T ,

ὑπὲρ τῶν ἐνεργουμένων. Καὶ γὰρ" οὗτοι ἀθλιώτερον ἃ

, ce M , , E]
διάχεινται ἐκείνων, ὅσῳ xal προαιρέσεώς ἐστιν ἣ μα-
m - M , D D
vix. Εὐχῆἧς γὰρ δεῖται τὸ νόσημα" τοῦτο καὶ πολλῆς
τ : ASA - ^ Uc t ὧδ
τῆς δεήσεως. El γὰρ ὃ μὴ φιλῶν τὸν ἀδελφὸν, ἐὰν χρή-
,ὔ , 5 NY
ματα "χενώση, κἂν ἐν μαρτυρίῳ διαλάμψη, οὐδὲν
- Me a , Ξ M e m ^Y “Ὁ / 5
ἀνύει πλέον " ὃ xa πολεμῶν τῷ μηδὲν ἠδικηχότι ἐν-
, "T ti E
νόησον πόσης ἂν εἴη τιμωρίας ἄξιος. Οὗτος xai 'EA-
z H E $^
λήνων χείρων. Ei γὰρ τὸ φιλεῖν τοὺς φίλοῦντας οὐδὲν
€ , , 4 - mM—
πλέον ἡμᾶς ἀφίησιν ἐχείνων ἔχειν, ὃ τοῖς φιλοῦσι βα-
Uu - 4
ΡΞ J ONERE e
σχαίνων ποῦ στήσεται, εἶπέ μοι; Καὶ γὰρ τοῦ πολε-
- - , € ' M “Ὁ
μεῖν χεῖρόν ἐστι τὸ βασχαίνειν. Ὃ μὲν γὰρ πολεμῶν,
ἕω ^ / Ν a yn
τῆς αἰτίας λυθείσης δι’ ἣν ὃ πόλεμος, xat τὴν ἔχθραν
΄ “ἡ / /
χατέλυσεν * ὃ δὲ βάσκανος οὐδέποτε ἂν γένοιτο φίλος.
- 5 J TN
Καὶ 6 μὲν τὴν μάχην φανερὰν ἐπιδείχνυται, ὃ δὲ συνε-
, A NC X 3E , EA - | -
σχιασμένην " xoi ὃ μὲν αἰτίαν πολλάκις ἔχει εἰπεῖν
M c Y ^Y z ^ ὔ M
εὔλογον τοῦ πολέμου., ὃ δὲ οὐδὲν ἕτερον ἢ μανίαν xol
, * y Y /
γνώμην σατανιχήν. Τίνι οὖν ἄν τις τὴν τοιαύτην
, , , /, , /
ἃ παραδάλοι ψυχήν ; ποίᾳ ἐχίδνη; mola ἀσπίδι; ποίῳ
ὁληκι; τί θάρῳ ; Οὔτε γὰρ ἐναγέστερον, οὔτε
σχωληχι; τίνι χανθάρῳ ; Οὔτε γὰρ ἐναγέστερον, οὔτε
D - , E E D c
πονηρότερον τι τῆς τοιαύτης ψυχῆς. Τοῦτο γὰρ, τοῦτο
ME. , 3 ES Y ΝΡ, Ὑ.5
τὰς ᾿Εχχλησίας ἀνέτρεψε, τοῦτο τὰς αἱρέσεις ἔτεχε,
-M 2^ V Ὁ τὸν a ΝΡ rs /
τοῦτο ἀδελφιχὴν ὥπλισε χεῖρα, xai αἴματι δικαίου
c , M , , ,
δεξιὰν βαπτισθῆναι ἐποίησε, xal νόμους ἀνέσπασε φύ-
^ -- , ᾿ς Ze ἊΝ M A Y
σεως; xat τῷ θανάτῳ τας θύρας ἀνέῳξε, xat τὴν ἀρὰν
, , 5 ΝΜ y M RA 907 L4 /,
ἐχείνην εἰς ἔργον ἤγαγε, xat οὔτε ὠδίνων οὔτε γονέων
xy y b ^ 2 E Ἂ y y
οὔτε ἄλλου " τινὸς ἀναμνησθῆναι τὸν ἄθλιον εἴασεν

mo

sa J * -
χεῖνον., ἀλλ᾽ οὕτως αὐτὸν ἐξεδάχγευσε χαὶ εἰς τοσοῦ-

τον ἤγαγεν οἶστρον, ὡς καὶ τοῦ Θεοῦ παραχαλοῦντος

* [οὕτως Α. et marg. Savil. ]
* [ διαχενώση lidem. ]

AD ROM.

E

HOMIL. VII. 557

flammam ferat hoc igne voraciorem, invidiam
dico, qua non zdificia diruit, non auream aram
suffodit, sed quod et parietibus et ara longe pre-
tiosius est, doctorum zdificium subvertit et pes-
sumdat ; qua ille venia dignus erit? Ne mihi quis
dixerit, quod sape conatus non potuerit : nam a
voluntate res judicantur : quandoquidem Sail
quoque Davidem interfecit, etiamsi rem non per-
fecerit. Annon cogitas, quzso, te ovibus Christi
insidiarl, quando cum pastore pugnas, ovibus,
inquam, pro quibus sanguinem suum Christus ef-
fudit, et omnia nos facere et pati jussit? non re-
cordaris, quod Dominus tuus gloriam tuam quz-
sierit, non suam? Tu vero non illius gloriam, sed
tuam queris. Atqui si illius gloriam. quzreres,
tunc tuam consequereris : dum vero illa posthabita
tuam quaeris, numquam hanc assequeris. Quz-
nam erit hujus morbi medela ? Conjunctim omnes
precemur, unamque pro illis emittamus vocem,
quasi pro energumenis. Nam hi miserabilius affe-
cü sunt quam illi, quia furor ille ex proposito
manat : precatione quippe opus habet hic morbus,
et multa supplicatione. Nam si is, qui fratrem
non amat, si pecunias effundat, si martyrio il-
lustretur, nihil magis proficit : qui bellum infert
ej, qui nihil sibi mali intulit, cogita quanto sit
supplicio dignus. Hic gentilibus deterior est. Nam
si, cum nos amantes diligimus, nihil plus habe-
mus, quam illi : qui amantibus se invidet, quo,
quaeso, in loco erit ? Bello namque perniciosior est
invidia. Nam. qui bellum gerit, causa. belli sub-
lata, inimicitiam deponit; invidus autem num-
quam possit amicus esse. Ille quidem manifesto
bello impetit, hic occulto : il'e causas multas et
probabiles suscepti belli proferre potest; hic non-
nisi furorem et satanicam. voluntatem. Cui ergo
talem animam comparaveris? cui viperz ? cui aspi-
di? cai vermi? cui cantharo? Nihilenim scelestius,
nihil deterius hujusmodi anima. Hoc enim, hoc,
inquam, Ecclesias subvertit, hoc haereses peperit,
hoc fraternam armavit manum et effecit ut in san-
guine justi dextera mergeretur, legesque naturze
pessumdedit, et morti portas aperuit, ac maledi-
ctionem illam ad opus deduxit; nec permisit ut
infelix ille recordaretur partus sui neque paren-
tum neque alterius cujusquam ; et tanto furoris
insanizque cestro movit, ut hortante Deo ac di-

cente : “ὦ te erit appetitus ejus, et tu domi- Cen. ἡ

naberis illius, ne sie quidem cederet. Atqui et

à Codex unus παραθαλεῖ,
b [ A. et margo Savil, οὐδενός pro τινός.]
58.

Invidia
per-
niciosior,

"

7-

Joan.

34.

13.

558 S. JOANNIS

crimen illi remisit, et. fratrem ipsi subjecit : ve-
rum ita insanabilis est hic morbus, ut etiam mille
adhibitis pharmacis, saniem semper emittat. Cur
enim doles, o omnium miserrime? quod honora-
ius sit Deus? At hoc est animi satanici. Àn quod
frater admodum acceptus fuerit? Sed. licet. tibi
eum superare. Itaque si vincere velis, ne occidas, D
ne de ἐπε ἀὴρ tollas ; sed sine manere, ut certaminis
Occasio servetur, et. viventem supera : sic enim
splendida tibi corona futura est : nunc. autem si
cceidas, majorem contra te calculum feres, quam
si victus esses. At nihil horum invidia novit. Cur
autem gloriam amas in tanta solitudine? ipsi nam-
que soli tunc terram habitabant. At nihil. horum
ipsum cohibuit ; sed omnibus ex animo rejectis,
cum diabolo stetit οἱ aciem instruxit : nam 1116
tunc dux erat cum Caino. Quia. enim. non. sufü-
ciebat illi, quod homo mortalis esset effectus, ex
mortis eam modo majorem tragediam efficere
tentabat, et persuasit illi ut fratrem. occideret,
Festinabat enim et desiderabat videre sententiam
in opus deductam, qui numquam nostris satiatur
malis. Ác si quis Inimicum vinctum habens, et
sententia damnatum ad mortem videns, antequam
ex urbe exeat, festinet ut illum intus mortuum
videat, nec congruens tempus exspectet : sic et
diabolus tunc : etsi audisset hominem in pulve-
rem esse reversurum, cupiebat aliquid amplius
videre, filium nempe ante patrem morientem, et

CHRYSOST.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

M
xai λέγοντος, Πρὸς ci ἣ ἀποστροφὴ c αὐτοῦ, χαὶ cU
E re
ἄρξεις αὐτοῦ, «μηδὲ οὕτως ἐνδοῦναι. Καίτοι γε χαὶ τοῦ
»
£ poene αὐτὸν ἀν χαὶ τὸν ἀδελφὸν ὑπέταξεν"
ἀλλ᾽ ὅμως οὕτως ἀνίατον τὸ Need p ὡς xat
νυρίων φχρμάχων ἐπιχειμένων, τὴν οἰκείαν ἀναθλύ-

^, , M eh E - Y ,
ζειν σηπεδόνα. Τίνος γὰρ ἕνεχεν ἀλγεῖς, ὦ πάντων
K L4 7 ^
ἀθλιώτερε σύ ; ὅτι ἐτιμήθη ὃ Θεός; ᾿Αλλὰ τοῦτο γνώ-
m 3 J

Une σατανιχῆς. ᾿Αλλ᾽ ὅτι παρευδοκίμησεν 6 ἀδελφός ;
3 2 wr M Y ,
Αλλ᾽ ἔξεστι xat σοὶ πάλιν αὐτὸν παραδραμεῖν. “Ὥστε
, ,ὔ τρ M Lied ^Y I. 3 o4
εἰ βούλει νικῆσαι, ut, σφάξης μηδὲ ἀνέλης, ἀλλ᾽ ἄφες

΄ , c Lu
μένειν ἵνα τηρῆται τῶν παλαισμάτων ἣ ὑπόθεσις,

M , 0 “ ,
καὶ νίχησον ζῶντα * οὕτω γάρ cot λαμπρὸς ὃ στέφα-
5... EA n E
anie μείζονα κατὰ

AXX o

Y ^Y
&gÜxt* νυνὶ δὲ

! 2,

er m
ἥττης τ τὴν ψῆφον
t "

a
νος ἔμελλεν ἔσ
δαυτοῦ τῆς
, € rp
τούτων ἣ βασχανία οἷδε, “Τίνος
, τὰ I
v ἐρημία τοσαύτῃ ; οὗτοι γὰρ ὑόνοι τοτε τὴν
Ἂλλ᾽ οὐδὲ

D ^ , M

οὐδὲ τοῦτο αὐτὸν. ἐπέσχεν, ἀλλὰ
“,.«ν " ^ V e
ἀπὸ τῆς ψυχῆς ῥίψας, ἵστατο μετὰ τοῦ διαδό-
δ ὃ
ὶ

-

3

ἅττετο᾽ χαὶ τ s ἦν ὃ ἊΣ το
,

αὖτ ᾧ τὸ seil m τὸν dann, xat τῷ τρό-

πῷ τοῦ θανάτου με

^ ,
πο Seas χαὶ ἀνέπε

είζονα τὴν τραγῳδίαν Mo ἰρεῖ
λφοχτόνον γενέσθαι" ἠπεί-

ιθεν ἀδε
λ EE cei za 25
τὴν ἀπόφασιν εἷς ἔργον ἐχφερο-

eco γὰρχαὶ ὥδινεν ἰδεῖντ
Ἢ
p ,
ἦν ἡμετέρων χορεννύμενος xa-
^ , RÀ , M , ,
: δεσμώτην τς tie ἀπὸ-
“ἔνὸ νδον σφατεόμενον ἰδεῖν, καὶ μηδὲ τὸν
M
δὴ xai 6 διάῤολος

EUMD χα
προσήχοντα ἀναυένοι Grid οὕτω

e £
fratrem occidentem fratrem. suum, immaturam Duc ὅτε. Καίτοι γε ἀχούσας, ὅτι eic ων ἀπελεύσεται ὃ

rem et violentam mortem.

T. Viden' ad quantas res inservierit invidia ?
quomodo insatiabilem diaboli animum impleve-
rit, tantamque illi mensam apposuerit, quantant
ille videre cupiebat? Fugiamus ergo hunc mor-
bum. Non possumus enim, non possumus utique
ignem illum effugere paratum diabolo, nisi ab hac
zgritudine liberemur : liberabimur autem, si co-
gitemus quantum Christus nos amaverit, qui prz-
cepit ut nos invicem diligeremus. Quo igitur modo
nos amavit? Pretiosum sanguinem suum dedit
pro nobis inimicis, qui ipsi ingentes intuleramus
injurias. Ita et tu facito erga fratrem tuum : ideo
dicit ille, Mandatum novum do vobis, ut di-
ligatis invicem sicut dilexi vos. Imo vero non
in his ille terminis consistit: ipse namque pro
inimicis hoc fecit. Sed non vis sanguinem. tuum
dare pro fratre? Cur ergo etiam ejus sanguinem
effundis, preceptum ex diametro violans ? Etiam-

B ^4uXc ἠγάπησε, χαὶ ἀλλήλους ἐχέλευσεν ἀγαπᾶν

/ 5^ «

À &yüo ρωπος, ὥδινέ τι πλέον ἰδεῖν, υἱὸν πρὸ πατρὸς τε-

χε δα xai ἀδελφὸν ἀδελφὸν ἀναιροῦντα; xat
ς ᾽ 3: cos 1l Y E]

E , ,

ἄωρον xxi βιαίαν σφαγήν.

τῆῖδες πρὸς πόσα Ori εν ὃ o6 EHE NEM
ὑἶδες πρὸς πόσα ὑπηρέτησεν ὃ φθόνος: πῶς τὴν

570p. m ^N

v. or , 5. D
οὗ διαδόλου γνώμην ἐνέπλησε, xai vo-

Q
hd
eo
7o
m
a
ni
e
x
3

, 5 ὦ L4 i vus rat Uu 55 - E] n^
σαυτὴν αὐτῷ παρέθηχξ τράπεζαν, ὅσην ἰδεῖν ἐπεθυ--
- - , , M ,ὕ » Y
μησεν Wisi. φεύγωμεν τοίνυν τὸ νόσημα. Οὐ γὰρ
/

M
ἔστιν, οὐχ ἔστι τὸ 1 nup ἐχεῖνο cies τὸ ἡτοιμασμέ-

νον τῷ διαδόλῳ, 17, ταύτης ἀπαλλαγέντας τῆς ἄῤῥω-
, *, 7 ^ ^ ,
στίας" ἀπαλλαγησόμεθα δὲ, ἂν ἐννοήσωμεν πῶς τε

Q^

T - c χω TN bx

Χριστός. Πῶς οὖν ἡμᾶς ἠγάπησε; Τὸ αἷμα τὸ τίμιον

y^ e M € eo 5 c » N b] , 2^
ἔϑωχεν ὑπὲρ ἡμῶν ἐχθρῶν ὄντων xot τὰ μέγιστα ἦδι-
, χει “Ὁ M M , 2IENN m 575 ) e NY
χηχότων. Τοῦτο xat σὺ ποίησον ἐπὶ τοῦ ἀδελφοῦ - διὰ

Y

Meus / NN ^ , c

D 9 , D
οὕτως ἀγαπᾶτε ἀλλήλους, χαθὼς ἐγὼ ἠγάπησα ὑμᾶς.
Νίδᾶλλον αὐτὸς γὰρ

ὑπὲρ τῶν τον τοῦτο ἐποίησεν. Ἀλλ᾽ οὐ βούλει τὸ

bod M V M NI - r
τοῦτο, φησὶν, ᾿Κντολὴν χαινὴν δίδωμι ὑμῖν, ἵνα

M Non NICE err
δὲ οὐδὲ οὕτω τὸ μέτρον ἵσταται"
αἷυα δοῦναι τὸ σαυτοῦ ὑπὲρ τοῦ ἀδελφοῦ; Τί οὖν καὶ
, m
τὸ ἐχείνου ἐχχέεις, ἐχ διαμέτρου παραχούων τῆς Evvc-
- Id Y e 3 , » m
λῆς; Καίτοι αὐτὸς μὲν ὅπερ ἐποίησεν, οὐχ ἐξ ὀφειλῆς"

- ᾿ς 1
si ipse Christus non ex debito hoc fecerit, tu vero € σὺ δὲ, ἂν ποιῇς, ὀφειλὴν λοιπὸν πληροῖς " ἐπεὶ καὶ

3
ah

IN EPIST.

Y Y
τ τὰ

€

εχ

ev

ivog 6 τὸ μύρια τάλαντα λαῤφὼν, χα και --

τὸν Gv ἀπαιτῶν, οὐ διὰ τοῦτο ἐχολάζετο μόνον,
τι , e ^ c E] , ,

ὅτι ἀπήτει, ἀλλ᾽ ὅτι οὐδὲ τῇ εὐεργεσία γέγονε βελ-
, 58V xy v m-— , , M

τίων, οὐδὲ ἄρξαντος τοῦ δεσπότου χατηχολούθησε , xat
/ kj M N At

(poc ἦν λοιπὸν τὸ παρὰ

mo WO , ΕΣ
τοῦ δούλου γενόμενον, εἴ γε ἐγέ ἔγετο. Καὶ γὰρ ἅπαντα

M L 5 7^ ᾿ '
το y. gsoc GT s00X&* XQ 1* 7. jí

e m a zx A
ἅπερ ποιοῦμεν, * ὀφειλὴν πληροῦντες ποιοῦμεν. Διὸ

M UR. Y » dg , A , [:4
xaX αὐτὸς ἔλεγεν, Ὅταν πάντα ποιήσητε, λέγετε, ὅτι

Lá m ,
φείλομεν ποιῆσαι, ἐποιή-

i

; AUN cu 75 me ταίρι (.5
ἀχρεῖοι δοῦλοί ἐσμεν ἃ γὰρ ὦ
: Lais. 3 , , 5 ^ or z b ut ,
σαμεν. Κἂν ἀγάπην τοίνυν ἐπιδειξώμεθα, x&v χρή-

Dues "i , 22 v9 P Tiu uc ha
ματα δῶμεν τοῖς δεομένοις, ὀφειλὴν SIUE 007.
el m M - 7 5 7 h
ὅτι κατῆρξεν αὐτὸς εὐεργεσιῶν μόνον, ἀλλ᾽ δτι χαὶ τὰ
mM c , ,
αὐτοῦ διανέμιομεν, ἄν ποτε δῶμεν. "Tt τοίνυν ἄποστε-
- n ' n C FRED. ρ 2) E. A, ἊΣ 5 Δ Y
ρεῖς σεαυτὸν ὧν αὖτός σε βούλεται χύριον εἰναι: Διὰ
cC , M D , , M
τοῦτο γάρ cot ἐχέλευσεν αὐτὰ δοῦναι eto ἵνα σὺ
neY. sar
αὐτὰ ἔχης. Ἕως μ

Ν c ^
ἔχεις" ὅταν δὲ

(ἐν iss μόνος Xa τέ E ovi 030 δὲ αὖ τὸς

ρά
Η Ela

t τούτου τοῦ φίλτρου γένοιτ᾽ ἂν ἴσον; Αὐτὸς ἐξ yis

τὸ αἷμα ὑπὲρ τῶν xol ἡμεῖς Oi οὐδὲ χρήματα

V
ἑτέοῳ δῷς, τότε χαὶ αὐτὸς £Aa6sc.

-
[7

na

Εν τοῦ εὐεργέτου - αὐτὸς τὸ αἷμα τὸ ἑαυτοῦ, ἡμεῖς

:
Ui
^
δὲ οὐδὲ χρήματα

MI ec

ξ τὰ οὖχ ἡμῶν" αὐτὸς πρὸ ἡμῶν,
€ - ^N 5^ , , , - us € ' e e
ἡμεῖς ὃε οὐδὲ μετ΄ αὑτὸν " GUTOS Ei τῆς Ἢ

b]

, -
σωτηρίας, ἡμεῖς δὲ οὐδὲ ὑπὲρ τῆς ἡμετέρας ὍΝ
ΠῚ M 3 ἂν Ξ K / »
οὐδὲ γὰρ αὐτῷ vt γίνεται πλέον ἐχ τῆς ἡμετέρας φι-
λυ fi , 1)J Y pe ον, ? E D ΜΞ , » ,
ἀνθβυπίας; ἀλλὰ τὸ πᾶν εἰς ἡμᾶς περιίσταται cR
δος. Διὰ γὰρ τοῦτο xal χελευόμεθα αὐτὰ "ὃ

M
L αὖ τῶν ἐχπέσωμεν ἡμεῖς.

δοῦναι, ἵνα
m
Ὥσπερ χὰρ εἰ παιὸ δίῳ
, iN
cocos δῴη pep, χελεύει xa E cde
xai τῷ οἰχέτη δοῦναι φυλάττειν, ὥστε μὴ

,

ἁρπάσαι τῷ βουλομένῳ * οὕτω δὴ xal

Y M c » Y cr M
Δὸς γὰρ τῷ οἰ θύοι φησὶν, ἵνα μὴ ἁρπάσῃ τις αὐτὰ
κλέπτης,

*
ἂν αὐτὸς

ἀρὰ ἡ

ἀπὸ σοῦ, oloy ἡ DU ptis ἢ διάθολος; ἢ
ἢ μετὰ πάντας ὃ θάνατος. Ἕως μὲν γὰρ
χατέχης, οὐχ ἀσφαλῶς χατέχεις - ἐὰν δὲ ἐμοὶ
^M Su. A E , M
δῷς διὰ τῶν πενήτων, ἐγώ σοι φυλάττω μετὰ
- , M D D
ἀχριθδείας ἅπαντα, xol ἐν καιρῷ τῷ προσήκοντι E
πολλῆς αὐτὰ ἀποχαταστήσω τῆς περιουσίας. Οὐ γὰρ
ἵνα ἀφέλωμαι λαμόάνω, ἀλλ᾽ ἵνα πλείονα ποιήσω,
d » ez AdE E) 3 a iW EC
ἵνα ἀχριθέστερον φυλάξω, ἵνα κατ᾽ ἐχεῖνόν σοι αὐτὰ
, M , aj
τηρήσω τὸν χρόνον, χαθ᾽ ὃν οὐδεὶς ὃ δανείζων οὐδὲ ὃ
34.0.2 τί *5 T MEE, € més a i
ἐλεῶν ἐστι. Τί οὖν γένοιτ᾽ ἂν ἡμῶν ὠμότερον ἃ μετὰ
, , M -
τοιαύτας ὑποσχέσεις μὴ ἀνεχουένων αὐτῷ δανείζειν;
γ , NN c ΝΜ M
Τοιγάρτοι διὰ τοῦτο ἔρημοι xa γυμνοὶ xo πένητες
,
^ MAN 9 à
πρὸς αὐτὸν ἀπερχόμεθα, τὰ πιστευθέντα οὐχ ἔχοντες;
e M M / ' E
ὅτι μὴ τῷ πάντων αὐτὰ. ἀχριδέστερον φυλάττον-
, M M M 5 , ΝΠ
τι παραχατατιθέμεθα. Διὸ χαὶ τὴν ἐσχάτην δώσο-
, » [4 aT 4 LI x
μεν δίχην. Τί γὰρ καὶ ἐγχαλούμενοι δυνησόμεθα εἰ-

- e. mM E) , c
πεῖν ὕπερ τῆς ἀπωλείας ἑαυτῶν; ποίαν πρόφασιν

à Sic Mss. Morel. vero ópzÀh» ποιοῦντες πληροῦμ:ν.
[ Mox Α. πεποιήκαμεν. ]

b [διὸ

ὄνσι A. Mox idem et marg. Sav. addunt zz ante

AD ROM.

D

495
6 Θεὸς ποιεῖ. A tum dat puerulo, jubet illum accurate servare, vel

b

HOMIL. VII. 559

si facias, debitum. imples : quando et ille, cum
decem millia talenta accepisset, centum. denarios
exigens, non ideo solum punitus fuerit, quod exi-
geret, sed etiam. quod ex accepto beneficio non
melior evaserit, quodque cum dominus suus cc-
pisset, ille debitum non remiserit : nam. debitum
erat illud a servo praestitum, si modo prastitum
fuisset. Etenim quecumque facimus, debitum im-

plentes facimus. Ideo et ipse dicebat : Cum omnia Luc.17.10.

feceritis, dicite, Servi. inutiles sumus : que
enim debuimus facere, fecimus. Licet ergo ca-
ritatem exhibeamus, licet pecunias egentibus ero-
gemus, debitum implemus : non modo, quod ille
prior beneficia conferre ceperit, sed quod nos
qua ipsius sunt distribuamus, 51 erogemus: Cur
igitur te illis privas, quorum ille te dominum esse
vult? Ideo enim te jussit illa dare alteri, ut tu
illa possideas. Donec enim illa retines, nec tu
ipse habes : cum vero das alteri, tunc ipsa rece-
pisti. Num quidquam est, quod hunc amorem ex-
equare possit? Ipse sanguinem pro inimicis ef-
fudit, nos vero ne pecunias quidem pro benefa-
ctore : ipse sanguinem suum, nos neque pecunias,
qua nostre non sunt: ipse ante nos, nos autem
nec post ipsum : ipse pro salute nostra, nos nec
pro nostra utilitate ; neque enim illi quidquam
accedit ex. nostra benignitate; sed lucrum totum
ad nos revertitur. Ideo jubemur illa dare, ne ab
illis excidamus. Sicut enim cum quispiam argen-

famulo tradere custodiendum, ut ne cuilibet volenti
liceat abripere : sic et Deus facit. Da egenti , in-
quit, ut ne quis illa a te auferat, aut sycophanta,
aut diabolus, aut fur, aut. post omnes mors. Do-
nec eas detines, non tuto detines; si autem illas
mihi per pauperes dederis, ego tibi omnia accu-
rate custodiam, et opportuno tempore tibi illas
magno cum fcenore restituam. Non enim ut aufc-
ram accipio, sed ut augeam et tuto custodiam et
tibi ad illud usque tempus asservem, quo. nullus
erit, qui fenori det, nec qui misericordia mo-
veatur. Quid immanius est nobis, qui post tot
promissiones, ne quidem ipsi mutuo dare volu-
mus? Ideo deserti, nudi et pauperes ad ipsum
migramus, ea quie nobis concredita sunt non ha-
bentes, quia non illa apud eum, qni accuratius
omnibus servat, deposuimus. Ideoque extremas
dabimus penas. Quid. enim accusati dicere po-

Matih. 6.

33.

5406 8. JOANNIS CHRYSOST.

terimus pro pernicie vitanda? quam defensionem
afferre, quam purgationem ? Cur enim non dedisti?
diffidis te rursus eas accepturum? Qui id ratione
constare possit? qui enim dat ei, qui non dedit,
quanto magis dabit cum acceperit? Verum ea-

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

προθαλέσθαι;: τίνα ἀπολογίαν; 'lívoc γὰρ ἕνεχεν oux

Y

ἔδωχας; ἀπιστεῖς, ὅτι λήψη πάλιν; Kol πῶς àv

ἔχοι τοῦτο λόγον; ὃ γὰρ τῷ μὴ δεδωχότι δοὺς, πῶς

οὐ πολλῷ μᾶλλον μετὰ τὸ λαδεῖν δώσει; Ἀλλὰ τέρ--
πε eA Ef] 3 5 M ER AN NM -
πει σε αὐτῶν ἣ ὄψις: Οὐχοῦν πολλῷ μᾶλλον διὰ τοῦτο

rum te aspectus delectat ? Ergo multo magis 1deo C δὸς, t ἵνα ἐχεῖσε πέρψη μειζόνως, ὅτε οὐδεὶς αὐτὰ ἀμ

largire, ut illic. magis delecteris, cum nemo illas
auferre poterit; cum contra, si nunc retineas, in-
numera passurus sis mala. Nam velut canis dia-
bolus in divites insilit, ac si cibum aut placentam
velit de manu puelli abripere. Demus itaque illa
patri. Quod si id viderit diabolus, statim aufu-
giet : illo autem recedente, tunc tibi pater illa
omnia tuto dabit, cum non poterit ille turbas
dare in futuro seculo. Nunc vero a puerulis, qui-

ρήσεται᾽ ὡς νῦν γε xar χαὶ μυρία πείση δεινά.
Καθάπερ o γὰρ χύων, οὕτως ἐνάλλεται τοῖς πλουτοῦσιν
^ , e ^ “ἃ Db ,
ὃ διάξολος , ὥσπερ Ψωμὸν ἢ πλακοῦντα παιδίου χα--
L , L - , 1 c
τέχοντος ἀποσπάσαι θέλων. Δῶμεν τοίνυν αὐτὰ τῷ
, 23 c ,
πατρί. Κἂν ἴδη τοῦτο ὃ διάόολος γενόμενον, ἄναχω-
ἐν ,
ρήσει πάντως" ἀναχωρήσαντος δὲ ἐχείνου, τότε σοὶ
Y 5 ^ , a M € A ^ , a A
μετὰ ἀσφαλείας αὐτὰ ὃ πατὴρ δώσει πάντα; ὅταν μὴ
NA - τς 5. ὦ ENS 2-9 1
δύνηται ἐνοχλεῖν ἐχεῖνος κατὰ τὸν αἰῶνα τὸν μέλλοντα.
€ Ὁ - D D ^ ν ἢ
Ὡς νῦν γε τῶν μικρῶν παιδίων τῶν ὑπὸ χυνιδίων ἐνο--

bus catelli infesti. sunt, nihil differunt divites, D χλουμένων οὐδὲν διαφέρουσιν οἱ πλουτοῦντες, πάντων

omnibus circa illos latrantüibus, discerpentibus,
trahentibus, non hominibus tantum, sed etiam
affectibus, gula, ebrietate, adulatione, lascivia
omni. Jam si quid mutuo dare velimus, diligenter
exploramus eos, qui multum dare parati et grati
animi sint. Hic vero secus facimus : Deo namque
relicto liberalissimo, qui non centesimam, sed
centuplum dat, eos requirimus, qui ne sortem
quidem reddant.

9. Quid enim nobis reddet venter, qui masi-

mam absumit partem ? Stercus ac corruptionem. E zavaA(sxoucz; Κόπρον xat φθοράν. 'T

Quid vana gloria? Invidiam et livorem. Quid par-
simonia? Curam et sollicitudinem. Quid lascivia ?
Gchennam et vermem venenatum. Hi sunt divi-
tum debitores, qui de ipsa sorte hac nobis fceno-
ra solvent, presentia damna et futura mala. His-
ne, quaso , fenori dabimus , tantum supplicium
relaturis , et Christo non credemus, qui celum
offert et immortalem vitam , arcana illa bona ? et

E , D
ὑλαχτούντων περὶ αὐτοὺς, σπαραττόντων, ἑλχόντων
M m ,
οὐκ ἀνθοώπων μόνον, ἀλλὰ χαὶ παθῶν ἀνελευθέρων,
γαστριμαργίας, μέθης, χολαχείας, ἀσελγείας ἅπά--
[X670 uxo $5 ! je» £u, GEANEMLG
E UNE το
σης. Κἂν uiv δανείζειν δέη, τοὺς πολὺ διδόντας πε-
, * ^ , -
ριεργαζόμεθα, xa τοὺς εὐγνώμονας περισχοποῦμεν *
] Y
τὸν μὲν εὐγνωμο-

ECT m6 S E] y b :
ἐνταυῦα ὃξ τοὐναντίον ποιουμεν

νοῦντα Θεὸν “καὶ οὐχὶ ἕχατ οστὴν, ἀλλὰ ἕχατοντα-

πλασίονα παρέχοντα ἀφίεμεν, τοὺς δὲ οὐχ ἀποδώσον-
μι. AY

τὰς ἡμῖν οὐδὲ τὸ
[4 M E] ΝΠ M

Τί γὰρ Suiv ἢ γαστὴρ ἀποδώσει τὰ
Jw
LO

χεφάλαιον, τούτους ἐπιζητοῦμεν.
πλείονα χα-
ΝΥ ^

Ξ ἡ χενοδο-
ξία; Φθόνον xaX βασχανίαν. Τί δὲ ἣ

jm

τίδα χαὶ μέριμναν. Τί δὲ ἣ ἀσέλγεια :
σχώληχα: ET Οὗτοι γὰρ τῶν πλουτούντων οἱ

- , V ,
σται, uy τοῦ χεφαλαίου τοὺς τόχους χατα-

φειδωλία ; $oov-

"1f x
Τέενναν xo

δεινά. ΣῊ, οὖν, εἰπέ μοι, ὝΕΣ ΜῈ ἐπὶ τοσαύτῃ
χολάσει, καὶ οὐ πιστεύσομεν αὐτὰ τῷ Χριστῷ τῷ τὸν

E] *N / M a! M n7 ER) /»
οὐρανὸν m potesvayrt κα τὴν ζωὴν τὴν ἀθάνατον, τὰ ILE

quam habebimus ἀξ πεῖν : ὧν enim non das "^ Pura ἀγαθά; χαὶ ποίαν ἕξομεν ἀπολογίαν; Τίνος γὰρ

reddituro et plurima reddituro
post multum temporis ἐκ γι πες est? Atqui
et in hac quoque vita dat ; mentiri enim ne-
quit ille qui dicit : Querite regnum celorum ,
et hec omnia adjicientur vobis. Viden'
liberalitatem ingentem ? Illa , inquit, tibi asser-
vantur, nec minuentur ; hac vero presentia
quasi additamentum adjicio. Ad hec diutur-
nitas exspectationis auget tibi divitias ; -nam
crescit feenus. Apud feeneratores enim id fieri vi-

? Fortassse quia A ἕνεχεν οὗ δίδως

τῷ xal δώσοντ' πάντως, χαὶ πλείονα
e ^M ^ E IN & , ,
δώσοντι; Τάχα, ὅτι διὰ πολλοῦ δίδωσι χρόνου. Kat-
7] Do NIS SU ^N Ψ 5 € λέ
τοι γε καὶ ἐνταῦθα δίδωσιν - ἀψευδὴς γάρ ἐστιν ὃ λέ-
- ^ * - A -—
qo, Ζητεῖτε τὴν βασιλείαν τῶν οὐράνῶν, xai ταῦτα
- τὰς ,
πάντα προστεθήσεται ὑμῖν. Εἶδες φιλοτιμίας ὑπερόο-
- Y -
λήν; ᾿Εχεῖνά σοι, φησὶ, * τετήρηνται xot οὗ μειοῦνται,
c T δ: τῷ D , v , ^
ταῦτα ὃὲ τὰ ἐνταῦθα ἐν τάξει προσθήχης xat meptou-
NIS "4 Α ^Y , M VN M
σίας δίδωμι. Χωρὶς δὲ τούτων xai τὸ διὰ μαχροῦ λα-
; ^ ᾿ τὰ V
δεῖν τοῦ χρόνου πλεονάζει qot τὸν πλοῦτον " ὃ γὰρ
, , , -o0N A - Ὡ᾿ E ^ ,
τόχος γίνεται πλείων. Kat γὰρ ἐπὶ τῶν δανειζομένων

demus, qui libentius illis commodant, qui post p τοῦτο δρῶμεν τοὺς δανειστὰς ποιοῦντας, προθυμότερον

diuturnum tempus soluturi sunt. Nam qui statim

sortem reddit , fenoris cursum Intercipit : qui

Lo χαὶ οὐχὶ ἑκατοστήν, €t non centesimam. Centesima ,
ut alibi diximus , usurz genus erat , quo singulis men-

- ^ , €
τοῖς μετὰ πολὺν χαταδάλλουσι χρόνον δανείζοντας. Ὃ

NUS A ED X cm maNnesaphen es cie MEME
ey γὰρ &UUs(QG τὸ παν ἁποόους ἐνέχοψε του τόχοὺυ τὸν
sihus centes:ma pars sortis solvebatur.

& [ A. τετήρ

«vut xat οὐ μειοῦται. 1

IN EPIST.

,

99u.0y *

9o ὃ δὲ ἐπὶ πλείονα χατασχὼν χρόνον, xo τὴν
E. δ , LL E 3I 5 , 1
ἐργασίαν πλείω πεποίηκεν. Εἶτα ἐπὶ ἀνθρώπων μὲν
M ,
οὐ δυσχεραίνομεν τὴν ἀναδολὴν, ἀλλὰ καὶ σοφιζόμεθα
eo Y , , T Γ᾿ c NY et ,
αὐτὴν πλείω γενέσθαι, ἐπὶ Θεοῦ δὲ οὕτω μικροψύχως
^ ΓΟ x NN - 3 - δωσε v ἄν ἢ k
διαχεισόμεθα, ὡς διὰ τοῦτο ὀχνεῖν xat ἀναδύεσθαι:
, E] e
χαίτοι γε, ὅπερ ἔφην, καὶ ἐνταῦθα δίδωσι, καὶ μετὰ
Ὁ , - -᾿
τῆς εἰρημένης αἰτίας καὶ ἕτερόν τι μεῖζον οἰκονομῶν
5 - , v ^ rp M , c I
ἐκεῖ ταμιεύεται τὸ πᾶν. 'Γὸ γὰρ μέγεθος τῶν διδομέ--
νων, χαὶ τὸ χάλλος τῆς δωρεᾶς ἐχείνης ὑπερόαίνει τῆς
, m ^ , δ “ΝΑ M ^ M ,
παρούσης ζωῆς τὴν εὐτέλειαν. Οὐδὲ γὰρ δυνατὸν ἐν
cT ,
σώματι φθαρτῷ χαὶ ἐπικήρῳ τοὺς ἀμαράντους ἐχεί--
M DJ , ^
vouc δέξασθαι στεφάνους, οὐδὲ ἐν τῇ παρούσῃ διαγω-
νῇ, xaX θορυδώδει xal ταραχῆς γεμούση xaX πολλὰς
ΥῊ e S poo nsaryepouon
n M ,
ἐχούσῃ τροπὰς, τὴν ἀχίνητον P" ἐχείνην καὶ ἀτάραχτον
^ Tr 6 - vM NY 5" 7. , , , ,
λῆξιν χαταλαύεῖν. Σὺ δὲ, εἰ μέν τίς σοι χρυσίον ὀφεί--
5 2^ , iN , bh M Y 5 ,
λων ἐν ἀλλοτρία διατρίόοντι γῇ; καὶ οὔτε οἰχέτας
t4 y N / 2 N cpu ἢ , NA
ἔχοντι οὔτε δυναμένῳ εἰς τὴν “οἰκίαν μεταχομίσαι, δώ-
2 7 N SN , “ἡ 7
σειν ἐπηγγέλλετο τὸ δάνεισμα, μυρία ἂν παρεχάλε--
er - € ER N
σας, ὥστε μὴ ἐπὶ τὴς ξένης, ἀλλ᾽ οἴκοι μᾶλλον αὐτὰ
z - - Y /»c
χαταύδαλεῖν" τὰ δὲ πνευματιχὰ ἐχεῖνα xal ἀπόῤῥητα
ΡΤ: Σξιοῖς λαῤεῖν: χαὶ , τ ἡνοίας: Ἂ
ἐνταῦθα ἀξιοῖς λαδεῖν;: xol πόσης ταῦτα ἀνοίας: Ἂν
1 Y , ἘΞ ΧΡ Y “ἢ , τὰ
μὲν γὰρ ἐνταῦθα λάδης, φθαρτὰ λήψη πάντως ἂν

EE 5 - M 'N , , » τὶ ^"

δὲ ἐχεῖνον τὸν καιρὸν ἀναμείνης, ἄφθαρτα ἀποδώσει
σοι χαὶ ἀκήρατα " ἂν ἐνταῦθα Adone, pon £)a6sc*
^ NV 5

ἂν δὲ ἐχεῖ, χρυσὸν δόχιμον. Πλὴν οὐδὲ τῶν ἐνταῦθά
σε ἀπεστέρησε. Νετὰ γὰρ ἐχείνης τῆς ὑποσχέσεως

x

M cr / [44 / el c € Ld 5 -
αἱ ἑτέραν τέθειχεν οὕτω λέγων, ὅτι πᾶς ὃ τῶν ἐχεῖ
πραγμάτων ἐρῶν ἑχατονταπλασίονα λήψεται ἐν τῷ

FE , Y M 3» , 325 Ni
αἰῶνι τούτῳ, xoi ζωὴν αἰώνιον κληρονομήσει. Εἰ δὲ

, , - » M
οὐ λαμόάνομεν ἑχατονταπλασίονα, ἡμεῖς αἴτιοι μὴ

Ades e ES dg
δανείζοντες τῷ δυναμένῳ τοσοῦτον δοῦναι - ἐπεὶ οἵ τε

^ E : X e , 23 7 t
δόντες ἅπαντες τοσαῦτα ἔλαθον, καίτοι γε ὀλίγα δόν--

γχε"}ὔ i] , Y^ , 5 , B. sw
τες. Τί γὰρ μέγα ἔδωχεν ὃ Πέτρος, εἰπέ μοι; οὐχὶ

,

^

δίκτυον διεῤῥωγὸς καὶ κάλαμον χαὶ ἄγκιστρον μόνον:
Ἂλλ᾽ δυως αὐτῷ τὰς οἰκίας τῆς οἰκουμένης ἀνέῳξεν
ὃ Θεὸς, xol γὴν xot θάλατταν ἥπλωσε, καὶ πάντες
AN ? i] CE CR 2 5 bo! M cue.
αὐτὸν sig τὰ αὑτῶν ExdAouv* μᾶλλον δὲ τὰ αὑτῶν
πωλοῦντες πρὸς τοὺς ἐχείνου ἔφερον moda, οὐδὲ εἰ
"c? 2 6 / zi ' 2 7
χεῖρας ἐμάλλοντες (οὐ γὰρ ἐτόλμων ) , τοσαύτην μετὰ
τῆς δαψιλείας καὶ τὴν τιμὴν αὐτῷ ἀπονέμοντες. Ἀλλ᾽
, - , Er 7 M , m ΕΝ
ἐχεῖνος Πέτρος ἦν, φησί. Καὶ τί τοῦτο, ἄνθρωπε:
DAY Δ ᾽ὔ 5 , e / ANN S:
οὐδὲ γὰρ Πέτρῳ ἐπηγγείλατο ταῦτα μόνον, οὐδὲ εἶπε,
M EA
σὺ δὲ, ὦ Πέτρε, S tottopsfiad acia λήψη μόνος, Ὁ
ἀλλὰ, Πᾶς ὅστις ἀφῆχεν οἰχίαν ἢ ἀδελφοὺς, ἑ ἕχατοντα-
πλασίονα λήψεται. Οὐδὲ γὰρ προσώπων οἷδε Boge-
ρὰν, ἀλλὰ πραγμάτων κατορθώματα. Ἀλλὰ παιδίων
Ἁ m m
με χορὸς περιέστηχε, φησὶ, καὶ ἐπιθυμῷ πλουτοῦν-
, M - r *
τας αὐτοὺς χαταλιπεῖν. Τίνος οὖν ἕνεχεν πένητας αὖ-
τοὺς ποιοῦμεν ; Ἂν μὲν γὰρ αὐτοῖς τὰ πάντα ἀφῆς,

» Morel. ἀτάρα-
χα». [Α. ἀναλαβεῖν pro χαταλαθεῖν. Et sic marg. Savil. ]

perperam καὶ τύραχτον ἐκείνην χαὶ

AD ROM.

HOMIL. Υἱῖ.

544

vero diuturnius retinet, quaestum majorem efficit.
Itane apud homines moram non agre ferimus ,
sed majorem fieri curamus , et apud Deum ita
pusillanimes erimus , ut ideo segnes simus et ter-
giversemur; etsi , ut dixi, et hic det ea, qua dixi,
de causa, et aliud quiddam majus proparans in
cxlo totum recondat? Magnitudo quippe doni ,
C et pulchritudo ejus, vitz praesentis vilitatem longe
superat. Non enim fieri potest, ut in mortali et
fluxo corpore immarcescibilesillz coronze accipian-
tur, neque in hac praesenti et tumultu plena vita ,
mutationibusque plurimis obnoxia , immota illa
stabilisque sors obtineri potest. Jam vero si quis
tibi inaliena terradegenti, ubi nullos haberes famu-
los, neque posses in patriam quid transferre, fce
nora dare polliceretur, obnixe precareris, ne id
tibi in peregrina terra, sed domi reverso nume-
raret ; bona vero illa spiritualia et arcana hic vis
D recipere? et quanta isthzec amentia? Nam 51 hic
accipis , mortalia prorsus accipis; si vero tempus
illud exspectes , incorruptibilia et non fluxa dabit
tibi : si hic accipias, plumbum accepisti ; si illic,
aurum probatum. Verum neque presentibus bo-
nis te privavit. Post illam enim promissionem,
aliam. addidit sic dicens : Quisquis celestia
amat , centuplum recipiet in hoc seculo , et vitam
aternam possidebit. Si vero centuplum non acci-
pimus, nos in causa sumus, qui non mutuo da-
mus ei, qui tantum dare potest : quotquot. enim
E dederunt, tot tantaque receperunt ,

nonne rete scissum , et calamum et hamum ? Sed
tamen Deus ipsi universi orbis domos aperuit ,
terram et mare expandit et omnes illum ad sua
evocabant ; imo sua vendentes ad illius pedes af-
ferebant, non ad manus conjicientes ( neque enim
audebant), tantum illi cum munificentia honorem

tribuentes, Sed ille Petrus erat, inquies. Et quid:

hoc, o homo? Neque enim Petro tantum hzc pol-
licitus est ; neque dixit, Tu vero, Petre, centu-
plum recip es solus, sed , Quicumque reliquerit
domum , vel fratres, centuplum recipiet. Ne-
,que enim personarum differentiam ille novit, sed
Je rerum merita. Αἴ me, inquies , liberorum chorus
circumsistit , cupioque illos divites relinquere.
Cur ergo illos pauperes reddis? Si enim illis
omnia reliqueris, non tute custodi? tua. omnia
committis; si vero Deum constituas Ipsorum cohe-
redem. et curatorem , infinitos illis thesauros re-

c [ À. et marg. Sav. οἰχίαν. Editi μετοιχίαν. ]

licet. pauca
dederint. Quid enim magni, queso , dedit Petrus?

Matth.
29.

INon doni
magnitudo ,
sed animus
Speclatur.

t9.

rum quis
usus bonus.

542

S

e

JOANNIS CHRYSOST.

linquis. Sicut enim cum nos ipsos ulciscimur ,
Deus nos non defendit; cum vero nos ipsi commit-
tümus, plus quam exspectabamus accipimus : sic
et in pecuniis accidit : si nos illas curemus, desi-

net Ipse illarum curam habere

;si 1n ilum totas

conjiciamus , et ipsas et filios in omni securitate
constituet. Ecquid miraris, si id in Deo usu ve-
niat, cum apud. homines idipsum videas? Nam
si moriens propinquoram neminem liberorum cu-
ratorem advoces ; pudore et verecundia plerumque
detinetur is, qui admodum cupit in tutelam illam
involare : sin autem in illum curam hujusmodi re-
jeceris , utpote maximo cultus honore , maximam
et ipse reddet vicem.

9. Si vis ergo liberis divitias multas relinquere,
Dei providentiam illis relinquito. Qui enim, nihil
te agente, animam tibi dedit et corpus efformavit,
vitamque largitus est; cum videbit te tantam li-
beralitatem exhibere, et bona cum filiis ipsi tra-
dere: annon illis divitias omnes aperiet? Si enim
Helias modica farina nutritus, quia vidit mulierem
illam ipsum filiis suis pretulisse, areas et torcu-
laria in domuncula viduzx exhibuit ; cogita quan-
tam tibi Helie Dominus benevolent'am exhibitu-
rus est. Ne igitur illud spectemus, quo pacto filios
divites relinquemus, sed quomodo virtute przdi-
tos. Nam si illi in divitiis confidant, nihil aliud
curabunt, utpote qui morum improbitatem sub
pecuniarum copia quasi sub umbra tegere possint:
si autem viderint se opum solatio destitutos, nihil
non agent, ut ex virtute multam sibi in pauper-
tate consolationem pariant. Ne igitur opes illis
relinquas, ut. relinquas virtutem. Nam extremi
dementiz fuerit dum. vivimus nullum ipsis tra-
dere facultatum omnium dominium, et post mor-
tem nostram juventuti multam parare licentiam.
Atqui, dum vivimus, possumus ab illis rationes
repetere, et male facultatibus usos emendare fre-
nareque; post mortem vero, si illi, nobis vita fun-
ctis, juventuti divitias reliquerimus, in sexcenta
precipitia miseros impellimus, ignem in ignem
conjicientes, et in caminum ardentem oleum in-
Divitia. fundentes. Itaque si vis illos sine periculo divites
relinquere, relinque ipsis debitorem. Deum, ipsi-
que trade chirographum. llli namque si pecunias
accipiant, cul tradant nescient, et in multos inci-

8. Morel.

B

Db

E

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

5

f^ -] - m
πάλιν ἐπισφαλεῖ φυλαχῇ τὰ σὰ πάντα ἐπέτρεψας" àv
Ἂν * ^ τι - -«- ,
& τὸν Θεὸν αὐτοῖς χαταλίπης συγχλη go γόμον xal
πίτροπον, Opec υυρίους e ἍΙἁὃ5 δόπερηὰρ
ὅταν ἑαυτοὺς ἐχδικῶμεν, ὃ Θεὸς fuiw οὐχ ἀμύνει,
ὅταν δὲ αὐτῷ παραχωρῶμεν, πλεῖον ἢ προσδοχῶμεν
, er Α , ^ - , -
γίνεται " οὕτω καὶ ἐπὶ τῶν χρημάτων, ἂν ἥμεῖς αὐτὰ
μεριμνῶμεν, ἐχεῖνος ἀποστήσεται τῆς ὑπὲρ αὐτῶν
ABUHE Ἂς ^Y Drs 2A LE EAST X φ-
προνοίας, ἂν δὲ αὐτῷ " τὸ πᾶν ἐπιῤῥίνωμεν, xo αὐτὰ
' ^ -——- , -
χαὶ τοὺς παῖδας ἐν πάσῃ χαταστήσει τῇ ἀσναλεία.
K Α , 0 σφι τα ΡΟ τ A , M
αἱ τί θαυμάζεις, εἰ ἐπὶ Θεοῦ τοῦτο γίνεται; xo
τ - E
γὰρ ἐπὶ ἀνθρώπων τοῦτο συμόαῖνον lot. τις ἄν. Ἂν
, c
μὲν γὰρ pun a di τῶν Ἐρυση στον τε-

λευτ' ων ἐπὶ τ᾿ zy τῶν π αἰδὼ πρόνοιαν, τυ χαὶ

, m— ^ I

ἐρυθριᾷ πολλάχις χαὶ εν φοῦρα βουλόμενος αὖ τομτως
Pl — Y t

ἐπιπηδῆσαι τούτῳ * ἂν δὲ i gs ης ἐπ’ αὐτὸν τὴν φρον--
/N er Η

ἅτε τιμηθεὶς μεγίστη τιμῇ, μεγίστην xai αὐὖ-

2
τὸς ἀποδώσει τὴν ἀμοιδήν.
Εἰ τοίνυν βούλει χαταλιπεῖν πλοῦτον τοῖς παιδίοις
σου πολὺν, χατάλιπε τοῦ Θεοῦ τὴν πρόνοιαν. Ὃ γὰρ,
υμηδέν σου ποιήσαντος, χαὶ ψυχὴν δοὺς xat σῶμα Eve
πλάσας χαὶ ζωὴν χαρισάμενυς, ὅταν ἴδη τοσαύτην
πιδειχνύμενον φιλοτιμίαν, xal τὰ ἐχείνων αὐτῷ δια -
αονταὰ μετ Zen πῶς οὐ πάντα αὐτοῖς ἀνοίξει
idis; E: γὰρ Ἠλίας ὁ ὀλίγῳ τραφεὶς ἀλεύρῳ; ἐπειδὴ
εἶδε τὴν ced ἐχείνην τῶν παιδίων αὐτὸν st
,

J
, M
γήρας ἔδειξεν * ἐννόησον Hn τοὺ "His Αξοπόρηδ πόσην

(mo
τὶ

aX. J
ιδείξεται φιλοφροσύνην. Νὴ τοίνυν τοῦτο σχοπῶμεν,

Ὡς

^ , ^J M - τι
πως πλουσίους χαταλίπωμεν τοὺς παῖδας, ἀλλ᾽ ὅπως

(ns
«1

ους. Ἂν μὲν tes τῷ πλούτῳ Pup οὐδενὸς

Qo (no Qe

t
P

μελήσονται doo, ὥς ἔχοντες συσχιάσαι τὴν τῶν

To
ΕΝ

πὼν χαχίαν ἀπὸ τῆς τῶν χρημάτων περιουσίας "

“ἊΝ

Y
y δὲ ἴδωσιν prae τῆς ἐχεῖθεν παραμυθίας ὄντας

g^ d

σ EY D m^
ἄντα bsec ὥστε διὰ τῆς ἀρετῆς

mu
Lol
T.
-
ς
m
-

πενίᾳ «1v 1 Vere υθίαν εὑρέσθαι. Νὴ τοίνυν
χαταλίπης πλοῦτον, ἵνα χαταλίπῃς ἀρετήν. Καὶ γὰρ
ἐσχάτης ἀλογίας ζῶντας μὲν μιὴ ποιεῖν χυρίους αὐτοὺς
ἁπάντων τῶν ὄντων, e d ας δὲ πολλὴν τῇ τῆς
νεότητος εὐχολία παρέχειν τὴν ἄδειαν. Καίτοι γε
ζῶντες μὲν δυνησόμεθα xaX εὐθύνας à ἀπαιτεῖν, χαὶ χα-
χῶς τοῖς οὖσι ἜΧΟΜΕΝ σωφρονίζειν χαὶ χολινοῦν:

τελευτήσαντες δὲ ἂν μετὰ τῆς ἡμετέρας: ἐρημίας χαὶ
τῆς νεότητος xol τὴν ἀπὸ τοῦ πλούτου mapa
ἐξουσίαν, εἷς μυρίους θήσομεν χρηυνοὺς τοὺς ἀθλίους

χαὶ τ αλαυπώρους ἐχείνους, πῦρ ἐπεμόάλλοντες πυρὶ,
καὶ ἔλαιον ἐπιστάζοντες χαμίνῳ χαλεπῇ. Ὥστε, εἰ

βούλει μετὰ ἀσφαλ

J A
1G χαταλιπεῖν Gites: χατά-
,

ξΞτὴν αὐτοῖς, χαὶ αὐτῷ P ἐγχείρι-

€
λ

λιπε τὸν Θεὸν ΠΑ
σὸν τὸ γραμματεῖον αὐτῶν. Αὐτοὶ μὲν γὰρ τὰ χρή-

b [A. et marg. Savil. 2γχείρισον τοῦτο τὸ γραμιμ. αὐτοί}

IN. EPIST.

,

E! !e ^
μᾶτα ἂν cse οὐδὲ
πολλοῖς emepvceubayrat xo συκοφάνταις χαὶ ἀγνώμο-

σιν" ἂν δὲ σὺ προλαδὼν αὐτὰ τῷ Θεῷ δανείσης, ἄσυ-

λος μένει λοιπὸν 6 θησαυρὸς, xal μετὰ πολλῆς ἔσται

-- ^I σ “, ^
ἧς εὐχολίας * f, ἀπόδοσις. Καὶ γὰρ χάριν ἔχει xol ὃ

," - X Ἢ
λει χαταφάλλων ἣμῖν ὃ Θεὸς, καὶ τοὺς δανειστὰς

€ cm M c 5 ^ x [5 lj foc Y
ς αὕτου XXL τῶν OU δεδανεικότων ἤοιον 003, χαι

- * Z6
οἷς μάλιστα ὄφεθει, τούτους μάλιστα φιλεῖ. “Ὥστε εἰ

2. / , ^ E - MES
βούλει φίλον αὐτὸν ἔχειν διηνεχῶς, πολλῶν αὐτὸν xa-
τάστησον χρεώστην. Οὐδὲ γὰρ οὕτω χαίρει δανειστὴς

, "a , ^ M]
ὀφειλέτας ἔχων, ὡς ὃ Χριστὸς εὐφραίνεται δανειστὰς

r

*

1 τ | LR με. , 7 V ΟῚ
ἔχων " καὶ οἷς μὲν μηδὲν ὀφείλει, τούτους καὶ ἀπο-
, /
είλει, τούτοις καὶ ἐπιτρέχει. Πάντα
« A
ὃ γὰρ

᾿ eJ 2 ε - ^ / δ, δεν ἃ
χαιτρος Οὗτος EGTIV ὁ τῶν οανξισματων, χαι yuy £v

PP af €. NX o»
φεύγει, οἷς δὲ Og
, ^ e , “
τοίνυν ποιῶμεν, ὥστε αὐτὸν γρεώστην ἔχειν"
h , ? i Ὁ
, , ^ , M and , D D EJ
χρεία χαθέστηχεν. Ἂν τοίνυν μὴ δῷς αὐτῷ νῦν, οὐ
δ , , δα ΕῚ a E] ^ / 32 EU
e',oecal σου μετὰ τὴν ἐντεῦθεν ἀποδημίαν. ᾿νταῦθα
Y
Yee

δυψῇ σωτηρίαν. διὰ τοῦτο γὰρ xol προσαιτεῖ,

a^ ne , m cT ^ [ea M 2 NY EN M
διψὴ, ἐνταῦθᾳ πεινᾷ" δυψῇ δὲ, ἐπειδὴ τὴν σὴν
διὰ
m ^ M , » ,
τοῦτο καὶ γυμνὸς πὲριέρχεται, πραγματευόμενός co!
2 AD ^n/ E τ) ᾽ SS I 5 M
ζωὴν ἀθάνατον. M τοίνυν αὐτὸν περιίδης οὗ γὰρ
- , $SN M 5 - “-᾿ -
τραφῆναι βούλεται, ἀλλὰ θρέψαι, οὐχ ἐνδυθῆναι, ἀλλ᾽
, 1 , -
ἐνδῦσαι xol τὸ ἱμάτιον ἐχεῖνό σοι χατασχευάσαι τὸ
z τ M Y M - E. LORS M
χρυσοῦν, τὴν στολὴν τὴν βασιλικήν. Οὐχ ὁρᾷς xot
“Ὁ δὼ M / ce S
τῶν ἰατρῶν τοὺς χηδεμονικωτέρους, ὅταν τοὺς χά-
, , MI ii , L4
uyovzac P λούωσιν, ὅτι xal αὐτοὶ λούονται, χαίτοι

A πὸ / er «| SUN SN Y 'N ,
uj δεόμενοι ; Οὕτω xai αὐτὸς διὰ σὲ τὸν χά-
/, - , m 5 5X M ,

μνοντὰ πάντα ποιεῖ. Διὰ τοῦτό σε οὐδὲ μετὰ βίας

ΕῚ - er , ^c A , , E] , /

ἀπαιτεῖ, ἵνα πολλήν Got δῷ τὴν ἀμοιδήν" ἵνα μά-
, / -

Ünc, ὅτι οὐ χρείαν ἔχων ἀπαιτεῖ, ἀλλὰ τὴν σὴν

^ , , M ῳ x », , - ,

διορθούμενος goce Διὰ τοῦτο χαὶ ἐν εὐτελεῖ eu.

ματί cot mposégyetat, x«i τὴν δεξιὰν ἐχτείνων * χἂν

ὀδολὸν δῷς, οὖχ ἀποστρέφεται, χἂν ἀτιμάσῃς, οὐκ

φίσταται, ἀλλὰ πάλ πρόσεισιν" ἐρδὶ γὰρ σφό

φίσταται, ἄλλὰ πάλιν σοι πρόσεισιν" ἐρᾷξ γὰρ σφό-
ERES bod , -- ,

ρα, ἐρᾷ τῆς σωτηρίας τῆς ἡμετέρας. Καταφρονή-

/ c , J M e

σωμεν τοίνυν τῶν χρημάτων; ἵνα μὴ χαταφρονηθῶ-

E]
c
^
Ó

€ A, m— 7 ^ “-
μὲν ὑπὸ τοῦ Χριστοῦ - χαταφρονήσωμεν τῶν χρημά-
er M eC ES
των, ἵνα χαὶ αὐτῶν ἐπιτύχωμεν τῶν χρημάτων. Ἂν
M M M , ΩΣ c
μὲν γὰρ αὐτὰ φυλάσσωμεν ἐνταῦθα, ἀπολοῦμεν αὐτὰ
T" A» M 35 LEE! ^N OS Γ᾿ TM
πάντως xai ἐνταῦθα χαὶ ἐχεῖ- ἂν δὲ διανείμωμεν αὐτὰ
M ^ , το , -- - ^
ιετὰ δαψιλείας πολλῆς, ἐν ἑκατέρα τῇ ζωῇ πολλῆς
*, , D , € ,
ἀπολαυσόμεθα τῆς εὐπορίας. Ὃ τοίνυν βουλόμενος γε-
X 0 ). , " ZA 7 e / ,
νέσθαι πλούσιος, ἀν σθαι πένης, ἵνα qoe πλού--
σιος" ἀναλισχέτω», ἵνα συλλέξη" σκορπιζέτω: 1 ἵνα συν-
αγάγη. Ei δὲ καινὰ ταῦτα xo παράδοξα, τὸν σπεί-
΄ M P J q -
ροντα σχόπει, χαὶ λογίζου ὅτι οὐδὲ ἐχεῖνος δυνήσεται

e

ξ-: / - ^ Y 3 »
ἑτέρως πλείω συναγαγεῖν, ἂν μὴ τὰ ὄντα σχορπίσῃ

A. et marg. Savil. Tum A. ἔχει xai
ων ἡμῖν». Εἰ mox post αὑτοῦ omittit

AD ROM.

HOMIL. VII. 545

ὅτῳ δώσουσιν ἴσασιν ἀλλὰ "0 dent svcophantas atque ingratos: sl vero tu pre-
, p

vertens illa Deo mutuo dederis, tutus manebit
thesaurus, ac multa cum facilitate reddetur. Ete-
nim gratiam nobis habet Deus, cum debitum red-
dit, ac fceneratores suos libentius quam eos, qui non
foenerati sunt, videt, eosque maxime diligit, qui-
bus maxime debet. Itaque si vis illum perpetuo
amicum habere, multorum illum debitorem con-
stitue. Neque enim ita gaudet fenerator, qui debi-
tores habet, ut lztatur Christus de feneratoribus
suis : ab illis aufugit, quibus nihil debet ; ad illos
accurrit, quorum debitor est. Nihil ergo non aga-
mus, ui illum habeamus debitorem : hoc enim
tempus, fcenorum tempus est, et nunc-illa in usu
sunt. Si ergo nunc illi non dederis, post tuura ex
hac vita exitum te opus non habebit. Hic enim
sitit, hic esurit; sitit salutem tuam ; ideoque men-
dicat, ideo nudus circuit, ut tibi vitam immorta-
lem negotietur. Ne itaque illum despicias : non
enim ali vult, sed alere; non indui, sed induere, et
aureum illud vestimentum tibi parare, stolam re-
giam. Non vides medicorum studiosiores, cum
cgrotoslavant, et ipsos quoque lavari, etsi lotione
non egeant ? Sic et ipse propter te laborantem ni-
hil non agit. Ideo a te nulla cum violentia exigit,
uttibi copiosius retribuat ; ut discas illum non
opus habentem postulare, sed ut necessitati tuze

B

C

provideat. Ideo vili in habitu te adit, et dexteram
extendit : si obolum des, non aversatur; si conte-
mnas, non abscedit, sed rursus se admovet : amat
enim valde, amat certe salutem nostram. Pecunias
ergo contemnamus, ut ne a Christo contemnamur :
pecunias contemnamus, ut et ipsas pecunias asse-
quamur. Nam si illas hic servemus , illas omnino
et hic et illic perdimus ; si distribuamus liberali-
ter, in utraque vita multa fruemur opulentia. Qui
vult ergo dives fieri, sit pauper, ut fiat dives; ex-
pendat, ut colligat ; spargat, ut congreget. - 51 au-
tem hac nova etinexspectata sunt, serentemrespice,
et tecum reputa, non posse illum alio modo plura
colligere nisi qua habet spargat, et quz parata
habet effundat. Seramus itaque et nos, et calum
ut agrum colamus, ut cum multa copia metamus
p δἰ ἴοι πα consequamur bona, gratia et benignitate

Domini nostri Jesu Christi, quicum Patri et. Spi-

à Duo Mss. ter διψᾷ. [ Ita et A. et marg. Savil ]
b Tidem [et À. et marg. Savil.] λούωτσι zzi αὐτοὺς μηῦξν

δεομένους xxt λονημένους-

EJ
944 S.
ritui sancto gloria, imperium, honor, nunc et sem-
per, et in seculaseeculorum. men.

HOMILIA VII.

Car. IV. v. 1. Quid ergo dicemus invenisse
Abraham patrem. nostrum secundum car-
nem? 2. Yam si 4 braham ex operibus justi-
ficatus est, habet gloriam, sed non apud
Deum.

1. Postquam dixerat, quod mundus obnoxius
factus sit Deo, quod omnes peccaverint, et quod
non possit salus obtineri aliunde, quam per fi-
dem; probare studet salutem illam non dedeco-
ris, sed gloriz causam esse, et majoris ea, qu:e per
opera acquiritur. Quia. enim. cum dedecore quo-
piam salutem consequi aliquam affert tristitiam,
hane quoque deinceps suspicionem tollit; quam-
quam et hoc jam subindicavit, cum illam voca-

Rom. 1.17. vit, non salutem modo, sed ct justitiam : Justitia

enim. Dei, inquit, in. ipso revelatur. Qui. enim
ità servatur, ut justus cum fiducia salvus est. Nec
justitam solum dicit, sed et ostensionem Dei :
Deus enim in gloriosis ostenditur, in splendidis et
magnis. Caeterum etiam ex propositis hoc probat,
per interrogationem disserere pergens; uti semper
solet facere tum perspicuitatis cansa, tum. quod
dictis confidat. Nam ita fecit et. supra, dicens :
Quid igitur amplius habet Judceus? et, Quid
igitur amplius habemus? ac rursum, Ubi gloria-
tio? Exclusa est; et hic, Quid igitur dicemus
A braham patrem nostrum ? Quia enim Judzi hoc
sus deque versabant, quod patriarcha et Dei amicus
circumcisionem prius accepisset, vult ostendere
ipsum quoque ex fide justificatum esse : quod
magnz victorie exuberantia erat. Quod enim ali-
quis sine operibus ex fide justificetur, non absi-
mile vero est : quod vero in recte factis eximius,
non hine, sed ex fide fiat justus, illud mirabile
est, et fidei vim demonstrat. Quare aliis prater-
missis omnibus, in hunc sermonem convertit, pa-
irem. vero illum secundum carnem vocavit, eji-

a [A. εἶπεν. ..-.

Ex eodem mox ἀλλ᾽ ἡ dedimus, Editi 2222]

ἥμαρτον, γαὶ. ὅτι ἡ καύχησις ἐξεχλείσθη.

JOANNIS CHRYSOST.

497

D

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

z M 3 Z , , , Une -
χαὶ τὰ ἕτοιμα πρόηται. Σπείρωμεν τοίνυν xoi ἡμεῖς,
Y 4 ᾿ E XML Y SOC,
χαὶ γεωργήσωμεν τὸν οὐρανὸν, ἵνα μετὰ πολλῆς ἀμή-
cT bj , X Lad
σωμεν τῆς δαψιλείας, xo τῶν αἰωνίων ἐπιτύχωμεν
ἀγαθῶν, χάριτι xal φιλανθρωπία τοὺ Κυρίου ἡμῶν
γαθῶν, χάρ αἱ φιλανθρωπίᾳ τοῦ Κυρίου 1j
3 - m 'd m , ^ "m M er Iud ς ἢ
Ἰησοῦ Χριστοῦ, μεθ’ οὗ τῷ Πατρὶ ἅμα τῷ ἁγίῳ
, NI , A m M DN M 2
Πνεύματι δόξα, χράτος, τιμὴ, νῦν χαὶ ἀεὶ, χαὶ εἰς
^ c cC , 3 /
τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἂμήν.

OMIAIA η΄.

Τί οὐν ἐροῦμεν ᾿Δόραὰμ. τὸν πατέρα ἡμῶν εὑρηχέ-
vat χατὰ σάρχα; Εἰ γὰρ Ἀδραὰμ. ἐξ ἔργων ἐδι-
, » , E] , 3 Χ M /
χαιώθη , ἔχει χαύχημα, ἀλλ᾽ οὐ πρὸς τὸν Θεόν.

^ e PS 3. Uf
ἱπὼν, ὅτι ὕπόδιχος ἐγένετο
e / cr Ad - » ime ον» (Ψ'
χαὶ ὅτι πάντες ἥμαρτον, xot ὅτι οὐχ ἔνι σωθῆναι écé-

a

€

, D οὐ
ὃ xócuoc τῷ Θεῷ,

ἜΞ e
ρως, ἀλλ᾽ ἢ διὰ πίστεως, σπουδάζει δεῖξαι λοιπὸν, ὅτι
er ^ M M v
οὐδὲ αἰσχύνης ἣ σωτηρία αὕτη, ἀλλὰ xal δόξης λαμ.-
5 , bd x cC F4 5g M
πρὰς P αἰτία, καὶ μείζονος τῆς διὰ τῶν ἔργων. ᾿Κπειδὴ
l M 393 / , 32 7. AS
γὰρ τὸ μετ᾽ αἰσχύνης σώζεσθαι εἰχέ τινα xol ἀθυ-
- Ἁ , 7ὔ ,
υαἱαν, καὶ ταύτην ἀναιρεῖ τὴν ὑποψίαν λοιπόν - χαίτοι
- , , '
γε χαὶ ἤδη αὐτὸ ἠνίξατο, οὐ σωτηρίαν μόνον, ἀλλὰ
ιν , , / 1 EC
xa διχαιοσύνην xaÀécac* Δικαιοσύνη γὰρ Θεοῦ, φη-
c , M , H
σὶν, ἐν αὐτῷ ἀποχαλύπτεται" ὃ γὰρ οὕτω σωζόμενος,
, * ^
ὡς δίχαιος μετὰ παῤῥησίας σώζεται. Καὶ οὐ διχαιο-
^ ν᾿ c b N22 -
σύνην μόνον, ἀλλὰ xat ἔνδειξιν Θεοῦ * Θεὸς δὲ ἐν τοῖς
, M - ^ ,
ἐνδόξοις ἐνδείχνυται καὶ λαμπροῖς καὶ μεγάλοις. Πλὴν
c^ b ,
ἀλλὰ xai £x τῶν προχειμένων αὐτὸ χατασχευάζει,
, e A -
κατὰ ἐρώτησιν προάγων τὸν Xoyov" ὅπερ ἀεὶ ποιεῖν
M eS - -
εἴωθε σαφηνείας τε Evexev xat τοῦ θαῤῥεῖν τοῖς Aeyo-
᾽ σὸν ἃ 1 35 , z 7.25 "pi 5X
μένοις. Kot γὰρ xoi ἀνωτέρω οὕτω πεποίηχε, "Tt οὖν
* * Ὁ 3 ^N, / M "PERS
τὸ περισσὸν τοῦ Ἰουδαίου: λέγων" xat, Τί οὖν προ--
e ,
χατέχομεν περισσόν ; xoi πάλιν, Ποῦ ἣ χαύχησις:;
c NEAN - 3 ' Y
ἐξεχλείσθη * xo ἐνταῦθα, Τί οὖν ἐροῦμεν ᾿Αὐραὰμ. τὸν
m - M D
πατέρα ἡμῶν; Ἐπειδὴ γὰρ ἄνω xoi χάτω τοῦτο
ἔστρεφον Ιουδαῖοι, ὅτι ὃ πατριάρχης xax τῷ Θεῷ φί-
ἔστρεφον ᾿Ιουδαῖοι, ὅτι ὃ πατριάρχης ; 09
TEN - , -* ci
λος περιτομὴν ἐδέξατο πρῶτος, βούλετα! δεῖξαι, ὅτι
- L Ἱ 3 H
xa ἐχεῖνος ἐχ πίστεως ἐδικαιώθη" ὅπερ ἦν περιουσία
νίχης πολλῆς. Τὸ μὲν γὰρ ἔργα μὴ ἔγοντα ἐχ πίστεως
(nc πολλῆς. 10 μὲν γὰρ egyo μὴ Ey ε
€ ' / N 1 e
δικαιωθῆναί τινα, οὐδὲν ἀπειχός" τὸ Oi χομῶντα ἐν
D ^ , ,
χατορθώμασι μὴ ἐντεῦθεν, ἀλλ᾽ ἀπὸ πίστεως γενέσθαι
- Ψ N A / cS /
δίκαιον, τοῦτο ἣν τὸ θαυμαστὸν xal μάλιστα τῆς πί-
M 2 v 3 - NN M »
στεως τὴν ἰσχὺν ἐμφαῖνον. Διὸ δὴ τοὺς ἄλλους παρα -
^ NN , - m S y, M / ͵ὔ
δραμὼν πάντας, ἐπὶ τοῦτον ἀνάγει τὸν λόγον. Πατέρα
^N S EN M , 2 ΄ 5 2 N e
ὃε αὐτὸν χατὰ σάρχα ἐχάλεσεν, ἐχδάλλων αὐτοὺς τῆς

, , ^ — -
πρὸς αὐτὸν γνησίας συγγενείας, χαὶ προοδοποιῶν τοῖς

b [ A. omittit v ocem ziciz , et infra copulam zzi post
καίτοι s. ]

IN EPIST.

Y, M
ἔθνεσι τὴν Doe αὐτὸν ἀγχιστείαν: Εἶτά φησιν" Ei
X2 n
T Ἀδραὰμ. ἐξ ἔργων bsp , ἔχει καύχημα; ἀλλ’
οὗ πρὸς τὸν Θεόν. Εἰπὼν οὖν, ὅτι δικαιοῖ πέριτομὴν
£x πίστεως ὃ Θεὺς, xol ἀκροδυστίαν διὰ τῆς πίστεως,
t 7 cC - M
xol χατασχευάσας αὐτὸ ἱκανῶς ἐν τοῖς ἔμπροσθεν, xoi
"NN e? 6 M vY/ y NC E ἣἣ 53 M
διὰ τοῦ ᾿Αὐραὰμ. μειζόνως αὐτὸ δείκνυσιν ἢ ἐπηγγεί-
^ - Y , το ͵ὔ ^ A ΕΙΣ
λατο, καὶ ποιεῖ τὴν μάχην τῇ πίστει πρὸς τὰ ἐργα;
M Χ ELA c M ' MN, e M 3:
xaX τὸν ἀγῶνα ὅλον περὶ τὸν δίκαιον ἵστησι" xat οὐχ
EU 2 n -
ἁπλῶς. Διὸ καὶ σφόδρα σεμνύνει προπάτορα χαλῶν,
- A —T— L4 e
xo ἀνάγχην αὐτοῖς ἐπιτιθεὶς τοῦ πείθεσθαι ἐν πᾶσιν
y ου M? , ^ ἽἼ 5 i9 » ὡ ci Uu δὲ
αὐτῷ. Μὴ γάρ μοι τὸν ᾿Ιουδαῖον εἴπης »; φησι, μηδὲ
^ - ^ M N - E] yx 5 7 2. x M
τὸν δεῖνα xal τὸν δεῖνα ἀγάγης εἰς μέσον; Evo γὰρ

AD ROM.

HOMIL. VIII. 545

ciens illos ex germana ejus cognatione, et viam
parans gentibus ad propinquitatem cum illo ha-
bendam. Deinde ait : S enim Abraham ex ope-
ribus justificatus est, habet gloriam, sed non
apud Deum. Cum dixisset igitur, quod Deus cir-
cumcisionem ex fide justificet, et przputium item
per fidem, et cum illud in praemissis sufficienter
probasset ; per ipsum quoque Abraham melius il-
lud demonstrat, quam promiserat, et quamdam
efficit pugnam inter fidem et opera, totumque cer-
tamen circa 1psum justum statuit; nec sine causa.
Ideo etiam magnopere honorat illum, progenito-

AN Mx A SA CELA d C e JUPE ὃ C 0 2
ἐπὶ τὴν κορυφὴν ἁπάντων, xat δθεν dj περιτομὴ τὴν 498 rem vocans, necessitatemque illis imponens ut in

ἀρχὴν ἔλαδεν, ἄνειμι. Et γὰρ ᾿Αὐραὰμ. ἐξ ἔργων ἐδι-- Α

, y , EJ τ ^ ' ^ /
χαιώθη; φησιν, ἔχει χαύχημα,, ἀλλ᾽ οὐ πρὸς τὸν Θεόν.
᾿Ἀσαφὲς τὸ εἰρημένον " οὐχοῦν ἀναγχαῖον αὐτὸ ποιῆ-
σαι σαφέστερον. Δύο γάρ ἐστι χαυχήματα, τὸ μὲν
SN “Ὁ EÀ ^ ἊΑ 3X Ὁ , 5 Ἁ 7
ἀπὸ τῶν ἔργων, τὸ δὲ ἀπὸ τῆς πίστεως. Εἰπὼν τοί -
νυν, Εἰ ἐξ ἔργων ἐδικαιώθη, ἔχει καύχημα, ἀλλ᾽ οὐ

᾿ A * XN * e aloes , b SA ERE
πρὸς τὸν Θεὸν, ἔδειξεν, ὅτ' xat ἀπὸ πίστεως δύναιτ᾽ ἂν
ἔχειν καύχημα, χαὶ πολλῷ μεῖζον. Ἣ γὰρ τον τοῦ
Παύλου δύναμις ἐν τούτῳ μάλιστα ὃ δείκνυται, ὅτι. εἰς
τοὐναντίον πως ψε τὸ προχείμενον, χαὶ ὅπερ εἶχεν
ἣ διὰ τῶν ἔ ἔργων τς τὸ καυχᾶσθαι χαὶ παῤῥησιά-
Scoto, , τοῦτο ἔδειξε πολλῷ πλέον τῆς πο ὄν. Ὁ
M
μὲν γὰρ * ἐν τοῖς ἔργοις βασχώμεγοςς τοὺς οἰχείους
ἔ- ει
ἐχεῖ

τῷ Θεῷ καλλιῳπιζόμενος; πολλῷ μείζονα χαυχήσεως

προθάλλε εσθαι πόνους * ὃ O& ἐπὶ τῷ πιστεῦσαι

ἀφορμὴν usc σι; ἅτε δοξάσας χαὶ με γαλύνας

τὸν Κύριον. Ἃ γὰρ οὐχ ὑπηγόρευσεν ἣ φύσις τῶν ópo-
, - ΝΥ e * D

μένων, ταῦτα ἀπὸ τῆς πίστεως χαταδεξάιλενος τῆς
3 M A ,

εἷς αὐτὸν, xoi τὴν γνησίαν ἀγάπην τὴν περὶ αὐτὸν

, ^
£1 πεδεί

ίξατο, χαὶ τὴν δύναμιν αὐτοῦ λαμπρῶς ἀνεχή-
puse. Τοῦτο δὲ γενναιοτάτης ψυχῆς χαὶ duas
γνώμης xa ὑψηλῆς διανοίας. 'To μὲν γὰρ μὴ χλέψαι
μηδὲ
σαι, ὅτι τὰ ἀδύνατα δύναται Θεὸς, μεγαλοφυοῦς τινος

m— ' τω , i m
φονεῦσαι, xat τῶν τυχόντων ἐστί τὸ δὲ πιστεῦ-
δεῖται Ψυχῆ ὶ 6900 ὶ αὐτὸν ὃ ἔνης"

εἴ ; ψυχῆς, xai σφόδρα περὶ αὐτὸν διαχειμένης

E] , , m -, ec

X41 γὰρ ἀγάπης γνησίας τοῦτο σημεῖόν ἐστι. Tip X
M V M Y Y N e c

μὲν γὰρ τὸν Θεὸν καὶ ὃ τὰς ἐντολὰς πληρῶν, πολλῷ δὲ

, ν᾿ A D , E -
μειζόνως οὗτος ὃ διὰ τῆς πίστεως φιλοσοφῶν - Exelvoc

i ' , Lud T M M
μὲν γὰρ ὑπήχουσεν αὐτῷ, οὗτος δὲ τὴν προσήκουσαν
ἔλ 6 Y 2 c δόξ V Lew NAT το y z M
ἔλαόε περὶ αὐτοῦ δόξαν, χαὶ τὴς διὰ τῶν ἔργων ἐπιξεί-
2. 38/,* Y. 20 , ^R... ' B.
ξεως μειζόνως ἐδόξασε χαὶ ἐθαύμασεν." Εχεῖνο μὲν οὖν
N P2 m - 7 eS M
τὸ χαύχημα τοῦ χατορθοῦντός ἐστι, τοῦτο δὲ τὸν Θεὸν
»" 3 δ εω τω . e
δοξάζει, xal ὅλον ἐστὶν αὐτοῦ χαυχᾶται γὰρ ἐπὶ τῷ

^ τ» ΄ 7
περὶ αὐτοῦ μεγάλα φαντάζεσθαι, ἅπερ εἰς τὴν ἐχείνου
^ , " 1 -
διαθαίνει δόξαν. Διὰ τοῦτό φησι; πρὸς τὸν Θεὸν ἔχειν

3 X SN P- 2 NY c ^V , 5^ M M
αὐτὸν tO XOU UL" OU οιὰ τοῦτο OC μόνον, ἀλλὰ χαι

ν

b

omnibus ipsi obtemperent. Ne mihi, ait, Judeum
dixeris, neve hunc vel illum in medium adducas :
ego enim ad ipsum fastigium, et unde initium ac-
cepit ipsa circumcisio, ascendo. Si enim. 4 bra-
ham ex operibus justificatus est, inquit, habet
gloriam, sed non apud Deum. Obscurum est di-
ctum illud; ideoque necessarium. est ipsum cla-
rius reddere. Duz enim sunt gloriationes, alia ab
operibus, alia a fide. Cum dicit ergo, Si ex operi-
bus justificatus est, habet gloriam, sive glo- 2
riationem, sed non apud Deum, ostendit illum

etiam a fide posse gloriationem habere, et multo
majorem. Magna enim Pauli vis in hoc maxime
ostenditur, quod in contrariam partem rem pro-
positam verterit, ita ut quod salus illa per opera
habet, ut glorietur et fidenter agat, id longe ma-
gis fidem habere ostendat. Ne qui in ed
gloriatur, labores suos proferre potest; qui autem ἢ
sibi gratulatur, quod Deo credat, multo majorem
gloriandi ansam ostendit, utpote qui Dominum
glorificet et magnificet. Qua enim non dictavit re-
rum visibilium natura, a fide in Deum accipiens,
sinceram etiam erga eum caritatem exhibuit, et
splendidam ejus potentiam przdicavit. Illud vero
generosissimi est animi, philosophica sententiz,
mentisque sublimis. Nam non furari, non occi-
dere, vulgarium hominum est ; credere vero quod
impossibilia possit Deus, magno admodum ani-
mo eget, et erga ipsum optime affecto : etenim
germane caritatis hoc signum est. Deum certe co-
lit qui precepta implet; multoque magis hic, qui
per fidem philosophatur. Hle quidem ipsi obedi-
vit; hic vero convenientem de illo opinionem ac-
cepit, et magis quam per operum ostensionem
ipsum glorificavit et admiratus est. Illa ergo glo-
riatio recte operantis est; hec vero Deum glorifi-

546 5. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

cat, totaque ipsius est. Gloriatur enim, quod ma- δι᾽ ἕτερον. ΚΚαυχᾶται γὰρ πάλιν ὃ πιστὸς, οὐχ ὅτι τὸν
ena de illo concipiat, quod in illius gloriam trans- Θεὸν ἐφίλησε μόνον γνησίως, ἀλλ᾽ ὅτι καὶ πολλῆς παρ᾽
11. Ideo ait illum habere gloriaüonem in Deo: αὐτοῦ τιμῆς ἀπήλαυσε xo ἀγάπης. “Ὥσπερ γὰρ αὐτὸς
non hac vero solum, sed et alia de causa, Gloria- αὐτὸν ἠγάπησε μεγάλα περὶ αὐτοῦ φαντασθείς" τοῦτο
tur enim rursum fidelis, non modo quod Deum γὰρ ἀγάπως δεῖγμα" οὕτω xaX ὃ Θεὸς αὐτὸν ἐφίλησε
sincere amet, sed quod magno ejus honore et amo- — μυρίοις ὑπεύθυνον ὄντα, οὐχὶ κολάσεως ἀπαλλάξας
re fruatur. Sicut enim ipse illum amavit, magna μόνον, ἀλλὰ xoi δίκαιον ἐργασάμενος. Ἔχει τοίνυν
de illo imaginatus ( hoc enim amoris argumentum χαυχᾶσθαι ὡς μεγάλης καταξιωθεὶς ἀγάπης. Τί γὰρ
est ) : sic et Deus illum amavit sexcentis peccatis E 7j Γραφὴ λέγει; " Exioveucev ᾿Αὔραὰμ. τῷ Θεῷ, καὶ
obnoxium, nec modo a supplicio liberavit, sed ἐλογίσθη αὐτῷ εἰς δικαιοσύνην. Τῷ δὲ ἐργαζομένῳ ὃ

ciiam justum effecit. Habet igitur gloriandi cau- μισθὸς οὐ λογίζεται κατὰ χάριν, ἀλλὰ χατὰ ὀφείλημα.
sam, utpote qui magna dilectione dignatus sit. Οὐχοῦν τοῦτο μεῖζον, φησίν: Οὐδαμῶς" xo γὰρ τῷ
- 2 - dO . Tn , , EY 1

5. Quid enim dicit Scriptura? Credidit 4bra- πιστεύοντι λογίζεται" οὐχ ἂν δὲ ἐλογίσθη, εἰ μὴ καὶ

ham Deo, et reputatum est illi ad justitiam. αὖτός τι εἰσήνεγχεν.
4. Ei autem qui operatur, merces non imputa-

tur secundum gratiam, sed secundum meritum.

Ergo, inquies, hoc majus est? Nequaquam : nam

et credenti imputatur; non imputaretur autem,

nisi 1pse aliquid attulisset.

-
c 5

2. [taque hic etiam debitorem habet Deum, “Ὥστε x«i οὗτος ὀφειλέτην ἔχει τὸν Θεὸν, καὶ οὐ
nec vulgarium rerum debitorem, sed magnarum τῶν τυχόντων ὀφειλέτην, ἀλλὰ μεγάλων καὶ ὑψηλῶν
et sublimium. Postquam enim ostendit illius ani- πραγμάτων. Δεικνὺς γὰρ αὐτοῦ τὴν μεγαλόνοιαν xol
mi sublimitatem et spiritualem mentem, non sim- τὴν πνευματιχὴν διάνοιαν, οὖχ ἁπλῶς εἶπε, τῷ πι-
pliciter dixit, Credenti, sed, 5. Credenti in eum στεύοντι, ἀλλὰ, ᾿'Γῷ πιστεύοντι ἐπὶ τὸν δικαιοῦντα
qui justificat impium. Imputatur fides ipsius in ἧς τὸν dcoc67,. Λογίζεται ἣ πίστις αὐτοῦ εἰς δικαιοσύνην.
justitiam. Cogita enim quantum hoc sit, credere A ᾿Βννόησον γὰρ ἡλίκον ἐστὶ πεισθῆναι καὶ πληροφορη-
et certiorem fieri, quod. possit Deus eum, qui in θῆναι, ὅτι δύναται 6 Θεὸς τὸν ἐν ἀσεδείᾳ βεδιωκότα
impietate vixerit, repente non a supplicio tantum — τοῦτον ἐξαίφνης οὐχὶ κολάσεως ἐλευθερῶσαι! μόνον,
liberare, sed etiam justum facere, et immortalibus ἀλλὰ xa δίκαιον ποιῆσαι, καὶ τῶν ἀθανάτων ἐχείνων
illis dignari honoribus. Ne itaque putes hunc mi- ἀξιῶσαι τιμῶν. Μὴ τοίνυν νομίσῃς τοῦτον ἐλαττοῦ-
norem esse, quoniam illi non secundum gratiam σθαι, ἐπειδὴ ἐχείνῳ οὐ χατὰ χάριν λογίζεται. Αὐτὸ
inputatur. Hoc enim ipsum facit ut fidelis sit γὰρ τοῦτο μάλιστα ποιεῖ τὸν πιστὸν εἶναι λαμπρὸν,
splendidus, quod tanta fruatur gratia, quod. tan- τὸ τοσαύτης ἀπολαῦσαι χάριτος, τὸ τοιαύτην πίστιν
tam exhibeat fidem. Et vide majorem quoque re- B ἐπιδείξασθαι. Καὶ ὅρα χαὶ τὴν ἀντίδοσιν μείζονα.
tributionem. llli enim merces datur, huic vero ᾿Εχείνῳ μὲν γὰρ μισθὸς δίδοται, τούτῳ δὲ δικαιοσύνη"
justitia : multo autem major est justitia mercede : πολὺ δὲ μείζων μισθοῦ δικαιοσύνη * πολλῶν γάρ ἐστι
multas quippe complectitur justitia mercedes. Cum. μισθῶν περιεχτιχωτάτη ἀντίδοσις ἣ δικαιοσύνη. Δεί-
ergo ex Abrahamo hoc ostendisset, Davidem dein- ξας τοίνυν ἀπὸ τοῦ ᾿Αὐραὰμ. τοῦτο, χαὶ τὸν Δαυὶδ
de inducit dictis adstipulantem. Quid ergo dieit ἐπάγει λοιπὸν Ψηφιζόμενον τοῖς εἰρημένοις. Τί οὖν
David, et quem beatum przedicat? eumne qui in φήσιν ὃ Δαυὶδ, xa τίνα μαχαρίζει; " τὸν ἐν ἔργοις
operibus gloriatur, an eum qui gratiam accepit,ac χομῶντα, ἢ τὸν χάριτος ἀπολελαυχότα, τὸν ἀφέσεως
qui remissionem et donum sortitus est? Beatitudi- — xoi δωρεᾶς τετυχηχότα ; Μαχαριότητα δὲ ὅταν εἴπω,
nem cum dico, culmen bonorum omnium dico. τὴν χορυφὴν λέγω τῶν ἀγαθῶν ἁπάντων. "reo γὰρ
Sicut enim mercede major est justitia, sic justitia μισθοῦ πλέον ἣ δικαιοσύνη, οὕτω δικαιοσύνης πλέον
major est. beatitudo. Cum ostendisset ergo justi- (; ὃ μαχαρισμός. Δείξας τοίνυν τὴν διχαιοσύνην βελτίω,
tiam majorem esse, non quod Abraham illam ac- οὗ τῷ τὸν ᾿Αὔραλμ. αὐτὴν εἰληφέναι μόνον, ἀλλὰ καὶ
ceperit tantum, sed etiam a ratiociniis ( Z/abet ἀπὸ λογισμῶν (Ἔχει γὰρ καύχημα, φησὶν, ἀλλ᾽ οὐ

^ Unus Codex τὸν ἐν ἔργοις χαμόντα, ἢ τὸν χάριτο: πο. μᾶῶντα ἴῃ omnibus Editis et Mss. hoc uno excepto ha-
λελαυχότα; εὔδηλον ὅτι τὸν ἀφέσεως. Lectio illa χαμόντα beretar. [ 4. quoque χαμόντα, ]
non spernenda ; imo illam adoptarem , nisi altera χο-

IN EPIST.

πρὸς τὸν Θεόν)" xai ἑτέρῳ τρόπῳ πάλιν αὐτὴν ἀπο-
φαίνει σεμνοτέραν, τὸν Δαυὶδ εἰσάγων αὐτῇ ψηφιζό-
μενον" καὶ γὰρ οὗτος, φησὶ, τὸν οὕτω δικαιωθέντα
μακαρίζει λεγῶν, M ὧν * ἀφέθησαν αἵ dvo-
μίαι. Καὶ δοχεῖ μὲν οὐ προσηκοῦσαν παράγειν Ter
τυρίαν" οὐδὲ γὰρ εἶπε, xeu ὧν ἣ πίστις εἰς Ot-
Χαιοσύνην Ξλογίσθη ποιεῖ δὲ αὐτὸ ἑχὼν, οὐχ ἀγνοῶν,
ἵνα πλείονα δείξη τὴν ὑπερθολήν: Ei γὰρ μαχάριος

πολλῷ μᾶλλον ὃ

Ὅπου δὲ μα-

οὗτος ὃ λαξὼν ἄφεσιν ἀπὸ χάρ ιτος,

διχαιωθεὶς, xal ὃ πίστιν ἐπιδειξάμενος.
- 2 N M

χαρισμὸς; αἰσχύνη πᾶσα ἀνήρηται, xoi πολλὴ ἣ

b»? , , , ^ m à NIFT €
ἐπίτασις Yap ἔστι xat μισθῶν xat δόξης ὃ μα-

Ὁ.»
δόξα"
, A p e^ / El ? , ^ ,
χαρισμός. Διὰ τοῦτο, ὃ μέν ἐστιν ἐχείνου πλεονε-
£e - " /n.. ace E INS Y 2 y ΄
χτημα, ἄγραφον τίθησιν, εἰπών * Τῷ γὰρ ἐργαζομένῳ
€ N E] y X oun E ΚΣ; ὯΝ e
6 μισθὸς οὐ λογίζεται κατὰ χάριν" ὃ δέ ἐστι τοῦ πι-
M , c / H
τοῦ προτέρημα, τοῦτο OU ἐγγράφου μαρτυρίας χα-
/ 7 Ej / ct
τασχευάζει, λέγων Καθὼς εἰπε Δαυίδ: Μαχάριοι ὧν
ἀφεθησᾶν αἱ ἀνομίαι, xoi ὧν ἀπεκαλύθθης αν ai
ἁμαρτίαι. "e γὰρ λέγεις, φησὶν, ὅτι οὗ χατὰ

λημα, ἀλλὰ χατὰ χάριν λαμβφνεϊς τὴν ἄφεσιν; Ἀλλ᾽

c6 ὀφεί-

3M GC cud 2 € ^Y ον

ἰδοὺ, οὗτός ἐστιν ὃ μαχαριζόμενος" οὖκ ἂν δὲ αὐτὸν
A ^

fmetpisev, εἰμὴ X xul δόξης εἶδεν ἀπολαύοντα πολ) Xi.

er 32
Καὶ οὐ τ ἣ ἄφεσις οὖν αὕτη ἐπὶ τὴν περιτομήν *
55σ}Ὰ ET

αλλὰ
M A
ἐπὶ τὴν ad wif "f

Ὅ - ER Du 5
ί, μαχαρισμὸς οὖν οὗτος, ὅπερ πλέον ἦν,
δῶν BXenob ξεν ΞΕ
ἐπὶ τὴν ἀχροδυστίαν;: Ζητεῖται
c M Y
γὰρ λοιπὸν τὸ ἀγαθὸν τοῦτο χαὶ μεῖς due τίνος ἕστη-
κεν, ἄρα Bes "ijs περιτομῆς, ἢ μετὰ τῆς τς
στίας. Kai ὅρα τὴν ὑπερδολήν - δείχνυσι γὰρ αὐτὸ οὐ 5
, , - A * M
μόνον οὐ φεῦγον τὴν ἀχροδυστίαν, ἀλλὰ xai ἐμφιλο-
€ -- N c^ b 31) Y λ ς
χωροῦν αὐτῇ πρὸ τῆς περιτομῆς. ᾿Κπειδὴ γὰρ ὃ ua-
: ι - ἂχ 5 b ors , "Y e -ὺ δ
χαρίζων καὶ αὐτὸς ἐμπερίτομος ἦν ὃ Δαυὶδ, καὶ ἐμ-

1

L
περίτμδες EE vo, ὅρα πῶς ἐφιλονείχησεν 6 Παῦ-
λος εἷς τὸν ἀχρόδυστον ἀγαγεῖν τὸ εἰρημένον. Συνά-

A -
Vae γὰρ τῇ δικαιοσύνη τὸν μαχαρισμόν, xat δείξας
ἀμφότερα ἕν, ζητεῖ πῶς ἐδικαιώθη 6 ᾿Αδραάμ.. EX γὰρ
ὃ μαχαρισμὸς τοῦ διχαίου, ἐδικαιώθη δὲ ὃ Ἀδραὰμ.,
y^ E. c 28 ,ὔ » / - » ,
ἴδωμεν πῶς ἐδιχαιώθη, ἀχρόδυστος ὧν ἢ ἐμπερίτο-
3 " . -
μος. 'AxpóGuococ, φησί. loc οὐν ἐλογίσθη; ἐν πε-
- e» » 2 2 2 / ^, 3 Ὁ
prop, ὄντι, ἢ ἐν ἀχροδυστίᾳ; Οὐχ ἐν περιτομῇ,
3433? ^ E] ERE. M , M [:] 5 ,ὔ Y
ἀλλ᾽ ἐν ἀχροδυστίᾳ xoi λέγομεν γὰρ, ὅτι ἐλογίσθη
- 25 n ,
τῷ ᾿δραὰμ. f, πίστις εἰς διχαιοσύνην. Ἀνωτέρω τὴν
M , /
Γραφὴν εἰπών (Τί γὰρ $ Γραφὴ λέγει; φησίν. Ἐπίστευ-
, Y - e c
σεν Αδραὰμ τῷ Θεῷ, xol ἐλογίσθη αὐτῷ εἰς δικαιο-
, Ds m
σύνην), “ἐνταῦθα xal τὴν τῶν λεγόντων προσλαμόάνει
, λ N N aU, 3 c 5 , M Ὁ
χρίσιν λοιπὸν, καὶ δείκνυσιν ἐν τῇ dxooGuacia τὴν δι-
" p
χαιοσυνὴν γεγενημένην. Εἰτα ἀπὸ τούτων ἀντίθεσιν
Écé ἔραν ἀναχύπτουσαν λύει᾽ el γὰρ ἀχρόθδυστος 0) 0v, TUI
M
civ, ἐδικαιώθη, τίνος ἕνεκεν ἐπεισῆλθεν ἣ περιτομή:

* [ A. ἀρείθησαν, hic et infra.]

b Sic Mss. Editi vero ἐπίτασις γάρ ἐστι χοαὶ μισθῶν δόξα
ὃ μαχαρισμός., perperam,

e [A. ὀρειλήν.,.. λαμθάνει.]

AD ROM.

VI.

-
547
enim gloriationem , inquit ; sed non apud
Deum ); alio etiam modo illam honorabiliorem

demonstrat, Davidem adducens ipsi suffragantem :
Nam hic, inquit, eum qui ita justificatus est bea-

HONXIL.

tum praedicat his verbis : T. Beati, quorum re- Psal.31.1,
2

misse sunt iniquitates. Ac videtur quidem non
congruens testimonium proferre : neque enim di-

D xit, Beati quorum fides in justitiam reputata est :
facit vero hoc ille prudens, non ignorans, ut majo-
rem ostendat hyperbolen. 51 enim beatus est hic,
qui remissionem accepit per gratiam; multo ma-
gis qui justificatus est, qui fidem exhibuit. Ubi
autem beatificatio est, dedecus omne sublatum est,
et magna est gloria : nam, beatificatio augmentum
est et mercedis et glorie. Quapropter id, in quo
ille przsstat, non scripto exprimit cum dicit : £i
enün, qui operatur, merces non imputatur se-
cundum gratiam; Wud. vero, in quo fidelis pra-

E cellit, ex scripto testimonio probat dicens : Sic-
ut dixit David : Deati, quorum remisse sunt
iniquitates et quorum tecta sunt peccata.
Quid enim dicit, inquies, quod non secundum
debitum, sed secundum gratiam remissionem acci -
pias? Sed ecce, hic est qui beatificatur : non
beatum dixisset autem, nisi illum. videret. glo-
ria frui multa. Nec dicit, Remissio autem. hec
in cireumcisionem; sed quid? 9. Beatitudo au-
oo tem hec (quod majus est) in. circumcisionem,
À an in preputium? Queritur enim deinceps, utrum
hoc bonum et magnum cum circumcisione an cum
praputio consistat. Et vide hyperbolen : ostendit
enim illud non solum non a przputio removeri,
sed libenter cum 1llo consistere ante circumci-
sionem. Quandoquidem qui beatum dicit, nempe
David, circumcisus erat, et cireumcisus dissere-
bat, vide quam studuerit Paulus dictum illud ad
praputiatum ducere. Cum enim justitia: beatifica-
tionem junxisset, ostendissetque utrumque unum
esse; querit quomodo justificatus sit Abraham.
Si enim beatitudo justi est, et Abraham justifica-

p tus est, videamus quomodo justificatus sit, an
cum praputiatus, an cum circumcisus esset. Cum
peeputiatus, inquit. 10. Quomodo ergo reputa-
tum est ei? circumcisone an preputiato? Non
circumciso, sed preputiato : dicimus enim ,
quod. imputata est 4brahe fides in justitiam.
Superius ex Scriptura loquutus (Quid. enim ait
Scriptura? dicit. Credidit 4braham Deo, et re-

* LA. διαλέγεται. ]
a [ Sic A. et Savil. Montf. ἐνταῦθα γάρ. Mox ex A.
recepimus προσλαμθάνει prO λαμθάνει. ]

548 5. JOANNIS CHRYSOST. ÁRCHIEP. CONSTANTINOP.
putatum est illi 1, ὁ justitiam ) ,hicloquentium Σημεῖον ἔλαθε, φησὶ, xol co φραγῖδα τῆς δικαιοσύνης
quoque judicium assumit, et ostendit in praputio τῆς P Ot τῆς πίστεως es, ἡνίχα ἣν à

justitiam exstitisse. Deinde hinc obj jectionem aliam
insurgentem solvit: Si enim preputiatus cum es-
set, inquit, justificatus est, cur circumcisio intro-
gressa est? 11. Signum accepit, inquit, et signa-
culum justitie, que est per fidem, que cum
preputiatus esset , inerat ipsi. Vidistn' ut
ostenderit Judaeos quasi in parasitorum ordine
esse, vel ipsos prputiatos ipsis adjectos fuisse?
Si enim ille przputiatus justificatus est et coro-
natus, posteaque circumcisionem accepit, postre-
moque Judzi introgressi sunt : ergo przputiato-
rum primo pater est. Abraham, eorum, inquam,
qui per fidem cognati ejus sunt, et tunc eorum,
qui in circumcisione erant : duplex enim est pro-
genitor. Vidistin' fidem splendentem? Donec enim
illa accessit, patriarcha ille non justificatus est.
Vidistin' preputium impedimentum non afferre?
Nam ille praputiatus erat, nec impedivit illud
quominus justificaretur. Fide ergo posterior est
circumcisio.

5. Et quid miraris, si fide posterior sit circum-
cisio, quando et przeputio quoque ? Nec posterior
tantum est fide, sed etiam admodum inferior, et
tanto inferior, quanto signum re significata infe-
rius est : verbi gratia, quanto insigne militis infe-
rius est milite. Cur, inquies, signaculo egebat?
Non ipse egebat. Cur ergo illud accepit? Ut esset
pater communis credentium per przputium, et
eorum qui in circumcisione erant ; sed non sim-
pliciter eorum, qui in circumcisione; ideo subjun-
git, /Von iis tantum, qui ex circumcisione. Si
enim przputiatorum, non quia przputiatus erat,
ideo pater est, etsi in preputio justificatus, sed
quia illi fidem ejus sunt zmulati : multo minus
circumcisorum, licet circumcisus sit, progenitor
erit, nisi fides accesserit. Circumcisionem enim
accepit, inquit, ut utrique illum haberemus pro-
genitorem, nec przputiati circumcisos expellant.
Vide quomodo illi ipsum progenitorem primi

E

: : τς 501
habuerint. Si autem. veneranda circumcisio est, 4

quia justitiam przdicat, non parvam preputium
prarogativam habet, quod ante circumcisionem
acceperit fidem. Tunc illum poteris progenitorem
habere, cum in fidei vestigiis incedes, neque
contendes vel tumultuaberis legem introducens.

b [διὰ πίστεως ἃ. Contra infra idem à ἀθραὰμ τῶν διὰ
τῆς πίστεως, Cum in Montf. articulus abesset. 7

c [ A. et marg. Savil. ἢ τοὺς ἐν ἀχροδυστίᾳ χαὶ τούτους
ἐχείνοις. Mox A. post a'terum ὕστερον omittit δὲ, quod

ω

νομένης aot. Εἶδε ς πῶς ἔδειξεν ὡς

M
: cj χαὶ

σίτων τοὺς "InrfaéouE ὄντας; τούτους τοὺς ἐν
? M 2^
ἀχροδυστίᾳ ἐχείνοις προσεῤῥιμμένους; Ei γὰρ ἐδι-
, Y J 3
χαιώθη μὲν ἀκρόδυστος ὧν xal ἐστεφανώθη, ὕστερον
M τ
δὲ τὴν περιτομὴν ἔλαδεν, ὕστερον δὲ ἐπεισῆλθον ol
3 - τὰ e E c
Ἰουδαῖοι, οὐχοῦν τῶν ἀχροδύστων πρῶτόν ἐστι πατὴρ
3 1 e ἦν ἃ “Ὁ e
6 ᾿Αὐραὰμ. τῶν διὰ τῆς πίστεως αὐτῷ προσηχόντων,
^ , Ὁ Ὁ iN m—
καὶ τότε τῶν ἐν περιτομῇ " διπλοῦς γάρ ἐστι πρόγονος.
τα 1 , , ea Y Σ e
Εἰδες τὴν πίστιν λάμπουσαν ; "Eoc γὰρ ἦλθεν αὕτη,
οὐχ ἐδικαιώθη 6 πατριάρχης. Εἶδες τὴν ἀχροδυστίαν
5 9 C» ΑΝ τον ΕΣ !: ἘΣ E
οὐδὲν ἐμποδίζουσαν; Kal γὰρ ἀχρόδυστος ἦν, xal οὐχ
2.50: 07 “στέ Y Ad [στ ^ Tz
ἐχωλύθη Qux auo pee στέρα ἄρα τῆς πίστεως fj πε-
ριτομή.

Καὶτί θαυμάζεις ε ως ἣ περιτομὴ 7,

ὅπου γε χαὶ τῆς ἀχροδυστίας - Οὐχ ὑστέρα δὲ μόνον
τ , ΟῚ , zs
τῆς πίστεως, ἀλλὰ xai σφόδρα αὐτῆς γαταο ον ἘΝ $

τ ,

^ A
χαὶ τοσοῦτον, ὅσον σηυεῖον τοῦ πράγματος οὗπέρ ἐστι
Καὶ

σημεῖον * Ὁ

- 58 -
sio , φησίν ; Οὐκ αὐτὸς ἐδεῖ-
M

T - €
οἷον ὅσον ἣ cQ
τίνος ἕνεχεν ! σφραγῖ ἴὸος

το. Τί

αὐτὸν πατέρα χοινὸν χαὶ τῶν πισ

ραγὶς του στρατιώτου.
53. 395

νος οὖν ἕνεχεν αὑτὴν Eorgeedi

Ὁ 2
[Ὁ

Εἰ 3

ἰς τὸ γενερβαι
τευόντων OU petu
τῶν ἐν

στίας, χαὶ Ἐεριξομῖη ἀλλ᾽ οὖχ ἁπλῶς τῶν ἐν

bh "^N - ^
περιτομῇ " διὸ καὶ ἐπάγει, Τοῖς οὐκ éx περιτομῆς
, - Y e
μόνον. Ei γὰρ τῶν ἀχροδύστων, οὐχ ἐπειδὴ ἀχρόδυ--
, SA nam δ M
ὃς EG, διὰ τοῦτό ἐστι πατὴρ, καίτοι γε ἐν ἄχρο-

^ M! -
υστία διχαιωθεὶς, ἀλλ᾽ ἐπειδὴ τὴν πίστιν αὐτοῦ

σὺ

X

ἥλωσαν, πολλῷ μᾶλλον τῶν ἐμπεριτόμων οὐχ ἔσται

o2 Qm»
-
R^ “ἧς

τὴν περιτομὴν πρόγονος, εἰ μὴ προσγένοιτο χαὶ ἣ
πίστις. Περιτομὴν γὰρ ἔλαξεν, ἵνα Ex. ἐἔτεβθιν, φησὶν;
αὐτὸν & τ πρόγονον, χαὶ oi ἀκρόδυστοι μὴ ἀπώ-
σωνται τοὺς ἐμπεριτόμους. Ορᾶς πῶς οὗτοι προπά-
τορα ἔσχον αὐτὸν πρῶτοι ; Ei δὲ σεμνὸν f, περιτομὴ;
ὅτι κηρύττει τὴν aptos οὗ μικρὰν χαὶ à ἊΝ
θυστία προεδρίαν ἔχε ει πρὸ τῆς περιτομῆς αὐτὴν D
μένη " τότε οὖν αὐτὸν δυνήσῃ προπάτορα Eget» ὅταν
στοιχήσῃς τοῖς ἴχνεσι τῆς πίστεως, χαὶ μηδὲ φιλο-
νειχῆς Unos

, * / ,
τασιάζης τὸν νόμον * ἐπεισάγων. Ποίας,

,ὔ , rp D ,
εἰπέ μοι, πίστεως ; Ἴ ἧς ἐν τῇ ἀχροθδυστίᾳ. Πάλιν
placet. ]
4 [ Quod inclusimus , non habet A. ]
* [ A. εἰσάγων. Ex codem supra post τότε addidimus

-
92». ]

IN EPIST.

χαταστέλλει τὸ φύσημα τὸ Ἰουδαϊχὸν, ἀναμμιμνήσχων
τοῦ dius τῆς δικαιοσύνης. Καὶ χαλῶς εἶπε, Τοῖς
ἴχνεσιν, ἵνα ὁμοίως ἐχείνῳ πιστεύσης εἰς ΤΕΡΟΝ av X-
στασιν σωμάτων. Καὶ γὰρ xal ἐχεῖνος περὶ τοῦτο τὴν
πίστιν ἐπεὸ - ὥστε εἰ τὴν ἀχροδυστίαν ἐχόαλ--
λεις,

μῆς ὄφελος. Ἂν γὰρ “ἡ τοῖς ἴχνεσιν ἀκολουθήσης τῆς

δείξατ'
, pu ^Y -
μάνθανε σαφῶς, ὅτι οὐδέν σοι οὐδὲ τῆς περιτο-
πίστεως, χἂν Ges ἧς UU dee οὐχ π τοῦ
"AGoaàp. * ἔχγονος ἐπεὶ καὶ τὴν περιτομὴν διὰ τοῦτο
E c ΠΕΡ Υ, πὶ OM
ἔλαδεν, ἵνα σε ὃ ἐν ἀκροδυστίᾳ μὴ ἐχόάλλῃ. Μὴ δὴ
1 - — Η͂ * zs 7
Xa ἐχεῖνον τοῦτο ἀπαίτει" σοὶ γὰρ τὸ πρᾶγμα βοήθεια
/ ΕἸ ΕἸ » , Y - JU Y». ὦ ,
γέγονεν, οὐχ ἐχείνῳ. ᾿Αλλὰ σημεῖον αὐτὸ δικαιοσύνης;
, M c SS M b 5, MJ D 5^* malo ΠΡ ἡ A
φησί. Καὶ τοῦτο διὰ cà, ἐπεὶ νῦν οὐδὲ τοῦτό ἐστι
, " ^ c D “ y, € ^N
τότε γὰρ σὺ τῶν σωματιχῶν ἔχρηζες σημείων, νῦν δὲ
, 7 ^ - ᾽, ᾿
00 χρεία τούτων. "ATO γὰρ τῆς πίστεως, φησὶν, οὐχ
ε s τ - c po 1 7
ἦν δυνατὸν αὐτοῦ χαταμαθεῖν τῆς ψυχῆς τὴν ἀρετήν
3 MOM ΄ y. -
Δυνατὸν μὲν ἦν, σὺ δὲ καὶ ταύτης ἔχρηζες τῆς προσ-
^Y M m ! m y - M , E] ,
δὴ γὰρ τῆς Ψυχῆς τὴν ἀρετὴν οὐχ ἐζή-
“- M
δεῖν ἠδυνήθης, ἐδόθη σοι ἣ αἰσθητὴ περι-

θήχης. (M
λωσας οὐδὲϊ
τομὴ, ἵνα ἐμμελετήσας τῷ σωματιχῷ τούτῳ , χατὰ
μικρὸν χειραγωγηθῆς xo ἐπὶ τὴν τῆς ψυχῆς φιλοσο-
f^" χαὶ μετὰ πολ λῆς αὐτὴν ὑποδεξάμενος τῆς σπου-
ὡς ἀξίωμα μέ ἔγισ στον, παιδευθῆς μιμεῖσθαι χαὶ
ἰδεῖσθαι τὸν πρόγονον. Καὶ τοῦτο oüx ἐν τῇ περιτου ἢ
μόνον ὃ Θεὸς χατεσχεύασεν, ἀλλὰ xa ἐν τοῖς ἄλλοις
ἅπασιν, οἷον θυσίαις λέγω P xa σάδόαοι xo ἑορταῖς.
Ὅτι γὰρ διὰ σὲ περιτομὴν ἔλαθεν, ἄκουσον τῶν ἑξῆς"
εἰπὼν γὰρ, ὅτι σημεῖον ἔλαδε xai σφραγῖδα, χαὶ τὴν
αἰτίαν τίθησι, λέγων * Εἰς τὸ iris αὐτὸν πατέρα
περιτομῆς, τούτοις τοῖς xa τὴν νοητὴν προσλαμδά-
γουσιν" ὡς ἐὰν ταύτην μόνον ἔχης, οὐδέν σοι γενήσε-
ται πλέον. Σημεῖον γὰρ τότε τοῦτό ἐστιν, ὅταν τὸ
πρᾶγμα, οὗ τοῦτό ἐστι Vp φαίνηται παρὰ σοὶ ;
τουτέστιν, 1; πίστις " ὡς, ἂν μὴ τἀὐτην ἔχης, οὐδὲ τὸ
σημεῖον λοιπὸν εἶναι σημεῖον δύναται. Τίνος γὰρ
ἔσται σημεῖον, τίνος δὲ σφραγὶς, οὖκ ὄντος τοῦ σφρα-
γιζομένου; ὡς ἂν εἰ xol βαλάντιον ἐπιδειχνύεις ἥμῖν
σφραγῖδα ἔχον; μιηδενὸς ἔνδον ἀποχειμένου - ὥστε χα-
ταγέλαστος ἣ περιτομὴ, τῆς πίστεως ἔνδον οὐχ οὔσης.
Εἰ γὰρ δικαιοσύνης ἐστὶ τον ἐς δικαιοσύνην δὲ οὐχ
ἔχεις, οὐδὲ σημεῖον ἔχεις. Διὰ γὰρ τοῦτο ἔλαόδες ση-
μεῖον, ἵνα τὸ πρᾶγμα ἐπιζητῆς, οὗ τὸ σημεῖον ἔχεις "

ὡς, εἴ γε ἔμελλες αὐτὸ χωρὶς τούτου Emir εἶν, οὐχ
σοι τούτου. Οὐ τοῦτο δὲ
περιτομὴ, τὴν δικαιοσύνην, ἀλλὰ καὶ τὴν ἐν ἀχρούυ-

E
ἂν ἐδέησέ κηρύττει μόνον ff
, , *
στία δικαιοσύνην. Οὐδὲν oov ἄλλο χηρύττει ἣ περι-
M d , τω M , ,
τομὴ, ἀλλ᾽ ὅτι οὗ χρεία περιτομῆς. Εἰ γὰρ οἱ ex νό-
^ , ,
μου χληρονόμοι, χεχένωται ἣ πίστις, χαὶ χατήργηται

[ἔγγονος ἃ, hic et infra p. 503 , Β.]

AD ROXM.

B

D

E

HOMIL. Vlit.

549
Quam, quaeso, fidem dicis? 12. Que estin pre-
putio. Rursus Judzorum fastum reprimit, justitiae
tempus in memoriam revocans. Et bene dixit,
F'esiigiis, ut perinde atque ille credas in resur-
rectionem corporum mortuorum. Etenim ille circa
hanc rem fidem exhibuit. Itaque si preputium
ejicis, disce clare, nihil tibi ex circumcisione uti-
litatis accedere. Nisi enim fidei vestigiis insistas,
etiamsi millies circumcisus esses, non esses ex
Abrahz filiis : quandoquidem ideo ille circumci-
sionem accepit, ne te przeputiatus ejiceret. Ne ergo
etiam ab illo hoc exigas : id. enim tibi auxilio
fuit, non illi erit. Sed illud, inquit, signum justi-
tie est. Et hoc propter te, quandoquidem nunc
neque hoc est : tunc enim tu corporeis indigebas
signis; nunc non opus illis est. Num a fide, in-
quies, poterat ejus animz virtus agnosci? Poterat
utique, sed tu egebas hoc additamento. Quia enim
anims virtutem non zmulatus es nec videre po-
tuis, data est tibi sensibilis circumcisio, ut post-
quam in hac re corporea exercitatus esses, paula-
tim ad animi. philosophiam ducereris, atque illa
cum studio magno excepta, ut maxima dignitate,
docereris imitari et venerari progenitorem. Idque
non in circumcisione modo Deus instituit, sed
etiam in aliis omnibus, ut in sacrificiis, in sabbatis
et festis. Quod autem propter te circumcisionem
acceperit, audi sequentia : cum dixisset enim 1 psum
accepisse signum et signaculum, causam apponit,

dicens : Ut ipse esset pater circumcisionis, lis

qui illam spiritualem assumunt : si enim ine S0-
lum habueris, nihil tibi plus accedet. Nam tunc
signum est, cum Ipsa res, cujus est signum, apud
te conspicitur, id est, fides; ita ut 51 hanc non ha-
beas, signum non possit ulterius signum esse.
Cujus enim erit signum? cujus signaculum, cum
non sit qui obsignetur? ac si nobis marsupium
ostenderes signo munitum, in quo nihil esset. Ita-
que ridicula circumcisio est, cum fides intus non
habetur. Si enim sit justitize signum, et justitiam
non habeas, neque signum habes. Ideo namque
signum accepisti, ut rem quzreres, cujus signum
habes : ita ut si signum sine re exquireres, non
illo opus haberes. Circumcisio autem non modo
justitiam przdicat, sed etiam justitiam illam, quie
in przputio est. Nihil aliud ergo circumcisio pra-
dicat, quam quod non opus sit circumcisionc.
14. Si enim ii, qui ex lege, heredes sunt, exi-

b [ zzi σχδδάτῳ À. ]

550 $. JOANNIS CHRYSOST.
nanita est fides, abolita est promissio. Ostendit |.
necessariam esse fidem circumcisione vetustiorem, A
fortiorem lege, quod legem stabiliat. Si enim
omnes peccavere, necessaria; 51 ille praeputiatus
justificatus est, vetustior est ; s1 per legem cogni-
tio peccati, sine lege autem manifestata est, for-
tior; si legis testimonio probatur et legem firmat,
non adversaria, sed amica et socia in bello. Osten-
dit iterum et aliunde non posse per legem here-
ditatem accipi : cumque comparasset illam cum
circumcisione, ac victoriam reportasset, camdem
rursus legi opponit, sic inquiens : Si enim, qui
ex lege, sunt heredes, exinanita est fides. Ne
quis enim dicat fieri posse, ut quis fidem habeat et
legem servet; demonstrat impossibile illud esse.
Qui enim legi adhzret, quasi ea salutem afferat,
is vim fidei dehonestat. Ideo ait : Exinanita est
fides; id est, non est opus salute, qua per gratiam
obtinetur : neque enim potest illa vim. suam
ostendere ; et abolita est promissio. Etenim Judzus
fortasse dixerit : Quid mihi opus est fide? Ergo
si hoc verum est, cum fide, quz ad. promissionem
spectant, sublata sunt.

4. Vide ut in omnibus ostendat illos a patriar-
cha ab initio impugnari. Cum ostendisset enim
justitiam fidei consortem esse; jam declarat pro-
missionem similiter se habere. Ne diceret enim
Judzus : Quid mea interest, si Abraham ex fide
justificatus est? dieit Paulus, neid quidem, quod
ad te maxime pertinet, nempe promissionem here-
ditatis, posse sine illa ad opus duci : quod maxime
illis timorem incutit. Quam, inquies, promissio-
nem? Ut mundi heres sit, et in illo omnes bene-
dicantur. Et quomodo abolhta sit illa promis-
sio, dicit : 15. Quia lex iram operatur : cujus
enim. lex mon est, hujus neque transgressio.
Si vero iram operatur, et transgressioni ob-
noxios reddit; etiam, ut liquet, maledictioni :
qui vero maledictioni , supplicio et transgres-
sioni sunt obnoxii; hi non digni sant qui here-
ditatem acciplant, sed qui penas dent et eji-
ciantur. Quid fit igitur? Venit fides per gratiam
attracta, ita ut promissio ad opus deducatur. Ubi
enim est gratia, ibi et remissio; ubi remissio, ibi
nullum supplicium : sublato autem supplicio, et
justitia a fide accedente, nihil impedit, quominus
nos heredes simus promissionis, quz a fide est.
16. Ideo igitur ex fide, ait, ut secundum gra-

a

* [3262 &. et. margo Savil., fort. melius. Mox ex
A. dedimus ἐνευλογεῖσθλι prO εὐλογεῖσθαι. ]

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

c^

ἐπαγγελία. "ἔδειξεν, ὅτι ἀνοιβίαία f πίστις, ὅτι
πρεσδυτέρα. περιταμῆῆς; ὅτι νόμου iegupocépa , 9
συνίστησι νόμον. Ei γὰρ πάντες ἥμαρτον, ἀναγχαία -
εἰ ἀχρόδυστος ὧν ἐδικαιώθη, πρεσδυτέρα " εἰ διὰ νό-
μου ἐπίγνωσις ἁμαρτίας, χωρὶς δὲ νόμου πεφανέρωται,
ἰσχυροτέρα" εἰ μαρτυρεῖται ὑπὸ τοῦ νόμου καὶ τὸν νό-
μον ἵστησιν, οὖχ ἐναντία, ἀλλὰ φίλη. χαὶ σύμμαχος:

Δείχνυσι πάλιν χαὶ ΩΣ ὅτι οὐδὲ δυνατὸν ἦν διὰ
νόμου τὴν χληρονοιμίαν λαδεῖν- xa παραδαλὼν αὐτὴν
τῇ 1 πέρι gp aa ja Oy τὰ νικητήρια, dvzem ἐξάγει πά-
λιν αὐτὴν τῷ vou , οὕτω λέγων - Εἰ γὰρ οἱ ex νόμου

^
*?

SEU χεχένωται ἣ πίστις. “να γὰρ μή τ'
/ e Eco RACES NET A S Li de
λέγη; ὅτι xal πίστιν δυνατὸν ἔχειν xoà νόμον τηρῆσαι;
7 e , t ^ -
δείχνυσιν ὅτι ἀμήχανον. Ὃ γὰρ ἐχόμενος τοῦ νόμου
Διό

, * A
t$ * τουτέστιν, OU χρεία τῆς

^

, »? ,
ὡς σώζοντος. ἀτιμάζει τῆς

φησ

σωτΊ EN N δύ ὰ σεν:
χα τὰ χάριν tT τηρίας * ουῦ bd υναται τὴν ισγὺν

᾿"
N
t

, A ^,
πίστεως τὴν δύναμιν.
- , ,
σι, Κεχένωται ἣ πίστ

2

τὴν ἑαυτῆς ἐπιδείξασθαι xa ἀκεήργαξῶι 1j ELI

Ιουδαῖος t tGOSG ἂν εἴποι ἕ τί γάρ μοι

5

Ata. Καὶ γὰρ ὃ
ρεία

,
πίστεως χα

,ὔ ^, τ b M τὰ
πίστεως; Οὐχοῦν εἰ τοῦτο ἀληθὲς, μετὰ τῆς
M
'

(eu

^T
παγγελίας ἀνήρηται.

σ ^ - -»

Opa ἐν πᾶσιν αὐτοῖς ἄνωθεν ἀπὸ τοῦ πατριάρχου
μαχόμενον. Δείξας γὰρ ἐχεῖθεν τὴν Suaiogüviqy τῇ
πίστει συγχεχληρωμένην, δείκνυσι χαὶ τὴν ἐπαγγε-
λίαν ὃ (cc. "I ' ἡ λένε 6I Ν- m V.
«Katy. ὁμοίως. “ἵνα γὰρ μὴ λέγη 6 ᾿Ιουδαῖος, τί £e t μοι
μέλει, εἰ διὰ πίστεως ἐδιχ cio "A6paap. ;

Παῦλος,

, NF
χληρονομίας δύναται
*

er PES
ὅτι οὐδὲ τό σοι διαφέρον, f
^ E $^ -
εἰς ἐργον ἐλθεῖν
τ ῥεῖ. Ποίαν ἐπαγγελίαν,

, , 2
φησί; Τὸ χληρονόμον αὐτὸν εἶναι τοῦ χόσμου,

^ I^" 9. M
0 μάλιστα αὐτοὺς
χαὶ
9 ^ ὦ , 5 - QEON d 7

αὐτῷ πάντας ἐνευλογεῖσθαι. Καὶ πῶς χατήργηται

E]

εν

σὴν

ΕῚ bu er , [74 € / 5 Y
ἐπαγγελιᾶ αὐτῇ 2 φήῆσιν : τιο νομος oov χα-

τεο re - fm Y nus x ET d ENS “4
τε ἤτον ου γὰρ Οὐχ ἐστι νομὸς, ουοςξ παραοασις.

n
vn

€:

ΔΑ EJ
ὃξ ὀργὴν τ: Ὁ χαὶ παραθδάσει ὑπευθύνους

eNN
1οξ

ποιξῖ, εὔδηλον ὅτι xal κατάρα" o χατάρᾳ χαὶ τι-
μωρία καὶ παραδάσει ὄντες TUUM οὗτοι o) χλη-
ρονομεῖν ἄξιοι, ἀλλὰ τοῦ δίχην διδόναι xo ἐχδάλλε-
e , » n E

σθαι. "Tt oov γίνεται; "ἔρχεται ἣ πίστις ^ ἐφελχοιμένη
M , ΒΞ quet AN 2 E 4 22 T 27) ets
τῇ χάριτι, ὥστε τὴν ἐπαγγελίαν εἰς ἔργον ἐξελθεῖν.
σ A] / , d M ,

Ὅπου γὰρ χάρις, συγχώρησις" ὅπου δὲ συγχώρησις,
5^ , E , M3 , Ὶ ELS
οὐδεμία χόλασις " χολάσεως δὲ ἀνηρημένης, xal Ot-

, , xv
χαιοσύνης ἐπιγενομένης ἀπὸ τῆς πίστεως, οὐδὲν τὸ
χωλύον χληρονόμους ἡμᾶς γενέ ἔσθαι τῆς ἐπαγγελίας
τῆς ἀπὸ τῆς πίστεως. Διὰ τοῦτο οὖν ἐχ πίστ τεως, φη-
ctv, ἵνα χατὰ χάριν, εἰς τὸ εἶναι βεόαίαν τὴν ἐπαγγε-

D m ES ^ το , 5 e» sy τ ,
λίαν τοῦ Θεοῦ παντὶ τῷ σπέρματι, οὐ τῷ ἐχ τοῦ νό-

à Unus ἐφελχομένη τὴν χάριν. [ Sic et A. recte , ut vi-

detur. Infra À. ὀναιρουμένης. ]

IN EPIST.

a 4 - , ? M 2
μου μόνον, ἀλλὰ καὶ τῷ 2x πίστεως Ἀδραὰμ., ὅς ἐστι
Lad € c g ^ , er
πατὴρ πάντων ἡμῶν. "Op&c , ὅτι οὐ τὸν νόμον ἵστησι
^ M , m^ “-Ὁ
μόνον ἣ πίστις, ἀλλὰ χαὶ τὴν ἐπαγγελίαν τοῦ Θεοῦ
» x , , M M
οὐχ ἀφίησι διαπεσεῖν" ὃ δὲ νόμος τοὐναντίον χαὶ τὴν
- 1 b , M Δ
πίστιν χαταργεῖ παρὰ χαιρὸν τηρούμενος, Xa τὴν
2 , Nu M , ^ 7 τὶ H ,
ἐπαγγελίαν χωλύει; Διὰ τούτων δείχνυσιν οὗ μόνον οὐ
2 M y 7 », , €
περιττὴν τὴν πίστιν, ἀλλὰ χαὶ οὕτως ἀναγχαίαν, ὡς
B 3. E € Y EL ,
μηδὲ εἶναι ταύτης ἄνευ σωθῆναι. Ὃ μὲν γὰρ νόμος
- ^ Hy eq ἊΝ
ὀργὴν ποιεῖ πάντες γὰρ αὐτὸν παρέδησαν " αὕτη δὲ
3 τ
οὐδὲ
, * ,
οὐχ
, 7 X € J E] ^a,29
οὗ μόνον γενομένην ἀφανίζει τὴν ἁμαρτίαν, ἀλλ᾽ * οὐδὲ
7 ὑτὴν ἀρίησι; Διὰ τοῦτό φησι, Κατὰ χάριν
φυῆναι αὐτὴν ἀφίησι: Διὰ τοῦτο φησι, χάριν.
- * - -Ὁ 2^ , 2 ?
Εἰς τὸ τί; Οὐχ sic τὸ καταισχυνθῆναι, ἀλλ᾽ Etc τὸ εἰ-
7 ^ Dd , ,
ναι βεδαίαν τὴν ἐπαγγελίαν παντὶ τῷ σπέρματι. Δύο
- uU N P τεῦς
τίθησιν ἐνταῦθα τὰ ἀγαθὰ, ὅτι καὶ βέδαια τὰ δι-
- L ^ * 25 — *
δόμενα, xal παντὶ τῷ σπέρματι; τοὺς ἐξ ἐθνῶν ἔσυν-
, EE NT ^J 3 NM ^ '
εἰσάγων, καὶ δειχνὺς Ιουδαίους ἐχτὸς ὄντας, ἂν πρὸς
ES ^ , L2
τὴν πίστιν φιλονειχήσωσι. "ouo γὰρ βέόαιον μᾶλλον
E! , - , X “5 7 E / A f ) £i
ἢ éxsivo: οὗ γὰρ ζημιοῖ ἣ πίστις, po φιλονείχει,
^ E , , "
ἄλλὰ xo χινδυνεύοντά σε ἐχ τοῦ νόμου διασώζει. Etza

- τ - , ^ / , 7
ἐπειδὴ εἶπε, Παντὶ τῷ σπέρματι, διορίζει ποίῳ σπέρ-
EC m , M , N jl
ματι. Τῷ & τῆς πίστεως, φησὶ, δυνάπτων τὴν πρὸς
Y , VN EEEN d NN 5
τὰ ἔθνη συγγένειαν, χαὶ δειχνὺς, ὅτι οὐδὲ δύνανται
- CN 95 M [ M , z c ?
φρονεῖν ἐπὶ τῷ Αὐραὰμ οἵ μὴ πιστεύοντες ὁμοίως
- , Ξ3ὺ ' / , X) 3 ΄ * uA
ἐχείνῳ. Ἰδοὺ xat τρίτον f; πίστις ἄλλο εἰργάσατο * τὴν
bi M , 7
γὰρ συγγένειαν τὴν πρὸς τὸν δίχαιον ἀχριθεστέραν
7 , 7
ἐποίησε, x«i πλειόνων ἐχγόνων ἀπέφηνε πρόγονον *
E -— ΕἸ ' 1 - *
διὸ οὐδὲ ἁπλῶς εἶπεν, ᾿Αὐραὰμ., ἀλλὰ, Τοῦ πατρὸς
τς 1 ^ Ed s M c /, ,
ἡμῶν τῶν πιστῶν. Eia χαὶ τῇ μαρτυρίᾳ P ἐπισφραγί-
€ M , ' 7
ζων τὸ εἰρημένον, Καθὼς γέγραπται, φησὶν, ὅτι πα-
MAN - 7ὔ Y es *
τέρα πολλῶν ἐθνῶν τέθεικά σε. Esc ταῦτα ἄνωθεν
, , rp 5 M ΘΓ τ Ἁ m 3 -
οἰχονομούμενα; Τί oov, φησὶν, εἰ περὶ τῶν Ἴσμαηλι-
m 449 "RP PS olde (CU A δ 5 - co 7
τῶν ἢ τῶν ᾿Αμαληκιτῶν ἢ τῶν Αγαρηνῶν ταῦτα λέ-
to ' y se , ,
γει; Τοῦτο μὲν οὖν προϊὼν σαφέστερον δείχνυσιν οὐ
Ἁ , , , -ONN y, ,
περὶ ἐχείνων εἰρημένον * τέως δὲ ἐφ᾽ ἕτερον ἐπείγεται,
T ' N E / / ΩΝ Υ
δι᾿ οὗ xai αὐτὸ τοῦτο δείχνυσιν, δριζόμενος τῆς τοιαύ-
, * L ' 1 - Ne eo.
τῆς συγγενείας τὸν τρόπον, καὶ μετὰ πολλῆς αὐτὸ τῆς
, , ges PU NX ,
μεγαλονοίας χατασχευάζων. "TC γάρ φηδι; Κατέναντι
T4 c NN S "1 c “ἢ ^ cr
οὗ ἐπίστευσε Θεοῦ" ὃ δὲ λέγει, τοιοῦτόν ἐστιν * ὥσπερ
7
ὃ Θεὺς οὐχ ἔστι μερικὸς θεὸς, ἀλλὰ πάντων πατὴρ,
[4 | M τὶ 7 p. XN , e € ^ 7 -
οὕτω χαὶ αὐτός. Καὶ πάλιν, ὥσπερ ὃ Θεὸς πατήρ ἐστιν
M A A , X
οὐ χατὰ τὴν φυσιχὴν συγγένειαν, ἀλλὰ κατ᾽ οἰχείωσιν
, er A / M A -
πίστεως, οὕτω χαὶ αὐτὸς" T, γὰρ ὑπαχοὴ ποιεῖ πατέρα
΄ὔ e ὦ 3 ΝᾺ ᾿ 2 5*Ny 35 ,
πάντων ἡμῶν. "Eimer, γὰρ οὐδὲν ἐνόμιζον εἰναι ταύ-
M , M 7
τὴν τὴν συγγένειαν, τὴν παχυτέραν ἐχείνην χἀτα-
κα Qa ΄ / St N- CX ^ ^
σχόντες, δείχνυσι ταύτην χυριωτέραν, ἐπὶ τὸν Θεὸν τὸν

s I E ,ὔ M ' , Lv 3 /
λογον αἀναγάγων. Καὶ μετὰ τουτῶν χάχεινο εβφαινει,

à Codex unvs 235: ρανῆνχι αὐτήν.
Ὑ ΓΑ, συνεισάγων. Editi συνάγων, Mox A. οιλονειχῶσι. ]
TOM. IX.

AD ROM.

55a

tam, et ut firma sit promissio Dei universo
semini, non ei quod ex lege est tantum, sed
etiam ei quod ex fide Abrahe, qui est pater
omnium nostrum. Viden' quod. fides non solum
legem stabiliat, sed etiam quod promissionem Dei
non sinat excidere; lex vero contra fidem etiam
irritam faciat ultra tempus observata, et promis-
sionem impediat ? His ostendit non modo non su-
pervacaneam esse fidem, sed ita necessariam,

HOMIL. VIII.

συστῆναι τὴν ὀργὴν ἀφίησι τὴν ἀρχήν. Οὗ γὰρ ,,, non possit sine illa salus obtineri. Lex enim iram
E E δ z C 9 .
ἔστι, φησὶ, νόμος, οὐδὲ παράθασις. [εἰδες πῶς A gignit, quia omnes illam transgressi sunt : fides

autem non sinit iram vel initio consistere. Cujus
enim non est lex, inquit, hujus neque transgres-
sio. Viden' quo pacto non modo peccatüm deleat,
sed ne oriri quidem sinat. Ideo ait, Secundum
gratiam. Qua de causa? Non ut nos pudeat, sed
Ut firma sit promissio universo semini. Duo
bona hic ponit, quod firma sint quz data sunt, et
quod. data sint universo semini, eos qui ex genti-
bus accesserunt iniroducens, Judzeosque ostendens
extra positos esse, si contra fidem contendant.
L Hoc namque firmius illo est : non enim fides
damno est; ne contendas ; sed te ex lege pericli-
tantem servat. Deinde quia dixit, Universo se-
mini, determinat cuiam semini. Quod est ex
fide, inquit, connectens cognationem cum genti-
bus, et ostendens non posse consentire cum Abra-
hamo illos, qui non credunt ut ille. Ecce aliud
tertium fides operata est : nam cognationem cum
justo accuratiorem fecit, et plurium nepotum pro-
genitorem illum declaravit : ideo non simpliciter
dixit, Abrahami, sed Patris nostrum fidelium.
C Deinde testimonio dictum obsignans, 17. Sicut
scriptum est, inquit, Multarum gentium patrem
te constitui. Viden' hiec jam olim dispensata?
Quid ergo, inquies, si de Ismaelitis, de Amale-
citis et de Agarenis hec dicat? Progressus certe
ulterius, clarius ostendit non de illis dici ; sed in-
terim ad aliud festinat, quo illud quoque ostendit,
talis cognationis modum definiens, et magno cum
consilio id probans. Quid enim dicit? nte
Deum, cui credidit ; 1d est, ut Deus non est unius
p partis Deus, sed omnium pater : sic et ipse. Ac
rursnm, ut Deus pater est non secundum naturalem
cognationem, sed secundum fidei necessitudinem:
sic et ille: obedientia enim facit illum. patrem
omnium nostrum. Quia enim illam cognationem

"a

τ᾿ ἀγαρηνῶν ἕνεχεν, Sicque marg. Savil, ]

t
39

Fidei πές

cessitas,
ut

Gen. 12.4.

5523 S. JOANNIS CHRYSOST.

nihil esse putabant, crassiorem illam retinentes,
ostendit hanc esse magis propriam, sermonem ad
Deum adducens. Atque cum his hoc ctiam decla-
rat, quod hanc fidei retributionem acceperit. Ita-
que nisi hoc adfuerit, etiamsi pater sit omnium,
qui terram incolunt; illud, .Znte, locum non
habet, sed succisum et imminutum est Dei donum:
illud enim, ante, significat, similiter. Qui, quiso,
mirum fuerit, quod pater sit eorum, qui ex ipso
sunt? hoc enim singulorum hominum est, Quod
stupendum, illud est, quos non habuit ex natura,
hos ex Dei dono illum accipere.

5. Itaque si vis credere honoratum fuisse pa-
triarcham, crede ipsum omnium esse patrem. Cum
dixit autem, 4Znte Deum, cui credidit, non hic
substitit, sed adjecit : Qui vivificat mortuos,
et vocat ea qu& non sunt, tanquam ea que
sunt : cum nempe jam de resurrectione agere cce-
pisset : quod ei etiam ad przsens institutum utile
erat. Nam si potest mortuos ad vitam revocare, et
ca quz non sunt, tamquam ea quz sunt, producere,
potest etiam eos, qui ex illo nati non sunt, filios
ipsius facere. Ideo non dixit, Qui producit ea quz
non sunt, tamquam ea quz sunt, sed Qui vocat;
majorem facilitatem significans. Sicut enim nobis
facile est ea quie sunt vocare, ita et ei facilius, et
longe facilius est, ea qua non sunt producere.
Cum Dei donum magnum et ineffabile memoras-
set, et de ejus potentia disseruisset, ostendit
Abrahz fidem dono dignam esse, ne putes eum
immerito honoratum fuisse. Et postquam audito-
rem excitaverat, ut ne turbaretur, neve Judzus
hzc objiceret : Et qui fieri potest ut. ii, qui. filii
non sunt, filii efficiantur? sermonem transfert in

patriarcham, et ait : 18. Qui contra spem in
spem credidit, ut fieret pater multarum gen-
Uum, secundum quod. dictum est ei : Sic erit

Abraham Semen tuum. Quomodo contra spem in spem cre-
quembde didit? Contra spem humanam, in spem Dei. Osten-
con!ra Spem
inspem cre- dit enim rei magnitudinem, nec sinit dicto fidem
GIU abrogari : quz inter se contraria sunt fide ipsa

temperante. Si vero de iis, qui ex Ismaele orti
erant, loquutus fuisset, superfluus hic sermo esset :
illi namque non secundum fidem, sed secundum
naturam orti sunt. Sed etiam 1saac in medium
adaucit : non enim pro illis gentibus credidit, sed
pro eo, qui ex sterili muliere nasciturus erat. $i
ergo merces est, quod multarum gentium pater
fiat, de illis gentibus intelligitur pro quibus cre-

* [χρήσιμον À. et marg. Savil. ]
? Morel. male zzi τὸ εἰρημένον. Paulo post quedam

A

E

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

ὅτι xoà ἀμοιδὴν τῆς πίστεως ταύτην EAabey * ὥστε ἂν
μὴ τοῦτο ἡ, χἂν πάντων ἢ πατὴρ τῶν τὴν γὴν οἷ-
χούντων, τὸ, Κατέναντι, οὐχ ἔχει χώραν, ἀλλ᾽ ἠκρωτη-
βίασται *, τοῦ Θεοῦ δωρεά" τὸ γὰρ χατέναντι, διιοίως
ἐστί. Ποῦ γὰρ pct εἶπέ por; τῶν ἐξ αὐτοῦ
πατέρα εἶναι: τοῦτο γὰρ. ἕχαστος κέκτηται τῶν ἀν-
ἡ ΟΣ To γὰρ uper ἐχεῖνό ἐστιν, οὺς οὐχ
εἰχεν ἐκ φύσεως, τούτους ἀπὸ τῆς τοῦ Θεοῦ δωρεᾶς

“Ὥστε εἰ βούλει πιστεῦσαι, ὅτι ἐτιμήθη 6 πατριάρ-
χης; πίστευσον, ὅτι πάντων ἐστὶ πατήρ. Εἰπὼν δὲ,
Κατέναντι οὗ ἐπίστευσε Θεοῦ, οὐχ ἔστη μέ "pt τού-
του, ἀλλὰ καὶ ἐπήγαγε" "VoU ζωοποιοῦντος τοὺς νε-

b

GG M λοῦν "ἰ A A 2 rs € Ν F Sie V
ρους, x«t χάλουντος τὰ Wf, οντὰ ὡς OVTX. " TOT) τὸν
M - , - ^P ,
περὶ τῆς ἀναστάσεως προχαταθαλλόμενος λόγον. Kot
» ' L AV USS A δὰ Ὅς , * Q2 τον ^
εἰς τὸ προχείμενον δὲ αὐτῷ “χρήσιμος ἦν. Ei γὰρ δυ-
Χ - δ € ' M
νατὸν αὐτῷ νεχροὺς ζωοποιῆσαι, xai τὰ μὴ ὄντα ὡς
» - ^ - ^ A ,
ὄντα παραγαγεῖν, δυνατὸν αὐτῷ xat τοὺς ut; τεχθέν--
- , € c - 5 D A cm 35 NY
τας ἐξ αὐτοῦ ποιῆσαι παῖδας αὐτοῦ. Διὰ τοῦτο οὐδὲ
5 Y , M τὰ » € » 2 M
εἶπε, xat παράγοντος τὰ οὐχ ὄντα ὡς ὄντα, ἀλλὰ, Ka-
D X / , D σ͵
λοῦντος, τὴν πλείονα εὐχολίαν Que ὥσπερ γὰρ
ἡμῖν εὔχολον τὰ ὄντα χαλέσαι, οὕτως αὐτῷ pones,
καὶ πολλῷ τ τὰ μὴ ὄντα ὑποστήσ σασθαι. "EDDY ὃ δὲ
τοῦ Θεοῦ τὴν δωρεὰν μεγάλην οὖσαν χαὶ ἄφατον, χαὶ
περὶ τῆς δυνάμεως αὐτοῦ διαλεχθεὶς, δείκνυσι xa coU
S NEA M / 2r! Sues Reo d -. 4 A
AÓoaàp. τὴν πίστιν ἀξίαν οὐσαν τῆς δωρεᾶς, ἵνα μὴ
, - ES » € - ῃ K ' M » M ei
νομίσῃς αὐτὸν εἰκῇ τετιμῆσθαι. Καὶ τὸν ἀχροατὴν δὲ
d eu ,
ἀναστήσας, ἵνα μὴ θορυδῆται, μηδὲ ἀμφιδάλλῃ ὃ
3 - ' cT ^ N »
Ιουδαῖος καὶ λέγη; xa πῶς δυνατὸν τοὺς οὖχ ὄντας
- - ὔ D b
παῖδας γενέσθαι παῖδας; μετάγει τὸν λόγον ἐπὶ τὸν
, EI D "^ ^5 IN 355 5 IN
πατριάρχην, xai φησίν * Ὃς παρ᾽ ἐλπίδα ἐπ᾽ ἐλπίδι
M , D
ἐπίστευσεν, εἰς τὸ γενέσθαι αὐτὸν πατέρα πολλῶν
2o a X9 * X. us / E) y ^ ,
ἐθνῶν, * xax& τὸ εἰρημένον * οὕτως ἔσται τὸ σπέρμα
κω - , ,
cov. Πῶς παρ᾽ ἐλπίδα ἐπ᾽ ἐλπίδι ἐπίστευσε; Παρ’
ἔλπίδα τὴν ἄνθρ ρωπίνην, ἐπ᾽ ἐλπίδι τῇ τοῦ Θεοῦ. Δεί-
χνυσι γὰρ καὶ τὸ μεγαλεῖον τοῦ πράγματος, καὶ οὐχ
y, ,
ἀφίησιν UNUS. τὸ λε equum * ἅπερ ἐναντία
,
ἀλλήλοις ξστὶν, ἀλλ᾽ ἣ πίστις αὐτὰ συνεχέρασεν. Εἰ
^ , ^ - 5 m5 i5 , Α
ἐπ TP ἐχείνων ἔλεγε τῶν ἐκ τοῦ Ἰσμαὴλ, περιττὸς
T ' , ᾿
οὗτος ὃ λόγος " ἐχεῖνοι γὰρ οὗ χατὰ πίστιν, ἀλλὰ κατὰ

;

φύσιν ἐτέχθησαν. ᾿Αλλὰ xai τὸν Ἰσαὰχ εἰς uécov ἄγει"

co

5 Y € Y τί 1) c
οὗ γὰρ ὑπὲρ ἐχείνων ἐπίστευσε τῶν ἐθνῶν, ἀλλὰ τοῦ
, 7

ὃ τῆς στείράς γυναικὸς ἐσομένου. Εἰ τοίνυν μισθός

MAN S cT , /, e
πατέρα πολλῶν ἐθνῶν "Bes ἐχείνων τῶν

(mo m
«1
)“-
ba]

θνῶν ὑπὲρ ὧν ἐπίστευσε δῆλον ὅτι. "Iva γὰρ μάθης,

,
περὶ τούτων φησὶν Ξ ἄχουσον τῶν ἑξῆς" Καὶ μὴ ἀσθε-

Qe
«d

in Morelliana Editione vitata ex Mss, sarciuntur.

IN EPIST. AD ROM.

Ὁ , / Ne D τ
νήσας τὴ πίστει, οὐ χατενόησε τὸ ἑαυτοῦ σῶμα νενεχρω-
, , L4
μένον, ἑκατονταέτης που ὑπάρχων , χαὶ τὴν νέκρωσιν
Ὁ το SY m ,
τῆς μήτρας τῆς Σάῤῥας. Εἶδες πῶς τίθησι xol τὰ
D ,
χωλύματα, χαὶ τὴν ὑψηλὴν τοῦ δικαίου γνώμην πάντα
πα δ μινουσὰν; Παρ’ Paris φησὶ, τὸ ἐπβηίελθε ἕν.
Τοῦτο χώλυμα πρῶτον * οὐδὲ γὰρ εἶχεν αὐτὸς ἕτερον
᾿Αὐραὰμ. οὕτω λαθόντα παῖδα ἰδεῖν. Οἱ μὲν γὰρ μετ᾽
-" N 5 ^ M yc 5» - ^Y 457 3 ,
αὐτὸν, εἰς αὐτὸν ἔόλεπον * ἐχεῖνος δὲ εἰς οὐδένα, ἀλλ
εἰς τὸν Θεὸν μόνον * διὸ xol Wap. ἐλπίδα ἔλεγεν. Εἶτα
M 7
τὸ σῶμα νενεχρωμένον " δεύτερον τοῦτο" xal ἣ vé-
D ? ε c M , X y
xpo cic τὴς μήτρας Σάῤῥας " τοῦτο καὶ τρίτον xat τέ-
ἧς c mM ,
ταρτον. Ἰεὶς δὲ τὴν vieil rd τοῦ Θεοῦ οὐ διεκρίθη
τῇ ἀπιστίᾳ. Οὐδὲ γὰρ ἀπόδειξιν ἔδωχεν, οὔτε σημεῖον
,
ἐποίησεν ὃ Θεὺξ, ἀλλὰ ῥήματα ἦν ψιλὰ μόνον, ἐπαγ-
γελλόμενα ἅπερ alie ὑπισχνε εἴτο hi φύσις: Ἀλλ᾽ ὅμως
Οὐ διεχρίθη, φησίν. Οὐχ εἶπεν, ὅτι οὐχ ἠπίστησεν;
ἀλλ᾽, Οὐ διεχρίθη * τουτέστιν, οὐδὲ ἐνεδοίασεν οὐδὲ
» , » M 7 » hd 7 ? ^
ἀυφέδαλε, καὶ τοσούτων ὄντων τῶν χωλυμάτων. Ἀπὸ
, / cl ^ / ^ 2N/
τούτων μανθάνομεν, ὅτι x&v μυρία ὃ Θεὸς ἀδύνατα
2 INN M NIS Ne 5 ͵ kl ce
ἐπαγγέλληται, μὴ χαταδέξηται δὲ ὃ ἀχούων, οὐ τῆς
E , , EE uS
τῶν πραγμάτων φύσεώς ἐστιν ἣ ἀσθένεια, ἀλλὰ τῆς
E J, τ τω ^ NM / 5 e. 5... XN , Ὁ
ἀνοίας τῆς τοῦ μὴ δεχομένου. Αλλ᾽ ἐνεδυναμωθη τῇ
"d M M M
πίστει. je Παύλου φιλοσοφίαν. Ἐπειδὴ γὰρ περὶ
τῶν ἐργαζομένων xai τῶν πιστευόντων ἦν ὃ λόγρὲ,
δείχνυσι τὸν πιστεύοντα ἐργαζόμενον μᾶλλον ἢ ἐχεῖ-
^ p / Ὁ m
νον, xai πλείονος δεόμενον δυνάμεως καὶ πολλῆς τῆς
M σ΄
ἰσχύος. καὶ οὐ τὸν τυχόντα ὑπομένοντα πόνον. Καὶ
JI i v , r4 M 7 « , z ,
γὰρ ἐξευτέλιζον τὴν πίστιν ὡς οὐχ ἔχουσαν πόνον.
-- , ^ J ,
Πρὸς τοῦτο τοίνυν ἱπτάμεγὸς δείχνυσιν, ὅτι οὐ μόνον
ὃ σὼφ φροσύνην μελιτορθῶν ἢ ἄλλο τι τῶν τοιούτων,
ἀλλὰ xai ὃ πίστιν ἐπιδεικνύμενος δυνάμεως δεῖται
, σ᾽ ' E] - , » 5 , [:/
πλείονος. Ὥσπερ γὰρ ἐχεῖνος χρείαν ἔχει ἰσχύος, ἵνα
^ ec *, , , er
τοὺς τῆς ἀχολασίας Bubcendonss λογισμούς * οὕτω
χαὶ οὗτος χρείαν ἔχει ᾿ δυνατῆς Joys; € ἵνα τὰς τῆς
ἀπιστίας ἐξωθήσηται ἐ ἐννοίας. Πῶς οὖν ἐγένετο ἰάχθ-

óc; Γ πίστει, φησὶν, o0 λογισμοῖς τὸ πρᾶγμα ἐπι-
; Ἢ ; φήσιν, Y'ot ρᾶγι

, a 3 ES / -- Y 2, δ AY /
τρέψας * * ἐπεὶ ἂν χατέπεσε. Πῶς δὲ αὐτὴν τὴν πίστιν
, EN * m^ cT M
κατώρθωσε; Δοὺς δόξαν τῷ Θεῷ, φησὶ, x«l πληρο-

ῃ ' cr ^ , ^ Z2 λ τ
φορηθείς, ὅτι ὃ ἐπήγγελται, δυνατός ἐστι καὶ ποιῆσαι.
Ἄρα τὸ μὴ περιεργάζεσθαι, ὃ δοξάζειν ἐστὶ τὸν θεὸν,
ὥσπερ οὖν τὸ περιεργάζεσθαι, πλημμελεῖν. Ei δὲ τὰ
xt» περιεργαζόμενοι xol ζητοῦντες οὐ δοξάζομεν,
m e M τ , ,
πολλῷ μᾶλλον τὴν τοῦ Δεσπότου γέννησιν πολυπρα-
Ὑμονοῦντες, ὡς ὑθρίζοντες τὰ ἔσχατα πεισόμεθα. Εἰ
γὰρ τὸν τύπον τῆς ἀναστάσεως οὐ χρὴ ζητεῖν, πολλῷ
ES M erae DEC M OX 5 3
μᾶλλον τὰ ἀπόῤῥητα ἐχεῖνα καὶ φριχτά. Kot οὐχ εἶπε
πιστεύσας ἁπλῶς, ἀλλὰ, ἐπ ρογρμηθείο: Τοιοῦτον
Y
γὰρ ἢ πίστις, τῆς ἀπὸ λογισμῶν ἀποδείξεως σαφε-
* [ A. et marg. Savil. δυνάμεως τῆς ψυχῆς. ]

οἰ Δ, ἐπεὶ xz» Paulo ante marg. Savil. ἐπέτρεψεν.

55

didit. Ut enim discas ipsum de illis loqui, audi ea
quae sequuntur : 19. Et non infirmatus est
fide, nec consideravit corpus suum emortuum,
cum jam fere centum esset annorum, et emor-
tuam. vulvam. Sare. Viden' ut impedimenta
ponat, et altum justi animum omnia superantem ?
Preter spem, inquit, quod promissum erat. Hoc
primum impedimentum : neque enim habuit ille
alterum Abrahamum, quem videret ita suscepisse
filium. Nam qui post illum fuere, ad. illum re-
spexere; ille autem ad nullum, sed ad Deum so-
lum : ideoque Pr«eter spem dixit. Deinde corpus
emortuum; hoc secundum est ; et emortua vulva
Sar ; hoc tertium et quartum. 20. 7n repromis-
sione autem Dei non lhwesitavit diffidentia. Ne-
que enim demonstrationem dedit, neque signum
E fecit Deus, sed verba erant simplicia solum, pro-
mittentia ea , quze natura non pollicebatur. Atta-
men Von hesitavit, inquit. Non dixit, Non cre-
didit; sed, /Von hesitavit ; id est, non dubitavit,
etiamsi tot impedimenta essent. Hinc discimus
quod, etiamsi Deus innumera impossibilia pro-
mittat, nec qul audit admittat illa, infirmitas illa
non ex rerum natura, sed a non admittentis stul-
titia proficiscatur. Sed confortatus est fide. Vide
Pauli philosophiam. Quia enim de operantibus et
credentibus sermo erat, ostendit eum, qui credit,
5o5 Inagis operari quam illum, et majori virtute opus
Α habere multaque fortitudine, nec parvum subire
laborem. Etenim illi fidem vilipendebant, ut quae
laborem non sustineret. Adversus illud stans ergo
ostendit eum, qui temperantiam servat aut aliquid
simile, sed etiam eum, qui fidem exhibet, majori
virtute opus habere. Sicut enim ille fortitudine
opus habet, ut lasciviz cogitationes depellat : ita
et hic forti animo, ut incredulitatis cogitationes
eliminet. Quomodo igitur fortis effectus est? Fide,
inquit, neque ratiocinus rem permisit; nam ita
p concidisset. Quomodo autem credidit? Dans glo-
riam Deo, inquit, 21. plenissime sciens, quia
quecumque promisit , potens est et facere. Ergo
non curiose scrutari, est Deum glorificare; ut cu-
riose inquirere, est scelus perpetrare. $i vero
cum inferiora disquirimus et scrutamur, Deum
non glorificamus ; multo magis cum Domini gene-
rationem curiose scrutamur, ut qui contumeliam
inferamus, extrema patiemur. Si enim resurrc-
cüonis formam exquirere non oportet, multo minus

HOMIL. VII. 2

Iufra À.

πλημμέλΞξια prO πλημμελεῖν. ]

554 $. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

arcana illa et horrenda. Nec dixit, Credens sim- στέρα, χαὶ μᾶλλον πείθει * οὐ γὰρ ἔστι λογισμὸν ἕτε-
pliciter; sed Plenissime sciens. Nam hujusmodi c ρον ἐπεισελθόντα P αὐτῇ διασαλεῦσαι λοιπόν. Ὁ μὲν
fides est clarior quam demonstratio per syllogi- γὰρ λόγοις πειθόμενος A μεταπεισθῆναι δύναται " ὃ
smos, magisque persuadet; neque potest aliud ἃο-. δὲ τῇ πίστει βεδαιούμενος ἀπετείχισε λοιπὸν αὐτοῦ
cedens ratiocinium illam submovere. Etenim 1s, τὴν ἀχοὴν τοῖς λυμαινομένοις αὐτὴν λόγοις. Εἰπὼν
qui verbis persuadetur, potest sententiam mutare; τοίνυν, ὅτι ἀπὸ πίστεως ἐδικαιώθη, δείκνυσιν, ὅτι
qui vero fide firmatus est, auditum suum munivit χαὶ ἐδόξασε τὸν Θεὸν ἀπὸ τῆς πίστεως. - ὃ βίου μά-
adversus illa pestifera ratiocinia. Cum dixisset λιστά ἐστιν ἴδιον. Λαρψάτ 3 γὰρ ὑμῶν τὸ φῶς ἔμπρο-
ergo illum ex fide justificatum fuisse, ostendit 11- σθεν τῶν ἀν νυρώπ πων, ὅπως ἴδωσι τὰ HON ἔργα t ὑμῶν,
lum per fidem gloria affecisse Deum : quod per χαὶ δοξάσωσ! τὸν Πατέρα ὑμῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς.

c --

Math. 5. bonam vitam maxime fieri solet : nam, Luceat «Ἰδοὺ τοῦτο τῆς πίστεως ὃν ἐφάνη. Πάλιν δὲ ὥσπερ
τὸ lux vestra coram hominibus, ut videant ορετά τὰ ἔργα δεῖται δυνάμεως, οὕτω xal ἣ πίστις. "Ev-
vestra bona, et glorificent Patrem vestrum ; D ταῦθα μὲν γὰρ πολλάχις χαὶ τὸ σῶμα μερίζεται τὸν
qui in ccelis est. Ecce hoc ad fidem pertinere ἱδρῶτα * ἐκεῖ δὲ τῆς ψυχῆς γυμνῆς ἐστι τὸ χατόρ-
visum est. Rursus sicut opera virtute et robore Boa “Ὥστε μείζων ὃ πόνος, ὅταν μηδὲ τὸν διανε-
opus habent, ita et fides. Hic enim. plerumque — μόμενον ἃ πρὸς αὐτὴν ἔχη τοὺς ἀγῶνας.

corpus etiam in partem sudoris venit; illic vero

animze solius est opus. Ita ut major sit labor, cor-

pore non simul pugnante.

Fideivis 0. Viden' ut omnia, quz in óperibud: exstant, Εἶδες πῶς πάντα, ἅπερ ἦν ἔργων, ἔδειξε μετὰ
ἀπ ΠΟ cum majori copia in fide esse demonstret;exempli πλείονος περιουσίας τῇ πίστει προσόντα, οἷον τὸ
causa , gloriari apud Deum, fortitudine et labore χαυχᾶσθαι mrpoc τὸν Θεὸν, τὸ δυνάμεως δεῖσθαι xol

TY

opus habere, Deum rursus glorificare? Cum dixit πόνου, τὸ δοξάζειν πάλιν τὸν Θεόν; Εἰπὼν δὲ, Ὅτι
autem, posse Deum quod promiserat facere, vide- ὃ ἐπήγγελται, δυνατός ia xa ποιῆσαι, δοχεῖ μοι xol
tur mihi futura prenuntiare: non enim praesentia περὶ τῶν μελλόντων προαναφωνεῖν * οὗ γὰρ τὰ παρόντα
solum, sed et futura promisit: hzc enim illorum ἐπηγγείλατο μόνον, ἀλλὰ καὶ τὰ μέλλοντα " ταῦτα γὰρ
typus. Non credere ergo mentis est infirma, exi- E τύπος ἐχείνων. Ἄρα ἀσθενοῦς διανοίας τὸ μὴ πι-
guz et miserz. Itaque si nobis quidam fidem vitio στεύειν, xo μικρᾶς χαὶ ταλαιπώρου. “Ὥστε ὅταν joe
vertant, illis contra vitio vertamus incredulitatem, ἐγχαλῶσι τὴν eie τινὲς, ἀντεηβραλώμεν τῆ ἡμεῖς τὴν
ut miseris, pusillanimibus, stultis et infirmis, εἰ ἀπιστίαν αὐτοῖς, ὡς ταλαιπ τώροις xot μικροψύχοις xal
asinis nihilo melius habentibus.Sicut enim credere ἀνοήτοις xo ἀσθενέσιν χαὶ ὄνων οὐδὲν duke vvoy διαχειυέ-
est sublimis et magni animi: sic non credere ir- νοις. Ὥσπερ γὰρ τὸ πιστεύειν ὑψηλῆς καὶ μεγαλοφυοῦς
rationabilis et vilissimi et ad jumentorum amen- Ψυχῆς" οὕτω A iini ἀλογωτάτης xal εὐτελοὺς
tiam dejecti. Ideoque, missis illis, patriarcham χαὶ πρὸς τὴν τῶν χτηνῶν ἄνοιαν χατενηνεγμένης.

imitemur, et glorificemus Deum, ut ipse Deo 510- Διόπερ ἐχείνους ἀφέντες, τὸν πατριάρχην ζηλώσωμεν,

riam dedit. Quid sibi vultillud, Deditilli gloriam? χαὶ δοξάσωμεν τὸν Θεὸν, καθάπερ ἐ ἐκεῖνος ἔδωχεν αὐτῷ
L .* -» * L *. * "e rg, ^ L4

Illius justitiam cogitavit, immensam potentiam ; 5o; δόξαν. Τί δέ ἐστιν, ἔδωχεν αὐτῷ δόξαν; ᾿Κνενόησεν

2

et convenientem de illo sententiam sibi assumsit, ^ αὐτοῦ τὴν δικαιοσύνην, τὴν ἄπειρον δύναιιν - xo
sic certior factus est de promissis. Et nos igitur τὴν προσήχουσαν περὶ αὐτοῦ ἔννοιαν λαδὼν, οὕτως

[4

illum glorificemus et per fidem et per opera, ut et ἐπληροφορήθη περὶ τῶν ὑποσχέσεων. Δοξάσωμεν τοί-
Luc.12.10. 1n mercedem ab illo glorificemur:namait,Eos qui — vuv αὐτὸν xoi ἡμεῖς xa διὰ πίστεως χαὶ διὰ ἔργων,
- . 5 e ' ^ Y , EI —€ NT c
me glorificant, glorificabo. Quamquam etsi nulla ἵνα x! μισθὸν λάδωμεν τὸ παρ᾽ αὐτοῦ δοξασθῆναι"
: : : A.
proposita esset merces, hoc ipsum, quo dignare- τοὺς δοξάζοντας γάρ us δοξάσω, φησί. Καίτοι sl xat
mur Deum glorificare, gloria esset. Nam si ii ho-.— μηδεὶς ἔχειτο μισθὸς, x
mines, qui reges laudibus celebrant, hoc ipso or- θῆνα! δοξάσαι Θεόν. Ei γὰρ εἰς βασιλέας εὐφημίας
7 25 , i ἵ ? Dn
nantur et ipsi, etsi nihil aliud. carpere valeant: λέγοντες ἄνθρωπ τοι αὐτῷ τούτῳ χαλλωπίζοντα! μόνῳ,

^N ZI

cogita quanta gloria fuerit, si Dominus noster — x&v μηδὲν ἡ καρπώσασθαι ἕτερον * ἐννόησον πόσης

B

propter nos glorificetur ; et contra quantum ἂν EA δόξης τὸ δι᾽ ἡμᾶς τὸν Δεσπότην δοξάζεσθαι τὸν

*

M
τὸ τοῦτο δύξα ἦν τὸ χαταξιω-
3

b [ αὐτήν ἃ. Paulo ante pro ἔστι À. et marg. Savil. ἃ Cod. unus[et À.] πρὸς αὐτὴν ἔχη» quod conjecit
ἔνεστι. ] Savil. Editi πρὸς αὐτὸν £yzt».

c [À. ἀλλ᾽ ἰδοὺ τοῦτο xu τῆς πίστεως ὃν 82. πάλιν. ὥσπερ.

IN EPIST.

-
39

ἡμέτερον, ὥσπερ οὖν χαὶ χολάσεως τὸ ποιεῖν αὐτὸν
- ASNTA.
βλασφημεῖσθαι δι

c lc

c ^

ἡμᾶς" χαίτοι xal τοῦτο αὐτὸ τὸ
-ὥ: A

δοξάζεσθαι, OV ἡμᾶς βούλεται γίνεσθαι - αὐτὸς γὰρ

οὗ δεῖτα! τοῦ πράγματος. Πόσον γὰρ οἴει τὸ μέσον

*5 - a2 ΄ E c E] , AEN

εἰναι Θεοῦ xat "ἀνθρώπων; ἄρα ὅσον ἀνθρώπων καὶ

σχωλήχων ; Ἀλλ᾽ οὐδὲν οὐδέπω εἴρηκα καὶ τοσοῦτον
Y / , ΝᾺ Y ΕἸ "ὦ N cr 5, y mut.

τὸ μέσον θείς - οὐδὲ γὰρ εἰπεῖν δυνατὸν ὅσον. Ἄ ρ᾽ οὖν

, s.

θελήσεις σὺ παρὰ σχώληξιν δόξαν ἔχειν μεγάλην xat

m - Y

λαμπράν; Οὐδαμῶς. Ei τοίνυν 6 δόξης ἐρῶν σὺ οὐκ
D m / ,

ἂν θελήσαις τοῦτο - ὃ τοῦ πάθους ἀπηλλαγμένος τού-
τ τ EY n m

του, καὶ τοσοῦτον ἀνώτερος ὧν, πῶς ἂν ἐδεήθη τῆς
e N42 / ΜΕ δ

παρὰ σοὺ δόξης; Ἀλλ᾽ ὅμως χαὶ μὴ δεόμενος, φησὶν
-- , e /,

αὐτῆς ἐφίεσθαι διὰ σέ. Ei γὰρ γενέσθαι δοῦλος bné-
SON τον / Iv 3 ὶ τῶν ἀλ) JyTcy-z

μεινε διὰ σὲ, τί θαυμάζεις, εἰ xa τῶν ἄλλων ἀντέχε-

^ cT / ji Y -

ται τῆς αὐτῆς ἕνεχεν ὑποθέσεως ; Οὐδὲν γὰρ ἡγεῖται
9 Ix € Ὁ cr ^ ' M , , A

ἀνάξιον ἑαυτοῦ, ὅπερ ἂν πρὸς τὴν σωτηρίαν φέρη τὴν
c * ,

ἡμετέραν. Ταῦτα οὖν εἰδότες, φεύγωμεν ἁμαρτίαν

- » e. 3 - € ' ΕΝ
πᾶσαν, δι᾿ ἣς αὐτὸς βλασφημεῖται. Oc γὰρ ἀπὸ προσ-

, Ej M ^ SELXSUDC , ^ hj
ὠὦπου ὄφεως, φησὶ, φεῦγε ἀπὸ ἁμαρτίας. Ev προσ-
Fr M - T NY , LS! y 5 M ^
ἔλθης πρὸς αὐτὴν, δήζεταιί σε" οὐδε γὰρ αὐτὴ πρὸς
ς

ἡμᾶς £o; JOUET ES * ὑτὴν E ixaodus
υἃς ἔρχεται, ἀλλ᾽ ἡμεῖς πρὸς αὐτὴν αὐτουολοῦμεν.
p , [24 NT
ὋὉ γὰρ Θεὸς xat τοῦτο κατεσχεύασεν ὥστε μὴ τυραν-
IN , M NJ S eux E 2^ y
νίδι περιγίνεσθαι τὸν διάδολον * ἡ γὰρ ἂν οὐδεὶς ἔστη
N 7 c^ CRUS Y ,
πρὸς τὴν ἰσχὺν ἐχείνου. Διὰ τοῦτο αὐτὸν ἀπῴχισεν
tir. ^ / y P E / /p.
ὥσπερ ληστήν τινὰ xoi τύραννον " x&v. μή τινα 6n
y c /
γυμνὸν xoi ἔρημον sig τὰς αὐτοῦ καταδύσεις, οὐ
πὸ 5 - E! A i »y ew ἡ c cm
τολμᾷ ἐπελθεῖν * ἂν μὴ τὴν ἔρημον δδεύοντας TU
»^ 3 5ς “ - ΝΜ ^N M ^ un
ἴδη, οὐ θαῤῥεῖ προσελθεῖν * ἔρημος δὲ xoi διαόλου
, SE A c , Ξ , € uu M
τόπος οὐδὲν ἕτερον ἢ ἣ ἁμαρτία. Δεῖ τοίνυν ἥμῖν τοῦ
mM m , ^ m Jt
θυρεοῦ τῆς πίστεως, τῆς περικεφαλαίας τοῦ σωτηρίου;
“ὡ τ / , Y /
τῆς μαχαίρας τοῦ πνεύματος * οὐχ ἵνα μὴ πάθωμεν
, 5 m , s ex b! , - eT DA σον EN
μόνον χαχῶς, ἀλλ᾽ ἵνα, κἂν. ἐπυπηδῆσαι θελήση, τὴν
, , - ΩΣ -
χεφαλὴν ἀποτέμωμεν ἐχείνου * δεῖ συνεχῶν ἡμῖν có-
€ dg e (AN ' IS ὃ c AC Lm
y 9v, ἵνα cuvcQi6T, ὑπὸ τοὺς πόδας Tiv. ᾿Ἀναίσχυντος
/ cC , ,
γάρ ἐστι χαὶ μιαρὸς, καὶ ταῦτα χάτωθεν. μαχόμενος *
Ἵ M M c
ἀλλ᾽ ὅμως χαὶ οὕτω vix&. 'T'o δὲ αἴτιον, ὅτι οὐ σπου-
΄ ς e Pe , eco 2 , /
δάζομεν ἡμεῖς ὑψηλότεροι τῶν ἐχείνου γενέσθαι πλη-
- 5 ' E 7E 2 - / 2 M
γῶν οὐδὲ γὰρ οἷος τέ ἐστιν ἐπαρθῆναι μέγα, ἀλλὰ
Y , D
x&v) σύρεται. Καὶ τούτου τύπος 6 ὄφις. Εἰ δὲ ἐξ do-
D" ei AN pes eS
χῆς οὕτως αὐτὸν ἔταξεν ὃ Θεὸς, πολλῷ μᾶλλον νῦν.
2 δὲ , - , Ζ΄ , M , [ἀξ 5 K
Εἰ δὲ ἀγνοεῖς τί ποτέ ἐστι τὸ χάτωθεν μάχεσθαι, ἐγώ
σοι χαὶ ἑρμηνεῦσαι τοῦ πολέμου τούτου τὸν τρόπον
γ΄ rp 35 y E] diea / /
πειράσομαι. "Tt ποτ᾽ οὖν ἐστι τὸ χάτωθεν μάχεσθαι:
M M ^ , , , Ὁ
Τὸ ἀπὸ τῶν χάτω πυχτεύειν πραγμάτων, ἀπὸ τῆς
^ m 5 ον b 7 m Lud
ἡδονῆς, ἀπὸ τοῦ πλούτου, ἀπὸ τῶν βιωτιχῶν ἅπαν -
M em b »y M
τῶν. Διὰ τοῦτο, ἂν ἴδη τινὰ πρὸς τὸν οὐρανὸν πετόμιε-
E D c
νον; πρῶτον μὲν P οὐδὲ ἐπιπηδῆσαι πρὸς αὐτὸν δυνή-
T PI rA ^ 3 E n / -
σεται" δεύτερον Oi, χἂν EmVytip/GT , ταχέως πεσεῖ-

4 , ^ x. Lb M zi c , y M
ται * οὗ γὰρ ἔχει πόδας; Uf, φοδηθῆς " οὐκ ἔχει πτερὰ,

* Idem [ et A. ] et Savil. in marg. ὀνθρώπων καὶ sz-
λήχων 5 3, ὅσον ἀγγέλων καὶ σχωλήχων.

AD ROM.

555

supplicium mereamur, si propter nos ille bla-
B sphemetur: quamquam ille in nostri gratiam vult
glorificari: ile quippe glorificatione non eget.
Quantum enim esse putas Deum inter et homi-
nes discrimen? an quantum jnter homines et
vermes? Verum nihil dixi, tantum afferens dis-
crimen : neque enim dici potest quantum. Án
velles tu a vermibus gloriam accipere magnam ?
Minrme. Si ergo tu, qui gloriam amas, non hoc
velles; qui ab hoc affectu liber est, et hoc longe
superior, quomodo tua egeat gloria? Attamen etsi
C illa non egeat, se dicit illam propter te cuperc. Si
enim servus propter te fieri dignatus est, quid mira-
ris, si eadem de causa alia suscipit? Nihil enim in-
dignum se putat, quod ad nostram salutem condu-
cat. Haec cum sciamus, omne peccatum , per quod
ille blasphematur, fugiamus. Nam ait, Ut a fa-
cie serpentis, a peccato fuge. Si ad illud acce-
das, mordebit te: neque enim illud ad. nos venit,
sed nos illud sponte adimus. Deus quippe id ita
providit, ut ne diabolus per suam tyrannidem su-
peret; alias enim nemo contra illius robur staret.
Ideo illum. semovit, quasi latronem quemdam et
D tyrannum; ac nisi quemplam inveniat nudum et
solum in latibulis suis, non audet irruere : nisi nos
per desertum iter facientes viderit, non audet accc-
dere; desertus autcm ille diaboli locus nihil aliud
est, quam peccatum, Opus ergo habemus scuto fi-
dei, galea salutis, gladio spiritus; non modo ne
malum patiamur, sed. etiam ut, si insilire velit,
ejus caput abseindamus. Frequentibus egemus pre-
cibus, ut sub pedibus nostris conteratur. Impu-
dens enim est et exsecrandus, etsi ab inferiori loco
pugnet; attamen sic etiam vincit. In causa autem
E est, quod nos non studeamus plagis illius esse su-
periores : neque enim potest admodum efferri, sed
deorsum repit. Hujus figura est serpens. Si autem
illumsic a principio constituit, multo magis nunc. Si

HOMIL. VIII.

ignoras autem quid sit ex inferiore loco pugnare,
ego tibi hujusce belli modum explicare conabor.
Quid ergo est, ex inferiore loco pugnare? ἃ rebus
inferioribus decertare, a voluptate, a divitiis, a
siecularibus omnibus, Ideo, si quempiam viderit ad
celum volantem, primo quidem in illum insilire
59; non poterit; secundo, etiamsi id tentet, cito cadet;
^ neque enim pedes habet, ne formides; non habet
alas, ne timeas : supra terram. repit et supra res
terrenas, Nihil ergo tibi cum terra sit commune,
nec labore indigebis. Neque enim adversam pu-

b Morel. 532: nz0252:. [Sic À. qui pretera cum Sail,
in marg. τοσοῦτον pfO πρὸς αὐτόν. ]

Eccli.231.2.

Matth. 9.
22.

5506 S. JOANNIS CHRYSOST.

gnam novit, sed tamquam serpens in spinis occul-
tatur, in divitiarum fallacia frequenter latitans.Si
spinas excideris, formidolosus facile fugiet; si
incantare in illum scias divinas illas incanta-
tiones, statim vulnerabitur. Sunt enim | nobis,
sunt, inquam, incantationes spirituales, nomen
Domini nostri Jesu Christi, crucis potentia. Haec
incantatio non modo draconem a latibulo ejicit

et in ignem conjicit, sed etiam vulneribus me- B

detur.

T. Quod si multi hoc dicentes sanati non sunt, id
ex illorum modica fide, nonex dicti infirmitate pro-
venit. Nam ipsum Jesum multi pellebant et preme-
bant, nec quidpiam lucrabantur: at qui sanguinis
fluxu laborabat, nec tacto quidem corpore, sed tan-
tum fimbria, diuturnos sanguinis fontes cohibuit.
Hoc nonien et daemonibus et passionibus et morbis

est terribile. Hoc igitur nomine ornemur , hoc nos C

muniamus. Sic Paulus magnus effectus est, etsi ea-
dem qua nos natura constans ; sed fides illum alium
ex alio fecit, et tanta erat potestate, ut vestimenta
etiam ejus magnam haberent virtutem. Qua igitur
excusatione digni fuerimus, si cum illorum umbra
et vestimenta mortem depellerent, nec orationes
quidem nostrz passiones reprimant? Quid igitur
in causa est? Magna animi differentia, licet quie
ad naturam spectant, zequalia et communia sint :
nam eodem ille quo nos modo natus et educatus
est, et in terra habitavit aeremque respiravit: sed D
in illo alia longe meliora et przstantiora erant
quam nostra, zelus, fides, caritas. Imitemur ergo
illum : 1d agamus, ut per nos loquatur Christus :
id ille maxime a nobis desiderat, atque 1deo hoc
organum apparavit, nec vult ut inutile maneat, sed
semper manibus tractare cupit. Cur ergo non ap-
paras illud ad manum artificis, sed etiam chordas
demittis, et voluptate molliores efficis, atque inuti-
lem ipsi paras totam citharam, cum oporteret illam
stringere et ad cantus tendere, ac spirituali sale
constipare ? Si enim hac ratione aptatam Christus E
viderit, per nostram animam pulsabit. Quo facto,
angelos videbis saltantes, et archangelos et Cheru-
bim. Digni ergo inculpatis manibus efficiamur:
rogemus eum, in corde nostro pulset : imo neque
rogatu opus habet, tactu solum dignum efficito

* [Vulzatum δεήσεις correximus ex A. Vid. ad p. 452,
C5
b [ A. ὀργοῦν, εἰ mox ἐπιτήδειον ἕτοιμον. Eo-

pro

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

Y , jT m nh - e --
μὴ δείσῃς - ἐπὶ τῆς γῆς σύρεται, xal τοῖς ἐν τῇ yj
, AT T Y
πράγμασι. Μηδὲν οὖν σοι πρὸς τὴν γὴν ἔστω χοινὸν,
' Y H H 5
xai οὐδὲ πόνου “δεήσει. Οὐδὲ γὰρ οἷδε τὴν ἐξ ἐναν-
τίας ᾿άγην, ἀλλ᾽ ὥσπερ ὅς ic ἀχάνθαις ἐγχρύπτε-
τίας μάχην, ἀλλ᾽ ὥσπερ ὄφις ταῖς ἀχάνθαις ἐγχρύπτε

c

pa -/ - , ΣῪΝ ᾿ 2
ται τὴ ἀπάτη τοῦ πλούτου συνεχῶς ἐμφωλεύων. Κἂν
5» , M , , Ld LT ^! ^ M H
exv£UtG τὰς ἀχάνθας, φεύξεται ῥαδίως δειλὸς γενόμιε-
νος, χἂν ἐπάδ ἰδῇς αὐτῷ τὰς θείας ἐπῳδὰς, co

ς; χἂν ἐπάδειν εἰδῇς αὐτῷ τὰς θείας ἐπῳδὰς, τρω-

, Y E
θήσεται εὐθέως. Εἰσὶ γὰρ 4uiv, εἰσὶν ἐπῳδαὶ πνευμα-

M ΤῊΣ ἡ - ᾿ H € c 3 c xD m
τιχαὶ, τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου ἡμῶν [Ἰησοῦ Χριστοῦ,
M € D e NÁ εἴ €« 253 ΔΑ 2. οὐδ c
καὶ f, τοῦ σταυροῦ δύναμις. Αὕτη f, ἐπῳδὴ οὐχὶ τῶν

^ , τὸ c e: $
χηραμῶν ἐξάγει μόνον, xat εἰς πὺρ ἐμδάλλει τὸν δρά-
χοντα, ἀλλὰ χαὶ τραύματα ἰᾶται.
ἊΝ !&n- M
Ei δὲ xoi πολλοὶ λέγοντες ox ἰάθησαν, παρὰ τὴν

5j: ^ I 2^ 7ὔ 5 V NY 5 Ψ, m

αὐτῶν ὀλιγοπιστίαν, οὐ παρὰ τὴν ἀσθένειαν τοῦ λε-
, , M M M 3 e € Y L4 λ Y^
χθέντος" ἐπεὶ xot τὸν ImooUv ot μὲν ὦθουν xot ἔθλι--

Ν M ENS! 3. JN « NX € »c - 5^ c
ον, χαὶ οὐδὲν ἐχέρδαινον’ ἣ δὲ αἱμοῤῥοοῦσα οὐδὲ τὸ

ἊΝ τω D /. ,
σώματος ἁψαμένη, ἀλλ᾽ αὐτοῦ τοῦ χρασπέδου μόνον,
Ὕ A. 8.

“ρονίους ἔστησεν αἱμάτων πηγάς. Τοῦτο τὸ ὄνομα xa
^N , ug». sx - M MS M E Y , z
δαίμοσι φοδερὸν xo πάθεσι καὶ νοσήμασι. ᾿Γούτῳ cot-

, , lv Ε ε ,
νυν χαλλωπιζώμεθα, τούτῳ τειχίζωμεν ἑαυτούς.

e Voc C^ 3. δ᾽ L , τω 3 c
Οὕτω xai 6 HaUAoc ἐγένετο μέγας, καίτοι τῆς αὐτῆς

’ - 3 anas. - 233^ «€ / SM caf.
φύσεως Yuiv χἀχεῖνος ἦν" ἀλλ᾽ ἣ πίστις αὐτὸν ἄλλον

- Y , 3 /
ἄντ᾽ ἄλλου πεποίηκε, xai τοσαύτη ἦν ἣ περιουσία.
€

€ /

ΩΣ M y , 7

ἱμάτια αὐτοῦ πολλὴν ἔχειν ἰσχύν. Ποίας

y 5 , yr y Xd ᾿ Y

εἴημεν ἀπολογίας ἄξιοι, εἴ γε ἐχείνων μὲν χαὶ

" /, Le ^V ^Y

αἵ σκιαὶ xo τὰ ἱμάτια θάνατον ἤλαυνον, Tuy δὲ οὐδὲ
y ec fosa T cs.

i ὶ τὰ πάθη χαταστέλλουσι ; Τί οὖν τὸ αἴτιον ;
y bh , € Ww /, € , m ,

Πολλὴ τῆς γνώμης ἣ διαφορά" ὡς τά γε τῆς φύσεως

y M , M oves / C mc e E URS τ
ἰισὰ χα! χοινα " χαὶ γὰρ ομοιὼς Ἡμῖν χαι ἐτεχθη χαι

3.3
Quy ἂν

c E M ΄ /
ράφη, xoa τὴν γῆν ᾧχησε, xoi ἀέρα ἀνέπνευσεν "
^ eR GS. ^ , ἢ
Jk τὰ ἄλλα πολὺ μείζων μῶν ἦν καὶ βελτίων, τὸν

ΧΩ ,
ἦλον, τὴν πίστιν, τὴν ἀγάπην. Μιμησώμεθα τοίνυν

Q, (mo
M cd

dX

^ c P254 e T c
ὑτὸν, δῶμεν xol OU ἡμῶν φθέγξασθαι τῷ Χριστῷ "
— ES τ “ Y ΩΝ c *
ἐπιθυμεῖ μᾶλλον τοῦτο fuv αὐτὸς, καὶ διὰ τοῦτο τὸ

2

ec M PF ,
Qyavow. χατεσχεύασε τοῦτο, xai οὗ θέλει μένειν
3 B ' Y Y Ll
χρηστον αὐτὸ xol " ἀργὸν, ἀλλ᾽ ἀεὶ μετὰ χεῖρας
, 7 , -
ἔχειν αὐτὸ βούλεται. Τί τοίνυν οὗ παρασχευάζεις
, M bh D , A b M D M
ἕτοιμον αὐτὸ. τῇ τοῦ τεχνίτου χειρὶ, ἀλλὰ χαλᾶς τὰς
PM VE. τὔδας πο C obo T ERROR
νευρὰς, xa μαλαχωτέρας ποιεῖς τῇ τρυφῇ, καὶ ἄχρη-
ct , 4 c M , ^,
στὸν ὅλην. κατασχευάζεις αὐτῷ τὴν χιθάραν, δέον
Y - 1 , Y " e
ἐπισφίγγειν xot νευροῦν τὰ μέλη, xa ἐπιστύφειν τῷ
er cT c E M ea c ,
ἅλατι τῷ πνευματιχῷ; Ἂν γὰρ οὕτως ἡρμοσμένην
ὑτὴν On, ἠχήσει xol διὰ τῆς ἡμετέρας Ψψυγῆς 6
αὐτὴν ἴδη, ἠχήσει χαὶ διὰ τῆς ἡμετέρας Ψυχῆς ὃ
Xc odi “ἢ s fj H ᾿ς - M 2 4) ΜΗ
Χριστός. Τοιούτου δὲ γενομένου, xoi ἀγγέλους ὄψει
e A Y M "d , ,
σχιρτῶντας xot ἀρχαγγέλους xol τὰ Xepou6tyu. Γενώ-
^ e ES e -
μεθα τοίνυν ἄξιοι τῶν χειρῶν τῶν ἀμώμων * παραχα-

M
'

, A , - ,
λέσωμεν αὐτὸν χαὶ εἰς τὴν ἡμετέραν χροῦσαι χαρδίαν᾽

dem auctore delevimus τοίνυν, quod legebatur supra

post ἐῶμεν. ]

IN EPIST.

^ “57
μᾶλλον δὲ οὐδὲ παραχλήσεως δεῖται“ μόνον ἀξίαν
c c Ἂν b
αὐτὴν κατασχεύασον τῆς ἁφῆς ἐχείνης, xai αὐτὸς
ἐπιδραμεῖταί ὕτερος. Εἰ γὰρ ὑπὲρ τῶν ὑελλόν-
ἐπιδραμεῖταί σοι πρότερος. Εἰ γὰρ ὑπὲρ τῶν μελλ
m ,
τῶν ἐπιτρέχει (οὔπω γὰρ τῷ Παύλῳ τοιούτῳ γεγενη-
΄ /N
μένῳ τὸ ἐγκώμιον ὕφανεν), ὅταν ἀπηρτισμένον ἴδη,
jV 7 M »
τί οὐκ ἐργάσεται; Ἂν δὲ Χριστὸς "yon, xat τὸ
Lud ,ὔ Dr
Πνεῦμα “ἐπιπτήσεται πάντως, καὶ ἐσόμεθα τοῦ οὐρα-

νοῦ βελτίους, οὐχ ἥλιον ἔχοντες ἐνεστιγμένον τῷ σώ-- A tem et ambulantem in nobis. Hzc autem dico, non. caius si-

M / ^
ματι xa σελήνην, ἀλλὰ τὸν ἡλίου καὶ σελήνης καὶ
ἀγγέλων Δεσπότην " ἐνοικοῦντα χαὶ ἐμπεριπατοῦντα

- "oc ^ X J^
ἡμῖν. Ταῦτα δὲ λέγω, οὐχ ἵνα νεκροὺς ἀναστήσωμεν,
e N ΄
οὐδὲ λεπροὺς ἵνα καθάρωμεν, ἀλλ᾽ ἵνα τὸ πάντων τού-
- ν᾿ M / σ
τῶν σημεῖον μεῖζον ἐπιδειξώμεθα τὴν ἀγάπην. “Ὅπου
M » 5 - Y N ?0n/ we Ywu 53
γὰρ ἂν ἡ τοῦτο τὸ χαλὸν, εὐθέως καὶ ὃ Υἱὸς ἐφίστα--
co b , ο
ται μετὰ τοῦ Πατρὸς, χαὶ ἣ τοῦ Πνεύματος ἐπιφοιτᾷ
es S. LE S - /
χάρις. Οὗ γὰρ ἐὰν ὠσι, φησὶ, δύο ἢ τρεῖς συνηγμένοι
ig τὸ ἐμὸν Ó ἐχεῖ εἶμι ἐν μέσῳ αὐτῶν. Ὃ πολ-
εἰς τὸ ἐμὸν ὄνομα, ἐχεῖ εἶμι ἐν μέσῳ αὐτῶν.

m c M
λῆς διαθέσεώς ἐστι καὶ τῶν σφόδρα φιλούντων, τοὺς
φιλουμένους ἑχατέρωθεν ἔχειν. Καὶ τίς οὕτως ἄθλιος,

M € M , ^ 5 EA 7 .
φησὶν, ὡς μὴ βούλεσθαι τὸν Χριστὸν ἔχειν μέσον;
Ἡμεῖς ot πρὸς ἀλλήλους στασιάζοντες. Καὶ τάχα μου

- E» n
χαταγελάσεταί τις καὶ ἐρεῖ, τί λέγεις ; δρᾷς πάντας

D - €- bi
ἡμᾶς ὑπὸ τοῖς αὐτοῖς τείχεσιν ὄντας, ὑπὸ τὸν αὐτὸν

Led E δ , REM [9 Δ JN τ τον o
τῆς ἐχχλησίας σηχὸν, ὑπὸ τὴν αὐτὴν μάνδραν με
ε , DR e ln, TU € XN - CUTS
δμονοίας ἑστῶτας, οὐδένα μαχόμενον, ὑπὸ τῷ αὐτῷ

τ ΩΣ Ὁ m ,
ποιμένι xowT, βοῶντας, χοινὴ τῶν. λεγομένων ἀκροω-
τ ,
μένους, χοινὴ τὰς εὐχὰς ἀναπέμποντας, xoi μάχης
μέμνησαι χαὶ στάσεως: Μαάχης μέμνημαι, χαὶ οὐ

, *-WNA X» € —- M X A e m M

μαίνομαι οὐδὲ ἐξέστηχα. pO μὲν γὰρ ἃ δρῶ, xal

25 ce Ex M N N 31 ἐξ 3 M Χ
OQtóX OTt υπὸ τὸν σηχον τὸν QGUTOV ἐσμεν χαι τὸν ποι-

-

^ m ^Y / Lud e ,
μένα: διὰ τοῦτο δὲ μάλιστα θρηνῶ, ὅτι τοσούτων
ἡμᾶς συναγόντων πραγμάτων, στασιάζομεν. Καὶ

/ σας T EN NES U0 E CE 90 1
ποίαν στάσιν, φησὶν, sióec ἐνταῦθα ; ᾿Ενταῦθα μὲν
οὐδεμίαν * ἐπειδὰν δὲ διαλυθῶμεν, ὃ δεῖνα τὸν δεῖνα

- e € p m » ,
χατηγορεῖ, ἕτερος ὑύρίζει φανερῶς; ἄλλος βασχαίνει,
πλεονεχτεῖ καὶ ἁρπάζει, καὶ βιάζεται ἕτερος, ἄλλος
ἐρᾷ χαχῶς, ἄλλος μυρίους ῥάπτει δόλους. Καὶ εἰ τὰς
ψυχὰς ἡμῶν ἐχχαλύψαι ἐνῆν, τότε ἂν εἴδετε ταῦτα
πάντα ἀχριθῶς, xo ἔγνωτε ὅτι o0 μαίνομαι.

Οὐχ ὁρᾶτε ἐν τοῖς στρατοπέδοις, ὅτι εἰρήνης μὲν
οὔσης, τὰ ὅπλα ἀποθέμενοι, γυμνοὶ xo ἄφραχτοι εἷς

^ συ 7 ,ὔ ^ ^ , σ͵
τὸ τῶν πολεμίων στρατόπεδον διαδαίνουσιν ; Ὅταν
^ ,
δὲ φράττωνται ὅπλοις, καὶ ψυλαχαὶ xol προφυλαχαὶ
χαὶ ἄγρυπνοι νύχτες, xol πυρὰ καίεται διηνεχὴς,
, 7 3 / )1 τ ΕἸ Αι / "€
οὔχετι εἰρήνη τὸ τοιοῦτον, ἀλλὰ πόλεμος. Τοῦτο xol
ἐφ᾽ ἡμῶν ἔστιν ἰδεῖν - xod γὰρ ἀλλήλους φυλαττόμεθα
χαὶ δεδοίχαμεν xal πρὸς τὸ οὖς ἕχαστος τῷ πλησίον

[7

^ ,ὔ Ἅ ,

διαλεγόμεθα, κἂν παραγενόμενον ἕτερον ἴδωμεν, ct-
E YN 3 5 att;

γῶμεν xat ἐχ τοῦ μέσου συστέλλομεν ἅπαντα" ὅπερ

€ [À. ἐπιπτήσεται. EdiU ἐπιστήσεται. Paulo ante À, ἀν
M

AD ROM.

4

HOMIL. VIII. 557
illud, et ipse prior ad te accurret. Nam si procra-
stinantibus occurrit (Pauli enim nondum talis effe-
cti encomium texuit); cum paratum viderit, quid
non faciet? Quod si Christus isonuerit, Spiritus
omnino adveniet, erimusque calo prastantiores,
non solem et lunam habentes corpori impressos,

sed solis, luna et angelorum Dominum inhabitan-

ut mortuos suscitemus, non utleprosos mundemus; :
sed ut signum his omnibus majus exhibeamus
caritatem: ubicumque enim hoc bonum fuerit,
statim Filius adest cum Patre, et Spiritus gratia

advenit. Nam ait : Ubi duo vel tres congregati aun. i8.
fuerint in nomine meo, ibi sum in medio eorum. ??:

Quod magni affectus est admodum amantium, cum
amati utrinque adsunt. Ecquis ita miser est, in-
quies, qui nolit Christum medium habere? Nos
qui mutuo rixamur, Etfortasse me quispiam irri-
debit ac dicet : Quid ais? non omnes vides intra
eosdem parietes, in uno eodemque ecclesie. septo,
in eodem ovili concordissime versantes, neminem
pugnantem, sub eodem pastore, simul clamantes,
simul dicta audientes, simul orationes emittentes;
et pugnam seditionemque memoras ? Pugnam me-
moro, nec insanio. Video enim illa, quie. video,
scioque nos in eodem septo esse unaque pastorem :
ideoque maxime lugeo, quia cum tot res nos una
congregent, seditionem excitamus. Ecquam sedi-
tionem, inquies, hic vides? Hic quidem nullam ; sed
concione soluta alius alium accusat, alius aperte
contumeliam infert, alius invidet, alius. vel ava-
rus et rapax, vel violentus est, alius turpi amore
tenetur, alius sexcentos consuit dolos. Et si pos-
sent anim nostrz detegi, tunc haec omnia accu-
rate nossetis, ac me non insanire videretis.

8. Annon videtis in exercitibus, pacis tempore,
milites arma ponentes, iis nudatos et inermes et ad
hostium castra transmeantes? At ubi armis sese ma-
niunt, et custodize sunt etspeculze, insomnes noctes,
assidui ignes, haec non pacem indicant,sed bellum.
Idipsum apud nos videreest: nos enim invicem cu-
stodimus,et alii ab aliiscavemus, ad aurem proximo
loquimur;etalio superveniente tacemus, ac de medio
omnia tollimus et supprimimus : quod non fiden-
tium, sed admodum caventium est. Verum hoc

* [ À, zat ἐνοιχοῦντα.., ἐν ἡμῖν. ]

; renda.

Jer. 4. 16.

Contra
inaledicos
et detrac!o-

jcs

-

5.

558

facimus, inquies, non ut injuriam inferamus, sed
ut ne patiamur. Ideo lugeo, quod cum inter fratres
vivamus, custodia opus habeamus, ne lz:damur, et
tot ignes accendamus, ac custodias speculasque po-
namus. [n causa autem est mendacium frequens,
dolus, caritasde medio sublata, inexpiabile bellum.
Ideo multos inveneris, gentilibus magis fidentes,
quam Christianis, Atqui hzec quanto pudore digna,
quantis facrymis, quartis ejulatibus? Et quid fa-
ciam, inquies? moribus asper ille talisestet impro-
bus. Et quorsum abiit philosophia tua? quorsum
apostolicze leges, quie jubent alterum alterius onera
portare? Nam si fratre uti nescis, quo pacto bene
uti poteris alieno? si membrum tuum contrectare
nescis, quomodo extraneum attrahere tibique con-
jungere valeas ? Sed quid faciam? Haud sane pro-
pensus sum ad lacrymas fundendas: alioquinlargos
fontes ex oculis emitterem, secundum prophetam
illum,bella innumera hoc in campo videns externis
bellis graviora. Ille namque barbaros irruentes vi-
dens,dicebat : entre meo doleo: ego vero sub uno
Imperatore instructos videns, deinde contra se mu-
tuo stantes, mordentes, discerpentes alios aliorum
membra, alios pecuniarum, alios gloriz causa, alios
sine causa ac temere irridentes ac subsannantes, et
mille vulnera sibi mutuo infligentes, mortuos iis,
qui in bello, gravius czsos, fratrumque nomen
nudum et vacuum relictum, lamentum nullum re-
perio hac tragedia dignum. Revereamini igitur,
revereamini hanc mensam, cujus participes sumus
omnes, Christum pro nobis occisum, sacrificium
huic mense impositum. Pradones unius salis par-
ticipes, non ultra pra:dones sunt erga eos, quibus-
cum communicant, sed mensa mores mutat, et feris
ipis efferatiores, ovibus mansuetiores reddi: Nos
vero qui talis mensze, talis cibi participes sumus,
alii adversus alios arma sumimus, cum oporteret
contra diabolum nos omnes oppugnantem armis
instrui, Ideoque nos infirmiores, ille fortior quoti-
die evadit. Non enim mutuo omnes contra illum
armamur, sed cum illo contra fratres stamus, et
illo duce in tali acie utimur, cum oporteret illum
solum oppugnare. Nunc autem illo eio contra
fratres tela vertimus.Quze tela inquies: ?Quz ab ore
et lingua proficiscuntur. Non enim sagittze et tela
tantum, sed etiam verba acerbiora quam sagittze
vulnera infligunt: Et quomodo, inquies, poterimus
hoc bellum solvere? Si cogitaveris te, cum contra

JOANNIS CHRYSOST.

a [ A. et marg. Savil. πυρὰς..... τοσαύτας. ]

biExA. ecc τοι, et infra zr; ante αἰσχύνης

ἰσχὺν
Ἐ [ À. μεταχειρίσαι. ]

509 1

]

ARCEIEP. CONSTANTINOP.

E

Α

HU

,

625

͵
E ἔγνων

3.1 F4 e ἘΝ 2934 X ^
οὖκ ἔστι θαῤῥούντων, ἀλλὰ ὃρα
ι
b]

?4 ^ m c0 c

Ἀλλὰ ταῦτα ποιοῦμεν, φησὶν, οὖχ ὥστε ἀδιχῆσαι;

ἋΣ [4 Δ A9 m e» c

ἀλλ᾽ ὥστε μὴ ἀδιοδάναι. Διὰ τοῦτο ΣᾺ τι με-
M εἶ

ὄμεθα πρὸς Uf,

m ^N
χαὶ πυρὰ χαίομεν τοσαῦτα, xui φυλα-

σι γα ᾿
ταξὺ ζῶντες ἀδελφῶν, φυλαχῆς ὃ δε τὸ
5^ Ὃν
ouis -
χὰς xai Tp ΤΕΣ τίθεμεν. Τὸ 6 δὲ αἴτιον, sol τὸ
Ψεῦδος, πολὺς ὃ δόλος, 360 τῆς
σις; b Aux

Py 2€ c em E! d

εὕροι τις ἂν “λλησι θαῤῥοῦντας μᾶλλον ἢ Χριστια-

- *y » τ» ,
vote καίτοι πόσης ἂν εἴη αἰσχύνης ἄξια ταῦτα; πόσων

ἀγάπης ἣ ἀναίρε-

^ c M
xo πόλεμος ἄσπονδος. τοι τοῦτο πολλοὺς

^ , , τ D POM , , z , δύ
δαχρύων, πόσων οἰμωγῶν ; Καὶ τί πάθω, φησί; δυσ-
L E] € N- ' , πόδι ὌΠ ΤΑ ES
τροπός ἐστιν ὃ δεῖνα xai μοχθηρός. Kat ποῦ τὰ τῆς
, m Ld cC NY € 5 € 2 '
φιλοσοφίας τῆς φῇς; ποῦ ὃὲ oi νόμοι οἵ ἀποστολιχοῖ,
οἵ χελεύοντες ἀλλήλων τὰ βάρη βαστάζειν; Εἰ γὰρ
ἀδελφῷ χρήσασθαι οὐχ οἶδας, πότε δυνήσῃ demon
ἀλλοτρίῳ χαλῶς ; εἰ τὸ μέλος τὸ σὸν οὐχ ἐπίστασαι

* τὸν ἔξωθεν ἐπισπάσασθαι

, ,
μεταχειρίσασθαι, πότε
δυνάση χαὶ συνάψαι ἑαυτῷ ; ᾿Αλλὰ τί πάθω; ξύν

2
$m

-.t E
UE δαψιλεῖς ἀπὸ τῶν deu χατὰ τὸν d

E ^ ,
cds ἔχω πρὸς δαχρύων ῥοὴν, ἐπεὶ πηγὰς ἂν

τὴν ἐχεῖνον, μυρίους πολέμους € ἐπὶ τοὺ πεδίου τούτου

βλέπων ἐχείνων χαλεπωτέρους. ὋὉ μὲν γὰρ B ap6á-

ρους ἐπιόντας δρῶν, ἔλεγε, Τὴν χοιλίαν. μου ἀλγῶ"

NN! M c , -
ἐγὼ δὲ 09' ἑνὶ στρατηγῷ ? TE Brass
εἶτα χατ veg ὧν ἱσταιλένους xa δάχνοντας xax σπα-

ράττοντας τὰ ἀλλήλων μέλη, τοὺς μὲν διὰ

χρήματα,
M NOM NIE M νοις. IN des M

τοὺς ὁξ OtX GOSQXV, τοὺς O&£ ἁπλῶς χαι etx wp

M ,

τας χαὶ "χαταχλευαζοντας; χαι sd ss

ελῶν -
ὋΣ

a τραύματα ἀλ-

j x

λήλοις ἐπάγοντας , xat νεχροὺς τῶν ἐν πολέμῳ χαλε-

΄ M * m 27^ - » ! V ,
πωτέρους, χαὶ τὸ τῶν δε ελφῶν ὄνοιλα ψιλὸν μόνον
: Lom T
ἃ

) SUME. 25 ox c V ovr € ^M ,
᾿οιπὸν Oy, OU6£ ἐγὼ “τινὰ ἀζιον τῆς τραγῳοιᾶς ταυ-

3 -Ὁ - 2^ L TES.
τῆς ἐπινοῆσαι θρῆνον. Αἰδέσθητε τοίνυν, αἰδέσθητε

M , ; , *
τὴν τράπεζαν ταυτὴν, Ὡς χοινωνοῦ μεν ἅπαν du τὸν

"9 € —-— , "d

δι’ ἡμᾶς σφαγέντα Χριστὸν, τὸ θῦμα τὸ ἐπ᾽ αὐτῆς
, » v Α m € m , , 3.

χείμενον. Avocat χοινωνοῦντες ἁλῶν, οὐχέτι εἰσὶ λῃ-

' . A "
ταὶ πρὸς οὃς ἂν χοινωνήσωσιν, ἀλλὰ μεταδάλλει τὸν

ς

[^ , i ^
τρόπον ἣ τράπεζα, xal τοὺς τῶν θηρίων ἀγριωτέρους
, , - -
OY fu. pepor τέρους ποεῖ: ἡμεῖς δὲ τοιαύτης

τς

τραπέζης βετεχοντες;, τοιαύτης χοινωνοῦντες τροφῆς,

δπλιζόμεθα xaT! ἀλλήλων, δέον χατὰ τοῦ πᾶσιν ἣμῖν
τ , D - οὡ
πολεμοῦντος διαδόλου τοῦτο ποιεῖν. Διά τοι τοῦτο

€ - Y z , E) - NY ,
ἡμεῖς μὲν ἀσθενέστεροι, ἐχεῖνος δὲ ἰσχυρότερος xa
ἑχάστην γίνεται τὴν ἡμέραν. Οὐ γὰρ μετ’ ἀλλήλων

, , hj
φραττόμεθα xav' ἐχείνου, ἀλλὰ μετ᾽ ἐχείνου xac

ἀλλήλων ἱστάμεθα, xoi αὐτῷ queo πρὸς τὰς

τοιαύτας n παρατα etc, δέ fov αὐτῷ μόνῳ πο-

)su.

"
τα

"mM
ac
?
2 ,

κλεῖν. Νυνὶ ὃ δὲ ἐχεῖνον ντες. XXX ὰ τῶν a5 ελφῶν

- -

τόξα τείνομεν. Ποῖα τόξα, φησίξ Τὰ ἀπὸ γλώττης
a [ [dem ταττ
b [ Idem χλευάζοντας.
c | Idem τίνα... ἐπινοήτω.}

ομξνοὺυς.

Lu LÀ

IN EPIST.

xoi στόματος. Οὐδὲ γὰρ ἀχόντια καὶ βέλη μόνον,
ἀλλὰ καὶ ῥήματα πολὺ τῶν βελῶν πιχρότερα ἐργά-
ζέται τραύματα. Καὶ πῶς δυνησόμεθα τοῦτον χκατα-
λῦσαι τὸν πόλεμον, φησίν; Ἂν ἐννοήσης,; ὅτι τὸν
ἀδελφὸν λέγων χαχῶς, βόρδορον ἀπὸ τοῦ στόματός
σου προχέεις, ἂν ἐννοήσης; ὅτι τὸ μέλος τοῦ Χριστοῦ
διαδάλλεις, ὅτι τὰς σάρκας χατεσθίεις τὰς σὰς, ὅτι τὸ
δικαστήριόν σοι πικρότερον ποιεῖς τὸ φοδερὸν ἐχεῖνο
xal ἀδέκαστον, ὅτι τὸ βέλος οὐ τὸν πληγέντα, ἀλλὰ

AD ROM.

HOMIL.

Vill. 559

fratrem loqueris, lutum ex ore effundere ; si cogi-
taveris, quod membrum Christi calumniaris, quod.
carnes tuas comedis, quod tibi tribunal illud. hor-
rendum et incorruptum acerbius reddis ; quod telum
non eum qui ictus est, sed te qui emisisti occidat.
Verum me injuria et malo affecit ? Ingemisce, nec
male loquaris; lacrymare, non ob injuriam acce-
ptam, sed ob illius perniciem, ut Dominus tuus
Judam lacrymatus est, non quod ipse crucifigere-

σὲ τὸν τοξεύσαντα ἀναιρεῖ. Ἀλλ᾽ ἠδίκησέ τι xoi x«- E tur, sed quod ille proderet. Injuria et contumelia te
χῶς ἐποίησε; Στέναξον, μὴ χαχῶς strano: δάχρυσον, affecit? Deum precare, ut illi cito propitius fiat.
M
μὴ διὰ τὴν σὴν ἀδικίαν, ἀλλὰ διὰ τὴν ἀπώλειαν τὴν Frater est tuus, eodem partu natus, membrum
5 , ^ M δ ^ A , Ξ PS 3 I. y t d d t S d o:
ἐχείνου, χαθὼς xal ὃ σὸς Δεσπότης τὸν ᾿Ιούδα uum, ad eamdem vocatus est mensam. Sed magis,
ἐδάχρυσεν, οὐχ ἐπειδὴ αὐτὸς ἐσταυροῦτο, ἀλλ᾽ — inquies, mihi insultat. Igitur major et amplior erit
Πὰν , . .
ἐπειδὴ ἐχεῖνος προεδίδου. "Y6owé σε χαὶ ἐλοιδόρησε; — merces. Hac de causa maxime iram deponere par
B - / : - : -
Παραχάλεσον τὸν Θεὸν, ὥστε ἵλεων αὐτῷ γενέσθαι — est, quia letalem ille plagam accepit, quia vulne-
ταχέως. Ἀδελφός ἐστι σὸς, τὰς αὐτάς cot ἔλυσεν — ravitillum diabolus.
^ 7 ,
ὠδῖνας * μέλος ἐστὶ σὸν, ἐπὶ τὴν αὐτὴν à 0n τρά-
πεζαν. ᾿Αλλὰ πλέον ἐπεμόαίνει μοι, φησίν. Οὐχοῦν
μείζων xoi πλείων 6 μισθός. Ταύτη μάλιστα τὸν
θυμὸν ἀφεῖναι δίκαιον, ἐπειδὴ χαιρίαν ἐδέξατο τὴν
) M 3 ^ X. - - Y CON 160)
πληγὴν, ἐπειδὴ ἔτρωσεν αὐτὸν ὃ διάδολος. 510

M V 2
Μὴ τοίνυν ἐπιπλήξης xo σὺ, υηδὲ χαταδάλης σαυ- ἃ
^ 39^ 4g IJ ᾿ αι αὐ δ᾽ 55
τὸν μετ᾽ exetyou* ἕως μὲν γὰρ * ἂν ἕστηχας, δύνασαι
, - ^ cT ΕῚ ^Y ^ » [λα "NN c
χἀχεῖνον διασῶσαι" ἂν δὲ σαυτὸν χαταῤδήξης διὰ τοῦ
E] , , € » , , 5, -
ἀνθυόρίσαι, τίς ὑμᾶς ἀναστήσει λοιπόν; ἐχεῖνος ὃ
S , M M c
τρωθείς: Ἂλλ᾽ οὐ δυνήσεται χείμενος. ᾿Αλλὰ σὺ ὃ me-
A] » 23. «E M m * 5 l4 a E ^
σὼν μετ᾽ ἐχείνου; Καὶ πῶς, οὐχ ἀρχέσας “ σεαυτῷ
E CUE MS SEDI Me, CUCINA Vie ls / LA UPR
χεῖρα δοῦναι, ἰσχύσεις ἑτέρῳ ; Στῆθι τοίνυν γενναίως;
M a ^
xai τὴν ἀσπίδα προδαλλόμενος, xat νεχρὸν ὄντα
ei » a m , ^ M ^ M ^ M c
ἕλχυσον ἀπὸ τῆς μά χης τὸν σὸν ἀδελφὸν διὰ τῆς μα-
Li m wy c , X ,
χροθυμίας. "ἔτρωσεν αὐτὸν 6 θυμός; Μὴ τρώσῃς xal
X M / ?^ M yr
σὺ, ἀλλὰ χαὶ τὸ πρότερον ἔχθαλε βέλος. Ἂν γὰρ o0- D
ΕῚ , € cT , / € - - γι
τως ἀλλήλοις δμιλῶμεν, ταχέως. πάντες ὑγιεῖς ἐσο-
“ἃ ^Y , M
μεθα: ἂν δὲ xav ἀλλήλων ὁπλιζώμεθα, “οὐδὲ
ΟΝ , ^ N A € , δὴ ,
τοῦ διαδόλου χρεία λοιπὸν πρὸς τὴν ἡμετέραν ἀπώ-
ἕ d 1 /
λειαν. Ἅπας μὲν γὰρ ὃ πόλεμος χαλεπὸς, μάλιστα
Y , - c /
δὲ ὃ ἐμφύλιος. Οὗτος δὲ xal τοῦ ἐμφυλίου χαλε-
, - [:4 (ζ 4 T »x TP $ - EN ^
πώτερος, ὅσῳ μείζονα τῆς πολιτείας fMi τὰ δι-
, eo^ ^Y M c , 3, *«» b ,
χαιώματα, μᾶλλον δὲ xat τῆς συγγενείας αὐτῆς. Απέ-
Y
χτεινέ ποτε τὸν "A6c) ὃ
, P ΓΞ - , , ε L
guYYevixóv* ἀλλ᾽ οὗτος ἐχείνου παρανομώτερος ὃ φό-

τὰς τὰ σὼνς M T7 7
ἄδελφος, xat alium ἐξέχεε

ET , 1 ἕω
νος, ὅσῳ χαὶ τὰ τῆς ἀγχιστείας μείζω, χαὶ τὰ τοῦ
΄ 7, 3 E ' 1 * €
θανάτου χαλεπώτερα. "Exsivog uiv γὰρ τὸ σῶμα

Y A TS M m PURA M zi - , , 3
ἔτρωσε, σὺ δὲ χατὰ τῆς Ψυχῆς τὸ ξίφος ἠχόνησας.
3 — c - ᾷ,
Ἀλλ᾽ ἔπαθες πρῶτος χαχῶς: Ἀλλ᾽ οὐ τὸ παθεῖν, ἀλλὰ
^ — c -— P m ,
τὸ ποιῆσαι χαχῶς, τοῦτο ἔστι τὸ παθεῖν χαχῶς. Σχό-

4 [A. ἐχλήθητε. Mox idem ἐπεμθαίνει, φησί. οὐχοῦν ταύτη
cot μείζων ὃ μισθός. Infra mz» sine articulo. ]

* [ἀν omittit À., ut postulant leges purioris sermonis.
Sed vid. p. 710, B. Pro £zzxz; Commel. et marg. Sa-

9. Ne igitur tu quoque ferias, neque te cum ií-
lo dejicias. Donec enim stas, potes et illum serva-
re : si vero te dirumpas ut contumeliam contume-
lia ulciscaris, quis, vos deinceps eriget? illene
vulneratus? At non poterit jacens. An tu, qui cum
illo cecidisti? Et quomodo qui tibi non. potuisti
manum porrigere, alteri poteris? Sta igitur ge-
nerose, et clypeo opposito, vel mortuum fratrem
per patientiam . ex pugna extrahe. Ira confodit
illum ? Ne tu quoque confodias, sed prius telum
avelle. S1 namque sic mutuo versemur, cito sani
omnes erimus ; si vero alter contra alterum arme-
tur, non jam diabolo opus erit ad perniciem no-
stram. Omne quippe bellum perniciosum est, sed
maxime intestinum. Αἰ hoc bellum intestino dete-
rius est, quanto majora sunt hujus nostrz vitz ra-
tionis, imo etiam cognationis jura. Occidit olim
Abelem frater, et cognatum effudit sanguinem :
at hzc czdes illa est iniquior, quanto et majorest
affinitas, οἱ mortis gravior ratio. Ille namque cor-
pus confodit; tu vero contra animam gladium acui-
sti. Sed tu prior male passus es? Verum non pati,
sed facere, male pau est. Attende autem : jugu-
lavit Cain, jugulatus est Abel: uter ergo mor-
tuus erat? Qui post mortem clamabat : nam ox

. οὐκ ἀρχέσας ἑχυτῷ, χεῖρα ὀρέξεις ἑτέρῳ} Bon
male.

Cen. 4.

to,

ILid.v.9.

560

sanguinis 4 bel fratris tui clamat ad me, in-
quit; an is qui. vivus tremebat timebatque ? Hic
enim, hic quovis mortuo miscrabilior erat. Viden'
quod melius sit injuria affici, etiam ad cedem
usque? Disce quomodo pejus sit injuria afficere,
eliamsi usque ad sanguinem quis przvaleat. Per-
cussit et prostravit fratrem suum ille; sed ille
quidem coronabatur, hic contra puniebatur : prze-
ter jus occisus et jugulatus est Abel; sed ille mo- D
riens accusabat, occidebat, et comprehendebat ;
ille vivens tacebat, pudore afficiebatur, compre-
hendebatur : et contra quam volebat res cecidit.
Interficiebat enim, quia illum dilectum. videbat,
exspectans illum (ἃ dilectione depellere : auxit
magis dilectionem, οἱ morientem Deus magis re-
quirebat, cum diceret : Ubi est 4 bel frater tuus ?
Non enim amorem per invidiam exsünsisti, sed
potius incendisti : non ex caede honorem minuisti,
sed auxisti. Antea enim illum tibi subdiderat Deus; E
postquam vero illum occidisti, etiam mortuus ille
te ulciscetur : tanta est mea. erga illum dilectio.

S. JOANNIS CHRYSOST.

Uter ergo damnatus est, qui punivit, an qui pu-
nitus est? qui tantum a Deo honorem assequutus
est, an qui novo cuidam et inexspectato supplicio
traditus est? Illum, inquit, vivum non timuisti ;
ergo time mortuum : non inhorruisti gladium un-
pacturus ; tremore perpetuo corripieris, postquam
sanguinem effudisti : vivens servus tuus erat; jam
tremendus tibi dominus effectus est. Hzec ergo co.
gitantes, dilecti, fugiamus invidiam, exstingua-
mus malitiam, caritatem. mutuo retribuentes, ut

511
A

bona illius decerpamus, et in przssenti et in futura
vita, gratia et benignitate Domini nostri Jesu Chri-
sü, cui gloria et imperium in secula szculorum.
Amen.

b Mss. χαὶ ἥρει, χαὶ ἐχειροῦτο. [A. omittit hec, xai

ἀνήρει.].

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

πει δέ * ἔσφαξεν ὃ Κάϊν, ἐσφάγη ὃ ᾿Αδελ- τίς οὖν ἦν ὃ
νεχρός; Ὃ μετὰ τὸν θάνατον βοῶν: Φωνὴ γὰρ, φησὶ,
τοῦ αἵματος Ἄδελ τοῦ ἀδελφοῦ σου βοὰ πρός με: ἢ ὃ
ἐν τῷ ζῆν τρέμων καὶ δεδοικώς; Οὗτος γὰρ, οὗτος
νεχροῦ παντὸς ἐλεεινότερος ἦν. Εἶδες πῶς βέλτιον τὸ
ἀδικεῖσθαι, x&v μέχρι φόνου τις χωρῇ; Maüs πῶς
χεῖρον τὸ ἀδικεῖν, xàv μέχρις αἵματός τις ἰσχύση.
Ἔπληξε καὶ κατέδαλε τὸν ἀδελφὸν ἐκεῖνος, ἀλλ᾽ 6

x P]
μὲν ἐστεφανοῦτο, ὃ δὲ ἐχολάζετο " ἀνῃρέθη χαὶ ἐσφάγη
^

"
à
παρὰ τὸ δίχαιον 6 Δδελ, ἀλλ᾽ ὃ μὲν τελευτῶν χα-
PA Vor er M2; - eM NV gue Ty
τηγόρει xai P ἀνήρει xax ἐχειροῦτο * ὃ δὲ xat ζῶν ἐσί-
7 M / T
γα χαὶ ἠσχύνετο xa ἡλίσχετο, xut τοὐναντίον οὗπερ
zz LL IUE ES A A cu AN 2 cR ΕῚ , ὃν
ἤθελε χατεσχεύαζεν. Ἄνήρει γὰρ, ἐπειδὴ ἀγαπώμενον
5^ M Un δ εν ἜΣ 5.15} 3 f
εἰδε, προσδοκῶν «καὶ, τῆς ἀγάπης ἐχθάλλειν αὐτόν"

ΕῚ ^t * D Y Y 5 ,
ἐπέτεινε δὲ τὸ Φόρον μειζόνως, χαὶ ἀποθανόντα

LE m -
τον ὃ Θεὸς αὐτὸν D Ποῦ ἐστιν "A62. 6
ἀδελφός σου, λέγων. Οὐ γὰρ ἔσδεσας τὸν πόθον τῷ
c A , M
φθόνῳ, ἀλλ᾽ ἀνῆψας μᾶλλον * οὐκ ἠλάττωσας τὴν τι-
c ^ , , ji
μὴν τῇ σφαγῇ; ἀλλ᾽ ἐπέτεινας πλέον. Πρὸ τούτου μὲν
J ^Y bi
γάρ σοι καὶ ὑπέταξεν αὐτὸν ὁ Θεός: ἐπειδὴ δὲ αὐτὸν
ἀνεῖλες, xa τετελευτηχώς σε τιμωρήσεται " τοσοῦτον
E] ' , 5 m Ἐχ L , Ἐπ ΤῊΝ ὙΦ ^
ἐμοὶ παρ᾽ αὐτοῦ τὸ φίλτρον. Τίς οὖν ἦν ὃ χαταδιχα--
, A , ,
σθείς; ὃ χολάζων, ἢ 6 χολαζόμενος: ὃ τοσαύτης ἅπο-
, - - es A - Y
λαύων παρὰ τῷ Θεῷ τιμῆς, ἢ 6 καινῇ τινι χαὶ παρα-
NI NN , , Y -—
δόξῳ διδόμενος τιμωρία; Οὐχ ἐφοδήθης αὐτὸν ζῶντα,
, τ »
φησίν * οὐχοῦν φοδήθητι τελευτήσαντα 00x Pone
»
μέλλων Ren τὸ ξίφος" ληφθήσῃ τρόμῳ μετὰ τὸ
ἐχχέαι τὸ αἷμα διηνεχεῖ * ζῶν σοι δοῦλος ἦν, χαὶ οὐχ
ἠνείχου διὰ τοῦτο τελευτήσας, δεσπότης σοι γέγονε
e ES * το M /
qo6spoc. Ταῦτ᾽ oov ET COS QUT φύγωμεν
φθόνους, σδέσωμεν χκαχίαν, ἀγάπην ἀντιδιδόντες ἀλλή-
λοις, ἵνα τὰ ἐκ ταύτης χαρπωσώμεθα ἀγαθὰ, xal
A
χατὰ τὸν παρόντα βίον, καὶ χατὰ τὴν μέλλουσαν ζωὴν,
τὼ 2 m ? 5
χάριτι χαὶ φιλανθρωπία τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ
z τὸ, MUre MENTIS NOMEN / 2 N 2 -
Χριστοῦ, ᾧ ἣ δόξα xal τὸ χράτος εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν
2 E] ,
αἰώνων. AUT.

ς [ À. et marg. Savil. εἰδότες.]

HOMILIA IX.

Car. IV. v.
illumtantum, quia reputatum est illi ad ju- B

25. /Von scriptum est autem propter

stitiam ; 24. sed etiam propter nos, quibus
reputabitur, credentibus in eum, qui susci-
tavit Jesum Dominum nostrum a mortuis.

1. Postquam multa magnaque de Abrahamo di-
xcrat, necnon de fide ejus, de justitia deque ho-

OMIAIA 0.

x ,

e 5 , ΤΕ
ὃν μόνον, ὅτι ἐλογίσθη αὐτῷ

Οὐ e e ΛΔ SX τς
UX ἐγράφη ὃε Ot αὑτὸν |

3 M

^ ΄ 53 No 7€ T ^ ,
εις οἰχαιοσυνὴν" ἀλλὰ x«t ot ἡμᾶς. οἷς μέλλει λογί-

ζεσθαι, τοῖς πιστεύουσιν ἐπὶ τὸν ἐγείραντα Ἰησοῦν
5! m -»
τὸν Κύριον ἡμῶν ἐκ νεχρῶν.

Πολλὰ χαὶ eres περὶ τοῦ "'A6pa&y. εἰπὼν, καὶ
, ^— ^ , M Lh
'

στεως αὐτοῦ χαὶ τῆς διχαιοσύνης χαὶ τῆς

M Lh
περὶ τῆς π'

IN EPIST.

m e (o , N
παρὰ τοῦ Θεοῦ τιμῆς, ἵνα μὴ λέγη ὃ ἀκροατὴς, xat
c - u

τί πρὸς ἡμᾶς; ἐχεῖνος γάρ ἐστιν ὃ διχαιωθείς" ἵστησιν
ὦ ^ /, τω

ἡμᾶς ἐγγὺς τοὺ πατριάρχου πάλιν. Τοσαύτη τῶν
D , € ^F ; [4 aJ M 52:5 “Ὁ,

πνευματικῶν λόγων f, δύναμις. "lov γὰρ ἐξ ἐθνῶν,

5

τὸν ἄρτι προσελθόντα, τὸν οὐδὲν " ἐργασάμενον, οὐ

μόνον τοῦ Ἰουδαίου τοῦ πιστοῦ οὐδὲν ἔφησεν ἔλατ-

^N 5

B. el

τον ἔχειν, ἀλλ᾽ οὐδὲ i,

» D ,
χρή τι θαυμαστὸν εἰπεῖν, καὶ πολλῷ πλέον. 'Γοσαύτη
3| 454 | t τ à

τοῦ πατριάρχου - μᾶλλον

e " , ET
γὰρ ἡμῶν f, εὐγένεια, ὡς τὴν ἐχείνου πίστιν τῆς ἧἥμε-
5 *5 Y / ,
τέρας τύπον εἶναι. Καὶ οὐχ εἶπεν, ei δὲ ἐκείνῳ &Xovt-
Qa, ὦ Vna. (i M AR AS λλογι-
σθη, εἰκὸς ὅτι καὶ ἡμῖν, ἵνα μὴ ποιήσῃ αὐτὸ συλλογι
Lh , /
ἐξ αὐθεντίας δὲ τῶν θείων φθέγγεται νόμων;
m c T M TAN
xoi τῆς Γραφῆς ἀπόφασιν αὐτὸ ὅλον ποιεῖ. Διὰ τί γὰρ
, IN -
ἐγράφη, φησὶν, ἃ ἀλλ᾽ ἢ ἵνα μάθωμεν, ὅτι χαὶ ἡμεῖς
D ο D ,
οὕτω δικαιούμεθα:; τῷ γὰρ αὐτῷ Θεῷ πεπιστεύχαμεν

640v *

- c / M Y M Lad 2
ὑπὲρ τῶν αὐτῶν πραγμάτων, εἰ χαὶ μὴ ἐπὶ τῶν αὖ-
c , Γ δὴ A D e ,ὕ X
τῶν προσώπων. Etrov δὲ τὴν πίστιν ἡμῶν, λέγει xot
ἃ DJ D , NI H4 e 9 2N
τὴν τοῦ Θεοῦ φιλανθρωπίαν τὴν ἄφατον, ἣν ἀεὶ περι--
, , ^ M D NF
στρέφει, τὸν σταυρὸν εἰς μέσον φέρων ὃ xat νῦν ἐδή-
5 , ^ NA ^M M ,
λωσεν simov: "Oc παρεδόθη διὰ τὰ παραπτώματα
e. M N / c [7] E
ἡμῶν, καὶ ἠγέρθη διὰ τὴν δικαίωσιν ἡμῶν. “Ὅρα πῶς
^ m— ÀY NY M ,ὔ
τὴν αἰτίαν εἰπὼν τοῦ θανάτου, τὴν αὐτὴν καὶ ἀπό-
ERAT κα -) / - N H NY 5 ,
δειξιν ἀναστάσεως ποιεῖται. Διὰ τί γὰρ ἐσταυρώθη ,
,ὔ 7 ὸ ον
φησίν; Οὐ δι᾽ οἰκείαν ἁμαρτίαν * xol δῆλον ἐχ τῆς
ἃ me Ei N ἂν SU λὶ - ΟΥ̓ E:
γαατάσεως. Ei γὰρ ἦν ἁμαρτωλὸς, πῶς ἀνέστη ; εἰ
δος ἔχον, SQ cl S X 3. m asa NN ΜῈ
ὃξ ἀνέστη, εὔδηλον ὅτι ἁμαρτωλὸς οὐχ 7jv* εἶ δὲ ἅμαρ-
τωλὸς 00x ἦν, πῶς ἐσταυρώθη ; AU ἑτέρους. Ei δὲ δι’
δου [74 M δ c
ἑτέρους, πάντως ἀνέστη. Ἵνα γὰρ μὴ λέγης, πῶς
, Ἐ 7 Ν € , ^ , ^
τοσούτοις ἁμαρτήμασιν ὄντες ὑπεύθυνοι δυνάμεθα δὲ-
b Y. 7 N , 5 / X. c
χαιωθῆναι; ἔδειξε τὸν πάντα ἀπαλείψαντα τὰ ἅμαρ-
- M , - 3 εἶ T
τήματα, ἵνα xal ix τῆς πίστεως τοῦ Αὐραὰμ,, δι’ ἧς
^ bd D D ,
ἐδικαιώθη, καὶ ex P τῆς τοῦ πάθους τοῦ σωτηρίου, δι’
53 -» ς / 2 λλά ΟΣ € RA S
οὗ τῶν ἁμαρτημάτων ἀπηλλάγημεν, βεύαιώση τὸν
D / M Y
λόγον. Kimw δὲ αὐτοῦ τὸν θάνατον, λέγει χαὶ τὴν
u A m 7 ,
ἀνάστασιν. Οὐ γὰρ διὰ τοῦτο ἀπέθανεν, ἵνα ὑπευθύνους
». “7 Y M συ 2. ΄
ἔχη χολάσει, xat καταδίκους, ἀλλ᾽ ἵνα εὐεργετήση "
EN , x N (5 , M 58 7 ci £f
ἐπὶ τούτῳ γὰρ xot ἀπέθανε χαὶ ἀνέστη, ἵνα δικαίους

E] , / 3 2 , ? // --
ἐργάσηται. Διχαιωθέντες οὖν ἐκ πίστεως, εἰρήνην

». A Ν N NN b Z J c c 5 D
ἔχωμεν πρὸς τὸν Θεὸν διὰ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ
Χριστοῦ. "IC ἐστιν, Εἰρήνην ἔχωμεν ; * Τινὲς μέν φα-
σιν ὅτι, μὴ δὴ στασιάζωμεν φιλονεικοῦντες τὸν νόμον
5 - , X Οὐ. N - M H Ὁ - M
εἰσαγαγεῖν * ἐμοὶ δὲ δοχεῖ περὶ πολιτείας ἡμῖν λοιπὸν
διαλέγεσθαι. "Ecco? γὰρ πολλὰ περὶ πίστεως διαλε-
χθεὶς καὶ τῆς διὰ τῶν ἔργων δικαιοσύνης, αὐτὴν πρού-

e / / ε 7 [2553 A *
xev * ἵνα μή τις νομίση ῥαθυμίας ὑπόθεσιν εἰναι τὰ
λεγόμενα, φησίν " Εἰρήνην ἔχωμεν - τουτέστι, μηκέτι
€
ἁμαρτάνωμεν, unos πρὸς τὰ πρότερα ἐπανερχώμεθα"
τοῦτο γάρ ἐστι πόλεμον ἔχειν πρὸς τὸν Θεόν. Καὶ πῶς

* [ A. εἰργασμένον. ]
* Sic Mss, Editi vero ἀλλ᾽ ἕνα, minus. recte, [ Supra

À. ἀλλ᾽ ἐξ αὐθεντίας τῶν 8. ]

AD ROM.

ὅθι

nore quem ἃ Deo aeceperat; ne auditor diceret,
Et quid hoc ad nos? ille namque est qui. jusufi-
catus est: nos ille. prope patriarcham collocat.
Tanta est spiritualium. verborum. vis. Nam eum
qui ex gentibus, qui recens accesserit, qui nihil
€ fecerit, non modo nihil minus habere dixit, quam
Judaeus fidelis, sed nec quam patriarcha : imo ve-
ro, si quid admirabile sit dicendum, etiam. multo
magis. Tanta est enim nostra nobilitas, ut illius fi-
des nostrz fidei sit typus. Nec dixit, Si autem illi
reputatum est, verisimile est. ut etiam nobis, ne
id in syllogismum verteret ; sed ex auctoritate di-
vinarum legum loquitur, efficitque ut id to-
tum Scripture sententia sit, Curenim scriptum
est, inquit, nisi ut discamus, quod nos quoque
D àic justificati simus? eidem quippe Deo credidi-
mus pro iisdem rebus, etsi non in iisdem personis.
Cum autem fidem nostram dicit, Dei quoque in-
effabllem benignitatem. dicit, quam semper cir-
cumversat, crucem in medium afferens : quod. et
nunc declaravit his verbis : 25. Qui traditus est
propter peccata nostra, et resurrexit propter
justificationem nostram. Vide quomodo, post-
quam causam mortis dixit, eamdem resurrectionis
causam afferat. Cur, inquit, crucifixus est? Non
E ob proprium peccatum, ut liquet ex resurrectio-
ne, S1 enim peccator erat, quomodo resurrexit? si
resurrexit, palam est non peccatorem. fuisse : si
peccator non fuit, cur crucifixus est? Pro aliis.
ΟῚ pro aliis, omnino resurrexit. Ne diceres enim,
Quomodo tot peccatis obnoxii, possumus | justifi-
cari? ostendit eum, quipeccata omnia delevit;
ut et ex fide Abrahz, per quam 1lle justificatus
(1. 695 et ex fide salutaris passionis, per. quam a
A peccatis liberati sumus, sermonem confirmaret.
Postquam autem ejus mortem dixerat, de re-
surrectione loquitur. Non. enim ideo mortuus est,
utsupplicio obnoxios haberet, οἱ damnatos, sed ut
benefaceret : ideo enim mortuus est et resurrexit,
ut justos efficeret. 1. Justificati ergo ex fide,
pacem habeamus ad Deum per Dominum no-
strum Jesum. Christum. Quid sibi vult. illud,
Pacem habeamus? Quidam ita. explicant : Ne
seditiones moveamus, contendentes ut legem in-
troducamus. Mihi autem videtur de vivendi ra-
D tione nobiscum hic disseri. Quia. enim. ubi plura
de fide disseruerat et de justitia per opera, hanc
adjecit; ne quis putaret haec dicta ignavis occa-

HOMIL. IX.

b τῆς abest ab A. |]
a Morel, τινές φασιν. [ Mox A. εἰσάγειν. ]

Resurre-
tuo Christi
mrobatur.

CAP. v.

$5.

562

sionem fore, ait : Pacem habeamus ; id est, Ne
ultra peccemus, nec ad priora revertamus: hoc
enim est, bellum habere contra Deum. Et quomo-
do, inquies, fieri potest, ut ne ultra peccemus?
Quomodo illud prius fieri potuit? Si enim tot
peccatis obnoxii, ab omnibus per Christum libe-
rati sumus ; multo magis illius ope fet, utin hoc
statu maneamus. Non par enim res est pacem,
quz non erat, accipere, et datam servare; quia
acquisitio facilior est, quam conservatio : atta-
men quod difficilius erat, facile fuit et. in opus
exiit. Ergo id, quod facilius est, nullo negotio

JOANNIS CHRYSOST.

C

perficiemus, si hzreamus ei, qui illa nobis perfecit.
Hic vero non facilitatem tantum mihi indicare vi-
detur, sed etiam id, quod rationabile sit. Si enim
nos debellatos reconciliavit, in reconciliatione per-
sistere par est, et hanc illi vicem rependere, ut
ne videatur ille pravoset ingratos cum Patre recon-
ciliassse. 2. Per ipsum enim, inquit, habuimus
accessum ad. fidem. Si ergo procul positis acces-
sum przbuit, multo magis prope stantes retinebit.

2. Tu vero mihi consideres velim, quomodo
ubique duo illa ponit, et quz ab ipso, et quz a
nobissunt. Sed qua ab ipso, sunt varia et multa
et diversa : nam mortuus est propter nos, recon-
ciliavit nos, adduxit, gratiam dedit ΓΘ
nos vero fidem solam attulimus : ideo ait : n fide in
hancgratiam, in qua stamus. Quam, quzso, gra-
tiam? Quadignamur Dei cognitione, qua ab errore
liberamur, qua veritatem cognoscimus, qua omnia
per baptismum bona consequimur : ad hoc. enim
nobis accessum przbuit, ut hec accipiamus dona.
Neque enim fecit tantum, ut peccatorum remis-
sionem obtineremus, sed et ut innumeras conse-
queremur dignitates. Neque hic stetit, sed. etiam
alia promisit, ineffabilia illa mentem et rationem
superantia bona. Ideo utraque posuit. Cum. enim
dicit, Gratiam, prasentia significavit, quae acce-

E

pimus; cum autem dicit : £t. gloriamur in spe
glorie Dei, futura revelavit omnia. Ac bene di-
xit, /n qua stamus. Talis quippe est gratia Dei;
finem non habet, non novit terminum, sed ad
majora semper procedit : quod apud homines non
est. Exempli causa : accepit quis principatum et
gloriam et potentiam, sed non in hac perpetuo 515
stetit, verum cito ab illa excidit; atque etiamsi ἃ
nemo auferat, mors superveniens omnino tollet.
Quz vero Dei sunt, non talia : non enim homo,

* [ Subjieit A. εἰς τὴν p ἀριν ταὐτην. ]

.1

b [ κατηλλάγη μόνον À

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

δυνατὸν, rad τὸ μηκχέτι τ ; Πῶς τὸ es
τερον ἐγένετο δυνατόν: Εἰ γὰρ, τοσούτων ὄντες ὑπεύ-
θυνοι, πάντων ἀπηλλάγημεν διὰ τοῦ Χριστοῦ, πολλῷ
μᾶλλον ἐν οἷς ἐσμεν μεῖναι δι’ αὐτοῦ δυνησόμεθα. Οὐ
γάρ ἐστιν ἴσον μὴ οὖσαν εἰρήνην λαδεῖν, χαὶ δοθεῖσαν
κατασχεῖν, ἐπειδήπερ ἣ χτῆσις τῆς φυλαχῆς χαλεπώ-
τερον " ἀλλ᾽ ὅμιως γέγονε τὸ χαλεπώτερον εὔχολον, xat
εἰς ἔργον ἐξέδη. Οὐχοῦν ἔσται xoa τὸ εὐχολώτερον
ἡἣμῖν εὐχατόρθωτον, ἂν ἐχώμεθα τοῦ χαὶ ἐχεῖνα ἡμῖν

2 / 3} Ὁ ᾿ ΕἾ

ἠνυχότος. ᾿Ιϊνταῦθα δὲ οὐ τὸ εὔχολον αἰνίττεσθαί uot

^ LE y CST RS --

δοχεῖ μόνον, ἀλλὰ χαὶ τὸ εὔλογον. Εἰ γὰρ αὐτὸς ἡμᾶς
,

χατήλλαξεν ἐχπ

TrcTr
νῶν

7
τολεκωμένους, εὔλογον μένειν ἐπὶ
τῆς χαταλλαγῆς, καὶ ταύτην ἀποδοῦναι αὐτῷ τὴν
τὶ V el A
ἀμοιδὴν, ἵνα μὴ δόξη σχαιοὺς χαὶ ἀγνώμονας χατηλι
ἐν -“- / PEE ^ 1
λαχέναι τῷ Πατρί. Δι’ αὐτοῦ γὰρ, φησὶ, xo τὴν προσ-
A , c
αγωγὴν ἐσχήχαυεν τῇ πίστει ἢ. Εἰ τοίνυν μαχρὰν
- 24 - - eo^ 31 M ,
ὄντας προσήγαγε; πολλῷ μᾶλλον ἐγγὺς γενομένους
χαθέξει.

. "1 ἸῸΝ M eoe is ALTA
Σὺ δέ μοι σχόπει πῶς πανταχοῦ τὰ δύο τίθησι,
M M , m -

καὶ τὰ παρ᾽ αὐτοῦ χαὶ τὰ ved ἡμῶν. Ἀλλὰ τὰ μὲν

c

αὐτοῦ ποιχίλα xal πολλὰ χαὶ διάφορα. xol γὰῤ ἀπε-
θανε OV ἡμᾶς, xo χατήλλαξεν ἡμᾶς, χαὶ προσήγαγε,
xai χάριν ἔδωχεν ἄφατον .ἡυεῖς δὲ τὴν πίστιν εἰση-
γέγχαμεν μόνον" διό net, Ἔν τῇ πίστει εἰς τὴν χά-
Qv ταύτην, ἐν 7, ἑστήχαμεν. Ποίαν, dim πέ μοι, χάριν;
Τὸ χαταξιωθῆναι τῆς τοῦ Θεοῦ γνώσεως, τὸ τῆς πλά-
vie ἀπαλλαγῆναι, τὸ τὴν ἀλήθειαν ἐπιγνῶναι, τὸ πάν-
τῶν ἐπιτυχεῖν τῶν διὰ τοῦ Brei gane ἀγαθῶν * εἷς

τὰ

“- b M 7
τοῦτο γὰρ ἡμᾶς προσήγαγεν, ἵνα ταῦτα λάδωμεν

δῶρα: οὐδὲ γὰρ ἁπλῶς ἵνα ἁμαρτημάτων ἄφεσις γέ

ρα" οὐδὲ γὰρ ἁπλῶς ἵνα ἁμαρτημάτων ἄφεσις γέ-
AS b M 2 ^ A , 33 42 c M ,

νηται P xot ἀπαλλαγὴ μόνον, ἀλλ᾽ ἵνα χαὶ μυρίων.

ἀπολαύσωμεν ἀξιωμάτων. Καὶ οὐδὲ ἐν τούτοις ἔστη,

ἀλλὰ χαὶ ἕτερα ΓΤ το; τὰ ἀπόῤῥητα ἐχεῖνα χαὲ

γοῦν xal λόγον ὑπερύαίνοντα ἀγαθά. Διόπερ ἀμφό-
E pr ROSE MS ny: A
τερατέθειχε " * τῷ μὲν γὰρ εἰπεῖν, "Tav χάριν, τὰ πα-
T er , e - "d

ρόντα ἐδήλωσεν ἅπερ EM eouev τῷ δὲ εἰπεῖν, Καὶ χαυ-

“χη 33 5 IN e NIE E » κ

χώμεθα ἐπ᾽ ἐλπίδι τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ, τὰ μέλλοντα

ἐξεχάλυψεν ἅπαντα. Καὶ καλῶς εἶπεν, Ἔν ἣ ἑστήχα-

μεν. Τοιαύτη γὰρ ἣ τοῦ Θεοῦ χάρις" οὐχ ἔχει τέλος,
, 355. / 233 λ E - je i y sos MET:

οὐχ oióe πέρας, ἀλλὰ xoi ἐπὶ μείζονα ἀεὶ προέισιν *

d z ;

ὅπερ ἐπ᾽ ἀνθρώπων οὐχ ἔνι. Οἷόν τι λέγω * ἔλαδέ τις
ας τὰ 3 ΝΡ M , TEWSCMNIES e 3X

ἀρχὴν xaX δόξαν xa δυναστείαν, ἀλλ᾽ οὐχ ἕστηχεν ἐπὶ

, ^ T ue 2* M y 25. c I , *

ταύτης διηνεχῶς, ἀλλὰ ταχέως αὐτῆς ἐχπίπτει, κἂν
M 9 3

μὴ ἄνθρωπος ἀφέληται, θάνατος ἐπελθὼν ἀψόιρήσε:

, rV ἂχ
ται πάντως. Τὰ δὲ τοῦ Θεοῦ οὗ τοιαῦτα * οὔτε γὰρ dv-

* Mss, τῷ μὲν.... τῷ 02, melius quam Editi τὸ μὲν...

-

τὸ CE.

IN EPIST.

^ P] , 7 ,
ὕρωπος, οὐ χρόνος, οὐ περίστασις πραγμάτων, οὐκ
Y “ον ^ -
αὐτὸς ὃ διάδολος, οὐχ ὃ θάνατος ἐπελθὼν ἐχύαλεῖν
7 8 ο ^ ͵7 e »cd , / ,
αὐτῶν ἡμᾶς βυγήσεξρι s ἀλλ᾽ ὅταν ἀποθάνωμεν, τότε

' , 5.
ἀχριθέστερον αὖτ ὰ χκατέχο χαι πλειόνων «et

εν
LI
- - Lá
pee: ἀπολαύομεν. “Ὥστε εἰ yt fiios τοῖς μέλ-
λουσιν, ἀπὸ τῶν mandi xal ὧν £Aa6sc ἤδη, χαὶ
7 ,
ἐχείνοις πίστευε. Διὰ γὰρ τοῦτο εἶπε, Καὶ χαυχώμεθα
* Dh D τω ei A
ἐπ᾽ ἐλπίδι τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ, ἵνα μάθης οἵαν Ψυχὴν
M M ΕΣ DES 505 M € M - bb /
τὸν πιστὸν ἔχειν δεῖ. Οὐδὲ γὰρ ὑπὲρ τῶν δεδομένων
5 c ^ 7
μόνον, ἀλλὰ xcd ὑπὲρ τῶν βελλόντίν ὡς δεδομένων
πεπληροφορῆσθα! χρή" παυχᾶται γάρ τις ἐπὶ τοῖς ἤδη
περ σχεθεῖοιν: Ἐπεὶ οὖν χαὶ ἢ τῶν μελλόντων ἐλπὶς
οὕτω βεθαία καὶ σαφὴς, ὡς ἣ τῶν δεδομένων, καὶ ἐπ’
3 , M H PN d [7] Τόν: Διὶ τ» ὶ
ἐχείνη, φησὶν, ὁμοίως χαυχώμεθα διὰ τοῦτο χα
δόξαν αὐτὰ ἐκάλεσεν. Ei γὰρ εἰς τὴν τοῦ Θεοῦ συντε-
- 3 , MI Y NIA c
λεῖ δόξαν, πάντως ἐχδήσεται, εἰ xal μὴ OV ἡμᾶς,
c M Lá
ἀλλὰ δι᾽ αὐτόν. Καὶ τί λέγω, φησὶν, ὅτι τὰ μέλλοντα
1 5 Y /
ἀγαθὰ ἀξια καυχήσεως; Αὐτὰ μὲν οὖν τὰ παρόντα
- - * E
xax ἱκανὰ ἡμᾶς καλλωπίσαι, καὶ ποιῆσαι * ἐν αὐτοῖς
/ i
ἐναβρύνεδθαι * διὸ χαὶ ἐπήγαγεν - Οὐ μόνον δὲ, ἀλλὰ
χαὶ oua ἐν ταῖς estu ᾿Εννόησον τοίνυν
ἡλίκα τὰ μέλλοντα, ὅταν xat ἐπὶ τοῖς δοκοῦσιν εἶναι
λυπηροῖς μέγα φρονῶμεν. “Γοσαύτη f; τοῦ Θεοῦ δωρεὰ,
Xo e δ δ Mae iD INA LEN LN Y Ac
καὶ οὕτως οὐδὲν * αὐτῆς ἀηδές. Lomi μὲν γὰρ τῶν ἔξω-
ΩΣ ,
θεν πραγμάτων ot μὲν ἀγῶνες πόνον ἔχουσι xat ὀδύ-
A , € SV , à M »
NN xat EROURGID AS ot δὲ σεεφανος χαὶ τὰ ἔπαθλα
τὴν ἡδονὴν rdi ἐνταῦθα δὲ οὖχ οὕτως, ἀλλὰ

τῶν ἐπάθλων τὰ παλαίσματα οὐχ ἧττον ἡμῖν ἡδίω.
M

L

Ἐπειδὴ ἼΣΟΙ πολλοὶ μὲν οἵ πειρασμοὶ τότε ἦσαν, ἡ ὃ
ὰ P3!

βασιλεία ἐν ἐλπίσι, καὶ τὰ μέν δεινὰ ἐν χερσὶ, τ

(.

στὰ ἐν προσδοχία, τοῦτο δὲ τοὺς ἀσθενεστέρους
χρηστ προ E ὁ δὲ τὸ 0 ο

575 ^ ^ cT , y^" NN , € ^
ἐξέλυσε, xal πρὸ τῶν στεφάνων ἤδη δίδωσιν αὐτοῖς τὰ
βραδεῖα, λέγων ὅτι καὶ ἐν ταῖς θλίψεσι δεῖ χαυχᾶ--
σθαι. Καὶ οὐχ εἶπε, δεῖ χαυγχᾶσθαι ὑμᾶς, ἀλλὰ, Καυ-

, - c
χώμεθα, φησὶν, ἡμεῖς, ἐν τῷ οἰκείῳ προσώπῳ; πήρας.

͵
5Ὁ 7

νεσιν εἰσάγων. Εἶτα ἐπειδὴ ἐδόχει ξένον εἶναι xal

-

Σιν. Ν 2 , zi N
παράδοξον τὸ εἰρημένον, εἰ τὸν λιμῷ παλαίοντα, xal
L3 , ^
ἐν ἁλύσει xat ἐν βασάνοις ὄντα, καὶ ὑόριζόμενον xal
- ^ , cT - ,ὔ M
ὀνειδιζόμενον χαυχᾶσθαι δεῖ, χατασχευάζει λοιπὸν
3-47 VON NM - ci y4- ͵ f

αὐτό" χαὶ τὸ δὴ μεῖζον, ὅτι ἄξια χαυχήσεως elvat φη-
329-91 ὦ - M , , 2^ V A (5

σιν, οὐ Ot ἐχεῖνα τὰ μέλλοντα μόνον, ἀλλὰ xoi δι
S. IY N d aesti» 1 ' sid [nu ς ' € Xt
αὐτὰ τὰ παρόντα * χαὶ γὰρ αὖταὶ xa0' ἑαυτὰς at θλί-

m y
ψεις ἀγαθὸν πρᾶγμά ἐστι. Τίνος ἕνεχεν; Ὅτι cic
3 ^ "d Rs AK ῃ 2)
ὑπομονὴν ἀλείφουσι. Διόπ περ εἰπὼν, Καυχώμεθα ἐν

ταῖς θλίψεσι, χαὶ τὴν αἰτίαν προσέθηχε, λέγων Εἰ-
,

^ e €
δότες, ὅτι fj
Y A ,ὔ , c 2 VPE. /

ty τὴν φιλονειχίαν Παύλου, πῶς εἰς τὸ ἐναντίον πε-

"^ on * d ,
θλῖψις ὑπομονὴν χατεργάζεται. “Ὅρα πά-

οιτρέπει τὸν λόγον. ᾿Επειδὴ γὰρ αἱ θλίψεις μάλιστα
ἀπαγορεύειν ἐποίουν ὑπὲρ τῶν μιελλόντων αὐτοὺς, καὶ

* [ καὶ ἐπ᾽ αὐτοῖς À. et marg. Savil.]

AD ROM,

C

D

565
non tempus, non rerum conditio, non ipse diabo-
lus, non mors adveniens, ab 115 nos depellere po-
terit; sed quando morimur, tunc illa firmius tcne-
mus, etin progressu semper pluribus fruimur.
Quapropter, si non credis futuris, a presentibus
et ab iis, quie Jam accepisti, crede illis. Ideo eniin
ait : Et gloriamur in spe glorie Dei, ut discas,
quam oporteat esse fidelis hominis animam. Ne-
que enim de datis tantum, sed etiam. de 115, quoe
danda sunt, ac si jam data essent, certiorem esse
oportet: gloriatur enim. quis super iis, quz jam

HOMIL. IX.

- accepit. Quia igitur et futurorum spes ita firma

et explorata est, ut eorum quz jam data sunt;
Et in illa similiter, inquit, gloriamur : ideoque
illa gloriam vocavit. $1 enim ad Dei gloriam con-
ferant, omnino evenient ; etsi non propter nos,
propter ipsum tamen. Et quid dico, inquies, fu-
tura bona digna esse, ut. ob ea gloriemur? Ipsa
quoque pr:esentia mala satis sint, ut deiis nos con-
gratulari oporteat : ideo subjunxit : 5. JVon so-
lum autem, sed. et gloriamur in tribulationi-
bus. Cogita igitur quanta. sint futura, quando de
115, quz tristia esse videntur, altum. sapimus :
tantum est Dei donum, et sic in illo nihil. ingra-
tum est. In rebus namque exterioribus certamina
laborem habent, dolorem et miseriam; coronx
vero et przmia in voluptatem conjiciunt : hic vero
non sic, sed certamina non minorem quam prz-
mia voluptatem afferunt. Quia enim. multze tunc
erant tentationes, regnum autem in spe erat, ct
graviora pre manibus, bona autem in exspecta-
tione; hoc autem infirmiores frangebat : ideo an-
te coronas jam illis premia. largitur, dicens opor-
tere in tribulationibus gloriari. Nec dixit, Opor -
let vos gloriari; sed, «Nos gloriamur, inquit, in
propria persona. adhortationem inducens. Deinde
quia dictum illud novum inopinatumque esse vi-
debatur, quod cum fame luctantem, cum catenis,
cum tormentis, cum contumeliis et opprobriis glo-
riari oporteret, illud demum probat ; quodque ma-
jus est, haec. gloriatione digna dicit, non tantum
propter illa futura, sed propter praesentia : nam
ipse per sese tribulationes. bone sunt. Quare?
Quia ad patientiam excitant. Quapropter cum di-
xisset, Gloriamur in tribulationibus, causam
adjecit dicens : Scientes, quod tribulatio patien-
tam operatur. Vide rursum contentionem Pau-
li, quomodo in contrarium sermonem vertit. Quia
enim tribulationes efficiebant, ut illi animum de-

^ [ Iidem ἐν αὐτοῖς. ]

Cerlamina
pro Christo
voluptatem
afferunt.

504 5. JOANNIS CHRYSOST.

sponderent circa futura, et desperarent, dicit
propter illas ipsas fidendum, nec de futuris. de-
sperandum esse. Tribulatio enim patientiam
operatur, inquit, 4. patientia vero probatio-
nem, probatio vero spem, 5. spes autem non
confundit. Non modo enim tribulationes spem
hujusmodi non tollunt, sed etiam adstruunt.. Ante
futura enim. magnum fructum tribulatio habet,
nempe patientiam, et quod probatum faciat eum,
qui tentatur. Confert autem etiam aliquid ad fu-
tura :facit enim, ut spes in nobis vireat. Nihil
quippe ita apparat ad bene sperandum, ut bona
conscientia.

5. Nemo itaque eorum , qui probe vixerunt, de
futuris desperat ; ut et multi qui bonam vitam non
curant, mala gravati conscientia, neque judicium
neque retributionem esse vellent. Quid ergo? an in
spe nobis bona sunt ? In spe certe ; sed non humana,
quz cadit et szpe sperantem pudefacit , illoa quo
prosidium sperabatur vel mortuo, vel vivente
quidem, sed mutato animo. Verum nostra non
sunt talia ; sed firma semper et immota spes est.
Qui enim promisit, semper vivit; nos vero , qui
bonis illis fruemur, etsi moriamur, at resurge-
mus : et nihil omnino est, quod nos confundere
possit , ut qui frustra et temere fluxam spem am-
plexi simus. Cum ergo his dictis ab omni prorsus
dubitatione illos liberasset, hic non sistit gradum,
sed futura rursum inducit , gnarus infirmiores ,
qui prasentia querunt , neque his contentos esse.
Illis autem futuris fidem facit per ea, quz jam
data sunt. Ne quis enim dicat : Quid ergo , si no-
bis nolit Deus gratificari? quod enim possit et
maneat et vivat omnes scimus : unde vero scimus
quod etiam volet? Ab iis, qua facta sunt. Qua-
nam facta sunt? Amor ille, quem circa nos exhi-
buit. Quid fecit, inquies ? Spiritum sanctum dedit.
Quapropter cum dixisset, Spes non confundit ,
hujus rei demonstrationem. addidit , dicens :
Quia gratia Dei diffusa est in cordibus
nostris. Non dixit, Data, est, sed , Diffu-
sa est in cordibus nostris, largitatem. indi-

DonumSpi- cans. Quod enim maximum erat donum, hoc
D nene dedit; non calum, terram et mare , sed quod his
omnium. Omnibus pretiosius erat , angelos ex hominibus ,
filios Dei et fratres Christi fecit. Quid. hoc. est?
Spiritus sanctus. Nisi autem vellet nos post labo-
res magnis donare coronis , non ante labores tot

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

, , , / * M
εἰς ἀπόγνωσιν ἐνέθαλλον, λέγει ὅτι δι’ αὐτὰς μὲν οὖν
PET YR LA yr M A L4 ' ,
ταύτας χρὴ θαῤῥεῖν, xot μὴ ἀπογινώσχειν τὰ μέλ-

λοντα. Ἢ γὰρ θλῖψις C 5 Té Ὶ

514 λοντα. Ἢ γὰρ θλῖψις ὑπομονὴν κατεργάζεται, φησὶν;
^N S M e

A ἣ δὲ ὑπομονὴ δοχιμιὴν, f; δὲ δοχιμιὴ ἐλπίδα, ἣ δὲ ἐλπὶς

, ΡΞ 7 M , 2 ERE
οὐ χαταισχύνει. Οὐ γὰρ μόνον οὐχ ἀγαιρετιχαὶ τῆς
, 2 I"
τοιαύτης ἐλπίδος αἱ θλίψεις, ἀλλὰ xat κατασχευαστι-
xat. Est μὲν γὰρ xai πρὸ τῶν μελλό ἔγιστον
cat. ἼἜχει μὲν γὰρ x go τῶν μελλόντων μέγιστον
^ Y EL E z
χαρπὸν τὴν ὑπομονὴν ἣ θλῖψις, καὶ τὸ δόκιμον ποιεῖν
M , - *
τὸν πειραζόμενον * συντελεῖ δέ τι χαὶ πρὸς τὰ μέλ-
M M H - -
λοντα΄ τὴν γὰρ ἐλπίδα ἀχμάζειν ἐν uiv ποιεῖ. Οὐδὲν
b Ω Y ;
γὰρ οὕτω χρηστὰ ἐλπίζειν παρασχευάζει, ὡς ἀγαθὸν
συνειδός.

95wU τ Ὸ7ὦὖνοῷ — -
Οὐδεὶς γοῦν τῶν ὀρθῶς βεδιωχότων ἀπιστεῖ περὶ
em , y] S. e ^

τῶν μελλόντων, ὥσπερ οὖν τῶν ἠμελημένων πολλοὶ

— ,
D πονηρῷ πιεζόμενοι συνειδότι οὐδὲ κρίσιν οὐδὲ dvcloo-

σιν εἶναι βούλονται. Ft οὖν ; ἐν ἐλπίσιν ἡμῖν τὰ ἀγαθά ;
Ἔν ἐλπίσι μὲν, ἀλλ᾽ οὐκ ἀνθρωπίναις, αἵ διαπίπτουσι
xa χαταισχύνουσι πολλάκις τὸν ἐλπίσαντα, τοῦ προσδο-
χηθέντος προΐστασθαι τελευτήσαντος, ἢ ζῶντος μετα-
δληθέντος. Ἀλλ᾽ οὐ τὰ ἡμέτερα τοιαῦτα, ἀλλὰ βεδαία
xo ἀκίνητος f, ἐλπίς. Ὃ γὰρ ἐπαγγειλάμενος ἀεὶ ζῆ,
ἡμεῖς ἴτε οἱ μέλλοντες αὐτῶν ἀπολαύσεσθαι, x&v ἀπο-
θάνωμεν, ἀναστησόμεθα πάλιν, καὶ οὐδὲν ὅλως ἐστὶν
ὃ δύναται ἡμᾶς χαταισγῦναι, ὡς εἰχῇ καὶ μάτην χαὶ

C ἐπὶ σαθραῖς ἐπαρθέντας ἐλπίσιν. ᾿Ἀπαλλαάξας τοίνυν

AN € - , 7 € / ^M , od
αὐτοὺς ἱκανῶς ἀυσφισδητήσεως ἁπάσης διὰ τούτων τῶν
ΓΞ / - PT! x 22 c /
δημάτων, οὐχ ἵστησι ? μέχρι τῶν παρόντων τὸν Àó-

5 N M M L4 Ἃ
γον, ἀλλὰ χαὶ τὰ μέλλοντα πάλιν ἐπάγει, εἰδὼς τοὺς

ΕῚ /, M M e
ἀσθενεστέρους xat τὰ παρόντα ζητοῦντας, χαὶ οὐχ
» , Z LAN AW ο
ἀρχουμένους τούτοις. Καὶ πιστοῦται αὐτὰ ἀπὸ τῶν
ἴδον, ὁ ὃς Aw σ Y 7 *
ἤδη δοθέντων. Ἵνα γὰρ μή τις λέγη, τί οὖν, εἰ μὴ

7 as S - εἶ J L4 c
βούλεται ἡμῖν χαρίσασθαι ὃ Θεός: ὅτι μὲν γὰρ δύνα-
M , —
ται xa μένει xad ζῇ, πάντες ἴσμεν - πόθεν δὲ, ὅτι xai
, 3 ^ m
βουλήσεται; ᾿Απὸ τῶν ἤδη γεγενημένων. Ποίων γε-

—p Ζς iie T7 - , εἰ S AA c , deg hz
γενημένων ; Τῆς ἀγάπης, ἣν περὶ ἡμᾶς ἐπεδείξατο.
rp , ἐν D v À
Τὶ ποιήσας, φησί; Πνεῦμα ἅγιον δούς. Διόπερ εἰπὼν,

€ M
Ὁ *H ἐλπὶς οὐ καταισχύνει, ἐπήγαγε τὴν ἀπόδειξιν τού-

, [:/ ΕῚ , τὦ τ P
του, λέγων, Ὅτι ἣ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ ἐχχέχυται ἐν ταῖς
,ὕ c 5 ἊΝ ey PES -
χαρδίχις ἡμῶν. Καὶ οὐχ εἶπε, δέδοται, ἀλλ᾽, "Exx£-

RJ - M, D ^
χυται ἐν ταῖς χαρδίαις ἡμῶν, τὸ δαψιλὲς ἐμφαίνων.
“0 EAM 7 - 3. c c NM ΕἸ ΕἸ Χ
γὰρ μέγιστον ἦν δῶρον, τοῦτο ἔδωχεν, οὐκ οὐρανὸν
1 τω SENS J^ ; LEY , c , ,
χαὶ γὴν xai θάλατταν, ἀλλ᾽ ὃ τούτων ἁπάντων τιμιὼ-
Y $$ 5 L ; , —T
τερον ἦν, xoi ἀγγέλους ἐξ ἀνθρώπων, χαὶ υἱοὺς Θεοῦ
δὴ 3^ M D 7 c ^
καὶ ἀδελφοὺς τοῦ Χριστοῦ χατεσχεύαζε. Τί δέ ἐστι
e rp τ Δ τα " -
“τοῦτο; Τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον. Εἰ δὲ οὐκ ἐδούλετο μὲ-
΄ Clos M NY /
γάλοις ἡμᾶς μετὰ τοὺς πόνους στεφάνοις δωρήσασθαι,
- E Y . , e» " , εν
οὐκ ἂν πρὸ τῶν πόνων τοσαῦτα ἔδωχεν ἀγαθά νῦν δὲ

bona dedisset : nunc vero amoris sul fervorem per E τὸ θερμὸν αὐτοῦ τῆς ἀγάπης δείχνυται ἐντεῦθεν, ὅτι

* [τὸ addidimus e Cod. A. Savilius ἡμεῖς δέ. Idem
in marg. habet v. l. 4 τε pro ὁ 727. Mox A. ἀπολαῦσαι.

a Mss. [et À.] μέχρι τοῦ παρόντος.

IN EPIST.

οὐχ ἠρέμα χαὶ xarà μιχρὸν ἡμᾶς ἐτίμησεν, ἀλλ᾽
ἀθρόον τὴν πηγὴν τῶν ἀγαθῶν ἐξέχεε, xoi ταῦτα
πρὸ τῶν ἀγώνων. Ὥστε χἂν μὴ σφόδρα ἧς ἄξιος, μὴ
ἀπογίνωσχε, ἔχων μεγάλην συνήγορον τοῦ διχάζοντος
τὴν ἀγάπην. Διὰ γὰρ τοῦτο xo αὐτὸς εἰπὼν, Ἢ ἐλπὶς
οὐ χαταισχύνει, οὗ τοῖς ἡμετέροις κατορθώμασιν,
ἀλλὰ τῇ ἀγάπῃ τοῦ Θεοῦ τὸ πᾶν ἀνέθηκεν. Εἰπὼν δὲ
οὗ Πνεύματος τὴν δόσιν, μεταύδαίνει πάλιν λοιπὸν

τι Te 6 Χριστὸς,

PES. ' , E »
πὶ τὸν σταυρὸν, λέγων οὕτως *

A 3,

ὄντων ἡμῶν ἀσθενῶν, xac καιρὸν ὑπὲρ ἀσεύῶν ἀπέ-
θανε. Μόλις γὰρ He δικαίου τις ἀποθανεῖται * ὑπὲρ
γὰρ τοῦ A ee τάχα τις καὶ τολμᾷ ἀποθανεῖν. Xuv-
δὲ τὴν ἑαυτοῦ ἀγάπην εἰς ἡμᾶς ὃ Θεός. Ὃ δὲ

εἰ γὰρ ὑπὲρ ἀνδρὸς ἐναρέτου

ίστησι
I κὰν δ -
λέγει, τοιοῦτόν ἐστιν"
- , τ
οὐκ ἂν ἕλοιτό τις ταχέως ἀποθανεῖν, ἐννόησον τοῦ Δε-
/ Y d Tec 2 2 τ
σπότου σου τὴν ἀγάπην, ὅταν μὴ ὑπὲρ ἐναρέτων αὖ-
E - D - S
τὸς, ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἁμαρτωλῶν χαὶ ἐχθρῶν φαίνηται
΄, Ij Y c 7 OA 2
σταυρωθείς * ὅπερ καὶ μετὰ ταῦτά φησιν - Oct, si,
€ m Ll E -:- M € b E- m , , -
ἁμαρτωλῶν ἡμῶν ὄντων, Χοιστὸς ὑπὲρ ἡμῶν ἀπέθανε,
WEE LS ^ / - 2 - d
πολλῷ οὖν μᾶλλον, δικαιωθέντες νῦν ἐν τῷ αἵματι
τ c M τω b 2 ^
αὐτοῦ, σωθησόμεθα δι’ αὐτοῦ ἀπὸ τῆς ὀργῆς. Ei γὰρ
E e NY € ΄
ἐχθροὶ ὄντες χατηλλάγημεν τῷ Θεῷ διὰ τοῦ θανάτου
m co ERIT - πὰ ,
τοῦ Υἱοῦ αὐτοῦ ] πολλῷ μᾶλλον Ἔν" σω-

* Kai ^

εἶναι τὰ εἰρημένα, οὐχ ἔστι δὲ

δοχεῖ μὲν ων diea

M
τα

,
θησόμεθα ἐν τῇ ζωῇ αὐτοῦ.
m— 9
τῷ μετὰ ἀχ (ριδείας
προσέχοντι. Σκόπει δέ: βούλεται πιστώσασθαι περὶ τῶν
,
μελλόντων αὐτούς" xal πρῶτον μὲν ἀπὸ τῆς τοῦ Ot-
, , A! e
X400 γνώμης ἐντρέπει, εἰπὼν, ὅτι τορι τυ ορήθη
- σ
χἀχεῖνος, Ὅτι ὃ ἐπήγγελται Θεὸς, δυνατός ἐστι καὶ
- € , - , :
ποιῆσαι - ἔπειτα ἀπὸ τῆς χάριτος τῆς δοθείσης, εἶτα
^ -ΡὉ , D
à ἀπὸ τῶν eie ὅτι ἱχαναὶ eic ἐλπίδα ἡμᾶς ἀγα-
γεῖν xa ἀπὸ τοῦ Πνεύματος πάλιν οὗπερ ἐ ἐλάφομεν *
λοιπὸν δὲ χαὶ ἀπὸ τοῦ θανάτου καὶ τῆς ἡμετέρας

^

χαχίας τῇ ἔμπ οσθεν τοῦτο χατασχευά ει, Καὶ δοχεῖ
i D

,
EPIS
σχεται δὲ xoi δύο χαὶ eg x2 πολλῷ 0 πλείονα ὄντα *

ΛΕ ἀντ. x N 35 /
UTE ἔφθην gua ἕν εἰναι τὸ Russe εὗρ

πρῶτον μὲν, ὅτι ἀπέθανε" δεύτερον δὲ, ὅτι ὑπὲρ ἄσε-
66 : , T' d , * e - cu ^
()y* c9lxoy 0£ , ὅτι χατήλλαζεν, ὅτι ἔσωσεν, ὅτι ἐδι-
, ce E] , 35 , e, € 3
χαίϊωσεν, ὅτι ἀθανάτους ἐποίησεν, ὅτι υἱοὺς εἰργάσατο
| , , , E] ' — , ,
xat d es Οὐ τοίνυν ἀπὸ τοῦ θανάτου μόνον
ἰσχυρίζεσθαι χρὴ, φησὶν, ἀλλὰ
ἥμιν διὰ τοῦ θανάτου " καίτοι γε

Y» i. LE ,
χα' do τοῦ ὄοθέντος
5 M , ,
εἰ xxt τεθνήχει μόνον
EM LU ores , y / CIE 3.7
ὕπερ qv τοιούτων στῶν; μέγιστον ἦν δεῖγμα ἀγα-

M ,
πῆς τὸ 78 SU) ape dl 5 ὅταν δὲ φαίνηται χαὶ ἀποῦνή-

σχὼν " δωρούμενος, χαὶ τοιαῦτα τος aia χαὶ
,
τοιούτοις τος πᾶσαν ὑπερδολὴν ἀποχρύπτει τὰ res
,
Top , χαὶ τὸν σφόδ δρα ἀναίσθητον εἰς πίστιν ἄγει.

ἘΠῚ
e

Οὐδὲ γὰρ ἄλλος ἐστὶν ὃ μέλλων σώζειν ἡμᾶς, ἀλλ᾽

* [A. δοχεὶ μὲν οὖν.]
8. [ À. ἀπὸ τῆς θλίψεως... εἰς ἐλπίοας.

AD ROM.

HOMIL. IX. 565

hac indicat, quod non sensim et pedetentim
nos honoraverit, sed fontem bonorum simul de-
derit; et hoc ante certamina. Quapropter, etiamsi
non sis admodum dignus, ne desperes, cum apud
judicem patronum habeas, nempe caritatem. 1deo
ille cum dixisset, Spes non confundit, non o[e-
ribus nostris, sed Dei dilectioni totum retulit.
Postquam Spiritum datum dixit, transit rursus
ad crucem , sic dicens : 6. Zdhuc enim Chri-
εἷς 5045, cum infirmi essemus, secundum tempus
A pro impiis mortuus est. 1. F'ix enim pro justo
quis moritur : nam pro bono forsitan quis au-
deat mori. 9. Commendat autem. caritatem
suam Deus erga nos. ld est: Si enim pro viro
virtute. przdito, nemo forte mori velit, cogita
Domini tui dilectionem , qui non pro virtute prz-
ditis , sed pro peccator ibus et inimicis crucifixus
visus est; id quod. etiam postea dieit : Quia si ,
cum nos pU βαφο δῦ essemus , 9. Christus pro
nobis mortuus est ; multo magis nunc justifi-
cati in sanguine ipsius, salvi erimus ab ira per
B ipsum. 10. .$i enim cum inimici essemus, re-
conciliati sumus Deo per mortem Fili ejus,
multo magis reconciliati salvi erimus in vita
ipsius. Hzc dicta repetita videntur , non sunt ta-
men , si quis attente consideret. Considera autem :
vult illis fidem facere de futuris : et primo a justi
sententia illos pudefacit , cum dicit, Adhuc certior
factus est ille, quia quod promisit Deus potest
exsequi ; deinde a gratia data; postea a tribula-
tionibus, quia possunt 1llze nos in spem inducere ;
àc rursum a Spiritu , quem accepimus , demum-
C que a morte et a pristina nequitia nostra illud
probat. Et videtur quidem , ut dixi , unum idem-
que esse quod dicitur , sed duo et tria et multo
plura reperiuntur : primum , quod mortuus sit ;
secundum , quod pro impiis; tertium, quod recon-
ciliaverit , salutem dederit , justificaverit , im-
mortales reddiderit , quod filios et heredes
fecerit. Non igitur a morte tantum corroborari
oportet, ait, sed etiam a dono per mortem nobis
collato: quamquam , 51 mortuus esset tantum pro
nobis qui tales sumus , maximum amoris argu-
D mentum esset, id quod factum est; cum autem
constet illum morientem dona , et tanta dona lar-
gitum esse, talibus hominibus , omnem hyperbo-
len superant ea, qu facta sunt, et vel stupidis-
simum ad fidem deducant. Neque enim alius sa-

b f zai ante 2op. addunt A. et marg. Sav.]

Psal.
20.

I02.

566

lutem nobis daturus est, quam is, qui nos pecca-
tores sic amavit, ut et seipsum traderet. Viden'
quantam locus hic probationem afferat ad spem
futurorum adstruendam? Antehac enim duo nobis
erant ad salutem difficilia: quod peccatores esse-
mus, et quod per mortem Domini salutem conse-
qui oporteret : quod creditu difficile erat ante-
quam fieret, multaque opus habebat caritate ut fie-
ret. Nunc vero, postquam hzc evencre , reliqua
faciliora sunt. Etenim amici facti sumüs , nec ul-
tra morte opus est. Qui igitur inimicis ita peper-
cit, ut Filio suo non parceret, nunc amicis non
patrocinabitur, cum jam nulla sit necessitas ut
Filius tradatur ? Vel enim quis salutem non affert,
quod non velit; vel quod sape, etiamsi velit,
non possit: neutrum vero possit de Deo dici.
Nam quod voluerit, inde liquet, quod Filium
suum tradiderit; quod vero possit, etiam de-
monstravit , quando peccatores justificavit. Quid
igitur prohibet, quominus nos futura consequa-
mur ? Nihil. Deinde rursus, ne peccatores, inimi-
cos infirmos, impios audiens, pudore afficiaris
et erubescas, audi quid dicat : 11. /Voz solum au-
tem , sed et gloriamur in Deo per Dominum
nostrum. Jesum. Christum , per quem nunc
reconciliationem. accepimus. Quid est illud ,
JYon solum. autem ? Non solum salutem conse-
quuti sumus, inquit, sed ctiam de hoc ipso glo-
riamur, de quo quispiam putaverit nos erubescere.
Quod autem in tanta nequitia viventes salvi fueri-

S. JOANNIS CHRYSOST.

mus, signum est nos multum diligi ab eo, qui

salvos nosfecit. Non enim. per angelos aut archan-
gelos , sed per Unigenitum salutem nobis contu-
lit. Itaque et quod salutem dederit , et quod tali-
bus dederit, quodque per uspcalin ; neque
modo per Unigenitum , sed per sanguinem ipsius,
id mille nobis eua coronas nectit. Nihil enim
ad gloriam et fiduciam. excitandam ita confert
qnam quod amemur a Deo, et quod illum vicissim
amemus. Hoc angelos splendidos reddit , hoc prin-
cipatus et potestates , hoc regno majus est. Ideo
Paulus hoc przferebat regno : ideo etiam incorpo-
reas potestates beatas dico, quod ament eum et in
omnibus ei obediant. Hinc. igitur illas propheta
mirabatur , dicens : Potentes virtute , facientes
verbum illius : hinc et Seraphinos Isaias celebra-
bat, ac magnam ipsorum virtutem , quod sta-
rent prope cem illam ; id quod db ue ma-
xime signum erat.

' ^
100100 Tzt04.

e [ Sic optime A. Edd. οὐδὲ τὸν
*[A. à

πιτυχεῖν, sine ἐστέ.]

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

E

τ

516

b

[^

ἡμᾶς σωθῆναι, τοὺ c

ἐχεῖνος ὃ

[2 , A '
οὕτω φιλήσας ἁμαρτωλοὺς ὄντας, ὡς χαὶ
[ARS 3.^ e Eis J EJ Y J τ»
ἑαυτὸν ἐχδοῦναι. EiGeg πόσην ἔχει τὸ χωρίον τοῦτ'
ΗΝ EH. ' AN m» 2
χατασχευὴν πρὸς τὴν τῶν μελλόντων ἐλπίδα: Πρὸ
Sí Y LE - 7 - / t
μὲν γὰρ τούτου, δύο δύσχολα ἦν πρὸς σωτηρίαν ἡμῖν,
DAS M 3 D φ
τὸ χαὶ ἁμαρτωλοὺς εἶναι, χαὶ διὰ τοῦ θανάτου τοῦ
, Ν- -- Y
Δεσπότου δεῖν σωθῆναι * ὅπερ χαὶ ἀπίθανον ἦν πρὶν ἢ
——u M ANT , — 5
γενέσθαι, xat πολλῆς δεόμενον τῆς ἀγάπης ἵνα γένη-
- M T , S M -»
ται νυνὶ δὲ ἐπειδὴ ταῦτα ἐξέθη , τὰ λειπόμενα εὖχο-
rs. δ ^ M
λώτερα * xx γὰρ φίλοι γεγόναμεν, xoi θανάτου Aot-

Ἂς 9 ΣΑΣ « 7 Ὁ ΕῚ c er ,
πὸν οὐ δεῖ. O τοίνυν τῶν ἐχθρῶν οὕτω φεισάμενος 5
er
ὥστε μὴ φείσασθαι τοῦ παιδὸς, φίλων ὄντων οὐ προ-
στήσεται, ὅτε λοιπὸν “ οὐδὲ τοῦ τὸν Παῖδα ἐχδοῦναι

^

τὸ μὴ
^ A / -
δύνασθαι, xv βουλήταις πολλάχις οὗ σώζει: ὧν οὖ-

ΤᾺ
χρεία; Ἢ γὰρ διὰ τὸ μὴ βούλεσθαί τις, ἢ διὰ

NI 595 9. .. (te "c
ὃὲν ἐστιν εἰπεῖν ἐπὶ τοῦ Θεοῦ, ἐξ ὧν τὸν ΥἹὸ
DN

χεν «(Ὅτι δὲ xad δύναται, καὶ αὐτὸ ὁμοίως ἀπέδε

»
ὄντας ἐδιχαίωσε. Τί οὖν ien τὸ

ὧν δμαρτωλοὺς

χωλύον * ἐστὶ τυχεῖν τῶν μελλόντων ἡμᾶς: Οὐδέν. Εἴτα
ΖᾺ [᾿ M x M 5 -

πάλιν, ἵνα αἡ aperto ἐχθροὺς xal Banus

E]

ἀχούσας χαὶ Gcs6ilc, μέλλης το καὶ ἐρυ-
θριᾶν, ἄχουσον τί φησιν * Οὐ μόνον δὲ, ἀλλὰ xal χαυ-
χώμενοι ἐν τῷ Θεῷ διὰ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χρι-
στοῦ, 9? οὗ νῦν τὴν χαταλλαγὴν ἐλάδομεν. Τί ἐστιν,

EJ , ^ , ,
Οὐ μόνον δέ: Οὐ μόνον ἐσώθημεν, φησὶν, ἀλλὰ xal

c

, ^ D M
χαυχώμεθα δι’ αὐτὸ τοῦτὸ, δι᾿ ὃ νομίζει τις ἡμᾶς

, pe
ἐγχαλύπτεσθαι. Τὸ γὰρ ἐν τοσαύτῃ πονηρία ζῶντας

»

το
? (m.

M A -
iei ΔΙ παρὰ “τοῦ

y. Οὐ γὰρ δι᾽ ἀγγέλων

[n7
TO
2
.8

t -΄

ci
o.
x

(no

γν ,
σωζοντος μέγιστον σημ. στ

-

A 5 ἢ NS - x
ἢ ἀρχαγγελον, ἀλλὰ δι’ αὐτοῦ τοῦ Μονογενοῦς ἔσω-

, ^
σεν. “Ὥστε χαὶ τὸ σῶσαι, χαὶ τὸ τοιουτοὺυς ὄντας σω-

σαι, χαὶ τὸ διὰ τοῦ Μονογενοῦς τοῦτο ποιῆσαι» χαὶ
M M] -» D -» e
οὐδὲ ἁπλῶς διὰ τοῦ Movoysvoüc , ἀλλὰ διὰ τοῦ αἵμα-
as
ι
,

O03 S Y * ? Ὁ, λό i er 1
νους. ύόδεν γὰρ tcov εἰς ὁοζης oov xax! παῤῥησίας

, - ,
τος αὐτοῦ, μυρίους ἡμῖν χαυχήσεως mÀéxet στ

τοῦ φιλεῖσθαι παρὰ τοῦ Θεοῦ χαὶ τοῦ φιλεῖν αὐτὸν τὸν
ἀγαπῶντα. Τοῦτο τοὺς ἀγγέλους ποιεῖ λαμπροὶ
ἀγαπῶντα. Τοῦτο τοὺς ἀγγέλους εἴ λαμπροὺς,
m» M AY x c J,
τοῦτο τὰς ἀρχὰς xai τὰς δυνάμεις, τοῦτο βασιλείας
Iv NN - ' τοι Ww mcs » , c
μεῖζον * διὰ τοῦτο xat Παῦλος πρὸ τῆς βασιλείας τοῦτο
LL M c M M E] ,
ἐτίθει OX τοῦτο χαὶ τὰς ἀσωμάτους μακαρίζω
^ , e ΝΥ ^om M ,
δυνάμεις, ὅτι xat φιλοῦσιν αὐτὸν, χαὶ πάντα ὑπαχού-
ουσιν. Ἐντεῦθεν jio αὐτοὺς xat ὃ προφήτης ἐθαύμαζε,
λέγων Δυνατοὶ ἰσχύι ποιοῦντες τὸν λόγον αὐτοῦ - ἐν-

ce M ^ e*€ τ , M
τεῦθεν xai và X Ἡσαΐας ἀνεχήρυττε, τὴν

μεγάλην αὐτῶν Bluse ἀρετὴν ἐχ τοῦ ἑστάναι
^Y

πλησίον τῆς δόξης ἐχείνης, ὅπερ μεγίστης ἀγάπη

σημεῖον Py.

a Duo Mss. τοῦ σώσαντος. [Item A. qui mos οὐδὲ γόρ.}
b [A. et marg Sovil. zzzi]

IN EPIST.

Ζηλώσωμιεν τοίνυν xol ἡμεῖς τὰς ἄνω δυνάμεις,
καὶ μιὴ μόνον ἐγγὺς τοῦ θρόνου στῆναι σπουδάσωμεν;
ἀλλὰ χαὶ ἔνοικον αὐτὸν ἔχειν τὸν ἐπὶ τοῦ θρόνου χαθή-
μενον. ᾿Εχεῖνος μὲν γὰρ καὶ μισοῦντας ἐφίλησε, χαὶ
φιλῶν διατελεῖ καὶ γὰρ Τὸν ἥλιον ἀνατέλλει ἐπὶ πο-
νηροὺς xol ἀγαθοὺς, καὶ βρέχει ἐπὶ δικαίους xal ἀδί-
χους. Σὺ δὲ φιλοῦντα γοῦν ἀγάπησον " φιλεῖ γάρ. Καὶ
πῶς, φησὶν, ὃ φιλῶν γέενναν xa κόλασιν χαὶ τιμὼ-

“ρίαν ἠπείλησε ; Av αὐτὸ τοῦτο τὸ φιλεῖν * καὶ γὰρ ἐχ-
κόπτων σου τὴν πονηρίαν, καὶ ὥσπερ τινὶ χαλινῷ τῷ
φόδῳ χατέχων σου τὴν ἐπὶ τὰ χείρω ῥύμην, πάντα
ποιεῖ xol πραγματεύεται, καὶ διὰ τῶν χρηστῶν xal
διὰ τῶν λυπηρῶν ἀναστέλλων σε τῆς -ἐπὶ τὰ κάτω
φορᾶς, καὶ πρὸς ἑαυτὸν ἐπανάγων “καὶ ἀπάγων κα-
χίας πάσης, 1j γεέννης ἐστὶ χαλεπωτέρα. Εἰ δὲ γελᾷς
ἐπὶ τοῖς εἰρημένοις, xol μυριάκις ἐν πονηρίᾳ ζῆν
ἐθέλεις, ἢ μκίαν κολάζεσθαι ἡμέραν, θαυμαστὸν οὐδέν"
καὶ γὰρ καὶ τοῦτό σου τῆς ἀτελοῦς γνώμης σημεῖον,
xoi τὴς μέθης χαὶ τῆς ἀνιάτου νόσου " ἐπεὶ καὶ τὰ
παιδία τὰ μικρὰ ὅταν ἴδη τὸν ἰατρὸν 7) πῦρ ἢ τομὴν
ἐπάγοντα, φεύγει xal ἀποπηδδϊ ὀλολύζοντα xai σπα-
ραττόμενα, καὶ μᾶλλον αἱρεῖται διηνεχεῖ σηπεδόνι
σώματος ἐναπολέσθαι, ἢ πρόσχαιρον ὑπομείναντα
πόνον, τῆς μετὰ ταῦτα ἀπολαύειν ὑγείας. Οἱ δὲ νοῦν
ἔχοντες ἴσασιν, ὅτι τὸ νοσεῖν τοῦ τέμνεσθα!: χαλεπώ-
τερον, ὥσπερ οὖν τὸ χαχῶς εἶναι: τοῦ κολάζεσθαι χεῖ-
ρον " τὸ μὲν γὰρ θεραπεύεσθαι xol ὑγιαίνειν ἐστὶ, τὸ
i ἀπόλλυσθαι καὶ ἐν ἀῤῥωστίᾳ εἶναι διηνεχεῖ. Ὅτι

δὲ

M Nolosy Χ E) c ^ , A ^ Y
και τοὺς Ληστας. Quy οτᾶν οιορυττωνται τας πλευρᾶς,

ἀῤῥωστίας ὑγεία βέλτιον, παντί που δῆλον * ἐπεὶ

δαχρύειν ἄξιον, ἄλλ᾽ ὅταν διορύττωσι τοίχους καὶ φο-
νεύωσιν. Εἰ γὰρ βέλτιον ψυχὴ σώματος, ὥσπερ οὖν χαὶ
΄' , 2 / " e / by
βέλτιον, ταύτης ἀπολλυμιένης, μᾶλλον στένειν δίκαιον
3 ον ἢ 3 i M 3 , Y ,
xa ó0ópecÜmi* εἰ δὲ μὴ αἰσθάνοιτο, καὶ ταύτῃ μει-
/ yu - kN "d ὶ M N y, eur Diu J
ζόνως αὐτὴν πενθεῖν * δεῖ. Κα γὰρ τοὺς ἐρῶντας ἀχό-
λαστον ἔρωτα τῶν πυρεττόντων χαλεπῶς μᾶλλον ἐλεεῖν
7 M N , c , P M τὸ
ἄξιον, καὶ τοὺς μεθύοντας τῶν βασανιζομένων. Καὶ εἰ
ο , M AN H e 2, e ,
ταῦτα χαλεπώτερα, φησὶ, διὰ τί μᾶλλον αὐτὰ αἱρού--
.d COMES , LS
μεθα; “Ὅτι πολλοῖς τῶν ἀνθρώπων, κατὰ τὴν παροι-
μίαν, ἀρέσχει τὰ χείρω, xal ταῦτα αἱροῦνται, τὰ
ἀμείνω παρατρέχοντες. Ὅπερ καὶ ἐν ἐδέσμασιν δρᾶν
ἐστι, xal ἐν πολιτείαις καὶ ἐν ζήλοις βίων χαὶ ἐν ἧδο-
- 2 , M 2 z rre) ur M 2
Vis ἀπολαύσει χαὶ ἐν γυναιξὶ xol ἐν οἰκίαις xal ἐν
2 IN Nu ἐσ -— €- XC LEN Lad b € /
ἀνδραπόδοις xa ἐν ἀγροῖς, καὶ ἐπὶ τῶν ἄλλων ἅπάν--
, J M e 5 , A ἢ xy»
τῶν γινόμενον. Τί γὰρ ἥδιον, εἶπέ μοι, γυναιξὶν ἢ ἀῤ-
Best μίγνυσθαι; γυναιξὶν ἢ ἡμιόνοις; Ἂλλ᾽ ὅμως πολ-

λοὺς εὑρήσομεν γυναῖκας μὲν παρατρέχοντας, ἀλόγοις

c Mss. χοὶ ὀπαλλάττων. ltem Α. qui οἱ ἀνάγων pro
ἐπανάγων].
* [A. correctus τὸ xax; εἶναι, Savil. conjecit χαχοὺς
TOM IX.

AD ROM.

Qt

HOMIL. IX.

67

4. Imitemur ergo et nos supernas illas. pote-
states, et non modo prope solium stare curemus,
sed etiam eum, qui 1n solio sedet, in nobis habi-
tantem habere. Ille namque et se odientes amavit,

D et amare perseverat :
super malos et bonos, et pluit super justos et qo
injustos. Tu ergo te amantem ama; te quippe
amat. Et quomodo, inquies, ille qui amat, gcehen-
nam, pcenam et supplicium comminatus est? Ex
eo ipso quod. amet. Nam malitiam rescindens, et
timore tamquam freno tuum coercens ad pejora
impetum, nihil non agit, ut per bona et molesta
pronum tuum ad infima animum retineat, et ad se
reducat et abducat ab omni nequitia, quae. est

E gehenna gravior. Quod si de jam dictis rideas, et
omnino malis in nequitia vivere, quam uno affligi
die, nihil mirum : nam. hoc imperfecti animi tui
signum est, et ebrietatis insanabilisque. morbi.
Nam et pueruli cum vident medicum ignem vel
sectionem inducentem , fugiunt et resiliunt, eju-
lantes et sese lacerantes, maluntque in perpetua
corporis purulentia perire, quam temporaneum
sustinendo dolorem, sanitatem postea assequi, At
qui mente valent, sciunt gravius esse zegrotare,
quam aliqua sectione affici, quemadmodum etiam
improbum esse pejus est, quam puniri : hoc enim

517 €5t curari et postea bene valere, illud vero perire

A et in perpetua aegritudine versari. Quod autem
bona valetudo :gritudini sit przferenda, nemini
non notum est : quandoquidem et fures, non
quando ipsorum latera perfodiuntur, sed. quando
muros perfodiunt et occidunt, lacrymis digni sunt.
Si enim melior est anima corpore, ut revera melior
est; illa mortua magis lugendum et gemendum
est : quod si illa minime sentiat, ideo magis lu-
genda est. Nam qui impuro amore amant, magis
sunt deplorandi , quam ii qui febri laborant; simi-
literque ebriosi magis, quam ii qui tormentis ap-

B plicantur. At si illa graviora, inquies, cur potius
illa eligimus? Quia plerisque hominibus secun-
dum proverbium pejora placent, illaque diligunt,
meliora pratermittentes. Id quod etiam in cibis
videre est, atque in vitz institutis, in emulatione,
et in voluptatibus, in mulieribus, in domibus, in
mancipiis, in agris, in aliisque omnibus. Utrum
enim dulcius, queso te, cum feminis an cum
masculis congredi, cum feminis an cum mulabus ?

vel xaxóv.]
* [δίκαιον À. et marg. Savil.]

40

elenim. Solem oriri facit Matth. 5.

568 z-

Attamen multos invenimus, qui cum brutis coeunt,
et masculorum corpora deturpant : quamquam ea,
qua secundum naturam sunt, iis, qu: contra na-
turam, suaviora sint. Attamen multi sunt, qui risu
digna, injucunda, et supplicium habentia, ut
suavia persequuntur. Illis enim hzc suavia viden-

JOANNIS CHRYSOST.

C

Sapplicium tur esse, inquies. At hac ipsa de causa miseri sunt,
non malum
quomodo,

quod suavia putent ea esse, quze minime suavia
sunt. Sic etiam supplicium peccato deterius esse
putant. At non sic est, sed contrarium omnino.
Nam si supplicium peccatis inflictum malum es-
set, Deus malis mala non addidisset, neque illos
pejores reddere voluisset : qui enim omnia facit,
ut malitiam exstinguat , non illam augeret. Ergo
non malum est delinquenti quod puniatur, sed
eidem malum est, si non puniatur; ut zgrotanti
malum, si non curetur. Nihil enim ita malum est
ut absurda concupiscentia : cum absurdum dico,
de deliciis loquor, de gloria intempestiva, de prin-
cipatus amore, deque omnibus uno verbo, quo-
rum necessitas nulla est. Nam qui talis est, qui
mollem et solutam. vitam agit, videtur quidem
omnium felicissimus esse, sed est omnium miser-
rimus : qui molestas et duras dominas inducit in
animam suam. Ideo laboriosam nobis Deus hanc
vitam reddidit, ut nos a tali servitute liberaret,
et in puram libertatem. adduceret : ideo suppli-
cium comminatus est, et vitam nostram laborum
consortem fecit, mollitiem constringens, Sic Judi
cum luto et lateritio operi adstricti essent, man-
sueti erant, Deumque frequenter invocabant;
postquam autem libertatem adepti sunt, murmu-
ravere, et Deum irritaverunt, sexcentisque se malis »
involverunt. Quid. igitur dixeris, inquies, de lis,
quos szepe zerumna transversos egit? Illud non ex
&rumna provenisse, sed ex illorum infirmitate.
Neque enim, si quis stomacho laborans, non ad-
mittat acre pharmacum vim purgandi habens , sed
etiam ab illo atteratur, non id pharmaco tribue-
mus, sed membri infirmitati : quemadmodum et
hic imbecillitatem. animi. Nam qui ab arumna
subvertitur, id. multo magis ἃ desidia patietur :
si enim is vinctus cadit (hoc quippe zrumna est),
multo magis solutus ceciderit ; si constrictus sub-

E

b

Xvumne Véertitur, multo magis relaxatus. Et quomodo, in-

cum
Dei
dz.

laude

feren-

quies, potero non subverti, si adsit aerumna? Si
cogites te, velis nolis, illam laturum esse; sed si
cum gratiarum actione, magnum quidpiam te lu-
craturum esse; sin invitus, mcerens et blasphema

ἃ Morel. τὸν οὕτως ἔχοντα.

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

»

δὲ ν r4 ᾿ Y 2£4 , ΕἸ δ y V
& μιγνυμένους, xot ἀῤῥένων σώμασιν ἐνυδρίζοντας,
, M Y , ΩΣ ὃ ΝΠ, ^NSN
καίτοι tà χατὰ φύσιν τῶν παρὰ φύσιν ἡδίω ἀλλ᾽
« A * Hi p 5055 Ne ^ r
ὅμως εἰσὶ πολλοὶ τὰ χαταγέλαστα xo ἀηδῆ καὶ χόλα-
LA [2 CN Sd 5 , Y «Ὡ7,
σιν ἔχοντα ὡς ἥδέα διώχοντες. ᾿Εχείνοις γὰρ ἡδέα
ES - τὸ 3 ^ ᾿ y ES
ταῦτα εἰναι δοχεῖ, φησίν. ᾿Αλλὰ δι᾿ αὐτὸ μὲν οὖν τοῦτο
EY - E cl 3 δ y 5 JA 2:
ἂν εἰεν ἄθλιοι, ὅτι χαὶ Toca. νομίζουσιν εἶναι τὰ o0
ceNI E) 1 A D Εν , $5 n
ἥδεα. Οὕτω xat τὴν χόλασιν τῆς ἁμαρτίας χείρω τί-
X M 7 , M
θενται- οὐχ ἔστι δὲ, ἀλλὰ τοὐναντίον ἅπαν. Ei γὰρ
bd - » E! ,
χαχὸν ἦν τοῖς ἁμαρτάνουσιν, οὐκ ἂν προσέθηχε xa-
- Ae M 5^5 , 2 - A ΩΝ
χοῖς χαχὰ ὃ Θεὸς, οὐδὲ χείρους ἂν αὐτοὺς ποιῆσαι
- c e τ M
ἐθέλησεν" 6 γὰρ πάντα ποιῶν, ὥστε σδεσθῆναι τὴν
j "À ^ ,
χαχίαν, 00x ἂν αὐτὴν ηὔξησεν. Οὐχ ἄρα «b χολάζε-
τ ro 1 A T EJ
σθαι xaxàv τῷ πλημμελοῦντι, ἀλλὰ * τὸ οὕτως ἔχον -
Y ud c 3 b ἶ 5»c TS. Δ
τα μὴ κολάζεσθαι, ὥσπερ οὖν τὸ τὸν ἀῤῥωστοῦντα μὴ
M ,
θεραπεύεσθαι. Οὐδὲν γὰρ οὕτω χαχὸν ὡς ἐπιθυμία
* M AY - c
ἄτοπος" ἄτοπον δὲ ὅταν εἴπω, xol τὴν τῆς τρυφῆς
ΩΝ L4 c , Y M L4
λέγω, xoi τὴν τῆς δόξης τῆς ἀκαίρου, xol τὴν τῆς
Ac ES Y Y
δυναστείας, xol τὴν ἁπάντων ἁπλῶς τῶν ὑπὲρ τὴν
à c M Y
χρείαν πραγμάτων. Ὃ γὰρ τοιοῦτος ὃ τὸν ὑγρὸν xol
ΕΣ / - ἢ τα τιν , *
διαλελυμένον ζῶν βίον, δοχεῖ μὲν πάντων εἶναι μαχα-
, , NI. » , ^ ,
ριώτερος, πάντων δέ ἐστιν ἀθλιώτερος, δεσποίνας χα-
, D c c Y
Aene xa τυράννους ἐπεισάγων αὐτοῦ τῇ ψυχῆ. Διὰ
m o € bI € - N /, 5 , ,
τοῦτο ἐπίπονον ὃ Θεὸς ἡμῖν τὸν παρόντα ἐποίησε βίον,
[ 3 L €. cm EI ) m m ^ λεί ΣΝ -
ἵνα ἐχείνης ἡμᾶς ἀπαλλάξζη τῆς δουλείας, καὶ εἰς χα-
^ Y e κι , "n
θαρὰν ἐλευθερίαν ἀγάγη " διὰ τοῦτο xa χόλεισιν ἠπεί-
, , e ον τ΄ το» x
λησε, xot πόνους συνεχλήρωσεν ἡμῶν τῇ QT, τὸ
^ 2 / e Ld M e diei NA do.
χαῦνον ἐπισφίγγων. Οὕτω γοῦν xai οἱ Ἰουδαῖοι, ὅτε
ἦν τῷ πηλῷ "καὶ: τῇ δαλινθουργίᾳ 'πθασδεδεγέένοι
μὲν τῷ πηλῷ xol τῇ ογίᾳ προσδεδεμέ
ἘΡ ONU S Y 2.
ἤσαν, Xo ἐπιεικεῖς ἦσαν, xal τὸν Θεὸν ἐχάλουν cuve-
- N24 M
δὲ ἐλευθερίας ἀπήλαυσαν, καὶ ἐγόγγυζον, καὶ
M y. N ,
παρώξυναν τὸν Δεσπότην, xot μυρίοϊς ἑαυτοὺς περιέ-
- al 3. M E y ' CI, ER
πέιρον χαχοῖς. Τί ov, φησὶν, ἂν εἴποις πρὸς τοὺς ὑπὸ

χῶς" ὅτε

, c, 5» --Ὁ΄ ,

θλίψεως περιτραπέντας πολλάχις: Ὅτι οὐ τῆς θλί-

BS enar , S CETT,

Ψεως ἔργον ἣ περιτροπὴ; ἀλλὰτῆς ἀσθενείας τῆς ἐχεί-

Οὐδὲ νὰ Ens uh rd hee ὦ τα ἣ

νων. Οὐδὲ γὰρ; εἴ τις στόμαχον ἄῤῥδωστον ἔχων, μὴ
N E

δέχοιτο πικρὸν φάρμακον δυνάμενον αὐτὸν χαθᾶραι,
3 ΤΕ M E 2e 3 ^ , ν » , »

ἀλλὰ x«t ἐπιτρίόοιτο, οὐ τὸ φάρμαχον αἰτιασόμεθα,

55e

333 Y , Ὁ e * ἂν 75
ἀλλὰ τὴν αρρωστιᾶν του μέλους , ὥσπερ QUV χαι EV-
,

ταῦθα τὴν εὐχολίαν

τ
-᾿

τῆς γνώμης. Καὶ γὰρ ὃ ὑπὸ θλί-
Ψεως περιτρεπόμενος, πολλῷ μᾶλλον ὑπὸ ἀνέσεως

3 M N.N , , - '
ει γὰρ O£O0EU.£VOG πιπτει (τοῦτο γὰρ

,

τοῦτο πείσεται"
ἢ θλῖψις), πολλῷ μᾶλλον λελυμένος - εἰ σφιγγόμενος
περιτρέπεται, πολλῷ μᾶλλον χαυνούμενος. Καὶ πῶς
δυνήσομαι, φησὶ, μὴ περιτραπῆναι θλιδόμενος; Ἂν
ἐννοήσης, ὅτι, χἂν θέλῃς κἂν μὴ θέλης, οἴσεις τὸ ἐπε-
γεχθέν - ἀλλ᾽ ἂν μὲν εὐχαρίστως, χερδανεῖς τὰ μέγι-
στα, ἂν δὲ ἀποδυσπετῶν χαὶ ἀλύων χαὶ δυσφημῶν,
οὔτε τὴν συμφορὰν ἐλάττω ταύτῃ ποιήσεις, καὶ μεῖζον
ἐργάσῃ τὸ χλυδώνιον. Ταῦτα οὖν ἐννοοῦντες, ὃ τῆς

b. [πλινθείχ À. et marg. Savil.]

IN EPIST.

xd Uf Ἂν *cN ES m b
ἀνάγχης ἐστὶ, ποιῶμεν τῆς προαιρέσεως εἶναι τῆς
/ T; , -
ἡμετέρας. Οἷόν τι λέγω * παῖδά τις ἀπέδαλε γνήσιον,
-p Sy) ch er μὴ 5 x da bod
τὴν οὐσίαν ἕτερος &rxacay* ἂν ἐννοήσης, ὅτι λυθῆναι
M M , v $4
μὲν τὸ γεγενημένον οὐχ ἔνι, ἔνι δέ τι χαρπώσασθαι
NY m , E -
καὶ ἐχ τῆς ἀνιάτου συμφορὰς , τὸ γενναίως ἐνεγχεῖν
^ IY M e D
τὸ cuuÓ ky, xci ἀντὶ τῶν ῥημάτων τῶν * ξυσφήμων
9 7ὔ 5 , c * EL
εὐφημίαν ἀνενέγχης τῷ Δεσπότη, οὕτω τὰ d6ou-
7
λήτως ἐπενεχθέντα χαχὰ, προαιρέσεως ἔσται σοι χα-
, e» -
τορθώματα. Εἶδες υἱὸν ἁρπαγέντα ἄωρον ; Εἰπὲ, Ὃ
zi EL en El / "€ IN a
Κύριος ἔδωχεν, 6 Κύριος ἀφείλετο. δες οὐσίαν χενω-
- δὲ A ^ A * /
θεῖσαν ; Etzé , Ευμνὸς ἐξῆλθον ἐκ χοιλίας μητρὸς μου,
΄ Pj M —
γυμνὸς καὶ ἀπελεύσομαι. Eiósg πονηροὺς εὐπραγοῦν-
τας, χαὶ δικαίους δυσημεροῦντας καὶ μυρία πάσχοντας
M n -
δεινὰ, οὐχ ἔγνως δὲ τῶν γενομένων εϑὑρεῖν τὴν αἰτίαν;
, , ς
Εἰπὲ, Κτηνώδης P ἐγενόμην παρὰ σοὶ, πλὴν ἐγὼ δια-
A D X A , * -
παντὸς μετὰ σοῦ. Ei δὲ χαὶ τὴν αἰτίαν ζητεῖς, ἐννόη-
« » , -
σον ὅτι ἔστησεν ἡμέραν, καθ᾽ ἣν μέλλει χρίνξιν τὴν oi-
/ Y cT -
χουμένην, xal πᾶσαν ἐχόαχλεῖς ἀπορίαν" τὴν γὰρ
51 , e τὸ ) ΠΕΣ cr c J ^
ἀξίαν τότε ἕχαστος ἀπολήψεται, ὥσπερ ὃ Λάζαρος xat
, 5 , - , y M ^
ὃ πλούσιος. ᾿Αναμνήσθητι τῶν ἀποστόλων" xoi γὰρ
» , M
ἐχεῖνοι μαστιζόμενοι καὶ ἐλαυνόμενοι xo μυρία πά-
» , M c^
σχοντες ἔχαιρον, ὅτι χατηξιώθησαν ὑπὲρ τοῦ ὀνόμα-
τος τοῦ Χριστοῦ ἀτιμασθῆναι. Καὶ σὺ τοίνυν ἂν ἀῤ-
, , , Lh m
δωστήσης; φέρε γενναίως, xoà τῷ Θεῷ χάριτας ὅμο-
/, M eu M "DEN ^5 , , j , Ὁ»
λόγει, xoa οὕτω τὸν αὐτὸν ἐχείνοις λήψη μισθόν. Πῶς
M , 225 , ^ "557 ^ , Lud ,
δὲ ἐν ἀῤῥωστία ὧν χαὶ ὀδύναις δυνήσῃ τῷ Δεσπότη
, M ^ m
χάριν εἰδέναι; Ἂν φιλῇς αὐτὸν γνησίως. E: γὰρ εἰς
, , -^ -
χάμινον ἐυπεσόντες οἱ παῖδες οἵ τρεῖς, xat ἐν δεσίλω-
, » , y 6^ “
τηρίοις ὄντες ἕτεροι χαὶ ἐν μυρίοις ἄλλοις χαχοῖς,
N Z mM ^ -
οὐ διέλιπον εὐχαριστοῦντες " πολλῷ μᾶλλον oi ἐν vó-
᾿Ν M -
σοις ὄντες xai ἐν ἀῤῥωστίαις χαλεπαῖς κατεχόμενοι
D , -
τοῦτο δυνήσονται ποιεῖν. Οὐ γάρ ἐστιν, οὐκ ἔστιν οὖ-
πανία x SEN) ci M M 2
δὲν, ὃ μὴ vix& πόθος * ὅταν δὲ καὶ Θεοῦ πόθος ἡ; πάν-
D Nr, ES
τῶν ἐστὶν ὑψηλότερος, xal οὔτε πῦρ, οὐ σίδηρος,
^ , E] 25. 7 5 , ^ EÁ
οὐ πενία, οὐχ ἀῤῥωστία, οὐ θάνατος, οὐχ ἄλλο τι
— , - iN ^ m D ,
τῶν τοιούτων φανεῖται δεινὸν τῷ * τοιοῦτον χεχτημένῳ
M y ΕῚ M ,ὔ / EX N τ
- *0y ἔρωτα, ἀλλὰ πάντων καταγελάσας, πρὸς τὸν οὐ-
M , M Ld -
ρανὸν πτήσεται, xal τῶν ἐχεῖ διατριδόντων οὐδὲν

ἔλαττον διαχείσετα!, οὐδὲν ἕτερον δρῶν, οὐχ οὐρανὸν, eis
οὐ γῆν, ^ οὐ θάλατταν, ἀλλὰ πρὸς ἕν μόνον xdÀXog τε- A

ταμένος τὸ τῆς δόξης ἐχείνης" xol οὔτε τὰ λυπηρὰ
αὐτὸν τοῦ παρόντος ταπεινῶσαι δυνήσεται βίου, οὔτε
ἐπᾶραι χαὶ φυσῆσαι τὰ χρηστὰ χαὶ ἡδονὴν ἔχοντα.
᾿Ερασθῶμεν τοίνυν τοῦτον τὸν ἔρωτα (τούτου γὰρ ἴσον
οὐδέν) καὶ διὰ τὰ παρόντα, καὶ διὰ τὰ μέλλοντα"
μᾶλλον δὲ πρὸ τούτων, δι᾽ αὐτὴν τὴν τοῦ ἔρωτος φύ-

AD ROM.

HOMIL. IX.

569

proferens, non minorem redditurum calamitatem,
sed majorem facturum tempestatem. Haec cogi-
igntes, id quod necessario accidit, ex proposito
voluntatis admittamus. Exempli causa, filium quis
genuinum amisit, alius facultates omnes; 51 co-
gites, id vitari non posse, sed ex inevitabili cala-
mitate fructum decerpi posse, illam generose fe-
rendo, et blasphemiz loco laudem Domino refe-
ras, sic mala, te non volente illata, in propositi et
voluntatis merita vertentur. Vidistin' filium im-

maturze aetatis abreptum? Die, Dominus dedit , Job. x. 21.

Dominus abstulit. Vidisu facultates pessum-
datas? Dic, /Vudus egressus sum de utero ma- Ibia.
tris mec, et nudus revertar. Vidisti improbos
prospere agentes, et justos infeliciter rem gerere,
et innumeris affligi malis, nec potes horum cau-

sam explorare? Dic : Ut jumentum factus sum Psal. 72.

apud te : ego tamen semper tecum. Si vero cau- 2?*

sam quzeras, cogita diem a Deo constitutum esse ,
quo judicaturus est orbem, et omnem excuties du-
bitationem : tunc enim unusquisque secundum
meritum accipiet; ut Lazarus et dives. Recordare
apostolorum : illi enim flagellati, pulsi, et millia.
patientes, gaudebant, quod dignati essent pro no-
mine Christi contumeliam ferre. Et tu itaque, si
egritudine labores, id fortiter feras, et Deo gra-
tias reddas ; sicque eamdem quam illi mercedem
accipies. Quomodo autem in morbo, in doloribus
poteris Domino gratiam habere? S1 illum sincere
ames. Nam si tres pueri in fornacem conjecti, et
alii vinculis constricti, vel innumeris afflicti malis,
non destiterunt a gratiarum actione : multo magis
ii, qui morbis et duris infirmitatibus afflictantur,
hoc facere poterunt. Nihil enim est, nihil certe,
quod amor non vincat : cum porro Dei amor est,
omnibus est sublimior, neque ignis neque ferrum,
non paupertas, non infirmitas, non mors, non
quidvis aliud grave videbitur ei, qui hoc amore
detentus est; sed omnia irridebit, et ad celum
volabit, nec alio modo affectus erit quam ii, qui
illic degunt; nihil aliud respiciens, non celum,
non terram, non mare, sed unam attendens pul-
chritudinem, gloriz nempe illius : neque praesen-
tis vite erumnz illum deprimere, neque prospera
et voluptatem ferentia inflare poterunt. Hunc crgo

σιν" P ἀπαλλαγησόμεθα γὰρ καὶ τῶν χατὰ τὸν παρόντα B diligamus amorem, cui par nihil est, et propter

Alii [testes citati] βλασρήμων... ἀνενεγκεῖν.
| ἐγενήθην A.]
| Idem τοῦτον χεχτημένῳ.]

^ oc

"m

[ Montf. et Savil.- οὐ θάλασσαν μένον, ἀλλὰ χαὶ πρὸς

ἕν χάλλος. Commel.... πρὸς ἕν χάλλος μόνον. Dedimus ut
habet A.]

b [ &na32. μὲν γάρ À. et marg. Savil.]

570
praesentia et propter futura; imo vero et in pri-
mis, propter ipsam amoris naturam. Sic enim li-
berabimur et a prassentis et a futurze vite suppli-

ciis, et regno fruemur. Gzeterum neque liberatio ἃ.

gehenna, neque regni illius possessio magnum
quidpiam est, si comparetur cum illo, quod di-
cturi sumus : illis omnibus majus est, Christum et
amatum et amatorem habere. Si enim apud ho-
mines hic amor mutuus omni voluptate superior
est; cum apud Deum hic mutuus amor concurrit,
quis sermo, quze mens possit istius animae felicita-
tem declarare? Nulla id potest mens, sed. expe-
rientia tantum. Ut ergo et spiritualem hanc leti-
tiam, et beatam vitam, et mille bonorum thesaurum
experientia ediscamus , relictis omnibus, hunc
amorem amplectamur, et ad lxetitiam nostram et
ad amati Dei gloriam : quia ipsi gloria et impe-
rium cum Unigenito et sancto Spiritu, nunc et
semper, et in secula seculorum. Amen.

C

S. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

Li M mM i] M ^ - :
βίον καὶ τῶν χατὰ τὸν μέλλοντα αἰῶνα χολαστηρίων,
D τ ᾿ - ΝΥ
χαὶ τῆς βασιλείας ἀπολαυσόμεθα. Πλὴν οὔτε γεέννης
E] A A Y - , 5 / Z *
ἀπαλλαγὴ » οὔτε βασιλείας ἀπόλαυσις, μέγα τι πρὸς
SES A Did des ) ;
τὸ λεχθήσεσθαι μέλλον: τούτων γὰρ ἁπάντων μεῖζον
EY Y r Y ce -
τὸ τὸν Χριστὸν ἐρώμενον ἔχειν ὁμοῦ xat ἐραστήν. E:
M "ic Δ , D - D
γὰρ ἐπ᾽ ἀνθρώπων τοῦτο συμόαῖϊνον πάσης ἡδονῆς
ΕἸ , ct ce
ἐστιν ἀνώτερον, ὅταν ἐπὶ Θεοῦ τὰ ἀμφότερα ἐχδαίνη,
- , , Ν “ ;
ποῖος λόγος, ποία διάνοια παραστῆσαι δυνήσεται τὴν
, c ^
ταύτης τῆς ψυχῆς: Οὐχ ἔστιν οὐδεμία
“ - » oue - get σ 5 cT
ἄλλη; ἀλλ᾽ d πεῖρα μόνη. "lv οὖν διὰ τῆς πείρας
/ M M , E]
μάθωμεν τὴν πνευματικὴν ταύτην εὐφροσύνην xat τὸν

μαχαριότητ

- , , S A D Lu
μακάριον βίον xal τὸν θησαυρὸν τῶν μυρίων ἀγαθῶν,
E. iom 2» , RJ , - 3 ὁ c 5 , M
πάντα ἀφέντες ἐχείνης ἐχώμεθα τῆς ἀγάπης; xot εἰς
PI , c 7 M -
εὐφροσύνην ἡμετέραν χαὶ εἷς δόξαν τοῦ ποθουμένου
Θε c.g 37. m8 ^ 6 M N , M Led
soU ὅτι αὐτῷ ἣ δόξα xal τὸ χράτος σὺν τῷ Μονογε-
€ X .€ , r, D
νεῖ χαὶ ἁγίῳ Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ, xoi elc τοὺς σύμ.-
πᾶντας αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

HOMILIA X.
Cav. V. v. 12. Propterea sicut per unum. ho-
minem. peccatum in mundum intravit, et
per peccatum mors : sic et in omnes homines

mors pertransiit, in quo omnes pecca—

perunt.

4. Quemadmodum optimi medici radicem
semper morborum explorant, et ad ipsum mali
fontem semper veniunt : sic et beatus Paulus. Cum
dixisset enim nos justificatos fuisse, idque osten-
disset a patriarcha, a Spiritu et a morte Christi
(neque enim mortuus fuisset, nisi justificaturus
esset) : probat demum aliunde ea, quae. per hac
demonstraverat, et a contrariis propositum sta-
tuens, id est, a morte et a peccato, quzrit quo-
modo et unde mors intraverit, et qua ratione do-
minata fuerit. Quomodo ergo intravit mors, et
dominata est? Per peccatum unius. Quid sibi
vult illud, Zn quo omnes peccaverunt ? Illo lapso,
ii etiam, qui de ligno non comederant, effecti sunt
ex illo omnes mortales. 15. Usque ad legem enim
peccatum erat in mundo : peccatum autem non
imputatur, cum non est ler. Illud, Usque ad
legem, quidam tempus illud ab ipso indicari pu-
tant, quod ante legem. datam fuit; nempe quo

e [ À. διὰ τοσούτων Οἱ mOX συνιστᾷ.]

D

OMIAIA (.

M D e,
Διὰ τοῦτο, ὥσπερ Ov ἑνὸς ἀνθρώπου ἣ ἁμαρτία εἷς
S , 12m MONS δου Ὁ ῃ
τὸν χκόσυον εἰσῆλθε, xot διὰ τῆς ἁμαρτίας ὃ θάνατος"
M c E] / r m
x4 οὕτως εἰς πάντας ἀνθρώπους διῆλθεν ὃ θάνα-
5 € /
τος, ἐφ᾽ ᾧ πάντες ἥμαρτον.

- , ἐν Ὁ " Lad » Y Li
Καθάπερ οἱ τῶν ἰατρῶν ἄριστοι τὴν ῥίζαν ἀεὶ mo-
m— m— ,
λυπραγμονοῦσι τῶν νοσημάτων, xat ἐπ᾽ αὐτὴν ἔρχον-
^ A m— m ei : e
ται τὴν πηγὴν τοῦ χαχοῦ - οὕτω καὶ ὃ μαχάριος Παῦ-
DN M c ^ , $
λος. Εἰπὼν γὰρ; ὅτι ἐδικαιώθημεν, καὶ δείξας ἀπὸ
D , * c
τοῦ πατριάρχου χαὶ ἀπὸ co) Πνεύματος xoi ἐχ
AOT zs ' P
τοῦ ἀποθανεῖν τὸν Χριστόν (οὐδὲ γὰρ àv ἀπέθα-
3 At y ^ τω
νεν, εἰ μὴ ἔμελλε δικαιοῦν): χατασχευάζει λοι-
» e) 3
πὸν χαὶ ἑτέρωθεν τὰ “ διὰ τούτων ἀποδειχθέν--
2 κι PEREN - 5 n m
τα, χαὶ ἀπὸ τῶν ἐναντίων συνιστὰς τὸ προχεί-
, M D Ὁ
μένον, τουτέστιν, ἀπὸ τοῦ θανάτου xal τῆς ἅμαρ-

, bd M J / - ΩΝ
E τίας, πῶς xol τίνι τρόπῳ ζητεῖ, καὶ πόθεν εἰσῆλθεν

€ , A c 2 7 cA 3 ^
ὃ θάνατος, xai πῶς ἐχράτησε. Πῶς οὖν εἰσῆλθεν ὃ
, —. AU σις n V o c , mM
θάνατος, xal ἐχράτησε: Διὰ τῆς ἁμαρτίας τοῦ ἑνός.
Τί δέ ἐστιν, "E! ᾧ πάντες ἅ ; "Exst
m στιν, Ἐφ᾽ ᾧ πάντες ἥμαρτον ; "Exstvou πε-
M e Y / p
σόντος, χαὶ oi μὴ φαγόντες ἀπὸ τοῦ ξύλου γεγόνασιν
5 , J , ^ y
ἐξ ἐχείνου πάντες θνητοὶ. Ἄχρι γὰρ νόμου ἁμαρτία
D Eb Mcr f anb ENT -
ἦν ἐν χύσμῳ - ἁμαρτία δὲ οὐχ ἐλλογεῖται, μιὴ ὄντος
, rp Y z , M V -
γόμου. Τὸ, Ἄχρι νόμου, τινὲς τὸν χρόνον ἐκεῖνον vo-

v , M 5 , ^N M τ m— ; 4 -/
υἱζουσιν αὐτὸν εἰρηχέναι τὸν πρὸ τῆς τοῦ νόμου δο-

Ld
IN EPIST. AD ROM. HOMIL. X. 27I
Gies οἷον τὸν ἐπὶ "AÓeA, τὸν ἐπὶ Νῶε, τὸν Pm — Abel, Noe et Abraham vixerünt, donec Moyses
"A6oxku, τὸν ἕως ὅτε Μωῦσῆς ἐγεννήθη. Ποία οὖν — natus est. Quod ergo tunc erat peccatum? Qui-
τότε ἦν 4 ἐς τα ; Τινές φασι τὴν ἐν παραδείσῳ dam dicunt, illud quod in paradiso admissum est

24/

ἔγειν αὖτόν - οὐδέπι γὰρ ἦν λυθεῖσα, φησὶν, ἀλλὰ

xal ἤνθει αὐτῆς δ x χαρπός: τὸν γὰρ χοινὸν ἐχείνη θά-
νατον ἤνεγχεν, ὃς ἐχράτει χαὶ ἐτυράννει. Τίνος οὖν
ἕνεχεν ἐπάγει, Ἁμαρτία δὲ οὐχ ἐλλογεῖται, μὴ ὄντος
γόμου; "EZ ἀντιθέσεως τῶν Ἰουδαίων, φησὶν, οἵ τὰ ἣμέ-
τερα εἰρηχότες τοῦτο αὐτὸν τεθεικέναι λέγονται, ὅτι
εἰ μὴ ἔστιν ἁμαρτία χωρὶς νόμου, πῶς ὃ θάνατος
ἀνήλισχε πάντας τοὺς πρὸ τοῦ νόμου ; ᾿Εμοὶ δὲ δοχεὶῖ
τὸ λεχθήσεσθαι μέλλον λόγον ἔχειν μᾶλλον, xo τῇ
ἀποστολικῇ συμόαίνειν διανοία. "TC δὲ τοῦτό ἐστιν ;

M d E , c um PUE AE ΄, ma
Εἰπὼν “Ὅτι vot Vou.ou αμαρτια ὯΝ £V χοσυ.ὦ). τοῦτο

- ὦν , , Ὁ m
μοι δοχεῖ λέγειν, ὅτι τοῦ νόμου δοθέντος, ἣ ἁμαρτία
5 , eu bd , Y cd EST m 3 ᾿Ξ
ἐχράτει dj Ex τῆς παραύάσεως, xal ἕως τότε ἐχράτει,

τ ΄ τ
ἕως χαὶ νόμος ἦν " οὐδὲ γὰρ δύναται συστῆναι, φη-
1 DC. , M cof , 2 , C Nen -
civ, ἁμαρτία, Ww; ὄντος νόμου. Εἰ τοίνυν αὕτη ἣ
ἁμαρτία, φησὶν, Ex τῆς τοῦ νόμου παραδαάσεως τὸν
θάνατον ἔτιχτε, πῶς οἵ πρὸ τοῦ νόμου πάντες ἀπέθνη-
, e »
v ; Et γὰρ ἐξ ἁμαρτίας 6 θάνατος τὴν ῥίζαν ἔσχε,

, 5, - —
νόμου δὲ oUx ὄντος fj ἁμαρτία οὐχ ἐλλογεῖται, πῶς

,

c^ d ed
ὃ θάνατος ἐχράτ Ὅθεν dd ὅτι οὖχ αὕτη fj

£t5

€ , b 1) 2x Pez.
ἁμαρτία f, τῆς τοῦ νόμου τότ ἀλλ΄ ἐχείνη f,

τῆς τοῦ Αδὰμ παραχοῆς, αὕτη ἦν ἣ its )uu.atyo-
μένη. Καὶ τίς ἢ τούτου ἀπόδειξις ; Τὸ xol πρὸ τοῦ
νόμου πάντας ἀποθνήσχειν. ᾿Εξασίλευσε γὰρ ὃ θάνα-
τος, φησὶν, ἀπὸ AOXu μέχρι Μωῦσέως, xa ἐπὶ
τοὺς μὴ ἁμαρτήσαντας. Πῶς ἐβασίλευσεν; Ἔν τῷ
δμοιώματι τῆς παραδάσεως Ἀδὰμ., ὅς ἐστι τύπος τοῦ
μέλλοντος. Διὰ γὰρ τοῦτο χαὶ τύπος ἐστὶν Ἰησοῦ
πο" ὃ ᾿Αδάμ. Πῶς τῶν φησίν; Ὅτι, ὥσπερ
ἐχεῖνος τοῖς ἐξ αὐτοῦ, καίτοι γε μὴ φαγοῦσιν ἀπὸ τοῦ
ξύλου, γέγονεν αἴτιος PEN, τοῦ διὰ τὴν βρῶσιν εἰσ-
αχθέντος - οὕτω xoi ὃ Χριστὸς τοῖς ἐξ αὐτοῦ, χαίτοι
γε οὗ δικαιοπραγήσασι, γέγονε πρόξ ενος διχαιοσύνης,

ἣν διὰ τοῦ σταυροῦ πᾶσιν ἣμῖν € iiie Διὰ τοῦτο
ἄνω χαὶ χάτω τοῦ ἑνὸς ἔχεται, χαὶ συνε χῶς b τοῦτο εἷς
μέσον φέρει, λέγων: Ὥσπερ δι’ ἑνὸς ἀνθρώπου ἣ
ἁμαρτία εἰς τὸν χόσμον εἰσῆλθε" xol, “ Ἔν τῷ τοῦ
ic παραπτώματι οἱ πολλοὶ ἀπέθανον * xal, Οὐ χ ὡς
δι

or
ες

ἑνὸς ἁμαρτήσαντ ος, τὸ δώρηυνα: "di. Τὸ mima

520 Significari : nondum cnim erat solutum, inquit,
À sed ejus fructus florebat : nam communem illam
mortem attulit, que dominabatur et tyrannidem
exercebat. Cur ergo subjungit, Peccatum autem
non imputatur, cum non est lex? Ex objectione
Judzorum, inquit, ii qui nobiscum sentiunt et lo-
quuntur, hoc ipsum posuisse dicunt : quod si non
sit pectatum sine lege, quomodo mors omnes, qui
ante legem erant, absumsit? Mihi autem videtur
Β id, quod dicturi sumus, rationi magis consenta-
neum esse, et cum apostolica mente consentire.
Quid illud est? Cum dixisset, usque ad. legem
peccatum fuisse in. mundo, hoc mihi videtur di-
cere, quod post datam legem peccatum ex trans-
gressione ortum dominatum sit, et tamdiu domi-
natum sit, donec lex esset : neque enim consistere
pus peccatum, inquit, cum lex non est. Si ergo,
inquies, hoc peccatum ex legis transgressione mor-
ilem peperit, quomodo qui ante legem fuerunt,
omnes mortui sunt? Si enim ex peccato mors ra-
C dicem habuit, et si non exstante lege peccatum
non imputatur, quomodo morsdominabatur? Unde
palam est, non peccatum illud, quod est legis trans-
gressio, sed illud Adami peccatum inobedientiz ,
ipsummet fuisse quod omnia perdidit. Et quaenam
hujus rei probatio est? Quod ante legem omnes
morerentur. 14. Regnay'it enim mors, inquit, ab
Adam usque ad Moysem etiam in eos, qui non:
peccaverunt. Quomodo regnavit? 7n similitu-
dinem prevaricationis 4de, qui est figura
futuri. Ideo enim typus est Christi Adam. Quo-
D modo, inquies, typus? Quia sicut ille ex se ortis,
licet non comederint de ligno, causa fuit mortis
per cibum illum inductz : ita et Christus suis, licet
non juste cgerint, justitiz conciliator fuit, quam
per crucem nobis omnibus largitus est. Quapropter
semper et ubique huic rei insistit, et frequenter
hoc in medium adducit, dicens : Sicut per unum
hominem mors intravit in mundum ; et, Unius

ἑνὸς εἰς χατάχριμα * χαὶ πάλιν, Εἰ γὰρ τῷ τοῦ ἑνὸς

peccato multi mortui sunt ; et, Von sicut per Bom. 3.16.
Eeprevhpas 6 θάνατος ἐξασίλευσε διὰ τοῦ ἑνός" χαὶ,

unum peccatorem, ita donum ; et Judicium ex Ibid. 5.

Ἄρα οὖν ὡς Ov ἑνὸς παραπτώματος" χαὶ πάλιν,
“Ὥσπερ διὰ τῆς παραχοῆς τοῦ ἑνὸς os ἅμαρ-
τωλοὶ Epauioisdv oi πολλοί: xol οὐκ ἀφίσταται
τοῦ ἑνὸς, ἵν᾽ ὅταν λέγη σοι ὃ Ἰουδαῖος, πῶς, ἑνὸς
χατορθώσαντος τοῦ Χριστοῦ, ἣ οἰχουμένη ἐσώθη ;

ἃ [Ἁ.. δύναιτ᾽ ἄν.}
b [A. τὸ αὐτό.

uno in condemnationem ; et rursus, Si enim 541:

E per unius delictum mors regnavit per unum ;

et, Jtaque si per unius delictum; et rursum,
Sicut per inobedientiam unius hominis pecca-
tores effecti sunt multi : neque ab hoc uno de-

t

« Morel. male εἰ τῷ τοῦ ἑνός. [similiter, A, Et ita ve-

tus legerat Interpres.]

Justitia P

vite radix.

572 $. JOANNIS CHRYSOST.
sistit; ut cum tibi dixerit Judzus, Quomodo uno
Christo recte operante, orbis salutem est adeptus?
possis ipsi dicere : Quomodo uno inobediente
Adamo , orbis condemnatus est? quamquam non
par sit peccatum gratie, nec par sit mors vitz,
nec diabolus Deo, sed immensum sit discrimen.
Cum igitur et ex natura rel, et a rem suscipientis
potestate, et ab ipso decoro (Deo quippe multo de-
centius est servare, quam punire) : cum ex his, 59)
inquam, prestantia et victoria pariatur, quam, A
quiso, incredulitatis rationem habeas? Quod igi-
tur id quod factum est ratione nitatur, ostendit
dicens : 15. Sed non sicut delictum, ita et do-
num. Si enim unius delicto multi mortui sunt,
multo magis gratia Dei et donum in gratia
unius hominis Jesu Christi in plures abunda-
vit. Id est, si peccatum tantum valuit, atque unius
hominis peccatum ; gratia, imo Dei gratia, nec
modo Patris, sed etiam Filii, quomodo non
longe superabit? hoc enim multo magis rationi
consonum. Alterum enim pro altero pcenas dare,
non equum videtur; alterum vero propter alte-
rum servari, ld certe magis decorum et consen-
taneum. Si ergo illud, multo magis hoc fa-
ctum est.

2. Quod ergo id decorum et congruens sit , his
ille probayit : illo enim commonstrato, hoe post-
ca facile admittebatur : quod vero etiam necessa-
rium , ex sequentibus probat. Quomodo id
probat? 16. JVon sicut per unum peccan-
tem , ita et donum , inquit: nam judicium
quidem ex uno in condemnationem ; gra-
tia autem ex multis delictis in eMe
nem. Ecquid hoc sibi vult? Quod peccatum
mortem et damnationem inducere potuerit ; gra-
tia vero non illud modo peccatum abstulerit , sed
alia quoque omnia, quz post illud admissa sunt.
Ne enim illud, sicut, et illud , /&a , parem indu-
cerent bonorum et malorum mensuram; neve pu-
lares, audita Adami voce, ipsius dumtaxat pecca-
tum abstersum esse, dicit 1116 delicta multa subla-
ta fuisse. Undenam hoc liquet ? Quia post innu-
mera illa peccata, quz post illud in paradiso ad-
missum sequuta sunt, in justificationem res de-
ducta est. Ubi autem est justitia , ibi vita et infi-
nita bona necessario consequuntur; sicut ubi est
peccatum , ibi mors quoqueest. Justitia enim plus Ὁ
est quam vita, quandoquidem radix vite est.

* Sic Savil. et. Mss. recte. Morel. perperam οὐ γὰρ

1
ἐχείνου. Infra illud, πῶς οὖν τοῦτο χατασχευάξει; in. Mss.

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

^ Ὁ Ὁ —-— ,
δυνηθῆὴς αὐτῷ λέγειν, πῶς, ἑνὸς παραχούσαντος τοῦ
Ἀδὰμ, ἣ οἱ έ ατεχρίθη ; χαίΐτοι γε οὐχ ἴσον
XU, ἣ οἰχουμένη χκατεχρίθη ; καίτοι Ὑ
, M Y EJ
ἁμαρτία χαὶ χάρις, οὐχ ἴσον θάνατος xoi ζωὴ, οὐχ
* * , ' dg
ἴσον διάδολος xai Θεὸς, ἀλλ᾽ ἄπειρον τὸ μέσον. “Ὅταν
3 M τω ce , M c
οὖν Xo ἀπὸ τῆς τοῦ πράγματος φύσεως, xa ἀπὸ τῆς
τω , m— οὦ ,
τοῦ μετελθόντος δυνάμεως, xat ἀπ᾽ αὐτοῦ τοῦ πρέπον--
M M c c M ^J M {κα
τος (πολὺ γὰρ τῷ Θεῷ τοῦτο πρεπωδέστερον, τὸ σώζειν,
AN / ES Y un , ,
ἢ τὸ κολάζειν), ἐνταῦθα ἣ ὑπεροχὴ χαὶ τὰ νικητήρια, τίνα
Aoc L 2.25 , ΟΡ “ x 3 H
ἂν ἔχοις λόγον εἰς ἀπιστίαν, εἶπέ μοι: Ὅτι μὲν οὖν χατὰ
, ,
λόγον τὸ γεγενημένον; ἔδειξεν εἰπών - Ἀλλ᾽ x ὡς τὸ

—

παράπτωμα, οὔτ [0] χαὶ τὸ χάρισμα. Εἰ γὰρ τῷ ποὺ

γὸς παραπτώματι οἱ πολλοὶ ἀπέθανον, πολλῷ μᾶλλον
χάρις τοῦ Θεοῦ καὶ ἣ δωρεὰ ἐν χάριτι τῇ τοῦ ἑνὸς
ἀνθρώπου Ἰησοῦ. Χριστοῦ, εἰς τοὺς πολλοὺς ἐπερίσ -

AM e. ἋΣ ,
εἰ 7j ἁμαρτία

e

[3
c

c

σευσεν.
τοποῦτον ἴσχυσε,
χαὶ Θεοῦ χάρις, xai οὐ Πατρὸς μόνου, ἀλλ

πολλῷ γὰρ τ

Ὃ γὰρ λέγει, τοιοῦτόν ἐστιν "
óc * χάρις,
xai Υἱοῦ,

οὗτο εὖλο-

M ΡῚ , ΝΣ , €
xa ἀνθρώπου ἁμαρτία ἕν
ὰ

“ , " ,
πῶς οὗ περιέσται μειζόνως ;
γώτερον. Τὸ μὲν γὰρ ἕτερον δι’ ἕτερον χολάζεσθαι,
00 σφόδρα δοχεῖ λόγον ἔχειν " τὸ δὲ ἕτερον δι᾽ ἕτερον

à -

, Y M TE ^ ἜΣ “το b! 5^ ,
σώζεσθαι, xal πρεπωδέστερον μᾶλλον καὶ εὐλογώτε--
: πολλῷ μᾶλλον τοῦτο.

E
I

3 , 3 - E
Ei τοίνυν ἐχεῖνο γέγονε,

20
eov

Jy X 5 23x τῷ MEC] 3 , YN F7
O«t μὲν οὖν εἰχὸς καὶ εὔλογον, £x τούτων ἔδειξε"
ἃ χαὶ γὰρ ἐχείνου xac nEC eene un
τοῦτο λοιπὸν ἔμελλεν εἶναι *

mM ex Iv A e. M I.
τῶν ἑξῆς χατασχευάζει. Πῶς οὖν τοῦτο χατασχευάζει:
Οὐχ ὡς δι᾽ ἑνὸς ἁμαρτήσαντος τὸ δώρημα, φησί " τὸ
"πὸ δὲ χάρισμα

ὅτι δὲ χαὶ ἀναγχαῖον, ἐκ

μὲν γὰρ χρίμα ἐξ ἑνὸς εἰς χατάχριμα
ὲ μα ἐξ ἑνὸς εἰς χατάχρι;
AN 6 H £F
χ πολλῶν παραπτωμάτων εἰς δικαίωμα. Καὶ τί ποτέ
τι τὸν μὲν θάνατον χαὶ
^N
1| δὲ

,
ἴλε μόνον,

τι τοῦτο τὸ E Lc
κατάχριμα t Lung es. ul. εἰσενεγχεῖν -
ἄρις οὗ *- μίαν ἐκείνην ἁμαρτίαν ἀνεῖ
ἀλλὰ χαὶ

[4

M 2:9 Α E] , a M
ἃ x«i τὰς μετ᾽ ἐχείνην ἐπεισελθούσας. Ἵνα γὰρ
^ M e
τὸ, ὥς, καὶ τὸ, ρὕτω, τι

“5 -- ᾿ ' ' M , OS
"90v τῶν ἀγαθῶν προς τὰ XW*XX, μὴοξ νομισὴς ἀχουὼν

θέ WES 31-7 /
ἔμενον, «ἢ ἴσον Eloy μέ--

τὸν ᾿Αδὰυ., ἐχείνην ἀνηρῆσθαι μόνην τὴν à (

τὸν ᾿Αδὰμ., ἐχείνην ἀνηρῆ μόνην τὴν ἁμαρτίαν,
^ 5 - EJ , J [:/ cT ,
ἣν ἐχεῖνος εἰδήνεγκε: λέγει ὅτι πολλῶν Ip
τῶν ἣ ἀνὰ αίρεσις γέ AT Πόθεν oap Ὅτι μετὰ τὰς
ἀπείρους ἃ ᾿ ἐχείνην τὴν ἐν τῷ παρα-
ἔθη. TO δὲ à-

ἄγχης χαὶ ζωὴ πάντως ἕπεται, χαὶ

N 7 ?
δείσῳ εἴς

διχαί μα τὸ ρα Ήεα ἐξ ξέ

Ix

* αν

2

τς ἀγαθὰ, ὥσπερ οὖν, ὅπου ἁμαρτία, θάνατος.
Théo v γὰρ τῆς ζωῆς ἣ διχαιοσύνη, ἐπειδὴ χαὶ ῥίζα
στὶ ζωῆς. Ὅτι μὲν οὖν πλείονα Bis ται τὰ ἀγαθὰ,
xa 00x. ἐχείνη ἀνήρηται ἢ ἁμαρτία μόνον, ἀλλὰ καὶ

omnibus habetur, Savil, ad marginem posuit , sed ad
seriem pertinet,

IN EPIST.

πᾶσαι αἱ λοιπαὶ, ἔδειξεν εἰπών * Τὸ δὲ χάρισμα ix
πολλῶν παραπτωμάτων εἰς διχαίωμα. Ὅθεν ἀναγ-
,ὕ ἴδ. M x M "4 bsec
“χαίως συναποδέδεικται xai τὸ τὸν θάνατον πρόῤῥιζον
ἀνεσπάσθαι. Χρεία δὲ χατασχευάσαι λοιπὸ", ἐπειδὴ
μεῖζον εἶπε τοῦ προτέρου τὸ δεύτερον, καὶ αὐτὸ τοῦτο
, , Y S μεν c 2 SJ le -
πόλιν. Πρότερον. μὲν γὰρ εἶπεν, ὅτι εἰ ἑνὸς ἁμαρτία
ἀπέχτεινε πάντας, πολλῷ μᾶλλον χαὶ

-
-
*?

7 —
ἑνὸς χάρις σῶ-
e ^ 9 /

εν, ὅτι οὐκ ἐχείνη

A] e , M M
ἀνηρέθη μόνον f; ἁμαρτία διὰ τῆς χάριτος, ἀλλὰ xot

-Ὁὖ / ΄, ,

πᾶσαι at λοιπαὶ, xat οὐχ ἁμαρτίαι ἀνηρέθησαν μόνον,

NS ur * τ Y^
σαι ὀυνήσεται ἡ μετα ταυτὰ £óect

τῇ - /
ἀλλὰ καὶ δικαιοσύνη ἐδόθη * καὶ οὗ τοσοῦτον ὠφέλησε
s Miri
μόνον ὃ Χριστὸς, ὅσον ἔβλαψεν ὁ ᾿Αδὰμ,, ἀλλὰ καὶ
MN ἐν 1 Iv E zl * e E reci
πολλῷ πλεῖον xo μεῖζον. ᾿Ιπεὶ οὖν τοιαῦτα ἀπεφη-
E - ΄ ES -
varo, δεῖται πάλιν καὶ ἐνταῦθα κατασχευῆς πλείονος.
Πῶς οὖν αὐτὸ κατασχευάζει; Ei γὰρ τῷ τοῦ ἑνὸς πα-
N c /, 2 ph
ραπτώματι, φησὶν, ὃ θάνατος ἐδασίλευσε
ἑνὸς, πολλῷ μᾶλλον οἱ τὴν περισσείαν τῆς

[M D
διὰ τοῦ
χάριτος
a A A ^ ον c ^"^ , G , i 3
χαὶ τῆς δωρεᾶς τῆς δικαιοσύνης λαμόανοντες, ἐν
ζωῇ βασιλεύουσι διὰ τοῦ ἑνὸς Ἰησοῦ Χριστοῦ. ^O. δὲ
λέγει, τοιοῦτόν ἐστί " τί τὸν θάνατον ὥπλισε κατὰ τῆς
3 l4 rp D Ἅ “Δ. m , J M cr
οἰχουμένης; Τὸ φαγεῖν ἀπὸ τοῦ ξύλου μόνον τὸν ἕνα
ἄνθρωπον. Εἰ οὖν ὃ θάνατος τοσαύτην ἔλαύεν ἰσχὺν
ἐξ ἑνὸς παραπτώματος, ὅταν εὑρεθῶσί τινες πολλῷ
T cS , Pet, 2! / M
μείζονα τῆς ἁμαρτίας ἐχείνης λαδόντες χάριν xot δι-
, D ^ [4
χαιοσύνην, πῶς δυνήσονται εἶναι λοιπὸν ὑπεύθυνοι
n» , A.M .- E] 5 E] c ,
τῷ θανάτῳ; Διὰ τοῦτο οὐχ εἰπεν ἐνταῦθα, χάριν,
ἀλλὰ, Περισσείαν χάριτος " οὗ γὰρδσον ἐχρήζομεν εἰς
Y L4 c
τὴν τῆς ἁμαρτίας ἀναίρεσιν, τοσοῦτον ἐλάδομεν μόνον
ἐχ τῆς χάριτος, ἀλλὰ χαὶ πολλῷ πλέον. Καὶ γὰρ καὶ
, 5 ^ , M / , ^ ,
χολάσεως ἀπηλλάγημεν, xat χαχίαν ἀπεδυσάμεθα
πᾶσαν, καὶ ἀνεγεννήθημεν ἄνωθεν, καὶ ἀνέστημεν τοῦ
παλαιοῦ ταφέντος ἀνθρώπου, xol ἀπελυτρώθημεν,
w:o , N 3 € / »y UTE NT
καὶ ἡγιάσθημεν, xat εἰς υἱοθεσίαν ἤχθημεν, xat éCt-
, | » , 2^ x em m
καιώθημεν, χαὶ ἐγενόμεθα ἀδελφοὶ τοῦ Μονογενοῦς;
xal συγχληρονόμοι καὶ σύσσωμοι αὐτοῦ χατέστημεν,
χαὶ εἰς τὴν σάρχα αὐτοῦ τελοῦμεν, καὶ ὥσπερ σῶμα
χεφαλῇ, οὕτως ἡνώμεθα. Ταῦτα οὖν ἅπαντα περισ-
σείαν χάριτος ἐκάλεσεν ὃ Παῦλος, δεικνὺς ὅτι οὐ φάρ-
μαχον ἐλάδομεν ἀντίῤῥοπον τοῦ τραύματος μόνον,
Wt
ἀλλὰ χαὶ ὑγείαν καὶ εὐμορφίαν καὶ τιμὴν xo δόξαν xo
)*- | Y — c Ζ € 6 , , ΣΕ ΙΝ
ἀξιώματα πολὺ τὴν ἡμετέραν ὑπερδαίνοντα φύσιν. Καὶ
i 7 kt .
τούτων μὲν ἕχαστον ἱκανὸν ἦν χαθ’ ἑαυτὸ λῦσαι τὸν
θάνατον * ὅταν δὲ ἅπαντα 61.00 συντρέχοντα φαίνηται,
2.NY » 5 τ M £5 8 Y τ τ ^ *
οὐδὲ ἴχνος αὐτοῦ λοιπὸν, 000€ σχιὰν φανῆναι δυνατὸν,
/ » E
ἄρδην ἀφανισθέντος. “Ὥσπερ οὖν εἴ τις ὀβολοὺς δέκα
,
ὀφείλοντά τινα εἰς δεσμωτήριον ἐμόάλοι, οὐκ αὐτὸν
"Y , , i] M - ' ^, - ,
δὲ μόνον, ἀλλὰ xoX γυναῖχα xa παιδία xol οἰκέτας
J ^
δι᾿ αὐτόν - ἐλθὼν δὲ ἕτερος μὴ τοὺς δέκα ὀδολοὺς xa-

ταύάλοι μόνον, ἀλλὰ καὶ μυρία χρυσοῦ τάλαντα χα-

? Quidam habent χαὶ τῆς δωρεᾶς xal τῆς διχαιοσύνης.
Paulo post quidam ἐν ζωῇ βασιλεύσουτι. [Utraque varie-

AD ROM.

[d

HOMIL.

C1

X.

m

7
Quod igitur plurima inducta sint bona , neque il-
lud modo peccatum , sed etiam catera omnia sub-
lata sint, id ipse declarat : Gratia ex multis de-
lictis ad. justificationem. Unde necessario illud
quoque ostensum est, mortem radicitus avulsam
fuisse. Probandum vero restat, quoniam secun-
dum primo majus csse dixit , ut hoc quoque ad-

E struatur. Primo quippe dixit : Si unius peccatum
omnes morti tradidit, multo magis unius. gratia
servare poterit : postea ostendit, non illud modo
peccatum per justitiam sublatum fuisse, sed etiam
citera omnia; neque solum abstersa peccata
fuisse, sed datam quoque fuisse justitiam 5. nec
modo tantum profuisse Christum, quantum Adam

595 nocuerat, sed longe magis. Quia igitur tanta pro-

A nuntiavit, hic majore opus est probatione. Quo-
modo igitur illud adstruit? 17. δὲ enim unius
delicto , inquit, mors regnavit per unum , mul-
to magis ii, qui abundantiam gratie et dona-
tionis justitie acceperunt , in vita regnabunt
per unum Jesum. Christum. ld est: quid mor-
tem contra mundum totum armavit ? Quod unus
tantum homo de ligno comedisset. Si ergo mors ex
uno delicto tantam vimaccipit; cum quidam inventi
sint, qui multo majorem peccato illo gratiam et
justitiam acceperunt, quomodo poterant deinde
morti esse obnoxii? Ideo non hie dixit, gratiam ,

B. sed, 4 bundantiam gratie. Non modo enim quan-
tum opus erat ad peccatum tollendum , ex gratia
illa accepimus , sed multo amplius. Nam a sup-
plicio liberati sumus , et nequitiam omnem exui-
nius , ac primo regenerati , resurreximus , sepulto
veteri homine : redemti sumus et sanctificati , αἵ -
que in adoptionem adducti , justificati, ac fratres
Unigeniti effecti, et coheredes, ejusdem corporis et
carnis consortes , sicut caput corpori, ita ipsi
juncti sumus. Hzc itaque omnia abundantiam
grati: Paulus vocavit, ostendens nos pharmacum

C accepisse non modo par vulneri, sed ctiam sanita-
tem, pulchritudinem , honorem, gloriam et digni-
tates longe naturam nostram superantes. Quze sin-
gula sola poterant mortem solvere : cum autem
omnia simul concurrunt , neque vestigium , neque
umbra illius videri potest, cum radicitus deleta
fuerit. Quemadmodum ergo si quis hominem obo-
los sibi decem debentem , in carcerem tradat ; ne-
que ipsum solum, sed etiam uxorem, filios et fa-
mulos propter ipsum; alius vero accedens, non
decem tantum obolos numcret, sed etiam decies

tas in À.]

S. JOANNIS CHRYSOST.

574
mille talenta auri , et vinctum in regias zedes indu- D
cat, atque in solium celsissimum collócet , consor-
temque supremi honoris et splendoris reddat; qui
decem obolos commodaverat, eorum ultra remi-
nisci non poterit : sic et in nobis contigit. Longe
plura enim. quam debeamus solvit Christus, et
tanto plura , quanto immensum pelagus ad stillam
aque colatum majus est. Ne itaque dubites, o
homo , cum tantas bonorum divitias videas , nec
quaeras quomodo illa mortis et peccati scintilla
exstincta sit, cum in illam tot charismatum mare
immissum fuerit. Hoc enim et Paulus subindica-
vit dicens, Qui abundantiam gratie et justi-
tie acceperunt, in vita regnabunt : et post-
quam illud clare commonstravit , rursus primum
syllogismum refert , et repetitione confirmat di-
cens: si propter delictum illius omnes dedere poe-
nas, hine posse illos justificar. Quamobrem ait :
18. Igitur sicut per unius delictum in omnes
homines ad condemnationem : sic et per unius
justificationem. in omnes homines ad justifica-
tionem vite. Et hac de re iterum concertat his
verbis : 19. Sicut enim per unius hominis ino- 528
bedientiam homines multi peccatores effecti ^
sunt : sic etper unius obedientiam justi consti-
tuentur multi. &c videtur quidem dictum illud
non parvam inferre quzestionem ; si quis vero stu-
diose attenderit , illa facile solvetur. Quaenam
igitur illa questio est ? Nempe dicere, per inobe-
dientiam unius multos effici peccatores. Quod enim
illo peccante et mortali facto, qui ex illo orti sunt,
tales efficiantur, id a verisimili non abhorret;
quod autem ex inobedientia illius alter peccator
fiat, id quam consequentiam habuerit? Invenie-
tur quippe ille ita nec poenas debere, nisi ex se
peccator fuerit.

9. Quid igitur hic significat illud, Peceato-
res? Mihi quidem videtur, supplicio obnoxios et
ad mortem damnatos. Quod igitur Adamo mor-
tuo, omnes simus mortales effecti, id clare et plu-
ribus ostendit : quod. quzritur autem est, cur ita
factum sit. Sed nondum illud adjicit ; neque enim
id ad rem presentem pertinet:nam contra Ju-
dzeum decertatur, qui dubitat ac deridet illam per
unum hominem justitiam. Ideo postquam osten-
dit supplicium. ab uno in omnes derivatum,
cur id factum sit, non addit: neque enim su-
perflue loquitur, sed circa necessaria tantum in-

b Edit χοινόν, male. [Κοινωνόν conjecerat Savil ]
^ Mss. οὐδὲν γάρ. ἴ5:9. A. et marg. Savil, Hidemque

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

l Y M 5 Ja ^.
ρίσαιτο, καὶ εἰς βασιλικὰς αὐλὰς εἰσαγάγοι tov
— ^ ,
σμώτην,, χαὶ εἰς θρόνον ἀρχῆς ὑψηλοτάτης;
c e Y τω
P χοινωνὸν τῆς ἀνωτάτης τιμῆς ποιήσειε χαὶ τῆς
* τ
λης περιφανείας, οὐκ ἂν δύναιτο λοιπὸν μεμνῆσθα:
c c ^ n E] E τ n
τῶν δέχα ὀδολῶν ὃ δανείσας " οὕτω x«i ἐφ᾽ ἡμῶν γέ-
Ed KC L / c
yove. Πολλῷ γὰρ πλείονα ὧν ὀφείλομεν κατέδαλεν ὃ
ἅ , L d Y IS
Χριστὸς, xoi τοσούτῳ πλείονα, ὅσῳ πρὸς ῥανίδα μι-
M ,ὔ , - y
χρὰν πέλαγος ἄπειρον. M3 τοίνυν ἀμφίδαλλε, ἄνθρω-
τ c c c ^Y , c
πε; τοσοῦτον πλοῦτον δρῶν ἀγαθῶν, μηδὲ ζήτει πῶς ὃ
A - b / τ , » ἡ
σπινθὴρ ἐχεῖνος τοῦ θανάτου x«t τῆς ἁμαρτίας ἐλύθη;
, ἂν a.
τοσαύτης θαλάττης χαρισμάτων ἐπενεχθείσης αὐτῷ.
τ ' cot ^ M
"Γοῦτο γὰρ χαὶ Παῦλος ἠνίξατο εἰπὼν, ὅτι Ot τὴν πε-
Y n !l 3
, m m , ,
ρισσείαν τὴς χάριτος καὶ τῆς δικαιοσύνης λαύόντες,
^ y 7| £ Xx 5 PA! « 0* ^ » /
ἐν ζωῇ βασιλεύσουσι " xat ἐπειδὴ σαφῶς τοῦτο ἅπε-
^ , e , , ^ e 3
δειξε, πάλιν τῷ πρώτῳ χέχρηται συλλογισμῷ, ἔπι -
oisrrtay. siu pes ean aua a bcn Scores fen. el Out
σφίγγων αὐτὸν τῇ ἐπανελήψει, xat λέγων, ὅτι, εἰ
a H ΝΗ
τοῦ παραπτώματος ἐχείνου ἐκολάσθησαν ἅπαντες; δύυ-
9 «ἃ ' » f ^ bh M ' ,
ναιντ᾽ ἂν χαὶ ἐντεῦθεν διχαιωθῆναι. Διὸ καὶ λέγει"
E] ἄροιτο τὰν Se , 3: / , ;
Ἄρα οὖν ὡς δι ἑνὸς παραπτώματος εἰς πάντας ἄνθρώ-
2 c ,
πους εἰς χατάχριμα, οὕτω xol δι᾿ ἑνὸς δικαιώματος
εἰς πάντας ἀνθρώπους εἰς δικαίωσιν ζωῆς. Καὶ ἐπα-
Iv I^ -“ ὦ e J σῷ M ὃ M.
γωνίζεται πάλιν αὐτῷ, οὕτω λέγων * “ὥσπερ γὰρ διὰ
bh τ ^ ,
τῆς παραχοῆς τοῦ. ἑνὸς ἀνθρώπου ἁμαρτωλοὶ χατε-
στάθησαν oi πολλοὶ, οὕτω xal διὰ τῆς ὑπαχοῆς τοῦ
^ r -
ἑνὸς δίχαιοι χατασταθήσονται οἱ πολλοί. Καὶ δοχεῖ
δ Exenid εν orte ΕΣ ρον
μὲν ζήτημα οὐ μικρὸν ἔχειν τὸ εἰρημένον " ἂν δέ τις
, bed , ^ D , L ^ , ,
ὀχριδῶς προσέχη, καὶ τοῦτο εὐχόλως λυθήσεται. Τί
ἘΦ yd ΤῸ EA - * , $M o»
ποτ᾽ οὖν ἐστι τὸ ζήτημα; To λέγειν διὰ τῆς παρα-
m e , , V '
χοὴς τοῦ ἑνὸς ἁμαρτωλοὺς γενέαθαι πολλούς. Τὸ μὲν
Y 3 , / m M
γὰρ ἁμαρτόντος &xstvou χαὶ γενομένου θνητοῦ, xat
M 2t » c , 35 ES! 2 / MOM
τοὺς ἐξ αὐτοῦ τοιούτους εἰναι, οὐδὲν ἀπειχός * τὸ δὲ

D

x τῆς

5

(mu

^e , , [-} E )! ,
παρακοῆς ἐχείνου ἕτερον ἁμαρτωλὸν γενέσθαι,
, E E 7, H € , M e
ποίαν àv ἀχολουθίαν σχοίη; Ἐδρεθήσεται γὰρ οὕτω
unos δίκην ὀφείλων ὃ τοιοῦτος, εἴ γε μὴ οἴχοθεν γεγο--
υὴοξ f et τ 2106, 24 [ E Y Y

γεν ἁμαρτωλός.

9x - ? o4
Τί οὖν ἐστιν ἐνταῦθα τὸ, AuapzoAot; ᾿Εμοὶ δο-
- M € , , οἱ "Mw ,
χεῖ τὸ ὑπεύθυνοι χολάσε: xai χαταδεδιχασμένοι θα-
7 da 1 3 cm 24A 5 2 / ,
νάτῳ. “Ὅτι μὲν οὖν τοῦ Αδὰμ. ἀποθανόντος πάντες

3

ἐγενόμεθα θνητοὶ, σαφῶς xal διὰ πολλῶν ἔδειξε" τὸ
t i 2 -

Y , , cr τω ᾽ὔ » 5 5
δὲ ζητούμενον, τίνος ἕνεκεν τοῦτο γέγονεν. Ἄλλ᾽ oux-
, τ , X J m A M
ἔτι τοῦτο προστίθησιν * * οὐδὲ γὰρ αὐτῷ πρὸς τὸ πα-

^ ^ - ^ * 3 Ὁ » € , ^ -.
ρὸν συντελεῖ * πρὸς γὰρ Ἰουδαῖον fj μάχη τὸν᾿ ἄμφι-
΄ M c co "^N c φ«. X "^
θάλλοντα xxt χαταγελῶντα τῆς διὰ τοῦ ἕνὸς Ot-
, M D N Jv a ^ ^ τὶ e ΝᾺ
χαιοσύνης. Διὰ τοῦτο δείξας καὶ τὴν χόλασιν ἐξ ἑνὸς
- el [ud ,
ἐξενεχθεῖσαν εἰς ἅπαντας, τίνος ἕνεχεν τοῦτο γέγονε,
3 ,ὔ J , , , M 5" Ἢ -^
οὐχέτι προσέθηχεν " οὐ γάρ ἐστι περιττὸς, ἄλλὰ τῶν
, , FA , L4 -— N EJ ^w DL
ἀναγχαίων ἔχετα! μόνον. 'Γοῦτο γὰρ οὐχ αὐτὸν υᾶλλον

IN EPIST.

- , M N 5 , ,
ἢ τὸν Ἰουδαῖον ἠνάγκαζε λοιπὸν ὃ τὸν ἀγώνων νόμος
- - i m ΓΞ
εἰπεῖν " διόπερ ἀφίησιν ἄλυτον. Ei δὲ μῶν τις ζητοίη
- 2 c SEL [7] , Z. EJ ^ c6) á-
μαθεῖν, ἐροῦμεν τοῦτο, ὅτι οὗ μόνον οὐδὲν παρεύλ
Dod , M m S. ^
ὄημεν ἀπὸ τοῦ θανάτου τούτου xol τῆς χκαταδίχης;
^ *, M1 , "Y :
ἐὰν / γήφωμεν, ἀλλὰ xa ἐχερδάναμεν θνητοὶ γενόμενοι
» τ , ἃ S
nd τὸ μὴ ἐν ἀθανάτῳ σώματι ἁμαρτάνειν * δεύ-
μυρίας ἔχειν φιλοσοφίας ὑποθέσεις. Καὶ

c

τερον, ὥστε
γὰρ χαὶ μετριάζειν xo σωφρονεῖν xoi κατεστάλθαι
xaX πάσης ἀπηλλάχθαι καχίας, xal παρὼν καὶ προσ-
δοχώμενος ὃ θάνατος ἀναπείθει. Μετὰ δὲ τούτων,
μᾶλλον δὲ xol πρὸ τούτων xal ἕτερα πλείονα εἰσήγα-
γεν ἀγαθά. Ἐντεῦθεν γὰρ οἱ τῶν μαρτύρων στέ ἔφανοι;
xal τὰ τῶν ἀποστόλων βραδεῖα - οὕτως ὃ Ἂδελ ἐδι-
χκαιώθη, οὕτως ὃ ᾿Αόραὰμ. τὸν υἱὸν. χατασφάξας, οὕ-
τως ὃ Ἰωάννης διὰ τὸν Χριστὸν ἀναιρεθεὶς, οὕτως
οἱ παῖδες οἱ τρεῖς, οὕτως ὃ Δανιήλ. Ἂν γὰρ θέλωμεν,
οὐ μόνον ὃ θάνατος, ἀλλ᾽ οὐδὲ αὐτὸς ὃ διάδολος ἡμᾶς
βλάψαι δυνήσεται. Χωρὶς δὲ τούτων χἀχεῖνο ἔστιν
εἰπεῖν, ὅτι χαὶ ἀθανασία ἡμᾶς θιδέζεθαες XX. πρὸς
ὀλίγον νουθετηθέντες χρόνον, μετὰ ἀδείας ἀπολαυσό-
μεθα τῶν μελλόντων ἀγαθῶν, ὥσπερ ἐν διδασκαλείῳ
τινὶ τῷ παρόντι βίῳ διὰ νόσου xaX θλίψεως xoi πει-
ρασμῶν χαὶ πενίας καὶ τῶν ἄλλων τῶν δοχούντων
b εἶναι δεινῶν παιδευόμενοι εἰς τὸ γενέσθαι ἐπιτήδειοι
εἰς τὴν τῶν μελλόντων ἀγαθῶν ὑποδοχήν. Νόμος δὲ
παρεισῆλθεν, ἵνα πλεονάση τὸ παράπτωμα. ᾿Επειδὴ
γὰρ ἔδειξεν ἀπὸ μὲν τοῦ Ἀδὰμ. χαταδικασθεῖσαν τὴν
οἰχουμένην, ἀπὸ δὲ τοῦ Χριστοῦ σωθεῖσαν, xol τῆς
καταδίκης ἀπαλλαγεῖσαν, εὐχαίρως χαὶ περὶ τοῦ νό-
μου ζητεῖ λοιπὸν πάλιν, τὴν περὶ αὐτοῦ δόξαν ὕποτε--
μνόμενος. Οὐ γὰρ μόνον οὐδὲν ὥνησε, φησὶν, οὐδὲ
μόνον οὐδὲν ἐδοήθησεν, ἀλλὰ καὶ ηὐξήθη τὸ νόσημα
παρεισελθόντος αὐτοῦ. Τὸ δὲ, Ἵνα, ἐνταῦθα οὐχ ai-
τιολογίας πάλιν, ἀλλ᾽ ἐχύάσεώς ἐστιν. Οὐ γὰρ διὰ
τοῦτο ἐδόθη, ἵνα πλεονάση, ἀλλ᾽ ἐδόθη μὲν ὥστε
μειῶσαι χαὶ ἀνελεῖν τὸ παράπτωμα᾽ ἐξέῤδη δὲ τοῦὐναν-
τίον, οὐ παρὰ τὴν τοῦ νόμου pou ἀλλὰ παρὰ τὴν
τῶν δεξαμένων δαθυμίαν. Διὰ τί δὲ οὐκ εἶπε, νόμος
ἐδόθη, ἀλλὰ, Νόμος δὲ παρεισῆλθε; Πρόσχαιρον αὐτοῦ
δεικνὺς τὴν χρείαν οὖσαν, καὶ οὐ χυρίαν οὐδὲ προη-
γουμένην * ὃ xa ἐν τῇ πρὸς Γαλάτας φησὶν, ἑτέρως
τὸ αὐτὸ τοῦτο δηλῶν * ΠΙρὸ τοῦ γὰρ ἐλθεῖν τὴν πίστιν
ὑπὸ νόμον, φησὶν, ἐφρουρούμεθα συγχεχλεισμένοι εἰς
τὴν μέλλουσαν πίστιν ἀποχαλυφθῆναι. Ὥστε οὐχ
icu ἀλλ᾽ ἑτέρῳ τὴν ποίμνην “ἐρδλαττεν. Ἐπειδὴ
γὰρ | βάναυσοί ges ἦσαν Ἰουδαῖοι xa ἐχλελυμένοι,

nc

xa πρὸς αὐτὰς τὰς δωρεὰς ἀναπεπτωχ τες, τού του

, J ^Y y ι
χάριν ὃ νόμος ἐδόθη, ἵνα αὐτοὺς ἐλέγξη μειζόνως, xai
ΧΟΡ i [D ς

'3 “- - eges , EE A
Bin c σαφῶς ἐν οἷς εἶσι, χαὶ τὴν κατηγορίαν αὐξήσας

(€. O27?

στ
ἐν

ισῷ φίγξη | υζλλον αὐτούς. ᾿Αλλὰ Uu ob οὐ γὰρ

b Mss. [et À.] -ἶνχι uz ἡρῶν Rato205p.2v0t πρὸς τ

AD ROM.

535

stat. Hoc enim non magis illum, quam Judzum,
dicere cogebat certaminum lex : quapropter rem
insolutam relinquit.Quod si quis vestrum quzrat,
hoc dicemus, nos a morte hujusmodi ac condemna-
tione non modo nihil lzssos fuisse, si advigilemus,
sed etiam lucratos esse, cum mortales effecti su-
mus: primo, quod non in corpore immortali pec-
cemus; secundo, quod innumeras philosophize
p ansas hinc mutuemur. Nam ut modum servemus,
ut temperantes simus et nos reprimamus, utque
ab omni nequitia abstineamus, et praesens et ex-
spectata mors suadet. Ad hzc vero, imo potius
ante hzc, alia plurima nobis intulit bona. Hinc
enim martyrum coronz, apostolorum bravia: sic
Abel justificatus est, sic Abraham mactato filio,
sic Joannes propter Christum occisus, sic tres pue-

HOMIL. X.

clare

Abraham
flium ma-
YO-

ri, sic Daniel. Si enim velimus, nec mors, nec ipse luit.

disliblus nobis nocere poterit. Ad hzc ἀπῇ quo-
que dici potest, immortalitatem nos excepturam
esse, et ad modicum tempus admonitos, futuris
E nos fruituros esse bonis : postquam in hac vita,
quasi in litterario ludo, ex morbis, zcrumnis,
tentationibus , paupertate, et aliis, qua gra-
via videntur esse, instituti et idonei facti fue-
rimus ad futurorum bonorum adeptionem.20. Lex
autem subintravit, ut abundaret delictum.
Postquam enim ostendit ab Adamo damnatum
orbem, et a Christo salute donatum, atque a sup-
plicio liberatum ; opportune de T^ quzerit, opi-
nionem quam *É illa habebant deprinerié Non
894 modo enim, inquit, nihil profuit nec juvit, sed
A etiam illa subintrante auctus est morbus. Illud
vero, Ut, hic non causam indicat, sed eventum.
Non enim ideo data est, ut abundaret, sed ut mi-
nueret et tolleret peccatum ; contrarium autem eve-
nit, non ex natur lege, sed ex accipientium igna-
via. Cur vero non dixit Lex data est; sed, Lex sub-
intravit ? cM diteridess illis usum ,
non autem proprium vel przcipuum :quod etiam
in Epistola ad Galatas diverso modo dicit : Znte-
quam. enim veniret fides, a lege, inquit, custo-
diebamur, conclusi ad. fidem, que revelanda
p erat. Itaque lex non sibi, sed alteri. gregem cu-
stodiebat. Quia enim Judzi illiberales erant ac
dissoluti et ad ipsa dona supini, ideo lex data est,
ut illos magis coargueret, et clare doceret quo in
statu essent, atque accusationem augens, illos ma-
gis constringeret. Verum ne timeas: neque enim
ut majus supplicium esset, id factum est, sed. ut
major appareret gratia. Ideo subjicit: Ubi abunda-

Lex mor-
bum auxit,

Gal. 3. 23.

CAP. vt.

556 s.

vit peccatum, superabundavit gratia. Non di-
xit, Abundavit ; sed, Superabundavit. Non modo
enim à οὐ τοῖο liberavit, sed etiam peccatorum C
remissionem et vitam dedit, aliaque etiam, qua

JOANNIS CHRYSOST.

sepe diximus :ac si quis febricitantem non solum
a morbo liberaret, sed. etiam formosum, fortem,
honoratum redderet; aut esurientem non modo
aleret, sed inultis pecuniis donaret, atque ad im-
perium maximum eveheret. Et quomodo, inquies,
abundavit delictum? Innumera. dedit lex przce-
pta : quia ergo illa omnia transgressi sunt, abun-
davit delictum. Viden' quantum intersit gratiam
inter et legem? Lex enim additamentum damna-
tionis facta est : gratia vero doni redundantia.

4. Postquam immensum Dei erga nos studium
dixerat, rursus quzrit principium et radicem mor-
tis et yit:e, Quinam igitur mortis radix est? Pec-
catum : ideo dixit : 91. Ut sicut regnavit pecca-
tum in mortem : ita et gratia regnet per justi-
liam in vitam cternam per Jesum Christum
Dominum nostrum. Hxc autem dixit, ostendens
peccatum quidem quasi regem fuisse, mortem vero
quasi militem sub ipso stantem et ab ipso arma- E
tum. Ergosi peccatum mortem armavit, palam est

justitiam, quz peccatum tollit, queque per gra-

uam inducitur, mortem non modo armis spoliare,
sed etiam de medio tollere, et illius regnum totum
auferre, quatenus ipsius regnum majus illo est ; quze
non per hominem vel per diabolum, sed per Deum
et pergratiam inducitur, et ad meliorem finem vitam
nostram adducit et infinitum bonum : neque enim
amplius finem habebit, ut hinc magis ediscas. Il- ἘῸΣ
lad quidem nos a prasenti vita ejecit ; gratia au- A
tem veniens, non presentem, sed PER et
wlernam nobis vitam donavit. Horum autem
omnium conciliator nobis est Christus. Ne itaque
de vita dubites, cum justitiam habeas: justitia
quippe major est quam vita, quia mater ejus est.
1. Quid ergo ? manebimus in peccato, ut gra-
tia abundet ? 4bsit. Rursus ad moralem transit
sermonem, non quasi data opera illum inducens,
ne videatur onerosus et molestus multis esse; sed
ex dogmatum serie. Nam si sermonem ita varians

* [μείζονα A. Paulo post idem et marg. Savil. πλείονα
pro μείξονα.]
à Sic Mss. Ediu vero νόσῳ.
b Quidam τὸ πυράπτο
A. paulo post. ]

. [ Hane varietatem habet

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

A
πὶ *

(no

ἀλλ᾽ ἐπὶ τῷ μείζονα poc τὴν χάριν. Διὸ € ἐπήγαγεν,
Οὗ

ρις. Οὐχ εἶπεν, ἐπερίσσευσεν, ἀλλὰ χαὶ, Ὕπερεπε-
ρίσσευσεν. Οὐ γὰρ κολάσεως ἀπήλλαξε μόνον, ἀλλὰ
xai ἁμαρτημάτων ἄφεσιν xol ζωὴν ἔδωχε, xol τὰ

τῷ μείζω γενέσθαι. τὴν χόλασιν τοῦτο ἐγένετό;
ἐπ
δὲ

ἦν
βξβεύμεξε f ἁμαρτία, Byepenrepiauedney ἢ y&-

ἄλλα ἃ πολλάχις εἰρήχαμεν * ὥσπερ ἂν εἴ τις τὸν πυ-

Ξε Νυ d ΟἽ , z5 , 1) i
ρέττοντα μὴ “νόσου μόνον ἐλευθερώσειεν, ἀλλὰ xa
ὡραῖον iic xal ἰσχυρὸν χαὶ ἔντιμον, ἢ τὸν πει-
γῶντα πάλιν μὴ θρέψειε | μόνον, ἀλλὰ χαὶ τῶν πολλῶν

ποιήσειε χρημάτων εἰναι κύριον, ῥῶ ἐπ᾽ ἀρχὴν ἀγά-
γοι μεγίστην: Καὶ πῶς ἐπλεόνασε "τὸ ἁμάρτημα,
φησί; Μυρίας ἔδωχεν ἐντολὰς 6 νόμος * ἐπεὶ οὖν πά-

€ , 3 , δος ΛΕΙ /
σας ὑπερέθησαν, ἐπλεόνασε τὸ ἁμάρτημα.

Εϊδὲς πό-
^ / c , Y ἘΞ , € E 4
σον τὸ μέσον τῆς χάριτος xot τοῦ νόμου; Ὃ μὲν γὰρ
Y ; KW CE € M '
xa προσθήχη χαταχρίσεως * ἐγένετο, ἣ δὲ πλεονασμὸς
δωρεᾶς.
τεῖ πάλιν τὴν
nn
αἱ

τῆς ζωῆς.

^ »
Εἰπὼν δὲ ΚΝ ἄφατον φιλοτιμίαν, Gaz
ἀρχὴν xa τὴν ῥίζαν καὶ τοῦ θανάτου x
S Vd»
Τίς οὖν τοῦ θανάτου f, ῥίζα ; "H. ἁμαρτία * διὸ καὶ “ἐλε-
ὅς ἢ : Ξ Li c aue
γεν - Ἵνα ὥσπερ ἐδασίλευσεν ἣ ἁμαρτία ἐν τῷ θα-
, er A c 7, 7, κα ας ὦ ,
νάτῳ, οὕτω xoa ἣ χάρις βασιλεύσῃ διὰ δικαιοσύνης
E Aot»: f αν 3 ων πε νας ΕΞ ΘΕΟΣ.
εἰς ζωὴν αἰώνιον διὰ xi us mee τοῦ T ἡμῶν.
Ταῦτα δὲ ἔφη, δειχνὺς ταύτην μὲν ἐν τάξει βασιλέως,
M ^t
τὸν δὲ θάνατον ἐν τάξει στρατιώτου ὕπ᾽ αὐτῇ ταττό-
eee xai ὑπὸ ταύτης χαθοπλιζόμενον. Οὐχοῦν -εἰ
αὐτὴ τὸν θάνατον χαθώπλισεν, εὔδηλον ὅτι ἣ ἀναιρε-
M , iN ^ cm -
τικὴ ταύτης δικαιοσύνη f; διὰ τῆς χάριτος εἰσενεχθεῖσα
E] , E] Ud v , 2x3 M 2 —
οὗ μόνον ἀφοπλίζει τὸν θάνατον, ἀλλὰ xai ἀναιρεῖ,
EMT Y 2 ΄ / ΄ e c M
χαὶ τὴν ἐχείνης χαταλύει βασιλείαν ἅπασαν, ὅσῳ xat
, , E Li
μείζων ταύτης ἐχείνη, οὗ OV ἀνθρώπου ἢ διαθόλου,
2 λ M c M
ἀλλὰ διὰ Θεοῦ xol χάριτος εἰσαγομένη, xal ἐπὶ τὸ
,
χρηστό
E , E y D 3e ue 3f, , e
ρᾶντον ἀγαθόν" οὐκ ἔτι γὰρ αὐτῆς ἔσται πέρας, ἵνα

τερον ἄγουσα τὴν ζωὴν τὴν ἡμετέραν, καὶ ἀπέ-
τερον ἀγουσα τὴν ζωὴν τὴν ἥμετέραν, X

x«i ἐντεῦθεν μάθης τὸ πλέον. "Exstva μὲν τ τῆς
, A
παρούσης ἐξέδαλε ζωῆς" ἣ δὲ χάρις ἐλθοῦσα οὐ τὴν

- M
παροῦσαν, ἀλλὰ τὴν ἀθάνατον ἡμῖν ἐδωρήσατο, xol
, "er SY "v - ,
αἰώνιον. Τούτων δὲ πάντων πρόξενος ἥμῖν ὃ Χριστός.

' c 8 , Y
Νὴ τοίνυν ἀμφίόαλλε περὶ ζωῆς, δικαιοσυνὴν ἔχων"
M M jw ^ , Tc rS am Ὺ M jg
xat γὰρ μείζων ἣ Bosepan τῆς ζωῆς, ἐπεὶ xat μή"

€
ἐπιμενοῦμιεν τὴ ἁμαρτία,

Τί οὖν ? I

τὴρ αὐτῆς ἐστι.

ei ^

ἵνα ἣ χάρις πλεονάσῃ: M3 γένοιτο. Πάλιν εἰς τὸν ἦθι-
" a OT, , EUN /2 3290 3

xbv ἐχόαίνει λόγον, οὐχὶ προηγουμένως αὖτον εἰσά -

γῶν, ἵνα μὴ δόξη φορτιχὸς εἰναι πολλοῖς χαὶ ἐπαχθὴς,

S E τὸ V Y
ἀλλ᾽ £x τῆς τῶν δογμάτων ἀκολουθίας. Ei γὰρ χαὶ

€ [γέγονς À.]

^ 1 “
4 [A. ἔλεγεν" καὶ βασιλεῦσαι αὐτήν φυσι, δειανὺξ ὥσπερ
ἐβασίλευσεν...}

a [ἐροῦμεν addit A, Sic Edd. Bibl.
pro ἠθιχόν.]

Moz A. ἠβικώτερον»

: IN EPIST. AD

" ἐφείδετο, μή ποτε δυσγε-

οὕτω ποικίλλων τὸν ὌΝ
,ὔ
ράνωσιν ἐχεῖνοι πρὸς τὰ λεγόμενα [δὺ χαὶ ἔλεγε,
; μαι
ολμιηρότερον δὲ ἔγραψα ὑμῖν ἀπὸ Ῥέρους). πολλῷ
er 3 M ec
υᾶλλον, si uj τοῦτο ἐποίησε, τραχύτερος ἂν αὐτοῖς
ὥφθη. ᾿Επεὶ οὖν ἔδειξε μεγάλην οὖσαν τὴν χάδι, τῷ
μεγάλα ἰάσασθαι ὁμαρμήμαα τα; ἐχ δὲ τούτου ἐδόχει
- ? €
παρὰ τοῖς ἀνοήτοις προτροπὴ τὸ λεγόμενον εἰς ἄμαρ-
, 3 , A NC c Ἐν; du sS cay
τίαν εἰναι" ei γὰρ διὰ τοῦτο μείζων ἐφάνη ἣ χάρις,
M M , [4 Z A » ud
φησὶν, ἐπειδὴ μεγάλα ἡμάρτομεν, μὴ ἄἀποστῶμεν
, ^ mac e v A
ἁμαρτάνοντες, ἵνα πλείων ἣ χάρις δειχθῇ " ἵν᾽ οὖν μὴ
ταῦτα λέγωσιν ἢ ὑπονοῶσιν, ὅρα πῶς ἀνατρέπει τὴν
5 , cU Y e ἢ. » NA λέ. M5
ἀντίθεσιν, πρῶτον μὲν τῇ ἀπαγορεύσει, λέγων, Μὴ
/ e τ c JW Dcos δ Ἔ / XJ
γένοιτο: ὅπερ ἐπὶ τῶν σφόδρα “ ὡμολογημένων ἀτό-
- » N / E]
my ποιεῖν εἴωθεν * ἔπειτα xot λογισμὸν τίθησιν ἀναν-
- Y T JU / ^
τίῤῥητον. Ποῖον δὴ τοῦτον: Οἵτινες ἀπεθάνομεν, φησὶ,
- c L^ τ x. e à E » m. "Tí 5
τῇ ἁμαρτία, πῶς ἔτι ζήσομεν ἐν αὐτῇ ; Τί ἐστιν,
μὰ , , ' S
᾿ΑἈπεθάνομεν; Ἢ ὅτι, τὸ ἐχείνης μέρος καὶ τὸ εἰς αὖ-
4 7e - 7 ον ΚΣ) δ“. “Αι τοις E *
τὴν ἧχον, ἀπόφασιν ἐδεξάμεθα πάντες : ἢ ὅτι νεχροὶ

hz , M , ^
γεγόναμεν αὐτῇ, πιστεύσαντες xol φωτισθέντες- ὃ.

xai μᾶλλόν ἐστιν εἰπεῖν : τοῦτο γὰρ χαὶ τὸ ἑξῆς χεί-

μενον ἐμφαίνει. Τί δέ ἐστιν, νεκροὺς αὐτῇ γεγονέναι;

rn ' ^ € , ^» / r Ὁ M M

Τὸ πρὸς μηδὲν ὑπαχούειν αὐτὴ λοιπόν. "ToUco γὰρ τὸ
- -ι -

μὲν βάπτισμα ἐποίησεν ἅπαξ, ἐνέκρωσεν ἡμᾶς αὐτῇ"
- 7 e , τω c

δεῖ δὲ λοιπὸν παρὰ τῆς ἡμετέρας σπουδῆς κατορθοῦ-

cT , E J
σθαι αὐτὸ διηνεκῶς, ὥστε, χἂν μυρία ἐπιτάττη, μη-
7 , “ V

χέτι ὑπαχούειν, ἀλλὰ μένειν ἀκίνητον ὥσπερ τὸν ve-
, , z τ d QIIIA τ΄ d J

xoov, Καίτοι γε φήσιν, ὅτι αὐτὴ f, m
ἀπέθανεν: ἀλλ᾽ ἐχεῖ μὲν εὔχολον Bosigheves δεῖξα

τὴν ἀρετὴν, τοῦτο τίθησιν" ἐνταῦθα δὲ, ἐπειδὴ ers

,
Qat σπεύδει τὸν ἐκρρατήν» ἐπ᾽ αὐτὸν μεταφέρει τὸν
κ *

θάνατον. Εἶτα, ἐπειδὴ ἀσαφὲς ἦν τὸ εἰρημένον, ἑρ-
, Lá 33 X M , m ec , - ,

μιηνεύει πάλιν αὐτὸ xal ἐπιπληχτιχῶς τῷ λόγῳ χρώ-
^ » - V M 55 t cl ct 3

μενος. Ἢ ἀγνοεῖτε γὰρ, φησὶν, ἀδελφοὶ, ὅτι ὅσοι εἰς
χς N dE , E] N / , m 5^0 7ὔ

Χριστὸν ἐδαπτίσθημεν, εἰς τὸν θάνατον αὐτοῦ ἐδαπτί--

εὖ c ^ τ J

σθημεν; Συνετάφημεν οὖν αὐτῷ διὰ τοῦ βαπτίσμα-

5 * , , 5 Pjel M , ^ m»

τος εἰς τὸν θάνατον. Τί ἐστιν, Εἰς τὸν θάνατον αὐτοῦ
M M - LA -

ἐθαπτίσθημεν; Εἰς τὸ xat αὐτοὶ ἀποθανεῖν ὥσπερ ἐχεῖ-

* , 2 N " d c e

vog* σταυρὸς γάρ ἐστι τὸ βάπτισμα. “Ὅπερ οὖν ὃ
M - γ΄ - M / τ LEES N 7ὔ

σταυρὸς τῷ Χριστῷ x«i ὃ τάφος, τοῦτο ἡμῖν τὸ βά-
^

αὐτὸς

΄ὔ Y M M Lud Ded
πτισμα γέγονεν', εἰ xai μὴ ἐπὶ τῶν αὐτῶν"

M M M Y γα HIE A A - M ΕΝ ἐξ - δὲ
μὲν γὰρ σαρχὶ xai ἀπέθανε xai ἐτάφη, ἡμεῖς δὲ
ἁμαρτίᾳ ἀμφότερα. Διὸ οὐχ εἰπε, σύμφυτοι τῷ θα-
νάτῳ, ἀλλὰ, Τῷ δμοιώματι τοῦ θανάτου. Θάνατος
μὲν γὰρ καὶ τοῦτο χἀχεῖνο, ἀλλ᾽ οὐχὶ τοῦ αὐτοῦ Ono

3 E] M M c AT " ma pVMX C
χειμένου * ἀλλ᾽ ὃ μὲν σαρχὸς ὃ τοῦ Χριστοῦ, ὃ δὲ ἁμαρ--
τίας ὃ ἡμέτερος. “Ὥσπερ φύν ἐχεῖνος ἀληθὴς, οὕτω χαὶ
οὗτος. Ἀλλ᾽ εἰ xad ἀληθὴς, δεῖ xo τὰ παρ᾽ ἡμῶν συν-
M 07. “λ ^N Y ^ , : "I [44
ἐνεχθῆναι πάλιν - διὸ xol τῶ νων νὰ ὥσπερ
R^ : θη Xo στὸςε E EX.Ot 0) toj δὲ τοῦ It (
f/(sQMY, Ἄριστος Ex vex o0) ἣν διὰ τῆς δόζης του πἩίᾶτρος,ς

b [AÀ. corr. ὑφείδετο.]

ROM.

HOMIL. X. 577
cavebat, ne forte isti :egre ferrent ( ideoque dice-
bat : Zudacius autem. vobis scripsi ex parte ) ;
nisi hoc fecisset, asperior illis visus fuisset. Post-
quam ergo monstravit, magnam esse gratiam pec-
cata gravia curandi; cum hinc insipientibas vi-
deretur hoc dictum adhortationem esse ad peccan-
dum :Si enim ideo, aiebant, major visa est gratia,
quia magna peccata admisimus, peccare ne desina-
mus, ut amplior gratia ostendatur : ne igitur hac
dicerent vel opinarentur, vide quomodo objectio-
nem subvertat, primo negatione, dicens, 4/bsit ;
ut solet in iis, quz absurda esse in confesso est:
deinde ratiocinium adhibet, cui repugnari nequeat.
Quare illud? 2. Qui mortui. sumus, inquit, pec-
cato, quomodo adhuc «ivemus in illo ? Quid
est illud, Mortui sumus? Vel quod, quantum ad
illud. spectat illudque attinet , vetitum accepimus
omnes? an quod mortui sumus illi, credentes et
illuminati 9. id quod cerle potius dicendum : hoc
enim ostendit etiam id quod sequitur. Quid autem
est, mortuos esse peccato ? In nullo deinceps ipsi
abusus Hoc enim semel fecit baptisma; nos pec-
cato mortuos reddidit. Oportet autem hoc studio
nostro in perpetuum exsequi, ut quantacumque
imperet, non ultra dicto audientes simus, sed qua-
si Midi. immoti maneamus. Atqui alibi quoque
t, ipsum peccatum mortuum esse; sed ibi, nt
facilem ostendat virtutem , hoc ΥΩ ; hic vero
quoniam auditorem excitare festinat, ad ipsum
mortem transfert. Deinde, quia dictum illud ob-
scurum erat, illud explicat vehementiore utens
sermone : ait enim : 9. Zn ignoratis, fratres,
quod quicumque in Christum baptizati sumus,
in mortem ipsius baptizati sumus? 4, Conse-
pulti igitur ipsi sumus per baptismum in mor-
tem. Quid sibi vult illud, Zn mortem. ipsius ba-
ptizati sumus? Ut ipsi moriamur sicut et ille :
Crux enim baptisma est. Quod igitur Christo fuit
crux et sepulcrum, hoc nobis baptisma fuit, etsi
non iisdem in rebus : ipse namque carne mortuus
ac sepultus est, nos autem peccato utrumque. Qua-
propter non dixit, Complantati cum morte; sed
Cum similitudine mortis. Mors enim est et hoc
et illud, sed non ejusdem subjecti ; sed mors carnis,
Christi est , mors peccati, nostra. Quemadmodum
igitur illa, sic et hac vera est. At etsi vera sit, ca
sog qe. penes nos sunt conferamus oportet : ideo sub-
A jungit : Ut quemadmodum Christus surrexit a
mortuis per gloriam Patris, ita et nos in novi-

c Sic Mss. Editi vero ὁμολογουμένων.

Rom.

U5.

15,

Peccatum
senectulem
affert,

378 S. JOANNIS CHRYSOST.

tate vite ambulemus. Mic cum recte. vivendi
studio resurrectionem quoque subindicat. Quomo-
do? Credidisti, inquit, Christum mortuum fuisse
et resurrexisse? Ergo et quod ad te pertinet
credito; hoc enim illi simile est, quoniam ad te
quoque spectat et crux et sepulcrum. Nam si in
morte et in sepulcro consors ipsi fuisti, multo ma-
eis in resurrectione et vita : soluto namque majo-
re, nimirum peccato, de minore, nempe mortis
exitio, non est quod dubitetur. Verum hzc inte-
rim Paulus auditorum conscienti& consideranda
relinquit; ipse vero proposita futura resurrectione, B
aliam a nobis resurrectionem exigit, novum insti-
tutum in presenti vita, quod ex morum mutatione
fiat. Nam cum fornicator castus efficitur, avarus
misericors, asper mansuétus, hic quoque resurre-
ctio fit, quz futurze procemium est. Et quomodo
resurrectio est? Mortuo peccato, et justitia exsur-
gente ; pristina vita deleta, nova autem hac et an-
gelica vigente. Cum audis vitam novam, multam
quiere diversitatem et mutationem magnam.

5. Verum in lacrymas erumpo et in gemitus €
magnos,cum cogito quantam a nobis philosophiam
exigat Paulus, et in quantam nos ignaviam conje-
cimus, post baptismum ad priorem senectutem
reversi, atque in /Egyptum redeuntes, et post man-
na, allia in. memoriam revocantes. Decem. enim
aut viginti diebus post baptisma mutati, pristina
rursum aggredimur. Át non statutum dierum nu-
merum, sed totam vitam expetit Paulus ad hoc
vivendi institutum : nos autem ad. prisunum vo-
mitum reversi, post juventutem a gratia acceptam, ἢ
ἃ peccatis senectutem paramus. Nam pecuniarum
amor et absurdarum cupiditatum servitus, omne-
que tandem peccatum, senectutem operanti afferre
solet; quod autem ad vetustatem senectutemque
declinat, interitui proximum est. Neque enim ita
potest corpus per senectutem dissolvi, ut anima
peccatis corrupta ac delapsa: ad extremas enim
tunc nugas deducitur, futilia loquens, quemadmo-
dum senes et deliri, atque pituita referta, necnon
stupore atque oblivione, lippis instructa oculis, ho-
minibus abominanda, et diabolo captu facilis est: E
tales enim sunt peccatorum animze. Justorum vero
animz contra juvenescunt ac vigent, et in ipso
tatis flore sunt semper, ad pugnam et luctam
semper paratz. Peccatorum vero anima in quam

. ἐχοινώνησξ.]

b [ A. et marg. Savil. τὸ φώτισμα.

ARCHIEP. CONSTANTINÓP:

e b qe ἢ , , ^ 7
οὕτω xa ἡμεῖς ἐν χαινότητι ζωῆς περιπατήσωμεν,
m N m / τ
᾿Ενταῦθα μετὰ τῆς ἐπιμελείας τοῦ βίου xai τὸν περὶ
Eu / n E
τῆς ἀναστάσεως αἰνίττεται λόγον. Πῶς; "Extovcucac
M ce ,
φησὶν, ὅτι ἀπέθανεν ὁ Χριστὸς, καὶ ὅτι ἠγέρθη; Οὐχ-
c ᾿ * L cS E E
οὖν καὶ τὸ σὸν πίστευε: τοῦτο γὰρ ἔοιχεν ἐχείνῳ;
2 ^A M b ^ M M M , 2 M ,
ἐπειδὴ καὶ τὸ σὸν xal σταυρὸς καὶ τάφος. Ei γὰρ ἐν
, bod m ES
θανάτῳ "ἐχοινώνησας xai ταφῇ, πολλῷ υᾶλλον ἐν
D /, S A -Ὁ m— A y , τ
ἀναστάσει xa ζω τοῦ γὰρ μείζονος λυθέντος, τῆς
H - E ^
ἁμαρτίας, οὗ δεῖ περὶ τοῦ ἐλάττονος ἀμφιδάλλειν λοι-

B - ἘΣ / E ΄ 3 4 T 1
πὸν, τῆς τοῦ θανάτου ἀναιρέσεως. ᾿Αλλὰ ταῦτα μὲν
/

τε

t) 3 ends Ἐπ Y ΑΞ θ G Su c τὶ 2
ς ἀφίησι λογιίξζεσῦαι τῷ συνειόοτι τῶν QCXDOOUDULEVO)V
à n 2
N Ν

αὐτὸς ὃ
,

pd
ETE

$ προχειμένης τῆς μελλούσης, ἑτέραν ἡμᾶς
ἀνάστασιν ἀπαιτεῖ, τὴν χαινὴν πολιτείαν, τὴν χατὰ
τὸν παρόντα βίον ἐκ τῆς τῶν τρόπων μεταθολῆς γινο-
μένην. Ὅταν γὰρ ὃ πόρνος γένηται σώφρων, xot ὃ
πλεονέχτης ἐλεήμων, καὶ ὃ τραχὺς ἥμερος, καὶ ἐν-
ταῦθα ἀνάστασις γέγονεν ἐχεί νης οὖσα προοίμιον. Καὶ
πῶς ἀνάστασις; Τῆς μὲν ἁμαρτίας νεχρωθείσης ;
πῆς δὲ δικαιοσύνης ἀναστάσης, xol τῆς μὲν πα-
λαιᾶὰς ζωῆς ἀφανισθείσης, τῆς δὲ χαινῆς ταύτης xal
ἀγγελικῆς πολιτευομένης. “Ὅταν δὲ ἀχούσης χαινὴν
ζωὴν, πολλὴν ζήτει τὴν ἐναλλαγὴν, χαὶ μεγάλην
τὴν μεταδολήν.

᾿Αλλὰ γὰρ δαχρῦσαί μοι λοιπὸν ἔπεισι χαὶ στε-
νάξαι μέγα, ὅταν ἐννοήσω πόσην μὲν ἡμᾶς ἀπαιτεῖ
φιλοσοφίαν ὃ Ἰ]αῦλος, πόση δὲ
μὲν ῥαθυμίᾳ, μετὰ τὸ βάπτισμα ἐπὶ τὸ πρότερον
ἐπανιόντες γῆρας, xoi εἰς τὴν Αἴγυπτον ἀναχάμ.-
πτοντες, χαὶ τῶν σχορόδων μεμνημένοι μετὰ τὸ

M ,
ἑαυτοὺς ἐξεδώχα-

μάννα. Δέχα γὰρ χαὶ εἴκοσιν ἡμέρας παρ᾽ αὐτὸ " τὸ
βάπτισμα μεταδαλλόμενοι, τοῖς προτέροις πάλιν ἐπι-
χειροῦμεν. 'AXA οὐχ ἀριθμὸν ἡμερῶν ταχτὸν, ἀλλ᾽
ὅλον ἡμᾶς τὸν βίον
Παῦλος: ἡμεῖς δὲ

ἀπαιτεῖ ταύτην τὴν πολιτείαν Ó
ἐπὶ τὸν πρότερον ἐπανερχόμεθα
ἔμετον, μετὰ τὴν ἀπὸ τῆς χάριτος νεότητα τὸ ἀπὸ
τῶν ἁμαρτιῶν χατασχευάζοντες γῆρας. Καὶ γὰρ τὸ
χρημάτων ἐρᾶν, xal τὸ δουλεύειν ἐπιθυμίαις ἀτόποις,
χαὶ πᾶσα ἁπλῶς ἁμαρτία παλαιοῦν εἴωθε τὸν ἐργαζό-
μενον: τὸ δὲ παλαιούμενον χαὶ γηράσχον ἐγγὺς ἀφα--
νισμοῦ. Οὐ γάρ ἐστιν, οὐχ ἔστιν οὕτω σῶμα ὑπὸ χρό-
νων παραλελυμένον ἰδεῖν, ὡς ψυχὴν ὑπὸ ἁμαρτημά-
τῶν πολλῶν σαθρουμένην xaX χαταπίπτουσαν. Ἣ γὰρ
εἰς ἐσχάτην ληρωδίαν ἐξάγεται λοιπὸν, ἄσημα φθεγ-
γομένη * χαθάπερ oi γεγηραχότες xal παραπαίοντες 4
χαὶ χορύζης ἀναπεπλησμένη χαὶ παραπληξίας πολ-
λῆς xa λήθης, xa λήμας πρὸ τῶν ὀφθαλμῶν ἔχουσα,
χαὶ ἀνθρώποις βδελυρὰ, xoi τῷ διαβόλῳ εὐχείρωτος "
xa γὰρ τοιαῦται o τῶν ἁμαρτωλῶν ψυχαί. ᾿Αλλ᾽ οὖχ,
ai τῶν δικαίων, ἀλλὰ νεάζουσι xat σφριγῶσι, καὶ ἐν

οι

c [ Iidem χαὶ χαθάπερ... ἀναπεπλησμέν
εὐχείρωτος inserunt verbum zzvzizzr.]

Et infra ante

ΙΝ EPIST. AD ROM. HOMIL. X. 579

αὐτῷ τῷ ἄνθει τῆς ἡλικίας εἰσὶ διαπαντὸς, πρὸς ἅπα- — minimo conflictu statim. cadunt et pereunt : id
σαν μάχην χαὶ πάλην del παρεσχευασυέναι: αἵ δὲ — quod declarans propheta dicebat: Tamquam pul- Psal. x.14.
τῶν ἁμαρτωλῶν χἂν μικρὰν δέξωνται προσδολὴν, — vis, quem projicit ventus a facie terra, Ma sunt
ἔπεσόν τε εὐθέως χαὶ ἀπώλοντο. Καὶ τοῦτο δηλῶν 6... versatiles, et damnum parantibus aditu faciles, qui
προφήτης ἔλεγεν, ὅτι “ΩὩσεὶ χνοῦς, ὃν ἐχρίπτει ὃ ἄνε- A in peccatis vitam agunt. Neque enim clare vident,
μος ἀπὸ προσώπου τῆς γῆς, οὕτως εἰσὶν εὐρίπιστοι, nec sincere audiunt, nec articulatim loquuntur :
xo εἰς ἐπήρειαν πᾶσι προχείμενοι oi ἐν ἁμαρτίαις — singultu multo gravantur, ingentem in ore salivam

ζῶντες. Οὔτε γὰρ ὁρῶσιν ὑγιῶς, οὔτ᾽ ἀχούουσιν ci- — circumferunt. Atque utinam salivam ; non enim id
λιχκρινῶς, οὐ φθέγγονται ἔναρθρα, ἀλλὰ πολλῆς μὲν γέ. — absurdum esset; sed jam ceno putidiora verba
μουσι τῆς λυγγὸς, πολὺν δὲ ἐν τῷ στόματ! περιῤῥέ- — proferunt: quodque gravius est, ne spuere quidem

οντα τὸν σίελον περιφέρουσι. Καὶ εἴθε σίελον, χαὶ οὐς — hujusmodi verborum spumam possunt, sed manu
δὲν ἦν ἄτοπον " νυνὶ δὲ παντὸς βορθόρου ῥήματα δυσ- — excipientes, exsecrando modo rursus illam atte-
ὠδέστερα προΐενται, xoi τὸ δὴ χαλεπώτερον, ὅτι οὐδὲ — runt, cum sit densa, nec facile solvi possit. Forte
ἀποπτύσαι τὸν σίελον τούτων τῶν ῥημάτων ἰσχύου- — cum nausea et fastidio narrationem hanc excipi-
σιν, ἀλλὰ τῇ χειρὶ δεχόμενοι μετὰ πολλῆς τῆς βὸε- — tis: quanto magis rem ipsam fastidiretis ! Nam si
λυρίας, πάλιν αὐτὸν mpoctoi6ovzat παχὺν ὄντα xal in corpore hac ingrata etinsuavia sunt, multo
δυσδιάτμητον. Τάχα ναυτιᾶτε πρὸς τὴν διήγησιν' B magis in anima. Talis erát juvenis ille, qui omnia
οὐχοῦν μᾶλλον πρὸς τὴν πρᾶξιν. Ei γὰρ ἐν σώματι — sua consumserat, et in extremam nequitiam deve-
ταῦτα ἀηδὴ συμόαίνοντα, πολλῷ μᾶλλον ἐν τῇ ψυχῇ. —nerat, ita ut deliro omni et zgrotante debilior es-
Τοιοῦτος ἦν ἐχεῖνος ὃ παῖς ὃ πάντα τὰ ἑαυτοῦ * χατη- — set. Αἱ quando voluit, derepente novus factus est,
ναλωχὼς, xai εἰς ἐσχάτην χαχίαν κατενεχθεὶς, παν- — ex una animi voluntate ac mutatione. Postquam
τὸς ληροῦντος xat νενοσηχότος ἀσθενέστερον διαχείμε- — enim dixerat, Revertar ad patrem meum : hzc rz, 5. i8.
voc. Ἀλλ᾽ ἐπειδὴ ἐδουλήθη, γέγονεν ἄφνω νέος, ἀπὸ — una vox omnia ipsi contulit bona ; imo vero non
γνώμης μόνης xot μεταστάσεως. "Ems? γὰρ εἶπεν, verbum tantum, sed opus cum verbo conjunctum.
ἐπιστρέψω πρὸς τὸν πατέρα μου; τὸ ῥῆμα τοῦτο — Non enimdixit, Revertar, et ibi mansit; sed, Re-
αὐτῷ πάντα ἐχόμισε τἀγαθά. μᾶλλον δὲ οὐ τὸ ῥῆμα τοιίαν, et reversus ac viam totam illam emensus
ἁπλῶς, ἀλλὰ τὸ ἔργον τῷ ῥήματι προστεθέ v. Οὐδὲ — est. Sic et nos faciamus : etiamsi extra. patriz fi-
γὰρ εἶπεν, ἐπανέλθω, xal EN ἀλλ᾽ εἰπεν, ἐπα- C nes deportati fuerimus, ad paternam tamen domum
νέλθω, xol ἐπανῆλθεν. xa τὴν δδὸν πᾶσαν ^b ΤΕΣ redeamus, nec nos longioris vie pigeat. Nam si
ψεν ἐχείνην. Οὕτω χαὶ ἡμεῖς ποιῶμεν: χἂν εἰς τὴν — voluerimus, facilis erit reditus ac celerrimus, mo-
ὑπερορίαν eue ἐπανέλθωμεν πρὸς τὸν πα-. — do peregrinam terram deseramus : hoc enim ipsum
τρῷον οἶχον, xaX μὴ κατοχνήσωμεν πρὸς τὸ τῆς 6000 — est peccatum, quod. nos a paterna domo abducit.
μῆχος. Ἂν γὰρ βουληθῶμεν, εὔχολος ἣ ἐπάνοδος γί- — llam itaque relinquamus, ut ad paternam rever-
νεται xal ταχίστη; μόνον ἀφῶμεν τὴν ξένην χαὶ τὴν — tamur domum. Nam prolis amans est pater, nec
ἀλλοτρίαν τοῦτο γὰρ ἣ ἁμαρτία, πόῤῥω τῆς οἰκίας — nos immutatos minus diliget, quam eos, qui vite
ἡμᾶς ἀπάγουσα τοῦ πατρός. ᾿Αφῶμεν τοίνυν αὐτὴν, probitate florent, imo plus amabit : siquidem illum
ἵνα ταχέως πρὸς τὸν πατρῷον ἐπανέλθωμεν οἶκον. Καὶ — pater plus in honore habuit, magisque delectatus
γὰρ φιλόστοργός ἐστιν ὃ πατὴρ, καὶ τῶν εὐδοχιμούν- — est filio recuperato. Et quomodo revertar, in-
τῶν οὖχ ἧττον ἡμᾶς P ἀγαπήσει μεταδαλλομένους, D quies? Rem incipe tantum, et totum factum est :
ἀλλὰ xul πλέον " ἐπεὶ xo ἐχεῖνον ὃ πατὴρ τότε μει- — peccare desine, nec ultra procedas, et jam totum
ζόνως ἐτίμησε" xoi γὰρ μειζόνως αὐτὸς ἥσθη τὸν accepisti. Sicut enim iis, qui morbo laborant, non
παῖδα ἀπολαδών. Καὶ πῶς ἐπανέλθω, φησίν; Ἀρχὴν — pejus habere initium est convalescendi : sic et in
ἐπίθες τῷ πράγματι μόνον, καὶ τὸ πᾶν γέγονε: στῆθι — nequitia contingit : ne ulterius progrediaris, et ne-
τῆς χαχίας, xo μὴ προέλθης “ περαιτέρω, xoi ἤδη — quitia finem habebit. Si per biduum hoc feceris,
τοῦ παντὸς ἐπελάδου. Καθάπερ γὰρ τοῖς χάμνουσι τὸ tertio die facilius abstinebis, ac tribus decem ad-
μὴ χεῖρον σχεῖν ἀρχὴ γένοιτ᾽ ἂν τοῦ βέλτιον ἔχειν; des; hinc. viginti, postea. centum, denique totam
οὕτω xoi ἐπὶ τῆς χαχίας συμόαίνει " μὴ περαιτέρω γίϊαπι. Quanto enim magis progressus fueris, faci-
προδῆς, καὶ τέλος ἕξει σοι τὰ τῆς πονηρίας. Κἂν δύν liorem cernes viam, οἵ δά ipsum culmen adductus,

* [ A. et marg. Savil. χατεδηδοχώς.] * Quidam Mss. (A. et marg. Savil.] τιμήσει,
^ Mss. nostri et Savil. ad marg. ὑπέστρεψεν. [Item A. e [ A. ποῤῥωτέρω, et infra βέλτιον σχεῖν.
Le;ebatur ἐπέστρ. Supra A. προστέθξιχεν pTO προστεθέν.

Rom.8.253.

Joan. 21.
17.

Matth, 1
35

7"

580 $. JOANNIS CHRYSOST.

LÀ

complurium simul bonorum fructum decerpes.
Nam tunc quoque, cum prodigus ille reversus est, E
et tibiz et citharz et chori, thaliz et celebritates
aderant : atque Is, qui a filio de tam intempestivo
sumtu deque diuturna fuga rationes repetiturus esse
videbatur, nihil hujusmodi fecit ; imo illum quasi
praeclare sese gessisset conspexit: nec modo illum
verbis non increpavit, nec pristine vite mentionem
fecit; sed perfusus gaudio osculatus est, vitulum
mactavit, et stola ipsum induit, multumque addi-
dit ornatum. His ergo exemplis instructi, confida-
mus et ne desperemus. Neque enim ille ita letatur ,,, |
cum Dominus , ut cum Pater vocatur ; mavultque A
filium, quam servum habere. Propterea illa omnia
fecit, Unigenito suo non pepercit, ut filiorum ado-
ptionem reciperemus , utque illum non modo ut
Dominum, sed etiam ut Patrem. diligeremus. ld
quod si a nobis obtineatur, ac si gloriam adeptus,
hoc effert , omnibusque lztabundus declarat, qui
nullo nostrorum indiget. Hoc erga Abrahamum
effecit, qui passim dicit: Ego Deus Abraham et
Isaac et Jacob. Atqui in his servos gloriari opor-
tebat; at nunc ipse Dominus hac de re gloriatur.
Idcirco Petro dicit : Diligis me plus his? osten-
dens se nihil perinde a nobis expetere. Ideoque
Abrahamum jussit filium. suum immolare, ut
omnibus palam faceret se *multum a patriarcha
amari. Illud porro, quod se multum amari cupiat,
ipsum etiam multum amare significat. Ideoque

b

o. apostolis dicebat : Qui amat patrem et matrem

plus quam me, non est me dignus.

C

6. Idcirco quod omnium nobis carissimum est,
animam nempe, jubet secundam in amore poni ;
quia ipse majorem in modum et super omnia vult
a nobis amari. Etenim et nos cum non admodum
erga aliquem afficimur, illius amorem non multum
curamus, etsi magnus sit et illustris; cum vero
quempiam sincere amamus, etsi vilis tenuisque
sit, ejus mutuum amorem magni facimus. Ideo ille
non soluma nobis amari, sed etiam pro nobis con-
tumeliosa illa pati, gloriam. vocabat. Verum illa
ob dilectionem tantum gloria erant: quz autem nos

D

4 Morel. male zzi ὑπ᾽ z272».|Mox À. 21222275. Utram-
que futuri formam admittit Chrys., sed aliquanto fre-

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

, - , τ
ἜΘΕΙ τοῦτο ἤρα €, τὴ τρίτῃ po: ἅπο-
à
στήσῃ; χαὶ μετὰ τὰς τρε εἴς, χαὶ δέχα
εἶτα sede ae εἶτα ἕχα ατὸν,

προσθήσεις,
εἶτα τὸν βίον ἅπαντα. Ὅσῳ
ἰὸς ἂν προδαίνης ; puer ὄψει τὴν δὲὸν, χαὶ
“ἐπ᾽ αὐτὴν στήσῃ τὴν χορυφὴν, χαὶ πολλῶν ἀθρόον
ἀπολαύσεις τῶν

ἀγαθῶν. ᾿Επεὶ xoi τότε, ὅτε ὃ ἄσω-

? m -
τος — χεῖνος, χαὶ αὐλοὶ χαὶ κιθάραι καὶ
(οροὶ xaX θαλίαι χαὶ στον ἦσαν. χαὶ ὃ 0n είλων

τις τῆς ἀχαίρου δαπάνης χαὶ τῆς οὕτω rax pate φυ-

πο C^"

P! “ἢ » - 34 3^5 D E ,

Ὡς τον παιόα VE Ed OUOZV τουτῶν ἐποίη--
Ξ 2201 c Y 9 UNS

σε y» a ως εὐὸ δοκιμιηχότα εἶδε , «04 οὐδὲ μέχρι ῥ δη-

5 ἊΝ

Ὁ ^Y
μάτων ὀνειδίσαι τῷ παιδὶ, μᾶλλον δὲ οὐδὲ ἁπλῶς

m e LT M

αὐτὸν ἀναμνῆσαι τῶν προτέρων ἠνέσχετο, ἀλλὰ xoi
Lx , : M . A , E A
περιεχύθη, καὶ χατεφίλησε, καὶ μόσχον ἔθυσε, καὶ

^0 5 I. Àj! EJ -—^— - , ,
στολὴν ἐνέδυσε, xat ἐν πολλῷ τῷ χόσμῳ χατέ-

στησε. 'Γαῦτα οὖν ἔχοντες χαὶ ἡμεῖς τὰ ὑποδείγματα Ξ
θαῤῥῶμεν χαὶ μὴ Lid eeekeelet. O9 và o οὕτω oue

^

rud
ὑδὲ δοῦλον ἔχων,

χαλούμενος Δεσπότης; ὡς Πατὴρ, o
- A]

ὡς υἱόν: xai μᾶλλον τοῦτο βούλεται, ἢ ἢ ἐχεῖνο. Διὰ
-» , r.
τοῦτο γοῦν xa πάντα ἐποίησεν ἅπερ ἐποίησε, xai

$N E e TRENT DT / ci H €
οὐδὲ τοῦ Νίονογενοὺς αὐτοῦ ἐφείσατο, ἵνα τὴν υἷοθε-
J MY , Fi σι M
σίαν ἀπολάδωμεν, ἵνα μὴ ὡς Δεσπότην μόνον, ἀλλὰ
M3 ἃ ΄ » τὰ τὶ c 237 , ,
xxi ὡς Πατέρα αὐτὸν ἀγαπῶμεν. Kov τύχῃ τούτου

T ,
τις δοξαζόμενος ἐναύρύνεται,
χαὶ εἰς πάντας αὐτὸ ἐχφέρε

em "v καθάπερ
t, ὃ μηδενὸς δεόμενος τῶν
ἡμετέρων. ᾿Γοῦτο fees ἐπὶ τοῦ Apnd. E ἐποίησε. παν-
ταχοῦ λέγων, € m ὃ Θεὸς ᾿Αόραὰμ. xoi Ἰσαὰχ xal Ἶα-
xo. Καίτοι ye τοὺς οἰκέτ ας ΣΙ οἷν χαλλωπίζεσθαι τού-
τῳ νῦν δὲ ὃ Δεσπότης qu ται τοῦτο ποιῶν. Διὰ τοῦτο
S τούτων; δειχνὺς, ὅτι

A ^
οὐδὲν 7 πρὸ τούτου ζητεῖ παρ᾽ ἡμῶν. Διὰ τοῦτο χαὶ τὸν

χαὶ Πέτ po φησὶ, puscps

nus ky. τὸν υἱὸν θῦσαι ἐχέλευσεν, ἵνα δείξη πᾶσιν,
ὅτι co a φιλεῖται παρὰ τοῦ πατριάρχου. Τοῦτο δὲ
τὸ có

à

* τω , -
x φιλεῖσθαι ἐθέλειν, ἀπὸ τοῦ σφόδρα φιλεῖν

- , €
Pia Ἔ τοῦτο χαὶ τοῖς ἀποστόλοις [ἔλεγεν 'O
LI
c^ E /, M M EÀ
φιλῶν πατέρα ἢ μητέρα ὕπερ $us, οὐχ ἔστι μου

4*
ἄξιος.
τω , -— -
Διὰ τοῦτο, ὃ πάντων ἥμῖν ἐστιν olxetóvepov ἥψυ-
᾿ 1 , ^ , , , - 5» 5
yh; xai ταύτην δευτέραν χελεύει τίθεσθαι τῆς εἰς αὖ-
NV - ,
τὸν ἀγάπης, ἐπειδὴ μεθ’ ὑπερόολῆς eeu Pe
- n - M
φιλεῖσθαι παρ᾽ ἡμῶν. Καὶ γὰρ ἡμεῖς, ὅταν μὲν μὴ
γῇ Y NE
σφόδρα περὶ τινὰ ὠμεν διαχείμενοι, οὐδὲ τῆς παρ᾽
5 , I. ^ / NÉ A , Y Y
ἐχείνου σφόδρα δεόμεθα φιλίας, xXv μέγας ἡ χαὶ πε-
, uj M . Y c
ριφανής - ὅταν δὲ θερμῶς τινα καὶ γνησίως φιλῶμεν;
“ἡ M μὴ ,
x&v εὐτελὴς, x&v μιχρὸς ὃ φιλούμενος, μεγίστην τι-
D "T B H '
dons δόξαν τὸ map ἐχείνου φίλτρον. Διὸ xal αὐτὸς

2€

οὗ τὸ φιλεῖσθαι παρ᾽ ἡμῶν μόνον, ἀλλὰ χαὶ τὸ ὑπὲρ

I^ 2

ἡμῶν παθεῖν τὰ ἐπονείδιστα ἐχεῖνα, δόξαν ED:

quentius mediam.]

IN EPIST.
ἐχεῖνα μὲν δι’ ἀγάπην μόνον δόξα ἦν" ἃ δὲ ἂν
ἡμεῖς ms a
ἀλλὰ χαὶ διὸ

E] - M ». *O aua A /
δόξ x ἂν εἰχότως χαὶ χαλοῖτο χαι Etfi. ς ἐπι στεφα-

1
εν
D ,
ιν οὔ πάθωμεν, οὗ OU ἀγάπην μόνον,

c , ' i a
διμέγεθος τοῦ ποθουμένου χαὶ τὴν ἀξίαν
d RE BEA CAE Vp uem
νοὺυς τρέχῶμεν εἰς τοὺς ὑπερ αὐτου
, , / , 7] ,
χινδύνους, χαὶ μήτε πενίαν μήτε νόσον μήτε ἐπή-
(ζω-

τοίνυν μεγίστους

petav, μιὴ συχοῳ φαντίαν, tj αὐτὸν τὸν θάνατον νομί

μεν εἶναι βαρὺ xol ἐπαχθὲς, ὅταν δι’ αὐτὸν ταῦτα
e L4 Ἅ M , : M / NY ,

ὕπομένωμεν. Ἂν γὰρ νήφωμεν, τὰ μέγιστα διὰ τού--

S D cr ἘΠ 1 /

τῶν ἁπάντων χερδανοῦμεν" ὥσπερ οὖν ἐὰν μὴ νήφω-
-Ὸ , , ,

μεν, οὐδὲ ἀπὸ τῶν ἐναντίων χαρπωσόμεθά τι χρηστόν.

Σχόπει δέ" ἐπηρεάζει σοί τις xa πολεμεῖ; Οὐχοῦν

- , M 5 ,

ἐγρηγορέναι σε παρασχευάζει, καὶ ἀφορμιήν σοι πα-
΄ τ H ῃ d c Θ c 2A: M ΕἸ —— »

ρέχει τοῦ γενέσθαι ὅμοιον τῷ Ce. Av γὰρ ἀγαπήσης
Six £ , c y em UN PY - 7

τὸν ἐπιδουλεύοντα, ὅμοιος ἔσῃ τῷ τὸν ἥλιον ἀνατέλ-

zl , σ - L

λοντι ἐπὶ πονηροὺς xai ἀγαθούς. “ἕτερος ἀφαιρεῖται

ΤΥ ΝΣ E ENCIMA ici ΡΣ

σου τὰ χρήματα; Ἂν γενναίως ἐνέγχης, τοῖς εἰς mé

Ν

, Ww , ^ , ^ λάύ ! " 0 7,
νητας πάντα δεδαπανηχόσι τὸν αὐτὸν λήψη μισθόν.
4 Y OUR τὶς eds ΕἾ; Cam EN
Καὶ γὰρ τὴν ἁρπαγὴν τῶν ὑπαρχόντων ὑμῶν, φησὶ,
᾿ ze IY ee 2 Mi
μετὰ χαρᾶς προσεδέξασθε, γινώσχοντες χρείττονα
e - ,
ἔχειν ὕπαρξιν ἐν οὐρανοῖς, xat μένουσαν. Εἰπέ τις

d re WEE: bj x» 2 - Ὁ 3 EA
xaxüc xxi ὠνείδισεν ; Ἂν τε ἀληθὴ ταῦτα 7j, ἄν τε
Ψευδῆ,
λοιδορίαν ἐνέγκης.

^ M 2 ^
προξενεῖ τὸν μισθόν ( Χαίρετε γὰρ, φησὶ; καὶ ἀγαλ-
e - 4ς- ὦ
ὅταν εἴπωσι πᾶν πονηρὸν ῥῆμα χαθ᾽ ὑμῶν

, , , » ξ ^ , ev
SES σοι βμεγεσξον ἔπλεξεν, ἂν πράως τὴν
M -
Ὅ τε γὰρ συχοφαντῶν πολὺν fuv

λιᾶσθε,
- EST z

ψευδόμενοι, ὅτι ὃ μισθὸς ὑμῶν πολὺς ἐν τοῖς οὐρα-
- m πὰ -

voic )" ὃ τε ἀληθῇ λέγων πάλιν τὰ μέγιστα ὠφελεῖ,
i S ^ Ψ, - 5 A 3 M ) / K M Δ

μόνον ἂν πράως ἐνέγχωμεν τὰ λεγόμενα. Καὶ γὰρ
- , m

Φαρισαῖος ἀληθεύων τὸν τελώνην ἔλεγε χαχῶς,

2 T ΤΑ H -

ἀλλ᾽ ὅμως ἀντὶ τελτόνου δίκαιον ἐποίησε. Καὶ τί δεῖ

ΝῈ

EC
ὡ-

xaÜ' ἕχαστον λέγειν ; ἔξεστι γὰρ ἐπελθόντα τοὺς
x0). e 2 A 6 e D Gest

ἄθλους τοῦ Ἰὼῤ ἅπαντα ταῦτα μετ᾽ ἀχριδείας μα--
θεῖν. Διὰ τοῦτο xat 6 Παῦλος ἔλεγεν ἘΠ 6 Θεὸς ὑπὲρ
ἡμῶν, τίς xa0' ἡμῶν; Ὥσπερ οὖν σπουδάζοντες χαὶ

ἀπὸ τῶν λυπούντ τῶν χερδαίνομεν, οὕτω ῥαθυμοῦντες
DAN

Ot

o

ν ὦ E] 7, , , , FEX A
ἀπὸ τῶν ὠφελούντων ἀμείνους γινόμεθα. Tt γὰρ
, Lá τ» ^om
τὸν ᾿Ιούδαν ὠφέλησεν, εἶπέ μοι; ἣ τοῦ Χριστοῦ συνου-

Ν , , 3
δὲ τοὺς ᾿Ιουδαίους ὃ νόμος; τί δὲ τὸν ᾿Αδὰμ. ὃ
, M V τ , TS
ράδεισος ; τί δὲ τοὺς £y τῇ ἐρήμῳ Μωὺυσῆς;: Διά τοι
m€— /, , , - -

τοῦτο πάντα ἅ ἀφέντας, ἕν δεῖ σχοπεῖν μόνον, ὅπως

Y M // c ce
τὰ χαθ᾽ ἑαυτοὺς οἰχονουήσωμεν χαλῶς" Xy τοῦτο
ΠΣ »^ 3.3 Ae RN. Lo eom , Y
ποιῶμεν, οὐδὲ αὐτὸς ὃ διάδολος ἡμῶν περιέσται ποτὲ,
“ἋΔΛΔ Mi / € ον 5 /, , ,
ἀλλὰ χαὶ μειζόνως ἡμᾶς ὠφελήσει, νήφειν παρασχευά-
ζων. Οὕτω γοῦν xol τοὺς ᾿Εφεσίους & Παῦλος διήγει-
3 N / , ὡ
ρθε, τὴν ἐχείνου SUNGUMNOS. ἀγριότητα. Ἀλλ᾽. ἡμεῖς
χαθεύδομεν χαὶ δέγχομεν χαὶ ταῦτα "poe οὕτω πονη-
ρὸν “πολέμιον ἔχοντες. Καὶ ei μὲν ὄφιν ἐμφωλεύοντα

* Sic Mss. In Editis [οἱ A.] zi; deest.

^ Mss. ἀρέντας. [Tta et Savil. et A. corr. Legebatur

AD ROM.

58t

pro ipso passi fuerimus, non propter amorem
tantum, sed etiam propter amati gloriam et digni-
tatem, gloria vere vocentur et fuerint. Quasi ergo
ad coronas maximas, ad pericula pro ipso subeunda
curramus, nec paupertatem, vel morbum, vel
molestiam, vel sycophantiam , vel ipsam mortem
gravem et molestam esse putemus, cum hac
propter illum sustinenda sint. Nam si sapiamus,
magnum inde fructum decerpemus; quemadmo-
dum nisi sapiamus, ne a contrariis quidem aliquid.

HOMIL. X.

boni lucrabimur. Perpende autem : tibi quispiam
molestus est, et adversatur? Ad vigilandum te
ille provocat, occasionemque tibi praebet, ut sis
Deo similis. Si insidiantem tibi diligas, similis

eris οἱ, Qui solem oriri facit super malos et

Matth, 5,

- n. E Auc : /
bonos. Alius tibi pecunias abripit? 51 generose 45.

feras, eamdem ΓΘΟΙΡΙ65. mercedem, quam si qui

omnia pauperibus largiuntur. /Vam rapinam fa-

cultatum vestrarum, mquit, cum gaudio exce-
555 15s, scientes vos meliorem dope et manen-
A tem in ccelis substantiam. Maledictis et convi-
ciis te quispiam incessit? Seu vera, seu falsa illa
sint, coronam tibi maximam nexuit, si cquo
animo feras, Nam sycophanta magnam nobis mer-
cedem conciliat ( Gaudete, inquit, et evsultate,
cum omne malum dixerint adversum «vos,
mentientes ; quia merces vestra copiosa est in
ccelis : ) cumque vera dicit etiam, multum pro-
dest, si tamen dicta patienter feramus. Etenim
Phariszus ille vera contra publicanum profere-
bat; atde publicano justum effecit. Quid opus
est singula prosequi? nam Jobi certamina perpen-
denti licet omnia accurate discere. Ideoque Paulus
dicebat : δὲ Deus pro nobis, quis contra nos ?
Ut ergo si studium adhibeamus, ab iis qui nobis
molestiam inferunt, lucrum reportamus : sic. si
ignavi simus, ne ab iis quidem, qui prodesse vo-
lunt, meliores efficimur. Quid Judz, quaeso, pro-
fut Christ contubernium? quid. Judzis lex ὃ
quid Adamo paradisus? quid iis, qui in. deserto
erant, Moyses? Quamobrem his dimissis, id unum
spectare debemus, quomodo nostra recte compo-
namus. Si hoc faciamus, ne ipse quidem diabolus
nobis unquam superior erit ; sed magis nobis pro-
derit, dum nos ad vigilandum inducit. Sic Ephe-
sios Paulus excitavit, dum diaboli feritatem nar-
raret. Verum nos somno dediti stertimus, cum
rem habeamus contra tam malignum hostem. Sane

b

zu2» probabiliter conjecit Sav.]

Ilebr.

34.

Matth. 5.

I2. II.

Luc.18.11.

Tom.8.31.

Vero Chrl-
stiano pro-
sunt, qui
ilum — ve-
xant,

Ephes. 6.

Gen. 3.5.

2. Cor. 2.
Lr.

82

si serpentem prope lectum nostrum latitare sci-
remus, nihil non ageremus ad illum occidendum ;
Diabolo autem in ipsis animis nostris latitante,
nihil nos adversi pati pntamus, sed concidimus :
cujus rel causa est, quod ipsum oculis corporis
non videamus : quamquam 1deo magis vigilare et
cavere oporteret. Nam a sensibili hoste facile quis
caverit; ab invisibili vero, nisi undique armati
simus, facile effugere non poterimus; maxime
autem quia ille non recta via nos aggredi solet ;
alias enim cito caperetur; sed sape sub amicitize
specie, crudelitatis venenum. immittit. Sic Jobi
uxorem induxit, ut assumta dilectionis larva,
perniciosum illud. consilium proferret : sic. Ada-
mum alloquens, se curam et patrocinium ipsius
suscipere simulat, dicens : .Zperientur oculi
vestri, qua die de ligno comederitis. Sic pie-
tatem simulans Jephthz suasit, ut filiam 1mmo-
laret, et iniquum sacrificium offerret. Viden* ejus

JOANNIS CHRYSOST.

σι

5.

D

insidias? viden' ejus varium bellum? Cave igitur,
et te undique munito spiritualibus armis, illiusque
machinamenta accurate disce, ut ne te ille capere
valeat, et tu illum capias. Quandoquidem Paulus
sic illum devicit, hzc probe edoctus; ideo dice-
bat : /Von. enim illius cogitationes ignoramus.
Nos itaque 1llius insidias ediscere et effugere cu-
remus, ut reportata de illo victoria, et in przsenti
et in futuro szeculo victores przdicemur, et im-
mortalia assequamur bona, gratia et benignitate
Domini nostri Jesu Christi, quicum Patri, una- 539
que Spiritui sancto gloria, imperium, honor, nunc 4
et semper, et in szecula szeculorum. Amen.

HOMILIA XI.

Car. VI. v. 5. Sí enim complantati facti. su-
mus similitudini mortis ejus, simul et resur-
rectionis erimus.

1. Quod jam supra dixi , nunc etiam dicam, ip-
sum frequenter in moralem orationem digredi, non
ut inaliis epistolis, quas in duo dividit : ac priorem
partem dogmatibus deputat, alteram morum curz.

2 | ἐνθαίνει marg. Savil. et A. a. s. m., male.]

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

M M , ἃ, 3
ἔγνωμεν παρὰ τὴν χλίνην τὴν ἡμετέραν, πολλὴν ἂν
2 , ^Y er 3i —N » - m Nw "T
ἐποιησάμεθα σπουδὴν ὥστε αὐτὸν ἀνελεῖν " τοῦ διαδό--

WE Yasges eras - RE 5 M, uS ,
i ἐμφωλεύοντος ἡμῶν ταῖς ψυχαῖς, οὐδὲν ἣγού-
, ^ M - Du. $3 / M ^Y
πάσχειν δεινὸν, ἄλλ᾽ ἀναπεπτώχαμεν. Τὸ δὲ
y UE Ἔ ΕΊΣ ic óo0o - d cu ere. ΕΝ -
αἴτιον, ἐπειδὴ τοῖς ὀφθαλμοῖς οὖχ δρῶμεν αὐτὸν τοῖς
D , , j^ ωῸ τ ,
τοῦ σώματος χαίτοι διὰ τοῦτο ἐχρῆν ἐγρηγορέναι
μὰ π D 7 ^ DH ΗΠ - κ ,
υᾶλλον χαὶ νήφειν. Τὸν μὲν γὰρ αἰσθητὸν πολέμιον
A "m , QNT M ^M 5/4 b A. ΘΝ
χἂν φυλάξαιτο τις ῥαδίως, τὸν δὲ ἀόρατον, ἂν μὴ διὰ
' * n $^ / 3E.
παντὸς ὦμεν χαθωπλισμένοι, οὐ δυνησόμεθα εὐχόλως

bj

- ^ /^ d 5^
οιχφυγειν “χαι μαλιστα , τι OUuOE
1

F4
ες

εὐθείας oiós
^ - TY M E: e — À 9 ' Tem i -
πολεμεῖν" ἡ γὰρ ἂν ἑάλω ταχέως" ἀλλὰ σχήματι
΄ὔ , b c E] / 3 2^ an d
πολλάχις φιλίας τὸν τῆς ὠμότητος ἰὸν ἐνίησιν. Οὕτω
c - D ,
οὖν xai τὴν γυναῖχα P τοῦ Ἰὼ παρεσχεύασε, προσ-
i 2
- /
ὠπεῖον φ'λοστοργίας ὑποδῦσαν τὴν πονηρὰν ἐχείνην
- Ω͂ D ,
εἰσενεγκεῖν συμουλήν - οὕτω xaX τῷ ᾿Αδὰμ, διαλεγό-
, ^
μενος; ὑποχρίνεται τὸ χηδεμονιχὸν καὶ προστατιχὸν,
/ e E Δ ΩΝ
ἔγων, ὅτι ᾿Ανοιχθήσονται ὑμῶν οἱ ὀφθαλμοὶ ἣ ἂν
- 7 er ^ V 3 ,
ἡμέρα φάγητε ἀπὸ τοῦ ξύλου. Οὕτω x«i τὸν Ἰεφθάε
e A ,
ἀνέπεισε προσχήματι εὐσεδείας τὴν θυγατέρα χατα--
, -
αι, χαὶ τὴν παράνομον θυσίαν ἀνενεγχεῖν. Εἶδες

a
ἢ

Ὡς m

ψΥΥ €

δῶν ἢ , *5 * /
τοῦ τὰς μεθοδείας ; εἰδες τὸν ποικίλον πόλεμον ; Φυ-
, M , - e
λάττου τοίνυν, xa πανταχόθεν φράττου τοῖς ὅπλοις
- - M / M
τοῖς πνευματιχοῖς, xal xazau.avÜave τὰς ἐχείνου un-
M A uo , g. NC cou 3 '
χανὰς μετὰ ἀχριδείας, ἵνα xo ἀνάλωτος ἧς xot ἕλης
- Ν , I^ 5 M M ΓΝ er, , οω
αὐτὸν εὐχόλως ἐπεὶ χαὶ Παῦλος οὕτως αὐτοῦ περιε-
, τὼ M E , 6 , ^M M
γένετο, ταῦτα μετὰ ἀχριύείας χαταμανθάνων" διὸ χαὶ
Y E A 5 ὦ ' 7, 3 Ὁ δ
ἔλεγεν, Οὐ γὰρ αὐτοῦ τὰ νοήματα ἀγοοῦμεν. Καὶ
ι ,
- ,ὔ M - M - M E] X,
ἡμεῖς τοίνυν xal μαθεῖν xai φυγεῖν τὰς ἐπιδουλὰς
ὁ τὲ Y En ΄
αὐτοῦ σπουδάσωμεν, ἵνα τὴν xav αὐτοῦ νίκην ἀρά-
M »Y A i! M ,
μενοι, xat κατὰ τὸν παρόντα βίον, xoi χατὰ τὸν μέλ-
— — — ,
λοντα ἀναχηρυχθῶμεν αἰῶνα, χαὶ τῶν ἀχηράτων ἐπι-
3 A- D D - τ΄
τύχωμεν ἀγαθῶν, χάριτι xai φιλανθρωπία τοῦ Ku-
c τ T c 7 c ^ J
ρίου ἣμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, μεθ’ οὗ τῷ Πατρὶ, ἅμα
τῷ ἁγίῳ Πνεύματι δόξᾳ, χράτος, τιμὴ. νῦν καὶ ἀεὶ
τῷ ἁγίῳ Πνεύματι δόξᾳ, χράτος, τιμὴ νῦν x ιν

Ἄχ Ὁ ' 2c “ 3 5 /
χαὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Αμήν.

OMIAIA ια΄.
9 M , / Lad , Ll ,
Ei γὰρ σύμφυτοι γεγόναμεν τῷ δμοιώματι τοῦ θανάτου

; δὰ 93^ V M τ E] , quy
αὐτοῦ, ἀλλὰ χαὶ τῆς ἀναστάσεως ἐσόμεθα.

σ A2 m m
Οπερ xoi ἔμπροσθεν ἔφθην εἰπὼν, τοῦτο xal νῦν
3 dg 5 M f N - a2 ρ-.Υ , 2x
ἐρῶ, ὅτι εἷς τὸν ἠἡθιχὸν συνεχῶς ^ éxGatyet λόγον, οὐχ
“΄ 2 - zi 2 - hd e RA. 3
ὥσπερ ἐν ταῖς ἄλλαις ἐπιστολαῖς, διαιρῶν αὐτὰς εἰς

^

Ὁ Y M Lud - -, 3 , M M
δύο, τὸ μὲν πρῶτον τοῖς δογμασιν ἀφορίζει, τὸ δὲ

iN EPIST. AD ROM.

τ ns * , s^ -
τῇ τῶν ἠθῶν ἐπιμελεία GRAM οὐχ ἐνταῦθα

ἕτερον
^l m M c - y
οὕτως. ἀλλὰ δι᾽ ὅλης αὐτῆς ἀναμὶξ τοῦτο ποιεῖ, ὥστε
εὐπαράδεκτον γενέσθαι τὸν λόγον. Δύο τοίνυν ἐνταῦθα
E ις εἶναί φησι, καὶ θανάτους δύο" xoi τὴν μὲν
ὑπὸ τοῦ Χριστοῦ γεγενῆσθαι ἐν τῷ βαπτίσματι, τὴν
δὲ ὅφ᾽ ἡμῶν ὀφείλειν γίνεσθαι διὰ τῆς μετὰ ταῦτα
- τ / ,
σπουδῆς. To μὲν γὰρ ταφῆναι τὰ πρότερα ἁμαρτή-
m 5, - , ^N e V ài M ^ ,
ματα, τῆς αὐτοῦ γέγονε δωρεᾶς" τὸ δὲ μετὰ τὸ βά-
- M e € , c [4 , P3
πτισμα μεῖναι νεχροὺς τῇ ἁμαρτία, τῆς ἡμετέρας δεῖ
τ M M
γενέσθαι ἔργον σπουδῆς, εἰ καὶ τὰ μάλιστα πολλὰ xa
“ e c E Y
ἐνταῦθα τὸν Θεὸν δρῶμεν βοηθοῦντα fiiv. Οὐ γὰρ
e^ L Y Y ,
δὴ τοῦτο ἰσχύει τὸ βάπτισμα μόνον τὸ τὰ πρότερα
Y M
ἀφανίσαι πληυμελήματα, ἀλλὰ καὶ πρὸς τὰ μέλλοντα
M] 7 σ IE am αὶ A / E]
ἀσφαλίζεται. “Ὥσπερ οὖν ἐν ἐχείνοις τὴν πίστιν εἰσ--
c I) ἢν»... - e
ἤνεγχας, ἵνα ἀφανισθῇ " οὕτω xai ἐν τοῖς μετὰ ταῦτα
c , 37 7EN. ἐ M AX σ /
τῆς προθυμίας ἐπίδειξαι τὴν μεταδολὴν, ἵνα μὴ πάλιν
, "cm M -
σαυτὸν χκαταῤῥυπάνης. Ταῦτα γὰρ χαὶ τὰ τοιαῦτα
, , 1 7 , e
συμόουλεύων φησίν - Et γὰρ σύμφυτοι γεγόναμεν τῷ
, Ὁ , E" ΗΠ -
διοιώματι τοῦ θανάτου αὐτοῦ, ἀλλὰ καὶ τῆς ἀναστά-
S c b M i . N
σεως ἐσόμεθα. ἰδὲς πῶς ἐπῆρε τὸν ἀχροατὴν, πρὸς
M cS
τὸν Δεσπότην εὐθέως αὐτὸν ἀναγαγὼν τὸν αὐτοῦ, χαὶ
A ^ «Ὁ ^, NN , M cC
πολλὴν δεῖζαι σπουδάσας τὴν διμοιότητα; Διὰ τοῦτο
5» σ M / € ,
οὐδὲ εἶπε, θανάτῳ, ἵνα uf, ἀντείπῆς, ἀλλ᾽, Ομοιώ-
, , -.
ματι θανάτου" οὐ γὰρ ἣ οὐσία αὐτὴ ἀπέθανεν, ἀλλ᾽ ὃ
ἐξ ἁ Mes deis τουτέστιν, ἣ χκαχία. Καὶ οὐχ
εἶπεν, εἰ γὰρ το στο, τῷ ὁδμοιώματι τοῦ θανά-
του" ἀλλὰ τί; Ei γὰρ σύμφυτοι γεγόναμεν, τῷ τῆς
J M , M - Yr
φυτείας ὀνόματι τὸν ἐκ ταύτης χαρπὸν ἡμῖν αἰνιξάμε-
M )! c c j c co
νος. Καθάπερ γὰρ τὸ σῶμα αὐτοῦ ταφὲν ἐν τῇ Y
cM , Li
καρπὸν τῆς οἰκουμένης τὴν σωτηρίαν ἤνεγχεν - οὕτω
cC M
xai τὸ ἡμέτερον ταφὲν ἐν τῷ βαπτίσματι, χαρπὸν
M ,
ἤνεγχε τὴν δικαιοσύνην, τὸν ἁγιασμὸν, τὴν υἱοθεσίαν,
M , ΕΣ , ΝΜ δὲ ^ ^ e ,
τὰ μυρία ἀγαθά" οἴσει. ξ χαὶ τὸ τῆς ἀναστάσεως
, ^
ὕστερον δῶρον. Ἐπεὶ οὖν ἡμεῖς μὲν ἐν ὕδατι, αὐτὸς
ΝΕ 5 m X
δὲ ἐν γῇ, καὶ ἡμεῖς μὲν κατὰ τὸν τῆς ἁμαρτίας λόγον,
E] - MN Ἅ, AN A , 5 , ^N τ
ἐχεῖνος ὃὲ χατὰ τὸν τοῦ σώματος ἐτάφη; διὰ τοῦτο
- , . Y -
. οὖχ εἶπε; σύμφυτοι τῷ θανάτῳ, ἀλλὰ, Τῷ δμοιώ-
ματι
ἐχεῖνο, ἀλλ᾽ οὐ τοῦ αὐτοῦ ὑποχειμένου. Εἰ τοίνυν, φη-

ω ,ὔ , Y M M b
τοῦ θανάτου " θάνατος μεν γὰρ XX ^OUTO xa
M 2 ec , E] , /, 3 σὰ 2
σιν, ἐν τῷ θανάτῳ qon Ue συμφυτοι; χαι τῆς ἄνα-

λέγων. ᾿Επειδὴ γὰρ ἀνωτέρω περὶ θανάτου διαλεχθεὶς
M ^ ^ - q ΄
χαὶ εἰπὼν, Ἢ ἀγνοεῖτε, ἀδελφοὶ, ὅτι ὅσοι εἰς Χριστὸν
kj ' d m
ἐδαπτίσθημεν, εἰς τὸν θάνατον αὐτοῦ ἐδαπτίσθημεν ;
4 ΝᾺ H1 , ec
οὖδεν περὶ ἀναστάσεως διελέχθη σαφῶς, ἀλλὰ περὶ
, E ^ ,
πολιτείας τῆς μετὰ τὸ βάπτισμα, χελεύσας ἐν χαινό-
Tut ζωῆς περιπατῆσαι" διὰ τοῦτο ἐνταῦθα τὸν αὐτὸν
3 ) £^ λό 9 AF e te Y 59e
ἀναλαδὼν λόγον, ἐκείνην ἣμῖν λοιπὸν προαναφωνεῖ τὴν
, , 2D X d ,
ἀνάστασιν. Kai ἵνα μάθης, ὅτι οὗ sep ταύτης φησὶ
τῆς ἐχ τοῦ βαπτίσματος, ἀλλὰ περὶ ἐχείνης: εἰπὼν
TOM. IX.

C

HOMIL. Xi. 585

Hic vero non item : per totam enim epistolam per-
mixtim de utroque agit, ut accepta sit oratio.
Duas ergo hic ait mortificationes duasque mortes ;
et aliam quidem a Christo factam. esse in bapti-
smate, alteram vero'a nobis fieri oportere per sub-
sequens studium. Nam quod priora peccata sepulta
fuerint, ex illius dono factum est; quod autem
post baptismum peccato mortui maneamus, id stu-
dii nostri opus esse debet, etsi videamus Deum in
hisce nos multum juvare. Baptisma enim non mo-
do priora delicta delere potest, sed ettam adversus
futura firmare. Quemadmodum ergo ibi fidem
adhibuisti, utilla delerentur: sic et in sequenti-

' bus studii mutationem exhibe, ne rursus teipsum

D

E

531 baptizati sumus ?
στάσεως ἐσόμεθα" ἀνάστασιν ἐνταῦθα τὴν μέλλουσαν A

contaminaveris. Hac οἱ disait consulens dicit :

Si enim complantati facti sumus similitudint
mortis ejus, sunul et resurrectionis erimus.
Viden' quomodo auditorem erigat, ad Dominum
suum statim illum adducens, et multam conatus
ostendere similitudinem ? Propterea non dixit,
Morti, ut ne contradicas ; sed, Similitudini mor-
tis : nequeenim substantia ipsa mortua est, sedho-
mo ex peccatis natus, id est, malitia. Nec dixit, Si
enim participes facti sumus similitudinis mortis;
sed quid? (δὲ enim complantati sumus : plan-
tationis nomine fructum ejus in nobis subindicans.
Sicut enim corpus ejus sepultum in terra fructum
orbis salutem attulit, 1ta et nostrum in baptismate
sepultum fructum tulit justitiam, sanctificatio-
nem, adoptionem, innumera bona : feret etiam de-
mum resurrectionis donum. Quia igitur nos in
aqua, Ipse in terra ; nos per peccati rationem, ille
per corporis sepultus est: ideo non dixit, Com-
plantati morti, sed, Similitudini mortis : mors
enim et hoc et illud est, sed non ejusdem suppositi.
81 ergo, inquit, in morte complantati facti sumus,
et resurrectionis erimus ; resurrectionem hic futu-
ram dicens. Nam cum superius de morte disserens,
ac dicens : n ignoratis, fratres, quod quicum-
quein Christo in E sumus,in mortem ipsius
nihil. de resurrectione clare

disseruerit, sed de vite instituto post baptisma,
jubens in novitate vitz ambulare: ideo hic eodem
resumto sermone, illam nobis demum resurrectio-
nem prenuntiat. Et ut discas, illum non de hac
loqui, quae ex baptismo est, sed de illa ; ubi di-
xit, Si complantati facti sumus. similitudini
mortis ejus, non addidit, Similitudinis resurre-
ctionis erimus, sed, /psius resurrectionis. Ne di-
ceres enim, Quomodo, nisi moriamur ut ille mor-

tuus est, resurgemus ut ille resurrexit? cum mor-
41
A

Coloss. 3.

9.

CHRYSOST.

584

tem memoravit, non dixit, Complantati morti,
-sed, Similitudini mortis ; cum autem de resur-
rectione loquitur, non dicit, Similitudini resurre-
ctionis, sed, Ipsius resurrectionis erimus. Nec dixit,
Facti sumus, sed, Erimus ; hinc declarans illam
nondum factam resurrectionem, sed futuram. De-
inde, utfide dignum sermonem constituat, alte-
ram ostendit resurrectionem, quz ante illam hic
facta est, uta presenti futurz fidem. habeas. Cum
dixisset enim, nos complantatos fore resurrectioni,
addit: 6. Hoc scientes,quod vetus homo noster
simul crucifixus est, ut destruatur corpus
peccali ; simul et causam et demonstrationem
future resurrectionis ponens. Nec dixit, Crucifixus
cst, sed, Simul crucifixus est, proxime admovens
baptisma cruci. Ideo superius dicebat : Com-
plantati facti sumus | similitudini | mortis
ejus, ut destruatur corpus peccati; non hoc
corpus sic appellans, sed universam malitiam.
Sicut enin. veterem hominem dicit universam
malitiam, 515. et corpus hominis ilius vocat
malitiam diversis nequiti& partibus — constan-
tem, Quod autem id non ex conjectura dicatur,
a Paulo hoc ipsum deinceps explicante audi. Cum
dixisset enim, Ut destruatur corpus peccati,
subjunxit : Ut non ultra serviamus peccato.
Huic enim ipsum volo esse mortuum, non ita ut
deleatur etfmoriatur, sed ut non peccet. Ac pro-
gressus, illud adhuc clarius. efficit : T. Qui enim
mortuus est, inquit, justificatus est a peccato.
De omni homine hoc dicit, quod quemadmodum
qui mortuus est, a peccando demum desistit, mor-
tuus cum jaceat: sic qui ascendit a baptismo. Quia
enim illic semel mortuus est, oportet ut omnino
inortuus peccato maneat.

S. JOANNIS

2.51 ergo mortuus es in baptismo, mane mor-
tuus: etenim quisquis mortuus est, non ultra pec-
care potest :51 autem pecces, Dei donum labefactas-
Postquam ergo tantam a nobis philosophiam exe-
git, coronam statim adjecit, dicens : 8. Si autem
mortui sumus cum Christo. Atqui et hzc ante co-

* [ Vulgo εἰπὼν γὰρ, εἰ. Emendavimus ex A.]

a Mord: male οὐχέτι εἶπε.

b [ A. ἐγγὺς ἀγαγών. Idem mox omittit hzc, διὸ. ..
ἔλεγε.

€ [ À. ἄχουσον αὐτοῦ τοῦ Vl. τοῦτο διὰ τῶν ἐξ, ἑρμηνεύον-

Β

Ls

D

—M— , Y ,
; ταῦθα γενομένην πρὸ ἐχείνης;

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

* Ei γὰρ σύμφυτοι ccm τῷ ὁμοιώματι τοῦ
θανάτου αὐτοῦ, οὐχ εἶπεν, ὅτι τοῦ ὁμοιώματος τῆς
ἀναστάσεως ἐσόμεθα, ἀλλὰ, ΚΚαὶ τῆς ἀναστάσεως. Ἵνα
γὰρ μὴ λέγης, καὶ πῶς, εἰ μὴ ἀπεθάνομεν ὡς ἀπέθα-
νεν, ἀναστησόμεθα ὡς ἀνέστη; ἡνίχα μὲν τοῦ θανά-
του ἐμνημόνευσεν, οὖκ εἶπε, σύμφυτοι τῷ θανάτῳ,
ἀλλὰ, Τῷ διοιώματι τοῦ θανάτου * ἡνίχα δὲ τῆς ἀνα-

ἐς

, cC
τῷ ὁδμοιώματι τῆς ἀναστάσεως,

στάσεως, * οὐχ εἶπε, τῷ
ἀλλ᾽, αὐτῆς τῆς ἀναστάσεως ἐσόμεθα. Καὶ οὐχ εἶπε,
γεγόναμεν, ἀλλ᾽, ᾿Εσόμεθα, xa τούτῳ πάλιν δηλῶν
τῷ ῥήματι ἐχείνην τὴν οὐδέπω γεγενημένην ἀνάστα-
σιν, ἀλλὰ μέλλουσαν. Εἴτα βουλόμενος. ἀξιόπιστον
ποιῆσαι τὸν λόγον, δείχνυσιν ἑτέραν ἀνάστασιν ἐν--
ἵνα ἀπὸ τὴς παρούσης
πιστεύσης. Εἰπὼν γὰρ, ὃ Ε
Τοῦτο γινώσχον-

xai τῇ μελλούσῃ 7
2 J

ἐσόμεθα τῆς ἀναστάσεως r ἐπήγαγε g*

τισ σύμφυτοι

c ,
τες, ὅτι ὃ παλαιὸς jv ἄνθρωπος συνεσταυρώθη,
τω — τ , τω

ἵνα χαταργηθὴ τὸ σῶμα τῆς ἁμαρτίας - ὁμοῦ xal ai-
, AE Ly τα c , M ΕῚ ,
clay χαὶ ἀπόδειξιν τῆς μελλούσης τιθεὶς gcc
Καὶ οὐχ εἰπεν, ἐσταύρωται, ἀλλὰ, Συνεσταύρωται,
b? M “ '

ἐγγὺς c τὸ MEE ἄπτισμα τῷ σταυρῷ. Διὸ xol ἀνὼω-
τέ go ἔλε"

— € , — , »
τῷ διοιώματι τοῦ θανάτου αὖ -

E — RETE [
τοῦ Ub. , ἵνα καταργηθῇ τὸ σῶμα τῆς ἁμαρτίας,

ΝῚ - τ er c p
οὐ τὸ σῶμα τοῦτο οὕτω χαλῶν, ἀλλὰ τὴν πονηρίαν
e ο, εἶ M »y , M!
ἅπασαν. “Ὥσπερ γὰρ παλαιὸν ἄνθρωπον λέγει τὴν
, — “το , ,
δλόχληρον χαχίαν, οὕτω xat σῶμα τοῦ ἀνθρώπου ἐχεί-

^ c , n J

νου τὴν ἀπὸ τῶν διαφόρων μερῶν πονηρίας συγχει-
, IN , T 5 EY ^ 5»
μένην πάλιν χαχίαν. Καὶ ὅτι οὐ στοχασμὸς τὸ εἰ-
Ζ pU b II 2 - Ss NS LEN m CL
ρημένον, ^ ἀπὸ τοῦ Παύλου τοῦτο αὐτὸ διὰ τῶν ἑξῆς
, jj ^ Mj dq EM
ἐρισηνεύσαντος: ἄχουσον. Lm γὰρ» “ἵνα παταργηθῃ
τὸ σῶμα τῆς ἜΒΕ Ἐ Ε ἐ rires Too μηκέτι δου-

ἢ ἃ α. Ταύτη γὰρ αὐτὸ εἶναι βού-

τῇ ἅμα

λεύειν ἡμᾶς τ

a.
λομαι νεκρὸν, οὐχ iik ἀφανιαθῆναι χαὶ ἀποθανεῖν;

cr , ,
ἀλλ᾽ ὥστε μὴ dE νειν. Καὶ προϊὼν ἔ τι σαφέστερον
- € X , '
αὐτὸ ποιεῖ * Ὃ γὰρ ἀποθανὼν, φησὶ, δεδιχκαίωται ἀπὸ

Y E , m 7
παντὸς ἀνθρώπου τοῦτο φησιν,
el ὰ 3

dX A
ὅτι ὥσπερ ὃ ἀποθανὼν

ς n ,
αμαρτᾶνειν, vex poc XEtu.

᾿ς θυ αν τὰ m τὸ

i
τ ἜΡΟΝ
τοῦ βαπτίσματος᾽ am γὰρ ἅπαξ ἀπέθανεν ἐχεῖ,

Ἁ ΝΟ / ^ ^ c € ,
γεχρὸν δεῖ μένειν διαπαντὸς τῇ ἁμαρτία.
XX τι ,
Ei τοίνυν ἀπέθανες ἐν τῷ βαπτίσματι, μένε νε-

^
xa γὰρ ἕκαστος ἀποθανὼν, οὐχέτι ἁμαρτάνειν
SiC e

ἰ δὲ ἁμαρτάνεις, λυμαίνη τοῦ Θεοῦ τὴν
ὠρεάν. Ἀπαιτήσας τοίνυν τοσαύτην ἡμᾶς φιλοσο-

pu χαὶ τὸν στέφανον “ταχέως xc λέγων" Εἰ

μ

[213

πεθάνομεν σὺν Χριστῷ. Καίτοι χαὶ τοῦτο πρὸ τοῦ

τος; melius. ]
4 [ A. ἀπ.

τὸν ἀνχθάντα ἀ. τ. É-
* [ἐπάγει ταχέως, sic Α.]

τοῦ otn

129 gno et paulo post οὕτως χαὶ

4

IN EPIST.

στεφάνου μέγιστος στέφανος, τὸ χοινωνῆσαι τῷ Δε-

AD ROM.

585

ronam magna corona 65; communicare cum Do-

HOMiL. XI.

σπότη " πλὴν ἀλλὰ καὶ ἕτερον δίδωμί cot, φησὶν, ,,, mino : verumtamen et aliud, inquit, do tibi pre-
ἔπαθλον. Ποῖον δὴ τοῦτο; Τὴν αἰώνιον ζωήν. Πιστεύο- A mium. Quodnam illud? Vitam aeternam : nam

μὲν γὰρ, φησὶν, ὅτι xat συζήσομεν αὐτῷ. Kol πόθεν
τοῦτο δῆλον: * Εἰδότες,

ὅτι Χριστὸς ἐγερθεὶς ἐχ νε-

^ Y , ,
χρῶν, οὐχέτι ἀποθνήσχει. Καὶ σχόπει πάλιν
- E- , b
τὴν φιλονεικίαν, καὶ πῶς ἀπὸ τῶν ἐναντίων αὐτὸ χα-

αὐτοῦ

τασχευάζει. Ἐπειδὴ γὰρ εἰχὸς ἦν τινὰς m
διὰ τὸν σταυρὸν xal τὸν θάνατον, δείχνυσιν ὅτι OU
αὐτὸ μὲν οὖν τοῦτο χρὴ dote λοιπόν. Μὴ γὰρ;
ἀπέθανε, φησὶ, νομίσῃς αὐτὸν θνητὸν
3, Ma A M Bi. λυ συσιαι d / 0 r
εἶναι " xal γὰρ διὰ τοῦτο αὐτο ἀθάνατος μένει " θανά-

ἐπειδὴ ἅπαξ

D ^ ^
του γὰρ θάνατος 6 θάνατος αὐτοῦ γέγονε: xo ἐπειδὴ
c , M M
ἀπέθανε, xal διὰ τοῦτο οὖχ ἀποθνήσχει" xoi γὰρ
ἐχεῖνον τὸν θάνατον Τῇ ἁμαρτία ἀπέθανε. 'T( ἐστι,
e id
Τὴ ἁμαρτίᾳ; 'Γουτέστιν, οὐδὲ ἐκείνῳ ὑὕπεύθωνος ἦν,
MT , A /, d M -ι
ἀλλὰ διὰ τὴν ἁμαρτίαν τὴν ἡμετέραν. Ἵνα γὰρ αὐτὴν
cS bd N M NAA
ἀνέλη, καὶ ἐχχόψη τὰ νεῦρα αὐτῆς xai τὴν δύναμιν
e » Lu ,
ἅπασαν, διὰ τοῦτο ἀπέθανεν. Εἶδες πῶς ἐφόξησεν ;
/
Ei γὰρ οὐχ ἀποθνήσχει δεύτερον, οὐδὲ λουτρόν ἐστι
25 Ὗ NOR MN A δὲ σὲ
εύτερον " εἰ δὲ λουτρὸν oüx ἔστι δεύτερον, μηδὲ σὺ
^ c , E] 2c D E A T M N TE λέ
πρὸς ἁμαρτίαν ἐπιῤῥεπῶς ἔχε. Ταῦτα γὰρ πάντα λέ-
- M '
ει, πρὸς ἐχεῖνο ἱστάμενος τὸ, Ποιήσωμεν τὰ χαχὰ,
ἵνα ἔλθη τὰ ἀγαθὰ, χαὶ τὸ, ᾿Επιμενοῦμεν τῇ ἅμαρ-
J [:] T f. ᾽ς J M
«ix , ἵνα ἣ χάρις πλεονάσῃ. Πρόῤῥιζον τοίνυν τὴν
/ hU m /
τοιαύτην ὑπόληψιν ἀναιρῶν, ἅπαντα ταῦτα τίθησιν.
Ὁ τω ο τ ,
Ὃ δὲ ζῇ, τῷ Θεῷ ζῇ, φησί" τουτέστιν, ἀκαταλύτως,
« ὦ ἜΣ, - PN b , E M n
ὡς μηχέτι χρατεῖσθαι ὑπὸ τοῦ θανάτου. Ei γὸρ χα
Y , , , c , ^ 2: 77
τὸν πρότερον θάνατον οὖχ ὑπεύθυνος ὧν ἀπέθανεν,
ἀλλὰ διὰ τὴν ἑτέρων ἁμαρτίαν - πολλῷ μᾶλλον νῦν
9 - - , 5 / e 35 “Ὁ Ν
οὐχ ἀποθανεῖται, χαταλύσας αὐτήν. “Ὁ χαὶ ἐν τῇ πρὸς
"E6oaíoug ἔλεγεν - Ἅπαξ γὰρ, φησὶν, ἐπὶ συντελεία
3 T ? ? 1
m *, , Ων
τῶν αἰώνων εἰς ἀθέτησιν ἁμαρτίας διὰ τῆς θυσίας ab-
τοῦ πεφανέρωται. Καὶ καθόσον ἀπόχειται τοῖς ἂν-
θρώποις ἅπαξ ἀποθανεῖν, οὕτω χαὶ ὃ Χριστὸς ἅπαξ
προσενεχθεὶς εἰς τὸ πολλῶν ἀνενεγκεῖν ἁμαρτίας, ex
δευτέρου χωρὶς ἁμαρτίας ὀφθήσεται τοῖς αὐτὸν * ἀπεχ-
δεχομένοις eic σωτηρίαν. Δείχνυσι δὲ χαὶ τῆς κατὰ
- A n
Θεὸν ζωῆς τὴν ἰσχὺν, καὶ τῆς ἁμαρτίας τὴν δύναμιν"
"» 1 M λ - cr 2p. 5 -
τῆς μὲν χατὰ Θεὸν ζωῆς, ὅτι οὐχέτι ἀποθανεῖται"
τῆς δὲ ἁμαρτίας, ὅτι εἰ τὸν ἀναμιάρτητον αὕτη πα-
ρεσχεύαζεν ἀποθανεῖν, τοὺς ὑπευθύνους ὄντας πῶς οὐχ
ἀπολεῖ; Εἰτα, ἐπειδὴ περὶ τῆς αὐτοῦ. ζωῆς διελέχθη,
H * ^
ἵνα μὴ λέγη τις, τί οὖν πρὸς ἡμᾶς τὸ τον νων,
ὁπήγαγεν " Οὕτω χαὶ ὑμεῖς λογίζεσθε é md φησὶ,
νεχροὺς μὲν εἶναι τῇ ἁμαρτίᾳ, ζῶντας δὲ τῷ Θεῷ.
Καλῶς εἶπε, siii ad ἐπειδὴ Ó eje παραστῆσαι τὸ
λεγόμενον τέως οὐχ ἔστι, Καὶ τί λογιζόμεθα, φησί;
- ^ Y k d —- € , - ^ ^M
Νεχροὺς μὲν elvat τῇ ἁμαρτία, ζῶντας δὲ τῷ Θεῷ,

ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν- & γὰρ οὕτω ζῶν

* { εἰδότες abest ab À.]

B

D

E

ait: Credimus, quia simul etiam vivemus cum
illo. ἘΠ᾿ undenam hoc liquet? 9. Scientes, quod.
Christus, qui resurrexit ex mortuis, jam non
moritur. Àc vide rursus illius contentionem , et
quomodo a contrariisillud probet. Quia enim ve-
risimile erat, quosdam a cruce et morte conturbari,
ostendit ob hoc ipsum habendam fiduciam essc. Ne
putes enim, inquit, quia semel mortuus est, ipsum
esse mortalem : ideo namque immortalis permanet:
mors quippe ejus, mors mortis facta est; et quia
mortuus est, ideo non moritur; etenim illa morte,
10. Peccato mortuus est. Quid est illud, Pecca-
to ? Id est, neque illi obnoxius erat, sed. propter
peccatum nostrum : nam ut illud tolleret, et ejus
nervos vimque omnem abscinderet, ideo mortuus
est. Viden' quomodo terruerit? Si enim non secun-
do moritur, secundum lavacrum non est : si secun-
dum lavacrum non est, cave ne ad peccatum decli-
nes. Hac enim omnia dicit, ut contra illud pugnet:
Faciamus mala, ut «veniant bona; et illud
quoque: Perseverabimus in peccato, ut abundet
gratia. Hanc igitur opinionem radicitus evellens,
hzc omnia ponit. Quod autem vivit, vivit Deo,
inquit; hoc est, indissolubiliter, ut non ultra do-
minetur illi mors. Nam si priorem mortem, obno-
xius cum non esset, sed propter aliorum peccatum
subiit : multo magis nunc non morietur, cum pec-
catum solverit. Id quod etiam in Epistola ad He-

braeos dicebat : Semel enim in. consummatione Hehr.9.26.

seculorum ad. abrogationem peccati per ho-
stiam suam manifestatus est. Et quatenus statu-
tum est hominibus semel mori : sic et Christus se-
mel oblatus, ut multorum abstolleret peccata, se-
cundo sine peccato apparebit iis, qui ipsum ad sa-
lutem exspectant. Ostendit autem οἱ vitze secun-
dum Deum acto vim, et peccati item potentiam :
vite secundum Deum actz, quia non ultra morie-
tur; peccati vero, quia si impeccabilem ad mortem
deduxit, sibi obnoxios quomodo non perdet? Dein-
de quia de ipsius vita loquutus est, ne quis dicat,
Quid ad nos dictum illud ? subjungit : 11. 7ta et
vos existimate, vos mortuos quidem esse pec-
cato, viventes autem Deo. Bene dixit, Existi-
mate, quia id quod dictum est, aspectu repraesen-
tare jam non licet. Et quid, inquies, existimamus?
Nos Mortuos esse peccato, viventes autem Deo
in Christo Jesu Domino nostro.Nam qui ita vivit,

* Alii ἐχδεχομένοις.
Ί
21.

86 JOANNIS CHRYSOST.
omnem apprehendet virtutem, ipsum habens belli
socium Jesum : hoc enim significat illud, Zn. Chri-
sto. Nam si nos mortuos suscitavit, multo magis

viventes continere poterit. 12. /Von ergo regnet

S.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

» 9 5. a. , z M
πάσης ἔπι νήψετ Βρεν Ὡς, αὐτὸν ἔ ἔχων GUION τὸν

Ἰησοῦν: τοῦτο γάρ ἐ ἐστιν, "Ev Χριστῷ. Et γὰρ νε-

αι ἃ

χροὺς ὄντας ἀνέστησε, πολλῷ μᾶλλον ζῶντας χατα-
σχεῖν δυνήσεται. δὴ οὖν βασιλευέτω ἣ ἁμαρτία ἐν τῷ

peccatum in vestro mortali corpore, ut obedia- 533 θνητῷ ὑμῶν σώματι, εἰς, τὸ ὑπαχούειν αὐτῇ ἐν ταῖς

tis ei in concupiscentiis ejus. Non dixit, Ne ergo
vivat caro, neque operetur ; sed, JYe regnet pec-
catum : neque enim venit ut naturam destruerct,
sed ut propositum voluntatis dirigeret. Deinde
ostendens, nos non vi et necessitate a malitia deti-
neri, sed sponte agere ; non dixit, Ne tyrannidem
exerceat, quod necessitatis esset ; sed, Ve regnet.
Etenim absurdum esset ad regnum czlorum du-
ctos regem peccatum habere, et vocatos ad regnan-
dum cum Christo, peccati captivos esse malle :
ac si quis diadema projiciens ex capite, dzemonia-
ce mulieri, mendicze et pannose servire velit.
Deinde quia grave est peccatum superare, vide
quam facile illud. esse ostendat, et laborem emol-
liat, dicens, Zn mortali vestro corpore : hoc enim
declarat temporanea certamina esse, et cito trans-
itura; simulque pristina mala in mentem nobis
revocat, ipsiusque mortis radicem : hinc enim et
ab ipso initio mortale fuit. At fieri potest, ut qui
mortale corpus habet non peccet. Viden' gratiz
Christi potentiam? Adam cum nondum mortale
corpus haberet, lapsus est ; tu vero mortuum cum
acceperis, coronari poteris, Et quomodo, inquies,
regnat peccatum ? Non ex propria virtute, sed ex
ignavia tua. Ideo, cum dixisset, JVe regnet, regni
hujusce modum ostendit, hzc adjiciens, Ut obe-
diatis ei in concupiscentiis ejus. Non est enim
honor corpori omnia cum potestate concedere, imo
potius extrema servitus et ingens 1gnominia : nam
cum ea qua vult facit, tunc libertate omni priva-
tur; cum autem cohibetur, tunc. maxime suam
servat dignitatem. 15. /Veque exhibeatis mem-
bra vestra arma iniquitatis peccato, sed arma

justitig.

2. Itaque medium corpus est inter malitiam et
virtutem, quemadmodum et ipsa arma : utraque
autem opera fiunt ab 115, qui ipsis utuntur : quem-
admodum miles pro patria decertans, et fur con-
tra habitatores domus armatus, nsdem utuntur
armis : non enim armaturz culpa est, sed eorum,
qui illa ad malum utuntur. Id quod etiam in carne
videre est, quae hoc vel illud efficitur secundum
animi sententiam, non secundum propriam natu-
ram. Si enim alienam pulchritudinem curiosius
intueatur, arma iniquitatis factus est oculus, non

à propria operatiene (oculi enim est videre, non E (ὀφθαλμοῦ γὰρ τὸ

A
ἐπιθυμίαις αὐτοῦ. Οὐχ εἶπε, μὴ οὖν

Β

C

D

ζήτω ἣ σὰρξ,
υηδὲ ἐνεργείτω, ἀλλ᾽, Ἢ ἁμαρτία μὴ βασιλευέτω - οὐ
Mn , 310 c") - 213 M ,
γὰρ τὴν φύσιν ἦλθεν ἀνελεῖν, ἀλλὰ τὴν προαίρεσι»
NN - 3 M
διορθῶσαι. Εἶτα δεικνὺς, ὅτι οὐ βία xot ἀνάγκη χατε-
Ls Rf EN C Lay , 533? € 3 Ej
χόμεθα ὑπὸ τῆς πονηρίας, ἄλλ᾽ ἑχόντες, οὐχ εἰπε,
ὅπερ ἀνάγχης ἦν, ἀλλὰ, Μὴ βασι-
, σ ^
λευέτω. Καὶ γὰρ ἄτοπον sic βασιλείαν ἀγομένους τῶν
οὐρανῶν, βασιλίδα τὴν ἁμαρτίαν ἔχειν, καὶ xa)ouué
ρανῶν, βασιλίδα τὴν ἁμαρτίαν ἔχειν, καὶ καλουμέ--
- Lh 7 Ll - , -ν
νους συμδασιλεῦσαι τῷ Χριστῷ, αἱρεῖσθαι γενέσθαι τῆς
nca αἰχμαλώτους " ὥσπερ ἂν εἴ τις τὸ διάδημα
ῥίψας à ἀπὸ τῆς χεφαλῆς, ὃ δαιικονώσῃ γυναικὶ χαὶ προσ-
αιτούσῃ xai ῥάχκια περιδεδλημένη δουλεύειν ἐθέλοι.
περ γεν γέσθαι ἁμαρτίας, ὅρα
ξε, xal τὸν πόνον παρεμυθήσατο

(τὴ τυραννείτω,

x
το

Εἶτα, ἐπειδὴ βαρὺ
πῶς χαὶ χοῦφον ἔδει
εἰπὼν, Ἔν τῷ θνητῷ ὑμῶν σώματι. Τοῦτο γὰρ δεί-
χνυσι προσχαίρους ὄντας τοὺς ἀγῶνας, xai ταχέως
καταλυομένους" δμοῦ δὲ xal τῶν προτέρων ἡμᾶς
ἀναμιμνήσχει χαχῶν, xat τῆς τοῦ θανάτου ῥίζης " ἐν-
τεῦθεν γὰρ xai παρὰ τὴν ἀρχὴν θνητὸν γέγονεν. Ἀλλ᾽
ἔξεστι καὶ θνητὸν ἔχοντα σῶμα, μὴ ἁμαρτάνειν. Ei-
Χριστοῦ χάριτος: Ὃ μὲν

^ M , m$ τ
δες τὴν περιουσίαν τῆς τοῦ
ἔχων, ὦλισθε σὺ δὲ xol

M M N

γὰρ Αδὰμ οὐδέπω θνητὸν
* ων ,
θανάτου λαδὼν ὑπεύθυνον ὃν, στεφανωθῆναι δυνήσῃ.
3
Καὶ πῶς βασιλεύ ύει, φησὶν, ἣ ἁμαρτία; Οὐχ ἀπὸ τῆς
οἰχείας δυνάμεως, ἀλλ᾽ ἀπὸ τῆς σῆς ῥαθυμίας. Διὰ
c Y M / Y ^A , N 7
τοῦτο εἰπὼν, Νὴ βασιλευέτω, xai τὸν τρόπον δεί-
τ J /, M
χνυσι τῆς τοιαύτης βασιλείας, ἐπάγων xol Aéyov:
D - z.! , D ^,
Εἰς τὸ ὑπαχούειν αὐτῇ ἐν ταῖς ἐπιθυμίαις αὐτοῦ. Οὐ
, N
γάρ ἐστι τιμὴ
,

ζεσθαι, DX ἐσχάτη
ταν ἃ βούλεται πράττη.. τότε ἐλευθερίας ἐστέ--

I γὰρ ρουλει T OX) , OTt € e £g

,
“κωλύηται, τότε μάλιστα τὴν
τ D

i. Μηδὲ παριστάνε ετε τὰ μέλη
, ἀλλ᾽. ὅπλα δικαιο-

^ NY. rue , τὸ - ͵ ,
το μὲτ £GougtaG αὐτῷ παντα y9e'-

^

^ , Y 5 , Sy
QuAsta χαι ατιμιας επιτασις.

, cr "NY
x ua TEDTIS "Ὅταν OZ
οἰχείαν ἀξ ίαν Gut,
ὑμῶν ὅπλα ἀδικίας

- €
τῇ ἁμαρτίᾳ
σύνης. .
» οω , ^ m— , M 5, ως 5 ,
Οὐχοῦν μέσον τὸ σῶμα χαχίας xat ἀρετῆς, xaüd-
Y e M A. y M V
περ οὖν xol τὰ ὅπλα " ἑχάτερα δὲ τὰ ἔργα παρὰ τὸν
[ E Y , Y
χρώμενον γίνεται" Manet ἂν εἰ xai ἀφ: ὕπερ
οἴδος ἀγωνιζόμενος, xa ληστὴς χατὰ τῶν
, τοῖς αὐτοῖς φράττοιντο

τῆς πατρ
ἐνοιχούντων δπλιζόμιενος
J M c ewe N y " »^ M
ὅπλοις: οὐ γὰρ τῆς παντευχίας τὸ ἔγχλημα, ἀλλὰ
V * , ^ ΝΑ M P τὸ
τὸ χαχὸν γρωμένων. Ὃ δὴ καὶ ἐπὶ τῆς σαρ-
Ξ Uem - , MSN
χός ἐστιν εἰπεῖν, τοῦτο χἀχεῖνο γινομένης παρὰ τὴν
e - , , Y DB Ee 7, ^
τῆς Voy7Zi γνώμην, οὗ παρὰ τὴν οἰχείαν φύσιν. Ἂν
i M , J^ 5" , [4 ) 3^5 ,
μὲν γὰρ περιεργάση χάλλος ἀλλότριον, ὅπλον ἀδικίας

Ἂν
Y
-
y

e 5
τῶν εἰς

A 3 , ARE
α τὴν οιχειᾶν ἐνξεργειᾶν

^ ^ ^
γέγονεν ὃ ὀφθαλμὸς, οὐ πα
΄ c. 59.
τὸ χαχῶς δρᾶν); ἀλλὰ

N D
ὁρᾶν,
ΧΑ

IN EPIST.

,
tuG

παρὰ τὴν τοῦ χελεύσαντος λογισμοῦ πονηρίαν " ἂν δὲ
χαλινώσης αὐτὸν, δικαιοσύνης γέ γονεν ὅπλον. Οὕτω
xal ἐπὶ γλώττης, οὕτω χαὶ ἐπὶ χειρῶν χαὶ ἐπὶ τῶν
ἄλλων ἁπάντων. Καλῶς δὲ τὴν ἁμαρτίαν ἀδικίαν ἐχά-
λεσεν ἢ γὰρ ἑαυτόν τις, 7j τὸν πλησίον ἁμαρτάνων
ἀδικεῖ, μᾶλλον δὲ ἑαυτὸν πρὸ τοῦ πλησίον. Ἀπαγα-
γὼν τοίνυν τῆς πονηρίας; ἄγει πρὸς τὴν ἀρετὴν, λέ-
γῶν ^ ᾿Αλλὰ παραστήσατε ἑαυτοὺς τῷ Θεῷ, ὡς ἐκ
νεχρῶν ζῶντας. Ὅρα πῶς ἀπὸ τῶν ὀνομάτων γυμνῶν
προτρέπει, ἐχεῖ μὲν ἁμαρτίαν εἰπὼν, ἐνταῦθα δὲ τὸν
Θεόν. Δείξας γὰρ ὅσον τὸ μέσον τῶν βασιλευόντων,

, ,
πάσης συγγνώμης τὸν στρατιώτην ἐξεύαλε, τὸν ἄφένξα
τῆς ἅμαρ-

τίας τάττεσθαι βασιλείαν. Οὐ ταύτη δὲ μόνον, ἀλλὰ

μὲν τὸν Θεὸν, ἐπιθυμήσαντα δὲ ὑπὸ τὴν
xal διὰ τῶν ἑξὴς τοῦτο χατασχευάζει λέγων, Ὥς x
νεχρῶν ζῶντας. Διὰ γὰρ τούτων δείχνυσι χἀχείνης τὴν
λύμην, καὶ τῆς τοῦ Θεοῦ δωρεδις τὸ μέγεθος ἐννοή--
σατε γὰρ, φησὶ, τίνες ἦτε, καὶ τί γεγόνατε. Τίνες οὖν
ἦτε; Νεχροὶ χαὶ ἀπολωλότες ἀπώλειαν οὐδαμόθεν διορ-
θωθῆναι ὃ δυναμένην" οὐδὲ Tie ἦν τις ὃ βοηθῆσαι δυνάμε-
νος. Kat τίνες ἐξ ἐχείνων γεγόνατε τῶν vex pay; τὰ ΠΕΣ
ζωὴν ἀθάνατον. Καὶ διὰ τίνος; Διὰ τοῦ πάντα δυνα-
μένου Θεοῦ. Οὐκοῦν καὶ ὑπὸ τοῦτον τάττεσθαι δίχαιον
μετὰ προθυμίας τοσαύτης, μεθ᾽ ὅσης εἰχὸς τοὺς ἀπὸ
γεχρῶν ζῶντας γενομένους. Καὶ τὰ μέλη ὑμῶν ὅπλα
δικαιοσύνης * τῷ Θεῷ. Οὐχοῦν οὐ πονηρὸν τὸ σῶμα,
εἴ γε ὅπλον δικαιοσύνης αὐτὸ γενέσθαι δυνατόν. ὍὍπλον
δὲ εἰπὼν, ἐδήλωσεν, ὅτι καὶ πόλεμος ἐφέστηχε χαλε-
móc. Διὸ xa παντευχίας ἡμῖν δεῖ ἰσχυρᾶς, καὶ γνώ-
μιῆς γενναίας, xat τὰ τῶν πολέμων τούτων ἐπιστα -
μένης χαλῶς, XX πρό γε πάντων στρατηγοῦ. Ἀλλ᾽ ὃ
μὲν στρατηγὸς παρέστηχεν, ἀεὶ πρὸς συμμαχίαν ἕτοι-
μος ὧν, καὶ ἀχείρωτος μένων, καὶ τὰ ὅπλα δὲ ἰσχυρὰ
χατεσχεύασεν ἡμῖν, δεῖ δὲ λοιπὸν προαιρέσεως τῆςς εἰς
δέον αὐτὰ μεταχειριζομένης, ὥστε xal τῷ στρατηγῷ
πείθεσθαι, χαὶ τὸ ὅπλα ὑπὲρ τῆς πατρίδος τίθεσθαι.
Παραχελευσάμενος τοίνυν ἡμῖν οὕτω μεγάλα, xol
ὅπλων χαὶ μάχης χαὶ πολέμων ἀναμνήσας, ὅρα πῶς
πάλιν θαῤῥύνει τὸν στρατιώτην, xal ἀλείφει τὴν προ-
θυμίαν, λέγων * Ἅμαρτία γὰρ ὑμῶν οὐχέτι χυριεύσει"
οὐ γάρ ἐστε ὑπὸ νόμον, ἀλλὰ ὑπὸ χάριν. Εἰ οὖν ἅμαρ-
τία ἡμῶν οὐκέτι χυριεύει, τίνος ἕνεχεν τοσαῦτα πα-
εγγυᾷς, λέγων" Μὴ βασιλευέτω ἣ ἁμαρτία ἐν τῷ
θνητῷ ὑμῶν σώματι: xol, Μὴ παριστάνερε τὰ μέλη
ὑμῶν ὅπλα ἀδιχίας τῇ ἁμαρτίᾳ; τί οὖν ἐστι τὸ λεγό-
μενον; "Σπερματικόν τινα χαταδάλλεται λόγον ἐν-
ταῦθα, ὃν ὕστερον ἀναπτύσσειν μέλλει, xo μετὰ
πολλῆς ἐργάζεσθαι τῆς κατασχευῖος T (c οὖν ἐστιν οὗ-
τος ὃ λόγος; Τὸ σῶμα ἡμῶν πρὸ μὲν τῆς τοῦ πότου

,
TX o0uG σίας εὐχείρωτον ἦν τῇ ἁμαρτία. Μετὰ γὰρ τὸν

* [ A. caret verbis τῷ θε:ῷ.]

AD ROM.

587

male videre) ; sed a jubentis cogitationis nequitia :
si vero illum refranaveris, tunc justiti telum
erit. Sic de lingua dicendum, de manibus et de
reliquis omnibus. Recte autem peccatum iniquita-
tem vocavit: peccator enimr aut sibi aut proximo
iniquus est; imo potius sibiipsl, quam proximo.
Postquam igitur a malitia abduxit, ad virtutem
ducit his verbis : Sed exhibete vos Deo, tamquam
ex mortuis viventes. Vide quomodo nudis verbis
hortatur, illic peccatum dicens, hic Deum. Cum
ostendisset enim, quantum essct inter regnantes
discrimen, militem illum omni venia exclusit, qui
Deo relicto, sub regno peccati mereri concupivit.
Non hinc tantum, sed etiam ex sequentibus hoc ad-
struit dicens : Zamquam . ex mortuis viventes.
His enim ostendit et peccati perniciem et doni
Dei magnitudinem : Cogitate enim, inquit, et qui
fueriüs et qui facti sitis. Quinam ergo eratis?
Mortui et perditi pernicie nullo modo emendabili :
non erat enim qui opem ferre posset. Et quinam
ex illis mortuis facti estis? Viventes vita immor-
tali. Et cujus opera ? Per eum, qui omnia potest
Deus. Ergo equum est, ut sub illo militetis cum
tanta animi alacritate, quanta par est eos, qui ex
mortuis viventes facti. sunt. Et membra vestra
arma justitie Deo. Ergo non malum est corpus,
siquidem arma justitize fieri possit. Arma autem
dixit, ostendens bellum instare gravissimum.
Quapropter armatura forti opus habemus, genero-
soque animo, rei militaris hujusce perito ; prz
omnibus autem duce. Verum dux ille semper
adest, ad commilitium paratus, inexpugnabilis

HOMIL. XI.

- manens : et arma fortia apparavit nobis. Opus est

C

D

demum proposito voluntatis, quo illa ut par est
tractentur ; ita ut duci pareat, et arma pro patria
sumat. Postquam ergo ad magna illa hortatus est,
et arma, pugnam et bella memoravit, vide quo-
modo militi rursus animos faciat, dicens : 44. Pec-
catum enim vobis non ultra dominabitur ; non
enim estis sub lege, sed sub gratia. Si ergo pec-
catum non ultra nobis dominaturum sit, cur tot
tantaque przcipis, dicens : /Ve regnet peccatum in.
vestro mortali corpore; et, Ne exhibeatis mem-
bra vestra arma iniquitatis peccato ? Quid er-
go sibi vult dictum illud? Sermonem hic quasi
semen spargit, quem deinceps explicaturus est, et
cum multo apparatu probaturus. Quis ergo est hic
sermo? Corpus nostrum ante Christi adventum
peccato captu facile erat. Nam post inductam mor-
tem affectuum quasi examen inductum est : qua-

^ Alii σπερματικῶς τινα προχαταθάλλεται λόγον. [Sic À.]

Matth. 5.
20.
a Cor. t3:
6.

S. JOANNIS CHRYSOST.

588

propter non valde expeditum erat ad virtutis cur-
sum suscipiendum. Neque enim aderat Spiritus
qui juvaret, neque baptismus, qui mortificare pos-
set ; sed velut effrenis equus currebat quidem, sed
siepe aberrabat, quandoquidem lex quz agenda et
qui non agenda essent edicebat quidem, sed ni-
hil praeter verborum monita certantibus suppedi-
tabat : postquam autem Christus advenit, certami-
na deinde faciliora fuerunt. Quapropter majora
nobis proposita sunt certamina, utpote qui majori
fuleiremur auxilio. Idcirco dicebat Christus : /Visi
abundaverit justitia vestra plus quam scriba-
rum et Phariseorum, non intrabitis in regnum
cclorum.N erum hoc quidemin sequentibus cla-
rius explicat; interim vero hic illud paucis sub-
indicat, ostendens, si nos ipsos non admodum
dejecerimus, peccatum nos non superaturum esse.
Neque enim tantum lex est quz pracipiat, sed
etiam gratia, quz et praeterita condonet, et ad fu-
tura muniat et confirmet. Etenim lex post labores
coronas pollicebatur ; gratia vero prius coronavit,
ac deinde ad certamina traxit. Mihi autem videtur
non tota hic fidelis viri vita subindicari, sed com-
parationem fieri baptismi cum lege : id quod alibi
quoque dicit: Litera quidem occidit, spiritus
vero vivificat. Lex enim przevaricationem arguit,
gratia vero prevaricationem tollit. Ut igitur illa
redarguens, peccatum constituit : ita gratia con-
donans non sinit esse sub peccato; ita ut duplici
modo sis ab hac tyrannide liberatus, et quod sub
lege non ultra sis, et quod gratia fruaris.

A. Postquam vero per hzc fecit, ut auditor re-
spiraret, rursus illum roborat, ex objectione ad-
monitionem inducens his verbis : 15. Quid ergo?
peccabimus, quia non sumus sub lege, sed sub
gratia? Absit. Primo negatione, quod valde ab-
surdum sit illud, usus est : deinde in admonitio-
nem sermonem convertit, ostendens admodum fa-
cilia esse certamina, ita loquens : 16. /Vescitis,
quoniam. cui exhibetis vos servos ad obedien-
dum, servi estis ejus, cui obeditis, sive peccati
ad mortem, sive obedientie ad justitiam ? Non-
dum gehennam dico, inquit, neque grande illud
supplicium, sed presentem turpitudinem, quando
et servi estis, et sponte servi, et peccati servi; id-
que tali cum mercede, ut rursum moriamini. Si
enim ante baptismum mortem intulit corpoream,
vulnusque tanta medela opus habuit, ut Dominus

* [A. εἰσάγει.

ARCHIEP.

535
A

B

C

D

CONSTANTINOPF.

θάνατον xol πολὺς παθῶν ἐπεισῆλθεν ἐσμός" διόπερ
οὐδὲ σφόδρα χοῦφον ἦν πρὸς τὸν ὑπὲρ τῆς ἀρετῆς δρό
$ σφόδρ φον ἦν πρὸς τὸν ὑπὲρ τῆς ἀρετῆς δρό-
μον. Οὔτε γὰρ Πνεῦμα παρῆν τὸ βοηθοῦν, οὔτε βά-
πτισμα τὸ νεχρῶσαι δυνάμενον, ἀλλ’ ὥσπερ τις ἵππος
δυσήνιος, ἔτρεχε μὲν, διημάρτανε δὲ πολλάχις, τοῦ
D 1 es
νόμου τὰ πραχτέα χαὶ τὰ μὴ τοιαῦτα διαγορεύοντος
M , ^Y 5 Ww co hj -— € , ,
μὲν, πλέον δὲ οὐδὲν τῆς διὰ τῶν ῥημάτων παραινέ--
- E] / 3 Ψ, 3 NN ic
σεως τοῖς ἀγωνιζομένοις εἰσφέροντος ἐπειδὴ δὲ ὃ Xpi-
στὸς παραγέγονε, τὰ παλαίσματα λοιπὸν εὐχολώτερα
γέγονε. Διὸ καὶ μείζονα ἡμῖν προετέθη τὰ σχάμματα,
[74 , , bd , N ^ €
ἅτε μείζονος μετεσχηχόσι τῆς βοηθείας. Διὸ χαὶ ὃ
Χριστὸς ἔλεγεν: "Ekv μὴ περισσεύσῃ fj διχαιοσύνη
ἡμῶν πλέον τῶν γραμματέων καὶ Φαρισαίων, οὐ μὴ
εἰσέλθητε εἷς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν. ᾿Αλλὰ τοῦτο
Fe Ὁ - cro ΄, ΄, ͵, Ay X. LY a
μὲν ἐν τοῖς ἑξῆς σαφέστερον λέγει, τέως δὲ αὐτὸ αἰνίτ-
ἊΝ / S c ^ N ct. »N /
τεται διὰ βραχέων ἐνταῦθα, δειχνὺς, ὅτι ἐὰν μὴ σφό-
Opa. ἑαυτοὺς ὑποκαταχλίνωμεν, οὗ περιέσται Tuv ἣ
ἁμαρτία. Οὐ γάρ ἐστι νόμος ὃ χελεύων μόνον, ἀλλὰ
χαὶ χάρις fj xol τὰ πρότερα ἀφεῖσα, xoi πρὸς τὰ
5 » 5 / 3 - b * M A:
μέλλοντα ἀσφαλιζομένη. Exsivoc μὲν γὰρ μετὰ τοὺς
πόνους τοὺς στεφάνους ἐπήγγελτο, αὕτη δὲ πρότερον
, / M ν᾽ - ^N CCS 3 M
ἐστεφάνωσε, xo τότε εἷς τοὺς ἀγῶνας εἵλχυσεν. " Ejot
δὲ δοχεῖ οὐδὲ πάντα τὸν βίον τοῦ πιστοῦ ἐνταῦθα
Jy 5) M , , -
αἰνίττεσθαι, ἀλλὰ σύγχρισιν βαπτίσματος ποιεῖσθα:
M τὭἅ , d uos Led ch M hi
καὶ τοῦ νόμου ὅπερ xa ἀλλαχοῦ φησιν, ὅτι Τὸ uiv
- , 2 / N δὲ Ὁ -€ Y
γράμμα ἀποχτείνει, τὸ δὲ πνεῦμα ζωοποιεῖ. Ὃ μὲν
γὰρ νόμος ἐλέγχει τὴν παράδασιν, ἣ δὲ χάρις λύει
n / cl, “- Ἂν δ΄ πρὶ 3. 7 n
τὴν discre Ὥσπερ, οὖν ἐχεῖνος ἐλέγχων συνί--
στησι τὴν ἁμαρτί αν, οὕτως τ συγχωροῦσα οὐχ
ἀφίησιν € εἶναι ὑπὸ ἁμαρτίαν - ὥστε διπλῇ τῆς τυραν-
νίδος ci ταύτης ἀπηλλαγμένος, τῷ τε μὴ ὑπὸ νόμον
εἶναι, xol τῷ χάριτος δἰ ολελαυν τα
Ἐπειδὴ τοίνυν τούτοις ἀναπνεῦσαι πεποίηχε τὸν
ἀχροατὴν, ἀσφαλίζεται πάλιν αὐτὸν, ἐξ ἀντιθέσεως
, 2. 7 137 e CS c
παραίνεσιν εἰσάγων, xol λέγων οὕτω * Τί οὖν; ἅμαρ-
, cer 2 5 A LEY J 5 3^6 ἐκ /
τήσομεν, ὅτι οὐκ ἐσμὲν mb νόμον, ἀλλ᾽ ὑπὸ χάριν;
Μὴ γένοιτο. Πρῶτον μὲν γὰρ τῇ epe διὰ
τὸ σφύδρα ἄτοπον εἶνα! τὸ ed Xx&y gncat * ἔπει-
τὰ δὲ xol εἰς παραίνεσιν * ἐξάγει τὸν λόγον, xo δεί-
X 5 M ^ / πὶ ᾿ς nA cl
xvuct πολλὴν οὖσαν τὴν εὐχολίαν τῶν ἀγώνων, οὕτω
λέγων - Οὐχ οἴδατε, ὅτι ᾧ παριστάνετε ἑαυτοὺς δού -
λους εἷς ὑπαχοὴν, δοῦλοί ἐστε, ᾧ ὑπαχούετε, ἤτοι
ἁμαρτίας eic RE ἢ ὑπαχοῆς sig διχαιοσύνην ;
Οὔπω λέγω τὴν γέενναν, φησὶν, οὐδὲ τὴν πολλὴν
ἐχείνην addc ἀλλὰ τὴν ἐνταῦθα αἰσχύνην, ὅταν
δοῦλοι γίνησθε: xa ἑχόντες δοῦλοι, χαὶ ἁμαρτίας δοῦ-
λοι, καὶ ἐπὶ τοιούτῳ μισθῷ, ὥστε πάλιν ἀποθανεῖν.
Εἰ γὰρ πρὸ τοῦ βαπτίσματος θάνατον εἰργάσατο σω-
M M , NE e / ^ €
ματιχὸν, καὶ τοσαύτης ἐδεήθη τῆς θεραπείας τὸ ἕλχος,

IN EPIST. AD ROM. HOMIL. XI.

ὥστε τὸν Δεσπότην ἁπάντων sig θάνατον χατελθεῖν,
xo οὕτω λῦσαι τὸ xaxbv, μετὰ τὴν τοσαύτην δωρεὰν,
ερίαν λαμόάνουσά σε ἑχόντα αὕτη πάλιν
αὑποχαταχλινόμενον, τί οὐχ ἐργάσεται; M3 τοίνυν ἐπὶ
τοσοῦτον δράμης βάραθρον, μηδὲ ἑχὼν σεαυτὸν προ-
δῷς. ᾿Επὶ μὲν γὰρ τῶν πολέμων καὶ ἄχοντες παρα-
δίδονται πολλάκις οἵ στρατιῶται" ἐνταῦθα δὲ ἂν μὴ
αὐτὸς αὐτομολήσης, οὐδείς σου περιέσται. ᾿Εἰντρέψας
τοίνυν ἀπὸ τοῦ πρέποντος, φούεϊ χαὶ ἀπὸ τῶν ἐπάθλων,
χαὶ τίθησιν ἀμφοτέρων τὰ ἐπίχειρα, δικαιοσύνην xal
θάνατον" θάνατον δὲ οὐ τοιοῦτον, ἀλλὰ πολλῷ χαλε-
πώτερον. Εἰ γὰρ οὐχέτι ἀποθανεῖται Χριστὸς, τίς λύ-
σει τὸν θάνατον ἐχεῖνον ; Οὐδείς. Οὐχοῦν ἀνάγχη διό-
λου χολάζεσθαι xot τιμωρεῖσθαι " οὐχέτι γὰρ θάνατος
παραγίνεται αἰσθητὸς, χαθάπερ ἐνταῦθα, ἀναπαύων
τὸ σῶμα, xoi τῆς ψυχῆς διαιρῶν: ἔσχατος γὰρ
ἐχθρὸς καταργεῖται ὃ

6 θάνατος. “Ὅθεν ἀθάνατος ἔσται
$4; χόλασις. ἀλλ᾽ οὐχὶ

- οο M
ὶ τοῖς ὑπαχούουσι Θεῷ, ἀλλὰ δι--
λ
χαιοσύνη, xol τὰ ἐχ ταύτης βλαστάνοντα ἀγαθὰ,
ἔσται τὰ ἔπαθλα. Χάρις δὲ τῷ Θεῷ, ὅτι. ἦτε δοῦλοι
τῆς ἁμαρτίας, ὑπηχούσατε δὲ ἐχ καρδίας εἰς ὃν παρε-
Ὁ ^ X ,
δόθητε τύπον διδαχῆς. ᾿Εντρέψας ἀπὸ τῆς δουλείας,
6 , SEEN Lud ^3 10). M Ζῇ e) 0 -
φοδήσας ἀπὸ τῶν ἐπάθλων x«t προτρέψας, ἀνορθοῖ
πάλιν ἀπὸ τῆς μνήμης τῶν εὐεργεσιῶν αὐτούς.
M M , ^ [:] / E) /,
Διὰ γὰρ τούτων δείκνυσιν, ὅτι τε μεγάλων ἀπηλλάγη-
c M
σὰν χαχῶν, xai ὅτι οὐχ ἐξ οἰκείων πόνων, χαὶ ὅτι τὰ
, ΕῚ , T , / 5 τ /
μέλλοντα εὐχολώτερα. Καθάπερ γάρ τις ὠμοῦ τυράν-
- M
vou τὸν αἰχμάλωτον ἐξελόμενος, xoi παραινῶν μὴ
παλινδρομῆσαι πρὸς αὐτὸν, ἀναμιμνήσχει τῆς χαλε--
πῆς αὐτοῦ τυραννίδος - οὕτω xxi ὃ Παῦλος ἐμφαντι-
χώτατα τὰ παρελθόντα ἐνδείκνυται xax διὰ τοῦ εὖ-
χαριστεῖν τῷ Θεῷ. Οὐδὲ γὰρ ἀνθρωπίνης ἰσχύος ἦν,
M "ev, zuo Soir / ote
φησὶν, ἐχείνων ἥμᾶς ἀπαλλάξαι πάντων, ἀλλὰ τῷ
Θεῷ χάρις τῷ τοσαῦτα xol βουληθέντι χαὶ δυνηθέντι.
Καὶ χαλῶς εἶπεν, Ὑπηχούσατε ἐκ καρδίας " οὐδὲ γὰρ
2 /, 58i 5 ΄ E] 9 e M
ἠναγχάσθητε οὐδὲ ἐδιάσθητε, ἀλλ᾽ ἑχόντες μετὰ προ-
θυμίας ἀπέστητε. Τοῦτο δὲ χαὶ ἐγχωμιάζοντός ἐστιν
δμοῦ, χαὶ χαθαπτομένου. Ot γὰρ ἑχόντες προσελθόν-
D ᾽ V
/, , ,
τες, χαὶ μηδεμίαν ὑπομείναντες ἀνάγχην, ποίαν ἂν
σχοίητε συγγνώμην; τίνα δὲ ἀπολογίαν ἐπὶ τὰ πρότε-
B λ Z ἐξ " E v £0 e 5 M 5
ρα παλινδρομοῦντες: Εἶτα ἵνα μάθης, ὅτι οὐ τῆς αὖ-
τῶν εὐγνωμοσύνης μόνον, ἀλλὰ καὶ τῆς τοῦ Θεοῦ χά-
ριτος τὸ πᾶν γέγονεν, εἰπὼν, Ὑπηκχούσατε ex καρδίας,
2 , ἢ , ὃ ^f , ^N D € EL!
ἐπήγαγεν, Εἰς ὃν παρεδόθητε τύπον διδαχῆς. 'H μὲν
M € M , b4 ^ , E. , Sv - NOM
γὰρ ὑπαχοὴ ἣ 2x χαρδίας τὸ αὐτεξούσιον δηλοῖ, τὸ δὲ
παραδοθῆναι, τὴν τοῦ Θεοῦ βοήθειαν αἰνίττεται. Τίς
δὲ 6 τύπος τῆς διδαχῆς: ᾿Ορθῶς ζῆν καὶ μετὰ πολι--
/ m
τείας ἀρίστης. ᾿Ελευθερωθέντες δὲ ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας,
ἐδουλώθητε τῇ δικαιοσύνη. Δύο ἐνταῦθα δείκνυσι τοῦ

Θεοῦ δωρεὰς, τό τε ἁμαρτίας ἐλευθερῶσαι, xol τὸ

589
omnium ad mortem descenderet, et sic malum
tolleretur : post tantum. donum, post acquisitam
libertatem, peccatum te jam succumbentem inva-
dens, quid non faciet? Ne itaque ad tantum bara-
thrum accurras, neque ultro te prodas. In bellis
enim szpe milites inviti produntur : hic autem,
nisi sponte transfugias, nemo te superabit. Post-
quam ex decore pudorem intulit, jam a praemiis
terret, et ponit utriusque mercedem, justitiam et
mortem; mortem vero vulgari non similem, sed
longe graviorem. Si enim Christus non ultra mo-
riturus est, quis illam solvet mortem ? Nemo. Ergo
poena atque supplicium est necessario subeundum :
neque enim ultra mors advenit sensibilis, ut hic,
qua corpus quiescere et ab anima separari curet :
Postremus enim inimicus aboletur mors. Unde
immortale supplicium erit; sed non obsequentibus
Deo; illis namque justitia, bonaque inde germi-
nantia, premia erunt. 17. Gratia autem Deo,
quia eratis servi peccati; obedistis autem ex
corde in eam. doctrine formam, in quam tra-
556 diti estis. Postquam a servitute pudorem, a pre-
^ miis terrorem intulit et hortatus est; erigit rur-
sum illos ex beneficiorum memoria. His enim
ostendit illos ab ingentibus malis liberatos esse,
nec ex propriis laboribus; atque faciliora esse
ea, qua futura sunt. Quemadmodum enim si quis
captivum a crudeli tyranno liberaverit, adhortans
illum, ne ad ipsum revertatur, gravissimam il-
lam tyrannidem commemorat : ita et Paulus cum
emphasi praeterita mala describit, dum | gratias
agit Deo. Neque enim, inquit, humanz fortitudi-
nis erat, ab illis nos malis eruere; sed gratia Deo,
qui id et voluit et potuit. Ac recte dixit, Obedi-
stis ez corde : neque enim coacti fuistis, neque
per vim, sed sponte cum alacritate abscessistis.
Hoc autem et laudantis est simul et corripientis.
Nam qui sponte, et sine ulla illata necessitate ac-
cessistis, qua venia, qua excusatione digni eritis,
si ad pristina revertamini? Deinde ut discas, non
ex illorum probitate tantum, sed Dei gratia totum
factum fuisse; postquam dixerat, Obedistis ex
corde, addidit, Zn eam doctrine formam, in
quam. traditi estis. Obedientia enim ex corde li-
berum arbitrium denotat ; quod autem traditi sint,
id Dei auxilium. subindicat. Quinam. autem | est
forma doctrinz? Recte et cum optimo instituto
vivere. 18. Liberati autem a peccato, servi fa-
cti estis justitie. Duo hic dona Dei ostendit :
quod a peccatis liberaverit, et quod justitiz sub-

b

C

^ Sic Mss, [et sic conjecerat Sayil.] Editi male ὑποχαταχρινόμενον.

n3Corn5.

S. JOANNIS CHRYSOST.

59o
diderit; quod omni libertate przstantius est. Id-
ipsum enim fecit Deus, ac si quis puerum orpha-
num accipiens, a barbaris in terram aliam abre-
ptum, non modo a captivitate liberet, sed sese pa-
trem illius et curatorem constituat, ad magnam-
que dignitatem evehat : quod. erga nos factum est.
Non modo quippe nos a veteribus malis eripuit,
sed etiam ad angelicam vitam deduxit, et optimi
instituti viam nobis aperuit, justitize. tutelze tra-
dens, vetera mala tollens, veteremque hominem
mortificans, atque ad vitam nos manu ducens im-
mortalem. In hac igitur vita perseveremus : multi
enim qui spirare et incedere videntur, miserabi-
lius jacent, quam mortui.
INC e 5. Varia quippe sunt mortis genera. Est quippe
versa, . IDOrs corporis, secundum quam Abraham, mor-
Matth, 22. tuus cum esset, non erat mortuus : Deus enim,
3s inquit, zon est Deus mortuorum, sed vivorum.
Alia est morsanimz, quam subindicans Christus di-
15d. 8.53. cebat - Sthe mortuos sepelire mortuos suos. Alia,
illaque laudabilis, per philosophiam advenit, de qua
dicit Paulus : Mortificate membra vestra, qu«e
sunt super terram. Alia, quz hujus causa fuit,
Tom. 6- 6. jn baptismo fit: Nam /'etus homo noster, inquit,
crucifixus est; id est, mortificatus est. Hacc cum
sciamus, illam fugiamus mortem, secundum quam
viventes morimur; hanc vero non timeamus, quie
mors communis omnibus est. Duas alias, quarum
altera beata est, a Deo data; altera laudabilis, a
nobis simul et a Deo parta, deligamus et zmule-
mur. Ex his duabus alteram beatam dicit David
Psa-31.1. his verbis : Beati, quorum remisse sunt ini-
quitates; alteram vero miratur Paulus, ad Ga-
Gal. 5-24- atas scribens : Qui Christi sunt, carnem cruci-
fixerunt. Ex alis vero duabus alteram conte-
Ἴ Em '?: mnendamesse Christus ait, dicens : /Volite timere
ab is, qui occidunt corpus, animam. autem
non possunt occidere ; alteram vero terribilem:

Col: 3-755

Ibid.

perdere in gehenna. Quapropter hanc fugien-
tes, illam deligamus mortem, qua beata et admi-
rabilis przedicatur, ut aliarum alteram fugiamus,
alteram timeamus. Nihil enim. nobis profuerit
solem videre, comedere, bibere, nisi adsit vita
per bona opera. Quid, quaso, prosit regi purpura
ndui, arma habere, sed neminem subditum; ita
ut quisque impune possit illi insultare, injuriam-

* [| A. ἄφετε. Idem supra ante γεχρῶν omittit. θεός.
8. [ta Mss. recte. [ A. θχυμέξει λέγων χαὶ Γαλ. Idem

537
LJ D €- ^Y
À μαχαριστὴ f; παρὰ τοῦ Θεοῦ δοθεῖσα, ἢ δὲ

Timete eum, qui potest et animam et corpus p

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

- Ld - € L4
δουλῶσαι τῇ δικαιοσύνη, ὅπερ ἐλευθερίας ἁπάσης
Spa ἦν Vip CE MEUS! 3:-2N 7 c Y UE
ἀμεινὸν ἐστι. Καὶ γὰρ ταὐτὸν πεποίηχεν ὃ Θεὸς, otov
^ n -9 X M
ἂν εἴτις παῖδα ὀρφανὸν λαδὼν ὑπὸ βαρθάρων εἷς τὴν

το - X z ,
αὐτῶν ἀπενεχθέντα γῆν, μὴ μόνον τῆς αἰχμαλωσίας
E ) " 343 * M ΄ ς ES ÁN ΤῸΝ
ἀπαλλάξειεν, ἀλλὰ καὶ πατέρα ἑαυτὸν αὐτῷ χκηδεμονι-

i ANY
D χὸν ἐπιστήσειε, xoi εἰς μεγίστην ἀξίαν ἀγάγοι " ὃ δὴ

ὶ 5. EC AEN / e Οὐ M , 2 X δὰ
χα eo ἡμῶν γέγονεν. υ γὰρ μόνον τῶν παλαιῶν
Ld 5 / 5*5 4 V ^ 2 ΕῚ ^* b or
χαχῶν ἠλευθέρωσεν, ἀλλὰ χαὶ εἰς ἄγγελιχον ἡγαγε

y

ἔτεμεν ἀρίστης, τῇ τῆς

, M ew ς v L4
βίον, xat 690v fjuiv πολιτείας
Y 'N NdSN ᾿
δικαιοσύνης ἀσφαλείᾳ παραδοὺς, καὶ τὰ παλαιὰ ἀπο-
,
χτείνας xax, xat νεχρώσας τὸν παλαιὸν ἄνθρωπον,
NON X / ES M E24
καὶ ἐπὶ τὴν ζωὴν χειραγωγήσας ἡμᾶς τὴν ἀθάνατον.
cC A AT m
Μένωμεν τοίνυν ταύτην ζῶντες" πολλοὶ γὰρ τῶν δο-
, , - ᾿ Ὁ, c ? t^ , /
χούντων ἐμπνεῖν xat βαδίζειν, νεκρῶν ἀθλιώτερον διά-
χεινται.
Καὶ γὰρ διάφ ἡτητός εἶσι τρόποι. καὶ ἔστιν
αἱ γὰρ διάφοροι νεκρότητός τρ στι

T E ^ N N ^
E eic μὲν ὃ τοῦ σώματος, καθ᾽ ὃν 6 ᾿Αὐραὰμ. νεχρὸς ὧν,

D ry ^ Y x
ox ἦν νεχρός: 'O γὰρ Θεὸς, φησὶν, οὖχ ἔστι Θεὸς
M J c τ EY
γεχρῶν, ἀλλὰ ζώντων" ἕτερος ὃ τῆς ψυχῆς, ὃν ὃ Xpi-
Ἂν N ,
στὸς αἰνιττόμενος ἔλεγεν, * Ἄφες τοὺς vexpouc θάψαι
ἂν ς c / »^ € AS N CNN m
τοὺς ἑαυτῶν νεχρούς" ἄλλος ὃ xat ἐπαινετὸς, ὃ διὰ τῆς
ν᾽ exc. το T
φιλοσοφίας γινόμενος, περὶ οὗ φησιν ὃ Παῦλος - Νε-
ἤ ὦ» Y , A ^ τ “ dg € Y
χρώσατε ὑμῶν τὰ μέλη τὰ ἐπὶ τῆς γῆς" ἕτερος ὃ xat
M mM /, -.
τούτου γεγενημένος αἴτιος, ὃ ἐπὶ τοῦ βαπτίσματος
Ὁ * M ,
"O γὰρ παλαιὸς ἡμῶν ἄνθρωπος, φησὶν, ἐσταύρωται,
- * NF 2 ΄
τουτέστι, νενέχρωται. Ταῦτ᾽ οὖν εἰδότες, ἐχείνην
^ M c PA
μὲν φύγωμεν τὴν νέχρωσιν, xa" ἣν xot ζῶντες dxo-
, M M τι» γ [AY
θνήσχομεν ταύτην δὲ μὴ δείσωμεν, xaD' ἣν ὃ
Χ ᾿ , LC ee Ec)
χοινὸς ἔπεισι θάνατος. Τὰς δὲ ἑτέρας δυο, ὧν ἣ μέν ἐστε
M
ἐπαινετὴ ἣ
e | D ms / Ne ,
παρ᾽ ἡμῶν xal τοῦ Θεοῦ χατορθουμένη, xo ἑλώμεθα
- NF b M NJ
xo ζηλώσωμεν. Τούτων δὲ τῶν δύο τὴν μὲν ὃ Δαυὶδ
/ T ἜΣ H
μαχαρίζει λέγων, Μαχάριοι ὧν ἀφέθησαν a ἀνομίαι *
M "4 c --
τὴν δὲ ὃ Παῦλος θαυμάζει, Γαλάταις γράφων, ὅτι Ot
ΩΝ Ὁ M , τω A e un
τοῦ Χριστοῦ τὴν σάρχα ἐσταύρωσαν. Τῆς δὲ ἑτέρας
, M ΕἸ , i eed
συζυγίας τὴν μὲν εὐχαταφρόνητον εἰναί φησιν ὃ Χρι-
c D , NY
στὸς λέγων, Mz φοδηθῆτε ἀπὸ τῶν ἀποχτεινόντων τὸ
m M P / 2 - * X
σῶμα, τὴν δὲ ψυχὴν μὴ δυναμένων ἀποχτεῖναι * τὴν
M AS , X δι “Δ
δὲ φοβερὰν, Φοδήθητε γὰρ τὸν δυνάμενον xat Ψυχὴν
τ , ,
xol σῶμα ἀπολέσαι ἐν γεέννη. Διὸ ταύτην φυγόντες,
E ΄ 1 ,
ἐχείνην ἑλώμεθα τὴν νεχρότητα, τὴν μαχαριζομένην
- ,ὔ cC NU ^ X
χαὶ θαυμαζομένην, ἵνα τῶν ἑτέρων τῶν δύο τὴν μὲν
^N Ded λ hi y -
φύγωμεν; τὴν δὲ φοδηθῶμεν. Οὐδὲ γὰρ ὄφελος ἡμῖν
55 Χ cr € m |. Ws- , M ,ὕ ^
οὐδὲν τὸν ἥλιον δρῶσι, καὶ ἐσθίουσι καὶ πίνουσιν, ἂν
M NN ὡς 5 c » A - "r/. X ΝΜ p?
t7, ἣ διὰ τῶν ἀγαθῶν ἔργων ζωὴ παρῇ. Tt γὰρ ὄφε
/ DAI TEN ns
oc, εἶπέ μοι, βασιλέως δὁλουργίδα μὲν περιχειμένου
vod τὰ 257 Nd emt Σ ΄,
xal ὅπλα ἔχοντος, οὐδένα δὲ ὑπήχοον χεχτημένου,
39334 V / b eie β S J. 7 5 1). 0
ἀλλὰ προχειμένου πᾶσι τοῖς βουλομένοις ἐνάλλεσθαι

paulo ante ὠφείθησαν, et supra cum marg. Savil. τούτων

zep.]

IN EPIST.

z u b ^Y
xat ὑθρίζειν αὐτόν ; Οὕτω xot Χριστιανοῦ οὐδὲν ἔσται
A - ,
κέρδος πίστιν μὲν ἔχοντος xal τὴν ἀπὸ τοῦ βαπτίσμα-
e - , , 7
τος δωρεὰν, πᾶσι δὲ τοῖς πάθεσι ὑποχειμένου * μείζων
i “ἢ eo x Y λεί Ὁ ΞΕΙ͂ΡΥ͂ ἐν:
γὰρ οὕτως ἣ ὕόρις ἔσται, xal πλείων ἣ αἰσχύνη.
σ ^ 5 - Ν Iw !/ εἰ M
ὥσπερ γὰρ ἐχεῖνος ὃ τὸ διάδημα περικείμενος xat
Y €^* I" ΕἸ , 2 ἀν τω m
τὴν ἁλουργίδα, οὐ μόνον οὐδὲν ἀπὸ τῆς στολῆς χερ-
ΠΥ, , , M oem D 533 M WEN
δανεῖ ταύτης εἰς τὴν οἰχείαν τιμὴν, ἀλλὰ καὶ ἐχείνην
c ej ᾽
χαθυόρίζει διὰ τῆς οἰχείας αἰσχύνης" οὕτω χαὶ ὃ πι-
στὸς βίον διεφθαρμένον ζῶν, οὐ μόνον οὐδὲν ἐντεῦθεν
αἰδέσιμος ἔσται, ἀλλὰ χαὶ vede καταγέλαστος.
"0 δ ly, ἀνό ἥι ἀνόμως Xa ἀπο-
σοι γὰρ, φησὶν, ἀνόμως ἥμαρτον, ἀνόμως
ον M , ᾿ς
λοῦνται " xai ὅσοι ἐν νόμῳ ἥμαρτον, διὰ νόμου χριθή-
΄
σονται. Καὶ Ἕ ὑραίοις δὲ ἐπιστέλλων, ἔλεγεν ^ ᾿Αθετή-
“- - Vw M
σας τις νόμον Μωῦσέως, χωρὶς οἰχτιρμῶν ἐπὶ δυσὶν
» /
ἢ τρισὶ μάρτυσιν ἀποθνήσχει. Πόσῳ δοχεῖτε χείρο-
.» , H € N δεν c b
voc ἀξιωθήσεται τιμωρίας ὃ τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ χατα-
, P NN / Σ , M M € L4 vf
πατήσας: Καὶ μάλα sixóvoc: χαὶ γὰρ ὑπέταξά σοι
Ν . po
πάντα τὰ πάθη, φησὶ, διὰ τοῦ βαπτίσματος. Τί οὖν
γέγονεν,, ὅτι εἰς τοσαύτην ἐξύῤρισας δωρεὰν, xol γέ-
ce E) Tc N i ξ0
Lx UE ἀνθ᾽ ἑτέρου ; ᾿Απέχτεινα xal ἔθαψά σου
/,
τὰ πρότερα πλημμελήματ α » καθάπερ σχώληχας * τί
τοίνυν ἕτερα ἔτεχες; χαὶ γὰρ σχωλήχων χείρω τὰ
S “ - -
ἁμαρτήματα * οὗτοι μὲν γὰρ τὸ σῶμα, ἐχεῖνα δὲ τὴν
Ψυχὴν λυμαίνεται, χαὶ πλείονα ποιεῖ τὴν δυσωδίαν.
^ - , M M
Ἂλλ᾽ ἡμεῖς οὐχ αἰσθανόμεθα * διόπερ αὐτὴν οὐδὲ Exxa-
- Ν 7 » / τ
θᾶραι σπεύδομεν. Οὐδὲ γὰρ ὃ μεθύων οἱδὲ πόση τοῦ
, m € ^ , 5^ 7e M , 5
σεσηπότος οἴνου ἣ βοὀελυγμία, ἀλλ᾽ ὃ μὴ μεθύων ἀχρι-
--» -ὦ er δ Id ,
θὼς ταῦτα ἐπίσταται. Οὕτω καὶ ἐπὶ τῶν ἁμαρτημάτων
- , €T Y /
ὃ μὲν σωφρόνως ζῶν, μετὰ ἀχριδείας οἰδὲ τὸν βόρδο-
5 J A M - NY DJ 7 € ^
pov ἐχείνων xai τὴν χηλῖδα" ὃ δὲ τῇ πονηρία ἑαυτὸν
/ M
ἐχδοὺς, χαθάπερ μέθη τινὶ χεχαρωμένος, οὐδὲ αὐτὸ
e * - c / b 7ὔ
τοῦτο οἰδεν, ὅτι νοσεῖ. Καὶ τοῦτο μάλιστα τῆς χαχίας
Ἁ , c 2N1 Ὁ » E] , M 5 5 A
τὸ χαλεπώτατον, ὅτι οὐδὲ ἰδεῖν ἀφίησι τοὺς εἰς αὐτὴν
ἐμπεσόντας τῆς οἰκείας λύμης τὸ μέ ἔγεῦος, ἀλλ᾽ ἐν Bop
6ópto χείμενοι μύρων EDS ui ἐν νομίζουσι" δίσπερ
οὐδὲ ἀπαλλάττεσθαι δύνανται, ἀλλὰ σχωλήχων γέμον-
τες, ὥσπερ λίθοις

Διὰ

ἐθέλουσιν, ἀλλὰ χαὶ

- 3C ES NY. 5 -

ταυτὰ αὐτοὺς QUOS ἀποχτειναι

* x
cu

5 ,
ἐναδρύνονται.
7 M re 5 [4
τρέφουσι xai ξουσιν ἐν ἕαυ-

-" [«4 ^ kJ N * i] ΩΣ /
τοῖς, ἕως ἂν αὐτοὺς πρὸς τοὺς coU τὴ το
αἰῶνος, U πε σι σχώληκας.
οὐ πρόξενοι δὲ μόνον, ἀλλὰ

Καὶ “γὰρ ἐχεί-
γων οὗτοι πρόξενοι"
χαὶ πατέρες εἰσὶν ἐκείνων τῶν μηδέποτε τελευτώντων.
€ 1 , * 25 E] / , μὰ
Ὁ γὰρ σκώληξ αὐτῶν οὐ τελευτήσει, φησίν. Οὗτοι
M , , M /

τὴν γέενναν ἀνάπτουσι τὴν μηδέποτ Ξ σδεννυμένην.
Ἵν᾽ οὖν ταῦτα μὴ (ERE τὴν πηγὴν τῶν χαχῶν
ὠμενς χαὶ τὴν χάμινον σδέσωμεν, καὶ τὴν δίζαν
- , , , , 5 Y 3 NJ
τῆς πονηρίας χάτωθεν ἀνασπάσωμεν " ἐπεὶ xal δέν--
D,

^
e
D

^ ^ , , ΝΜ $^ , 5 ,
ν πονηρὸν ἂν ἀποτέμης ἄνωθεν, οὐδὲν πλέον ἐποίη-

[ A. et marg, Savil. αὐξουσι, ἵνα ἑχυτοὺς mpós-]

AD ROM.

τιμίοις χαλλωπιζόμενοι, οὕτως À

591
que afferre? Sic et Chrisuano nihil lucri accedet,
si fidem et baptismi donum habeat, scd omnibus
sit affectibus subditus : major enim sic contumelia
erit et majus dedecus. Quemadmodum enim ille,
qui diademate et purpura ornatus est, non modo
ex hujusmodi ornatu nihil lucratur honoris, sed
illum quoque per proprium dedecus contumelia
afficit : sic qui credit, et corruptam ducit vitam ,
non modo non venerabilis ex fide erit, sed etiam
ridiculus : Quicumque enim, inquit, sine lege
peccaverunt, sine lege peribunt ; et quicumque
in lege peccaverunt, per legem judicabuntur.
Et ad Hebraos scribens, dicebat : /rritam quis
faciens legem Moysis, sine ulla misericordia,
duobus vel tribus testibus moritur. Quanto
graviore putatis supplicio plectetur is, qui Filium
Dei conculcaverit? Et jure quidem merito : nam
per baptisma, inquit, omnes tibi animi affectus
subdidi. Quid actum est, ut tantum donum con-
tumelia afficeres et alius pro alio fieres? Peremi
atque sepelivi priora delicta tua tamquam vermes :
cur ergo tu alia peperisti? nam vermibus deterio-
ra sunt peccata : hi namque corpus, iila animam
labefactant, ac majorem pariunt fcetorem. At nos
id non sentimus ; ideoque illam expurgare ne-
gligimus. Neque enim is qui ebrius est novit,
quantus sit vini putrescentis feetor ; sed qui ebrius
non est, id probe novit. Sic et in peccatis accidit :
qui temperanter vivit, ceenum illud et maculam
optime novit; qui vero nequitiz sese dedidit, quasi
ebrietate obrutus, id non novit, quod nempe cgro-
tet. Atqui hoc maximum gravissimumque est
nequitie malum, quod eos, qui in illam incidunt,
proprie suc pernicie magnitudinem videre non
sinat : verum illi, dum in luto jacent, unguentis
538 se frui putant ; quapropter nec sese inde eximere
possunt, sed duin vermibus scatent, ita sese effe-
runt, ut si pretiosis lapidibus ornati essent. Idec-
que vermes illos interimere nolunt, sed nutriunt
ilos, et in seipsis augent, donec illos ad futuri
seculi vermes transmittant. Nam hi illorum sunt
conciliatores ; nec modo conciliatores, sed. etiam
patres illorum, qui nunquam moriuntur. J'ermis
enim eorum non morietur, inquit. Hi gehennam
accendunt nunquam exstinguendam. Ut ne igitur
hzc fiant, fontem. malorum tollamus, fornacem
exstinguamus, ct radicem iniquitatis ab imo
exstirpemus, Nam si malam arborem a summo
excideris, nihil fecisti, radice. infra manente, et

HOMIL. Xi.

E

BRom.2.12,

Heb.
28.

Marc. 9.
43.

592 $8. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

eadem rursum emittente. Quaenam ergo malorum
radix est? Disce a bono plantatore, qui haec accu-
rate novit, et spiritualem vineam colit, ac totius
orbis agricola est. Quam ergo dicit ille esse malo-
rum omnium causam? Pecuniarum concupiscen-

1. Tim. 6. tiam. Radix enim omnium malorum, inquit, est

τὰ avaritia. Hinc pugnz, inimicitize, bella : hinc con-
tentiones, convicia, suspiciones, contumeliz : hinc
cedes, furta, sepulerorum effossiones : propter hanc
non urbes et regiones modo, sed etiam viz, et orbis €
habitatus et non habitatus, montes, saltus, colles,
uno verbo omnia sanguine czdibusque plena
sunt. Ne mare quidem hac peste vacat, sed illic
etiam cum furore magno grassatar, piratis illud
undique obsidentibus, ac novum quemdam latro-
cinii modum excogitantibus. Per hanc nature
leges everse sunt, cognationis statuta concussa,
substantiz ipsius Jura corrupta sunt.

Pecunia- 6. Nam pecuniarum tyrannis non contra vivos D
zum nr d modo, sed etiam contra mortuos tales dexteras
tum ma-àrmavit: ac neque cum illis per mortem pa-
ir cta iniri possunt : nam fractis sepulcralibus the-

cis, contra mortua corpora sceleratas extendunt
manus, nec ex hac vita migrantes sinunt ab insi-
diis suis liberari, Ac quotquot mala inveneris, do-
mi, in foro, in tribunalibus , in curiis, in regia ,
et ubicumque velis, hinc omnia pullulare videbis.
Hoc utique, hoc malum est, quod omnia san-
guine et czdibus implevit: hocgehennae flam-
mam accendit, hoc effecit utcivitates nihilo melius,
imo longe deterius haberent, quam deserta. Nam
ab iis, qui secus vias insidiantur, cavere facile est,
utpote qui non continenter adoriantur : qui vero
in mediis urbibus illos imitantur, tanto pejores
ilis sunt, quanto difficilius est ab illis cavere,
quia id palam audent quod clam alii. Leges enim
contra illorum nequitiam latas ad commilitium
sumentes, czdibus ac sceleribus civitates reple-
verunt. Annon cedes est, quzso te , imo czede pe-
jus, pauperem fami tradere et in carcerem trudere,
et cum fame tormentis et mille cruciatibus expo-

occasionem przbeas, id plus quam ministri tui
perpetras. Homicida enim gladium infigit, et cum
brevi tempore dolorem intulerit, non ultra cru-

a [À. πόλις zat χώρα, et mox ἡ ἀοίκητος. ]
* [Sic A. Male Editi τῷ. Ex eodem supra ante verba

LI . * LI 539
nere? Licet enim hzc tu non facias, cum faciendo A

A ces Hn , , ever Y 52V d
σας; τῆς ῥίζης κάτω) μενούσης; xat τὰ aoa βλαστα-
, L 7 ki )ὔ c c '
γούσης πάλιν. Τίς οὖν ἣ ῥίζα τῶν χαχῶν : Más παρὰ
ER Ὁ n» o T m 5e s
τοῦ χαλοῦ φυτουργοῦ, τοῦ τὰ τοιαῦτα ἀχριύῶς ἔπι-
J M M
ταμένου , χαὶ τὰν ἄμπελον τὴν πνευματικὴν θερα-
πεύοντος Σ χαὶ τὴν οἰχουμένην Tou ue ἅπασαν.
Τίνα οὖν οὗτός φησιν εἶναι τὴν αἰτίαν τῶν χαχῶν
ἁπάντων; Τὴν τῶν χρημάτων ἐπιθυμίαν. "Pix γὰρ
, m -Ὁ- m
πάντων τῶν χαχῶν, φησὶν, f; φιλαργυρία. "Evceüüsv
, ἥν. M » 5 τ ,
μάχαι χαὶ ἔχθραι καὶ πόλεμοι, ἐντεῦθεν φιλονειχίαι
M ^ , Ae , ἣν ἘΝ ΕΣ τ ,
χαὶ λοιδορίαι xal ὑποψίαι xat ὕόρεις, ἐντεῦθεν φόνοι
Y Y Y e , ^M. / πρίσιν st
xol xAomo xol τυμΟωρυχίαι" διὰ ταύτην οὐ * πόλεις
M -- / » M NC σὴν AX M 2 τ M
xai χῶραι μόνον, ἀλλὰ xat δδοὶ xot oixouu.evr, xot
,
ἀοίκητος xoi ὄρη xoi νάπαι xoi βουνοὶ xoi πάντα
c e» € , /, M /, ΩΝ 5NV -
ἁπλῶς αἱμάτων (Ress xat φόνων. Καὶ οὐδὲ τῆς θα-
A
λάττης ἀπέ σχετ το τουτὶ τὸ χαχὸν, ἀλλὰ xa ἐχεῖ μετ
M
πολλῆς εἰσεχώμασε τῆς μανίας, τῶν πειρατῶν αὐτὴν

M ,
πολιορχούντων πάντοθεν, xal χαινόν τινα ληστείας

ΕῚ , , A , M € DJ ,
ἐπινοούντων τρόπον. Διὰ ταύτην xot οἱ τῆς φύσεως
, - , ,
ἀνετράπησαν νόμοι. xa oi τῆς συγγενείας ἐχινήθη-
^ M c , τω J
σαν θεσμοὶ, xol τὰ τῆς οὐσίας αὐτῆς διέφθαρται
δίχαια.
€ M Lad , , M e ,
H γὰρ τῶν χρημάτων τυραννὶς οὐ χατὰ τῶν ζών-
M »! M Lud / M
τῶν μόνον, ἀλλὰ xot χατὰ τῶν ἀποθανόντων τὰς τοι-
Fo τῶ Εν Sup πον δε RMcs LL. ᾿ SIN
αὐτας ὥπλισε δεξιάς - xo οὐδὲ τῷ θανάτῳ πρὸς αὐτοὺς
Jo 3v ΚΝ , 5 5. , M ;.]
σπένδονται, ἀλλὰ θήχας CAU e xol xac
M
VY σωμάτων τὰς μιαρὰς ἐχτείνουσι χεῖρας, 6 οὐδὲ
τὸν AEN τα τῆς ζωῆς τῆς ἑαυτῶν ἀφιέντες ἀπηλ-
, E] b ZCANOCE E e YN ^ 5 3 ὦ
λάχθαι ἐπιδουλῆς. Καὶ ὅσα ἂν εὕρης καχὰ, xav ἐν οἰκία,
μὴ 2 a οὺ μὴ z ^ eoi ,ὔ ^ 2 β ?j 3 ,
χἂν ἐν dto oL, κἂν ἐν δικαστηρίοις, χἂν £v βουλευτηρίοις,
E ΕῚ ) Cur ^ € ΝΖ 2 ^" n ,
χἂν ἐν βασιλείοις, xav we ἐντεῦθεν πάντα
M S 2
ὄψει βλαστάνοντα. Τοῦτο γάρ ἐστι; τοῦτο τὸ xaxov ὃ
πάντα αἱμάτων χαὶ φόνων ἐνέπλησε ; τοῦτο τὴν φλόγα
τῆς γεέννης ἀνῆψε, τοῦτο τῆς ἐρημίας τὰς πόλεις οὖ-
»! - 7 Lp -
δὲν ἄμεινον διαχεῖσθαι ἐποίησεν, ἀλλὰ καὶ πολλῷ χεῖ-
E - E ,
gov. ϊοὺς μὲν Ye ταῖς δδοῖς ἐφεδρεύοντας xal qu-
€ M
n

λάσσεσθαι ῥάδιον, ἅτε οὐ διὰ παντὸς ἐπιτιθεμένους *

ῃ
P ,

oi δὲ ἐν μέσαις ταῖς πόλεσιν ἐχείνους μιμούμενοι,
Tee, joy d PT »
τοσούτῳ χείρους ἐχείνων, ὅσῳ χαὶ δυσφύλαχτοι μᾶλ.--
-ῸὉ iT m οὖ
λον αὐτῶν, xai μετὰ παῤῥησίας ταῦτα τολμῶσιν, ἃ
3 - , - M
μετὰ τοῦ λανθάνειν ἐχεῖνοι. Τοὺς γὰρ Er ἀναιρέσει
-, , 5 c , , , o1
τῆς πονηρίας αὐτῶν χειμένους νόμους, τούτους χαὶ
, ΩΣ
εἰς συμμαχίαν ἕλχοντες, τῶν τοιούτων φόνων χαὶ
, ' λ
μιασμάτων τὰς πόλεις ἐνέπλησαν. Ἢ οὐ φόνος, εἶπέ
wes T * - - 4
μοι, χαὶ φόνου χεῖρον, * τὸ Aux παραδοῦναι πένητα
ΣΟ» ὦ A. , Ρ m 3 4 τ e *
xat εἰς δεσμωτήριον £u 6aelv, xal μετὰ τοῦ λιμοῦ xat
, 5 Ne ᾿ , zi - μ᾿ }
βασάνοις ἐχδοῦναι xat μυρίοις αἰχισμοῖς. Κἂν γὰρ
^ M b M , -
αὐτὸς ταῦτα μὴ ποιῇς, παρέχης δὲ τὴν αἰτίαν τοῦ

«ίνεσθαι, τῶν διαχονουμένων μᾶλλον αὐτὰ ἐργάζη. Ὃ

εἰς συμμαχίαν inseruimus zzi.]

IN EPIST.

μὲν γὰρ ἀνδροφόνος ὁμοῦ τὸ ξίφος ἐνέπηξε, καὶ μι-
χρὸν λυπήσας χρόνον οὐχέτι περαιτέρω προάγει τὴν
βάσανον σὺ δὲ ταῖς συχοφαντίαις, ταῖς ἐπηρείαις,
- EJ - S Lud 5 / , Lud ,
ταῖς ἐπιύουλαῖς τὸ φῶς ἐργαζόμενος αὐτῷ cxócoc,
χαὶ ἐν ἐπιθυμίᾳ χαθιστὰς τοῦ μυριάκις ἀποθανεῖν,
ἐννόησον ὅσους ἐργάζη ἀνθ᾽ ἑνὸς θανάτους. Καὶ τὸ δὴ
πάντων χαλεπώτερον, ὅτι ἁρπάζεις xa πλεονεχτεῖς;
οὐχ ὑπὸ πενίας ὠθούμιννος οὐδὲ λιμοῦ σε καταναγχά-
ζουτος, ἀλλ᾽ ἵνα ὃ τοῦ ἵππου χαλινὸς ἀλείφηται πολλῷ
EC e E e ,
τῷ χρυσῷ, xal τῆς οἰκίας ὄροφος, xai ai τῶν xió-
“ἡ Ἂν c /
νων χεφαλαί. Καὶ πόσης οὐκ ἂν εἴη ταῦτα γεέννης
ἄξια, ὅταν τὸν ἀδελφὸν, χαὶ τῶν ἀποῤῥήτων σοι χοι-
νωνήσαντα ἀγαθῶν, xal οὕτω παρὰ τοῦ Δεσπότου σου
τιμηθέντα, ἵνα λίθους καλλωπίσης χαὶ ἔδαφος xal
σώματα ἀλόγων ζώων οὐδὲ αἰσθανομένων τοῦ κόσμου
M
τούτου , εἰς μυρίας ἐμάλλης συμφοράς; Καὶ 6 μὲν
χύων ἐν ἐπιμελεία πολλῇ, ὃ δὲ ἄνθρωπος, μᾶλλον δὲ
ὃ Χριστὸς, διὰ τὸν κύνα xoi πάντα τὰ εἰρημένα εἰς
hu ,
ἔσχατον χαταχλείεται λιμόν. Τί ταύτης τῆς συγχύ-
» Ὁ ,
σεως χεῖρον ; τί τῆς παρανομίας ταύτης χαλεπώτερον ;
οτὁ bh €
πόσοι ποταμοὶ πυρὸς ἀρχέσουσι τῇ τοιαύτη ψυχῇ ; 'O
μὲν xaz' εἰχόνα τοῦ Θεοῦ γεγενημένος ἕστηχεν ἀσχη--
μονῶν διὰ τὴν σὴν ἀπανθρωπίαν " αἵ δὲ ὄψεις τῶν
ἡμιόνων τῶν τὴν γυναῖκα φερουσῶν τὴν σὴν πολλῷ
E E D ce CON SER ESI
χαταλάμπονται χρυσίῳ, * xaX τὰ δέρματα καὶ τὰ ξύλα
τὰ τὴν στέγην ἐχείνην ὑφαίνοντα * χἂν θρόνον κατα-
ς 7 τ
σχευάσαι δέη, χἂν ὑποπόδιον, πάντα ὑπὸ χρυσοῦ xal
ἀργύρου χατασχευάζονται" τὸ δὲ τοῦ Χοιστοῦ μέλος,
Ρ cm M T
xo Ov ὃν ἐξ οὐρανοῦ παραγέγονε, xar τὸ τίμιον αἷμα
T. » 9 τ ΕἸ , ΕῚ δ ξ ECL PNE NS Α )
ἐξέχεεν, οὐδὲ τῆς ἀναγκαίας ἀπολαύει τροφῆς διὰ τὴν
- ,
πλεονεξίαν τὴν σήν. Ἀλλ᾽ αἱ μὲν χλῖναι ἀργύρῳ πάν-
,ὕ 3 n VM , πὶ ΟΡ ΚΑ
τοθέν εἶσι περιδεδλημέναι, τὰ δὲ σώματα τῶν ἁγίων
καὶ τῆς ἀναγκαίας ἀπεστέρηται σχέπης " xol πάντων
σοι γέγονεν ἀτιμότερος ὃ Χριστὸς, χαὶ οἰχετῶν καὶ
, M M
ἡμιόνων xa κλίνης καὶ θρόνου καὶ ὑποποδίου. Τὰ γὰρ
/,
ἔτι τούτων ἀτιμότερα σχεύη παρίημι καταλιμπάνων
ς- 25/7 2 NY 7 Ὁ 5 , E] /
ὑμῖν εἰδέναι. Εἰ δὲ φρίττεις ταῦτα ἀκούων, ἀπόστηθι
πράσσων, x«t οὐδέν σε βλάψει τὰ εἰρημένα * ἀπόστηθι,
Ὁ -- ͵ J
xoi στῆθι τῆς μανίας ταύτης " καὶ γὰρ μανία σαφὴς
P.- M Ὁ 4 Δ Y τ E , 5 6λέ!
ἣ περὶ ταῦτα σπουδή. Διὸ ταῦτα ἀφέντες ἀναδλέψω--
μεν ὀψὲ γοῦν ποτε εἷς τὸν οὐρανὸν, ἀναμνησθῶμεν τῆς
, E 3 , S Y ΄
μελλούσης ἡμέρας, ἐννοήσωμεν τὸ φούερὸν δικαστή-
M M , 6 5 ^n^ M ἀδέ
ριον χαὶ τὰς ἠχριδωμένας εὐθύνας καὶ τὴν ἀδέχα-
στον ψῆφον" λογισώμεθα, ὅτι ταῦτα πάντα δρῶν Ó
Θεὸς, οὐ χεραυνοὺς ἄνωθεν πέμπει' χαίτοι γε οὐ σχη-
Lad 3v M J / 3 95 x DJ -
πτῶν ἀξια τὰ γινόμενα μόνον. 'ÀA. οὔτε τοῦτο ποιεῖ,
"ἢ... 2X , WE / » D cw e
οὗτε τὴν θάλασσαν ἡμῖν ἐπαφίησιν, οὐ τὴν γὴν ῥή-
4 ECCNR ομὸ ,ὕ δι x ^ ᾿
γνυσι μέσην, οὗ τὸν ἥλιον σύέννυσιν, οὐ τὸν οὐρανὸν

' m E] /

i
£i Ἢ PS 5 , Cr a /
ρίπτει μετὰ τῶν ἀστέρων, οὐ πᾶντα ἁπλῶς ἐκ μέσου

|! [ A. inverso ordine zzi τὰ ξύλα xzi τὰ δέρμα.) male.]

AD ROM.

D

E

HOMIL. XI. 595

ciatum adhibet: tu vero sycophantiis, molestiis,
insidiis lucem illis in tenebras. convertens, idque
efficiens ut sexcenties mori mallet, cogita quot
mortes pro una perpetres. Quodque omnium gra-
vissimum est, abripis, divitias acquiris, non pau-
pertate pressus, non fame cogente, sed ut equi
frenum, domus tectum, et columnarum capitella
multo oblinantur auro. Ecqua gehenna hzc digna
non fuerint , quando fratrem, et eum, qui arcano-
rum bonorum tecum particeps est, atque eous-
que a Domino honoratus est tuo, in mille calami-
tates praecipitem agis, ut lapides ornes et pavimen-
tum domus tuz necnon brutorum animalium cor-
pora, quz hunc ornatum ne sentiunt quidem ? Ca-
nis tibi multze curz est ; homo autem, imo potius
Christus, ob canem et omnia supradicta, in extre-
mam conjicitur famem. Quid hac confusione dete-
rius? quid hac iniquitate gravius? quot ignei flu-
vii tali animz sufficient? Is, qui ad imaginem
Dei factus est, stat indecorus ob tuam inhumani-
tatem ; mulorum autem uxorem tuam gestantium
capita multo fulgent auro, itemque pelles et ligna,
queis tectum illud texitur: si solium, sive sella,
si suppedaneum ornandum, auro et argento omnia
decorantur; Christi vero "membrum, et is cujus
causa de calo descendit, et pretiosum sanguinem
effudit, ob avaritiam tuam ne cibo quidem neces-
sario utitur. Sed lecti undique argento ornati sunt,
sanctorum vero corpora necessario tegumento ca-
rent : apud te Christus minori in pretio habetur,
quam cetera omnia, quam domestici, quam muli,
quam lectus, quam solium, quam suppedaneum.
Mitto cztera his viliora vasa, et vobis cogitanda
relinquo. Quod si horrescis hzc audiens, abstine
ab agendo: et quz dicta sunt nihil tibi damni in-
ferent : abscede, et huic insaniz finem imponito :
nam insanum prorsus est hujusmodi studium. Id-
circo his dimissis, vel sero tandem in clum re-
spiciamus, futuram illam diem in mentem revoce-
mus, cogitemus tremendum illud tribunal et ratio-
nes reddendas atque incorruptum judicium : con-
sideremus Deum omnia videntem non e cxlo ful-
mina mittere, licet hzc gesta plus quam fulmini-
bus digna sint. Attamen non id ille facit, neque
mare in nos immittit, neque ut media terra hiscat
ef(icit, non solem exstinguit, non celum cum stel-
lis dejicit, non omnia demum de medio tollit ;
sed in suo ordinerclinquit, ut. creatura. omnis
nobis ministret. Hac crgo cogitantes, benigni-

8. JOANNIS CHRYSOST.

594
tatis magnitudinem exhorrescamus, et ad nobili-

tatem nostram redeamus. Nunc certe non melius ,,,
quam bruta sumus affecti, sed multo pejus : illa A
namque quae sui sunt generis diligunt, et commu-
nis natura sufficit illis ad mutuum amorem; tu
vero, qui prater naturam communem plurima alia
habes, quz te cum raembris tuis conjungant :
quod ratione sis honoratus, quod religione conjun-
ctus, quod bonis illis innumeris participes, feris
immanior factus es, inutilibus quidem curam mul-
tam adhibens, templa vero Dei fame et nuditate
pereuntia despiciens, imo sepe malis mulüs ob-
ruens. Si enim ad gloriam respiciens hoc facias,
multo magis fratrem quam equum curare oporte-
ret. Nam quanto major est 1squi beneficio fruitur,
tanto splendidior tibi pro tali beneficio necttur
corona. Jam vero cum in contraria incidas, non
advertis te innumeros tibi attrahere accusatores.
Quis enim te non maledictis impetet? quis te non
summ crudelitatis et inhumanitatis accusabit,
videnste genus quidem hominum vilipendere, bru-
torum vero genus hominibus anteponere, et brutis
domum atque supellectilem addere? Non audisti
apostolos dicentes, quod primi qui verbum accepe-
runt, domos et agros venderent ut fratres alerent?
Tu vero domos et agros abripis, ut equum, ligna,
pelles, muros et pavimentum exornes. Quodque
gravius est, non viri tantum, sed etiam mulieres
hac insania tenentur, quz etiam viros excitant ad
vanum hujusmodi laborem, illos ad omnia plus,
quam ad necessarla, sumtus facere cogentes. Si
quis vcro de his. redarguerit, defensionem parant
criminatione dignam : Et hzc, aiunt, et illa fiunt.
Quid dicis? non times, dum hzc profers, et equos,
inulos, lectos, suppedanea cum Christo esuriente
annumeras? imo potius ne cum his quidem illum,
sed majorem partem hisce, ipsi vero vix tantil-
lum impertiens. Nescis omnia ipsius esse et te et
tua? an ignoras illum et corpus efformavisse et
animam largitum esse, et mundum totum distri-
buisse? Tu verone tanüllum quidem ipsi retribuis;
sed si parvam domunculam locaveris, condictam
summam exigis; et cum creaturis illius omnibus
fruaris, et tantum orbem | inhabites, ne parvam
quidem illi mercedem dare sustines, sed. ad va-
nam gloriam et te et tua omnia expendis : ex va-
na enim gloria omnia pendent. Neque enim equus
melior vel robustior est hoc cinctus ornatu, nec

^ Mss, quidam περιορῶν nn eL À. et marg. Savil,
Iidem mox ἔδει pro δεῖ. Supra ἃ.
b [Iidem ἀλόγων

πουδὴν ἐπιδειχνύμενος.]

τὰ χατὰ τὴν οἰκίαν ἔπιπλα.]

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

- , 5d 1 -^
ποιεῖ, ἀλλ᾽ ἀφίησιν ἐν τάξει εἶναι χαὶ διαχονεῖσθαι
- , “ -—5 5 , ES
ἡμῖν τὴν χτίσιν ἅπασαν. Ταῦτ᾽ οὖν λογισάμενοι, τῆς
* λ ἢ , P 3 0 " ua M nt E ?
φιλανθρωπίας τὸ μέγεθος φρίξωμεν, xot πρὸς τὴν οἷ-
, , c c
χείαν εὐγένειαν ἐπανέλθωμεν * ὡς νῦν γε τῶν ἀλόγων
M J ^ D - RJ "
οὐδὲν ἄμεινον διαχείμεθα, ἀλλὰ πολλῷ χεῖρον. Exeiva
μὲν γὰρ ἀγαπᾷ τὰ συγγενῆ; καὶ ἀρχεῖται τῇ χοινω-
(a. τῆς φύσεως clc τὴν πρὸς ἄλληλα φιλοστοργίαν " σὺ
νίᾳ τῆς φύσεως εἰς τὴν πρὸς ἄλληλα φιλοστοργ
X D , , , ,
δὲ μετὰ τῆς φύσεως μυρίας ἔχων ὑποθέσεις συναγού--
, τ - I^
σας σε καὶ σφιγγούσας πρὸς τὰ οἰχεῖα μέλη , τὸ τε-
m , 5 ͵ὔ τὩ
τιμῆσθαι λόγῳ, τὸ μετέχειν εὐσεύείας, τὸ κοινωνῆσαι
z OMEN, / '
υυρίων ἀγαθῶν, ἐχείνων ἀγριώτερος γέγονας, εἷς μὲν
3 M , ^
τὰ ἀνόνητα πολλὴν τὴν σπουδὴν ἐνδειχνύμενος, τοὺς
m— m— -ῸὉ᾿ , ——
δὲ ναοὺς τοῦ Θεοῦ καὶ λιμῷ καὶ vouvóet ct? παρορῶν
LT
ἀπολλυμένους, πολλάχις δὲ χαὶ υνυρίοις περιδάλλων
- ΕἸ M IE 2 — c - RS E
xaxoic. Et γὰρ δόξης ἐρῶν ταῦτα ποιεῖς, πολλῷ μᾶλ-
^ * Ν ^ c c , Ὁ... d M
λον τὸν ἀδελφὸν τοῦ ἵππου θεραπεύειν δεῖ. “Ὅσῳ γὰρ
βελτίων ὃ τῆς εὐεργεσίας ἀπολαύων, τοσούτῳ χαὶ
, , bh ΒΞ
λαμπρότερός σοι πλέχεται τῆς τοιαύτης σπουδῆς ὃ
ο-Ὺἢ - RJ ,
τέφανος * ὡς νῦν γε τοῖς ἐναντίοις περιπίπτων, xal
A του ,ὔ ,
μυρίους ἐπισπώμενος χατὰ σεαυτοῦ χατηγόρους, οὐκ
2 es τ /
μὐσδάνης Τίς γάρ σε οὐχ ἐρεῖ χαχῶς:; τίς γάρ σε οὐ
- , 2
ράψεται τῆς ἐσχάτης ὠμότητος χαὶ μισανθρωπίας ;

Eg

TS ^ D Sun , EO v / * δὲ
δρῶν τὸ μὲν τῶν ἀνθρώπων ἀτιμάζοντα γένος, τὸ δὲ
cC L m ,
τῶν ἀλόγων πρὸ τῶν ἀνθρώπων ποιούμενον, καὶ μετὰ
.- b 1). / M ;- Y X ax z E) y
τῶν " ἀλόγων τὴν οἰχίαν xai τὰ ἔπιπλα ; Οὐχ ἤχουσας
ES L H c
τῶν ἀποστόλων λεγόντων, ὅτι οἱ πρῶτοι τὸν λόγον
fes) Y M , N
δεξάμενοι xal οἰχίας xoi uu ἐπώλουν; ἵνα τοὺς
ἀδεχροὺς M ἔφωσι 5 Σὺ δὲ xoi οἰκίας xol χωρία ἁρπά-
ζεις, ἵνα ἵππον χοσμήσης χαὶ ξύλα χαὶ δέρματα χαὶ
, 3 YN a NIA L4 c 5
τοίχους καὶ ἔδαφος. Καὶ τὸ δὴ χαλεπώτερον, ὅτι οὐκ
Y - , ,
ἄνδρες μόνον, ἀλλὰ καὶ γυναῖκες ταύτην μαίνονται
x J M A 34 Ww 5 X , et ,
τὴν μανίαν, καὶ τοὺς ἄνδρας εἰς τὴν τοιαύτην ἀλεί-
φουσι ματαιοπονίαν, ierit: οὗ adm ἢ ἐν τοῖς Bre
χαίοις δαπανᾷν ἀναγχάζουσαι " χἂν ἐγχαλέση τις ὕπερ
τούτων, μεμελετήκασιν ἀπολογίαν πολλῆς χατηγορίας
M à] τ 5 - ,
γέμουσαν * xoi γὰρ ταῦτα χἀχεῖνα γίνεται, φησί. Τί
, 2 5/5 Ξε Ὡς MESH EUN LAM x
φής; οὗ δέδοικας τοιαῦτα φθεγγόμενος, xot μετὰ τῶν
-Ὁ , Lh e A ec
ἵππων xal τῶν ἡμιόνων xot τῶν χλινῶν xat τῶν ὕπο-
ποδίων τὸν Χριστὸν πεινῶντα ἀριθμῶν ; μᾶλλον δὲ
5 Y , 332 AES EN / / cm
οὐδὲ μετὰ τούτων, ἀλλὰ τὸ μὲν πλέον μέρος τούτοις,
ἐχείνῳ δὲ μόλις ὀλίγον ἀπονέμων μέρος. Οὐχ οἶσθα,
ὅτι πάντα αὐτοῦ, χαὶ σὺ, χαὶ τὰ σά: οὖχ οἶσθα, ὅτι
M
xol σῶμα αὐτὸς S icags , xai dugdpié ἐχαρίσατο, xot
M , » , [4 N ^Y 5 8X δὶ
τὸν χόσμον ἀπένειμεν ἅπαντα: Σὺ δὲ οὖδε μικρὰν
, E] NN ΕῚ 4Φ.; 5 ,? ἃ A sp
τούτῳ ἀντιδίδως ἀμοιύήν" ἀλλ᾽ Xy μὲν οἰχίσχον .t-
, Ac - ῃ ᾿
χρὸν ἐχμισθώσῃς, Ὁ: πολλὴς τῆς ἀχριύείας τὸν
c c ,
μισθὸν ἀπαιτεῖς, τὴν δὲ χτίσιν αὐτοῦ πᾶσαν xup UE
μενος, xoi χόσμον τοσοῦτον οἰχῶν, οὐδὲ ὀλίγον ἀνέχη
et mox ἀπονέμομεν p. οὐκ

πὶ TOUT

ς [ Iidem

Δ, ἀλλ

οἱς.

]

pos.

m

202. οὐχ οἷσθα-

IN EPIST. AD ROM.

λλὰ τῇ χενοδοξίᾳ χαὶ σαυτὸν χαὶ

τὰ σαυτοῦ πάντα ἐξ Es δωχας " xai γὰρ ἐχεῖθεν ἅπαντα
/ ^ ,

ταῦτα ἤρτηνται. Οὐδὲ γὰρ ἵππος βελτίων ἂν γένοιτο

E) Ὁ 3 τ
πρὸς τὴν ἀρετὴν αὐτοῦ, τὸν χόσμον περιθέμενος τοῦ-

ιαισθὸν καταβαλεῖν, d

Rl p ,»
τον, οὔτε 6 χαθήμενος ἐπ᾽ αὐτοῦ ἄνθρωπος, ἀλλ᾽ ἔστιν
e N voy , ^ M M 99 f M τὰ σῶν
ὅτε xot ἀτιμότερος. Πολλοὶ γὰρ ἀφέντες τὸν ὀχούμε--

eT ' 2
νον, πρὸς τὸν χόσμον τοῦ ἵππου τρέπουσι τοὺς ὀφθαλ-
A ^ Ἁ
μοὺς, καὶ τοὺς ἑπομένους οἰχέτας xat τοὺς προηγου-
bud * , bJ
μένους χαὶ τοὺς σοδοῦντας " τὸν δὲ ὑπὸ τούτων δορυ-
τὩ , ^
φορούμενον xal μισοῦσι, καὶ ἀποστρέφονται ὡς xotvoy
, ^ X TS. dp “«»
ἐχθρόν. ᾿Αλλ᾽ οὐχ ὅταν τὴν ψυχὴν χοσμῆς, τοῦτο
- A “ Ἅ oe το
συμβαίνει, ἀλλὰ καὶ ἄνθρωποι χαὶ ἄγγελοι χαὶ ὃ τῶν
,
taa Δεσπότης , πάντες σοι τὸν στέ ἔφανον πλέχου-
“Ὥστε, εἶ τεῦ: ἐρᾷς; ἀπόστηθι τούτων ὧν νῦν
ποιεῖς, χαὶ μὴ τὴν οἰκίαν, ἀλλὰ τὴν ψυχὴν καλλώ-
, m
πιζε, ἵνα γένη λαμπρὸς xal περιφανής - ὡς νῦν γε
VN! , » , , » , Ξ ΓΑ τὲ A
οὐδέν σου γένοιτ᾽ ἂν εὐτελέστερον ἐρήμην ἔχοντος τὴν
Ὁ ,ὔ /
Ψυχὴν, καὶ τὸ τῆς οἰχίας προδαλλομένου χάλλος. Et
m - ,
δὲ οὐχ ἀνέχη τῶν παρ᾽ ἐμοῦ λεγομένων, ἄχουσον τί
- » em 2 , M EM, z M ^
τῶν ἔξωθεν τις ἐποίησε, χα! αἰσχύνθητε i JA A
ἐχείνων φιλοσοφίαν. Λέν γεται γάρ, τις ἐχείνων εἰς οἷ-
, Y 3 IAN
χίαν λαμπρὰν EDU πολλῷ μὲν χαταλαμπομένην
χρυσίῳ, πολλῷ δὲ * ἀπαστράπτουσαν τῷ τῶν pues
βάρων χαὶ τῶν χιόνων χάλλει, ἐπειδὴ χαὶ τὸ ἔδαφος

5

elóe παν Dp cám, τας ὍΝ ἐσξορεσμένους, ? εἰς τὴν

ὄψιν ἐ ἐμπτύσαι τοῦ τῆς οἰχίας δεσπότου * gita ἐγχα-

Ἃ ΄,
ὉΕΝΜΕ εἰπεῖν, διὰ τὸ μηδαμοῦ τῆς οἰκίας ἑτέρωθι
- τ A m€—
τοῦτο ἐξεῖναι ποιῆσαι, εἰς τὴν ὄψιν ἀναγχασθῆναι
qu Α 5 , € ES - [4 M
δόρίσαι τὴν ἐχείνου. Ὁρᾷς πῶς χαταγέλαστος ὃ τὰ
M c ,
ἔξωθεν χαλλωπίζων ἐστὶ, xal παρὰ πᾶσιν εὐχαταφρό-
M
νητος τοῖς νοῦν ἔχουσι; Καὶ μάλα S ERU Οὐδὲ γὰρ
εἰ τὴν σύνοιχόν τις ἀφεὶς τὴν σὴν ῥάχκια P περιχεῖσθαι,
7 D
xa ἠμελημένην εἶναι, τὰς Vivere λαμπρᾷ πε-
ριέδαλε στολῇ , πράως ἂν D ved ἀλλὰ παριοεύνθης,
χαὶ ὕόριν à ἂν τὸ vestes ga εἶναι τὴν pe
Τοῦτο τοίνυν xa ἐπὶ τῆς 4 Ψυχῆς λογίζου. * Ὅταν γὰρ
M Y ζ M Ἁ Lj M i 4 ). M X
τοὺς μὲν τοίχους καὶ τὸ ἔδαφος xoi τὰ ἔπιπλα xal τὰ
ἐξ M X K
ἄλλα πάντα χαλλωπίζης, ἐλεημοσύνην δὲ μὴ παρέχης
ΟὟ τω ^Y M ΕἸ ΕῚ bd J 3^ eh
δαψιλὴ, μηδὲ τὴν ἄλλην ἀσχῆς φιλοσοφίαν, οὐδὲν ἔτε-
c ,
τὸ πολλῷ χαλεπώτερον.

rp M M ^ ^ M - Ν , 525 ΄
Τῆς τῶ γὰρ ὁούλης χαὶ τῆς cour de οὐδεν τὸ μέ-

E “εν - co 5 ^Y
pov ἢ τοῦτο ποιεῖς, μᾶλλον δὲ
i]
σον, τῆς δὲ ψυχῆς καὶ τῆς σαρχὸς πολὺ τὸ διάφ qapov :
M
δὲ τῆς SEE πολλῷ μᾶλλον τῆς ψυ Js xo τῆς
-- - τ 7
χίας, xai τῆς ψυχῆς χαὶ τῆς χλίνης χαὶ τοῦ ὕποπο-
μὲν
ι
T

ω»

ου. Ποίας οὖν ἄξιος ἀπολογίας ἂν εἴης, ταῦτ

[4 5 ἣν Ξ

ἅπαντα ἀργυρίῳ πολλῷ περιόάλλων, ἐκείνην δὲ πε-

- τω -Ὁ -Ὁ ,

ριορῶν ῥαχοδυτοῦσαν, αὐχυῶσαν, πεινῶσαν, τραυμά-

, M , m M

τῶν γέμουσαν, ὑπὸ μυρίων σπαραττομένην κυνῶν; xat
* {ἀστράπτουσαν Ἀ.]

^ Erat ille TT Vide Diogenem Laertium in

Aristippo. [À. ἐστρωμένους pro ἐστορξσμένου:.}

541

HOMIL. XI. 595

eques przstantior, sed nonnumquam hine magis
despectui habetur. Multi namque misso sessore ad.
ornatum equi oculos convertunt, necnon ad famu-
los sequentes et przeuntes, eosque qui turbam de-
pellunt : eum vero qui illis stipatur oderunt, et ut
communem hostem aversantur. At non hoc con-
üngit cum animum exornas; sed homines, angeli
et angelorum Dominus, denique omnes tibi coro-
A nam nectunt. Itaque sigloriam amas, ab 115 qua
nunc facis absiste, nec domum, sed animam exor-
na, ut sis splendidus et illustris. Nunc certe ni-
hil te vilius fuerit, qui. desertam. habes animam,
et domus pulchritudinem ostentes. Si vero dicta
mea non sustines, audi quid exterorum quispiam
fecerit, et te pudeat vel exterz philosophis. Nar-

Aristippi

ratur illorum quempiam in domum splendidam "tor

venisse, fulgentem marmoribus et columnarum
pulchritudine; cum autem pavimentum etiam vi-
disset tapetibus stratum, in faciem. domini edium
conspuisse : improperante autem illo respondisse,
quia in nulla alia domus parte id facere licebat, co-
B actum se fuisse vultui ipsius hanc contumeliam
inferre. Viden' quam ridiculus sit is, qui externa
ornat, et quam apud omnes mente valentes despe-
ctui habeatur? Et quidem jure merito. Neque
enim si quis, uxore tua in laceroet vili habitu re-
licta, ancillas splendida veste circumdaret, id
dequo animo ferres, sed excandesceres, idque pro
summa contumelia haberes. Hoc et de anima tua
cogita. Cum enim muros, pavimentum, supelle-
ctilem et reliqua omnia exornes, largam vero elee-
mosynam non eroges, nec aliam philosophiam
C exerceas, nihil aliud, quam 1d quod dixi, facis ;
imo quidpiam longe gravius. Nam ancillam inter
et dominam nullum est discrimen, inter animam
vero et carnem magna est differentia. Quod si ita
est, multo magis inter animam et domum, inter
animam et lectum ac suppedaneum. Qua ergo di-
gnus defensione fueris, qui hxc omnia argento
contegas, illam vero negligas pannis laceris oper-
tam, squalidam, esurientem, plagis refertam, a
mille canibus discerptam ; et postea putes te gloria
affici ex ornatu circumposito? id. quod summz
D est amentiz ; quod nempe cum irridearis, contu-
melia atque probro afficiaris, et in dedecus et in
extremum hinc supplicium incidas, in his adhuc
tibi placeas. Quamobrem oro et obsecro, hac
omnia cogitantes vel sero tandem resipiscamus,

£1zs02: Δ. et margo Savil.]
s, recle, Editi ὅταν μὲν τοὺς μὲν τοίχους.

I. Cor. 10.

rj.

596
et ad nos redeamus, ornatumque illum ab externis
ad animam transferamus : sic enim intactus mane-
bit, ac nos angelis pares reddet, immobiliaque
conciliabit bona : quz nobis omnibus assequi con-
tingat, gratia et benignitate Domini nostri Jesu
Christi, cui gloria in secula szculorum. Amen.

S. JOANNIS CHRYSOST.

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

à ^ y Ὁ
μετὰ ταῦτα ἅπαντα χαὶ δοξάζεσθαι ἀπὸ τοῦ χαλλω-
mM— ῸὉὟὋ Y"
πισμοῦ τῶν ἔξωθεν περιχειμένων νομίζων ; ὃ δὴ μά-
Ἃ τ 5 , T )a ξ' 3 M M ,
ιστα τῆς ἐσχάτης παραπληξίας ἐστὶ, τὸ γελώμενον
M δ τ
χαὶ ὀνειδιζόμενον χαὶ ἀσχημονοῦντα χαὶ ἀτιμαζόμε-
M
voy xat εἰς ἐσχάτην ἐμπίπτοντα χόλασιν, ἔτι xol ἐγ-
, ͵ M cC m ,
καλλωπίζεσθαι τούτοις. Διὸ, παρακαλῶ, ταῦτα πάντα
ἐννοήσαντες ἀνανήψωμεν ὀψὲ γοῦν ποτε, χαὶ ἡμῶν
τω , ο D
αὐτῶν γενώμεθα, xol τὸν κόσμον τοῦτον ἀπὸ τῶν
x EA eg ͵΄ e Y Y
ἔξωθεν elc τὴν ψυχὴν μετενέγχωμεν, Οὕτω γὰρ xoi
EN Μ λι Ξ P... i6. e se) έλ * 3 /
αὐτὸς ἄσυλος μένει, xal ἡμᾶς τοῖς ἀγγέλοις ἴσους ἐργά-
ζεται, καὶ τὰ ἀκίνητα προξενήσει χαλά" ὧν γένοιτο
, — - ^
πάντας ἡμᾶς ἐπιτυχεῖν, χάριτι xot φιλανθρωπία τοῦ
Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ᾧ

[0]
1

^Y 5 i 50
ἣ δόξα eig τοὺς αἰῶ-
Lad 7 3 ,
vac τῶν αἰώνων. Au.

542

HOMILIA XIT.

Car. VI. v. 19. Zumanum dico propter infir-
mitatem carnis vestre. Sicut enim exhibui-
stis membra carnis vestre servire immundi-
tie et iniquitati ad iniquitatem: sic et nunc
exhibete membra «vestra servire justitice in
sanctificationem.

1. Postquam magnam exegit vitz curam , ju-
bens esse mortuos mundo ac malitiz , et immotos
manere adversus peccatorum operationem , visus-
que est magnum quidpiam et grave loqui , quod
humanam superet naturam ; ut ostendat se nihil
onerosum expetere , neque quantum prestare
oporteret eum , qui tanto dono fruitur , sed valde
moderatum et leve postulare : jam a contrariis
hoc ipsum probat, et ait, Zumanum dico ; ac si
diceret, ab humanis cogitationibus, ab iis quie
consueta sunt: modum namque nomine humani
declarat : nam et alibi dicit : T'entatio vos non
invasit nisi humana ; hoc est, moderata et parva.
Sicut enim exhibuistis membra vestra servire
immunditie et iniquitati ad iniquilatem : ita
nunc erhibete membra vestra servire justitice
ad sanctificationem. Atqui multum est dominos
inter discrimen ; attamen parem servitutis modum
requiro. Oportebat quidem multo plus afferre , et
tanto plus, quanto dominatus hie major melior-
que est illo : attamen nihil amplius peto propter
infirmitatem. Nec dixit, Propositi vestri, vel
alacritatis, sed Carnis vestre , orationem minus D

^ Mss. duo [et À.] γινομένων" ἢ γὰρ τοῦτο, 7

OMIAIA ι6΄.

᾿Ἀνθρώπινον λέγω διὰ τὴν ἀσθένειαν τῆς σαρχὸς ὑμῶν.
ο Y , M τ p
Ὥσπερ γὰρ παρεστήσατε τὰ μέλη τῆς σαρχὸς 01v
^ UA GALE 0 ΄ EN S H 3 τ 2
δοῦλα τῇ ἀχαθαρσίᾳ καὶ τῇ ἀνομίᾳ sic τὴν dvo-
αἱἵαν, οὕτω νῦν παραστήσατε τὰ μέλη ὑμῶν δοῦλα
τῇ δικαιοσύνη εἰς ἁγιασμόν.

5 PA! ^ 5 7 J τω

Ἐπειδὴ πολλὴν ἀπήτησεν ἀχρίδειαν τοῦ βίου, νε-

M ΘᾺ , ΩΣ ) Y -
χροὺς εἰναι χελεύων τῷ χόσμῳ, xat τεθνηχέναι τῇ

, A , / Χ M ard
πονηρία, xat ἀχινήτους μένειν πρὸς τὴν τῶν ἁμαρτη-
,

, ἘΔ ἃ M PI y M M ,
μάτων ἐνέργειαν, xa ἐδόχει μέγα τι xo βαρὺ λέγειν
Y , - , E
χαὶ τὴν ἀνθρωπίνην ὑπερύαϊνον φύσιν * δεῖξαι βουλό-
e 5*NY € ὥ 5 - »NY ὦ EJ ^
μενος, ὅτι οὐδὲν ὑπέρογχον ἀπαιτεῖ, οὐδὲ ὅσον ἐχρῆν
M , » , ^ eM » à! N TS
τὸν τοσαύτης ἀπολαύσαντα δωρεᾶς, ἀλλὰ καὶ σφόδρα
m ^ D
σύμμετρον xa χοῦφον, ἀπὸ τῶν ἐναντίων αὐτὸ χατα-
, - ,
σχευάζει , xal φησιν, ᾿Ανθρώπινον λέγω * ὡσανεὶ ἔλε-
^ E) c D
(ev, ἀπὸ ἀνθρωπίνων λογισμῶν, ἀπὸ τῶν ἐν συνηθείᾳ
, NC ΙΝ / eS E.
ἀγινομένων * τὸ γὰρ σύμμετρον τῇ προσηγορίᾳ τοῦ ἀν-
, ^ - ι Y ^ τω
θρωπίνου δηλοῖ - χαὶ γὰρ καὶ ἀλλαχοῦ φησι, Πειρα-
c 2 Aw ue , ,
cubc buc οὐχ εἴληφεν, el μὴ ἀνθρώπινος" τουτέστι,
, £z EN , σ᾽ zd M - ἊΝ A
σύμμετρος καὶ μικρός. “Ὥσπερ γὰρ παρεστήσατε τὰ
᾽, e 0m ^o - 5 , e a , 5 A
μέλη ὑμῶν δοῦλα τῇ ἀκαθαρσίᾳ xo τῇ ἀνομία εἰς τὴν
, e - M ᾽, -Ὁ-Ὁ m
ἀνομίαν, οὕτω νῦν παραστήσατε τὰ μέλη ὑμῶν δοῦλα
D , , € , 2c. M -
τῇ δικαιοσύνη εἰς ἁγιασμόν. Καίτοι πολὺ τῶν δεσπο-
- M , 3? d MY ω« ἃ H τὶ Lud
τῶν τὸ μέσον, ἀλλ᾽ ὅμως τὸ ἴσον τῆς δουλείας ἀπαιτῶ
/ "E3c i i Y iX EAE 2 -
μέτρον. Ἔδει μὲν γὰρ xo πολλῷ πλέον εἰσενεγχεῖν;
, c M e , τω OE
χαὶ τοσούτῳ πλέον, ὅσῳ xa αὕτη μείζων τῆς δεόπο-
, M τὶ / M
τείας ἐχείνης xol ἀμείνων - πλὴν ἀλλ᾽ οὐδὲν πλέον

^ Y EI / TS *5 EU
ιὰ τὴν ἀσθένειαν. Καὶ QUX εἰπξ; τῆς προῦι-

e 08

ἀπαιτῶ ὃ

΄ω E]

υἱῶν, οὐδὲ τῆς προθυμίας, ἀλλὰ, Τῆς σαρχὸς

ἔσεως ὃ
ρέσεως

IN EPIST.

LJ ^ M
ὑμῶν, ἀνεπαχθέστερον ποιῶν τὸν λόγον. Καίτοι τὸ
X 5 0 , Χ δὲ ς ΣΙ Y j E] / ὃ
μὲν ἀχαθαρσία, τὸ δὲ ἁγιασμός: τὸ μὲν ἀνομία, τ
δὲ δικαιοσύνη. Καὶ τίς οὕτως ἄθλιος καὶ ταλαίπωρος,
ὡς μηδὲ τοσαύτην εἰσενεγχεῖν σπουδὴν τῇ τοῦ Χριστοῦ
δουλεία, ὅσην τῇ τῆς ἁμαρτίας χαὶ τοῦ διαδόλου ;
m * c^ evo » m , ^
Οὐχοῦν ἄχουσον τῶν ἑξῆς, χαὶ εἴσῃ au , ὅτι οὐδὲ
τὸ μικρὸν τοῦτο εἶσφέ ἔρομεν. ᾿Επειδὴ γὰρ ἁπλῶς οὕτω
λεγόμενον οὐχ ἐδόκει πιστὸν εἶναι οὐδὲ εὐπαράδεχτον,
οὐδὲ ἠνείχετό τις ἀχοῦσαι, ὅτι οὐ δουλεύει τοσοῦτον
τῷ Χριστῷ, ὅσον ἐδούλευσε τῷ διαδόλῳ, διὰ τῶν
ero - A
ἑξῆς αὐτὸ χατασχευάζει xoi ποιεῖ πιστὸν, τὴν δου-
, 5 , » 5 y M , e ^ )À
λείαν ἐχείνην ἄγων εἰς μέσον, καὶ λέγων πῶς ἐδούλευ-
E M - / ΄ὔ
σαν. Ὅτε γὰρ ἦτε δοῦλοι, φησὶ, τῆς ἁμαρτίας, ἐλεύ--
- cm , ^ 5137 SES P)
(spot ἦτε τῇ δικαιοσύνη. Ὃ δὲ λέγει; τοιοῦτόν ἐστιν"
ὅτε ἐν πονηρίᾳ ἐζῆτε χαὶ ἀσεδεία xol ides xaxoic,
μετὰ τοσαύτης ἐζῆτε τῆς ὑπαχοῆς, ὡς μιηδὲν χαθόλου
πράττειν χαλόν. Τοῦτο γάρ ἐστιν, ᾿Ελεύθεροι ἦτε τῇ
δικαιοσύνη - τουτέστιν, οὐχ ἦτε ΖΝ αὐτῇ;
ἀλλ᾽ ἠλλοτριωμένοι xat Lido) Οὐδὲ γὰρ διενέμετε τῆς
^ , N / mM , δ Tc 7
δουλείας τὸν τρόπον τῇ δικαιοσύνη xal τῇ ἁμαρτίᾳ,
τ mM ^
ἀλλ᾽ ὅλους ἑαυτοὺς ἐξεδίδοτε τῇ πονηρία. Οὐχοῦν xal
-᾿ ,
νῦν, ἐπειδὴ μετέστητε πρὸς τὴν δικαιοσύνην, ὅλους
m Ὁ eJ D L
ἑαυτοὺς ἔχδοτε τῇ ἀρετῇ à μηδὲν χαθόλου πῆς καχίας
ἘρϑΈτοντες , ἵνα χἂν ἴσον ἐπιδείξ ξητε τὸ μέτρον. Καί-
τοι γε οὐχὶ τῆς δεσποτείας πολὺ τὸ μέσον μόνον, ἀλλὰ
τ DJ M
xal τῆς δουλείας αὐτῆς πολὺ τὸ διάφορον " ὅπερ χαὶ
bl c - DJ J
αὐτὸ μετὰ πολλῆς ἀναπλοῖ τῆς σαφηνείας, xal δεί-
ΓΙΞῚ y: , 58 ἡ S A H SY c M
χνυσιν ἐπὶ τίσι τότε ἐδούλευον, ἐπὶ τίσι δὲ νῦν. Καὶ
οὔπω λέγει τὴν βλάδην τὴν ἀπὸ τοῦ πράγματος γινο-
μένην, ἀλλὰ τέως τὴν αἰσχύνην. Τίνα γὰρ, φησὶ,
καρπὸν εἴχετε τότε ἐφ᾽ οἷς νῦν ἐπαισχύνεσθε ; Τοιαύτη
M S OLe UN H € M M 9. αὖ 3 τ
γὰρ ἦν ἣ δουλεία, ὡς καὶ τὴν ἀνάμνησιν ἃ αὐτὴν νῦν
αἰσχύνην φέρειν. Ei δὲ ἣ ἀνάμνησις χαταισχύνει,
πολλῷ μᾶλλον ἣ πρᾶξις. “Ὥστε διπλῇ νῦν ἐχερδάνετε,
χαὶ ἀπαλλαγέντες τῆς αἰσχύνης, καὶ μαθόντες ἐν οἷς
“" οἵ 3 / ^ - ex 4 {Ὁ}. κα
ἥτε" ὥσπερ οὖν τότε διπλὴ παρεύλάπτεσθε, χαὶ ai-
ERE Jv / A 5 8X 208 / 3 ,
G Uv ἄξια πράττοντες, χαὶ οὐδὲ εἰδότες αἰσχύνεσθαι,
ὅπερ τοῦ προτέρου μεῖζον ἦν * ἀλλ᾽ ὅμως ἐμένετε δου-
,
λεύοντες. Δείξας τοίνυν 8x περιουσίας τὴν βλάδην
, —
γενομένων ἀπὸ τῆς αἰσχύνης, xai ἐπ᾽ αὐτὸ
τὸ πρᾶγμα χωρεῖ. Τί οὖν ἦν τὸ mrpiéquacs Τὸ ip
τέλος ἐχείνων θάνατος. ᾿Επειδὴ γὰρ 1 αἰσχύνη οὗ
σφόδρα δοχεῖ φορτιχὸν εἶναι, ἐπὶ τὸ πάνυ φοθερὸν
ἔρχεται, τὸν θάνατον λέγω " καίτοι γε ἤρχει χαὶ τὸ
ἔμπροσθεν εἰρημένον. ᾿Εννόησον γὰρ d τῆς χαχίας
ἣ ὑπερθολὴ, ὅπου γε χαὶ τῆς τιμωρίας P ἀπαλλαγέν-
e us "2 2 - E] - *
TEC, τῆς αἰσχύνης ἀπαλλαγῆναι οὐχ εἶχον: Ποῖον οὖν
προσ δοχᾷς μισθὸν, φησὶν; ἀπὸ τῆς πράξεως, ὅταν
ἀπὸ τὴς μνήμης μόνης, xo ταῦτα τῆς τιμωρίας

τῶν τότε

^ [ A. et marg. Savil. αὐτῆς.

AD ROM.

545

HOMIL. XI.

597
onerosam reddens. Atqui illud quidem immun-
ditia , hoc vero sanctificatio ; illud iniquitas, hoc
vero justitia, Ecquis ita miser et infelix est, ut
non tantam in Christi servitute curam adhibeat,
quantam in servitute peccati et diaboli? Itaque
audi sequentia, et clare disces, nos ne hoc quidem
pusillum afferre. Quia enim illud ita simpliciter
dictum non videbatur credibile esse neque accepta-
bile, nec audire quisquam sustinuisset, se non
tantum Christo servire, quantum servivit diabolo,
ex sequentibus hoc ipsum probat et credibile red-
dit, servitutem illam in medium afferens , et quo-
modo servierint, dicens. 20. Cum enim essetis ,
inquit , servi peccati , liberi eratis justitie ; id
est, cum 1n nequitia viveretis, 1n impietate , in
extremisque malis , tanta cum obedientia viveba-
tis , ut nihil omnino boni ageretis : hoc enim sibi
vult illud , Ziberi eratis justitie ; id est, non
eratis ipsi subjecti, sed alienati ab illa prorsus ;
neque enim seryitutis modum dividebatis partim
justiti, partim. peccato, sed vos totos malitize
dedebatis. Itaque et nunc, quia ad justitiam vos
transtulistis , vos totos virtuti tradite, nihil pror-
A sus malitiz patrantes , ut saltem parem exhibea-
tis mensuram. Atqui non tantum dominii multum
est discrimen , sed etiam servitutis ipsius magna
est differentia. Quod. et ipsum admodum clare
explicat, ostenditque in quibusnam tunc obedi-
rent, in quibus etiam nunc. Necdum tamen dicit
damnum inde partum , sed interim turpitudinem
enuntiat. 21. Quem enim fructum habuistis
tunc in illis, quibus nunc. erubescitis ὃ 'Talis
enim erat servitus ,ut etiam ejus commemoratio
pudorem afferat. Quod si ejus commemoratio pu-
dore afficit, multo magis opus ipsum. Itaque du-
plici modo nunc lucrati estis , cum et a pudore
liberati sitis, et didiceritis in quibus eratis : quem-
admodum etiam tunc duplici damno affecti
fuistis , et quod pudore digna feceritis, et quod
ne erubescere quidem sciretis ; quod. priore gra-
vius est: attamen servientes manebatis. Cum
ostendisset ergo damnum grande ex gestis ortum a
pudore , ad ipsam rem venit. Quznam illa. erat ἢ
IYam finis illorum mors est. Quia enim pudor
non admodum onerosus esse videtur, ad id quod
valde terribile est accedit, ad mortem dico :
quamvis satis esset id, quod prius dictum fuerat.
Cogita enim quantum esset malitize culmen, quan-
do a supplicio liberati, a pudore liberari non po-

b ΓΑ. ἀπηλλαγμένοι.

S. JOANNIS CHRYSOST.

598
terant. Quam igitur, inquit , mercedem exspectas
ab opere, cum ex sola rei memoria , a supplicio
tamen liberatus, pudore suffundaris et erubescas ,
etsi in tanta gratia constitutus ? At quz Dei sunt,
non ita se habent. 22. /Vunc vero, inquit, libe-
rati a peccato , servi autem facti Deo , habetis
fructum vestrum in sanctificationem : finem
vero vitam eternam. llorum fructus pudor est
etiam post liberationem , horum vero fructus est
sanctificatio : ubi autem est sanctificatio, 1bi fiducia
multa. Illorum finis mors est , horum vita zeterna.
2. Viden' quomodo alia quidem data ostendat,
alia in spe esse? Atque ab iis, quz data sunt illis,
fides conciliatur ; a sanctificatione vita confirma-
tur. Nam, ne diceres omnia iu spe. esse, jam te
fructum tulisse ostendit ; primo, quod a nequi-
tia et a talibus malis liberatus sis, quorum memo-
ria pudorem affert; secundo , quod servus sis ju-
stitia; tertio, quod sanctificatione fruaris ; quarto,
quod vitam consequaris, et vitam non tempora-
neam , sed aeternam. Attamen cum hzc ita sint,
saltem ex aquo , inquit , servite. Etsi enim Domi-
nus admodum przcellat , et magnum sit discrimen
servitutem inter et praemia , pro quibns servitis ;
nihil tamen interim postulo. Deinde quia arma
commemoravit et regem , in metaphora perstat,
dicens : 25. Stipendia enim peccati mors : gra-
tia autem Dei vita eterna, in Christo Jesu Do-
mino nostro. Cum stipendia peccati dixisset , de
bonisagens non eumdem servavit ordinem. Non

E

enim dixit , Merces bonorum operum vestrorum ; ;,,
sed, Gratia Dei , ostendens illos non per seipsos ἃ
liberatos esse, neque debitum accepisse , neque
mercedem vel retributionem laborum , sed hzc
omnia per gratiam facta fuisse. Itaque hinc excel-
lentia est, non modo quod liberaverit , nec quod
ad meliora transtulerit , sed quod nec laborantes,
nec fatiscentes : nec quod liberaverit tantum, sed
quod multo majora dederit , atque per Filium de-
derit. Hzc porro omnia interseruit , quia de gra-
tia verba fecit, et jam legem dejecturus erat.
Nam ne hzc ambo segniores efficerent , media
interseruit ea , quz ad accuratam vitam pertinent ,
ubique auditorem excitans ad virtutis curam et
studium. Cum autem stipendia peccati mortem
vocat, rursus terret , et adversus futura confirmat.
Per ea enim, queis illis priora commemorat , et
ad gratum animum movet et. confirmatiores red-

B

* [ A. et marg. Savil. πᾶσα.]

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

ἀπηλλαγμένος, ἐγχαλύπτῃ xai ἐρυθριᾶς, καίτοι γε
ἐν τοσαύτη ὧν χάριτι; Ἀλλ᾽ οὐ τὰ τοῦ Θεοῦ τοιαῦ-
τα. Νὺν δὲ, φησὶν, ἐλευθερωθέντες ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας,
δουλωθέντες δὲ τῷ Θεῷ, ἔχετε τὸν χαρπὸν ὑμῶν εἰς
ἁγιασμὸν, τὸ δὲ τέλος ζωὴν αἰώνιον. " Exetvov ὃ χαρ-
πὸς αἰσχύνη χαὶ μετὰ τὴν ἀπαλλαγὴν, τούτων δὲ ὃ
χαρπὸς ἁγιασμός: ὅπου δὲ ἁγιασμὸς, παῤῥησία
“πολλή. ᾿χείνων τὸ τέλος θάνατος, τούτων δὲ ζωὴ
αἰώνιος.

Pf 4 PUNTI δ
Eis πῶς τὰ μὲν δείκνυσι δεδομένα, τὰ δὲ ἐν ἐλ--
J » P CASE TN c NM /, ; - -
πίσιν ὄντα ; Καὶ ἀπὸ τῶν δεδομένων χἀχεῖνα Trio cU
o IAM. UE M τοὶ 07 M rad. Y MW
ται, ἀπὸ τοῦ ἁγιασμοῦ τὴν ζωήν. "Iva γὰρ μὴ λέγης;
c. p Ξὶ » / " 7 M YN ,
ὅτι πάντα ἐν ἐλπίσι, δείχνυσι xai ἤδη σε χαρπωσά-
p.evov* πρῶτον τὸ ἀπαλλαγῆναι τῆς πονηρίας xoi
- , “- T we cs E 3o epe ΄ "
τοιούτων καχῶν, ὧν χαὶ ἢ μνήμη αἰσχύνην QEpet
^ N EC c M
δεύτερον τὸ δουλωθῆναι τῇ δικαιοσύνη τρίτον τὸ
ς ὦ ὦν , m
ἁγιασμοῦ dmoÀaUcat* τέταρτον τὸ χαὶ ζωῆς ἐπιτυ--
- Dh ,
χεῖν, xai ζωῆς οὐ προσχαίρου, ἀλλ᾽ αἰωνίας. Ἀλλ᾽
l4 M , EÁ E. »r» ^ ^ ,
ὅμως xai τούτων ὄντων, χἂν ἐξ ἴσης, qnoi, δουλεύ-
2 M ^ , 3
σατε. Ei γὰρ xoi ὃ Δεσπότης σφόδρα ὑπερέχων, xal
τ ^ , Y Y /, c
τῆς δουλείας πολὺ τὸ μέσον xoi τῶν ἐπάθλων ὑπὲρ
T / M c: rJ
ὧν δουλεύετε, οὐδὲν ἀπαιτῶ πλέον τέως. Εἶτα, ἐπειδὴ
u , M c
ὅπλων ἐμνημόνευσε xai βασιλέως, ἐπιμένει τῇ με-
ταφορδὶ, λέγων: Τὰ μὲν γὰρ ὀψώνια τῆς ἁμαρτία
uoi qf Hoop OMEN
, N NY / c c
θάνατος᾽ τὸ δὲ χάρισμα τοῦ Θεοῦ ζωὴ αἰώνιος ἐν Χρι-
c "I c 00 K H dere e Εἰ M 2 r4 c 7
στῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν. Εἰπὼν ὀψώνια ἁμαρτίας,
2X - Lad 32 M 3 PX 2 /, / 3 M
ἐπὶ τῶν χρηστῶν οὐ τὴν αὐτὴν ἐτήρησε τάξιν. Οὐ γὰρ
- .» , m
εἶπεν, ὃ μισθὸς τῶν χατορθωμάτων ὑμῶν, ἀλλὰ, "To
M , € D N d
δὲ χάρισμα τοῦ Θεοῦ, δεικνὺς ὅτι οὐχ οἴκοθεν ἀπηλ-
i M X
λάγησαν, οὐδὲ ὀφειλὴν ἀπέλαδον, οὐδὲ ἀμοιδὴν xoi
* 5» M , m
ἀντίδοσιν πόνων, ἀλλὰ χάριτι ταῦτα πάντα ἐγένοντο"
C A vm xL dre ΟΣ τορος SS e) LEE 2 ΄ 2 /
ὥστε χαὶ ἐντεῦθεν ἣ ὑπεροχὴ, οὐχ ὅτι ἀπήλλαξε μό-

M Η H4
ὅτι ἐπὶ τὰ βελτίω μετέθηχεν, ἀλλ᾽ ὅτι μιηδὲ

5 V
voy, οὐδὲ
V ,
χάμνοντας μηδὲ πονήσαντας " xoi οὐχ ὅτι ἀπήλλαξε
55 ἌΧ D AN Ly y^ NEG ES
μόνον; ἀλλὰ χαὶ πολλῷ μειζονα &£OOXE , XO OLX τοῦ
Παιδὸς ἔδωχε. Ταῦτα δὲ παρενέδαλεν ἅπαντα, ἐπειδὴ
xal περὶ χάριτος διελέχθη, xal τὸν νόμον μέλλ
αἱ περὶ χάριτος διελέχθη, ὃν νόμον μέλλει κα--
ταθάλλειν λοιπόν. Ἵνα γὰρ μὴ ταῦτα ἀμφότερα δα-
ταδάλλειν λοιπόν. γὰρ μὴ ταῦτα ἀμφότερα δα
μέσα ὃ

6 τέροι ξρουάσηπτ T £03 ε , 1
υμοτέρους ἐργάσηται; | παρενέθηχε τὰ περὶ

ΙΖ

Ὡς ἀχοιθείας τοὺ OL τα οῦ ὃ ( icon]
τῆς ἀχριθείας τοῦ βίου, πανταχοὺυ διεγείρων etc τὴν

τὠ EE 3 τϑ 2 ' 2. -- 7 "Y ad ,
τῆς ἀρετῆς ἐπιμέλειαν τον «X 009 env. ταν o£ οψὼ-

b - , ^ , τ - ,
για τῆς ἁμαρτίας τὸν θάνατον xa, qo6si πάλιν,
D ^ ᾿ I^ 2 , E M E
xol πρὸς τὰ μέλλοντα ἀσφαλίζεται. Δι’ ὧν γὰρ αὖ-
, ES , NN
τοὺς ἀναμιμνήσχει τῶν προτέρων, διὰ τούτων XO εὖ-

- , ^
χαρίστους ποιεῖ, xal ἀσφαλεστέρους πρὸς τὰ ἐπιόντα

7 , c D D
ἅπαντα. Καταλύσας τοίνυν ἐνταῦθα τὸν τῶν ἠθιχῶν

a Quidam παρέθηχε.

IN EPIST. AD ROM.

λόγον, ἐπὶ P τὰ δόγματα ἐχδαίνει πάλιν, οὕτω λέγων'
» , ου
Η ἀγνοεῖτε ἵ. ἀδελφοί ; γινώσχουσι γὰρ νόμον λαλῶ.

Ἐπειδὴ γὰρ εἶπεν, ὅτι goelduupis y τὴ ἁμαρτία, δεί-

, cC
χνυσιν AM ὅτι οὐ μόνον Be αὐτῶν οὐ XU-

ριεύει, ἀλλ᾽ οὐδὲ νόμος. EX δὲ νόμος οὐ χυριεύει, πολ-

ἄλλον & Καὶ κα
,

ἂμ. ιαρτία.
παρα TS ἀνθρωπ τίνου τοῦτο ποιεῖ

tie Nori τον λόγον,

i φανερόν.
m 1
D

Τ
^ -
óOXsl εν

μὲν ἕν τι λέγειν, δύο δὲ * τίθησι τοῦ mpo-

5

μίαν μὲν, ὅτι ἀποθανόντος ἄν-

(x

/ N
p ps CR

?" M 2M
δρὸς, οὐχ. ὑὕπόχειται γυνὴ νόμῳ τῷ τοῦ ἀνὃ δρὸς, ουος

΄ ^
ἔστ ιν ὃ Xt0ÀU uoy eue "ud ἔσθαι ἐμ ἕτέραν o£,

xot ἢ
13;
i5t γὰρ

ὅτι ἐνταῦθα οὐ μόνον ὃ ἀνὴρ ἐτελεύτησεν, ἀλλὰ χα

πολαύειν τῆς ἐλευθε ρίας.
EE ,
ἀνδρὸς, ἀπήλλακται τῆς ἐζουσίας,

, er
γυνή ὥστε διπλῆς ἃ

, τὰν
τελευτήσαντος, τοῦ

Ca

ταν χαὶ αὐτὴ τετελευτηκυῖα φανῇ, πολλῷ μᾶλλον
N

ἠλευθέρωτ αι, Εἰ γὰρ ἕν γενόμενον ἀπαλλάττει τῆς
,

ἐξουσίας αὐτὴν, πολλῷ μᾶλλον ἀμφότερα συνελθόντα. D
H ? , 3 N N , 5 Iw

Mu» τοίνυν éuGatvsw εἰς τὴν περὶ τούτων ἀπόδει-

Y

ξιν, τετ᾽ ἐγκωμίου τῶν τω ἄρχεται λέγων, Ἢ

ge Eger 3 J LP ἵν νόμον s i

- aont ταῦτα μετὰ ἀερίδεϊοι ἅπαντα. "Ow € ὃ vó-

μος κυριεύει, τοῦ ἀνθρώπου; ἐφ᾽ ὅσον χρόνον ζῇ. Οὐχ
εἶπε; c, ἄλλὰ, Τοῦ ἀν-

τοῦ Pu οὐδὲ τῆς γυναικὸς

ὅπερ ἐστὶ χοινὸν ἑκατέρου τοῦ ζώου ὄνομα,
Ὁ γὰρ PNIS φησὶ ,
Οὐχοῦν «oic ζῶσιν
θνηχόσιν οὐχέτι διατάττεται.

θρώπου,

«

[o

^ / Cy s ms
PE AOUOTOLU TO τῆς αμᾶρ-
νό

- ^Y
ὑὸς χεῖται; τοῖς ÓS τε-

Ὁρᾷς πῶς διπλὴν τὴν

5 , , ΣῪ - *
ἐλευθερίαν ἐδήλωσεν ; Εἰτα ἐν τοῖς προοιινίοις τοῦτο

m ^ Ὁ e y

αἶνιξ ξάμενος, ἐ ἐπὶ τῆς γυναιχὸς ἐν τῇ χατασχευΐ προά-
ert A

ZH γὰρ ὑπανὸρος γυνὴ
5^ ^Y
ἐὰν δὲ

γει τὸν λόγον, οὕτω λέ joy

δέδ

n.

2 * CEN
τῷ ζῶντι ἀνδρὶ δέ ται νόμῳ : & T. vo ty, ὃ Y^,

-

» - e
κατήργηται ἀπὸ τοὺ νόμου τοῦ ἀνδρός. A oct οὖν ζῶν-
^

c D V ,
τος τοῦ ἀνὲρὸ € y 140 ἐχαλὶς Xgripactet o ἐὰν γένηται

"NY /
ἀνδρὶ ἑτέρῳ " ἐὰν δὲ EVE ὃ ps E ἐλευθέρα ἐστὶν
» X e ΄ m
ἀπὸ τοῦ νόμου,, τοῦ μὴ εἶναι αὐτὴν μοιχαλίδα, γξνο-

μένην ἀνδρὶ ἑτέρῳ. Συνεχῶς αὐτὸ περιστρέφει, χαὶ
σετὰ πολλῆς

2

T BUSES
τῆς i AUR

«] ^N IN ce —
ἐπειδὴ σφοῦρα θαῤῥεῖς
Τρ Ἐν E
τῷ ὕπ᾽ αὐτοῦ χατα σχευαζομένῳ. Καὶ Elnnoe ey T-
^ μὲν τοῦ ἀνδρὸς “τὸν ᾿γόμον, ἐν "τάξει δὲ τῆς uoa
χὸς τοὺς πιστεύσαντας d ὅπαντας. Εἶτα τὸ συμιτέ ἔρασμα
οὐ χατὰ τὴν πρότασιν ἐπάγει " τὸ γὰρ ἀκόλουθον ἦν
εἰπεῖν * ὥστε, CEU) μου, οὐ χυριεύσει ὑμῶν ὃ νό-
» ἢ L , τι ,
μος" ἄπέθανε γάρ. AÀAXX οὐκ εἰπεν οὕτως, ἀλλ᾽ ἐν
1 SE , E * A D X
μὲν τῇ προτάσει τοῦτο ἠνίζατο: ἐν δὲ τὴ ἐπαγωγῇ
λ ^ er s ΕἸ " «αι ^ ΩΣ ^ J M
OOV, ὥστε ἀνεπαχθὴ ποιῆσαι τὸν λόγον, τὴν γυ-
ναῖχα

E , LS - PL i σ4) ΕΣ
εἰσάγει τετελευτηχυῖαν, λέγων: “Ὥστε, ἀδελ-

"| M - c^ e
φοῖ μου, ᾿χαὶ ὑμεῖς ἐθανατώθητε τῷ νόμῳ. “Ὅταν
b [ A. et marg. Savil. τὰ δογματιχὰ ἐυθαίνει.}
* [ lidem προτίθησι. Tum A. χατασχευάσματα, et infra
TOM. IX.

HOMIL. Xil.

599

dit contra ea omnia, qua accidere possunt. Cum
ergo hic finem fecisset sermonis de rebus morali-

bus , ad dogmata rursus transit his verbis: 1. Ca». vir.

n ignoratis, fratres? scientibus enim legem
loquor. Postquam enim dixit, nos mortuos esse
€ peccato, ostendit hic non modo peccatum non illis
dominari, sed neque legem. Si vero lex non
dominatur, multo minus peccatum. Sermonem
vero emolliens, hoc humano declarat exemplo.
Ac videtur quidem unum dicere, sed duo po-
nit ad rem propositam argumenta : alterum
quidem, quod mortuo viro,
non subdita sit, nec cohiberi possit, quomi-
nus alteri. nubat; alterum vero, quod hic non
modo vir mortuus sit, sed etiam mulier : ita ut
duplici illa fruatur LEER Nam si mortuo viro,
ab ejus.potes'ate liberata est, cum et ipsa mortua
apparuerit , multo magis liberata est. Etenim si ,
uno accidente, a potestate ipsa hberatur; multo
magis, cum hac ambo concurrunt. Horum ergo
demonstrationem initurus , cum auditorum laude
incipit, dicens : Zn ignoratis, fratres ? scientibus
enim legem loquor. Hoc est,rem qua apud omnes
in confesso cst, et claram loquor, et haec omnia illi
accurate norunt. Quia lex in homine domina-
tur, quanto tempore viyit. Non dixit, In. viro,
E neque In muliere, sed , 7n homine; quod est
commune utriusque animantis nomen. Qui. enim
mortuus est, inquit, justificatus est a peccato.
Ergo viventibus lex data est; mortuis vero non
item. Viden' quomodo autem duplicem liberta-
tem declaravit? Deinde postquam hzc 1n proc-
miis subindicavit, ad mulierem. in. argumento
sermonem convertit, dicens: 2. JVam que sub
viro est mulier, viventi viro alligata est per
legem : si autem mortuus fuerit vir ejus, so-
luta est a lege viri. 3. Ergo vivente viro, ad-
g,5 (Itera. vocatur, si juncta fuerit alteri viro :
Α si autem mortuus fuerit vir ejus, libera est a
lege, ut non sit adultera, si se junxerit alteri
viro. Frequenter hoc ipsum versat et cum multa
accuratione, quia admodum confidit suz argumen-
tationi. Atquein viriordine ponit legem, in ordine
autem mulieris eos omnes, qui crediderunt. Deinde
conclusionem adducit non secundum propositio-
nem; continenter enim. dicendum erat : Itaque,
fratres mei, non dominabitur vobis lex ; mortua
enim est. Verum non ita dixit, atque id in pro-

mulier viri legi

ἑτέραν 9d. ]

600 8. JOANNIS CHRYSOST.
positione subindicavit ; sed in inductione demum,
ut non onerosum sermonem faceret, uxorem in-
ducit mortuam, dicens : /taque, fratres, et vos
mortui estis legi. Cum enim et hoc et illud fa-
ctum eamdem afferret libertatem, quid prohibebat,
quominus legi gratificaretur, cum res ipsa nihil
lzderetur? /Yam que sub viro est mulier, i-
venti viro alligata est lege. Ubi sunt nunc illi,
qui legem calumniantur? Audiant illi, quomodo
Paulus in necessitatem lapsus, ejus dignitatem
non tollat, sed de potestate ipsius magna loqua-
tur : si illa! vivente, alligatur Judzus, et adul-
teri appellàntur ii, qui llam transgrediuntur
et relinquunt : sin autem mortuam dimisit, nihil
mirum : nam apud homines non improbatur qui
hoc facit. Si vero mortuus fuerit vir, liberata
est a lege viri.

3. Viden' ut in exemplo legem ostendat mor-
tuam? Sed id non facit in ΝΣ πολ σοξ, Ergo wi-
vente viro, adultera appellatur D pP Vade,
quomodo immoratur in accusatione eorum, qui vi-
ventem legem transgrediuntur. Cum autem illam
abrogavit, cum securitate omni illam fidei gratifi-
catur, nihil inde lesionis afferens. ivente enim
viro, inquit, adultera appellabitur mulier, si
fuerit cum altero viro. 4. Itaque, fratres mei,
et vos. Consequens erat dicere, Lege mortua, adul-
terii non damnamini, si cum altero viro fueritis :
verum non ita dixit, sed quomodo? Mortui estis
legi. Si mortui estis, non estis sub lege. 5i enim
mortuo viro non est obnoxia mulier; multo magis
illa mortua ab illo liberata est. Viden' Pauli sa-
pientiam, quomodo ostenderit hoc. legem ipsam
velle, ut a se deficiatur, et cum altero viro jurgi
sit facultas? Non enim prohibet, inquit, cum altero
viro jungi, priore mortuo. Quomodo enim prohi-
beret, cum etiam illo vivente permittat libellum
repudii accipere? Verum hoc non adjicit, quod
potius mulierum tunc crimen erat; etiamsi enim
permitteretur, attamen non culpa vacabat. Cum
enim a necessari et probatis rebus victoriam
referat, supervacanea non quaerit : neque enim est
ita tenax. Hoc itaque mirum est, quod ipsa lex
nos, ab ipsa deficientes, a culpa liberat; ita ut ipsa
velit, ut nos Christi efficiamur. Etenim 1psa mor-
tua est, et nos quoque mortui sumus, ac duplici-
ter sublata potestas est. Neque his contentus ille
est, sed et causam addit: neque enim simpliciter

a Quidam γενομένην, non male.
b [Savil. marg. et À. τὴν πίστιν.]

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

D

C

E

E NS - EU n D 343 Bos
γὰρ χαὶ τοῦτο χἀχεῖνο “γενόμενον τὴν αὐτὴν ἐλευθε-
5 231 ἢ , - τῷ
ρίαν παρέχῃ » τί χωλύει χαρίσασθαι τῷ νόμῳ, τοῦ
πράγματος μιηδὲ δλαπτουμένου: 'H γὰρ ὕ
πράγματος μηδὲν παραθλαπτομένου ; γὰρ ὕπαν-
^ Y e vc * , n) d
ὄρος γυνὴ τῷ ζῶντι ἀνδρὶ δέδεται νόμῳ. Ποῦ νῦν εἶσιν
e M , ^ P^ 5 , c ἣ, 3
οἵ τὸν νόμον διαδάλλοντες: Ἀχουέτωσαν πῶς XX εἰς
5. ΚΟ ΖΙΔΕΤῚ 82,3 L ἘΡον ΟΣ » f SUIS COSE ZA 23
ἀναγχὴν ἐμπεσὼν, οὐ τις αὑτοῦ τὸ ἀξίωμα, ἀλ-

' M ^
λὰ ue ἐγάλα περὶ τῆς ἐξουσίας αὐτοῦ διαλέγεται, εἴ γε

^

iS
ζῶντος αὐτοῦ, δέδεται ὃ Mut. xo pore χρη-

ατίζουσιν oi a Sat Y ἀφ 0 Co

ματίζ 0 mapa φαίνοντες xa ἀφιέντες αὐτὸν ζῶν--
τελευτήσαντα εἴασεν, οὐδὲν θαυμαστόν * xat

ἀνθρώπων OU BaGdXevot ὃ τοῦτο ποιῶν.

5 / - Y , , N Lg /
ποθάνῃ ὃ ἀνὴρ, χατήργηται GO τοῦ νόμου

€M

?
Εἴδες
τετελευτηχότα; Ἀλλ᾽ οὖχ ἐν τῇ ἐπαγωγὴ τοῦτο ποιεῖ.
Ἄρα
γυνή.
, e , -Ἁ 3 XA NA SN ΝΜ
νόμον παραθαινόντων ζῶντα. ᾿Επεὶ δὲ αὐτὸν ἔπαυσε ;

o2

πῶς ἐν τῷ παραδείγματι τὸν νόμον δεί ἴχνυσι
1 vU

OB *
οὖν ζῶντος τοῦ M μοιχαλὶς χρηματίζει 1)
Ὅρα πῶς ἐνδιατρίδει ταῖς κατηγορίαις τῶν τὸν

λ ^ MA. M AUN € / 21 ὧδ y b.-
QUI OV μετὰ «GO x EUG «Tao G αὑτὸν χᾶριςεται τῇ
, E 5^5 E , 5 S ry '
πίστει , QuUOzV παραόλ απτῶν ἐντευῦεν. ies TR ἢ

M -- 5
φησὶ, τοῦ ἀνδρὸς. μοιχαλὶς χρημδείσει D vovit; ἐὰν
,
γένηται ἀνδρὶ Eu Ὥστε, ἀδελφοί μου, xat ὑμεῖς.
E] , Ey -

Axolouüow ἦν iu τοῦ νόμου τελευτήσαντος, OU
J "n Üz , ^ Les Cx "NS εἰ
χρίνεσθε μοιχείας, ἀνδρὶ γενόμενοι ἑτέρῳ. Αλλ᾽ οὐκ
Ey εἰ N^ € ^ , “- / Ν
εἶπεν οὕτως, DX m πῶς; ᾿Εθανατώθητε τῷ νόμῳ. Et

Y E] 2 Ae

* , Y
γεχροὶ γεγόνατε, oUx ἐστὲ ὑπὸ τὸν νόμον. Εἰ γὰρ τε-
, x , M
λευτήσαντος τοῦ ἀνδρὸ ς οὖχ ἔστιν ὑπεύθυνος ἣ γυνὴ;
Nc ES - ^ , ,
πολλῷ μᾶλλον αὕτη τετελευτηχυῖα ἀπήλλαχται τού-
5 e^ , vy EN
του. Εἶδες Παύλου σοφίαν, πῶς τὸν νόμον ἔδειξε τοῦτο
c c ^ , M
βουλόμενον, τὸ ἀποστῆναι αὐτοῦ" καὶ γενέσθαι ἀνδρὶ
E t 03 M λύε £c £ gt Ἐπ 5. 8.
ἑτέρῳ; Οὐ γὰρ χωλύει, gnat, B τεβῷ συνεῖναι ἀνδρὶ,
M , ^
τελευτήσαντος τοῦ προτέρου. Πῶς γὰρ, ὅπου γε xat
€ z / c 5 H
ζῶντος ἐπιτρέπει βιόλίον ἀποστασίου λαδοῦσαν ; Ἀλλὰ
M “Ὁ 2 "ἢ. e - MN )a E 29 —
xai τοῦτο οὐ τίθησιν, ὅπερ ἔγχλημα ἦν μᾶλλον τῶν
PASS 5 A b! LP , PUEDES ἀλλ᾽ c »
γυναιχῶν - εἰ γὰρ xot συγχεχώρητο, ἀλλ᾽ ὅμως οὐχ
EY ΞΡ E ^ ΄ “ M EN c 2
ἦν αἰτίας ἀπηλλαγμένον. “Ὅταν γὰρ ἀπὸ τῶν ἀναγ-
, M y M 7 κὰν δῇ
καίων xa δοκίμων ἔχη τὰ νικητήρια, οὐ ζητεῖ τὰ
σχεῖν , M
περιττά " οὐ γάρ ἐστι γλίσχρος. "To τοίνυν θαυμαστὸν

S ,ὔ 5 ΜΕΝ
τοῦτο ἐστ

/ .- E]
ty, ὅτι αὐτὸς ὃ νόμος ἀπαλλάττει τῶν ἐγ-
/, e 5 / E) c ci 9 —c ,ὔ
χλημάτων ἡμᾶς ἐποστάντας αὐτοῦ * ὥστε αὐτοῦ “βου-
, í ro cod E SN Y M
λημα τὸ γενέσθαι ἡμᾶς τοῦ Χριστοῦ. Καὶ γὰρ xat!
REN / t Ne - 7 Ξ ΔΝ ) EN
αὐτὸς τέθνηχε, χαὶ ἡμεῖς τεθνήχαμεν, xat διπλὴ τὰ
, ^, -
ὋὉ δὲ οὐδὲ τούτοις ἀρχεῖται

γὰρ

SE. Cia ΠΡ ΗΝ
τῆς ἐζουσιᾶας ἀνηρηται.

/ 23i es y E : ^M
μόνοις, ἄλλα xat τὸν αἴτιον προστιθησιν" οὐδε

ΓΔ. βουλήματι γενέσθαι.

IN .EPIST.

AD ROM.

HOMIL. Xil.

601

ἁπλῶς τέθειχε τὸν θάνατον, ἀλλὰ πάλιν τὸν ταῦτα ἐρ- δ mortem posuit, sed rursus crucem hac operantm

j i
γασάμενον τὸν σταυρὸν εἰσήγαγε, καὶ ταύτῃ ποιῶν
“ὦ , D
ἡμᾶς ὑπευθύνους. Οὐ γὰρ ἁπλῶς, ἀπηλλάγητε, φησὶν,
ἀλλὰ, Διὰ τοῦ θανάτου τοῦ ὃ

m 5 ,
δεσποτιχοῦ. Εθανατώθητε

e , ^N , m HS
γὰρ, φησὶ, τῷ νόμῳ διὰ τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ.
5 2 2:0 [M ém ἐς Ἢ 32)3 Serb EA TT
Οὐχ «ἐντεῦθεν δὲ προτρέπει μόνον, ἀλλὰ καὶ 8x τῆς
bh - , GE M M 2 SL ZUR
ὑπεροχῆς τοῦ δευτέρου ἀνδρός" διὸ xat ἐπήγαγεν Εἰς

- 5

εξ.

0 OESFMECMENOE POS
τογξνεσ αι υμᾶς ε Spe “Ὁ

x xpo ἐγερθέντι. Εἶτα,

ἵνα μὴ λέγωσι, τί οὖν, ἂν μὴ βουλώμεθα δευτέρῳ

- Y / Hy MD ] t

Naisimo: ἀνδρί; ὃ γὰρ νύμος τὴν χηρεύσασαν οὐ ποιεῖ
, , 2

μὲν εἶναι μοιχαλίδα ὃ δευτ τέροις de de γάμοις, οὔ
m ἀγαγκχάζει δμιλῆσαι" ἵν᾽ οὖν μὴ τοῦτο λέγωσι;

P a
δείκνυσιν dct xol ex τῶν ὑπηργμένων ἤδη fuv " Bou-
ληθῆναι Gel:

^ e» Li
ὅπερ xai ἀλλαχοῦ σαφέστερον τίθησι,
e - TW ,
λέγων, Οὐχ ἐστὲ ἑαυτῶν xai, lw ἠγοράσθητε-
c ^ ^ AT
xoi, Μὴ γίνεσθε δοῦλοι ἀνθρώπων: χαὶ πάλιν, Εἷς
€ i / 3. f , € ye LAE E -
ὕπερ πάντων nr, ἵνα οἱ ζῶντες μηχέτι ἑαυτοῖς
ζῶσιν, ἀλλὰ τῷ € ὑπὲρ αὐτῶν ἀποθανόντι. "Touco γοῦν
χαὶ ἐνταῦθα ἠνίξατο εἰπὼν, Διὰ τοῦ σώματος. Εἶτα
χαὶ προτρέπει ταῖς χρείττοσιν ἐλπίσι, λέγων "

D m— /
χαρποφορήσωμεν τῷ Θεῷ. Τότε

Ἵνα

A λ 2 ^f; —
μὲν γὰρ ἐχαρποφο
τ, , VS ^ ^M E e Lor σ͵ τς M)
ρεῖτε τῷ θανάτῳ, φησὶ, νῦν Os Hn st». τε γὰρ

,

ἂν D “- VON
ἦμεν ἐν τῇ σαρχὶ; τὰ παθήματα τῶν ἁμαρτιῶν τὰ διὰ
τοῦ νόμου ἕνηρ γεῖτο

2
EMI

/^ τὸ x
οἷς μέλεσιν OM εἷς τὸ xm
ποφορῆσαι τῷ θανάτῳ. εἴ δες τοῦ 1 προτέρου ἀνδρὸς τὸ

ce
χέρδος; Καὶ οὐχ εἶπεν, ὅτε ἢ Ξ

μὲν ἐν

τῷ γόμῳ, παντα-

- er
χοῦ φειδόμενος δοῦναι αἶρε τιχοῖς data ἀλλ᾽ τε
,

ἦμεν ἐν τῇ σαρχὶ, τὸ τέστι, ταῖς πραραιν πράξ ξεσι

τῷ ὡς παῖ, βίῳ. Οὐ γὰρ τοῦτό φησιν, ὅτι πρὸ τούτου
1. 79

,
μὲν ἐν σαρχὶ ἦσαν, γυνὶ δὲ ἀσώματοι γενόμενοι nene
“ EN,
ἥεσαν. Τοῦτο δὲ εἰπὼν, οὔτε αἴτιον εἰναί jg ἅμαρ-

/,
ie αὐτὸν ἃ

χατηγόρου γὰρ τάξιν i

τημάτων τὸν νόμον, οὔτε ci6i di

πιχροῦ, dO opu ιγῶν τὰ
ς 7 . ko T
ἁμαρτήματα ὃ γὰρ τῷ

bou

v πείθεσθα! β βουλομένῳ
, 5 , ^ , 3
πλείονα ἐπιτάττων, 5 bp τὸ παράπτωμα. Διὰ
- 5 -7 ' 7 - - ᾿
τοῦτο οὐχ εἶπε: τὰ παθήματα τῶν ἁμαρτιῶν τὰ ὑπ
m , , 2^5 Y WA NEUE Ll , M E]
τοῦ νόμου γινόμενα, ἀλλὰ, Τὰ διὰ τοῦ νόμου. xxt οὐ
, , 3NNA* t oA 1 ex UT
προσέθηχε, γινόμενα, ἀλλ᾽’ ἁπλῶς, Διὰ τοῦ νόμου,
Y i Eg L A /
τουτέστι, τὰ διὰ τοῦ νόμου φαινόμενα ἢ γνωριζόμενα.
5 g Y * 7, »
Esa, ἵνα [eU τῆς τοῦτος χατηγορήσῃ, οὐχ εἶπεν, ἃ
/t
ἐνήργει τὰ βέλη, ἀλλ᾽ ἃ ᾿Ἐνηργεῖτο à ἐν
- itl δειχνὺς ἔτ

τοῖς μέλεσιν
τέρωθεν οὖσαν τῆς πονηρίας τὴν ἀρ-
γεργούντων λογισμῶν, οὐχ ἀπὸ τῶν
L E OH ΣΝ veau cob cdfn
ἐνεργουμένων μελῶν. Ἢ μὲν γὰρ ψυχὴ τ εχνίτ οὐ τάξιν
- Ὁ ,
ἐπεῖχε, χιθάρας δὲ τῆς σαρχὸς ἣ φύσις, οὕτως "pausa,
€ B Σ "d : 2 Οὐ; b , '
ὡς ἠνάγχαζεν ὃ τεχνίτης. Οὐχοῦν οὐ ταύτη τὸ ἀπηχὲς
μέλος, ἀλλ᾽ ἐχείνη πρὸ ταύτης λογιστέον ἡμῖν. Νῦν
x tt S “
δὲ, φησὶ, χατηργήθημεν ἀπὸ τοῦ νόμου. "Op&c πῶς

2 Adi “Ὃ AA M ^ , I" "ἡ 5
πάλιν ἐνταῦθα τῆς σαρχὸς χαὶ τοῦ νόμου φείδετα! ; Οὐ

M
χὴν; ἅπὸ τῶν

D

induxit, hac ratione nos obnoxios reddens. Non
enim simpliciter, inquit, Liberati estis, sed, Per
mortem Domini. Mortificati enim estis legi,
inquit, per corpus. Christi. Neque hinc tantum
hortatur, sed etiam a secundi viri excellentia: ideo
subjungit: Ut sitis vos alterius, qui ex mortuis
resurrexit. Deinde ne dicant, Quid ergo, si nolu-
mus cum altero viro copulari? lex enim viduam
que conjugium iterat, adulteram non facit,
nectamen iterare cogit : ne igitur hoc. dicant,
ostendit ex iis, qu accepimus, nos id velle
oportere : quod alibi clarius effert , dicens,
JVon estis juris vestri; et, Pretio emti estis ; οἱ α
lVolite fieri servi Uis et rursus, Unus
pro omnibus mortuus est, ut qui vivunt, jam
non sibi vivant, sed ei, qui pro ipsis mortuus
est. Hoc ergo hie quoque subindicavit dicens, Per
corpus.Deinde per meliorem spem hortatur, di-
cens : Ut fructificemus Deo. 'Tunc enim fructifi-
cabatis morti, inquit, nunc autem Deo. 5. Cum
enim essemus in carne, passiones peccatorum,
que per legem erant, operabantur in membris
nostris ad fructificandum morti. V idistin' prio-
ris viri lucrum? Non dixit, Cum essemus in lege,
semper cavens ne ansam det hareticis ; sed, Cum.
essemus in carne ; id est, in malis operibus, in
carnali vita. Non enim hoc dicit, quod prius in
carne fuerint, nunc vero incorporei circumcant.
Hoc dicens, non legem peccatorum esse causam
dicit, neque tamen illam ab odio liberat : acerbi
enim accusatoris ordinem tenet, peccata reyelans.
Nam si quis ei, qui in nullo vult parere, mandata
multiplicet, is auget delictum. Ideo non dixit, Pas-
siones peccatorum, quz sub lege facta sunt; sed,
Que per legem ; neque adjecit, Facta sunt; sed
simpliciter, ἜΣ legem, id est, per legem apparuc-
runt aut declarata sunt. Deinde, ut ne carnem ac-
cusaret, non dixit, Quz membra faciebant, sed,
Que operabantur in membris nostris ; osten-
dens aliunde profectum esse malitiz principium,
a cogitationibus operantibus, non a membris agi-
tatis. Anima quippe artificis ordinem tenebat; car-
nis vero natura citharz, cogente artifice sonanüis.
Si quid ergo absonum emittat, id non illi, sed ar-
tifici imputandum est. 6. /Vunc autem inquit, so-
luti sumus a lege. Viden' quomodo hic quoque et
carni parcat οἱ legi? Non enim dixit, Soluta est lex,
nec Soluta cst caro; sed, /Vos soluti sumus. Et

* In uno Codice pro βουληθῆναι, correctum legitur δουλωθῆναι.

. Cor.
19. 20.

6.

Ibid. 7" 23

2. Cor.
He

5.

602

S.

quomodo soluti sumus? Veteri homine, qui a pec-
cato detinebatur, mortuo atque sepulto : hoc enim
significat his verbis : Mortui ei, in quo detine-
bamur. Ac si diceret: Vinculum quo detinebamur,
mortuuum et dissolutum est, ita ut nihil jam deti-
neat, nempe peccatum. Verum ne concidas, ne-
que segnior evadas : solutus namque es, ut iterum
servias, non codem tamen-modo; sed, Ut servia-
mus in novitate spiritus,etnon in vetustate life- 4 wnó£ δαθυμότερος osi
rc. Quid autem. sibi vult? necesse est enim illud
aperire, ut ne, cum in locum inciderimus, turbe-
mur. Cum peccavit Adam, inquit, corpusque ejus
factum est mortale atque passibile, multaque natu-
ralia damna accepit, equus molestior et effrenis fa-

JOANNIS CHRYSOST.

€M
τ

γὰρ εἰ

-

pner παλαιοὺ ἅτ
γὰρ ἐδήλωσεν εἰπών"

ςκ 2 ,
Ὥμας £V. χαϊνοτὴτι

ἤδη ἐχχαλύψαι,

U3; θορυδώμεθα. ὅρτε

ctus est : at Christus veniens, per baptisma levio- χαὶ τὸ σῶμα αὐτοῦ
rem illum nobis reddidit, ala Spiritus illum exci- d de ἐλαττώματα
D»

tans.

4. Ideo non eadem nobis et priscis illis sta-
dia suni, quandoquidem non ita facilis tunc
Christianz cursus crat. Ideoque ille non modo postulat, ut

x«t 1 uy xta Pur

^
ὃ δρόμος ἦν. Διὸ καὶ
M

ἘΝ ΤΣ , ES
λεύειν πάλιν, ἀλλ᾽ ho διιοίως, ἀλλ
, M ,

t πνεύματος, χαὶ οὐ παλαιότητι

yas ιΑ
γράμμα τος. Τί δέ ἐστι

ci

ἵν

ARCHIEP. CONSTANTINOF.

πεν, ὅτι χατηργήθη ὃ νόμος, οὐδ᾽ ὅτι χατηργήθη
ἢ σὰρξ, ἀλλ᾽ ὅτι Κατηργήθημεν ἡμεῖς. Καὶ πῶς ἡμεῖς
χατηργήθημεν; Τοῦ κατεχοιμένου παρὰ τὴς ἁμαρτίας

ποθανόντος χαὶ ταφέντος᾽ τοῦτο
Ἂ ποθανόντες ἐν ᾧ χατειχόμεθα.

€ 3o ς Y e
Ocavst ἔλεγεν, ὃ Run δι᾿ οὗ UNT Be

, M [24 ^
Ro γὰρ ὥστε δου-
/,
“ὥστε δουλεύειν
ci ΕΣ - ' UN,
V, ὃ ae ἀναγχαῖον γὰρ αὐτὸ

, ,
τᾶν τὸ pow ἐμπέσωμεν,

Qa

j uaocey 6 Ἀδὰ!
γὰρ; φησὶν, ἥμαρτε ὃ Αδὰμ,,
Ἁ
γέγονε θνητὸν xat πάθην τὸν, χαὶ

eet χαὶ Διὰ Ὁ

ὶ
287r
Εὐξξστο pu

uds κεῖται τοῖς παλαιοῖς

E τω τότε εὔχολος
αὐτὸς e PE ἀπαιτεῖ χαθα-
ἀρχαίους, ἀλλὰ xot

nd P*Íe-3 (udibus puri simus, ut illis preceptum ροὺς εἶναι μόνον, ὥσπερ τοὺς
erat, sed etiam ab ira; neque ab adulterio tantum, ὀργῆς οὐδὲ μοιχείας, ἀλλὰ καὶ ἀκολάστου ὄψεως
sed etiam ab impudico aspectu abstinere jubet; ἀπη ηλλάχθαι χελεύε ει" οὐδὲ ἔπιο ρχία ας, ἀλλὰ καὶ εὐορ-
neque ut a perjurio solam abstineamus praci- χίας ἐχτὸς εἶναι, xa μετὰ τῶν φίλων χαὶ τοὺς
pit, sed etiam a juramento; et inimicos perindeat- ἐχθροὺς d ἀγαπᾶν ἐπιτάττει " xa ἐν τοῖς ἄλλοις δὲ ἅπασι
que amicos diligere jubet:atque In caeteris omni- μαχροτέρους ἐποίησε τοὺς διαύλους, χἂν μὴ πειθώ-
bus longiora fecit stadia. Si non pareamus, gehen- μεθα, καὶ γέενναν ἠπείλησε, δεικνὺς ὅτι οὐ τῆς φι-
nam comminatus est: ostendens hzc non requiri λοτιμίας τῶν ἀγωνιζομένων τὰ ζητούμενα, ὥσπερ ἣ
quasi ex ardeniiore certantium zemulatione, ut vir- ἃ παρθενία καὶ ἣ ἀχτημοσύνὴη, ἀλλὰ πάντως αὐτὰ ἀνυ-
ginitas et voluntaria paupertas, sed omnino exigi: σθῆναι δεῖ. Καὶ γὰρ τῶν ἀναγκαίων ἐστὶ καὶ κατεπει-
nam necessaria prorsus esse; ita ut qui non faciat, γόντων, καὶ ὃ μὴ ποιήσας τὴν ἐσχάτην δίδωσι δίκην.

ἍΤ, 5. extremas det pcenas. Ideo dicebat: JVisi abunda- Διὰ τοῦτο ἔλεγεν - Ἐὰν μὴ περισσεύσῃ f, δικαιοσύνη

τς verit justitia vestra plus quam scribarum et δῶν πλέον τῶν γραμματέων καὶ Φαρισαίων, οὐ μὴ

Phariseorum, non intrabitis in regnum ccelo-
rui. Qui vero regnum illud. non videt, ingehen-
nam omnino incidet. Ideo Paulus dicebat : Pec-
catum enim vobis non dominabitur : non enim
estis sub lege, sed sub gratia ; et hic iterum :
Ut serviamus in novitate spiritus, non in ve- τῆτι πνεύμα
tusiate litere. Non enim est litera damnans, id
est, lex vetus, sed spiritus adjuvans. Ideo apud
priscos illos, si quis virginitatem coleret, res mira
prorsus erat; nunc autem ubique terrarum spar-
sa cst: tunc pauci viri mortem spernebant ; nunc
in vicis et in urbibus martyrum cetus innumeri, μόλις ὑπερεῖδον ἄνδρες, pos δὲ xal

non virorum tantum, sed etiam mulierum.

de postquam hzc dixerat,

objectionem rursus

, ^ [4 -
βασιλείαν ob ὁρῶν,

τὸς, χαὶ

N
παλαιὸς,

LÀ

παλαιῶν ci

-—
"m

τῶν

/,

σφο
M ES δῇ.

νης το πραγμα £g To

Deim- πόλεσι ὃ

4

emergentem solvit, in solutione id quod vult pro- ταῦτα εἶπεν, ἀντίθεσιν

Ὡς m €
εἰσέλθητε εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν. Ὃ δὲ

Διὰ τοῦτο χαὶ ὃ Παῦλος ἔλεγ

ἀλλὰ πνεῦμα βοηθοῦν.

ὃρα ἔχπληκτον ἂν

δῆμοι μαρτύρων ἄπειροι, οὐχ ἐξ d

- ,
ἀλλὰ xot ἐκ γυναικῶν συνεστηκότες. Εἶτα

Χ à!

τὴν
- ,

Bo Aes πεσεῖται πάντως.

εν 'Auxocia γὰρ ὑμῶν

, 3 € Χ τ' 2€ N ,
οὗ χυριεύσ * οὗ γάρ ἐστε ὑπὸ νόμον, ἀλλ᾽ ὑπὸ χάριν"
^ d, , — ,
xai gigs ἀν πὰ Ὥστε δουλεύειν ἡμᾶς ἐν χαινό-

/ E
οὗ TXA (Tet γραμμᾶτος. Οὐ

; 4 ,
D γάρ ἐστι γράμμα χαταδιχάζον, τουτέστιν, ὃ νόμος ὃ

Διὰ

, EI ec
παρθενίαν- ἀσχῶν,

c» 3 —A X]
τοῦτο ET μεν

τις ἐφάνη
$ t? i

ec ^ Ὁ -Ὁ-

* νῦν δὲ πανταχοῦ τῆς οἰκουμέ--

^ 3 ^ 7
ται" χαὶ θανάτου τότε μεν ὀλίγοι
2M
iu) χώμαις xot
Prud ^
C ἀνδρῶν | μόνον;

w

, RJ , Lm 2.
πάλιν ἀναχύπτουσαν λύει, ἐν

: P4
ΙΝ EPIST. AD ROM. HOMIL. Xil. 605
ἢ λύσει Xa ἵζων ὃ βούλε Διόπερ οὐδὲ mpo- βᾶπδ: í luti tatim induci
τὴ λυσει Xa rd ὃ βούλεται. περ QUó& TR )ans: quapropter solutionem non statim inducit,
ἡγουμένως εἰσάγει τὴν λύσιν, ἀλλ᾽ ἐξ ἀντιλογίας, ἵνα — sed per contradictionem, ut ex solutionis necessi -

ὃ eim

τῇ ἀνάγχη τῆς λύσεως ἃ ἄφο μὴν εἰς τὸ ἵν ἃ βούλε-
! ἢ τὴ

͵ M
ται λάδη, καὶ ἀνεπαχθέστερον ποιήση ἱτὴν χατηγο ἴαν.
15 i i
^ Y Y - b
"Ense? γὰρ εἶπεν "Ev χαινότητι πνεύμ. ατος, χαὶ οὗ

, l ᾿ ,

παλαιότητι γράμματος, ἐπήγαγε" Τί o οὖν ἐροῦμεν;
. : a Α 1 M

ὃ νόμος ἁμαρτία; Μὴ γένοιτο. Καὶ γὰρ πρὸ τούτου
ki 2 N o. rmv , c c LÍ LESS
ἦν εἰρηχὼς, ὅτι 'Γὰ παθήματα τῶν ἁμαρτιῶν τὸ διὰ

D , - - '
τοῦ νόμου ἐνηργεῖτο ἐν τοῖς μέλεσιν ἡμῶν" xxi,

'Auxozix ὑμῶν οὐ κυριεύσει" οὗ γάρ ἐστε ὑπὸ νό-
μον, ἀλλ᾽

ὑπὸ χάριν" χαὶ ὅτι; Οὗ γὰρ οὔχ ἔστι

νόμος, οὐδὲ παραῦασις" χαὶ, Νόμος δὲ παρεισ-
m——^ er , M /, M € ,
ἦλθεν, ἵνα πλεονάση τὸ παράπτωμα: xxi, O vo-

5 M E] ᾿ “ἃ
μος υὐργὴν, ,χατεργαξ Ez

, , f
ἐδόχει διασολὴν ῳ φέρειν τῷ νου ὡς διορθούμενὸς

οὖν ταῦτα πάντα
, , Ἃ EJ 7
τὴν ἐχ τούτων TS τίθησι χαὶ ἀγτιθεσοῦ xai.
φησι" Τί οὖν; ὃ γόμος ἁμαρτία ; Μὴ iu uo
τῆς χατασχευὴς ἀπηγόρευσε, τὸν ἀχροατὴν οἰχειού-
M M ^ re , S x
ἑενος, χαὶ τὸν σχανδαλιζόμενον Hoan Λοιπὸν
γὰρ ἀχούσας; xat περὶ τῆς διαθέσεως αὐτοῦ πληρο-
φορηθεὶ ic, ζητεῖ μετ᾽ αὐτοῦ τὸ δοχοῦν εἶναι Seni
xa οὖχ ὑποπτεύει τὸν λέγοντα * διὸ xal τὴν ἀντίθεσι
E. ,

προλαύὼν * ἐχείνην τέθειχεν. Οὐδὲ γὰρ εἶπε, τί οὖν
εἴποιμι ἄν: ἀλλὰ, Τί 200i c βουλὴ '

Tot ; ἀλλὰ, Τί ἐροῦμεν ; ὡς βουλῆς καὶ γνώμης

, - ^ 73^ , -»
προχειμένης; καὶ ᾿᾿χχλησίας xow7 συγχεχροτημέ-
Y - τ -
νης, χαὶ οὐ παρ᾽ αὐτοῦ, ἀλλὰ παρὰ τῆς τῶν εἰρημέ-
, iT m— οῸἫὀὙ —

γων ἀχολουθίας χαὶ τῆς τῶν πραγμάτων ἀληθείας τῆς

2 ^ed , Va EX N ΄ 2
ἀντιθέσεως φανείσης. ὅτι μὲν γὰρ το XIeEpuu ἅπο-

, EE! -
χτείνει, οὐδεὶς ἀντερεῖ, φησὶ, καὶ ὅτι τὸ πνεῦμα ζωο-
!
- M m— Ne
ποιεῖ, xai τοῦτο δῆλον, χαὶ οὐδεὶς ἂν women d

E: , E ue qe € ΄, ἃ y M

ἱ τοίνυν ταῦτα ὡμολογημένα, τί ἂν εἴποιμεν περὶ
- , da c , ES c

τοῦ νόμου: ὅτι ἁμαρτία: Μὴ γένοιτο. Aücov oov τὴν

5 , Εδὲε -- , δας τὰς ἂν ΕῚ IN cr

onn. ἰδες πῶς μετ᾽ αὐτοῦ τὸν ἀντίδιχον ἵστησι,

7!

xai τὸ τοῦ διδάσχον τος ἀξίωμα λαδὼν, ἐπὶ τὴν λύσιν
ἔρχεται; Τίς οὖν ἣ

φησίν. Ἁμαρτίαν δὲ

λύσις: Ἁμαρτία μὲν οὐχ ἔστι,

, ^ » 5 NU NEN ,

οὐχ ἂν ἔγνων, εἰ μὴ διὰ νόμου.

σ , p e

Ὅρα σοοίας ἐπίτασιν. Onsp οὐχ ἔστιν ὃ νόμος, ἐξ

Ὁ , , z c m

ἀντιθέσεως τέθειχεν, ἵνα ἀναιρῶν τοῦτο, χαὶ ταύτη

: δον m - δ , K

χαριζόμενος τῷ ᾿Ιουδαίῳ, πείση τὸ ἔλαττον αὐτὸν
^v rg,

χαταδέξασθαι. Τί δέ ἐστι τὸ ἔλαττον; *

"P

τι Tv» &u.20-
, “,

τίαν οὐχ ἔγνων, εἰ

rp 7 M
Τήν. τε γὰρ ἐπι-
, , Y^ M
θυμίαν οὐχ ἤδειν, φησὶν, εἰ μὴ ὃ νόμος ἔλεγεν, Οὐκ

kJ 7 [4 EU m
ἐπιθυμήσεις. “Ορᾷς πῶς

NS NON ,
μὴ διὰ vOU.OU.
D

-

^ M /
XX UU o0 οὐχὶ μόνον
b -

ἐν: ΠΝ » ^ ἢ" c , 23^ *
XT (090v αὐτῶν οντὰ οξείχνυσι τῆς PAUSA A A^

WA 3 *c IA 3
xat Tio. χατασχευάστιχον 5 οὗ “Ὧν παρὰ τὴν αἰτίαν
2

τὴν αὐτοῦ, ἀλλὰ παρὰ τὴν τῶν d Ὑνωμόνων Ἰουδαίων
ἀποφαίνει τοῦτο συμθαῖνον. Καὶ γὰρ καὶ Μανιχαίων
ἐσπούδαχεν ἐμφράξαι τὰ στόματα τῶν κατηγορούντων
τοῦ νόμου. Εἰπὼν γὰρ, ὅτι Τὴν ἁμαρτίαν οὐχ ἔγνων,
^ [ A. et marg. Savil, ἀνεπαχθεοτέραν. ]
* [ À. ἐκείνων, et mox τί οὖν ἐροῦμεν 5

E tate occasionem optata dicendi arripiat, minusque
onerosam accusationem inducat. Quia enim dixit,
In novitate spiritus, non in vetustate litere,
subjungit: T. Quid ergo dicemus ? lex peccatum
est ? Absit. Etenim prius dixerat, Passiones pec-
catorum, quce pér legem erant, operabantur
in membris nostris ; et, Peccatum vobis non
dominabitur : non enim estis sub lege,
gratia ; et, Cujus non est lex, neque transgres-
sio est ; et, Lex autem subintrapit, ut abunda-
ret delictum ; et, Lex iram operatur. Quia igi-
tur hec omnia legem calumniari videbantur, qu:
si hanc suspicionem corrigens, objectionem pont

sl alt: Quid ergo ? lex peccatum est ? Absit. &n-

A tequam ad probationem veniat, 1d respicit, ut au-
ditorem sibi conciliet, et offensum curet. Nam
cum audisset, ac de affectu ipsius certior factus

sed sub

esset, cum illo querit quid dubii inesset, nec
suspectum habet dicentem : quapropter obje-
ctionem illam prius attulit. Neque enim dixit,
Quid ergo dixerim? sed, Quid dicemus? ac 51
in consilio et in ceetu Ecclesiz rem ageret, et quasi
objectio illa, non abs se, sed a dictorum serie, et
ἃ rerum veritate prodiret. Quod enim litera occi-
dat, et quod spiritus vivificet, et hoc nemo nega-
E bit, inquit; clarum est, nemoque contradixerit. 81
ergo hac in confesso sunt, quid dicemus de lege?
an quod sit peccatum? Absit. Solve igitur. diffi-
cultatem. Viden' ut secum adversarium statuat,
et assumta doctoris dignitate, ad solutionem ve-
niat ? Quz est illa solutio? Peccatum certe non
est, inquit. Peccatum autem non cognovissem,
nisi per legem. Vide sapientiam grandem. [ά
quod lex non est, ex objectione posuit, ut hoc sub-
lato, et hoc in Judzi gratiam, persuadeat illi,
quod minus est admittere. Quid vero est illud
minus? Quod Peccatum non cognovissem, nisi
per legem. Et concupiscentiam, inquit, non co-
C gnovissem, nisi lex dixisset, JVon concupisces.
Vides quomodo paulatim non modo legem accu-
sare peccatum dicat, sed etiam illud sensim intro-
ducere? non tamen culpa sua, sed ex ingrato Ju-
dzorum animoid evenire ΕΠ ΞΘ trai Eitenin Ma-
nichieorum etiam ora obturare conatus est, quile-
gem incusabant. Cum dixisset enim, Peccatuni
non cognovissem, nisi per legem; et concupi-
scentiam nescivissem, nisi lex diceret, JVon con-

à In Morel. γάρ deest.

2

604 S:
cupisces, adjecit : 8. Occasione autem. accepta

peccatum per mandatum operatum. est in me
omnem concupiscentiam.

JOANNIS CHRYSOST.

5. Viden' quomodo legem a criminationibus li-
beret? Occasione accepta, inquit, peccatun, non
lex, auxit concupiscentiam, et contra evenit, quam
lex optaret: id quod infirmitatis erat, non malitiz.
Cum enim aliquid concupiscimus et prohibemur,
magis attollitur cupiditaus flamma; verum non
perlegem ; illa namqueprohibuit, ut te abduceret;
sed. peccatum, id est, segnities tua et mala volun-
tas, bono in contrarium usa est. At non culpa hoc
medici, sed :groti, qui pharmaco male usus est.
Non enim ideo legem dedit, ut concupiscentiam
accenderet, sed ut exstingueret; contrarium autem
evenit; at non ipsius, sed. nostra culpa. Si quis
enim febricitanti et potum frigidum intempestive
cupienti, non potestatem bibendi faceret, et sic
perniciosam cupiditatem augeret, non ideo posset
jure reprehendi : medici quippe erat prohibere
gri vero abstinere. Quid enim, si peccatum occa-
sionemab ipsalegeacceperit? Plerique enim impro- ,,,
bia bonis preceptis iniquitatem suam augent: si- A
quidem et diabolus Judam ita perdidit, in amorem
pecunie conjiciens, furemque rerum pauperibus
destinatarum esse suadens : non enim concreditum
ipsi marsupium id effecit, sed animi nequitia. Et
Eva item Adamum ad Comenius de ligno im-
pulit,atque ex paradiso ejecit :at non in causa fuit
lignum, etsi ab ipso occasio fuerit. Quod si vehe-
mentius de lege loquatur, ne mireris: ad illud enim
quod urget Paulus consistit, non permittens ut vel
115, qui aliter suspicantur, hzc dicta occasionem
praebeant, multo autem studio curans rem presen-
tem corrigere. Ne igitur hzc dicta nuda exami-
nes, sed adde causam, ob quam ita loquitur, ac
Judaicam insaniam considera, perpetuamque illo-
rum contentionem, quam evertere studebat. Vi-
detur autem. multum contra legem spirare, non
ut illam calumnietur, sed ut illorum contentionem
solvat. $1 enim crimen est legis, quod propter il-
lam peccatum occasionem sumat, invenietur id
etiam in Novo Testamento. In illo quippe leges
sunt nnumerz de multis majoribusque rebus; et
idipsum hic accidere videas, non in concupiscentia
tantum, sed etiam 1n omni malitia. Nam Si non
venissem, inquit, et loquutus fuissem eis, pec-
catum non haberent. lgitur hinc peccatum et pee-

b [ A. et marg. Sav. ἐδόθη ὁ vépos:]

ARCHIEP,

CONSTANTINOP.

τ᾿ M NN ,ὔ M M 5 , z NM 3 t

εἰ μὴ διὰ νόμου, καὶ τὴν ἐπιθυμίαν oUx ἤδειν, εἴ μὴ
/! 2 » 2 , A 23À X

ὃ νόμος ἔλεγεν, Οὐχ ἐπιθυμήσεις, ἐπήγαγεν * A gopudv

M λ 6 b LES - ^ X b 32 )T /

$ λαθοῦσα ἣ ἁμαρτία διὰ τῆς ἐντολῆς, χατειργάσατο

ν. O2

5 ' ὦ ? ,
ἐν ἐμο! πᾶσαν ἐπιθυμίαν.

[i

^
Εἶδες πῶς αὐτὸν ἀπήλλαξεν ἐγχλημάτων; Ἄφορ-
,ὔ

μὴν γὰρ λαδοῦσα, φησὶν, ἣ ἁμαρτία, οὐχ 6 νόμος,

NOSE ONU e , ^ E E f t€ 30 r

ηὔξησε τὴν ἐπιθυμίαν, καὶ τοὐναντίον οὗπερ ἐδούλετο

, 7 c 2 , S 3 ,

δ νόμος, γέγονεν" ὅπερ ἀσθενείας ἦν, οὗ πονηρίας.

[7] / 5 b —; , y

Ὅταν γάρ τινος ἐπιθυμῶμεν, sica χωλυώμεθα, αἴρε-
ES c L n Ξ

ται μᾶλλον τῆς ἐπιθυμίας f, φλόξ. AX οὐ παρὰ τὸν

τ M M » vh
γόμον τοῦτο: αὐτὸς μὲν γὰρ ἐκώλυσεν ὥστε ἀπαγα-
- CL NAR τς , im ee Je M Y

γεῖν - ἣ δὲ ἁμαρτία, τουτέστιν, ἣ ῥαθυμία f; σὴ xol
, Y . - Y ι ,

ἣ γνώμη ἣ πονηρὰ, τῷ καλῷ πρὸς τὸ ἐναντίον ἐχρή-
3 » c€— —€— τ -

σατο. Ἀλλ᾽ οὐ τοῦ ἰατροῦ τοῦτο ἔγχλημα, ἀλλὰ τοῦ

3 ES E / -—

dU τῷ φαρμάχῳ χαχῶς Xeon Οὐ

^

E ' L
1*e διὰ τοῦ τοῦ £0(X&£ τὸν VOU.OV, ἵνα ἃ γάψη τὴν ἐπι-

, M
θυμίαν, ἀλλ᾽ ἵνα σόέση τοὐναντίον δὲ ἐξέδη - ἀλλ᾽
3 , ^ Ὁ Y
οὐχ ἐχείνου, ἀλλ᾽ ἡμῶν ἣ xam, τς Οὐδὲ γὰρ, εἴ

Ὸ , "n
τις τῷ πυρέττοντι, χαὶ Ψυχροποσίας ἀχαίρως ἐπιθυ-

αοῦντι, μὴ παρασχὼν ἐμφορηθῆναι, τῆς ὀλεθρί

μοῦντι, μὴ παρασχὼν ἐμφορηθῆναι, τῆς ὀλεθρίας
€N “- Of S -. V 2 , 5 - E

ταύτης ἡδονῆς αὐξήσειε τὴν ἐπιθυμίαν, ἐγκαλοῖτο ἂν
c M — N M ET

τοῦ γὰρ ἰατροῦ τὸ χωλῦσαι ἦν μόνον; τὸ

ἀποσχέσθαι. τοῦ ki E RSS Τί iy. εἶ $ i τία

- Y
πονη ρων ἐξ ἀγορῶν! ἐπιτ αγμάτων τὴν αὑτῶν (sey
AN]

y» M
αὔξουσιν * ἐπεὶ χαὶ ὃ ὃ διάξολ ος οὕτω τὸν "Ioó3av & ἀπώ-

λεσεν, εἰ φιλοχρημστίσι ἐμδαλὼν xai χλέπτειν τὰ
τῶν πενήτων ποιήσας᾽ ἀλλ᾽ οὐ τὸ πιστευθῆναι τὸ
pop αὐτὸν τοῦτο εἰργάσατο, ἀλλ᾽ ἣ τῆς γνώ-

M M -—
une πονηοία. Koi ἣ Εὔα δὲ τὸν AóOXu ἀπὸ τοῦ
Ἐξ’

.
xe -
ξύλου παρασχευάσασα φαγεῖν, ἐξέδαλεν ἐχ τοῦ παρα-

iN - * ,
δείσου: ἀλλ᾽ οὐδὲ ἐχεῖ τὸ OcvO

4

αὐτοῦ f,

8oov αἴτιον, εἰ xal δι᾽
σφοδρότερον χέχρηται
NT ,
wu, θα Rutas πρὸς γὰρ
N E] 1 M 3
τὸ χατεπεῖγον ὃ Παῦλος ἵσταται, οὐχ ἀφεὶς μὲν οὐδὲ

oU UT ve E E: eig
ἀφορμὴ γέγονεν. Ei δὲ
τῷ λόγῳ τῷ περὶ τοῦ νόμου,

τοῖς ἄλλως ὑποπτεύουσι τὰ λεγόμενα λαδὴν παρα-
TES ταν. 8 T / Y SACS

σχεῖν, πολλὴν δὲ σπουδὴν ποιούμενος τὸ παρὸν διορ-
cC Y , “7, ω

θῶσαι. M7, τοίνυν Agoda tec RES τὰ ἐντεῦθεν λεγό-

, ^^» ἃ τ
pil ἀλλὰ xo τὴν ὑπόθεσιν προστίθει, δι 4 ταῦτα
,

εἰπεῖν πρδάγεται; xo τὴν μανίαν λογίζου τὴν Ἴου-

δαϊκὴν, xoi τὴν εὔτονον αὐτῶν ——— ἣν ?xa-
D EÀ -

ταλῦσαι ἔσπευδε. Δοχεῖ δὲ πολὺς χατὰ τοῦ νόμου
- » ch E] - δ , » 2 cx ,

πνεῖν, οὐχ ἵνα ἐχεῖνον διαδάλῃ, ἄλλ᾽ ἵνα τούτων

3 , D , c ,

ἐχλύση τὸν τόνον. Ei γὰρ ἔγχλημα τοῦ νόμου, τὸ δι’
3 c M ς L » M - ec u

αὐτοῦ τὴν ἁμαρτίαν ἀφορμὴν λαύεῖν, εὑρεθήσεται
ὶ ἐν τῇ Καινῇ τοῦτο συμόαῖνον. Καὶ γὰρ xai ἐν τῇ

χαὶ ἐν τῇ ἢ τοῦτο συμόαῖνον. Καὶ γὰρ xat ἐν τῇ

πρα-

, M N 3k οί γος * ἣν 6 - E] - ,
TU XO * XX& τὸ αυτο ἴόοι τις αν &£XOQXLVOV Χάχει. Οὐχ

F m , , Dey ' A * ,
Καινῇ νόμοι μυρίοι, xat περὶ πολλῶν μειζόνων

A ΩΣ , , ^, ^ , ο-Ὁὔ
ἐπὶ τῆς ἐπιθυμίας μόνον, ἀλλ᾽ ἐπὶ πάσης ἁπλῶς xa-

a [ À. χαταλῦσχι on:

IN. EPIST.

χίας. Εἰ γὰρ μὴ ἦλθον, φησὶ, καὶ ἐλάλησα αὐτοῖς,
δὶ 3 ^i Aie
ἁμαρτίαν οὐχ ety ov. Οὐκοῦν ἐντεῦθεν ἣ ἁμαρτία τὴν
; : /
ὑπόθεσιν £Aa6s, xo ἣ μείζων χόλασις. Καὶ πάλιν
ει A E - , qM ^ ). , Ξ - , Ξ I ,
περὶ τῆς χάριτος Παῦλος διαλεγόμενος, φησί " Ioco
- "es οτὁω
δοχεῖτε χείρονος ἀξιωθήσεται τιμωρίας ὃ τὸν Υἱὸν τοῦ
Le οο ,
Θεοῦ καταπατήσας; Οὐχοῦν xal ἣ χείρων τιμωρία
τὴν ἀφορμὴν ἐντεῦθεν ἔχει ἀπὸ τῆς μείζονος εὐεργε-
σίας. Καὶ τοὺς “λληνας δέ
΄ 2 d PET: / Nom ,
γήτους εἰναι, ὅτι xa λόγῳ τιμηθέντες, καὶ τῆς χτι-
λ / / 3. 359 2 0 «v 7
σεως τὸ κάλλος καταμαθόντες, χαὶ ἀπ αὑτῆς δυνά-

φησι διὰ τοῦτο ἀναπολο-

CUN ΣΡ BN
μενοι πρὸς τὸν δημιουργὸν χειραγωγηθῆναι , τῇ σοφία
τ - Jy AERUM
τοῦ Θεοῦ οὐχ εἰς δέον ἐχρήσαντο. “Ὅρα πανταχοῦ
- ^" e— ,, ) Iw
τοῖς πονηροῖς τὰς ἀφορμὰς τοῦ μειζόνως χολάζεσθαι
ΡΣ - -- "7
ἀπὸ τῶν ἀγαθῶν γινομένας πραγμάτων. ᾿Αλλ᾽ οὐ δή-
που διὰ τοῦτο κατηγορήσομεν τῶν εὐεργεσιῶν τοῦ
τω zi Y , Y , / M
Θεοῦ, ἀλλὰ ταύτας μὲν θαυμασόμεθα μειζόνως xot
δ c - , E
μετὰ ταῦτα, τὴν δὲ γνώμην τῶν εἰς τἀναντία τοῖς
d - τὸ τ πὸ , 1
ἀγαθοῖς κεχρημένων διαδαλοῦμεν. "'oüxo τοίνυν xot
ον D ^ c— e ^^ AL
ἐπὶ τοῦ νόμου ποιῶμεν. ᾿Αλλὰ τοῦτο μὲν ῥάδιον xot
ΝΜ δὰ "M Y 3 m f ΕΝ c ^ rp
εὔχολον - τὸ δὲ ἄπορον ἐχεῖνό ἐστι" πῶς φησὶ, T7v
» 7 - “Ὁ 2 c / E 2 3
ἐπιθυμίαν oüx ἤδειν, εἰ μὴ 6 νόμος ἔλεγεν, Οὐχ ἐπι-
N E /
θυμήσεις : Ei γὰρ οὐχ ἤδει τὴν ἐπιθυμίαν πρὶν ἢ 2.67
, /,
τὸν νόμον ὃ ἄνθρωπος , πόθεν ὃ χαταχλυσμὸς γέγονεν:

vó

πόθεν τὰ Σόδομα ρὸν Τί οὖν xs Τὴν ἐπι-

τεταμένην. Διὰ τοῦτο οὐχ εἰπε , κατειργάσατο ἐν ἐμοὶ

ἐπιθυμίαν, ἀλλὰ, πᾶσαν ert τὸ σφοδρὸν év-
τὰ - »" /,
ταῦθα αἰνιττόμενος. Καὶ τί τοῦ νόμου τὸ χέρδος, cl
V , J* , 5^ 5*3 M N v
τὸ πάθος ηὔξησε, φησίν: Οὐδὲν, ἀλλὰ xol πολὺ τὸ
βλάδος- ἀλλ᾽ οὐ τοῦ νόμου τὸ ἔγχλημα, ἀλλὰ τῆς
, - ^x , € Y c / αὐξν
ipie: τῶν δεξαμένων. Ἢ γὰρ xoi vs αὐτὸ χα-
τειργάσατο, ἀλλὰ διὰ νόμου: ἀλλ᾽ οὐ τοῦτο τοῦ νό-

AD ROM.

605

na major occasionem. accepit. Et rursus de gratia
Paulus disserens, ait: Quanto putatis majori di-
gnus supplicio erit is, qui Filium Dei concul-
cavit ? Ergo gravius supplicium hinc occasionem
accipit, a majori nempe beneficio. Ac gentiles ideo
ait inexcusabiles esse, quod ratione przditi , et
creatur; pulehritudinem. edocti, cum ea possint
D ad Creatorem deduci, sapientia Dei, ut par erat,
non usi sint. Vide quomodo ubique a bonis rebus
improbi. majoris supplicii occasiones accipiant.
Verum non ideo beneficia Dei accusabimus ; sed
illa postea magis admirabimur, illorumque consi-
lia magis criminabimur, qui bonis in contrariam
partem usi fuerint. Hoc itaque et circa legem fa-
ciamus. Verum illud quidem facile est; sed hzc
dubitandi causa est : Quomodo ait. Paulus, Con-
cupiscentiam nesciyissem, nisi lex diceret, Von
concupisces ? Si enum concupiscentiam nescivisset
E homo, antequam legem acciperet, undenam dilu-
vium accidit? undenam Sodoma exusta fuit? Quid
ergo sibi vult? Concupiscentiam auctam et ma-
jorem. Ideo non ait, Effecit in me concupiscen-
tiam, sed, Omnem concupiscentiam, vehementiam
hic subindicans. Ecqua, inquit, legis uulitas, si
passionem auxit? Nulla, sed multum damnum:
verum non legis culpa est, sed segnitiei eorum,
qui legem acceperunt. Peccatum enim illud effe-
cit, sed per legem; verum lege non illud, sed con-
trarium curante. Longe itaque fortius fuit pecca-
tum : verum non illud legis culpa fuerit, sed illo-
5:0 rum ingrati animi, "uS lege enim peccatum

HOMIL. ΧΙ.

μου sor gi ἀλλὰ xa τὸ ἐναντίον. pls a ^ mortuum. erat :id est, non ita notum. Sciebant

οὖν γέγονεν f, ἁμαρτία, xal σφόδρα " ἀλλ᾽ οὐδὲ τοῦτο
ἔγκλημα τοῦ νόμου πάλιν, ἀλλὰ τὴς ἐκείνων ἄγνωμιο-
σύνης. Χωρὶς γὰρ νόμου ἣ ἁμαρτία νεχρά * τουτέστιν,
οὖχ οὕτω γνώριμος. Ἤδεσαν μὲν γὰρ χαὶ οἵ πρὸ τοῦ
νόμου, ὅτι ἡμάρτανον, ἀκριδέστερον δὲ ἔμαθον μετὰ
τὴν τοῦ νόμου δόσιν. Διὰ τοῦτο καὶ μείζονος ἡσᾶν χα-
τηγορίας ὑπεύθυνοι. Οὐδὲ γὰρ ἴσον ἦν φύσιν ἔχειν
κατήγορον, xol μετὰ τῆς φύσεως χαὶ τὸν νόμον φανε-
ρῶς Herpes ἅπαντα. ᾿Εγὼ δὲ ἔζων χωρὶς γόμου
ποτέ. Πότε, εἶπέ μοι; Πρὸ Μωσέως. des πὼς Osi-
ξαι τὸν νόμον σπουδάζει, xoi ἀφ’ ὧν ἐποίησε, xol
ἀφ᾽ ὧν οὐχ ἐποίησε βαρήσαντα τὴν ἀνθρωπίνην φύ-
Ὅτε γὰρ χωρὶς νόμου ἔζων, φησὶν, οὐχ οὕτω
vase "Βλθούσης ὃ δὲ τῆς EN 1 ἀραρτία
dvé ἔζησεν, ἐγὼ δὲ ἀπέθανον. Τοῦτο δοχεῖ μὲν εἶναι
κατηγορία τοῦ νόμου εἰ δέ τις τὸς ἐξετάσειε, xo
ἐγκώμιον αὐτοῦ φανεῖται ὄν. Οὐ δ μὴ οὖσαν ὕπε-
στήσατο, ἀλλὰ χρυπτομένην ἔδειξεν- ὅπερ xol ἔπα:-
Vóc ἐστι τοῦ νόμου, εἴ γε πρὸ τούτου μὲν ἀνεπαισθή-

τῶς ἥμάρτανον, τούτου δὲ ἐλθόντος, εἰ χαὶ μηδὲν
P τ L

enim ii, qui ante legem erant, se peccavisse; ac-
curatius. vero id noverunt post datam legem:
ideoque majori erant crimini obnoxii. Neque
enim perinde erat naturam accusatricem habe-
re, atque cum natura legem etiam omnia aperte
dictantem. 9. £go autem vivebam. sine lege
quondam. Quandonam, obsecro? Ante Moysem.
Vide quamnitatur ostendere, legem tamab iis quae
fecit, quam ab iis quz non fecit, humanam ag-
gravasse naturam, Cum enim sinelege vivebam,
P inquit, non sic condemnabar. Ubi autem venit
mandatum, peccatum. regixit. 10. Ego autem
mortuus sum. [00 videtur legis accusatio esse;
sed si quis accuratius examinaverit, laus ejus esse
videbitur. Non enim peccatum, quod non esset, pro-
duxit, sed occultum ostendit : quod legis laus est:
siquidem antea sine ullo sensu peccabant; ubi au-
tem illa venit, s non. aliud, hoc saltem. lucrati
sunt, quod accurate didicerint se peccavisse: quod
non parum fuerit, ut sese a peccato eximerent.Quod

Hebr. 10.
29.

JOANNIS CHRYSOST.

606 s.

si sese a malitia non exemerint, nihil hoc ad le-
gem, quz pro hac re omnia fecit; sed omnis accu - C
satio in illorum voluntatem cadit, qua prater
spem omnem corrupta fuit.

6. Non enim rationi consonum erat, quod ab
iis, quz utilia esse poterant, lzederentur. Ideo di-
cebat : Et inventum est mihi mandatum, quod
erat ad. vitam, esse ad mortem. Non dixit,
Factum est mors, neque, Peperit mortem; sed,
Inventum est, novam et inopiatam absurdita-
tem sic explicans, et totum in illorum caput re- p
jiGens. S1 enim scopum ejus, inquit, respicere
voluisses, ad vitam ducebat, et propterea datum
fuerat; quod-si mors inde evenit, ejus qui manda-
tum accepit culpa est, non vero mandati ad vitam
ducentis. Clarius autem hoc ipsum per sequentia
declaravit his. verbis : JYam peccatum, oc-
casione accepta per mandaium , seduxit me ;
et per illud occidit. Viden' ut. ubique peccstum
insectatur, legem ab omni. crimine liberans? Ideo
subjungit : 12. /taque lex sancta est, et man- g
datum sanctum, justum et bonum. Sed, si
placet, eorum, qui has expositiones adulterant,
sermonem in medium afferamus : sic enim cla-
riora erunt quae diximus. Quidam enim dicunt
ipsum non de lege Moysis hic agere; sed alii
dicunt de lege naturali, alii de pracepto quod
in paradiso datum est. Atqui ubique scopus Pau-

li est, ut hane. legem abroget, illarumque nul-
lam habet rationem, et jure merito. Hanc enim
Judai legem timentes, et exhorrescentes, contra
gratiam contendebant. Praeceptum autem in para-
diso datum, nusquam visus est legem appellasse, E
neque ille, neque alius quispiam. Ut autem ex A
ipsius dictis hoc. clarius evadat, verba percurra-
ramus, dicta paulo altius resumentes. Cum de
vitz instituto accuratius illis loquutus fuisset, hac
subjunxit : Zn ignoratis, fratres, quia lex do-
minatur in homine quanto tempore vivit ? Ita-
que vos mortui estis legi. Igitur 51 de naturali
lege id dicat, inveniemur naturalem legem non
habere : quod si hoc fuerit, brutis irrationabilio-
res sumus . Sed non ita se res habet, non ita certe.
De lege enim in paradiso data non contenden-
dum, ut ne inutile bellum assumamus, contra ca p
quie in confesso sunt nos accingentes. Quomodo
igitur ait: Peccatum. non cognovissem , nisi
per legem? Non omnimodam dicit ignorantiam,

3. Alii πολιτείας ἀχριθοῦς.

ARCHIEF.

CONSTANTINOP.

e 3 , - - ' " ^ j
ἕτερον ἐχαρπώσαντο, τοῦτ ὑπο αὐτὸ auis ἔμα-
ce ,
θον, ὅτι ἡμάρτανον - ὅπερ οὐχ ἂν εἴη μικρὸν εἰς χα-
,
κίας ἀπαλλαγήν. Ei δὲ μὴ ἀπηλλάγησαν τῆς καχίας,
,
τούτου ποιήσᾶντα
" , ,
c ἐχείνων γνώμης

^Y
τὸν πάντα ὑπὲρ

πᾶσαν διαφ decis σῆς.

ora ον ἦν τὸ γινόμενον, τὸ διὰ τῶν
E εἰδιὸ xat £e. ε, Koi εὑρέ ἔθη
"is , αὕτη εἰς Ddas don Οὐχ εἶπε,
ε θάνατον, ἀλλ᾽, Ebps0n,

e
o2
(^
-—
gR-
"T
bd
2g
«1
Q^
bw]

ON UM M JN Y c 3 ,ὕ er € »
τὸ xcivoy xa παράδοξον τῆς ἀτοπίας οὕτως ἕρμη-
͵ * ^ J ,
o xai τὸ πᾶ Ἔ ἢ τὴν ἐχείνων περε τον χεφα-
^ m
λήν. Ἂν γὰρ τὸν σχοπὸν αὐτῆς ἐθέλης ἰδεῖν, εἷς Lun
v LS Y
a φησὶ, xo διὰ τοῦτο nim * εἰ δὲ θάνατος ἐντεῦ-
-Ξ 5 —— , Y A LU
θεν ἐξέδη, τῶν λαδόντων τὴν ἐντολὴν τὸ ἔγχληυνα,
RJ πὸ 5 ^ , bw , ^ , ^
οὐ τῆς ἐπὶ τὴν ζωὴν ἀγούσης. Σαφέστερον δὲ αὐτὸ

eco
τῶν ἑξῆς
οῦσα ἐντολῆς; ἐξηπά-
Y 5 ὦ xd wA Ux —- 23
xai δι᾿ αὐτῆς ἀπέχτεινεν. Εἶδες πῶς παντα-
ἔχεται
ς ἔχεται,
Ἁ
Διὸ
9
εν

$ ἐντολὴ ἁγία xai διχαία xol

^ , τι ,
τὸν νόμον ἀπαλλάττων

εξ ,
κατηγορί ίας ἁπάσης; xot ἔεήγαγε λέ qne “Ὥστε
M
ὃ νόμος ἅγιος, χαὶ

m ii εἰ βούλεσθε, xat τῶν παραποιούντων

ταύτας εἷς μέσον τὸν s ἀγάγωμε £y"
οὕτω vie σαφέστερα E τὰ παρ᾽ ἡμῶν λεγόμενα.
Τινὲς γὰρ ἐνταῦθα o) περὶ τοῦ νόμου δΝίωυσέως αὐτόν
φασι d τὰ λεγόμενα, ἀλλ᾽ oi μὲν περὶ τοῦ use

χοῦ, οἱ δὲ περὶ τῆς ἐντολῆς τῆς ἐν τῶι παραδείσῳ δο-

d m M
θείσης. Καὶ μὴν πανταχοῦ σχοπὸς τῷ Παύλῳ τοῦτον

9 e * , b! ^l zj / 5^7 -« 4
Gy UG τὸν γομον, προς 9e εἐχεινοὺς ουθενος λογον

1

y B / ἌΟΡ à LT Y ε ^l N Ὁ ^
ἔχει - χαὶ μάλα εἰχότως - τοῦτο γὰρ oi ᾿[ουδαῖοι δε--

PHA Y , , , τὸ ἂν ὃ qa
δοιχότες καὶ φρίττοντες, ἐφιλ ογεύκουν τῇ; χάρννι: Μὴν
Y - ,
δὲ ἐντολὴν τὴν ἐν: τῷ παραὸ siet οὐδὲ νόμον φαίνεταί
» » 2 τᾷ hi

, p ^
ποτε χαλέσας, οὔτε αὐτὸς οὔτε ἄλλος οὐδείς. Ἵνα ὃ
,

5» τ

M SES
x«t ἀπ αὐτὸ
vacat, ἐπεξελ ἰθωσεν τοῖς δήυασι; ψυχρὸ ὃν ἄνα τέρω

2

ἣν τῶν pne τοῦτο σαφέστερον δῷ

^ Ἁ A ,
τὸν λόγον ἀναγαγόντες. Περὶ γὰρ ὃ πολιτείας ἀκριδῶς
- ^ 3E ΣΝ NA, -
αὐτοῖς διαλεχθεὶς, ἔπη 67 Ὲ λέγων * Ἢ ἀγνοεῖτε, ἀδελ-
c

z ,
45" ὃ νόμος κυριεύει τοῦ ἀνθρώ: που ἐφ᾽ οσον χρο-

φοὶ, ὃ
τω - , , e;

voy ζῇ; Ὥστε ὑμεῖς ἐθανατώθητε τῷ νόμῳ. Οὐχοῦν
] E E H NA ΄

εἰ περὶ τοῦ φυσιχοῦ ταῦτα εἴρηται, εὑρεθησομεθα νό-
, 5» X τὸν S δ᾿ e^

μον μὴ ἔχοντες φυσιχόν - εἰ δὲ τοῦτο ἀληθὲς, τῶν
53 7 JAN * ne E — M MT Ὡς
ἀλόγων ἐσμὲν ἀνοητότεροι. Ἂλλ᾽ οὐχ ἔστι ταῦτα, οὐχ

φιλονειχεῖν

'

E4 M en c S4 EX
ἐστι. Περὶ γὰρ τοῦ ἐν τῷ παραδείσῳ οὐδε
τον ἀναδεξωμ.

ires πόλε μον;

e 2

- ei A
ἀναγχαῖον, ἵνα μὴ περιττ
M " € , , E
πρὸς τὰ cbe ds ἀποδυόμινοι. Il: οὖν φησι,
M
(Tav ips τίαν οὐχ ἔγνων, εἰ μὴ διὰ νόμου; Οὐ τὴν
χαθόλου λέγων ἄγνοιαν, ἀλλὰ τὴν ἀκριθεστέραν pi
cw. Ei γὰ περὶ τοῦ φυσιχοῦ τοῦτο εἴρηται, πῶς ἂν
;

^E-A "A6 [Gy (s ἔζ, MV. ὶς νό-
“79 γὰρ; φησιν; ξεζῶὼν χῶρις

ge

IN EPIST.

μου πότέ. Οὔτε γὰρ ὃ ᾿Αδὰμ,, οὔτε ἄλλος ἄνθρωπος
οὐδεὶς οὐδέποτε φαίνεται χωρὶς νόμου ζήσας φυσικοῦ *
ὰ rie αὐτὸν ἔπλαττεν ὃ Θεὸς, χαὶ ἐκεῖνον &ve-

μὸν αὐτῷ, σύνοικον ἀσφαλὴ παρακαθιστὰς

δμοῦ τε Y
/ ^
τίθει τὸν vy

- ,
τὴ φυσει π cn. Χωρὶς à ὃξ τούτων οὐδαυιοῦ φαίνεται

-

M ^ Ἀ , £ m ὯΔ *. M
ἐντολὴν τὸν φυσικὸν νόμον χαλέσας " τοῦτον ὅὃε xat

n

Y - ' ,
ἐντολὴν, xol ope xo Sun χαλεῖ, xo νόμον

rud
πνευματιχόν. Ὃ δὲ φυσιχὸς oüx ἀπὸ Πνεύματος ἡμῖν C

2-

ἐδόθη - xoi γὰρ xoi ᾿βάρθαρῤοι: xai Ἕλληνες καὶ πάντες
ἄνθρωποι τοῦτον τὸν νόμον ἔχουσιν. Ὅθεν δῆλον, ὅτι

το »* 0 c M Y ,
περὶ του Μωσαϊχοῦ χαι ἄνω x«t χὰ
r

τῳ x«i πανταχοῦ
διαλέγεται. Διὸ καὶ ἅγιον αὐτὸν χαλεῖ λέγων - Ὥστε
6 μὲν νόμος buo xal ἢ ἐντολὴ ἁγία xo δικαία xo
sese Ei γὰρ χαὶ ἐπ εθαρτοὶ γεγόνασιν οἵ ᾿Ιουδαῖοι

2
μετὰ τὸν νόμον , xa ἄδικοι χαὶ πλεονέχται; QU χα-

- mM -ν M x cr -» -.T
ταργεῖ τοῦτο τοῦ νόμου τὴν ἀρετὴν, ὥσπερ τοῦ Θεοῦ
eer SE ES AST c E on E
τὴν πιστιν οὐχ ανᾶιρει ἣ απιστιαὰ αὐτῶν. ὥσστε ες

, m— M eo 01 B
ἅπαντων τούτων δῆλον, ὅτι περὶ τοῦ δΜίωσαϊκοῦ ταῦτα
΄, , PNG N ' 2
διαλέγεται νόμου. Τὸ οὖν ἀγαθὸν, φησὶν; ἐμοὶ γέγονε
, 2 , ^ c L c au
θάνατος; Μὴ γένοιτο᾽ ἀλλ᾽ ἣ ἁμαρτία, ἵνα φανῇ 7
[3 , , c ^ cd AN CEU -
ἁμαρτία. Τουτέστιν, ἵνα δειχθῇ ὅσον xaxov ἣ ἅμαρ-
, /, , Y 32 δ ONSE c is
xta , ἢ ῥάθυμος πρθαίρεσις χαὶ 7, ἐπὶ τὸ χεῖρον Ópum,
M X ᾿ A CES
xat sé δὲ d πρᾶξις xoi ἣ διεφθαρμένη γνώμη
ΕἸ ^ ^ M
ΠΕ γὰρ πάντων αἴτιον τῶν καχῶν. A: ι δὲ αὐτὴν,
X
περθολὴν, xat
fies ἀπο )) vé
διδάσχων οἵου καχοῦ τὸ τῶν porn ἀπήλλαξε γέ-
,
νος, ὃ xo διὰ τῶν ἐκερικῶν φαρμάχων X ἴρον ἐγίνετο,
,
xoi διὰ τῶν χωλυόντων ηὔξετο - διὸ xal ἐπάγει λέ-
γῶν * "Ioa γένηται χαθ᾽ ὑπερθολὴν ἁμαρτωλὸς 1
,
ἁμαρτία διὰ τῆς ἐντολὴ ἧς. Εἶδες πανταχοῦ πῶς EET
συμπλέχεται; Καὶ Ov ὧν αὐτῆς χατηγορεῖ, Cetxvuat
M '
ES μειζόνως τοῦ νόμου τὴν ἀρετήν. Οὐδὲ γὰρ pa-
' y ^ IT d δι ταὶ , ΤΙΝ Ἔσο ΄ὔ
χρὸν ἤνυσε δείξας ὅσον f, ἄμαρτι ία χαχὸν., XO πάντα
^ » B. x 3 5 2 0-4 pese pco
τὸν ἰὸν αὐτῆς ἐχκαλύψας, καὶ εἰς μέσον προθείς * τοῦτο
1 [7 / c
γὰρ ἐδήλωσεν εἰπὼν, ἵνα γένηται χαθ᾽ ὑπερδολὴν
tg

c AN c ^N
QU. x ott) 0G ἢ ἁμαρτία οικχ τῆς ἐντ τολῆς. Ἴουτ στιν.

e c ^ € 7 f ,
ἵνα φανῇ ἡλίκον xaxov, ἡλίχος oc Üpos ἣ ἁμαρτία"
Y

αἱ τὴν
ὃν » νόμον᾽ τὴν

E
tonc, ὃ

ΩΝ

ἣ - D "
τοῦτο δὲ διὰ τῆς ς ἐντολῆς ἐδείχθη. Ἔχ τούτων χα
Unc ego δείκνυσι τῆς i yes πρὸς

. Μὴ SR τοῦτο

: ους ber οἵ δεξάυ. ἴμενοι, ἀλλ᾽ eue yo σχόπει, ὅτι
οὐ μόνον εἰς ἐπίτασιν τὴν χαχίαν ἀγαγεῖν οὖχ Ἵν
ὃ νόμος, 223: χαὶ τὴν προῦπάρχουσαν ἐχχόψαι ἐσπού-
δαζεν. Ei δὲ οὐκ ἴσχυσε: στεφάνου μὲν ἐχεῖνον ἀπὲ

Ὁ , —€— "4i c Y
τῆς γνώμης ὃ προσχύνε!: δὲ μειζόνως του Χριστοῦ τὴν

»΄ a € , er ^ νὰ r
QUV X U.ty , οτι ποικίλον GUTO) XOXOV χαι ουσχαταγω-

v

, , -Ψὃ
νγιστον ἠφάνισέ τε χαὶ πρόῤῥι (joy ἐχτεμοῦσα ἀνέσπα-

€ , , 4 NI ,
σεν. Ἀμαρτίαν δὲ ὅταν ἀχούσης, μὴ CUVEUAV τινὰ

4

3 , , SV EY E D Y
ἐνυπόστατον νομίσης, ἀλλὰ τὴν πρᾶξιν τὴν πονηρὰν,

ἃ [ A. et marg. Savil. ἢ ποιχ.]

AD ROM.

HOMIL. ΧΗ. 607

sed accuratiorem cognitionem intelligit. Si enim
hoc de naturali lege dictum esset, quomodo se-
quentia rationi consentanea essent? Ego enim,
inquit, eipebam sine lege quondam. Neque
enim Adam neque quivis homo umquam videtur
sine naturali lege vixisse: ubi enim illum effor-
mavit Deus, illam ipsi legem indidit, contuber-
nalem illam faciens univers: naturz. Praeter hacc
autem nusquam deprehenditur legem naturalem
praceptum appellare; legem vero Moysis et man-
datum et justum et sanctum vocat, et legem spi-
ritualem. Naturalis vero non a Spiritu nobis data
est : nam et barbari. et Graci et. omnes homines
hanc legem habent. Unde palam est, illum ubique
locorum de lege Mosaica disserere. Ideoque illam
sanctam vocat, dicens : Jtaque lex quidem san-
cta est, mandatum sanctum, justum et Lo-
num. Licet enim. Judiel post legem. impuri, in-
justi, avari. fuerint, id tamen legis virtutem non
irritam fecit, ut Dei fidem non tollit eorum incre-
dulitas. Ex his. itaque omnibus planum est, hzc
de lege Mosaica disserere. 15. Quod ergo bonum
erat, inquit, mihi factum est mors: Absit :
sed peceatum, ut appareat peccatum. ld est,
ut Ostendatur quantum malum sit peccatum
ignava voluntas, et ad. pejora impetus, ipsaque
actio ac mens corrupta : hzec enim causa malo-
Auget autem illud, ostendens
Christi gratise magnitudinem, docensque a'quanto

malo humanum genus liberaverit, quod. malum
per medicorum vede pejus dens Aat, et per
eos qui illüd arcebant, augebatur. net sub-
jungit : Ut fiat supra modum peccans pec-
catum per mandatum. Niden' ubique quo-
modo huic se complicet? Et per que illud
accusat, rursum magis ostendit legis virtutem.

rum omnium est.

Neque enim parum prestitit, cum ostendit quan-
tum malum sit peccatum, illiusque virus omne
revelavit et in medium protulit : hoc enim decla-

552
ὅτι A ravit, dicens : Et fiat supra modum peccatum

per etd Id est, ut appareat quantum ma-
lum, quanta pernicies sit peccatum : hoc autem
per mandatum ostensum est. His excellentiam
quoque grati; ostendit supra legem, non vero
pugnam. Neque enim hoc respicias, quod ii, qui
legem acceperunt, deteriores facti sunt ; sed id. con-
sideres,
voluisse, sed eam quie prius erat exscindere stu-
duisse. Quod si non potuerit, illam. tamen coro-

legem non modo non angere malitiam

Voluptas

desinit
mortem ,
virtus
vitam,

in

in

S.

608

nato a voluntate; Christi vero virtutem magis
adora, quia tam. varium, tam expugnatu difficile
malum delevit, et radicitus evulsit. Cum autem
peccatum audis, ne putes esse vim quamdam esx-
sistentem, sed malam actionem, semper acceden-
tem et recedentem, quz non erat antequam fieret,
et postquam facta est, rursum deletur. Ideo nam-
que et lex data est: lex vero numquam ad nata-
ralhum interitum. datur, sed ad emendationem
mali secundum voluntatem actus.

T. Hoc externi quoque legislatores sciunt, nec-
non universa hominum natura. Ea enim tantum
coercent mala, quie ex segnitie facta sunt, non
vero ea, quz nature cohwrentia sunt, se exscin-
dere profitentur : neque enim id fieri potest. Nam
quze naturalia sunt, immota manent, ut s:epe vobis
in aliis colloquiis dixi. Quapropter his missis cer-
taminibus, moralem rursus sermonem excutia-
mus : imo vero hzc illorum certaminum maxima
pars est. Nam si nequitiam depellamus, virtutem

JOANNIS CHRYSOST.

inducamus ; et hinc clare ostendemus vitium non
esse natura malum, οἵ eos qui unde mala sint quae-
runt, non modo verbis, sed etiam. operibus pote-
rimus ad silentium cogere, quod cum ejusdem si-
mus nature , a malitia eorum exemti simus. Ne
vero illud consideremus, laboriosam csse virtu-
lem, sed potius posse illam a nobis exerceri; si
si vero studeamus, eam nobis omnino facilem fore.

51 autem mihi nequitiz voluptatem opponas, ejus
quoque finem dicito : in mortem enim illa desi-
nit, quemadmodum virtus in vitam manuducit.
Imo, si videtur, utramque etiam ante. finem exa-
minemus: videbimus enim nequitiam multum
doloris secum ferre, virtutem vero multam volu-
ptatem, Quid enim, quzso, miserabilius prava
conscientia? quid dulcius bona spe? Nihil enim,
nihil certe nos ita pungit, et premit ut exspecta-
tio mala : nihil ita nos eugit, ac pene volati-
les reddit, ut conscientia bona : id quod ex iis,
que apnd nos eveniunt, edisci potest. Nam ii,
qui in carcere clausi tenentur, et sententiam se
dammantem exspectant, etiamsi abundanti cibo

fruantur, miserius vivunt, quam 11, qui per vicos
supem cogunt, nullius sibi mali conscii : exspe-
ctatio namque malorum non sinit eos voluptatem,
quam prae manibus habent, advertere. Ecquid
de vinctis loquor? lis qui. liberi sunt et. divites,
malorum tamen conscii, meliore conditione sunt

b διδάξομεν A, corr. id quod conjecit Savil. Editi

αὶ Wy d
διῦύξωμεν.]

ARCHIEP.

C

CONSTANTINOP.

E D
ἐπιγινομενὴν τ ε χαὶ eee c ἀεὶ, χαὶ οὔτε n

τοῦ γενέσθαι οὖσαν, χαὶ μετὰ τὸ γενέσθαι πάλιν ἄφα-

νιζομένην. Διὰ γὰρ τοῦτο xoi νόμος ἐδόθη - νόμος δὲ

VN) "2273 , cT 1 - NN 3 2.1 9 a
οὐδέποτε ἐπ᾽ ἀναιρέσει τῶν φυσιχῶν δίδοται, ἀλλ᾽ ἐπὶ
Α - M , c ,*
διορθώσει τῆς χατὰ προαίρεσιν πονηρᾶς πράξεως.

M y* Y cá
το χαὶ οἱ ἔξωθεν ἴσασι νομοθέται, xoà πᾶσα

,

L
iud φύσις. Tx γὰρ ἐχ ῥαθυμίας γινο-

c

τῶν ἄνθ

ἣ

M
μένα XO ανὰα

τε

n - ,
τέλλουσι μόνον, οὐ τὰ τὴ φύσει GUY-
M
Mela

T0). xd

/ 2 3^
epp ἐπαγγέλλονται ἐχχόπτειν * οὐδὲ

^

1 -
δυνατόν. Τὰ γὰρ 7 ἀχίνητα μένει 40

,
e TQ 5 des xal εἴρηκα διαλέξεσι. Διό-
τες, τὸν ἠθιχὸν πάλιν

σις
,
εν
^Y

γυμνάσωμεν sns : μᾶλλον δὲ χαὶ τοῦτο τὸ μέρος

ἐχδάλλω-

^N , -
ἄγωμεν E xat διὰ τουτων σαφως

à J
τῶν dues ἐχείνων ἐστίν. Ἂν Ἐπ χαχιᾶν

Y
μεν, XXV HRS eet
b

2

^ /*

, M '
Ot6Q.SOU.EV ; ὅτι οὗ φύσει πονηρὸν ἣ χαχια. χαὶ τοὺς

τ Ἁ SY , , ^
ζητοῦντας πόθεν τὰ xax, οὐχ ἀπὸ λόγων μόνον, ἀλλὰ

€ b 2
ea. ῥαόίως ἐπιστο-

L

M 5 ^ ὍΝ , b ,
χαι ἀπὸ τῶν πραγματωῶν ouv Go

—— ^ Ὁ m - A
μίσαι, τῆς μὲν αὐτῆς χοινωνοῦντες αὐτοῖς φύσεως,

^

3 ὦ κα E 3*5 Y es
ἀπηλλαγμένοι δὲ τῆς πονηρίας αὐτῶν. M7; γὰρ τοῦτο

Y 2 d
δὴ ἴδωμεν, ὅτι ἐπίπονον ἣ ποσὰ ἀλλ᾽ ὅτι χατορθω»-
€ q 2A
θῆναι δυνατόν * ἐὰν δὲ σπουδάζωμεν, xa κοῦφον ἥμῖν

ἔσται xol εὔχολον. Εἰ δὲ τὴν ἥδονήν μοι Myeic τῆς

ἘΞ '

εις γὰρ
er / e (5 M 3 A c
αὐτὴ χαταάστρεφει;, χαθάπερ ἢ ἀρετὴ εἰς ζωὴν ἡμὰς

χε ἰραγωγεῖ. Μᾶλλον δὲ, εἰ δοκεῖ, xal πρὸ τοῦ τέλους

c ,
χαχίας, έγε χαὶ τὸ c αὑτῆς" θάνατον

iz
“ἑχάτερον αὐτῶν ἐξετάσωμεν * ὀψόμεθα γὰρ τὴν μὲν
, ^

χαχίαν πολλὴν ἔχουσαν τὴν ὀδύνην, cur δὲ ἀρετὴν
τὴν ἡδονήν. Τί γὰρ ἀλγεινότερον, εἶπέ μοι. συνειδό-
τὴν ἡδονήν. Τί γὰρ ἀλγεινότερον, πέ ;

7165
εἴωθεν xa

RN

^ ᾿οτὖὧο ^ Ξ)πί E " T
τος ποντρου 5 τι ὁἐ ἥδιον ελπίιοος χρηστ τ

$NY c
οὕτως, οὐδὲν χόπτειν ἡμᾶς
, NY y, J m
οχία πονηρά οὐδὲν οὕτως ἀνέχει, xol μιχροῦ

- ,ὔ αι ον €
πέτεσθαι ποιεῖ, ὡς συνειδὸς ἀγαθόν. Καὶ τοῦτο ἀπὸ

ex , EU » - 1
τῶν παρ᾽ ἡμῖν γινομένων ἔστι χαταμαθεῖν. "Tov γὰρ
διὰ τοῦ στενωποῦὺ γωρούντων ἐπαιτῶν , χαὶ μηῦεν
«

χοῦντες χαὶ χατ αδίχην ἀναμιένοντ τες. xv ν μυρίας τρο-

ge ἀπολαύσωσιν, dv, γεινότερον ζῶσιν * ἣ Tig προσ-
34
δοχία τῶν δεινῶν οὐχ ἀφίησι τῶν ἐν χερσὶν ἥδέων
͵ὔ

αἰσθάνεσθαι. Καὶ τί x τοὺς δεσμώτας; Τῶν γὰρ
γος: / Y , /

ἔξω διατριδόντων xa πλουτούντων πονηρά τε συνει-
ΝΠ e - Ll 4 5 ^i c N , e /,
ὅοτων ἑαυτοῖς, ἀμεινὸν εἶσι πολλῷ διαχείμενοι ot. χά-
ὑνοντες χειροτέχναι, καὶ δι᾽ ὅλης ἡμέρας πόνοις συ-

[ ἑκατέραν Δ. et marg. Savil.]
[ πετασθῆναι À.]

IN EPIST.

AD ROM.

HOMIL. XII. 609

ζῶντες. Καὶ τοὺς μονομάχους δὲ διὰ τοῦτο ταλανί- sss artifices, qui ex diurno labore vivunt. Gladiatores

, ^

ζομεν * καίτοι γε ἐν χαπηλείοις uid μεθύοντας,
τρυφῶντας, usc puiouel0ne χαὶ πάντων dyes
elvat dex d ὅτι πολλῷ μείζων τῆς ἡδονῆς ἐχείνης D
τῆς προσδοχωμένης EU συμφορά. Ei δὲ ἐχείνοις
ἡδὺς οὗτος ὃ βίος ε εἶνα

M d 25V M Hl
οὗ cuve Oc λέγω πρὸς ὑμᾶς, ὅτι οὐδὲν θαυμαστὸν μὴ

^ - » , τ ,
αι Coxst, ἀναμνήσθητε τοῦ λόγου,

- Ἔ , J M /, , , rM ^p^ V
Er» χαχίας due καὶ λύπην ἐν xaxta ζῶντα. Ἰδοὺ
γὰρ πρὸ Yu. οὕτως τι e dE reap τοῖς μετιοῦσιν
εἶναι δοχεῖ. Ἀλλ᾽ οὐ διὰ τοῦτο αὐτοὺς πον τς O[A5V ,
ἀλλὰ xa δι’ αὐτὸ μὲν οὖν τοῦτο ταλανίζομεν; ὅ ὅτι οὐδὲ
οἵ τῶν xaxGv εἶσιν, ἴσασι. Τί δὲ ἂν εἴποις use τῶν
μοιχῶν, ot διὰ μικρὰν ἡδονὴν xal δουλείαν ἀπρεπῆ

M τ E: 5 ὃ , AX M ous vr» M iie M βίο
xa χρημάτων δαπάνην καὶ φόῤον διηνεχῆ, καὶ βίον
( 4 m M D Fe € 7 D ^Y X) 3! ,
ἁπλῶς τὸν τοῦ Κάϊν ὑπομένουσι, μᾶλλον δὲ xat ἐχεί-

cm y Y , NON
VOU πολλῷ χαλεπώτερον, xal và παρόντα δεδοιχότες

M i] ^S , A L4 M 5 *
χαὶ τὰ μέλλοντα τρέμοντες, xat φίλους xa ἐχθροὺς
€ , M LS - hs Υ, M M ^Y Σ 5 7
ὑποπτεύοντες, χαὶ τοὺς εἰθότας xai τοὺς μηδὲν εἰδο-

M ,

«uc; Καὶ οὐδὲ ἡνίχα ἂν χαθεύδωσι, ταύτης ἀπαλλάτ--
τονται τῆς ἀγωνίας, τοῦ πονηροῦ συνειδότος ὀνείρατα
πολλῶν γέμοντα φόδων ἀναπλάττοντος αὐτοῖς, xoi
^M 3 7 agi te , m

ἐχδειματοῦντος οὕτως. ᾿Αλλ᾽ οὐχὶ ὃ ποσῶν pou
2^ ,
ἀλλ

, 5 7 , -
γει βίον. ᾿Αντίστησον τοίνυν τῇ μικρᾷ ἡδονῇ τὰ πολλὰ

N- y , ΩΣ
ἐν ἀνέσει: χαὶ ἐλευθερία πολλῇ “τὸν παρόντα διά-

- , , 3 c - , c
κύματα τῶν φόδων τούτων, χαὶ τῷ βραχεῖ πόνῳ τῆς
, M , cT e c
ἐγχρατείας τὴν γαλήνην τῆς διηνεχοῦς ζωῆς, χαὶ ὄψει
, / 5 , « ἊΝ , ,
ταύτην ἐχείνης οὖσαν ἡδίω. Ὃ δὲ ἁρπάζειν βουλόμε-

3

, M - E] , 3 / /
νος, εἴπε μοι, χαὶ τοῖς πο ἐπιτίθεσθαι χρη-

Vet πόνους, μὰ ac! ων;

S

μασιν, οὐχὶ μυρίους Groué
, E ^ LA 3
χολαχεύων δούλους, ἐλε ευθέρους, θυρωροὺς, λον
ἀπειλῶν, ἀναισχυντῶν, ἀγρυπνῶν, τρέμων, dyo-
ἐγ £e , E bz m" 5 3 e ,
vt&)y , ὁφορώμενος “ἅπαντα: Ἀλλ᾽ οὐχ ὃ χρημάτων
χατ EXUPPDV τοιοῦτος, ἀλλὰ xal οὗτος πάλιν πολλῆς
ἀπολαύει τῆς ἡδονῆς, ἐν ἀδείᾳ ζῶν χαὶ μετὰ ἀσφα-
, M M z^ λ y c
λείας ἁπάσης. Καὶ τὰ ἄλλα δὲ εἴ τις ἐπέλθοι τῆς χα-

, , ^N M , v
χίας μέρη, πολὺν τὸν 00puGov ὄψεται, πολλοὺς τοὺς

ΝΑ

Fr po M j^ - e A τῷ D
σχοπέλους. Καὶ τὸ δὴ μεῖζον, ὅτι ἐπὶ μὲν τῆς ἀρετῆς

«͵ cr
$080 * ὥστε

»

, VoM τ
πρῶτ * μὲ y τὰ & ξ TUTO, μετα δὲ ταῦτα τὰ

, ὦ
χαὶ ταύτη τὸν πόνον χουφίζεσθαι ' ἐπὶ δὲ τῆς χαχίας

/ Η͂
ἀντιστρόφως * μετὰ

τὴν ἥδονὴν αἵ ὀδύναι χαὶ αἵ χο-
λάσεις - ὥστε xa ἐντεῦθεν τὴν ἡδονὴν ἀφανίζεσθαι.
ὍὭ Ὥσπερ γὰρ 6 στεφάνους ἀναμένων, οὐδενὸς αἰσθάνε-
ται τῶν sos qop τικῶν * οὕτως ὃ μετὰ τὴν ἧδο-
γὴν χολάσεις προσδοχῶν, οὗ δύναται χαρποῦσθαι
χαθαρὰν εὐφροσύνην, τοῦ φόδου πάντα διαταράττον -
τος. Μᾶλλον δὲ, εἴ τις ἀχριδῶς ἐξετάσειε, χαὶ πρὸ
τῆς χολάσεως τῆς ἐπὶ τούτοις χειμένης πολλὴν χαὶ
ἐν αὐτῷ τῷ τολμᾶσθαι τὴν καχίαν ὀδύνην εὕροι τις
ἂν γινομένην.

τὸν ἅπαντα À. et marg. Savil.]

À quoque, quos in cauponis videmus ebrietati, vo-
luptati et ventri operam dantes, omnium miserri-
mos esse dicimus, quia longe major voluptate illa
est exspectatze mortis calamitas. Quod si illis haec
vita dulcis esse videatur, mementote dicti, quo
vos frequenter alloquor, nihil. mirum esse, si 15
qui in nequitia vivit, amaritudinem doloremque
nop fugiat. Ecce enim res ita detestanda amabilis
videtur iis, qui in illa versantur. Sed non ideo
illos beatos dicimus, verum hoc ipso miseros prz-
dicamus, quod quo malorum devenerint nesciant.
Quid vero dixeris de mechis, qui propter modi-
cam voluptatem ad indecoram servitutem, ad
pecuniarum sumtum, et perpetuum timorem se
dedunt, et vitam Caini subeunt, imo illa gravio-
rem, dum et presentia timent et futura formidant,
et amicos, inImicos, scios, inscios suspectos ha-
bent? Ac neque cum dormiunt, ab hoc angore li-
beri sunt : dum mala conscientia somnia Ipsis
confingit terroribus plena, quibus illi pavidi tor-
quentur. At non sic habet vir temperatus et ca-
stus, sed in tranquillitate οἱ libertate multa hane
transigit vitam. Confer igitur modice voluptati
multos illos terrorum fluctus, et brevi continentize
labori vite perpetue tranquillitatem, et videbis
hanc illa suaviorem esse. Qui vero rapere vult,
et alienas invadere pecunias, annon, quzso, in-
numeros sustinet labores, circumcursans, ser-
vis, liberis, ostiariis adulans, terrens, commi-
nans, impudenter agens, vigilans, tremens, anxius,
omnia suspecta habens? At non talis est, qui pe-
cunias contemnit : hic enim mulat. fruitur volu-
ptate, in tranquiJlitate et securitate vitam agens.
Quod si quis ezteras nequiti;e partes percurrcrit,
magnos tumultus, multos scopulos videbit. Quod-
que majus est, in virtute quidem prima laboriosa
sunt, quz vero sequuntur, suavia; ita ut hinc la-
bor minuatur : in nequitia vero secus : post volu-
ptatem dolores et supplicia accidunt, ita ut hinc
voluptas evanescat. Quemadmodum enim, qui co-
ronas exspectat, onerosa presentia ne quidem sen-
tit : sic is, qui post voluptatem supplicia exspectat,
non potest puram lzetitiam excerpere, metu omnia
turbante; imo si quis rem accurate examinet,
ante supplicium | exspectatum in ipso ausu suo
dolorem experitur.

E

b [ Iidém ἅπαντας. Sed prostat alterum.

610 S. JOANNIS CHRYSOST.

8. Et, si placet, hoc in iis qui aliena rapiunt
exploremus , vel etiam in iis, qui quomodocumque
divites sunt : missisque timoribus, periculis, tre-
more, angore, cura, et similibus, supponamus esse
quempiam sine ullo negotio divitem, et de faculta-
tum custodia securum, quod tamen esse nequit ;
attamen id supponatur: quam ille voluptatem

percipiet? Quod multis circumdetur. bonis? At

hoc non sinit eum lotari : quamdiu enim plura ES

Coneupi- COncupiscet, cruciatus augetur. Nam coneupiscen- A

scent ma-tia cum stat, nec ultra progreditur, tunc parit vo-

lum.

luptatem. Etenim cum sitimus, tunc nos recrcamus,
cum quantum libet bibimus ; donec autem sitimus,
etsi fontes omnes exhaurlamus, major nobis adest
cruciatus; etiamsi mille flumina. exhauriremus,
gravius tormentum esset. Et tu quoque si omnia
qua in mundo sunt acciperes ; si adhuc concupi-
ceres, quo plura perciperes , eo major esset crucia-
stus. Ne igitur putes te, si multis affiuas bonis,
aliquam inde voluptatem esse percepturum ; sed id Β
assequeris, si ditescere nolis : sin divitias concu-
piscas, nunquam finis tormentorum erit. Hic enim
amor expleri nequit ; sed quo magis viam carpes,
tanto magis a termino semotus eris. Annon hoc
cnigma est, annon dementia et extrema insania?
Absistamus ergoa prima illa malorum radice, imo
talem concupiscentiam ne attingamus quidem ; si
vero tangamus, a principio resiliamus : id quodad-
monet Proverbiorum auctor de meretrice sic lo-

Prov. 5. 8, quens : 4Zbscede, ne moram feceris, et ne acce-

das ad januam domus ejus. Hoc etiam tibi ego C
de pecuniz amore dico. S1 enim paulatim incidas
in pelagus insaniz illius, vix emergere poteris.
Nam ut in vorücibus, si millies contendas , non
facile superabis : sic, imo gravius, in profundum
concupiscenti: demersus , teipsum cum omnibus
tuis perdes. Propterea obsecro, a principio cavea-
mus, et pusilla fugiamus mala; magna quippe ex
his generantur. Nam is, quia ad singula peccata
hoc dicere edoctus est, Nihil hinc eveniet, paulatim
omnia perdet. Hoc nequitiam introduxit, hoc por-
tas latroni aperuit, hoc urbis menia dejecit, cum D
ad singula dicitur : Nihil hinc eveniet. Sic et in
corporibus magn: zgritudines augentur, quando
parvi contemnuntur. Ésaü, nisi primogenita ven-
didisset, non indignus benedictionibus habitus
fuisset : si se benedictionibus indignum non red-
didisset, non ad fraternam cxdem progredi concu-

pivisset. Cain nisi primas tenere voluisset, sed Dei

2 [ Articulum obtulit A.]

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

K A - Ml EN C Cd 2) c M 384 8 7 €
αἱ εἰ δοχεῖ, τοῦτο ἐπὶ τῶν τὰ Dum ἁρπὰ-
P ^ *
ζόντων ἐξζετ τάσωμεν, ἢ χαὶ τῶν ὁπωσοῦν χρήματ τα πε-
,
ριδαλλομένων" χαὶ πες ἀποστήσαντες χαὶ χινδύ--
M , iN
vouc xat τρόμον xot ἀγωνίαν xal φροντίδα xot πάντα
- , : ,ὔ -
ταῦτα, ὑποθώμεθα εἰναί τινα ἀπραγμόνως πλουτοῦν-
D Y τ ἐξ ἧς Mu, τὰ
ΕΣ χαὶ Een) τῆς φυλαχὴς τῶν ὄντων θαῤῥοῦντα,
ὅπερ ἀμή V πλὴν ἀλλ᾽ ὅμως χείσθω τῷ λόγῳ -
ποίαν οὖν οὗτος καρπώσε εται ἡδονήν: "Oct πολλὰ
IN
περιεδάλλετο;: ᾿Αλλ᾽ αὐτὸ εν οὖν τοῦτο οὐχ ἀφίησιν
EJ bi - ,
αὐτὸν εὐφραίνεσθαι " ἕως γὰρ ἂν τῶν ἑτέρων πλειό-
2 ἃ f m 5 - ,
νων ἐπιθυμῶ, ἐπιτείνεται τὰ τῆς βασάνου. Ἣ γὰρ
2 , ce ,
ἐπιθυμία ὅταν στῇ, τότε παρέχει τὴν fioováv: ἐπεὶ
M D
xoi 3 οἱ δυψῶντες τότε ἀναχτώμεθα ἑαυτοὺς,
cl f$» 4
ἕως δ᾽ ἂν

8 , , ^ [ms
ὅσον βουλόμεθα πίνωμεν" διψῶμεν, xav

M M , -
πάσας παν τλ προ μεν ν τὰς πηγὰς; μείζων ἡμῖν ἣ βά-

, ,
σανος ^ γίνεται, χἂν μυριοὺς ἐχπίωμεν ποταμοὺς, χα-

* bd m ry "πὰ ἐδ X , c
λεπώτερα τὰ τῆς χολάσεως. Kat σὺ τοίνυν ἂν τὰ τοῦ

ρα
xócuou λάδης

I^
XOA0Gty,

ἔτι δὲ rius υείζονα € εἰργάσω τὴν

, D
ὅσῳ UE πε γεύσω. M3, τοίνυν ἀπὸ τοῦ

»

ονὴν, ἀλλ᾽ ἀπὸ τοῦ μὴ θέλειν πλουτε

- E] TN

4
CN PES ZEN ,
πολλὰ περιδαλλεσῦχι νόμιζέ σοι προσγίνεσθαι. τινα
^ ,
160 iv* ἐὰν δὲ ἐπι-

θυμῆς πλο υτεῖν, οὐδέποτε παύση μαστιζόμενος. "ἔρως

à

πλείονα

τ ,
γάρ ἐστιν οὗτος ἀτέλεστος, χαὶ ὅσῳπερ ἂν

προέλθης ὃ ὁδὸν, τοσούτῳ υδλλον τοῦ τέλους ἃ doron "pe
"Ap οὖν οὐκ αἴνιγμα τοῦτο καὶ guiones xa ἐσχά-
«n μανία; ᾿Αποστῶμεν τοίνυν Ex πρώτης τῶν χαχῶν᾽
εὖ ) M E T ch ES , D , E]
μᾶλλον δὲ Unos ὅλως ἁψώμεθα τῆς τοιαύτης ἐπιθυ--
, AS ^ [4 ! , - NS 2. /, , "^

az xà ἁψώμεθα δὲ, Ex προοιμίων ἀποπηδήσωμεν"

Y -

ὅπερ ὃ παροιμιαστὴς παραινεῖ περὶ πόρνης γυναιχὸς
λέγων: Ἀποπήδησον, μὴ ἐγ) io ὶ μὴ ἔλθ᾽
λέγων : Ἀποπήδησον, μὴ ἐγχρονίσης, xat μὴ ἔλθης

M eo
περι τῆς

(

^ , E m— m ,
ἐπὶ θύρας οἴχων αὐτῆς. οτος σοι χαὶ ἐγὼ

P 1 RS PN Y

φιλο χρῆμα τίας λέγω. Ἂν γὰρ ἐ πέσῃς x τὰ μιχρὸν

εἰς τὸ πέλα Yos εἰσιὼν τῆς μανίας n. χείνης, δυσχόλως

ἐπανελθεῖν δυνήσῃ " καὶ χαθάπερ ἐν τοῖς ἴλιγξι xày
ς« NI

νυριάχις φιλονειχῇς, οὗ περιέστη ῥαδίως" οὕτω, χαὶ

c

πολλῷ χαλεπώτερον, εἰς τὸ βάθος τὴς ἐπιθυμίας ταύ-

τῆς ἐμπεσὼν, ἀπολεῖς σεαυτὸν μετὰ τῶν ὄντων ἀπάν-

των. Διὸ, παραχαλῶ, τὴν ἀρχὴν φυλαττώμεθα,, xot
M M , , M M ,

τὰ μικρὰ φύγωμεν xaxà* τὰ γὰρ μεγάλα ἀπὸ τούτων
, € M ?, cd c

τίχτεται. Ὃ γὰρ xa0* ἕχαστον ἁμάρτημα | μαθὼν λέ-

γειν,

' οῦτο γοῦν τὴν χαχίαν εἰσήγαγε, τοῦτο τὰς θύρ
τ vM XXX. εἰσ YO YE , τοῦτο τὰς υρᾶς

5 M b h
Qucozv παρὰ τουτο. χατὰα μικρὸν πᾶντα ἀπολεῖ.

hom agn ig ΠΌΡΤΕΣ τς. ν
ἀνέῳξε τῷ ληστῆ, τοῦτο τῆς πόλεως τὰ
όαλε, τὸ χαθ᾽

^

eru M 5
Οὕτω χαὶ ἐπὶ τ

τείχη χατέ-
σ᾽ , Εν N e

ἕχαστον Ἄγε. οὐδὲν παρα τοῦτο.
ὧν σωμάτων τὰ μέγιστα αὔξεται νο-

,
σήμαξα. ὅταν τὰ μιχρὰ χατ Ep 'O Ἡσαῦ εἰ
μὴ προέδωχε τὰ πρωτοτόχια, οὖχ ἂν ἀνάξιος ἐγένετο
5 A

τῶν εὐλογιῶν * εἰ zd τῶν εὐλογιῶν ἀνάξιον ἑαυτὸν xa-
τέστησεν, οὐχ ἂν εἰς ἀδελφοχτονίαν προελθεῖν ἐπεθύ-

b [ὅπερ γὰρ À.]

IN EPiST. AD ROM. HOMIL. Xil. 611

. Ὁ Κάϊν εἰ μὴ τῶν gota dini » ἀλλὰ arbitrio rem permisisset, secundas non habuisset :
) παρε χώρησε τούτων, οὖκ ἂν ἔσχε τὰ δευτε- 51] cum secundas haberet, monitioni paruisset,
ἃ δευτερεῖα ἔχων πάλιν, εἰ τῆς παραινέσεως — cadem non parturiisset: rursus cade patrata, si
ἤχουσεν, οὐχ ἂν ὥδινε τὸν φόνον " πάλιν τὸν φόνον $p- — ad poenitentiam venisset, Deo ipsum vocante, et
Το βενῦς , εἰ πρὸς μετάνοιαν ἦλθε, τοῦ Θεοῦ χα- F. non impudenter respondisset, non gravia subinde
λοῦντος αὐτὸν, χαὶ μὴ ἀναισχύντως ἀπεκρίνετο; οὔχ passus esset. Si vero ii, qui ante legem erant, ex
ἂν τὰ μετὰ ταῦτα ὑπέμεινε δεινά. Εἰ δὲ oi ms τοῦ — segnitiesua paulatim in ipsum malitiz profundum
νόμου ἀπὸ τῆς ῥᾳθυμίας ταύτης χατὰ μιχρὸν εἰς αὐτὸν — venerunt, cogita quid patiemur nos, qui ad ma-
τὸν πυθμένα τῆς χακίας ἦλθον, ἐννόησον τί πεισόμεθα — jora vocati sumus stadia, nisi cum diligentia nobis
ἡμεῖς οἱ πρὸς μείζονα καλούμενοι σχάμματα, ἂν μὴ attendamus, et scintillas malorum antequam rogus

cO
à

1 à LO

cà ἀχριδείας ἑαυτοῖς προσέχωμεν, καὶ τοὺς σπιν- — accendatur przreptas exsunguamus. Verbi gratia, Viiia quo-
μετὰ ἀχριῦείας US eo γᾷ Ὁ 8 4

e verme T S iri E ΕΟ ἯΙ 1 Η modo cor-
θῆρας τῶν χαχῶν, πρὶν 7j τὴν πυρὰν ἀναφθῆναι; προ- — pejeras frequenter? Ne hoc solummodo cures, fed δ αὐδὰν:
λαθόντες σδεννύωμεν. Οἷόν τι λέγω" ἐπιορχεῖς Guv- — , etiam juramentum tolle, neque ultra labore opus

: E. - 3 ,

£/0c; ΜῈ πρὸς τοῦτο στῆς μόνον, ἀλλὰ xoi τὸ OuyU- — habebis: longe namque difficilius est jurantem non

eyOc ; MT, πρὸς nc! , b

vat ἄνελε, xai οὐ δεήσῃ πόνου λοιπόν πολὺ γὰρ ^ pejcrare, quam non omnino jurare. Conviciator es,
ὁθσπολώτερον, ὀμνύντα νὴ ἐπιορκεῖν, ἢ υνηδὲ ὀμνύναι contumeliosus, d giat ? Legem übi scribe, ne
ὅλως. 'Y6 ὀριστὴς εἰ καὶ λοίδορος καὶ ipae io: Uo ράψον 5,; unquam irascaris vcl clames, οἱ una cum sddide

σεαυτῷ νόμον μὴ Hpjtcemeng μηδὲ κράζειν ὅλως, χαὶ A^ fructum sustulisti. Lascivus es et luxuriei dedi-
συναναιρεῖται τῇ pin x xai ὃ χαρπος: Let εἰ xal tus? Pone tibi legem ne unquam mulierem respi-
ἀδώτὸς: Τίθει σεαυτῷ πάλιν ὅρον, ὥστε wj δρᾶν εἰς — cias, nedum in iiedthads ascendas ; neque in foro
γυναῖχα, μήτι δὲ εἰς τὸ θέατρον ἀναδαίνειν, μηδὲ ἐν alienas formas curiose BRUN enim facili-
ἀγορᾷ τὰ ἀλλότρια 7 τς ΝΗ τὸν τ το! χάλλη. Πολὺ 1 γὰρ us est, ne respicere quidem formosam mulierem ,
mcn τὴν ἀρχὴν μηδὲ ἰδεῖν εὔμορφον γυναῖ- quam illa conspecta, et percepta cupidine, tumul-
χα, ἢ θεασάμενον, χαὶ δεξάμενον τὴν ἐπιθυμίαν, ἐκ-ὀ — tum inde ortum sedare. Leviora quippe sunt in ipso
θάλλειν τὸν ἐκ ταύτης θύρυδον. ΚΚουφότεροι γὰρ ἐν primordio certamina ; imo potius neque ineunda
προοιμ, ous oi ἀγῶνες. μᾶλλον δὲ οὐδὲ ἀγῶνος ἣμῖν ^— certamina erunt, si hosti fores non aperuerimus ,
δεῖ, ἂν μὴ τὰς θύρας ἀνοίξωμεν τῷ πολεμίῳ, iod neque mali semina susceperimus. Quamobrem
τὰ σπέρματα τῆς xaxixc δεξώμεθα. Διὰ τοῦτο καὶ Ó — Christus illum poma plectit, qui lascivis oculis
Χριστὸς τὸν ἀχολάστως δρῶντα εἷς ise ἐχόλασεν, — mulierem respexcrit ; ut nos a majori labore eripe-
ἵνα πλείονος ἡμᾶς ἀπαλλάξῃ πόνου, πρὶν ἢ γενέσθαι ret, jubens adversarium. domo ejicere antequam
τὸν ἀνταγωνιστὴν ἰσχυρὸν κελεύων ἐκόάλλειν τῆς ol- ^ fortior evadat, quando nempe facile ejici potest.
χίας, ὅτε xai εὐκόλως ἐχδάλλεσθαι δύναται. Ποία γὰρ Quize necessitas enim negotia superflua inire et cum
ἀνάγκη πράγματα ἔχειν περιττὰ, xol συμπλέχεσθαι adversario confligere, cum sine conflictu possis
τοῖς ἀνταγωνισταῖς, παρὸν χωρὶς συμπλοκῆς vri *, — tropeumerigere , et ante puenam bravium rapere?
τὸ τρόπαιον, καὶ πρὸ τῆς πάλης ἁρπάσαι τὸ βραδεῖον. ^ Non enim tantus labor est formosas mulieres non
Οὐ γὰρ τοσοῦτος πόνος μὴ δρᾶν TIG patte, respicere, quam post aspectum se continere; imo
ὅσος ἐξα aie x Sut Bose δὲ : οὐδὲ πόνος τὸ C vero ne labor de ille Pool d post

Σ 9. Cum ergo sainor labor sit ; imo ne omnino

- οὖν xxt *6 πόνος ἐλάττων ἡ, μιϑλλον δὲ μηὸ
ὅλως ἢ μόχθος τις μηδὲ πόνος, χαὶ τ γώ ὡς μεῖζον labor ullus , et lucrum majus, cur studemus in
τί σπουδάζομεν εἰς τὸ πέλαγος ἐμπεσεῖν τῶν μυρίων pelagus innumerabilium malorum incidere? Neque
i

χακῶν ; Οὐδὲ γὰρ εὐχολώτερον μόνον ὃ μὴ δρῶν γυ-. enim tautum facilius vir, qui non respicit muli-
ναῖχα, ἀλλὰ χαὶ χαθαρώτερον περιέσται τὴς τοιαύτης — erem, sed etiam purior. ab hujusmodi concupi-
ἐπιθυμίας, ὥσπερ οὖν ὃ δρῶν xal μετὰ πόνου πλείο- scentia evadet : cum contra is, qui respicit,
Voc, xxt μετὰ χηλῖδός τινος ἀπαλλάττεται, ἐὰν "ἄρα εἷ cum majori labore et cum macula evadat,
ποτὲ ἀπαλλαγῇ. Ὃ μὲν γὰρ μὴ ἰδὼν τὴν εὔμορφον 51 quidem evadat, Nam qui formosam faciem:
t χαθαρός - D non videt, a tali concupiscentia liber et purus

ὄψιν, xol τῆς ἐπιθυμίας τὴν ἐντεῦθέν ἐστι
est: qui autem videre concupivit, cum primo hang

ài ἐπὶ ὃ τεῖθα Νν πον X
ὃ δὲ ἐπιθυμήσας ἰδεῖν, π πρό τερον χαταδαλων τὸν λόγι--
«ολάστοις À. οὗ marg.Savil. Mox Δι μηδ νον ὃ μὴ ὃ ρῶν. Editi τὸ μὴ pis ]
O μὴ ὅλως εἴη. Ex ἐπε infra ded. maus μό- » [ρα et infra zz: ante zz; ἐπιθυμ. addidimvs ex A ]

Matth, 5.
39.

Penes nos
est, ut ne
mala patia-
mur,

JOANNIS CHRYSOST.

612

cogitationem admiserit, seseque millies maculave-
rit, tunc illius concupiscenti maculam ejicit, si
tamen ejiciat. Ideo Christus, ut ne id patiamur ,
non cedem modo prohibet, sed et iram quoque ;
non fornicationem tantum , sed et lascivum aspe-
ctum ; non perjurium, sed et quodvis juramentum.
Neque in hoc virtutis modo consistit, scd postquam
eam legem posuit, ad majorem progreditur. Post-
quam enim a ezdibus avertit, iramque prohibuit,
jubet paratum esse ad mala sustinenda , neque
modo ad tanta subeunda, quanta vult insidiator,
sed etiam ad procedendum ulterius, ita ut per phi-
losophiz tuc excellentiam ejus insaniz magnitudi- .
nem superes. Neque enim dixit : S1 quis te per-
cusserit in maxiliam dexteram, fer generose et
quiesce ; sed addidit, ut alteram ei prebeas: 'erte
enim, inquit, lli et alteram. Hzc splendida est
victoria, plus illi prebere, quam ipse velit, et
pravze voluntatis illius terminos patientiz largita--
te superare. Sic illius insaniam sedabis, et prioris
facti mercedem ex posteriore facies, illiusque iram
mitigabis. Viden' penes nos semper esse, ut ne ma-

la patiamur, non penes illos qui mala imferunt? Imo 5:5
non ut mala non patiamur tantum, sed etiam ut 4
beneficio afficiamur, potestatem babemus, id quod
est maxime admirandum, quod non modo non lz-
damur, si vigilemus; sed etiam beneficio af-
fidamur ab iis, qui nos ledunt, et ab aliis.
Hem perpende ; te injuria quispiam affecit? In
potestate tua. est. banc injuriam in laudem tuam
vertere. Nam si injuriam injuria repellas, tur-
pitudinem auxisti; sin. benedixeris ei, qui te
injuria affecit, videbis omnes, qui praesentes sunt,
te coronantes et celebrantes. Viden' quomodo ἃ
quibus injaria afficimur, ab 115 beneficia accipia-
mus, si velimus? Hoc ipsum in pecuniis, hoc in
plagis, hoc in czteris omnibus deprehendere est.
Nam si contraria ipsis rependamus ; et ex malis
qu:e perpessi sumus, et ex beneficiis quae prasti-
timus, duplicem nobis coronam contexemus. Cum
ergo accedens quispiam dixerit: Ille talis te in-
juria affecit, et male de te apud omnes loqui non
cessat ; apud hzc loquentem lauda eum, qui inju-
riam intulit : sic enim, si illum ulcisci velis, potes
ab eo poenas repetere, Nam qui audiunt, etiamsi
sensu careant, te laudabunt, illum vero ut fera
quavis immaniorem odio habebunt : quoniam
illenihil lesus, mala intulit; tu vero etiamsi male
affectus, contraria rependisti. Sic dicta illa omnia

5

a Morel. zzi τοῦ μὴ παθέειν αὐτοί, minus recte,

ÁRCHIEP.

CONSTANTINOP.

M , M
σμὸν, xa μολύνας αὐτὸν μυριάκις, τότε ἐχόάλλει τὴν
M bd -] 7 -
ἀπὸ τῆς ἐπιθυμίας κηλῖδα, ἐὰν ἄρα ἐχδάλη. Διὰ δὴ
ES ' 7 EY e ἐν
τοῦτο χαὶ ὃ Χριστὸς, ἵνα μὴ ταῦτα πάσχωμεν, οὐ
τ ^ ide ; A ΡΟΣ RA EI ^ ar 23
φόνον χωλύει μόνον, ἀλλὰ xat ὀργήν * οὐ μοιχείαν, ἀλ-
M Y Li
λὰ xai ὄψιν dxóÀuccov* οὖχ ἐπιορκίαν, ἀλλὰ xol τὸ
, " τς -
ὀμνύναι χαθόλου. Καὶ οὐδὲ ἐνταῦθα ἵσταται τοῦ μέ-
m 2 -Ὁ 2 2x ΝΑ c - ,
Spes τὴς ἀρετῆς, ἀλλ᾽ ἐπειδὴ ταῦτα paene
xat ἐπὶ τὸ μεῖζον πρόεισιν. Amos ἦσας γὰρ τῶν φό-
νῶν; χαὶ χελεύσας ἀαθκρὸν εἶναι ι ὀργῆς, χελεύει χαὶ
πρὸς τὸ πάσχειν καχῶς ἕτοιμον εἶναι, καὶ μὴ τοσοῦ-
τον πιρεσχεβάσθει παθεῖν, ὅσον ὃ ἐπιδουλεύων βούλε-
/ c. c^
ται, ἀλλ᾽ Sepa θαίνειν περαιτέρω, xal νικᾷν αὐτοῦ
M
ἣν φιλοσοφίας

τῆς μανίας τὴν ὑπερῦολ τῆς οἰχείας

M

τῇ

, DICEN DA, EUM , CLAMANS
29x. 9 UREV, E£XV τις σε ραπιση εις ΤΉΝ

1 2: 7 UPC E 333 *
ιὰν σιαγόνα, γενναίως χαὶ e des ἀλλὰ

€
ET.
c

m αὐτῷ ΟΡ σχεῖν
ἣν DUUM Τοῦτο γὰρ

, ,
προσέθηχε τούτῳ χα
v 2l M DT) ff) ) ;
Στρέψον γὰρ αὐτῷ, φησὶ; xa τ

Y , ' - 2 ὦ o Ir ,
ἣ λαμπρὰ νίκη; τὸ πλεῖον αὐτῷ παρασχεῖν ὧν βούλε--
105, τῆς
ῬΝΝ

, bh 5 , , zl
τῇ δαψιλεία τῆς οἰχείας ὑπερόῆναι μαχροθυμίας. Οὕτω

X N cr c , z Leod
x«t τοὺς 090uG boa ἐπιθυμίας αὐτου

- Y Y , , τ
γοῦν χαὶ τὴν ἐχείνου χαταλύσεις μανίαν, xal τοῦ προ-

, , bi ^ ,
τέρου λήψη μισθὸν ἐκ τοῦ δευτέρου, xai τὴν ἐπ᾽ ἐχεί-

νῷ χαταλύσεις ὀργήν. ὋΟρβς, 9 ανταγοὺ τοὺ UT

ᾧ καταλύσεις ὀργήν. Optic $ ὅτι ει τος τοῦ ui
-Ὁ , -

χαχῶς πάσχειν ἡμεῖς ἐσμεν χύριοι; οὖ, οἱ ποιοῦντες
c D ^Y

ἡμᾶς; ἄλλον δὲ οὐ τοῦ μὴ πάσχειν χαχῶς μόνον,

2433 V a M M Il E CES M lm ,ὔ »

ἀλλὰ * χαὶ τοῦ παθεῖν εὖ αὐτοὶ τὴν ἐξουσίαν ἔχομεν

^

Ó

χούμεθα, ἐὰν νήφωμεν, ἀλλὰ χαὶ εὐεργετούμεθα καὶ

δὴ Sens ἐστι θαυμαστὲ τον, ὅτι οὗ μόνον οὐχ ἀδι-

τ τ ,
δι’ αὐτῶν ὧν ἀδιχούμεθα παρ᾽ ἕτ δέ:

ΕΣ Ns Y , τω ;
ὕδρισεν ὃ δεῖνα; Σὺ χύριος εἰ ποιῆσαι τὴν U6ow

ταύτην ἔπαρε σόν. Ἂν μὲν γὰρ ἀνθυδρίσης, ἐπέ--

τεινες τὴν αἰσχύνην. ἐὰν δὲ εὐλογήσης τὸν ὑδρικότα,
πάντας ὄψει τοὺς 1 παρόντ τας στεφανοῦντάς σε χαὶ ἄνα-

χηρύττοντας. Εἶδες πῶς δι᾿ ὧν ἀδικούμεθα εὐεργε-

τούμεθα, ἂν θέλωμεν ; Τοῦτο xat ἐπὶ

M
| τῶν ἄλλων ἁπάντων

t Jpn τοὺ-
το xo ἐπὶ πληγῶν, τοῦτο χαὶ ἐπ
“Ὁ. P ^ M - τὶ , - A
ἰδεῖν συμοαῖνον. Av 1 γὰρ τοῖς ἐναντίοις αὐτοὺς
μεθα, καὶ ὑπὲρ ὧν χαχῶς ἐπάθομεν, χαὶ ὑπὲρ
γετοῦμεν, διπλοῦν ἑαυτοῖς ὑφαίνομεν στέφα-
,
ταν τοίνυν ἐλθών
tre
3 J ' Nu T zs ΄ [τ N
ἐπαίνεσον πρὸς τοὺς λέγοντας τὸν 06orxota* οὕτω γὰρ,

» ed -
voy. ? τις εἴπη; ὅτι ὃ δεῖνά σε

dao M aer M Ω͂ , ^ c
νορισε , «XX! χᾶχως σε ος ἀπαντας λέγων οιατελη "

ET , -- ^ , τς
xày ἀυύνασθαι βουληθῆς, δυνήση δίκην λαδεῖν. Οἱ
E , E I" , 3 Y
γὰρ ἀχούοντες x&v σφόδρα ἀνόητοι ὠσι; σὲ μὲν ἐπαι-

, M
νέσονται, διρσουσι δὲ ἐχεῖνον ὡς θηρίου παντὸς ἐν
, M

λεπώτερον; ὅτι 6 μὲν οὐδὲν ἠδικημένος ἐλύπησε, σὺ
M

xol χαχῶς παθὼν, τοῖς ἐνανίοις ἡμείψω. Καὶ τὰ

o2
um qm-

/ cr LA ^ / e y
eto, υένα δὲ πᾶντα οὐτὼ οειζαι ουνη G1, ἕωλα ὄντα.
/

μένοις

^

'O uà χνόμενος τοῦ συνειδένα! τοῖς cio:
Uy γὰρ δαχνόμενος τοῦ συνειδένα! τοῖς εἰρη

IN EPIST.
ἀπόδειξιν παρέχεται τὸ ἀλγεῖν 6 δὲ καταγελάσας,

, ,

EY - m ^ 7
αὐτῷ τούτῳ παρὰ τοῖς παροῦσι πάσης ἑαυτὸν ἀπήλ--

ων
λαξεν ὑποψίας. Σχύπει τοίνυν πόσα ἐχ τούτου συλλέ-
, d “ , ^ ,
γεῖς χαλά " πρότερον ἀπαλλάττεις σεαυτὸν θορύόδου
μᾶλλον τοῦτο χείσθω πρῶτον,
τω ,
X&y ἁμαρτήματα ἔχης, xa ταῦτα ἀποδύσηῃ , καθάπερ

P. Ber Be τὸ γῶν
χαὶ vaocy mfg εἰτα O&,

, m , /, ,
ὃ τελώνης τὴν τοῦ Φαρισαίου χατηγορίαν πράως
,
ἐνεγχών. Πρὸς τούτοις, φιλόσοφον κατασχευάζεις σου
m 2 A , M
τὴν Ψυχὴν τῇ τοιαύτη μελέτη, xoi μυρίων παρὰ
M AT - ?
πάντων ἀπολαύσεις ἐπαίνων, χαὶ τὴν ἐπὶ τοῖς eign-
/ € H 2 NA c 22 WW V va em
μένοις ὑποψίαν ἀποδύση πᾶσαν. Ei δὲ xat ἐχεῖνον
“- - m , el
ἀμύνασθαι ἐπιθυμεῖς, καὶ τοῦτο Ex περιουσίας ἕψεται;
- ^ Ὁ y Y
xai τοῦ Θεοῦ χολάζοντος αὐτὸν ἀνθ᾽ ὧν εἴρηχε, xai
-— , τῷῪΡ e , τὶ A
πρὸ τῆς χολάσεως ἐχείνης τῆς σῆς φιλοσοφίας ἀντὶ
, , c ΞΕ τῷῪνΡ 5^ V συ
χαιρίας αὐτῷ γινομένης πληγῆς. Οὐδὲν γὰρ οὕτω
bc ὑξρίζοντας ἡμᾶς δάχνειν εἴωθεν, ὡς τὸ τοὺ
τοὺς ὑδρίζοντας ἡμᾶς δάχνειν εἴωθεν, ὡς τὸ ς
τὸ T J δ. σ
δόριζομένους ἡμᾶς τῶν UGocov- καταγελᾶν. “Ὥσπερ
xd - - c / e 3
οὖν ἐχ τοῦ φιλοσοφεῖν τοσαῦτα ἔσται χαλά" οὕτως ἐχ
m» ἐπ / NA er
τοῦ μικροψύχους εἰναι τὰ ἐναντία συμδήσεται ἅπαν -
r , Α ,
τα. Καὶ γὰρ ἑαυτοὺς χαταισχύνομεν, xoi ὑπεύθυνοι
ἘΞ D ω τὴ - ΄
παρὰ τοῖς παροῦσι δοχοῦμεν εἰναι τοῖς λεγομένοις,
ὶ τὴν uy» θορύξου πληροῦμεν, xaX τὸν ἐχθρὸν εὖ-
xai τὴν Ψυχὴν θορύζου πληροῦμεν, καὶ τὸν ἐχθρ
, A * ^ Φ: ^ - €
φραΐνομεν, xat τὸν Θεὸν παροξύνομεν, xat τοῖς ἅμαρ-
- 7 ον y,
τήμασι προστίθεμεν τοῖς ἡμετέροις. Ταῦτα οὖν ἅπαν-
c , M ,
τα ἐννοήσαντες, φύγωμεν τῆς μικροψυχίας τὸ βάρα-
^ ^ , τω fà ^ ,
(pov, xai πρὸς τὸν λιμένα τῆς μακροθυμίας xavxa pa
e m er , -
μώμεν, ἵνα xoi ἐνταῦθα εὕρωμεν ἀνάπαυσιν ταῖς

AD ROM.

C1

HOMIL. XIII. 61

ut futilia exhibere poteris. Etenim qui mordetur
si doleat, oblati criminis se sibi conscium esse de-
clarat : qui autem hzc deridet , hoc ipso se prze-
sentibus vel suspicione liberum demonstrat. Per-
pende igitur quot bona inde colligas: primo te
ipsum a perturbatione et commotione liberas ;
deinde ( hoc vero primum censeri debet ) si in pec-
catis sis, illa abstergis, ut publicanus ille, qui Pha-
riszi accusationem patienter tulit. Ad. hec, per hu-
jusmodi exercitationem animum tuum philoso-
phum reddis, et mille laudibus apud omnes frue-
ris, et dictorum vel suspicionem amoves, Quod si
illum ulcisci cupias, hoc ex abundanti sequetur,
Deo criminationis ab illo pcenas exigente, philoso-
phiaque tua ante pcenas illas plagam ipsi gravem
inferente. Nihil enim ita eos, qui nobis injuriam
inferunt, mordere solet , ut cum nos illas, quibus
affecti sumus, injurias deridemus. At sicut si phi-
losophice agamus, tot tantaque bona aderunt : sic
s! rixas et simultatem exerceamus , contraria
omnia contingent. Etenim nos ipsos dedecore af-
ficimus, ac nos iis, quz dicta sunt, obnoxios esse a
presentibus existimamur ; animam tumultu reple-
mus, et inimicum gaudio afficimus, Deum irrita-
mus, et peccatis prioribus hoc addimus. Hac ita-
que omnia cogitantes, simultatam barathrum
vitemus , et ad portum tolerantie. confugiamus,

Voy aic ἡμῶν, καθὼς χαὶ ὃ Χριστὸς ἀπεφήνατο, χαὶ 557 ut et hic inveniamus requiem animabus nostris, ut

T0 c)J τῶν ETrvTUCAOMÁEN G^ ao) ΞΕ ΡΣ e
τῶν μελλόντων ἐπιτύχωμεν ἀγαθῶν, χάριτι χαὶ φι-
λανθρωπίᾳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ, μεθ᾽ οὐ
LI
^ ^ et e € , Ἔν, Dd P
τῷ Πατρὶ, ἅμα τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, δόξα, χρᾶτος, τι-

x mM M 31x Y 5 M 2c eA f *
μη. νὺν χα! αει, χα! εἰς τους QG'OVXG τῶν αἰώνων.

Ἀμήν.

^ Christus pronuntiavit, et futura consequamur bo-
na, gratia et benignitate Domini nostri Jesu Chri-
511, quicum Patri unaque Spiritui sancto gloria,
imperium, honor, nunc et semper, et in szcula
seculorum. Amen.

b ΤΑ, εἶτα, μᾶλλον δέ, quod placet. Mox idem ἀποῦύη, et iterum infra.]

OMIAIA wy.

οἷς - Ν [4 ὃ , m * , J b Y
ἴδαμεν γὰρ; ὅτι ὃ νόμος πνευματιχός ἐστιν" ἐγὼ
^Y , ,
δὲ σαρχιχός εἶμι, πεπραμένος ὑπὸ τὴν ἁμαρτίαν.

N M 5 e J M '

"Emeió? εἰπεν, ὅτι μεγάλα γέγονε χαχὰ, xo ἣ
ς , , c τ» ^ C
ἁμαρτία δυνατωτέρα χατέστη τῆς ἐντολῆς EmUa6o-
ΝΠ & vdusc 226
μένη, χαὶ τοὐναντίον οὗπερ ἐσπούδαζεν ὃ νόμος ἐξέδη,

^ ANN P , δ
X^ εἰς πολλὴν τὸν ἀχροχτὴν ἐνέδαλεν ἀπορίαν, λέγει

᾿ς, Y c /,
χαὶ τὸν λογισμὸν λοιπὸν, καθ’ ὃν ταῦτα γέγονε, πρό-

- AN Y B "n T EN e n e

τερον ἀπαλλάξας τὸν νόμον τῆς πονηρᾶς ὑποψίας. “να

Y LY , d NU en S.S m e te / B

γὰρ μὴ ἀχούων, ὅτι διὰ τῆς ἐντολῆς ἢ ἁμαρτία ἀφορ-
M »^ 3d , Ὁ ,

μὴν ἔλαδε, χαὶ ὅτι ἐλθούσης αὐτῆς ἢ ἁμαρτία ἀνέζη-

HOMILIA XiH.

Car. VIL v. 14. Scimus autem, quia lex spi-
ritualis est: ego autem carnalis sum, ve-
numdatus sub peccato.

B 1. Postquam dixerat magna fuisse mala, et
peccatum admissum poteatius fuisse lege, et
contra quam lex satagebat aceidisse, ct cum in
magnam dubitationem. auditorem conjecisset ;
rationem postea dicit, per quam hzc advenere,
cum prius legem a prava suspicione vindicasset.
Etenim ne quis audiens, peccatum occasionem
per mandatum accepisse, et quod eodem man-

Lex cur

spiritualis
v Ocetur.

614

dato accedente peccatum revixit, et quod per
illud decepit atque interfecit; me quis, in-
quam, legem horum malorum causam putaret
esse, primo illius defensionem affert uberrimam ;
non modo illam ab accusatione liberans, sed lau-
dem ipsi maximam texens. Hocque adhibet non
quasi ipse in ejus gratiam loquatur, sed quasi
communem omnium sententüam exponens. Sci-
mus enim, inquit, quod. lex spiritualis sit. Àc
si diceret, hoc in confesso et manifestum est, quod
sit spiritualis : tantum abest, ut sit causa peccati,
et malis qua advenerunt obnoxia. Et vide quo
pacto non modo illam ab accusatione liberet, sed
eiiam supra modum laudet. Nam cum spiritualem
illam dicit, magistram virtutis ostendit esse, et
nequitiz adversariam : hoc est enim esse spiritua-
lem, et ab omni peccato abducere; quod lex fa-
ciebat, terrens, adrnonens, puniens, corrigens ,
qua ad justitiam pertinent omnia consulens. Wide
ergo, inquit, peccatum exstitit, si tam admirabilis
sit preceptor? A αἰθοϊρ δ δία segnitie. Qua-
propter hzc subjunxit : Ego autem carnalis
sum, eum qui in lege et ante legem vixerat ho-
minem indicans. /'enumdatus sub peccato. Cum
morte enim, inquit, affectuum turba ingressa est.
Cum enim corpus mortale effectum est, necessario
accepit concupiscentiam, iram, dolorem, ceteraque
omnia, quz multa opus habebant philosophia, ne
exundantiain nobis, rationemin peccati profundum
submergerent. Illi namque affectus peccatum non
erant ; sed illorum immoderatio, si non frenetur,

hoc efficiebat. Verbi gratia ( ut unum illorum in
exemplum adducam), concupiscentia peccatum
non est; at si immoderata sit, nec velit intra con-
nabii legem se continere, sed alienas etiam mulieres
appetat, tum res adulterium efficitur; non a concu-
piscentia, sed ab illius immoderata cupiditate. Ac
perpende Paulisqpicatcum Pos:quam legem laudi-

S. JOANNIS CHRYSOST.

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

Σ M ὃς C3] - E τ 2 , X 3, 7 ω}
σε, χαὶ ὅτι Ov αὐτῆς ἐξηπάτησε χαὶ ἀπέχτεινεν" ἵν
o N , - -
οὖν Uh τὸν νόμον τῶν χαχῶν τούτων αἴτιον νομίσῃ
- , Y Y EN Y
τις εἰναι, πρότερον τὴν ὑπὲρ αὐτοῦ τίθησιν ἀπολογίαν
b - c ,
μετὰ πολλῆς τῆς περιουσίας, οὐ μόνον χατηγορίας
2 NN , Ὁ 2
αὐτὸν ἀπαλλάττων, ἀλλὰ xoi ἐγχώμιον αὐτῷ πλέχων
μὐγιδεου, Kat του τοιοῦ) ένα ύς εν στῆ (0;
μέγιστον. Καὶ τοῦτο οὐχ ὡς αὐτὸς χαριζόμενος τίθη -
σιν, ἀλλ᾽ ὡς χοινὴν ἐχφέοων ψῆφον. Οἴδαμεν γὰ
, ἀλ € χοινὴν ἐχφέρων Ψψὴφ ἴδαμεν γὰρ,
RIT; / E HP Ὡ WES
φησιν, ὅτι Ó νόμος πνευματιχος ἐστιν. “δοανεὶ ἔλεγεν,
, τὸ M nd RJ
ὡμολογημένον τοῦτο καὶ δῆλόν ἐστιν, ὅτι πνευματικός
-- Li L by ^
ἐστι" τοσοῦτον ἄπεέχει ἁμαρτίας αἴτιος εἶναι, χαὶ τῶν
7, d ec Z cC
IE χαχῶν ὑπεύθυνος. Καὶ ὅρα πῶς οὐ χα-
τηγορίας αὐτὸν ἀπαλλάττει μόνον, ἀλλὰ χαὶ ἐπαινεῖ
το E ἁπάσης. ΠΠνευματιχὸν 4 γὰρ εἰπὸν δὲ-
δάσχαλον αὐτὸν ape δείκνυσιν ὄντα, xol χαχίας
εἶναι πνευματικὸν, τὸ πᾶάν-

3
εστιν

πολέυνιον " τοῦτ το γάρ
τῶν ἁμαρτημάτων ἀπάγειν"
960

ὅπερ οὖν χαὶ ὃ νόμος
ὧν, rers de διορθούμενος, τὰ
ἧς i Ma ον ἅπαντα. Πόθεν οὖν, φησὶν,
τος: λ € ὃς ,

, εἰ οὕτω θαυμαστὸς ὃ δικάσχαλος;

A
$2
"oO -
Q-

quoe PEN. ssi 3 N E] c / δὶ E
γῶν, "Ex i σαρχικός εἶμι, τὸν ἐν τῷν όμῳ χαὶ πρὸ
τι ὁ πη y c / :
τοῦ νόμου πολιτευόμενον ἄνθρωπον ὑπογράφων. TMs-

Y / M ec
αμένος ὑπὸ τὴν ἁμαρτίαν. Μετὰ γὰρ τοῦ θανάτου,
' ον -» Dg
φησὶ, xat ὃ τῶν παθῶν ἐπεισῆλθεν ὄχλος. “Ὅτε γὰρ
- ^
^ -» NY M ,
Hec ἐγένετο τὸ σῶμα, ἐδέξατο xal ἐπιθυμίαν ἀναγ-
, ^ ἊΣ M M , »
χκαίως λοιπὸν, xat ὀργὴν χαὶ λύπην καὶ và ἄλλα πάν-
^ m5 25 € , cr N ,
τα, ἃ πολλῆς ἐδεῖτο φιλοσοφίας, tva μὴ πλημμύ-
» HA Νὴ m
ραντα ἐν ἡμῖν χαταποντίσῃ τὸν λογισμὸν εἰς τὸν τῆς
c , , ' ' 3 $2 ^
ἁμαρτίας βυθόν. Αὐτὰ μὲν γὰρ οὐχ ἦν ἁμαρτία" ἣ δὲ
5 , , - M , 9-— D
ἀμετρία αὐτῶν τὰ οτος , τοῦτο εἰργάζετο.
Οἷον, ἵν᾿ ὡς ἐπὶ ox
EJ ,

est ids ἕν HESS E

^

ὅταν δὲ εἰς

2
, / y C AT:
IEFEEEU E EX πεσὴ , £60 τῶν τοῦ νόμου γάμων οὐχ ἐθε-

λουσα μένειν, ἀλλὰ xol ἀλλοτρίαις ἐπιπηδῶσα γυ-
t γ

Ξ
ναιξὶ, τότε λοιπὸν μοιχεία τὸ xpsype γίνεται; ἀλλ᾽

N
οὗ Eos τὴν ἐπιθυμίαν, ἀλλὰ παρὰ τὴν ταύτης πλε-

ονεξίαν. Καὶ σχόπει σοφίαν Παύλου. ᾿Εγκωμιάσας γὰρ
TOW
ἐπὶ

Ὰ ^, , , YN , ,
τὸν νόμον, τον «vo vt 00 4 Qovoy ξορᾶμιν εὐθέως ,

bus tulerat, statim ai illud priscum tempus accur- A ἵνα δείξας πῶς καὶ τότε τὸ γένος διέχειτο τὸ ἡμέτε-

rit, ut cum ostendisset , quomodo tunc genus no-
strum affectum esset, etiam cum legem accepit,
probaret gratie adventum necessarium fuisse ;
quod ubique demonstrare curavit. Cum enim di-
cit, l'enumdatus sub peccato,
lege erant, loquitur tantum, sed etiam de iis,

qui ante legem vixerant, et de hominibus in

10n de iis, qui in

principio conditis. Deinde etiam modum dicit ven-
ditionis et deditionis. 15. Quod enim operor,
inquit, non intelligo. Quid est, /Von intelligo?
Ignoro. Et. quandonam hoc factum est? nemo
enim in ignorantia peccavit. Viden' quomodo, si
non cum decenti reverentia voces deligamus, nec

* , »^ 2 E n ES
gov χαὶ ἡνίχα τον νομὸν £AaOEYy, GOVT) τῆς χάριτος

περιουσίαν * ὅπερ πανταχοῦ xu-
M

δαχε. To γὰρ, Πεπραμέν

, eT M
ἀναγχαίαν οὖσαν τὴν

,
πασχευάσαι ἑἐσπού ος ὑπὸ τὴν

M

i
περι τῶν ἐν τῷ νόμῳ λέ γξ:

€ er mr

a uxo EG ὅταν À&)
D D
, ^ ^

μόνον, ἀλλὰ χαὶ π προτ τοῦ νόιλου Bs od pu,

δὴ VACUNA INI Εἷς

ἐξ ἄρχης ἢ ο'λένωὼν ἂν ρώπων. tcx xal τὸν

χαὶ τῶν ι
τρόπον λέγει τῆς πράσεως; xa τῆς ἐχδόσενς. ^O γὰρ
σὶν, οὐ *

κατεργάζομαι, φῆσ γινώσχω. Τί ἐστιν, Οὐ γινώ-

,

exo) ; Αγνοῶ. Καὶ πότε τοῦτο γέγονεν; 8 οὐδεὶς γὰρ οὐ-

7 ^—-* Δ LIS A ΡΞ
δέποτε ἐν ἀγνοίᾳ ἥμαρτ EV. ὋὉρᾶς 6 ὅτι » ἂν ἡ μετὰ τῆς
προσ

Ν SN , E) v ΜΆ z x ^ , 2g 2
To92S$ τὸν QT OG TOAUXOV VOU U.EV G XOT 0V, Uvptx ενψεται

,

δίχην

ΣΈ - A
χούσης εὐλαδείας τὰς λέξεις ἐχλεξώμεθα, χαὶ

, ον» ͵7ὔ ^Y
ck ἄτοπα; Ei yXp ἀγνοοῦντες ἡμάρτανον, οὐδὲ

IN EPIST.

3

ἦσαν ἄξιοι δοῦναι. “Ὥσπερ οὖν ἀνωτέρω ἔλεγε ; Χωρὶς
γὰρ νόμου ἁμαρτία νεκρά" οὐ τοῦτο δηλῶν, ὅτι οὐχ
ἤδεσαν ἁμαρτάνοντες, ἀλλ᾽ ὅτι ἤδεσαν μὲν, οὖχ οὕτω
δὲ ἀχριδῶς * διόπερ ἐχολάζοντο μὲν, οὖχ οὕτω δὲ σφο-
δρῶς - xal πάλιν, Τὴν ἐπιθυμίαν οὐκ ἤδειν; οὐ τὴν
χαθόλου ἄγνοιαν δηλῶν, ἀλλὰ τὴν σαφεστάτην γνῶσιν
ἐμφαίνων * ἔλεγε δὲ, ὅτι Κατειργάσατο ἐν ἐμοὶ πᾶσαν
ἐπιθυμίαν, οὐ τοῦτο λέγων, ὅτι ἣ ἐντολὴ τὴν ἐπιθυ-
μίαν ἐποίησεν, ἀλλ᾽ ὅτι τὴν ἐπίτασιν τῆς ἐπιθυμίας ἣ
ἁμαρτία διὰ τῆς ἐντολῆς ἐπεισήγαγεν " οὕτω xal ἐν-
ταῦθα οὐ τὴν καθόλου ἄγνοιαν δηλοῖ, λέγων, Ὃ γὰρ
κατεργάζομαι, οὗ γινώσχω " ἐπεὶ πῶς συνήδετο τῷ
νόμῳ τοῦ Θεοῦ κατὰ τὸν ἔσω ἄνθρωπον ; Τί οὖν ἐστιν,
Οὐ γινώσχω ; Σκοτοῦμαι, φησὶ, συναρπάζομαι, ἐπή-
pta ὑπομένω, οὐχ οἶδα πῶς ὑποσχελίζομαι" ὅπερ
χαὶ ἡμεῖς εἰώθαμεν λέγειν, οὐκ οἶδα πῶς ὃ δεῖνα ἐλ--
θὼν συνήρπασεν, οὐχ ἄγνοιαν προδαλλόμενοι, ἀλλὰ
ἀπάτην τινὰ xol περίστασιν χαὶ ἐπιδουλὴν Saa.
τες. Οὐ γὰρ ὃ θέλω, τοῦτο πράᾶσ τ ἀλλ᾽ ὃ μισῶ,
τοῦτο ποιῶ. Πῶς οὖν οὐ γινώσχεις, ὃ χατεργάζη; Et
γὰρ θέλεις τὸ καλὸν, καὶ μισεῖς τὸ πονηρὸν, γνώσεως
τοῦτο ἀπηρτισμένης ἐστίν. “Ὅθεν δῆλον, ὅτι xal? τὸ,
Ὃ οὐ θέλω, εἴρηχεν, οὐχὶ τὸ αὐτεξούσιον ἀναιρῶν,
οὐδὲ ἀνάγχην τινὰ εἰσάγων βεδιασμένην. Εἰ γὰρ οὐχ
ἑχόντες, ἀλλ᾽ ἀναγχαζόμενοι ἁυιαρτάνομεν, πάλιν τὰ
τῶν χολάσεων τῶν ἔμπροσθεν γεγενημένων οὐκ ἂν
ἔχοι λόγον. ᾿Αλλ᾽ ὥσπερ, Οὐ γινώσχω,, λέγων, οὐχ
ἄγνοιαν ἐνέφηνεν, ἀλλ᾽ ἅπερ εἰρήκαμεν οὕτω xol
τὸ, Ὃ οὐ θέλω, προσθεὶς, οὐχ ἀνάγχην ἐδήλωσεν,

543 λ δ 5 - N 4 2 M 5
ἀλλὰ το “η επᾶαϊινειν τὰ γινομενα * επει εἰ

AT τ
υμὴ τοῦτο
m - m— ,
ἦν δηλώσας τῷ εἰπεῖν, Ὃ οὗ θέλω, τοῦτο πράσσω,
- - » / M /
πῶς ox ἐπήγαγεν, ἀλλ᾽ ὃ ἀναγχάζομαι χαὶ βιάζο-
τ n cT M .- m Σ ,
μαι, τοῦτο ποιῶ; τοῦτο γὰρ τῷ θέλειν xo τῇ ἐξουσίᾳ
, , S 5. m » 32 3.52 M /,
ἀντίχειται, Νυνὶ δὲ οὐ τοῦτο εἴρηχεν, ἀλλ᾽ ἀντὶ τού-
M ^ c / cr / € M 2 Dad
ToU τὸ, Ὃ pto , τέθειχεν, ἵνα μάθης ὡς χαὶ ἐν τῷ
- e X , - 2, 5
εἰπεῖν, Ὃ οὐ θέλω, οὐ τὴν ἐξουσίαν ἀνεῖλε. Τί οὖν

AD ROM.

M

HOMIL. XIII. 61:5

apostolicum scopum respiciamus, innumera ab-
surda sequutura sint? Si enim ignorantes pecca-
bant, nec peas dare debebant. Ut igitur ille
superius dicebat : Sine lege enim peccatum mor-
tuum. est ; non hoc declarans, quod illi nescientes
peccarent, sed quod scirent quidem, at non tam
accurate : ideoque puniebantur quidem, sed non
tam acerbe : ac rursum, Concupiscentiam nesci-
Pissem; non omnimodam ignorantiam significans,
sed clarissimam cognitionem non adfuisse deno-
tans : dixitque, Operata est in me omnem con-
cupiscentiam ; non hoc sensu, quod mandatum
concupiscentiam effecerit; sed quod augmentum
concupiscentid peccatum per mandatum induxe-
rit:ita et hic non omnimodam ignorantiam si-
gnificat dicens : Quod enim. operor non intel-
ligo : quomodo enim in lege Domini sibi com-
placeret secundum interiorem hominem? Quid
ergo significat, /Von. intelligo ? In tenebris sum,
inquit, abripior, damnum sustineo, nescio quo-
modo supplantor. Quod et nos dicere solemus :
Nescio quomodo ille veniens surripuit ; non igno-
rantiam profitentes, sed fraudem quamdam, cir-
cumventionem et-insidias declarantes. /Vom enim
quod. volo, id facio, sed quod odi, facio. Quo-
modo ergo non nosti id. quod facis? Si enim bo-
num expetis, si malum odisti, id perfect: cogni-
tionis est. Unde liquet illum hoc dixisse, Quod
nolo, mon liberum arbitrium tollens, neque
necessitatem quamdam οἱ vim inducens. Si
enim non sponte, sed ex necessitate peccamus ,
certe supplicia pro factis illata non ratione ni-
tuntur. Sed sicut cum dixit, /Von intelligo, non
ignorantiam significavit, sed id quod dicebamus :
sic illud additum, Quod nolo, non necessitatem
,,, denotat, sed quod facta non landet. Nisi enim

ἐστι τὸ, Ὃ οὐ θέλω; Ὃ μὴ ἐπαινῶ, ὃ μὴ ἀποδέγο- A A hioc sibi vellet cum dicit, Quod nolo facio, cur

s ὃ μὴ E οὗ πρὸς ἀντιδιαστολὴν xo τὰ ἑξῆς
ἐπήγαγεν εἰπὼν, Ἀλλ᾽ ὃ μισῶ, τοῦτο ποιῶ. Εἰ δὲ ὃ
90 θέλω, τοῦτο ποιῶ, σύμφημι τῷ νόμῳ ὅτι καλός.

ε

Ὁρᾷς τέως τὴν διάνοιαν οὐ διεφθαρμένην, ἀλλὰ ἐν
τῇ avt τὴ n E b ΩΣ ? Z. : Ei AA
τῇ πρᾶζει τὴν οἴχείαν διατηροῦσαν εὐγένειαν: Et γὰρ

* Morel. τὸ, οὐ θέλω, οἱ sic infra ter, male
TOM, IX.

non addidit, Sed ex necessitate cogor, et vi hoc
facio? hoc enim voluntati et potestati oppositum
est. Nunc autem hoc non dicit, sed hujus loco
posuit, Quod odi ; ut discas ipsum quando dixit,
Quod. nolo, potestatem sibi non ademisse. Quid
est ergo illud, Quod nolo? Quod non laudo,
quod non probo, quod non amo; ad cujus rei
comparationem sequentia addidit, Sed quod odi,
hoc facio. 16. Si autem. quod nolo, illud facio,
consentio legi quod bona sit.

2. Viden' interim non corruptam mentem , sed
in opere nobilitatem. suam servantem ? Quod si

nolantur,

616

5.

JOANNIS CHRYSOST.

nequitiam adit, ut odio habens adit, id quod le-
giset naturalis et script: maxima laus fuerit. Quod
enim bona sit lex, inquit, hinc palam est, quod
me ipsum accusem , quod legi non obsequutus
sim , et quod factam rem odio habeam. Atqui si
lex causa peccati essct, quo pacto Is, qui ipsi con-
sentiret , jussum ejus odio haberet? Consentio
quia bona est. 11. IYunc
autem jam non ego operor illud, sed quod in-
habitat in me peccatum. 18. JVovi enim quod
non inhabitet in me, id est , in carne mea ,
Manichai bonum, Hic instant ij , qui carnem. calumnian-
tur et illam a Dei opificiis amovent. Quid. ergo
dicemus ? Ea quz de lege nuper dicebamus, quod
ut illic totum ad peccatum refert , sic et hoc loco.
Non enim dixit, Caro illud operatur ; sed con-
trarium , Jam non ego illud operor , sed quod
inhabitat in me peccatum. Quod si dicat , quod
non habitet in ipsa bonum , nondum hoc carnis
crimen est : non enim quod bonum non habitet in
ipsa, hoc probat illam non esse bonam. Nosautem
minorem quidem fatemur anima carnem ipsique
inferiorem , non illi contrariam nec adversantem,
nec malam; sed ut citharcedo citharam, ut guber-
natori navem , sic illam animae subjicimus : quie
non sunt adversaria agentibus et iis utentibus, sed
admodum convenientia , non paris tamen cum ar-
tifice honoris. Ut ergo qui dicit, Non in cithara,
non in navi ars residet, sed in. gubernatore et in
citharcedo , non ipsa improbat, sed ostendit quan-
tum intersit inter illa et artificem : sic et Paulus
cum dicit, /Von habitat in carne mea bonum ,
non corpus calumniatur, sed animze excellentiam
declarat : ipsa enim est, cui et gubernatio et ci-
tharz usus committitur. Quod et Paulus hic de-
clarat, anime, auctoritatem tribuens : et in hzc
duo hominem dividens , animam et corpus, dicit
quidem carnem ratione et intelligentia destitutam
agi et non agere; animam vero sapientiorem esse,
quze possit intelligere quz agenda, qua non agen-
da sint ; neque tamen posse equo pro arbitrio suo
imperare : id quod non carnis modo, sed etiam
anime crimen fuerit , quie. novit quidem quid sit
agendum, sed quod sibi agendum videtur non
exsequitur. /Vam velle adest mihi , inquit, per-
ficere autem. bonum non invenio. Hic rursus
cum dixit, JVon invenio , non ignorantiam si-
gnificat, non dubitationem , sed damnum quod-
dam et insidias peccati ; quod et apertius decla-

enim legi , inquit ,

a | Δ. τὸ μέσον τὸ

nphs τ

τεχνίτην ἔξειξεν.]

Β

C

E

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

xal μετέρχεται τὴν χαχίαν, ἀλλὰ μισοῦσα μετέρχε-
ται, ὃ χαὶ τοῦ φυσιχοῦ νόμου xol τοῦ eame i
στον Epi ἂν εἴη. “Ὅτι γὰρ xoc ὃ νόμος, φησὶ,
δῆλον ἐξ ὧν ἐμαυτοῦ κατηγθρίο, παρακούων τοῦ νό-
μου xat μισῶν τὸ γεγενημένον - χαίτοι εἰ Spo poli
αἴτιος ἦν ὃ νόμος, πῶς αὐτῷ συνηδόμενος τὸ ὕπ᾽ αὖ-
τοῦ χελευόμενον γενέσθαι, ἐμίσει; Σύμφημι γὰρ τῷ
νόμῳ, φησὶν; ὅτι χαλός. Νυνὶ δὲ οὐχέτι ἐγὼ χατερ-
γάζομαι αὐτὸ, ἀλλ᾽ f, οἰχοῦσα ἐν ἐμοὶ ns τία. Οἶδα
uot, ἘΣ" ἐν τῇ σαρχί
πιτίθενται οἵ τὴν σάρχα δια--

γὰρ, ὅτι οὐχ οἰχεῖ ἐν ἐ
, D
μου, ἀγαθόν. ᾿Ενταῦθα 8
ovre; xoà Gic τοῦ Θεοῦ δημιουργίας ἄλλοτρι-
^ M ' τ ,
οὗντες. Τί οὖν ἂν εἴποιμεν; Ἃ xo περὶ τοῦ νόμου
d e -
πρῴην διαλεγόμενοι εἰρήχαμεν, ὅτι, ὥσπερ ἐχεῖ τὸ
X bs P , ,
c» c e , -* , er gez; τ »
πᾶν τῆς ἁμαρτίας εἰναί φησιν, οὕτω χαὶ ἐνταῦθα. Οὐ
id c c XM 05. ON MET 20 Y
qug εἰπεν, ὅτε αἱ τσαρεκαύτο xaseoyo ceci ἀλλὰ χαὶ
/, 2 , UN Hy » ἔτ τ." 544?
τρῦνουχέθνΣ ὅτι Οὐχέτι ἐγὼ χατεργάζομαι αὐτὸ, ἀλλ
M , , el τὰ
ἣ οἰκοῦσα ἐν ἐμοὶ ἁμαρτία. Εἰ δὲ λέγει, ὅτι οὐχ οἰχεῖ
5 - 5 b! Y e E m
ἐν αὐτῇ ἀγαθὸν, οὕπω τοῦτο ἔγχλημα τῆς σαρχός"
δ. Y 5 - 2 - i M
οὗ γὰρ τὸ μὴ οἰκεῖν ἀγαθὸν ἐν αὐτῇ , πονηρὰν αὐτὴν
7] *u c - NV 253 7 Y c --
δείκνυσιν οὖσαν. "Musis δὲ ἐλάττονα μὲν δμολογοῦ--
c» τ c iH , A
μὲν εἶναι τῆς ψυχῆς τὴν σάρχα χαὶ xavaosegcépay, οὗ
Yes Ὁ , 5M * y s 3^ ' 233? €
μὴν ἐναντίαν οὐδὲ μαχομένην οὐδὲ πονηρὰν, ἀλλ᾽ ὡς
040 Jf) cm Y ὡς γαῦ Θεονγέτη. οὕτως αὖ-
χιθάραν χιθαριστῇ, καὶ ὡς ναῦν χυδερνήτη , οὕτως αὖ
A - - c , 5 , -
τὴν ὑποχεῖσθαι τῇ ψυχῆ ἅπερ οὖχ ἐναντία τοῖς
E] M M
ἄγουσι xai χρωμένοις ἐστὶν, ἀλλὰ xal σφόδρα cuu-
L «V V 7 à
, E Aene pm πὰ ΚΕΡῚ -— "0 —L 3 δ
Θαίνοντα. o0 μὴν δμότιμα τῷ τε m Ὥσπερ οὖν
ci - E] c^ , 555 — rc ».
γῶν, ὅτι οὐχ ἐν τῇ χιθάρᾳ; οὐδ᾽ ἐν τῇ νηΐ ἣ τέχνη;
cT - 2 M »y
ἀλλ᾽ ἐν τῷ | χυδερνήτῃ. χαὶ τῷ Ἡβαρῳροὸ οὗ τὰ ἔργα
^ bi
διέδαλεν, ἀλλὰ ? τὸ μέσον ὅσον πρὸς τὸν τεχνίτην τῆς
dg
τέχνης ἔδειξεν: οὕτω En ὃ Heooes εἰπὼν, ὅτι τς οἷ-

ἐ
ἀλλὰ NP mal τῆς ψυχῆς ἔδειξεν. e γάρ ἐστιν
τῳ τὸ πᾶν EYx γκεχειρισμένη τῆς χυδερνήσεως, χαὶ τῆς
ας" ὅπερ χαὶ Παῦλος ἐνταῦθα δείχνυσι, τὸ
ἧς Votis τιθέ m Καὶ c xt δύο ταῦτα τὸν &y-

$5 χαὶ guvz σεως ἔρημος χαὶ τῶν ἀγομένων,

-

5.9 », P z 5 f$ P ^
ἀλλ᾽ οὐ τῶν Poo «ov σοφωτέρα δὲ ἢ ψυχὴ , χαὶ τὸ
πραχτέον χαὶ τὸ μὴ πραχτέον συνιδεῖν δυναμένη, οὐ
“
Uy ἀρχοῦσα πρὸς τὸ τὸν ἵππον ἄρ er ιν ὡς iod
S αἱ
ὅπερ oU τῆς σαρκὸς μόνον, ἀλλὰ χαὶ τῆς Ψυχῆς γέ-
νοιτ᾽ ἂν ἔ EOS εἰδυίας μὲν ΠῚ δεῖ deu οὖχ-
, ^Y NIIT
ἔτι δὲ eic ἔργον ἐχφε ερούσης τὰ δόξαντα. Τὸ γὰρ θέ-
M , M
etw παράχειταί wot, φηαὶ, τὸ δὲ Πρ τὸ
, -ν Fr
χαλὸν οὐχ DL Ἐνταῦθα πάλιν εἰπὼν, τος εὑ-
ρίσχω, οὖχ ἄγνοιάν φησιν, οὐδὲ ues ἄλλ᾽ ἐπή-
O NY
ρειάν τινα xa αἱ ἐπιδουλὴν τῆς ἁμαρτίας - Vs οὖν χαὶ
n

σαφέστερον δειχνὺς, ἐπήγαγεν - Οὐ γὰρ ὃ θέλω, ποιῶ

IN EPIST.
m M m , 5 Y
ἀγαθὸν, ἀλλ᾽ ὃ οὐ θέλω χαχὸν, τοῦτο πράσσω. Ei δὲ
τ Ὁ , ^ ,
ὃ ἐγὼ οὗ θέλω, τοῦτο ποιῶ, οὐκέτι ἐγὼ χατεργάζο-
- , εἶ M
μαι αὐτὸ, ἀλλ᾽ ἣ οἰκοῦσα ἐν ἐμοὶ ἁμαρτία. Εἶδες πῶς
^ m , c bi
xa τὴν οὐσίαν τῆς ψυχῆς, καὶ τὴν οὐσίαν τῆς σαρχὸς
^ M M M cM
ἀπαλλάξας ἐγχλήματος, τὸ πᾶν ἐπὶ τὴν πονηρὰν πρᾶ-
,
ξιν μετέστησεν; Εἰ γὰρ οὐ θέλει τὸ xaxov, ἀπήλλα-
i * A M 5 » Δ 3 M Jv
χται 7| ψυχὴ, xai εἰ αὐτὸς αὐτὸ μὴ κατεργάζεται,
E Y , ET IL
ἠλευθέρωται x«i τὸ σῶμα, χαὶ μόνης τῆς πονηρᾶς
, , , M E τ M ΒΞ 3. Ψ τς ΒΞ D
προαιρέσεώς ἐστι τὸ πᾶν. Οὐ γὰρ ταὐτὸν ψυχῆς οὐσία
E] ' M ΄ 2
xai σώματος χαὶ προαιρέσεως, ἀλλὰ τὰ μέν ἐστιν
"“ τω bi ^Y 575 € τ "Á m , Ε , -
ἔργα Θεοῦ, τὸ δὲ ἐξ ἡμῶν αὐτῶν γινομένη χίνησις,
ων - € ' '
πρὸς ὅπερ ἂν αὐτὴν βουληθῶμεν ἀγαγεῖν. Ἢ μὲν γὰρ
ΩΣ jl FN Á
βούλησις ἔμφυτον xal παρὰ Θεοῦ * f; δὲ τοιάδε βούλη-
c e , “ δ
σις ἡμέτερον xal τῆς γνώμης ἡμῶν. Εδρίσχω) ἄρα τὸν
, - F, 5 M - bi bi e , ' Mi
γόμον τῷ θέλοντι ἐμοὶ ποιεῖν τὸ χαλὸν, ὅτι ἐμοὶ τὸ
)! ' / JL A s
χαχὸν παράχειται. ᾿Ασαφὲς τὸ εἰρημένον * τί οὖν ἐστι
-- * , M Ri M
τὸ λεγόμενον ; ᾿Επαινῶ τὸν νόμον, φησὶ, κατὰ τὸ συν-
^M M LAESA ^X ρου / , ᾿ ^ , ^
ειδὺς, xai αὐτὸν δὲ εὑρίσχω ἐμοὶ τῷ βουλομένῳ τὸ
- , ; M , b! ,
χαλὸν ποιεῖν συνήγορον, xai ἐπιτείνοντά μοι τὸ βού-
λημα- ὥσπερ γὰρ ἐγὼ αὐτῷ συνήδομαι, οὕτω xa
"e X , , € -- -
αὐτὸς ἐπαινεῖ τὴν γνώμην τὴν ἐμήν. Ὁρᾷς πῶς
M Y
δείχνυσι τὴν μὲν
γνῶσιν ἐξ ἀρχῆς
, Em , , ^ ^, M M 5 /,
γόμον Μωύσεως ἐπαινοῦντα αὕτην, χαὶ -παινού--

- - - B

τῶν χαλῶν χαὶ τῶν μὴ τοιούτων
- ,

ἡμῖν χαταῤφεύλημένην, τὸν δὲ

ΡΒ 9. eio Ep : Οὐδὲ " δε kj ὅτι ὃ
μενον παρ αὐτῆς; ὕυος γὰρ ανώτερῳ εἰπεν, Ott ὁι-
^, 1 zh 5 | NV LN
δάσχομαι παρὰ τοῦ νόμου, ἄλλὰ, Σύμφημι τῷ νόμῳ -
ΣΝ - "m "7 , E] b 343? “

οὔτε προεῖπεν, ὅτι παιδεύομαι παρ᾽ αὐτοῦ, ἀλλ᾽, ὅτι
Συνήδομαι αὐτῷ. Τί δέ ἐστι, Συνήδομαι; “Ομολογῶ
ε ὑπο. [4 — y 3^ UN 28 ἂν c ,
ὡς χαλῶς ἔχοντι, ὥσπερ οὖν xa αὐτὸς ἐμοὶ τῷ OÉ-

- , cy,
λοντι ποιεῖν τὸ χαλόν. Ὥστε τὸ θέλειν τὸ χαλὸν, xol
τὸ μὴ θέλειν τὸ πονηρὸν, ἄνωθεν ἦν προχαταδεόλη-

, ^Y , E H Ἢ»: S s ΄
μένον " ὃ δὲ νόμος ἐλθὼν, καὶ ἐν τοῖς χαχοῖς χατήγο-

, , - -
poc ἐγένετο πλειόνων, xai ἐν τοῖς ἀγαθοῖς ἐπαινέτης
, € τ τ /
μειζόνων. "Op&c πανταχοῦ ἐπίτασίν τινα xal προσθή-
Ν 5. ὦ - / - WS 552 ᾿
χὴν αὐτῷ μαρτυροῦντα μόνον; πλεῖον δὲ οὐδέν; Καὶ

b — bd τ
γὰρ ἐπαινοῦντος αὐτοῦ, καὶ ἐμοῦ συνηδομένου χαὶ θέ-
- M δὲ ^ Ej b
λοντος τὸ χαλὸν, τὸ χαχὸν ἔτι παράχειται, Xo ἣ πρᾶ-

τ , d, c Ψ
ξις αὐτοῦ οὐκ ἀνήρηται. “Ὥστε 6 νόμος τῷ προηρημένῳ
x * " m M πὰ , ἊΝ ,
χαλόν τι ποιῆσαι χατὰ τοῦτο σύμμαχος γίνεται μόνον,
9 1 ^ ' j c "5
καθὸ xxi αὐτὸς τὰ αὐτὰ αὐτῷ βούλεται. Εἶτα ἐπειδὴ
M MA / e
ἀσαφῶς αὐτὸ τέθειχε, προϊὼν ἑρμιηνεύει αὐτὸ xol ca-
, - M -“᾿
φέστερον ποιεῖ, δειχνὺς πῶς τὸ χαχὸν παράχειτα:,
a € c L - b -Ὁ ,
xal πῶς τῷ θέλοντι ποιεῖν " τὸ χαλὸν διυιοὺ ὃ νόμος
ἐστί, Συνήδο Xo, φησὶ, τῷ νόμῳ τοῦ Θεοῦ ὸ
ἐστί. Συνήδομαι γὰρ, φησὶ, τῷ νόμῳ τοῦ Θεοῦ, κατὰ
τὸν ἔσω ἄνθρωπον. Ἤδειν μὲν γὸ ὶ πρὸ τούτ
ρωπον. Ἤδειν μὲν γὰρ xai πρὸ τούτου,
M I ^t € ^ ^Y J3cx ὌΝ , ,
φησὶ, τὸ χαλὸν, εὑρὼν δὲ αὐτὸ χαὶ ἐν γράμμασι χεί-
τι m , "M oc , , - Lá 7
μενον, ἐπαινῶ. Βλέπω δὲ ἕτερον νόμον ἐν τοῖς μέλεσί
» - - Ξ , t c—— , ^
μου, ἀντιστρατευόμενον τῷ νόμῳ τοῦ νοός μου.

r/ — *
Νόμον ἐνταῦθα πάλιν ἀντιστρατευόμενον τὴν ἅμαρ-

^ [οὔτε προϊών À. et marg. Savil., non male.]
b [τὸ καλὸν μόνω νόμος ἐστὶν ὃ νόμος ldem. Et infra

AD ROM.

HOMIL. ΧΗ]:

617

sso rans addit : 19. /Yon. enim quod volo bonum ,
hoc facio ; sed quod nolo malum, hoc facio.
ΘΟ. (δὲ ergo quod ego nolo, hoc facio, non
jam ego operor illud , sed quod. inhabitat in
me peccatum. Viden' quomodo et naturam ani-
mz etnaturam carnis a crimine liberans , totum
in matam operationem transfert ? Si enim non vult
malum, liberatur anima ; si ipse non illud. ope-
ratur, liberatur et eorpus, et solius mali pro-
positi totum est. Non enim idipsum natura sunt
anima , corpus et propositum ; sed illa quidem
sunt opera Dei, hoc autem propositum ex nobis
ipsis et motus quispiam est, quocumque illum
ducere voluerimus. Nam voluntas quidem natura-
lis est et a Deo; talis vero voluntas a nobis et pro-
positi nostri est. 21. Znvenio igitur legem vo-
lenti mihi facere bonum, quia malum mihi
adjacet. Obscurum est hoc dictum : quid ergo sibi
vult? Laudo legem, inquit, secundum conscien-
tiam, et illam mihi volenti facere bonum patronam
invenio, que voluntatem meam intendat : sicut
enim in ipsa mihi complaceo, sic et illa senten-
tiam meam laudat. Viden' quomodo bonorum
malorumque cognitionem a principio nobis indi-
tam ostendit, legemque Moysis laudare illam di-
cit, et laudari ab illa? Neque enim supra dixit,
Doceor a lege ; sed, Consentio legi ; neque dixit,
Erudior ab illa, sed, Mihi complaceo in illa.
Quid sibi vult illud, Complaceo mihi ? Bene ha-
"bere confiteor, sicut et illa me volentem facere bo-
num. Itaque illud et velle bonum et nolle malum,
jam ab initio fundatum est :lex autem veniens,
et in malis accusatrix fuit plurimorum, et in bonis
laudatrix majorum. Viden' ubique extensionem
D quamdam et augmentum ipsius testificantem tan-
tum, et praterea nihil? Illa enim laudante, et me
complacente et volente bonum, malum adhuc ad-
jacet, etactio ejus non sublata est. Itaquelex pro-
ponenti bonum quid facere, in hoc tantum auxi-
liatrix est, quatenus eadem quz ipsa vult. Deinde
quia illud obscure posuerat, progressus id expli-
cat et clarum reddit, ostendens quomodo malum
adjaceat, et quomodo volenti facere bonum lex
adsit. 22. Condelector enim legi Dei secundum
interiorem hominem. Bonum enim, inquit, jam
E ante noveram, ipsum autem in literis repertum
laudo. 25. 'ideo autem alteram legem in mem-
bris meis, repugnantem legi mentis mec.
5. Legem hic rursus repugnantem peccatum

C

ἐν γράμματι χείμενον.]

M
Ot

618

vocat, non ob illius dignitatem, sed ob summam
obsequentiam eorum, qui ipsi obediunt. Ut ergo
mammonam dominum, et ventrem deum appel-
lat, non ob dignitatem, sed ob magnam obsequen-
tium servitutem : sic et hoc loco peccatum voca-
vit legem, propter eos qui ipsi serviunt, et ti-
ment ne ipsum amittant; sicut timent legem amit-
tere, qui illam accepere. Haec itaque, inquit, op-
ponitur legi naturali : hoc enim sibi vult illud,
Legi menlis mec. Rursusque aciem inducit et
pugnam, certamenque totum adscribit legi natu-
rali :lex enim Moysis ex abundanti demum addi-
ta fuit. Attamen et hzc et illa, dum aliera docet,
altera laudat honesta, nihil magni in hac pugna
perfecerunt: tanta est peccati tyrannis, quz vincit
et superat. Quod declarans Paulus, et cladem ac-
ceptam significans, dicebat: ideo autem aliam
legem repugnantem legi mentis mec, et capli-
eantem me. Non enim dixit Vincentem simpli
citer, sed Captivantem me legi peccati ; non di-
xit, Impetui carnis, nec, Nature carnis; sed Legi D
peccati; id est, tyrannidi, potestati. Quomodo
igitur ait: Que. est in membris meis ὃ Et quid
hoc est? non enim hoc facit, ut membra sint pec- ,
catum, sed illa maxime separat a peccato : aliud
enim est quod in alio est, et id in quo illad est.
Sicut ergo mandatum non est malum, quia ab illo
peccatum occasionem accepit: sic neque carnis na-
tura, etsi per eam nos peccatum impugnet :quan-
doquidem sic et ipsa anima mala esset, multoque
magis illa, quatenus rerum agendarum auctorita-
tem habet. At non ita se res habent, non ita. Ne-
que enim si admirandas zdes aut rezias aulas ty-
rannus vel latro occuparet, culpa in ipsas sedes
conferretur, sed accusatio tota caderet in eos, qui
illis sunt insidiati. Sed veritatis inimici cum im-
pietate instultitiam magnam inciderunt,neque illud
sentiunt. Non enim carnem solum incusant, sed
etiam legem calumniantur : quamquam si caro mala
esset, bona esset lex ; nam ipsi repugnat et adversa-
tur : si autem non bona sit lex, bona erit caro; pu-
gnat enim cum ipsasecundum illos. Quomodoigitur
hzc ambo diaboli esse dicunt, quz inter se con-
traria sunt inducentes ? Viden' quanta sit cum im-
pietate stultitia? Verum non ita se habent Ecclesie
dogmata; peccatum enim solummodo daranant,
utramque vero a Deo datam legem, naturalem
nempe et Mosaicam, peccato adversari dicunt,
non carni: nec carnem peccatum esse, sed opus

S

P».

. JOANNIS CHRYSOST.

A

D

« [ εὐταξίαν lidem.]

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

, , hy M X
τίαν ἐχάλεσεν, οὗ διὰ τὴν “ ἀξίαν, ἀλλὰ διὰ τὴν σφο-
(NIME. ἐς A c 7, 5 c Q 5 ,
δρὰν ὑπαχοὴν τῶν πειθομένων αὐτῇ. “ἔδσπερ οὖν xu-
* wt e
ριον τὸν μαμμωνδν χαλεῖ, xal θεὸν τὴν χοιλίαν, οὐ
SM I , -/ Y -—
διὰ τὴν οἰχείαν ἀξίαν, ἀλλὰ διὰ τὴν πολλὴν τῶν ὕπο-
, j^ J [τ m
τεταγμένων δουλείαν: οὕτω χαὶ ἐνταῦθα νόμον ἐχά-
As c ,ὔ S x M d 5. 0 ὃς , Y
εσεν ἁμαρτίαν, διὰ τοὺς οὕτως αὐτῇ δουλεύοντας xat

14 - M
φοθουμένους ἀφεῖναι αὐτὴν, ὥσπερ δεδοίκασιν οἵ νόμον

£e. 3^ ὦ * , ci 3 H
561 )a66 τες αφῴξιναι τον νομον. Αὕτη οὖν, φησὶν, ἄντι--

—— , — -Ὁ- το c ,
χειται τῷ νόμῳ τῷ φυσιχῷ " τοῦτο γάρ ἐστι, TO νόμῳ
4 LI à 4 à L 4 à
ου , UN 5 , ^ , rd x ,
τοῦ νοός μου. Καὶ εἰσάγει λοιπὸν παράταξιν xat μα-
AT * Ὁ , — — ,
χὴν, καὶ τὸν ἀγῶνα ὅλον ἀνατίθησι τῷ φυσιχῷ νομῷ.
Ὅ M M αν (, - , er x ͵
γὰρ Μωῦύσέως £x. περιουσίας ὕστερον προσετέθη "
533^ ὦ 1 € o er € Y NNIT € M
ἀλλ᾽ Outog χαὶ οὗτος xdxsivoc, ὃ μὲν διδάξας; ὃ Oz
΄, δ) oN/ 2NY 3
ἐπαινέσας τὰ δέοντα, οὐδὲν ἐν τ

€ / M m
ἁμαρτίας ἣ τυραννιῖς; νικῶσα χαὶ

E

m / , ,
7i μα "XU pw

L3

, m
νυσαν᾽ τοσαύτη τῆς
E

/ σ Ὁ , ^
περιγινομένη. “Ὅπερ οὖν ὃ Παῦλος ἐμφαίνων, καὶ τὴν
^

X 7 3 - L 9E 4
χατὰ χράτος ἧτταν δηλῶν ἐλεγε, Βλέπω δὲ ἕτερον
, - , τ , - ,
νόμον ἀντιστρατευόμενον τῷ νόμῳ τοῦ voOG μου, χαὶ
E] ^ , , EE NEL c -
αἰχμαλωτίζοντά με. Οὐ γὰρ εἶπε, νικῶντα ἁπλῶς,
3-33 BA CAES ed ER S , -—- c ,
ἀλλ᾽, Αἰχμαλωτίζοντά te τῷ νόμῳ τῆς ἁμαρτίας.
ec - ES * ^Y cS , -
πε; τῇ δρμῆ τῆς σαρχὸς, 0006, τῇ φύσει τῆς
ἀλλὰ. Τῷ νόμῳ τῆς ἁμαρτίας, τουτέσ 7"
wA. 1 X rt. ws h uii $, υς τι, τῇ
IN c 3 r De x ;
τυραννίδι, τῇ δυνάμει. Toc οὖν φησι, To ὄντι ἐν
4

n ^ H
, m EJ

e: : Ael à K AR c- TP A mad x:
τοις ελεσι μου. αἱ τι τοῦτο: OU γὰρ τοῦτο αμαρ-

» * M N E] 2
£V τινι OV, XX το, εν o εστιν

(mo «ἢ

2 M 4 VN
ἐντολὴ οὐχ ἔστι πονηρὰ, ἐπειδὴ
"

Ww
e
ec
x
9

?
»

, N Lu
ἔλαδεν ἣ ἁμαρτία" οὕτως οὐδὲ τῆς

[9]

^2? 5 c S ec “4

δι’ αὐτῆς ἡμᾶς καταγωνίζεται *
PRA NES Y AER

ψυχὴ πονηρὰ, καὶ πολλῷ μᾶλ-

5 , e M b c ο-Ὸ

λον ἐχείνη, ὅσῳ χαὶ τὸ χῦρος τῶν πραχτέων ἔχει.
54 $^ , LÀ m Y

Ἀλλ᾽ οὖχ ἔστι ταῦτα, οὖχ ἔστιν. Οὐδὲ γὰρ εἰ θαυμα-

Y - ' M ^
στὸν oikoy χαὶ βασιλικὰς αὐλὰς τύραννος λάόῃ xc
V ΤΥ ah e ed
ληστὴς, διαδολὴ τῆς οἰκίας τὸ γινόμενον, ἀλλ᾽ ἣ χατη-
, τ D A -

γορία πᾶσα τῶν τὰ τοιαῦτα ἐπιδουλευσαϊκένων ἐστίν.

34445 m E , m

Ἀλλ᾽ of τῆς ἀληθείας ἐχθροὶ μετὰ τῆς ἀσεδείας xot
, , ^ m ,

ἀνοίᾳ πολλὴ περιπίπτοντες, οὐχ αἰσθάνονται. Οὐδὲ
H EU ^ , ^t ^

γὰρ τῆς σαρχὸς μόνον κατηγοροῦσιν, ἀλλὰ xài τὸν
, A τ Ue MEE E EY Y

νόμον διαδάλλουσι" χαίτοι γε εἰ πονηρὸν ἣ σὰρξ, xa-
Mcd GUERRE * i

λὸν 6 νόμος: ἀντιστρατεύεται γὰρ καὶ ἐναντιοῦται" εἰ

δὲ οὐ χαλὸν ὃ νόμος. χαλὸν f, σάρξ" μάχεται γὰρ αὐτῷ
& οὐ χαλὸ μος, χαλὸν f, σάρξ" μάχεται γὰρ αὐτῷ

- DSi , A — —
xav ἐχείνους χαὶ πολεμεῖ. Πῶς οὖν ἀμφότερα τοῦ δια-
^. ' ν᾿ ,
Θόλου φασὶν εἶναι, ὅ ἐναντία ἀλλήλοις εἰσάγοντες:
EÁ
ἄνοια: ᾿Αλλ᾽ οὐ

ἀλλὰ τὴν ἁμαρ-

€ M I: h -

Ορᾶς ὅση μετὰ τῆς ἀσεδείας xal f$
D 5 , jS A -

τῆς ᾿Εχχλησίας τὰ δόγματα τοιαῦτα,
, J, ,

τίαν χαταχρίνει μόνον, καὶ τὸν νόμον ἑχάτερον παρὰ

c ,

re ^ ^ , M m^
Θεοῦ δεδομένον, καὶ τὸν τῆς φύσεως, xal τὸν τοῦ

οἱ

m , , - A m
Moücéoc , ταύτη πολέμιον εἰναί φησιν, οὐ τῇ capat:

,ὔ,

ji b N / τ
οὐδὲ γὰρ τὴν σάρχα ἁμαρτίαν εἶναι, ἀλλ᾽ ἔργον Θεοῦ

* [ A. ἐναντιούμενα.]

IN EPIST.

, Y x M Ὁ ' ,
σφόδρα xai πρὸς ἀρετὴν ἡμῖν ἐπιτήδειον, ἐὰν νήφω-
[4 δ ,ὔ Ἔσται » y , EJ
μεν. Ταλαίπωρος ἐγὼ ἄνθρωπος: τίς με ῥύσεται ex
τ , - Ἔτι c
τοῦ σώματος τοῦ θανάτου τούτου; [εἶδες πόση τῆς χα-
, Y c ES Y
χίας f, τυραννὶς, ὅτι xal συνηδόμενον τῷ νόμῳ τὸν
νοῦν vix&; Οὐδὲ γὰρ ἔχε πεῖν, φησὶν, ὅτι μι-
Uv vix&; Οὐδὲ γὰρ ἔχει τις εἰπεῖν, φησὶν, ὅτι t.
- ᾿ n
σοῦντά με τὸν νόμον xol ἀποστρεφόμενον ἣ ἁμαρτία
^c bl Z " ω * , 4 M
χειροῦται: συνήδομαι γὰρ αὐτῷ x«i σύμφημι, xot
Ψ - M 5^
χαταφεύγω πρὸς αὐτὸν, ἀλλ᾽ ὅμως ἐχεῖνος μὲν οὐδὲ
, n 7 M M
φεύγοντα πρὸς αὐτὸν ἴσχυσε σῶσαι, ὃ δὲ Χριστὸς xat
, e " /, - /
φεύγοντα ἀπ᾽ αὐτοῦ ἔσωσεν. [ἰδὲς πόση τῆς χάριτος
E », S οὶ 9. /
$ ὑπερδολή; Ἀλλ᾽ οὕτω μὲν οὐχ ἔθηκεν αὐτὸ ὃ ἀπό-
ταλοες ὃ ἜΣ here A θρηνή έγα, ὡς
τολος " ἄνοιμωζας o£ μόνον xat ὕρηνησᾶς μ. γα;
3.3, 5 , ha , ^N - E] , ΒΟΥ,
ἐν ἐρημία τῶν βοηθησόντων, διὰ τῆς ἀπορίας δει-
co x^ e M NF , rp X ,
χνυσι τοῦ Χριστοῦ τὴν δύναμιν, χαί φησι, ᾿Γαλαίπω-
* , L4 e ,
ρος ἐγὼ ἄνθρωπος τίς με ῥύσεται ἐχ τοῦ σώματος
ΜΆ 7 , I! E P e Bee δὲ
τοῦ θανάτου τούτου ; Νόμος οὖχ ἴσχυσε, τὸ συνειδὸς
ΠΥ NA , a2, 7 ' ἢ δ ἐν 5. ὃν
οὖχ ἤρχεσε- χαίτοι γε * ἐπήνουν τὰ χαλὰ, καὶ οὐχ ἐπὴ-
M ,ὔ
vouy μόνον, ἀλλὰ καὶ ἀπεμαχόμιην πρὸς τὰ ἐναντία.
rg M 2 - 5 , M ^ [4 M c MSN
Τῷ γὰρ εἰπεῖν, ᾿Αντιστρατευόμενον, ἔδειξε xat αὐτὸν
E] , , LE) , E) , ,
ἀντιταττόμενον. TIo0ev οὖν ἔσται σωτηρίας ἐλπίς; Εὐ-
ΕΞ e e Y Y» τ T c e
χαριστῶ τῷ Θεῷ, φησὶ, διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ
K , € e ΕἸδὲε EU y^. [4 5 ^ Ü m
υρίου ἡμῶν. Εἶδες πῶς ἔδειξεν ἀναγχαίαν τῆς
, M , M s M Y "ft c hj
χάριτος τὴν παρουσίαν, xa χοινὰ Πατρὸς xoi YtoU τὰ
5. une Hia M Dd SUN IN “δ. ΘΛ ἢ
κατορθώματα: Ei &o χαὶ τῷ Πατρὶ εὐχαριστεῖ, ἀλλὰ
“- E] , , N εχ » d ^N
τῆς εὐχαριστίας ταύτης χαὶ ὃ Υἱὸς αἴτιος. “Ὅταν δὲ
- / , S fes n ei. E c6 ,
ἀχούσης λέγοντος αὐτοῦ. Τίς με ῥύσεται ἐχ τοῦ σώ-
^ A , m M
ματος τοῦ θανάτου τούτου: μὴ νόμιζε τῆς σαρχὸς αὖ-
Y - 5 T / '
τὸν χατηγορεῖν. Οὐδὲ γὰρ εἰπε σῶμα ἁμαρτίας, ἀλλὰ
σῶμα θανάτου " τουτέστι, τὸ θνητὸν σῶμα, TO χει-
NA eU. στ " UA ΩΝ ᾿ / 5
ρωθεν ὕπο τοῦ θανάτου, οὐ τὸ γεννῆσαν τὸν θάνατον"
, - , e κι ΟῚ c
ὅπερ οὐ τῆς πονηρίας τῆς σαρχὸς, ἀλλὰ τῆς ἐπηρείας
E ur. ^ /2 9 Δ ΣΝ ῬΑ y 9
ς ὑπέμεινε, δεῖγμά ἐστιν. Ὥσπερ ἂν εἴ τις αἰχμα-
᾿ Y " , Φ e /,
λωτισθεὶς παρὰ βαρδάρων, λέγοιτο εἰναι τῶν BaoGa-
ΝΑ
ρων, οὖχ ἐπειδὴ βάρόαρός ἐστιν, ἀλλ᾽ ἐπειδὴ ὕπ᾽ ἐχ
/ Uu N em
νων χατέχεται " οὕτω χαὶ τὸ σῶμα θανάτου λέγεται,

st-
ESCUNS EVA. SN GU S 1S SES ES ri
ἐπειδὴ κατεσχέθη παρ᾽ αὐτοῦ, οὐχ ἐπειδὴ προεξένη-
r , , , 5 NX “αν, L2 , € —
σεν αὐτόν. Διόπερ οὐδὲ αὐτὸς τοῦ σώματος ῥυσθῆναι
, m .Ὃ
βούλεται, ἀλλὰ τοῦ θνητοῦ σώματος, αἰνιττόμενος ὃ
^ / » ch ; Ὁ M Ἂ NA Z M
πολλάκις ἔφην; ὅτι £x. τοῦ παθητὸν αὐτὸ γενέσθαι; xat
, , b
εὐεπιχείρητον γέγονε τῇ ἁμαρτίᾳ.
, , , D
Καὶ τίνος ἕνεχεν, φησὶν, εἰ τοσαύτη τῆς ἅμαρ-
, 1 Mom L - /
xc ἣ τυραννὶς πρὸ τῆς χάριτος ἦν, ἐκολάσθησαν οἵ
ἅμα

*
*

M m c , , τ 5 NV

τὸν ἦν χαὶ τῆς ἁμαρτίας χρατούσης χατορθοῦν. Οὐδὲ

' 3 y 5.3: Ὲ c / 233 M Y

qXQ εἰς dxpav αὐτοὺς siÀxe πολιτείαν, ἀλλὰ καὶ
͵ c

χρημάτων ἀπολαύειν ἐπέτρεπε, καὶ γυναιξὶ χεχρῆ-

σθαι πλείοσιν. οὐχ ἐκώλυε, xa θυμῷ χαρίσασθα! μετὰ

LI -
'

c0 , m
τοῦ δικαίου, καὶ τρυφῇ " χρήσασθαι συμμέτρῳ" xa

-
I

^

σ Dd tT
ροτάνοντες: “Ὅτι τοιαῦτα ἐπετάγησαν, οἵα Ouva-

-
5

.

* Morel. male ἐν ἠρεμίᾳ τῶν βοηθησάντων.
^ [ ἐπαινοῦν A. bis, et mox ἀπομαχόμενον. Legebatur
ἐπεμαχόμην .]

AD ROM.

E

HOMIL. XIII. 619

Dei nobis ad virtutem valde opportunum, si vigi-
lemus. 24. Infeliv ego homo! quis me libe-
rabit de corpore mortis hujus? Viden' quanta
sit malitie tyrannis, quz mentem in lege sibi
complacentem vincit? Neque enim dicere possis,
me, qui legem oderim et averser, a peccato captum
fuisse: condelector enim in ipsa, ipsam probo, ad
illam confugio. Attamen illa ad se confugientem
servare non potuit; contra vero Christus ab se fu-
gientem servavit. Viden' quanta sit gratize magni-
tudo? At non sic loquutus est apostolus : inge-
miscens vero tantum, quasi auxilio destitutus, per
dubitationem Christi potentiam indicat et ait:
Infelix ego homo! quis me liberabit de corpore
mortis hujus ? Lex non potuit, conscientia non
valuit: etiam si quze bona. essent. laudarem, nec
modo laudarem, sed etiam adversantibus obsiste-
rem. Cum enim dixit, Repugnantem, ostendit se
adversum stare et pugnare. Unde igitur erit spes
salutis? 25. Gratias ago Deo, inquit, per Je-
sum Christum Dominum nostrum. Viden' quo-
modo ostenderit necessarium esse gratiz adven-
tum, communiaque esse Patris et Filii. beneficia ?
Euüiamsi enim Patri gratias agat, gratiarum tamen
actionis causa est. Filius. Cum porro audis illum
dicentem, Quis me liberabit de corpore mortis
hujus? ne putes ipsum accusare carnem. Neque
enim dixit, Corpus peccati; sed, Corpus mortis;
hoc est, mortale corpus, a morle occupatum, non
quod mortem generaveril: quod non est malitize
carnis, sed damni, quod sustinet, areumentum.
Quemadmodum si quis a barbaris captus, dicatur
esse barbarorum ; non quod barbarus sit, sed quod
ab illis detineatur : sic et corpus ortis esse dici-
tur, quod ab illa detentum sit, non quod illam
procuraverit. Quapropter ille non a corpore vult
liberari sed à mortali corpore; subindicans, ut
siepe dixi, ipsum quoá sit passibile, peccato captu
facile fuisse.

τὸ

A. ΕἘλ σαν, inquies, si tanta peccati tyrannis
ante gratiam fuerit, peccatores puniti fuere? Quia
talia imperata erant, quz possent illi, etiam pec-
cato dominante, facere. Neque enim illos ad sum-
mum vitz institutum. trahebat, sed. permittebat,
ut pecuniis uterentur, pluribus uti uxoribus non
prohibebat, ira cum justitia uti sinebat, atque mo-
derata voluptate frui : tantaque erat. indulgentia,

b ΓΑ. χεχρῆσθαι, perpetua utriusque temporis permu"
tatione, Idem proxime διηγόρευς.]

620 S. JOANNIS CHRYSOST.

ut lex scripta minus exigeret, quam lex naturalis
dictaret. Lex quippe naturalis virum unum cum
unica muliere semper versari jubebat : quod etiam

Matth, το. Christus his declaravit: Qui fecit a principio,

ἡ.

masculum et feminam fecit eos. Lex autem Moy-
sis neque hanc ejicere et illam assumere prohibe-
bat; neque quo minus duz simul haberentur ve-
tabat. Przeter hoec autem alia plura, quam | in lege
essent, priscos illos fecisse videas, naturali erudi-
tos lege. Non ergo damno affecti sunt ii, qui in Ve-
teri Testamento vivebant, cum tam moderata lex
ipsis inducta fuit. Quod si ne ita quidem vincere

potuerunt, ex illorum ignavia culpa venit. Ideo
et Paulus gratias agit, quod Christus, his non exa-
minatis, non Tu ADNOT. scelerum poenas
non expetierit, sed etiam ad majorem cursum
aptos effecerit. Ideo ait, Gratias ago Deo meo
per Jesum Christum. Et salute quz in. confesso
est prztermissa, ex jam probatis ad aliud majus
transit dicens, non modo nos a pristinis liberatos

Car .vit. esse, sed non posse in futuro capi : nam ait : 1.

IVihil ergo nunc damnationis est iis, qui sunt
in Christo Jesu, qui non secundum carnem
ambulant. Sed id non prius dixit, quam prisu-
num statum commemorasset. Cum enim prius di-
xisset, Jgitur ego mente quidem servio legi Dei,
carne autem i peccati ; tunc intulit : NE la
ergo condemnatio jam üis, qui Christi Jesu sunt.
Deinde quia illi objici poterat, multos etiam post
baptismum peccare; ideo ad hoc properat. Nec
simpliciter dicit, Zis qui in Christo Jesu ; sed, Jis
qui non secundum carnem ambulant ; ostendens
illud deinceps ex ignavia nostra proficisci. Pos.
sumus enim nunc non secundum carnem ambu-
lare, tunc autem difficile erat. Deinde alio modo il-
lud probat, sic dicens : 2. Zéx enim Spiritus vitae
in Christo Jesu liberavit me ; legem Spiritus hic
Spiritum vocans. Sicut enim legem peccati pecca-
tum, siclegem Spiritus Spiritum dicit. Atqui legem
quoque Moysis sic vocavit, dicens : Scimus enim
quod lex spiritualis est : quodnam igitur est dis-
crimen? Multum et immensum :illa enim spiri-
tualis est, hec lex. Spiritus. Et in quo differt hiec
ab illa? Quia illa a Spiritu data est tantum, hzc
vero Spiritum recipientibus largiter dabat. Ideo
legem vitz vocavit illam, ad differentiam legis
peccati, non legis Mosaicz. Cum enim dicit, Li-

/ c / /
νομῷ αμαρτιαᾶς , τοτε

ὃ μὲν ὑπὸ τοῦ Πνεύματος ἐδόθη μόνον, οὗτος δὲ χαὶ

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

δ ; x
τοσὰύτη ἦν $| συγχατάθδασις, ὡς xe ἐλάττονα ὧν ὅ

- €
D φυσιχὸς διηγόρευσε νόμος τὸν γραπτὸν ἀπαιτεῖν. Ὃ
μὲν γὰρ τῆς φύσεως νόμος ἕνα ἄνδρα p. γυναιχὶ διηνε-
xig ὁμιλεῖν ἐχέλευεν * ὅπερ οὖν xat ὃ Χριστὸς δηλῶν

c c ,
ἔλεγεν, ὅτι Ὃ ποιήσας ἐξ ἀρχῆς, ἄρσεν xoà θῆλυ ἐποίη-

5 , € Ἁ ΠΟΥ, , y M M 5
σεν αὐτούς. Ὃ δὲ Mose νόμος οὔτε τὴν μὲν ἐχ-
- M NY T5 , : 2 , ΕΣ DA c *
GaAsiv, τὴν δὲ ἀντεισάγειν ἐχώλυεν, οὔτε δύο * χατὰ

"EN EÁ ΕῚ , N M , WC 7

ταὐτὸν ἔχειν ἀπηγόρευε. Χωρὶς δὲ τούτου, xai ἕτερα
πλείονα τῶν ἐν τῷ νόμῳ τοὺς πρὸ τούτου χατωρθω-
χότας ἴδοι τις ἂν τῷ τῆς φύσεως παιδευομένους νόμῳ.
Οὐ τοίνυν ἐπηρεάσθησαν οἱ ἐν τῇ Παλαιᾷ πολιτευσά-
μένοι, συμμέτρου νομοθεσίας οὕτως εἰσενεχθείσης αὖ-
E - E: Y SA cr E ΒΞ 3 94 f d
τοῖς. Ei δὲ μηδὲ οὕτως ἤρχεσαν περιγενέσθαι, τῆς
αὐτῶν ῥαθυμίας τὸ ἔγχλημα. Διὰ τοῦτο x«t ὃ Παῦλος
εὐχαριστεῖ, ὅτι οὐδὲν τούτων ἀχριδολογησάμενος ὃ
Χριστὸς, οὐ μόνον τῶν ἡμετέρων οὐχ ἀπήτησεν εὐθύ-
EJ M N 2 "7 EJ , ^ ἦν ^ ,
νας, ἀλλὰ xat ἐπιτηδείους ἐποίησε πρὸς μείζονα 6p0-
μον. Διό φησιν, Εὐχαριστῶ" τῷ Θεῷ μου διὰ ᾿Τησοῦ
Χριστοῦ. Καὶ τὴν σωτηοίαν

E] Le Y^ Δ ΟΞ. L4 ,
&x τῶν ἤδη χατασχευασθέντων ἐπ᾽ ἄλλο uevabatyet

ἃ ἀφεὶς ὡμολογημιένην
γημενὴν;

, ΄ὔ e 5 ES , , , ,
πλέον λέγων, ὅτι οὐ τῶν προτέρων ἀπηλλάγημεν μό-
νον, ἀλλὰ χαὶ πρὸς τὸ μέλλον ἀχείρωτοι γεγόναμεν.-
Οὐδὲν γὰρ, φησὶ, χατάχριμα νῦν τοῖς ἐν Χριστῷ

[ησοῦ, μὴ χατὰ gap merid Ἀλλ᾽ ob πρὸ-

Seo αὐτὸ εἴρηχεν, ἕως NIME πάλιν τῆς προτέρας

ἃ χαταστάσεως. Πρότερον TER εἰπὼν, Ἄρα οὖν αὐτὸς

ἐγὼ τῷ μὲν vot δουλεύω "νόμῳ Θεοῦ, τῇ δὲ σαρχὶ

5 J 5^ L4 ,
ἐπήγαγεν - Οὐδὲν ἄρα xaz&-

e τὰ - e τ A
χριμα νῦν τοῖς ἐν Χριστῷ ᾿Γησοῦ. Εἰτα ἐπειδὴ ἀντέ--
5... ΤΟΝ M N M V M pr €
πιπτεν αὐτῷ τὸ πολλοὺς xat μετὰ τὸ βάπτισμα ἁμαρ-
, ^N b S Ll) / PLN 2 € ῸὉ»ὠ
τάνειν, διὰ τοῦτο πρὸς αὐτὸ ἐπείγεται. Καὶ οὖχ ἁπλῶς

φησὶ, Τοῖς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ, ἀλλὰ, Τοῖς μὴ xoc
σάρχα mue * δεικνὺς, ὅτι Ex Ddbueua τὸ πᾶν
λοιπὸν τῆς ἡμετέρας: δυνατὸν γὰρ νῦν μὴ xac isis

gegen τότε δὲ δύσχολον ἦν. Εἶτα χαὶ ἑτέρως

αὐτὸ χατασχευάζει διὰ τῶν ἑξῆς λέγων * Ὅ γὰρ νόμος

B τοῦ Πνεύματος τῆς ζωῆς ἐν Χριστῷ Ἰησοὺ “ἠλευθέ-

ρωσέ με - νόμον Πνεύματος ἐνταῦθα τὸ Πνεῦμα χα-

M / ς , M € , er
λῶν. “Ὥσπερ γὰρ νόμον ἁμαρτίας τὴν ἁμαρτίαν, οὕτω
m M
νόμον Πνεύματος τὸ Πνεῦμά φησι. Καίτοι καὶ τὸν
e. eq , à e
ωῦσέως οὕτως ἐχάλει λέγων, Οἴδαμεν γὰρ, ὅτι ὃ
J JE) Fo» ' / M Y
νόμος πνευματιχύς ἐστι" τί οὖν τὸ μέσον ; Ilo)o. xot
ἄπειρον " ἐχεῖνος μὲν γὰρ πνευματικὸς, οὗτος δὲ νό-

, "d , τ , e
μος Πνεύματος. Καὶ τί τοῦτο ἐχείνου διέστηχεν: Ὅτι

M

Ἡνεῦμα ἐχορήγει τοῖς δεχομένοις αὐτὸν. δαψιλές. Διὸ

beravit te a. lege peccati et. mortis, non Moysis C xal ζωὴς αὐτὸν νόμον ἐχάλεσε, πρὸς ἀντιδιαστο-

« Sic Mss. Editi vero male χατ᾽ αὐτόν.
ἃ [ A. et marg. Sav. rs ὧμολ. θεὶς, ἐχ.}
a Alil ἀποχαταστάσεω
b [ A. νόμῳ θεοῦ, ut ev Bibl. Legebatur 4:5

Eodem illo auctore mox insertum est :v».]
e [ἠλευθέρωσέ σε À. et marg. Savil. Similiter variant
infra lit. D. Mos Α τὸν πνευματικὸν xzAàv.]

IN EPIST.

AT , H DU b e » , mM m "m D
ἣν ἐχείνου τοῦ τῆς ἁμαρτίας, οὐ τοῦ Μωὺῦσαϊχοῦ.
σ Y 7, 3 cT , c
Ὅταν γὰρ λέγη; ᾿λευθέρωσέ σε ἀπὸ τοῦ νόμου τῆς
[5 , Y τ / 5 ^ C TR ]
ἁμαρτίας xat τοῦ θανάτου, οὐ τὸν Μίωῦύσέως νό-
, DL D e
μὸν λέγει ἐνταῦθα - οὐδαμοῦ γὰρ αὐτὸν νόμον ἅμιαρ-
, - c ^ u
πίας xaAÀsi* πῶς γὰρ, ὃν δίκαιον καὶ ἅγιον πολ-
) , 3 , Y € , ΕΣ , E] ,
ἄχις ὠνόμασε, xai ἁμαρτίας ἀναιρετιχόν ; ἀλλ
ἐχεῖνον τὸν ἀντιστρατευόμενον τῷ νόμῳ τοῦ γοός.
του M F
"J'oucov γὰρ τὸν χαλεπὸν xacéAucs πόλεμον θανατώ-
^ τω
σασα τὴν ἁμαρτίαν ἣ τοῦ Πνεύματος χάρις; καὶ ποιή-
^ - m - , ,
σασα τὸν ἀγῶνα χοῦφον ἡμῖν, καὶ πρότερον στεφανὼω-
c cT / à
caca, xxi τότε μετὰ πολλῆς τῆς συμμαχίας ἐπὶ τὰ
J c , dE. $5 - σὴς ἊΝ b
παλαίσματα ἑλχύσασα. “Καὶ ὅπερ dst ποιεῖ, ἀπὸ τοῦ
"om -] x m» J - M D ,
Υἱοῦ εἰς τὸ Πνεῦμα μεταδαίνων, ἀπὸ τοῦ Πνεύματος
, ^ ἘΣ ^ ^ T M e €. ,
εἰς τὸν Υἱὸν καὶ τὸν Πατέρα, καὶ τῇ Τριάδι πάντα
- , ^ i τ
τὰ παρ᾽ ἡμῶν λογιζόμενος " τοῦτο χαὶ ἐνταῦθα ἐργά-
-ν Y 3 N τ "E , - /
ζεται. Kot γὰρ εἰπὼν, Τίς με ῥύσεται &x τοῦ σωμα--
m , , ἅν T / ἊΝ ϑε
τος τοῦ θανάτου τούτου; ἔδειξε Πατέρα διὰ Yiou
Ὁ - πὰ -- 1
τοῦτο ποιοῦντα" εἰτα πάλιν τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον μετὰ
"ace rui. € 1 , EC , Ll ER
τοῦ Yiou- 'O γὰρ νόμος τοῦ. Πνεύματος τῆς ζωῆς ἐν
r “- 5 e 5 / / / 3 / *
Χριστῷ Ἰησοῦ ἠλευθέρωσέ σε, φησίν εἶτα πάλιν τὸν
Ps M b "e N M 558/ cC )/
Πατέρα x«i τὸν Υἱόν - Τὸ γὰρ ἀδύνατον τοῦ νόμου,
M 2 x ius 04 SCANIA. M δ. Θεὲ y c
φησὶν, ἐν ᾧ ἠσθένει διὰ τῆς σαρχὸς, ὃ Θεὸς τὸν ἕαυ-
— ^ ,
τοῦ Υἱὸν πέμψας ἐν ὁμοιώματι σαρχὸς ἁμαρτίας,
/ Ai c
xol περὶ ἁμαρτίας χατέχρινε τὴν ἁμαρτίαν ἐν τῇ
, /, S. s - ' b 6 “ Ἂν , 5 SN
σαρχί. ΠΠ]Πάλιν δοκεῖ μὲν διαύάλλειν τὸν νόμον" εἰ δὲ
τις ἀχριδῶς προσέχοι, καὶ σφόδρα αὐτὸν ἐπαινεῖ, σύμ.-
-Ὁ τ’ e M N N
φωνον τῷ Χριστῷ δεικνὺς; xod τὰ αὐτὰ προῃρημένον.
- ἐπ b eS
Οὐδὲ γὰρ εἶπε, τὸ πονηρὸν τοῦ νόμου, ἀλλὰ, Τὸ
3M, ᾿ / 3 EE / , MEE
ἀδύνατον * καὶ πάλιν, Ev ᾧ ἠσθένει, οὐχ, ἐν ᾧ ἐκα-
, E! /, M X -
χούργει, ἢ ἐπεθδούλευε. Kal οὐδὲ τὴν ἀσθένειαν αὐτῷ
Y EC M , 31. 7 "^
λογίζεται, ἀλλὰ τῇ σαρχὶ, λέγων, "Ev ᾧ ἠσθένει διὰ
- ΄ cT M
τῆς σαρχός" σάρκα πάλιν ἐνταῦθα οὐχὶ τὴν οὐσίαν
M M i]
αὐτὴν xal τὸ ὑποχείμενον, ἀλλὰ τὸ σαρχικώτερον φρό-
c T i .
νημα χαλῶν. Av ὧν xal τὸ σῶμα xal τὸν νόμον ἀπαλ-
, y 3 /, ^Y ,
λάττει κατηγορίας" οὗ διὰ τούτων δὲ μόνον, ἀλλὰ xod

^

S fe
διὰ τῶν ἑξῆς.

Ei γὰρ ἐναντίος ἦν 6 νόμος, πῶς 6 Χριστὸς εἷς A

βοήθειαν αὐτοῦ παραγέγονε, καὶ τὸ δικαίωμα αὐτοῦ
πληροῖ, χαὶ χεῖρα ὥρεξε χαταχρίνας τὴν ἁμαρτίαν ἐν
τὴ σαρχί ; Τοῦτο γὰρ * ὑπολέλειπτο; ἐπειδήπερ ἐν τὴ
Ψυχὴ πάλαι ὃ νόμος αὐτὴν χαταχρίνας ἦν. Τί οὖν ;
τὸ μεῖζον 6 νόμος ἐποίησε, τὸ δὲ ἔλαττον ὃ τοῦ Θεοῦ
Μονογενής; Οὐδαμῶς. Μάλιστα μὲν γὰρ χἀχεῖνο ὃ
Θεὸς εἰργάσατο, ὃ τὸν φυσιχὸν δεδωχὼς νόμον, xol
τὸν γραπτὸν προσθείς: ἄλλως δὲ οὐδὲν ὄφελος τοῦ
μείζονος ἦν, τοῦ ἐλάττονος μὴ προσχειμένου. Τί γὰρ
ὄφελος εἰδέναι τὰ. πραχτέα "ud μετιόντα αὖτά ; Οὐ-

Y

δὲν, ἀλλὰ χαὶ μείζων κατάχρισις. Ὥστε 6 καὶ τὴν ψο-

d {εἴτα ὅπεῤ À. cum marg. Savil.]
* [Iidem ὑπολέλειπτο. Legebatur ἐπιλέλειπτο.]

AD ROM.

621

legem hic dicit : nusquam enim illam legem pec-
cati vocat : quomodo enim, quam sepe justam
et sanctam vocavit et peccatum destruentem, ita
nunc appellaret? sed illam quae pugnat contra. le-
gem mentis. Hoc enim grave solvit bellum, pec-
catum interficiens, Spiritus gratia, et certamen no-
bis leve reddens, nos prius coronans, et tunc cum
multo presidio ad certamina alliciens. Quodque
semper facit, a Filio ad Spiritum transiens, et a
Spiritu ad Filium et Patrem, et Trinitati nostra
omnia referens : hocipsum et hic facit. Nam cum
dixisset : Quis me liberabit de corpore mortis
hujus? ostendit Patrem per Filium hoc facere.
Deinde Spiritum sanctum cum Filio: Lex enim
Spiritus vite in. Christo Jesu. liberavit me :
deinde Patrem et Filium : 5. /Vam quod impos-
sibile erat legi, inquit, in quo infirmabatur per
carnem, Deus Filium suum mittens in similitu-
dine carnis peccati : et de peccato condemna-

HOMIL. XIII.

yit peccatum. in carne. Rursus. videtur quidem

improbare legem ; si quis autem accuratius atten-
dat, admodum laudat illam, Christo consonam es-
se demonstrans, et eadem ipsa praescribere. Neque
enim dixit, Quod malum eratin lege, sed, Quod
impossibile; et rursus, Zn quo infirmabatur,
non, In quo maligneagebat, aut insidiabatur. Ne-
que infirmitatem illi adscribit, sed carni, dicens,
In quo infirmabatur per carnem; carnem hic
vocansnon ipsam substantiam et subjectum, sed
carnaliorem sensum. Perhzec vero et corpus et
legem a crimine liberat; non per hac solum,
sed etiam per subsequentia.

5. Nam si contraria fuisset lex, quomodo Chri-
stus inauxilium ipsius advenit, et justificationem
ejus implevit, manumque extendit, condemnans
peccatum in carne? Hoc enim restabat, quia jam
olim lex in anima peccatum condemnaverat. Quid
ergo? an quod. majus erat, lex fecit, quod. ve-
ro minus, Dei Unigenitus? Nequaquam : illud
enim Deus maxime fecit, qui naturalem. dedit
legem, et scriptam addidit. Alioquin nihil. pro-
fuisset id, quod majus erat, nisi id quod mi-
nus erat, propositum fuisset. Nam qua utili-
tas illa scire, quie agenda sunt, nisi obcas? Nul-

b [Sic praeclare A. Editi μηκέτι ὄντα.]

S. JOANNIS CHRYSOST-

625

la, sed*major damnatio. Ítaque qui animam ser-
vavit hic est, qui etiam carnem freno paren-
tem fecit. Docere enim facile erat; viam vero
monstrare, qua hzc facilia essent, hoc mirabile
fuit. Ideo venit Unigenitus, nec prius discessit,
donec liberavit nos ab illa difücultate. Quod au-
tem majus, est victorize modus: non enim aliam
accepit carnem, sed eamdem hanc ipsam labore
confectam : ac si quis in foro mulierem vilem et
circumforaneam vapulantem videns, diceret se C
filium ejus esse, regis filius cum esset, sicque il-
lam verberantibus eriperet. Quod ipse fecit, et se
filium hominis esse confitens, atque illi adstans,
peccatumque damnans. Non amplius ergo illam car-
nem postea verberare ausum est; imo potius per-
cussit illam plaga mortis : hoc vero ipso damnatum
est et periit, non caro verberata, sed ipsum peccatum
mortuum est : quod omnium est maxime admiran-
dum. Nisi enim in carne victoria fuisset, non ita
mirum esset, quia lex etiam hoc efficiebat : mi,
rum autem id fuit, quod cum carne tropzum ere- p
xerit : et. que millies ἃ peccato dejecta fuerat,
ea splendidam contra illud victoriam reportavit.
Vide namque quanta inexspectata evenerint. Unum
quidem, quod peccatum carnem non vicerit ; alte-
rum quod victum fuerit, et ab illa victum : non
enim par res est non vinci, et vincere id, quod an-
tea semper dejiciebat. Tertium, quod non modo
vicerit, sed et punierit : nam non peccando non
victus est; moriendo autem vicit et. condemnavit
illud, tremendam ipsi carnem exhibens, quz an- E
tea despicabilis erat. Sie itaque et ejus potentiam
destruxit, et mortem ab illo illatam sustulit.
Donec enim peccatores offendit, secundum juris
rationem mortem intulit: cum. autem impeccabile
repertum corpus morti tradidit, utpote quod in-
juste egisset, damnatum est. Viden quot partae vi-
ctoriz sint, quod caro non victa sit a peccato, quod
viceritillud et damnaverit, quod non modo damna-
verit,sed etiamquasi peccans damnaverit.Cum prius
enim probasseti ipsum injuste egisse, sic damnavit, 565
non modo vi et potentia, sed etiam secundum ju- 4
ris rationem. IToc enim significavit de peccato di-
cens : Condemnavit peccatum in carne ;ac si
diceret : Convicit ipsum quod admodum peccas-
set, et tunc. illud condemnavit. Viden' ubique
peccatum damnatum, non carnem, sed hanc co-

frcelum ex A.

Edd.

c [ MaleSav. et Montf. zzi τὸ δέ.
Idem iufra suppeditavit ὥσπερ ἃ

ἂν zi.

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

IUS

M ,
χὴν σώσας, οὗτός ἐστιν
y M M EL
ταστήσας. Τὸ μὲν γὰρ
[434

650v τινα δεῖ ξαι; δι ἧς μετ᾽

ὃ χαὶ τὴν σάρχα εὐήνιον χα-
Lid * ^ ^N A
διδάξαι, εὔχολον" τὸ δὲ. xat
- , - 5 ,
εὐχολίας ταῦτα ἐγένετο,
τοῦτό ἔστο τὸ θαυμαστόν. Διὰ δὲ τοῦτο ἦλθεν ὃ Μο-
M , ej *
νογενὴς, x«l οὐ 7 ἘΡΌΣΕΡΙΣ ἀπέστη, ἕως ἂν ἀπήλλαξεν
ἡμᾶς τῆς δυσχολίας ἐ — “Καὶ τὸ δὴ μεῖζον, ὃ
τρόπος τῆς νίχης * οὐδὲ γὰρ ἑτέραν ἔλαόε σάρχα, ἀλλ᾽
M , »
αὐτὴν ταύτην τὴν χκαταπονουμένην " ὥσπερ ἂν εἴ τις
E] c - hu
ἐν τῶ γυναῖκα εὐτελῆ χαὶ ἀγοραίαν τυπτομένην
25 / E ev
ἰδὼν, εἴποι αὐτῆς εἶναι υἱὸς, βασιλέως ὧν υἱὸς, xal
, σ
οὕτως αὐτὴν ἀπαλλάξειε τῶν ἐπηρεαζόντων. “Ὅπερ
S EN , X. vex , , S € ,
αὐτὸς ἐποίησε, καὶ υἱὸς ἀνθρώπου εἶναι ὁμολογήσας"
M hU
χαὶ παραστὰς αὐτῇ, χαὶ χαταχρίνας τὴν ἁμαρτίαν.
9 τω ον
Οὐ τοίνυν ἐτόλμησε τυπτῆσαι αὐτὴν λοιπὸν, μᾶλλον
So D - c / -- d Ἢ M
δὲ ἐτύπτησε μὲν τῇ τοῦ θανάτου πληγῇ ^ τούτῳ δὲ
ως J -
αὐτῷ ERU xai ἀπώλετο, οὐχ ἣ τυπτηθεῖσα
᾿Εκ d 2 ᾽ / € ,ὔ z c /
eps, ἀλλ E Ace SEDED DUE
— Ei μὴ ye ἐν τῇ τὸς νίχη NS
TOV; 007, οὕτω θαυμαστὸν ἡ ἥν, τεὶ xa 6 νόμιος τοῦτο

M
ἐστὶ

E]
t

ei
εἰργάζετο" τὸ δὲ θαυμαστὸν, ὅτι μετὰ σαρχὸς τὸ τρό-
P4 M , M c
παιον ἔστη, xot fj μυριάχις ὑπὸ τὴς ἁμαρτίας χατα-
E , x es
CXrf)sica , αὕτη λαμπρὰν κατ᾽ αὐτῆς τὴν νίχην ἤρατο.
o M , V FN Σ , "^ ' c
Ὅρα γὰρ πόσα τὰ παράδοξα γέγονεν " Ev μὲν, ὅτι
E] 5. πα c. c , M , ce ^Y e.
οὐχ ἐνίκησεν ἣ ἁμαρτία τὴν σάρχα" ἕτερον δὲ, ὅτι
4 τε 4 M , λιν τα 3 5 , E]
χαὶ ἐνικήθη; x«i map αὐτῆς £vuciün* οὐ γάρ ἐστιν
» Y - M b M 2 ^
ἴσον μὴ νικηθῆναι, καὶ νικῆσαι τὴν ἀεὶ χαταδάλλου-
, e 2 , 3x J. 3*5 X δι ,
σαν. Τρίτον, ὅτι οὐ μόνον ἐνίκησεν, ἀλλὰ xot éxó-
c M
)xcs* τῷ μὲν γὰρ μὴ herbes
d'isdayen ἐνίχησε xol D αὐτὴν, φοδερὰν
αὐτῇ τὴν σάρχα ἀποφήνας τὴν πο ες py οὖσαν εὖχα--
ταφρόνητον. Οὕτω γοῦν χαὶ τὴν δύναμιν αὐτῆς ἐξέ--
* Ὁ €
λυσε, xci τὸν Ov αὐτῆς εἰσενεχθέντα θάνατον ἀνεῖλεν.

ἵν οὐχ ἐνικήθη" τῷ δὲ

“Ἕως μὲν γὰρ ἁμαρτωλοὺς ἐλάμόανε, χατὰ τὸν τοῦ
δικαίου λόγον ἐπὴγε τὴν τελευτήν " ἐπειδὴ δὲ ἄνα-
μάρτητον εὑροῦσα σῶμα τῷ θανάτῳ παρέδωχεν, ὡς
ἀδικήσασα χατεχρίθη. "Ope ὅσα τὰ νιχητήρια γέ-
γονε, τὸ μὴ ἥττηθῆναι τὴν σάρκα ὑπὸ τῆς ἁμαρτίας,
τὸ xal νικῆσαι αὐτὴν καὶ χαταδικάσαι, τὸ μὴ ἁπλῶς
χαταδιχάσαι, ἀλλὰ χαὶ ὡς ἁμαρτοῦσαν χαταδιχάσαι;
Πρότερον γὰρ ἐλέγξας ἠδικηχυῖαν, οὕτως αὐτὴν χατε-
δίκασεν, οὖχ ἁπλῶς ἰσχύϊ xal ἐξουσίᾳ, ἀλλὰ καὶ τῷ
A τοῦ διχαίου λόγῳ. Τοῦτο γὰρ ἐδήλωσεν εἰπὼν περὶ
τὴν ἁμαρτίαν ἐν τῇ σαρχί-
χαὶ

οι

Qr
ὅτι μέγα ἡμαρτηχυῖαν Ἴλεγεε,

οτι
,
'

γε

euim Κατέ
ὡσανεὶ SUP ὃ
τότε αὐτὴν X τεδί

, 8 ey - X ,
τίαν καταδιχαζομένην, οὐχὶ τὴν σάρχα, ἀλλὰ ταύτην

χασεν. Ὁρᾷς πανταχοῦ τὴν ἅμαρ-

, M A -
xoi στεφανουμένην, καὶ τὴν ἀπόφασιν xav" αὐτῆς ἐχ-

d [ Sic unus ἃ, Edd. τοῦτο à: αὐτό. Mox idem A, χαὶ

IN EPIST.

é 1? δὲ 3.) 6t PULO I n lena ι πέωψα!
φερουσᾶν 5 t ὁξ εν ομοιωμᾶτι σαρχος Quc £u ot

^ ^ c » D 7 κ /
τὸν Υἱὸν, 147; διὰ τοῦτο ἄλλην ἐκείνην σάρχα εἰναι vó-
ς ὍΣ ' τ ES
μιζε ἐπειδὴ γὰρ εἰπεν ἁμαρτίας, διὰ τοῦτο xol τὸ
, ΄ὔ »
δμοίωμα τέθεικεν. Οὐδὲ γὰρ ἁμαρτωλὸν σάρχα εἰχεν
COTHETWESO S DN Y ics Suh cx NONE
ὃ Χριστὸς, ἀλλ᾽ διμοίαν μὲν τὴ ἡμετέρᾳ τῇ ἅμαρ
- D V bh , M 3 M -
τωλῷ, ἀναμάρτητον δὲ, xat τὴ φύσει τὴν αὐτὴν ἡμῖν.
"OQ Y 25 Ὁ NS d E E mA Dod
δστε χαὶ ἐντεῦθεν δῆλον, ὅτι oüx ἦν πονηρὰ τῆς
M XN d Οὔτε v3 ees , V ore ἔρα
σαρχὸς ἣ φύσις. Οὔτε γὰρ ἑτέραν ἀντὶ τῆς προτέρας
Ἃ "A M , 'N ^
λαδὼν ὃ Χριστὸς, οὔτε αὐτὴν ταύτην μεταδαλὼν xac
ej , ,
οὐσίαν, οὕτως αὐτὴν “ἀναμαχήσασθαι παρεσκεύασεν *
3 d 3 λ ’, ΦἈι Ἃ τ 5.ϑ m , M T
ἀλλ᾽ ἀφεὶς μένειν ἐπὶ τῆς αὐτῆς φύσεως, τὸν στέφα-
M cT c ,
voy ἀναδήσασθαι ἐποίησε χατὰ τῆς ἁμαρτίας - καὶ
M ,
τότε αὐτὴν μετὰ τὴν νίκην ἀνέστησε, χαὶ ἀθάνατον
EY M / b -
εἰργάσατο. Τί οὖν, φησὶ, πρός με τοῦτο, εἰ ταῦτα
"RE. T - ' , ^ i i 3 /
ἐν ἐχείνη τῇ σαρχὶ γέγονε: Πρὸς σὲ μὲν οὖν μάλιστα"
NON a2 Pg Y NUN / m /
διὸ xat ἐπήγαγεν, Ἵνα τὸ δικαίωμα τοῦ νόμου πλη-
e τς " 1 ES /
ρωθῇ ἐν ἡμῖν τοῖς μὴ χατὰ σάρχα περιπατοῦσι. Τί
- m^ , yes 7 € ᾿ Y /
ἐστι, Τὸ δικαίωμα ; "To τέλος, ὃ σχοπὸς, τὸ κατόρθωμα.
, M 2 - 30 δ M , , /, 5
Τί γὰρ ἐχεῖνος ἐδούλετο, xa τί ποτε ἐπέταττεν; Ἄνα-
/ 5 τω , , ^ -
μάρτητον εἶναι. Τοῦτο τοίνυν χατώρθωται νῦν ἡμῖν
NM 'à -— M X M ^, τω M ,
διὰ Χριστοῦ * xat τὸ μὲν ἀντιστῆναι xa περιγενέσθαι,
, cC c
γέγονεν ixstvou* τὸ δὲ ἀπολαῦσαι τῆς νίκης, ἡμέτε-
τω ,
τερον. Οὐχοῦν ob ἁμαρτησόμεθα λοιπὸν, οὐχ ἅμαρτη-
, E X I 5 2k Ἃ / A 5
σόμεθα, ἂν μὴ σφόδρα (sev ἐκελελυμένοι καὶ ἀἄναπε-

, TN N 4 Tom Y M ,
πτωχότες διὸ xal προσέθηχς, Τοῖς μὴ χατὰ σάρχα

ε m [7] Y M 3 , ce 3:5: ef
περιπατοῦσιν. Ἵνα γὰρ μὴ, ἀχούσας, ὅτ! σε ἐῤῥύσατο
ὃ Χριστὸς τοῦ πολέμου τῆς ἁμαρτίας, καὶ ὅτι τὸ δι-

, τὺ m
χκαίωμα τοῦ νόμου πεπλήρωται ἐν σοὶ, τῆς ἁμαρτίας
χκαταχριθείσης ἐν τῇ σαρχὶ, καταλύσης τὴν παρα-

x M er NN c ALS ἢ RENS Y EID! F4
σχευὴν ἅπασαν " διὰ τοῦτο καὶ ἐχεῖ εἰπὼν, Οὐδὲν ἄρα
χατάχριμα, προσέθηχε, 'Γοῖς μὴ κατὰ σάρκα περιπα-

m M 5 -» Y Ὁ M ^ , D
τοῦσι" xat ἐνταῦθα, “ἵνα πληρωθῇ τὸ δικαίωμα τοῦ

, - mM ec
νόμου ἐν ἡμῖν, λέγων, τὸ αὐτὸ τοῦτο ἐπήγαγε " μᾶλλον
δὲ οὐχὶ τοῦτο μόνον, ἀλλὰ καὶ πολλῷ πλέον. Εἰπὼν

M Ὁ σ X 4:9 / ^ / —- 5
γὰρ, ὅτι Ἵνα τὸ διχαίωμα τοῦ νόμου πληρωθῇ ἐν

- - A bh
ἡμῖν τοῖς μὴ χατὰ σάρκα περιπατοῦσιν, ἐπήγαγεν,
5 ΠΩ Ὁ
Αλλὰ κατὰ Πνεῦμα - δειχνὺς, ὅτι οὗ χαχῶν ἀπέχε-
σθαι δεῖ μόνον, ἀλλὰ xe ἐν P ἀγαθῷ χομᾶν. Τὸ μὲν

M b -
γὰρ δοῦναί Got τὸν στέφανον, ἐχείνου * τὸ δὲ xaxa, civ

E CN o£ ES , K Y M [4 e 7 c /
τὰ δοθέντα, σόν. Kot γὰρ ὅπερ ἦν δικαίωμα τοῦ vó-
μου τὸ μιὴ γενέσθαι ὑπεύθυνον τῇ ἀρᾷ, τοῦτο ἤνυσέ
σοι ὃ Χριστός.

c ,

Μὴ τοίνυν προδῷς τὴν τοσαύτην δωρεὰν, ἀλλὰ
μένε φυλάττων τὸν χαλὸν τοῦτον θησαυρόν. Δείχνυσι
γὰρ ἐνταῦθά σοι, ὅτι οὐχ ἀρχεῖ τὸ λουτρὸν ἡμῖν εἰς

, “ἡ M A M ^ Pd , NIE o
σωτηρίαν, ἂν μὴ μετὰ τὸ λουτρὸν ἄξιον ἐπιδειξώμεθα

, e - τ E
βίον τῆς δωρεᾶς. “ὥστε πάλιν τῷ νόμῳ συνηγορεῖ,

LI λέ K M A] A] ^ m ec
ταῦτα λέγων. Kot γὰρ μετὰ τὸ πεισθῆναι τῷ Χρι-

e - , C^. - Y "A c Ne
στο oe t£ eUEG e
G 0, πάντα Ὅξι TCOLELV χαι πρα ματ ὑεσθαι, στε X10

^ [ À. ἀναμόχεσθαι. Savil. tz. ἀναμαχέσασθαι ]
b. [ A. et marg. Savil. ἀγαθοῖς. Et alibi sepius ἀγαθοῖς

AD ROM.

B

C

D

E

; 625

ronatam, et sententiam contra illud proferentem?
Quod in similitudine carnis dicat misisse Filium,
ne ideo existimes aliam esse, carnem : quia. enim
dixit peccati, ideo et similitudinem apposuit. Ne-
que enim peccatricem carnem habuit Christus,
sed similem quidem nostra peccatrici, impeccabi-
lem autem, et natura eamdem quam nostram.
Itaque hinc palam. est, naturam carnis non fuisse
malam : neque enim aliam loco illius prioris acce-
pit Christus, neque hac secundum substantiam
mutata, sic. peccatum expugnare aggressus est;
sed illa in natura sua relicta, contra peccatum co-
ronari illam curavit; et tunc illam post victoriam
suscitavit et immortalem effecit. Quid hoc ad me,
inquies, si hac 1n illa carne facta sunt? Ad. te
certe maxime pertinet : idcirco addidit: 4. Ut
justificatio legis impleretur in nobis, qui non
secundum carnem ambulamus. Quid est, Justi-
ficatio? Finis, scopus, praeclarum gestum. Quid

HOMIL. XII.

enim ille volebat, et quid precepit? Ut sine pec-

cato esses. Hoc ergo jam per Christum nobis prze-
stitum est : ac contra stare ac vincere penes illum
fuit ; victoria frui, nostrum. Itaque non jam am-
plius peccabimus ; non certe peccabimus, nisi ad-
modum fracti et soluti simus : ideo addidit, Qui
non secundum carnem ambulamus. Ne enim
audiens, quod te Christus liberaverit a bello pec-
cali, et. quod justificatio legis perfecta sit in te,
peccato in carne damnato, totum apparatum deji-
ceres; ideo postquam ibi dixerat, JVulla ergo con-
demnatio,adjecit : Jis qui secundum carnem non
ambulant ; et hic cum dicit, Ut impleretur ju-
stificatio legis in nobis, hoc ipsum adjecit; imo
non hoc tantum, sed multo amplius. Cum dixisset
enim : Ut justificatio legis impleretur in nobis,
qui non secundum carnem ambulamus, sub-
junxit, Sed secundum Spiritum; ostendens non a
malis abstinendum esse tantum, sed in bono prz-
clare esseagendum. Nam coronam tibi dare, illius
est; data retinere, tuum. Etenim id, quod justi-
ficatio legis erat, nempe non esse obnoxium ma-
ledictioni, hoc tibi perfecit Christus.

6. Ne igitur tantum donum prodas; sed hunc
pulchrum thesaurum custodire persevera. Hic
enim te docet lavacrum mon sufficere nobis ad
salutem, nisi post illud vitam tanto dono dignam
ducamus. [taque rursum legi patrocinatur, hzc
dicens. Nam postquam Christo crediderimus, nihil
non agendum est, ut justificatio illa, quam im-

vel ἐν ἀγαθοῖς xou» plurali numero dixit Chrys.]

e [ A. δέον, et paulo ante zzi μετὰ τὸ πεισθ.]

Rom.8.27.

624

plevit Christus, maneat in nobis, et non corrum-
patur. 5. Qui enim secundum carnem sunt,

S. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP."

, ^ / ΄ 52 xecde e "RS.
ἐχείνου οιχαιώμα μένειν εν μιν περ ἐπληρώσεν ὃ

Ἢ
Χριστὸς, χαὶ μὴ διαφθαρῆναι. Ot γὰρ χατὰ σάρχα

^

inquit, que carnis sunt sapiunt : qui ero se- τες ὄντες, φησὶ, τὰ τῆς σαρχὸς φρονοῦσιν * oí δὲ xat
cundum spiritum, que sunt spiritus. 6. IXam Α πνεῦμα, τὰ τοῦ πνεύματος. To γὰρ φρόνημα τῆς σαρ-

sensus carnis, mors est; sensus vero spiritus
vita et pax. 1. Quoniam sensus carnis inimici-
tia est in Deum : legi enim Dei non subditur ;
neque enim potest. At ne hoc quidem est cri-
minatio carnis. Donec enim suum servarit ordi-
nem, nihil absurdi efficitur : cum autem illi
omnia permittimus, ac suos trangrediens terminos,
contra animam insurgit; tunc omnia perdit et
corrumpit, non ex natura sua, sex ex moderationis
et ordinis inversione. Qui ero secundum spi-
ritum, que sunt spiritus : nam sensus carnis,
mors est. Non dixit, Carnis natura, neque Sub-
stantia corporis, sed Sensus : qui corrigi potest
et tolli. Hoc porro dicit, non quod carni propriam
cogitationem tribuat : absit; sed crassiorem men-
tis impetum indicans, et a pejori illam vocans,
ut etiam. siepe carnem totum hominem animam
habentem vocare solet. Sensus autem. spiritus.
Rursus hie spiritualem mentem dicit, ut infra :
Qui autem. scrutatur corda, novit quid sit
sensus spiritus; ostenditque multa hinc bona
oriri in praesenti et in futuro. Multo namque plura
bona affert sensus spiritualis, quam carnalis sen-
sus mala inferat : quae ipse siguificavit dicens,
Fita et pax: alterum quidem ad differentiam
prioris; nam Sensus, inquit, carnis mors est ;
alterum vero ad differentiam sequentis : cum di-
xisset enim, Paz, subjunxit : Quoniam. sensus
carnis inimicitia est in Deum : quod certe
morte deterius est. Deinde ubi ostendit, quomodo
et mors et inimicitia sint : Legi enim Dei non
subjecta est , inquit; neque enim potest. Verum
ne turberis cum audis, JVeque enim potest : hzc
enim difficultas facilem habet solutionem. Sensum
enim carnis hic dicit terrenam cogitationem,
crassam et ad secularia malaque opera inhiantem:
hanc dicit cogitationem non posse subjici Deo.
Ecqua demum salutis spes, si non possit malus
fieri bonus ? Non hoc dicit : nam quomodo Paulus
talis factus est? quomodo latro? quomodo Ma-
nasses? quomodo Ninivite? quomodo David,
postquam lapsus est, sese erexit? quomodo Petrus
post negationem ad se reversus est? quomodo
qui fornicatus erat, in Christi gregem receptus
est? quomodo Galatz, qui ex gratia exciderant,
ad pristinam rediere nobilitatem? Non ergo dicit

C

E

à
δ

χὸς θάνατος, τὸ δὲ φρόνημα τοῦ πνεύματος ζωὴ xot
εἰρήνη. Διότι τὸ φρόνημα τῆς σαρχὸς ἔχθρα εἰς Θεόν *
ρηνη:- ct το φρονη! IRURE EISE
X /, c Dl 3 ec ΒΞ: , z 55V '
9 γὰρ νόμῳ τοῦ Θεοῦ οὐχ Bros οὐδὲ γὰρ
, 5 m m J σῃ;
δύναται. Ἀλλ᾽ οὐδὲ τοῦτο διαδολὴ τῆς σαρχός. “Ἕως

M b * Y ^ , / T 2X - E
μὲν γὰρ ἂν τὴν οἰχείαν φυλάττῃ τάξιν, οὖδεν ἄτοπον

τῷ

/ d X, κὉ
γίνεται οτᾶν oz XU

/ P Ἐκ - m
οἰχείους ὑπερύᾶσα δρους χατεξανίσταται τῆς Ψυχῆς;
, , , I^ M , τι Y M
τότε πάντα ἀπόλλυσι xai διαφθείρει, οὐ παρὰ τὴν

2

τ

, A ^
ἢ πάντα ἐπιτρέπωμεν, , Xa τοὺς

5

, V M s J ^ M
οἰχείαν φύσιν. ἀλλὰ παρὰ τὴν ἀμετρίαν xal τὴν Ex
, - LI « NY H Ee EY m» ἜΝ.
ταύτης ἀταξίαν. Οἱ δὲ χατὰ πνεῦμα, τὰ τοῦ πνεύμα-
M c N £
τος * τὸ γὰρ φρόνημα τῆς σαρχὸς θάνατος. Οὐχ
-7 Y c N , EDS € j ἘΚ
εἶπεν, ἣ γὰρ τῆς σαρχὸς φύσις, οὐδὲ ἣ οὐσία
RS / $N NA * , WIN ΩΣ ^L
τοῦ σώματος, ἀλλὰ, Τὸ φρόνημα * ὃ διορθωθῆναι δύ-

, E! M E] m» "om ^Y - ΕῚ D

vat ἂν xoi ἀναιρεθῆναι. Τοῦτο δὲ λέγει οὐ τῇ

Y X5 ἐν το ἔχ y 2 ' M s

σαρχὶ λογισμὸν διδοὺς ἴδιον, ἄπαγε, ἀλλὰ τὴν παχυ-

co , M , x cC

τέραν τῆς διανοίας δρμιὴν ἐνδειχνύμενος, xa ἀπὸ τοῦ

— Jg ki /

ἔρονος αὐτὴν χαλῶν, ὥσπερ οὖν xat σάρκα πολλάχις
mu E) NM ESSEN ». y E

λόχληρον ἄνθρωπον xat ψυχὴν ἔχοντα εἴωθε καλεῖν.
ν , eS , - un E Gy. 1

Τὸ δὲ φρόνημα τοῦ πνεύματος. Πάλιν κἀνταῦθα τὴν
A 7 5 ...7

πνευματικὴν διάνοιαν λέγει, ὥσπερ οὖν xo προϊών
« N05 c Y ^ ἘΝ , Y ,

φησιν , O δὲ ἐρευνῶν τὰς χαρδίας olós τί τὸ φρό-
^ 3 £N ΕΣ ^ Y M ,

νημα τοῦ πνεύματος * xa δείχνυσι πολλὰ τὰ Ex ταύ-

NT cT , M D
τῆς ἀγαθὰ xai ἐν τῷ παρόντι xa ἐν τῷ μέλλοντι.
το A E" T b , ΄

Τῶν γὰρ χαχῶν, ὧν τὸ φρόνημα εἰσάγει. τὸ σαρχι-
cC , Y , ,

χὸν, πολλῷ πλείονα ἀγαθὰ παρέχει τὸ πνευματικόν "
cr 5. 7 5 ^ M M DP. v M ἣν

ἅπερ ἐδήλωσεν εἰπὼν, Ζωὴ xot εἰρήνη " τὸ μὲν πρὸς

n
^

E) eU S τ . EA EU "nf
ἀντιδιαστολὴν τοῦ προτέρου Τὸ γὰρ φρόνημα, φησὶ,
m M , ^ b! bi 5 ^ A “-
τῆς σαρχὸς θάνατος “ τὸ Os πρὸς ἀντιδιαστολὴν τοῦ

ἑξῆς - εἰπὼν γὰρ; Εἰρήνη, ἐπήγαγε, Διότι τὸ φρό-

c δὴ “ 5 , ^ ^ ,
νῆμα τῆς σαρχὸς ἔχθρα εἰς Θεόν: ὃ τοῦ θανάτου

e Ν , 2 ^ AY cTÀ M /. 2i
χεῖρόν ἐστιν. Εἶτα δεικνὺς, πῶς xoi θάνατος xol
y T Y , c ES
ἔχθρα - là γὰρ νόμῳ τοῦ Θεοῦ οὐχ ὑποτάσσεται;

, ^S Y IN » , à A nte
φησίν * οὐδὲ γὰρ δύναται. ᾿Αλλὰ μὴ θορυδηθῆς
2 , 2 M I. τ E M A » pe
ἄχουων, Οὐδὲ γὰρ δύναται * xat γὰρ εὔχολον f, ἀπο-

, er M , DE / M
ρία αὕτη τὴν λύσιν ἔχει. Φρόνημα γὰρ σαρχὸς &v-

mM , Ν NN

ταῦθά φησι τὸν γεώδη λογισμὸν, τὸν παχὺν, τὸν πρὸς
M à M M M T
τὰ βιωτιχὰ xot τὰς πονηρὰς πράξεις ἐπτοημένον -
En , *5 ΩΝ --
τοῦτόν φησιν ἀδύνατον εἰναι ὑποταγῆναι Θεῷ. Καὶ
M
ποία λοιπὸν ἐλπὶς σωτηρίας, εἰ ἀδύνατον χαχὸν ὄντα
, D , M τ m
γενέσθαι χαλόν; Οὐ τοῦτό φησιν * ἐπεὶ πῶς 6 Παῦλος
τὴ ΩΣ , m c
ἐγένετο τοιοῦτος ; πῶς ὃ λῃστής: πῶς ὃ Μανασσῆς:

LI m - ου Α X
πὼς οἵ Νινευῖται; πῶς ὃ Δαυὶδ πεσὼν, ἑαυτὸν ἄνε-

ς ᾽ ,

-Ὁ , 5 ,
χτήσατο; πῶς ὃ Πέτρος ἀρνησάμενος, ἑαυτὸν dvé-

λαῤε; πὼς Ó πεπορνευχὼς, εἰς τὴν ἀγέλην κατελέγη

'τοῦ Χριστοῦ; πῶς οἱ Γαλάται τῆς γάριτος ἐχπεσόν -
ρ 5 t

L - E
τες, πρὸς τὴν προτέραν ἐπανῆλθον εὐγένειαν: Οὐ

IN EPIST.

, vo —J e , Y - ,
τοίνυν τοῦτό φησιν, ὅτι ἀδύνατον τὸν πονηρὸν γενέ-
$ »
σθαι χαλὸν, ἀλλ᾽ ὅτι ἀδύνατον πονηρὸν μένοντα ὑπο-
€ - cS e / / S
ταγῆναι τῷ Θεῷ * μεταθδαλλόμενον μέντοι, καλὸν
/ n - € IN ΟῚ ᾿ 3 e
γενέσθαι xat δποταγῆναι ῥάδιον. Οὐ γὰρ εἰπεν, ὅτι
* . m c el
6 ἄνθρωπος οὗ δύναται ὑποταγῆναι τῷ Θεῷ, ἀλλ᾽ ὅτι
Y -Ξ MG 5 ΠΕ wir ὴ ἔλ
ἣ πονηρὰ πρᾶξις οὗ δύναται εἶναι καλή * ὡσανεὶ ἔλε-
, 2 NM 3 , 95.6
γεν, ἣ πορνεία οὗ δύναται εἰναι σωφροσύνη, οὐδὲ ἣ
σ E ^ - , 1
χαχία ἀρετή. “Ὅπερ οὖν xai ἐν τῷ Εὐαγγελίῳ φησὶν,
^ ^ M -
Οὐ δύναται δένδρον σαπρὸν χαρποὺς καλοὺς ποιεῖν,
ι ,
οὗ τὴν ἀπὸ χαχίας sig ἀρετὴν μεταύολὴν χωλύων,
τἄ c c / M ,
ἀλλὰ τὴν ἐν τῇ κακίᾳ διατριόὴν λέγων μὴ δύνα-
΄, i M , DN 35 ey NN UE
σθαι φέρειν χαρποὺς χαλούς. Οὐ γὰρ εἶπεν, οὐ ὀυνα-
3 cl /,
ται δένδρον πονηρὸν χαλὸν γενέσθαι, ἀλλ᾽ ὅτι φέρειν
τ , / , A od
καρποὺς χαλοὺς οὐ δύναται μένον πονηρόν * ἐπεὶ ὅτι
bh ' m M - ΕΝ
γε δυνατὸν μεταδληθῆναι, καὶ ἐντεῦθεν xa ἐξ ἄλλης
Ἂ mA Ὁ c M , -
ἔδειξε τοῦτο παραθολῆς, " ὅταν εἰσάγη τὰ ζιζάνια ci-
, "NM A , τ» 5 i] , /,
TOV γινόμενα" διὸ xoi ἐχριζῶσαι αὐτὰ xov: Μή
M πὰ , CY -
ποτε γὰρ, φησὶ, σὺν αὐτοῖς ἀνασπάσητε xai τὸν σῖ-
, PALOS , , i25 €
«oV * τουτέστι, " τὸν μέλλοντα γίνεσθαι ἐξ αὐτῶν.
J * M , M M ,
Φρόνημα τοίνυν σαρχὸς τὴν χαχίαν φησὶ, xol φρό-
Y /, M
νημα πνεύματος τὴν χάριν τὴν δεδομένην xal τὴν
b , , m m
ἐνέργειαν τὴν τῇ προαιρέσει χρινομένην τῇ χρηστῇ ;
το l4 ^ /
οὐδαμοῦ περὶ ὑποστάσεως xxi οὐσίας διαλεγόμενος
; - 533 3 v Es - M A d Y
ἐνταῦθα, ἀλλὰ περὶ ἀρετῆς xat χαχίας. “Οπερ γὰρ
e , ^ ου 7 D
οὐχ ἴσχυσας ἐν τῷ νόμῳ, φησὶ, τοῦτο δυνήσῃ νῦν,
2 M β Y Mass NE 5 m Ὁ
ὀρθὰ βαδίζειν καὶ ἀδιάπτωτα, εἰ τῆς τοῦ
Li à] - ON A ^ /
ἐπιλάθοιο βοηθείας. Οὐ γὰρ ἀρχεῖ τὸ μὴ κατὰ σάρκα

É
Πνεύματος

Ξ - D 1 τ ,
“περιπάτεῖν, ἀλλὰ δεῖ xai xavk πνεῦμα βαδίζειν -
M , -
ἐπειδήπερ οὐχ ἀπόχρη πρὸς σωτηρίαν ἥμῖν τὸ ἐχ-
- y x b ; 2 M NT M h 9 04 T
χλῖναι ἀπὸ χαχοῦ, ἀλλὰ δεῖ xot τὰ ἀγαθὰ ποιεῖν.
r οὡ "NN oy “ἃ Lad , ' ! A 9 Ne
Τοῦτο δὲ ἔσται, ἂν τῷ πνεύματι τὴν ψυχὴν ἐχδῶ--
, M
μεν, xal τὴν, σάρκα “πείθωμεν τὴν οἰχείαν τάξιν
τ' , er M M EN 3 /
ἐπιγινώσχειν. Οὕτω γὰρ καὶ αὐτὴν ἐργασόμεθα πνευ-
er Ry " - M A
ματικήν᾽ ὥσπερ οὖν, ἐὰν ῥαθυμῶμεν, καὶ τὴν ψυχὴν
/ /
ποιήσομεν σαρχιχήν.
E ^N A E] $3 À n NN 2 £0
πειδὴ γὰρ oUX ἀνάγχη φύσεως τὸ δῶρον ἐνέθηχεν,
12). » , , 5 , 5 M /
ἀλλ᾽ ἐλευθερία προαιρέσεως ἐνεχείρισεν, ἐν σοὶ λοιπόν
' τω ΞῈ ΠῚ E
ἐστι χαὶ τοῦτο γενέσθαι xdxcivo. Τὰ γὰρ παρ᾽ αὐτοῦ
, 7ὔ X EN "m
πάντα ἀπήρτισται" οὐδὲ γὰρ ἀντιστρατεύεται τῷ νόμῳ
-- * $ OWN AME —h EIS 5. ) " 8
τοῦ νοὺς ἡυῶν T, ἁμαρτία, οὐδὲ αἰχμαλωτίζει, χαθά-
» 2 i / 3 “ Y
περ ἔμπροσθεν, ἀλλὰ πάντα ἐκεῖνα πέπαυται xat xa-
, M M
ταλύεται, xal χατέπτηχε τὰ πάθη δεδοιχότα xal
΄ M c , , ? ὧὲ M N -
τρέμοντα τὴν τοῦ Πνεύματος.χάοριν. Et δὲ σὺ τὸ φῶς
6c / Y ^ LES 2 6 1)) MI 'N 6z
cÓsvvuetc , xat τὸν ἡνίοχον ἐχδάλλεις, xat τὸν χυύερ-
αἴ 3 , c ^ σ΄ N ^ PIA
νήτην ἐλαύνεις, σαυτῷ λογίζου λοιπὸν τὸ χλυδώνιον.
“Ὅςτ " “- τῆς / ND 4 E CUN S M
τι γὰρ νῦν εὐχολωτέρα ἣ ἀρετὴ γέγονε, διὸ xat
πολλὴ ἣ ἐπί ἧς φιλοσοφίας, χατάμαθε πῶς μὲν
ἡ ἢ ἐπίτασις τῆς φιλοσοφίας, κατάμαθε πῶς μὲν,
, / 1 “ , /
ἡνίκα ὃ νόμος ἐχράτει, τὰ τῶν ἀνθρώπων διέκειτο

^ Hac de zizaniis dicta cum Evangelio non omnino
consonare videntur.
b [ A. et marg. Sav. τὸν μέλλοντα τίχτετθαι.]

AD ROM.

655

non posse eum, qui malus sit, fieri bonum; sed,
si malus maneat, non. posse subjici Deo ; si vero
mutetur, bonum fieri et subjici Deo facile posse.
Non enim dicit hominem non posse subjici Deo;
sed malum opus non posse bonum esse, ac si di-
ceret, Fornicatio non potest esse castitas, neque
malitia virtus. Quod etiam in Evangelio dicitur:

HOMIL. Xlif.

TEM 4
JVo potest arbor mala fructus bonos facere ; Aun, 5.
transitum et mutationem ἃ nequ'tia 1n virtutem 18.

non cohibens, sed dicens in malitia perseveran-

567 €! non posse bonos ferre fructus. Non enim dixit,

A Non potest arbor mala bona fieri, sed, Mala ma-
nens non potest bonos ferre fructus. Quandoqui-
dem fieri posse, ut quis mutetur, et hinc et
ex alia parabola ostendit, cum inducit zizania
triticum. esse. facta : ideoque illa exstirpare
velat : JVe forte, inquit , cum illis exstirpetis
et triticum; id. est, triticum quod ex illis elicien-
dum est. Sensum ergo carnis malitiam dicit , sen-
sum vero spiritus gratiam datam et operationem
bona voluntate temperatam; nusquam hic de sub-

stantia et natura loquens, sed de virtute et nequitia.

p. Quod enim non potuisti in lege, inquit, hoc nunc
poteris, recta nempe incedere, et sine offensione,
51 Spiritus opem obtineas. Non enim satis est, non
secundum carnem ambulare, sed oportet secundum
spiritum incedere, siquidem non satis nobis est ad
salutem, declinare a malo, sed bonum etiam facere

" oportet. Hoc autem erit, si spiritui animam dede-
rimus, et 51 carni suadeamus ut suum servet ordi-
nem.Sic enim illam spiritualem faciemus ; contra
vero , si Ignavi simus, etiam animam carnalem fa-
ciemus.

C : :
T. Quia vero non riecessitas nature donum in-

tulit, sed libertas propositi largita est; in. te de-
mum situm est, ut hoc vel illud efficiaris. Omnia
enim, qua ab illo erant, perfecta sunt : neque
enim peccatum pugnat contra legem mentis nostrz,
neque captivam illam ut ante efficit; sed omnia,
qua penes ipsum erant, cessavere solutaque sunt,
passionesque represse sunt metuentes ac tremen-
tes Spiritus gratiam. Si vero tu lumen exstinguas,
et aurigam dejicias, gubernatoremque ex pellas, ti-
bi postea tempestatem imputa. Quod enim nunc
facilior virtus facta sit, ideoque multum sit phi-
losophie argumentum, disce quomodo, quando lex

c Alit ἐπιπατεῖν.
d [ À. πείσωμεν.

Matth. 13.
29.

626 $. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

dominabatur, res mortalium se haberent; quomo- πράγματα, πῶς δὲ νῦν, ἐπειδὴ $ χάρις ἔλαμψεν. Ἃ
do etiam nunc, cum gratia effulsit. Quae enim ἃπ- Ὑὰρ μηδενὶ πρότερον ἐδόχει εἶναι δυνατὰ, παρθενία,
te nemini possibilia videbantur, virginitas, mor- χαὶ θανάτου ὑπεροψία, xoi τῶν ἄλλων τῶν πλειόνων
tis contemtus, compluresque alii labores, haec ubi- παθῶν, ταῦτα πανταχοῦ τῆς οἰχουμένης χατώρθωται
queterrarum jam prastantur, nonapud nostan- γῦν. Καὶ οὐ παρ᾽ ἡμῖν μόνον, ἀλλὰ καὶ παρὰ Σχύθαις
tum, sed etiam apud Scythas, Thraces, Indos,Per- xxi Θραξὶ xo "Iv2oig xoi Πέρσαις, xoi ἑτέροις δὲ
sas, aliosque barbaros multos; et virginum chori, E βαρδάροις πλείοσι, xa παρθένων χοροὶ καὶ μαρτύρων
Virginum Hlartyrum populi , sabrachecum Sepe uA δῆμοι χαὶ μοναχῶν συμμορίαι, xoi πλείους οὗτοι Aot-
chori En plur es sunt quam eorum, qui connubio junguntur; j πὸν τῶν γεγαμηχότων εἰσὶ, xal νηστείας ἐπίτασις xot
ch TUO jejunii frequentis et paupertatis studium in- ἀχτημοσύνης ὑπερδολή- ἅπερ, πλὴν ἑνὸς ἢ δυεῖν, οὗ
gens: qua tamen ipsa, uno aut duobus exceptis, φαντασθῆναι ὄναρ oi χατὰ τὸν νόμον ἠδυνήθησαν πο-

nein somniis quidem imaginari potueruntil, qui λιτευόμενοι. Ὁρῶν τοίνυν σάλπιγγος “λαμπρότερον

in lege vivebant. Videns itaque tuba clarius cla- βοῶσαν τὴν τῶν πραγμάτων ἀλήθειαν, μὴ καταμα--

mantem rerum veritatem, ne emolliaris, neve ἀπείρους μηδὲ τ dgelc τὴν τοσαύτην χάριν. Οὐδὲ

tantam prodas gratiam. Ne fide quidem accepta γὰρ δυνατὸν, οὐδὲ μετὰ τὴν πίστιν, δεθυμοῦντα σω--
ΑΝ

salutem consequi potest is, qui segniter agit. Faci-,.. θῆναι, Εὔχολα Tips ὰ παλαίσματα, ἵνα νικήσης ἄγω-
lia quippe sunt certamina, ut deter lans vincas, A νιζόμενος, οὐχ ἵνα χαθεύδης, οὐδ᾽ ἵνα τῷ Hen τῆς
non ut dormias, non ut magnitudine grati: E χάριτος πρὸς ῥαθυμίας ὑπόθεσιν ἀποχρήσηῃ, τῷ * Bop-
ignaviz occasionem abutaris, in pristinoluto rur- ὀόρῳ πάλιν ἐγχαλινδούμενος τῷ προτέρῳ. Διὸ χαὶ
sum volutatus. Ideo subjungit : 8. Qui vero in ἐπάγει λέγων" ΟἹ δὲ ἐν σαρχὶ ὄντες, Θεῷ ἀρέσαι οὐ
carne sunt, Deo placere non possunt. Quid er- — δύνανται. Τί οὖν; χαταχόψομεν τὸ σῶμα, φησὶν, ἵνα
go? an corpus discerpemus, ut Deo placeamus, ἀβέσωμεν τῷ Θεῷ, xai ἐξέλθωμεν ἀπὸ τῆς σαρκὸς,
atque a carne exeamus, nosque homicidas esseju- ^ xai ἀνδροφόνους ἡμᾶς εἶναι χελεύεις, ἐπ’ ἀρετὴν

bes, dum ad virtutem ducis? Viden' quot absurda ἄγων; Op

c πόσα ἄτοπα eee ἐὰν ἁπλῶς τὰ
nascantur, si simpliciter dicta exceperimus ἢ Car- λεγόμενα ex6

-
χδεξὼῷ p Σάρκα χαὶ ἐνταῦθα οὐ τὸ σῶ-
nem lic non corpus dicit, nequenaturam corporis, μά φησιν, οὐδὲ τὴν οὐσίαν τοῦ σώματος, ἀλλὰ τὸν

sed carnalem vitam, mundanam, voluptate et luxu σαρχιχὸν βίον χαὶ χοσμιχὸν, χαὶ τρυφῆς χαὶ ἀσωτίας
plenam, qui totum hominem carnem esse facit. γέμοντα, * 1} ὅλον σάρκα ποιοῦντα. τὸν ἄνθρωπον!
Sicut enim ii, qui spiritu ceu alis attolluntur, cor- B. Ὥσπερ γὰρ οἵ τῷ πνεύματι πτερούμενοι xol τὸ σῶμα
pus etiam spirituale efficiunt : sic illi, qui ab illo πνευματικὸν ἐργάζονται οὕτως ol τούτου μὲν ἀποπη-
: quidem resiliunt, ventri autem et voluptati ser- — δῶντες, γαστρὶ δὲ xai ἡδονῇ δουλεύοντες, χαὶ τὴν
viunt, animam carnem efficiunt, non substantiam ψυχὴν " σάρχα ποιοῦσιν, οὐ τὴν οὐσίαν αὐτῆς μετα-
mutantes, sed nobilitatem ejus perdentes. Talisdi- — 622. οντες, ἀλλὰ τὴν εὐγένειαν αὐτῆς ἀπολλύντες.
ctionis modus spe ἴῃ Veteri Testamento jacet, Καὶ οὗτος τῆς λέξεως ὃ τρόπος χαὶ ἐν τῇ Παλαιᾷ πολ-
carnem vocans crassam et luteam vitam, absurdis λαχοῦ χεῖται, σάρχα σημαίνων τὸν παχὺν xad πηλώδη
Ge», 6. 3, voluptatibus repletam. Nam Noc dixit: JVon per- βίον, χαὶ ἡδοναῖς ἐμπεπλεγιμένον ἀτόποις. Καὶ γὰρ
manebit spiritus meus in hominibus his, quia τῷ N࣠φησιν, Οὐ μὴ καταμείνῃ τὸ πνεῦμά μου ἐν
caro sunt. Atqui ipse quoque Noe carne circum- τοῖς ἀνθρώποις. τούτοις, διὰ τὸ εἶνα! αὐτοὺς σάρκας
datus erat; sed non crimen erat carne circumdari : € Katz ot xa αὐτὸς ὃ Νῶε σάρχα περιέχειτο * ἀλλ᾽ οὐχ
hoc enim nature est; sed carnalem diligere vitam. ἦν τοῦτο ἔγχλημα τὸ περικεῖσθαι σάρκα." τοῦτο γὰρ
Ideo dicit Paulus : Qui in carne vivunt, Deo τῆς φύσεως " ἀλλὰ τὸ σαρχικὸν ἀνηρῆσθαι βίον. Διὰ
placere non possunt ; e adjicit : 9. os autem τοῦτο καὶ 6 Παῦλός φησιν. Οἱ δὲ ἐν σαρχὶ ὄντες, Θεῷ

non estis in. carne, sedin spiritu ; non simph- ἀρέσαι οὐ δύνανται * xoi ἐπήγαγεν, Ὑμεῖς δὲ οὐχ ἐστὲ
citer carnem dicens, sed talem carnem ἃ passio- ἐν σαρχὶ, ἀλλ᾽ ἐν πνεύματι, οὖχ ἁπλῶς σάρκα λέγων
nibus raptatam, tyrannide oppressam. Et cur, * πάλιν, ἀλλὰ τὴν τοιαύτην σάρχα , τὴν συρομένην
inquies, non ita dixit, nec differentiam posuit? Au- ὑπὸ τῶν παθῶν, τὴν τυραννουμένην Καὶ τίνος ἕνεχεν;

. . . - M 22 c 25 5c δ NM ^ , τ
ditorem erigens, et ostendens neque ἴῃ corpore Φῆσιν, οὐχ οὗτος εἰπέν, oUóz τὴν PERSE τεθειχεν:

. "e . . - T. ,
futurum esse eum, qui recte vivit. Quia enim, — "Exaípov τὸν ἄχροατ ἣν, χαὶ δεικνὺς ὅτι οὐδὲ ἐν σώματι

e [ Edd. λαμπροτέραν. Alterum ex A. adscivimus.] b [ βορθοροποιοῦσιν À. Paulo post ex eodem et Sayilii
[βαράθρῳ &. et marg. Savil.] conjectura αὐτῆς μεταῦ correximus, Legebatur αὐτοῖς.]}

8 [ Inclusimus articulum, qui abest ab A.]

IN EPIST.

3 ς ,

ἔσται ὃ ὀρθῶς βιῶν. Ἐπειδὴ “γὰρ τὸ ἐν ἁμαρτίᾳ 17

N

εἶναι τὰν πνευματιχὸν, παντί που δῆλον ἦν, οὗτος τὸ
Y

e

2^
μεῖζον τίθησιν, ὅτι οὐ μόνον ἐν ἁμαρτία, ἀλλ᾽ ὅτι οὐδ
D ^ 4
^
ἐν σαρχὶ λοιπόν ἐστιν ὃ πνευματικὸς ἄνθρωπος, ἄγ-
mM b
pe ἐντεῦθεν ἤδη γενόμενος, χαὶ πρὸς τὸν οὐρανὸν

,

— 5 NY
xb καὶ λοιπὸν τὸ σῶμα ἁπλῶς προς Ei δὲ
Ὁ ,
διὰ τοῦτο τὴν σάρχα διαδάλλεις, ἐπειδὴ τῷ ὀνόματι
,
αὐτῆς τὸν σαρχιχὸν χαλεῖ βίον " καὶ τὸν χόσμον οὕτω
-Ὁ-- , -
διαδαλεῖς, ἐπειδὴ xo ἐντεῦθεν ἣ πονηρία χαλεῖται
/. d bt V - f ET am s - € X
πολλάχις, χαθάπερ xat τοῖς μαθηταῖς ἔλεγεν ὁ Χρι-
ν ὩΣ E , , * -
στός * Ὑμεῖς οὐκ ἐστὲ Ex τοῦ χόσμου τούτου" χαὶ τοῖς
- — , ,
ἀδελφοῖς τοῖς ἑαυτοῦ ἔλεγε πάλιν, Οὐ δύναται ὃ χόσμος
5» - gx M ! " M "Vs ΞΕ ,
ἐμὲ δὲ μισεῖ. Καὶ τὴν ψυχὴν δὲ ἀλλοτρίαν

ὑμᾶς μισεῖν,
- c m-— 5 X
εἶναι φήσεται τοὺ Θεοῦ, ἐπειδὴ τοὺς ἐν πλάνη ζῶντας

ψυχσὸ οὺς ἐχάλεσιν. Ἀλλ᾽ οὐχ ἔστι ταῦτα, οὐχ ἔστιν.
Οὐ γὰρ ἁπλῶς ταῖς λέξεσιν, ἀλλὰ τῇ γνώμη τοῦ λέγον-
πανταγ οὗ προσέχε ιν, χαὶ τὴν ἄχρι 67

Ὁ / à
τῶν εἰρημένων εἰδέναι ὃ po get. Τὰ μὲν mer ἐστιν

τος ἀναγχαῖον
᾿Ὶ
ἀγαθὰ, τὰ δὲ χαχὰ, τὰ δὲ υέσα, οἷον ψυχὴ καὶ σὰρξ
τῶν μέσων ἐστὶ, χαὶ ctm χαἀχεῖνο The δυνα-
“ἜΝ * τὸ δὲ πνεῦμα, τῶν ἀγαθῶν ἅ ἀεὶ, χαὶ οὐδέποτε
,
ἕτερόν τι γινόμενον. Πάλιν τὸ φρόνημα τῆς σαρχὸς,
ἢ ἘΣ - Y - X
ἔστιν, fj πονηρὰ πρᾶξις, τῶν ἀεὶ χαχῶν " τῷ γὰρ
, - c 5 € , A. ^ , e ^
νόμῳ τοῦ Θεοῦ" οὐχ ὑποτάσσεται. "Av τοίνυν τῷ βελ-
m * M M - , nh
τίονι δῷς τὴν Ψυχὴν xal τὸ σῶμα, ἐγένου τῆς ἐχείνου
IN EY ERE , M 3 - E ,
μερίδος * ἂν τῷ χείρονι πάλιν, τῆς ἐνταῦθα ἀπωλείας
, , ^ E] [— Mj X - , o ems i
χκατέστης χοινωνὸς, οὗ παρὰ τὴν φύσιν τῆς ψυχῆς xal
- M 5^ M M A , A , 5
τῆς σαρχὸς, ἀλλὰ παρὰ τὴν γνώμην τὴν χυρίαν ἀυ.-
στο ^F gue ) -» L2
φότερα ταῦτα ἑλέσθαι. Καὶ ὅτι ταῦτα τοῦτον ἔχει τὸν
᾽ν,
τρόπον, χαὶ οὗ σαρχὸς διαδολὴ τὰ εἰρημένα, πάλιν
αὐτὴν μεταχειρίσαντες τὴν λέξιν, ἐξετάσωμεν ἄκρι-
2! CX E 1
6zozsoov. Ὑμεῖς ὶ
ματι, «
Y , ' E Doc 2
Τί οὖν ; οὐκ ἦσαν ἐν σαρχὶ, ἀλλ᾽ ἀσώματοι περι-
p " ^ e» ἂν x ^ ) , : *Osz [m M
ἤεσαν ; χαὶ πῶς ἂν ἔχοι τοῦτο λόγον ; 'OpBc , ὅτι τὸν
^ , ἂν αν * ,
SW εὐρὺν βίον usano Καὶ τίνος

512 2 NA
ὃξ οὐχ ἐστὲ ἐν σαρχὶ, ἀλλ᾽ ἐν πνεύ--

φησί.

cl z 5
ἕνεχεν οὐχ εἶπεν,
ec 7 σ , a Θ᾽ M

ὑμεῖς δὲ οὐχ ἐστὲ ἐν ἁμαρτία; Ἵνα μάθης, ὅτι οὐ τὴν
bo pisse τὴς ἁμαρείας ἔσόεσε μόνον ὃ Χριστὸς, ἀλλὰ
χαὶ τὴν σάρκα χουφοτέραν χαὶ πνευματιχωτέραν ἐποίη-
σεν, οὗ τῷ τὴν φύσιν μεταξιαλεῖνς ἀλλὰ τῷ poco
μᾶλλον αὐτήν. Καθάπ περ γὰρ πυρὸς ὁμιλοῦντος σιδήρῳ,
χαὶ ὃ σίδηρος γίνεται mop ἐν τῇ οἰκεία “μένων φύσει :
οὕτω χαὶ τῶν πιστῶν χαὶ πνεῦμα ἐχόντων 1j σὰρξ

2

λοιπὸν τὸς ἐκείνην μεθίσταται τὴν ἐνέργειαν, ὅλη
πνευματιχὴ γινομένη, ᾿σταυρουμένη 1 πάντοθεν, χαὶ τῇ
ψυχῇ συναναπτερουμένη " οἷον ἦν xa τὸ σῶμα τοῦ
-M— 7
ταῦτα λέγοντος. Διὸ πρυθηε μὲν ἁπάσης xai ἡδονῆς
I^ , .-
κατεγέλα, ἐνετρύφα δὲ λιμῷ χαὶ μάστιξι χαὶ δεσμω-
T , M 2 ^V
τηρίοις, xal οὐδὲ ἤλγει ταῦτα πάσχων. Καὶ τοῦτο
δηλῶν ἔλεγε, Τὸ γὰρ παραυτίκα ἐλαφρὸν τῆς θλίψεως
ἡμῶν οὕτως ἦν χαλῶς χαὶ τὴν σάρχα παιδεύσας συν-

τρέχειν τῷ πνεύματι. Εἴπερ Πνεῦμα Θεοῦ οἰχεῖ ἐν

AD ROM.

HOMIL. XIII. 627
eum qui in peccato est non esse spiritualem, omni-
bus liquidum erat, hic quod majus est ponit, quod
non solum in peccato, sed ne in carne quidem est
spiritualis homo, jam hinc angelus effectus, ad cz-
lum evectus, corpusque simpliciter circumferens.
Quod si ideo carnem calumniaris, quia ejus no-
mine carnalem vocat vitam : mundum quoque sic
calumniaberis, quia hoc nomine szpe malitia ap-

pellatur, ut discipulis suis dicebat Christus : 705 Joan. 15.

nonestis de hoc mundo; et fratribus suis rur-

sum dicebat : /Von potest mundus vos odisse, Ibid. 7. 5.

me autem odit. Anima quoque a Deo aliena es-
se dicetur, quia eos, qui in errore vivunt, anima-
E les appellavit. Verum non ita est, non ita. Non
enim vocibus simpliciter, sed dicentis menti neces-
se est semper attendere, et accuratam dictorum
scire distinctionem. Alia enim sunt bona, alia ma-
la, alia media : verbi gratia, anima et caro media
sunt, quz possint et hoc et illud fieri ; spiritus vero
semper ex bonorum numero est, nec umquam aliud
fieri potest. Rursum sensus carnis, id est, actio ma-
la,ex malorum semper numero est: legi enim Dei
non subjicitur. Si ergo meliori dederis animam et
corpus, ex illius portione eris; si pejori, tunc perni-
ciei consors eris, non ex natura animse et carnis, sed
s; €X Proprio tuo arbitrio, quod potest alterutrum
A eligere. Et quod. hac ita. se habeant, et que dicta
sunt, non carnis esse calumniam, rursus ipsam
dictionem tractantes, accuratius examinemus. /"os
autem non estis in carne, sed in spiritu, in-
' quit.

8. Quid ergo? non erant in carne, sed in-
Lies ambulabant? ecqua ratione hac esse
possint ὃ Viden' illum. carnalem vitam subin-
dicasse ? Et cur non dixit : Vos autem non
estis in peccato? Ut disceres Christum | tyranni-

B dem peccati non exstinxisse tantum, sed etiam
carnem leviorem et spiritualiorem fecisse : non
naturam mutando, sed. illam ceu alis quibusdam
instruendo. Ut enim ferrum diu in igne. versans,
igneum evadit, in propria manens natura : sic ct
fidelium et spiritum. habentium. caro demum. in
illam transfertur efficientiam, tota spiritualis ef-
fecta, undique crucifixa, et cum anima quasi alis
instructa : quale erat corpus ejus, qui hzc dicebat.
Quapropter delicias omnes et voluptatem. deride-
bat; delectabatur autem in fame, flagellis, carce-

C ribus, nec dolebat illa patiens. Et hoc significans,

dicebat : Momentaneum et leve tribulationis 2, σον. 4
nostre ; tà pulchre carnem erudierat, ut cum spi- !7:

I9.

658 S. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

τ. Cor. 3.. ritu concurreret. Si quidem Spiritus Dei habitat
S in vobis. lllud, δὲ quidem,sepe non ambigens
ponit, sed admodum credens, et loco ills vocis,
z.Thess. 1. quandoquidem : ut. cum dicit : Si quidem πι-
pr stum est apud Deum, retribuere üs, qui tri-
Gal.3.4. bulant vos, tribulationem j rursus, Tanta pas-
si estis sine causa, si tamen sine causa. Si quis
vero Spiritum Christi non habet. Non dixit, Si Dz
autem vos non habetis ; sed in alios rem molestam
transtulit. Zic non. est ejus, inquit. 10. δὲ au-
tem Christus in vobis. Rursus Christum in illis
esse ait. Et quod molestum erat, breve et medium
posuit : quod vero optabile erat, utrinque et mul-
tis verbis; ita ut illud obumbraret. Hoc autem
: dicebat, non quod Spiritum Christum. diceret :
absit; sed ostendens eum, qui Spiritum | habet,
non modo Christi esse dici, sed etiam ipsum ha-
Spiritu bere Christum. Non potest enim, Spiritu presente, E
πο πη: non adesse Christus. Ubi enim una Trinitatis hy-
est Chri- postasis adest, tota adest Trinitas: non potest enim
143 omnino separari ν Εὖ accuratissime unita sibi est.
Ecquid erit, inquies, si Christus fuerit in vobis ?
Corpus quidem mortuum propter peccatum ;
spiritus vero vita propter justitiam. Viden'
quot mala sint ex eo, quod Spiritus non habeatur,
mors, inimicitia in Deum, non posse illius legibus
placere, non Christi esse ut oportet, non habere
illum inhabitantem? Perpende igitur quot bona,
conferantur ex eo, quod Spiritus habeatur? ni- ^
mirum Christi esse, ipsum habere Christum, cum
angelis decertare. Hoc est enim carnem mortifica-
visse, vita nempe immortali vivere, inde etiam
resurrectionis pignora habere, cum facilitate vir-
tutis cursum tenere. Neque enim dixit, corpus
demum a peccato cessare, sed etiam mortuum es-
se, cursuum facilitatem. intendens. Sine ullis ne-
gotiis et laboribus ille talis coronatur demum.
Ideoque illud, Peccato, addidit : ut discas, ipsum
malitiam, non naturam corporis, semel occidisse. B
Namsi hoc fiat, multa etiam eorum, quz» animae
utilia esse possunt, sublata sunt. Non igitur hoc
ait; sed corpus vivens et manens, mortuum esse
vult. Hoc quippe signum est, quod Filium habea-
mus, quod Spiritus in nobis sit, cum corpora no-
stra ab iis corporibus nihil differunt, qui in tu-
mulis jacent, quod ad corporis operationem. Ve-
rum netimeas, cum mortificationem audis : ha-

8 [τῇ ἁμαρτία ἃ. Mox marg. Savil, τῇ εὐχολία τὸν
δρέμον, qu:e lectio superscripta in À. a. s. m]

ὕμῖν. Τὸ Εἴπερ, τοῦτο πολλαχοῦ οὐκ ἀμφιθάλλων
, » ^ M , P , M E] M [ud
τίθησιν, ἀλλὰ xoi σφόδρα πιστεύων, xai ἀντὶ τοῦ
i 3 3
, A “Ὁ
ἐπείπερ, ὡς ὅταν λέγη - Εἴπερ δίκαιον παρὰ Θεῷ ἀν-
ταπαδοῦναι τοῖς θλίδουσιν μᾶς θλῖψιν" πάλιν, Το-
σαῦτα ἐπάθετε εἰκῇ» εἴ γΞ xo εἰχῇ. Εἰ δέ τις Πνεῦμα
Χριστοῦ οὐχ ἔχει. Οὐχ εἶπε εν, εἶ δὲ ὑμεῖς οὐχ ἔχετε
P T ,
ἀλλ᾽ ἐπ᾽ ἄλλων προή 15s s τὸ λυπηρόν: Οὗτος οὐχ
ἔστιν αὐτοῦ, φησίν. Εἰ δὲ Χριστὸς ἐν ὑμῖν. Πάλιν τὸν
Χριστὸν ἐπ᾽ αὐτῶν. Καὶ τὸ μὲν ipu dns xo
μέσον * τὸ δὲ ποθεινὸν, ἕχατ ἐρωθεν: xui διὰ πολλῶν,
cr 32 A^ V --
ὥστε ἐχεῖνο συσχιάσαι. Τοῦτο δὲ € ege οὗ τὸ Πνεῦ-
^
α Χριστὸν λέγων, ἄπαγε, ἀλλὰ δειχνὺς ὅτι ὃ τὸ
Mus ἔχων, οὗ μόνον τοῦ emu χρηματίζει,
ἀλλὰ χαὶ αὐτὸν ἔχει τὸν Χριστόν. Οὐ γὰρ ἔστι Πνεύ-
μᾶτος παρόντος, μὴ χαὶ Χριστὸν 3 παρεῖναι. ὍὍπου
à ^
γὰρ ἂν μία τῆς Τριάδος ὑπόστασις παρῇ , πᾶσα πά-
ρεστιν ἣ Τριάς - ἀδιασπάστως γὰρ ἔχει πρὸς ἑαυτὴν,
X vd ,» Ὁ eu XY, e LANA T,
xxi ἥνωται μετ᾽ ἀχριδείας ἁπάσης. Καὶ τί ἔσται,
3 € - ri X —^— '
φησὶν, ἐὰν ἢ Χρισ τὸς ἐν ὑμῖν; Τὸ μὲν σῶμα νεχρὸν
δι᾿ ἁμαρτίαν - τὸ δὲ πνεῦμα ζωὴ διὰ δικαιοσύνην.
1ῖδες ὅσα χαχὰ ἐχ τοῦ μὴ ἔχειν Πνεῦμα ἅγιον, θάνα-
P4 5 ài ow
τος, ES εἷς Bu τὸ μὴ δύνασθαι ἀρέσαι τοῖς ἐχεί-
VOU νόμοις, τὸ μὴ εἶναι ὡς χρὴ τοῦ E τὸ μὴ
ἔχειν αὐτὸν ἔνοικον. Σχόπει τοίνυν xa ὅσα ἀγαθὰ ex
τ - “ ^ T “Ὁ ^ LE! Y
τοῦ Πνεῦμα ἔχειν * τὸ Χριστοῦ εἰναι, τὸ αὐτὸν ἔχειν
^ 7 E es τὸ
τὸν Χριστὸν, τὸ τοῖς dou ἁμιλλᾷσθαι. Τοῦτο γάρ
ἐστι νεχρῶσαι τὴν σάρχα; τὸ ζωὴν ἀθάνατον ζῆν, τὸ
e ᾽ Ί
ἐντεῦθεν ἤδη τῆς ἀναστάσεως ἔχειν τὰ ἐνέχυρα, τὸ
μετ᾽ εὐχολίας τὸν τῆς ἀρετῆς τε χειν: ie Οὐδὲ
M]
γὰρ εἶπεν, ἄργε εῖν τὸ σῶμα λοιπὸν “τὴν ἁμαρτίαν,
ἀλλὰ χαὶ νεχρὸν εἶναι: ἐπιτείνων τὴν εὐχολίαν τῶν
2
δρόμων. . Χορὶ ς δὲ πραγμάτων καὶ πόνων ὃ τοιοῦτος

2
-
3,
EL
2
-
.
o
-
1}
Ὁ
x

. Διὰ τοῦτο xol, Τῇ ἁμαρτία;

τ ΤΟΝ ἵνα μάθῃς, ὅτι τὴν πονηρίαν, ἀλλ᾽ οὐ
τὴν φύσιν τοῦ σώματος χαθάπαξ ἀνεῖλεν. Εἰ γὰρ τοῦτο
γένοιτο, πολλὰ χαὶ τῶν τὴν ψυχὴν ὠφελῆσαι δυναμέ-
γων ἀνήρηται. € Οὐ τοίνυν 0920 « Puorug ἀλλὰ ζῶν xo
μένον, γεχρὸν εἶναι βούλεται. Τοῦτο γὰρ τοῦ τὸν Υἱὸν
ἔχε νὴ τοῦ τὸ Πνεῦμα ἐν ἡμῖν εἶναι σημεῖόν —— τὸ
μηδὲν τῶν ἐν τῇ σορῷ χειμένων σωμάτων διαφέρειν
ἡμῶν τὰ σώματα πρὸς " τὴν τοῦ σώματος ἐργασίαν.
Ἀλλὰ μὴ φοδηθηε: Ap ἀχούσας" ἔχεις γὰρ τὴν

» M
ὄντως ζωὴν, ἣν οὐδεὶς διαδέξεται θάνατος. Τοιαύτη

γὰρ ἣ τοῦ Πνεύματος - οὐχ ε d κεἰ θανάτῳ λοιπὸν, ἀλλ᾽

ἀναλίσχει θάνατον xoi “δαπ i xa ὅπερ Dabo,
, ^ -

ἀθάνατον διατηρεῖ. εἰς. εἰπὼν τὸ σῶμα Mis οὐχ

3 ^ c - NN
εἰπε, τὸ Πνεῦμα ζῶν, ἀλλὰ ζωὴν, ἵνα δείξη xat ἕτέ-

IN EPIST.

poc τοῦτο δυνάμενον παρασχεῖν. Εἶτα πάλιν ἐπισφίγ-
γῶν τὸν ἀχροατὴν, λέγει καὶ τὴν αἰτίαν τῆς ζωῆς καὶ
τὴν ἀπόδειξιν * αὕτη δέ ἐστιν ἣ δικαιοσύνη. Ἁμαρτίας
θάνατος φαίνεται θανάτου δὲ μὴ
τὸ Πνεῦμα τοῦ

à E) »y 2
γὰρ οὐχ οὔσης , οὐδὲ
Lá , x
φαινομένου, ἀχατάλυτος ζωή. Ei δὲ
3 c -» » - c2 εὖ
ἐγείραντος [ησοῦν ἐχ νεχρῶν οἰχεῖ ἐν ὃμῖν, ὃ ἐγείρας
4 εἰ M , c C
τὸν Κύριον ζωοποιήσει xoi τὰ θνητὰ σώματα δμῶν,
^ m τ - , M A
διὰ τὸ ἐνοιχοῦν αὐτοῦ Πνεῦμα ἐν uiv. Πάλιν τὸν περὶ
m » /, - , 5 ΝΆ s ad 1) ἘΞ
τῆς ἀναστάσεως χινεῖ λόγον, ἐπειδὴ αὕτη μάλιστα
Y Y P CS TEENS Y
τὸν ἀχροατὴν “ἤλειφεν ἣ ἐλπὶς, καὶ βεύαιοῖ αὖτον
LIT e AUN e XT Vesp 6 M? N ^N 50-
ἀπὸ τῶν ἐπὶ τοῦ Χριστοῦ συμόάντων. Μὴ γὰρ δὴ 9
Ὁ , ου Ξ ΕΑ X
Θηθῆς, φησὶν, ὅτι νεχρὸν περίχεισαι σῶμα" ἔχε τὸ
τῷ / "mi E s M P
Πνεῦμα, xoà ἀναστήσεται πάντως. ΓΙ οὖν ; τὰ μὴ
ω , 4 MESES:
ἔχοντα Πνεῦμα σώματα οὐχ ἀνίσταται; xai πῶς
᾿ - τω Ὁ ͵7 e UE
ἅπαντας δεῖ παραστῆναι τῷ βήματι τοῦ Χριστοῦ:
- - [A L4 , P 5 M
πὼς δὲ ὃ τῆς γεέννης ἀξιόπιστος ἔστα; λόγος ; Et γὰρ
e TE Ὁ 2 yv, 52 ul
oi μὴ ἔχοντες .-Πνεῦμα οὖχ ἀνίστανται, οὐδὲ γέεννα
ET , , S 3 A
ἔσται. Τί οὖν ἐστι τὸ λεγόμενον ; Πάντες μὲν ἀναστή-
M 3 ,
σονται, οὗ πάντες δὲ εἰς ζωὴν, ἀλλ᾽ οἱ μὲν εἷς χόλασιν,
^ ra , ΕἸ '
oi δὲ εἰς ζωήν. Διὰ τοῦτο οὐχ εἰπεν, ἀναστήσει, ἀλλὰ,
h c , 3 M - Ὁ
Ζωοποιήσει" ὃ πλέον τὴς ἀναστάσεως ἦν, καὶ τοῖς δι-
, / NN , 20 Y 3-7 -
χαίοις μόνοις δεδωρημένον. Καὶ τὴν αἰτίαν τῆς το-
/ € ᾿ , c A ' 31 δ
σαύτης τιμῆς τιθεὶς, προσέθηχε λέγων, Διὰ το ἔνοι
τ e ec - [«/ ^ Ξ , ^,
χοῦν αὐτοῦ Πνεῦμα ἐν ὑμῖν. “Ὥστε ἂν ἀπελάσης ἐν-
- -- , D , BER ,
ταῦθα ὧν τοῦ Πνεύματος τὴν χάριν, xoi μὴ σῴαν
cS wes 5 Ἢ ^ zT 5 x ἂν d τς
αὐτὴν ἔχων ἀπέλθης, ἀπολῇ πάντως; χἂν ἀναστῆς.
ΕῚ m m /
“Ὥσπερ γὰρ oüx ἀνέχεται, τὸ Πνεῦμα αὑτοῦ λάμπον
- ^ ^oc eu τ
δρῶν ἐν σοὶ τότε, χολάσει σε παραδοῦναι, οὕτως οὗ
^ M c ,
χαταδέξεται, ἐσύεσμένον ἰδὼν, εἰς τὸν νυμφῶνα elc -
E 7 $^ * , -- / M?
aaysiv, καθάπερ οὐδὲ τὰς παρθένους ἐχείνας. Μὴ
m τ m— m , , , ,
τοίνυν ἀφῆς ζῆσαι τὸ σῶμα νῦν, ἵνα τότε ζήσῃ " ποίη-
- , M , ^p M PS
coy αὐτὸ ἀποθανεῖν, ἵνα μὴ ἀποθάνῃ. "Ev γὰρ μένη
"us ji / ,ὔ , cC
ζῶν, οὐ ζήσεται" ἐὰν δὲ ἀποθάνη, τότε ζήσεται. Τοῦτο
- , ^ L ,
xai ἐπὶ τῆς ἀναστάσεως γίνεται τῆς καθόλου * πρότε-

γενέσθαι ἀθάνατον. Τοῦτο xat ἐν τῷ λουτρῷ γέγονεν "
ἐσταυρώθη γοῦν τὸ πρότερον χαὶ ἐτάφη, καὶ τότε
ἠγέρθη. Τοῦτο καὶ ἐπὶ τοῦ σώματος τοῦ χυριαχοῦ "
χαὶ γὰρ χαὶ ἐχεῖνο ἐσταυρώθη χαὶ ἐτάφη, χαὶ τότε
ἀνέστη.

Lo - m^ τ E

Τοῦτο τοίνυν χαὶ ἡμεῖς ποιῶμεν" ἐπὶ, τῶν ἔργων

*, Lad ^ Ὁ - es x 2 s M » - ,
αὐτῶν διηνεχῶς αὐτὸ νεχρώσωμεν. Οὐχὶ τὴν οὐσίαν

A
λέγω, μιὴ γένοιτο, ἀλλὰ τὰς ὁρμὰς τὰς ἐπὶ τὰς
m e M
ρὰς πράξεις Καὶ γὰρ xot τοῦτο ζωὴ, μᾶλλον δὲ

πονη-
τοῦτο

ἃ ἥλειφεν Mss.; εἴληφεν Editi.

AD ROM.

7
- ^ - M ,
ρον γὰρ ἀποθανεῖν αὐτὸ δεῖ xal ταφῆναι, χαὶ τότε A

HOMIL. XIII.

629

bes enim in te vitam, quam nulla excipiet mors.

Talis enim est Spiritus vita: non jam morti ce-
C dit, sed jam mortem consumit et expendit, et
quod accepit, immortale servat. Quapropter ubi
dixit corpus mortuum, non dixitSpiritus vivens,
sed vitam, ut ostendat illum aliis quoque hoc pra-
bere posse. Deinde auditorem adstringens, et vi-
t€ causam dicit et probationem | affert : hec vero
est Justitia. Peccato enim non exsistente, neque
mors comparet; morte non comparente, indisso-
lubilis est vita. 11. Quod. si Spiritusejus, qui
suscitavit Jesum a mortuis, habitat in vobis :
qui suscitapit Dominum, vivificabü et mortalia
corpora vestra, propter inhabitantem ejus Spi-
ritum in vobis. Rursus sermonem de resurrectione
movet : quia ipsa maxime spes auditorem acuit, et
firmat illum ex iis, quz Christo acciderunt. Ne
timeas, inquit, quod mortali corpore circumderis :
Spiritum habeto, et omnino resurget, Quid ergo?
an corpora, quz Spiritum non habent, non resur-
gunt? quomodo ergo oportet omnes sisti ante tri-
bunal Christi ? quomodo gehennz sermo fide di-
gnus erit? Nam si ii, qui Spiritum. non habent,
non resurgunt, neque gehenna erat. Quid ergo
sibi vult illud dictum? Omnes quidem resurgent,
sed non omnes ad vitam, sed alii ad supplicium,
alii ad vitam. Ideo non dixit, Suscitabit, sed 7i-
vificabit; quod majus resurrectione erat, et ju-
stis solum datur. Atque hujusce honoris causam
apponens, addidit, Propter inhabitantem Spi-
ritum in vobis. ltaquesi dum vivis, Spiritus gra-
uam ejeceris, neque illam salvam habens deces-
seris, omnino peribis, etiamsi resurrexeris. Sicut
enim, dum Spiritum suumin te splendens respicit,
non te supplicio umquam tradit : ita si exstinctum
illum videat, non te in thalamum suum intro-
ducet, sicut nec virgines illas. Ne itaque nunc cor-
pus vivere sinas, ut tunc vivat : fac illud mori, ne
tunc moriatur. Si vivens maneat, non tunc vivet;
si moriatur, tunc vivet. Hoc etiam erit in illa uni-
versa generationc : prius enim oportet illud mori
et sepeliri, ettunc immortale fieri. Hoc etiam in
lavacro evenit: crucifixum prius ac sepultum est,
et tunc resurrexit. Hoc et in Dominico etiam
corpore : crucifixum namque illud fuit et sepul-
tum, tuncque resurrexit.

9. Hoc itaque et nos faciamus : in ipsius operi-
bus perpetuo ipsum morüficemus. Non substan-
tiam ejus dico, absit, sed impetus ad prava opera
ducentes. Nam et hoc vita est ; imo hoc solum vita

Rom.
10.

τή.

t. Cor. 15.

650 S. JOANNIS CHRYSOST.

Non vivit est, nihil humanum pati, neque voluptatibus ser-
qui. vitiis vire, Nam qui se illis subdidit, ne vivere quidem

subjectus
est.

ultra potest ob moerores, timores, ac pericula ex
illis parta, necnon ex infinito affectuum examine.
Nam si mors exspectetur, ante obitum ex metu mo-
ritur : si morbum, si contumeliam, si pauperta-
tem, si aliud quid inexspectatum suspicatus fuerit,
perüit et absumtus est. Quid ergo hac vita miserius
fuerit? At nen perinde se habet is, qui in Spiritu
vivit; sed metu, dolore, periculis, et mutatione
omni superior est, non quod nihil patiatur ; sed,
quod longe majus est, quod omnia quz ingruunt
despiciat. Quemodo autem illud erit? 51 Spiritus
semper habitet in nobis : neque enim dixit ad bre-
ve tempus habitare, sed perpetuo. Ideoque non
dixit, Spiritus qui habitavit, sed, Qui habitat, per-
petuam mansionem significans. Igitur ille maxime
vivit, qui huie vitz» mortuus est. Ideo dicebat :
Spiritus vita est propter justitiam. Et utdictum
illud clarius evadat, duos producamus homines,
alium luxui, voluptatibus et fallaci: vitze dedi-
tum, alium his mortuum ; et videamus uter ex il-
lis maxime vivat. Ex his duobus alter sit admo-
dum dives, illustris, parasitos et adulatores nutri-
ens, qui totam his in rebus diem absumat, δ}
et crapulze deditus ; alter in paupertate degens, in
jejunio, et reliqua vite durite atque philosophia ;
vespere necessarium tantummodo cibum capiat,
aut si mavis, duos tresve dies jejunus maneat : uter
ex his duobus maxime vivere dicatur ? Multi, hoc
bene novi, existimabunt illum exsultantem et sua
spargentem : nos vero illum, qui moderate bonis
fruitur. Itaque cum inde controversia oriatur, in
utriusque zdes ingrediamur, et tunc intremus,
cum dives ille maxime vivere tibi videtur, in ipso
voluptatis tempore ; et ingressi contemplemur quo
in statu uterque sit : nam ex gestis deprehenditur
uter vivat, uter mortuus sit. Alterum certe invenie-
mus inter libros, in oratione, in jejunio, aut alteri
cuipiam rei vigilantem ac deditum, cum Deo lo-
quentem : alterum ebrietate obrutum , ac mortuo
nihilo melius affectum videbimus. Si ad vesperam
usque maneamus , mortem magis illum invaden-
iem. videbimus, et postea succedentem somnum :
alterum vero etiam noctu vigilantem. Utrum ergo
dicemus potius vivere, eumne qui sine sensu jacet,
ad risum omnibus expositum ; an eum, qui ope-
ratur et cum Deo loquitur ? Illum enim si adeas,

* [ A. xat τὸν μυρίον τῶν παθῶν &.]
a [ τρυρῶντα À. et marg. Savil.]

ARCHIEP.

D

572

CONSTANTINOP.

΄ P H , J
μόνον ζωὴ, τὸ μηδὲν ἀνθρώπινον ὑπομένειν, onze ἧδο-
- ^ - € M
ναῖς δουλεύειν. Ὃ γὰρ ταύταις ἑαυτὸν ὑποτάξας,
5 5x yc XA -X ^ hd
οὐδὲ ζὴν δύναται λοιπὸν διὰ τὰς ἐξ αὐτῶν ἀθυμίας,
M r M N , —
xci τοὺς φόδους, xal τοὺς χινδύνους, "xoi τῶν
! 06 2 / Y Y ,
μυρίων παθῶν ἐσμόν. Ἂν τε γὰρ θάνατος προσ-
ὃ " o7. £0 - * τ , Ll NA »
ox707,, τέθνηχε πρὸ τοῦ θανάτου τῷ δέει" ἀν
, € ,
τε νόσον ὑποπτεύσῃ, ἂν ὕόριν, ἂν πενίαν, ἂν ἄλλο τι
ω 27^ T τὶ ,ὔ
τῶν ἀδοχήτων, ἀπόλωλε χαὶ διέφθαρται. Τί τοίνυν
-- LR , 2. ἃ 4
τῆς ζωῆς ταύτης γένοιτ᾽ ἂν ἀθλιώτερον; Ἀλλ᾽ οὐχ ὃ
m E ἘΣ - -" M x
τῷ Πνεύματι ζῶν τοιοῦτος , ἀλλὰ χαὶ φόδων xa λύ-
M ^P Dh
πῆς χαὶ χινδύνων καὶ μεταδολῆς ἁπάσης ἕστηχεν ἀνώ-
- US ERES. / 3 z. ich
τερος, οὗ τῷ μηδὲν ὑπομένειν, ἀλλ᾽, ὃ πολλῷ μεῖζόν
EJ τ» A - , -Ὸ - ΩΣ iN
ἐστι, τῷ xol ἐπιόντων αὐτῶν χαταφρονεῖν. Πῶς δὲ
RR TNT m QOR? x As NS “ ΒΞ
τοῦτο ἔσται ; ᾿Εὰν τὸ Πνεῦμα διόλου κατοιχῇ ἐν ἣμῖν'
5^5 M eum τῷ * Z3 ^ ^
οὐδὲ γὰρ ἁπλῶς αὐτὸ εἶπεν οἰχεῖν πρὸς βραχὺ, ἀλλ᾽
5 - ^ c c - E M
ἐνοιχεῖν διηνεχῶς. Διὰ τοῦτο οὐχ εἶπε, τὸ ἐνοιχῆσαν
Ἔν 2^ à τα 2 E iS
Πνεῦμα, ἀλλὰ, Τὸ votxoüv, τὴν διόλου μονὴν ἐνδει-
* , MM 03; τυ X zm 1) ETE €
ινύμενος. Οὐχοῦν ζῶν οὗτος μάλιστά ἐστιν ὃ νεχρω-
M - , r το
θεὶς τῷ βίῳ. Διὸ καὶ ἔλεγε, Τὸ Πνεῦμα ζωὴ διὰ δι-
, Y Jg
χαιοσύνην. Kol ἵνα σαφέστερον τὸ λεγόμενον γένη-
a PN , z d -— τ , Ἂν, i 5 "Nw ,
ται, δύο παράγωμεν ἀνθρώπους, τὸν μὲν ἐχδεδομέ-
5 , ^ - n Ὁ
νον ἀσωτίαις xo ἡδοναῖς xal τῇ ἀπάτη τοῦ βίου " τὸν
ΔΝ m i v fomes e Y OYNM A €
δὲ νενεκρωμένον τούτοις" xal ἴδωμεν τίς ἐστι μᾶλλον
€ co at soe M T - q
ὃ ζῶν. "Ec: γὰρ τοῖν δυοῖν τούτοιν ὃ μὲν σφόδρα
^ , Ἂν DI
πλούσιος xai ἐπίσημος, παρασίτους τρέφων xal χόλα-
t eco 5 c
χας, xoi πᾶσαν εἰς τοῦτο ἀναλισχέτω τὴν ἡμέραν, χω-
Jj Y Ao voe SM IER LH ye
μάζων xal χραιπαλῶν * ὃ δὲ ἕτερος, πενίᾳ συζῶν xai
mets Em -
νηστεία καὶ τῇ λοιπῇ σχληραγωγία τε καὶ φιλοσοφίᾳ,
: :
3 SC Rf Pr E. ΕΓ £3 £e D - ,
ἐν ei τῆς ἀναγχαίας μεταλαμόανέτω τροφῆς μό-
4 ? , - N AQUA M - 3
νον, ἢ εἶ βούλει, xo δύο xal τρεῖς ἄσιτος ἡμέρας με-
, fo -oYW “- Ὁ
γέτω * τίς οὖν july ἔσται ἐχ τῶν δύο τούτων ὃ μάλιστα
EE. a: € M ^ Xy o ND e cA 3. αν
ζῶν; Ot μὲν πολλοὶ εὖ οἰδ᾽ ὅτι ἐχεῖνον ἡγήσονται, τὸν
ἃ - MT M , τω - iN -
σκιρτῶντα, xat σχορπιίζοντα τὰ αὑτοῦ * ἡμεῖς δὲ ἐχεῖ-
Ἀ , τ
γον τὸν συμμετρίας ἀπολαύοντα. Οὐχοῦν ἐπειδὴ μάχη
wes NK SET PEN [ S
xoi φιλονεικία τέως ἐστὶν, εἰς τὰς ἑκατέρων εἰσέλθω -
c 2A b P Ps eJ , ς -Γ“-
μεν οἰκίας, P xal τότε, ὅτε ot μάλιστα δοχεῖ ζὴν Ó
, οὖν οω -Ὁ-Ὁ - Ὸ s
πλούσιος, ἐν αὐτῷ τῷ χαιρῷ τῆς τρυφῆς, xat εἰσελ-

, ETIN εὐ A os , ZW , ^
θόντες χατίδωμεν ἐν τίσιν ἐστὶν ἑκάτερος τούτων * ἀπὸ

Y -—- " Ac . ᾿νε N n

γὰρ τῶν πράξεων xai ὃ ζῶν xoi ὃ τεθνηχὼς φαίνεται.
ACER" Xe 7 7) y A “

Οὐχοῦν τὸν μὲν ἐν βίόλοις εὑρήσομεν ὄντα, ἢ ἐν εὐχῇ
M H A» E c

χαὶ νηστείᾳ, ἢ £v ἄλλῳ τινὶ τῶν ἀναγχαίων ἐγρηγο-
M Y en 1 - HM ;

ρότα, xoi νήφοντα xal Θεῷ διαλεγόμενον" τὸν δὲ

c NX. τῷ / , ES

ὑπὸ τῆς μέθης βαπτισθέντα, xo vexpoU οὐδὲν ἄμεινον

ὃ εἰ £y o UT εῇ X τὸς die 3 13 , /
ιαχείμενον ὀψόμεθα - xàv μέχρι τῆς ἑσπέρας μείνω-

- p Y , cs L -
μεν, πλείονα τὸν θάνατον τοῦτον ἐπιόντα αὐτῷ θεασό-
5 - , ci

μεθα, κἀχεῖθεν πάλιν ὕπνον διαδεχόμενον * τὸν δὲ xal

H QT 220, PNIS MIS SE) , p o Xaoc-

ἐν νυχτὶ νήφοντα xa ἐγρηγορότα. Τίνα οὖν ἂν εἴποι-

E τὰ M 5 ,
μεν μᾶλλον ζῆν; τὸν ἀναισθήτως χείμενον, xal προ-

b Morel. male xat τότε μάλιστα, ὅτε σοι μάλιστα.

IN EPIST.

χείμενον ἅπασι γέλωτα - ἢ τὸν ἐνεργοῦντα, καὶ Θεῷ

»y
᾿ διαλεγόμενον ; ᾿Εχείνῳ μὲν γὰρ ἂν προσέλθης xot ct-
,
ἀκούση φθεγγομένου,
NY * 2 M μὴ
δὲ x&v ἐν νυχτὶ, χἂν

πῆς τι τῶν ἀναγχαίων, οὐδὲν
ὥσπερ οὐδὲ τοῦ νεχροῦ " τούτῳ
ἐν ἡμέρα συγγενέσθαι ἐπιθυμήσης, ἄγγελον μᾶλλον
ὄψει ἢ ἄνθρωπον, καὶ φιλοσοφοῦντα ἀχούσῃ περὶ τῶν
τ T j M M
£v οὐρανῷ πραγμάτων. Ὁρᾷς ὅτι ὃ μὲν ὑπὲρ τοὺς
Lud τὰ ^ , -
ἃ ζῶντας ζῇ, 6 δὲ xoi τεθνηχότων ἐλεεινότερον xsi-
Ld - ^ /, D
ται; Κἂν ἐνεργεῖν δόξῃ, ἕτερα ἀνθ᾽ ἑτέρων 698 , καὶ
— E^ ͵
τοῖς μαινομένοις ἔοιχε,μᾶλλον δὲ ἐχείνων ἐστὶν ἀθλιώ-
H M m
τερος. Εἰς ἐχείνους μὲν γὰρᾶν τις ὑδρίση, καὶ ἐλεοῦ--
“-Ὁ m ,
μεν πάντες τὸν δϑριζόμιενον, χαὶ ἐπιτιμῶμεν τῷ δόρί-
ζοντι - τούτῳ δὲ κἂν ἐναλλόμενόν τινα ἴδωμεν, οὐ μό-
νον οὐχ ἐπιχαμπτόμεθα εἰς ἔλεον, ἀλλὰ καὶ χαταψη-
En € *5 6:1
φιζόμεθα αὐτοῦ χειμένου. Τοῦτο οὖν, εἰπέ μοι, ζωή ;
, € E
ἀλλ᾽ οὐ μυρίων θανάτων χαλεπώτερον ; "Op&c ὅτι οὐ
μόνον νεχρὸς ὃ τρυφῶν, ἀλλὰ καὶ νεχροῦ χείρων, καὶ
Eo - M
δαιμονῶντος ἀθλιώτερος; 'O μὲν γὰρ ἐλεεῖται, ὃ δὲ
» € ,
μισεῖται " xal 6 μὲν συγγνώμης ἀπολαύει, ὃ δὲ xó-
λασιν δίδωσιν ὑπὲρ ὧν νοσεῖ. Εἰ δὲ ἔξωθεν οὕτως ἐστὶ
χαταγέλαστος, σεσηπότα σίελον ἔχων, χαὶ οἴνου
, 298 ὦ 7 5 , M E] , X M
πνέων ὀδωδότος, ἐννόησον τὴν ἀθλίαν Ψυχὴν τὴν
ὥσπερ ἐν τάφῳ τῷ τοιούτῳ σώματι χατωρυγμένην,
τ ER! ^ - 3.25 X /, , Ὁ» τ
πὼς εἰχὸς διαχεῖσθαι. Τ᾽ αὐτὸν γάρ ἐστιν ἰδεῖν, οἷον
“᾿ 5 , , A] (2 l » , M -
ἂν εἰ χόρῃ χοσμίᾳ καὶ σώφρονι xal ἐλευθέρᾳ χαὶ εὖ-
v Y - IN n / X95 n
γενεῖ xa xo, θεραπαινίδα βάρδαρόν τινα xa αἰσχρὰν
xoi ἀκάθαρτον ἐνάλλεσθαι xot ἐνυδρίζειν μετὰ πολ--
E τω 7 Ὁ X
λῆς τις παρασχευάσειε τῆς ἐξουσίας. Τοιοῦτον γὰρ ἣ
μέθη."
Τίς οὖν οὐχ ἂν ἕλοιτο τῶν νοῦν ἐχόντων μυριάχις
E] - k! , e m ze /, E ZA M T 7
ἀποθανεῖν, ἢ μίαν οὕτω Croat ἡμέραν ; Κἂν γὰρ ἡμέ-
΄ m
ρας γενομένης ἐχ τῆς κωμῳδίας ἐχείνης ἀναστὰς δόξῃ
νήφειν, οὐδὲ τότε χαθαρᾶς ἀπολαύει σωφροσύνης, ἔτι
τῆς νεφέλης ἐχείνης τῆς ἀπὸ τοῦ χειμῶνος τῆς μέθης
πρὸ τῶν ὀφθαλμῶν ἱσταμένης. EX δὲ xol P δῴη αὐτὸν
CES D - PHMES NC X ὲ Εἰ “δὰ τ "Ὁ
χαθαρῶς νήφειν, τί τὸ ὄφελος ; Εἰς οὐδὲν γὰρ αὐτῷ
b e cu e 2 52 E M M /
χρήσιμος ἣ νῆψις αὕτη, ἀλλ΄ ἢ εἷς τὸ τοὺς χατηγό-
pouc ἰδεῖν. "Ocav μὲν γὰρ ἀσχημονῇ, τοσοῦτον χερ-
δαίνει, ὅσον οὖκ αἰσθάνεται τῶν γελώντων * ἡμέρας
δὲ γενομένης, καὶ ταύτην ἀπόλλυσι τὴν παραμυθίαν,
xa οἰχετῶν γογγυζόντων, καὶ γυναιχὸς αἰσχυνομένης,
D , ^ ^ / A 42 p 7
xxi φίλων διαδαλλόντων, χαὶ ἐχθρῶν καταγελώντων
/ nh
αἰσθανόμενος. Τί ταύτης ἐλεεινότερον γένοιτ᾽ ἂν τῆς
4 "Y 2€ / C ox 7 M ,
ζωῆς, γελᾶσθαι μεθ᾽ ἡμέραν ὑπὸ πάντων, xo δείλης
πάλιν τὰ αὐτὰ ἀσχημονεῖν; ᾿Αλλὰ τί; βούλει τοὺς
πλεονέχτας εἰς μέσον ἀγάγωμεν; Καὶ γὰρ αὕτη πάλιν
ἑτέρα μέθη χαλεπωτέρα“ εἰ δὲ μέθη, xal θάνατος
πάντως πολλῷ χείρων ἐχείνου, ἐπειδὴ xai ἣ μέθη 1
€ πολλῷ χείρων ἐχείνου, ἐπειδὴ χαὶ ἣ μέθη χα-
Z ^ Cae er NON SLT) ,
λεπωτέρα. Kol γὰρ οὐχ οὕτω δεινὸν τὸ οἴνῳ μεθύειν,

ἃ [À. ζῶντας ἅπαντας, οἱ τῶν τεθνηχότων.]
TOM. IX.

AD ROM.

E

651

et ipsi quidpiam necessarium dicas, nihil audies
loquentem, sed quasi mortuum ; hunc vero sive
noctu sive interdiu convenias, angelum magis quam
hominem videbis, de cclesübus rebus philoso-
phantem. Viden' illum plus quam omnes viventes
vivere; hunc vero vel mortuis miserabilius jacere?
Quod si operari videatur, alia pro aliis videt, ac
furentibus similis est ; imo illis miserior. Furen-
tem enim si quis contumelia affecerit, nos misera-
mur, lzdentemque increpamus : in hunc vero si
quem insilientem videamus, non solum non ad mi-
sericordiam flectimur, sed illum jacentem damna-
mus. Hoccine, quaeso, vita est? annon mille morti-
bus deterius? Viden' non modo mortuum esse eum,
qui deliciatur, sed etiam mortuo pejus se haben-
tem et dzemoniaco miseriorem ? Hic namque mise-
ricordiam attrahit, ille odio habetur; hic venia
fruitur, ille de morbo suo penas dat. Quod si ex-
terius ita ridiculus est, putrefactam salivam emit-
tens, et putre vinum olens ; miseram animam co-
gita, qua in corpore ceu in sepulcro obruta jacet,
quo modo illa se habere putetur. Idipsum enim vi-
dere est, ac si puellie ornatze, caste, liberz, nobili
atque formosz, ancillam barbaram, turpem, im-
puram insultare, ipsique contumelias inferre quis
cum potestate juberet. Etenim tale quidpiam est
ebrietas.

HOMIL. Xil.

10. Quis ergo, 51 mente valeat, non sexcenties
mori malit, quam vel unam diem sic transigere?
Etsi enim illucescente die, ex tali comedia sur-
gens ille sapere videatur, neque tunc pura fruitur
temperantia, nube illa ab ebrietatis tempestate im-
missa adhuc ob oculos stante. S1 vero concedatur
illum pure sapere, quz hinc utilitas? Nihil enim
ipsi prodest haec sobrietas, nisi ut eos qui se incu-
sant videat. Nam dum turpiter se gerit, hoc tan-
tum lucratur, quod nullum se irridentium sensum
habeat : die autem subsequente hanc amittit con-
solationem, cum domesticos murmurantes, uxo-
rem pudore affectam, amicos incusantes, inimicos
irridentes sentit, Quid hac vita miserabilius fuerit,
per diem risui omnibus esse, et vespere eamdem
in turpitudinem recidere ? Sed quid. visne ava-
ros in medium proferamus? Hzc enim est altera
gravior ebrietas ; si autem ebrietas, est etiam mors
illa deterior, quia haec ebrietas gravior est illa. Et-
enim non ita grave est vino temulentum esse, ut

b [A. δοίημεν ek moX χρήτιμος ἦν ἡ.]

44

Avaritia
est ebrietas.

652 S. JOANNIS CHRYSOST.

pecunie cupiditate : illic enim damnum in ipso
morbo consistit, atque in stupiditatem et ipsius

ebrii perniciem desinit ; hic vcro in mille animas 5;5xoi τὴν αὐτοῦ τοῦ

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

5» εἴ

ὡς ἐπιθυμία χρημάτων *. ἐχεῖ μὲν γὰρ ἣ ζημία μέχρι
τοῦ πάθους ἵσταται, xal εἰς ds nois τελευτᾷ,

, , , 5 e ^N
εθύοντος ἀπώλειαν * ἐνταῦθα δὲ

- . . B " , y CEN 3 r ,
detrimentum transit, varia undique bella succen- ἃ εἰς μυρίας ἣ βλάδη διαδαίνει ψυχὰς, ποικίλους πάντο-

dens. Age itaque et hune cum illo comparantes vi-
deamus, in quibusnam ipsi consors sit, et in qui-
busnam illum superet, et ebrios inter se mutuo
comparemus. Nam cum beato illo, qui in Spiritu
vivit, non ultra conferantur isti, sed inter se invi-
cem examinentur. Rursus mensam in medium ad-

ducamus, mille cedibus refertam. In quibusnam .

igitur conveniunt et inter se similes sunt ? In ipsa
morbi natura ; nam ebrietatis species diversa est :
illa quippe vino, hzc pecunia constat : morbus au-
iem similis est ; uterque enim similiter absurda
cupiditate tenetur. Nam qui vino est ebrius, quan-
to plures calices hauserit, tanto plures appetit : qui
pecunias amat, quanto plures acquisierit, tanto
magis flammam cupiditatis accendit, graviorem-
que sibi sitim parit. Ín hoc igitur similes sunt :
in altero autem avarus superior est. In quo? Quia
ille quidem rem patitur secundum naturam : vi-
num enim cum sit calidum, et insitam siccitatem
intendat, sic ebrios in sitim conjicit : ille vero un-
denam plura semper appetit? Unde ? Cum magis
dives est, tunc maxime in paupertate versatur :
nam intellectu difficilis est hic morbus, et zni-
gmat similis. Sed videamus illos etiam post ebrie-
tatem ; imo avarum nunquam videre est post
ebrietatem, quia semper ebrius est. Itaque utrum-
que ebrium dispiciamus, et consideremus uter
magis sit ridiculus, ipsorumque modum et morem
accurate describamus, Videbimus itaque eum, qui
ex vino insani more fertur, appetente vespera
apertis oculis neminem videre et temere ferri, in
obvios impingentem et vomentem, dilaceratum
turpiterque. nudatum : sive uxor adfuerit, sive
filia, sive ancilla, sive quivis alius, effuse irride-
bitur. Age avarum in medium adducamus. Hic
enim, qui aguntur, non risu modo digna sunt,
sed etiam exsecratione et ira multa, sexcentisque
fulminibus : interim tamen risum videamus. Et-
enim hic perinde atque ilie omnes ignorat, amicos
et inimicos ; similiterque apertis oculis exczecatus
est, ac εἴδει illius oculis omnia vinum, sic hujus
omnia pecuniz sunt. Vomitus vero longe gravior
est : neque enim cibos emittit, sed vteba convicil,
contumeliz, belli, mortis, quz mille de cxlo con-
ira caput suum fulmina attrahunt : ac sicut ebrii
corpus lividum est ac diffluens, sic est et avari
anima : imo vero neque corpus ejus ab hoc morbo
exemtum est, sed etiam magis capitur, cum magis

B νωνοῦσι,

x. ,ὔ
C Τούτῳ μὲν οὖν ἐοίχασιν "

Ὁ θύειν ὄντας duo τέρους

θεν ἀνάπτουσα πολέμους. Φέρε οὖν, καὶ τοῦτον ἐχεί-
vo Eu e xoi ἴδωμεν ἐν τίσι μὲν αὐτῷ xot-
νωνεῖ, ἐν τίσι δὲ αὐτοῦ πλεονεχτεῖ πάλιν, χαὶ μεθυόν-
τῶν ποιήσωμεν σήμερον σύγχρισιν. Ls γὰρ ἐχεῖνον
τὸν μαχάριον, τὸν Πνεύματι ζῶντα, υηδὲ παραδαλέ-
σθωσαν οὗτοι nca ἀλλὰ πρὸς ἀλλήλους ἐξεταζέ--
σθωσαν" καὶ πάλιν τὴν τράπεζαν εἰς TEM ἀγάγω-
μεν, τὴν μυρίων γέμουσαν φόνων. "Ev τίσιν οὖν χοι-

χαὶ ἀλλήλοις TU "Ev αὐτῇ τῇ τοῦ vo-

- , NA,
c ατος φύσει" τὸ μὲν γὰρ εἶδος τῆς μέθης διάφορον,
ὃ μὲν ἐξ οἴνου, τὸ δὲ ἀπὸ χρημάτων joegan-

b € x. - E£
xai γὰρ δικοίως ἀμφότεροι ἐπι

[ín]
σὴ

e
ἐδ
ΟΣ
-—N-
ἂν

1l
o^
o2
qe
τὴ

ἜΝ ὅμοιον *

-R^

ἀτόπῳ κατέχονται. Ὅ τε γὰρ οἴνῳ μεθύων,

E
c
ES

^ ,
ὅσῳ ἂν πλείους ἐχπίη κύλικας, τοσούτῳ πλειόνων
1 À
e 2s. Ἔσο τ Ἐ MENS EB S
ἐφίεται ὃ τε χρημάτων ἐρῶν, ὅσῳπερ ἂν περιδάληται
LS , e , M
πλείω ; τοσούτῳ μᾶλλον ἀνάπτει τῆς ἐπιθυμίας τὴν
φλόγα; xaX χαλεπώτερον αὑτῷ x τασχευάζει τὸ δίψος.
ἑτέρῳ δ᾽ αὖ πάλιν ὃ φιλάρ-
, , "O0 *, - M
γυρος πλεονεχτεῖ. Ποίῳ δὴ τούτῳ; Ὅτι ἐχεῖνος μὲν
Ὁ QUE EN i67 ᾿ E
πρᾶγμα πάσχει κατὰ φύσιν" ὃ γὰρ οἶνος θερμὸς ὧν,
s , , Li
xal τὴν ἔμφυτον ἐπιτείνων ξηρότητα, οὕτω τοὺς με--
- c 5 - M 7 /,
θύοντας ποιεῖ διψῆν: ἐχεῖνος δὲ πόθεν ἀεὶ πλειόνων
^ ,
ἐφίεται; Πόθεν; "Emeióàv. μειζόνως
d A) 5 , Li M M v /,
μάλιστά ἐστιν £y πενία " ἄπορον γὰρ τουτὶ τὸ πάθος,

^ i ,
πλουτήσῃ, τότε

xo αἰνίγματι μᾶλλόν ἐστιν ἐοιχός. ᾿Αλλ᾽ ἴδωμεν αὖ-
τοὺς; el δοχεῖ, καὶ μετὰ τὴν μέθην * μᾶλλον δὲ τὸν

φιλάργυρον οὐδέποτε ἔστιν ἰδεῖν μετὰ τὴν μέθην: οὔ-
τως ἐν τῷ μεθύειν ἐστὶν ἀεί. Οὐκοῦν 2 ἐν αὐτῷ τῷ με-
ἴδωμεν, χαὶ διασκεψώμεθα
τίς μᾶλλόν ἐστι χαταγέλαστος, χαὶ σχηματίσωμεν
αὐτοὺς ἀχριόῶς πάλιν ὑπ ταγροφονεες: Ὄψόμε θα τοί-
νυν τὸν ἐξ οἴνου 7 παραπαίοντα, γενομένης ἑσπέρας τῶν

βλέποντα, ἀλλὰ ἁπλῶς

57

ὀφθαλμῶν ἄνεῳ γμένων οὐδένα
καὶ εἰχὴ περιφερόμενον, χαὶ τοῖς ἀπαντῶσιν ἐγκρού-
οντα; xa ἐμοῦντα xat σπαραεξόμενον χαὶ γυμναύμει
νον ἀσχημόνωξ᾽ χἂν γυνὴ παρῇ, x&v θυγάτηρ, χἂν
θεραπαινὶς, χἂν ὁστισοῦν, Eyyeldies ται Sas c. Οὐχ-
οὖν xal τὸν πλὲονέχτην φέ Re εἰς μὲ Écoy ἀγάγωμεν.

᾿Ενταῦθα γὰρ οὗ ome τὰ γινόμενα μόνον, ἀλλὰ

«Ὁ -» cC -» M , re
E xat ἀρᾶς xa πολλοῦ τοῦ θυμοῦ xa μυρίων σχηπτῶν

,ὕ / b , Y 23.5 M V AE E
τέως μέντοι τὸν γέλωτα ἴδωμεν. Καὶ γὰρ xat οὗ-

, - AY , M
τος ὁμοίως ἐχείνῳ πάντας ἀγνοεῖ, xal φίλους: χαὶ
ἐχθροὺς, καὶ δμοίως τῶν ὀφθαλμῶν ἀνεῳγμένων

πεπήρωται, χαὶ ὥσπερ ἐχεῖνος πάντα οἶνον, οὕ-

ὦ χαὶ οὗτος πάντα χρήματα βλέπει. Καὶ ὃ ἔμετος

τ
δὲ πολὺ χαλεπώτερο ος" οὐ γὰρ τροφὰς Tool ἵεται, ἀλλὰ
ῥήματα λοιδορίας, ὕῤδρεων, πολέμων, θανάτων, μυ-

J , ——

oloug ἄνωθεν χατὰ τῆς ἑαυτοῦ χεφαλὴς ἕλχοντα χε-

IN EPIST.

ραυνούς " xoi οἷόν ἐστι τὸ σῶμα τοῦ μεθύοντος πελι-
δνὸ ΕΣ Ξ , Y 35-4 M es
νὸν xai διαῤῥέον, τοιαύτη xat ἣ exetvou ψυχή" μᾶλ-
X δὲ 2 NY » c IN τ , , 2 /
ον δὲ οὐδὲ τὸ σῶμα αὐτὸ τῆς νόσου ταύτης ἀπήλλα-
χται, ἀλλὰ xal μᾶλλον ἁλίσχεται, οἴνου χαλεπώτε-
pov τὴς φροντίδος xaX τοῦ θυμοῦ xol τῆς ἀγρυπνίας

AD ROM.

HOMIL. XIII. 55

quam vinum illum absumant curz, ira, vigiliz,
et paulatim illum arrodant. Certe qui a vinolentia
detinetur, potest tamen noctu sobrie agere : hic
vero perpetuo ebrius est, et die et nocte, et vigi-
lans et dormiens, majores dans poenas, quam vin-

χατεσθιούσης αὐτὸ, xui xavk μικρὸν δαπανώσης,-, cti, et 11 qui in metallis laborant, et si qui majori

ἅπαν. Kat 6 μὲν οἰνοφλυγίᾳ κατεχόμενος, * κἂν κατὰ A cruciatui deputantur.
τὴν νύχτα δύναται γήφειν " ὃ δὲ διαπαντὸς μεθύει,
ὶ ἐν ἡμέ i8 ὶ ὶ ἐγρηγορὼς χαὶ χαθεύ-
καὶ ἐν ἡμέρα xat ἐν νυχτὶ, καὶ ἐγρηγορὼς ύ
D /, E
Bev, δεσμώτου παντὸς xol τῶν τὰ μέταλλα ἐργαζομέ-
νων, xal εἴ τις ἑτέρα ταύτης ἐστὶ χαλεπωτέρα τιμω-
7 , NM Ὁ
pix, μείζονα διδοὺς δίκην.
Τοῦτο οὖν, εἰπέ μοι, ζωὴ» ἀλλ᾽ οὐ θάνατος, ἄλλον 11. Hoccine, {τι580, vita est? annon mors, et
δὲ xo θανάτου παντὸς ἐλεεινότερον: Ὃ μὲν γὰρ θά- — quavis morte miserabilius? Mors enim quietem
c D Y . . . . - κι
νατος ἀναπαύει τὸ σῶμα, καὶ γέλωτος καὶ ἄσχημο- — corpori affert, et a risu, turpitudine, peccatis li-
/ f ᾿ . . . -
σύνης xol ἁμαρτημάτων ἀπαλλάττει" αὗται δὲ αὖ — berat: ha autem ebrietates in hec: omnia conji-
c M ^ 5
μέθαι εἰς πάντα ταῦτα ἐμόάλλουσι, τὰς ἀχοὰς ἐμ- D ciunt, aures obturantes, oculos exczcantes, men-

Y b M ,
φράττουσαι; τοὺς ὀφθαλμοὺς πηροῦσαι, τὴν διάνοιαν
-- c , ΄ y X c^
ἐν πολλῷ τῷ σχότῳ κατέχουσαι. Οὔτε γὰρ ἀχοῦσαι,
Y P] - er , CO - 3 E /
οὔτε εἰπεῖν ἕτερόν τι ἀνέχεται, ἀλλ᾽ ἢ τόχους
/ p /
xoi τόχους τόχων, xol ἀναίσχυντα χέρδη, καὶ xa-
,ὔ / M J 5 "4
πηλείας μεμισημένας, καὶ πραγματείας ἀνελευθέρους
- ,
καὶ δουλοπρεπεῖς, χαθάπερ κύων πρὸς ἅπαντας ὕλα-
m D , ,
χτῶν, πάντας μισῶν, πάντας ἀποστρεφόμενος, πολε--
- c , J
p.v ἅπασιν, οὐδεμιδὶς ὑποχειμένης αἰτίας, πενήτων
- DU ,
χατεξανιστάμενος, τοῖς πλουτοῦσι βασχαίνων, πρὸς οὐ-
N34 «Ὁ F4 dis. - Ej * / ^
δένα ἡδέως ἔχων. Κἂν γυναῖκα ἔχη, κἂν παιδία, κἂν
I^ EY / T δὲν / 5. c “ὦ
φίλους, ἂν μὴ πάντοθεν ἐξὴ χερδαίνειν αὐτῷ, τῶν
, , οἰ Oe: 7, / L
φύσει πολεμίων αὐτῷ οὗτοι πολεμιώτεροι. Τί ταύτης
A mA , Ζ $7 em : ct δὲ ἀθλιώτε
τοίνυν τῆς μανίας γένοιτ᾽ ἂν χεῖρον ; τί δὲ ἀθλιώτερον,
e .- D /
ὅταν αὐτὸς ἑαυτῷ πανταχοῦ σχοπέλους κατασχευάζη
M , Y
καὶ ὑφάλους x«i χρημνοὺς xoi φάραγγας καὶ μυρία
/ € » ἃ E M , c".
βάραθρα, σῶμα ἔχων ἕν, xol γαστρὶ δουλεύων μιδὶ:
^ M P d 5 / /,
Κἂν μὲν εἰς πολιτικάς τις ἐμόάλη σε λειτουργίας,

^ / VoM ^ ^ 7, e Y
ὁράπετευεις; το OQ Toy, oov δεδοικώς" σεαυτῷ [^] μυ- :

ρία κατασχευάζεις πασῶν ἐχείνων ἔργα χαλεπώτερα,
χαὶ οὐχὶ δαπανηροτέρας μόνον, ἀλλὰ χαὶ σφαλερω-
τέρας λειτουργίας τῷ μαμμωνᾷ τελούμενος, xal οὐ

; ; ἐξ NO ; SAC d
χρήματα μόνον τῷ πονηρῷ τούτῳ τυράννῳ, οὐδὲ πό-
voy σώματος καὶ βάσανον ψυχῆς xat ἀλγηδόνας, ἀλλὰ
xo αὐτὸ εἰσφέρων τὸ σῶμα, ἵνα τί σοι γένηται πλέον,
ἄθλιε xal ταλαίπωρε, &x τῆς Bao puris ταύτης δου-
λείας. Οὐχ δρᾷς τοὺς χαθ᾽ ἑχάστην ἡμέραν ἐπὶ τὰ
μνήματα φερομένους, πῶς γυμνοὶ xol πάντων ἔρη-
μοι πρὸς τοὺς τάφους ἐχείνους ἀπάγονται, οὐδὲν τῶν

- ς à 2 ^"
οἴκοθεν Aafsiv δυνάμενοι, ἀλλὰ xoi αὐτὰ ἃ Tepi6d).-

D , Y
λονται τῷ σχώληκι φέροντες: Τούτους xa0' ἑχάστην

P σχόπει τὴν ἡμέραν, καὶ τάχα λωφήσει τὸ πάθος, εἰ
μὴ κἀχεῖθεν μέλλεις ἀπὸ τὴς πολυτελείας τῶν ἐντα-

a [ A. οἱ Savilius xz» μετά.]

D

tem in caligine multa detinentes. Neque enim
audire vel loqui aliud. potest quam foeenora et ex
feenoribus fenora, lucra turpia, odiosos quizstus,
iliberales et serviles negotiationes : quasi canis
adversus omnes latrans, omnes odio habens, omnes
aversans, omnes impugnans nulla de causa; con-
tra pauperes insurgens, divitibus invidens, cum
nemine placide agens. Si uxorem, si liberos, si
amicos habeat, nisi sibi ubique lucrari liceat, hos
sibi magis hostes ducit, quam eos, qui natura
hostes sunt. Hac ergo insania quid deterius fuerit ?
quid miserabilius, cum ipse sibi ubique scopulos,
saxa latentia, precipitia, milleque barathra pa-
ret, unum corpus habens ac ventri uni serviens?
Si quis vero te ad publica ministeria injiciat, ef-
fugies, expensam timens; tibi vero mille attrahis
opera omnibus illis graviora, et non sumtuosiora
modo, sed etiam periculosiora subis, Mammon:z
initiatus, nec pecunias modo improbo huic ty-
ranno, neque modo laborem corporis, animi cru-
ciatum doloresque, sed etiam ipsum corpus affers,
ut quid tibi amplius, miser et infelix, proveniat
ex hac barbara servitute. Non vides, eos qui quo-
tidie ad sepulcra deferuntur, quomodo nudi
rebusque omnibus destituti ad. sepulcra abducan-
tur, nihil ex domesticis rebus secum auferre va-
lentes, sed et ea, quibus amiciuntur, vermi afferen-
tes? Hos quotidie contemplare, et fortasse quiescet
morbus, nisi ex sumtibus ad. funeralia deputatis
magis insanire deprehendaris : gravis quippe mor-
bus est, zgritudo ingens. Ideo in singulis conven-
tibus hac de re vobis disserimus, ac frequenter

b [ A, et marg. Savil. περισχόπει.]

T
d.

654 S. JOANNIS CHRYSOST.
aures vestras pulsamus, ut ex assiduitate quidpiam
lucri accedat. Verum ne contendatis : neque enim
in futura illa. die tantum, sed οἱ ante illam hic
multiformis morbus plurima importat supplicia.
Nam si eos qui ἴῃ vinculis manent perpetuo, si
diuturno morbo detentum, si cum fame pugnan-
tem, sin quemvis alium commemorem ; neminem
ostendere possim talia patientem, qualia 11 tole-
rant qui pecunias amant. Quid enim gravius sit,
quam ab omnibus odio haberi? omnes odio ha-
bere, cum nemine placide versari, numquam ex-
satiari, semper sitire, cum fame perpetua pugnare,
et quidem graviore, quam illa vulgaris fames sit?
doloribus premi quotidianis, numquam sano esse
animo, semper in tumultu vivere? Hac quippe
omnia et his plura avari patiuntur. Dum lucran-
tur, etiamsi omnium bona sibi attrahant, nullam
sentiunt voluptatem, eo quod plura concupiscant :
si vero jacturam faciant vel unius oboli, se omnium
gravissima passos , a vita etiam excidisse putant.
Quis sermo hac tanta mala patefacere queat ?
Quod si talia sunt ea, quae hic patiuntur, futura
cogita : regni czlestis jacturam, gehennz dolores,
perpetua vincula, tenebras exteriores, vermem
venenatum, stridorem dentium, tormenta, angu-
stiam, fluvios igneos, fornaces numquam exstin-
guendas : hzcque omnia colligens, et cum pecu-
niarum voluptate comparans, radicitus hunc
morbum evelle, ut veras nactus divitias, et ex hac
gravi paupertate ereptus, et praesentia et futura
bona assequaris, gratia et benignitate Domini no-
stri Jesu Chrisü, quicum Patri gloria unaque
Spiritui sancto, nunc et semper, et in secula sa-
culorum. Amen.

575
, - D - e ,
A πάντων μισεῖσθαι, τοῦ πάντας μισεῖν ; τοῦ πρὸς μηδένα

ARCHIEP. CONSTANTINOP.

E φίων μαίνεσθαι μειζόνως" xol γὰρ χαλεπὸν τὸ πάθος,

Ν τ M -
xai δεινὸν τὸ νόσημα. Διὰ δὴ τοῦτο xai ἡμεῖς xa
€ / "ED 2 ,ὔ ΄ M , ^ ,ὔ
ἑχάστην ὑμῖν ἐχχλησίαν ὑπὲρ τούτου διαλεγόμεθα,
M c— τ - e ^

xai συνεχῶς ἐπαντλοῦμεν ὑμῶν τὰς ἀχοὰς, ἵνα χἂν

ο-Ὸ-7ὖὔὉ , iN ^ M A
τῇ συνηθείᾳ δυνηθείη γενέσθαι τι πλέον. ᾿Αλλὰ μὴ

7ὕ 5 NY ἂν M Y L /

φιλονειχήσατε" οὐδὲ γὰρ χατὰ τὴν μέλλουσαν ἥμέραν

, 5^ Y M A22 J M c M ,
μόνον, ἀλλὰ xat πρὸ ἐχείνης πολλὰς τοῦτο τὸ ποικίλον

, 5 , AA , 74 3 ij ^ “Ὁ
πάθος ἐπάγει τὰς τιμωρίας. Κὰν γὰρ τοὺς διηνεχῶς

. A PS ,

δεδεμένους εἴπω, x&v τὸν νόσῳ μαχρ προσηλωμένον,

* N c , E € c c ΕΣ,
χἂν τὸν λιμῷ παλαίοντα, χἂν δντιναοῦν ἕτερον, οὐδένα
^ ᾿ — , - T M
δυνήσομαι δεῖξαι πάσχοντα τοιαῦτα, οἷα τοὺς χρημά-

5 ὦ M py 7 -- B

τῶν ἐρῶντας. Τί γὰρ γένοιτο χαλεπώτερον τοῦ παρὰ

ΓΟ ὁ » τ NEA , co Ὁ 5 ch b
ἡδέως ἔχειν 5 τοῦ μηδέποτε κορέννυσθαι: τοὺ Ot ὅλου δι-
m D D , - , ^
ψῆν; τοῦ λιμῷ παλαίειν διηνεχεῖ, καὶ χαλεπωτέρῳ τοῦ
M c c cA
παρὰ πᾶσι νενομισμένου; τοῦ λύπας ἔχειν καθημερι-
, m , , m ,
νάς; τοῦ μηδέποτε νήφειν; τοῦ διαπαντὸς ἐν θορύθοις
εἶναι καὶ ταραχαῖς; Ταῦτα γὰρ ἅπαντα χαὶ τούτων
’ e 7 [4 , 2 εἶ c m
πλείονα οἱ πλεονέχται ὑφίστανται "ἐν μὲν τῷ χερδαίνειν,
4 M /, Uu 2^ c 2 /
χἂν τὰ πάντων περιδάλωνται, οὐδεμιᾶς αἰσθανόμενοι
CN. ὦω - , 3: AES c Ἐπ
ἡδονῆς, τῷ πλειόνων ἐφίεσθαι " ἐν δὲ τῷ ζημιοῦσθαι,
b! 06 At , λέ 2 24 PG / & ,
xv ὀδολὸν ἀπολέσωσι, πάντων ἡγούμενοι χαλεπώτερα
, ^ c , m nh -
πεπονθέναι, xat αὐτῆς ἐχπεπτωχέναι τὴς ζωῆς. Ποῖος

Β Y. e b NOR US A Χο Y DA Ei
Quy ταῦυτα παραστησαι Οουνήσεται ᾿ογος τὰ χαχα; ι

b9! X. 22 ^S - 3 , M N ^ M
δὲ τὰ ἐνταῦθα τοιαῦτα, ἐννόησον τὰ μετὰ ταῦτα, τὴν
y. τ / 1 UNI Y 3:5 IN -
ἔχπτωσιν τῆς βασιλείας, τὴν ὀδύνην τὴν ἀπὸ τῆς
7 ΝΝ c e ^ ^ Ξ Χ ep
γεέννης, τὰ διηνεχὴ δεσμὰ, τὸ σχότος τὸ ἐξώτερον,
LA , ^ 2.0/5 Y M E NI
τὸν σχώληχα τὸν it960Aov, τὸν. βρυγμὸν τῶν ὀδόντων,
M - M L4 —^
τὴν θλῖψιν, τὴν στενοχωρίαν, τοὺς τοῦ πυρὸς ποτα-
* M J ,
μοὺς, τὰς χαμίνους τὰς μηδέποτε σδεννυμένας * xol
D y, Ὁ D
ταῦτα ἅπαντα συναγαγὼν, καὶ τῇ τῶν χρυημλάτων ἀν-
y mcs 5 ,
τιστήσας ἡδονῇ, πρόῤῥιζον ἀνάσπασον τουτὶ τὸ νόση-
e ' 2 ΩΣ e ZA M Dd τὦν
μα, ἵνα τὸν ἁληθὴ πλοῦτον λαύὼν, xat τῆς χαλεπῆς
, , -
ταύτης πενίας ἀπαλλαγεὶς, xai τῶν παρόντων xol
τ ^ / 2 c ,
τῶν μελλόντων ἀγαθῶν ἐπιτύχης, χάριτι χαὶ φιλαν-

C θρωπία τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, μεθ᾽ οὗ

e Xen ei c1 eL , - NEN
τῷ Πατρὶ δόξα ἅμα τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ,
M1 M m m ,
καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Aun.

HOMILIA XIV.

Car. VIII. v. 12. Ergo, fratres, debitores su-
mus non carni, ut secundum carnem ^viea-
mus. 16. Si enim secundum carnem ^ixe-
ritis, moriemini; si autem Spiritu facta
carnis mortificaveritis, vietis.

1. Cum ostendisset quantum sit vitz spiritualis
premium, quod Christum inhabitantem faciat,
quod mortua corpora vivificet, quod ad calum

OMIAIA ιδ΄.

Ἄρα οὖν, ἀδελφοὶ, ὀφειλέται ἐσμὲν o0 τῇ σαρχὶ, τοῦ
ρ , Wo, 0pE σμε τὴ σᾶρχί,
à , Ὁ 5 M M / c /
κατὰ σάρχα ζῆν. Εἰ γὰρ χατὰ σάρχα ζῆτε, μέλλετ
, , 5 ^N , Y , DL
ἀποθνήσχειν" εἰ δὲ Πνεύματι τὰς πράξεις τοῦ
σώματος θανατοῦτε, ζήσεσθε.

Σ e i-o τὦω Ὁ , '

Δείξας ὅσον τὸ ἔπαθλον τοῦ πνευματιχοὺ βίου, xat

e "(s M » - dg - M '

ὅτι Χριστὸν ἔνοιχον ποιεῖ, καὶ ὅτι ζωοποιεῖ τὰ θνητὰ
, ' Ἢ Ἔ 1 ^

σώματα, χαὶ πρὸς τὸν οὐρανὸν πτεροῖ, καὶ τὴν δὸὸν

IN EPIST.

τῆς ἀρετῆς εὐχολωτέραν ἐργάζεται, ἀναγχαίως λοι-
πὸν ἐπάγει τὴν παραίνεσιν λέγων " οὐχοῦν οὐχ ὀφεί-
λομεν ζὴν χατὰ σάρχα. Ἀλλ᾽ οὕτω μὲν οὐχ εἶπε, ἐπι-
πληχτικώτερον δὲ πολλῷ χαὶ δυνατώτερον εἰπὼν,
ὀφειλέται ἐσμὲν τῷ Πνεύματι - τὸ γὰρ εἰπεῖν, ὅτι Οὐχ
ἐσμὲν ὀφειλέται τῇ σαρχὶ, τοῦτο ἐδήλωσε. Καὶ παντα-
χοῦ τοῦτο χατασχευάζει, δειχνὺς ὅτι τὰ μὲν παρὰ τοῦ E
Θεοῦ εἰς ἡμᾶς γεγενημένα οὖχκ ὀφειλῆς ἦν, ἀλλὰ
γυμνῆς χάριτος" τὰ δὲ παρ᾽ ἡμῶν μετὰ ταῦτα γινό-
μενα, οὐχέτι φιλοτιμίας, ἀλλ᾽ ὀφειλῆς. Καὶ γὰρ ὅταν
λέγη - Τιμῆς ἠγοράσθητε, μὴ γίνεσθε δοῦλοι ἀνθρώ -
πων, τοῦτο αἰνίττεται: xod ὅταν γράφῃ. Οὐχ ἐστὲ ἕαυ--

AD ROM.

655

quasi alis additis extollat, ac virtus viam faci-
liorem. reddat, necessario demum admonitionem
inducit dicens : Ergo non debemus secundum
carnem vivere. At non ita dixit ; sed acrius et va-
lidius loquitur, Debitores sumus Spiritui : nam
cum ait, JVon debitores sumus carni, hoc signi-
ficavit. Atque idipsum ubique probat, ostendens
ea, quz? Deus nobis contulit, non debita, sed ex
mera gratia fuisse : quae vero a nobis postea fa-
cta sunt, non liberaliter dari, sed debita esse. Et-
enim cum dicit : Pretio emti estis, nolite fieri
servi hominum, idipsum significat : et cum scri-

HOMIL. XIV.

τ. Cor. 57.

23.

"T ^ -: m ER Y c E 3 : . e E
τῶν, τὸ αὐτὸ τοῦτο δηλοῖ. Καὶ ἑτέρωθι δὲ πάλιν τῶν bit, JZVon estis vestri, hoc ipsum indicat. Et τα. 6. 19
alibi rursum hac commemorat his verbis : Quo- 5, cor. 5.

niam si unus pro omnibus mortuus est, ergo V: 15

Q wc 5 / , e / εἰ Jor

αὐτῶν ἀναμιμνήσχει τούτων, οὕτω λέγων, ὅτι Εἰ εἷς
M , / ,

ὑπὲρ πάντων ἀπέθανεν, ἄρα οἱ πάντες ἀπέθανον * xol

c M / 5 / cr e c / € -
ὑπὲρ πάντων ἀπέθανεν, ἵνα ol ζῶντες μηχέτι ἑαυτοῖς
ζῶσι. Τοῦτο δὴ xol ἐνταῦθα χατασχευάζων φησὶν,
᾿Οφειλέται ἐσμέν. Εἶτα, ἐπειδὴ εἶπεν, Οὐχ ἐσμὲν
ὀφειλέται τῇ σαρχὶ, ἵνα μὴ τὰ λεγόμενα πάλιν cic
LM ea M Aa6 , , 2 AS EX 2λλ᾽ - ,
τὴν τῆς σαρχὸς Ad60tc φύσιν, οὐχ ἐσίγησεν, ἀλλ᾽ ἐπή-
fg M / cT gx M] ^ M] 2oxms 3 ,
γαγε" Τοῦ κατὰ σάρχα ζῆν. Καὶ γὰρ πολλὰ αὐτῇ ὀφεί-
χομεν, τὸ τρέφειν αὐτὴν, τὸ θάλπειν, τὸ ἀναπαύειν,
τὸ θεραπεύειν vocoUcav, τὸ περιδάλλειν, xal μυρία
ἕτερα λειτουργεῖν. Ἵν᾽ οὖν μὴ ίσης, ὅτ m)
epa λειτουργεῖν. "Iv' οὖν μὴ νομίσῃς, ὅτι ταύτην
ἀναιρεῖ τὴν διαχονίαν, εἰπὼν, Οὐχ ἐσμὲν ὀφειλέται
τῇ σαρχὶ, ἑρμηνεύει αὐτὸ λέγων * Τοῦ κατὰ σάρχα
ζῆν. ᾿Εχείνην γὰρ ἀναιρῶ τὴν σπουδὴν, φησὶ, τὴν
ἐπὶ ἁμαρτίαν ἄγουσαν, ὡς τά γε θεραπεύοντα αὐτὴν
, , cer M "RS οἷ 5 M
βούλομαι γίνεσθαι * ὅπερ xat προϊὼν ἐδήλωσεν. Εἰπὼν
γὰρ τῆς σαρχὸς μὴ ποιεῖσθαι πρόνοιαν, οὐχ ἐσίγησεν,
ἀλλ᾽ ἐπήγαγεν, Εἰς ἐπιθυμίας - ὃ δὴ χαὶ ἐνταῦθα παι-
JA , cr a / l4 2 , M
δεύει λέγων, ὅτι ἃ θεραπευέσθω μέν - ὀφείλομεν γὰρ
αὐτῇ τοῦτο" μὴ μέντοι χατὰ σάρχα ζῶμεν * τουτέστι,
6 ὅτ. 1 e μὴ e z
μὴ ποιῶμεν αὐτὴν χυρίαν τῆς ζωῆς τῆς ἡμετέρας.
"E i EAT E) - 2. - 5^5
πεσθαι γὰρ αὐτὴν ἀναγχαῖον, οὖχ ἡγεῖσθαι, οὐδὲ
αὐτὴν ῥυθμίζειν τὸν βίον τὸν ἡμέτερον, ἀλλὰ τοὺς
^ , ^, y e ,
τοῦ Πνεύματος δέχεσθαι νόμους. Τοῦτο τοίνυν διορ!-
σάμενος, καὶ χατασχευάσας, ὅτι ὀφειλέται ἐσμὲν
τῷ Πνεύματι, εἰτα δεικνὺς τίνων ὀφειλέται εὐεργε-
- E Y , / 3-9 05 / X) 32 ὁ
σιῶν, οὐ τὰ παρελθόντα λέγει, ἐφ᾽ ᾧ μάλιστα αὐτὸν
ἐστιν ἐκπλαγῆναι τῆς συνέσεως, ἀλλὰ τὰ μέλλοντα.
Καίτοι γε ἱκανὰ ἦν χἀχεῖνα " ἀλλ᾽ διᾳμως οὐ τίθησιν
SEX wv 5^ / M E] ἢ M E] , 3 /,
αὐτὰ νῦν, οὐδὲ λέγει τὰς εὐεργεσίας τὰς. ἀφάτους ἐχεί-
νας, ἀλλὰ τὰ μέλλοντα. Οὐδὲ γὰρ οὕτως ἅπαξ f ὃο-
θεῖσα εὐεργεσία, ὡς fj προσδοχωμένη xat μέλλουσα,
ἐπάγεσθαι τοὺς πολλοὺς εἴωθε. Καὶ τοῦτο προσθέμε-
νος, πρότερον ἀπὸ τῶν λυπηρῶν φοδεῖ xal τῶν χα-
^ p - m— ^ er
χῶν τῶν γινομένων £x τοῦ χατὰ σάρχα ζῆν, οὕτω

λέγων * Εἰ δὲ χατὰ σάρχα ζῆτε, μέλλετε ἀποθνήσχειν *

5. Alius θεραπεύσομεν.

576
A

b

C

omnes mortui sunt: et pro omnibus mortuus
est, ut et qui vivunt, jam non sibi ἱνατί. Hoc
ipsum hic adstruens ait, Debitores sumus. De-
inde cum dixisset, /Von sumus: debitores carni,
ne hoc de carnis natura intelligeres, non tacuit, sed
adjecit : Ut secundum carnem vivamus. Nam
multa ipsi debemus, ut alere illam, fovere, quietem
dare, gram curare, induere, et alia innumera ipsi
subministrare. Ne putares ergo illum hujusmodi
ministerium tollere, postquam dixerat, /Voz debi-
tores sumus carni, id interpretatur dicens : Ut
secundum carnem vigamus. Illam enim, inquit,
curam tollo, quz ad peccatum. ducit; nam que
ad illius curam pertinent fieri volo: quod etiam
postea significavit. Cum dixisset enim carnis cu-
ram non habendam esse, non siluit, sed adjecit,
"Ad concupiscentias : quod hic etiam docet : Cu-
retur quidem, hoc illi debemus, sed non sccun-
dum carnem vivamus; hoc est, Ne illi imperium.
in vitam nostram deferamus. Íllam sequi necesse
est, non przire, neque vitam nostram ordinare,
sed Spiritus leges accipere. Hoc cum definivisset,
et probasset nos debitores esse Spiritui, ubi osten-
dit quorum beneficiorum debitores essemus, non
jam preterita dicit, ubi maxime ejus prudentia
admiranda est, sed futura. Atqui priora illa satis
erant ; attamen non nunc illa affert, neque incf-
fabilia illa beneficia memorat, sed futura. Neque
enim jam collatum beneficium ita multos movere
solet, ut quod futurum exspectatur. Cum hoc ad-
jecisset, primo a tristibus terret, et a malis inde
ortis, quod secundum carnem vivatur, sic dicens :
Si enim. secundum. carnem vixeritis, morituri
estis; mortem illam nobis immortalem subindi-

Psal. 81.6.
Ibid, 2. 7.
od. £ 4.
oC

Rom. 9- 4.

S.

656 |

cans, gehennz cruciatum et supplicium. Ímo, si
quis hec accurate examinaverit, in. hac quoque
vita talis homo mortuus est, ut in precedenti con-
cione clare vobis commonstravimus. Si autem
Spiritu facta carnis mortificaveritis, vivetis.
Viden' illum non de corporis natura loqui, sed de
carnalibus operibus ? Non enim dixit, 5i autem
Spiritu naturam corporis mortificaveritis, vivetis ;
sed, acta, neque tamen omnia, sed prava ; quod
palam est ex sequentibus : Si. enim hoc feceritis,
vivelis, inquit. Et quomodo posset fieri, si de
actibus omnibus intelligeretur? nam videre, au-
dire, loqui, ambulare, corporis acta sunt; et si
illa mortificemus et exstinguamus, tantum aberit
ut vivamus, ut etiam homicidii penas demus.
Quznam vero facta dicit esse mortificanda? Illa
qua ad malitiam moventur, quae ad malum per-
gunt, que non possunt alio mortificari modo,
quam per Spiritum. Nam alia si exstinguas, te-
ipsum occidis, quod non licet;has vero per Spi-
ritum solummodo. $1 enim ille adsit, omnes flu-
etus sedabuntur, animi morbi reprimentur, nihil-
que contra nos insurget. Viden' quomodo nos a
futuris, ut jam dixi, hortetur, et ostendat debi-
tores esse, non solum ab iis, quz jam facta sunt?

JOANNIS CHRYSOST.

D

E

[€

571

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

M ΄ - EJ , - V 55 /.
τὸν θάνατον ἡμῖν αἰνιττόμενος ἐχεῖνον τὸν ἀθάνατον,
τὴν ἐν τῇ γεέννη χόλασιν χαὶ papae Μᾶλλον δὲ,
εἴ τις ἀχριδῶς ἐξετάσειε τοῦτο, καὶ ἐν τῇ ζωὴ ταύτη
τέθνηχεν ὃ τοιοῦτος * ὅπερ οὖν χαὶ ἐν τῇ πρὸ ταύτης
"^ Lid

διαλέξει

ie Tode
τι 00 περὶ φύσεως διαλέγεται aee a ἀλλὰ περὶ

5 ^Y ,
σαφὲς bui» πεποιήχαμεν. Ei δὲ Πνεύματι
, € es
εἰς τοῦ σώματος θαψατοῦτες ζήσεσθε. Ope

E

ἘΞ
πρά ξεων σαρκικῶν yf γὰρ εἰπεν, εἰ δὲ Πνεύματι
M
τὴν φύσιν τοῦ σώματος θανατοῦτε, ζήσεσθε, ἀλλὰ,
ΤᾺ 2 E M ὑδὲ z , , 1). X
ἃς 7 πράξεις; xai οὐδὲ ταύτας πάσας. ἀλλὰ τὰς πο-
τῷ ^ E Lo 4 m
vnpde xai τοῦτο δῆλον ἐν «oig ἕξῆς εἶ γὰρ τοῦτο
, Lo yi A τ » m ,
ποιήσετε, ζήσεσθε, qust. Koi πῶς ἔνι τοῦτο γενέ-
^ c , T E M N M
σθαι, εἰ περὶ πασῶν ὃ λόγος ἦν αὐτῷ; xot γὰρ xal
NI ye eus M M EJ] J. M ^ , A ^
τὸ δρᾶν, xol τὸ ἀχούειν, χαὶ τὸ φθέγγεσθαι, xal τὸ
-» F
βαδίζειν, τοῦ σώματος πράξεις εἰσὶ, καὶ et μέλλοιμεν
m€— τω» "e οωο —— da
αὐτὰς θανατοῦν, τοσοῦτον ἀφέξομεν τοῦ ζῆν, ὅτι xal
9.5 , Ν 7] .΄᾽ , -* 26: AN
ἀνδροφονίας δώσομεν bon Ποίας οὖν πράξεις φησὶ
, Y A.
θανατοῦν; Τὰς ἐπὶ πονηρίαν χινουμένας, τὰς ἐπὶ χα-
τ ^ M
χίαν χωρούσας, ἃς οὐδὲ ἄλλως ἔστι θανατῶσαι, ἢ διὰ
᾿ ,ὔ
Πνεύματος. Τὰς μὲν γὰρ ἄλλας ἀποχτείναντα ; σεαυ-
- , , ) *Q X ,
τὸν ἀνελεῖν ἐστιν, ὅπερ οὐ θέμις * ταύτας δὲ διὰ Πνεύ-
* X -Ὁ τ 7 M , ΄
ματος μόνον. Ἂν γὰρ τοῦτο παρῇ, πάντα τὰ χύματα
΄ M 2N / , A M 58
χαταστέλλεται, καὶ τὰ πάθη χατέπτηχε, καὶ οὔδεν
[29 n e * [ UN E BEiNQ e» e) t i
ἡμῶν χατεξανίσταται. Eiósc πῶς ἀπὸ τῶν μελλόντων

Ne erp Es m ?
ἡμᾶς, οπερ ἔμπροσθεν εἰπὸν. προτ ρέπει, χαὶ δείχνυ

Non enim hoc solum est, inquit, beneficium Spi- A σιν ὀφειλέτας οὐχ ἀπὸ τῶν ἤδη γεγενημένων μόνον:

ritus, quod praterita peccata nobis remiserit, sed
etiam quod ad. futura inexpugnabiles reddiderit,
et immortali vita dignatus sit. Deinde aliam ap-
ponens mercedem, addidit:14. Quicumque enim
Spiritu Dei aguntur, ii sunt filii Dei.

2. Hac rursus corona longe majcr est priore.
Ideo non simpliciter dixit : Quicumque enim Spi-
ritu Dei vivunt; sed, Quicumque Spiritu Dei
aguntur ; ostendens sic iilum velle dominum esse
vitz nostr, ut gubernatorem navigii, et aurigam
bige equorum. Nec modo corpus, sed et ipsam
animam his habenis subjicit : neque enim vult il-
lam auctoritatem habere, sed illius potentiam vir-
tuti Spiritus subjicit. Ne enim lavacri dono confi-
si, subsequens vibe institutum negligerent, dicit,
te, etiamsi baptismum acceperis, neque postea Spi-
ritu ducaris, collatam dignitatem et adoptionis
praerogativam perdidisse. Ideo non dixit, Quicum-
que Spiritum acceperunt ; sed, Quicumque Spi-
ritu Dei aguntur : id. est, quicumque per totam
vitam ita se gerunt, Ai sunt filii Dci. Deinde quia
hzc dignitas Judaeis quoque data fuerat: nam
ait : Ero dixi, Dii estis, et filii Excelsi omnes ;
et rursus, Filios genui. et. exaltavi; et, Pri-
mogenitus meus Israel ; ci Paulus ait, Quorum

B

C

Οὐ γὰρ τοῦτο μόνον ἐστὶ, φησὶ; τὸ χατόρθωμα τοῦ
Πνεύματος, ὅτι τῶν παρελθόντων ἀφῆκεν ἡμᾶς ἅμαρ-
τημάτων, ἀλλ᾽ ὅτι xol πρὸς τὰ μέλλοντα ἀχειρώτους
χατασχευάζει, χαὶ ζωῆς ἀξιοῖ τῆς ἀθανάτου. Εἶτα χαὶ
ἕτερον τιθεὶς μισθὸν, ἐπήγαγεν - "Ocot γὰρ Πνεύματι
Θεοῦ ἄγονται, οὗτοί εἰσιν υἱοὶ Θεοῦ.

e

τέρου μείζων ὃ

νὰ AY I^ τ “
ὅτος γὰρ πάλιν πολλῷ τοῦ πρ
ἁπλῶς εἶπεν, ὅσοι γὰρ Πνεύματι

τέφανος. Διὸ οὐδὲ

Θεοῦ 3 tc, ἀλλ᾽ “Ὅσοι Πνεύματι Θεοῦ & ἄγονται, δει-

χνὺς ὅτι οὕτω

Ω

Baier. αὐτὸ κύριον εἶναι τῆς ἡμετέ-
ρας ζωῆς ; ὡς τὸν χυδερνήτην τοῦ πλοίου, xa τὸν
ἡνίοχον τοῦ ζεύγους τῶν ἵππων. Καὶ οὐχὶ τὸ σῶμα
μόνον, ἀλλὰ xol αὐτὴν τὴν ψυχὴν ὑποδάλλει ταῖς
τοιαύταις ἡνίαις. Οὐδὲ γὰρ ἐχείνην βούλεται αὐθεντεῖν,
ἀλλὰ χαὶ ἐχείνης τὴν ἐξουσίαν ὑπὸ τῇ τοῦ Πνεύματος
ἔθηχε δυνάμει. Ἵνα γὰρ μὴ τῇ δωρεᾷ τοῦ λουτροῦ
θαῤῥήσαντες, τῆς μετὰ ταῦτα ἀμελήσωσι πολιτείας,
φησὶν, ὅτι χἂν βάπτισμα λάδης, μὴ ψμέλλης δὲ Πνεύ-
μᾶτι μετὰ ταῦτα ἄγεσθαι, ἀπώλεσας τὴν δεδομένην
ἀξίαν, xai τὴς υἱοθεσίας τὴν προεδρίαν. Διὰ τοῦτο
ἀλλ᾽ “Ὅσοι Πνεύματι

παρὰ πάντα τὸν βίον

οὐχ εἶπεν; ὅσοι Πνεῦμα ἔλαθον;
Θεοῦ ἄγονται * τουτέστιν, ὅσοι
οὕτω πολιτεύονται, οὗτοί εἶσιν υἱοὶ Θεοῦ. Εἶτα ἐπεὶ-
δ) τοῦτο τὸ ἀξίωμα καὶ τοῖς Ἰουδαίοις ἦν δεδομένον"
*5 '

᾿Εγὼ γὰρ εἶπον, φησὶ,

, ' I^ ^c N 9 p E Ἁ 4] ^ Α
πάντες" χαὶ πάλιν, Υἱοὺς ἐγέννησα xat ὕψωσα * καὶ,

' ἔγχν ,
θεοί ἐστε. χαὶ υἱοὶ “Ὑ Ψίστου
2

IN EPIST.

7 , 3 7 A qo 7
ΤΙρωτότοχός μου ᾿Ισραήλ - xot ὃ Παῦλος δέ φησιν,
, M M /,
Ὧν f υἱοθεσία * χατασχευάζει λοιπὸν ὅσον τὸ μέσον
,ὔ M , c τ ^
ἐχείνης xat ταύτης τῆς τιμῆς. Et γὰρ καὶ τὰ ὀνόματα
à hi M ^
τὰ αὐτὰ, φησὶν, ἀλλ᾽ οὐ τὰ πράγματα τὰ αὖτά. Καὶ
— , , ^ m—
σαφὴ παρέχει τούτων ἀπόδειξιν, ἃ xol ἀπὸ τῶν χα--
, c^ ὦ
τορθούντων, χαὶ ἀπὸ τῶν δεδομένων, xol ἀπὸ τῶν
, Y
ιελλόντων ἔσεσθαι τὴν σύγχριδιν εἰσαγαγών * χαὶ πρό-
NU /. 3 Xu 3 NT NN / rp, 2
«spov δείχνυσι τίνα ἦν τὰ ἐχείνοις δεδομένα. Τίνα οὖν
ο b /
ταῦτα: ΠΙεῦμα δουλείας - διὸ xal ἐπήγαγε λέγων *
Y c^
Οὐ γὰρ ἐλάδετε πνεῦμα δουλείας πάλιν εἰς φόθον.
"5 - 3 τ ,
Εἶτα ἀφεὶς εἰπεῖν τὸ ἀντιδιαστελλόμενον τῇ δουλείᾳ,
, m 2 , A Ind rA /,
τουτέστι, πνεῦμα ἐλευθερίας, τὸ πολλῷ μεῖζον τέ-
τ ὔ T - y.
θειχε, τὸ τῆς υἱοθεσίας, Ov οὗ χἀχεῖνο "ἢ συνήγετο,
, ^ c
εἰπών * Ἀλλ᾽ ἐλαάύετε πνεῦμα υἱοθεσίας. ᾿Αλλὰ τοῦτο
Y c NN ES ES "
μὲν δῆλον * τὸ δὲ πνεῦμα τῆς δουλείας τί ποτέ ἐστιν,
Y^ Ἃ ^ m - - ^ x m ,
ἄδηλον. Οὐχοῦν ἀναγχαῖον αὐτὸ ποιῆσαι σαφέστερον *
Y i Y à
οὐδὲ γὰρ ἀσαφὲς μόνον, ἀλλὰ καὶ σφόδρα ἄπορον τὸ
/ b 3 M^ D
εἰρημένον. Πνεῦμα γὰρ οὐχ ἔλαύεν ὃ τῶν Ἰουδαίων
e ΤᾺ παν c
δῆμος - τί οὖν ἐνταῦθά φησι ; Τὰ γράμματα οὕτως
S M cr
ἐχάλεσεν, ἐπειδὴ πνευματιχὰ ἦν, ὥσπερ οὖν xoi τὸν
M δ
νόμον πνευματιχὸν, χαὶ τὸ ὕδωρ τὸ ἀπὸ τῆς πέτρα
ἢ D 2? i

1 * / / M ^ N 3X
x«t τὸ μάννα" Πάντες γὰρ; φησι, τὸ αὑτὸ

: βρῶμα
M y M Z ἣν 9 M //
πνευματιχὸν ἔφαγον; καὶ πάντες τὸ. αὐτὸ πόμα πνευ-
ματιχὸν ἔπιον. Καὶ τὴν πέτραν δὲ οὕτως EA
ἔγων * "Emwoy δὲ £x πνευματιχὴς ἀχολουθούσης
΄ 31) ^ Y e dex 7, * , Y 7
πέτρας. ᾿Επειδὴ ΤΡ το φύσιν ἦν πάντα τὰ τελού--
μενα, πνευματικὰ αὐτὰ ἐχάλεσεν, οὐχ ἐπειδὴ Πνεῦμα
ἔλαθον οἱ μετέχοντες αὐτῶν τότε. Καὶ πῶς τὰ γράμ.- ...
ματα ἐχεῖνα δουλείας ἦν γράμματα ; ipis qos πᾶ--
σαν τὴν πολιτείαν, καὶ τότε εἴσῃ καὶ τοῦτο σαφῶς.
Καὶ γὰρ ai τιμωρίαι παρὰ πόδας αὐτοῖς, καὶ Ó μι-
σθὸς εὐθέως εἵπετο, σύμμετρός τε ὧν καὶ ὥσπερ σι-
τηρέσιόν τι χαθημερινὸν διδόμενον οἰκέταις, καὶ πολὺς
πανταχόθεν 6 φόθδος πρὸ τῆς ὄψεως ἀχμάζων, xot περὶ
τὰ σώματα οἱ χαθαρμοὶ, χαὶ μέχρι τῶν πράξεων f
ἐγκράτεια. Παρὰ δὲ ἡμῖν οὐχ οὕτως, ἀλλὰ καὶ λο-

^ 1 N23 / E ' L
γισμὸς χαὶ συνειδὸς ἐχχαθαίρεται. Οὐ γὰρ λέγει, μὴ

7, L - b. NV ^ EE H
φονεύσης, μόνον, ἀλλὰ, μηδὲ ὀργισθῇς " οὐδὲ, μὴ μοι-
χεύσῃς, ἀλλὰ, μηδὲ ἴδης ἀκολάστως " ἵνα μηχέτι τῷ
φόδῳ τῆς χολάσεως τῆς gusgaststcis ἀλλὰ τῷ πόθῳ τῷ
πρὸς αὐτὸν, τό τε ἐν ἕξει τῆς ἀρετῆς εἶναι xol τὰ
7. Οὐδὲ ἐπαγγέλλεται γὴν δέ-
ουσαν μέλι χαὶ γάλα, ἀλλὰ τῷ Μονογενεῖ συγκληρο-

ἄλλα τὰ χκατορθού μενα 1

γόμον ποιεῖ, τῶν παρόντων ἡμᾶς διὰ πάντων ἀφι-
στὰς, χαὶ ἐχεῖνα μάλιστα ἐπαγγελλόμενος διδόναι,
ἃ τοῖς γενομένοις υἱοῖς Θεοῦ πρέπει λαμιάνειν * αἰσθη-
τὸν μὲν οὐδὲν οὐδὲ σωματιχὸν, πνευματικὰ δὲ ἅπαντα.
Ὥστε ἐχεῖνοι μὲν ei καὶ υἱοὶ ἐκαλοῦντο, ἀλλ᾽ ὡς δοῦ-

λοι - ἡμεῖς δὲ ὡς ἐλεύθεροι γενόμενοι, τὴν υἱοθεσίαν

a Hec, xat ἀπὸ τῶν χατορθούντων, desunt in Morel.
Sed habenuur in aliis. [Infra post μελλόντων A. et marg.

AD ROM.

HOMIL. XIV.

657

adoptio ; probat deinde quantum sit inter illum
et hunc honorem discrimen. Etsi enim eadem ipsa
nomina sint, inquit, at non ezdem res. Et claram
D horum demonstrationem affert, tum ab eis qui
recte agunt, tum etiam ex donis ipsis, et a futu-
ris comparationem inducens: ac primo ostendit
qu:nam illis data fuissent.Quznam autem erant?
Spiritus. servitutis : quare. subjunxit : 15, 7Von
enim accepistis spiritum servitutis iterum in ti-
more. Deinde protermittens 1d, quod servituti
oppositum erat, id est, spiritum libertatis, quod
multo majus erat posuit, Spiritum. adoptionis,
per quem libertas afferebatur. Sed accepistis spi-
ritum adoptionis filiorum. Sed hoc quidem ma-
E nifestum est; spiritus vero servitutis quid sit, non
liquet. Quapropter necesse est illud explicare : ne-
que enim obscurum solummodo est, sed etiam
valde dubium. Spiritum enim non accepit Judzeo-
rum populus : quid ergo hic ait? Literas ita vo-
cavit, quia spirituales erant, ut etiam legem spi-
ritualem, et aquam ex petra manantem, et manna.

Nam ait : Omnes eamdem. escam. manducave- 1. Cor. το.
runt, et omnes eumdem potum spiritualem bi- 3. 4.
berunt. Sic etiam petram appellavit : Bibebant fria.

autem de spirituali consequente eos petra. Quia.
enim supra naturem hzc erant, spiritualia ipsa
vocavit,non quod illi qui horum participes fuerunt,
;, Spiritum accepissent. Et quomodo literz 1118 ser-
D vitutis erant liter? Totam illorum vitz formam
proferto, et tunc hoc clare videbis. Etenim sup-
plicia illos e vestigio excipiebant, ei merces statim
sequebatur, inensuram suam habens, et quasi an-
nona quotidiana domesticis data, magnus undique
timor ob oculos versabatur, et circa corpora pur-
gationes, et usque ad actiones continentia. Apud
nos autem non sic, sed et cogitatio et conscientia
purgatur.Non enim solum dixit, Ne occidas; sed, Ne
irascaris; nec, Ne mocheris, sed, Ne lascive respi-
cias: ut ne ultra ex timore presentis poenc, sed
P ob ipsius amorem tum virtutis habitus tum cetera
recte facta procedant. Nec promittit terram fluen-
tem lac et mel; sed Unigenito coheredem efficit,
a presentibus nos per omnia abstrahens, et illa
maxime dare pollicens, quz filios Dei effectos ac-
cipere par est; sensibile vel corporeum nihil, sed
omnia spiritualia. Itaque illi, etsi filii Dei voca-
rentur, at ut servi; nos vero ut liberi effecti, ado-
ptionem accepimus, et celum exspectamus : illis

Savil. addunt ἔσεσθαι. Tta legimus p. 584, B.]
b [ A. συνεισήγετο.]

658

per alios loquebatur, nobis per seipsum : illi ex
timore supplicii omnia faciebant, at spirituales
ex desiderio et amore; id. vero ostendunt ex eo,
quod etiam przcepta superent. Illi ut mercenarii

C

S. JOANNIS CHRYSOST. ARCHIEP. CONSTANTINOP.

23 / 1 N 2 Χ 2 H M JE 1
ἔἐλάδομεν καὶ τὸν οὐρανὸν ἀναμένομεν - χἀχείνοις μὲν
δι᾿ ἑτέρων διελέγετο, ἡμῖν δὲ OU ἑαυτοῦ * χἀχεῖνοι μὲν
, L4 7 Y
φόδῳ τιμωρίας πάντα ἔπραττον ἀγόμενοι, ot δὲ πνευ-
M , iN , c -Ὁ -
ματιχοὶ ἐπιθυμία καὶ πόθῳ " xa τοῦτο δηλοῦσ!: τῷ xot

et ingrati numquam finem faciebant murmu-
randi, hi autem ad beneplacitum Patris: illi bene-
ficiis acceptis blasphemabant, nos in periculis gra-
tias agimus.Si etiam peccatores puniendi sint, mul-
tum hicquoque discrimen est.Non enim ut illi,lapi-
dati, combusti, et a sacerdotibus truncati, ita et nos
convertimur; sed sufficit a paterna ejici mensa,
et ad certum dierum numerum absentes esse. Apud
Judaeos verbi tantum honos erat adoptio; hic au-
tem res ipsa sequitur, purgatio per baptismum,
Spiritus donum, aliorum bonorum largitio. His
plura dici possent, quz nostram ostendant nobili-

€ pu, 4.73 / , - € ' i
ὑπερδαίνειν τὰ ἐπιτάγματα. Exeivot ὡς μισθωτοὶ xa
- 7, 55/ b / , T
ἀγνώμονες, οὐδέποτε γοῦν διέλειπον γογγύζοντες" οὗ--
Y -
τοι δὲ εἰς ἀρέσχειαν τοῦ Πατρός * xot oi μὲν εὐεργε-
, » , - TY ^ , τ
τούμενοι ἐδλασφήμουν * ἡμεῖς δὲ χινδυνεύοντες εὖὐχα--
τ "σα b M € , ANE EL M
ριστοῦμεν. Kav χολασθῆναι δὲ ἁμαρτάνοντας δέῃ, xat
ἐνταῦθα πολλὴ f, διαφορά. Οὐ γὰρ ὡς ἐχεῖνοι χατα-
λευόμενοι, χαὶ χκαιόμενοι, χαὶ ἀχρωτηριαζόμενος
παρὰ τῶν ἱερέων, οὕτω xal ἡμεῖς ἐπιστρεφόμεθα.
ἀλλὰ ἀρχεῖ τραπέζης ἐχόληθῆναι πατριχῆς, καὶ ἀπὸ
D ὄψεως ῥητὰς γενέσθαι ἡμέρας. Καὶ ἐπὶ μὲν τῶν "TIov-
Ψψεως ῥητὰς γενέσθαι ἡμέρας. Καὶ ἐπὶ μὲν τῶν Ἴου
NW H4 2i M οἰ (δ , , 2 ES ^
δαίων ῥήματος ἦν τιμὴ ἣ υἱοθεσία μόνον * ἐνταῦθα δὲ
xai πρᾶγμα ἠχολούθησεν, ὃ διὰ βαπτίσματὸς χαθαρ--
Ἁ
μὸς,

, ΟΝ , "M d , e) 3 -
χορηγία. Καὶ τούτων δὲ ἕτερα πλείονά ἐστιν εἰπεῖν

tatem, ipsorumque vilitatem. Quz omnia cum per
Spiritum, per timorem, per adoptionem subindi-
casset, aliud. affert argumentum, quod. spiritum
adoptionis habeamus. Quodnam illud? Zn quo
clamamus , ἀνα Pater.

m , ^ Ὁ D
ἢ τοῦ Πνεύματος δόσις, ἢ τῶν ἄλλων ἀγαθῶν

M , - 3 "€ , , ΄ ^ | Y 5, ,
τὴν παρ᾽ Tul) ἐνδειχνύμενα εὐγένειαν, xal τὴν ἐχεί--
, F er er CA - ,
νων εὐτέλειαν * ἅπερ ἅπαντα διὰ τοῦ Πνεύματος xat
τ !p M τω € , "ear aAA V ec
τοῦ φόδου χαὶ τῆς υἱοθεσίας αἰνιξάμενος , xat ἑτέραν
- E] I" Y c ΩΣ € , E ὯΝ
ποιεῖται ἀπόδειξιν τοῦ πνεῦμα υἱοθεσίας ἔχειν. Ποῖον
eS 3 T / E E
E δὴ τοῦτο ; Ἔν ᾧ χκράζομεν, 4663 6 Πατήρ.
r Ὁ NER A (14 E] M Ν € , “
Τοῦτο δὲ ἡλίκον ἐστὶν, ἴσασιν οἱ μύσται, χαλῶς

Peeatieni; 9. Hoc autem quantum sit sciunt initiati, quod

catechume- in mystica precatione haec primo dicerejubeantur. ἐπὶ τῆς εὐχῆς τῆς μυστικῆς τοῦτο πρῶτον χελευόμενο:
tora: ἀπὶτ Quid ergo, inquies, annon et illi Deum vocabant τὸ ῥῆμα λέγειν. Τί οὖν 5 οὐχ ἐκάλουν χαὶ ἐχεῖνοι Πα-
Deut. 32, Patrem? non audis Moysem dicentem : Deum qui τέρα, φησὶ, τὸν Θεόν ; οὐκ ἀχούεις Μωῦσέως λέ-
in te genuit dereliquisti? non audis Malachiam ex- — yovvoc , Θεὸν τὸν γεννήσαντά σε ἐγχατέλιπες ; οὐχ
Malach. 2. probrantem ac. dicentem: Deus unus creavit nos, ἀχούεις τοῦ Μαλαχία ὀνειδίζοντος xo λέγοντος, * ὅτι
10: et unus Pater est omnium nostrum? Verumlicet Θεὸς εἷς ἔχτισεν ἡμᾶς, χαὶ εἷς Πατήρ ἐστι πάντων

hzc et multo plura dicta fuerint, nusquam inveni- ἡμῶν ; ᾿Αλλ᾽ εἰ xoà ταῦτα xa πλείονα τούτων εἴρηται,
mus eos hoc nomine Deum vocantes, neque sic
precantes. Nos autem omnes, et sacerdotes et idio-
tz, et principes et subditi, sic precari jussi sumus,
et hanc primam emittimus vocem, post mirabiles
illos natales, post novam et stupendam incunabu-
lorum legem. Alioquin vero etsi illi nonnunquam
sic vocarunt, sed ex propria mente : qui autem

in gratia vivunt, ex spirituali operatione moti.

iN ^ cC 2 M -Ὁ M hg
οὐδαμοῦ τοῦτο εὑρίσχομεν αὐτοὺς χαλοῦντας τὸ δῆμα
N Θεὸ" 2 L5. 7 RS *H zm δὲ Jj
τὸν Θεὸν, οὐδὲ εὐχομένους οὕτως. Ἡμεῖς δὲ ἅπαντες,

VLehi Ἐπ 12M MES e I ὁ s Mb CT
5; χαὶ ἱερεῖς καὶ ἰδιῶται xol ἄρχοντες xo ἀρχόμενοι,
LÀ L4 » , ZU , L4
A οὕτως εὔχεσθαι ἐχελεύσθημεν. Kot ταύτην πρώτην

M -
ἀφίεμεν φωνὴν, μετὰ τὰς θαυμαστὰς ὠδῖνας £xstyatc ,
e ,
xoi τὸν ξένον xal παράδοξον τῶν λοχευμάτων νόμον.
7, -
Ἄλλως δὲ, ci xal ἐχάλεσάν ποτε ἐχεῖνοι, ἀλλ᾽ ἐξ oi-

, , * LL! τ s 5 X b
χείας διανοίας " oi δὲ ἐν τῇ χᾶριτι; ἅπὸ πνευματιχῆς

Quemadmodum enim spiritus sapienti: est, per
quem insipientes sapientes effecti sunt, id quod a
doctrina indicatur; et spiritus virtutis est, per
quem infirmi mortuos suscitarunt et damonas
ejecerunt; et spiritus est gratiz curationum,etspiri-
tus prophetize , et spiritus linguarum : sic et spiri-
tus adoptionis. Ac sicut novimus spiritum pro-
phetie, quatenus qui babet illum, futura prz-
dicit, nom ex propria mente loquens, sed a
gratia motus : sic et spiritus adoptionis, quatenus

ts ἐστι,

^ Unus ὅτι θεὸς s χαὶ πατὴρ πάντων,

In

ΕῚ ͵ , e h mM , 5
ἐνεργείας χινούμενοι. Ὥσπερ γὰρ πνεῦμα σοφίας ἐστὶ,
2 ἃ M e » ΑΝ AEN e -
χαθ᾽ ὃ σοφοὶ ot ἄσοφοι ἐγίνοντο, xai δηλοῦται: τοῦτα
ἀπὸ τῆς διδασχαλίας " xoi πνεῦμα δυνάμεώς ἐστι,
3 e E] - ^N y M J
χαθ᾽ ὃ oi ἀσθενεῖς νεχροὺς ἤγειραν, xat δαίμονας
ἤλασαν, xo πνεῦμα χαρίσματος ἰαμάτων, xad πνεῦμα
προφητείας, καὶ πνεῦμα γλωσσῶν * οὕτω xal πνεῦμα
υἱοθεσίας. Καὶ ὥσπερ ἴσμεν τὸ πνεῦμα τῆς προφη-
, 5x? .9 c. X SN / ᾿ / 5
τείας, ἀφ᾽ οὗ ὃ ἔχων αὐτὸ προλέγει τὰ μέλλοντα, οὐκ
» , / ὃ ὟΣ, "λλ᾽ CUN - AE
οἰκείᾳ φθεγγόμενος διανοίᾳ, ἀλλ᾽ ὃπὸ τῆς χάριτος

, e ΝᾺ S € € , 9.5 T e
κινουμενος " οὕτὼ Ov χα: πνευμα υἱοθεσίας , «9 QU O

IN EPIST.

λαδὼν Πατέρα χαλεῖ τὸν Θεὸν, ὑπὸ τοῦ Πνεύματος
, a € A , ^ fy Ἐ /
χινούμενος. ^ Ὃ δὲ βουλόμενος δεῖξαι γνησιότητα ;
xai τῇ τῶν “Ἑδραίων ἐχρήσατο γλώσση " οὐ γὰρ εἶπε
μόνον, ὃ Πατὴρ, ἀλλ᾽, Αὐδᾷ 6 Πατὴρ, ὅπερ τῶν παίδων
τ» cC &
μάλιστά ἐστι τῶν γνησίων πρὸς πατέρα δῆμα. Εἰπὼν
τοίνυν τὴν ἀπὸ τῆς πολιτείας διαφορὰν, τὴν ἀπὸ τῆς
/, LPS , M 33A b 2). 0 J E] /
χάριτος τῆς δεδομένης, τὴν ἀπὸ τῆς ἐλευθερίας, ἐπά-
γει xo ἑτέραν ἀπόδειξιν τῆς ὑπεροχῆς τῆς κατὰ τὴν
υἱοθεσίαν ταύτην. Ποίαν δὴ ταύτην ; Αὐτὸ τὸ Πνεῦμα
- c , τ M [:4 E] Y
συμμαρτυρεῖ τῷ πνεύματι ἡμῶν, φησὶν, ὅτι ἐσμὲν
m— το τ 5 ,
τέχνα Θεοῦ. Οὐ γὰρ ἀπὸ τῆς φωνῆς ἰσχυρίζομαι μό-
M E Y y CNET n 3-7 C e. A
νον, φησὶν, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τῆς αἰτίας, ἀφ᾽ ἧς ἣ φωνὴ
τίχτεται * τοῦ γὰρ Πνεύματος ὑπαγορεύοντος, ταῦτα
λέγομεν. Ὅπερ ἀλλαχοῦ σαφέστερον δηλῶν ἔλεγεν,
ὅτι ᾿Εξαπέστειλεν ὃ Θεὸς τὸ Πνεῦμα τοῦ Υἱοῦ αὐτοῦ
-τωοὠὯὈ e ' Ὕ
εἰς τὰς καρδίας ἡμῶν χράζον, ἀδδὰ ὃ Πατήρ. Τί δέ
5 M b Id /, - €
ἐστι, τὸ Πνεῦμα τῷ πνεύματι συμμαρτυρεῖ; Ὃ Πα-
ράχλητος, φησὶ, τῷ χαρίσματι τῷ δεδομένῳ ἡμῖν.
Οὐ γὰρ τοῦ χαρίσματός ἐστιν ἣ φωνὴ μόνον, ἀλλὰ χαὶ

οὗτος

λος, ἢ ἄλλη τις τοιαύτη δύναμις τοῦτο ὑπισχνεῖτο,
Ἂν αἱ , ἋΣ zd b Xa ΄ ^
χἂν ἀμφιδάλλειν ἦν εἰχός τινας" τῆς δὲ ἀνωτάτω οὐ-
σίας τῆς καὶ δωρησαμένης τοῦτο, καὶ δι’ ὧν ἐχέλευ--
Y , €- - Jj. , ,
σεν εὔχεσθαι μαρτυρούσης ἡμῖν, τίς ἂν ἀμφισδητήσειε
λοιπὸν περὶ τῆς ἀξίας ; Οὐδὲ γὰρ βασιλέως χειροτο-
νήσαντός τινα, χαὶ ἀναχηρύττοντος τὴν τιμὴν παρὰ
πᾶσι, τολμήσειεν ἄν τις τῶν ὑπηχόων ἀντειπεῖν. Εἰ
M o. Solosesir^xaossged VEN S
δὲ τέχνα, φησὶ, xai χληρονόμοι. "Oplc πῶς χατὰ
P “ S Ἢ / 5 ^N Y Y ' ,
μικρὸν αὔξει τὴν δωρεάν ; ᾿Επειδὴ γὰρ ἔνι xal τέκνα
εἶναι, xa μὴ κληρονόμους γενέσθαι ( 0093 γὰρ πάντε
, | wr ΧΛῊΡ ! ς Yevec υος γὰρ παᾶντες
7ὔ - , M mM
χληρονόμοι ot παῖδες), ἐπάγει xo τοῦτο, ὅτι xol χλη-
, e NX 3 ^ ow M m X , »
ρονόμοι. Ot δὲ ᾿Ιουδαῖοι μετὰ τοῦ μὴ τοιαύτην ἔχειν
υἱοθεσίαν χαὶ τῆς χληρονομίας ἐξεδλήθησαν. Καχοὺς
γὰρ χαχῶς ἀπολέσει, xal τὸν ἀμπελῶνα ἐχδώσεται
γεωργοῖς ἑτέροις. Καὶ πρὸ τούτου δὲ ἔλεγεν, ὅτι Πολ--
λοὶ ἀπὸ ἀνατολῶν καὶ δυσμῶν ἥξουσι, χαὶ ἀναχλι-
θήσονται μετὰ Αὐδραάμ. - oi δὲ υἱοὶ τῆς βασιλείας
"ἔξω βληθήσονται. Ἀλλ᾽ οὐδὲ ἐνταῦθα ἵσταται, ἀλλὰ
καὶ τούτου μεῖζον τίθησι. Ποῖον δὴ τοῦτο; Ὅτι Θεοῦ
χληρονόμοι " διὸ xa ἐπήγαγε Κληρονόμοι μὲν Θεοῦ.
Καὶ τὸ ἔτι πλέον, ὅτι οὐχ ἁπλῶς χληρονόμοι, ἀλλὰ
xot συγχληρονόμοι Χριστοῦ. "Ope πῶς φιλονειχεῖ ἐγ-
XN o EROS - c / 2 ^N VN 5 /
γὺς ἡμᾶς ἀγαγεῖν τοῦ Δεσπότου ; "Emeté7) γὰρ o0 πάντα
τὰ τέχνα χληρονόμοι, δείκνυσιν ὅτι ἡμεῖς xal τέκνα xod
λ , 3 ἢ δι δ. , / , /
χληρονόμοι. ᾿Επεὶ δὲ οὐ πάντες χληρονόμοι μεγάλων

FEY / / A ei 1 τω
εἰσὶ χληρονόμοι πραγμάτων, δείκνυσιν ὅτι χαὶ τοῦτο

^ [ À. et marg. Savil. à δὴ... γνησιώτατον ὄν. Et paulo
ante πνεῦμα pro πατέρα. lidem iufra πρὸς nzcipas.]

AD ROM.

C

580
A

HOMIL. XIV.

659
is, qui accepit eum, Patrem vocat Deum, a Spiri-
ritu motus. Hic vero ut genuinum esse ostenderet,
Hebraica usus est lingua: non enim tantum dixit,
Pater, sed, .4bba Pater, quod verbum a genuinis
filiis dicitur, patrem vocantibus. Cum dixisset ergo
differentiam quz ex instituto vitz, ex data gratia,
ex libertate est; aliam inducit demonstrationem
excellenti: adoptionis hujus. Qualem illam? 16.
Idem Spiritus, inquit, testimonium perhibet spi-
ritui nostro, quod. simus filii Dei. Non enim a
voce solum confirmor, inquit, sed et a causa, a qua
haec vox. nascitur: Spiritu enim. dictante, hzc di-
cimus. Quod alibi clarius dicebat: Misit Deus
Spiritum | Filii sui in. corda nostra claman-
tem, Abba Pater. Quid sibi vult. illud, Spiritus
una cum spiritu testatur? Paracletus, inquit ,
cum dono nobis dato : non enim doni tantum vox
est, sed etiam. Paracleti, qui donum dedit : ipse
enim per gratiam nos ita loqui docuit. Cum autem
Spiritus testificatur, quz tandem ambiguitas? Nam
si homo, aut angelus, aut archangelus, aut alia si-
milis potestas hoc promitteret, posset fortasse du-
bitari; sed cum suprema potestas, quz hoc largi-
tur, per precationem quam fieri jubet testificetur
nobis, quis demum de dignitate dubitaverit? Rege
namque aliquem eligente, et apud. omnes hono-
rem predicante, an quis ex subditis contradicere
auderet? 17. Quod si filii, inquit, et heredes.
Viden' quomodo paulatim. donum augeat? Quia
enim fieri potest, ut qui filii sunt, heredes non sint
( neque enim omnes filii sunt heredes ), illud adji-
cit, quod sint heredes. Judzi vero, praterquam
quod talem adoptionem non habuerunt, ab here-

ditate ejecti sunt. Malos enim. male perdet, et yup.

vineam suam tradet alüs agricolis. Antea vero 41-

dixerat : Multi ab oriente et ab occidente ve- Ibid.8. τα.

nient , et recumbent cum Abraham : filii au- "2"

tem regni ejicientur foras. Verum non hic con-
sistit, sed majus quidpiam ponit. Quid hoc est?
Dei heredes ; ideo adjicit, Heredes quidem Dei,
Et quod adhuc majus est, non simpliciter heredes;
sed etiam Coheredes Christi. Viden' quomodo
contendit nos prope Dominum adducere? Quia
enim non omnes filii heredes sunt, ostendit nos et
filios et heredes. Quia vero non omnes heredes ma-
gnarum rerum heredes sunt, ostendit id etiam as-
sequutos, qui heredes simus Dei. Rursum quia
contingit quempiam heredem quidem Dei esse,
neque tamen omnino esse Unigeniti coheredem, nos

b [lidem ἐκθληθήσονται. Mox. À.- τὸ τούτου ]

Gal. ἡ. 6.

640 $. JOANNIS CHRYSOST.
hoc etiam habere ostendit. Et vide sapientiam :
nam quia tristia erant supprimens cum diceret,
quid passuri sint ii, qui secundum carnem vi-
vunt, nempe quod morituri sint; ubi ea que lze-
tiora erant attigit, latiorem in statum sermonem
educit, mercedis retributionem commemorans, et
varia magnaque dona ostendens. Nam si filium
esse, ineffabilis sit gratia, cogita quantum sit, esse
etiam heredem Si vero hoc magnum est, multo
majus est, esse et coheredem. Deinde postquam
ostendit non gratiz solum esse donum, simul di-
ctis suis fidem concilians, subdit : S quidem com-
patimur, ut et conglorificemur. Si enim in do-
loribus^ut ille fuimus, multo magis in bonis id
erit, Qui eos, qui nihil boni Rod tot bonis do-
navit; cum viderit et labores subiisse et tanta pas-

sos esse, quomodo non majora retribuet?

4, Cum ostendisset ergo rem esse mercedem , ut
fides dictis haberetur et nemo dubitaret, ostendit
rursus illam et gratie vim. habere; tum ut. ab
ambigentibus dicta crederentur, et eos qui acci-
perent non puderet, quasi gratis semper serva-
rentur; tum ut disceres Deum semper labores retri-
butione superare. Certe illud quidem significavit,
dicens, Si tamen compatimur, ut et conglorifice-
mur ; hoc vero hxc addens , 18. JVon sunt con-
digne passiones hujus temporis ad futuram
E que revelabitur in nobis. In precceden-
εἰς enim morum eniendationem requirit a spiri-
tuali, cum dicit : Non debetis secundum carnem
vivere ; nempe ut qui talis est, et concupiscentiam
et iram et pecuniam et vanam gloriam et invidiam
superet: hic. vero postquam illi totum donum
commemoravit, tum jam solutum tum futurum,
atque illum spe vextulis et exaltavit, ac prope Chri-
stum constituit, atque Unigeniti coheredem decla-
ravit, bono animo jubens esse, ad pericula demum
evocat. Neque enim par res est, affectus nostros su-
perare, et tentationes illas sustinere, flagella, fa-
mem, exsilia, vincula, catenas, abductiones : egent
quippe illa generosiore ac vividiore anima. Et vide
quomodo concertantium sensum simul reprimat et
attollat. Cum enim ostendit majora esse praemia
laboribus , magis hortatur, nec sinit altum sapere,
utpot&qui vincantur coronarum retributione. Et

* [ Iidem ἀντιδόσει. Et mox δείχνυσι.]
^ τὰς ἀπαγωγάς, abductiones , id est, abductiones ad
supplicium et ad caedem, qua voce hoc sensu utitur

ARCHIEP.

b

E

CONSTANTINOP.

ἔ ἔχομεν, χλέηβονόμοι à ὄντες Θεοῦ. Πάλιν ἐπειδὴ χληρο-
γόμον μὲν εἶναι συμδαίνει Θεοῦ, οὐ πάντως δὲ
Mie ced von δείκνυσιν ἡμᾶς xol τοῦτο
ἔχοντας. Καὶ σχόπει σοφίαν * πὰ γὰρ λυπηρὰ συστεί-
λας, ἡνίχα ἔλε eve, τί πείσονται οἵ xaX Ep ζῶν--

τῷ

τες, οἷον, ὅτι és ἀποθνήσχε ιν, ἐπειδὴ τῶν
-"

χρη ἐξάγει

τὸν λόγον, ἐμπλατύνων αὐτὸν τῇ τῶν μισθῶν * ἀντα-

στοτέρων ἥψατο, εἷς εὐῤυχιιβίαν πολλὴν

ποδόσει, χαὶ ποικίλας χαὶ μεγάλας δεικνὺς τὰς δω-
ρεάς. Εἰ γὰρ xal τὸ τέχνον εἶναι, ἄφατος ἦν ἢ χάρις,
ἐννόησον ἡλίχον τὸ; xol κληρονόμον. Εἰ δὲ τοῦτο μέ-
TA, πολλῷ μᾶλλον xo τὸ, σὺ ἠκληρογθμαν. Εἶτα δει-
χνὺς, ὅτι οὐ χάριτος μόνον ἐστὶν ἣ δωρεὰ, xal ποιῶν
δμοὺ xol ἀξιόπιστα τὰ εἰρημένα, ἐπήγαγεν - Εἴπερ
συμιπάσχομεν, ἵνα χαὶ συνδοξασθῶμεν. Ei γὰρ ἐν τοῖς
λυπὴροϊς, φησὶν, ἐχοινωνήσαμεν αὐτῷ, πολλῷ μᾶλ-
λον ἐν τοῖς χρηστοῖς τοῦτο ἔσται. Ὅ γὰρ τοὺς οὐδὲν
χκατωρθωχότας τοσούτοις δωρησάμενος ἀγαθοῖς, ὅταν
ἴδη καὶ πονήσαντας ; χαὶ τοσαῦτα παθόντας, πῶς οὐχὶ
νᾶλλον ἀμείψεται ;

/

"T 2 ES
Δείξας τοίνυν ἀντίδοσιν οὖσαν τὸ πρᾶγμα, ἵνα ἀξιό-
Sus SN , 3 5
πιστον ἡ τὸ λεγόμενον, xol μηδεὶς ἀμφιδάλλη, δεί-
, , , 7
χνυσι πάλιν xod χάριτος δύναμιν ἔχον " τὸ μὲν, ἵνα xat
M € 3 , , M ,
παρὰ τοῖς ἀμφιδάλλουσι πιστεύηται τὰ λεγόμενα ;
Xe ) 6 , ἊΝ A 5 , € 3 CUN c
xo οἵ λαμόάνοντες μὴ αἰσχύνωνται ὡς ἀεὶ δωρεᾷ ao-
, X NX vg - - ς
ζόμενοι τὸ δὲ, ἵνα μάθης, ὅτι νιχδὶ ταῖς ἀντιδόσεσι
, ᾿ ἢ , N
c πόνους ὃ Θεός. Καίτοι τὸ μὲν ἐδήλωσεν εἰπὼν,

, J Ld -» m
περ quus opes ἵνα xoi συνδοξασθῶγμεν * τοῦτο

iU

Pj
ι

2

M , "Lad M
»ἐπαγαγὼν χαὶ προσθεὶς; ὅτι Οὐχ ἄξια τὰ παθή-
- *
ματα τοῦ νῦν XatpoU πρὸς τὴν μέλλουσαν δόξαν ἀπο-
χαλυφθῆναι εἰς ἡμᾶς. Ἔν ὦ γὰρ τοῖς προτέροις τὴν
τῶν δῶν διόρθωσιν ἄἅπαιτ
£e:
,
θυμίας, ἵνα ὀργῆς, ἵνα χρημάτων; ἵνα χενοδοξίας, ἵνα
εοι ίνγτ 6 0 üU-T0c* & ταῦθ OR. TE δὴ
εριγίνηται ὃ τοιοῦτος" ἐνταῦθα δε΄, ἐπειὸ

τὸν πνευματιχὸν, ἐν οἷς
εν, οὖκ ὀφείλετε χατὰ σάρχα Ἐν οἷον, ἵνα ἐπι-

βασχανίας
D ^ e "3:2. , , e , bh b3 , τ
τῆς δωρεδὶς αὐτὸν ἀνέμνησεν ἁπάσης τῆς δοθείσης, τῆς
23 RE J MO Yd! » 23 , NN N
μελλούσης, καὶ ἐπῆρε xad ὕψωσε ταῖς ἐλπίσι, xa ἐγγὺς
στησε τοῦ Χριστοῦ, xol συγχληρονόμον ἀπέφηνε τοῦ
͵ ^ - z
Μονογενοῦς, θαῤῥῶν αὐτὸν ἐξάγει λοιπὸν χαὶ ἐπὶ τοὺς
NI $^ , ΕἸ y co , c cu e
χινδύνους. Οὐδὲ γάρ ἐστιν ἴσον τῶν ἐν Tjuiv παθῶν
, M M δ
περιγενέσθαι; xat τοὺς πειρασμοὺς ἐχείνους ὑπενεγ-

^
-

E ι , ᾿ ᾿" Ἢ , Y

xciv, τὰς μάστιγας 5» τὸν λιμὸν, τὰς λεηλασίας, τὰ

^. ' Wet caet CER. eye / NE LUN E

δεσμὰ, τὰς ἁλύσεις, ^ τὰς ἀπαγωγάς" πολὺ γὰρ ταῦτα
- , Ὁ

δεῖται γενναιοτέρας ψυχῆς xai νεανικωτέρας. Καὶ ὅρα
c ΩΣ » M me

πὼς δυιοῦ χαταστέλλει xo ἐπαίρει τὸ φρόνημα τῶν

ἄγων ιζομένων. “Ὅταν γὰρ

^

Ó

I3
[2

(En μείζονα τὰ ἔπαθλα
c M ,
τῶν πόνων, xal προτρέπει μειζόνως, xat οὐχ ἀφίησι

- T , c D
μέγα φρονεῖν, ἅτε νικωμένους τῇ τῶν στεφάνων ἄντι-

sepe Chrysostomus, Eodem usu Zzzyo legitur in Acti-
bus Apost. cap. 42, v. 19.

IN EPIST. AD ROM. HOMIL. XIV. 641

δόσει. Καὶ ἀλλαχοῦ μέν φησι, Τὸ γὰρ παραυτίχα ἔλα--, ΔΠῚ quidem ait : Momentaneum enim. et leve 2. Cor. 4.
φρὸν τῆς θλίψεως καθ’ ὑπερθολὴν cic ὑπερθολὴν αἰώ- A tribulationis, supra modum in sublimitate "7:
ytoy βάρος δόξης χατεργάζεται. Πρὸς γὰρ quoda] w- cternum glorie pondus operatur. Eos enim,
τέρους ἦν ὃ λόγος αὐτῷ - ἐνταῦθα δὲ xebgut piv αὐτὰ — qui in philosophia pracellunt , alloquebatur : hic
οὐκ ἀφίησιν εἶναι, xirispueiet δὲ αὐτὰ τῇ τῶν — non levia illa patitur esse; consolationem autem
μελλόντων ἀντιδόσει, λέγων * Λογίζομαι γὰρ; ὅτι οὐχ — affert per futuram retributionem, dicens: Existi-
ἄξια τὰ παθήματα τοῦ νῦν καιροῦ. Καὶ οὐχ εἶπε, πρὸς πιο enim , quod non sunt condigne passiones
τὴν μέλλουσαν ἄνεσιν, ἀλλ᾽ ὃ πολλῷ μεῖζον ἦν, Πρὸς hujus temporis. Nec dixit, Ad futuram quietem,
τὴν mp ουσαν δόξαν. “Ὅπου μὲν γὰρ ἄνεσις; οὐ πάν- B sed quod longe majus erat, “4 futuram gloriam.
τὼς χαὶ δόξα - ὅπου δὲ n πάντως xat ἄνεσις. Εἶτα, Ubi enim quies est, non omnino gloria ; ubi gloria,
ἐπειδὴ μέλλουσαν αὐτὴν εἶπε, δείκνυσιν αὐτὴν ἤδη —dbicerte quies. Deinde quia futuram illam dixit,
οὖσαν. Οὐ γὰρ εἶπε, πρὸς τὴν μέλλουσαν ἔσεσθαι, — ostendit illam jam esse : non enim dixit, Ad eam
ἀλλὰ, Πρὸς τὴν μέλλουσαν ἀποχαλυφθῆναι, ὡς xci — qua futura est, sed, Ad futuram quz revelanda est,
νῦν οὖσαν uiv, κρυπτομένην δέ: ὅπερ xo ἀλλαχοῦ — utpote qu: nuuc quidem sit, sed occulta : quod et
σαφέστερον ἔλεγεν, ὅτι Ἢ ζωὴ ἡμῶν χέκρυπται σὺν alibi clarius dicebat : Fita nostra abscondita est (οι. 3. 3.
τῷ Χριστῷ ἐν τῷ Θεῷ. Θάῤῥει τοίνυν ὑπὲρ αὐτῆς: — cum Christo in Deo. De illa igitur confide : jam
παρεσχεύασται γὰρ ἤδη τοὺς σοὺς ἀναμένουσα πόνους. enim parata est, tuos exspectans labores. Quod si
Ei δὲ τὸ μέλλειν σε λυπεῖ; αὐτὸ Hv οὖν Da ee de mora dolet tibi, hoc ipsum te delectet: nam
σε τοῦτο τῷ γὰρ EE τις εἶναι xol ἄφραστος, xai — quod magna sit et ineffabilis, et quod presentem
τὴν παροῦσαν ὑπερδαίνειν κατάστασιν, ἐχεῖ τεταμίευ- — statum longe superet, illic recondita servatur. Ne-
ται. Οὐδὲ γὰρ ἁπλῶς τέθειχε, Τὰ παθήματα τοῦ νῦν — que enim sine causa posuit, Passiones hujus tem-
χαιροῦ, ἀλλ᾽ ἵνα δείξη οὐχὶ ποιότητι μόνον, ἀλλὰ χαὶ — poris ; sed ut ostendat illam non qualitate solum,
ποσότητι νιχῶσαν ἐχείνην. Ταῦτα μὲν γὰρ oix ἂν εἴη C sed etiam quantitate superare. Passiones enim illz,
τὰ παθήματα, τῷ παρόντι συγχεχλήρωται βίῳ «X δὲ — qualescumque sint, vita presenti terminantur ; fu-
μέλλοντα ἀγαθὰ πρὸς τοὺς ἀθανάτους παρεχτείνεται — tura autem bona ad immortalia szcula extendun-
αἰῶνας. Ἅπερ ἐπειδὴ κατὰ μέρος ἡμῖν εἰπεῖν οὐχ ei- — tur : quie quia sigillatim dicere non potuit, neque
γεν οὐδὲ παραστῆσαι λόγῳ, ἀπὸ τοῦ μάλιστα Oo- — sermone explicare, ab eo quod apud nos desidera-
χοῦντος εἶναι παρ᾽ ἡμῖν ἐπ περάστου, τῆς δόξης, bilius videtur, nempe a gloria, ipsa indicavit :
αὐτὰ ὠνόμασεν * ἣ ἣ γὰρ χορυφὴ τῶν 30 xai τὸ culmen namque et caputbonorum hoc videtur esse.
£- Alio item modo auditorem erigens, ab ipsa creatio-
ρὼς τὸν ἀχροατὴν, χαὶ ἀπὸ τῆς χτίσεως ἐξογχοῖ τὸν — ne sermonem attollit, duo apparans per ea quz
λόγον, δύο κατασχευάζων διὰ τῶν λεχθήσεσθαι μελ-ὀ dicendasunt, et contemtum presentium, et deside-
λόντων, καὶ ὑπεροψίαν τῶν παρόντων, καὶ ἐπιθυ- — rium futurorum : ac cum histertium, quod potius
μίαν τῶν μελλόντων - καὶ τρίτον μετὰ τούτων, μᾶλ- — primum fuerit ; ut ostendat quantam curam Deus

κεφάλαιον, τοῦτο εἶναι δοχεῖ. Ἐπ παίρων δὲ χαὶ ἕτέ-

λον δὲ πρῶτον, τὸ δεῖξαι πῶς περισπούδαστον τῷ p gerat generis humani, et in quanto honore naturam
Θεῷ τὸ τῶν ἀνθρώπων γένος ἐστὶ, xa ἐν ὅση τὴν φύ- — nostram habeat. Post hzc, dogmata philosopho-
σιν τὴν ἡμετέραν ἄγει τιμῇ. Μετὰ δὲ τούτων xol τὰ — rum omnia de hoc mundo edita, tamquam aranea
τῶν φιλοσύφωνξόπαντα pese τὰ περὶ τοῦ χόσμου — telam et puerorum ludos, liae uno dogmate dejicit.
τούτου συντεθέντα Bus ὥσπερ ἀράχνην τινὰ xoi — Sed utclariorailla sint, ipsa apostolica dicta audia--
παίδων ἀθύρματα. ,, 5 τούτῳ χαταδάλλει τῷ δόγματι. — mus. 19. JYam exspectatio creatura, inquit, re-
Ἀλλ᾽ ἵνα σαφέστερα ταῦτα γένηται, αὐτῆς τὴς ἀπο- — pelationem filiorum Dei exspectat.20. l'anitati
στολιχἧς ἐπαχούσωμεν δήσεως. Ἢ γὰρ ἀποκαραδοχία — enimcreatura subjecta est, non volens, sed pro-
τῆς χτίσεως, φησὶ, τὴν ἀποχάλυψιν τῶν υἱῶν τοῦ pter eum qui subjecit eam. in. spe ; id est, Hzc
Θεοῦ ἀπεχξέχεται. TT, Ys eee f χτίσις ὅπε-. creatura admodum dolet, hzc exspectans bora ,
ei ἡ. οὐχ ἑχοῦσα; ἀλλὰ διὰ τὸν ὑποτάξαντα ἐπ᾽ ἐλ- {πφ nunc diximus: nam ἀποκαραδοχία est vehemens
πίδι. ἃ Ὃ δὲ λέγει, τοιοῦτόν ἐστιν " 4$ χτίσις αὖτ ih E exspectatio, Itaque hic cum emphasi loquitur, et
σφόδρα ὠδίνει, ταῦτα ἀναμένουσα χαὶ προσδοχῶσα τὰ — mundum totum in personam convertit: quod οἱ

ἰς

ἀγαθὰ, ἅπερ εἰρήκαμεν νῦν - ἀποχαραδοχία DE 5 prophete faciunt, fluvios manibus plaudentes in-
σφοδρὰ προσδοχία ἐστίν. “Ὥστε δὲ ἐμφαντικώτερον — ducunt, et colles salientes montesque exsultantes;

4 Morel. ὃ γὰρ λέγει.

Isai. 51.6

642 S. JOANNIS CHRYSOST.

non ut illa animata esse putemus, neque ut cogita-
tionem quamdam ipsis indamus,sed ut bonorum
exsuperantiam ediscamus , quasi ad ea qua sensu
carent pertingant.

5. Hoc ipsum etiam in tristibus szpe faciunt, ,..
vineam inducentes plorantem, et vinum et montes A
et templi laquearia ejulantia, ut hinc malorum
magnitudinem intelligamus. Hos apostolus imita-
ius, creaturam in personam vertit , aitque illam
ingemiscere et parturire; non quod gemitum quem-
piam audierit, a terra et celo emissum, sed ut fu-
turorum bonorum immensitatem declaret, et desi-
derium excedendi a malis se detinentibus. /'anitati
creatura subjecta est, non volens, sed. propter
eum qui subjecit illam.Quid est illud, /'anitati
creatura subjecta est ? Corruptibilisfacta est.Qua-
re? Propter te hominem. Quia enim corpus accepisti
mortale et passibile, et terra maledictum accepit,
ac spinas tribulosque emisit. Quodque etiam cze-
lum cum terra veterascens, in ineliorem sortem
demum reducendum sit, audi prophetam dicen-

tem :Znitio tu,Domine, terram fundasti, etopera

manuum tuarum sunt cceli. Ipsi peribunt, tu
autem permanes, et omnes sicul vestimentum
veterascent : et velut amictum convolves eos,
et mutabuntur. lsaias quoque eadem dicebat :
Inspicite in ccelum sursum, et in terram deor-
sum : quia celum tamquam fumus firmatum
est, terra autem quasi vestimentum -veterascet,
qui autem habitant illam, ut hec peribunt.
Vidistin quomodo vanitati creatura servivit, et
quomodo liberatur a corruptione? Ille quidem ait,
Quasi amictum convolees eos et mutabuntur ;
Isaias vero: Qui autem. habitant eam, ut hec

C

peribunt, non omnimodam dicens perniciem ;

non enim qui habitant eam homines talem inter-
itum. patientur ; sed. temporaneum, ac per illum
ad immortalitatem transferentur, ut et creatura.
Quim omnia significavit cum. dixit, Ut hec : id
quod etiam Paulus postea dicit ; interim vero de
illa servitute loquitur, et ostendit quare talis fa-
cta sit,et nos in causa esseponit.Quid ergo? an illi
damnum illatum est, cum pro alio id. patiatur ?
Minime: nam propter me facta est. Quae igitur
propter me facta est, quid injuriz accipiat, si ad
emendationem meam haec patiatur? Alioquin vero
justi et injusti rationem ne movere quidem opor-
tet, cum de 1nanimats et insensibilibus agitur. Ve-

Db

ARCHIEP.

CONSTANTINOP.

7 A 5 , -
γενέσθαι τὸν λόγον, xo προσωποποιεῖ τὸν χόσμιον
, τω " c c
ἅπαντα τοῦτον * ἅπερ xal oi προφῆται ποιοῦσιν, πο-
ον ΩΣ M!
ταμοὺς χροτοῦντας χερσὶν εἰσάγοντες, xat βουνοὺς
ς Z. M b c eo
ἁλλομένους, xal τὰ ὄρη Gxiprüvva* οὐχ ἵνα ταῦτα
y D A 5 / 2w d v -
ἔμψυχα εἶναι νομίσωμεν, οὐδ᾽ ἵνα λογισμόν τινα δῶ-
AM ἀλλ᾽ [ M € Ὃδ Y , M
μὲν αὐτοῖς, ἀλλ᾽ ἵνα τὴν ὑπερύολὴν μάθωμεν τῶν
m— M -Ὁ- -ὉἙ
ἀγαθῶν, ὡς καὶ τῶν ἀναισθήτων αὐτῶν χαθιχνου-
μένην.
T 0 M 34 DIXON, Ὁ c ^
Τοῦτο δὲ αὐτὸ xal ἐπὶ τῶν λυπηρῶν ποιοῦσι πολ-
/ "2A Nox c 3
λάχις, εἰσάγοντες xa ἄμπελον θρηνοῦσαν, καὶ οἶνον
/ E ES — dg
καὶ ὄρη xai τὰ φατνώματα ὀλολύζοντα τοῦ ναοῦ, ἵνα
Ν 45 bl c c
xoi ἐντεῦθεν πάλιν τὴν ὑπερβολὴν τῶν καχῶν ἐννοή-
i^ ,
σωμεν. Τούτους δὲ x«i 6 ἀπόστολος μιμούμενος; προσ-
- Y m
ωποποιεῖ τὴν χτίσιν ἐνταῦθα, xai φησι στενάζειν
^ M -
αὐτὴν xa ὠδίνειν * οὐκ ἐπειδὴ στεναγμοῦ τινος ἤχου-
σεν ἀπὸ γῆς xal οὐρανοῦ φερομένου, ἀλλ᾽ ἵνα τῶν
) γος E] ld 5. 9./t M [4 6 M M i!
μελλόντων ἀγαθῶν ἐνδείξηται τὴν ὑπερόολὴν, καὶ τὴν
ἐπιθυμίαν τῆς ἀπαλλαγῆς τῶν χατεχγόντων χαχῶν.
i i I" "
Ὁ , , c
Τὴ γὰρ ματαιότητι ἣ χτίσις ὑπετάγη, οὖχ ἑχοῦσα,
^ J, "^ c
ἀλλὰ διὰ τὸν ὑποτάξαντα. "TC ἐστι, Τῇ ματαιότητι ἣ
[4 V /
χτίσις ὑπετάγη; Φθαρτὴ γέγονε. Τίνος ἕνεχεν xoi διὰ
νὰ or f 4 A:
τί; Διὰ σὲ τὸν ἄνθρωπον. ᾿πειδὴ γὰρ σῶμα ἔλαδες
0 A ED M θ᾽ οἴ XY E- m , 25/7 ὶ
γητὸν xoi παθητὸν, xat ἣ γῇ κατάραν ἐδέξατο χα
L4 M là Jg M
ἀχάνθας ἤνεγχε xot τριθόλους. “Ὅτι δὲ xal οὐρανὸς
Y - co L Y 1 -
μετὰ τῆς γῆς παλαιούμενος πρὸς τὴν ἀμείνω λῆξιν
, , y c
ὕστερον μεταστήσεται, ἄχουσον τοῦ προφήτου λέγον-
ER K AN M Κύ Ξ A “ 20 et
τος: Καταρχὰς σὺ, Κύριε, τὴν γὴν ἐθεμελίωσας,
ον ον ,
χαὶ ἔργα τῶν χειρῶν σού εἶσιν οἱ οὐρανοί. Αὐτοὶ ἀπο-
τ ^ "Nw /, / € e ,
λοῦνται, σὺ δὲ διαμένεις, καὶ πάντες ὡς ἱμάτιον πα-
λαιωθήσονται, χαὶ ὡσεὶ περιδόλαιον ἑλίξεις αὐτοὺς,
A P] , p σα RA ^Y . 2 ,
xal ἀλλαγήσονται. Καὶ 6 Ἣσαϊας δὲ ταῦτα ἐμφαίνων
^ M M E 4
ἔλεγεν: ᾿Εμόλέψατε cic τὸν οὐρανὸν ἄνω», xol elc τὴν
A L e [4 5 EN € P 2 Ἐπ τ 50. δὲ
γῆν κάτω, ὅτι ὃ οὐρανὸς ὡς καπνὸς ἐστερεώθη, ἣ δὲ
c Y c
17, ὡς ἱμάτιον παλαιωθήσεται, ol δὲ χατοικοῦντες αὐ-
S zr “ YTo)ÀoU 235 9€ 28 7
τὴν, ὥσπερ ταῦτα ἀπολοῦνται. Εἶδες πῶς ἐδούλευσε
“- " , ι - e *
τῇ ματαιότητι ἣ χτίσις, xai πῶς ἐλευθεροῦται ἀπὸ
“Ὁ c M € /, ,
τῆς φθορᾶς; Ὃ μὲν γάρ φησιν, Ὡς ἱμάτιον ἑλίξεις a-
Vic “ ^Y
τοὺς, xoi ἀλλαγήσονται: ὃ δὲ Hootac, Οἱ δὲ χα-

c M y cC c
τοιχοῦντες αὐτὴν, ὥσπερ ταῦτα ἀπολοῦνται, οὗ παν--
λ

2^

m , , V E m
τελὴ λέγων ἀπώλειαν φησίν" οὐδξ γὰρ ot χκατοιχοῦντες
5“ ,
αὐτὴν, τουτέστιν, οἱ ἄνθρωποι, τοιαύτην ὑποστήσον--
^ τ ᾿
ται ἀλλὰ τὴν πρόσχαιρον, xai δι᾽ αὐτῆς ἐπὶ τὴν
T * P ,
ἀφθαροίαν μεταστήσονταν, ὥσπερ οὖν χαὶ ἣ χτίσις.
" zo Mc c n
"Amso ἅπαντα διὰ τοῦ εἰπεῖν, Ὡς ταῦτα, παρεδήλωσεν *
e €* !e c “7 Y EL , Y
ὅπερ οὖν χα! ὃ Παῦλος προϊών φησι" τέως μέντοι περὶ
b ^ , 5 σῶν ^ , M , , er
τῆς δουλείας αὐτῆς διαλέγεται, xat δείχνυσι τίνος ἕνε-
, , M A 9 ^ , "g^,
χεν τοιαύτη γέγονε, xal τὴν αἰτίαν ἡμᾶς τίθησι. "Tt
» E] , ὦ -€- τ Ὁ -
οὖν; ἐπηρέαστα! δι’ ἕτερον ταῦτα παθοῦσα ; Οὐδαιλῶς"
^ AN Qi. PX / *I , (8:9; 13977 X ,
xoi γὰρ Ov ἐμὲ γέγονεν. Ἢ τοίνυν GU ἐμὲ γενομένη
m - , m
πῶς ἂν ἀδικοῖτο εἰς ἐμὴν διόρθωσιν ταῦτα πάσχουσα:
ἡ , ' , , M
Ἄλλως δὲ, τὸν τοῦ δικαίου χαὶ ἀδίκου λόγον οὐδὲ xi-
- e , -
γεῖν ἐπὶ τῶν ἀψύχων χαὶ ἀναισθήτων δεῖ, Ἀλλ᾽ ὃ

IN EPIST.

ἸΙΠαῦλος ἐπειδὴ αὐτὴν ἐπροσωποποίησεν, οὐδενὶ χέ-
χρηται τούτων ὧν εἶπον, ἀλλ᾽ ἑτέρῳ τινὶ λόγῳ, τὸν
ἀχροατὴν £x περιουσίας παραμυθήσασθαι σπεύδων.
Ποίῳ δὴ τούτῳ; Τί λέγεις, φησί; χαχῶς ἔπαθε διὰ
σὲ xa φθαρτὴ γέγονεν ; Ἀλλ᾽ οὐδὲν ἠδίκηται" xoi γὰρ
ἄφθαρτος ἔσται διὰ σὲ πάλιν - τοῦτο γάρ ἐστι τὸ, Ex
ἐλπίδι. “Ὅταν δὲ λέγη ες Oups ἑχοῦσα ὑπετάγη, e ἵνα
χυρίαν γνώμης οὖσαν δείξη, τοῦτο λέγει; ἀλλ᾽ ἵνα
μάθης, ὅτι τῆς τοῦ Χριστοῦ κηδεμονίας τὸ πᾶν ἐγέ-
νετο, οὐχ ἐχείνης κατόρθωμα τοῦτο. Εἰπὲ
ποίᾳ ἐλπίδι; Ὅτι χαὶ αὐτὴ ἣ χτίσις ἐλευθερωθήσεται.
Τί ἐστι, Καὶ αὐτή; Οὐχὶ σὺ μόνος, ἀλλὰ xai δ᾽ σού
ἐστι χαταδεέστερον, xol ὃ οὐ μετέχει λογισμοῦ οὐδὲ
αἰσθήσεως, χαὶ τοῦτό σοι χοινωνήσει τῶν ἀγαθῶν.
᾿Ελευθερωθήσεται γὰρ, φησὶν, ἀπὸ τῆς δουλείας τῆς
φθορᾶς" τουτέστιν, οὐχέτι ἔσται φθαρτὴ, ἀλλὰ ἀχο-
λουθήσει τῇ τοῦ σώματος εὐμοοφίᾳ τοῦ σοῦ. “Ὥσπερ
* γέγονε φθαρτὴ xo αὕτη"

65, xo

V / c
γὰρ γενομένου φθαρτοῦ,
er 5 , , M τι M » ,
οὕτως ἀφθάρτου χαταστάντος, x«t αὐτὴ ἀχολουθήσει
^ 21 , ο E δα M DINE "
xai ἕψεται πάλιν" ὅπερ οὖν καὶ δεικνὺς ἐπήγαγεν
n 3 M 9 , τ ἊΨ Ὁ , c e
Εἰς τὴν ἐλευθερίαν τῆς δόξης τῶν τέχνων τοῦ Θεοῦ"
Y
τουτέστι, διὰ τὴν ἐλευθερίαν. Καθάπερ γὰρ τιθηνὸς
παιδίον τρέφουσα βασιλιχὸν, ἐπὶ τῆς ἀρχῆς ἐκείνου γε-
νομένου τῆς πατρικῆς, χαὶ αὐτὴ συναπολαύει τῶν ἀγα-
θῶν, οὕτω χαὶ ἣ χτίσις; φησίν: "Dos τὸν ἄνθρωπον παν-
tapa mon γούμενον, xat δι’ αὐτὸν ἅπαντα quuin
Εἶδες πῶς παραμυθεῖται τὸν ἀγωνιζόμενον, xol δεί-
τ c , M
χνυσι τὴν ἄφατον τοῦ Θεοῦ φιλανθρωπίαν; "TC γὰρ ἀλ-
- - - ,
γεῖς, φησὶν, ἐπὶ τοῖς πειρασμοῖς: Σὺ διὰ σεαυτὸν πά-
€ , NA! , , » SN ,
σχεις, ἣ χτίσις διὰ σέ. Οὐ παραμυθεῖται δὲ μόνον,
à]
ἀλλὰ χαὶ ἀξιόπιστα, δείκνυσι τὰ λεγόμενα. Ei γὰρ ἣ
M Y ^ es SN
χτίσις ἐλπίζει διὰ σὲ πάντα γινομένη, πολλῷ μᾶλλον
σὺ, δι’ ὃν fj χτίσις ἀπολαύειν μέλλει τῶν ἀγαθῶν
/, ἂν , e ^ e uw το e c LÀ
πάντων ἐχείνων. Οὕτω xot of ἄνθρωποι, τοῦ υἱοῦ μέλ-
o Vr] - re E Hi M N € 7
λοντος ἐπ᾽ ἀξιώματος φαίνεσθαι, xal τοὺς δούλους
1 es NS z
λαμπροτέραν ἐνδύουσι στολὴν εἰς τὴν τοῦ παιδὸς δόξαν *
» ,
ὥσπερ οὖν xal ὃ Θεὸς τὴν χτίσιν ἀφθαρσίαν repiód).-
λει E τὴν en pes τῆς δι τε τῶν τέχνων. Οἴδαμεν
γὰρ, ὅτι πᾶσα f χτίσις συστενάζει καὶ συνωδίνει ἄχρι

τοὺ νῦν.
Εἶδες πὼς ἐντ πρὶ τὸν ἀχροατὴν, μονονουχὶ λέ-
qo» * υὴ γένη τῆς χτίσεως χε pov, xo τοῖς ἘΞερυσῖν

ἐμφιλοχωρήσῃς; Οὐ γὰρ μ' ὄνον αὐτῶν ἀντέχεσθαι οὗ
δεῖ, ἀλλὰ xat στενάζειν ἐπὶ τῇ ^ μελήσει τῆς ἐντεῦθεν
ἀποδημίας. Εἰ γὰρ ἣ χτίσις τοῦτο ποιεῖ, πολλῷ μᾶλ-
λόν σε δίκαιον τοῦτο ἐπιδείκνυσθαι τὸν λόγῳ τετιμη-
, 5 , y τὸν , E] 5 , NV
μένον. ᾿Αλλ᾽ οὔπω τοῦτο μέγα εἰς ἐντροπήν * διόπερ
ἐπήγαγεν" Οὐ μόνον δὲ, ἀλλὰ xoi αὐτοὶ τὴν ἀπαρ-

Lua ὉΠ " x Y $ -T 5.Ὲ δὼ c
χὴν του γευμᾶτος ξγόντες, χαι μεξις αὐτοι ἐν εαυ-

* [ A. et marg. Savil, γέγονε ἐχείνη τοιαύτη.
ἃ Sic omnes, sed legendum videtur μελλήσει, ut con-

AD ROM.

645
rum Paulus postquam illam ut personam indu-
E xit, nulla rationum, quas dixi, usus est ; sed alia
auditorem admodum consolari studet. Quanam ὃ
Quid dicis, inquit? male affecta propter te, et cor-
ruptibilis facta est? In nullo certe lasa est : nam
propter te incorruptibilis rursum futura. est: hoc
enim 5101 vult illud, Zn spe. Cum vero dicit , Voz
libens subjecta est, non hoc dicit , ut illud penes
voluntatem ejus esse ostendat, sed ut discas totum
ex Christi cura factum ἜΝ non illius opera.
Dicito, qua spe? Quia et ipsa creatura libera-
555 Dtur. Quid est illud, Et ipsa? Non tu. solum,
Α sed et quod te inferius est , et quod. nec cogitatio-
nem nec sensum habet : hoc etiam bonorum tecum
consortium habebit. Ziberabitur enim, inquit, a
servitute corruptionis ; id est, non ultra cor-
ruptibilis erit, sed corporis tui pulchritudinem se-
quetur. Sicut enim te corrüptibili effecto, ipsa
quoque incorruptibilis facta est : sic cum cor-
ruptibilis eris, ipsa quoque sequentur : quod ut
ostendat subjungit: /n libertatem glorie filiorum
Dei ; id est, propter libertatem. Ut enim nutrix
infantem alens regium, cum ille ad paternum impe-
rium pervenerit, ipsa quoque simul bonis fruetur,
B jta et. creatura, inquit. Viden' hominem uliiie.
praecedere, et propter eum omnia fieri ? Vidistin'
quomodo decertantem consoletur, ostendatque inef-
fabilem Dei erga homines amorem ? Quid enim do-
les, inquit, in tentationibus? Tu propter te pateris,
creatura item propter te. Nec te modo consolatur,
sed et dicta fide digna ostendit. S1 enim creatura
propter te omnino facta sperat,multo magis tu, pro-
pter quem natura bonis illis omnibus fruetur. Sic
et homines, quando filius cum dignitate aliqua
proditurus est, servos splendidiore induunt veste
C in filii sui gloriam : quemadmodum et Deus crea-
turam incorruptione circumdat, in libertatem
gloriz filiorum. 22. Scimus enim, quod omnis
creatura simul ingemiscit et simul parturit us-

HOMIL. XIV.

que nunc.
6. Viden' quomodo auditorem in pudorem

conjiciat, ac si diceret : Nesis ipsa creatura dete-
rior, nec przssentibus te dedas? Non modo enim
illis herere non. oportet, sed etiam ingemiscen-
dum est, quod hinc tardius sit emigrandum. Nam
si hoc creatura facit, multo magis te ratione or-
natum id oportet facere. Sed. hiec nondum tan-
D tum inferunt pudorem; quare addit:925. /Voz
solum autem, sed et ipsi primitias Spiritus ha-

jicit Savilius.

JOANNIS CHRYSOST.

644 5:

bentes, et nos ipsi in nobis ipsis gemimus : hoc
est, futura jam gustavimus. Etsi enim quis omni-
no lapideus fuerit, ea quz data sunt, satis sunt ad
illum excitandum, ut a presentibus absistat, et
ad futura ad volet : duplici de causa, etquod magna
sint dona, et quod hzc tot et tanta primitizesint. Nam
si primitiz tantze sunt, ut per illas a peccatis libe-
remur, atque justitiam et sanctificationem con-
sequamur; illi vero, qui tunc erant, etiam daemo-
nas pellerent, mortuos suscitarent per umbram ac
vestimenta : totum illud cogita quantum sit. Et
51 creatura mente et sermone carens, et hzc igno-

Manichzospans gemit, multo magis nos. Deinde ne det ha-

indicat.

reticis ansam, neu viduas presentia calumnia-
ri, Ingemiscimus, inquit, non presentia incu-
santes, sed majora desiderantes : hoc enim signi-
ficat his verbis, 4doptionem exspectantes.Quid,
quzeso, dicis? Hoc perpetuo versas et clamas, Jam

ARCHIEP.

E xat

CONSTANTINOP.

- , 7; -
τοῖς στενάζοιμεν * τουτέστι, τῶν eee die de
σάμενοι. Κἂν γὰρ σφόδρα λίθινός τις Hh ἱκανὰ τὰ δο-
θέντα ἤδη — τε αὐτὸν, καὶ τῶν παρόντων
ἀπαγαγεῖν, καὶ πρὸς τὰ me πτερῶσαι διπλῇ,
M c zy V ES m
xai τῷ μεγάλα εἶναι τὰ διδόμενα, καὶ τῷ τὰ τοσαῦτα
ΜΕ ) c E] Y 2: IMS SEETTS 7. M
xat τηλικαῦτα ἀπαρχὴν είναι. Εἰ "γὰρ ἢ ἀπαρχὴ το-
σαύτη,; ὡς δι᾿ αὐτῆς xol popu eme
M
καὶ δικαιοσύνης ἐπιτυχεῖν xo ἁγιασμοῦ, τοὺς δὲ τότε
J , M
καὶ δαίμονας ἐλαύνειν xa νεχροὺς ἐγείρειν διὰ σχιδᾶς
M ,
ἱματίων * ἐννόησον τὸ ὅλον ἡλίκον. Καὶ εἰ ἣ xxt-
mM— M , ^ -
σις , ἣ νοῦ xat λόγων ἐστερημένη, οὐδὲν τούτων εἰδυῖα
7 p cS E eS J ^ De -
στενάζει * πολλῷ μᾶλλον ἡμεῖς. Εἶτα, ἵνα μὴ δῷ τοῖς
αἱρετιχοῖς λαδσὴν, καὶ δόξη τὰ παρόντα διαδάλλειν,
/ M € , e
Στενάζομεν, φησὶν, o0 τῶν παρόντων χατηγοροῦντες ;
5 ) Y D L24 EJ ^ ΩΝ M 57
ἀλλὰ τῶν μειζόνων ἐφιέμενοι" τοῦτο γὰρ ἐδήλωσεν
EC,
» N , cC » ἘΞ M 26 ,
μοι; Ἄνω xai χάτω συνεχῶς ἔστρεφες, xa ἐθόας

7 ^ , »
εἰπών - ΥἹοθεσίαν ἀπεχδεχόμενοι. "TC 2 εἶπε

, cr YN , CN M - 3 3 “ /,
λέγων, ὅτι ἤδη γεγόναμεν viot, xat νῦν ἐν ἐλπίσι τίθης

filii facti sumus; et nunc hoc bonum in spe ἰΔΠ- ες, τουτὶ τὸ ἀγαθὸν, γράφων ὅτι ἐχδέχεσθαι αὐτὴν δεῖ:
tum ponis, scribens ipsam excipi oportere? Hoc A 'Γοῦτο τοίνυν διορθούμενος τῇ ἐπαγωγῇ , λέγει" Τὴν

igitur corrigens adjicit : Redemtionem corpo-
ris nostri, id est, perfectam gloriam, Nunc enim
in occulto nostra sunt usque ad extremum hali-

dum: multi enim qui filii erant, facti sunt canes

et captivi. Quod si bona cum spe decesserimus,
tunc immotum erit donum, et clarius et majus,
non ultra mortis et peccati mutationem timens :
tunc firma erit gratia, cum corpus nostrum libe-
rabitur a morte, et. ab innumeris malis. Hoc cst
enim redemtio, nec simpliciter solutio; sed ita ut
non ultra in priorem revertamur captivitatem.
Nam ut ne hzsites, dum frequenter gloriam. au-
dis, et nihil clare nosti, ex parte futura aperit,
corpus tibi immutans, et cum ipso creaturam to-

Philipp. 3. kam; quod et alibi clarius. dixit : Qui reforma-

21.

1. Cor. 15

t. Cor. 7.

bit corpus humilitatis nostre, ut sit conforme
corpori glorie suc. Et alibi rursum ita scribit :

. Cum autem mortale hoc induerit. immortali-

tatem, tunc fiet sermo qui scriptus est: A4b-
sorpta est mors in victoriam. Ut ostendit autem,
cum corruptione corporis, secularium rerum sta-
tum abscessurum esse, scripsit etiam alibi : Pre-
terit enim figura hujus mundi. 24. Spe enim
salvi facti sumus, inquit. Quia enim in futuro-
rum promissione diu moratus est, hocque vide-
batur imbecilliori auditor. molestum | esse, si in
spe tantum bona essent, cum prius probasset illa
presentibus et visibilibus longe esse clariora,
et multa de jam premissis donis disseruisset, osten-

2 [ Δ. et marg. Savil, γεγόναμεν.

Y
(E γμάτων χατάστασις οἰχήσεται, εγρᾶφε

, n2 f - , Y
ἀπολύτρωσιν τοῦ σώματος ἡμῶν * τουτέστι, τὴν ἀπηρ-
titm) OEC NUM uiv vdgadw αϑδίὰ ΟΝ
τισμένην δόξαν. NUv μὲν γὰρ ἐν ἀδήλῳ τὰ ἡμέτερα
c e k] / E] c M M » €-X
ἕστηχεν ἕως ἐσχάτης ἀναπνοῆς * πολλοὶ γὰρ ὄντες υἱοὶ,
a / , Ww as ἐν » D ANS

γεγόνασι xóveg xai αἰχμάλωτοι. Ἂν δὲ μετὰ χρη-
-- - , ᾽ Ὁ ,ὔ u— ^ M
PUT n ἐλπίδος, τότε ἀχίνητος ἣ δωρεὰ ,
m ,
ρα xa μείζων, οὐχέτι τὴν ἀπὸ τοὺ θανά-
E € ἢ 'E p τῇ
του xal τῆς ἁμαρτίας δεδοιχυῖα μεταύδολήν. Τότε οὖν
Cm » € , cr M N cC c m» »
βεδαία ἔσται ἣ χάρις, ὅταν χαὶ τὸ σῶμα ἡμῶν ἀπαλ-
τῳ /, ^ m— , - " e ,
λαγὴ θανάτου, xai τῶν μυρίων παθῶν. Τοῦτο γὰρ
c , [74
ἐστιν ἀπολύτρωσις, οὐχ ἁπλῶς λύτρωσις, ἀλλ᾽ ὥστε
, , c /] 53. LEN 7 3- "i
υτκέτι πάλιν ὑποστρέψαι ἐπὶ τὴν προτέραν αἰχμαλω-
bh * , οὼω
σίαν. Ἵνα γὰρ μὴ ἀπορὴς δόξαν ἀχούων συνεχῶς,

Merse si SU CS / 2 Ζ be ΤΕΣ
Β χαὶ μηδὲν σαφὼς ἐπιστάμενος ; £X μέρους “ὑπανοίγει

* , M Dl , 7 M AT ,
τὰ μέλλοντα, τὸ σῶμά cot μεταδάλλων, xat τὴν χτί-
ores / cer ^ M E] τ
σιν αὐτῷ συμμεταδάλλων ἅπασαν: ὃ xai ἀλλαχοῦ
, 5^5 / b] A [1] , » ^
σαφέστερον ἐδήλωσεν εἰπὼν, "Oc μετασχηματίσει τὸ
σῶμα τῆς ταπεινώσεως ἡμῶν εἰς τὸ γενέσθαι σύμ.-
ec , m by d , e p xe ,
μορφον τῷ σώματι τῆς δόξης αὐτοῦ. Kat ἑτέρωθι πά-
λιν γράφων leyes Ὅταν δὲ τὸ θνητὸν τοῦτο ἐνδύση-
ται ἀθανασίαν, τότ yewiserat ὃ λόγος 6 γεγραιεμεύαοι
χατεπόθη ὃ θάνατος sig νῖχος. Δειχνὺς δὲ, ὅτι μετὰ
τῆς φθορᾶς τοῦ σώματος χαὶ ἣ τῶν βιωτιχῶν πρα-
πάλιν ἀλλαχοῦ:
Παράγει γὰρ τὸ σχῆμα τοῦ χόσμου τούτου. Τῇ γὰρ
2t ἐσώθγιλεν. onctv. Esto vXo ἐν τῇ τῷ ελ
ἐλπίδι ἐσώθημεν, φησίν. ᾿Ιἡπειδὴ γὰρ ἐν τῇ τῶν μελ-
λόντων ἐνδιέτρυψεν ὑποσχέσει, ἐδόχει xod τοῦτο λυπεῖν
τὸν ἀσθενέστερον ἀχαοατίν, s εἴ ίσι τὰ ἀγαθὰ;

γΞ ἐν ἐλπί
πρότ ερον xa τασχευάσας, ὅτι τῶν ταύταν χαὶ ὅρω-

μένων ἐστὶ σαφέστερα, χαὶ πολλὰ περὶ τῶν ἤδη δε-

b [Iidem σοὶ παρανοίγει.]

IN EPIST.

A
δομένων δωρεῶν διαλεχθεὶς, xol δείξας, ὅτι καὶ
c b /
ἀπαρχὴν ἐχείνων ἐλάδομεν τῶν ἀγαθῶν, ἵνα μιὴ πάντα
ἐνταῦθα ζητῶμεν xol τὴν εὐγένειαν ἡμῶν προδῶμεν
M 22 νς - , - Γ γὴν ΤΣ A 2). IN 5 ηθη-
τὴν ἀπὸ τῆς πίστεως, φησί: "T7, γὰρ ἐλπίδι ἐσώθη
[3] NY , c 7 , 2 - “ 3
μεν. Ὃ δὲ λέγει, τοιοῦτόν ἐστιν * o0 δεῖ πώντα ἐν-
c - e /
ταῦθα ζητεῖν, ἀλλὰ xol ἐλπίζειν. Τοῦτο γὰρ μόνον
εἰσηνέγχαμεν τῷ Θεῷ τὸ δῶρον, τὸ πιστεῦσαι αὐτῷ
λ / 2 7 X PESSN , 7
τὰ μέλλοντα ἐπαγγειλαμένῳ, xot διὰ ταύτης μόνον
τ cT ^
ἐσώθημεν τῆς δδοῦ.. Ἂν τοίνυν αὐτὴν ἀπολέσωμεν, τὸ
πᾶν τῆς ἡμετέρας εἰσφορᾶς ἀπωλέσαμεν. "Ego γάρ
σε, φησὶν, οὐχὶ ceo ὑπεύθυνος ἧς χαχῶν; οὐχὶ
ἀπεγνωσμένος; ient dete ὑποχείμενος ; οὐχὶ
πᾶντες ἠτόνουν Us τὴν σωτηρίαν τὴν σήν; τί οὖν
Ῥὸ εἰς τὸν Θεὸν ἐλπίσαι μόνον, καὶ πι-
χαὶ

σε ἔσωσε:
c 2 € iT 3 ^ ANE
στεῦσαι αὐτῷ περὶ ὧν ἐπηγγείλατο xat ἐδωχε;
- » 7
πλέον οὐδὲν ἔσχες εἰσενε us Ei τοίνυν αὐτῇ σε
ἔσωσε, ταύτην χάτεχε χαὶ νῦν. H3 Ys τοσαῦτά Got
παρασχοῦσα ἀγαθὰ, εὔδηλον ὅτι οὐδὲ περὶ τῶν μελ-
V Ὁ M
λόντων σε ψεύσεται. Ὅπου γὰρ νεχρὸν λαδοῦσα xa
5 - 4 , e] N p, 32
ἀπολωλότα xod αἰχμάλωτον xa ἐχθρὸν» φίλον ἐποίησε
M ev M , ἊΣ N ORE M 1 ,
χαὶ υἱὸν xa ἐλεύθερον xal δίκαιον xo συγχληρονό-
μον,

- ^ , M
τίς ποτε- πῶς μετὰ τὴν τοσαύτην φιλοτιμίαν τε xot

X m , d ^N N34 /
χαὶ τοσαῦτα παρέσχεν, ὅσα μηδὲ προσεδοόχησέε
- Ὁ» ,

* οἰκείωσιν οὐ προσήσεταί σε ἐν τοῖς ἑξῆς; Μὴ τοίνυν
μοι λέγε, πάλιν ἐλπίδες, πάλιν προσδοχίαι, πάλιν
, e M 35. “Ὁ , , M E: A
πίστις. Οὕτω γὰρ ἐξ ἀρχῆς ἐσώθης; xat ταύτην τὴν
-- ἊΣ em É c , , “ ΕΞ 7
προῖχα εἰσήνεγχας τῷ νυμφίῳ μόνον. Κάτεχε τοίνυν
SEN 3€ / ^ Χ 2 c , 2 τ
αὐτὴν χαὶ διατήρει. Ἂν γὰρ ἐνταῦθα πάντα ἀπαιτῆς

ἀνε ΄, * n N^ T e αν σου
ἀπώλεσάς σου τὸ χατόρθωμα,, GU οὗ λαμπρὸς ἐγένου.
"Ἐλπὶς δὲ hus eges οὐχ

EY

Ó

Διὸ xoi ἐπάγει λέγων"
ἔστιν ἐλπίς * ὃ γὰρ βλέπει. τις, τί xal ἐλπίζει; Εἰ δὲ
οὗ βλέπομεν, ἐλπίζομεν, δι᾿ ὑπομονῆς ἀπεχδεχόμεθα.
ουτέστιν: εἰ πάντα ἐνταῦθα μέλλεις ζητεῖν, τίς
χρεία ἐλπίδος; Τί οὖν ἐστιν ἢ ἐλπίς; Τὸ τοῖς μέλλου-
σι θαῤῥεῖν. "Té γὰρ μέγα αἰτεῖ παρὰ σοῦ ὃ Θεὸς ; αὖ-
τὸς UU οἴχοθεν διδοὺς τὰ eps Ἕν αἰτεῖ
παρὰ coU μόνον, xem ἵνα ἔ ἔχῃς τι καὶ αὐτὸς συνεισ-
EVE Eptew εἰς τὴν σὴν penu ὅπερ οὖν καὶ αἰνιττό-
μενος ἐπή er E δὲ ὃ οὗ usps ἐλπίζομεν, δι᾿
ὑπομονῆς ἀπεχδεχόμεθα. “Ὥσπερ γὰρ τὸν πονοῦντα

, y, ^
xo ταλαιπωροῦντα xa μυρία κάμνοντα, οὕτω xal τὸν

ἐλπίζοντα ὃ Θεὸς στε φανοῖ * τὸ γὰρ τῆς ὑπομονῆς
ὄνομα ἱδρώτων ἐστὶν ὄνομα καὶ χαρτερίας πολλῆς.
Ἂλλ᾽ ὅμως τ καὶ τοῦτο τῷ ἐλπίζοντι, ἵνα
παραμνυθήσηται τὴν ἀποχαμοῦσαν Ψυχήν.
Εἶτα ὃ δειχνὺς, ὅτι πρὸς τὸ χοῦφον τοῦτο πολλῆς
ἀπολαύομεν βοηθείας, ἐπάγει: Ὡσαύτως δὲ χαὶ τὸ
Πνεῦμα συναντιλαμάνεται ταῖς ἀσθενείαις ἡμῶν. Τὸ
μὲν

Πνεύματος χορηγίας, εἴς τε τὴν ἐλπίδα σε ἀλείφοντος

M / c c V" NT c cs
γὰρ γίνεται σὸν, τὸ τῆς ὑπομονῆς" τὸ δὲ τῆς τοῦ

ἃ Codex unus οἰχείωσιν, προήσεταί σε.

AD ROM.

645

dissetque jam nos primitias ipsorum accepisse; ut
ne omnia hic quaramus, neu nobilitatem nostram,
quam ex fide accepimus, prodamus, ait : Spe
enim. salvi facti. sumus : id. est, non oportet
D omnia hic quxrere, sed sperare. Hoc enim dum-
taxat donum Deo obtulimus, quod credamus ipsi
futura promittenti, et hac solum via salvi facti
sumus. Si ergo illam perdamus, totam. oblatio-
nem nostram amisimus. Interrogo enim te, inquit,
nonne innumeris obnoxius eras malis? nonne de-
ploratus? nonne sententiz subjectus? annon omnes
simul salutem tibi restituere frustra tentabant?
quid. ergo te salvum fecit? Spes in. Deum | sola,
et quod fidem habeas ipsi pro ii, que promisit
et dedit, et nihil aliud. offerendum habuisu. 81
E hec igitur fides te salvum fecit, hane et nunc re-
tine. Quz enim tot. tibi contulit bona, tibi procul
dubio circa futura non. mentietur. Ea enim quae
mortuum, perditum, captivum et inimicum, ami-
"cum effecit, filium, liberum, justum et cohere-
dem; ipsique tanta praebuit; quanta numquam
quis exspectavisset : quomodo. post tantam libera-
litatem et benevolentiam, te non admittet in fu-
turis? Neigitur mihi dicas, Rursus spes, rursus
exspectationes, rursus fides. Ita enim a principio
555 salvus factus es, et hanc dotem sponso solam attu-
A listi. Retine illam et conserva. $1 enim hic omnia
requiras, recte factum tuum amisisti, a quo splen-
didus effectus es. Ideo haec subjungit : Spes au-
tem quc videtur, non est spes : nam quod wi-
det quis, cur et speret ? 25. Si autem quod non
videmus, speramus, id per patientiam exspe-
ctamus. ld. est, Si omnia hic quieras, quid. spe
opus? Quid igitur est spes? De futuris confidere.
Quid enim magni abs te postulat Deus, qui ex se
übi omnia largitus est dona? Unum abs te po-
stulat solum, spem, ut etiam quidpiam habeas,
quod ad salutem tuam conferas : quod ille subin-
B dicans intulit : S£. autem quod. non videmus,
speramus, id per patientiam. exspectamus.
Nam ut laborantem in miseria et mille malis ver-
santem, sic sperantem Deus coronat : etenim pa-
tienti:e. nomen, sudorum nomen est et tolerantize
multe. Attamen hoc largitus est. sperant, ut fa-
tiscentem animam consolaretur.

1. Deinde ostendens nos etiam ad hunc levem
laborem multo frui auxilio, pergit : 26. Similiter
autem et Spiritus auxiliatur infirmitatibus no-
stris. Aliud tuum es